Bir İstanbul Rüyası

kdiyanet
B y 11 K
d e r g f
^ozlem
Dr. Zekiye Demir
DiB EQitim Uzmani
Bir Istanbul Ruyasi:
80 Yil Bekledik Neredeydiniz?
01-03 Kasim 2006 tarihinde, Turkiye Diyanet
i§leri Ba§kanligrnin ev sahipliginde istanbul'da,
"Afrika Kitasi Musluman Dike ve Toplulukiari Dini Liderler Toplantisi" yapildi. Toplanti, Afrika'nin
21 iilkesinden 30'u a§kin dini iiderin katilimi ile
gergekle^ti. Katilinnci ulkeler alfabetik sira ile
Burkina Faso, Burundi, Cezayir, (Jad, Fas, Fildi§i
Saliili, Gambiya, Guney Afrika Cumliuriyeti, Kamerun, Kenya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti,
Kongo Cumliuriyeti, Libya, Madagaskar, Mali,
Moritanya, Mozambik, Orta Afrika Cunnhuriyeti,
Ruanda, Sudan ve Uganda'dan olustu.
Diyanet i§leri Baskani, toplantinin duzenleni§
amacini, ulkelerde (Afrika Cilkeleri ve Turkiye)
din anlayi§i, dini bilgide yenilenme, dini kimlik,
din egitimi, din hizmeti gibi ana konular etrafinda, bilgi ve birikimleri payla§mak olarak ilan etse de toplantinin, bunlaria birlikte Afrika iilkelerinin Turkiye ile vuslatina hizmet ettigi soylenebilir.
Osmanli imparatorlugu ile Afrika'nin ili§kisi
1500'lu yillarin ba§indan 1900 ba§ina kadar surdii. Bu sure zarfinda Osmanli, donanmasi veya
ordusuyla Afrikali Miislumanlan i^galierden korumak uzere veya ilim adamlar ile idari ve Islami bilgilerini onlara aktarmak iizere defalarca
Afrika'ya gitti. Afrikali Musliimanlar'da ba§lari
her siki§tiginda yanlarinda bulduklari dostlanna,
Kurtulu§ Savasi miicadelesinde ellerinde olani
toplayip gondererek kar^ilik verdi.
Diyanet 82 yillik tarihinde ilk kez boyle bir
toplanti diizenledi. Nitekim toplantiya katilan
hemen butiin temsilciler, bu toplantinin ozlemi-
48
0 c fi k
2 0 0 7
S a y 1 9 3
ni ge^itli ifadelerle dile getirdi. Katilimcilardan
bazisi, "uzun siiredir bdyle bir toplanti temenni
ediliyordu, dolayisiyla bu toplanti bir du§u gergekie§tirdi" derken, ba§ka bir katilimci "80 yil sizi bekledik neredeydiniz?" diye seslendi.
Toplanti genel olarak Afrika ile Tiirkiye'nin
tarihi ili§kileri, islam'in Afrika'da yayili§i, kiireselle§me-dini kimlik ve din egitimi ve hizmetleri
konularindan olu§an 4 oturumdan olu§tu. Bu
arada iilke temsilcilerine soz hakki verildi. Oturuma katilan konu§macilar, iilke temsildlerinin
konu§ma ve ulkelerini tanitma ihtiyaglanni ke?fettiklerinden olacak ki, konu^malanni mumkiin
oldugunca genel ve kisa tutmaya ozen gdsterdiler. Ancak temsilcilerin soyleyecekleri gok §ey
vardi ve sure yine de problem oldu.
Sdz alan her konu§maci, Turkiye'ye ve Diyanet i§leri Ba^kanligi'na, bu toplantiyi dCizenlemi?
olmasindan dolayi hararetle ve uzun uzun te§ekkur ediyor ve toplantinin bir defaya mahsus
kalmamasini, genel sekreterlik veya ba^ka bir
isim altinda rutin olarak yapilmasini, benzer toplantilann Afrika Cilkelerinde de gergekle§mesini
diliyordu.
Tiim toplanti boyunca dikkati qeken bir husus; Turkiye, Afrikalilar nezdinde Osmanliydi veya Osmanli'nin bir uzantisi, devamiydi ve Sudan
temsilcisi'nin dedigi gibi, "Musliimanlar nezdinde
guc^lii ve saygideger Turkiye" idi. Gegmi§te oldugu gibi, Musluman dCinyanin ba§kenti olma roliinii yeniden iistlenmeliydi.
Afrika iilkelerinin gdzunde Turkiye, teknolojik agidan bir Bati iilkesiydi ve Tiirkiye'nin Avru-
kdiyanet
^dzlem
pa birligindeki yerini almasini istiyorlardi. Boylece Tiirkiye, islann kCiltumnun Avrupa'da taninmasini saglayacakti.
Yillardir Bati'nin hem dogal kaynaklar agsindan hem de insan kaynagi agisindan istismanna
ve i§galine mahsur kalmi§ Afrika'nin temsilcilerinin konu§masi, zaman zaman bir gglik gibiydi.
Hafizalarda kalan birkag gglik:
- ^ad MCiftusLi, "Bu toplanti bir du§tu... Bize
balik tutmasini dgretin".
- Burundi, "DCinyanm en fakiri Burundi. Burundi'nin de en fakiri MusiCimanlar, durumumuzu dCi^unun".
- Giiney Afrika, "Biz bir Afrikali olarak elini
aqan ve yardim igin yalvaran biriieri olmak istemiyoruz".
- Mali," Biz Afrikalilar hastalik ile ugra§iyoruz
ve Tiirkiye bize ilag vermeye gali§iyor. Sozunii
ettigim hastaiik egitimsizliktir".
- Madagaskar, "Kurban yardimlariniz dnemii.
Ula§mak zor ama ula§tiginizda gocuklarm gdzlerindeki pirilti, size yaptiginiz i§in dnemini anlatir"...
Dilleri, irklan, renkleri farkli, giyim tarzlan
farkli bu insanlar ile ortak payda dindi yani MiisICiman kardesligi. Bu karde§ligin Muslumanlara
verdigi sorumlulugu, Hz. Muhammed (s.a.s.) zaman zaman farkli ifadelerle anlatmi§ti: "Kom§usu agken tok yatan bizden degildir", "Kendiniz
igin istediginizi Miisluman karde^iniz igin de istemedikge iman etmi§ sayilmazsiniz". Afrikali MusiCimanlar, kendini karde§leri arasinda hissetti.
Bundan dolayi da toplanti, samimi ve sicak bir
ortamda gegti. Bu karde§lige, dostluga ve samimiyete giivenerek, Afrika iilkeleri Miisliiman
temsilcileri 3 giin boyunca kendilerini, ulkelerini
tanitti ve dileklerini, isteklerini sdyledi.
Diyanet i§leri Ba^kanligi aniatilanlan Tiirkiye
ra y i 1 k d 6 r g I
adma dinledi. Isteklerin en ba§inda, bu toplantinin bir defaya mahsus kalmamasi, devamli hale
gelmesi, Tiirkiye'nin ba§kanliginda farkli Afrika
lilkelerinde de gergekle^tirilmesi geldi. Bunu takiben egitim ile ilgili sorunlar talepler dile getirildi; hemen her Afrika iilkesinde okui, egitim merkezi, dini yayin, kutiiphane ihtiyacindan bahsedildi, her yil bir Afrika iilkesinden bir tek dgrenci de olsa, Turk iJniversitelerinde Afrikali dgrencilere yer verilmesi, bunlari takiben yine her Afrika uikesine bir tane bile olsa Tiirk mimari tarzinda camilerin yapilmasi istendi. Ardindan-, hastane, ortak medya gali§malan, fakirlikle ve cehaletle sava§, sivil yardim orgiitlerinin Afrika'da faaliyet gdstermesi, kesilen kurbanlarin Afrikali
kardesler ile payla§ilmasi gibi istekler geldi.
Diyanet i§leri Ba^kanligi'nin bir kamu kurumu
ve belli bir biitgesi olmasi dolayisiyla, bu taleplerin hepsine bizzat cevap vermesi mumkiin gdziikmemektedir. Ancak bu toplantiyi gergekle§tirerek Afrikali Miislumanlara gdsterdigi duyarliligi, bu taleplerin takipgisi olarak da gdsterecektir.
Afrikali Miisluman temsilciler iig gunliik bir
ruya gdrdiiler. Bu ruyada; Bagcilar Belediyesi,
Beyoglu Belediyesi, Istanbul Biiyiik^ehir Belediyeleri ve Istanbul Valiligi tarafindan Hidiv Kasn,
Rahmi Kog Muzesi ve Topkapi Sarayi gibi, Istanbul'un nezih yerlerinde verilen ve Tiirk misafirperverligini gdsteren davetlere katildilar, belediye ba§kanlan ve vali, verdikleri davette misafirlerine bizzat e§lik ettiler. Aynca Istanbul Biiyiik§ehir Belediye Ba§kani ve Istanbul Valisi temsilcilere ge§itli hediyeler verdiler. Biitiin bunlardan
gok daha dnemlisi diger Afrikali karde§leriyle ve
dzellikle de Tiirkiye'yie hasret giderdiier, sorunlanni payla§tilar. Umariz gordiikleri bu riiya, riiyalannda konu§tuklari sorunlarm gdziimiine
adim olur.
Ocak
2 0 0 7
Sayi
9 3
49