ilkçağ uygarlıkları

İLKÇAĞ UYGARLIKLARI
ANADOLU UYGARLIKLARI
HİTİTLER(MÖ.2000):
İç Anadolu B.Kızılırmak çevresi- başkenti-Hattuşaş( Boğazköy- Çorum)
*Anadolu’da kurulan ilk medeniyet
*Pankuş adı verilen meclisleri vardı
*Ülkeyi askeri,yargı,dini yetkileri olan kral yönetirdi. * Güneş adalet sembölüydü
Yardımcısı kraliçe Tavananna.
*Çok tanrılı dine inanıyorlardı ( Bin Tanrı ili)
*Halk hürler,yarı hürler ve köleler olarak ayrılıyordu.
*Hiyeroglif(resimli yazı) ve çivi yazısı kullandılar.
*Tarihte ilk yazılı antlaşma( KADEŞ ANTLAŞMASI MÖ.1296 Hititler- Mısırlılar) Suriye çevresi
* Anadolu’da sulamalı tarıma ilk kez bu devlet zamanında geçildi
* Tarım ( Bağcılık),hayvancılık,heykelcilik,bakır ve altından eşyalar yaptılar
* İvriz Kaya Anıtı( Halkapınar) Hittilerden kalmadır.
FRİGLER(MÖ.800)
İç Anadolu B.Sakarya Nehri ile Kızılırmak Nehirleri arasında başkenti Gordion( Polatlı- Ankara)
* Krallarına Midas denirdi.
* Kendilerine özgü FRİG YAZISI kullandılar.
* Geçim Kaynakları:Tarım ,hayvancılık,madencilik,dokumacılık ,kaya oymacılığı
*Çok tanrılı dine inanıyorlardı.
*Fibula denen çengeli iğne yaptılar
*Kibele: Ana tanrıça. Bereket tanrısı.
* Kralları ve soylu kişileri Tümülüs ve kaya mezarlarına koydular
Taş İşçiliği: Kayaları oyarak sütünlar,odalar,koridorlar yapmışlardır. Yazılıkaya( Eskişehir)Midas Anıtı
*Tarıma çok önem verdiler . Öküz öldürmenin ,saban (pulluk) kırmanın cezası ölümdü.
LİDYALILAR( MÖ 687 )
Ege Bölgesinde Gediz ve Büyük Menderes Nehirleri arasında kuruldu.
Başkenti Sard( Salihli- Manisa)
* Çok tanrılı bir dine inaıyorlardı.
* En ünlü kraları Giges’tir. Krallıkla yönetilirdi.
* Tarihte ilk parayı bulan milettir.
* Tarihte ilk Kral Yolu’nu açan millettir. Sard’dan başlayıp Mezopotomya ve Pers İmp. Kadar( İran) kadar.
*Ticaret yönünden geliştiler.
* Askerleri paralı askerdi. Bu yüzden çok çabuk yıkıldılar.
İYONLAR :(MÖ 1000 )
Ege Bölgesinde İzmir,Efes, Foça,Bodrum kıyılarında kuruldu. Başkentleri yoktu. Her şehir kendi başına
devletti.12 şehir devleti vardı. En ünlü şehir devletleri İzmir,Efes ve Milet
*Akdeniz ve Karadeniz Kıyılarında koloni (sömürge yerleri) kurdular
* Deniz ticareti,ve tarımda geliştiler.
* Demokrasi ile yönetiliyordu. Bu yüzden özgür düşünce yaygılaştı. Bilim ,sanat ve felsefe,tıp alanında ileri
gittiler. Tales(güneş tutulması), Pisagor( dünyanın yuvarlak olduğunu ilk kez keşfetti) Hipokrat( Tıp)
Diyojen( Felsefe) alanındaki bilim adamlarıdır.Felsefe,Geometri,Astronomi,Coğrafya ile ilgilendiler.
*Artemis Tapınağı( İzmir- Selçuk) ve Efes Antik Tiyatrosu bu devletten kalmıştır.
URARTULAR(MÖ 860)
Doğu Anadolu’da Van Gölü Çevresi Başkentleri Tuşpa( Van)
* Krallıkla yönetildi.Ülke eyaletlere ayrılmış her eyaletin başında bit vali vardı.
*Türkçeye benzer bir çivi yazısı ve Hititlerin Resim yazısını kullandılar.
*Çok tanrılı dinlere inandılar. En önemlisi Haldi( Savaş tanrısı)
* Hayvancılık,madencilik,taş işçiliği,halıcılık ileri gittiler.
* Sulama kanalları,barajlar ve su göletleri yaptılar
* Güçlü orduları vardı. Savaşçı bir milletti Şehirlerinin etrafını surlarla kalelerle çevirdiler.
* Çok tanrılı bir dine inanıyorlardı. Ölümden sonra hayata inanıyorlardı. Bu yüzden ölen kimseler için ODA
MEZARLAR yaptılar. Ölen kimselerin tüm eşyaları yanına gömüyorlardı.
MEZOPOTOMYA UYGARLIKLARI
MEZOPOTOMYA: Ülkemizde başlayan Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan ve en son Basra Körfezi’ne
kadar olan yerlere denir.
1-SÜMERLER(MÖ 3500) Mezopotomya’da kurulan ilk uygarlık.
*Şehir devletleri halinde yaşamışlardır( Ur-Urug-Nippur-Lagaş-Eridu-Kiş)
*Patesi denen rahip krallar ülkeyi yönetiyordu.
* Tarihte ilk Yazıyı buldular.(MÖ.3200- Çivi yazısı) Tarihin başlangıcı sayıldı.
* Tarihte ilk tekerleği bulan millettir. Bu yüzden arabaları geliştirdiler.
* Ziggurat denen tapınakları vardı. Bu tapınakları ezzak deposu,okul,tapınak,rasatahane(gözlemevi) olarak kullandılar.
* Halk özgürler ve esirler olarak ikiye ayrılıyordu. Kölelerin hiçbir hakkı yoktu alınıp satılırdı
* Tarım,ticarette,hayvancılıkta geliştiler.
*Çok tanrılı dine inanıyorlar. Her şehrin bir tanrısı vardı. Anu(gök tanrısı), Enli(yer tanrısı), Enki( su tanrısı)
* Ordu yaya ve arabalardan oluşurdu.
* Tufan ve Gılgamış Destanları vardı
* Cezalar ağır değildi. Paraya çevriliyordu.
*Ayı 30 güne, Yılı 365 güne, yılı 12 aya ayırmışlardır. Günümüzde halen böyledir.
*Çarpma,ve Bölme cetvelleri yaptılar. Dairenin çevresinin 360 derece olduğunun buldular. Astronomi ve Geometri
alanında geliştiler. Burçları bulmuşlardır.
2-BABİLLER :
Bugünkü Irak civarında Fırat nehri kenarında kuruldu. Başkent Babil..
* Merkezi krallıkla yönetiliyordu. Halk soylu-orta sınıf –alt sınıf ve kölelerden oluşuyordu.
* Krallarına HAMMURABİ denirdi.
* Tarihte ilk Anayasa’yı kurdular. Hammurabi Anayasası.( Göze göz,dişe diş)
* Dünya’nı yedi harikasından biri olan Babil’in Asma Bahçeleri buradadır.
3- ASURLULAR: (MÖ.2000) .
Bugünkü Güneydoğu Anadolu bölgesinde kuruldu Başkenti Ninova
* Anadolu’ya Sümerlerden öğrendikleri Çivi Yazısını getirdiler.
* Anadolu’ya kadar gelerek ticaret yapmışlardır.( Kayseri- Kültepe- Nevşehir – Ürgüp civarına geldiler.
*Ticaret,tarım,hayvancılık,balıkçılık,avcılık yaptılar.
* Orduları çok güçlüyüdü.Hızlı savaş arabaları ve iyi yetişmiş okçuları vardı.
* Tarihte ilk kütüphaneyi başkent Ninova’da kurdular.
* Şehir planlamacılığında ileri gittiler.
4- AKADLAR : MÖ 4000 …
Mezopotomya ‘da Fırat nehri civarında. Başkenti Akad
* Tarımda ileri gittiler.Sulama kanalları yaptılar.
* Savaşçı bir milletti.
* Tarihin bilinen ilk düzenli ordusunu kurmuşlardır.
5-ELAMLAR: MÖ.3000…
Güney Mezopotomya ve İran’da kuruldu . Başkenti Sus şehri
* Güzel sanatlar ,süsleme,madencilik ve seramikte ve tarımda geliştiler.
* Çok tanrılı dine inandılar.
* Şehir devletletleri (site ) şeklinde yaşadılar.

Download Report