ISSN 2241 8563 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 1 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Διημερίδα με τίτλο «Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα» τα πλαίσια της Εκπαιδευτικής Δράσης Πρόληψης και Προαγωγής της Τγείας: ΑΚΛΗΠΙΑΔΕ Ασκληπιάδα vol. 1 22-23 Μαρτίου 2014 Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου, Φανιά 2 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα ΣΟΙΦΕΙΑ ΦΕΣΙΚΑ ΜΕ ΣΗ ΔΙΟΡΓΑΝΨΗ ΣΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ Ημερ/νία: 22-23 Μαρτίου 2014 Σόπος: Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου (ΜΕΓΑΛΟ ΑΡΕΝΑΛΙ), Χανιά Διοργανωτές: Δ/νση Π.Ε. Φανίων, Περιφερειακή Ενότητα Φανίων, ΚΕΠΠΕΔΗΦ ΚΑΜ, Ακαδημία Ανώτερης Αξιολόγησης «ΑΝΑΔΕΙΞΗ» Τποστηρικτής: Περιφερειακή Δ/νση Π.Ε. & Δ.Ε. Κρήτης (Παρατηρητήριο Πρόληψης της χολικής Βίας και του Εκφοβισμού, χολικοί ύμβουλοι Π.Ε. & Δ.Ε. Φανίων, Διεύθυνση Δ/θμιας Εκπ/σης Φανίων) υμπράττοντες Υορείς: ωματείο ΑμεΑ Φανίων, Λέσχη για τη Διάδοση της Νοηματικής Γλώσσας, ΚΕΘΕΑ Φανίων, ΟΚΑΝΑ – Παράρτημα Θεσσαλονίκης, Ένωση Ελλήνων υμμετασχόντων σε Ολυμπιακούς Αγώνες, ύλλογος Ολυμπιονικών Ελλάδος, Ελληνική κακιστική Ομοσπονδία, Παγκρήτιος ϋλλογος Υίλων Μίκη Θεοδωράκη, ωματείο Φορού και Ρυθμικής, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος, Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Φανίων, Πολυτεχνείο Κρήτης, Επιστημονική Ομάδα MediDiatrofi, Εφημερίδα «Φανιώτικα Νέα», Σηλεοπτικός ταθμός «ΝΕΑ ΣΗΛΕΟΡΑΗ» 3 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Εκδότης: Γραφείο χολικών Δραστηριοτήτων, Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Φανίων, Μάρτιος 2014 Επιμέλεια: Καβαζίδου Ελένη, Τπεύθυνη χολικών Δραστηριοτήτων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φανίων Διάθεση: Δανειστική Βιβλιοθήκη Σμήματος χολικών Δραστηριοτήτων / Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φανίων © Σμήμα χολικών Δραστηριοτήτων / Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φανίων 4 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα ΦΑΙΡΕΣΙΜΟ Με ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζω την έναρξη αυτής της διημερίδας της Διεύθυνσής μας, της δικής σας διημερίδας και, με κάθε ειλικρίνεια, ευχαριστώ όλες και όλους εσάς που είστε παρούσες και παρόντες σήμερα εδώ, είτε από ευαισθησία, είτε από ενδιαφέρον για επιμόρφωση, είτε από αγάπη προς τη δουλεία σας, είτε από αγάπη προς τους μαθητές σας, τους μαθητές μας, χάριν των οποίων υπάρχουμε και λειτουργούμε ή και για όλα αυτά μαζί. Η διημερίδα ήταν μια ιδέα-πρόταση της Τπεύθυνης χολικών Δραστηριοτήτων της Δνσής μας, κ Καβαζίδου Ελένης, η οποία έγινε αμέσως αποδεκτή, τόσο για το ενδιαφέρον και το επίκαιρο του θέματος όσο και για το εγνωσμένο κύρος των εκλεκτών εισηγητών μας που την κοσμούν με τη συμμετοχή τους. Η κ. Καβαζίδου, προσπάθησε πολύ, ονειρεύτηκε, σχεδίασε, συνεργάστηκε, έτρεξε. Σην ευχαριστώ, όπως ευχαριστώ και όλους, πρόσωπα και φορείς που ανταποκρίθηκαν με τον οποιονδήποτε τρόπο σ‟ αυτήν την προσπάθεια, ενώ ευελπιστώ ότι θα παραχθεί ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα. υγκεκριμένα ευχαριστούμε: τους εισηγητές των ομιλιών και βιωματικών σεμιναρίων: τρατιδάκη Ζαχαρία, Γαβριλάκη Γεώργιο, Κατσιούλη Ευάγγελο, Αποστολάκη Φαρά, Καλαϊτζίδη Φαρίτωνα, Καρατζά Γεώργιο, Καβαζίδου Ελένη, Μεντζελόπουλο Ιωάννη, Ζαχαρίου Παναγιώτη, Αγοραστάκη Γεώργιο, Μαρκαντωνάκη Ιωάννη, Παπαδουλάκη Θεόδωρο, Παπά λγα, Μανωλικάκη Λεωνίδα, Μαμούτη Αικατερίνη, Καραπατάκη Αγγελική, Κουβάτσο Αθανάσιο, Βερυκάκη Αντώνιο, Βασιλομανωλάκη Κυριάκο, Πολύζου Αικατερίνη, Καλαϊτζάκη Ανδρέα, Ανδρουλάκη Νίκη, Εμινίδη Ιωάννη, Υραγγεδάκη Ασπασία, Αλυγιζάκη Ευτυχία, Εμινίδη Ιωάννη, Νόβακ Αριάδνη, αρικάκη Γεωργία, Βατσάκη Αργυρώ, Πλάτσκου ΄τελλα, Πατσιά-Ορφανουδάκη Αλέκα, Μπασιά Αμαλία, Ορφανάκη Αγάπη, Θυμάκη Παρασκευά και Ζωιδάκη Ελένη τη δασκάλα εργάκη Ελένη και τη νηπιαγωγό Καραγιαννίδου Δέσποινα για τα καλλιτεχνικά δρώμενα που θα παρουσιάσουν οι μαθητές τους, καθώς και τον Αθλητικό μιλο ΚΤΔΨΝ (αθλητική επίδειξη) και τον Φορευτικό μιλο ΧΗΛΟΡΕΙΣΗ (Φορευτικό Δρώμενο). Ευχαριστούμε τους συνδιοργανωτές μας: Περιφερειακή Ενότητα Φανίων, Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου/ Δήμο Φανίων και Ακαδημία Ανώτερης Αξιολόγησης ΑΝΑΔΕΙΞΗ, τους υποστηρικτές μας:Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και τους χολικούς υμβούλους Π.Ε. & Δ.Ε. Φανίων, τους συμπράττοντες φορείς: Παγκρήτιο ύλλογο Υίλων Μίκη Θεοδωράκη, ωματείο Φορού και Ρυθμικής, ωματείο ΑμεΑ Φανίων, Λέσχη για τη Διάδοση της Νοηματικής Γλώσσας, Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Φανίων, Πολυτεχνείο Κρήτης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος, Δίκτυο Επαγγελματιών Τγείας 5 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Medi Diatrofi, Ένωση Ελλήνων υμμετασχόντων σε Ολυμπιακούς Αγώνες, ύλλογο Ελλήνων Ολυμπιονικών, κακιστική Ομοσπονδία Ελλάδος, το ΚΕΘΕΑ Φανίων, τον ΟΚΑΝΑ – Παράρτημα Θεσσαλονίκης, την Εφημερίδα «τΦανιώτικα Νέα» και τον Σηλεοπτικό ταθμό «Νέα Σηλεόραση». Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί συνάδελφοι, Σα τελευταία χρόνια το σχολείο αλλάζει. Εμπλουτίζεται με νέα διδακτικά αντικείμενα, νέες ειδικότητες εκπαιδευτικών έρχονται στο χώρο του, το status του αμφισβητείται, ένας άλλος αναγεννητικός άνεμος πνέει και μια εμπλουτισμένη φρεσκάδα, εκπονούνται καινοτόμα προγράμματα σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κι όλα αυτά σε μια προσπάθεια της πολιτείας για να προλάβει τις εξελίξεις και το σχολείο να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών και στις προκλήσεις του μέλλοντος. ε μια προσπάθεια το σχολείο να μπορέσει να πληροφορήσει τα παιδιά, να τα ευαισθητοποιήσει στα κοινωνικά ζητήματα, να καλλιεργήσει τη φαντασία τους, να τους μεταλαμπαδεύσει τη γνώση, τη γνώση, που δεν είναι στατική, τη γνώση που παράγεται κάθε στιγμή, να καλλιεργήσει την κριτική τους σκέψη και να προσπαθήσει να περάσει μηνύματα για ορθή αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης και της ραγδαία εξελισσόμενης τεχνολογίας, επ‟ ωφελεία του ανθρώπου. Να αναδείξει αξίες και ιδανικά και να περάσει μηνύματα για υγιείς στάσεις ζωής και συμπεριφορές, με στόχο μια καλύτερη ποιότητα ζωής, ένα καλύτερο αύριο. Νομίζω ότι δε χρειάζεται να κάμουμε κάτι το μεγάλο, κάτι το εκπληκτικό στο χώρο μας. Μικρά καθημερινά απλά πράγματα, με στόχο, μεράκι για τη δουλειά μας κι αγάπη προς τα παιδιά. Δείτε το πρόσφατο αποτέλεσμα των δράσεων των σχολείων που συμμετέχουν στα πλαίσια της «Άνοιξης Καλλιτεχνικής Δημιουργίας». Είναι εκπληκτικό και σε ατομικό και σε ομαδικό επίπεδο. ταν ξεκίνησε η προσπάθεια, πριν από τέσσερα χρόνια, είχα διατυπώσει στην κ. Αγγελάκη, επιφυλάξεις για την ανταπόκριση και την επιτυχία του εγχειρήματος. Σο αποτέλεσμα ξεπέρασε κάθε προσδοκία σε αριθμό συμμετοχών και ποιότητα έργων(εικαστικών, θεατρικών κλπ ). Σο όραμα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία γίνεται πια πραγματικότητα. Τπάρχει παράδοση στα σχολεία μας, Δημοτικά και Νηπιαγωγεία στη εκπόνηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, παρά τις γνωστές αντιξοότητες, και σ‟ αυτά συμμετέχουν εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων και αυτό είναι προς τιμή τους, προς τιμή σας. υνεχίστε σ‟ αυτή τη θετική κατεύθυνση. Ας παλέψουμε μέσα από την καθημερινότητά μας να πάμε την εκπαίδευση ένα βήμα μπροστά με την ποιοτική αναβάθμισή της. Η ελάχιστη ικανοποίησή μας θα είναι, τουλάχιστον, ότι προσθέσαμε τη δική μας ξεχωριστή ψηφίδα σ‟ αυτό το μεγάλο παζλ, 6 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα υναδέλφισσες, συνάδελφοι, Κρατήστε ψηλά τον πήχη της εκπαίδευσης που παρέχετε. Κρατήστε ψηλά την ποιότητα της δουλειάς σας. Η στήριξη από πλευράς της Τπηρεσίας μας, είναι δεδομένη προς όλους. λοι μαζί μπορούμε, για ένα καλύτερο κόσμο, για μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Ο κόσμος θα αλλάξει από τα παιδία, ας εργαστούμε γι‟ καλλιεργήσουμε την ελπίδα και την προοπτική αυτά κι ας τους ας ευχαριστώ όλους, να είστε καλά. Καλή δύναμη, καλή επιτυχία στο δύσκολο έργο σας Ηλίας Ποντικάκης Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φανίων 7 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΑ 1. Ιστορική Αναδρομή στον Ελληνικό Πολιτισμό και Διαφωτισμό 1.1. Έφτασε και πώς ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός στην Κρήτη; [τρατιδάκης Ζαχαρίας - χολικός ύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης 2ης Περιφέρειας Π/θμιας Εκπ/σης Φανίων] 1.2. Η ταδιακή Ενηλικίωση του Ελληνικού Κόσμου και η Πρόωρη Γήρανση της Δύσης. [Ζαχαρίου Παναγιώτης, υγγραφέας, Αρθρογράφος, Γλωσσολόγος, Αθλητής, Ερασιτέχνης Ζωγράφος] 2. Λειτουργικοί Ορισμοί Φαρισματικότητας και Τψηλής Νοημοσύνης 2.1. Οι έννοιες Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη, Σίτλοι που χαρακτηρίζουν Ιδιαίτερες Ικανότητες, Εργαλεία Διάκρισης και Αυτοπροβολής ή Φαρακτηρισμοί Επικαλυμμένης Λειτουργικής Ανεπάρκειας; Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις. [Γαβριλάκης Γεώργιος, Κοινωνιολόγος - Τπεύθυνος ΚΕΘΕΑ Φανίων] 2.2. Α. Λειτουργικοί Ορισμοί της Φαρισματικότητας και της Τψηλής Νοημοσύνης. Β. Η καινοτόμος Πρόταση της Ανάδειξης για την Ανίχνευση της Φαρισματικότητας και την Αξιοποίηση του Δυναμικού των Νέων. [Κατσιούλης Ευάγγελος, Χυχίατρος, Χυχοθεραπευτής - Πρόεδρος της Ακαδημίας Ανώτερης Αξιολόγησης «ΑΝΑΔΕΙΞΗ»] 3. Προοπτικές Αξιοποίησης Σαλέντου / Αγωγή ταδιοδρομίας 3.1. Οι Δράσεις και το Έργο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος. [Αποστολάκη Φαρά, Αρχειονόμος, Βιβλιοθηκονόμος - Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος] 3.2. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Προγράμματα πουδών και Προοπτικές Επαγγελματικής Αποκατάστασης. [Καλαϊτζίδης Φαρίτωνας - Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Φανίων] 3.3. Προγράμματα πουδών, Τποτροφίες και Προοπτικές Επαγγελματικής Αποκατάστασης από το Πολυτεχνείο Κρήτης. [Καθ. Γεώργιος Π. Καρατζάς - Κοσμήτορας της χολής Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης] 3.4. Εξοικείωση με την Αγωγή ταδιοδρομίας: Ο καθοριστικός Ρόλος των χολικών Δραστηριοτήτων στην Π.Ε. για την Ομαλή Βιοποριστική Ένταξη στο Ενήλικο Κοινωνικό Περιβάλλον [Ελένη Καβαζίδου, Εκπαιδευτικός Υυσικής Αγωγής / Τπεύθυνη χολικών Δραστηριοτήτων, Διεύθυνση Π.Ε. Φανίων] 3.5. Προγράμματα πουδών, Τποτροφίες και Προοπτικές Επαγγελματικής Αποκατάστασης από το Βενιζέλειο Ψδείο Φανίων [Μεντζελόπουλος Ιωάννης, Μουσικός - Καλλιτεχνικός Διευθυντής Βενιζέλειου Ψδείου] 4. Κοινωνικά Ευνοημένη ή Δυσπρόσιτη η Φαρισματικότητα; 4.1. ΟΡΦΗΣΡΙΚΗ ΣΕΦΝΗ: Σαλέντα στη Μουσική Σέχνη και Μαθησιακές Ευκολίες. Αναφορά στον Μίκη Θεοδωράκη / υνοπτική Παρουσίαση σκοπών του Παγκρήτιου υλλόγου Υίλων Μίκη Θεοδωράκη. 8 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα [Αγοραστάκης Γεώργιος, πρώην Αντινομάρχης Ν. Φανίων – Πρόεδρος του Παγκρήτιου υλλόγου Υίλων Μίκη Θεοδωράκη] 4.2. "ΤΝΘΕΣΑ ΣΑΛΕΝΣΑ ΣΗΝ ΣΕΦΝΗ" με Αφορμή τις Εικαστικες Σέχνες Διαπιστώσεις και Προσωπικές Εμπειρίες [Μαρκαντωνάκης Γιάννης, Εικαστικός Καλλιτέχνης Διεθνούς Αναγνώρισης, Φανιά] 4.3. ΚΙΝΗΜΑΣΟΓΡΑΥΟ: Σο Κοινωνικό Προφίλ Σαλέντων στην Κινηματογραφική Σέχνη και Μαθησιακές Ευκολίες. Αναφορά σε υναδέλφους και Προσωπικές Εμπειρίες [Παπαδουλάκης Θοδωρής, Κινηματογραφιστής Διεθνούς Αναγνώρισης, Φανιά] 4.4. ΟΡΦΗΣΙΚΗ ΣΕΦΝΗ: Σο Κοινωνικό Προφίλ Σαλέντων στον Έντεχνο Φορό και Μαθησιακές Ευκολίες. Αναφορά σε υναδέλφους και Προσωπικές Εμπειρίες / υνοπτική Παρουσίαση κοπών του ωματείου Φορού και Ρυθμικής [Παπά λγα - Πρόεδρος του Πανελλήνιου ωματείου Φορού και Ρυθμικής] 4.5. ΔΡΑΜΑΣΙΚΗ ΣΕΦΝΗ: Έφεση στην Τποκριτική, την Επικοινωνία και τη Δημιουργία / Αναφορά στην Άνοιξη Καλλιτεχνικής Δημιουργίας [Μανωλικάκης Λεωνίδας, Ηθοποιός, κηνοθέτης - Τπεύθυνος Θεμάτων Πολιτισμού ΚΕΠΠΕΔΗΦ ΚΑΜ] 4.6. υνοπτική Παρουσίαση κοπών της Ε..Ο.Α. (2΄-3΄) / ΠΡΨΣΑΘΛΗΣΙΜΟ: Σαλέντα στον Αθλητισμό (Ατομικά Αθλήματα) και Χυχοκοινωνικές Δεξιότητες. Αναφορά σε υναδέλφους και Προσωπικές Εμπειρίες / [Μαμούτη Αικατερίνη, Εκπαιδευτικός Υυσικής Αγωγής/ Προπονήτρια, Πρωταθλήτρια Ενόργανης (Olympian - 9η θέση 1996) / Μέλος του Δ.. της Ένωσης Ελλήνων υμμετασχόντων σε Ολυμπιακούς Αγώνες (Ε..Ο.Α.)] 4.7. υνοπτική Παρουσίαση σκοπών του .Ο.Ε. / ΠΡΨΣΑΘΛΗΣΙΜΟ: Σαλέντα στον Αθλητισμό (Ομαδικά Αθλήματα) και Χυχοκοινωνικές Δεξιότητες. Αναφορά σε υναδέλφους και Προσωπικές Εμπειρίες. [Καραπατάκη Αγγελική, Αργυρή Ολυμπιονίκης 2004 Τδατοσφαίριση Σαμίας & Εκπρόσωπος του υλλόγου Ελλήνων Ολυμπιονικών (.Ε.Ο.)] 4.8. Παρουσίαση κοπών της Ε..Ο. / ΚΑΚΙ: Χυχικές και Νοητικές Διευκολύνσεις κακιστικών Σαλέντων [Κουβάτσος Αθανάσιος Αντιπρόεδρος της Ελληνικής κακιστικής Ομοσπονδίας (Ε..Ο.)] 4.9. Προσωπική Μαρτυρία: Η Μαεστρία του Εμπειροτεχνίτη και τα Προνόμια της Αυτοδιδαχής (έναντι της τυποποιημένης γνώσης) / [Βερυκάκης Αντώνης, Εμπειροτεχνίτης, Κατασκευαστής Παραδοσιακών Κρητικών οργάνων] 4.10. Επιλεγμένες Ανασκοπικές Αναφορές από το Αρχείο της Εφημερίδας: Καθημερινά Αδιέξοδα σε Άτομα με Ιδιαίτερα Προσόντα ή Ανάγκες [Βασιλομανωλάκης Κυριάκος - Εφημερίδα Φανιώτικα Νέα] 4.11. Φανιώτες / Φανιώτισσες που έχουν διακριθεί για την Ξεχωριστή τους Δράση την Σελευταία Δεκαετία [Πολύζου Κατερίνα, Δημοσιογράφος Νέα Σηλεόραση, Φανιά] 5. Αντίξοα Πρόσωπα ή Αντίξοα Περιβάλλοντα; 5.1. Οι ύγχρονες Δυσμενείς υνθήκες Ανάδειξης Ειδικών Πληθυσμών στην Κοινωνική Ζωή [Ανδρέας Καλαϊτζάκης, Δάσκαλος Νοηματικής Γλώσσας Πρόεδρος της Λέσχης για τη Διάδοση της Νοηματικής Γλώσσας] 9 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 5.2. Η Πρόσθετη Αξία της Κατάλληλης Διατροφικής Αγωγής σε συμπεριφορικά αποκκλίνοντες πληθυσμούς [Νίκη Ανδρουλάκη, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος - Εκπρόσωπος της Επιστημονικής Ομάδας Medi Diatrofi] 5.3. Παρεκκλίνουσες υμπεριφορές στη μαθητική κοινότητα [Μεντζίνης Νικόλαος, Δάσκαλος - Παρατηρητήριο κατά της χολικής Βίας και του Εκφοβισμού, Περιφερειακή Δ/νση Κρήτης] 6. Η Φαρισματικότητα στην Συπική Αγωγή 6.1. Η Ετερότητα στο ύγχρονο χολικό Περιβάλλον: Θέμα Φαρισματικότητας, Τψηλής Νοημοσύνης ή απλά, Χυχονοητικές Αδεξιότητες; [Εμινίδης Γιάννης, Χυχολόγος-Χυχαναλυτής Επιστημονικά Τπεύθυνος ταθμού Άμεσης Υροντίδας ΟΚΑΝΑ, Παράρτημα Θεσσαλονίκης] 6.2. Σο Πολυθέαμα ως Μέσον Ανάδειξης της Μοναδικότητας και Διαφορετικότητας των Παιδικών Σαλέντων [Νόβακ Αριάδνη, Νηπιαγωγός, Θεατροπαιδαγωγός] 6.3. Διδασκαλία Φαρισματικών και Σαλαντούχων Μουσικά Μαθητών στο Δημόσιο χολείο [αρικάκη Γιούλη, Μουσικός - Διευθύντρια Δημοτικού χολείου Βρυσών, Φανιά] 6.4. Η Μουσειοπαιδαγωγική ως Εργαλείο για την Ανάδειξη της Φαρισματικότητας [Βατσάκη Αργυρώ, Ιστορικός / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελ. Βενιζέλος] 6.5. Η Εκμάθηση μιας Δεύτερης Γλώσσας σε Μικρά Παιδιά: Οφέλη και Δυνατότητες Διάκρισης [τέλλα Πλάτσκου / χολική ύμβουλος Καθηγητών Αγγλικής Ν. Φανίων] 6.6. Σο Αθλητικό χολείο, τα Θετικά και οι Αδυναμίες του. Προοπτικές Αναβάθμισης του Θεσμού / Αξιοποίηση και Προώθηση Σαλέντων στον Ν. Φανίων [Πατσιά-Ορφανουδάκη Αλέκα - Διευθύντρια στο 1ο Γυμνάσιο Φανίων] 7. Φαρισματικότητα στην Ειδική Αγωγή 7.1. Οριακές και Καθοριστικές Παράμετροι Ομαλής Κοινωνικοποίησης και Αξιοποίησης της Φαρισματικότητας σε Αποκκλίνοντες Μαθησιακά Πληθυσμούς [Μπασιά Αμαλία – Πρόεδρος του ωματείου ΑμεΑ Νομού Φανίων] 7.2. Διαφοροποιημένη Διδασκαλία στις Σάξεις Μικτής Ικανότητας, ΣΙ ΠΨ ΓΙΑΣΙ. "Ένα χολείο για λους και μία Εκπαίδευση για Καθέναν Ξεχωριστά" [Ορφανάκη Αγάπη, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, αποσπασμένη στο ΚΕΔΔΤ Φανίων] 7.3. Παραδείγματα Φαρισματικών Ατόμων με Πολλαπλές Αναπηρίες και οβαρά Προβλήματα ρασης [Θυμάκης Παρασκευάς & Ζωιδάκη Ελίνα, Νηπιαγωγοί Ειδικής Αγωγής] 10 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 1. Ιστορική Αναδρομή στον Ελληνικό Πολιτισμό και Διαφωτισμό 11 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 1.1. Έφτασε και πώς ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός στην Κρήτη; Στρατιδάκης Ζαχαρίας - PhD, Δάσκαλος, υγγραφέας χολικός ύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης 2ης Περιφέρειας Π/θμιας Εκπ/σης Φανίων [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] Ο εισηγητής αρχικά θα αναφερθεί σύντομα στο κίνημα του Διαφωτισμού και στις χαρισματικές προσωπικότητες που το διαμόρφωσαν. τη συνέχεια θα αναφερθεί εκτενέστερα στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, ένα ρεύμα γλωσσικό, φιλολογικό και φιλοσοφικό, που επεχείρησε να μεταφέρει τις ιδέες και αξίες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού στον υπόδουλο ελληνόφωνο χώρο. Θα κάνει σύντομη αναφορά στους σημαντικότερους από τους εκφραστές του και θα επιχειρήσει να προσδιορίσει την επίδραση του κινήματος αυτού στην Κρήτη. Θα εντοπίσει τους εισηγητές του, που υπήρξαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία λόγιοι και λίγοι έμποροι και θα ερευνήσει τις προσωπικότητες των σημαντικότερων από τους χαρισματικούς αυτούς ανθρώπους: του Εμμανουήλ Βενάρδου, του Ζαχαρία Πρακτικίδη, του Εμμανουήλ Γερακάκη, του Γρηγόριου Μεγαλοβρυσανού και του Ιωάννη Μεταξά-Λαζαρίδη. 12 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 1.2. Η ταδιακή Ενηλικίωση του Ελληνικού Κόσμου και η Πρόωρη Γήρανση της Δύσης (ή σε ποιους θέλουμε να μοιάσουμε...) Ζαχαρίου Παναγιώτης, διακεκριμένος υγγραφέας, Αρθρογράφος, Γλωσσολόγος, Αθλητής, Ερασιτέχνης Ζωγράφος [ΠΛΗΡΕ ΑΡΘΡΟ] Δηλώνει κοσμοπολίτης. Μαγαζάκι του Life style στα Φανιά, παιδιά μαντράχαλους που μια ζωή «σπουδάζουν» στην Αγγλία και με κάθε ευκαιρία ψώνια στο Λονδίνο... υνάλλαγμα βγαίνει έξω για να γεμίσουν τα ράφια εντόπια και ό,τι εισπράττει ο «κοσμοπολίτης» μας συμπολίτης αδειάζει “εκτόπια” σε Βρετανικά πανεπιστήμια και Ηigh Street. Απ‟ την άλλη, στραβοφορεμένα καπελάκια και φαρδιά παντελόνια έτοιμα να πέσουν με τα χιπ-χοπ κουνήματα. Αμερικανάκια σε κάποια γειτονιά του Harlem, ίσως; Αλλά όχι, πρόκειται για Ελληνόπουλα στην ιστορική πλατεία της Σριμάρτυρης. Εξ άλλου, το δρώμενο όλο και πιο αρμονικά δένει με τα ξενόγλωσσα γκράφιτι στους τοίχους. Τπάρχουν και σχολές όπου διδάσκεται το είδος - κάτι σαν να πληρώνει ένας αμερικάνος για να μάθει το παιδάκι του Ζεμπέκικο... Δεν λέω, το να επιδιώκει κανείς να μοιάσει σε κάτι καλύτερό του οδηγεί κάπου. πως έλεγαν και οι παππούδες μας, εξ άλλου, «Με το καλλιά σου κάτσε και νηστικός σηκώνου....» Αλλά το να γίνεσαι μία πτωχή απομίμηση του χειρότερού σου, είναι τουλάχιστον γελοίο... Επειδή, λοιπόν, ο σύγχρονος Ελληνισμός τώρα και αρκετά χρόνια, στην προσπάθειά του να μοιάσει παραδέρνει στην γελοιότητα αιμορραγόντας οικονομικά και πολιτισμικά προς την Δύση, καιρός είναι να αξιολογήσουμε αυτό προς το οποίο οδεύουμε, σε σχέση με αυτό που έχουμε αποποιηθεί. Προσεγγίζοντας το θέμα αλληγορικά, ίσως και γίνει πιο κατανοητή η κατάστασή μας. Εάν συμφωνήσουμε ότι ο καθένας από εμάς είναι ως οντότητα και προσωπικότητα το σύνολο της βιωματικής και εμπειρικής του ΜΝΗΜΗ, θα πρέπει επίσης να συμφωνήσουμε ότι αυτός που έχει διανύσει με σωματική υγεία και πνευματική διαύγεια τα στάδια της ανάπτυξής του, υπερτερεί ποιοτικά έναντι κάποιου που έχει στερηθεί κάτι αντίστοιχο. Κατά τον ίδιο τρόπο, η ποιότητα ενός πολιτισμού εναπόκειται στην ΜΝΗΜΗ του. Ο Ελληνικός αναγνώρισε τον ρόλο της μνήμης ως προϋπόθεση για 13 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα να διαμορφωθεί κάποιος πολιτισμός, προσωποποιώντας αυτήν ως την Σιτανίδα Μνημοσύνη, μητέρα των 9 Μουσών αντιπροσωπεύουσες όλα τα πολιτισμικά στοιχεία, από την ποίηση και την μουσική (παράγωγό τους) έως και την αστρονομία και τον θεσμό των Μουσείων, όπου εναποτίθεται η μνήμη του παρελθόντος. Σο ότι ο δικός μας πολιτισμός αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του Δυτικού κόσμου οφείλεται στο ότι πρόλαβε να βιώσει όλα τα στάδια της ενηλικίωσής του, από την παιδική ηλικία έως το βαθύ γήρας, ανομοίως με όποιον άλλο πολιτισμό που προέκυψε από την επιρροή του δικού μας: Αρχαϊκή εποχή = Παιδική ηλικία. πως ένα παιδί παρατηρεί, παίζει, τρέχει και πλάθει τους ήρωες των ονείρων του, έτσι έπαιξε και ο Ελληνισμός με τους ήρωες και το πάνθεον του Ολύμπου κατά την Ηρωική εποχή. Εξ άλλου, η ίδια λέξη „θεός‟ προέρχεται από το „θέειν‟, που σημαίνει κινούμαι γρήγορα, τρέχω. (έχοντας επιβιώσει σήμερα στο βοήθεια, ευθεία κλπ) Μελετώντας τις κινήσεις του όμορφου κόσμου που τον περιέβαλλε, ο Έλλην έβλεπε θεούς και ήρωες να τρέχουν παντού, και αντιθέτως με τις τερατομορφίες άλλων πολιτισμών, τους απέδωσε ανθρώπινες μορφές. ε αυτήν την παιδικότητα αναφαιρόταν ο Αιγύπτιος ιερέας όταν βλέποντας τον ενθουσιασμό του όλωνα για αναζήτηση είπε το περίφημο: «Ὦ όλων, όλων, Ἕλληνες ἀεί παῖδές ἐστε, γέρων δέ Ἕλλην οὐκ ἔστιν», δηλ. «όλωνα, όλωνα, εσείς οι Έλληνες μένετε πάντα παιδιά και δεν υπάρχει κανένας γέροντας Έλληνας». Κλασσική εποχή = η απόλυτη εκδήλωση του σφρίγους και του έρωτος της νιότης. πως ένας έφηβος μαθαίνει το σώμα του και εκτονώνει τις ορμές του, έτσι εκφράστηκε και ο Ελληνισμός με τους γυμνικούς αγώνες και αναγνώρισε τον πρωταρχικό ρόλο της ενωτικής δύναμης, αυτήν του Έρωτος (χιλιετίες πριν το διαπιστώσει ο Υρόυντ!). Η ζωτικότητα της Ελληνικής νεότητος, όπως εκφράστηκε κατά αυτή την εποχή τόσο σε λόγο όσο και σε μάρμαρο είναι τέτοια, που ακόμη κάνει την υφήλιο να αναστενάζει όπως έναν γέροντα που νοσταλγεί την ομορφιά της νιότης του... Και δη τους λαούς που ουδέποτε την γεύτηκαν, καθιστώντας αυτούς άρπαγες των γλυπτών μας για να συμπληρώσουν το κενό... Ελληνιστική εποχή = Μέση ηλικία. πως κάποια στιγμή ένας πλέον ώριμος άνθρωπος, έχοντας απομυθοποιήσει την αφέλεια και τις αχαλίνωτες ορέξεις της νεότητος, στοχάζεται και απαριθμεί τα πεπραγμένα του νεανικού του βίου, μετά από τις κτίσεις του Αλεξάνδρου, ο Ελληνισμός συσσώρευσε τα έργα του σε βιβλιοθήκες (όπως αυτή της Αλεξάνδρειας), και δια των στοϊκών, υιοθέτησε έναν οικουμενικό ρόλο που επεκτεινόταν πέραν των εθνικών του συνόρων. Αυτό βέβαια, προετοίμασε το έδαφος για το επόμενο στάδιο – το Βυζαντινό γήρας. Ο Αμερικανός διανοούμενος Oliver W. Holmes κάποτε είπε το σοφό: «Ο άνθρωπος δεν σταματάει να παίζει επειδή γερνάει, αλλά γερνάει επειδή σταματάει να 14 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα παίζει». Σο κλείσιμο των Ολυμπιακών αγώνων και των φιλοσοφικών σχολών από τον Θεοδόσιο σηματοδοτεί αυτό το γήρας του Ελληνικού κόσμου. Και όπως ένας γέροντας ρέπει προς κάποια μεταφυσική σωτηρία και προς τον δογματισμό, έτσι και κατ‟ αυτή την Πρωτοχριστιανική Περίοδο, η ερμηνεία του θείου υφίσταται μία μετάλλαξη. Παύει να θέει, να κινείται. Με το θρησκευτικό «μπόλιασμα» του Ιουδαϊσμού, αυτό που κάποτε ερωτοτροπούσε στην φαντασία των Ελλήνων, τώρα πλέον τοποθετείται στον ουρανό ως κριτής και τιμωρός... Αυτή η παθητικότητα έπαψε να παράγει «Λεωνίδες» και ήρωες που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τα βάρβαρα φύλλα που κατέκλυσαν τον Ελλαδικό χώρο. Πως αλλιώς; Σότε, τα Ελληνικά νιάτα είτε μόνιαζαν σε μοναστήρια, είτε ήσαν παπαδοπαίδια (όπως μαρτυρά και το πρόθεμα Παπα- σε τόσα επίθετα ακόμη και σήμερα)… Αλλά και παρά ταύτα, υπήρχε αρκετή εναπομένουσα πολιτισμική μνήμη στους Έλληνες λογίους που μετανάστευσαν στην Βόρεια Ιταλία ώστε να μεταλαμπαδευτεί κάποιο φως. Εξ ου και η „Αναγέννηση‟ που συμπίπτει με την πτώση της Βασιλεύουσας. Πολλοί λένε ότι δώσαμε το φως στην Δύση χωρίς να κρατήσουμε ούτε ένα κεράκι. Μακάρι να ήταν έτσι. Με την «ξενομανιακή» μας προσπάθεια να μοιάσουμε στους Δυτικούς θα είχαμε επαναφέρει έστω μία δάδα… μως, εάν και η μετάγγιση του Ελληνισμού προς την Δύση πέρασε και τις δύο φορές από την Ιταλία (πρώτα Π.Φ. από την Ρώμη και μετά Μ.Φ. από την Υλωρεντία), το Ελληνικό πνεύμα και ψυχή ουδέποτε υιοθετήθηκε - παρά μόνο ένα κακέκτυπο του Ελληνικού σώματος, που ξενίζει εκεί όπως και τα γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο. Κι αυτό, επειδή ο Δυτικός πολιτισμός στερήθηκε δύο βασικά στάδια αυτούσιας ανάπτυξης: την παιδική και εφηβική ηλικία (για να επανέλθω στην αλληγορία μας). Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όταν τα αγράμματα Λατινικά φύλλα που ήλθαν σε επαφή με τον Ελληνικό κόσμο κατά το νηπιακό στάδιο της ημιβαρβαρότητος κλήθηκαν να κατανοήσουν έναν πολιτισμό που είχε ήδη συσσωρεύσει άφθονο υλικό σε βιβλιοθήκες, ήταν σαν να είχε αφεθεί ελεύθερο ένα τετράχρονο να παίξει σε ένα Άνδρον ενός μεσήλικα… Η μετάβαση ήταν τραυματική. Σο Ελληνικό θέατρο αντικαταστάθηκε από τις σφαγές στα Κολοσσιαία, την θέση του φιλοσοφικού συμποσίου με το νερωμένο κρασί πήρε η Λουκούλλεια κραιπάλη, ενώ εκεί που οι Έλληνες έβλεπαν στην φύση θεϊκά Σεμένη, οι Ρωμαίοι συμπεριφέρθηκαν με ατιμωρησία, ερημοποιώντας περιοχές και αφανίζοντας ζώα σε αρένες αιματοχυσίας.σο για την τέχνη, εκεί που οι Έλληνες έβλεπαν „αγάλματα‟ (από το αγάλομαι) που καταπράυναν την ψυχή στην θέασή τους, οι Ρωμαίοι έβλεπαν ακινησία, στατικότητα = Statua. 15 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα πως ένας ακαλλιέργητος νεόπλουτος ρίχνεται στην κατανάλωση, ο Ρωμαίος είδε «High Street» στην Δύση, και με το σπαθί του επέβαλλε τον «πολιτισμό» του στα πρωτόγονα φύλα του Βορά. Αυτό που ακολούθησε ήταν τραγικό, και συνετέλεσε όχι μόνο στην πτώση της αυτοκρατορίας, αλλά και στο τέλος μίας ελπίδας για την ορθή εξέλιξη του ανθρωπισμού, όπως την οραματιζόντουσαν αργότερα οι μελετητές της Ελληνικής φιλοσοφίας, στην Δύση. Εάν το γήρας κατέφτασε στον Ελληνικό χώρο μετά από χιλιετίες πολιτισμού, στην Ευρώπη, ο θρησκευτικός δογματισμός/φανατισμός έκανε την εμφάνισή του μόλις σε μερικούς αιώνες μετά από τις κτίσεις των Ρωμαίων. Και ενώ η επίδραση της Ελληνικής φιλοσοφίας είχε καταστήσει σχετικά ομαλή την μετάβαση προς τον Φριστιανισμό στον Ελλαδικό χώρο, το ίδιο δεν ίσχυε για την υπόλοιπη Ευρώπη. Η Ιερά Εξέταση, τα καψίματα μαγισσών και οι ταυροφορίες που αιματοκύλισαν Ανατολή και Δύση ήταν η απόρροια εθνών που ουδέποτε καλλιέργησαν κάποια αυτούσια πολιτισμική μνήμη για να κατανοήσουν τις χριστιανικές γραφές που θα μετρίαζαν τέτοιες εξάρσεις. Φωρίς το γλωσσο-πνευματικό υπόβαθρο, η σύγχυση ήταν ανυπόφορη. Πως να αναπτύξουν ανθρωπιστικούς θεσμούς που θα απέτρεπαν απολυταρχικά καθεστώτα, που κάποια στιγμή κορυφώθηκε στο σημερινό αδηφάγο τραπεζικό σύστημα; Αλλά τι ανθρωπιστικό θα μπορούσε να τίξει ένας οργανισμός που ουδέποτε γεύτηκε τα νιάτα και συνεπώς τον έρωτα για την ζωή, όπως το μαρτυράει και η απουσία της λέξης „έρωτας‟ σε όλες τις Ευρωπαικές λαλιές; ήμερα, αξιολογώντας την Δύση, το μόνο που μπορούμε να θαυμάσουμε είναι ένα Ελληνικό σώμα, πάνω στο οποίο βασίστηκε η τεχνολογική και επιστημονική της πρόοδο. σο για το πνεύμα, με μερικές εξαίρεσεις, πάντα υπήρχε ένδεια. Από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό, έως και τον Αμερικανό Gore Vidal, δεν υπήρξε ένας διανοούμενος που να μην εξέφρασε την δυσαρέσκειά του για την κακώς εννοούμενη αναπτυξιακή τροπή της Δύσης και τον θαυμασμό του για το Ελληνικό πνεύμα που ουδέποτε κατάφεραν να υιοθετήσουν οι συμπατριώτες τους. ταν, φερ‟ ειπείν, ρωτήθηκε ο Αδριανός γιατί αγάπησε τόσο τους Έλληνες, αυτός είπε “Επειδή είναι ο μόνος πολιτισμός που ξέφυγε από τον τερατισμό”…. 2.000 χρόνια αργότερα, ο Αμερικανός συγγραφέας Henry Miller επισκέφτηκε την προπολεμική Ελλάδα. Έχοντας γνωρίσει τους Έλληνες, εμπνεύστηκε τον “Κολλοσό του Μαρουσίου”, όπου κάνει λόγο για κάποια ελπίδα σωστής ανθρώπινης ανάπτυξης εφόσον υπάρχουν Έλληνες… ταν επέστρεψε στην Αμερική, βλέποντας την αντίθεση, επέκρινε την τροπή που είχε πάρει η γενέτειρά του γράφοντας το βιβλίο “Ο Κλιματιζόμενος Εφιάλτης”… 16 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Εάν τα στοιχεία των προπολεμικών Ελλήνων είχαν εντυπωσιάσει τόσους ξένους επισκέπτες στην Ελλάδα, αυτό οφειλόταν στο ότι είχαν επιζήσει μέσα από τις παραδόσεις και δη την Ελληνική γλώσσα. Εκεί είχε εναποθέσει η Μνημοσύνη το Ελληνικό πνεύμα και ψυχή που ουδέποτε κατέφτασαν στην Δύση. Και εκεί βρίσκεται το εληξίριο της νεότητος του Ελληνικού πολιτισμού. Εξ άλλου, το είχε πει και ο Αντισθένης 2000 χιλιετίες νωρίτερα: „ΑΡΦΗ ΟΥΙΑ Η ΣΨΝ ΟΝΟΜΑΣΨΝ ΕΠΙΚΕΧΙ‟ δηλαδή, η σοφία επιτυγχάνεται μελετώντας τις λέξεις. Παρά τις προσπάθειες αξιόλογων Δυτικών λογίων να εμποτίσουν τις γλώσσες τους με Ελληνικά λήμματα, αυτά λειτούργησαν ηχητικά αντί εννοιολογικά στον γενικότερο βαρβαρόφωνο πληθυσμό, καθώς απουσίαζαν τα Ελληνικά παράγωγα στις γλώσσες αυτών. ταν, φερ‟ ειπείν, ταυτίζεις το “Άριος” με ψηλούς, γαλανομάτες Γερμανούς για να κατακτήσεις τον κόσμο, το κάνεις επειδή δεν έχεις εννοιολογική πρόσβαση στα παράγωγα του προθέματος „αρ‟ που σημαίνει „γη‟, όπως δηλώνει και η πρώτο-ελληνική λέξη «άρουρα» – «καλλιεργήσιμη γη», από το αρ „γη‟ και το „ουρ‟ (πρόθεμα του ουρανού, του οποίου νερό την καθιστά γόνιμη). Διόλου τυχαίως, λοιπόν, «αρουραίος» ονομάζεται ο μυς που τρυπώνει στην «άρουρα» σε αντίθεση με τον μικρότερο «ποντικό» (τον «θαλασσινό» μυ, δηλαδή) που τρύπωνε στα καράβια και ταξίδευε στον „πόντο‟ (θάλασσα). Με άροτρο οργώνει την γη ο γεωργός, και μετά τον κάματο αράζει (κάθεται επί της γης). Ο „αρ‟ έχων είναι „άρχων‟, καθώς μόνο όσοι είχαν γη θεωρούντο „άρχοντες‟. «Άριστος» μπορεί να είναι μόνο αυτός που ορθώς „ίσταται‟ επί της γης και «άρσις» μπορεί να επιτευχθεί μόνον όταν κάποιος πατάει γερά επάνω της. Ψστόσο, ό, τι „μονιάζει‟ με την γη επιφέρει «αρ-μονία», ενώ “πάτημα γερό” στα επιχειρήματά του πρέπει να έχει κάποιος ώστε με «άρα» να συμπεράνει. Και επειδή μόνο η τελεσφόρος Γαία παρέχει συνθήκες για ζωή, δυνατά, αρτιμελή παιδιά γεννάει - και μόνο ό, τι είναι άρτιο καλά κρατάει… υμπέρασμα: Άρειος=δυνατός είναι αυτός που αντλεί δύναμη από την δική του γη, και όχι ο «επαρμένος» που δεν πατάει σε αυτήν και την σπαταλάει σε άλλα εδάφη, όπως και ο προαναφερόμενος «κοσμοπολίτης» μας.... Η οικονομία και ο πολιτισμός σου ευδοκιμούν μόνον όταν „νέμεσαι‟ τα του οίκου σου στον τόπο σου, και ό, τι περισσεύει εξάγεις για να εισάγεις αυτό που σου λείπει. Άρα, η δική μας δύναμη, φίλοι μου, εναπόκειται στην μνήμη που περιέχει η γλώσσα μας και ο πολιτισμός μας. Μαθαίνοντας στα παιδιά μας να αναδιφούν τις έννοιες στα φορτισμένα με σοφία λήμματα θα μπορούσαμε να στελεχώσουμε την χώρα μας με ό, τι καλύτερο: Έλληνες, με κριτική σκέψη που αγαπούν την γνώση. Σότε ίσως πάψουμε να 17 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα χρησιμοποιούμε οξύμωρες φράσεις όπως «σχολάω από το σχολείο». Μπορεί κάποιος να „σχολάσει‟ από την „σχόλη‟; Εφόσον η λέξη „σχολείο‟ προέρχεται από την «σχόλη» (ανάπαυση), από μόνη της η λέξη καθορίζει τον τρόπο με τον οποίον διδάσκουμε, αλλά και ανατρέφουμε. Σο σκηνικό των ελληνοπαίδων που κόπτονται να «μοιάσουν» σε πρότυπα ενός πρόωρου γερασμένου κόσμου, είτε ροκάροντας, είτε χορεύοντας χιπ χοπ στις πλατείες μας, πρέπει να μας προβληματίσει ως προς τι σύνθεση του ανθρωπίνου είδους θα θέλαμε για τον τόπο μας - έναν τόπο που κάποτε παρήγαγε αγάλματα πάνω στα πρόσωπα των οποίων αναγνώριζε κανείς την απόλυτη ευπρέπεια. Η λέξη “μόρφωση” θα μπορούσε να μας καθοδηγήσει από μόνη της. πως ο γλύπτης πιάνει την άξεστη πέτρα και της δίνει εκλεπτυσμένη “μορφή” αφαιρώντας το ακατέργαστο υλικό, έτσι και η παιδεία πρέπει να αφαιρέσει την “ανιστορικότητα”. Αφαιρουμένης της “αξεστιάς” αναδύεται ο “δια-μορφωμένος”, καλλιεργημένος άνθρωπος. Κι αν το εργαλείο του γλύπτη είναι το σκαρπέλο, αυτό της παιδείας είναι η Ελληνική γλώσσα, που ανέκαθεν διαχώριζε τους Έλληνες από τους “βάρβαρους”. των οποίων οι λαλιές κάποτε εκπολιτίστηκαν από ελληνικά λήμματα φορτισμένα με εννοιολογική μνήμη. Εξ άλλου, τι άλλο είμαστε εκτός από ένα απαύγασμα μνήμης; Μόνο αυτή καθορίζει την ποιότητα κρίσης για να „διακρίνουμε‟ και να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις... Ελλείψει αυτής, μια ζωή θα ονειρευόμαστε Λονδίνα και ψώνια στο High Street για να συμπληρώνουμε εφήμερα το κενό. Απευθυνόμενος στους δασκάλους, λοιπόν, την επόμενη φορά που θα σβήσετε το τελικό „ν‟ από το άρθρο „στον‟ πριν το ουσιαστικό „Υάρος‟ ή κάποιον απαρχαιωμένο (κατά τους μεταρυθμιστές) δίφθογγο επειδή έτσι το θέλουν κάποιοι επιβεβλημένοι κανόνες, αναλογισθείτε την πράξη σας. Εάν „ασκείτε‟ το „δίδειν‟, όπως εξ άλλου το λέει η ίδια λέξη „διδάσκω‟, γιατί να παίρνετε αντί να δίνετε; Γιατί να αφαιρείτε την Ελληνική Μνήμη; Δεν είναι υπέρτατη ειρωνεία να φονεύεται η μνήμη στην χώρα που κάποτε την θεοποίησε και να έχει γεμίσει ο Ελλαδικός χώρος με αμόρφωτους πτυχιούχους... Μήπως το σύστημα τώρα και 35 χρόνια κόπτεται να δημιουργήσει κάποια ομογενοποιημένη συνείδηση υπαγορευόμενη από μία συνθηματολογική λογική τύπου „τσακίστε τους φασίστες‟, όποτε κάποιος εκφράζει την αγάπη του για την γλώσσα και τον πολιτισμό μας; Μήπως αυτοί που μας προτρέπουν να αγκαλιάσουμε „διαφορετικότητες‟ θέλουν να χάσουμε την δική μας; 18 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Κλείνοντας, αναρωτιέμαι. Ποία θα είναι η συνέπεια της γλωσσο-πολιτισμικής μας αμνησίας; Εάν η υψηλή σύνθεση των προγόνων μας θεοποίησε την Μνήμη ως την Σιτανίδα Μνημοσύνη, η δική μας αποσύνθεση τί αλλο θα μπορούσε να γεννήσει εκτός από την „Καφρίλα‟; Πως θα την προσωποποιούσαν, άραγε, οι αρχαίοι ημών πρόγονοι...; Από τον αχαλίνωτο πιθηκισμό της νεολαίας μας και τα “ντακαντουκάδικα” στις παραλίες όπου φιγουράρουν φουσκωτοί και τατουάζ..., έως και τα δημοσιουπαλληλίστικα έδρανα της Ανωτάτης Εκπαίδευσης όπου παρελαύνουν αιώνιοι κότσοι αξύριστων φοιτητών και «εκπαιδευτικών»... την κουτουλάμε παντού. 19 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 2. Λειτουργικοί Νοημοσύνης Ορισμοί Φαρισματικότητας και Τψηλής 20 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 2.1. Οι Έννοιες Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη, Σίτλοι που χαρακτηρίζουν Ιδιαίτερες Ικανότητες, εργαλεία Διάκρισης και Αυτοπροβολής ή Φαρακτηρισμοί Επικαλυμμένης Λειτουργικής Ανεπάρκειας; Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις. Γαβριλάκης Γεώργιος, Κοινωνιολόγος Τπεύθυνος ΚΕΘΕΑ Φανίων [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] την 15λεπτη ομιλία μου θα προσπαθήσω μεταξύ άλλων να απαντήσω στα ακόλουθα ερωτήματα: 1. Σι είναι χαρισματικότητα; 2. Φαρισματικότητα και υψηλή νοημοσύνη: Σαυτόσημες έννοιες ; 3. Είναι η δύο έννοιες καθολικά και επιστημονικά αποδεχτές ή 4. Μήπως εξυπηρετούν ανάγκες ιδεολογικές και πολιτικές; και τίνος; 5. Είναι η χαρισματικότητα έννοια που διαφοροποιείται στον τόπο, το χρόνο και ανάλογα το σύστημα σκέψης; 21 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 2.2. Η Καινοτόμος Πρόταση της Ανάδειξης για την Ανίχνευση της Φαρισματικότητας και την Αξιοποίηση του Δυναμικού των Νέων. Κατσιούλης Ευάγγελος, Ειδικός Χυχίατρος, Χυχοθεραπευτής Πρόεδρος της Ακαδημίας Ανώτερης Αξιολόγησης «ΑΝΑΔΕΙΞΗ» [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] Η Ανάδειξη, Ακαδημία Ανώτερης Αξιολόγησης (http://www.aaaa.gr) είναι μια εθελοντική διαδικτυακή ομάδα εκπαιδευτών και ψυχολόγων, η οποία αποσκοπεί στην ψυχολογική υποστήριξη και στον εμπλουτισμό των παρεχόμενων εκπαιδευτικών ερεθισμάτων ειδικά στους νέους. Η συμβολή της ομάδας εστιάζεται στην ανίχνευση και αξιολόγηση του δυναμικού κάθε ενδιαφερόμενου σε τομείς όπως η κριτική ικανότητα, η νοημοσύνη, η χαρισματικότητα, η προσωπικότητα και η γενική ψυχική κατάσταση. κοπός της λειτουργίας της ομάδας είναι η βέλτιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των ενδιαφερομένων μέσα από την διαδικασία της εκπαίδευσης, της εξατομικευμένης επαγγελματικής συμβουλευτικής και της ψυχολογικής υποστήριξης. Η πρωτοπορία της Ανάδειξης είναι τόσο ο καινοτόμος για την Ελλάδα στόχος της εκπαιδευτικής προσέγγισης, υποστήριξης και ενίσχυσης καθενός με βάση τις δικές του ειδικές ανάγκες και δυνατότητες, όσο και η διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγής και διάθεσης πληροφοριών μέσα από την ιστοσελίδα της ομάδας, η οποία είναι διαθέσιμη πέρα από φυσικά και γεωγραφικά όρια. 22 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 3. Προοπτικές Αξιοποίησης Σαλέντου / Αγωγή ταδιοδρομίας 23 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 3.1. Οι Δράσεις και το Έργο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος. Αποστολάκη Χαρά, Αρχειονόμος, Βιβλιοθηκονόμος Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος] [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] Κύριος σκοπός του Ιδρύματος είναι η λειτουργία του ως σύγχρονου κέντρου έρευνας και μελέτης του έργου, της εποχής, της ζωής του Ελευθερίου Βενιζέλου και της νεότερης ελληνικής ιστορίας. τα 14 σχεδόν χρόνια λειτουργίας του έχει εδραιωθεί ως ένα σύγχρονο επιστημονικό κέντρο με την ανάληψη ερευνητικών προγραμμάτων, τη δραστηριοποίησή του στο χώρο της εκπαίδευσης, ενώ έχει να παρουσιάσει ένα ιδιαίτερα αξιόλογο έργο και στον τομέα των εκδόσεων. το πλαίσιο του πολύπλευρου έργου του, το Ίδρυμα δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις εκπαιδευτικές δράσεις (μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα για μαθητές, βιωματικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς, σχολικά εγχειρίδια για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, πανελλήνιος μαθητικός διαγωνισμός, υποτροφίες, χρηματοδότηση ερευνητικών και συνθετικών μελετών, εκπαιδευτικές διαδραστικές εφαρμογές στον ιστότοπο του Ιδρύματος), ενώ ένας από τους διακηρυγμένους στόχους του είναι ο ψηφιακός προσανατολισμός του στον τομέα της τεκμηρίωσης και της διάδοσης της πληροφορίας (ψηφιακό αρχείο). 24 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 3.2. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Προγράμματα Προοπτικές Επαγγελματικής Αποκατάστασης. πουδών και Καλαϊτζίδης Χαρίτωνας – PhD, Γεωπόνος Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Φανίων [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] Σο Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Φανίων ιδρύθηκε το 1985 ως μέλος του Διακρατικού Κέντρου Ανωτάτων Μεσογειακών Αγρονομικών πουδών (ΔΙΚΑΜΓCIHEAM) και στοχεύει στην ανάπτυξη της επιστημονικής συνεργασίας στους τομείς της οικονομίας, της αγροτικής ανάπτυξης, της διοίκησης, και των εφαρμοσμένων βιολογικών, τεχνολογικών και περιβαλλοντικών επιστημών επικεντρωμένων στη λύση προβλημάτων του Μεσογειακού, Βαλκανικού και άλλων αναπτυσσόμενων περιοχών. Σο ΜΑΙΦ παρέχει διετείς μεταπτυχιακές σπουδές που οδηγούν στην απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος Master of Science (M.Sc.) σε θέματα οικονομικών και μάρκετινγκ, οπωροκηπευτικών και βιοτεχνολογίας, ποιότητας τροφίμων, αειφορικής γεωργίας και διαχείρισης περιβάλλοντος. Σα προγράμματα σπουδών του ΜΑΙΦ απευθύνονται σε πτυχιούχους γεωπονικών, περιβαλλοντικών, χημικών, βιολογικών και οικονομικών σχολών, ή σχολών με παρόμοια αντικείμενα. Οι φοιτητές που παρακολουθούν τα προγράμματα σπουδών προέρχονται κυρίως από χώρες της λεκάνης της Μεσογείου, οι οποίοι υποστηρίζονται οικονομικά και με υποτροφίες, αλλά και από την ευρύτερη Ευρώπη, Αφρική και Μέση Ανατολή, δημιουργώντας έτσι ένα πολύ-πολιτισμικό εκπαιδευτικό περιβάλλον. τατιστικά, η πλειονότητα των αποφοίτων του ΜΑΙΦ, εφοδιασμένοι με τον μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών και τις εξειδικευμένες γνώσεις, είτε επιστρέφουν στη χώρα τους και βρίσκουν εργασία σε δημόσιους οργανισμούς ή ιδιωτικές εταιρίες που ασχολούνται με τη γεωργία, την αγροτική ανάπτυξη και το περιβάλλον, είτε συνεχίζουν για την εκπόνηση διδακτορικού σε κάποιο πανεπιστήμιο της Ευρώπης ή της Αμερικής. Παράλληλα, το ΜΑΙΦ δέχεται αιτήσεις και διοργανώνει δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι ξεναγήσεις των σχολείων περιλαμβάνουν συνοπτική παρουσίαση των ερευνητικών δραστηριοτήτων του ινστιτούτου σχετικά με τα είδη φυτών και τους οικοτόπους ενδιαφέροντος, προβολή αντίστοιχων ταινιών καθώς και περιήγηση στο βοτανικό κήπο 25 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα με τα ενδημικά και τα σπάνια φυτά της Κρήτης και στον κήπο με τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά. 26 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 3.3. Προγράμματα πουδών, Τποτροφίες και Προοπτικές Επαγγελματικής Αποκατάστασης από το Πολυτεχνείο Κρήτης. Καθ. Γεώργιος Καρατζάς, Κοσμήτορας της χολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείο Κρήτης [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] την παρούσα εισήγηση γίνεται μια σύντομη παρουσίαση των προγραμμάτων σπουδών των πέντε χολών του Πολυτεχνείου Κρήτης, και συγκεκριμένα της χολής Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, της χολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, της χολής Ηλεκτρονικών Μηχανικών και Μηχανικών Τπολογιστών και της χολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Η παρουσίαση εστιάζεται στα κύρια χαρακτηριστικά του απόφοιτου μηχανικού της κάθε χολής και τους κύριους τομείς απασχόλησης του. Παρουσιάζονται πληροφορίες για τις δυνατότητες υποτροφιών τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα και τέλος παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία αναφορικά με την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων του Πολυτεχνείου Κρήτης. 27 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 3.4. Εξοικείωση με την Αγωγή ταδιοδρομίας: Ο Καθοριστικός Ρόλος των χολικών Δραστηριοτήτων στην Π.Ε. για την Ομαλή Βιοποριστική Ένταξη στο Ενήλικο Κοινωνικό Περιβάλλον Ελένη Καβαζίδου – Msc, PhD, Εκπαιδευτικός Ειδικής Υυσικής Φορο/κινησιοθεραπεύτρια Τπεύθυνη χολικών Δραστηριοτήτων, Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φανίων Αγωγής, [ΠΛΗΡΕ ΑΡΘΡΟ] Περίληψη Η Αγωγή ταδιοδρομίας αποτελεί τον θεμέλιο λίθο ενός εύστοχου επαγγελματικού προσανατολισμού και μιας επιτυχημένης επαγγελματικής καριέρας. ήμερα, -που οι κλίσεις και τα ταλέντα δεν αρκούν για μία επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία (όπως συνέβαινε σε προγενέστερες εποχές)-, η διευρυμένη γνώση, η υψηλή εξειδίκευση, η κοινωνική ευελιξία και η ακέραιη προσωπικότητα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην επαγγελματική επιτυχία. Η αγωγή σταδιοδρομίας στην πρώιμη παιδική ηλικία παίζει καθοριστικό ρόλο, υπό τη μορφή επάνδρωσης του μαθητή με δεξιότητες ζωής (κοινωνική ευελιξία, διαμόρφωση προσωπικότητας) και βιωματικές εμπειρίες (κατηγορίες επαγγελμάτων και ταπεραμέντα) που, εφόσον κατακτηθούν σε μικρή ηλικία, διευκολύνουν και καθιστούν πιο ανώδυνη τη διαδικασία επαγγελματικού προσανατολισμού, μέσω της βαθμιαίας και μακροχρόνιας μύησης στο σύγχρονο κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον. την παρούσα μελέτη, γίνεται μία ανασκόπηση της έως τώρα εκπαιδευτικής δράσης στην αγωγή σταδιοδρομίας και προτείνονται σύγχρονα εκπαιδευτικά μοντέλα, με εστίαση στον καθοριστικό ρόλο των προγραμμάτων αγωγής σταδιοδρομίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση για την ομαλή βιοποριστική ένταξη σε ενήλικα κοινωνικά περιβάλλοντα. Εισαγωγή Η Αγωγή ταδιοδρομίας είναι μία από τις τέσσερις βασικές θεματικές καινοτόμων προγραμμάτων στην εκπαίδευση. Οι άλλες τρεις, Περιβαλλοντική Αγωγή, Αγωγή Τγείας και Πολιτιστικά Θέματα, συνοδοιπορούν και αλληλοσυμπχοληρώνουν την προοπτική ομαλής κοινωνικής συνένταξης και επιτυχούς σταδιοδρομίας. Σί είναι όμως Καινοτομία; ε τι αφορά και πώς εξυπηρετεί η Καινοτομία στην Εκπαίδευση γενικότερα; Ψς Καινοτομία ορίζεται μια ενέργεια που χαρακτηρίζεται από νέες, πρωτοποριακές αντιλήψεις για την πραγματικότητα (Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής ΑΠΘ, 1999). Η εκπαιδευτική καινοτομία αφορά σε διαδικασίες παρά σε γεγονότα και 28 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα παγιωμένες καταστάσεις. τις καινοτόμες εκπαιδευτικές δράσεις, ως κοινή αρχή είναι η εφαρμογή διερευνητικών και ομαδοσυνεργατικών διαδικασιών μάθησης παρά απομνημονευτικές και ατομικές διαδικασίες. Βασικός στόχος είναι η καλλιέργεια θετικών στάσεων και συμπεριφορών, ο δε εκπαιδευτικός αποτελεί το κλειδί εφαρμογής μιας εκπαιδευτικής καινοτομίας (πυροπούλου και συν. 2010). πως σε όλα τα καινοτόμα προγράμματα και δράσεις, έτσι και σε προγράμματα αγωγής σταδιοδρομίας επιδιώκεται αλλαγή αρχών και πεποιθήσεων προς το καλύτερο, ενσωμάτωση σύγχρονων –συμβατών με την εποχή- διδακτικών προσεγγίσεων και χρήση νέων διδακτικών εργαλείων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Συνοπτική Ιστορική Ανασκόπηση Η Ιστορία της Καινοτομίας στην Ελληνική Εκπαίδευση ξεκινά το 1992 με εισαγωγή διεπιστημονικών προγραμμάτων σε ένα ευρύχωρο και αφηρημένο εννοιολογικό πλαίσιο καινοτόμων δράσεων, τις ΦΟΛΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ. Αρχικά, οι χολικές Δραστηριότητες σχετίζονταν με Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΥΕΚ 629/23-10-92) και Αγωγής Τγείας (ΥΕΚ 577/92 & 629/92). Από το 2000, συμπεριλήφθηκαν και προγράμματα Πολιτιστικών Θεμάτων (Νόμος 2817/2000) & Αγωγής ταδιοδρομίας (Τπουργική Απόφαση 455/Γ2/7-2-2000). Σα δε, προγράμματα της Ευέλικτης Ζώνης όταν αφορούν σε καινοτόμες δράσεις συναφείς με την Αειφορία, την Τγεία, τον Πολιτισμό και τη ταδιοδρομία (2001-2004, ΥΕΚ τ.Β‟ 304/13-032003), καθώς και τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα (1995-), συνεντάσσονται και υποστηρίζονται από το θεσμικό πλαίσιο των χολικών Δραστηριοτήτων, όσον αφορά την ενημέρωση (βασικές προϋποθέσεις, οργανόγραμμα), την υποστήριξη (σχεδιασμός και υλοποίηση) και τη διάχυση των παραδοτέων. Είναι όμως πράγματι τόσο μικρή η ιστορία της Αγωγής ταδιοδρομίας στην Εκπαίδευση; Όχι! Καταρχήν, η «Αγωγή ταδιοδρομίας» εντάσσεται στο ευρύτερο θεσμικό πλαίσιο του Θεσμού της «υμβουλευτικής Εκπαιδευτικού & Επαγγελματικού Προσανατολισμού». Αυτός ο θεσμός, σε παγκόσμιο επίπεδο εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα για να εξυπηρετήσει και να υποστηρίξει την κριτική ικανότητα των μαθητών σε θέματα αξιολόγησης και επιλογής σχολικής κατεύθυνσης/ εξειδίκευσης. την Ελλάδα, η υμβουλευτική Εκπαιδευτικού & Επαγγελματικού Προσανατολισμού εμφανίστηκε πρώτη φορά -ως όρος - το 1953 στα Διδασκαλεία (Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση), και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση -ως μάθημα- το 1967. 29 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Βασικός σκοπός του μαθήματος .Ε.Π. (χολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός) ήταν η υποστήριξη των μαθητών στον κοινωνικό αυτοπροσδιορισμό τους, στη διάκριση των ταλέντων τους και στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων που θα εξυπηρετούν, ή τουλάχιστον θα διευκολύνουν την επιτυχία στην επαγγελματική σταδιοδρομία (Ν.1566/1985, Ν. 2525/1997). ήμερα, η δημόσια συντονιστική αρχή σε θέματα Επαγγελματικού Προσανατολισμού Πιστοποίησης Προσόντων και Αξιοποίησης του Ανθρώπινου Δυναμικού είναι ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (διάδοχος συγχώνευσης του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων, του Εθνικού Κέντρου Πιστοποίησης Δομών Δια Βίου Μάθησης και του Εθνικού Κέντρου Επαγγελματικού Προσανατολισμού), φορέας που καθορίζει και μεταξύ άλλων ευθύνεται για τον χολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό και την Αγωγή ταδιοδρομίας στην Α/θμια και Β/θμια Εκπαίδευση. Παρεχόμενες Υπηρεσίες της Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπ/σης στον Επαγγελματικό προσανατολισμό σον αφορά την Α/θμια και Β/θμια Εκπαίδευση, η μαθητική κοινότητα δύναται να ενημερωθεί και να επιμορφωθεί σε θέματα Αγωγής ταδιοδρομίας με τέσσερις τρόπους: α. μέσω του μαθήματος χολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού στη Β/θμια Εκπαίδευση, προγραμμάτων β. μέσω σχολικών καινοτόμων δράσεων δραστηριοτήτων που (Γραφεία υλοποιούνται χολικών στα πλαίσια Δραστηριοτήτων Διευθύνσεων Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπαίδευσης ανά Νομό), γ. με προσωπική πρωτοβουλία για ενημέρωση από τα Κέντρα υμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΚΕΤΠ, Ν. 2986/2002) ή τα Γραφεία ύνδεσης και Προσανατολισμού (ΓΡΑΕΠ, Ν. 2986/2002), που υπάγονται ως υπηρεσίες, στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπαίδευσης και δ. με προσωπική πρωτοβουλία για ενημέρωση από τα Γραφεία ύνδεσης με την Αγορά Εργασίας (ΓΡΑΤ), που αφορούν αποφοίτους ΑΕΙ, ΣΕΙ και λοιπών Επαγγελματικών χολών Β/θμιας και Γ/θμιας Εκπαίδευσης. λα αυτά τα «γραφεία» παρέχουν υπηρεσίες ή μεριμνούν σχετικά με διοργάνωση ημερίδων και εφαρμογή προργαμμάτων (εκπαιδευτικών, επιμορφωτικών, πρακτικής άσκησης κτλ) συναφή με την επιχειρηματικότητα, τον χολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό (έρευνα αγοράς, δημιουργία ιστοσελίδας, επιμόρφωση γονέων, κ.α.) ή για ΑμεΑ και Κοινωνικές Μειονότητες. Το Σύγχρονο Εκπαιδευτικό Σύστημα και οι Αδύναμες Πτυχές του 30 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα πως προκύπτει από τα παραπάνω δεδομένα, στην Α/θμια Εκπαίδευση, η μόνη δίοδος σε θέματα Αγωγής ταδιοδρομίας είναι τα Γραφεία χολικών Δραστηριοτήτων, που εντός του πλαισίου δράσεών τους, συμπεριλαμβάνουν την υλοποίηση χολικών Προγραμμάτων Αγωγής ταδιοδρομίας, που αναλαμβάνουν ευθύνες σε θέματα επιμόρφωσης, εκπαίδευσης και υποστήριξης των εκπαιδευτικών, για την καλύτερη δυνατή διεκπεραίωση τοιούτων προγραμμάτων. ύμφωνα τουλάχιστον με τα δεδομένα του 2014, στην Περιφέρεια Κρήτης δεν υλοποιούνται πολλά προγράμματα στην Αγωγή ταδιοδρομίας. τον Νομό Φανίων, σύμφωνα με τα αρχεία του αντίστοιχου Γραφείου χολικών Δραστηριοτήτων, κατά το τρέχον έτος 2014 τρέχει μόνο ένα πρόγραμμα Αγωγής ταδιοδρομίας (10 ο Δημοτικό χολείο Φανίων), ενώ κατά τα τελευταία 5 προηγούμενα έτη, κανένα. Τπό τα σύγχρονα εκπαιδευτικά δεδομένα και στατιστικές μελέτες, δύναται εύκολα να αμφισβητηθεί η αποτελεσματικότητα των πρακτικών Αγωγής ταδιοδρομίας στην Ελλάδα, εντοπίζοντας ως μία από τις αδύναμες πτυχές της την απουσία κατάλληλης στρατηγικής προώθησης πρρογραμμάτων Αγωγής ταδιοδρομίας στην Α/θμια Εκπαίδευση, όταν σε άλλες Φώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Αγωγή ταδιοδρομίας λαμβάνει τόπο και δράση από την προσχολική εκπαίδευση. Οι πιο σημαντικοί λόγοι που καθιστούν απαραίτητη τη συστηματική εφαρμογή προγραμμάτων Αγωγής ταδιοδρομίας στην Α/θμια Εκπαίδευση είναι οι σύγχρονες αυξημένες εκπαιδευτικές ανάγκες ανά επαγγελματικό κλάδο και κατεύθυνση, η διεύρυνση του φάσματος απαιτούμενων προσόντων ανά επάγγελμα, οι πολλές διαφορές στον τρόπο που τα άτομα συνδέονται με την εργασία, οι νέες τεχνολογίες και η αναπόφευκτη εγκατάλειψη ανεπαρκών επαγγελματικών πρακτικών που εφαρμόζονταν σε παρελθόντα εκπαιδευτικά και επαγγελματικά δομικά συστήματα. Οι πιο σημαντικές δε, απώλειες από το σύγχρονο εκπαιδευτικό μοντέλο στην Ελλάδα, είναι εκείνες οι συστηματικές στρατηγικές πρακτικές που θα εξυπηρετούν και θα εξασφαλίζουν την καλύτερη και έγκαιρη ανίχνευση κλίσεων και ταλέντων ανά μαθητή, ώστε να προκύπτουν και οι κατάλληλες εκπαιδευτικές κατευθύνσεις, ώστε να περιοριστούν οι μαθησιακά ανεπαρκείς μαθητικές μειονότητες. ύμφωνα με σύγχρονες μελέτες σε θέματα Αγωγής ταδιοδρομίας στην Εκπαίδευση, προτείνεται η ένταξη προγραμμάτων Αγωγής ταδιοδρομίας από τη Νηπιακή Ηλικία. ε οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, έχει πλέον υιοθετηθεί αυτή η πρακτική εδώ και δεκαετίες και διαρκώς ενισχύεται ως καλή πρακτική με θετικές συνέπειες (Journal of 31 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Career Education, Journal of Career Development). την Ελλάδα, υπό το τρέχον εκπαιδευτικό μοντέλο, κάτι τέτοιο είναι εφικτό μέσα από το πλαίσιο λειτουργίας των χολικών Δραστηριοτήτων. Η Αγωγή Σταδιοδρομίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Μελετώντας τις Βασικές Προϋποθέσεις για μια Επιτυχημένη Καριέρα δίνονται και οι απαντήσεις σχετικά με τον βαθμό και το εύρος θεματολογίας που διατίθεται στον εκπαιδευτικό Π/θμιας Εκπ/σης, προκειμένου να ασχοληθεί με θέματα που αφορούν στην Αγωγή ταδιοδρομίας στα πλαίσια υλοποίησης Προγραμμάτων χολικών Δραστηριοτήτων. ύμφωνα, λοιπόν, με διεθνείς οδηγούς αγωγής σταδιοδρομίας, μία επιτυχημένη καριέρα εξαρτάται από το ταπεραμέντο του άτομου, από τις κατεκτημένες Κοινωνικές Δεξιότητες και την ικανότητα Επικοινωνίας, καθώς και από τις Γενικές & Ειδικές Γνώσεις ανά Επάγγελμα. Επίσης, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως, το οικογενειακό περιβάλλον, το γεωγραφικό και κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον, η πολιτιστική ανάπτυξη και οι παραδόσεις. Μελετώντας με προσοχή και εν τω βάθει τις προαναφερθείσες βασικές προϋποθέσεις για μια επιτυχημένη καριέρα, η Αγωγή ταδιοδρομίας θα μπορούσε να ενταχθεί ως θεματική ζώνη ενδοσχολικών δραστηριοτήτων από τη Νηπιακή Ηλικία, φέροντας το νήπιο μέσα από βιωματικές εμπειρίες, σε θεματικές που αφορούν την Ιδιοσυγκρασία του Έλληνα, τη γνωριμία με Οικεία και Ευδόκιμα Επαγγέλματα, τον Γεωγραφικό Φάρτη και τον Κοινωνικο-οικονομικό Φάρτη της περιοχής του, τη Λαϊκή Παράδοση (ήθη κι έθιμα),τον Ελληνικό Πολιτισμό –Ιδεώδη και Ιδανικά, κ.ο.κ.. λα αυτά, με τη σειρά τους, επηρεάζουν και συμβάλλουν σε έναν επιτυχημένο και εύστοχο επαγγελματικό προσανατολισμό. Οι θεματικές στην Παιδική Ηλικία θα μπορούσαν να είναι πιο διερευνητικές, ενταγμένες στο ίδιο θεματικό πλαίσιο, προσθέτοντας όμως και την παράμετρο της αυτογνωσίας και αυτοσυνειδητοποίησης, και αισιόδοξης τοποθέτησης του εαυτού στο κοινωνικό περιβάλλον. την παιδική ηλικία θα μπορούσε να γίνει εστίαση στις Ιδιαίτερες ικανότητες και δεξιότητες α. Επικοινωνίας (ξένες γλώσσες, διαπροσωπικές και προσωπικές σχέσεις), β. Μαθηματικής σκέψης, γ. Επιστημονικής και τεχνολογικής αντίληψης, δ. Επίλυσης προβλημάτων/ ευελιξίας και ε. υστηματικής Γνωριμίας με τα Επαγγέλματα. σον αφορά τη γνωριμία με τα επαγγέλματα, στην Π/θμια Εκπαίδευση προτείνονται βιωματικοί τρόποι προσέγγισης κάθε επαγγέλματος με παιχνίδια αλλαγής ρόλων (ο πάροχος υπηρεσιών, ο αποδέκτης υπηρεσιών και ο παρατηρητής) και με ταξινόμηση 32 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα των επαγγελμάτων ανάλογα με το ταπεραμέντο και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητα κάθε μαθητή, παρά ανάλογα με την επαγγελματική εξειδίκευση, ή το γνωστικό υπόβαθρο των μαθητών. δίνονται κάποια θεματικά παραδείγματα: Α) Γνωριμία με τα Επαγγέλματα: ο Καλλιτέχνης, ο Σεχνίτης, ο Ερευνητής, και παρόμοια, ο Υυσιολάτρης, ο Ανθρωπιστής, ο Θεραπευτής, ο Δικαστής, ο Επόπτης, ο Ερημίτης, ο Υιλόσοφος, ο Αδιάφορος, ο Σεμπέλης... (!!! προβληματική κοινωνική συμπεριφορά) Β) Εργασία και υναισθήματα (Λογικός/ Πειθαρχημένος, Ρομαντικός/ Αστάθμητος, Τπερβατικός / Ακραίες υμπεριφορές κ.α.), Γ) Εργασία και Κοινωνικότητα (Μοναχικός, Κοινωνικός, Κυκλοθυμικός κ.α.). κ.ο.κ. Καταλήγοντας, όπως γίνεται αντιληπτό, το πιο κατάλληλο εκπαιδευτικό πλαίσιο της Π/θμιας Εκπ/σης που εξοικειώνει αρμονικά και βαθμιαία τον μαθητή σε θέματα Αγωγής ταδιοδρομίας είναι τα Προγράμματα χολικών Δραστηριοτήτων. Σα Καινοτόμα Προγράμματα Αγωγής ταδιοδρομίας προωθούν καινοτόμες πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, προκειμένου να μυήσουν τον μαθητή στην σε διαδικασίες αυτογνωσίας και αυτοπροσδιορισμού στο κοινωνικό περιβάλλον με απώτερο βασικό σκοπό να επιτύχει ομαλή κοινωνικοποίηση με το ενήλικο εργασιακό περιβάλλον και με ύστατο στόχο, να βιώσει τη δημιουργική αυτενέργεια μέσω της επαγγελματικής του καριέρας. ΕΝΔΕΙΚΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ πυροπούλου Δ., Αναστασάκη Α., Δεληγιάννη Δ., Κούτρα Φ., Λουκά Ε. & Μπούρας . (2010). Η Ποιότητα στην Εκπαίδευση: Καινοτόμα Προγράμματα στην Εκπαίδευση. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ελ. 197-240. Bertoch, S.C., Lenz J.G., Reardon, R.C. & Peterson G.W. (2014). Goal Instability in Relation to Career Thoughts, Decision State, and Performance in a Career Course, Journal of Career Development April 2014 41: 104-121. Prideaux, Lee-Ann; Creed, Peter A.; Muller, Juanita; Patton, Wendy (2000). A review of career interventions from an educational perspective: Have investigations shed any light? Swiss Journal of Psychology / Schweizerische Zeitschrift für Psychologie / Revue Suisse de Psychologie, Vol 59(4), Dec 2000, 227-239. Gillies, R.M., McMahon, M.L. & Carroll J. (1998). Evaluating a Career Education Intervention in the Upper Elementary School. Journal of Career Development, 24(4): 267-287. Liu Y., Peng K., Wong C.-S. (2014). Career maturity and job attainment: the moderating roles of emotional intelligence and social vocational interest. International Journal for Educational and Vocational Guidance. [ahead of print] McWhirter, Ellen Hawley; Crothers, Marciana; Rasheed, Saba (2000). The effects of high school career education on social–cognitive variables. Journal of Counseling Psychology, Vol 47(3), Jul 2000, 330-341. McWhirter E.H., Luginbuhl P.J. & Brown K. (2014). ¡Apóyenos! Latina/o Student Recommendations for High School Supports. Journal of Career Development February 2014 41: 3-23. 33 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 3.5. Προγράμματα πουδών, Τποτροφίες και Προοπτικές Επαγγελματικής Αποκατάστασης από το Βενιζέλειο Ψδείο Φανίων Μεντζελόπουλος Ιωάννης, Μουσικός Καλλιτεχνικός Διευθυντής Βενιζέλειου Ψδείου] ]ΠΕΡΙΛΗΧΗ] -Ιστορική Αναδρομή της Μουσικής Παιδείας από το 1830 έως σήμερα -Προγράμματα πουδών που ισχύουν για τα Ψδεία, Μουσικά Γυμνάσια, Ακαδημίες. -Προοπτικές ταδιοδρομίας (εκπαίδευση, ορχήστρα, τύπος, κτλ). 34 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4. Κοινωνικά Ευνοημένη ή Δυσπρόσιτη η Φαρισματικότητα; 35 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.1. ΟΡΦΗΣΡΙΚΗ ΣΕΦΝΗ: Σαλέντα στη Μουσική Σέχνη και Μαθησιακές Ευκολίες. Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη Αναφορά στον Μίκη Θεοδωράκη. Αγοραστάκης Γεώργιος, πρώην Αντινομάρχης Ν. Φανίων Πρόεδρος του Παγκρήτιου υλλόγου Υίλων Μίκη Θεοδωράκη [ΠΛΗΡΕ ΑΡΘΡΟ/ ΜΑΡΣΤΡΙΑ] Είναι αδιαμφισβήτητο ότι ο Μίκης Θεοδωράκης δεν είναι απλά ένας ευφυής και χαρισματικός άνθρωπος, δεν είναι απλά ένα μουσικό ταλέντο, μεγαλοφυΐα. αλλά μια μουσική Σο ταλέντο και η μουσική νοημοσύνη του ήταν εγγενή, πράγμα που φανέρωσε από μικρός. Εργάστηκε όμως σκληρά και τα καλλιέργησε μέχρι που να φτάσει στο επίπεδο της μεγαλοφυΐας και του μουσουργού. Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο πνευματικό και καλλιτεχνικό έργο με επίκεντρο τη μουσική. Ένα έργο στο οποίο συμπυκνώνεται όλος ο ελληνικός πολιτισμός. την Ελλάδα σήμερα αναγνωρίζεται απ΄ όλους ότι είναι ο πιο μεγάλος Έλληνας. Είναι ο πιο διάσημος Έλληνας σ΄ όλο τον κόσμο. Η φύτρα του βρίσκεται εδώ στα Φανιά. Η πνευματική αφετηρία βασίζεται σε ιδέες, γεγονότα και καταστάσεις της περιοχής εδώ που ζούμε. την εισήγησή μου, η πρώτη μου αναφορά, αφορά το μαθητή Μίκη και σχετίζεται άμεσα με το χώρο σας, με την εκπαίδευση και το αντικείμενο της Ασκληπιάδας «για την Φαρισματικότητα και την Τψηλή Νοημοσύνη». Η δεύτερη αναφορά μου στο Μίκη, καταγίνεται με την απάντηση στο ερώτημα αν μπορεί κανείς με μόνο εφόδιο το ταλέντο, την υψηλή νοημοσύνη να γίνει μεγάλος δημιουργός. Ή αν η ευφυΐα και η υψηλή νοημοσύνη, αποτελούν την αναγκαία και ικανή συνθήκη για τη μεγάλη καλλιτεχνική δημιουργία. Η απάντηση είναι ασφαλώς όχι. Φρειάζεται ακόμα και κάτι άλλο πιο δυνατό και πιο μεγάλο. 1) Ο Μίκης ήταν χαρισματικό – ταλαντούχο παιδί. Από μικρός έδειχνε ότι είχε κλίση προς τη μουσική. Σο μουσικό ταλέντο του ήταν έμφυτο. Μεγάλωσε σε μια οικογένεια του μετακινούνταν διαρκώς, λόγω των μεταθέσεων που έπαιρνε ο πατέρας του Γιώργος Θεοδωράκης, ως διευθυντής Νομαρχίας που ήταν. Έτσι ο Μίκης κάθε 2-3 36 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα χρόνια άλλαζε πόλη και σχολείο. Μέχρι τα 18 του πέρασε από Φίο, Μυτιλήνη, ύρο, Αθήνα, Γιάννενα, Αργοστόλι, Πάτρα, Πύργο, Σρίπολη. το σχολείο ο Μίκης ήταν πολύ καλός μαθητής. Η διαφορετικότητά του όμως ή (ίσως) η χαρισματικότητά του ήταν η αιτία για να απομονώνεται στο σχολείο… Η κοιτίδα του ήταν το σπίτι του. Εκεί ζούσε στον κόσμο του. την παιδεία του, στην διαμόρφωση της ψυχοσύνθεσής του, στη διαμόρφωση του συστήματος αξιών και ιδεών του, επέδρασε η οικογένειά του και ιδιαίτερα ο Κρητικός πατέρας του. Ο πατέρας μεταλαμπάδευσε στο γιό τις αξίες και τα ιδεώδη της Κρήτης, όπως την πίστη στην ελευθερία, το χρέος στην πατρίδα κτλ Εδώ που βρισκόμαστε, την 1η Αυγούστου του 2005, έγινε η πανηγυρική τελετή αναγόρευσης του Μίκη Θεοδωράκη σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Κρήτης. ας μεταφέρω ένα απόσπασμα από το λόγο του. «… Μη έχοντας ζήσει σε δική μου πατρίδα, έμαθα να θεωρώ την πατρίδα του πατέρα μου σαν δική μου πατρίδα. Εδώ είναι η οικογένειά μου, εδώ είναι το δικό μου λιμάνι, εδώ οι σκιές των δικών μου ξαναζωντανεύουν και εκμηδενίζουν ηλικίες και χρόνια, με κάνουν έφηβο, με κάνουν παιδί και νοιώθω καθώς έστριψα σαν καράβι τον Κάβο-Ντόρο να ατενίζω τη ζωή με καθαρό μάτι, καθώς το νέο ταξίδι που ξανοίγει μπροστά μου μού επιφυλάσσει νέα αινίγματα και νέες συγκινήσεις. Ήδη μπορώ να δω «αφ' υψηλά» τη ζωή μου από απόσταση, σαν τρίτος και να βγάλω τα πρώτα συμπεράσματα. Φέρ' ειπείν εδώ στο λιμάνι των Χανίων διαδραματίστηκε μια σκηνή που έμελλε να κατευθύνει τις επιλογές και τις αποφάσεις μου σε όλη μου τη ζωή. Μόλις είχαν αρχίσει οι Βαλκανικοί πόλεμοι, στα 1912, και τότε ο πατέρας μου, 16 χρονών και ο αδελφός του ο Πέτρος 19 χρονών, αποφάσισαν να φύγουν κρυφά και να καταταγούν στον ελληνικό στρατό. Μπήκαν λοιπόν σ' ένα πλοίο που ήταν αραγμένο στην προκυμαία και κρύφτηκαν στο αμπάρι του. ε λίγο, προς μεγάλη τους έκπληξη είδαν ξαφνικά από πάνω τους τον πατέρα τους και πίστεψαν πως όλα γι' αυτούς είχαν τελειώσει. Εκείνος όμως που κρατούσε στο ένα χέρι ένα πελώριο καρβέλι ζυμωτό και στη χούφτα του άλλου λίγα τάληρα όπως τα έλεγαν τότε, τους είπε με την βροντερή του φωνή: «Πάρτε τούτο για να μην πεινάσετε κι αυτά τα λίγα λεφτά θα σας χρειαστούν. Και κοιτάξτε να μην ντροπιάσετε την γενιά σας». Έτσι γεννήθηκε μέσα μου η εικόνα του Χρέους για την «γενιά» μου και συνακόλουθα για την Πατρίδα μου. Έτσι με δυο λόγια έγινα αυτός που έγινα…» Ενώ διάβαζε αυτό το απόσπασμα, απ‟ τα μάτια του έτρεχαν τα δάκρυα. 37 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Από μικρός ο Μίκης «κατέκτησε» τα μεγάλα έργα του ελληνικού πολιτισμού που τα έβρισκε στην βιβλιοθήκη του πατέρα του. Σα πρώτα μουσικά ακούσματα είχε μέσα στην οικογένεια με τα κρητικά και μικρασιάτικα τραγούδια και στην εκκλησία με την ψαλτική. 12 χρονών απέκτησε ένα βιολί και έκανε για λίγο μαθήματα στο ωδείο στην Πάτρα. Προχώρησε αυτοδίδακτος την μουσική και μαθητής έγραφε τραγούδια και μελοποιούσε μεγάλους έλληνες ποιητές. Σο σχολείο δεν του πρόσφερε τίποτα πάνω στο ταλέντο του. Σην τελική του απόφαση να αφοσιωθεί στην μουσική πήρε σε ηλικία 18 ετών στην Σρίπολη όταν άκουσε σε διάλειμμα κινηματογράφου ένα απόσπασμα από την 9η συμφωνία του Μπετόβεν. Σο συνεπήρε η συμφωνική μουσική, ως ανώτερη μουσική και αποφάσισε να σπουδάσει στο Ψδείο Αθηνών, όπως και έγινε λίγο αργότερα. Η γερμανική κατοχή βρήκε την οικογένεια Θεοδωράκη στην Σρίπολη. Σότε ο νέος Μίκης με τα Κρητικά ιδανικά, συναντήθηκε με το νέο ρεύμα ιδεών της ΕΑΜικής αριστεράς για αντίσταση, ελευθερία, ισότητα, κοινωνική δικαιοσύνη. Αυτή η μίξη αξιών και ιδεωδών θα τον χαρακτηρίζει πλέον σ‟ όλη του τη ζωή. 2) Έρχομαι στο δεύτερο ζήτημα: Αρκεί μόνο του το ταλέντο και η υψηλή νοημοσύνη, για να παράξει μεγάλο έργο; πως σας ανέπτυξα μέχρι τώρα, το μουσικό ταλέντο του μικρού Μίκη αναπτύχθηκε από τον ίδιο (αυτοδίδακτος). ε συνδυασμό αναπτύχθηκε και καλλιεργήθηκε ο εσωτερικός του κόσμος, το σύστημα αξιών και ιδεών του (τα πιστεύω του). Μ‟ αυτό τον τρόπο αναπτύχθηκαν και οι άλλες «νοημοσύνες» του. Αυτές οι αξίες και οι ιδέες θα αποτελέσουν την πηγή των εμπνεύσεών του και τη κινητήριο δύναμη για τα έργα, τις πράξεις του και τις δημιουργίες του. Η μουσική νοημοσύνη του Μίκη δεν είναι μόνη της, αλλά συνυπάρχει και αλληλοσυμπληρώνεται με τη γλωσσική, τη λογοτεχνική, τη ποιητική και τη συναισθηματική νοημοσύνη. λες αυτές οι νοημοσύνες ή ικανότητες συμπράττουν και λειτουργούν ως μια πολλαπλή νοημοσύνη που είναι ο κινητήρας της δημιουργικότητάς του. Η απάντηση στο ερώτημα που θέσαμε πριν είναι ό,τι το (μουσικό) ταλέντο από μόνο του δεν μπορεί να δημιουργήσει ένα μουσουργό. Πιθανόν ένα μουσικό ταλέντο να μπορεί να καταλήξει σ‟ ένα μεγάλο σολίστα (εκτελεστή) όχι όμως σ΄ ένα μεγάλο δημιουργό. Μεγάλο ρόλο στην δημιουργικότητα του Μίκη, παίζει το θυμικό του και τα συναισθήματά του που ασκούν ισχυρή επιρροή στην δημιουργική ροπή του. Σο 38 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα θυμικό προπορεύεται στις δημιουργίες του και προκαλεί την ακατάπαυστη ανάγκη να δημιουργεί διαρκώς. Σο λογικό ακολουθεί και ορίζει το μέτρο και την αρμονία στις δημιουργίες του. Ο Μίκης δεν γράφει μουσική ποτέ εγκεφαλικά. Ενώ έχει την ικανότητα, διαθέτοντας κορυφαία μουσική παιδεία όπως και την υψηλή μουσική και μαθηματική νοημοσύνη, δεν συνθέτει ένα έργο εγκεφαλικά, με το λογικό. Κατά την προσφιλή του έκφραση «η μουσική ξεχειλίζει από μέσα μου». Σην ίδια στιγμή την περνά στο χαρτί. Σην επόμενη μέρα την ξανακοιτά, τη ντύνει τη στολίζει και την μεθεπόμενη τη διορθώνει τελικά. Αν αυτό το αναγάγουμε στη θεωρία του Νίτσε: στο Μίκη συνυπάρχουν δύο πνεύματα: του Διονύσου και του Απόλλωνα. Σο ζευγάρωμα αυτών των δύο πνευμάτων γεννοβολά τη μουσική του. Ο Διόνυσος συμβολίζει την έκρηξη και την μέθη του συναισθηματικού, την πρωταρχική μουσική έμπνευση, την κοσμική δημιουργία, το χάος, την κατάργηση των ορίων και την αντισυμβατικότητα. Ο Διόνυσος γεμίζει τα χαρτιά του Μίκη με νότες χωρίς σχήματα. Ο Απόλλωνας είναι ο θεός των ρυθμών, του μέτρου, της αρμονίας, και του κάλλους. Ακολουθεί, το Διόνυσο και οργανώνει την μουσική ύλη, της δίνει σχήμα, ρυθμό και μουσικό κάλλος. Φτες 21/3 γιορτάζαμε την παγκόσμια μέρα της Ποίησης. Διάλεξα για τον επίλογο ένα μικρό απόσπασμα από το έργο «Διόνυσος» του ποιητή Μίκη Θεοδωράκη. O «Διόνυσος» είναι ένα μελοποιημένο αυτοβιογραφικό έργο και αποτελεί ένα ορόσημο στην καλλιτεχνική του πορεία. Γεια και χαρά σας / άσπιλοί μου δικαστές / είμαι μπροστά σας / βγάλτε νύχια και φωτιές / η τιμωρία τρομερή / πρέπει να βγει / από τη συνάθροιση αυτή. Κάψτε τους στίχους / κάθε μελωδία μαγική / που μας πηγαίνει / σ‟ άγνωστη μεριά χιμαιρική Γεια και χαρά / του κόσμου αυτού οι δυνατοί / είναι μπροστά σας / ρίχτε ψέμα και χολή / σαν τα βουνά / που κλείνουν μέταλλα σκληρά / και τα τρυπούν / και την 39 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα καρδιά τους την πονούν / μα η καρδιά / μέσ‟ απ‟ τα νύχια τους γλιστρά / και τραγουδά Παγάνα πάνε οι στρατιές / στου Διονύσου τις χορδές / για ν‟ ανάψουνε φωτιές / Να κάψουν θέλουν το θεό / με τις νυφούλες στο πλευρό / και τ‟ αγόρια στο χορό Διόνυσέ μου / με τ‟ ασίκικα φτερά / παλληκάρι μου / με του τράγου το κορμί / παλληκάρι μου / σέρνεις πρώτος την πομπή / Διόνυσέ μου / κοίτα ποιος σ‟ ακολουθεί / Έλληνες κι αλλοδαποί Παγάνα πάνε οι στρατιές / στου Διονύσου τις χορδές / για ν‟ ανάψουνε φωτιές / Να κάψουν θέλουν το θεό / με τις νυφούλες στο πλευρό / και τ‟ αγόρια στο χορό. 40 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.2. "ΤΝΘΕΣΑ ΣΑΛΕΝΣΑ ΣΗΝ ΣΕΦΝΗ" με Αφορμή τις Εικαστικές Σέχνες. Διαπιστώσεις και Προσωπικές Εμπειρίες Μαρκαντωνάκης Γιάννης, Εικαστικός Καλλιτέχνης Διεθνούς Αναγνώρισης, Φανιά [Ο ομιλητής παρέθεσε παραδείγματα από μαθητές του καθώς και μοιράστηκε προσωπικές εμπειρίες και απόψεις. Επίσης, παρουσίασε και ανέλυσε έργα τέχνης και υπέδειξε πως προσεγγίζει ο ίδιος τη χαρισματικότητα παρουσιάζοντας δύο μαθητές του (νήπια με ιδιαίτερο ταλέντο στη ζωγραφική), που κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, απέδωσαν και μοιράστηκαν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους ζωγραφίζοντας]. 41 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.3. ΚΙΝΗΜΑΣΟΓΡΑΥΟ: Σο Κοινωνικό Προφίλ Σαλέντων στην Κινηματογραφική Σέχνη και Μαθησιακές Ευκολίες. Αναφορά σε υναδέλφους και Προσωπικές Εμπειρίες Παπαδουλάκης Θοδωρής, Κινηματογραφιστής Διεθνούς Αναγνώρισης, Φανιά] [Ο ομιλητής μοιράστηκε με το ακροατήριο προσωπικές του εμπειρίες και ανέφερε τις πιο σημαντικές σχολικές στιγμές και εμπειρίες που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην καριέρα του. Επεσήμανε και τόνισε τον καθοριστικό ρόλο της θετικής και αρνητικής ανατροφοδότησης καθώς και τον ποικιλόμορφο τρόπο που επεξεργάζεται και δέχεται ένας μαθητής αυτά τα ερεθίσματα]. 42 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.4. ΟΡΦΗΣΙΚΗ ΣΕΦΝΗ: Σο Κοινωνικό Προφίλ Σαλέντων στον Έντεχνο Φορό και Μαθησιακές Ευκολίες. Αναφορά σε υναδέλφους και Προσωπικές Εμπειρίες / υνοπτική Παρουσίαση κοπών του ωματείου Φορού και Ρυθμικής Παπά Όλγα, Χοροδιδάσκαλος, Χορογράφος Πρόεδρος του Πανελλήνιου ωματείου Φορού και Ρυθμικής [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] Η πορεία του ανθρώπου πάνω στην γη είναι αναμφίβολα εξελικτική και όταν ξεκίνησε η πνευματική ανοδική του πορεία άρχισε να διαφαίνεται η διαφορετικότητά του. Γεγονός που αδιαμφισβήτητα επισημαίνεται στην παραβολή της Αγίας Γραφής «Περί ταλάντων» τις μέρες μας που η τέχνη υποστηρίζεται διεθνώς και υπάρχουν χιλιάδες σχολεία από την μικρότερη εκπαιδευτική βαθμίδα έως και Ανώτατα Καλλιτεχνικά Ιδρύματα και Ακαδημίες το χαρισματικό και από τη φύση προικισμένο παιδί προωθείται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να αναδείξει και να ξεδιπλώσει τα ταλέντα του. Σι γίνεται όμως στη χώρα μας ;Πόσο και πώς το σύγχρονο Ελληνικό κράτος προάγει και προωθεί τα χαρισματικά ελληνόπουλα και κυρίως στον έντεχνο χορό που επικεντρώνεται και η παρούσα εισήγηση Θα εξετάσουμε το θέμα σε δύο ενότητες Η πρώτη αφορά την δημόσια εκπαίδευση και τους φορείς που καλλιεργούν και προάγουν τα παιδιά που έχουν ένα εξαιρετικό χάρισμα η απλώς είναι ταλαντούχα και ασχολούνται με την ιδιαίτερη αυτή ευκολία τους και η δεύτερη την ιδιωτική πρωτοβουλία φορέων και συλλόγων Θα αναφερθούμε στα τρία μοναδικά Καλλιτεχνικά χολεία που λειτουργούν στην χώρα μας και μπορούν να φοιτήσουν ταλαντούχοι μαθητές, τη φιλοσοφία που διέπει την ίδρυση αυτών των σχολείων και τι ανάγκες αυτά καλύπτουν .Εάν υπάρχουν άλλοι κρατικοί θεσμοί που υποστηρίζουν και προάγουν την διαφορετικότητα. Σέλος στο πανελλήνιο ωματείο Φορού και Ρυθμικής και στις προσπάθειες που αυτό κάνει για να στηρίξει τον έντεχνο χορό στην Ελλάδα. Θα υπάρξουν συνεντεύξεις ταλαντούχων και διακεκριμένων παιδιών που εντοπίζουν και επισημαίνουν τα όποια προβλήματα αυτά εντοπίζουν στην ενασχόληση τους με τον χορό και προβολή βίντεο. 43 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.5. ΔΡΑΜΑΣΙΚΗ ΣΕΦΝΗ: Έφεση στην Τποκριτική, την Επικοινωνία και τη Δημιουργία / Αναφορά στην Άνοιξη Καλλιτεχνικής Δημιουργίας Μανωλικάκης Λεωνίδας, ηθοποιός, σκηνοθέτης Τπεύθυνος θεμάτων πολιτισμού ΚΕΠΠΕΔΗΦ ΚΑΜ – Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου, Φανιά] [ΠΛΗΡΕ ΑΡΘΡΟ/ ΜΑΡΣΤΡΙΑ] ταν μου ζήτησαν να αναφερθώ στα χαρισματικά παιδιά, προβληματίστηκα αρκετά. Ποια ονομάζουμε στα αλήθεια χαρισματικά παιδιά ; Σι είναι αυτό που τα κάνει να ξεχωρίζουν ; Κάτω από ποιες συνθήκες κάποιο παιδί χαρακτηρίζεται ως χαρισματικό, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για την τέχνη του Θεάτρου ; Έχω την τύχη και την τιμή να συνεργάζομαι με παιδιά τα τελευταία χρόνια υλοποιώντας το πρόγραμμα Θεατρικής Παιδείας και Δράσης στο ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης αλλά και παλαιότερα σε σχολεία της πόλης μας και στα Κέντρα Παιδικής Δημιουργίας του Δήμου Φανίων. Σα παιδιά έχουν ανάγκη ένα κίνητρο, που στην προκειμένη περίπτωση είναι το τελικό αποτέλεσμα, δηλαδή η παράσταση. Η πορεία για την επίτευξη του στόχου μας, είναι πορεία γνώσης και δημιουργίας. Βελτιώνουμε το λόγο, την κίνηση, την έκφραση, τηνα παρατηρητικότητα, την επικοινωνία, ενισχύοντας παράλληλα τη δημιουργική σκέψη, γράφοντας τα δικά μας κείμενα, εμπλουτίζουμε τις γνώσεις μας ερχόμενοι σε επαφή με κείμενα μεγάλων και καταξιωμένων Ελλήνων και ξένων θεατρικών συγγραφέων. Και ακόμα, η ενθάρρυνση, η τόλμη είναι τα βασικά στοιχεία που θα πρέπει να έχει κάποιος για να βγει στο μαγικό σανίδι του θεάτρου. Γιατί πιστέψτε με, όταν τα φώτα ανάψουν και βρεθείς μπροστά στο λαμπερό φώς , θέλει πολύ θάρρος να «εκθέσεις» τον εαυτό σου και να ανοίξεις διάπλατα τις σελίδες του βιβλίου της ψυχής σου για να αποκαλύψεις τον εσωτερικό σου κόσμο. Μου είναι πραγματικά δύσκολο να ξεχωρίσω ή να χαρακτηρίσω τα παιδιά σε χαρισματικά ή μη. Σα παιδιά είναι παιδιά. Και με όσα έχω δουλέψει, διαπίστωσα ότι όλα έχουν επιδείξει δύναμη και θέληση προκειμένου να πετύχουν το στόχο τους. Έχουν πείσμα, επιμονή και τρομερή υπομονή. Αυτό και μόνο δεν είναι χάρισμα ; 44 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Πέρα λοιπόν από όλα αυτά που είναι δεδομένα για τα παιδιά, ναι… υπάρχουν διαφορές, κάτι που είναι πολύ φυσικό… Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά άλλωστε. Αν όλα τα παιδιά ήταν ίδια, τότε θα υπήρχε δημιουργία ; Τπάρχουν παιδιά που εμείς θα χαρακτηρίζαμε ταλέντα. Έχουν μεγάλη ευκολία στην έκφραση, την επικοινωνία, το λόγο (προφορικό και γραπτό). Επίσης αυτά τα παιδιά έχουν πολύ θάρρος. Δε διστάζουν να τολμήσουν. Δε διστάζουν να βουτήξουν στα βαθιά κι ας ξέρουν ότι πιθανών να μην τα καταφέρουν. Γιατί βλέπετε, τα δύσκολα είναι μια πρόσκληση. μως ακόμα κι αν δεν πετύχουν το επιθυμητό, για εκείνα, αποτέλεσμα, έχουν βγει κερδισμένα. Γιατί τώρα ξέρουν και αναγνωρίζουν το σφάλμα, το οποίο δεν τα φοβίζει αλλά το λαμβάνουν ως γνώση. μως αυτό το ταλέντο μπορεί πολύ εύκολα να χαθεί εάν δεν το ενισχύσεις με νέες γνώσεις και εμπειρίες συνεχώς. Μια άλλη ομάδα παιδιών είναι εκείνα που θέλουν να τολμήσουν, αλλά κάτι τα εμποδίζει. την αρχή είναι λίγο διστακτικά. Δεν κάνουν εύκολα μεγάλα βήματα. μως κάνουν μικρά και σταθερά και πάντα προς τα εμπρός. Κάθε βήμα που κάνουν είναι πολύ προσεκτικό, γιατί φοβούνται το λάθος. Υοβούνται την κριτική. Διστάζουν να πουν ελεύθερα τη γνώμη τους γιατί σκέφτονται την πιθανή αντίδραση των άλλων. Η ενθάρρυνση παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στο να κατανοήσουν ότι το λάθος είναι πηγή γνώσης. υνήθως έχουν ανάγκη της προσοχής των άλλων και της συμπαράστασης. Έχουν ανάγκη να τους κρατάς το χέρι και να τους λες συνέχεια ότι αυτό που επίλεξε δεν είναι λάθος, αλλά μια διαφορετική ματιά. Έτσι ανοίγουν ορίζοντες. Ο δρόμος φωτίζεται και τα παιδιά είναι έτοιμα όχι απλά να περπατήσουν, αλλά να τρέξουν. Τπάρχουν και τα παιδιά που έχουν απίστευτες δυνατότητες, έντονη δημιουργική σκέψη, μεγάλη θέληση, τόλμη. Πολλές φορές θέλουν να προσπαθήσουν το ακατόρθωτο. Σο θέμα όμως είναι ότι είναι μπερδεμένα. Τπάρχουν τόσες πολλές ιδέες ανάκατες στο μυαλό τους, που δεν μπορούν τελικά να εφαρμόσουν καμία. Ο λόγος είναι η έλλειψη συγκρότησης και οργάνωση της σκέψης. Κι αυτό είναι κάτι που συναντάμε πολύ συχνά στα παιδιά. Θα έλεγα όμως ότι είναι φυσικό, αν λάβει υπόψη του κανείς την παρορμητικότητα και τον αυθορμητισμό των παιδιών. ταν καταφέρουν και οργανώσουν, βάλουν σε τάξη και σε μια σειρά τις ιδέες τους, τότε η δημιουργία φτάνει στα υψηλότερα επίπεδα. Σέλος υπάρχουν κι εκείνα τα παιδιά που είναι εγκλωβισμένα μέσα στην ίδια τους την εφυία. κέψεις, ιδέες, απόψεις, μη μπορώντας να εκφραστούν εγκλωβίζονται μέσα στην ίδια τους την ισχύ. Από τη μικρή μου εμπειρία θα έλεγα ότι αυτό ίσως να οφείλετε στην έλλειψη επικοινωνίας, θάρρους και τόλμης. Ίσως να έχουν τύχει δυσμενούς 45 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα κριτικής από ανθρώπους που δεν μπορούν να κατανοήσουν αυτή την εφυία, που δεν μπορούν να δουν πέρα από τα στενά όρια μια μέτριας πραγματικότητας, που δεν μπορούν να ονειρευτούν όπως ονειρεύονται αυτά τα παιδιά. Σο ερώτημα λοιπόν είναι : Πόσο ικανοί είμαστε να ακούσουμε αυτά τα παιδιά και πόσο επιτρέπουμε στον ευατό μας και στον εγωισμό μας να αποδεχτούμε περπατήσουμε αντάμα και να ταξιδέψουμε σε αυτά το όνειρα και να που ανοίγουν τους δρόμους του μέλλοντος. Θα ήθελα να σας προσκαλέσω να επισκεφτείτε, αν δεν το έχετε κάνει ήδη, την έκθεση καλλιτεχνικής δημιουργίας που πραγματοποιείται στο χώρο στο πλαίσιο της «Άνοιξης Καλλιτεχνικής Δημιουργίας 2014» που διοργανώνει ο Δήμος Φανίων και η ΚΕΠΠΕΔΗΦ – ΚΑΜ, με τη συνεργασία των Διευθύνσεων Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Νομού Φανίων, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το ΣΕΙ και φορείς πολιτισμού. Η «Άνοιξη Καλλιτεχνικής Δημιουργίας» που υλοποιείται για τρίτη συνεχή χρονιά, έχει ως στόχο να δώσει την ευκαιρία στα παιδιά στους εκπαιδευτικούς, τους φοιτητές , τους καθηγητές , αλλά και σε όσους ασχολούνται με τον πολιτισμό, την ευκαιρία για έκφραση και δημιουργία. Πρόκειται για ένα μεγάλο ταξίδι στο θαυμαστό κόσμο της δημιουργίας και του πολιτισμού, μέσα από το θέατρο, τη μουσική, το χορό, τις εικαστικές τέχνες, τη φωτογραφία, τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία, την τοπική ιστορία, το μαθητικό τύπο. Αξίζει δε, να αναφέρουμε ότι στη διάρκεια αυτών των τριών τελευταίων χρόνων, οι συμμετοχές διπλασιάστηκαν . Έτσι σήμερα έχουμε τη χαρά να παρακολουθήσουμε δράσεις από περίπου 100 εκπαιδευτικές μονάδες και φορείς πολιτισμού. Που αυτό μεταφράζεται σε αρκετές εκατοντάδες συμμετέχοντες και φυσικά χιλιάδες κοινού. Για την ιστορία θα ήθελα να αναφέρω το πώς εξελίχθηκε αυτή η δράση, γιατί πιστεύω ότι πάντα μια αναδρομή στο χρόνο , μας βοηθά να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα. Σο 1982 όταν η τότε ΕΘΕΚ (Εταιρεία Θεάτρου Κρήτης) και μετέπειτα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης ανακοίνωσε την πρόθεσή της για δημιουργία μαθητικής πειραματικής σκηνής, μόλις δύο παιδιά από όλα τα σχολεία της πόλης εκδήλωσαν το ενδιαφέρων τους . Ήμουν εγώ και μια πολύ καλή μου φίλη, η οποία και με παρότρυνε. Μερικούς μήνες αργότερα, σε μια νέα ανακοίνωση εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους 15 παιδιά. ήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο να διοργανώνουμε φεστιβάλ διάρκειας 5 μηνών, την «Άνοιξη Καλλιτεχνικής Δημιουργίας» που προαναφέραμε. Δε θα πρέπει βέβαια να ξεχάσουμε και το Παιδικό θεατρικό Εργαστήρι του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης που 46 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα ξεκίνησε πριν από 7 χρόνια με 35 παιδιά και έχει φτάσει σήμερα τα 160, ενώ θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και τους υπόλοιπους θεατρικούς φορείς για παιδιά που λειτουργούν στην πόλη μας και που όλες σφύζουν από ζωή και δράση. Σι ήταν αυτό που προκάλεσε αυτή την έξαρση ? Σα παιδιά εκφράζονται και δημιουργούν, στέλνουν μηνύματα. Κι εμείς θα πρέπει να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να τα λάβει και να τα κατανοήσει. Έτσι ίσως μια μέρα ανακαλύψουμε κι εμείς τη δική μας δημιουργική εφυία. 47 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.6. υνοπτική Παρουσίαση κοπών της Ε..Ο.Α. (2΄-3΄) / ΠΡΨΣΑΘΛΗΣΙΜΟ: Σαλέντα στον Αθλητισμό (Ατομικά Αθλήματα) και Χυχοκοινωνικές Δεξιότητες. Αναφορά σε υναδέλφους και Προσωπικές Εμπειρίες / Μαμούτη Αικατερίνη, Εκπαιδευτικός Υυσικής Αγωγής, Πρωταθλήτρια Ενόργανης (Olympian – 9η θέση στην Ολυμπιάδα του 1996) Μέλος του Δ.. της Ένωσης Ελλήνων υμμετασχόντων σε Ολυμπιακούς Αγώνες (Ε..Ο.Α.) την παρούσα ομιλία γίνεται μία συνοπτική αναφορά στα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα και βασικές προϋποθέσεις για την αθλητική διάκριση σε ατομικά αγωνίσματα. Αν και ο αθλητισμός είναι θεμελιώδης αρχή της μακροζωΐας, ο πρωταθλητισμός διαφέρει, καθώς επιφέρει τελειοποίηση της ανθρώπινης φύσης σε πολλά επίπεδα (γνωστικό, συναισθηματικό, φυσικό, κοινωνικό). υγκεκριμένα, ο κλασσικός αθλητής έχει σταθερότητα στην απόδοση, συστηματικότητα στη διάκριση. Η σταθερότητα στην επιτυχία θεμελιώνεται κάθε φορά, που πέραν των φυσικών προσόντων, ο αθλητής διακατέχεται από ταπεινότητα, υπομονή, επιμονή, πάθος, δυναμισμό, ψυχικό σθένος και αντοχή, κατανόηση, συνεργασία, αισιοδοξία. Κατά το πλείστον, οι αθλητές έχουν υψηλές σχολικές επιδόσεις, είναι πειθαρχημένοι και συνετοί προς τα σχολικά και κοινωνικά τους καθήκοντα. Αν και το Αθλητικό χολείο αποτελεί βασικό υπόστρωμα μίας ομαλής παιδικής και εφηβικής ζωής ενός αθλητή, χωρίς ακραίες στερήσεις, η κατάργηση του θεσμού αυτού σε βάθος χρόνου διαφαίνεται ότι συμβάλει στην παρακμή του αθλητικού ιδεώδους και στην υπερίσχυση νοησιαρχικών καθεστώτων στη σχολική κοινότητα, αλλά και ευρύτερα, στην κοινωνία. Η υπερεκτίμηση της νοησιαρχικής δυναμικής, επιφέρει καταστροφικές συνέπειες στην υγεία και ευζωΐα μας. Καιρός λοιπόν για δράση. Για επαναπατρισμό, σε σώματα γερά, δυνατά και ανθεκτικά... καιρός για έμπρακτη σύναιση με το ρητό «νους υγιής εν σώματι υγιές». 48 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Γ 4.7. υνοπτική Παρουσίαση σκοπών του .Ο.Ε. / ΠΡΨΣΑΘΛΗΣΙΜΟ: Σαλέντα στον Αθλητισμό (Ομαδικά Αθλήματα) και ψυχοκοινωνικές δεξιότητες. Αναφορά σε συναδέλφους και προσωπικές εμπειρίες. Καραπατάκη Αγγελική, Αργυρή Ολυμπιονίκης 2004 Τδατοσφαίριση - Σαμίας & Εκπρόσωπος του υλλόγου Ελλήνων Ολυμπιονικών (.Ε.Ο.)] [Η ομιλήτρια αναφέρθηκε και εστίασε στις ψυχολογικές δεξιότητες ενός πρωταθλητή, καθώς και σε δικές της προσωπικές εμπειρίες. Ακολούθως, ενημέρωσε για τις δράσεις του φορέα που εκπροσωπεί και παρότρυνε τη νεολαία προς εμπλοκή και ενασχόληση με τη φυσική αγωγή και τον αθλητισμό, αναφερόμενη στις ψυχοσωματικές και ψυχολογικές δεξιότητες που καλλιεργούνται με τον αθλητισμό, καθώς και στα αθλητικά ιδεώδη.] 49 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.8. ΚΑΚΙ: Χυχικές και Νοητικές Διευκολύνσεις κακιστικών Σαλέντων Κουβάτσος Αθανάσιος, Πρόεδρος του Αθλητικού Ομίλου ΚΤΔΨΝ Αντιπρόεδρος της Ελληνικής κακιστικής Ομοσπονδίας (Ε..Ο.) [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] Πολλές φορές έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης η «χαρισματικότητα» ενός ανθρώπου στο σκάκι. Πόσο καθοριστικό είναι το «ταλέντο» σε ένα άνθρωπο που ασχολείται με το κορυφαίο πνευματικό άθλημα στον κόσμο; Ποιες φυσικές και ψυχικές ιδιότητες είναι απαραίτητες για να διαπρέψει κανείς στο σκάκι; Αυτοκυριαρχία, ικανότητα σκέψης, έντονη διανοητική δραστηριότητα, πειθαρχημένη βούληση, ορθή κατανομή της προσοχής αντίληψη της δυναμικής των θέσεων και συνδυαστική δημιουργική ικανότητα θεωρούνται από επιστήμονες, τα «έμφυτα σκακιστικά προσόντα» που έχει ένα ταλέντο στο σκάκι. Αυτά όμως δεν αρκούν από μόνα τους αν δεν συνδυαστούν με «επίκτητα σκακιστικά προσόντα» όπως καλή κατάσταση υγείας, γερά νεύρα, αντίληψη δεδομένων από τις αισθήσεις, αντικειμενικός τρόπος σκέψης, ισχυρή ειδική μνήμη, υψηλό διανοητικό επίπεδο, αυτοπεποίθηση, πειθαρχία των συναισθηματικών και συγκινητικών παρορμήσεων και συναίσθημα της θέσης. Παράλληλα η ενασχόληση ενός χαρισματικού ανθρώπου με τον αθλητισμό και η ανάπτυξη της προσωπικότητάς του έχει στενή σχέση με το περιβάλλον (οικογενειακό και κοινωνικό) μέσα στο οποίο αναπτύσσεται. 50 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.9. Προσωπική Μαρτυρία: Η Μαεστρία του Εμπειροτεχνίτη και τα Προνόμια της Αυτοδιδαχής (έναντι της Συποποιημένης Γνώσης) Βερυκάκης Αντώνης, Εμπειροτεχνίτης, Κατασκευαστής Παραδοσιακών Κρητικών οργάνων [Ο Ομιλητής ανέλυσε τις βασικές προϋποθέσεις και δεξιότητες (χειρωνακτικές και ψυχολογικές) που πρέπει να έχει ένας κατασκευαστής παραδοσιακών οργάνων και ανέλυσε τα ιδιαίτερα σημεία που πρέπει να προσέξει για την κατασκευή συγκεκριμένων κρητικών μουσικών οργάνων. Επίσης, μοιράστηκε προσωπικές εμπειρίες και θέματα σχετικά με την επαγγελματική του σταδιοδρομία και εξέλιξη.] 51 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.10. Γνώση Φωρίς Όρια – Μάθηση για Όλους Βασιλομανωλάκης Κυριάκος, Πτυχ.Χυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού Master Eκπαίδευσης στη Δια Βίου Μάθηση, υγγραφέας Εξωτερικός υνεργάτης της Εφημερίδας «Φανιώτικα Νέα» [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] Ο ρόλος των Φ.Ν. στην γνωστική ανάπτυξη των παιδιών. Περιγραφή ενός καινοτόμου προγράμματος που εφαρμόζεται στα Φανιά. υγκρούσεις και χάσματα που εμποδίζουν τη γνωστική ανάπτυξη σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Η ιδιαιτερότητα των Φανίων. 52 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 4.11. Φανιώτες / Φανιώτισσες που έχουν διακριθεί για την Ξεχωριστή τους Δράση την Σελευταία Δεκαετία Πολύζου Κατερίνα, Δημοσιογράφος Σηλεοπτικός ταθμός Νέα Σηλεόραση, Φανιά [ΠλΗΡΕ ΑΡΘΡΟ / ΡΕΠΟΡΣΑΖ] ύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας The Independent, τα παιδιά ζουν σε ένα τοξικό περιβάλλον για την ψυχική τους υγεία. Βάσει του άρθρου, το 40% των παιδιών ηλικίας 11-14, είπαν ότι παραλείπουν γεύματα προκειμένου να χάσουν βάρος, άλλα παιδιά έχουν επηρεαστεί βλέποντας πορνό στο διαδίκτυο ενώ άλλα ανησυχούν για να μην αποτύχουν στο σχολείο και κατ‟ επέκταση στη ζωή τους. υνολικά, πάνω από το 50% των παιδιών έχουν δεχθεί εκφοβισμό κάποια στιγμή. Μετά τον εκφοβισμό ωστόσο, μια νέα «τάση» εμφανίζεται απειλητικά στους έφηβους της Ευρώπης: Πρόκειται για τον αυτοτραυματισμό που συχνά καταλήγει σε μοιραίο τέλος. την πρόσφατη έκθεση του ΟΑΑ, οι Έλληνες και Ελληνίδες έφηβοι δηλώνουν δυστυχισμένοι. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε τη ραγδαία αυξανόμενη και περίπου διάχυτη καταθλιπτική και μηδενιστική τάση που κερδίζει έδαφος σε ένα περιβάλλον κρίσης, τότε η παρουσία ανθρώπων με υψηλή νοημοσύνη και κοινωνικότητα, μπορεί να αποτελέσει έναν από τους πιο βασικούς παράγοντες ισορροπίας… Η ανατροπή της εμπεδωμένης ισοπεδωτικής αντίληψης που απειλεί να αφανίσει αξίες, ιδανικά, όνειρα και οράματα, είναι επομένως μια ρητή υποχρέωση των πολιτών που μπορούν και αντιλαμβάνονται, που δεν παρασύρονται στην παραίτηση. Γιατί, όσο κι αν οι αντοχές μας δοκιμάζονται, τα πρότυπα, οι αληθινοί δηλαδή άνθρωποι που κινούνται και δρουν γύρω μας, είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Άνθρωποι όμορφοι, έξυπνοι, δημιουργικοί, άνδρες και γυναίκες που καταπιάνονται με τις τέχνες και τις επιστήμες και άλλοι, ακόμα περισσότεροι συμπολίτες μας, που μετατρέπουν τη συμφορά σε στοίχημα ζωής… 53 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Κάποιους από αυτούς θέλουμε να γνωρίσετε σήμερα… σε αυτή την εξαιρετική πρωτοβουλία που συνθέτει και εκπέμπει το μήνυμα της δράσης… • Ένας ταλαντούχος σκηνοθέτης, επιλέγει τα Φανιά ως μόνιμο τόπο καταγωγής του… Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, παρουσιάζει την πρωτότυπη φιλμική του δημιουργία σε κινηματογράφο και τηλεόραση, προβάλλει την Κρήτη σε διεθνή φόρα και εκθέσεις, παρεμβαίνει με μηνύματα κοινωνικά…. Βραβεύεται και επιβραβεύεται… μα ίσως αυτό να μην είναι το πιο σημαντικό… Σο σπουδαίο, βρίσκεται μέσα σε μια κοινωνία που ανταποκρίνεται και τον αγκαλιάζει… (Παπαδουλάκης Θοδωρής, κηνοθέτης) • Μεγαλώνει με αγάπη σε ένα αστικό περιβάλλον, εντάσσεται στην ακαδημαϊκή κοινότητα και ερωτεύεται τη σύντροφο της ζωής του, μα… δεν του φτάνει. Υοιτητής ακόμα τριγυρνά σε φεστιβάλ και τόπους συνάντησης διανοούμενων. Αγαπά να μαθαίνει από αυτούς που με την πένα και τον φακό τους, τον ταξίδεψαν σε τόπους συναρπαστικούς στα παιδικά του χρόνια… Είναι Φανιώτης συγγραφέας – ερευνητής και τα θεατρικά του κείμενα έχουν γίνει παραστάσεις στην Αμερική. Είναι ο χαμογελαστός… καλαμαράς που θαρραλέα, προτάσσει τις πιο άγνωστες μα και εξαιρετικά σημαντικές στιγμές του Ελευθέριου Βενιζέλου. Πρωταγωνιστεί σε πρωτοβουλίες που αφορούν στην ενθάρρυνση της δημιουργικής έκφρασης των εφήβων της πόλης μας. (Πολυχρόνης Κουτσάκης, υγγραφέας) • Έτοιμο για νέους διαγωνισμούς και διακρίσεις θα είναι σύντομα το αυτοκίνητο υδρογόνου -μηδενικών ρύπων- made in Greece, που κατασκευάστηκε πέρυσι στο Πολυτεχνείο Κρήτης! Σο αυτοκίνητο έχει διακριθεί στον διαγωνισμό Shell Eco Marathon 2012 και κατετάγη 4ο στην κατηγορία των οχημάτων πόλης που κινούνται με υδρογόνο. Μετά τη νεότερη ανάπτυξή του από τα Εργαστήρια Εργαλειομηχανών και Ευφυών υστημάτων και Ρομποτικής του Πολυτεχνείου Κρήτης θα ονομάζεται ER13. Εμπνευστές και δημιουργοί του είναι τα μέλη της ομάδας TUCer (Technical University of Crete Eco Racing) που απαρτίζεται από τον καθηγητή Νίκο Σσουρβελούδη, τον Πολυχρόνη πανουδάκη και τον άββα Πιπερίδη και τον Ιωάννη Σσινάρη από το τεχνικό προσωπικό του Πολυτεχνείου Κρήτης και τους φοιτητές: Ιωάννη τρατηγό, Παναγιώτη Μπάζιο, Γιώργο Φατζηδάκη. Νέα μέλη της ομάδας είναι, επίσης, οι φοιτητές Αλέξανδρος Αμαργιανός, Αλέξανδρος Κραχτούδης και Βαγγέλης Σσιρογιάννης. 54 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα • «Ο κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τη μοίρα του. Ποτέ δεν βασίστηκα σε κανέναν άλλον παρά στον εαυτό μου. Πρέπει οι νέοι άνθρωποι να σχεδιάσουν τι θέλουν να κάνουν και να “κτίσουν” τα όνειρά τους», ανέφερε σε συνέντευξή του στα Φανιώτικα Νέα ο σφακιανής καταγωγής, επιστήμονας που από το 2011 εργάζεται σε μια από τις βασικές αρτηρίες της παγκόσμιας τεχνολογίας, τη Google, ως διευθυντής του δημιουργικού εργαστηρίου (Creative Lab) για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. τη ζωή χρειάζονται οι συγκρούσεις. Γιατί οι συγκρούσεις δημιουργούν γέφυρες για την αλλαγή και δοκιμάζουν τις ικανότητές σου. Έτσι έκανα αυτό που πίστευα κόντρα σε κάθε λογική, και επιλέχθηκα από την Google ξεκινώντας όμως πάλι από το μηδέν. Άφησα μια διαφημιστική εταιρεία με 3.000 εργαζόμενους και έπρεπε να αποδείξω ότι μπορώ να τα καταφέρω μόνος μου, σχεδιάζοντας, δουλεύοντας σκληρά μέχρι που έκτισα ένα προφίλ πολύ αποδοτικό και ενέπνευσα κάποιους ανθρώπους ότι είμαι υπεύθυνος για να φτιάξω μια ομάδα και να την καθοδηγήσω μέσα στην Google. Έτσι τώρα έχω μια φανταστική ομάδα… Αλλά ακόμη θυμάμαι τη γυναίκα μου να λέει τότε την εποχή που σκεφτόμουν ποια επιλογή να ακολουθήσω: «Μα τι κάνεις; Είσαι τρελός;». Σελικά αποδείχτηκε πως ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσα να κάνω. (τιβ Βρανάκης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής και υπεύθυνος Δημιουργικού Εργαστηρίου της google). • Ένας όμορφος Κρητικός… Ανωγειανός καλύτερα μάλλον. Η οικογένεια φτωχή μα αγαπημένη. Από νωρίς στη δουλειά… σερβιτόρος σε ταβέρνες στο Ηράκλειο κι έπειτα στην Αθήνα… Σραγουδιστής στις ταβέρνες… με το βλέμμα στραμμένο στο θέατρο, που ο ίδιος ισχυρίζεται ότι είναι ένα ατέλειωτο ταξίδι. Έρχεται στα Φανιά φουριόζος… Ανασταίνει μια υπόθεση υπερχρεωμένη και απόμακρη από τις συνειδήσεις, την καθημερινότητα και την παιδεία των κρητικών. Πετυχαίνει και μας χαρίζει ένα αληθινό ταξίδι που σιγά-σιγά γίνεται κι εργαστήρι για νέα παιδιά… (Μιχάλης Αεράκης, Καλλιτεχνικός Δ/ντής ΔΗΠΕΘΕ) • Μας ήρθε από τη μακρινή αμοθράκη. Μια όμορφη οικογένεια και, παράλληλα η εργασία – λειτούργημα στους ψυχικά πάσχοντες… Και τότε, ήρθαν τα παραμύθια… Αυτά που ανήκουν σε όλους δίνουν πνοή σε πολλούς… τις ογκολογικές κλινικές των μεγάλων παιδιατρικών μονάδων στη χώρα μας, ο Ευτύχης και το ουράνιο τόξο, συντροφεύει τα παιδιά στον μεγάλο αγώνα τους. (Ευδοκία κορδαλά – Κακατσάκη, υγγραφέας Παιδικών μυθιστορημάτων) • «Δεν μου είπε ο Θεός να τρέχω με 800 και να το παίζω γαμπρός... Εγώ έτρεξα, εγώ φταίω...» Ένας νέος άνθρωπος είδε τον κόσμο του να τσακίζεται μέσα σε λίγα λεπτά. Αρνήθηκε να εγκαταλείψει την πραγματική ζωή. Μετέτρεψε την τραγωδία σε πρόκληση και 55 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα ρίχτηκε στον πολλαπλό του αγώνα με μια ανάσα. Σέταρτος στους Παραολυμπιακούς Αγώνες και με δύο χάλκινα μετάλλια στο παγκόσμιο πρωτάθλημα, ο Φανιώτης αθλητής, δηλώνει με θάρρος: «Η ζωή μου είναι καλύτερη τώρα. Αν έχεις αγάπη εσύ για σένα, έρχεται μετά και όλων των άλλων». (Σσαπατάκης Αντώνης) • Σους έχουμε δει να αναδύονται σε λιμάνια και μαρίνες σέρνοντας τα τοξικά, ρυπαρά μας απόβλητα, από τη θάλασσα. Απολαύσαμε την καταπληκτική τους ιδέα να δημιουργήσουν μια θεματική με δύο διαστάσεις: Σο περιβάλλον και τον πολιτισμό… Είναι οι άνθρωποι που -δουλεύοντας άπειρες εργατοώρες- , στήνουν εδώ και δύο χρόνια μια υποβρύχια έκθεση φωτογραφίας για τα Φανιά στο πέρασμα των αιώνων. Εδώ και καιρό, επιχειρούν να γίνει πραγματικότητα, ένα μεγάλο όνειρο: Ση δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου για να ζωντανέψουν οι νεκρές από την λαίμαργη ανθρώπινη δραστηριότητα θάλασσες… Είναι οι ίδιοι που –σε εθελοντική αποκλειστικά βάση- θα το περιφρουρούν σε βάρδιες τον ελεύθερο χρόνο τους. Είναι συμπολίτες μας που δεν αρκούνται στην απόλαυση του ποιητή: Να σ‟ αγναντεύω θάλασσα, να μη χορταίνω, απ' το βουνό ψηλά στρωτήν και καταγάλανη και μέσα να πλουταίνω απ' τα μαλάματά σου τα πολλά», αλλά την προστατεύουν, την εμπιστεύονται με τη ζωή τους και αυτή τους το ανταποδίδει αποκαλύπτοντας τα μεγάλα μυστικά της. (Λέσχη Αυτοδυτών Κρήτης – Πρ. Κώστας Κωνσταντινίδης) • Ένα παιδικό κορμί καθηλωμένο. Ένα λεπτό κατάλευκο χεράκι… ακουμπά το στυλό. Και το παραμύθι ξεκινά να γράφεται. την αρχή συνοπτικό… με γράμματα ακανόνιστα… ιγά-σιγά οι λέξεις πυκνώνουν, οι σελίδες γεμίζουν… Ένα παιδί που όλοι στοιχημάτιζαν ότι δεν θα τα καταφέρει. Ένα κορίτσι που για τρεις μήνες άκουγε τους ήχους της μονάδας εντατικής, τους γιατρούς και τις γνωματεύσεις τους και τα λόγια της μητέρας της…. Φωρίς κανείς να το ξέρει, χωρίς να μπορεί να τους το πει. Ένα παιδί που αριστεύει σε όλα… Κι ας επέμεναν κάποιοι ότι όλα είναι μάταια… ε αυτό τον αγώνα, έχουμε δύο νικήτριες… (Ραφαέλλα και Κατερίνα Κουσκουμβεκάκη) 56 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 5. Αντίξοα Πρόσωπα ή Αντίξοα Περιβάλλοντα; 57 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 5.1. Οι ύγχρονες Δυσμενείς υνθήκες Πληθυσμών στην Κοινωνική Ζωή Ανάδειξης Ειδικών Ανδρέας Καλαϊτζάκης, Δάσκαλος Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας Πρόεδρος της Λέσχης για τη Διάδοση της Νοηματικής Γλώσσας [ΠΛΗΡΕ ΑΡΘΡΟ / ΜΑΡΣΤΡΙΑ] Καλημέρα σε όλους, Αρχικά, θα ήθελα να ευχαριστήσω έναν καταπληκτικό και δραστήριο άνθρωπο, την κυρία Καβαζίδου Ελένη, η οποία με κάλεσε να μιλήσω σε αυτήν την ημερίδα. Με την τρομερή και αεικίνητη φίλη μου, την κυρία Καβαζίδου Ελένη, οργανώνουμε μαζί σαν υπεύθυνοι συνδιοργανωτές των δικών μας φορέων τα φεστιβάλ για κωφούς και ακούοντες στην «εν δράσει». Γεννήθηκα εδώ στα Φανιά. Για την υγιή κοινωνία φαίνεται απίστευτο ότι διεύθυνα σαν άτομο με αναπηρία ένα εμπορικό κατάστημα έτοιμων ενδυμάτων σε μία μεγάλη πόλη, όπως τα Φανιά. Έτσι αισθάνομαι ισάξιος σε κοινωνικό επίπεδο με τους ακούοντες, όπως αναφέρεται στη διακήρυξη για τα δικαιώματα των Αναπήρων. Για αυτό αισθάνομαι υπερήφανος για την ελευθερία που έχω κατακτήσει στον σύγχρονο κόσμο και που είμαι απαλλαγμένος από τις μεσαιωνικές αντιλήψεις και σαν ελεύθερος άνθρωπος θέλω να δημιουργήσω μια ζωή γεμάτη νόημα, μια ζωή που να στηρίζεται στη λογική, στην αγάπη και στην ειρήνη. Ήμουν το πρώτο από τα ιδρυτικά μέλη του «ΤΝΔΕΜΟΤ ΚΨΥΑΛΑΛΨΝ ΚΑΙ ΒΑΡΤΚΟΨΝ ΚΡΗΣΗ» σε ηλικία των 22 ετών. Από τότε μετονομάστηκε σε «ΤΝΔΕΜΟ ΚΨΥΨΝ ΚΡΗΣΗ» και αργότερα πάλι άλλαξε η επωνυμία του σε «ΤΛΛΟΓΟ ΚΨΥΨΝ ΚΡΗΣΗ „ΑΜΑΡΙΑ‟» Είμαι για 9η φορά επί σειρά ετών Πρόεδρος μέχρι και σήμερα. Η επαγγελματική μου δραστηριότητα με πολλούς επιτυχημένους στόχους που έχω μέχρι τώρα στην πορεία του υλλόγου μου είναι ποικίλη. Μέσα από την πείρα μου ως Πρόεδρος, και από τη συνεργασία μου, στο ύλλογό μου, με άτομα που πάσχουν από βαρηκοΐα, πιστεύω πως μία προσπάθεια με αντικείμενο την επίλυση των προβλημάτων μας βοηθείται σημαντικά από τη στενότερη επικοινωνία των ανά τον κόσμο κωφών και την εν γένει διαμόρφωση καλύτερων σχέσεων μεταξύ μας. Αποκλειστικός σκοπός της ύπαρξης του υλλόγου μας, είναι να προωθεί και να επιλύει όλα τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε κωφό άτομο, τόσο μέσα στο 58 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα σπίτι του όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον του, όπου αναγκάζεται να δικαιοπρακτεί μέσω διερμηνέα. Έχω προσφέρει πολύχρονες εθελοντικές και αφιλοκερδείς υπηρεσίες στο ύλλογό μας. Εξαιτίας της ιδιότητάς μου, σαν Πρόεδρος, έχω πολλές ευθύνες στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των ομοιοπαθών μας και για να τα λύσω βάζω όλες μου τις δυνάμεις. Γιαυτό κατά τις εκλογές οι ομοιοπαθείς μου με εκλέξανε με κανονική ψηφοφορία: επειδή θεωρούν ότι είμαι δραστήριος Πρόεδρος. Μπορώ να αναφέρω ότι θυμάμαι που έγράφε η πρώην τοπική εφημερίδα «ΣΑ ΦΑΝΙΑ» το 1984 ότι «στην οδό Σζανακάκη 40-42, στο 2ο όροφο ένα καινούργιο γραφείο στήθηκε πριν λίγο καιρό για να στεγάσει το νεοϊδρυθέν ωματείο «ύνδεσμος Κωφαλάλων και Βαρήκοων Κρήτης». Σο γραφείο, ένα μάλλον στενό δωμάτιο, επιπλωμένο με τα στοιχειώδη, κάτι μεταξύ κυλικείου και γραφείου, είναι γεμάτο. Μια εικοσαριά άνθρωποι πάνε και έρχονται, κάθονται, πίνουν κάτι, «λένε» κάτι, φεύγουν. Άνθρωποι γνωστοί και άγνωστοι. Με την έννοια πως τόσα χρόνια τους βλέπουν και δεν ξέρουν πως αν τους πουν «γεια» δε θα τους απαντήσουν. το γεμάτο χώρο τους μόνο θόρυβοι βημάτων ακούγονται. μως αυτοί οι άνθρωποι «συζητούν», δείχνουν ευχαριστημένοι που βρίσκονται εκεί και δεν κρύβουν τη χαρά και τις ελπίδες που έχουν από την ίδρυση του σωματείου τους. Επειδή με θεωρούσαν ένα πανέξυπνο κωφό παιδί, είχα επωμισθεί την ευθύνη της οργάνωσης και αναλάμβανα να τους ξεναγήσω «στον κόσμο της σιωπής». Πριν την ίδρυση του ωματείου εδώ στην Κρήτη, συγκεντρωνόμασταν κάθε μέρα εμείς οι κωφάλαλοι της πόλης στο πρώην Καφέ Ζαχαροπλαστείο «ΗΛΙΟΝ» στην οδό Φατζημιχάλη Γιάνναρη. την καθημερινή κοινωνία μιλάγαμε μόνο με νοήματα που θεωρούνταν ντροπή από τους περαστικούς. Μας έβλεπαν σαν αλήτες. Κάθε φορά κοιτάζαμε χαζεύοντας τους περαστικούς και αυτοί γελούσαν. Και έτσι ήμασταν πολύ ταλαιπωρημένοι από αγωνία για τη λέσχη, να ησυχάσουμε, να συναντιόμαστε και να συζητούμε με τον δικό μας τρόπο τα προβλήματα που μας απασχολούσαν. Έτσι με ανάγκασε μία ομάδα έξι αγραμμάτων κωφών με πρωτοβουλία της να προσφέρω τη δύναμη και τις βοήθειές μου στο τότε νεοϊδρυθέν ωματείο, διότι ήμουν ο μοναδικός μορφωμένος. Υυσικά δεν ξεχνώ ποτέ τα ονόματα των κωφών που με προώθησαν. Νιώθω πραγματικά συγκινημένος που ίδρυσα με τη βοήθεια των κωφών το μοναδικό ωματείο εδώ στην πόλη μας το οποίο προχωρούσε σε πάρα πολύ δύσκολα βήματα και βέβαια αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα να επιβιώσει. 59 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα τον εργασιακό τομέα οι κωφοί αντιμετωπίζουν αρκετές δυσκολίες σε σχέση με τους συναδέλφους τους. Η επικοινωνία μέσω τηλεφώνου αποτελεί μία ακόμα δυσκολία, η οποία όμως, μπορεί να αντιμετωπιστεί με εναλλακτικούς τρόπους. Πολλές εταιρείες δεν προσλαμβάνουν κωφούς στις επιχειρήσεις τους γιατί φοβούνται ότι θα υπάρχει δυσκολία στην επικοινωνία. χετικά με τον δημόσιο τομέα, στο παρελθόν έχουν γίνει αναφορές από τα μέσα ότι έχουν προσληφθεί αρκετοί κωφοί σε διάφορες υπηρεσίες και Δήμους. «Η αλήθεια είναι ότι στα Φανιά μόνο πέντε κωφοί απασχολούνται στο δημόσιο, ωστόσο αυτή τη στιγμή υπάρχουν 8 άνθρωποι βαρήκοοι και κωφοί που είναι άνεργοι με οικογένειες και ενώ κάνουν αιτήσεις σε διάφορα προγράμματα και στον ΟΑΕΔ δεν μπορούν να βρουν δουλειά εδώ και τέσσερα χρόνια», όπως αναφέρει το μέλος του υλλόγου μας. Ένα άλλο πρόβλημα είναι το ΚΕΠΑ (Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας). Οι κωφοί ταλαιπωρούνται με τις επιτροπές καθώς υπάρχει μία γραφειοκρατία, η υπηρεσία αργεί να καλέσει σε επιτροπή τα άτομα με κώφωση και όταν πάρουν την έγκριση για το επίδομα που τους αναλογεί, αυτή η έγκριση θα διαρκέσει για 2-5 χρόνια και έπειτα οι κωφοί ή βαρήκοοι είναι υποχρεωμένοι να ξαναπεράσουν από τις ειδικές επιτροπές. Σο ίδιο συμβαίνει και με τη διαδικασία έκδοσης διπλώματος οδήγησης. χετικά με την εκπαίδευση στην Ελλάδα υπάρχουν σχολεία κωφών με ιδιαίτερο τρόπο εκπαίδευσης και σχολεία με τμήματα ένταξης όπου τα μαθήματα γίνονται μεταξύ καθηγητή και μαθητή. «το εκπαιδευτικό μας σύστημα υπάρχουν θετικά και αρνητικά. Σα θετικά είναι η διευκόλυνση κατανόησης του μαθήματος και επικοινωνίας μαθητή και καθηγητή. Ψστόσο όλα αυτά δρουν στην ψυχολογία ενός παιδιού που οι ακούοντες το αντιμετωπίζουν ως ένα κατώτερό τους λόγω της διαφορετικότητάς του.» αναφέρει το μέλος του υλλόγου μας. Σα «διαφορετικά» άτομα είτε είναι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες είτε με κώφωση, θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται ισάξια με τους υπόλοιπους ανθρώπους. «Οι περισσότεροι άνθρωποι περιορίζουν τους κωφούς γιατί τους θεωρούν κατώτερα όντα, στην Ελλάδα δεν υπάρχει σεβασμός απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες. λοι αντιδρούν με κοροϊδία» δήλωσε ένα άλλο μέλος του υλλόγου μας. Η Λέσχη για τη διάδοση της Νοηματικής Γλώσσας την οποία ίδρυσα το 2003 και μέχρι σήμερα διατελώ σαν Πρόεδρος και δάσκαλος ΕΝΓ, παρέχει εκπαίδευση της Νοηματικής Γλώσσας στους ενδιαφερόμενους, για την καλύτερη επικοινωνία μεταξύ κωφών και ακουόντων. Από το 2009 έως και σήμερα διατελώ εθελοντικά σαν τηλεπαρουσιαστής στις ειδήσεις στην ΕΝΓ για κωφούς στο τοπικό τηλεοπτικό κανάλι Φανίων «ΝΕΑ ΣΗΛΕΟΡΑΗ». 60 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Έτσι προκύπτει η «διαφορετικότητά» μου με «κλαδιά» και «παγίδες» από τη σημερινή κοινωνική ζωή των ανθρώπων. Ευχαριστώ που με ακούσατε. 61 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 5.2. Η Πρόσθετη Αξία της κατάλληλης Διατροφικής Αγωγής σε συμπεριφορικά αποκκλίνοντες πληθυσμούς Νίκη Ανδρουλάκη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Εκπρόσωπος της Επιστημονικής Ομάδας Medi Diatrofi Αν και ο ορισμός της ευφυΐας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί και να υπάρξει μια αντικειμενική προσέγγιση, ωστόσο σύμφωνα με μελέτες, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τόσο τη βάση της Νοημοσύνης, όσο και την εξέλιξή της στην πορεία της ζωής του ανθρώπου. Σο γονιδιακό προφίλ είναι ένας από τους παράγοντες αυτούς, αφού υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι τα γονίδια επηρεάζουν το βαθμό ευφυΐας σε ποσοστό από 40-70 %. Άλλοι παράγοντες είναι οι περιβαλλοντικοί, οι κοινωνικοί, η γνωστική διέγερση από την πρώιμη παιδική ηλικία κ.α. Επιστημονικά στοιχεία καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό ευφυΐας είναι και η διατροφή, τόσο κατά την εμβρυϊκή όσο και κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, αλλά και κατά την ενήλικο ζωή. Μελέτες μάλιστα έχουν δείξει ότι, η διατροφή της μητέρας επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τη νοημοσύνη του παιδιού, καθώς η σχέση μεταξύ διατροφής και νοημοσύνης ξεκινά ακόμα από την περίοδο που το έμβρυο βρίσκεται στην μήτρα. Η διερεύνηση του διατροφικού προφίλ σε άτομα με νοητική ανεπάρκεια αλλά και η γνώση των βιοχημικών λειτουργιών του εγκεφάλου, μας βοηθάνε να εξάγουμε συμπεράσματα για τα θρεπτικά συστατικά που επηρεάζουν τελικά τον βαθμό ευφυΐας. Οι βιταμίνες E και C, με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, η βιταμίνη B12, ο σίδηρος, η χολίνη αλλά και η κακή θρέψη στο σύνολό της, φαίνεται να επηρεάζουν αρνητικά το Δείκτη Νοημοσύνης όταν βρίσκονται σε ανεπάρκεια στον οργανισμό. Και ενώ η σχέση μεταξύ διατροφής και νοητικής ανεπάρκειας έχει μελετηθεί και αποδειχθεί, ωστόσο τα επιστημονικά στοιχεία για τη σχέση της διατροφής και υψηλής νόησης αποτελεί πεδίο ελλιπούς επιστημονικής διερεύνησης. Μελετώντας όμως τη συμπεριφορά των χαρισματικών ατόμων με υψηλό Δείκτη Νοημοσύνης, πολύ μεγαλύτερο του μέσου όρου, βλέπουμε ότι πολλά από τα άτομα αυτά εμφανίζουν διαταραχές όπως κατάθλιψη, αυτισμό, διαταραχές στον ύπνο, αυτοκαταστροφικές τάσεις, και σε ορισμένες περιπτώσεις σχιζοφρένεια. Μία διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικούς παράγοντες μπορεί να αποτελέσει μια πιθανή διατροφική προσέγγιση σε άτομα που εμφανίζουν αποκλίνουσα συμπεριφορά εξαιτίας του υψηλού Δείκτη 62 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Νοημοσύνης. Οι εγκεφαλικές λειτουργίες σε άτομα με υψηλό IQ βρίσκονται σε υπερδιέγερση και αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη στη συνολική ενεργειακή πρόσληψη στα άτομα αυτά, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις αναλογίες πρωτεϊνών/υδατανθράκων/λιπών. Μια διατροφή που επηρεάζει την παραγωγή και απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, φαίνεται επίσης να επηρεάζει και το συναισθηματικό προφίλ των ατόμων με αποκλίνουσα συμπεριφορά, είτε πρόκειται για άτομα με μειωμένη νοητική ικανότητα, είτε για άτομα με υψηλή νόηση, καθώς σε συμπεριφορικά αποκλίνοντες πληθυσμούς υπάρχουν εξαιρετικά ευαίσθητα, συναισθηματικά άτομα. 63 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 5.3. Παρεκκλίνουσες υμπεριφορές στη Μαθητική Κοινότητα Μεντζίνης Νικόλαος, Δάσκαλος Παρατηρητήριο κατά της χολικής Βίας και του Εκφοβισμού, Περιφερειακή Δ/νση Κρήτης [η συγκεκριμένη ομιλία δεν πραγματοποιήθηκε. Ο ομιλητής απουσίαζε για σοβαρούς λόγους]. 64 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 6. Η Φαρισματικότητα στην Συπική Αγωγή 65 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 6.1. Η Ετερότητα στο ύγχρονο χολικό Περιβάλλον: Θέμα Φαρισματικότητας, Τψηλής Νοημοσύνης ή απλά, Χυχονοητικές Αδεξιότητες; Εμινίδης Γιάννης - Msc, Χυχολόγος-Χυχαναλυτής Επιστημονικά Τπεύθυνος ταθμού Άμεσης Υροντίδας ΟΚΑΝΑ, Παράρτημα Θεσσαλονίκης [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] Η ψυχοδυναμική παράδοση έχει κατηγορηθεί ορισμένες φορές ότι υπερτονίζει την εμπλοκή περιβαλλοντικών επιρροών στη συμπεριφορά του ατόμου ή και τη ψυχική νόσο αμελώντας τους ιδιοσυγκρασιακούς παράγοντες. Από την άλλη ο Freud ήδη από το 1912 δήλωνε ότι «…αρνούμαστε να θέσουμε σε οποιαδήποτε αντιπαράθεση αυτές τις δύο γενικές κατηγορίες αιτιολογικών παραγόντων. Αντιθέτως, υποθέτουμε ότι τόσο οι τυχαίοι (περιβαλλοντικοί) όσο και οι ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες συχνά δρουν από κοινού, ώστε να προκληθεί το αποτέλεσμα που βλέπουμε.». τηριζόμενος σε σύγχρονα δεδομένα μελετών των νευροεπιστημών, θα προσπαθήσω να παγιώσω τη θέση της Χυχοδυναμικής Χυχολογίας, ότι η διαδικασία της ανάπτυξης είναι μια διαρκής αλληλεπίδραση μεταξύ χαρακτηριστικών που κληρονομούνται και περιβαλλοντικών που διαμορφώνουν αυτά τα χαρακτηριστικά. το παράδειγμα της ΔΕΠΤ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Τπερκινητικότητα) η εστίαση των ειδικών, εκπαιδευτικών κλπ. αφορά σχεδόν αποκλειστικά σε συμπεριφορικές εκδηλώσεις ενώ σπάνια έως και καθόλου συζητείται η ψυχική εμπειρία του ατόμου και η αλληλεπίδραση του με το περιβάλλον (πχ. χολείο). Ένα τέτοιο περιβάλλον κινδυνεύει να είναι «τοξικό» καθώς αποκλείει την ετερότητα και υποστηρίζει μια επικρατούσα, κατεστημένη «φυσιολογικότητα». 66 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 6.2. Σο Πολυθέαμα ως Μέσον Ανάδειξης της Μοναδικότητας και Διαφορετικότητας των Παιδικών Σαλέντων Νόβακ Αριάδνη, Νηπιαγωγός, Θεατροπαιδαγωγός [ΠΛΗΡΕ ΑΡΘΡΟ] Πολυθέαμα ή Θέατρο ύνθεσης είναι το είδος θεάτρου στο οποίο δεν χρησιμοποιείται μόνο μια θεατρική τεχνική, αλλά περισσότερες. Αν γίνει δεκτό ότι κούκλα είναι ένα άψυχο αντικείμενο, επιλεγμένο για θεατρική χρήση, τότε οποιοδήποτε αντικείμενο πάρει ζωή μπροστά σε θεατρικό κοινό, με την έννοια του χειρισμού του από άνθρωπο ή μηχανή, θεωρείται κούκλα. Δεν έχει σημασία αν αυτό είναι φιγούρα θεάτρου σκιών, ανθρωπόμορφη κούκλα, ένα κομμάτι πανί ή ένα απλό κουτί. Πανευρωπαϊκά δε, ο όρος Πολυθέαμα ή Θέατρο ύνθεσης εμπεριέχει, όχι μόνο την έννοια του κουκλοθεάτρου, αλλά και του θεάτρου σκιών, του μαύρου θεάτρου, του θεάτρου αντικειμένων, της μάσκας και γενικά, κάθε μορφής εναλλακτικής θεατρικής έκφρασης. Σα τελευταία δέκα χρόνια ο χώρος αυτός εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, ξαναβρίσκοντας την παλιά του αίγλη γιατί εμπεριέχει όλες τις τέχνες: συγγραφικές ικανότητες για την διασκευή ή την μυθοπλασία του έργου. την γλυπτική για την κατασκευή κούκλας, φιγούρας σκιών, σκηνικών, τον χορό και γνώσεις ανατομίας για την σωστή κίνηση της κούκλας, την ζωγραφική για την δημιουργία του προσώπου και σώματος, την κατασκευή σκηνικών, αφίσας, πρόσκλησης κλπ, την μουσική για την επένδυση του έργου, κινηματογραφία/video για την προσθήκη προβολών στο έργο φωτογραφία για την αποτύπωση στιγμιοτύπων από την διαδικασία και δημιουργία αρχείου To Πολυθέαμα ανοίγει πάντα πόρτες στον κόσμο των συμβόλων. Αντλεί τη δύναμη του από το γεγονός ότι πηγαινοέρχεται συνεχώς, μεταξύ ψευδαίσθησης και πραγματικότητας. O καλός κουκλοπαίχτης δε, είναι πάντα ανέκφραστος στην διάρκεια της παράστασης, γιατί μεταγγίζει το αίσθημα του μέσω των χεριών, στην κούκλα του. 67 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να δώσει ζωή στο άψυχο και να το κάνει πρωταγωνιστή. H σχέση μου με το Πολυθέαμα άρχισε από το 1975, αλλά εμπλουτίστηκε και διαμορφώθηκε κυρίως, ως το 1989. Είχα την τύχη να ταξιδέψω αρκετά στο εξωτερικό και να δω πολύ εναλλακτικό θέατρο, λόγω της δουλειάς μου. αν μαθήτρια, ένοιωθα απίστευτη πλήξη στην τάξη και δεν άντεχα τον καταναγκασμό των ωρών, που έπρεπε να κάθομαι καρφωμένη στο θρανίο. Η πλήξη ήταν ο λόγος που ήθελα να είμαι οπουδήποτε αλλού εκτός από το σχολείο. Πίστευα δε πως όλοι οι μαθητές ένοιωθαν όπως κι εγώ. Παρά την προχωρημένη ηλικία μου, το αίσθημα αυτό το έχω ακόμα και σήμερα. Ιδιαίτερα όταν βλέπω παιδιά υπερκινητικά, με λαμπερά μάτια, γεμάτα περιέργεια και ενέργεια που περισσεύει και δεν ξέρουν τι να την κάνουν. Αυτό με οδήγησε στο να μελετήσω όσο μπορούσα, την ψυχολογία του μαθητή και επειδή είχα πολύ ελεύθερο χρόνο σ‟ ένα μικρό χωριό που δούλευα το 1975, προσπάθησα να βρω τρόπο να βοηθήσω όσα παιδιά θέλανε να μάθουν Αγγλικά ή Γαλλικά. Έτσι λοιπόν έφτιαξα και χρησιμοποίησα για πρώτη φορά χειροποίητες κούκλες και βίωσα με ένταση και έκπληξη, το πόσο πιο γρήγορα και ευχάριστα μάθαιναν τα παιδιά. Παράλληλα είδα πως οι κούκλες δημιουργούσαν ατμόσφαιρα σύμπνοιας και συνεργασίας, έφτιαχναν ομάδα, παρέα. Δημιουργούσαν σε όλους αίσθημα και εξομολογητική διάθεση. Εμπειρικά δηλαδή, έμαθα την ευεργετική επίδραση που έχει το άψυχο αντικείμενο που το εμψυχώνεις, με σκοπό να συνομιλήσεις ελεύθερα και δημιουργικά με το παιδί. Να κάνεις όποιο μάθημα χρειάζεται, με φρέσκο και παιγνιώδη τρόπο. Διαπίστωσα στην πράξη αυτό που είχε πει ο Πλάτωνας: πως μέσω παιχνιδιού το κάθε παιδί μαθαίνει εύκολα και γρήγορα. Λίγο αργότερα απέκτησα τα δικά μου παιδιά και ήταν το πιο φυσικό πράγμα στο κόσμο, να αγαπήσουν το χώρο αυτό και να γίνουν κουκλοποιοί και κουκλοπαίχτες από μικρά. Ο Παύλος δε, σπούδασε εναλλακτικό θέατρο σε πανεπιστήμιο της Αγγλίας. Ποτέ δεν ένιωσα καλλιτέχνης, απλά πειραματιζόμουν, προσπαθώντας να βρω τρόπους ανθρώπινης συνύπαρξης. Ήθελα κυρίως να εμπεδώσουν τα παιδιά, πως μπορεί να μην είμαστε μικροί Αϊνστάιν σε όλους τους τομείς, αλλά όλοι έχομε δυνατότητες, ο καθένας τις δικές του. την ομάδα παιδιών που μάθαιναν Αγγλικά, συναποφασίζαμε και βάζαμε όρια απολύτως σταθερά, που όλα τα παιδιά τα σέβονταν, γιατί δεν επηρέαζαν το αίσθημα συντροφικότητας που είχαμε αναπτύξει. Ακόμα και σήμερα πιστεύω πως παρά τα 68 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα όσα λάθη σίγουρα έκανα, βοήθησα στην ανάπτυξη τους, επιτρέποντάς τους διαρκώς να αυτενεργήσουν σε όποιο τομέα το καθένα επέλεγε, ενώ ένοιωθαν ασφαλή, μέσα σε μια ομοήλικη ομάδα παιδιών που μοιραζόταν τα ίδια αισθήματα. Πιστεύω πως επειδή 1) υπήρχε πολύ χιούμορ και 2) συντονιστήκαμε συναισθηματικά με τη βοήθεια του κουκλοθέατρου, προσφέραμε ερεθίσματα ο ένας στον άλλο, ενώ τα ίδια τα παιδιά έβρισκαν διαρκώς επί πλέον, νέα ενδιαφέροντα με τα οποία και ασχοληθήκαν. Περιττό να σας πω ότι εγώ πήρα, πολύ περισσότερα απ‟ όσα τους έδωσα. τα μάτια μου ήταν όλα προικισμένα και ταλαντούχα. Ξέρω βέβαια πως δεν ήταν τάξη σχολείου, με υποχρεωτικό πρόγραμμα υπουργείου. Δεν ήταν καν οργανωμένη τάξη φροντιστηρίου Αγγλικών. Δεν είχα υποχρέωση να λογοδοτήσω σε κανένα προϊστάμενο και δεν ανησυχούσα για την αξιολόγηση κανενός. μως δε μου βγάζει κανείς την ιδέα από το μυαλό, πως όλα όσα κάναμε είναι εφαρμόσιμα και σε κάθε τάξη σχολείου, τουλάχιστον σε μερικά από τα μαθήματα, φτάνει ο δάσκαλος να έχει ενθουσιασμό και ελπίδα πως η προσπάθεια του θα έχει αποτέλεσμα. Πίστη μου είναι πως η ποιότητα της εκπαίδευσης σε μια χώρα δεν εξαρτάται τόσο ούτε από τις κρατικές δαπάνες, ούτε από το μέγεθος της τάξης, ούτε από τον «προοδευτικό» χαρακτήρα των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων. ύμφωνα με έρευνες, απεδείχθη πως την ποιότητα εκπαίδευσης ενός κράτους την εξασφαλίζει το σωστό εκπαιδευτικό προσωπικό και ότι κάθε μαθητής θα είχε τη δυνατότητα και την προοπτική να γίνει άριστος, φτάνει να το πίστευε ο δάσκαλός του! Σο σχολείο είναι ο υπ‟ αριθμόν ένα παράγοντας, για να μετατραπεί το χάρισμα του κάθε παιδιού σε ταλέντο που φέρνει ορατά αποτελέσματα. Υτάνει ο δάσκαλος να πιστεύει πως μπορεί να το καταφέρει, να μη φοβηθεί την πιθανή κριτική των συναδέλφων ή των γονιών, ούτε το ότι ίσως κάνει λάθη στην πορεία. Θα γίνει ο δάσκαλος που θα θυμούνται με αγάπη σ‟ όλη τους τη ζωή. Πριν λίγα χρόνια έκανα μάθημα στο τμήμα νηπιαγωγών του Παιδαγωγικού Ρεθύμνης και στην πρώτη συνάντηση είχα περίπου 80 φοιτητές. Η πρώτη μου ερώτηση ήταν «Πόσοι από σας είχατε σαν πρώτη προτίμηση, τη σχολή σας»; ηκώθηκαν μόνο 4 χέρια. Πιστεύω απόλυτα πως θα ήταν ο ίδιος περίπου αριθμός και στο οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό κράτος γινόταν η ίδια ερώτηση. Ενστικτωδώς σκέφτηκα πως αυτή είναι η ρίζα του προβλήματος της ελληνικής εκπαίδευσης. Ο φόβος για την εξασφάλιση του βιοπορισμού σπρώχνει νέους ανθρώπους σε επαγγέλματα που δεν είναι η πρώτη τους προτεραιότητα και δεν μπορεί κανείς να τους κατηγορήσει γι αυτό. Οι υπόλοιποι 69 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 76 φοιτητές από τους 80, για να ζήσουν σαν ευτυχείς εκπαιδευτικοί, πρέπει να ενεργοποιηθούν και να βρουν λόγους και τρόπους να αγαπήσουν με ενθουσιασμό, την επαφή τους με τα παιδιά. Είναι αποδεδειγμένο με έρευνες μεγάλων πανεπιστημίων ότι τα σχολεία που χρησιμοποιούν την τέχνη σαν εκπαιδευτικό εργαλείο, βγάζουν μαθητές με πολύ καλύτερες επιδόσεις στα μαθηματικά και την γλώσσα. Ξέρουμε πως η Αυστραλία έχει εξαιρετική παιδεία. ύμφωνα με το κέντρο έρευνας σπουδών της Βικτώρια στην «Έρευνα για την εκπαίδευση χαρισματικών και ταλαντούχων μαθητών» του 2012, η διαφορά μεταξύ χαρισματικού και ταλαντούχου μαθητού είναι η εξής: χαρισματικός είναι αυτός που έχει φυσική ικανότητα σε κάποιο τομέα, ενώ ταλαντούχος είναι αυτός που έχει εξαιρετική επίδοση σε κάποιο τομέα. Κατ‟ αυτούς, τα χαρακτηριστικά του προικισμένου παιδιού είναι τα εξής: Έχει μεγάλη ενέργεια. Έχει εξαιρετικά μεγάλη φαντασία. Έχει δημιουργικότητα υψηλού επιπέδου. Αμφισβητεί την εξουσία. Είναι έντονο και με πολύ ανεπτυγμένη κρίση. Είναι ηθικό, δίκαιο και τίμιο. Έχει ευρύ πεδίο ενδιαφερόντων και ποιοτική αίσθηση χιούμορ. Έχει δυνατά επιχειρήματα. Μαθαίνει πολύ γρήγορα. Έχει πλούσιο λεξιλόγιο. Έχει δυνατότητα να εστιάζει τα προσοχή του για πολύ ώρα αν κάτι το ενδιαφέρει. Είναι ευαίσθητο και τραυματίζεται εύκολα. Δείχνει συμπόνια στους άλλους. Είναι τελειομανής και καλός παρατηρητής. Έχει ικανότητα με τους αριθμούς και μαθαίνει να διαβάζει από πολύ νωρίς . Έχει δυνατή περιέργεια για όλα τα πράγματα και κάνει διαρκώς ερωτήσεις. Είναι επίμονο όταν κάτι το ενδιαφέρει. Έχει ηγετικές δυνατότητες και προτιμά την παρέα μεγαλύτερων. Σα παιδιά είναι τρομερά περίεργα, και δεν αντέχουν καθόλου τη μονοτονία και τη ρουτίνα. Έχουν μεγάλη ώθηση στη δημιουργικότητα, ειδικά όταν η εκάστοτε δραστηριότητα αξιοποιεί τα ταλέντα τους και τα οδηγεί, σε ποιοτικές σχέσεις με τους άλλους. Μπορώ εδώ να καταθέσω δεκάδες προσωπικών εμπειριών, όπου είναι συνήθως, τα παιδιά που αποκλίνουν από το μέσο όρο, αυτά που κάνουν τις πιο ουσιαστικές ερωτήσεις τόσο για τεχνικά, όσο και για εκπαιδευτικά ή καθαρά καλλιτεχνικά θέματα, κατά τη διάρκεια της παραγωγής Πολυθεάματος. μως δεν πίστεψα ποτέ πως είναι τόσο απλά και καθαρά τα πράγματα, σε ότι αφορά την «διάγνωση» για το ποια παιδιά έχουν πάνω από το μέσο όρο ευφυΐας. αν παράδειγμα θα σας πω την εμπειρία μου με τα παιδιά των Ζωνιανών με τα οποία κάναμε ένα Πολυθέαμα πριν χρόνια. Οι δάσκαλοι που υπηρετούν εκεί είναι συνήθως 70 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα νέοι και οι περισσότεροι από άλλα μέρη της Ελλάδας. Σα παιδιά είναι εξαιρετικά φιλότιμα, και με υψηλή αίσθηση του χιούμορ. Μιλάνε με αυθεντικό αίσθημα ισοτιμίας και σεβασμού με τους ενήλικες, για όλα τα θέματα που αφορούν την ουσία της καθημερινότητας. Σα περισσότερα ξυπνάνε στις 6 το πρωί, γιατί πριν έρθουν στο σχολείο πρέπει να περπατήσουν κάμποσα χιλιόμετρα για να ταΐσουν τα ζώα τους που πιστέψτε με, δεν βρίσκονται κοντά στο σπίτι τους. τις 8 είναι στο σχολείο. Εκεί τα πράγματα είναι ζόρικα. Ο σεβασμός του δασκάλου κερδίζεται, δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να επιβληθεί. μως πείτε μου. Ποιος δάσκαλος είναι εκπαιδευμένος για να μπορεί να ανακαλύψει τα έμφυτα χαρίσματα ενός τέτοιου μαθητή και να τον βοηθήσει να τα μετατρέψει σε ταλέντα, όταν ο δάσκαλος τους είναι διαφορετικός σχεδόν κάθε χρονιά. Άσε που πιθανόν μεγάλωσε π.χ, στη Θεσσαλονίκη ή στο Φαλάνδρι, σπούδασε στην Αθήνα, δεν έχει σχέση με την ντόπια κουλτούρα και είναι δύσκολο να συνυπολογίσει τις συνθήκες, γιατί δεν τις ξέρει. Επίσης μπορώ να καταθέσω από προσωπική πείρα, πως αν υπάρχει ισχυρό ΚΙΝΗΣΡΟ και κάποιου είδους καθοδήγηση, όλοι γίνονται άτομα με υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Ήμουν πολύ μέτρια μαθήτρια στο Γυμνάσιο. Ούτε χαζή, ούτε πανέξυπνη και απολύτως άσχετη στα μαθηματικά. Κι όμως πέρασα σε οικονομική σχολή με την πρώτη, με καλή σειρά και χωρίς καθόλου φροντιστήριο, γιατί είχα σοβαρό κίνητρο. Αν δεν πέρναγα θα με πάντρευαν με προξενιό… Ήταν δηλαδή θέμα ζωής και θανάτου για μένα και μόνο γι αυτό τα κατάφερα. Κι αφού τα κατάφερα εγώ, που δεν είχα προδιαγραφές ευφυούς ατόμου, τότε μπορεί ο καθένας να τα καταφέρει. Είναι ευνόητο πως το να είσαι γονιός ενός προικισμένου παιδιού είναι πολλές φορές εξοντωτικό, γιατί πρέπει να εφευρίσκεις διαρκώς, νέα ενδιαφέροντα. Πρέπει διαρκώς να απαντάς σε ερωτήσεις. Διαρκωωώς όμως. Σο ίδιο μπορώ να πω και για τον δάσκαλο του. Υανταστείτε πόσο ενοχλητικό ήταν για το δάσκαλο του Αϊνστάιν να τον έχει μαθητή! Πίστευε πως το παιδί έχει σοβαρό πρόβλημα μιας και σε τίποτα δεν ήταν κανονικός. Δυσλεκτικός, αεικίνητος, με απίστευτη περιέργεια και με διαρκείς ερωτήσεις για το καθετί. Ένας δάσκαλος του, του είπε κάποτε: "Θα ήταν ευγενικό από μέρους σου, αν κάποια μέρα μας άδειαζες τη γωνιά". Ο ίδιος ο Αϊνστάιν, ο οποίος αγαπούσε πολύ τις θεατρικές κούκλες, έλεγε πως "στο σχολείο στραγγάλιζαν τη χαρά για την ιερή περιέργεια της έρευνας". 71 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Έρευνες έχουν δείξει πως το 2% των «δύσκολων» μαθητών, είναι πιο έξυπνοι από τον δάσκαλο τους. Αυτά τα παιδιά με δεξιότητες και δυνατότητες πολύ πάνω από το μέσο όρο, υποφέρουν σε μια τάξη που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες τους. Πολλά από αυτά στην περίπτωση που αποτύχουν να βρουν τις συνθήκες που δικαιούνται, αντιδρούν συνήθως με δυο τρόπους. Βουβαίνονται και δεν μιλούν για τα αισθήματα τους, ούτε επιδεικνύουν τις γνώσεις τους, δε συμμετέχουν στο μάθημα, δεν αντιδρούν και υπομένουν νιώθοντας απίστευτη βαρεμάρα, ή, διεκδικούν τη θέση που τούς αξίζει με αποτέλεσμα να προκαλούν ειρωνικά σχόλια, ακόμα και επιθετική συμπεριφορά άλλων παιδιών που πιθανόν να νιώθουν μειονεκτικά. Και στις δυο περιπτώσεις χάνεται σιγά- σιγά η λάμψη του μυαλού τους. Μη νομίσετε πως η Ελλάδα είναι η μόνη που δεν καταφέρνει να προσφέρει τα επί πλέον ερεθίσματα, που έχουν ανάγκη τα παιδιά αυτά. Ούτε σε Αμερική, ούτε σε Αυστραλία έχουν προχωρήσει ιδιαίτερα οι κυβερνήσεις στον τομέα αυτό. Η ιδιωτική πρωτοβουλία ό,τι κάνει. Πιστεύω όμως πως -αν και δεν βοηθά το υπουργείο- έχουν τη δύναμη οι εκπαιδευτικοί να κάνουν σωστές κινήσεις, οδηγούμενοι από το ένστικτο και την εμπειρία τους. Αν αποφασίσουμε να πλησιάσουμε το κάθε παιδί, σαν άτομο ιδιαίτερα προικισμένο, εστιάζοντας στην ενίσχυση του αυτοσεβασμού και της αυτοεκτίμησης του, τότε το Πολυθέαμα είναι το καλύτερο εργαλείο, ο πιο σπουδαίος βοηθός, του κάθε εκπαιδευτικού. Σο ξέρουμε όλοι, πως αυτά τα δυο συναισθήματα είναι που ρυθμίζουν τόσο τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού (ενδοπροσωπική σχέση), όσο και τις αλληλεπιδράσεις του με τον εξωτερικό κόσμο (διαπροσωπικές σχέσεις). Παράλληλα έχει την ανάγκη να μάθει: ποιος είναι και σε τι είναι καλός. Μ‟ αυτή την έννοια το Πολυθέαμα στην εκπαιδευτική δραστηριότητα, βοηθά τόσο τον δάσκαλο όσο και τους μαθητές όλων των ηλικιών σε μια πολιτισμένη συνεύρεση, πριν, κατά τη διάρκεια και κυρίως, μετά την παράσταση. Η θεατρική κούκλα, κάθε είδους, έχει μεγάλη δύναμη και γοητεία. Και όπως ξέρουμε: Για να διδάξουμε, πρέπει πρώτα να γοητεύσουμε!! Αναρίθμητες είναι οι μελέτες που αποδεικνύουν ότι τίποτα δεν μπορεί να κρατήσει την προσοχή του παιδιού πάνω από 10-15 λεπτά. το Πολυθέαμα όμως, λόγω της πολύ συχνής αλλαγής της θεατρικής τεχνικής, εξιτάρεται η περιέργεια και το ενδιαφέρον του παιδιού-θεατή και διατηρούνται για τουλάχιστον 30-40 λεπτά, εξασφαλίζοντας την ενεργό συμμετοχή του. 72 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Τπενθυμίζουμε ότι το Πολυθέαμα ή Θέατρο ύνθεσης είναι το είδος θεάτρου στο οποίο δεν χρησιμοποιείται μόνο μια θεατρική τεχνική αλλά περισσότερες. την σκηνοθεσία του έργου συνυπάρχουν ισότιμα: κούκλες, φιγούρες σκιών, μάσκες, αντικείμενα, black light theater, πρόζα, χορός, προβολές, ή κάποια από αυτά. Ο δάσκαλος που ξέρει τη δυναμική της τάξης του, βοηθά ώστε να δραστηριοποιηθούν όλα τα παιδιά και να αξιοποιηθούν τα ταλέντα τους στο έπακρο. Για παράδειγμα, όσα από τα παιδιά έχουν μεγάλη φαντασία, τους αρέσει να ασχολούνται με την δημιουργία του θεατρικού τους έργου, δηλαδή με την μυθοπλασία. Σα προικισμένα με τάλαντο ζωγραφικής σχεδιάζουν αφίσα και σκηνικά. Αυτά με γνώσεις μουσικής ασχολούνται με την μουσική επιμέλεια ακούγοντας ομαδικά cds ή παίζοντας κάποιο όργανο ζωντανά στη παράσταση. Άλλα με ικανότητα κατασκευών, φτιάχνουν χειροποίητες κούκλες ή φιγούρες θεάτρου σκιών ή σκηνικά. σα εκφράζονται γραπτά, αλλά αντιπαθούν τη ζωντανή συμμετοχή σε παράσταση, ασχολούνται με δελτίο τύπου και προσκλήσεις , αναλαμβάνουν την φωτογράφιση κ.ο.κ Εν ολίγοις, λόγω της ανάμειξης των διαφορετικών τεχνικών, δημιουργείται χώρος για όλα τα παιδιά, με τα όποια ταλέντα έχουν και την ίδια στιγμή, διατηρείται και το ενδιαφέρον του εκπαιδευτικού που παίζει τον ρόλο του σκηνοθέτη- συντονιστή. Επίσης με την σύνθεση των διαφόρων τεχνικών πετυχαίνουμε συχνά ανώτερο αισθητικό αποτέλεσμα, μεγιστοποιούμε τη ικανοποίηση των παιδιών που συμμετέχουν, αλλά κυρίως δίνουμε την ευκαιρία για εμπειρίες με περισσότερα είδη θεάτρου άρα δυνατότητα για ανάδειξη –αξιοποίηση όλων τους των δεξιοτήτων. Σο μεγάλο πλεονέκτημα του Πολυθεάματος είναι πως δεν είναι τέχνη μοναχική. Η θεατρική πράξη στην εκπαίδευση, εξαρτάται πάντα από τη συνεργασία και την συνδημιουργία με τα άλλα παιδιά και τον δάσκαλο. Σα θετικά αποτελέσματα του παραπάνω πειραματισμού είναι απολύτως σίγουρα μόνο αν: ο δάσκαλος έχει αυθεντικό ενθουσιασμό και δει το Πολυθέαμα σαν παιδαγωγικό εργαλείο δεν έχει άγχος για το θεατρικό αποτέλεσμα, αλλά την πεποίθηση πως με μοχλό την υλοποίηση ενός πολυθεάματος θα βοηθήσει στην δημιουργία μιας ευχάριστης και συνεργατικής μαθητικής κοινότητας, όπου προβάλλονται οι δεξιότητες του κάθε μαθητή 73 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα δώσει ρόλους σε ΟΛΑ τα παιδιά της τάξης και όχι μόνο τους καλούς και υπάκουους μαθητές, χωρίζοντας τα σε ομάδες ανάλογες των ενδιαφερόντων τους π.χ. ομάδα μυθοπλασίας ή διασκευής υπάρχοντος έργου. Τπάρχουν απλές τεχνικές μυθοπλασίας που μαθαίνονται από τον εκπαιδευτικό πολύ γρήγορα ομάδα κουκλοθέατρου, για την κατασκευή κουκλών και την εμψύχωσης τους ομάδα θεάτρου σκιών, για την κατασκευή φιγούρας και εμψύχωσης τους ομάδα για το black light theatre, για τη μετατροπή αντικειμένων ομάδα δημιουργίας αφίσας, πρόσκλησης, δελτίου τύπου κλπ ομάδα κατασκευών σκηνογραφίας ομάδα μουσικής, επιμέλειας ή ζωντανής μουσικής ομάδα διαφήμισης, λήψης φωτογραφιών και δημιουργίας αρχείου κλπ Ο δάσκαλος πρέπει να ξέρει πως οι ομαδικές πρόβες είναι η πιο δημιουργική φάση στη διαδικασία του εκπαιδευτικού θεάτρου, γιατί κατά την διάρκεια των προβών τα παιδιά : πειραματίζονται συνεχώς για κάτι καλύτερο, δημιουργούνται δυνατές φιλίες, μαθαίνουν να λένε τη γνώμη τους χωρίς να ντρέπονται προτείνουν αλλαγές, αυτοπειθαρχούν, δοκιμάζουν, απορρίπτουν κλπ 74 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Ακόμα κι αν τελικά η παράσταση που προετοιμάζεται, δεν παρουσιαστεί ποτέ σε κοινό, για τον οποιοδήποτε λόγο, η όσμωση που βιώνουν οι μαθητές και η αίσθηση της συνδημιουργίας, αφήνει τα οφέλη της. Δυστυχώς, είναι φανερή περισσότερο από ποτέ, η πρόθεση του υπουργείου για σχολειοποίηση των νηπιαγωγείων, με την επιμονή στον γνωσιολογικό τομέα και η παράλληλη σχετική απουσία της σχολικής τέχνης που εμπλέκει ουσιαστικά τα παιδιά στην δημιουργία της και βοηθά τον δάσκαλο να προσφέρει ένα ζωντανό, φρέσκο και ενδιαφέρον μάθημα. Η στείρα υπακοή στο πρόγραμμα και τη μεθοδολογία του Τπουργείου δεν είναι λύση γιατί η εκπαίδευση δε συντελείται σε γραφεία υπουργείων, αλλά μέσα στην τάξη. Οι αρμόδιοι μονίμως ξεχνούν ότι - ιδιαίτερα για το νέο δάσκαλο είναι απαραίτητη η ελευθερία για να μπορέσει να εκφράσει την δημιουργικότητα του. Υυσικά, πάντα με μέτρο. Καλό είναι οι εκπαιδευτικοί που ασχολούνται με το εκπαιδευτικό θέατρο: να μην ξεχνούν πως είναι δάσκαλοι και όχι επαγγελματίες καλλιτέχνες. Να μην επιβάλλουν διαρκώς την γνώμη τους χωρίς να συζητάνε μαζί με τα παιδιά. Να φροντίζουν περισσότερο για την δημιουργία και διατήρηση φιλικής ατμόσφαιρας παρά για τέλειο θεατρικό αποτέλεσμα και τι θα σκεφτεί ο θεατής του έργου. να μην τα παρατάνε στην μέση να δημιουργούν ομάδες, όπου ΟΛΑ τα παιδιά της τάξης θα εμπεριέχονται, και θα τους επιτραπεί να έχουν δικό τους αυθεντικό λόγο, όπως και την συναισθηματική τους εμπλοκή. Σο Πολυθέαμα μας βοηθά να τα διδάξουμε, ΟΦΙ να γίνουν καλύτερα από κάποιον άλλο, αλλά να γίνουν το καλύτερο που το καθένα τους μπορεί να γίνει. Προπαντός να τους δείξουμε τι είναι αυτό που κάνει τη ζωή μας να αξίζει. Κι αυτό που δίνει αξία στη ζωή τόσο των ευφυών, όσο και των κανονικών παιδιών, είναι η πετυχημένη συναισθηματική επικοινωνία με τους άλλους. Να αγαπάς και να αγαπιέσαι, να αποδέχεσαι και να γίνεσαι αποδεκτός. την τελική, όλοι για μια αγκαλιά ψάχνομε. Η τέχνη και ειδικά το Πολυθέαμα, δημιουργεί χώρο τόσο για το αίσθημα, όσο και για τα ταλέντα όλων των παιδιών. Σο πιο τέλειο αισθητικά θεατρικό έργο, αν δεν εμπεριέχει ζεστή ανθρώπινη συντροφικότητα και έγνοια, δεν αξίζει τόσο όσο νομίζουμε. Και αυτό φαίνεται από τα πρόσωπα των παιδιών που «παίζουν» στην παράσταση, αλλά ακόμα περισσότερο από τα 75 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα πρόσωπα αυτών που δεν επιλέγονται από τον δάσκαλο για να πάρουν μέρος. Δεν έχει ΚΑΜΙΑ αξία το να κάνεις ένα όμορφο θεατρικό έργο, όταν τα παιδιά που συμμετέχουν νοιώθουν ανταγωνιστικά ή εχθρικά μεταξύ τους. ημασία έχει το ποιες αξίες τους υποδεικνύεις, για να εμπλακούν και συναισθηματικά, στην εμπειρία. Φρησιμοποιώντας το πολυθέαμα σαν δούρειο ίππο, τα μαθαίνουμε να έχουν καλή ιδέα για τον εαυτό τους και για τον κόσμο. Αυτή είναι η ουσία της τέχνης. Σελειώνοντας θέλω να πω ότι, αφού η βασική λειτουργία του σχολείου είναι να μάθει τα παιδιά να σκέφτονται και να δημιουργούν, τότε καλό είναι τη σκέψη τους να την προορίζουμε για το νέο, το πρόσκαιρο, το προβληματικό που ζητά λύση. Εμείς σαν ενήλικες είμαστε, όσο μπορούμε, ευέλικτοι, ευπροσάρμοστοι και προετοιμασμένοι για απρόοπτα. Η θεατρική τέχνη, είναι εργαλείο για να μάθουν βιωματικά και τα παιδιά μας στο σχολείο, πως το μόνο σταθερό και σίγουρο πράγμα στη ζωή, είναι η διαρκής και απρόσμενη αλλαγή. Εχθρός της σκέψης είναι η ανία και ξέρουμε όλοι πως από την ανία πηγάζει και η αίσθηση πνευματικού καταναγκασμού, που έχουν τα παιδιά με υψηλό, αλλά και χαμηλότερο πνευματικό δείκτη, όταν τους ζητάμε να ασκήσουν τη σκέψη τους μόνο, πάνω σε καθημερινά πράγματα. Μην ξεχνούμε πως τα σημερινά παιδιά του δημοτικού, είναι οι πολίτες που θα καθορίζουν τη μοίρα της Ελλάδας σε 20 χρόνια από τώρα. Επειδή δεν έχομε ιδέα για το πώς θα είναι ο κόσμος σε 20 χρόνια, καλύτερα να δουλέψουμε επαναστατικά χρησιμοποιώντας το δώρο της δημιουργικότητας και διαφορετικότητας όλων των παιδιών με σοφία, ώστε να αντιμετωπίσουν το δικό τους μέλλον με αισιοδοξία. Σο Πολυθέαμα παρέχει καλειδοσκοπική γνώση, κίνητρα για δράση και κατεύθυνση. Επιστήμονες, καλλιτέχνες πλαστικών τεχνών, συγγραφείς, διανοούμενοι, ασχολήθηκαν και πίστεψαν στην δυνατότητα αυθεντικής έκφρασης μέσω κούκλας και αντικειμένων κάθε είδους. τους παραπάνω περιλαμβάνονται οι : Αϊνστάιν, Αρτώ, Μέγιερχολντ, Μπρέχτ, Κλωντέλ, Πικάσσο, Κλέε, Καντίνσκυ, αγκάλ, Λόρκα, Κλάιστ, Γκρέιγκ και πολλοί άλλοι, που αγάπησαν την κούκλα κάθε είδους σαν εξαιρετικό μέσο έκφρασης. 76 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 6.3. Διδασκαλία χαρισματικών και ταλαντούχων μουσικά μαθητών στο δημόσιο σχολείο Σαρικάκη Γεωργία, Μουσικός, PhD(c), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Νηπιαγωγών - Διευθύντρια Δημοτικού χολείου Βρυσών, Φανιά Παιδαγωγικό Σμήμα Η μουσική ικανότητα ή μουσική δεκτικότητα σύμφωνα με άλλη σύγχρονη ορολογία, είναι ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό που κατανέμεται στο γενικό πληθυσμό με την ίδιο τρόπο που κατανέμονται άλλα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, όπως είναι το βάρος, το ύψος κλπ. Δηλαδή, σχετικά λίγοι άνθρωποι έχουν υψηλή μουσική ικανότητα, ένας παρόμοιος αριθμός έχει χαμηλή ικανότητα και η πλειοψηφία έχει μέση ικανότητα. ύμφωνα με έρευνες, η πιο κρίσιμη περίοδος για την ανάπτυξη του μουσικού δυναμικού ενός παιδιού είναι από τη γέννησή του έως την ηλικία των 9 ετών, όπου και σταθεροποιούνται πυρηνικές μουσικές γνώσεις και δεξιότητες. τη βιβλιογραφία παρουσιάζεται πολύπλευρη οριοθέτηση των όρων μουσική ικανότητα, δεκτικότητα, χαρισματικότητα, ταλέντο. Αν δεχθούμε ως χαρισματικότητα την ύπαρξη αυξημένου δυναμικού, ικανοτήτων, δυνατοτήτων, τάσεων, κλίσεων και ως ταλέντο το πώς όλα αυτά εκδηλώνονται έμπρακτα μέσα από επιδόσεις στη μουσική, η ανάπτυξη φαίνεται, επίσης, να εξαρτάται και από πληθώρα άλλων παραγόντων και χαρακτηριστικών που δρουν καταλυτικά (π.χ. κίνητρα, υψηλή αφοσίωση στην επιτέλεση έργου, δημιουργικότητα, αποτελεσματικότητα στις κοινωνικές συναναστροφές, ψυχοκινητικές ικανότητες, πρακτική ευφυΐα, υποστήριξη γονέων, εκπαιδευτικές παροχές κλπ.). Ψστόσο, αναφέρεται ότι το 40% των παιδιών με υψηλό επίπεδο μουσικής δεκτικότητας, δεν εντοπίζονται ή δεν αναγνωρίζονται κατά τη διάρκεια της σχολικής τους ζωής. Από τα παραπάνω, δημιουργούνται ερωτήματα, ως προς το πώς οι εκπαιδευτικοί των τάξεων των δημόσιων σχολείων, μπορούν να εντοπίζουν τους μουσικά χαρισματικούς και ταλαντούχους μαθητές και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Για το σκοπό αυτό, στην παρούσα εισήγηση επιχειρείται να παρουσιαστεί: (α) πώς ο εκπαιδευτικός μπορεί να αξιοποιήσει την παιδαγωγική του κατάρτιση στη μουσική εκπαιδευτική πράξη (π.χ. θεωρία των Πολλαπλών Σύπων Νοημοσύνης του Gardner, θεωρίες Piaget, Bruner, Vygotsky, Rogers) και (β) πώς η μουσική είναι δυνατόν να διασυνδέει ως οριζόντιος στόχος όλα τα γνωστικά αντικείμενα του Προγράμματος πουδών, προκαλώντας και προάγοντας τη 77 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα δημιουργικότητα, την επικοινωνία και τη συναισθηματική αισθητική απόλαυση εκπαιδευτικών και μαθητών. 78 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 6.4. Η Μουσειοπαιδαγωγική ως Εργαλείο για την Ανάδειξη της Φαρισματικότητας Βατσάκη Αργυρώ, Ιστορικός Τπεύθυνη Ερευνητικών Προγραμμάτων στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελ. Βενιζέλος] Σο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» με γνώμονα και κύρια επιδίωξη – όσον αφορά στον τομέα της εκπαίδευσης – τη διάδοση του κεφαλαίου Βενιζέλος σε όλες τις βαθμίδες της, εισήγαγε τον Οκτώβριο του 2008 την εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων με θέμα τον Ελευθέριο Βενιζέλο σε μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Σα εκπαιδευτικά προγράμματα του Ιδρύματος, που πραγματοποιούνται κυρίως στο χώρο της Οικίας-Μουσείο «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» στη Φαλέπα Φανίων, σχεδιάζονται με βάση της αρχές της εποικοδομητικής θεωρίας μάθησης, σύμφωνα με την οποία ο εκπαιδευόμενος καλείται να δράσει προκειμένου ν‟ αποκτήσει γνώση. Οι μέθοδοι, οι οποίες χρησιμοποιούνται είναι η βιωματική και η ανακαλυπτική, που προωθούν τη μάθηση μέσω των εμπειριών αλλά και την προσωπική ανακάλυψη της γνώσης. Μέσα από παιχνίδια τύπου χαμένου θησαυρού, παιχνίδια ρόλων, θεατρικές ασκήσεις, κατασκευές, παραμύθια κ.ά δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές να καταθέσουν την ερμηνεία τους σε σχέση με τα εκθέματα του Μουσείου, να εκφράσουν τις εμπειρίες τους, να αναπτύξουν τις ικανότητες τους να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους και κυρίως να χαρούν. Με τα εκπαιδευτικά προγράμματα η επίσκεψη των μαθητών στο Μουσείο γίνεται μία διασκεδαστική περιπέτεια που τους γεμίζει γνώσεις και τους κινεί το νου. Οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στη γνώση με αποτέλεσμα να μάθουν. Σα χαρισματικά παιδιά, όπως όλα τα παιδιά, έχουν το δικαίωμα να λάβουν για τον εαυτό τους την καλύτερη εκπαίδευση. εργαλεία της μουσειοπαιδαγωγικής Αντλώντας και αξιοποιώντας μεθόδους και μπορούν να σχεδιαστούν εκπαιδευτικά προγράμματα από τους εκπαιδευτικούς για την τάξη τους, που θα συμπληρώνουν το αναλυτικό πρόγραμμα, και τα οποία θα δίνουν ευκαιρίες στους χαρισματικούς μαθητές, ώστε να μάθουν με τον δικό τους τρόπο και ρυθμό, να μελετήσουν με αφηρημένα δεδομένα, που απαιτούν κάτι περισσότερο από την απλή σκέψη, να εργαστούν με συνομήλικους που μοιράζονται τα ίδια ενδιαφέροντα και ικανότητες, να συμμετέχουν σε σχέδια που συνδέουν τη μάθηση με την πραγματικότητα… μετατρέποντας το Μουσείο και τις μεθόδους του σε αντίδοτο για τοξικά περιβάλλοντα. 79 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 6.5. Η Εκμάθηση μιας Δεύτερης Γλώσσας σε Μικρά Παιδιά: Οφέλη και Δυνατότητες Διάκρισης Στέλλα Πλάτσκου, Υιλόλογος Αγγλικής Γλώσσας χολική ύμβουλος Καθηγητών Αγγλικής Ν. Φανίων [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] Η εισήγηση παρουσιάζει πορίσματα επιστημονικών ερευνών για το θέμα της κατάλληλης ηλικίας έναρξης της εκμάθησης μιας δεύτερης ή ξένης γλώσσας και γίνεται σύντομη αναφορά στην κατάσταση σε χώρες της Ευρώπης. τη συνέχεια εντοπίζονται τα οφέλη που προκύπτουν από την εκμάθηση γλωσσών σε πολύ μικρή παιδική ηλικία στους τομείς τόσο της σχολικής και ακαδημαϊκής επίδοσης όσο και της ψυχοσυναισθηματικής, προσωπικής ανάπτυξης, αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο, και μπορούν να οδηγήσουν σε διάκριση. Τποστηρίζεται ότι τα δίγλωσσα ή πολύγλωσσα παιδιά υπερτερούν έναντι των μονόγλωσσων στο γνωστικό πεδίο και στην απόκτηση αυτοεκτίμησης και υψηλών διαπολιτισμικών ικανοτήτων, πράγμα που μας οδηγεί στην επιδίωξη της ανάπτυξης πολυγλωσσικού ήθους στα νήπια και μικρά παιδιά. Σέλος εξετάζονται οι προϋποθέσεις για τη σωστή εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία. 80 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 6.6. Σο Αθλητικό χολείο, τα Θετικά και Προοπτικές Αναβάθμισης του θεσμού Προώθηση Σαλέντων στον Ν. Φανίων οι Αδυναμίες του. / Αξιοποίηση και Πατσιά-Ορφανουδάκη Αλέκα, Εκπαιδευτικός Διευθύντρια στο 1ο Γυμνάσιο Φανίων [Η ομιλήτρια έκανε μία σύντομη ιστορική ανασκόπηση του Αθλητικού χολείου, καταλήγοντας στις συνέπειες της σύγχρονης εκπαιδευτικής προοπτικής στα πλαίσια προσωρινής κατάργησης λειτουργίας των περιφερειακών Αθλητικών χολείων και σύμπτυξης των αθλητικών σχολικών μονάδων στα μεγάλα αστικά κέντρα]. 81 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 7. Φαρισματικότητα στην Ειδική Αγωγή 82 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 7.1. Οριακές και Καθοριστικές Παράμετροι Ομαλής Κοινωνικοποίησης και Αξιοποίησης της Φαρισματικότητας σε Αποκκλίνοντες Μαθησιακά Πληθυσμούς «Όλοι Διαφορετικοί, Όλοι Ίσοι» Μπασιά-Θεοδωράκη Αμαλία, Αντιπρόεδρος της ΠΟΜΑμεΑ, Μέλος ΕΑμεΑ Πρόεδρος του ωματείου ΑμεΑ Νομού Φανίων [Πλήρες Κείμενο] Από τις θεμελιώδης αρχές του σύγχρονου ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι η εξασφάλιση ίσων εκπαιδευτικών ευκαιριών σε όλους τους μαθητές, ανεξάρτητα από κάθε ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που πιθανά διαφοροποιεί την εθνική, πολιτισμική, κοινωνική ή προσωπική τους ταυτότητα. Η Ειδική Εκπαίδευση στα πρώτα χρόνια ανάπτυξής της (ιδρυματισμός) απευθύνονταν στα άτομα που είχαν κάποια σωματική-οργανική βλάβη, η οποία μάλιστα ήταν ορατή ή εύκολα αντιληπτή (κινητική αναπηρία, νοητική καθυστέρηση, αισθητηριακή αναπηρία, πολλαπλή αναπηρία). Καθώς διευρύνονταν ο πληθυσμός των μαθητών που δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στον ακαδημαϊκό προσανατολισμό της Γενικής Εκπαίδευσης, και στους κανόνες πειθαρχίας και αποδεκτής συμπεριφοράς του Γενικού χολείου, άρχισε να διευρύνεται και ο πληθυσμός των μαθητών που δέχονταν Ειδική Εκπαίδευση. Ιδιαίτερα μεγάλη ανάπτυξη γνώρισε η Ειδική Εκπαίδευση κατά τις δεκαετίες ‟70 και ‟80 στις αγγλοσαξωνικές και σκανδιναβικές χώρες. Επίσης, στην διεύρυνση του πληθυσμού των μαθητών με ε.ε.α και αναπηρίες” (σε Ευρώπη και Β. Αμερική) συνέβαλλε και η πολιτική της κατηγοριοποίησης των αναπηριών και ε.ε.α, βάσει ιατρικών διαγνώσεων, ψυχομετρικών τεστ και τυπικών εκπαιδευτικών αξιολογήσεων, η οποία συνδέθηκε με το σύστημα της ειδικής εκπαίδευσης, της κοινωνικής πρόνοιας και της κατανομής των πόρων. Η χαρισματικότητα και το ταλέντο αποτελούν διαφορετικότητα σε επίπεδο αναγκών και ικανοτήτων που σχετίζεται με υψηλή δημιουργικότητα, επιμονή, προσήλωση στην επίτευξη στόχων, υψηλή νοημοσύνη, επεξεργασία πληροφοριών, κινητική ανάπτυξη που όμως χρειάζεται καταλλήλους περιβαλλοντικούς παράγοντες για να μορφοποιηθεί σε υψηλή απόδοση και αποτελεσματικότητα. Οι χαρισματικοί και ταλαντούχοι μαθητές αντιμετωπίζονται στην Ελλάδα -όπως και σε όλο τον κόσμο- ως μία ξεχωριστή κατηγορία μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. το ν. 83 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 3699/2008 (ΥΕΚ Α 199/2.10.2008) για την «Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» Οι μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θεωρούνται όσοι για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης. τους μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας-λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού), ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες. την κατηγορία μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν εμπίπτουν οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση που συνδέεται αιτιωδώς με εξωγενείς παράγοντες, όπως γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες. Οι μαθητές με σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας, ανήκουν στα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι και οι μαθητές που έχουν μία ή περισσότερες νοητικές ικανότητες και ταλέντα ανεπτυγμένα σε βαθμό που υπερβαίνει κατά πολύ τα προσδοκώμενα για την ηλικιακή τους ομάδα. Με απόφαση του Τπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κατόπιν εισήγησης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ανατίθεται η ανάπτυξη προτύπων αξιολόγησης και ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους μαθητές αυτούς σε χολές ή Σμήματα Α.Ε.Ι. που, κατόπιν πρόσκλησης που τους απευθύνει το Τπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, εκδηλώνουν ενδιαφέρον. τους μαθητές αυτούς δεν έχουν εφαρμογή οι λοιπές διατάξεις του παρόντος νόμου. Ψστόσο ανεξαρτήτως από το αν έχουν υψηλές ή χαμηλές επιδόσεις δεν τυγχάνουν συχνά αναγνώρισης και πολλές φορές 'περιθωριοποιούνται' μέσα σε μια πραγματικότητα που δεν ευνοεί τη διαφορετικότητα. Λέγεται ότι το 50% του συνόλου των εκπαιδευτικών δεν διακρίνει τα χαρισματικά παιδιά. 84 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Σα άτομα με αναπηρία πρέπει να διαβιούν σε ένα περιβάλλον χωρίς φραγμούς και διαχωριστικές γραμμές, το οποίο θα μεγιστοποιεί τη δυνατότητα επικοινωνίας των ΑμεΑ με το κοινωνικό σύνολο. Απαραίτητη προϋπόθεση, για να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος, θεωρείται η θετική στάση, αλλά και οι αλληλέγγυες αντιλήψεις της ευρύτερης κοινωνίας Σα στερεότυπα αποτελούν κοινωνικές αναπαραστάσεις, αντικειμενοποιημένες, δηλαδή, γνωστικές και συναισθηματικές κατασκευές γύρω από τις ομάδες μέσα στον κοινωνικό χώρο, που συναντούν ευρεία αποδοχή και που αναδύονται και εξαπλώνονται κάτω από συγκεκριμένες κοινωνικές και πολιτικές συν-θήκες μέσα στον ιστορικό χρόνο. Η κοινωνική αναπαράσταση είναι το προϊόν και η διαδικασία μιας ψυχολογικής και κοινωνικής επεξεργασίας της πραγματικότητας και χαρακτηρίζεται από τρία συστατικά στοιχεία: από τον κεντρικό πυρήνα, από ένα σύνολο πληροφοριών, στάσεων και πεποιθήσεων και από ένα σύστημα κατηγοριοποίησης. Ο κεντρικός πυρήνας αφορά στην οργανωμένη και συστηματική ενημέρωση και εξοικείωση του κόσμου με την αναπηρία. Η ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω από αυτά τα θέματα πρέπει να είναι συνεχής, ολόπλευρη και να εκπορεύεται από πολλούς φορείς, καθώς οι στάσεις απέναντι στα ΑμεΑ είναι βαθιά ριζωμένες. Ο δεύτερος στόχος αφορά στους γονείς και στη δραστηριοποίησή τους σχετικά με την εξέλιξη του ανάπηρου παιδιού τους. Η οικογένεια πρέπει να νιώθει ότι μπορεί να συμμετέχει ενεργά στην αποκατάσταση του παιδιού, αλλά, παράλληλα, να πληροφορείται τους διαθέσιμους συμβουλευτικούς σταθμούς, τους στελεχωμένους με ειδικό και έμπειρο προσωπικό, στους οποίους μπορεί να απευθύνεται η οικογένεια για ενημέρωση και υποστήριξη, για αντιμετώπιση των προβλημάτων και παροχή συμβουλών και επιμόρφωσης . Σα ΑμεΑ και οι κηδεμόνες τους έχουν μερίδιο ευθύνης για την εικόνα που προ-βάλλουν στον κόσμο και, εφόσον εξασφαλίσουν την κοινωνική αποδοχή, μπορούν ευκολότερα να εγκλιματιστούν στις σύγχρονες συνθήκες. Παράλληλα με τα παραπάνω είναι σημαντικό: •Να εξασφαλιστεί δωρεάν εκπαίδευση και επαγγελματική απασχόληση για τις περιπτώσεις των αναπήρων, που μπορούν να εκπαιδευτούν και να εργαστούν (Διακήρυξη της αλαμάνκα). Μετά την παγκόσμια διάσκεψη της Ειδικής Αγωγής το 1994 στη αλαμάνκα της Ισπανίας σε συνεργασία με την UNESCO, όπου υιοθετήθηκε η αρχή της υμπεριληπτικής Εκπαίδευσης (inclusive education) και του συμπεριληπτικού σχολείου (inclusive school), μεταβλήθηκε ο παραδοσιακός ορισμός της απαρίθμησης των διαφόρων αναπηριών. ύμφωνα με τη 85 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα διακήρυξη της αλαμάνκα, «ο όρος „ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες‟ αναφέρεται σε όλα τα παιδιά και τους νέους των οποίων οι ανάγκες προκύπτουν από αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες. Πολλά παιδιά βιώνουν δυσκολίες μάθησης και κατά συνέπεια παρουσιάζουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε κάποια στιγμή της σχολικής τους ζωής». (Εισαγωγή, σ. 6). Η διεύρυνση του πληθυσμού των ατόμων με ε.ε.α. είχε ως αποτέλεσμα να έρθει η Ειδική Εκπαίδευση πιο κοντά στη Γενική Εκπαίδευση και να ενοποιηθεί με κάθε είδους εκπαίδευση των αποκλεισμένων από τη Γενική Εκπαίδευση μαθητών, για την προώθηση του κοινού -για όλους τους μαθητές- σχολείου. ήμερα στο ελληνικό πλαίσιο εκπαίδευσης, σύμφωνα με τη νομοθεσία, στις κατηγορίες των αναπηριών και ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών που αναφέρθηκαν παραπάνω προστέθηκαν «τα χρόνια νοσήματα, οι διαταραχές ομιλίας-λόγου, οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής, με ή χωρίς υπερκινητικότητα, το φάσμα του αυτισμού, οι σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, η παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης ή ενδοοικογενειακής βίας και τέλος η κατηγορία των μαθητών με νοητικές ικανότητες και ταλέντα που υπερβαίνουν κατά πολύ τα προσδοκώμενα για την ηλικιακή τους ομάδα». (Ν 3699/2008, άρ.3). •ε περιπτώσεις αναπήρων που δεν μπορούν να εκπαιδευτούν ή ν α ε ρ γ α στούν, θα πρέπει να παρέχονται οι οικονομικοί πόροι, που θα τους εξασφαλίζουν μία άνετη ζωή. •Να Ειδικής εγκατασταθεί Αγωγής ηλεκτρονικό του Τπουργείου δίκτυο Παιδείας επικοινωνίας με τις της Διεύθυνσης σχολικές μονάδες Ειδικής Αγωγής, καθώς επίσης και με όλα τα Ιδρύματα και τις χολές Ε.Ε.Κ., για την καλύτερη διάδοση των σχετικών πληροφοριών. •Να οριοθετηθούν οι υπηρεσίες (ανά ειδικότητα), που πρέπει να προσφέρει το προσωπικό των διαφόρων κέντρων Ειδικής Αγωγής, Ειδικής Επαγγελματικής Κατάρτισης και των ΚΕΔΔΤ. •Να βελτιωθεί η χωροταξική Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κ α τ ά ρ τ ι σ η ς , ώστε να είναι δυνατή η πρόσβαση σ‟ αυτή και των ΑμεΑ από την επαρχία. •Να επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί, ώστε να αξιοποιηθούν οι δεξιότητες των παιδιών και να στελεχώσουν εξειδικευμένα τεχνικά και διοικητικά στελέχη για τις διάφορες αρμόδιες μονάδες 86 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα •Σα συστήματα εξ απο στάσεως εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να είναι προσαρμοσμένα και στις ανάγκες των ΑμεΑ. •Είναι σκόπιμο να γίνει ιδιαίτερη μνεία στην προώθηση μέτρων για την ανεργία των γυναικών με αναπηρία, αλλά και στην ανάπτυξη υπηρεσιών υποστήριξης εργαζόμενων ή άνεργων γυναικών, που είναι μητέρες παιδιών με αναπηρία, τα οποία έχουν ανάγκη από ιδιαίτερη φροντίδα .•Να δοθεί έμφαση στην πρώιμη παρέμβαση με πολυδιάστατη και οικολογική προσέγγιση. Σο επίκεντρο δεν είναι πλέον μόνο το παιδί, αλλά το σύστημα μέσα στο οποίο αναπτύσσεται και ξεκινά από τη γέν νηση μέχρι την ηλικία των πέντε ετών. Ποιες είναι όμως οι παράμετροι της κοινωνίας της πολιτείας και της εκπαίδευσης που ανεβάζουν ή κατεβάζουν τα χαρισματικά παιδιά; Από μόνη της η υψηλή νοημοσύνη, το ταλέντο και η χαρισματικότητα δεν είναι αρκετά για να ξεχωρίσει ένα παιδί παιδί. Άλλωστε αυτές οι τρεις έννοιες είναι ξεκάθαρες ποιος είναι τι. τόχος πρέπει να είναι πως επιλέγεται το χαρισματικό άτομο με ποια κριτήρια και με ποιους. Πόσο καθαρισμένοι είναι οι εκπαιδευτικοί και τι πρέπει πρωτίστως να γίνει γι αυτό. Ποιος είναι ο ρόλος της οικογένειας, ποιος του σχολείου και της πολιτείας. Κυρίως δε για τους ανάπήρους μαθητές οι οποίοι χρειάζονται ειδικές συνθήκες και εργαλεία. λα όσα είπα είναι το ευκταίο, το ιδεατό. Η πραγματικότητα όμως είναι δυσάρεστη. Δεν έχουν πολλούς μήνες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς την παράλληλη στήριξη, υπολογιστές κλπ. Ή πολύ χειρότερο τον τρόπο να μετακινηθεί από την ύπαιθρο π.χ κινητικά ανάπηροι. Παρόλα αυτά έχουμε ανάπηρα παιδιά που ξεχωρίζουν. Σαλέντα στη μουσική, ζωγραφική, τέχνες γενικότερα, αθλητισμό (special olympics) για π.χ ο Σσαπατάκης Αντώνης, Ερηνάκης Γιάννης, κολύμπι, bowling. Εισάγονται στα πανεπιστήμια με πριμ 5%, καταρτίζονται από την Δια Βίου Εκπαίδευση σύμφωνα με το Νόμο 2643. 87 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Ένα προσωπικό παράδειγμα: Ισπανία- Ελλάδα από την πρώτη δημοτικού έως την τρίτη λυκείου. Σο Τπουργείο Παιδείας με ειδικά Σεστ ανιχνεύει τα χαρισματικά παιδιά. Υοιτούν σε ειδικά κέντρα και διδάσκονται ειδικά μαθήματα με σύστημα και βέβαια ανεβαίνουν τάξεις ανάλογα με τις γνώσεις. Ελλάδα: Σο ίδιο παιδί έρχεται Ελλάδα μετά από 3 χρόνια στην Ισπανία . Γυρίζει πίσω μια τάξη λόγω γλώσσας και το Τπουργείο Παιδείας απαντά ότι δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία από το κράτος. Ιδιωτικός Τομέας: Σο κολέγιο Ανατόλια Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Ίδρυμα ταύρος Νιάρχος και το Πανεπιστήμιο «Σζων Φοπκινς» Αμερικής ανιχνεύουν στα σχολεία με ειδικά test χαρισματικών παιδιών. Για πρώτη επαφή μέσω υπολογιστή, ειδικά μαθήματα, σε δεύτερο επίπεδο το καλοκαίρι ειδικά προγράμματα και όποια παιδιά ξεχωρίσουν παίρνουν υποτροφία για το πανεπιστήμιο της Αμερικής «Σζων Φοπκινς». 88 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 7.2. Διαφοροποιημένη Διδασκαλία στις Σάξεις Μικτής Ικανότητας, ΣΙ ΠΨ ΓΙΑΣΙ. "Ένα χολείο για Όλους και μία Εκπαίδευση για Καθέναν Ξεχωριστά" Ορφανάκη Αγάπη - Msc, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, αποσπασμένη στο ΚΕΔΔΤ Φανίων [ΠΛΗΡΕ ΑΡΘΡΟ] Προσαρμογή της Διαφοροποίησης της Διδασκαλίας στις Σάξεις Μικτής Ικανότητας το χώρο της Ειδικής Αγωγής, η εργασία με μη τυπικούς μαθητές καθώς επίσης και η διαφοροποίηση της διδασκαλίας αποτελούν Ιστορικά θεμελιώδεις αρχές και οργανικά στοιχεία ανάπτυξης. το χώρο της Γενικής Αγωγής στις σημερινές συνθήκες έντονης διαφοροποίησης του σχολικού πληθυσμού, τόσο από Μαθησιακή, όσο και από Πολιτισμική άποψη, η ύπαρξη ενός μέσου, τυπικού μαθητή και άρα μιας Ενιαίας διδασκαλίας που απευθύνεται σε αυτόν, αποδεικνύεται θεωρητικά δυσπρόσιτη και πρακτικά αναποτελεσματική. Επιπρόσθετα, η προώθηση της Ένταξης των μαθητών με Ειδικές Ε. Ανάγκες, στις τάξεις της γενικής εκπαίδευσης, διευρύνει την εσωτερική διαφοροποίηση στις τυπικές τάξεις. Ακόμη, ενώ κάθε μαθητής είναι διαφορετικός και μαθαίνει με διαφορετικό τρόπο, ο βαθμός δυσκολίας μοιάζει να έχει αυξηθεί δραματικά στα πρόσφατα αναλυτικά προγράμματα. Η διδακτική ύλη πολλές φορές γίνεται δυσνόητη και αναντίστοιχη με το αναπτυξιακό επίπεδο των μαθητών. Ως αποτέλεσμα, αναμένεται μεγαλύτερος αριθμός μαθητών να δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις αγχογόνες απαιτήσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Έτσι, περισσότεροι μαθητές ίσως οδηγούνται στην υποεπίδοση, τη σχολική αποτυχία και διαρροή. Μοιάζει το εκπαιδευτικό μας σύστημα να παράγει μαθητές με αυξημένες ανάγκες Τποστήριξης. ε αυτή την περίπτωση, οι μαθητές απλώς παρίστανται στην τάξη και το μάθημα, περιορίζοντας την συνεκπαίδευση σε διαστάσεις χώρου και χρόνου. μως, «σκοπός σε κάθε περίπτωση δεν είναι απλώς η χωροταξική ένταξη των παιδιών, αλλά και η διδακτική και η κοινωνική» (Μουταβελής & Θώδη, 2004 .Πολυχρονοπούλου, 2001: 102). ύμφωνα με τα παραπάνω, λόγω του εύρους των θεμάτων με τα οποία το σημερινό σχολείο έρχεται αντιμέτωπο, οι μαθητές με ή χωρίς Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες έχουν ανάγκη από ειδικά σχεδιασμένο Μαθησιακό περιβάλλον το οποίο να υποστηρίζει εναλλακτικές επιλογές μέσα στα πλαίσια μιας Διαφοροποιημένης διδασκαλίας. “Ένα σχολείο για Όλους, και μια εκπαίδευση για Καθέναν ξεχωριστά” Η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία ως θεωρία, στηρίζεται στη βασική ψυχοπαιδαγωγική θεώρηση ότι κανένας μαθητής δεν είναι ίδιος με τον άλλο. Κατ‟ αυτόν τον τρόπο αναγνωρίζεται η διαφορετικότητα λων των μαθητών, σε γνωστικό επίπεδο, στην επικοινωνία, στις προτιμήσεις, στον τρόπο μάθησης. 89 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Ακολουθώντας τη Βιγκοτσκιανή θεωρία, ο εκπαιδευτικός στη Διαφοροποιημένη Διδασκαλία, λειτουργεί ως Διευκολυντής (facilitator) της μάθησης σε τρία ζητήματα. υγκεκριμένα, οι δράσεις του εστιάζουν στην ανάπτυξη και οργάνωση διαφοροποιημένων μαθησιακών ευκαιριών, εφαρμόζει ομαδοποίηση των μαθητών με πολλαπλούς και εναλλακτικούς τρόπους και προσπαθεί για τη μέγιστη αλλά ταυτόχρονα ευέλικτη αξιοποίηση του διδακτικού χρόνου. Lev Vygotsky proposed that children learn through interactions with their surrounding culture. Πιο συγκεκριμένα, η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία, ως διδακτική προσέγγιση, στηρίζεται σε ύγχρονα Ερευνητικά δεδομένα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει ο άνθρωπος. Για παράδειγμα, είναι ερευνητικά τεκμηριωμένο ότι η μάθηση βελτιώνεται σε ένα περιβάλλον, όπου η γνώση είναι καλά οργανωμένη, κοντά στο επίπεδο που ήδη τα καταφέρνουν οι μαθητές (Howard, 1994), όπου οι μαθητές εμπλέκονται ενεργητικά στη μάθηση και αισθάνονται ασφαλείς (Brandt, 1998). Ακόμη, γνωρίζουμε ότι τα παιδιά δομούν προσωπικά τη μάθησή τους και προσπαθούν να βρουν νόημα σε ό,τι διδάσκονται (National Research Council,1990). Σέλος, για να δομήσουν το νόημα κάθε φορά, βοηθούνται από τις προηγούμενες εμπειρίες τους, τις πεποιθήσεις τους, τα ενδιαφέροντά τους και προσεγγίζουν τη μάθηση με διαφορετικούς τρόπους (Gardner, 1983˙ Sternberg,1985). Επομένως, η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία : 1) αναλαμβάνει την ευθύνη για την ανατροφοδότηση που ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών, 2) σκοπός της είναι να μεγιστοποιήσει την ανάπτυξη του κάθε μαθητή, καθώς και την ατομική του επιτυχία, συναντώντας το επίπεδό του όπου αυτό βρίσκεται, διευκολύνοντάς τον στη διαδικασία της μάθησης, 3) αναλαμβάνει την ευθύνη για τη διασφάλιση ότι όλοι οι μαθητές λαμβάνουν κατάλληλες ευκαιρίες μάθησης, 4) είναι προσαρμογή της διδασκαλίας εκ των προτέρων και όχι μετά από αποτυχία. Η εκπαιδευτικός σχεδιάζει εκ των προτέρων τη διδασκαλία με βάση τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών, και δεν περιμένει να αποτύχει η διδασκαλία για να παρέμβει διορθωτικά στη συνέχεια. Με αυτή την έννοια η Διαφοροποιημένη διδασκαλία δρα προληπτικά σε ό,τι αφορά την εμφάνιση των Δυσκολιών Μάθησης. Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα, η εικόνα ενός τμήματος όπου οι μαθητές κάθονται στις θέσεις τους και εργάζονται στο ίδιο επίπεδο, με τα ίδια υλικά και την ίδια βοήθεια, ενώ η εκπαιδευτικός διδάσκει με έναν μοναδικό τρόπο νέες έννοιες, φαντάζει πλέον αναντίστοιχη και ανεπαρκής να αντιμετωπίσει τις μαθησιακές ανάγκες των σημερινών μαθητών μας. Παραδοσιακή διδασκαλία vs Διαφοροποιημένης διδασκαλίας 90 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Εκτενέστερα, όσον αφορά, στους μαθητές με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (Ε.Ε.Α), η διαφοροποιημένη διδασκαλία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά, στο βαθμό που η διδασκαλία με πολλαπλούς τρόπους και επίπεδα, καθώς και η αξιολόγηση με πολλαπλούς τρόπους ταιριάζουν απόλυτα στα χαρακτηριστικά των μαθητών αυτών. Ακόμη, όταν σε μια διαφοροποιημένη τάξη όλοι οι μαθητές μπορούν να ασχολούνται με διαφορετικό υλικό, ή να συμμετέχουν σε διαφορετικές ομάδες, τότε κανένας τρόπος εργασίας δεν θεωρείται «ειδικός» και άρα δεν ξεχωρίζει ή στιγματίζει τους μαθητές με Μ.Δ. ή Ειδικές Ε. Ανάγκες. το παρακάτω διάγραμμα αναπαρίσταται γραφικά το «Σι» αξιοποιεί Διαφοροποιημένη διδασκαλία, ως προς τους δύο άξονες και τις έξι διαστάσεις. η Για το σχεδιασμό του συνόλου της διδασκαλίας με συστηματική προσέγγιση δίνεται έμφαση σε δύο βασικούς άξονες: 1. στο μαθητή και 2. στο αναλυτικό Πρόγραμμα. Όσον αφορά στον πρώτο άξονα, το μαθητή, διακρίνουμε τρεις επιμέρους διαστάσεις: την ετοιμότητά του ή αλλιώς το επίπεδο επίδοσης (readiness), τα ενδιαφέροντά του (interest), και τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο μαθαίνει (μαθησιακό προφίλ, learning profile). Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά στo δεύτερο άξονα, δηλαδή το αναλυτικό πρόγραμμα και τη διδασκαλία, διακρίνουμε και εδώ τρεις διαστάσεις: το περιεχόμενο (content), την επεξεργασία του περιεχομένου (process), και το τελικό προϊόν (product). Με απλά λόγια, η έννοια της Διαφοροποιημένης διδασκαλίας εξασφαλίζει ότι : το τι μαθαίνει, το πώς το μαθαίνει, και το πώς μας δείχνει ότι το έμαθε ο κάθε μαθητής , πρέπει να ταιριάζει με το επίπεδο και 91 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα τη μαθησιακή ετοιμότητά του, τα ενδιαφέροντά του , και τις προτιμήσεις του σχετικά με τον τρόπο μάθησης. Διδασκαλία σε διαφορετικά επίπεδα ανάλογα με τη Μαθησιακή ετοιμότητα του μαθητή: Με αυτόν τον τρόπο, το τι διδάσκεται δεν διαφοροποιείται, η έννοια δηλαδή που διδάσκεται παραμένει ίδια για όλους. Ο/Η εκπαιδευτικός διδάσκει την ίδια έννοια, αλλά διαφοροποιεί το επίπεδο και τη δυσκολία της κριτικής σκέψης που απαιτείται (Drapeau, 2004). Με αυτό τον τρόπο, όλοι οι μαθητές καλούνται να σκεφθούν κριτικά αλλά σε διαφορετικό επίπεδο. Διαφοροποιώντας τις ερωτήσεις η εκπαιδευτικός μπορεί να καλέσει ορισμένους μαθητές να βρουν αιτιακές σχέσεις, άλλους να κάνουν βασικές υποθέσεις και άλλους να βρουν αναλογίες. ημαντική αρχή όμως στη διδασκαλία σε επίπεδα είναι ότι όλοι οι μαθητές εργάζονται στην ίδια έννοια με σύνθετους τρόπους. ύμφωνα με τον Paul (1992), εάν επιθυμούμε να προωθήσουμε την κριτική σκέψη στους μαθητές μας πρέπει να στραφούμε προς την επεξεργασία Ερωτήσεων όπως: ποιος είναι ο στόχος, ποια είναι η άποψη, τι δεδομένα υποστηρίζουν, ποια είναι η βασική ιδέα, ποιες υποθέσεις ισχύουν, τι συμπεραίνεις, ποιες είναι οι συνέπειες, ποια είναι τα βασικά προβλήματα; Αντίστοιχα και από άλλους σύγχρονους ερευνητές υποστηρίζεται η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης πέρα από την απόκτηση βασικών γνώσεων (Kaplan & Gould, Siege, 1995). Η Διαφοροποίηση της διδασκαλίας με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών: α. βοηθά τους μαθητές να ανακαλύψουν τη σχέση ανάμεσα στο σχολείο και τα δικά τους ενδιαφέροντα, β. τους δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν στο σχολείο ό,τι γνώσεις έχουν ήδη από τα δικά τους ενδιαφέροντα και γ. ανατροφοδοτεί το κίνητρό τους για μάθηση. Για την αποτελεσματική διαφοροποίηση της διδασκαλίας με βάση τα ενδιαφέροντα του μαθητή, η εκπαιδευτικός μπορεί να αξιοποιήσει «κέντρα ενδιαφέροντος» (δημιουργούνται με βάση ένα ενδιαφέρον αλλά αφορούν δεξιότητες και έννοιες) όπως: η αναζήτηση στο διαδίκτυο, η διαπραγμάτευση κριτηρίων αξιολόγησης, η ομαδική αναζήτηση, ο σχεδιασμός μιας μέρας, η ανεξάρτητη μελέτη (Tomlinson, 2005). Διαφοροποίηση ανάλογα με το μαθησιακό προφίλ του μαθητή : το βαθμό που ο κάθε μαθητής μαθαίνει με ιδιαίτερους τρόπους, διαφορετικοί τύποι νοημοσύνης (Γλωσσική, μαθηματική, οπτικοχωρική, μουσική, κιναισθητική, διαπροσωπική, ενδοπροσωπική), καθώς και οι παράγοντες που αφορούν το γνωστικό προφίλ του μαθητή που είναι έμφαση στη δημιουργικότητα, στη συνθετική ή αναλυτική σκέψη, στη συνεργατικότητα ή ανταγωνιστικότητα, στη συγκεκριμένη ή αφηρημένη σκέψη, στοχαστικότητα ή έντονη δράση), η αναγνώριση, λοιπόν, όλων αυτών των ιδιαίτερων μαθησιακών χαρακτηριστικών και η αντίστοιχη προσαρμογή της διδασκαλίας, μπορούν να βελτιώσουν τη μάθηση σε όλους τους μαθητές. Διαφοροποίηση του τελικού προϊόντος: πώς δείχνει ο μαθητής τι έμαθε. Η επιλογή ενός συγκεκριμένου τρόπου παρουσίασης και έκφρασης της κατανόησης από την πλευρά των μαθητών, είναι εξαιρετικά σημαντική, εφόσον α. είναι εκείνο το τμήμα της μάθησης που έχει την προσωπική σφραγίδα του κάθε μαθητή και β. μεταφέρει όλες τις πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο του μαθητή. 92 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα ε μια τάξη διαφοροποιημένης διδασκαλίας, οι τρόποι αξιολόγησης της προόδου και της επίδοσης του μαθητή δεν περιορίζονται στην προφορική διήγηση, τις απαντήσεις σε ερωτήσεις, και την παραγωγή γραπτού λόγου. πως αναφέρει η Tomlinson (2005) υπάρχει μεγάλος αριθμός πρωτότυπων και ταιριαστών σε διαφορετικούς μαθητές έργων/προϊόντων. Ενδεικτικά αναφέρουμε: χεδιάζω μια ιστοσελίδα, γράφω ένα βιβλίο, συντονίζω ένα συμπόσιο, σχεδιάζω ή εκτελώ ένα πείραμα, κάνω ένα γλυπτό, παρουσιάζω ένα δελτίο ειδήσεων, γράφω συνταγές, γράφω τραγούδια, γράφω θεατρικό έργο, σχεδιάζω μια έκθεση μουσείου, ετοιμάζω μια έκθεση φωτογραφίας, ετοιμάζω μια σειρά από διαφημίσεις, ετοιμάζω διαγράμματα ή πίνακες για μια ιδέα, ετοιμάζω ένα ερωτηματολόγιο κ.α. ύνοψη Η εκπαιδευτικός που αποφασίζει να διδάξει με Διαφοροποιημένη διδασκαλία, θα πρέπει να δει τον εαυτό της και το ρόλο της κάτω από ένα νέο πρίσμα. χι ως κάτοχο και αναμεταδότη της γνώσης αλλά ως διευθυντή ορχήστρας ή προπονητή ομάδας (Tomlinson, 2005). Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, η εκπαιδευτικός πρέπει να οδηγήσει όλα τα μέλη της ορχήστρας ή τους παίκτες της ομάδας στη μέγιστη επίδοσή τους. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, οι μουσικοί θα χρειασθεί να εξασκηθούν και μόνοι τους, οι αθλητές θα πρέπει να δυναμώσουν σε διαφορετικά σημεία και άρα με διαφορετικές ασκήσεις ο καθένας, αφού ο κάθε παίκτης ή μουσικός έχει ένα διαφορετικό χαρακτήρα και διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης. λοι αυτοί αφού πετύχουν τη μέγιστη ατομική τους επίδοση, θα λειτουργήσουν μαζί ως ομάδα και θα δώσουν το τελικό αποτέλεσμα. πως αναφέρει χαρακτηριστικά η Tomlinson (2005, σελ. 19) «ο διευθυντής της Ορχήστρας βοηθά τους μουσικούς να ερμηνεύσουν τη μουσική, αλλά δεν την ερμηνεύει ο ίδιος». ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ Brandt, R. (1998). Powerful learning. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development. Cowan, G. & Cowan, E. (1980). Writing. NY: Putman. Drapeau, P. (2004). Differentiated instruction. Making it work. New York, NY: Scholastic Teaching Resources. Ekwall, E. E. & Shanker, J. L. (1988). Diagnosis and remediation of the disabled reader (3rd ed.). Boston: Allyn & Bacon. Gardner, H. (1983). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. New York: Basic Books Kagan, S. (1992). Cooperative learning. San Clemente, CA: Kagan Publishing. Kaplan, S., Gould, B., & Siege, V. (1995). The flip book. Calabasa, CA: Educator to Educator. National Research Council (1990). How people learn: Brain, mind, experience, and school. Washington, DC: National academy Press. Paul, R. (1992). What every thinking person needs to know. CA: Critical thinking foundation. Sternberg, R. (1985). Beyond IQ: A triarchic theory of human intelligence. Cambridge, MA: Cambridge University Press Tomlinson, C. (2005). How to differentiate instruction in mixed-ability classrooms (2nd ed.). NJ: Pearson, Merrill Prentice Hall. Howard, P. (1994). An owner’s manual for the brain. Austin, TX: Leornian Press. Μουταβελής, Α., & Θώδη, Α. (2004). Η εφαρμογή του εκπαιδευτικού μοντέλου της απόσυρσης (withdrawal program) σε σχέση με την αυτοεκτίμηση των μαθητών. Πρακτικά Ε΄ Πανελλήνιου υνεδρίου «Μάθηση και διδασκαλία στην κοινωνία της γνώσης», τόμος Β΄, 128-136. Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. 93 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα Πολυχρονοπούλου, . (2001). Παιδιά και Έφηβοι με ειδικές ανάγκες και δυνατότητες: ύγχρονες τάσεις εκπαίδευσης και ειδικής υποστήριξης. Σομ. Α΄. Αθήνα: Αυτοέκδοση 94 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 7.3. Παραδείγματα Φαρισματικών Ατόμων με Πολλαπλές Αναπηρίες και οβαρά Προβλήματα Όρασης Παρασκευάς Θυμάκης1 και Ελένη Ζωιδάκη2 11ο Ειδικό Νηπιαγωγείο Φανίων 2MA στην Ειδική Εκπαίδευση & MA in education, Νηπιαγωγείο Αγίων αράντα [ΠΕΡΙΛΗΧΗ] την παρούσα εισήγηση θα γίνει προσπάθεια θέασης του όρου «χαρισματικότητα» υπό ένα διαφορετικό πρίσμα από το συνηθισμένο. Ο όρος θα προσεγγιστεί από την οπτική του «πάθους για ζωή» κάποιων ανθρώπων που ζούσαν και ζουν ανάμεσά μας. Ειδικότερα, θα γίνει λόγος για δύο άτομα με πολλαπλές αναπηρίες και σοβαρά προβλήματα όρασης, την Αρετούσα (ψευδώνυμο) και την Έλεν Κέλλερ. Ο όρος πολλαπλές αναπηρίες και σοβαρά προβλήματα όρασης περιγράφει το «συνδυασμό ή αλληλεπίδραση αναπηριών» (ΜcLinden, 1997). Ο πληθυσμός αυτός χαρακτηρίζεται ως μία ανομοιογενή ομάδα (Taylor & Preece, 2010) με «εξατομικευμένα χαρακτηριστικά και ανάγκες» (Erin, 2000). Σο παράδειγμα της Αρετούσας προέρχεται από δημοσιεύσεις (Argyropoulos & Thymakis, under publication· Θυμάκης & Αργυρόπουλος, 2013), που έχουν πραγματοποιηθεί με την συνεργασία του Επίκουρου Καθηγητή Ειδικής Αγωγής κυρίου Βασίλειου Αργυρόπουλου. Πιο συγκεκριμένα, η Αρετούσα ήταν μία δίγλωσση κοπέλα 24 ετών με σοβαρά προβλήματα όρασης και κινητικές δυσκολίες (αριστερή ημιπληγία). Λόγω των κινητικών της δυσκολιών η Αρετούσα εμφάνιζε αδυναμία ανάπτυξης δεξιοτήτων γραφής. Ψς μεθοδολογία χρησιμοποιήθηκε η έρευνα-δράση με τρεις κύκλους έρευνας, χωρισμένους σε φάσεις (Kemmis & McTaggart, 1988). Κατά τον πρώτο κύκλο έρευνας-δράσης έγινε προσπάθεια βελτίωσης της χρηστικότητας του κοινού πληκτρολογίου qwerty. Εν τούτοις, αναδείχθηκε ότι το πληκτρολόγιο qwerty δεν ήταν κατάλληλο για την Αρετούσα και έγινε η αντικατάστασή του από ένα εξειδικευμένο πληκτρολόγιο για άτομα με μονοχειρία (ΠγΜ) κατά το δεύτερο κύκλο έρευνας-δράσης. Λαμβάνοντας υπόψη τα νέα αυτά δεδομένα δημιουργήθηκε ένα καλά δομημένο πρόγραμμα εκμάθησης του νέου πληκτρολογίου, το οποίο περιείχε 7 ενότητες. Οι 7 αυτές ενότητες συντελούσαν στην σταδιακή εξάπλωση του πεδίου δράσης του χρήστη. Κάθε ενότητα περιελάμβανε 5 επίπεδα δυσκολίας ασκήσεων. Επιπλέον, διενεργήθηκαν μία σειρά επιτυχημένων δράσεων, μέσω απτικών στρατηγικών (McLinden & McCall, 2002), για την σταδιακή έναρξη της χρήσης του ΠγΜ. Η Αρετούσα, ήδη από τον 95 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα δεύτερο κύκλο έρευνας-δράσης, κατέκτησε τη χρήση με ευκολία των γραμμάτωνπλήκτρων του ΠγΜ, που υπάγονταν στην πρώτη ενότητα του προγράμματος εκμάθησης. Επιπρόσθετα, ήταν αξιοσημείωτο ότι μέσω αυτόνομης εξερεύνησης η Αρετούσα κατόρθωσε να κατακτήσει μία πληθώρα γραμμάτων (αρχικά στο δεύτερο κύκλο και κυρίως στον τρίτο κύκλο έρευνας-δράσης) και να κάνει το ΠγΜ πολύ πιο λειτουργικό για την ίδια. Έτσι αναδείχθηκε η αξία της ενεργούς συμμετοχής στη διαμόρφωση της γνώσης, όπως επιτάσσει ο εποικοδομισμός (Κασσωτάκης & Υλουρής, 2006). Η Αμερικανίδα Έλεν Κέλλερ (1880-1968) ήταν το πρώτο άτομο με τυφλοκώφωση που αποφοίτησε από προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών. Πρόσωπο σταθμό στη ζωή της αποτέλεσε η παιδαγωγός Άνι Μάνσφιλντ άλιβαν (Κέλερ, 1989). Η Έλεν Κέλλερ κατόρθωσε να μάθει Γερμανικά, Ελληνικά και Λατινικά, πέραν της μητρικής της γλώσσας, την Αγγλική (www.enet.gr, 2010). Επίσης, ήταν σπουδαία συγγραφέας, ενεργή ακτιβίστρια, ειρηνίστρια και προασπιστής πολλών προοδευτικών κινημάτων (www.iefimerida.gr, 2013). Κλείνοντας, στις καρδιές των ατόμων με αναπηρία και όχι μόνο, η Έλεν Κέλλερ αποτελεί αναμφίβολα ένα χαρισματικό άτομο, καθώς και ένα πραγματικό σύμβολο αγώνα για ζωή και αξιοπρέπεια. Βιβλιογραφία Argyropoulos, V., & Thymakis, P. (under publication). Multiple Disabilities and Visual Impairment: An Action Research Project. Journal of Visual Impairment and Blindness. Erin, J. N. (2000). Students with Visual Impairments and Additional Disabilities. In A. J. Koenig & M. C. Holbrook (Εds.), Foundations of Education: Instructional Strategies for Teaching Children and Youths with Visual Impairments, (2nd ed., pp. 720-752). New York: AFB Press. Θυμάκης, Π., & Αργυρόπουλος, Β. (2013). Πολλαπλές Αναπηρίες και οβαρά Προβλήματα ρασης: Μια Εκπαιδευτική Παρέμβαση. Πρακτικά 3ου Πανελλήνιου υνεδρίου Ειδικής Εκπαίδευσης. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. ISBN: 978-960-333-781-2. Κασσωτάκης, Μ., & Υλουρής, Γ. (2006α). Μάθηση και Διδασκαλία: Μάθηση. Αθήνα: Αυτοέκδοση. Κέλερ, Ε. (1989). Η ιστορία της ζωής μου. Αθήνα: Εκδόσεις Μίνωας. Kemmis, S., & McTaggart, R. (1988). The Action Research Planner, (3rd ed), Victoria, Australia: Deakin University. McLinden, M., & McCall, S. (2002). Learning Through Touch: supporting students with visual impairments and additional difficulties. London: David Fulton Publishers. McLinden, M. (1997). Children with Multiple Disabilities and a Visual Impairment. In H. Mason & S. McCall (Eds.), Visual Impairement. Access to Education for Children and Young People (pp. 313323). London: David Fulton Publishers. Taylor, K., & Preece, D. (2010). Using aspects of the TEACCH structured teaching approach with students with multiple disabilities and visual impairment: Reflections on practice. British Journal of Visual Impairment, 28(3), 244-259. Διαδικτυακές Πηγές www.enet.gr. (2010). Έλεν Κέλερ, το «θαύμα θέλησης» του προηγούμενου αιώνα. Διαθέσιμο στο: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=139184 www.iefimerida.gr. (2013). Έλεν Κέλερ: Η τυφλή και κωφάλαλη φιλέλλην που υποστήριζε ότι η ελληνική γλώσσα είναι η τελειότερη όλων. 96 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 97 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Αφίςα, Πρόςκληςη και Πρόγραμμα από τη Διημερίδα 98 Φαρισματικότητα και Τψηλή Νοημοσύνη VS Σοξικά Περιβάλλοντα 99 12: 0012: 10 ΔΙ ΑΛΕΙ ΜΜΑΕγγραφέ ςστ οΤοπι κόΘε ματ ι κόΔί κτ υοΧΑΡΙ ΣΜΑΤΙ ΚΟΤΗΤΑΚΑΙΥΨΗΛΗΝΟΗΜΟΣΥΝΗ VSΤΟΞΙ ΚΑΠΕΡΙ ΒΑΛΛΟΝΤΑ. 12: 1015: 00 ΦραγγεδάκηΑσπασί α,Πνε υμονολόγος ,Φυματ ι ολόγος/Επι με λήτ ρι αΑ,ΕΚΑΒΗρακλε ί ου,Τομέ ας Χανί ων,Υπε ύθυνηΕκπαί δε υσηςΤομέ αΧανί ων. Θέ μα: ΠΡΩΤΕΣΒΟΗΘΕΙ ΕΣΑ)Αντ ι με τ ώπι σηΕπε ί γουσωνΚατ αστ άσε ωνστ οΣχολι κόΠε ρι βάλλονΒ)Βασι κή Υποστ ήρι ξ ητ ηςΖωής&Αυτ όματ ηΕξ ωτ ε ρι κήΑπι νί δωση. 17: 0017: 10 ΑΘΛΗΤΙ ΚΗΕΠΙ ΔΕΙ ΞΗαπότ ονΑθλητ ι κόΣύλλογοΚΥΔΩΝΕΝΟΡΓΑΝΗΚΑΙΑΚΡΟΒΑΤΙ ΚΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙ ΚΗΜΕΜΙ ΚΡΟΥΣδι ακε κρι μμέ νουςαθλητ έ ς . 17: 1017: 30 Χορευτ ι κόςΌμι λος" Ο ΨΗΛΟΡΕΙ ΤΗΣ" Χορε υτ έ ς :Παι δι άκαιΈφηβοι( Φυτ ώρι ο) . Απογε υματ ι νήΘε ματ ι κήΖώνηΣτ ΗΧαρι σματ ι κότ ητ αστ ηνΤυπι κήΑγωγή 17: 3018: 10 Δι άλε ι μα-Καφέ ς>Θε ατ ρι κόΕργαστ ήρι :Αλυγι ζ άκηΕυτ υχί α,Δασκάλα/Εμψυχώτ ρι αΘε ατ ρι κού Παι χνι δι ού. Θέ μα: Παι χνι δί σματ αμεήΧωρί ςΒί α;Υποδε ι γματ ι κόθε ατ ρι κόδρώμε νοε ξ οι κε ί ωσηςμετ ηνανοχή,τ ηδι αφορε τ ι κότ ητ α, τ ηβί α,καιτ ηναντ ι με τ ώπι σήτ ης . 18: 1018: 30 Εμι νί δηςΓι άννης,Ψυχολόγος Ψυχαναλυτ ής/Επι στ ημονι κάΥπε ύθυνοςΣτ αθμούΆμε σηςΦροντ ί δας Σάββατ ο 22Μαρτ ί ου2014 ΟΚΑΝΑ,Παράρτ ημαΘε σσαλονί κης . Θέ μα: ΗΕτ ε ρότ ητ αστ οΣύγχρονοΣχολι κόΠε ρι βάλλον:Θέ μαΧαρι σματ ι κότ ητ ας ,ΥψηλήςΝοημοσύνηςήαπλά, ψυχονοητ ι κέ ςαδε ξ ι ότ ητ ε ς ; 10: 0014: 00,17: 0021: 00 & 18: 3018: 45 ΝόβακΑρι άδνη,Νηπι αγωγός ,Θε ατ ροπαι δαγωγός Θέ μα: ΤοΠολυθέ αμαωςΜέ σονΑνάδε ι ξ ηςτ ηςΜοναδι κότ ητ αςκαιΔι αφορε τ ι κότ ητ αςτ ωνΠαι δι κώνΤαλέ ντ ων. Κυρι ακ ή 23Μαρτ ί ου2014 18: 4519: 00 Σαρι κάκηΓι ούλη,Μουσι κόςPhD( c) ,Δι ε υθύντ ρι αΔημοτ ι κούΣχολε ί ουΒρυσών,Χανι ά Θέ μα: Δι δασκαλί αχαρι σματ ι κώνκαιτ αλαντ ούχωνμουσι κάμαθητ ώνστ οδημόσι οσχολε ί ο. 10: 4515: 00,17: 0021: 00 19: 0019: 15 ΒατσάκηΑργυρώ,Ι στ ορι κός/Εθνι κόΊ δρυμαΕρε υνώνκαιΜε λε τ ώνΕλ.Βε νι ζ έ λος Τόπος : Θέ μα: ΗΜουσε ι οπαι δαγωγι κήωςΕργαλε ί ογι ατ ηνΑνάδε ι ξ ητ ηςΧαρι σματ ι κότ ητ ας . ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΧΙ ΤΕΚΤΟΝΙ ΚΗΣΤΗΣΜΕΣΟΓΕΙ ΟΥ ΝΕΩΡΙ Α,ΧΑΝΙ Α2014 19: 1519: 30 ΠλάτσκουΣτέλλα,ΜΑPhD/Σχολι κήΣύμβουλοςΚαθηγητ ώνΑγγλι κήςΝ.Χανί ων ΠρόγραμμαΕκδήλωσης Ηε κμάθησημι αςδε ύτ ε ρηςγλώσσαςσεμι κράπαι δι ά:οφέ ληκαιδυνατ ότ ητ ε ςδι άκρι σης . 19: 3019: 45 Πατσι άΟρφανουδάκηΑλέ κα,Δι ε υθύντ ρι αστ ο1οΓυμνάσι οΧανί ων Θέ μα: ΤοΑθλητ ι κόΣχολε ί ο,τ αθε τ ι κάκαιοιαδυναμί ε ςτ ου.Προοπτ ι κέ ςαναβάθμι σηςτ ουθε σμού/αξ ι οποί ησηκαι προώθησητ αλέ ντ ωνστ ονΝ.Χανί ων. Απογε υματ ι νήΘε ματ ι κήΖώνηΖ Χαρι σματ ι κότ ητ αστ ηνΕι δι κήΑγωγή 19: 4520: 00 Μπασι άΑμαλί α,Σωματ ε ί οΑμε ΑΝομούΧανί ων ΠΡΩΙ ΝΗΖΩΝΗ ΣΑΒBΑΤΟ,22ΜΑΡΤΙ ΟΥ10: 0014: 00 10: 00 ΤΕΛΕΤΗΕΝΑΡΞΗΣ ΔΙ ΚΗΧΟΡΩΔΙ Α/Τάξ ηΒ1( 14μαθητ έ ς ) ,Δημοτ ι κόΣχολε ί οΑγροκηπί ου/Δι αδραστ ι κόΤραγούδι«Ο 10: 0010: 05 ΠΑΙ Κρί κος »Μήνυμα:ΜΟΝΟ ΕΝΩΜΕΝΟΙΣΦΙ ΧΤΑΣΑΝΚΡΙ ΚΟΣΤΑΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΜΕΚΑΛΥΤΕΡΑ! » Θέ μα: Ορι ακέ ςκαιΚαθορι στ ι κέ ςΠαράμε τ ροιομαλήςκοι νωνι κοποί ησηςκαιαξ ι οποί ησηςτ ηςχαρι σματ ι κότ ητ αςσε αποκκλί νοντ ε ςμαθησι ακάπληθυσμούς λί ε ςΕπι σήμων ΕκπρόσωποιΔι οργάνωσηςκαιΕπί τ ι μοιΠροσκε κλημέ νοιαπότ ουςΣυμπράτ τ οντ ε ςΦορε ί ς 10: 0510: 20 Ομι 20: 0020: 20 ΟρφανάκηΑγάπη,ΔασκάλαΕι δι κήςΑγωγήςκαιΕκπαί δε υσης ,αποσπασμέ νηστ οΚΕΔΔΥΧανί ων. Πρωι νήΘε ματ ι κήΖώνηΑ1 Ι στ ορι κήΑναδρομήστ ονΕλληνι κόΠολι τ ι σμό&Δι αφωτ ι σμόΒ' Θέ μα: Δι αφοροποι ημέ νηΔι δασκαλί αστ ι ςΤάξ ε ι ςΜι κτ ήςΙ κανότ ητ ας ,ΤΙΠΩΣΓΙ ΑΤΙ ." ΈναΣχολε ί ογι αΌλουςκαιμί α Εκπαί δε υσηγι αΚαθέ νανΞε χωρι στ ά" 20: 2020: 40 ΘυμάκηςΠαρασκευάς/Ζωι δάκηΕλί ναMA,Msc,Νηπι αγωγοίΕι δι κήςΑγωγής Θέ μα: Παραδε ί γματ αΧαρι σματ ι κώνΑτ όμωνμεΠολλαπλέ ςΑναπηρί ε ςκαιΣοβαράΠροβλήματ αΌρασης 20: 4021: 00 ΛήξηΔι ημε ρί δαςΕγγραφέ ςστ οΤοπι κόΘε ματ ι κόΔί κτ υοΧΑΡΙ ΣΜΑΤΙ ΚΟΤΗΤΑΚΑΙΥΨΗΛΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗVSΤΟΞΙ ΚΑΠΕΡΙ ΒΑΛΛΟΝΤΑ ΄ 21: 00 ΛήξηΒραδι άςΤε λι κέ ςΒε βαι ώσε ι ςΣυμμε τ οχής 10: 2010: 30 Στρατι δάκηςΧάρης,Σχολι κόςΣύμβουλοςΔημοτ ι κήςΕκπαί δε υσης2ηςΠε ρι φέ ρε ι αςΠ. Ε.Χανί ων Θέ μα: Έφτ ασεκαιΠώςοΝε οε λληνι κόςΔι αφωτ ι σμόςστ ηνΚρήτ η; Πρωι νήΘε ματ ι κήΖώνηΒ Λε ι τ ουργι κοίΟρι σμοίΧαρι σματ ι κότ ητ αςκαιΥψηλήςΝοημοσύνηςκαιΒι ωματ ι κήΠροσέ γγι ση 10: 3010: 45 Γαβρι λάκηςΓι ώργος,Κοι νωνι ολόγος/Υπε ύθυνοςΚΕΘΕΑΧανί ων. Θέ μα: Οιέ ννοι ε ςΧαρι σματ ι κότ ητ ακαιΥψηλήΝοημοσύνη,τ ί τ λοιπουχαρακτ ηρί ζ ουνι δι αί τ ε ρε ςι κανότ ητ ε ς ,ε ργαλε ί αΔι άκρι σης καιΑυτ οπροβολήςήΧαρακτ ηρι σμοίΕπι καλυμμέ νηςΛε ι τ ουργι κήςΑνε πάρκε ι ας ;Κοι νωνι ολογι κέ ςΠροσε γγί σε ι ς Θαυπάρχε ιΔι ε ρμηνέ αςπουθαμε τ αφράζ ε ιστ ηΝοηματ ι κήΓλώσσα( γι αΚωφούςκαι Βαρήκοοους )τ οΣάββατ ο,10: 2013: 00,17: 3520: 45&τ ηνΚυρι ακή,10: 4514: 00,17: 0021: 00 ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙ ΝΗΖΩΝΗΚΥΡΙ ΑΚΗ,23ΜΑΡΤΙ ΟΥ17: 0021: 00 10: 4511: 00 Κατσι ούληςΕυάγγε λος,MD,MA,Msc,PhD-Ει δι κόςΨυχί ατ ρος ,Ψυχοθε ραπε υτ ής/ΑΝΑΔΕΙ ΞΗ, Ακαδημί αΑνώτ ε ρηςΑξ ι ολόγησης . Θέ μα: Ηκαι νοτ όμοςπρότ ασητ ηςΑνάδε ι ξ ηςγι ατ ηνανί χνε υσητ ηςχαρι σματ ι κότ ητ αςκαιτ ηναξ ι οποί ησητ ουδυναμι κού τ ωννέ ων. 11: 0011: 20 Βι ωματ ι κήΠροσέ γι σηΔοκι μασι ώνΝοημοσύνης( Κατ σι ούληςΕ. ,Πανι ώραΜ. ) Θέ μα: Δι αδραστ ι κή,ε νδε ι κτ ι κήκαιάμε σηε φαρμογήδοκι μασί αςνοημοσύνης . 11: 2011: 40 ΔΙ ΑΛΕΙ ΜΜΑ/ΚΑΦΕΣΕπί σκε ψηστ ηνΈκθε σητ ηςΚΑΛΛΙ ΤΕΧΝΙ ΚΗΣΑΝΟΙ ΞΗΣ Πρωι νήΘε ματ ι κήΖώνηΓ Προοπτ ι κέ ςΑξ ι οποί ησηςΤαλέ ντ ου/ΑγωγήΣτ αδι οδρομί ας 11: 4011: 55 ΑποστολάκηΧαρά,Αρχει ονόμος-Βι βλι οθηκονόμος/Ί δρυμαΕλε υθέ ρι οςΒε νι ζ έ λος . Θέ μα: ΟιΔράσε ι ςκαιτ οΈργοτ ουΕθνι κούΙ δρύματ οςΕρε υνώνκαιΜε λε τ ώνΕλε υθέ ρι οςΚ.Βε νι ζ έ λος . 11: 5512: 10 Καλαϊ τ ζ ί δηςΧαρί τ ωνας,Με σογε ι ακόΑγρονομι κόΙ νστ ι τ ούτ οΧανί ων. Θέ μα: Πε ρι βαλλοντ ι κήΕκπαί δε υση,Προγράμματ αΣπουδώνκαιΠροοπτ ι κέ ςΕπαγγε λματ ι κήςΑποκατ άστ ασης/ΜΑΙ Χ. 18: 0018: 15 ΠαπάΌλγα/Πρόεδροςτ ουΠανε λλήνι ουΣωματ ε ί ουΧορούκαιΡυθμι κής ) . Θέ μα: ΟΡΧΗΣΤΙ ΚΗΤΕΧΝΗ:Τοκοι νωνι κόΠροφί λτ αλέ ντ ωνστ ονΈντ ε χνοΧορόκαιμαθησι ακέ ςε υκολί ε ς . Αναφοράσεσυναδέ λφουςκαιπροσωπι κέ ςε μπε ι ρί ε ς/Συνοπτ ι κήΠαρουσί ασησκοπώντ ουΣωματ ε ί ουΧορούκαι Ρυθμι κής . 18: 1518: 35 Μανωλι κάκηςΛε ωνί δας,ηθοποι ός ,σκηνοθέ τ ης/Υπε ύθυνοςθε μάτ ωνπολι τ ι σμούΚΕΠΠΕΔΗΧ ΚΑΜ . Θέ μα: ΔΡΑΜΑΤΙ ΚΗΤΕΧΝΗ:Έφε σηστ ηνυποκρι τ ι κή,τ ηνε πι κοι νωνί ακαιτ ηδημι ουργί α/Αναφοράστ ηνΆνοι ξ η Καλλι τ ε χνι κήςΔημι ουργί ας . 18: 3518: 50 ΔΙ ΑΛΕΙ ΜΜΑ/ΚΑΦΕΣΕλε ύθε ρηΕπί σκε ψηστ ηΜαθητ ι κήΈκθε σηΕι καστ ι κών/Καλλι τ ε χνι κή Άνοι ξ η( Ι ΣΟΓΕΙ Ο) 18: 5019: 05 ΜαμούτηΑι κατ ε ρί νη,Εκπαι δε υτ ι κόςΦυσι κήςΑγωγής /Προπονήτ ρι α,Πρωτ αθλήτ ρι αΕνόργανης ( Ol ympi an-9ηθέ ση1996)/Μέ λοςτ ουΔ. Σ.τ ηςΕΣΟΑ( ΈνωσηΕλλήνωνΣυμμε τ ασχόντ ωνσεΟλυμπι ακούς Αγώνε ς ) . Θέ μα: Συνοπτ ι κήΠαρουσί ασησκοπώντ ηςΕ. Σ. Ο. Α.( 2΄ 3΄ )/ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΙ ΣΜΟΣ:Ταλέ ντ αστ ονΑθλητ ι σμό ( Ατ ομι κάΑθλήματ α)καιψυχοκοι νωνι κέ ςδε ξ ι ότ ητ ε ς .Αναφοράσεσυναδέ λφουςκαιπροσωπι κέ ςε μπε ι ρί ε ς . 19: 0519: 20 ΚαραπατάκηΑγγελι κή,ΑργυρήΟλυμπι ονί κης2004Υδατ οσφαί ρι ση/Ταμί ας/Εκπρόσωποςτ ου 12: 1012: 25 Καθ.ΚαρατζάςΓεώργι ος,Κοσμήτ οραςτ ηςΣχολήςΜηχανι κώνΠε ρι βάλλοντ ος ,Πολυτ ε χνε ί οΚρήτ ης . Θέ μα: Προγράμματ αΣπουδών,Υποτ ροφί ε ςκαιΠροοπτ ι κέ ςΕπαγγε λματ ι κήςΑποκατ άστ ασηςαπότ οΠολυτ ε χνε ί ο Κρήτ ης . ΣυλλόγουΕλλήνωνΟλυμπι ονι κών. Θέ μα: Συνοπτ ι κήΠαρουσί ασησκοπώντ ουΣ. Ο. Ε./ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΙ ΣΜΟΣ:Ταλέ ντ αστ ονΑθλητ ι σμό( Ομαδι κά Αθλήματ α)καιψυχοκοι νωνι κέ ςδε ξ ι ότ ητ ε ς .Αναφοράσεσυναδέ λφουςκαιπροσωπι κέ ςε μπε ι ρί ε ς . 19: 2019: 35 ΚουβάτσοςΑθανάσι ος,Αντ ι πρόε δροςτ ηςΕλληνι κήςΣκακι στ ι κήςΟμοσπονδί ας( ΕΣΟ) . Θέ μα: Παρουσί ασησκοπώντ ηςΕ. Σ. Ο./ΣΚΑΚΙ :Ψυχι κέ ςκαιΝοητ ι κέ ςΔι ε υκολύνσε ι ςσκακι στ ι κώντ αλέ ντ ων 12: 2512: 45 Καβαζί δουΕλέ νη,MscPhD/Υπε ύθυνηΣχολι κώνΔραστ ηρι οτ ήτ ων,Δι ε ύθυνσηΠ. Ε.Χανί ων. Θέ μα: Εξ οι κε ί ωσημετ ηνΑγωγήΣτ αδι οδρομί ας :Ο καθορι στ ι κόςΡόλοςτ ωνΣχολι κώνΔραστ ηρι οτ ήτ ωνστ ηνΠ. Ε.γι ατ ην ομαλήβι οπορι στ ι κήέ ντ αξ ηστ οε νήλι κοκοι νωνι κόπε ρι βάλλον. 12: 4513: 00 ΜεντζελόπουλοςΙ ωάννης,μουσι κόςΠΕ16Γυμνάσι οΝ. Κυδωνί ας . 19: 3519: 45 ΒερυκάκηςΑντώνης,Εμπει ροτ ε χνί τ ης-Κατ ασκε υαστ ήςΠαραδοσι ακώνΚρητ ι κώνοργάνων. Θέ μα: Προσωπι κήΜαρτ υρί α:Ημαε στ ρί ατ ουε μπε ι ροτ ε χνί τ ηκαιτ απρονόμι ατ ηςΑυτ οδι δαχής( έ ναντ ιτ ης τ υποποι ημέ νηςγνώσης ) Θέ μα: Προγράμματ αΣπουδών,καιΠροοπτ ι κέ ςστ ηνμουσι κήστ αδι οδρομί α 19: 4520: 00 ΔΙ ΑΛΕΙ ΜΜΑ/ΚΑΦΕΣΕγγραφέ ςστ οΤοπι κόΘε ματ ι κόΔί κτ υοΧΑΡΙ ΣΜΑΤΙ ΚΟΤΗΤΑΚΑΙΥΨΗΛΗ 13: 0013: 15 ΔΙ ΑΛΕΙ ΜΜΑ/ΚΑΦΕΣΕνημέ ρωσηγι ατ οΝε οσύστ ατ οΘε ματ ι κόΔί κτ υο:ΧΑΡΙ ΣΜΑΤΙ ΚΟΤΗΤΑΚΑΙ 20: 0020: 15 Βασι λομανωλάκηςΚυρι άκος,/Εφημε ρί δαΧανι ώτ ι καΝέ α. ΥΨΗΛΗΝΟΗΜΟΣΥΝΗvsΤΟΞΙ ΚΑΠΕΡΙ ΒΑΛΛΟΝΤΑ. 13: 1514: 00 ΚΛΕΙ ΣΤΟΣΚΥΚΛΟΣ/Υποψήφι οιΦορε ί ςστ ε λέ χωσηςτ ουΝε οσύστ ατ ουΘε ματ ι κούΔι κτ ύου ΦάσηΙ :Βασι κέ ςΠροϋποθέ σε ι ςκαιΥποχρε ώσε ι ς /Σχε δι ασμός-Οργανόγραμμα. ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙ ΝΗΖΩΝΗΣΑΒBΑΤΟ,22ΜΑΡΤΙ ΟΥ17: 0021: 00 17: 0017: 05 Καλλι τ ε χνι κήΈναρξ ηΝΗΠΙ ΑΚΗΧΟΡΩΔΙ Α/" Τοσκουληκάκιτ ηςζ ήλε ι ας " ,στ ί χοι :Καραγι αννί δου Δέ σποι να,μουσι κή:Ι ωαννί δηςΣτ υλι ανός,χορωδί ααπότ ανήπι α&τ απρονήπι ατ ου1ουΝηπι αγωγε ί ου Κουνουπι δι ανών. Απογε υματ ι νήΘε ματ ι κήΖώνηΑ2 Ι στ ορι κήΑναδρομήστ ονΕλληνι κόΠολι τ ι σμό&Δι αφωτ ι σμόΒ' 17: 0517: 20 Ζαχαρί ουΠαναγι ώτ ης,συγγραφέ ας ,αρθρογράφος ,γλωσσολόγος ,αθλητ ής . ΝΟΗΜΟΣΥΝΗVSΤΟΞΙ ΚΑΠΕΡΙ ΒΑΛΛΟΝΤΑ Θέ μα: Επι λε γμέ νε ςΑνασκοπι κέ ςΑναφορέ ςαπότ οαρχε ί οτ ηςΕφημε ρί δας :Καθημε ρι νάΑδι έ ξ οδασεΆτ ομαμε Ι δι αί τ ε ραΠροσόντ αήΑνάγκε ς . 20: 1520: 45 ΠολύζουΑι κατ ε ρί νη,Δημοσι ογράφος/Νέ αΤηλε όραση,Χανι ά. Θέ μα: Fl ashBackΧανι ώτ ε ςΔι ακε κρι μέ νοιανάτ οΠανε λλήνι οτ ατ ε λε υτ αί α10χρόνι α. 20: 4521: 00 ΚΛΕΙ ΣΤΟΣΚΥΚΛΟΣ/Υποψήφι οιΦορε ί ςστ ε λέ χωσηςτ ουΝε οσύστ ατ ουΘε ματ ι κούΔι κτ ύου ΦάσηΙ Ι :Κατ άληξ ηΣυντ ονι στ ι κώνκαιΣυμπράτ τ οντ ωνΔι οι κητ ι κώνΟργάνωντ ουΝε οσύστ ατ ουΔι κτ ύου. ΠΡΩΙ ΝΗΖΩΝΗΚΥΡΙ ΑΚΗ,23ΜΑΡΤΙ ΟΥ10: 4515: 00 Πρωι νήΘε ματ ι κήΖώνηΕ Αντ ί ξ οαΠρόσωπαήΑντ ί ξ οαΠε ρι βάλλοντ α; Θέ μα: ΗΣτ αδι ακήΕνηλι κί ωσητ ουΕλληνι κούΚόσμουκαιΗΠρόωρηΓήρανσητ ηςΔύσης . 10: 4511: 00 Ομι λί ε ςΕπι σήμωνΕκπρόσωποιΔι οργάνωσηςκαιΕπί τ ι μοιΠροσκε κλημέ νοιαπότ ους Απογε υματ ι νήΘε ματ ι κήΖώνηΔ Κοι νωνι κάΕυνοημέ νηήΔυσπρόσι τ ηηΔΙ ΑΦΟΡΕΤΙ ΚΟΤΗΤΑ; 11: 0011: 10 Καλαϊ τ ζ άκηςΑνδρέ ας,Πρόε δροςτ ηςΛέ σχηςγι ατ ηΔι άδοσητ ηςΝοηματ ι κήςΓλώσσας/ 17: 2017: 35 ΑγοραστάκηςΓεώργι ος( πρώηνΑντ ι νομάρχηςΝ.Χανί ων) ,Πρόε δροςτ ουΣυλλόγου/Πρώην Αντ ι νομάρχηςΧανί ων/Παγκρήτ ι οςΣύλλογοςΦί λωνΜί κηΘε οδωράκη Θέ μα: ΟΡΧΗΣΤΡΙ ΚΗΤΕΧΝΗ:Ταλέ ντ αστ ημουσι κήτ έ χνηκαιμαθησι ακέ ςε υκολί ε ς .Αναφοράστ ονΜί κηΘε οδωράκη/ Συνοπτ ι κήΠαρουσί ασησκοπώντ ουΠαγκρήτ ι ουΣυλλόγουΦί λωνΜί κηΘε οδωράκη. 17: 3517: 50 ΜαρκαντωνάκηςΓι άννης( Ει καστ ι κόςΚαλλι τ έ χνηςΔι ε θνούςΑναγνώρι σης ,Χανι ά) Θέ μα: " ΣΥΝΘΕΤΑΤΑΛΕΝΤΑΣΤΗΝΤΕΧΝΗ"μεαφορμητ ι ςε ι καστ ι κε ςτ ε χνε ςδι απι στ ωσε ι ςκαιπροσωπι κε ςε μπε ι ρι ε ς . 17: 5018: 00 ΠαπαδουλάκηςΘοδωρής( Κι νηματ ογραφι στ ήςΔι ε θνούςΑναγνώρι σης ,Χανι ά) Θέ μα: ΚΙ ΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ:ΤοΚοι νωνι κόΠροφί λΤαλέ ντ ωνστ ηνκι νηματ ογραφι κήτ έ χνηκαιμαθησι ακέ ςε υκολί ε ς . Αναφοράσεσυναδέ λφουςκαιπροσωπι κέ ςε μπε ι ρί ε ς . Συμπράτ τ οντ ε ςΦορε ί ς . Με τ άφραση:Ρουμε λι ώτ ουΚαλλι όπη( Δασκάλα,Δι ε ρμηνέ αςΝοηματ ι κήςΓλώσσας ) . Θέ μα: ΟιΣύγχρονε ςΔυσμε νε ί ςΣυνθήκε ςΑνάδε ι ξ ηςΕι δι κώνΠληθυσμώνστ ηνΚοι νωνι κήΖωή. 11: 1011: 25 ΑνδρουλάκηΝί κη,Δι αι τ ολόγος-Δι ατ ροφολόγος/Εκπρόσωποςτ ηςΕπι στ ημονι κήςΟμάδας MediDi at r of i . Θέ μα: ΗΠρόσθε τ ηΑξ ί ατ ηςκατ άλληληςΔι ατ ροφι κήςΑγωγήςσεσυμπε ρι φορι κάαποκκλί νοντ ε ςπληθυσμούς . 11: 2511: 40 Με ντ ζ ί νηςΝι κόλαος,Παρατ ηρητ ήρι οκατ άτ ηςΣχολι κήςΒί αςκαιτ ουΕκφοβι σμού, Πε ρι φε ρε ι ακήΔ/ νσηΚρήτ ης . Θέ μα: Παρε κκλί νουσε ςΣυμπε ρι φορέ ςστ ημαθητ ι κήκοι νότ ητ α. 11: 4012: 00 Βι ωματ ι κόΣε μι νάρι ο/Εποπτ ε ί α( Εμι νί δηςΓι άννης,Κλι νι κόςΨυχολόγος ) Θέ μα: Στ ρατ ηγι κέ ςΑντ ι με τ ώπι σηςΑι φνί δι ωνήΈντ ονωνκαιΠαρατ ε τ αμέ νωνΣτ ρε σογόνωνΚατ αστ άσε ων.
© Copyright 2024 Paperzz
