Επώνυμο Γαλάνης Όνομα Πάνος - Μεγαπάνος Ιδιότητα Προεστός, αγωνιστής του 1821 Μαχαλάς Ξηρομέρου 1744(;) Μαχαλάς Ξηρομέρου Πρέβεζα 1826 ή 1828 Τόπος Γέννησης Χρόνος Γέννησης Τόπος Καταγωγής Τόπος Θανάτου Χρόνος Θανάτου Βιογραφικά Στοιχεία Ο Πάνος Γαλάνης γεννήθηκε πιθανότατα το 1744 στο Μαχαλά Ξηρομέρου απ’ όπου και καταγόταν. Ήταν γιος του Λάλα Γαλάνη, ισχυρού προκρίτου της περιοχής. Ο πατέρας του Πάνου είχε βοηθήσει τον Αλή πασά τον καιρό της καταδίωξής του από τον πάσα του Βερατίου. Ο Αλή πασάς δεν ξέχασε αυτή την πράξη και για ανταμείψει την οικογένεια παραχώρησε, κατά το 1788, στο γιο του Λάλα τη διοίκηση της περιοχής Κάρλελι. Έτσι ο Πάνος ανέλαβε αυτή τη σημαντική θέση σε ηλικία περίπου 44 ετών. Εγκαταστάθηκε στο Βραχώρι, δημιούργησε ακόμα πιο σημαντική περιουσία και απέκτησε μεγαλύτερη ισχύ. Στο γεγονός αυτό οφείλεται η προσωνυμία που του δόθηκε, Μεγαπάνος. Ο Πάνος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Ιωάννη Παπαρρηγόπουλο και φρόντισε για την εντατική προώθηση του επαναστατικού σκοπού στην ευρύτερη περιοχή της δυτικής Ελλάδας. Κατά την επανάσταση έλαβε μέρος σε μάχες, όπως αυτές του Πέτα και του Αετού, στην πολιορκία του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού. Σύμφωνα με μία πληροφορία δαπάνησε όλη την περιουσία του προκειμένου να ενισχύσει τον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας. Παράλληλα, σημαντική ήταν η παρουσία του και σε πολιτικό, διοικητικό επίπεδο στην περιοχή την ίδια εποχή. Μετείχε στις διαδικασίες συγκρότησης της γερουσίας δυτικής χέρσου Ελλάδος, εκλέχτηκε μέλος της προσωρινής διοίκησης, διετέλεσε εκπρόσωπος Βλοχού και Βραχωρίου. Το 1824 υπήρξε μέλος της ανακριτικής επιτροπής στη δίκη στην οποία παραπέμφθηκε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου, προκειμένου να διασφαλιστεί μία αναίμακτη έκβαση και η διαφύλαξη του άμαχου πληθυσμού του τόπου, συνυπέγραψε τη συνθήκη παράδοσης μετέχοντας σε σχετική επιτροπή που είχε συγκροτηθεί. Με την κατάληψη της περιοχής από τις οθωμανικές δυνάμεις ο ίδιος και μέλη της οικογένειάς του βρέθηκαν σε καθεστώς αιχμαλωσίας. Μεταφέρθηκαν στην Άρτα. Εκεί βρισκόταν η κόρη του και ο γιος του Αντώνιος που λίγο μετά κατάφερε να διαφύγει. Το έτος θανάτου του Πάνου Γαλάνη προσδιορίζεται στα 1826 ή 1828. Απεβίωσε στην Πρέβεζα όπου βρισκόταν αιχμάλωτος, ταλαιπωρημένος από τις κακουχίες και από το προχωρημένο της ηλικίας του. Ήταν 82 ετών. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, ενδεχομένως να εκτελέστηκε. Κατά την Επανάσταση έλαβαν μέρος και πολλά άλλα μέλη της οικογένειας του Π. Γαλάνη. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθοι. Ο γιος του Αντώνιος πολέμησε επικεφαλής δικού του σώματος σε διάφορες μάχες από την αρχή του αγώνα. Μετεπαναστατικά διετέλεσε φροντιστής και φρούραρχος. Ο γιος του Πάνου, ο Γαλάνης Μεγαπάνος, έλαβε επίσης μέρος σε μάχες, βρισκόταν στο πολιορκημένο Μεσολόγγι κατά τη στιγμή της εξόδου, τιμήθηκε με τους βαθμούς του χιλίαρχου και του στρατηγού. Μετά την Επανάσταση διετέλεσε διοικητής και πληρεξούσιος. Ο Γρηγόριος Γαλάνης-Μεγαπάνος αντιστάθηκε και αυτός κατά την δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου καθώς και σε άλλες εκστρατείες εναντίον των Οθωμανών. Κατά τις επαναστατικές επιχειρήσεις πολέμησε επίσης ο γιος του Γρηγόρη, ο Αντώνιος, με δικό του σώμα και ο εγγονός του Πάνου, ο Παναγής Μεγαπάνος, που διετέλεσε και μέλος της φρουράς του Μεσολογγίου. Βιβλιογραφία • Κουβέλης Το Μπάμπης, πάνθεον των Ξηρομεριτών αγωνιστών όλων των πολέμων από το 1821 ως το 19401941, Αθήνα 2011, σ. 301-3. • Κουβέλης Πάνος Μπάμπης, Γαλάνης-Μεγαπάνος. Ο επιφανής πρόκριτος και αγωνιστής του Ξηρομέρου το 1821, εκδ. Ωκεανίδα, 2013. • Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Δρανδάκης Παύλος (εκδ.), τ. 8ος, λήμμα Γαλάνης Πάνος, σ. 683. • Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική ος Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, 1990, τ. 2 , λήμμα Γαλάνης Πάνος, σ. 390. • Ελληνικά υπομνήματα ήτοι επιστολαί και διάφορα έγγραφα αφορώντα την Ελληνικήν Επανάστασιν. Από 1821 μέχρι 1827. Συλλεγέντα μεν υπό του υποστρατήγου Ιω. Θ. Κολοκοτρώνη, εκδοθέντα δε υπό Χ. Ν. Φιλαδελφέως, Αθήνα 1856. • Τα κατά Γ. Βαρνακιώτην και Ανάκτησις του Μεσολογγίου ιστορηθέντα υπό Κ. Παππαδόπουλου (αντισυνταγματάρχου του πεζικού στρατού της γραμμής, αριστειούχου και ιππότου), Μεσολόγγι 1861. • Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, Βουλή των Ελλήνων. Βιβλιοθήκη, τ. 2ος, Πρακτικά του Βουλευτικού και Προβουλεύματα της Β΄ Βουλευτικής Περιόδου (1823-1824), Επανέκδοση 1971 (σ. 464-468)˙ τ. 7ος. Πρακτικά του Βουλευτικού της Γ΄ Βουλευτικής Περιόδου (1824-1825-1826) - ΤΕΤΑΡΤΟΣ (των Πρακτικών της Γ΄ Βουλευτ. Περιόδου), Αθήνα 1973 (σ. 144, 154, 185, 201, 212)˙ τ. 8ος: Προβουλεύματα και λοιπά εξερχόμενα έγγραφα του Βουλευτικού της Γ΄ Βουλευτικής Περιόδου (1824-18251826), ΠΕΜΠΤΟΣ (των Προβουλευμάτων της Γ΄ Βουλευτ. Περιόδου), Αθήνα 1974 (σ. 150)˙ τ. 9ος. Λυτά έγγραφα της Πελοποννησιακής Γερουσίας, της Γερουσίας Δυτικής Χέρσου Ελλάδος, Αρείου Πάγου & Βουλευτικού (1822-1823-1824) ΠΡΩΤΟΣ (των λυτών εγγράφων Α΄ & Β΄ Βουλευτ. Περιόδου), Αθήνα 1976 (σ. 43,44,49)˙ τ. 15ος Α Λυτά έγγραφα Πελοποννήσου, Στερεάς Ελλάδος και Νήσων 1822 - ΕΒΔΟΜΟΣ (των λυτών εγγράφων Α΄& Β΄ Βουλευτ. Περιόδου) Αθήνα 1994 (σ. 201-2)˙ τ. 16ος, Κατάλοιπα οικονομικών εγγράφων 1822 & Λυτά Έγγραφα Ιαν. - Μαΐου 1823 - ΕΝΑΤΟΣ (των λυτών εγγράφων Α΄ & Β΄ Βουλευτ. Περιόδου) Αθήνα 1999 (σ. 201-202). Συντάκτρια: Σοφία Μπελόκα