UPUTSTVO ZA KORIŠTENJE PROGRAMA
PROKONTIK
EastCode d.o.o. preduzeće za informatički inžinjering i automatiku
•
•
•
•
•
•
•
•
Prodaja računara i računarske opreme
Servis računara
Postavljanje računarskih mreža
Izrada programskih paketa (knjigovodstvo, programi po narudžbi)
Izrada web stranica, web aplikacija i CD prezentacija
VOIP centrale
Video nadzor (IP kamere, obične kamere)
Fiskalizacija
BANJALUKA:
- Adresa: Bulevar Desanke Maksimovic
- Telefon: +387 51 / 435-595
- Fax:
+387 51 / 435-595
- e-mail: [email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
PRIJEDOR:
- Adresa: Vuka Karadica 27
- Telefon: +387 52 / 242-690
- e-mail: [email protected]
2
SADRŽAJ
1. REGISTAR
REGISTRI/REGISTAR ARTIKALA (SLIKA 3.) .................................................................................................... 6
2. REGISTAR
REGISTRI/REGISTAR PARTNERA (SLIKA 14.) ............................................................................................... 11
3. KALKULACIJA
ULAZNI DOKUMENTI/KALKULACIJA (SLIKA 15.) ..................................................................................... 11
4. KASA (SLIKA 30.) .......................................................................................................................................20
5. PROIZVODNJA: ............................................................................................................................................26
5.1. ULAZAK U PROGRAM................................................................................................................................................... 26
5.2. REGISTRI................................................................................................................................................................... 27
5.2.1. Registar artikala................................................................................................................................... 27
5.2.2. Registar partnera ................................................................................................................................ 29
5.3. PRIMKA MATERIJALA ................................................................................................................................................... 30
5.4. NORMATIV ............................................................................................................................................................... 34
5.4.1. Registar artikala – Unos proizvoda ............................................................................................... 34
5.5. RADNI NALOG – PROIZVODNJA ..................................................................................................................................... 36
5.6. KALKULACIJA GOTOVOG PROIZVODA............................................................................................................................... 37
5.7. PREDATNICA GOTOVOG PROIZVODA ............................................................................................................................... 39
5.8. PRENOS IZ VP............................................................................................................................................................ 40
6. FAKTURISANJE / IZLAZNI DOKUMENTI .........................................................................................41
6.1. FAKTURA GOTOVINSKA ................................................................................................................................................ 41
6.2. FAKTURA ŽIRALNA ...................................................................................................................................................... 43
6.3. NIVELACIJA ............................................................................................................................................................... 45
6.3.1. Zbirna nivelacija .................................................................................................................................. 48
6.4. FAKTURISANJE USLUGA ................................................................................................................................................ 49
6.5. STORNIRANJE FAKTURA: .............................................................................................................................................. 52
6.6. DOKUMENTI – KOPIRANJE DOKUMENATA ....................................................................................................................... 53
7. KADROVSKA EVIDENCIJA I OBRAČUN PLATA ..............................................................................55
7.1. ŠIFARNICI ............................................................................................................................................................... 55
7.2. KADROVI ................................................................................................................................................................ 57
7.2.1. RADNIK ................................................................................................................................................... 59
7.3. VRSTA ISPLATE ....................................................................................................................................................... 59
7.4. OBRAČUN .............................................................................................................................................................. 61
7.4.1. PERIOD ZA OBRAČUN........................................................................................................................ 61
7.4.2. ZARADE RADNIKA ............................................................................................................................. 63
7.4.3. OBRAČUN PLATE .................................................................................................................................. 63
7.4.4. KREDITI .................................................................................................................................................. 64
7.5. IZVJEŠTAJI .............................................................................................................................................................. 65
7.6. VRSTE OBRAČUNA ................................................................................................................................................. 69
8. OSNOVNA SREDSTVA................................................................................................................................71
8.1. REGISTRI................................................................................................................................................................... 73
8.2. DOKUMENTI.............................................................................................................................................................. 74
8.2.1. Početno stanje ...................................................................................................................................... 75
8.2.2. Izmjena i brisanje Osnovnog sredstva ........................................................................................ 76
9. FINANSIJE .....................................................................................................................................................77
9.1. FINANSIJE –KOMPENZACIJE .......................................................................................................................................... 81
9.2. KONTNI PLAN......................................................................................................................................................... 84
10. POSLOVNI IZVJEŠTAJI- ........................................................................................................................86
10.1. OPŠIRNA ANALIZA POSLOVANJA:.................................................................................................................................. 86
10.2. POSLOVNI IZVJEŠTAJI-FINANSIJE-ANALIZA ...................................................................................................................... 88
OPŠTA PRAVILA ZA ISPRAVNO KORIŠTENJE POSLOVNOG PAKETA „PROKONTIK“ .......89
3
1.ŠIFARNICI
Osnovni element za rad u robnom knjigovodstvu između ostalog je šifarnik koji se sastoji od
šifri različitog tipa.
U šifarniku programskog paketa Prokontik se mogu naći napomene, finansijski dokumenti,
država, grad, tarife, način otpreme, brend, troškovi, rabatna grupa, vozilo, vozač, jedinice
mjere, banka, kartica, moneta, grupe artikala i rabatne šeme.
Forma svih tabela je ista za unos u šifarnik tako da je olakšan unos svih podataka potrebnih za
kasnije formiranje gotovih dokumenata (slika 1).
Slika 1
Ako kliknemo na polje Napomene otvoriće nam se forma za unos koju kasnije možemo
pozvati iz svih izlaznih dokumenata prilikom štampe da nam povuče ovako snimljenu
napomenu.
Nakon otvaranja forme prozora Napomene ista se unosi tako da klikom na komandno dugme
Novi unosimo potrebne podatke i nakon završenog unosa kliknemo na komandno dugme
Snimi, pored toga tu je naravno i dugme obriši za brisanje evenualo pogrešno unesenih ili
nepotrebnih napomena (slika 2.).
4
Slika 2
Označeno polje Drag a column header here to group by that column označava polje za
filtriranje u koje se prevuče odredjena kolona i po toj koloni se izvrši filtriranje podataka u
ovom slučaju je to Opis, na isti način se vrši vraćanje kolone na mjesto gdje je prvobitno i bila
i filter se poništava.
(pozicionirajte miš na »Opis« i držeći lijevi taster miša prenesite »opis« na plavo polje na
kojem piše tekst »Drag a column header here to group by that column«).
Ista vrsta polja će se pojavljivati na svim mjestima u programu koja zahtijevaju filtriranje radi
lakše preglednosti izvještaja i određenih polja.
5
1. REGISTAR Registri/Registar artikala (slika 3.)
Osnovni element za rad u robnom knjigovodstvu između ostalog je registar koji se sastoji od
šifri različitog tipa. Dakle na početku rada sa programom neophodno je kreirati registar koji se
sastoji od različitih tipova šifri (Artikl, Proizvod, Repromaterijal, Usluga, Set, Normativ, Ostalo).
Svaki tip šifre ima svoje elemente sa kojima se može opisati. Kod tipa Artikal to su: Šifra
artikla, Naziv, Jedinična mjera (JM), Tip (Artikal), Sinonima (artikli sa istom sinonimom mogu
se koristiti kao zamjena jednog za drugi), Tarifa, Akciza, Carina, Grupa - Nivo I, Podgrupa Nivo II, PodpodGrupa - Nivo III, Barcode (mogućnost dodavanja više barkodova za isti artikal),
Dobavljač, Šifra artikla kod dobavljača, Naziv artikla kod dobavljača (strani naziv ako je
dobavljač strani), Proizvođač i kataloški broj proizvođača, Opis, Slika (unosi se putanja gdje se
slika nalazi), Pakovanje, Dimenzije artikla, težina, Minimalna, Maximalna i Optimalna količina.
Da bi smo ušli u registar i kreirali registar potrebno je da na meniju kliknemo na meni
Registri/Registar artikala
Slika 3
Da bi smo dodali novu stavku u registar potrebno je da kliknemo na komandno dugme Novi
a u tom trenutku kursor se pozicionira u tekstualno polje Naziv gdje unosimo Naziv artikla
(slika 4.) Program nam je sam dodijelio šifru (najveći broj u odnosu na već postojeće šifre) za
novi artikal s tim što imamo mogučnost da sami unesemo željenu šifru u tekstualno polje
Šifra.
Slika 4
Šifra može biti brojna ili slovna, ona jednoznačno određuje taj Artikal tako da unutar jednog
registra postoji samo jedan artikal sa tom šifrom, dakle ako unesete šifru koja već postoji
program neće dozvoliti tu radnju već će prijaviti poruku "Zadana sifra već postoji unesite drugu
šifru" (slika 5.).
6
Slika 5
U slučaju na slici program je ponudio šifru 1000012, i najčešće vrednosti za JM: Kom, Tip:
Artikal, Tarifa: 17% :. Naš je zadatak da unesemo željenu šifru ako imamo definisan
klasifikator za šifre ili da ostavimo ponuđenu šifru, zatim da unesemo naziv, JM (ili da ostavimo
predloženu), izaberemo tip (ili da ostavimo Tip Artikal), unesemo sinonimu ako nam je
potrebna, tarifu i ostale elemente neophodne za Vaš način poslovanja.
Kada unesemo sve potrebne parametre za šifru kliknemo na komandno dugme Snimi.
Ako želimo da dodamo bar kod za izabranu šifru potrebno je da na polje BarCode kliknemo na
komandno dugme Novi zatim da u tekstualno polje BarCode dodamo barkod i da kliknemo na
komandno dugme Snimi. Unešeni bar kod će se pojaviti u tabeli za barkodove. Tu su još
komandna dugma za odustajanje od radnje unošenja novog barkoda i komandno dugme za
brisanje barkoda (slika 6.).
Slika 6
Pored tekstualnog polja šifra nalazi se ček dugme Aktivan (štrihirani kvadratić) koje nam
označava da je artikal aktivan, kada se desi da se neki artikal više ne nalazi u ponudi (End of
Life – kraj životnog vijeka proizvoda) tada moramo da otkačimo dugme Aktivan da nam ne
smeta u radu tj. da nam ne opterećuje pretragu i kliknemo na komandno dugme Snimi
7
Postoji i opcija brisanja šifre ako na toj šifri nije bilo prometa (ulaza/izlaza) i to klikom na
komandno dugme Obriši.
U gornjem dijelu registra imamo kartice količina po magacinima prikazane u tabeli Količine i
kartice ulaza i izlaznih cijena tj kartica Cijene (slika 7.).
Slika 7
Tako na prikazanoj slici vidimo usluga sa šifrom 1013955 i nazivom Acer Projektor P1220...
njenu količinu, nabavnu cijenu, cijenu sa PDV-om, fakturnu i realnu cijenu.(detaljnije
informacije o partneru koji je vezan za koji dokumenat i tačnu količinu dobijamo klikom na
komandno dugme u gornjemu desnom uglu:
Da bi detaljnije vidjeli podatke o ulaznim i izlaznim cijenama potrebno je da kliknemo na
karticu Cijene. Ako radimo Fakturu imamo mogućnost da na karticama Cijene uključimo ček
dugme Akt. Kupac
Aktivni ili Aktuelni Kupac) tako da vidimo samo fakture koje
su na njega izlazovane, isti taj princip na kartici Cijena je kod Ulazne kalkulacije izborom ček
boksa Akt. dobavljač
Da bi program prikazao karticu količina i ulaznih i izlaznih cijena potrebno je da bude uključeno
ček dugme Čitaj kartice .
Ako nas u nekom trenutku rada ne interesuju kartice količina i cijena artikala potrebno je da se
isključi dugme Čitaj kartice jer ova opcija mnogo usporava rad.
Na ovoj formi program postoji opcija za prikazivanje svih šifri, zatim šifri kojih trenutno ima na
stanju i šifre koje su došle u stanje minus (ovo nije dozvoljeno) ovu opciju biramo na radio
dugme Minus količine, Sve i Količine >0.
Na ček boksove aktiva, neaktivan filtriramo odnosno prikazujemo samo aktivne, samo
neaktiven ili aktivne i neaktivne šifre.
Izborom na radio dugmad Svi tipovi, Artikal, Proizvod, Repromaterijal, Usluga, Set, Normativ,
Ostali filtriramo određeni tip koji želimo da nam se prikaže u tabeli (slika 8.):
8
Slika 8
Filtriranje po Grupama, Podgrupama i Podpodgrupama dobijamo izborom na list boksu
određene Grupe, Podgrupe i Podpodgrupe
Lijevim klikom na Registar biramo željene grupe, podgrupe i podpodgrupe (slika 9.)
Slika 9
Brzo i funkcionalno pretraživanje je veoma bitno za efikasno funkcionisanje programa.
Program nudi tri načina pretraživanja.
1. Kao što smo vidjeli u prethodnom dijelu imamo mogućnost traženja po grupama,
podgrupama, podpodgrupama izborom u List boksu odgovarajuće grupe podgrupe ili
podpodgrupe
2. Napredniji način pretraživanja jeste da se mišem klikne na tabelu u kojoj se nalaze
stavke i da se kuca šifra artikla, dio naziva artikla ili šifra dobavljača (dobra opcija kada
se radi kalkulacija), program će prikazati u tabeli sve stavke koje sadrže ukucane
brojeve ili slova pri tome nije bitno dali se ukucani alfanumerik nalazi na početku, u
sredini ili na kraju naziva.
Primjer ako ukucamo slovo "i" u tabeli ćemo vidjeti samo stavke koje u svojoj šifri,
nazivu ili šifri dobavljača imaju slovo "i" (slika 10.).
Slika 10
kucajući dalje slovo "t" ostat će samo pet stavki. Kretanje po stavkama postižemo pomoću
strelica na tastaturi gore, dolje (slika 11.).
9
Slika 11
Poništavanje pretrage tj vraćanje na cijeli registar pritiskom na taster "esc" ili brisanjem
alfanumerika tasterom Backspace jedan po jedan. Ako u tekstualnom polju za pretraživanje
nema ništa upisano tada pritiskom na taster "esc" izlazimo iz registra.
Program nudi mogućnost lakog sortiranja po svim kolonama tabele naziv, šifra, JM, Količina,
Cijena,... (ovo vrijede za sve tabele u svim dokumentima i izvještajima). Tako npr. sortiranje
po nazivu jednostavno kliknemo jednom na kolonu Naziv stavke će se poredati po abecednom
redu, a na Nazivu strelica će biti okrenuta prema gore a sama kolona po kojoj se izvršeno
sortiranje bit će markirana (označena) u plavo (slika 12.).
Slika 12
ako još jednom kliknemo na kolonu Naziv stavke će se sortirati u obrnutom smijeru od "Z" do
"A" a strelica će biti okrenuta na dolje. Vidite sliku (slika 13.):
Slika 13
Napomena:
1. Kod bilo koje vrste pretraživanja ponovnim ulaskom u registar sve se vraća na
normalnu tabelu
10
2. Kod bilo kakvog filtriranje ili grupisanje i klikanje po komandnim dugmadima osim po
komandnim dugmadima Briši, Novi, Snimi nemože da se izbriše, pomiješa ili
poremete podatci u registru (Zato slobodno istražujte po vašem programu)
2. REGISTAR Registri/Registar partnera (slika 14.)
Da bi ušli u registar partnera potrebno je da na glavnom meniju kliknemo na Registr/Registar
Partnera. Da bi smo dodali novog partnera kliknemo na komandno dugme Novi i popunjavamo
potrebne podatke (obavezni podatci koji se moraju popuniti su tačan naziv firme, adresa, PIB)
i mora se voditi računa da li je partner Kupac, Dobavljač ili Kupac i Dobavljač. Sa desne strane
određujemo ostale podatke o partneru, dali je u PDV-sistemu, dali da mu nudimo rabat na
osnovu rabatne grupe ili da mu nudimo zadnji rabat ili cijenu, zatim dali je partner Kupac,
Dobavljač, ili Kupac i Dobavljač, dali je strani ili domaći, da li je radnik, da li je VIP (very
important person) itd. Kada završimo unos podataka kliknemo na dugme Snimi. Ako želimo da
dođemo do nekog podatka o kupcu potrebno je da budemo pozicionirani u tekstualno polje
Traži ili u gridu partnera i da kucamo naziv partnera ili dio naziva partnera. Ako želimo da
prikažemo određenu grupu partnera npr. Kupce izaberemo radio dugme Kupac (kao na slici) i
u tabeli će biti prikazani samo partneri Kupci, kad izaberemo Strani bit će prikazani i oznaceni
u čekboksu sa strane.Tako na slici vidimo da je partner EastCode domaći kupac u PDV sistemu,
isto tkao vidimo i finansijsku karticu od partnera u gornjem dijelu registra iznad podataka.
Slika 14
3. KALKULACIJA
Ulazni dokumenti/Kalkulacija (slika 15.)
Sljedeći korak koji moramo uraditi jeste definisati prodajne cijene robe (kalkulisanje) na
osnovu fakturne (cijena na fakturi dobavljača kod PDV korisnika to je cijena bez PDV-a kod
korisnika koji nisu u PDV sistemu to je cijena dobavljača sa PDV-om) i nabavne cijene (kada se
11
na fakturnu cijenu dodaju svi pripadajući troškovi uz nabavku te robe) sa Fakture koju smo
dobili od dobavljača. Ulazak u kalkulaciju, Ulazni dokumenti/Kalkulacija
Slika 15
Da bi smo unijeli novu kalkulaciju potrebno je da kliknemo na komandno dugme Novi.
(slika 16.)
Slika 16
Nakon klika na komandno dugme Novi pri tome se kursor pozicionira na partnera gdje na
klikom na strelicu biramo partnera (dobavljača) ili kupac par prvih slova i strelica dolje, broj
dokumenta dobije prvi sljedeći broj (u ovom slučaju 1), datum je jedak datumu sistema
odnosno današnji datum u ovom slučaju 27/12/06, u broj fakt. dob. unosimo broj fakture
dobavljača, valuta unosimo broj dana odgođenog plaćanja, paritet unosimo jednu od opcija iz
kombo boxsa klikom na strelicu, način plaćanja u ovom slučaju Žiralno, valuta plaćanja (KM) u
polje iznos fakture unosimo vrijednost fakture u KM ako imamo troškove vezane za fakturu
dobavljača. (slika 17.)
12
Slika 17
Troškove unosimo tako što kliknemo na komandno dugme Troškovi pa zatim Unos troškova
pojavi se forma za unos troškova zatim kliknemo na Novi, pa pomoću strelice izaberemo trošak
npr Prevoz i polje Iznos unesemo vrijednost prevoza i kliknemo na tastaturi na enter, zatim
da bi dodali ostale troškove kliknemo ponovo na novi pa na strelicu i izaberemo Carinu i kada
unesemo sve troškove kliknemo na dugme komandno dugme Snimi sl. (slika 18.)
Slika 18
Poslije ovog slijedi unos ulaznog PDV-a ako je dobavljač u sistemu PDV-a. Klikom na dugme
PDV ulazimo u istu formu kao prethodna forma za unos troškova samo klikom na dugme Novi
imamo mogućnost samo da izaberemo UlazniPDV i da ga unesemo u polje iznos, a zatim da
kliknemo na dugme Snimi (slika 19.)
13
Slika 19
Poslije zadavanja ovih parametara možemo da idemo na unos stavki i to tako da se
pozicioniramo u žuto tekstualno polje i kucamo šifru ili dio naziva šifre (npr "test") koju želimo
da zavedemo a zatim na tastaturi da pritisnemo na taster Enter (slika 20.)
Slika 20
Nakon tog u programu se pojavljuje registar artikala koji koji prikazuje samo artikle koji u
svom dijelu naziva imaju naziv "test", a to je u ovom slučaju 21 artikala kao što se vidi na dnu
tabele (slika 21.).
14
Slika 21
Pomjeranjem strelice na dole i gore biramo željeni artikal npr. artikal sa šifrom "2" i Nazivom
"TEST 2" kao na slici, u tom trenutku dok se pomijeramo po artiklima pomoću strelica u
slučaju da je ček box uključen u gornjem dijelu forme možemo da vidimo količine i cijene
artikla na kome se nalazimo (slika 22).
Slika 22
Nakon pozicioniranja na željeni artikal pritisnemo taster Enter i pojavljuje se forma Detalj gdje
unosimo količinu, fakturnu cijenu, rabat, maržu, prodajnu cijenu, cijenu sa PDV-om. Na ovoj
formi također možemo da vidimo količine, nabavne cijene, prodajne cijene artikala u svim
magacinima. Vidi sliku.
Pored skoro svake stavke stoji ček box koji kada isključimo preskače to polje da nebi morali
pritiskati taster Enter više puta nego što je potrebno. Tako ako od dobavljača nismo dobili
rabat tj rabat je nula bilo bi dobro da ček box pored polja rabat isključimo da kursor bez
potrebe nebi ulazio u to polje. Kada završimo unos kliknemo desnim tasterom miša na dugme
snimi ili pritiskamo enter dok podatci sa forme detalj ne budu prihvaćeni i ubačeni u tabelu.
Unos sljedeće stavke nastavljmo kucajući šifru ili dio naziv u tekstualno polje Nađi i nastavimo
sa dodavanjem stavki i njihovih količina, fakturnih cijena, rabata, marži, prodajnih cijena,...
(slika 23.)
15
Slika 23
Kada unesemo sve željene stavke kao kontrola tačnosti unosa potrebno je da se vrijednost
fakture dobavljača bez PDV-a složi sa iznosom Fakturna vrijednost sa rabatom. Ako je
došlo do greške unosa na nekoj od stavki pomjeranje sa strelicama na željenu stavku kliknemo
mišem na komandno dugme, kod okvira Stavke, Izmjena ili pritiskom na Ctrl + Enter. Ako
želimo da izbrišemo sve stavke kliknemo na dugme Obriši stavke dobit ćemo poruku
Odobravate brisanje SVIH stavki? Pritiskom na komandno dugme "Da" brišete sve stavke,
pritiskom na dugme "Ne" otkazujete komandu brisanja svih stavki (slika 24.).
Slika 24
16
Pritiskom na dugme Serijski dodajemo serijske brojeve (broj serijskih brojeva jednak je broju
komada). Program provijerava dali su dva serijska broja jednaka ako jesu ne dozvoljava unos.
Progam također provijerava dali je ranije taj serijski broj već unešen po nekoj prethodnoj
kalkulaciji pa da nebi došlo do dupliciranja serijskih brojeva (slika 25.).
Slika 25
Serijski broj se unosi ručno u polje Serijski broj: ili pomoću barkoda. Nakon unosa serijskog
broja pritisne se taster Enter ili klikom desnog tastera miša na komandno dugme Dodaj. Nakon
toga serijski broj se pojavi u desnoj tabeli. U prethodnom primjeru ukupan broj serijskih
brojeva treba da bude "9" kao što piše u dnu forme, a trenutno je unešeno "3" kao što piše u
dnu forme. Kada završimo unos serijskih brojeva kliknemo na dugme OK.
Ako kliknemo na komandno dugme Novi program će ući u registar za dodavanje nove stavke
na kalkulaciji.
Kada smo završili unos svih stavki na kalkulaciji i provjerili da nam se vrijedost iznos sa
rabatom bez pdv-a sa fakture dobavljača slaže sa našom Fakturnom vrijednosti sa rabatom
možem da idemo na knjiženje dokumenta (slika 26.).
Slika 26
Knjiženje dokumenta izvodimo izborom dokumenta (u našem slučaju to je Partner KOLE, Broj
dokumenta 1 i datum 20/10/06) i klikom na dugme Proknjiži, pri tome se pojavljuje forma za
knjiženje na kojoj vidimo Dobavljača, broj i datum kalkulacije pod kojim će biti proknjižena.
17
Štiklirani ček boksovi Robno i Komintenti nam govore da će proknjižavanje ovog dokumenta tj.
Kalkulacije ući u robno knjigovodstvo tj. zadužiti lager, a štikllirani ček boks Komintenti nam
pokazuje da čemo biti zaduženi kod dobavljača za iznos koji piše u tekstualnom polju
Zaduženje. Ako dokument želimo iz bilo kog razloga da proknjižimo pod bilo kojim brojem koji
se razlikuje od broja koji je ponuđen u tekstualnom polju u ovom slučaju je to br. 1, štikliramo
ček boks ažuriraj po broju i u tekstualno polje unesemo broj pod kojim želimo da proknjižimo
Kalkulaciju (slika 27).
Slika 27
Radio dugme Ekran nam govori da ćemo prije štampe moći vidjeti izgled Dokumenta tj
kalkulacije na ekranu prije štampe;
- uključenjem radio dugmeta štampač dokument ide direktno na štampu i uključenjem
dugmeta Bez štampe neće doći do štampe dokumenta.
Proknjižavanje dokumenta se pokreće na dugme Prihvati, a ako želimo da odustanemo od
proknjižavanja Kalkulacije idemo na komandno dugme Odustani.
18
Ako smo kliknuli na dugme Prihvati i izabrali opciju Ekran na ekranu ćemo vidjeti izvještaj
Kalkulacija sa svim elementima koje smo unijeli kroz program. Da bi smo oštampali ovaj
izvještaj potrebo je da kliknemo na dugme
, a ako želimo da prilikom štampe
želimo izabrati broj kopija, štampač ili stranicu koju želimo da štampamo tada treba da
kliknemo na dugme
(slika 28.)
Slika 28
19
Slika 29
Ako radio dugmad Prikaži izaberemo Neproknjiženi, vidjet ćemo sve dokumente koji su
trenutno u obradi, ako izaberemo radio dugme Proknjiženi u robno vidjet ćemo dokumente
koji su proknjiženi u robno i tako redom imamo filter za razna radna stanja dokumenata
(Brisani, U korištenju, Rezervacija) slika 29.
Tako ako želmo rasknjižiti neku kalkulaciju idemo na radio dugme Proknjiženi robno i
kliknemo na dugme Rasknjiži u tom trenutku se razdužuje magacin materijalno i dobavljač
finansijski, a dokument se nalazi među neproknjiženim Kalkulacijama (slika 29).
4. KASA (slika 30.)
20
Ulazak u kasu preko menija Kasa/Kasa u gornjem lijevom dijelu ekrana vidimo broj racuna
(nudi prvi sljedeći broj automatski u ovom slučaju 21), datum računa (jednak datumu na
računaru 15.04.2014) i broj kopija koji želimo da oštampamo ( u ovom slučaju jedna kopija).
U gornjem desnom uglu biramo kupca (partnere) on je uvijek podešen na fizičko lice dok mi ne
izaberemo drugog partnere prvo dodavanjem novog partnera ili izborom već postojećeg na
kombo boksu.
Slika 30
Da bi dodali željeni artikl na račun potrebno je da se pozicioniamo u (žuto) sivo tekstualno
polje u donjem dijelu, unesemo šifru, naziv ili očitamo bar kod. Ako unesemo tačnu šifru
artikal će se pojaviti u našoj tabeli kao stavka za račun sa svojom količinom jedan i svojom
jediničnom cijenom i iznosom. Ako želimo da izmijenimo količinu potrebo je da pritisnemo
funkcijski taster F12 zatim da uneseo željenu količinu i pritisnemo enter. Ako je količina manji
broj npr do 5 možemo pritiskom na tastaturi na dugme "+" po jedan komad da dodajemo na
račun.
Ako je uključen ček boks u donjem lijevom uglu Nakon dodavanja stavke idi na količinu tada
prilikom dodavanja količine nemožemo ići na taster "+" i ne idemo na funkcijsku tipku F12 već
odmah kucamo količinu i pritiskamo na tastaturi taster Enter.
Nakon ovoga idemo na dodavanje novog artikla. Kada završimo dodavanje svih stavki na račun
idemo na funkcijski taster F9 koji vrši skidanje artikala sa stanja i štampanje računa.
Ako želimo da imamo automatsko računanje kusura potrebno je da u uključimo tu opciju u
meniju “opcije” (slika 30.) i dobit ćemo formu gdje u polje Plaćeno unesemo u KM ili Eurima
iznos koji nam je kupac dao. Program automatski u polje Kusur ispisuje iznos koji tj kusur koji
moramo vratiti kupcu (slika 31.).
21
Slika 31
Ako smo u žuto tekstualno polje unijeli naziv artikla a sa tim nazivom ima više stavki tada će
se pojaviti forma sa stavkama koje sadrže taj naziv. Za izbor željene stavke sa strelicom na
dolje ili se pozicioniramo na željenu stavku i pritisnemo taster Enter (slika 32.).
Slika 32
U ovom primjeru ukucan je tekst Test i u formi se pojavilo 11 artikala koji u svom nazivu
imaju riječ test. U ovom slućaju sa slike označen je artikal TEST 2 sa cijenom 12.20 i količinom
8 pritisko na taster Enter ovaj artikal bi se našao na računu kao na slici dolje. U donjem
desnom uglu vidimo iznos računa 12.20 KM. ako bi pritisnuli na taster plus količina bi se
povećala na dva a račun bi bio 24.40 kao na slici (slika 33. i slika 34.).
22
Slika 33
Slika 34
23
Na kraju radnog dana idemo na Opcije/Računi trenutno (ne)vidimo račun na datum
15.04.14 i to sa brojem 21 iznos 24.40 KM. U donjem dijelu forme vidimo iznos pazara. Za
štampu pazara na mali štampač kliknemo na komandno dugme Stampa pazara. Kreiranje
pazara kliknemo na dugme Kreiraj pazar (slika 35).
Slika 35
Poslije ove komande ima poruka na koju trebamo odgovoriti sa Yes.
Zatim idemo na Izlazni dokumenti/Pazar (kasa) i biramo dokument sa današnjim
datumom u ovom slučaju iznos pazara i pritisnemo na komandno dugme Proknjiži (slika 36.)
Slika 36
24
Ako se pojavi više dokumenata sa istim datumom potrebno ih je sve proknjižiti (ovo je znak da
smo jedan artikal u toku dana prodavali po različitim cijenama).
Nakon klika na komandno dugme proknjiži pojavi se forma za prihvatanje ove komande tj
trebamo kliknuti na komandno dugme Prihvati.
Ako program prijavljuje da neki artikli idu u minus potrebno je kliknuti na Meni
Sistem/Podešavanje programa kartica Opcije a zatim klik na komandno dugme Sredi
kolčine u registru (slika 37).
Nakon ovog ponovo pokušamo da proknjižimo Pazar ako ne ide znači da za neke od artikala
nismo proknjižili kalkulaciju i da nam ti artikli nedostaju za prodaju tj. proknjižavanje
Slika 37
25
5. PROIZVODNJA:
5.1. Ulazak u program
Da bi smo ušli u program potrebno je da na ekranu za logovanje unesemo naše
korisničke podatke, a to su korisničko ime i šifra. Prilikom instalacije programa, generički je
podešeno da i korisničko ime i šifra budu malo slovo a ("a") (slika 38.).
Slika 38
Nakon uspješnog logovanja, otvoriće nam se program i spremni smo da počnemo sa radom.
Slika 39
26
Prvo na šta treba da obratimo pažnju jeste dugme za izbor magacina, gdje biramo u kojem
magacinu radimo. Kako mi biramo odgovarajući magacin, tako se meni i dokumenti u gornjem
dijelu mijenjaju, pa npr., ukoliko se nalazimo u magacinu repromaterijala imaćemo u ulaznim
dokumentima primku materijala, dok u veleprodaji ćemo umjesto primke imati kalkulaciju i sl.
Dugme za izbor magacina možete vidjeti na slici 40.
Slika 40
Ovo su bile osnovne stvari koje treba provjeriti prilikom početka rada, da bi se izbjegle greške i
da bi smo bili sigurni da unosimo odnosno ažuriramo podatke u odgovarajućem magacinu.
Kada smo ovo završili, moramo da formiramo registe, bez kojih ne možemo da radimo u
programu.
5.2. Registri
Kao što smo i na početku utvrdili postoje dva registra i to: registar partnera i registar artikala.
5.2.1. Registar artikala
Osnovni element za rad u robnom knjigovodstvu između ostalog je registar koji se sastoji od
šifri različitog tipa. Dakle na početku rada sa programom neophodno je kreirati registar koji se
sastoji od različitih tipova šifri (Artikl, Proizvod, Repromaterijal, Usluga, Set, Normativ, Ostalo).
Svaki tip šifre ima svoje elemente sa kojima se može opisati. Kod tipa Artikal to su: Šifra
artikla, Naziv, Jedinična mjera (JM), Tip (Artikal), Sinonima (artikli sa istom sinonimom mogu
se koristiti kao zamjena jednog za drugi), Tarifa, Akciza, Carina, Grupa - Nivo I, Podgrupa Nivo II, PodpodGrupa - Nivo III, Barcode (mogućnost dodavanja više barkodova za isti artikal),
Dobavljač, Šifra artikla kod dobavljača, Naziv artikla kod dobavljača (strani naziv ako je
dobavljač strani), Proizvođač i kataloški broj proizvođača, Opis, Slika (unosi se putanja gdje se
slika nalazi), Pakovanje, Dimenzije artikla, težina, Minimalna, Maximalna i Optimalna količina.
Da bi smo ušli u registar i kreirali registar potrebno je da na meniju kliknemo na meni
Registri/Registar artikala (slika 41).
27
Slika 41
Konkretno, kod proizvodnje, naravno sve kreće od sirovine odnosno od repromaterijala, te je
stoga potrebno da izaberemo magacin repromaterijala i da otvorimo registar artikala, gdje
ćemo da formiramo registar repromaterijala koji mi koristimo u našoj proizvodnji.
Da bi smo dodali novi repromaterijal u registar potrebno je da kliknemo na komandno dugme
Novi (slika 42).,
Slika 42
- u tom trenutku
kursor se pozicionira u tekstualno polje Naziv gdje unosimo Naziv
repromaterijala (Program nam je sam dodijelio šifru (Najveći broj u odnosu na već postojeće
šifre) za novi repromaterijal s tim što imamo mogućnost da sami unesemo željenu šifru u
tekstualno polje Šifra. Šifra može biti brojna ili slovna, ona jednoznačno određuje taj
repromaterijal tako da unutar jednog registra postoji samo jedan repromaterijal sa tom
šifrom, dakle, ako unesete šifru koja već postoji program neće dozvoliti tu radnju već će
prijaviti poruku "Zadana šifra već postoji unesite drugu šifru".
U slučaju na slici program je ponudio šifru 1012396, i najčešće vrednosti za JM: Kom, Tip:
Artikal, Tarifa: 17% :. Ovdje je vrlo važno da umjesto tipa Artikal izaberemo
Repromaterijal, inače nebismo dobro definisali šifru i nećemo moći da je pozovemo u
odgovarajuće dokumente. Naš je zadatak da unesemo željenu šifru ako imamo definisan
klasifikator za šifre ili da ostavimo ponuđenu šifru, zatim da unesemo naziv, JM (ili da ostavimo
predloženu), unesemo sinonimu ako nam je potrebna, tarifu i ostale elemente neophodne za
Vaš način poslovanja.
Kada unesemo sve potrebne parametre za šifru kliknemo na komandno dugme Snimi.
Postupak se ponavlja dok ne unesemo sve šifre koje ćemo koristiti na početku, odnosno
prilikom potrebe dodavanja šifre u toku rada.
28
5.2.2. Registar partnera
Da bi ušli u registar partnera potrebno je da na glavnom meniju kliknemo na Registr/Registar
Partnera. Da bi smo dodali novog partnera kliknemo na komandno dugme Novi i popunjavamo
potrebne podatke (obavezni podatci koji se moraju popuniti su tačan naziv firme, adresa, grad,
PIB i JIB) i mora se voditi računa dali je partner Kupac, Dobavljač ili Kupac i Dobavljač. Sa
desne strane određujemo ostale podatke o partneru, dali je u PDV-sistemu, dali da mu nudimo
rabat na osnovu rabatne grupe ili da mu nudimo zadnji rabat ili cijenu, zatim dali je partner
Kupac, Dobavljač, ili Kupac i Dobavljač, dali je strani ili domaći, dali je radnik, dali je VIP (Very
Important Person) itd. Kada završimo unos podataka kliknemo na dugme Snimi. Ako želimo
da dođemo do nekog podatka o kupcu potrebno je da budemo pozicionirani u tekstualno polje
Traži ili u gridu partnera i da kucamo naziv partnera ili dio naziva partnera. Ako želimo da
prikažemo određenu grupu partnera npr. Kupce izaberemo radio dugme Kupac (kao na slici) i
u tabeli će biti prikazani samo partneri Kupci, kad izaberemo Strani bit će prikazani i oznaceni
u čekboksu sa strane.Tako na slici vidimo da je partner Dobavljač domaći dobavljač i kupac,
isti je u PDV sistemu, takođe vidimo i finansijsku karticu od partnera u gornjem dijelu registra
iznad podataka.
Slika 43
Nakon što smo definisali partnere ( za početak nam samo trebaju dobavljači od kojih dobijamo
robu, jer cemo ih koristiti priliko unosa primke materijala) možemo da pređemo na sledeći
korak, a to je unos fakture dobavljača našeg materijala koja se u programu zove Primka
materijala.
29
5.3. Primka materijala
Sljedeći korak koji moramo uraditi jeste definisati cijene repromaterijala (kalkulisanje) na
osnovu fakturne (cijena na fakturi dobavljača kod PDV korisnika to je cijena bez PDV-a; kod
korisnika koji nisu u PDV sistemu to je cijena dobavljača sa PDV-om) i nabavne cijene (kada se
na fakturnu cijenu dodaju svi pripadajući troškovi uz nabavku te robe) sa Fakture koju smo
dobili od dobavljača. Ulazak u primku: Ulazni dokumenti/Primka materijala.
Slika 44
Kada se otvori dokument, isti izgleda kao na slici 45:
Slika 45
Da bi smo unijeli novu primku materijala potrebno je da kliknemo na komandno dugme Novi.
30
Nakon klika na komandno dugme Novi pri tome se kursor pozicionira na partnera gdje na
klikom na tri tacke biramo partnera (dobavljača) ili kucamo par prvih slova nakon nega slijedi
enter da bi smo potvrdili.Broj dokumenta dobije prvi sljedeći broj (u ovom slučaju 1), datum je
jednak datumu sistema odnosno današnji datum u ovom slučaju 15/04/14, u broj fakt. dob.
unosimo broj fakture dobavljača, valuta unosimo broj dana odgođenog plaćanja, paritet
unosimo jednu od opcija iz kombo box-a klikom na strelicu, način plaćanja u ovom slučaju
Virman, valuta plaćanja (KM).
Poslije zadavanja ovih parametara možemo da idemo na unos stavki i to tako da se
pozicioniramo u žuto tekstualno polje i kucamo šifru ili dio naziva šifre (npr "repro") koju
želimo da zavedemo, a zatim na tastaturi da pritisnemo na taster Enter (slika 46).
Slika 46
Nakon tog u programu se pojavljuje registar koji koji prikazuje samo repromaterijal koji u
svom dijelu naziva imaju naziv "repro", a to je u ovom slučaju 5 stavki kao što se vidi na dnu
tabele (slika 47).
31
Slika 47
Nakom odabira željene stavke pomoću strelica (gore, dole) ili klikom miša, potrebno je da
odabir potvrdimo sa tasterom Enter ili da kliknemo na dugme »izaberi«.
Pojavljuje se forma Detalj gdje unosimo količinu, fakturnu cijenu, rabat i VPC (Veleprodajna
cijena). Na ovoj formi takođe možemo da vidimo količine, nabavne cijene, prodajne cijene
artikala u svim magacinima (vidi sliku). Pored skoro svake stavke stoji ček box koji kada
isključimo preskače to polje da nebi morali pritiskati taster Enter više puta nego što je
potrebno. Tako da, ako od dobavljača nismo dobili rabat tj. rabat jednako nula bilo bi dobro da
ček box pored polja rabat isključimo da kursor bez potrebe nebi ulazio u to polje. Kada
završimo unos kliknemo desnim tasterom miša na dugme »snimi« ili pritiskamo enter dok
podaci sa forme »detalj« ne budu prihvaćeni i ubačeni u tabelu. Unos sljedeće stavke
nastavljmo kucajući šifru ili dio naziva u žuto tekstualno polje »Izaberi« i nastavimo sa
dodavanjem stavki i njihovih količina, fakturnih cijena, rabata, VPC i sl.
32
Slika 48
Kada završimo sa unosom svih stavki, imamo kompletan završen dokument i potrebno je da
ga sačuvamo na dugme Snimi. Program sam ima funkciju snimanja, ali nije loša navika
kliknuti dugme »snimi« na kraju unosa. Ovaj dokument je napravljen, ali nije napravio nikakve
promjene na lageru niti je repromaterijal dobio definisane cijene, jer dokument jos uvjek nije
proknjižen. Ukoliko želimo da promijenimo nešto na dokumentu, moramo kliknuti mišem na
Izmjena.
Kada smo sigurni da su svi uneseni podaci tačni, potrebno je proknjižiti dokument da bi se
promjene odrazile na lager, odnosno da bi smo povećali količinu i definisali cijene za naš
repromaterijal. To radimo klikom na dugme Proknjiži.
Nakon klika na dugme proknjiži, pojavljuje nam se prozor potvrde proknjižavanja, koji izgleda
ovako:
Slika 49
33
Sa lijeve strane primjećujemo kvačice sa kojima možemo da definišemo na šta će se
odraziti proknjižavanje ovog dokumenta.
Npr. u ovom slučaju povećaćemo lager tj. zadužiti robu, jer je zakačena prva opcija
»robno«. Isto tako, pošto je obilježeno komitenti, promijeniće se i finansijska kartica partnera
u iznosu primke. Treća opcija nije aktivna, jer nije uključen modul finansijskog knjigovodstva
odnosno automatskog kontiranja. U produžetku opcije robno, primjećujemo opcije ažuriraj po
broju i zadrži broj. Ukoliko ne zakačimo neku od ovih opcija, primka ce biti proknjižena na prvi
sledeći slobodan broj u proknjiženim dokumentima. Ukoliko označimo ažuriraj po broju,
postaje nam aktivno polje u koje možemo upisati pod kojim brojem zelimo da proknjižimo
dokument. Ukoliko zakačimo zadrži broj, dokument će zadržati broj koji mu je dodijeljen
automatski klikom na dugme »novi«, ili onaj broj koji ste vi definisali ako ste ručno prekucali
broj dokumenta.
Ispod toga vidimo iznos naplate, tu nemamo nikakvu mogućnost izmjene, dok ispod
primjećujemo tri radio dugmeta »ekran«, »štampač« i »bez štampe«. Ukratko, ako izaberemo
ekran, biće nam prikazan izvještaj tog dokumenta na ekranu, ako izaberemo štampač, biće
nam odštampan dokument u onoliko primjeraka koliko izaberemo (kada odaberemo štampač,
ispod nam se pojavljuje polje u koje možemo upisati broj kopija, ili izabrati na strelice gore
dole), ukoliko izaberemo »bez štampe« dokument uopšte neće biti prikazan.
Kada izaberemo željene opcije, potrebno je da prihvatimo odabir i da proknjižimo naš
dokument klikom na dugme Prihvati. Sa ovim smo unijeli naš repromaterijal na magacin i
proizvodnja moze da počne.
5.4. Normativ
Nakon što smo unijeli repromaterijal na magacin, jedina stvar koja nas dijeli od procesa
proizvodnje jeste da definišemo koliko mi repromaterijala trošimo za pojedine proizvode.
Utrošak materijala u proizvodnji naziva se normativ. Da bi smo unijeli normative, moramo u
registru artikala da imamo unesen i repromaterijal i šifre za gotove proizvode, da bi smo ih
mogli vezati jedne za druge.
5.4.1. Registar artikala – Unos proizvoda
Da se na momenat vratimo u registar artikala da vidimo kako se unose proizvodi. Unos
proizvoda je isti kao i unos repromaterijala, stim što u tipu biramo proizvod, a ne
repromaterijal, što mozete vidjeti na sledećoj slici.
Slika 50
34
Ostatak unosa je potpuno isti kao i kod unosa repromaterijala, stim što treba obratiti
pažnju da se nalazimo u magacinu proizvodnje prilikom unosa proizvoda, inače oni neće biti
vidljivi (u repromaterijalu se prikazuju samo one šifre kojima je kao tip izabran repromaterijal,
dok se u proizvodnji prikazuju samo proizvodi, što je i logično).
Nakon što smo unijeli proizvode, možemo se vratiti na kreiranje normativa. Da bi smo otvorili
formu za unos normativa, potrebno je da izaberemo magacin Proizvodnja , iz menija
izaberemo Ostali dokumenti – Normativ, nakon čega ćemo dobiti prozor koji izgleda ovako:
Slika 51
Da bi smo definisali normativ, prvo treba da izaberemo proizvod u gornjem djelu prozora u
ovom slucaju “Gotov proizvod 1”. Ukoliko imamo veći broj proizvoda, u polju “filter” možemo
da vršimo pretragu po zadatom kriterijumu. Možemo da kucamo dio ili kompletnu šifru ili
možemo da kucamo dio ili cijeli naziv proizvoda. Kada pronađemo odgovarajući označimo ga
(da bude plav) i iz padajućeg menija Materijal, sastojak izaberemo odgovarajući
repromaterijal, a ukoliko ih imamo više, u polju iznad možemo da vršimo pretragu. Kada
izaberemo odgovarajući u produžetku gdje piše kolicina/1 unosimo koliko se reprometerijala
troši po mjernoj jedinici proizvoda (npr. za jedan sendvić potroši se 100g salame). Kada
unesemo količinu, klikom na dugme Dodaj dodajemo repromaterijal u normativ. Postupak se
ponavlja ukoliko imamo više repromaterijala na jednom normativu, odnosno dok ne završimo
normative za sve proizvode. Normativ može da se mijenja u bilo kom trenutku, tako što
uklonimo stavku koja je neispravna pomoću dugmeta Brisanje i unesemo ispravnu vrijednost.
35
5.5. Radni nalog – Proizvodnja
Kada smo napravili normative, završili smo sve pripremne radnje, te možemo početi sa
procesom proizvodnje. Proces počinje sa radnim nalogom proizvodnje. Da bi smo otvorili radni
nalog, izaberemo iz menija Ostali dokumenti – Radni nalog-Proizvodnja. Otvara nam se
dokument i već na prvi pogled primjećujemo sličnost sa primkom materijala. To je zbog toga
što su u našem programu svi dokumenti pravljeni po istom šablonu, što olakšava rad, jer kad
naučite jedan dokument, praktično ste naučili raditi u svim ostalima. Radni nalog izgleda
ovako:
Slika 52
Klikom na novi otvaramo novi dokument. Nakon toga u polje “traži” ukucavamo proizvode
koje hoćemo da proizvodimo.
Kada unesemo sve proizvode na dokument, potrebno je da proknižimo radni nalog.
Kako mi proknjižavamo radni nalog, program automatski preko već definisanih normativa
razdužuje magacin repromaterijala (pravi izdatnicu materijala) da ne bi morali ručno da
odrađujemo, te nam u ulaznim dokumentima kreira kalkulaciju gotovog proizvoda gdje ćemo
da definišemo cijene za naš tek proizvedeni proizvod (na slici 53 je prozor zadatog proizvoda
koji se treba proizvesti).
36
Slika 53
5.6. Kalkulacija gotovog proizvoda
Kada otvorimo kalkulaciju gotovog proizvoda koja se nalazi u meniju na Ulazni dokumenti –
Kalkulacija gotovog proizvoda, tamo nas čeka neproknjižen dokument koji je kreiran
prilikom proknjižavanja radnog naloga.
Slika 54
37
Šta mi treba da uradimo jeste da definišemo cijenu za ovaj proizvod. To ćemo uraditi na
sljedeći način:
- Prvo ćemo da kliknemo na dugme “izmjena” u lijevom dijelu prozora, da bi smo
otključali desni dio, da bi mogli da mijenjamo atribute vezane za pojedine stavke;
- Nakon toga izaberemo prvu stavku (da bude plava tj. selektovana) i kliknemo na
izmjenu u donjem lijevom dijelu prozora, nakon čega nam se otvara sledeći prozor:
Slika 55
Ovdje je potrebno da ukucamo cijene za naš proizvod. Najbitnija je VPC prodajna, jer se ona
koristi dalje u dokumentima koji slijede. U svakom slučaju preporučljivo je ukucati sve cijene
(fakturnu VPC i VPC prodajnu). Kada unesemo cijene, potvrdimo izmjenu na dugme Snimi.
Kada završimo sa svim artiklima, moramo proknjižiti dokument klikom na dugme Proknjiži,
nakon čega slijedi potvrda na dugme “prihvati”. Kada smo proknjižili kalkulacija gotovog
proizvoda je automatski napravila predatnicu gotovog proizvoda, koja je izlazni dokument sa
proizvodnje i gdje definišemo u koji magacin ćemo prebaciti naše proizvode.
38
5.7. Predatnica gotovog proizvoda
Kada otvorimo predatnicu, čeka nas neproknjižen dokument koji je već kreiran automatski
proknjižavanjem kalkulacije. To izgleda ovako:
Slika 56
Sve što treba ovdje da uradimo, jeste da definišemo u koji magacin ćemo da ulazujemo našu
predatnicu, tačnije u koji magacin ćemo da zadužimo naš gotov proizvod. U slučaju sa slike
izabran je magacin maloprodaje (MP BL). Nakon odabira magacina, proknjižavamo dokument
već poznatom procedurom na dugme proknjiži. Proknjižena predatnica će nam automatski
kreirati ulazni dokument u magacinu koji smo prethodno označili. Ako je u pitanju
maloprodaja, to će biti prenos iz VP, ukoliko je u pitanju veleprodajni magacin, dokument će
biti kreiran u međuskladišnici. Suština je ista za oba slučaja, a mi ćemo se sad pozabaviti sa
slučajem maloprodaje.
39
5.8. Prenos iz VP
Prvo moramo da se prebacimo iz magacina proizvodnje u magacin Maloprodaje. Nakon toga iz
padajućeg menija biramo Ulazni dokumenti - Prenos iz VP. Kada otvorimo prenos,
dokument izgleda ovako:
Slika 57
Ovdje nemamo nikakvih izmjena, dovoljno je da proknjižimo dokument da bi smo zadužili
magacin, nakon čega je proces proizvodnje završen i imamo na stanju naš proizvod, te
možemo da ga fakturišemo ili da ga prenosimo dalje kroz magacine.
40
6. FAKTURISANJE / izlazni dokumenti
6.1. Faktura gotovinska
Slika 58
Klikom na meni “Izlazni dokumenti” otvara nam se padajući meni gdje vršimo odabir fakturagotovinska (za fizičko lice), ili žiralna (za pravno lice). Na slici 1 nam je prikazana faktura
gotovinska, gdje nam je program automatski dodijelio broj i datum (cjelina 1), u cjelini 2 (u
ovom slučaju ima naziv “Kupac”, u kalkulaciji je imala naziv “podaci o dobavljaču”) imamo
podatke o kupcu- gdje je program automatski postavio podatak “fizičko lice”, te u cjelini 3
program je postavio DPO datum kreiranja i valutu 0 dana, plaćanje “Gotovina”, čime je ostavio
korisniku da upiše stavke, odnosno pretragom iz baze artikala preko polja za pretragu u
donjem dijelu unese podatke o količini i cijeni izabranih artikala. U ovom slučaju, na slici 18
prikazan je račun za fiz.lice za uslugu polupansiona kol.1, cijena 80,00 KM, te boravišna taksa
1, cijena 0,00 KM. Program prikazuje u donjem desnom uglu obračun i vrijednost fakture, ko
je izdao fakturu kao i mjesto troška (koje unosimo posebno).
Nakon kreiranja dokumenta i provjere da je sve popunjeno kako treba idemo na dugme
“Zapamti” i nakon toga “Proknjiži” (na lijevoj strani).
41
Slika 59
Nakon što smo klilknuli na dugme “proknjiži” program nam otvara prozor za štampanje, s
opcijama da promijenimo broj, štampamo isti u broju kopija koji hoćemo, štampamo fiskalni
račun (slika 2). Ukoliko smo zadali štampanje fiskalnog računa imamo sljedeći prozor:
Slika 60
klikom na F9 ili dugme “štampaj” naš račun će biti odštampan na fis.kasi
42
6.2. Faktura žiralna
Dokument “Faktura žiralna” možemo otvoriti iz Menija “Izlazni dokumenti” ili iz Toolbar-a ako
je tako podešeno u programu. Na slici 4 vidi se da imamo u toolbar-u podešene ikonice za
“Pazar (kasa)”;”Kalkulacija”;”Faktura žiralna”, te ikonice Registar partnera i artikala (lijevo) i
Kasa, Glavna knjiga, Izvještaji i Tastatura (desno).
Komandom “Novi”, na lijevom donjem prostoru program nam dodjeljuje sljedeći slobodan broj
dokumenta (u ovom slučaju broj 24), te datum. U cjelini 2 upisujemo podatke o kupcu,
odnosno klikom na malo četvrtasto dugme pretražujemo naš registar partnera i klikom na
“izaberi” program nam uvrštava njegove podatke, zatim u cjelini 3 imamo DPO- današnji
datum, unijeli smo valutu, u ovom slučaju 15 dana, plaćanje “Virman”, “KM”. U napomeni
možemo pisati podatke koji su nam potrebni, u zavisnosti od već utvrđenih internih procedura.
Ukoliko smo sve provjerili i ustanovili da su podaci tačni, pamtimo dokument klikom na dugme
“Zapamti”, zatim isti proknjižavamo klikom na dugme “Proknjiži”.
Slika 61
43
Nakon što smo proknjižili dokument otvara nam se prozor za štampanje fakture, gdje možemo
mijenjati broj fakture (polje “ažuriraj po broju”), označavamo štampanje fiskalnog računa, broj
kopija, i dr.
Prozor za štampanje fiskalnog računa otvara se nakon što prihvatimo štampanje fakture, te u
tom prozoru imamo opcije- dugmad kojim potvrđujemo način plaćanja, u ovom slučaju
izaberemo “virman” – ukoliko isti nije već označen i klikom na štampaj ili tasterom F9
štampamo fiskalni račun.
Nakon što je odštampan fiskalni račun, otvara nam se prozor sa slike 5, gdje upisujemo broj
fiskalnog računa, a program unosi automatski taj broj u fakturu (slika 6).
Slika 62
Slika 63
44
6.3. Nivelacija
Dokument “Nivelacija”, nalazi se u meniju “Ostali dokumenti”. Način otvaranja dokumenta
vidimo na sljedećoj slici:
Slika 64
Kao i svi ostali dokumenti, vođeni principima univerzalnosti forme, radi lakšeg korištenja
programa, i ovaj dokument izgleda kao i drugi dokumenti, te ima lijevu i desnu stranu. Na
lijevoj strani imamo tabelarni pregled dokumenata koji su neproknjiženi robno (ako je u
donjem dijelu uključen filter “Neproknjižen robno”, u slučaju da je drugi filter uključen na listi
će biti prikazani dokumenti čiji je status izabran istim filterom). Pomenuta lista ima redni broj,
datum i iznos, dok je u koloni “partner” prazno polje.
Klikom na “novi” (1) otvaramo novi dokument, kojem je program dodijelio datum- datum kada
smo isti otvorili kao i prvi slobodni broj (2). Pretragu artikla u registru artikala započinjemo
pisanjem prvih oznaka u polju za pretragu (3). Na primjeru smo kucali “art” i izabrali “artikal”.
Slika 65
45
Nakon odabira artikla otvara nam se prozor “Unos/izmjena stavke”, za upis nove cijene. U
prozoru se nalazi podatak o količini na stanju, kojeg ne možemo mijenjati (slike 66 i 67).
Slika 66
Slika 67
Nakon unosa nove cijene, klikom na komandno dugme “snimi” završavamo nivelaciju
navedene stavke. Ukoliko želimo nivelisati još stavki idemo na komandno dugme “Nova
stavka” na desnom donjem dijelu forme dokumenta.
Nakon što smo završili sa unosom svih stavki i iskontrolisali dokument, kliknemo na dugme
“Zapamti” i “Proknjiži”- isti se nalaze na lijevoj strani prozora, te nam se otvara prozor
“Ažuriranje dokumenta”, gdje biramo broj pod kojim ažuriramo dokument ili ostavljamo
dodijeljeni broj po automatizmu, biramo pregled izvještaja- ekran, štampanje ili bez štampe.
46
Takođe možemo provjeriti podatke o cijenama (vidi sliku).
Slika 68
Klikom na dugme “Prihvati” završili smo postupak nivelacije.
Naš dokument izgleda kao na donjoj slici:
Slika 69
47
6.3.1. Zbirna nivelacija
Kako bismo kroz program proveli npr. neku akciju ili popust na određenu grupu ili vrstu
artikala isto možemo vršiti kreiranjem zbirne nivelacije. Klikom na dugme “Zbirna nivelacija”
(1) otvara nam se novi prozor u kojem definišemo parametre (2) grupe ili vrste artikala kojima
želimo promijeniti cijenu. U donjem polju (3) unesemo iznos procenta promjene cijene i klikom
na dugme “kreiraj” (4) kreiramo zbirnu nivelaciju. Dalji postupak je istovjetan običnoj nivelaciji
Slika 70
Na sljedećem primjeru imamo smanjenje cijena (akcija 10%), na televizore:
Slika 71
48
6.4. Fakturisanje usluga
Slika 72
Dokument “Fakturisanje usluga” možemo otvoriti iz Menija “Izlazni dokumenti” (1), biramo u
padajućem meniju „Fakturisanje usluga“ (2). Kliknemo na dugme “Novi” (3), čime nam
program dodjeljuje broj dokumenta i datum ( u ovom slučaju br. 4, na slici lijevo). Nakon što
unesemo podatke o Kupcu, kao i Ostale podatke (cjeline 2 i 3 na gornjem desnom dijelu
prozora), pristupamo registru artikala preko polja za pretragu (4).
Klikom na polje za pretragu ulazimo u registar artikala gdje uključujemo filter “usluge”, zatim
dugme “Osvježi-F3”
Slika 73
Nakon što nam je registar prikazao sve usluge koje imamo, izaberemo uslugu i klliknemo na
dugme “Izaberi”.
Izabrana usluga nam se prikazuje u prozoru za unos/izmjenu stavke, gdje unosimo količinu,
MPC, rabat ukoliko isti nudimo, te će nam program obračunati MPC sa rabatom. Ukoliko smo
49
sve popunili i provjerili kliknemo na dugme “Snimi” čime smo unijeli stavku u našu fakturu
usluga.
Napomena:
Vrijednost usluge možete unijeti i prilikom unošenja usluga u registar artikala, a u tom slučaju
program će tu cijenu automatski unositi u ovaj prozor. (MPC- cijena sa PDV)
Slika 74
Ukoliko želimo da dodamo još stavki, postupak ponavljamo klikom na dugme “Novi” u desnom
donjem dijelu (cjelina “Stavka dokumenta”)
> polje za pretragu registra> izbor (filter
“usluga”) usluge> unošenje količine i cijene (slika 9) > snimi i td.
U napomeni možemo pisati podatke koji su nam potrebni, u zavisnosti od već utvrđenih
internih procedura (kao i šifarnika- opcija “napomene”).
50
Ukoliko smo sve provjerili i ustanovili da su podaci tačni, pamtimo dokument klikom na dugme
“Zapamti”, zatim isti proknjižavamo klikom na dugme “Proknjiži” (2). Otvara nam se prozor za
štampanje fakture, gdje možemo izabrati da isti dokument zadrži broj koji mu je dodijelio
program (4) ili da izaberete manuelno ažuriranje, čekiranjem komande “Ažuriraj po broju (3),
zatim vršite podešavanje odnosno čekirate Fiskalni račun (5), i prihvatite. Komandom
“prihvati” program otvara prozor štampanja fiskalnog računa, gdje potvrdite iznos i način
plaćanja, te štampate račun klikom na dugme “Štampaj- F9, kasa zatim izdaje fiskalni račun
čiji broj morate unijeti u dokument (slika 11). Time je postupak fakturisanja usluge završen.
Slika 75
Slika 76
Slika 12 prikazuje izgled gotovog dokumenta iz našeg primjera:
51
Slika 77
6.5. Storniranje faktura:
pronađemo fakturu koju želimo stornirati (aktiviramo filter “proknjiženi u donjem lijevom
dijelu, označimo dokument na listi na lijevoj strani>idemo na “Opcije”, u padajućem meniju
izaberemo “Kreiraj storno dokument”>idemo na Meni “Izlazni dokumenti” gdje, u padajućem
meniju biramo “Storno faktura”>izaberemo fakturu sa liste- ukoliko je nema na listi (lijeva
strana) kliknemo na dugme “osvježi” (strelica koja ide u krug- desno pored dugmadi “novi”,
“zapamti”, “proknjiži”, “rasknjiži”)>kad označimo fakturu koju želimo stornirati kliknemo
komandu “proknjiži”, otvara nam se prozor za proceduru štampanja, aktiviranja štampanja
fiskalnog računa>otvara nam se prozor štampanja fiskalnog računa- sa negativnim iznosima
(moramo unijeti broj fiskalnog računa fakture koju storniramo u polje “unesite broj
reklamiranog računa”).
štampom izvještaja- fakture završavamo postupak storniranja.
52
6.6. Dokumenti – Kopiranje dokumenata
Prilikom rada korisnici se susreću sa potrebom da neke dokumente kopiraju da nebi morali da
prave iste dva puta ili su neki podaci potrebni za dalju upotrebu na primjer: rabat koji smo dali
jednom klijentu na većem broju stavki na nekom predračunu isti nam je potreban za drugog
klijenta, jednostavno ćemo kopirati predračun kao fakturu, promijeniti klijenta i
odštampati/proknjižiti tu istu fakturu, što uveliko ubrzava i olakšava rad. Ova opcija dobija još
više na važnosti ukoliko se radi o dokumentima sa velikim brojem stavki.
Slika 78
Prvi korak jeste da se na podešavanjima dokumenta doda dokument koji želimo da kopiramo
kao dati dokument, ovo radimo samo jednom i ukoliko nam se na padajućem meniju za
kopiranje nije pojavio željeni dokument:
Otvara nam se forma za podešavanje dokumenta:
Slika 79
Nas interesuje dio desno na slici “Kopiraj dokument kao”.
53
Desno na slici prva forma nam služi da odaberemo koji dokument da dodamo u lijevo polje i
koje će kasnije prilikom kopiranja biti dotsupno na listi dokumenata u koje je moguće kopirati.
Na primjer, u lijevom polju ćemo odabrati fakturu da bi predračun mogli kopirati kao fakturu,
predračun, jer se trenutno nalazimo u podešavanju dokumenta predračun.
Sljedeći korak jeste da kliknemo na taster dokument – kopiraj dokument kao ili kombinacijom
tastera na tastaturi Ctrl+k.
Slika 80
Nakon toga nam se otvara prozor za kopiranje dokumenta sa opcijama za kopiranje:
Slika 81
Na prvom mjestu moramo odabrati tip dokumenta u koji hoćemo da kopiramo- postojeći
naravno, ispod toga magacin i opcije koje se odnose kao količine i cijene.
54
Klikom na taster prihvati dokument se kopira kao što smo odabrali i smješta ga u
neproknjižene dokumente koji su sada dostupni za izmjenu prije proknjižavanja.
7. Kadrovska evidencija i obračun plata
Izgled osnovog prozora modula plate, osnovna komandna linija sa opcijama potrebnim za rad.
Slika 82
7.1. ŠIFARNICI
Prvi dio modula se odnosi na šifarnike koji nam objezbjeđuju sve potrebne podatke potrebne
za kadrovsku evidenciju, obračun plata kao i za ostale izvještaje vezane za radnike.
Forma unosa podataka u šifarnik je ista za sve obrasce klikom na određeni dio u šifarniku
otvara se forma:
55
Slika 83
Slika 84
Klikom na novi unosimo novu državu, a šifarnik nam je automatski dodijelio šifru (109):
56
Slika 85
Unosimo naziv u žuto polje te klikom na taster snimi završavamo unos određene države u
ovom slučaju.
Ista procedura ponavlja se za sve ostale stavke.
7.2. KADROVI
Drugi dio modula- registar se odnosi na evidenciju radnika, odnosno na unos osnovnih
podataka o radnicima. Na slici se vide podaci- lista radnika u formi tabelarnog prikaza, te u
donjem dijelu podaci koji su klasifikovani u tri cjeline „Licni podaci“, „Podaci o zaposlenju“ i
„Napomena“. U navedenom donjem dijelu program Vam prikazuje podatke za radnika kojeg
ste oznacili na tabelarnom prikazu.
57
Slika 86
Lista radnika može se štampati u formi tabele- u opciji „izvještaji“.
Takođe, redoslijed podataka u tabelarnom prikazu možete mijenjati povlačenjem naziva kolone
koju hoćete da vam prva stoji na tabeli, a na tamno plavo polje na kojem piše „Drag a column
header here to group by that column“.
U registru se takođe nalazi i registar partnera, u koji se unosi partner koji je kreditor radniku
ukoliko radnik ima određenu vrstu kredita.
58
7.2.1. RADNIK
Klikom na opciju Podaci imamo izbor „novi, izmjena i obriši“. Klikom na opciju „novi“
unosimo podatke o radnicima radi vođenja kadrovske evidencije (slika 67).
Slika 87
U istom prozoru se nalaze i tabovi Podaci o zaposlenju kao i Napomene.
Kada smo završili unos podataka o radniku kliknom na opciju Snimi završavamo unos za
jednog radnika. Ukoliko postoji potreba za novim unosom procedura je ista kao u prethodnom
slučaju.
7.3. VRSTA ISPLATE
Ova opcija se nalazi u Šifrarniku gdje ažuriramo šifre pod kojima formiramo obrasce- opcije za
vrste rada, tipove obračuna, vidove isplate, potvrđujemo osnovicu za porez u skladu sa
zakonskim rješenjima i eventualnim promjenama istih.
Ažuriranjem šifri značajno se olakšava rad u obračunu zarada, odnosno ponuđene šifre
skraćuju vrijeme koje bi se utrošilo na popunjavanje polja u obračunima zarada.
Osnovni prozor u Šifrarniku- Vrsta isplate prikazan je na slici 68.
59
Slika 88
Klikom na Tip vrste rada otvara se padajući meni koji sadrži ponuđene moguće vrste rada.
Slika 89
Klikom na Tip obračuna otvara se padajući meni koji sadrži ponuđene moguće vrste rada:
Slika 90
60
Klikom na Vid isplate otvara se padajući meni koji sadrži ponuđene moguće vrste rada:
Slika 91
7.4. OBRAČUN
Treći dio modula se odnosi na Obradu, sa opcijama: Period za obračun, Krediti, Zarade
radnika i Obračun plate.
Slika 92
7.4.1. PERIOD ZA OBRAČUN
Klikom na Period za obračun otvara se forma Period za obračun plate, klikom na traster
Podaci - Novi otvara se forma za unos perioda za obračun plate:
Slika 93
61
Popunjavanjem polja Naziv npr. Jul 2011 Oznaka npr. VII-2011 dobijamo, period odaberemo
od mjesec dana za koji mjesec se treba izvršiti obračun, „Broj sati“ stavicemo 176, Vrijednost
boda npr.100, Datum isplate npr. kraj mjeseca.
Klikom na taster Snimi period će se složiti u formu i njegovu izmjenu možemo vršiti klikom na
Podaci – Izmjena ili dvoklikom na traženi period.
Slika 94
Klikom na traženi period u dnu prozora nam se izlistavaju podaci za dati period.
Obavezno: „check box“ Trenutno aktivni polje mora biti zakačeno za dati period da bi
obračun bio izvršen za taj period.
62
7.4.2. ZARADE RADNIKA
Prilikom popunjavanja podataka za obračun plate sa lijeve strane vidimo spisak radnika, dok
sa desne strane biramo obračunski period i vrstu rada.
Slika 95
Obračunski period koji smo prethodno unijeli i označili ga kao trenutno aktivni sada ćemo
odabrati. Klikom na padajući meni vrsta rada otvara se meni u kojem su sadržane vrste rada
koje smo prethodno unijeli u dijelu vrste isplata.
Nakon odabira vrste rada redovan rad popunjavamo polje broj sati i iznos i klikom na taster
snimi unosimo tu vrstu rada za odabranog radnika.
Ukoliko svijetli lampica pored obračunskog perioda, moramo se vratiti na obračunski period i
vidjeti dali je uključen taster trenutno aktivni i dali smo pravilno unijeli sve podatke, nakon
provjere moramo osvježiti prozor klikom na podaci – osvježi ili pritiskom na tastaturi tastera
F5.
7.4.3. OBRAČUN PLATE
Klikom na obračun plate otvara se forma za pregled radnika i unijetih vrsta rada za svakog
radnika pojedinačno pregledom utvrdjujemo eventualne nedostatke koje nismo unijeli.
Slika 96
Sam obračun se vrši klikom na izvrši obračun se izvršava obračun plata i dobija se potvrdni
prozor.
63
7.4.4. KREDITI
U ovoj opciji unose se obustave- iznosi i osnovi za obustave koje imaju radnici i koje je firma
preuzela potvrđivanjem administrativnih zabrana na primanja svojih radnika.
U gornjem dijelu možete unijeti novog radnika, kao i izvršiti izmjenu postojećih podataka za
već unijete radnike, dok u donjem dijelu imate jasan tabelarni prikaz podataka.
Vrste izmjena koje se u ovoj opciji mogu mijenjati su check box „Aktivan“; Radnik; Kreditor;
Vrsta obustave; Datumi- početak i završetak perioda obustave, Iznos kao i finansijska kartica.
Tabelarni prikaz možete koncipirati kako želite postavljanjem u gornje tamno plavo polje sa
tekstom „Drag a column here to group by that column“ onog podatka-kolone koju želite da
vam stoji prva u prikazu tabele.
Opcije kreiranja- izmjene unosa su Vam „Novi“, „Izmjena“, „Snimi“ i „Odustani“- na lijevoj
strani gornjeg dijela, dok u desni slobodni prostor možete pisati slobodni tekst.
Slika 97
64
7.5. IZVJEŠTAJI
Četvrti dio modula se odnosi na izvještaje koji nam daju potrebne informacije o platnim
listama i rekapitulaciji plata,isplatnim listama, spiskovi radnika kao i pripremu EPP fajlova (PPO
– program za poreske obveznike) kao i analiza.
Klikom na izvještaji otvara se forma prozora za izbor izvještaja:
Slika 98
Osnovni prozor ostaje isti za sve forme izvještaja koji se biraju na lijevoj strani (platna lista,
rekapitulacija...), u smislu da ostaje u gornjem dijelu Obracunski period (koji smo postavili, u
ovom slučaju Jul 2011), dok se u donjem dijelu mijenja forma u skladu sa izabranom opcijom
sa lijeve strane. Tako da na gornjoj slici imamo formu platnih lista, te biramo štampanje iste
za sve radnike ili pojedinačno, dok na donjoj slici možete vidjeti formu primjera rekapitulacije:
Slika 99
65
Kada kliknemo na prijava poreza ako imamo više radnika iz više opština moramo obračunavati
porez za svaku opštinu pojedinačno, npr. odaberemo opština Banja Luka kliknemo Štampa,
zatim odaberemo drugu opštinu iz koje dolazi drugi radnik i kliknemo na Štampa, program ce
kreirati ppo prijavu svaki put kad kliknemo na štampu, a ako su isti podaci prethodna prijava
će biti zamijenjena novom odnosno nova će se prekopirati preko stare. Ukoliko je neki
parametar različit program će kreirati novu prijavu.
Slika 100
Kod prijave doprinosa obračunski i poreski period trebaju biti isti prije nego što kliknemo na
Štampa da se kreira ppo dokument.
Klikom na štampu dobijamo message box koji na obavještava da je prijava kreirana.
Slika 101
Sada imamo pripremljene fajlove za PPO odnosno za prijavu poreza i doprinosa, a ukoliko
hoćemo da vidimo kako one izgledaju trebaće nam upravo program PPO koji možemo
download-ovati sa stranice poreske uprave www.poreskaupravars.org čije uputstvo takođe
imamo na sajtu, ali evo mi ćemo u ovom uputstvu dati neke osnovne smjernice o datom
programu da bi učitali pripremljene prijave iz programa. Na slici 82 dat je prikaz stranice i
prozora kojim instaliramo program. Na istoj stranici nalaze se uputstvo za instalaciju i rad u
programu, obavještenja o izmjenama na programu, česta pitanja i ostale informacije koje su
važne za korisnike programa.
66
Slika 102
Izgled programa dat je na sljedećoj slici:
Slika 103
Nakon pokretanja programa da bi počeli rad na epp fajlovima trebamo kliknuti na Prijave pa
nakon toga na Rad sa EPP fajlovima.
67
Slika 104
Kada smo kliknuli na rad sa EPP fajlovima otvara nam se nova forma u donjem dijelu prozora
gdje ćemo učitati kreirane fajlove iz programa odnosno prijave poreza i doprinosa.
Slika 105
68
Klikom na dugme Osvježavanje liste fajlova za učitavanje odnosno na prvo dugme u
donjem dijelu prozora lijevo automatski se učitava fajl koji smo kreirali, a da bi provjerili
ispravnost učitanog fajla moramo kliknuti na Provjera ispravnosti fajla ili na Provjera
ispravnosti svih fajlova.
Slika 106
Ako je fajl ispravno pripremljen čitav red će biti plav, ukoliko ima neka greška red sa datom
prijavom će biti crven i izbaciće listu grešaka ispod navedene prijave, npr.nije dobar period
obaveze.
Kada smo završili sa provjerom i utvrdili da su fajlovi ispravni prebacujemo ih u gornje polje
odnosno učitavamo ih u tabelu prijava. Nakon učitavanja prijave možemo modifikovati ili
štampati datu prijavu na opcijama Prijave – štampanje prijave ili na Prijave – izmjena
prijave, Prijave – pregled prijave.
7.6. VRSTE OBRAČUNA
U ovom dijelu ćemo obraditi najčešće vrste obračuna po koeficijentu i fiksni način obračuna
plate.
Prilikom obračuna po koeficijentu prvo na modulu radnik duplim klikom na radnika otvara
se forma za unos/izmjena podataka za radnika, na tabu podaci o zaposlenju unijeti lični
koeficijent po radniku ili po radnom mjestu.
Slika 107
69
Zatim na modulu obračun klikom na period otvara nam se forma sa unijetim periodima
obračuna, tu unosimo vrijednost boda čija je najniža vrijednost određena zakonom, prethodni
koeficijent po radniku se računa sa vrijednosti boda koju unesemo na tabu period.
Slika 108
I treći korak jeste da se prilikom unosa zarada radnika obavezno odabere redovan rad (sati)
na modulu obračun.
Slika 109
Ukoliko na modulu umjesto redovan rad (sati) odaberemo redovan rad program neće uzimati u
obzir koeficijent i obračun će biti po fiksnom dijelu zarade koje vi samo odredite tj.program će
raditi po fiksnom obračunu plata.
Slika 110
70
8. OSNOVNA SREDSTVA
Osnovni meni modula “Osnovna sredstva”
u liniji menija imamo Šifrarnike, Registre,
Dokumente, Osnovna sredstva, Finansije i Sistem, dok se u liniji sa alatkama nalaze ikone
Registra partnera, Obračun OS, Glavna knjiga, Tastatura.
Slika 111
6.1. Šifrarnik
Padajući meni Šifrarnika čine: Grupe OS, Pozicija, Država, Grad, Opština i Jedinica mjere.
Slika 112
71
„Grupe OS“ nam omogućava da grupe Osnovnih Sredstava kojima program dodjeljuje šifre (ili
možete sami kreirati šifre), a „Pozicija“ da formiramo pozicije kao dodatni podaci za
određivanje lokacije osnovnog sredstva i svrstavanja, u zavisnosti od naših potreba i
primjenjive legislative.
Podaci unešeni na ovaj način mogu se mijenjati po potrebi brisanjem i dodavanjem novih
unosa.
Šifre pod Opcijama Država,Grad, Opština, Jedinice mjere program vuče iz drugih modula,
odnosno ukoliko nismo prethodno radili ili nemamo drugih modula tada unosimo takve
podatke.
Opcija „Opštine“- možemo unijeti šifre opština u skladu sa šifrarnikom Javnih Prihoda RS
Slike 92-95 prikazuju primjere opcija na Šifrarniku:
Slika 113
Slika 114
Slika 115
72
8.1. Registri
U meniju „Registri“ nalaze nam se opcije: Evidencija Osnovnih Sredstava kao i Registar
Partnera:
Slika 116
Evidencija Osnovnih Sredstava
U gornjem dijelu nalazi se tabelarni prikaz evidentiranih OS, sa brojem i nazivom. Mogućnost
filtera kao i dugme „Podaci“ i „Izvještaji“ nalaze se iznad. Podatke možete mijenjati i brisati na
pomenutom dugmetu „Podaci“, a štampane forme možete kreirati preko dugmeta „Izvještaji“
(opcije su: štampaj tabelu, spisak OS i Kartica Sredstva).
U donjem dijelu nalazi se prozor sa prikazanim osnovnim podacima sredstva koje je označeno
u gornjoj tabeli, kao i njegova finansijska kartica (otvara se klikom na „Kartica“).
Slika 117
73
Izmjena osnovnog sredstva u evidenciji:
Klikom na Podaci- Izmjena otvara nam se prozor koji nam omogućava da izmjenimo podatke o
osnovnom sredstvu u evidenciji. Na donjem primjeru mijenjamo podatke za osn. sredstvo
„test“ tako što ga smještamo u novu radnu jedinicu (VP BL), Grupu OS (elektro oprema),
dodajemo mu amortizacionu grupu i konto. Jedinica mjere je „kom“, dok količine, vrijednosti,
datume ne možemo mijenjati bez kreiranja dokumenata iz menija „Dokumenti“- isto ćemo
obrađivati u daljem tekstu.
Slika 118
Na sljedećoj slici prikazana je kartica OS- u ovom slučaju našeg „test“ osnovnog sredstva:
Slika 119
Ovdje takođe možete modifikovati izgled tabele, odnosno prikaz kolona po redoslijedu prema
koloni koju „prevučete“ na gornje polje na kojem piše „Drag a column header to group by...“
Registar Partnera
Registar partnera je sastavni dio registra u kojem nam se nalaze svi partneri iz programa, a u
kojeg uvrstimo i našeg dobavljača osnovnog sredstva ako je isti novi Partner (ukoliko isti nije
novi partner pri unosu ćemo ga lako naći pretragom registra partnera).
8.2. Dokumenti
Slika 120
U meniju „dokumenti“ imamo opcije „Početno stanje“, „Nabavka“ i „Otpis“.
74
8.2.1. Početno stanje
U formi „Početno stanje“ imamo na lijevoj strani datum, vrijednost i status osnovnog sredstva
(kvačica u kvadratiću označava da je taj dokument proknjižen), dok se na desnoj strani nalaze
podaci o sredstvu- stavki tog dokumenta.
Slika 121
Novi unos Osnovnog sredstva
U formi dokumenta „početno stanje“ imamo opciju unosa novog osnovnog sredstva, te klikom
na dugme „novi“ unosimo novi dokument, dok sa dugmetom „novi“ u desnom dijelu prozora
otvaramo poseban prozor u koji unosimo nove stavke (slika 102).
Slika 122
75
Program je novom unosu automatski dodijelio redni broj kao i Broj Osnovnog Sredstva, datum
nabavke kao i početka korištenja, a koji je jednak datumu unosa. Ostala polja popunjavate,
odnosno određujete organizacionu jedinicu kojoj će pripasti novo-uneseno osnovno sredstvo,
kao i ostale podatke koje Vam program nudi iz prethodno kreiranog šifrarnika.
8.2.2. Izmjena i brisanje Osnovnog sredstva
Svaka izmjena ili brisanje, odnosno korekcija pogrešno unesenih podataka može se vršiti uz
prethodno rasknjižavanje istog.
Pri vršenju radnji u smislu proknjižavanja i rasknjižavanja Osnovnog sredstva primjenjuju se
shodni zakonski propisi.
Procedure knjiženja osnovnih sredstava vrše se u dijelu „finansije“- „glavna knjiga“- „novi“
unos sredstva gdje iznose prema fakturi dobavljača svrstavamo u pripadajuća konta. Primjer
na slici 103:
Slika 123
76
9. FINANSIJE
Ulazak u glavnu knjigu: Meni- Finansije> Glavna knjiga:
Slika 124
Na slici 105 je prikazana glavna knjiga sa jednim neproknjiženim fin. nalogom (Nalog sa
rednim brojem 116, naziv Osnovno Sredstvo vozila, datumom 22/04/14 i saldom "-3.000,00"
jer nije izvršeno kontiranje u potpunosti).
Slika 125
Za izmjenu naloga izaberemo, među neproknjiženim fin. nalozima, nalog koji želimo da
mijenjamo (klikom miša na taj nalog) > kliknemo na komandno dugme Izmjena dokumenta.
77
1. Možemo da promijenimo naziv i datum fin naloga jednostavnim prekucavanjem
datuma (22/04/14) i naziva fin naloga (Osnovno sredstvo vozila)
2. Možemo promijeniti stavke u datom nalogu klikom na komandno dugme Izmjena
dokumenta gdje imamo mogućnost dodavanja i brisanja stavki, kao i izmjena svih
podataka u svakoj stavki (partner; opis; konto; iznos...), te iste snimimo na
komandno dugme Snimi i zatvori (slika 106).
3. Možemo dodati novi nalog tako što ćemo izabrati tip Dokumenta na kombo boksu
(trenutno je izabrana VP-Faktura) ovo nije obavezno, pritiskamo na taster Tab
(tabulator za pomijeranje po poljima za unos) unosimo broj dokumenta u polje Br.:,
zatim pritiskamo taster Tab unosimo datum, taster Tab unosimo datum valute, Tab
biramo magacin na koji se dokument odnosi (nije obavezno), zatim taster Tab
unosimo konto i pritisnemo taster Enter i izaberemo konto ako ih ima više, pa
ponovo enter. Ako izabrani konto ima potrebu za unosom partnera kursor ce se
pozicionirati u polje za unos partnera, potrebno je da ukucamo naziv partnera za
pretragu i pritisnemo taster Enter, ako se pojavi više partnera za zadatu pretragu
strelicom biramo željenog partnera, a zatim pritiskom na taster Enter biramo
željenog partnera, zatim se kursor pozicionira u polje Opis gdje možemo opisati
knjiženje, zatim pritiskamo taster Enter gdje se kursor za unos pozicionira u polje
Duguje, ako je potrebno da unesemo iznos na stranu duguje kucamo iznos i
pritiskamo taster Enter u tom trenutku ce se stavka dodati u tabelu za stavke sa
time smo završili knjiženje jedne stavke, ako zelimo da unosimo iznos na stranu
potražuje tasterom Tab cemo preci u polje P tj potražuje unijeti iznos i pritisnuti
Enter. Ako u oba polja unesemo iznose tada ce se pojaviti dvije stavke konto i protu
konto npr kod unosa izvoda prilikom zaduženja i razduženja banke.
4. Možemo obrisati izabranu stavku na nalogu tako da pritisnemo na komandno dugme
Obriši
Slika 126
Ako je nalog u ravnoteži tj saldo naloga jednako "0" možemo ga proknjižiti klikom na dugme
proknjiži ili pritiskom na funkcijski taster F9.
Štampanje naloga: Izvještaji>Štampa dokumenta ili pritiskom na Ctrl + P
Rasknjižavanje proknjiženog naloga : Idemo na opciju proknjiženi> biramo (označimo) nalog>
kliknemo na komandno dugme Rasknjiži> potvrdimo sa klikom na komandno dugme YES.
78
Ako želimo izvršiti automatsko kontiranje robnih dokumenata prema zadatoj šemi kontiranja
idemo na meni Finansije- Postavka auto knjiženja nakon čega se pojavi forma kao na slici 107:
Slika 127
Prvo izaberemo magacin sa kojeg želimo da automatski kontiramo robne dokumente (na Slici
je izabran magacin Veleprodaja 1) zatim biramo vrsti dokumenta koje želimo da automatski
iskontiramo (izabran je dokument VP –Faktura), zatim kliknemo na komandno dugme uključi
sve, ako kliknrmo na neki od dokumenata npr. dokument VP-Faktura kod koje je na Slici 5.
broj 2 od 25/10/08 kupac TEST KUPAC prikazat će se šema kontiranja izabranog dokumenta,
zatim idemo na tekstualno polje Nalog i unosimo dio naziva naloga na koji želimo da se
iskontiraju izabrani dokumenti u ovom slučaju samo jedna Faktura br. 2, zatim pritisnemo
taster ENTER i izaberemo nalog (Fin nalog mora biti prethodno formiran) na koji želimo da se
dodaju kontirani dokumenti, na kraju pritiskamo na komandno dugme Proknjiži i potvrdom na
komandno dugme Yes.
Ako želimo da iskontirani dokument rasknjižimo, biramo opciju Proknjiženi dokumenti,
zatim izaberemo dokument koji želimo rasknjižiti sa fin. naloga i kliknemo na komandno
dugme Rasknjiži.
79
Slika 128
Pregled potrebnih izvještaja (Kartice konta, Bruto bilans, PDV prijava....) idemo na padajući
meni Izvještaji pa izaberemo opciju Izvještaji i dobićemo formu kao na Slici . Npr ako želimo
vidjeti karticu analitičkoga konta, kliknemo na opciju Kartica anlitičkog konta unesemo
konto npr 2010 – KUPCI U ZEMLJI, i izaberemo opciju Sumiraj po partnerim (Prometni
list), uključimo Period (datum dokumenta) izaberemo željeni period 01/01/08 do
31/12/08, izaberemo koji nas dokumenti zanimaju, da li svi nalozi ili samo oni proknjiženi ili
u krajnjem slučaju neproknjiženi i idemo na komandno dugme Izvještaj i pojavit će se
izviještaj kao na Slici koji se može oštampati, pretražiti pomoću komandi na gornjoj paleti.
Slika 129
80
9.1. Finansije –Kompenzacije
U prokontiku izjave o prebijanju dugovanja se nalaze u pripremi dokumenata tj klikom na
“priprema dokumenata” pa nakon toga na “kompenzacija”:
Slika 130
Nakon klika na “Kompenzacija”, otvara se forma kao na slici.
Slika 131
Kompenzacije su automatske tj. vezane su za IOS tabelu i u kompenzacijama će se pojaviti
samo one stavke koje su u IOS tabeli otvorene odnosno za koje ne postoje odgovarajuće
uplate sa kojima su dati računi zatvoreni.
81
Klikom na dugme “automatske kompenzacije” (1) se otvara nova forma sa ponuđenim
komitentima ili partnerima sa kojima je moguće napraviti kompenzaciju sa prebijenim stanjem
kao kupca i kao dobavljača.
Slika 132
Pored svakog komitenta vidimo iznos koji je moguće kompenzovati> kada odaberemo
komitenta (1) potrebno je kliknuti na dugme „kreiraj kompenzaciju“ (2) i ukoliko smo zavrsili
sa odabirom zatvaramo taj prozor i ostaje nam samo još da odštampamo kompenzaciju koja
ima svoj broj i koja je smještena sa lijeve strane naše forme kompenzacije.
82
Klikom na dugme „štampa kompenzacije“ se otvara „izvještaj kompenzacija“.
Slika 133
Prilikom kreiranja kompenzacije ti računi koji su ušli u kompenzaciju su „rezervisani“ od strane
IOS tabele i neće biti omogućeno nihovo zatvaranje dok se ne zatvori napravljena
kompenzacija.
Prilkom unosa izvoda na kojem je došla kompenzacija pretpostavljajući da je prošla
preko banke tj. preko žiro računa ili da se unosi u poseban nalog potrebno je
prilikom unosa fin.naloga kada se odabere partner/komitent kliknuti na dugme
„kompenzacija“ da bi nam program ponudio „rezervisani dio“ računa za
kompenzaciju koje sa klikom „poveži“ program poveže sa uplatom koja se unosi.
83
9.2. KONTNI PLAN
Kontni plan otvaramo preko Menija »Finansije«> »Kontni plan«. U skladu sa zakonom
formiramo klase, grupe i podgrupe, a ostala konta kreiramo prema svojim potrebama, vodeći
računa o usklađenosti sa propisanom strukturom- kontnim planom.
Slika 134
Nakon klika na padajućem meniju Finansije pa izborom kontni plan otvara se forma gdje
možemo pregledati konta, dodati novi, izmjeniti postojeći, izbrisati postojeći.
Slika 135
Pretraga:
Ako želimo naći neki konto kucamo taj konto npr 2010 u polje za izbor- filter (1). U okviru
ispod (2) prikazaće se broj konta, te njegov opis, dok će u dnu desnog dijela biti prikazani
podaci o tome šta se sve od knjiženja nalazi na tom kontu kao i salda tog konta.
Dodavanje konta:
Ako želimo da dodamo novi konto idemo na padajući meni Podaci zatim na opciju Novi (3),
unosimo konto, opis konta i da li se radi o Sintetičkom ili Analitičkom kontu, a zatim idemo na
komandno dugme Snimi (4).
84
Izmjena opisa konta:
Ako želimo da mijenjamo opis nekog konta pozicioniramo se na taj konto i u opisu konta
izvršimo potrebne izmjene i pritisnemo na komandno dugme Snimi.
Brisanje konta:
Ako želimo da prišemo neki konto, izaberemo taj konto i na padajućem meniju Podaci biramo
opciju Brisanje.
Slika 136
Na sljedećoj slici prikazan je izabrani konto 2010 »Kupci u zemlji«.
Slika 137
Ukoliko želimo vršiti izmjene na kontu, označimo polje na stavki- na listi u desnom dijelu, gdje
nam se to isto polje prikazuje u okviru u lijevom dijelu. Tu vršimo izmjene teksta, takođe
imamo izbor kriterijuma (Konto bez analitike, Analitika komitent, Analitika magacin, Analitika
radnik)- čekiramo koju vrstu konta želimo i komandom na dugme „Snimi“ pamtimo izmjenu.
U opciji „Pogled“ kliknemo na komandu „Osvježi podatke“, čime se unesene promjene
uvrštavaju u pregled konta.
Slika 138
85
10. Poslovni izvještaji10.1. Opširna analiza poslovanja:
Ulazak u meni:
Slika 139
U opširnoj analizi kada se otvori forma sa lijeve strane i na vrhu biramo brendove, marke ili
grupe ili podgrupe za koje želimo izvještaj (1).
Sa desne strane biramo sta želimo u redovima (država, grad, kupac, naziv artikla, magacin,..),
a šta u kolonama (ruc, marža, količina,...) datog izvještaja (2).
Slika 140
Nakon toga kliknemo na dugme „pripremi podatke“ (3) prilikom čega se otvara nova forma u
kojoj određujemo za koji magacin želimo te iste podatke. Kada odaberemo to ili ako hoćemo
bez filtera idemo na dugme „prihvati“ nakon čega program priprema podatke i poslije toga
nam ostaje da kliknemo na dugme „izvještaj“ nakon čega se otvara nova forma sa dinamičkim
izvještajem.
86
Forma “pripremi podatke”:
Slika 141
Ukoliko kliknemo odmah na dugme „izvještaj“ (4) program će uzeti u obzir sve magacine tj.
izvještaj će biti bez filtera.
Kada se otvori izvještaj u gornjem dijelu imamo ponuđene vrijednosti koje možemo prostim
prevlačenjem da ubacujemo ili izbacujemo iz izvještaja samim tim će se i vrijednosti samog
izvještaja mijenjati.
Slika 142
Kao i svaki drugi izvještaj i ovaj se može exportovati u excel ili se može direktno takav
štampati.
Kao što sama riječ kaže ovakva vrsta izvještaja je pogodna za brze analize i informacije koje
zahtjeva svakodnevno poslovanje.
87
10.2. Poslovni izvještaji-finansije-analiza
Slično kao i u opširnoj analizi poslovanja u ovoj analizi isto tako možemo da određujemo šta će
biti u kolonama, šta u redovima samim klikom na ponuđenu vrijednost i prevlačenjem u
redove ili u kolone.
Slika 143
Zbog izostavljanja filtera prilikom pravljenja ovog izvještaja klikom u ugao vrijednosti
pojavljuju nam se forme na kojima biramo šta želimo da uključimo u izvještaj, ovdje je bitno
napomenuti da nezavisno od toga da li je uvrštena vrijednost ili nije u redove ili kolone ako se
filtrira uticaće na izvještaj.
Ovdje smo dodali, pored exporta u excel, štampa i period za dati izvještaj kao i snimanje
izgleda datih polja ili tabela, pa ćete nakon snimanja vašeg izgleda kada ponovo uđete u
program moći učitati izvještaj kakav ste željeli i kakav ste napravili ranije, naravno u
zavisnosti od perioda koji ste odabrali vrijednosti se mijenjaju.
88
OPŠTA PRAVILA ZA ISPRAVNO KORIŠTENJE POSLOVNOG PAKETA
„PROKONTIK“
U cilju izbjegavanja problema tokom korištenja programa, od onih manje komplikovanih, do
onih najtežih kao što su nepovratan gubitak podataka i baze potrebno je da se pridržavate
sljedećih pravila:
1. Svakodnevno bekapovanje podataka na eksternu memoriju, možete raditi manuelno ili
možete podesiti softverski na serveru – ili radnoj stanici ukoliko imate instaliran
program na jednom računaru. Eksterna memorija može biti CD, USB Flash disk ili
externi Hard disc Drive.
2. Ukoliko imate postavljen program na Serveru ( glavnom računaru) obavezno je
obezbjediti UPS uređaj, koji se podešava tako da automatski gasi Server kada kapacitet
baterije padne na 20%.
3. Za sve radnje za koje niste 100% sigurni kako se rade, potražite u uputstvu kojeg
možete snimiti sa sajta www.eastcode.net (PRODAJA- PROKONTIK- na dnu stranice
imate dugme „Preuzmite uputstvo“), takođe možete kontaktirati podršku programa na
telefone 051/435- 595, lok.3. 065/015- 255; 065/921- 230.
4. Program za on- line podršku „Team Viewer“ preuzmite sa našeg sajta,
www.eastcode.net ( O NAMA- PODRŠKA- EastCode TeamViewer podrška)- kliknite na
„preuzmite“, potrebno je takođe da proučite ovu aplikaciju, koja nije komplikovana, te
podesite svoje pristupne podatke.
5. Poželjno je da svakodnevno, ili sedmično izvršite provjeru slaganje lagera sa
trgovačkom knjigom.
6. Ako sa računom nije izašao fiskalni račun ili se isti na bilo koji način razlikuje- nazovite
odmah podršku.
7. Prilikom slanja E-maila sa zahtjevom za podršku, prikupite što više informacija,
definišite zahtjev i po mogućnosti dostavite u prilogu mejla print screen-ove sa
izgledom problema na programu. Ukoliko isto nije moguće obezbjedite aktivaciju „team
viewer“ podrške.
8. Primjedbe i prijedloge
[email protected].
za
poboljšanje
rada
Prokontik-a
slati
na
E-mail:
Radno vrijeme podrške- radnim danom od 08.00 do 17.00, subotom od 09.00 do 15.00.
SRETAN I USPJEŠAN RAD ŽELI VAM EKIPA PODRŠKE POSLOVNOKNJIGOVODSTVENOG PAKETA
PROKONTIK
89
EastCode d.o.o.
Izdavači - Publishers:
EastCode d.o.o.
Urednici - Editors:
Miroslav Matić dipl.ing
Saša Matić
Recenzenti – Reviewers:
Dario Ličinar dipl.ing
Olga Novaković dipl.ecc
Jovan Malešević
Prevodioci – Translators:
Željko Tomić
Sladjana Antonić
Saša Vuksan
Lektori – Language Editors:
Danijel Dragaš
Slavenko Bukara
Grafička obrada – Graphics Editors:
FLIP FLOP DESIGN STUDIO
Mr. Felipe Serious
Goran Pavić
Tehnički urednik – Tehnical Editor:
Neven Šaponja dipl.ecc
Štampa – Printed:
500 primjeraka – copies
90

DOMAĆE: - Apokalipso

Upotreba web stranice

šta bi dao da si na mom mjestu

Dreamweaver_scripta_prvi_dio

Kliknite za preuzimanje

" Menadžment sistem za bolnicu "

Blagajna ver.1.0 - Exit

dodatne lekcije.pdf

Kako se registrirati? - Oglasnik javne nabave

INSTALACIJA WEB APLIKACIJA KOJE SE ZASNIVAJU NA - e-LIS

HAL M-BANK KORISNIČKO UPUTSTVO

28/10 - Ministarstvo pravde i uprave Kantona Sarajevo

Cisco D3 SD Z3375