Kanıta Dayalı Tıp - Prof. Dr. Erkan Derebek

KANITA DAYALI TIP
İnanışların kanıtlara dayanma oranı
inananların sandığından çok daha düşüktür.
Bertrant Russel, Sceptical essays, 1928
Prof. Dr. Erkan Derebek
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
Nedir ?
Tıbbi karar süreçlerinde:
•Tanı, ayırıcı tanı
•Tedavi
•Prognoz
•Koruyucu hekimlik
Mevcut en iyi kanıtı hekimin deneyimi ve
hasta tercihleri ile entegre eden
sistematik yaklaşım.
Nedir ?
Mevcut en iyi kanıt:
•Nedir ?
•Nasıl ulaşılır ?
•Nasıl değerlerlendirilir ?
•Karar sürecine nasıl entegre edilir ?
•Araştırılacak alanlar nelerdir ?
“Sistematik yaklaşım, MODEL”
Nedir ?
Bilginin
yararlılığı =
Konu ile
ilişkisi
X
Doğruluğu
Geçerliliği
Ulaşmak için harcanan
çaba (zaman)
Neyi Amaçlar ?
•Tıp eğitiminde, uygulamasında ve
araştırmalarda kültürel dönüşüm
• Bilimsel düşüncenin yaygınlaşması
• Sınırlı ekonomik kaynakların doğru
kullanımı
• Zamanın etkin kullanımı
• Hastaların optimum yarar görmesi
Şekillendirir
Kanıta dayalı
(Hekimler)
Kanıta dayalı
(Organizasyonlar)
Kolaylaştırır
Görüşe Dayalı Karar
Kanıta Dayalı karar
Etkin olmayan uygulamalar
Etkin Uygulamalar
Niçin Şimdi?
• Bilgi patlaması
• Araştırma sonuçları ile uygulama
arasındaki tutarsızlıklar
• İletişimde globalizasyon
• Finansal kaynakların kısıtlılığı
• Bilinçlenme
(Hekim, hasta, karar vericiler)
Kullanıcılar ?
Sağlık Otoritesi
Hekimler
Hastalar
Geri Ödeme Kurumları
Tedarikçiler
KDT terimleri
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
•Kanıta
dayalı
dayalı
dayalı
dayalı
dayalı
dayalı
dayalı
dayalı
dayalı
dayalı
dayalı
dayalı
psikiyatri, radyoloji vb
dergi
sağlık hizmetleri
satın alma
kitap
derleme
redaksiyon
araştırma
eğitim
kılavuz
vaka takdimi
hemşirelik
KANIT ?
(Kanıt piramidi)
A
1
.
RKÇ
Kohort
B
2
3
C
4
Kontrollü
vaka serileri
Vaka serileri
Vaka Takdimleri
Anekdot ve Derlemeler
Hayvan Çalışmaları
D
5
İn-vitro Çalışmalar
M
e
t
a
a
n
a
l
i
z
Deneyim
Medya
Kaynaklar
Değerler
Kaynaklar
HEKİM
HASTA
KARAR
Eğitim
Cevaplanabilir
soru oluşturma
Değerlendirilmiş
Konular
Mevcut en iyi
kanıtı arama
İkincil Yayınlar:
Sistematik derleme
Ekonomik analiz
Kılavuz
Kanıta dayalı
hasta bilgilendirme
Diğer Uzmanlar
Mevcut en
güçlü kanıt
- Cochrane Kütüphanesi
- Online Merkezler
- İkincil Dergiler
- MEDLINE, EMBASE, vb
(+)
Eleştirel
Değerlendirme
(-)
Birincil Yayınlar:
Orijinal Çalışmalar
Değerler
- Birincil Dergiler
- MEDLINE, EMBASE, vb
(+)
(-)
Olası çalışma alanları
K.D.T.
MODELİ
Cochrane Reviews
• Episiotomy for vaginal birth
• Acupuncture for primary dysmenorrhoea
• Danazol for uterine fibroids
• Local oestrogen for vaginal atrophy in postmenopausal women
• Progesterone for premenstrual syndrome
• Antibiotic prophylaxis for operative vaginal delivery
• Combined spinal-epidural versus epidural analgesia in labour
• Drugs for treatment of very high blood pressure during pregnancy
• Early skin-to-skin contact for mothers and their healthy newborn infants
•,,
•,,
•,,
(T)Arama:
Pub MED
IGM
MEDLINE
TOXLINE
EMBASE
AIDSLINE
OVİD
COCHRANE
RAPORLAR
KİTAPLAR
SEKONDER
DERGİLER
Grey Literature
Medline
EMBASE
COCHRANE
Eleştirel Değerlendirme
1. Çalışmanın geçerliliği, doğruluğu nedir ?
(Metodolojik değerlendirme)
- Randomizasyon, çift kör, popülasyon,
- Altın Standart, Outcome
2. Sonuçlar nelerdir ?
(Etkililik)
- Sens, Spe LR, NNT, NNH vb.
3. Kullanılabilirliği nedir ?
- Prevalans, Mevcudiyet,
- Lokal şartlarda doğruluğu, maliyet
Tutum
Bilgi
Beceri
K.D.T
•Soru Oluşturma
•Arama
•Kritik Değerlendirme
•Uygulama