VERİLER VE VERİLERİN TOPLANMASI VERİ • ARAŞTIRMADA VERİ: araştırma amacını gerçekleştirmek (karar verebilmek) için gerekli kanıtlar akla gelir. Bu kanıtların ne olacağı ve nereden toplanacağı araştırma planlanırken kararlaştırılır. • Örnek: bir nesnenin rengi, belli bir konudaki, görüş, tutum ve davranışlar. 2 VERİ TÜRLERİ • Araştırmada iki tür veri kullanılır. 1. Olgusal veriler: olgusal nitelikteki veriler yargılardan bağımsız olarak var olan, herkesin üzerinde anlaşabildiği türden, gözlenebilir ölçütleri olan gerçeklerdir. • Nesnel sağlamlığı en yüksek kararlar olgusal türden verilere dayalı olarak alınabilendir. Araştırmalarda olgusal nitelikli veri elde etme amacı en üst düzeydedir. 3 VERİ TÜRLERİ 2. Yargısal Veriler: Olgusal nitelikte olmayan tüm veriler yargısal verilerdir. Bu veriler öznel olup ayrıca yorumu gerektirir. Pek çok psikolojik ve sosyoloji özellikler bu türden verilerle belirlenebilmektedir. ör: başarı, genel yetenek, kişilik, ilgi, görüş, tutum gibi 4 • Görüş ve düşünceler: Kişisel olup, kişilerin belli konular hakkında düşündüklerinin bir ifadesidir ve ayrıca yorumu gerektirir. ¿Niçin araştırmalarda görüş türünden verilere başvurulabilir? • Olgusal verilerin bilinip bilinmediğini, uyulup uyulmadığını belirlemek ve gerekli önlemlerin alınmasına yardımcı olmak • olgusal verilerin bulunmadığı durumlarda 5 • Tutumlar: Bireylerin belli uyarıcılar karşısında bırakıldıklarında şu ya da bu şekilde tepkide bulunma, harekete hazır olma durumudur. Tutumların içeriği, yoğunluğu, durağanlığı vardır. Kolay kolay değiştirilemez. • Tutum davranış ilişkisi 6 VERİ KAYNAKLARI • VERİ KAYNAKLARI 3’ E AYRILIR 1. İNSANLAR 2. BELGELER 3. CANLI VE CANSIZ ÖTEKİ VARLIK VE KALINTILARDIR 7 ARAŞTIRILAN KONUYA OLAN FİZİKİ YAKINLIKLARINA GÖRE VERİ KAYNAKLARI 1. BİRİNCİL VERİ KAYNAKLARI: araştırılmak istenen konuya fiziki olarak en yakın olan veri kaynaklarıdır. OLAYI YAŞAYAN, 2. İKİNCİL VERİ KAYNAKLARI: Birincil veri kaynaklarındaki bilgilerden yararlanarak oluşturulmuş kaynaklardır. 8 VERİ TOPLAMA: TEMEL YAKLAŞIMLAR • Araştırmacı verileri ya gözlemde bulunarak ya da soru sorarak toplar. • Hangisi olacağına toplanacak verinin türüne göre karar verilir. • Gözlenenler pasif durumdadır. 9 NİTEL ARAŞTIRMADA VERİ TOPLAMA ARAÇLARI • Nitel araştırma, insanların deneyimlerini olduğu gibi tanımlamayı ve açıklamayı amaçlamaktadır. • Araştırmacılar da bu sürecin sonunda yorumlarına kanıt olması için veri toplamaktadırlar. • Nitel veri daha çok sözlü ve yazılı metinlerden toplanmaktadır. • Veri kaynakları: – görüşmeler – gözlemler – belgeler • GÖZLEM • BELGESEL TARAMA • GÖRÜŞME - YAZIŞMA – Soruşturma yolu ile veri toplama da kaynak kişinin raporu önemli. Bireyin cevaplama isteği ve yeterlik düzeyi önemli. 11 • Başarılı bir soruşturmanın üç koşulu 1. Birey bilgiye sahip olmalı ve anlatabilmeli 2. Kendinden beklenenleri bilmesi sorulanları anlayabilmesi 3. İşbirliği yapıp cevap vermeye istekli olması 12 VERİ TOPLAMADA ORTAK SÜREÇLER • İzlenen yaklaşım ve kullanılan teknik ne olursa olsun, her veri toplamada dikkate alınması gereken ortak yönler 1. AYRINTILI PLANLAMA 2. ÖN DENEME GELİŞTİRME 3. UYGULAMA 13 1. Ayrıntılı Planlama: • Planlılık, sistemli ve seçici bir süreç, • Yinelenebilen bir süreç, • Ayrıntılı amaçların belirlenmesi, izin ve işbirliğini olanaklarının sağlanması önemli • Bunun için ayrıntılı planlama yapılması şart 14 2. Öndeneme ve geliştirme: planın amaca uygunluğu ile süreçlerin işlerliği belirlenir. • Öndeneme asıl araştırma için planlanana benzer koşullarda onu temsil edebilecek daha küçük birimler üzerinde ve araştırmacının da katılımı ile yapılmalıdır. 15 3. Uygulama: planı uygulamaya aktarmak, diğer araştırmacıları eğitmek 16 GÖZLEM • GÖZLEM: belli bir kimse ,yer olay, nesne, durum ve şarta ait bilgi toplamak için belirli hedeflere yöneltilmiş bir bakış ve dinleyiştir. • Gözlem bütün duyu organları ile yapılır. • Gözlem verilerin doğrudan elde edilmesine yöneliktir. • Bilimler gözleme dayanır. • Gözlemde gözlenenler kendi doğal ortamı içinde bulunur. 17 • Gözlemler genellikle yazılarak kaydedilir. • Ayrıca video ve ses kaydedici ya da fotoğraflar da veri kaynağıdır. • Bu kayıtlara “alan notları” denilmektedir. GÖZLEM TÜRLERİ • fiziki yakınlık ve ilişkilere göre 1. Doğrudan (dışarıdan) gözlem: laboratuar 2. Katılarak gözlem: Başka bir sınıflama A-Sürekli gözlem B-Aralıklı gözlem 19 Katılımcı Gözlem: • Temelde etnografik araştırmalarda yaygın olarak kullanılan veri toplama tekniğidir. • Bu yaklaşımda araştırmacı, incelemek istediği topluluğun etkin bir üyesi olarak gruba katılarak gözlemini gerçekleştirir. • Öncelikle gözlemci, incelemek istediği toplulukla belirli bir süre geçirmeli, gruba ait etkinliklerde grubun doğal üyesi olarak görev almalı ve sonuçta o topluluğun bir üyesi olarak benimsenmelidir. • Katılımcı Gözlem • gözlemcinin rolü, – tam katılımcı – gözlemci olarak katılımcı • Tam katılımcı rolü: topluluğun doğal bir üyesidir. Gerektiğinde topluluk içinde yer alan kişilerle konuşarak onların bakış açılarını yorumlar. – Burada temel amaç, belirli bir kültürü o kültüre ait bireylerin bakış açısından betimlemektir. – Standart bir gözlem ya da görüşme formu kullanmayabilir. – Araştırmacının asıl amacı, incelemek istediği kültürü ayrıntılı biçimde tanımlamaktır. • Gözlemci olarak katılımcı rolün: • gözlemci incelenen topluluğun doğal bir üyesidir, ancak gözlemcinin rolü bütün üyeler tarafından bilinmektedir. • Tam katılım ile farkı, tam katılımda topluluğun üyelerinin gözlemcinin araştırmacı kimliğinden habersizdir. • Araştırmacı kimliğinin saklanması etik sorunlara yol açmaktadır. – Gözlemin sonunda mutlaka grup üyelerine araştırmanın amacı açıklanıp, verilerin araştırmada kullanılabilmesi için izinleri alınmalıdır. • Katılımcı gözlemin en önemli sınırlılığı verilerin kaydedilmesinde yaşanan güçlüklerdir. İncelenen topluluğun doğal ortamında gözlem yapmak ve bu gözlemleri kayıt altına almak oldukça zordur. • Buna bağlı olarak da araştırmacının verileri sınıflandırıp çözümlemesi de güçleşmektedir. Doğrudan Gözlem: • Bu yaklaşımda gözlemci, incelenmek istenen topluluğu gözlemleyerek betimlemelerde bulunur. • Araştırmacı topluluğun sosyal ortamında katılımcı değildir, rolü sadece izlemek ve kaydetmektir. • Gözlemcinin rolü, – tam gözlemci – katılımcı olarak gözlemci • Tam gözlemci rolü: • Gözlemci araştırılmak istenen sosyal ortamın içinde yer almaz. • Araştırmacı, toplulukta yer alan bireylerle etkileşim içinde değildir sadece dışarıdan gözleyendir. • Tam katılımda da olduğu gibi tam gözlemde de araştırmacının kimliği topluluk üyeleri tarafından bilinmemektedir. – Örneğin, çevrimiçi tartışma gruplarındaki sohbetleri takip etmek. • Katılımcı olarak gözlemci rolü – Gözlemci incelenen ortam üzerinde olabildiğince az katılımı bulunmaktadır. – Gözlemci incelenen kültürün doğal bir üyesi değildir. – Bu yaklaşım daha çok görüşmeler yapılırken kullanılmaktadır. • Araştırmacı, incelenecek kültürde yer almadan, o grubun bireyleriyle görüşmeler sürecinde gözlemlerde bulunarak veri toplamaya çalışır. • Gözlem Ünitesi: Bilgi edinmek için bakılan her şey gözlem ünitesidir. 29 • GÖZLEM KILAVUZU: verilerin kaydı için geliştirilir. • Varlık yokluk, derece miktarın yazılacağı bir düzen geliştirilir. 30 Verilerin kaydedilmesi: • Kısa zamanda, fiziki kayıt araçları da kullanılabilir. • Her gözlem için iyi yetişmiş ve bağımsız gözlem yapacak iki gözlemci. • Gözlenen veriler olduğu gibi kaydedilir, yorumlanmadan. Yorum bütün veriler kaydedildikten sonra yapılır. 31 – Yapılandırılmamış – Yarı-yapılandırılmış – Yapılandırılmış • görüşmelerle gözlem verileri desteklenebilir. • Birçok nitel araştırmada görüşme ve gözlem birlikte kullanılmaktadır. • Bununla birlikte, günlükler de kullanılmaktadır. Günlük kayıtları katılımcıların bakış açılarını anlama konusunda yardımcı olmaktadır GÖZLEM ARAÇLARI • Duyu organları çoğunlukla yetersiz. • Fiziki araçlar 33 OLASI YANILGI KAYNAKLARI • GÖZLEM YOLUYLA TOPLANAN VERİLERİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİĞİNİ ETKİLEYEN ÜÇ YANILGI KAYNAĞI – 1. Gözlemci – 2. Gözlenen – 3. Gözlemci-gözlenen etkileşimi 34 1. Gözlemciden gelen sınırlılıklar: • Duyu organlarının durumu • Gözlemcinin yansız bakışı var mı, önyargıları, • Öz geçmişi: taksi şöförünün çarpışma nedenini algılayış • 2. Gözlenenin davranışları • 3. İkisinin karşılıklı etkileşimi 35 • Gözlemcilerin Seçimi ve Eğitimi: • gözlemciler arası uyum 36 Dezavantajları • Uzun süre, para ve iyi yetişmiş gözlemci gerektirdiği için pahalı, • Yorum gerektirmesi (toplumbilimde) anlamları farklılaştırabiliyor. • Gözlem yapan bir araştırmacının, doğal ortam üzerinde kontrolünün olmaması • Toplanan bilgiler gözlemcinin öznel algılarını yansıttığı için verilerin sayısallaştırılmasında güçlükler • Gözlem yapılacak alana giriş sıkıntısılı olabilir. • Topluluk içinde güven duygusu yaratmak için büyük çaba harcaması gerekebilir. 37 Avantajları • Davranışları doğrudan ve uzun süreli olarak kapsamlı biçimde gözleme olanağı • Araştırılmak istenen davranışın doğal ortamında incelenmesi (gerçeği daha yakından temsil) • Gözlem tekniğinde doğal belirtilerin gözlenmesiyle yansız veri toplanır.
© Copyright 2024 Paperzz
