editorial Αγαπημένοι μας φίλοι, Μύρισε άνοιξη! Η πιο ελπιδοφόρα και όμορφη εποχή του χρόνου ξεκινάει! Ανθισμένα λουλούδια, υπέροχα χρώματα παντού, μαγευτικό ξύπνημα της φύσης... Το Άγιο Πάσχα, που φέτος βρίσκεται στην καρδιά της Άνοιξης, αυτή η μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης με όλα τα ήθη και τα έθιμα μας κάνει να το αναμένουμε καρτερικά. Αίσθημα κατάνυξης, μήνυμα ελπιδοφόρο για όλους τους Έλληνες σε μια εποχή που τα πάντα κινούνται με μεγάλη ταχύτητα και οι αλλαγές στη ζωή μας διαδέχονται η μια την άλλη. Το περιοδικό “proτιμώ” που από το 2005 βρίσκεται κοντά σας και συνεχίζει με αμείωτο μεράκι να σας χαρίζει ευχάριστες στιγμές, τηρώντας πάντα την ελληνικότητά του όπως και τα καταστήματα “proton”, και το 2013 αποτελεί το μέσο επικοινωνίας με όλους σας, πάντα με νέο υλικό! Τα 630 καταστήματα “proton” που βρίσκονται σε όλη την Ελλάδα σας περιμένουν για να ανακαλύψετε την ποιότητα και οικονομία των καθημερινών σας αναγκών. Το Διοικητικό συμβούλιο, το προσωπικό και τα μέλη του Ομίλου «proton» σας εύχονται Καλές Γιορτές και Καλό Πάσχα. IKΑ EKΠTΩTN IΑ O KOYΠ σελίδες στις 71-74 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 30 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΓΟΡΩΝ Ιφιγενείας 23, 142 31 Ν. Ιωνία Τηλ.: 210 2724511 Fax: 210 2724512 APXIΣYNTAKTPIA ΜΑΡΙΑ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ & ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΥΛΗΣ ΣΟΦΙΑ ΓΡΑΤΣΙΑ ART DIRECTOR ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΓΟΥΝΑΛΗ 42 ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ • ΒΕΦΑ & ΑΛΕΞΙΑ ΑΛΕΞΙΑΔΟΥ • ΚΩΣΤΑΣ ΛΕΦΑΚΗΣ Αστρολόγος • ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗΣ Διαιτολόγος - Διατροφολόγος • ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΛΥΓΓΡΗ Ψυχολόγος, ΜSc Ψυχολογία Υγείας, Συμβουλευτική Οικογένειας και Γονέων • ΘΟΔΩΡΗΣ Π. ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ Ψυχίατρος • ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Ειδικός Δερματολόγος, Αφροδισιολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Αθηνών • ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Γ. ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ MMT, CST Φυσικοθεραπευτής ATEΛIE ΣΕΜΙΡΑΜΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΛΗΣ ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΣ STUDIO TRIBUTE PLUS ADV. ΣΟΦΙΑ ΜΑΖΑΡΑΚΗ TORBEN NIELSEN STEFANO BIANCHI ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΟΥΡΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ TRIBUTE PLUS ADVERTISING Απόλλωνος 6, 167 77 Ελληνικό & MARKETING Τηλ. κέντρο: 210 9953463 (10 γραμμές) ΣΟΦΙΑ ΤΣΑΚΙΡΙΔΟΥ Fax: 210 9924115 e-mail: [email protected] www.chromoanalysi.gr 52 58 ΣΥΝΤΑΓΕΣ 10 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Ψαροφαγία. Ω-3 λιπαρά και υγεία 18 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Πρακτικός οδηγός του καλού ύπνου 24 ΠΑΙΔΙ Εφηβεία, εν μέσω οικονομικής κρίσης 30 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΛΑΜΠΙΡΗ 38 YΓEIA Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνα 42 ΟΜΟΡΦΙΑ Πως να φροντίσετε σωστά το δέρμα σας 48 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ Νομός Ηλείας. ένα ταξίδι 52 στον πολιτισμό, την ιστορία και τη φυσική ομορφιά ΜΟΔΑ Τα must have της καλοκαιρινής σεζον 58 GOSSIP REPORT... ΠOΛΛΩN AΣTEPΩN 62 ΑΣΤΡΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΝΟΙΞΗ 2013 66 7 ΣΥΝΤΑΓΕΣ Πασχαλινές συνταγές Πάσχα, ημέρα χαράς και γλεντιού! Γιορτάστε με αγαπημένους φίλους και την οικογένειά σας αυτές τις δύσκολες ημέρες και χαρίστε σε όλους χαμόγελα και στιγμές ξεγνοιασιάς γύρω από το παραδοσιακά στρωμένο τραπέζι. Εύχομαι καλό Πάσχα σε όλους! Αλεξία Αλεξιάδου Πρασοσέλινο με μπακαλιάρο και ρύζι 4 μερίδες Χρόνος προετοιμασίας 12 ώρες Χρόνος μαγειρέματος 1 ώρα Βαθμός δυσκολίας ++ 1 κιλό μπακαλιάρο παστό 3/4 κούπας λάδι 8 1 κιλό πράσα σε κομμάτια 2 μέτριες πράσινες πιπεριές σε κομμάτια μπουκιάς 3 κλωνάρια τρυφερό σέλινο ψιλοκομμένο 400 γρ. ντοματάκια κονσέρβας ψιλοκομμένα αλάτι και φρεσκοτριμμένο πιπέρι 1/3 κούπας ρύζι Καρολίνα 3/4 κούπας ζεστό νερό 2 κουταλιές χυμό λεμονιού 1. Κόψτε τον μπακαλιάρο σε κομμάτια και βάλτε τον σε νερό να ξαλμυρίσει. Αφήστε τον να σταθεί 12 ώρες. Στο διάστημα αυτό αλλάξτε το νερό 2-3 φορές. 2. Στραγγίστε τον και βάλτε τον σε κατσαρόλα με κρύο νερό, επάνω σε δυνατή φωτιά. Όταν το νερό αρχίσει να βράζει, κατεβάστε την κατσαρόλα από τη φωτιά. Στραγγίστε τον μπακαλιάρο κι αφαιρέστε την πέτσα και τα κόκαλα. 3. Ζεστάνετε το λάδι σε κατσαρόλα, ρίξτε μέσα τα πράσα, τις πιπεριές και το σέλινο και σοτάρετέ τα, ώσπου να μαραθούν. Προσθέστε τα ντοματάκια, αλάτι, πιπέρι, σκεπάστε και σιγοβράστε, ώσπου να μαλακώσουν τα πράσα και να μείνουν σχεδόν με το λάδι τους. 4. Προσθέστε τα καθαρισμένα κομμάτια του μπακαλιάρου, το ρύζι και το νερό και σιγοβράστε το φαγητό 20΄ ακόμη, ώσπου να φουσκώσει το ρύζι. Ραντίστε το με το χυμό λεμονιού, πασπαλίστε το με μπόλικο φρεσκοτριμμένο πιπέρι, ανακατέψτε ελαφρά και σερβίρετε αμέσως. Για ευκολία χρησιμοποιήστε μπακαλιάρο ξαλμυρισμένο, κατεψυγμένο κι αφήστε τον να ξεπαγώσει. 9 Πασχαλινές συνταγές Ρεβιθοσαλάτα 4 μερίδες Χρόνος ετοιμασίας 20΄ Βαθμός δυσκολίας + Νηστήσιμο 400 γρ. ρεβίθια από κονσέρβα 2-4 σκελίδες σκόρδο λιωμένο 1/4 κούπας ταχίνι χτυπημένο με 2-3 κουταλιές νερό 3-4 κουταλιές χυμό λεμονιού 1 κουταλάκι αλάτι 10 2/3 -1 κούπα ελαιόλαδο καβουρντισμένο κουκουνάρι για το σερβίρισμα 1. Στραγγίστε τα ρεβίθια κι αλέστε τα στο μπλέντερ μαζί με το σκόρδο, να γίνουν πουρές. Προσθέστε το ταχίνι, το χυμό λεμονιού και το αλάτι και χτυπήστε τα, ώσπου να ενωθούν με τον πουρέ από τα ρεβίθια. 2. Συνεχίζοντας το χτύπημα στο πολυμίξερ, ρίξτε με αργή σταθερή ροή το λάδι, ώσπου να ενωθεί στη σάλτσα και να σχηματιστεί απαλό και αφράτο μείγμα. Σερβίρετε με έξτρα λάδι και καβουρντισμένο κουκουνάρι. Αυτό είναι το γνωστό αραβικό «χούμους». Συνοδέψτε με αραβικές πίτες. 11 Πασχαλινές συνταγές Ροβίτσες με ρύζι 4 μερίδες Χρόνος προετοιμασίας 20΄ Χρόνος μαγειρέματος 30΄ (για τις ροβίτσες) και 6-8΄ (για το ρύζι) Χρόνος διατήρησης στο ψυγείο 3 ημέρες Βαθμός δυσκολίας + Νηστήσιμο 1 κούπα ρύζι σπυρωτό 1/2 κούπας ροβίτσες 1/2 κούπας καλαμπόκι βρασμένο ή κονσέρβας 2 κρεμμυδάκια φρέσκα ψιλοκομμένα 12 2 κουταλιές ψιλοκομμένο άνηθο 1/4 κούπας εκλεκτό ελαιόλαδο 1-2 κουταλιές χυμό λεμονιού αλάτι και φρεσκοτριμμένο πιπέρι 1. Βράστε το ρύζι σε αλατισμένο νερό, στραγγίστε το και ξεπλύνετέ το με κρύο νερό. 2. Βράστε τις ροβίτσες σε άφθονο αλατισμένο νερό για 30΄ μέχρι να μαλακώσουν και λίγο πριν ανοίξουν. 3. Βάλτε όλα τα υλικά σε ένα μπολ κι ανακατέψτε. Αφήστε να σταθεί στο ψυγείο για 1 ώρα και σερβίρετε ως κρύο πιάτο. Για να μην ξεφλουδίσουν οι ροβίτσες, βάλτε τες σε κρύο νερό και αφήστε να βράσουν μαζί. 13 Πασχαλινές συνταγές Τσουρέκι γεμιστό με σοκολατωμένες φράουλες 16 μερίδες Χρόνος προετοιμασίας 1 ώρα (+ 3 ώρες για το φούσκωμα) Χρόνος ψησίματος 45΄ Βαθμός δυσκολίας +++ 1 2/3 κούπας γάλα, χλιαρό 2 κουταλιές μαγιά ξερή 1/2 κούπας ζάχαρη 1/2 κουταλάκι αλάτι 2 αυγά 5½ – 6 κούπες αλεύρι δυνατό 1/2 κουταλάκι βανίλια 1/2 κούπας βούτυρο λιωμένο για τη γέμιση 1/2 κούπας ζάχαρη μαύρη 1/4 κούπας βούτυρο λιωμένο 1/2 κούπας αμύγδαλα ασπρισμένα, καβουρντισμένα φιλέ 1 αυγό για το γλάσο 1 κούπα ζάχαρη άχνη 3-4 κουταλιές νερό 1 ασπράδι χτυπημένο 1/8 κουταλάκι βανίλια για το γαρνίρισμα 300 γρ. φρέσκιες φράουλες 250 γρ. σοκολάτα κουβερτούρα λιωμένη κι ανακατεμένη με 2 κουταλιές καλαμποκέλαιο 150 γρ. σοκολάτα άσπρη λιωμένη 1. Κοσκινίστε το αλεύρι με τη βανίλια, το αλάτι και τη μαγιά. Σ’ ένα κατσαρολάκι βράστε το γάλα με τη ζάχαρη. Αφήστε το να κρυώσει ελαφρά, αδειάστε το στο μπολ του μίξερ μαζί με τα αυγά και το μισό αλεύρι και χτυπήστε με το γάντζο, ώσπου να σχηματιστεί λείος χυλός. Προσθέστε το υπόλοιπο αλεύρι και ζυμώστε με τα χέρια σας, ώσπου να επιτύχετε ζύμη λεία κι ελαστική που να μην κολλάει στα χέρια. 2. Βάλτε τη ζύμη σ’ ένα μπολ και ρίξτε λίγο-λίγο το λιωμένο βούτυρο, διπλώνοντας τη ζύμη όσο προσθέτετε το βούτυρο, χωρίς όμως να τη ζυμώνετε. Μην παιδέψετε τη ζύμη, το βούτυρο που περισσεύει μέσα στο μπολ θα απορροφηθεί κατά το φούσκωμα. Καλύψτε τη ζύμη κι αφήστε τη να φουσκώσει και να διπλασιασθεί σε όγκο, 2 ώρες περίπου. Πατήστε τη ζύμη 14 με τα χέρια σας κι ανοίξτε τη, χωρίς να τη ξαναζυμώσετε, σε ορθογώνιο φύλλο με διαστάσεις 40x20 εκ. 3. Αλείψτε τη με το αυγό, πασπαλίστε με τη ζάχαρη και τα αμύγδαλα και ραντίστε με το λιωμένο βούτυρο. Τυλίξτε τη σε ρολό και βάλτε τη σε μια φόρμα καρδιάς με τρύπα, καλά βουτυρωμένη. Σκεπάστε την κι αφήστε την να φουσκώσει, έως ότου διπλασιασθεί σε όγκο και φτάσει μέχρι το χείλος της φόρμας. Ψήστε το τσουρέκι καρδιά 15΄ στους 210°C. Χαμηλώστε τη θερμοκρασία του φούρνου στους 180°C και συνεχίστε το ψήσιμο ακόμη 25΄-30΄. Αν δείτε ότι η επιφάνειά του αρχίζει να μαυρίζει, καλύψτε τη με αλουμινόχαρτο προς το τέλος του ψησίματος. Αφού το βγάλετε από το φούρνο, αναποδογυρίστε το τσουρέκι σε σχάρα κι αφήστε το να κρυώσει καλά. 4. Ετοιμάστε τις φράουλες για τη διακόσμηση. Πλύντε τες καλά και στεγνώστε τες σε απορροφητικό χαρτί κουζίνας. Βουτήξτε τες μια-μια στη λιωμένη λευκή ή μαύρη σοκολάτα φτάνοντας μέχρι τη μέση της φράουλας. Βάλτε τες απάνω σε αντικολλητικό χαρτί φούρνου κι αφήστε τες να σταθούν, ώσπου να στερεοποιηθεί η σοκολάτα. 5. Ετοιμάστε το αυγογλάσο. Ανακατέψτε τη ζάχαρη με το νερό επάνω σε χαμηλή φωτιά. Προσθέστε το χτυπημένο ασπράδι και ανακατέψτε το μείγμα. Περιχύστε το τσουρέκι με το γλάσο κι όση λιωμένη σοκολάτα κουβερτούρα περίσσεψε. Γεμίστε την τρύπα της καρδιάς με τις σοκολατωμένες φράουλες. IKΑ EKΠTΩTN IΑ O KOYΠ σελίδες στις 71-74 15 Πασχαλινές συνταγές Νηστήσιμα κούκις με σοκολατένιες ψηφίδες 30 cookies Χρόνος προετοιμασίας 30΄ Χρόνος ψησίματος 10΄ Βαθμός δυσκολίας + 1 1/3 κούπας αλεύρι για όλες τις χρήσεις 1/4 κούπας κακάο 1 βανίλια 1/2 κουταλάκι σόδα 1/8 κουταλάκι αλάτι 1/2 κούπας μαργαρίνη σοφτ 3/4 κούπας ζάχαρη καστανή 16 1/4 κούπας κονιάκ 1 κούπα ψηφίδες σοκολάτας 1. Σ’ ένα μπολ κοσκινίστε το αλεύρι με το κακάο, τη βανίλια, τη σόδα και το αλάτι. Χτυπήστε στη δυνατή ταχύτητα στο μίξερ τη μαργαρίνη με την καστανή ζάχαρη, ώσπου ν’ αφρατέψει. Ρίξτε το κονιάκ κουταλιά-κουταλιά και χαμηλώστε την ταχύτητα στο ελάχιστο. 2. Ρίξτε το μείγμα των στερεών υλικών λίγο-λίγο στο μείγμα της μαργαρίνης, ανακατεύοντας, ώσπου να γίνει ζύμη απαλή και λεία. Ρίξτε κι ανακατέψτε απαλά μ’ ένα κουτάλι τις ψηφίδες σοκολάτας. Λαδώστε το ταψί του φούρνου, στρώστε αντικολλητικό χαρτί και λαδώστε το επίσης. Πάρτε κουταλιές ζύμης, πλάστε τες σε μπαλάκια κι αραδιάστε τες στο ταψί, σε κάποια απόσταση τη μια από την άλλη, γιατί θα φουσκώσουν και θ’ απλώσουν. 3. Ψήστε τα cookies στους 200°C για 10΄ περίπου ή ώσπου να σκληρύνουν στις άκρες αλλά να είναι μαλακά στο κέντρο. Βγάλτε τα από το φούρνο κι αφήστε τα να σταθούν 5΄ μέσα στο ταψί. Μεταφέρετέ τα σε σχάρα κι αφήστε τα να κρυώσουν εντελώς. Φυλάξτε τα σε κουτί μπισκότων. ΔΙΑΤΡΟΦΗ Γράφει o Μανώλης Μανωλαράκης Ψαροφαγία. Ω-3 λιπαρά και υγεία Ένα ψάρι την εβδομάδα απομακρύνει την γεροντική άνοια, ενώ αντίθετα η παχυσαρκία και όσα αυτή συνεπάγεται, την ενισχύει. Πρόκειται για συμπεράσματα δύο διαφορετικών μελετών, οι οποίες δημοσιεύθηκαν στο ιατρική περιοδικό «Archives of Neurology». Η πρώτη πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του πανεπιστημίου του Σικάγου και κατέδειξε ότι, σε άτομα που κατανάλωναν ψάρι μια ή περισσότερες φορές την εβδομάδα, ο ρυθμός απώλειας των διανοητικών ικανοτήτων τους (η οποία παρατηρείται με το πέρασμα του χρόνου) μειώθηκε κατά 10%-13%. Η δεύτερη εργασία πραγματοποιήθηκε από Σουηδούς ερευνητές του ινστιτούτου Καρολίνσκα. 18 Ψαροφαγία. Ω-3 λιπαρά και υγεία Η προστατευτική δράση των ψαριών αποδίδεται στα λιπαρά οξέα (Ω-3) που περιέχουν και τα οποία προστατεύουν, επίσης, από εμφράγματα και εγκεφαλικά. Ιστορικά αναφέρουμε ότι οι επιστήμονες αρχικά παρατήρησαν ότι οι λαοί που τρέφονταν κυρίως με ψάρια (Εσκιμώοι-Ιάπωνες) εμφάνιζαν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά περιστατικών καρδιακών παθήσεων. Από τότε, η επίδραση των συστατικών των ψαριών μελετήθηκε από πολλούς ερευνητές και όλοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη των Ω3 λιπαρών οξέων (που περιέχονται στο λίπος των ψαριών) είναι σημαντικά για την υγεία μας. Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από πληθυσμιακές μελέτες, αλλά και από νοσοκομειακά πειράματα σε ομάδες ατόμων με ελεγχόμενο διατροφικό πρόγραμμα αναφορικά με τα ψάρια. Τα Ω-3 είναι απαραίτητα λιπαρά οξέα τα οποία βρίσκονται μέσα σε συγκεκριμένες ζωικές και φυτικές τροφές. Φυσικές τροφικές πηγές των Ω-3 λιπαρών οξέων είναι τα ψάρια (π.χ. σαρδέλες, σκουμπρί, γαύρος, ρέγγα, τόνος, κ.λπ.), αλλά και ορισμένοι καρποί (π.χ. σόγια, λινάρι , καρύδια, κ.λπ.) και σπόροι. Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα δεν συντίθενται από τον ανθρώπινο οργανισμό ή συντίθενται ανεπαρκώς, επομένως είναι απαραίτητο να τα παίρνουμε από τις τροφές. Τα κυριότερα λιπαρά οξέα είναι το λινολεϊκό, το λινολενικό και το αραχιδονικό. Από τα παραπάνω, σε ορισμένες ποσότητες ο οργανισμός μπορεί να συνθέσει το λινολενικό και το αραχιδονικό. Το λινολεϊκό οξύ, όμως, δεν συντίθεται από τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα είναι πρόδρομες ουσίες των ορμονών προσταγλαδινών, που ρυθμίζουν ευρύ φάσμα φυσιολογικών λειτουργιών. 20 Αποτελούν δομικά συστατικά των κυτταρικών μεμβρανών Είναι στοιχεία απαραίτητα για τη σύνθεση διαφόρων ορμονών (πχ. προσταγλαδίνες). Τα Ω-3 (αλλά και Ω-6) πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, είναι απαραίτητα για την κανονική ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού. Είναι απαραίτητα για την καλή κατάσταση των ιστών, του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών. Έχουν ευεργετική επίδραση στις δερματοπάθειες, στο καρδιαγγειακό σύστημα και στην αρθρίτιδα. Συμβάλλουν στην ψυχοκινητική εξέλιξη και στη σωστή ανάπτυξη του εγκεφάλου. Το μητρικό γάλα, σε αντίθεση με όλες τις εμπορικά διαθέσιμες συνθετικές τροφές, περιέχει τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου, ιδιαίτερα του αραχιδονικού και δοκοεξανοϊκού οξέος (DHA) της σειράς των Ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του βρέφους. Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου και ειδικά το DHA βρίσκονται σε περίσσεια στο μητρικό γάλα. Tο DHA είναι απαραίτητο για την ταχεία ανάπτυξη του φλοιού του εγκεφάλου και του αμφιβληστροειδούς, που επιτελείται στο τελευταίο τρίμηνο της κύησης και στο πρώτο τρίμηνο της ζωής. Ακόμη το DHA μαζί με το αραχιδονικό οξύ, σε μεγάλες ποσότητες, απαιτούνται για την ανάπτυξη του νευρικού ιστού, ειδικά για την κυτταρική διαφοροποίηση και τη δημιουργία των νευρικών συνάψεων. Έχει αποδειχτεί ότι τα νεογέννητα, έχουν μειωμένη ικανότητα παραγωγής αυτών των συστατικών (και ειδικά αν είναι πρόωρα), κι έτσι επείγει να τα παίρνουν από το γάλα. Το μητρικό γάλα είναι η καλύτερη πηγή των Ω-3 και Ω-6 λιπαρών οξέων. Και μάλιστα μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι διατροφικές συνήθειες της μητέρας επιδρούν στην περιεκτικότητα των λιπαρών οξέων που ανιχνεύονται στο μητρικό γάλα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει μια έρευνα, κατά την οποία Δανοί παρακολούθησαν δείγμα 8.000 εγκύων, και κατέγραψαν τις διατροφικές τους συνήθειες όσο αφορά την κατανάλωση ψαριών. Τα αποτελέσματα ήταν συγκλονιστικά! Το ποσοστό πρόωρων τοκετών στις έγκυες που δεν είχαν καταναλώσει ποτέ ψάρια στη διάρκεια της κύησης ήταν 7,9%. Αντίθετα, εκείνες που έτρωγαν ψάρι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα είχαν πρόωρους τοκετούς σε ποσοστό μόλις 1,9%. Παράλληλα, εντοπίστηκε ότι το μέσο βάρος γέννησης του νεογνού, αλλά και η διάρκεια της κύησης αυξάνονται ανάλογα με την ποσότητα ψαριών που καταναλώνει η έγκυος. Σε μία άλλη έρευνα που έγινε επίσης στη Δανία μελετήθηκε η σχέση μεταξύ της διάρκειας θηλασμού κατά τη βρεφική ηλικία και της νοημοσύνης κατά την ενήλικη ζωή σε ένα δείγμα 3.000 Ψαροφαγία. Ω-3 λιπαρά και υγεία ατόμων. Από τη μελέτη φάνηκε ότι άτομα που θήλασαν έναν μήνα σε σχέση με άτομα που θήλασαν επτά έως εννέα μήνες , είχαν 7 μονάδες διαφορά στο δείκτη νοημοσύνης και η διαφορά αυτή ήταν ανάλογη με τους μήνες που θήλασαν!!! Υπάρχουν και άλλες πολλές μελέτες που δείχνουν ότι τα βρέφη που θηλάζουν έχουν καλύτερη νοητική ανάπτυξη και υψηλότερο IQ σε σχέση με τα παιδιά που τρέφονται με τροποποιημένα γάλατα αγελάδας σε σκόνη. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι το μητρικό γάλα περιέχει πάρα πολλές ουσίες που δεν περιέχονται στο γάλα της αγελάδας. Οι κυριότερες από τις ουσίες αυτές είναι τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου και ειδικά το DHA (το οποίο όπως αναφέραμε ανήκει στα Ω-3 λιπαρά οξέα). Είναι χρήσιμο σε αυτό το σημείο να τονιστεί ξανά ότι το DHA, βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο ανθρώπινο γάλα, ενώ δεν υπάρχει στο τροποποιημένο γάλα αγελάδας. Οι βιομηχανίες γάλακτος προσπαθούν να εμπλουτίσουν τα γάλατα με DHA, το οποίο το παίρνουν από τον κρόκο του αυγού, τα ιχθυέλαια και τα φύκια. Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί προβληματισμοί που αφορούν αυτήν την μέθοδο. Επιπλέον κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τα Ω-3 λιπαρά οξέα, είναι απαραίτητα για την καλή σωματική αλλά και ψυχική υγεία της μητέρας. Έρευνες έχουν δείξει ότι η κατάθλιψη που δημιουργείται σε πολλές μητέρες μετά τη γέννα, συνδυάζεται με χαμηλά επίπεδα Ω-3 λιπαρών οξέων. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που τρώνε περισσότερα ψάρια έχουν λιγότερα προβλήματα στην όραση, προλαμβάνοντας κάποιες διαταραχές της όπως η ξηροφθαλμία και η σχετιζόμενη με την ηλικία οπτική εκφύλιση του αμφιβληστροειδούς. Συγκεκριμένα, σε μελέτη του ερευνητικού οφθαλμολογικού ιδρύματος Schepens του Χάρβαρντ, βρέθηκε ότι γυναίκες 22 που κατανάλωναν συχνά ψάρια είχαν πολύ λίγες πιθανότητες να παρουσιάσουν ξηροφθαλμία, ενώ γυναίκες που έτρωγαν μόνο τόνο και μία φορά την εβδομάδα εμφάνιζαν κατά 18% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ξηροφθαλμίας, σε αντίθεση με αυτές που δεν έτρωγαν καθόλου ψάρια. Σε μια μελέτη του John Paul San Giovanni και των συνεργατών του, που αναλύθηκε η διατροφή 4513 ατόμων ηλικίας 6080 χρόνων, αποδείχτηκε ότι εκείνοι που έτρωγαν ψάρια περισσότερο από δύο φορές την εβδομάδα, είχαν τις μισές πιθανότητες να παρουσιάσουν την εκφύλιση του οπτικού νεύρου, σε σύγκριση με αυτούς που η δίαιτά τους δεν περιείχε ψάρι. Επιδημιολογικές έρευνες έδειξαν ότι σε πληθυσμούς με αυξημένη κατανάλωση ψαριών, που είναι η κυριότερη πηγή Ω-3 λιπαρών οξέων, η συχνότητα της νόσου Αλτσχάϊμερ είναι χαμηλότερη. Η αυξημένη συγκέντρωση του λιπαρού οξέως DHA στη διατροφή έχει σχετισθεί με μειωμένο κίνδυνο για τη νόσο. Στον εγκέφαλο ασθενών που πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάϊμερ, η συγκέντρωση των Ω-3 λιπαρών οξέων, είναι χαμηλή. Επίσης, τα οξέα αυτά και ιδιαίτερα το DHA, δεν είναι μόνο χαμηλά στον εγκέφαλο, αλλά και στο αίμα των εν λόγω ασθενών. Σε μια πρόσφατη έρευνα σε πειραματόζωα, επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, προσπάθησαν να εξετάσουν τα αποτελέσματα μιας διατροφής πλούσιας σε DHA στην εξέλιξη της νόσου Αλτσχάϊμερ. Μετά από έρευνα 3 έως 5 μηνών, η συγκριτική μελέτη των εγκεφάλων των διαφόρων ομάδων των ποντικιών, έδειξε ότι η διατροφή πλούσια σε DHA, πετύχαινε μείωση κατά 70% της παραγωγής της αμυλοειδούς ουσίας. Τα συμπεράσματα των ερευνητών είναι ότι η διατροφή πλούσια σε DHA, μπορεί να καθυστερεί την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάϊμερ. Ακόμη και σε ασθενείς που έχουν γενετική προδιάθεση για τη νόσο, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα των ψαριών πιθανόν να μειώνουν την παραγωγή ή να αυξάνουν τη διάσπαση των πλακών αμυλοειδούς , που χαρακτηρίζουν την προοδευτική επιδείνωση της νόσου. Τέλος, έχει βρεθεί ότι η προσθήκη ποσότητας μεγαλύτερης των 3 γραμμαρίων Ω-3 ιχθυελαίων ως συμπλήρωμα διατροφής οδηγεί σε μείωση των επιπέδων αρτηριακής πίεσης και μάλιστα φαίνεται ότι η μείωση αυτή που παρατηρείται είναι ανάλογη της δόσης των Ω-3 που καταναλώνονται. Όταν προσλαμβάνονται Ω-3 λιπαρά οξέα σε ποσότητα μεγαλύτερη των 3g/ημέρα, η μείωση είναι περίπου 0,66 mmHg για τη συστολική και 0,35 mmHg για τη διαστολική πίεση για κάθε γραμμάριο Ω-3 ιχθυελαίου. Η δράση αυτή των ιχθυελαίων έχει παρατηρηθεί τόσο όταν αυτά προσλαμβάνονται με τη μορφή συμπληρώματος, όσο και όταν προσλαμβάνονται μέσω της αυξημένης κατανάλωσης ψαριών σε καθημερινή βάση. Η δράση όμως αυτή περιορίζεται μόνο σε άτομα που εμφανίζουν υπέρταση και δεν έχει παρατηρηθεί σε υγιή άτομα, χωρίς αυξημένη αρτηριακή πίεση. ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗΣ Διαιτολόγος – Διατροφολόγος ΠΗΓΗ: www.diatrofi.gr ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Γράφει o Θοδωρής Π. Δασκαλόπουλος Πρακτικός οδηγός του καλού ύπνου Χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε ο ύπνος είναι ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής μας και ιδιαίτερα σημαντικό για την υγεία μας. Με επίγνωση της ουσιαστικής ανάγκης του ανθρώπου για έναν πλήρη και απολαυστικό ύπνο, συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε όλα τα μυστικά μας: • Ουσίες που πρέπει να αποφεύγονται, ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες ώρες της ημέρας: • Φαγητό. Βαριά και πικάντικα φαγητά πρέπει να αποφεύγονται το βράδυ, προτιμήστε κάτι το ελαφρύ. Αφήστε πάντα 3 ώρες ανά- Καφές Περιέχει καφεΐνη. Ο μεγάλος εχθρός του ύπνου είναι ο καφές και το τσιγάρο. Η καφεΐνη και η νικοτίνη που περιέχουν, αντίστοιχα, είναι ουσίες που διεγείρουν τον εγκέφαλό μας και πρέπει να αποφεύγονται κατά τις τελευταίες ώρες της ημέρας. Τσάι Περιέχει ξανθίνες. Η ξανθίνη είναι, επίσης, διεγερτική ουσία αλλά με λιγότερη ισχύ απ’ ότι η καφεΐνη και νικοτίνη. Το τσάι περιέχει, επίσης αρκετή καφεΐνη. Μαύρη Σοκολάτα Η μαύρη σοκολάτα περιέχει θεοβρωμίνη, σε μεγάλη ποσότητα, που είναι διεγερτικό του νου και του σώματος. Η κατανάλωση ποσότητας άνω των 50-100γρ. μαύρη σοκολάτα, μπορεί να διώξει τον ύπνο για αρκετές ώρες. Η σοκολάτα περιέχει επίσης μικρή ποσότητα καφεΐνης. Αλκοολούχα ποτά Το αλκοόλ, σε μέτριες ή μεγάλες ποσότητες, επηρεάζει δυσάρεστα τον ύπνο διότι: σε μέτριες δόσεις προκαλεί διέγερση, ενώ σε μεγάλες δόσεις προκαλεί μέθη. Επίσης, χειροτερεύει τη διάθεση σε όσους έχουν ήδη κακή διάθεση. Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ, ειδικά αν είσαστε σε κακή ψυχολογική κατάσταση. Αντίθετα από την άποψη πολλών, ο καλός ύπνος δεν θέλει αλκοόλ. Φάρμακα Πολλά ιατρικά φάρμακα δημιουργούν διέγερση. Συζητείστε με το γιατρό σας αν κάποιο σας προκαλεί αϋπνία. Θα μπορούσατε πχ. να το παίρνετε το πρωί. Κάπνισμα Ο καπνός από τσιγάρα, πούρα κλπ. περιέχει τη διεγερτική νικοτίνη. Ακόμα και αν είστε βαρύς καπνιστής, είναι απαράδεκτο (και επικίνδυνο) να καπνίζετε στο υπνοδωμάτιο. Αν δεν έχετε άλλο χώρο να καπνίσετε, αερίστε, τουλάχιστον, καλά το δωμάτιο πριν ξαπλώσετε. Όταν ξυπνήσετε το πρωί, καπνίστε σε άλλο δωμάτιο, ποτέ στο κρεβάτι. 24 Πρακτικός οδηγός του καλού ύπνου μεσα στο δείπνο και το βραδινό ύπνο. Ο καλός ύπνος θέλει ελαφρύ δείπνο. • Καλές και σταθερές συνήθειες. Επιλέξτε ένα τακτικό ωράριο κατάκλισης και επέλευσης του ύπνου και ακολουθήστε το καθημερινά. Αποφεύγετε τους περιοδικούς υπνάκους. Αν αυτό δεν είναι δυνατόν, περιορίστε τον αριθμό και τη διάρκειά τους. Ο καλός ύπνος πρέπει να είναι συνεχής και χωρίς διακοπές. • Φροντίστε για έναν ήρεμο, καλά αεριζόμενο και ελεγχόμενης θερμοκρασίας και υγρασίας χώρο ύπνου. Η ορθότερη θερμοκρασία μοιάζει να είναι 24 - 26 °C. Το χειμώνα με την κεντρική θέρμανση ή τον κλιματισμό, η ατμόσφαιρα μέσα στο υπνοδωμάτιο γίνεται πιο ξηρή από ότι πρέπει. Ελέγξτε μήπως χρειάζεται ένας υγραντήρας στο υπνοδωμάτιό σας. Αν έχετε μωρά, τότε πιθανόν να επιβάλλεται. Ο καλός ύπνος δεν θέλει ξηρή ατμόσφαιρα. • Μην περνάτε ώρες της ημέρας επάνω στο κρεβάτι, ούτε ξαπλωμένοι, ούτε καθιστοί, αλλά μην μένετε ούτε στο υπνοδωμάτιο αν δεν έχετε ιδιαίτερο λόγο. Το μυαλό σας πρέπει να συνδυάζει το κρεβάτι με το χώρο του ύπνου, μόνο για αυτό το σκοπό (σαν εξαρτημένο αντανακλαστικό). Όταν ξυπνήσετε το πρωί, σηκωθείτε αμέσως και αποφύγετε το «χουζούρεμα»! • Φροντίστε για την καθημερινή σας άσκηση, αλλά ποτέ τις τελευταίες ώρες της ημέρας. Η σωματική άσκηση προκαλεί έκκριση στον εγκέφαλο, μίας κατηγορίας διεγερτικών ουσιών πού λέγονται ενδορφίνες. Οι ενδορφίνες ή ενδογενή οπιούχα, όπως αλλιώς λέγονται, δημιουργούν μια ευχάριστη και διεγερτική σωματική αίσθηση, αλλά δυσκολεύουν τον ύπνο. Ο καλός ύπνος δεν θέλει έντονη φυσική άσκηση, αλλά μια απλή βόλτα. • Εάν 30 λεπτά μετά από την κατάκλιση, δεν έχετε καταφέρει να κοιμηθείτε, δοκιμάστε να αλλάξετε χώρο ύπνου, για να χαλαρώ- 26 σετε καλύτερα. Μην στριφογυρίζετε στο κρεβάτι και αγχώνεστε χειρότερα. Σηκωθείτε, κάντε μία σύντομη δουλειά και δοκιμάστε σε λίγο να ξανακοιμηθείτε. • Ένα χλιαρό μπάνιο πριν από την κατάκλιση, χαλαρώνει, ξεκουράζει και απομακρύνει τις έννοιες. • Κοιμηθείτε όσο αρκεί για να αισθάνεστε ευδιάθετος και υγιής την επόμενη μέρα, αποφύγετε όμως τον υπερβολικό ύπνο. Εάν ο ύπνος καθυστερεί, προσπαθήστε να απασχολήσετε τη σκέψη σας με κάτι άλλο, πιο ευχάριστο. • Αποφύγετε τις πολύ σοβαρές, έντονες και πιεστικές συζητήσεις κατά τις τελευταίες βραδινές ώρες. Ο εγκέφαλός μας χρειάζεται ένα ήρεμο περιβάλλον για να μπορέσει να χαλαρώσει. Σταματήστε την εργασία, αρκετές ώρες πριν τον ύπνο, μιλήστε με τους δικούς σας, κάντε μία ήσυχη βόλτα, ασχοληθείτε με τα hobby σας. Αποφύγετε ραντεβού με γιατρό, δικηγόρο, λογιστή ή τον εργοδότη σας, αργά το βράδυ. Μπορεί τα συμπεράσματα, να σας αναστατώσουν τον ύπνο! Ο καλός ύπνος δεν θέλει πολλές έγνοιες! • Τηλεόραση. Αν προτιμάτε να βλέπετε τηλεόραση όταν ξαπλώνετε, διατρέχετε τον κίνδυνο να παρασυρθείτε στην αϋπνία πολύ εύκολα. Μπορεί να θέλετε να δείτε μέχρι το τέλος μία ενδιαφέρουσα ταινία, να αρχίσει κάποια άλλη πού να σας αρέσει κ.λ.π., οπότε υπολογίστε δύο ώρες ύπνου χαμένες. Μπορεί να παρακολουθήσετε μία έντονη πολιτική ή αποκαλυπτική συζήτηση ή μία μυστηριώδη εξαφάνιση, να παθιαστείτε, να ανησυχήσετε, να εκνευριστείτε, οπότε πάλι υπολογίστε δύο ώρες ύπνου χαμένες. Έχουμε ακούσει πολλές φορές τέτοια παράπονα σε ζευγάρια, όπου υποφέρει ο ένας από τούς δύο, λόγω επιλογής εκνευριστικής νυχτερινής εκπομπής από τον σύντροφό του. Προτιμήστε κά- Πρακτικός οδηγός του καλού ύπνου ποιο πρόγραμμα με μικρή φόρτιση και ενδιαφέρον πχ. ταξιδιωτικά ή ντοκιμαντέρ φυσικής ιστορίας και οπωσδήποτε, ρυθμίστε την τηλεόραση να κλείσει αυτόματα σε 15-30 λεπτά. Μην την αφήνετε όλη νύχτα αναμμένη. Ο εγκέφαλός μας παρόλο τον ύπνο, εξακολουθεί να καταγράφει το εξωτερικό περιβάλλον για οτιδήποτε συμβαίνει, άρα επεξεργάζεται αυτόματα, τα άχρηστα τηλεοπτικά ερεθίσματα. Το βάθος τού ύπνου είναι έτσι μειωμένο και ο ύπνος δεν μας ξεκουράζει όσο Θα έπρεπε. (Επιπλέον και άλλοι λόγοι σχετικοί με την επίδραση ασυνείδητων μηνυμάτων κατά τον ύπνο, επιβάλουν το κλείσιμο της τηλεόρασης νωρίς). • Διάβασμα. Μία πολύ καλή συνήθεια είναι να επιλέγουμε ένα βιβλίο ή περιοδικό για ανάγνωση στο κρεβάτι. Η ίδια η θέση της ύπτιας ανάγνωσης, κουράζει ευκολότερα τούς οφθαλμοκινητικούς μύες, με αποτέλεσμα να νυστάζετε πιο εύκολα. Προσοχή μόνον, γιατί υπάρχουν βιβλία πού είναι τόσο συναρπαστικά, ώστε να θελήσετε να ξενυχτήσετε διαβάζοντας! Ο ύπνος θέλει το κατάλληλο ανάγνωσμα. • Μουσική. Υπάρχουν πολλά κατάλληλα είδη ατμοσφαιρικής μουσικής, μπαλάντες, απαλή μουσική κλπ. πού χαλαρώνουν το πνεύμα και βοηθούν στον καλό ύπνο. Αποφύγετε τα γλετζέδικα και γενικά τη χορευτική μουσική. • Οι πυθαγόρειοι φιλόσοφοι πριν κοιμηθούν έκαναν μία νοητική ανασκόπηση της ημέρας. Τι έκαναν, τι είπαν, αν ήταν σωστό, αν έπρεπε να το διορθώσουν την επόμενη ημέρα, τι παρέλειψαν να κάνουν ενώ έπρεπε κλπ. Εφαρμόστε το. Μία ήσυχη συνείδηση αποκοιμάται εύκολα. • Εφ’ όσον οι συνθήκες της προσωπικής σας ζωής το επιτρέπουν, μην παραλείπετε να φροντίζετε την ερωτική σας υγεία. Η ερωτική απόλαυση είναι ένα πολύτιμο αγαθό και βασικό συστατικό τού καλού ύπνου. Στην εισαγωγική αναφορά σχετικά με το Θεό 28 Ύπνο στην Αρχαία Ελλάδα, είδαμε την παντοδυναμία του ύπνου σε συνδυασμό με τη σεξουαλικότητα. Δεν είναι τυχαίο που οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο Θεός Ύπνος είχε για αγαπημένη του γυναίκα μία από τις τρεις Χάριτες, την Πασιθέη! Ο καλός ύπνος θέλει καλή παρέα! • Η θέση του σώματος κατά τον ύπνο, εξαρτάται από το στρώμα και τις σανίδες του κρεβατιού. Ελέγξτε το στρώμα για τυχόν λακκούβες ή άλλα προβλήματα (χαλασμένα ελατήρια κλπ.) Γυρίστε το ανάποδα ή αγοράστε άλλο. Αντικαταστήστε τις σπασμένες σανίδες. Αφήστε 2 εκατοστά κενό ανάμεσα στις σανίδες, ώστε να «αναπνέει» το στρώμα. Μην χρησιμοποιείτε σκληρά ξύλα. Οι καλύτερες σανίδες είναι από πεύκο που έχει καλή ελαστικότητα. Προσέξτε την εσωτερική επένδυση των στρωμάτων, να είναι καθαρή: ένα φτηνό στρώμα μπορεί να έχει επένδυση από μεταχειρισμένα παλαιά ρούχα! Θυμηθείτε και την σοφή παροιμία: «Όπως έστρωσες, θα κοιμηθείς»! Ο καλός ύπνος δεν θέλει βαριά και πολλά ρούχα. Ελαφρά και ζεστά σκεπάσματα (παπλώματα) είναι προτιμότερα! • Αν ξυπνάτε με την ανατολή του ήλιου, ενώ θέλετε και μπορείτε να κοιμηθείτε ακόμα, πιθανώς να φταίνε οι κουρτίνες και τα παραθυρόφυλλα. Υπάρχουν άνθρωποι με μεγαλύτερη ευαισθησία στο ηλιακό φως. Καθώς ξημερώνει, η προοδευτική αλλαγή της φωτεινότητας στο χώρο του ύπνου, δίνει αυτόματα εντολή στον εγκέφαλο να βρεθεί σε εγρήγορση. Η λύση είναι απλή: αλλάξτε τις απλές κλασσικές κουρτίνες με νέες κουρτίνες συσκότισης. Κλείστε καλά αποβραδής τα μπαντζούρια. • Αν όλα τα παραπάνω αποτύχουν να φέρουν τον πολυπόθητο ύπνο, τότε ζητείστε ιατρική βοήθεια. ΘΟΔΩΡΗΣ Π. ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ Ψυχίατρος, www.psi-gr.tripod.com ΠΑΙΔΙ Γράφει η Αλεξάνδρα Λύγγρη Εφηβεία, εν μέσω οικονομικής κρίσης Αναμφισβήτητα, οι πλέον επιβαρυμένοι από την κρίση αυτή είναι η ηλικιακή ομάδα 15-29, σε πολλαπλά επίπεδα, λιγότερα χρήματα για χαρτζιλίκι ή για μισθό, μειωμένες ευκαιρίες επαγγελματικές και εκπαιδευτικές, ένα δυσβάσταχτο εθνικό χρέος… κληρονομιά στις πλάτες τους. Το μέλλον φαντάζει ζοφερό και επικίνδυνο. Οι έφηβοι, σήμερα, έρχονται αντιμέτωποι με ένα δύσκολο και πολύ απογοητευτικό περιβάλλον, υπάρχει ένα έντονο κλίμα απογοήτευσης και ματαίωσης, σε κοινωνικό επίπεδο και σε επίπεδο ιδεολογίας, που μοιραία βάσει της αρχής των αλληλεξαρτώμενων συστημάτων, αντανακλά και στην οικογένεια και στο δομικό της στοιχείο, τους ανθρώπους. Δεν μπορεί, λοιπόν, παρά να επηρεαστεί ο έφηβος. Όλα αυτά τα ανησυχητικά και αποκαρδιωτικά μηνύματα δένουν με το αναπτυξιακό στάδιο, στο οποίο βρίσκεται ο έφηβος. Είναι στη μετάβαση, όπως συνήθως αναφέρεται, από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση και έχει μέσα του να παλέψει με πολλά: με ένα σώμα και μια εικόνα εαυτού που αλλάζει, με το θεμελιώδες ερώτημα «ποιός είμαι», ποιά είναι η ταυτότητά του, 30 31 Εφηβεία, εν μέσω οικονομικής κρίσης να διαφοροποιηθεί από την οικογένεια, να ξεκινήσει την δική του αυτόνομη πορεία ζωής. Έχει να παλέψει με την αμφιθυμία, που νιώθει μέσα του και προέρχεται από τη χαρά και την περηφάνια για το μεγάλωμά του και από την άλλη μεριά, την αγωνία και τον πόνο για το χάσιμο της παιδικής ασφάλειας. Στην αποσταθεροποίηση αυτή, που βιώνει εσωτερικά, έρχεται να κουμπώσει η κοινωνική και οικογενειακή αποσταθεροποίηση: ανεργία και οικονομική δυσπραγία στην οικογένεια, το νοικοκυριό φτωχοποιείται και μοιραία και ο έφηβος χάνει πολύ οικείες και δεδομένες παροχές, όπως ιδιωτικό σχολείο, ιδιαίτερα μαθήματα ή φροντιστήρια, τρίτες και τέταρτες ξένες γλώσσες, άνετο χαρτζιλίκι, προσωπικές αγορές, συχνές και δαπανηρές εξόδους. Οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια επίσης αποσταθεροποιούνται περαιτέρω, τόσο στο σύστημα των γονέων μεταξύ τους, όσο και στις σχέσεις των γονέων με τον έφηβο. Οι γονείς είναι δυσκολεμένοι πολύ και όταν έρχεται η ώρα να αντιμετωπίσουν και τον έφηβο, τα λόγια γίνονται δύσκολα ή πικραίνουν ακριβώς γιατί είναι πικραμένοι και οι ίδιοι. Ίσως εδώ είναι καλό να απαντήσουμε σε ένα καίριο ερώτημα. Τι σημαίνει κρίση; Ίσως αν ξαναδιαβάσουμε τον όρο να βοηθηθούμε απέναντι σε αυτό που ζούμε και βλέποντας μια άλλη οπτική να αλλάξει η στάση μας και το συναίσθημά μας απέναντι στις δυσκολίες αυτής σχεδόν της πρωτόγνωρης κατάστασης. Το κινέζικο ιδεόγραμμα για την λέξη κρίση έχει 2 αναγνώσεις: Από τη μια κίνδυνος και σύγκρουση και από την άλλη ευκαιρία. Στα δικά μας δεδομένα, του σήμερα, έχουμε αυτήν την τεράστια ανατροπή δεδομένων, κλίμα πεσιμισμού και καθημερινής ματαίωσης, τα σχέδια αλλάζουν συνεχώς ή δεν υπάρχουν, λείπει η προοπτική, υπάρχει αγωνία, αβεβαιότητα και σύγκρουση. Μήπως, όμως, μέσα σε όλα αυτά τα βασανιστικά που περνάμε, υπάρχει και η ευκαιρία; Η ευκαιρία να ξαναδιαβάσουμε την πορεία μας, προσωπική, κοινωνική, οικογενειακή ως τώρα; Να ξαναδιαβάσουμε τις αξίες μας και τις σχέσεις μας, να εστιάσουμε στο ουσιαστικό, να αναπτύξουμε σχέσεις και συλλογικότητα. Κάνεις, βέβαια, δεν λέει ότι η αλλαγή θα έπρεπε να γίνει έτσι τόσο βίαια ούτε θα έχει κανείς το θράσος να μιλήσει για ευκαιρία μέσα από την κρίση σε γονείς που δεν έχουν να ταΐσουν τα παιδιά τους. Πρέπει να λέμε την αλήθεια στους εφήβους για την κατάσταση στο σπίτι; Όμως ήρθε η ώρα να ξεκαθαρίσουμε τι κρατάμε και τι πετάμε… Ίσως είναι πιο σημαντικό να μην προσπαθούμε να αντέξουμε απλά την κρίση, αλλά να αλλάξουμε και να μεγαλώσουμε μέσα από αυτήν. Μπορεί αυτό να πρέπει να είναι το μήνυμα προς τον έφηβο του σήμερα με τόσα να συμβαίνουν μέσα του και γύρω του. Οπότε ναι, η κρίση αφορά, ενδιαφέρει και επηρεάζει τους εφήβους. Χρειάζεται να ακούσουν οι γονείς τις απόψεις τους. Χρειάζεται ή καλύτερα οφείλουν να μεταφέρουν την κοινωνική πραγματικότητα και την πραγματικότητα της οικογένειας και στους εφήβους, αλλά και στα μικρότερα παιδιά. Προσοχή, χρειάζεται η γλώσσα και οι λέξεις να είναι προσεγμένες και ανάλογες με την ηλικία. Δεν χρειάζονται πολλές 32 33 Εφηβεία, εν μέσω οικονομικής κρίσης λεπτομέρειες, αλλά απαιτείται ειλικρίνεια και όχι τρομοκρατία ή εκφοβισμός. Λένε καμιά φορά οι γονείς “να μην το πούμε στα παιδιά για να μην στενοχωρηθούν”.‘Ο,τι όμως δεν λέγεται με λόγια, ψιθυρίζεται ή και φαίνεται σε μη λεκτικό επίπεδο. Τα παιδιά είναι τόσο προικισμένα, που το καταλαβαίνουν. Το άγνωστο ή το πλασμένο στη φαντασία είναι πιο απειλητικό από το λεχθέν. Αντίθετα η αλήθεια απελευθερώνει και βάζει τα πράγματα στην ουσιαστική τους διάσταση. Υπάρχει θετική πλευρά; Μπορούμε να δούμε θετικές πλευρές σε όλο αυτό, όπως για παράδειγμα επιστροφή στο χαρτζιλίκι, στην αυτοδιαχείριση κάποιων χρημάτων για την κάλυψη των αναγκών, ανάληψη στην ουσία προσωπικής ευθύνης και όχι «πόσα θες; Πάρ’ τα, σ’ τα αφήνω στο τραπέζι». Μπορεί να δουλέψει για να αυξήσει το χαρτζιλίκι ή για να καλύπτει και μόνος κάποιες ανάγκες, γιατί αυτό είναι μεγάλωμα, αρκεί να μην αφήνει άλλους σημαντικούς στόχους στην άκρη. Έτσι, ανακαλύπτει μια αξία πολύ σημαντική, αυτή του μόχθου και της προσωπικής δημιουργίας. Μαθαίνουμε να ακούμε αυτό που θέλουν τα παιδιά και αυτά να εκφράζουν το τι θέλουν πραγματικά, ώστε να μένει ουσιαστικός ελεύθερος χρόνος, αλλά και να κάνουν επιλογές που τα εκφράζουν εκπληρώνοντας τα δικά τους όνειρα. Ίσως έτσι μάθουν να κάνουν όνειρα δικά τους. Τι κάνουμε όταν το πορτοφόλι δεν αντέχει παραπάνω; Σκεφτόμαστε τι χρειαζόμαστε πραγματικά και αγοράζουμε 34 αυτά και μόνο. Αν κόψουμε δραστηριότητες, συζητάμε και βρίσκουμε τρόπους ευφάνταστους αναπλήρωσης, σχετιζόμαστε και ερχόμαστε πιο κοντά. Αυτό που, κυρίως, είναι καλό να έχουν κατά νου οι γονείς, είναι ότι το κύρος τους και το κύρος κάθε ατόμου δεν στηρίζεται στο πόσα λεφτά βγάζει ή στην εξουσία και την αυθεντία , αλλά στο σεβασμό και στην ειλικρινή επικοινωνία, δηλαδή «ακούω χωρίς να αξιολογώ και εκφράζω τα ειλικρινή μου συναισθήματα. Ακούγοντας τους εφήβους, αλλά και όταν μοιραζόμαστε ανησυχίες, λύπες αλλά και χαρές γινόμαστε πιο ανθρώπινοι και ανακαλύπτουμε και πράγματα και για τον ενήλικο εαυτό μας, μέσα από αυτό. Ωριμάζουμε και εμείς περισσότερο, μαζί με τον έφηβο, γιατί μας δίνει μια άλλη οπτική. Ίσως αυτό να είναι το μάθημα από την κρίση αυτή, να ωριμάσουμε μικροί και μεγάλοι και να αναπτύξουμε μια ψυχική ανθεκτικότητα, την οποία καλούμαστε να κληροδοτήσουμε, και όχι άλλη μια φούσκα , που μπορεί να σκάσει και πάλι. Οι γονείς εξάλλου, όπως λέει ο Χαλίλ Γκιμπραν, είναι οι τοξότες που θα τεντώσουν τα βέλη και θα αφήσουν τα βέλη (παιδιά) να φύγουν όσο πιο μακριά μπορούν το καθένα. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΛΥΓΓΡΗ Ψυχολόγος, ΜSc Ψυχολογία Υγείας, Συμβουλευτική Οικογένειας και Γονέων, email: [email protected] ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Χριστίνα Λαμπίρη Είναι ξανθιά, γαλανομάτα και προσηνής. Είναι η Χριστίνα Λαμπίρη που, σαν το κορίτσι της διπλανής πόρτας, για πολλά χρόνια έμπαινε κάθε μεσημέρι στα σπίτια των τηλεθεατών, χαρίζοντάς τους τη λάμψη και τα νέα της σόουμπιζ, όταν αυτά είχαν ακόμα... λόγο ύπαρξης. Τώρα, που η τηλεόραση, και όχι μόνο, έχει αλλάξει, σαν έμπειρη δημοσιογράφος που είναι, μπήκε σε μια άλλη πορεία, αυτή της παρουσίασης των κεντρικών δελτίων ειδήσεων του Star. Δυο ώρες, περίπου, πριν μπει στο πλατό, καθόμαστε στο γραφείο της και ξεκινάμε μια χαλαρή συνέντευξη… 38 Χριστίνα, είναι πολύς καιρός τώρα που έχεις αναλάβει αυτό το πόστο και θέλω να μου πεις πώς ένιωσες όταν σου έγινε η πρόταση. Κατ΄ αρχήν, δεν το πίστευα! Δεν πίστευα ότι θα γίνει… Εντάξει, το συζητήσαμε, αλλά από το να το συζητήσουμε μέχρι να βγούμε στον αέρα, ήταν τεράστια απόσταση. Πάντα με ρωτούσαν, όλα αυτά τα χρόνια, αν θα σκεφτόμουν να κάνω δελτίο και τους έλεγα «Παιδιά, δεν γίνονται αυτά τα πράγματα!» Το θεωρούσα λίγο απίθανο. Το αντίστροφο μου ‘κανε πιο πολύ, αλλά από τη μεσημεριανή εκπομπή να βρεθώ σε δελτίο, με χαροποίησε πάρα πολύ! Και πώς σου φάνηκε αυτή η αλλαγή; Να κάνεις κάτι τόσο διαφορετικό; Να σου πω κάτι… Παρόλο που έχω κλείσει ένα χρόνο στο δελτίο, έχω αγωνία, δεν αισθάνομαι ότι έχω ενσωματωθεί εντελώς! Έχω την αγωνία κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, όταν γράφουμε, όταν είμαι στον αέρα… Δεν έχω προσαρμοστεί τελείως. Δηλαδή δεν είναι ακόμα δικό μου, όπως ήταν η εκπομπή, για παράδειγμα, ακόμα το παλεύω…. Σου πάει όμως… Μακάρι, δεν ξέρω! Οι άλλοι το κρίνουν. Εγώ δεν μπορώ να το καταλάβω αν μου πάει ή όχι… Το αγαπώ, προσπαθώ να δίνω τον καλύτερό μου εαυτό, το κάνω κέφι, το γουστάρω αυτό που συμβαίνει… Θα ‘θελες να κάνεις κάτι άλλο, παράλληλα; Παράλληλα ε; Να σου πω… Πρέπει πια να κάνουμε πολλά πράγματα παράλληλα, για να επιβιώσουμε. Οπότε, σε οτιδήποτε γίνεται παράλληλα, ναι, με μεγάλη μου χαρά! Αλλά δεν ξέρω τι θα μπορούσε να είναι αυτό… Δηλαδή, θα μπορούσε να είναι κάτι τηλεοπτικό; Θα μπορούσε να είναι κάτι εφημεριδίστικο; Θα μπορούσε να είναι κάτι εκτός τηλεόρασης; Δεν ξέρω… Μήπως υπάρχει κάτι στα σκαριά, που δε γνωρίζω; (Γέλια…) Όχι, δεν υπάρχει κάτι που δεν ξέρεις! Απλά, το μόνο καινούριο που παίζει, σχετικά με μένα, αυτή τη στιγμή είναι το γεγονός ότι λήγει το συμβόλαιό μου φέτος τον Ιούλιο… οπότε δεν ξέρω καθόλου τι μέλλει γενέσθαι, δεν ξέρω καθόλου, από κει και πέρα τι γίνεται… Σου λείπει η μεσημεριανή σου εκπομπή; Η μεσημεριανή εκπομπή, σαν περιεχόμενο, δεν μου λείπει, η εκπομπή, όμως, μου λείπει! Η τηλεόραση, στο μέγεθος που την έκανα, μου λείπει και μου λείπουν και οι παρέες μας, οι συντροφιές μας, η ομάδα μας… Δηλαδή, υπάρχουν ακόμα στιγμές που κατεβαίνω στο κυλικείο να πάρω κάτι κι όταν διασχίζω τους διαδρόμους έχω πολλές εικόνες! Περιμένω ν’ ακούσω τις φωνές των συνεργατών μου… Οπότε ναι, η εκπομπή μου λείπει, αλλά όχι σαν περιεχόμενο. Και δεν το λέω απαξιωτικά -γιατί ξέρω ότι μπορεί ν’ ακούγεται πάρα πολύ άσχημα- είμαι ευγνώμων που την έκανα αυτή την εκπομπή. Ήταν ένα καταπληκτικό σχολείο, μια τρομερή εμπειρία, που είχε και επιτυχία… Αλίμονο, αν δεν το αναγνώριζα όλο αυτό! Αλλά, έκανε έναν κύκλο για μένα. Μια πρωινή εκπομπή, θα ήθελες να κάνεις; Ε…δεν νομίζω… (Γέλια) Το λες αυτό, μήπως, επειδή η τηλεόραση βρίσκεται στα… κάτω της; Ναι… Ξέρεις τι… νομίζω ότι η τηλεόραση έχει δώσει σε πάρα πολύ μεγάλη ποσότητα, πάρα πολλά πράγματα. Έχουμε πήξει από όλα αυτά! Δηλαδή, να πάω να κάνω ένα πρωινό, για να πω τι; Θα είναι διαφορετικό, επειδή θα το παρουσιάζω εγώ; Είναι κάτι που δεν θα παύει να έχει κάποια συγκεκριμένα στοιχεία. Θα είναι η μαγειρική, η αστρολογία, ιατρικά, γενικά θέματα, σόου μπιζ… Άντε να πάω! Και;;;; Το κάνουν ήδη με μεγάλη επιτυχία ο Γιώργος και η Φαίη, η Σταματίνα Τσιμτσιλή μια χαρά, που είναι κάπως εναλλακτικό απέναντι και πάει καλά... Εντάξει, δεν νομίζω ότι όλοι μπορούμε να κάνουμε τα πάντα! Πώς σου φαίνεται εσένα τώρα πια η τηλεόραση; Πολύ φτωχή, πολύ μίζερη… Την αγαπώ αφόρητα και με στενοχωρεί η εικόνα της. Θα ήθελα να υπάρχουν περισσότερες εκπομπές με ενδιαφέρον, να συμβαίνουν ωραία πράγματα. Άρα, είσαι σε μια φάση που δεν σου λείπει η τηλεόραση… Δε μου λείπει, γιατί αισθάνομαι ότι, έτσι όπως είναι τα πράγματα, δεν χωράω… Δηλαδή, δεν θα είχα να προσφέρω, κάτω από αυτές τις συνθήκες, κάτι παρά πάνω. Σε θλίβει το γεγονός ότι πια δεν υπάρχουν ελληνικές παραγωγές και όλα τα κανάλια προβάλλουν τούρκικα; Πάρα πολύ! Εγώ ακόμα ονειρεύομαι την τηλεόραση που είχαμε στο παρελθόν, που είχε ζώνες, που είχε προγράμματα, που είχες επιλογές… Τώρα είναι μονόδρομος. Τώρα που έχεις περισσότερο χρόνο και είσαι σε μια ευτυχισμένη περίοδο της ζωής σου, μετά το γάμο σου, σίγου- 39 Χριστίνα Λαμπίρη ρα έχεις δώσει μεγαλύτερο βάρος στις οικογενειακές στιγμές… Κοίταξε, είμαι ένας άνθρωπος που όλα τα χρόνια δούλευα σκυλίσια. Επομένως, βρήκα και έχω καλύψει τις ώρες, μη νομίζεις… Δεν θα μπορούσα ποτέ να είμαι μόνο στο σπίτι! Εξάλλου, ο Θανάσης είναι ένας άνθρωπος που δουλεύει από το πρωί ως το βράδυ, οπότε η μόνη στιγμή που βρισκόμαστε είναι πάλι το βράδυ, που θα πούμε τα νέα μας, θα πιούμε το κρασάκι μας, θα τσιμπήσουμε, θα βγούμε με φίλους… Δεν έχει αλλάξει η ζωή σ’ αυτό το κομμάτι. Άρα τι κάνω εγώ… Αν δεν είμαι εδώ στο κανάλι, έχω ένα portal, που δεν έχει καμία σχέση με lifestyle και ασχολούμαι αρκετές ώρες εκεί. Ξέρω όμως ότι ασχολείσαι και με το μαγαζί του άντρα σου, που είναι με ρούχα. Πηγαίνεις κι εκεί… Ναι, ο άντρας μου ασχολείται πάρα πολλά χρόνια με τα ρούχα. Ότι βρίσκομαι εκεί κάποιες φορές είναι αλήθεια, κυρίως Παρασκευές και Σάββατα. Πάω, γιατί μ’ αρέσει η επικοινωνία με τον κόσμο, δεν μπορώ να βοηθήσω σε κάτι. Δυστυχώς, δεν έχω το ταλέντο της πώλησης! Αυτό είναι έμφυτο, γεννιέσαι μ’ αυτό. Πωλητής δεν γίνεσαι και τους θαυμάζω πάρα πολύ όσους μπορούν και στέκονται σ΄ αυτό το επάγγελμα. Είναι, όμως, μέχρι εκεί! Πραγματικά το πιστεύω ότι τα αντρόγυνα δεν πρέπει να βρίσκονται και στο χώρο εργασίας. Εγώ τουλάχιστον, δεν μπορώ να επιβιώσω έτσι… Μπορεί να κάνω και λάθος, αλλά δεν μπορώ… Ε… ακόμα θεωρείσαι… σχεδόν, νιόπαντρη! Μετά από τρία χρόνια; Ναι, νιόπαντρη είσαι! Φανταζόσουν, πριν ξαναπαντρευτείς, όταν ήσουν μόνη σου με την κόρη σου, ότι θα… ξαναμπείς σ’ όλο αυτό; Όχι, βέβαια! Το είχα αποκλείσει… Δεν μπορούσε να περάσει από το μυαλό μου καθόλου… Και; Πώς προέκυψε; Ε… είναι αυτό που λένε, πως όταν κάνουμε σχέδια ο Θεός γελάει! Ήρθε τη σωστή στιγμή, τη σωστή ώρα. Ενδεχομένως, ήμουν έτοιμη και δεν το είχα καταλάβει! Έτσι απλά. Μερικά πράγματα δεν χρειάζεται να τα αναλύεις ιδιαίτερα. Απλώς, τα απολαμβάνεις όπως έρχονται κι όπως είναι… Πως περνάτε μαζί; Κατ’ αρχήν, κάνουμε πάρα πολύ καλή παρέα, που είναι βασικό για ένα ζευγάρι. Κάνουμε συντροφιά, γελάμε πολύ, αναλύουμε διάφορα, είμαστε παρεΐτσα… Οπότε, επιλέγουμε εκδρομές, έχουμε μόνιμα και πάμε σ’ ένα παραδεισένιο μέρος στη Φωκίδα, πάμε Σαββατοκύριακα. Αλλιώς, σε φίλους, καθόμαστε, μαγειρεύω που και που… 40 Σ’ αρέσει να μαγειρεύεις; Με εκτονώνει! (Γέλια) Τις καλύτερες μαγειρικές μου τις έχω κάνει όταν είμαι πάρα πολύ εκνευρισμένη! Όταν έχω πολλά νεύρα μαγειρεύω… Επειδή είμαι ένας άνθρωπος που δεν μιλάω και μαζεύω μέσα μου… Το κάνεις και στον άντρα σου αυτό; Όχι, με τον Θανάση δεν το κάνω. Μαζί του έχω άνεση και προστατεύω και τη σχέση μας. Επειδή είναι προσωπική σχέση, υπάρχει απόλυτη διαφάνεια και ειλικρίνεια. Αλλά, στην καθημερινότητα, με τους άλλους ανθρώπους, δεν μπορείς πάντα να μιλήσεις, να απαντήσεις, οπότε το… βγάζω στην κατσαρόλα! Πόσο σ’ έχει επηρεάσει η κρίση ; Έχω βάλει τα δυο μου πόδια, σ’ ένα παπούτσι, κυριολεκτικά! Δηλαδή, επειδή έχουν περιοριστεί πολύ και οι δικές μου οι αποδοχές, έχω προσαρμοστεί αφάνταστα… Έχω κόψει πολλά από την καθημερινότητά μου. Δεν θυμάμαι καν από πότε έχω να ψωνίσω, το έχω ξεχάσει… Έχεις βρει τρόπο να αμύνεσαι λίγο απέναντι στον καθημερινό… βομβαρδισμό από δυσάρεστα πράγματα, ή σ’ επηρεάζουν πολύ; Αν ήμουν μια φορά ανασφαλής στο παρελθόν, τώρα είμαι δέκα φορές! Ζω με μια μόνιμη αγωνία για το αύριο… Υπάρχουν στιγμές που με κουράζει αυτή η αγωνία… Δεν ξέρουμε τι θα μας ξημερώσει… Πες μου και κάτι αισιόδοξο, για να κλείσουμε… (Γέλια) Α… θες και κάτι αισιόδοξο! Άρα, πάντα ξημερώνει μια καλύτερη μέρα! 41 ΥΓΕΙΑ Γράφει o Χαράλαμπος Τιγγινάγκας Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνα Με τον όρο Σύνδρομο του Καρπιαίου Σωλήνα, περιγράφουμε την παγίδευση του Μέσου νεύρου του χεριού, στην πορεία του μέσα από το καρπιαίο σωλήνα. Ο καρπιαίος σωλήνας είναι ένα στενό μονοπάτι στην περιοχή του καρπού, που αποτελείται από οστά, συνδέσμους καθώς και τους μύες και τένοντες που κινούν τα δάκτυλα του χεριού. Συνήθως, η παγίδευση του μέσου νεύρου προκαλείται λόγω οιδήματος στην περιοχή. 42 43 Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνα Το οίδημα , τις περισσότερες φορές , οφείλεται σε τενοντίτιδα, δηλαδή σε φλεγμονή ή εκφυλισμό στους τένοντες των καμπτήρων μυών των δακτύλων σαν αποτέλεσμα υπερκόπωσης. Άλλες αιτίες είναι κάταγμα στην περιοχή με εξάρθρωση, μόλυνση, κάκωση του ίδιου του νεύρου κ.α.. Αυτό το σύνδρομο εμφανίζεται σε ηλικίες από 30 έως 60 χρονών, ενώ η συχνότητα του στις γυναίκες είναι τρεις έως πέντε φορές περισσότερη, από τους άνδρες, πιθανόν λόγω πιο στενής κατασκευής στις γυναίκες του καρπιαίου συνδέσμου. Στο 50% των περιπτώσεων αφορά και τα δύο χέρια. Το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα εμφανίζεται μόνο σε ενήλικες, ενώ άνθρωποι με διαβήτη ή άλλες μεταβολικές παθήσεις που επηρεάζουν άμεσα τα νεύρα είναι σε υψηλό κίνδυνο να το παρουσιάσουν. Συγκεκριμένες απασχολήσεις, που απαιτούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις κάμψης του καρπού εμφανίζουν σχετικά υψηλή συχνότητα εμφάνισης του συνδρόμου. Αυτού του τύπου οι τραυματισμοί ονομάζονται «Σύνδρομα Υπέρχρησης», αφορούν τις γραμματείς που δακτυλογραφούν, αυτούς που ασχολούνται με ηλεκτρονικούς υπολογιστές (παρόλο που μελέτη της Mayo Clinic το 2001 έδειξε ότι αυτοί που απασχολούνται με ηλεκτρονικούς υπολογιστές περισσότερο από 7 ώρες την ημέρα, δεν εμφάνισαν αυξημένα ποσοστά εμφάνισης του συνδρόμου, σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό), τους ταμίες, τους εργάτες σε γραμμές παραγωγής τους μουσικούς, κ.α. Στάδια του Συνδρόμου του Καρπιαίου Σωλήνα 1ο ΣΤΑΔΙΟ -> Ελάχιστο μυρμήγκιασμα και μούδιασμα ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες δραστηριότητες που υποχωρεί με την ανάπαυ- 44 ση. Δεν υπάρχει τραυματισμός του νεύρου. 2ο ΣΤΑΔΙΟ -> Ένταση των συμπτωμάτων, αυξημένη πίεση πάνω στο νεύρο. 3ο ΣΤΑΔΙΟ -> Σημαντική πίεση πάνω στο Μέσο Νεύρο με επιδείνωση των συμπτωμάτων, ιδιαίτερα του πόνου με πιθανή μείωση της ικανότητας σύλληψης αντικειμένων με αυτό το χέρι, μυϊκή ατροφία. Βασικά συμπτώματα Πόνος στον καρπό , που μπορεί να ακτινοβολεί σε ολόκληρο το χέρι ακόμα μέχρι τους ώμους και τον αυχένα. Ο πόνος επιδεινώνεται κατά την διάρκεια της νύκτας ή νωρίς το πρωί. Μούδιασμα ή βελόνιασμα στο χέρι. Μείωση της δύναμης του χεριού. Ελάττωση της κινητικότητας της περιοχής. Ατροφία των μυών του αντίχειρα. Ξηροδερμία, οίδημα ή αλλαγή στο χρώμα του χεριού. Πολλοί από τους πάσχοντες δεν δίνουν την ανάλογη σημασία στα αρχικά συμπτώματα, όπως π.χ. να ξυπνάνε την νύκτα με μούδιασμα ή πόνο στην περιοχή του καρπού, ιδιαίτερα μετά από υπερκόπωση της περιοχής. Μπορεί τα συμπτώματα στην αρχή να είναι περιοδικά , αλλά στην συνέχεια γίνονται επίμονα και αρκετές φορές δυσάρεστα. Πρώτες βοήθειες Άμεσα πρέπει να διακόπτεται κάθε δραστηριότητα, που προκαλεί πόνο στην περιοχή. Εφαρμογή πάγου για τον περιορισμό του οιδήματος ή της μικρο αιμορραγίας λόγω του τραυματισμού. 45 Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνα Περιορισμός των δραστηριοτήτων. Επιτυγχάνεται με την εφαρμογή νάρθηκα, ώστε να προστατεύεται το μέλος από υπερβολικές κινήσεις. Ακόμα και αν δεν είναι απαραίτητη η εφαρμογή του την ημέρα καλό είναι εφαρμόζεται στην διάρκεια της νύκτας, ώστε να συγκρατείτε το μέλος σε ουδέτερη θέση. Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρήσουν μέσα σε 4 ή 5 ημέρες τότε πρέπει να επισκεφθούν τον γιατρό τους. Διάγνωση Στην διάγνωση του συνδρόμου αυτού πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς η ποικιλία των συμπτωμάτων μπορεί να μας οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα. Αρχικά , εκτιμούμε τα συμπτώματα του ασθενή με σκοπό να διαπιστώσουμε αν πρόκειται για Αυχενοβραχιόνιο σύνδρομο ή για σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα ή συνδυασμός αυτών των δύο, κάτι που δεν είναι καθόλου απίθανο. Θα πρέπει να διαπιστώσουμε , αν υπάρχει πίεση του μέσου νεύρου στην περιοχή του αυχένα ή στην περιοχή του καρπού ή και στις δύο. Αν δεν συμβεί αυτό κινδυνεύουμε η θεραπευτική προσέγγιση που θα επιλέξουμε να αποδειχθεί τελείως άχρηστη. Η λεπτομερής λήψη ιστορικού θα μας δώσει εκείνες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να διαπιστώσουμε τον μηχανισμό που προκάλεσε το πρόβλημα. Η κλινική αξιολόγηση θα μας δώσει σημαντικές πληροφορίες. Όταν υποψιαζόμαστε ύπαρξη συνδρόμου του καρπιαίου συνδρόμου ,εφαρμόζουμε απλά tests για να εκτιμήσουμε την μυϊκή δύναμη και την αισθητικότητα στο πάσχον χέρι και αντιβράχιο. Υπάρχουν συγκεκριμένα tests που εφαρμόζουμε με σκοπό να αναπαράγουμε τα συμπτώματα. TINEL TEST, πιέζουμε ή εφαρμόζουμε επαναλαμβανόμενες κρούσεις στο μέσο νεύρο στη περιοχή του καρπού, η δοκιμασία είναι θετική αν προκαλείται μυρμήγκιασμα στα δάκτυλα ή αίσθηση δόνησης. PHALEN TEST ή Δοκιμασία Κάμψης του Καρπού, έχοντας το αντιβράχιο σε ευθεία, κάμπτουμε τον καρπό πιέζοντας όλα τα δάκτυλα προς τα κάτω. Η δοκιμασία είναι θετική αν προκληθεί μυρμήγκιασμα ή αυξηθεί το μούδιασμα στα δάκτυλα μετά από ένα λεπτό. Αυτές καλό είναι να επιβεβαιωθούν παράλληλα με άλλες διαγνωστικές μεθόδους, όπως είναι το Ηλεκτρομυογράφημα και η Μαγνητική τομογραφία. Θεραπεία Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Φαρμακευτική αγωγή, όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα , παυσίπονα και κορτιζόνη (αποιδηματική δράση), που μπορεί να χορηγηθεί από το στόμα ή να γίνει απευθείας έγχυση στη περιοχή του καρπού. Προσοχή δίνεται στους διαβητικούς ασθενείς, ώστε να μην απορυθμιστεί το επίπεδο σακχάρου στο αίμα. Άλλος τρόπος χορήγησης κορτιζόνης είναι η δια δερμική έγ- 46 χυση με τη μέθοδο της ιοντοφόρεσης Μερικές μελέτες έδειξαν ότι η επιπρόσθετη χορήγηση βιταμίνης Β6 βοηθάει στην μείωση των συμπτωμάτων. Νάρθηκας που μπορεί να χρησιμοποιείται είτε κατά τη διάρκεια της νύχτας, είτε ολόκληρη την ημέρα, ιδιαίτερα αν η επαγγελματική ενασχόληση απαιτεί έντονη δραστηριότητα στη περιοχή του καρπού. Σε αυτή τη περίπτωση πάντως καλό είναι να αποφεύγεται η έντονη δραστηριότητα. Κινητοποίηση της άρθρωσης (mobilization), με σκοπό να επιμηκυνθεί αφενός ο σύνδεσμος, αφετέρου να αποκτήσει αντοχή στη φόρτιση. Οι ασθενείς διδάσκονται ασκήσεις διάτασης και κινητοποίησης, ώστε να αποκτήσουν οι ίδιοι τον έλεγχο του προβλήματος. Βελονισμός , ομοιοπαθητική και άλλες εναλλακτικές μορφές θεραπείας μπορεί να βοηθήσουν τους πάσχοντες αλλά η αποτελεσματικότητα τους δεν έχει στηριχθεί από ερευνητικές μελέτες. Θεραπευτικός υπέρηχος, ηλεκτροθεραπεία (TENS). ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Όταν η συντηρητική αντιμετώπιση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα του ασθενούς, τότε επιλέγεται η χειρουργική διατομή του επιμήκους καρπιαίου συνδέσμου, ώστε να απελευθερωθεί το Μέσο Νεύρο από την πίεση. Μπορεί να γίνει είτε μα ανοιχτή επέμβαση, είτε ενδοσκοπικά. Οι επιπλοκές της χειρουργικής αντιμετώπισης είναι: 1- Καυσαλγία 2- Ατελής διατομή του καρπιαίου σωλήνα, ιδιαίτερα σε ενδοσκοπική χειρουργική αντιμετώπιση. 3- Μόλυνση. 4- Τραυματισμός του νεύρου (σπάνια). 5- Δυσκαμψία. 6- Οίδημα. ΠΡΟΓΝΩΣΗ: Η συντηρητική και η χειρουργική αντιμετώπιση είναι αποτελεσματικές στην απαλλαγή των ασθενών από τα συμπτώματα τους σε ποσοστό 90% έως 95%. Πρόληψη 1. Βελτίωση της στάσης και της τεχνικής, ιδιαίτερα σε ανθρώπους, που λόγω της επαγγελματικής δραστηριότητας, επιβαρύνουν τον καρπό τους. 2. Τακτικά διαλείμματα και αλλαγές θέσεις. 3. Ασκήσεις διάτασης σε τακτά χρονιά διαστήματα. 4. Καλό μυϊκό σύστημα. 5. Βελτίωση της εργονομίας κατά τη διάρκεια της εργασίας. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Γ. ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ MMT, CST Φυσικοθεραπευτής, www.physio.gr IKΑ EKΠTΩTN O Π KOY σελίδεςIΑ στις 71-74 ΟΜΟΡΦΙΑ Γράφει o Νικόλαος Καλογερόπουλος Πως να φροντίσετε σωστά το δέρμα σας Το δέρμα αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της εμφάνισής μας αλλά, όπως συμβαίνει με όλα τα όργανα και συστήματα του οργανισμού, χρειάζεται συστηματική φροντίδα και προσοχή ώστε να παραμένει υγιές και ελκυστικό. Ο καθαρισμός, η επαρκής ενυδάτωση και η υιοθέτηση καλών συνηθειών, αποτελούν τα κλειδιά για τη σωστή φροντίδα του δέρματος. ΛΙΠΑΡΟ - ΜΙΚΤΟ ΔΕΡΜΑ Ο συνηθέστερος τύπος δέρματος στην εφηβική ηλικία και όχι μόνο... Μπορούμε να το ξεχωρίσουμε: • Απλό λιπαρό δέρμα, που είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος μεσογειακού δέρματος. Είναι κοινό η επιδερμίδα στα πρόσωπα των νέων να έχει διευρυμένους πόρους και στίλβουσα εμφάνιση, ιδιαίτερα στη μύτη και το μέτωπο, λόγω παρουσίας πολυάριθμων σμηγματογόνων αδένων. • Μικτό δέρμα, στο οποίο συνυπάρχουν λιπαρές περιοχές, κυρίως στις παρειές τη μύτη και το μέτωπο, μαζί με πλάκες ξηρού δέρματος στο υπόλοιπο πρόσωπο. Επίσης, εμφανίζει ελαφρά απολέπιση και ατροφία της επιδερμίδας. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά προσδίδουν στο άτομο μία λιπαρή όψη. • Επιπλεγμένο λιπαρό δέρμα: >Λιπαρό με στοιχεία ακμής δέρμα που είναι πολύ συχνό στους εφήβους, με την έναρξη της λειτουργίας των γεννητικών ορμονών και με συχνή παρουσία του προπιονικού βακτηριδίου της ακμής. Χαρακτηρίζεται από έντονη ή ήπια λιπαρότητα με βλατίδες και φλυκταινίδια. >Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα με ερυθηματολεπιδώδεις πλάκες και ήπιο κνησμό, κυρίως στη μεσοπροσωπική χώρα και στα φρύδια που οφείλεται στο ωοειδές πιτυρόσπορο P. Ovale. >Ιατρογενώς αφυδατωμένο λιπαρό δέρμα, που εμφανίζει έντονη ερυθρότητα με απολέπιση και οφείλεται στη μείωση των λιπιδίων της επιδερμίδας, που αδυνατούν να κατακρατήσουν το νερό λόγω τοπικής αγωγής με κερατολυτικά ή και από του στόματος λήψη φαρμάκων, για παράδειγμα Ισοτρετινοίνης. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΛΙΠΑΡΟΥ - ΜΙΚΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ Ιατρική αγωγή, αν συνυπάρχει με ακμή ή σμηγματορροική δερματίτιδα. Καλός καθαρισμός με δερματολογικά σαπούνια, σε στερεή ή υγρή μορφή με όξινο ή ουδέτερο PH (5-6), που παράγουν ήπιο αφρό, με ήπια αντισηπτική και μαλακτική δράση. Μετά το πλύσιμο να χρησιμοποιούνται: κρέμες με ξηρά μα- 48 49 Πως να φροντίσετε σωστά το δέρμα σας σφαιρική ρύπανση και ο τεχνητός κλιματισμός ξηραίνουν το δέρμα. • Ιατρογενείς παράγοντες, όπως τοπική εφαρμογή ή συστηματική λήψη φαρμάκων π.χ. ισοτρετινοίνη. • Ηλικία. Με την πάροδο του χρόνου διαταράσσεται η επιδερμίδα και επιβραδύνεται ο ρυθμός αναπαραγωγής της, με αποτέλεσμα διαταραχές στη δομή και λειτουργία του δέρματος. Παθολογικά ξηρό δέρμα: Που είναι αποτέλεσμα διαταραχών της κερατινοποίησης, όπως στην Ψωρίαση, γενετικού ελαττώματος στο μεταβολισμό των λιπαρών οξέων, όπως στην Ιχθύαση και ανοσολογικών διαταραχών, όπως στην Ατοπική δερματίτιδα. λακτικά, όπως έλαια σιλικόνης ή πανθενόλη και ασθενώς αλκοολούχες κρέμες ελαίου σε νερό O/W. Προϊόντα επικάλυψης, όπως διάφορες πούδρες ή Make-ups, που χρησιμοποιούνται γενικά για την κάλυψη μικροατελειών του δέρματος και για την εξαφάνιση της γυαλάδας, που οφείλεται στον ιδρώτα και τη λιπαρότητα του δέρματος. Τα προϊόντα αυτά πρέπει να είναι μη φαγεσωρογόνα, μη ακμογόνα και υποαλλεργικά. Τέλος να αναφέρουμε κάποια προληπτικά μέτρα, όπως τακτικό πλύσιμο μία-δύο φορές ημερησίως. Να αποφεύγονται σαπούνια με ισχυρά αντισηπτικά ή αντιμικροβιακά συστατικά. Να χρησιμοποιείται άφθονο χλιαρό νερό κατά το πλύσιμο και να γίνεται καλό ξέβγαλμα. Επίσης, μπορούμε να εφαρμόσουμε κάποιες τονωτικές ή στυπτικές αλκοολούχες λοσιόν μετά το πλύσιμο και βέβαια να μη ξεχνάμε την αντιηλιακή προστασία. ΞΗΡΟ - ΑΦΥΔΑΤΩΜΕΝΟ ΔΕΡΜΑ Οι όροι «ξηρό δέρμα» και «αφυδατωμένο δέρμα», αν και δεν είναι απόλυτα ταυτόσημοι, έχουν το ίδιο τελικό αποτέλεσμα, όσον αφορά την εμφάνιση του δέρματος, δηλαδή ένα δέρμα τραχύ, ανελαστικό, συρρικνωμένο με απολέπιση και ελαττωμένη ταχύτητα αναπαραγωγής των κερατινοκυττάρων. Το αφυδατωμένο δέρμα υποδηλώνει ότι έχει απομακρυνθεί το νερό, ενώ το ξηρό υποδηλώνει ότι δεν υπάρχουν τα απαραίτητα λιπίδια στην επιδερμίδα για την κατακράτηση του νερού. Να πούμε εδώ ότι το αφυδατωμένο δέρμα δεν είναι κατ’ ανάγκη και ξηρό, γιατί και ένα λιπαρό δέρμα μπορεί να είναι αφυδατωμένο. Μπορούμε να μιλήσουμε για ξηρό δέρμα και για παθολογικά ξηρό δέρμα. Ξηρό δέρμα: Διάφοροι παράγοντες μπορεί να συντελούν στη ξηρότητα του δέρματος: • Ατομικοί παράγοντες, όπως υπερβολικό πλύσιμο ή χρήση απορρυπαντικών με αποτέλεσμα την αφαίρεση των επιδερμιδικών λιπιδίων και αδυναμία συγκράτησης νερού από την κερατίνη στιβάδα. Σημαντικό ρόλο, επίσης, παίζουν και κάποιες ατομικές συνήθειες, όπως η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα. • Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως ο άνεμος, ο ήλιος, η ατμο- 50 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΞΗΡΟΥ – ΑΦΥΔΑΤΩΜΕΝΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ Ιατρική αγωγή, στις παθολογικές ξηρότητες: • Καθαρισμός με δερματολογικά σαπούνια με πρόσθετα μαλακτικά, ή γαλακτώματα καθαρισμού, ή έλαια μπάνιου με ήπιους επιφανειοδραστικούς παράγοντες χωρίς αλκοόλη. • Μετά το πλύσιμο υδατικά / μαλακτικά, σε μορφή λιπαρής κρέμας, μικρογαλακτώματος, ή κρεμαλοιφής, που να περιέχουν τα απαραίτητα λιπίδια, λιποσωμάτια, κεραμίδια, υαλουρονικό οξύ κλπ, όσον αφορά στο ξηρό κυρίως δέρμα, ενώ για το αφυδατωμένο, θα πρέπει να περιέχουν κάποιους φυσικούς υδροσταθεροποιητές, δηλ. ουσίες με ικανότητα κατακράτησης νερού. • Τέλος, κάποια προληπτικά μέτρα, όπως αποφυγή πράσινου ή κοινού σαπουνιού, καθώς και αφρόλουτρου. Χρήση χλιαρού νερού με ήπιες κινήσεις, χωρίς τρίψιμο του δέρματος. • Επιλεγμένα μαλακτικά μετά το μπάνιο και βέβαια πάντα αντιηλιακή προστασία. ΕΥΑΙΣΘΗΤΟ ΔΕΡΜΑ > Λεπτή κατασκευή κερατίνης > «Ποιότητα δέρματος» > Ευερέθιστο > Υπεραντιδραστικό Ως ευαίσθητο ορίζεται το λεπτό εύθραυστο ευερέθιστο και μη ανεκτικό δέρμα, που υπεραντιδρά και δεν ανέχεται πολλές φορές ακόμα και το νερό. Αφορά, συνήθως, σε λευκές γυναίκες με ξανθά ή κόκκινα μαλλιά. Μερικές φορές συνοδεύεται από ερύθημα ή ροδόχρου νόσο. ΥΠΕΡΕΥΑΙΣΘΗΤΟ ΔΕΡΜΑ > Μόνιμη ξηρότητα > Ερυθρότητα > Κνησμός > Αίσθημα καύσου > Αίσθημα τάσης Το υπερευαίσθητο δέρμα χαρακτηρίζεται από σχεδόν μόνιμη ξηρότητα, ερυθρότητα, με κνησμό και έντονο αίσθημα καύσου ή τάσης. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΥ / ΥΠΕΡΕΥΑΙΣΘΗΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ Ήπιος καθαρισμός. Να μην χρησιμοποιείται νερό βρύσης, ο καθαρισμός να γίνεται με νερό θερμών πηγών ή απιονισμένο νερό, χωρίς σαπούνι. Μετά το πλύσιμο, να χρησιμοποιούνται προϊόντα χωρίς άρωμα, χρώμα ή αγγειοδιασταλτικά συστατικά, σε μορφή ημίρρευστων κρεμών, ή υδρογέλης, με ήπια επιφανειοδραστικά συστατικά. Οπωσδήποτε κάποιο αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας. Ιατρική αγωγή στις περιπτώσεις ροδοχρόου νόσου ή ατοπικής δερματίτιδας. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Ειδικός Δερματολόγος, Αφροδισιολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Αθηνών, http://www.drkalogeropoulos.gr 51 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ Νομός Ηλείας ένα ταξίδι στον πολιτισμό, την ιστορία και τη φυσική ομορφιά Ο νομός Ηλείας βρίσκεται στη βορειοδυτική Πελοπόννησο και διαθέτει μια υπέροχη φυσική ομορφιά, όπου το βουνό σμίγει αρμονικά με το πράσινο και το γαλάζιο της θάλασσας, δημιουργώντας το ιδανικό περιβάλλον για ξένοιαστες και απολαυστικές διακοπές. Η Ηλεία είναι μια περιοχή με σημαντική παρουσία από τα αρχαία χρόνια, με σπουδαία ιστορία και πολλά αξιοθέατα. ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και ιστορικά μνημεία της Ελλάδας. Η γενέτειρα των Ολυμπιακών αγώνων και ο οίκος της Ολυμπιακής φλόγας, βρίσκεται εδώ και συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο που έρχονται εδώ για να δουν από κοντά τα καλλιτεχνικά αριστουργήματα και να αποδώσουν τιμή και σεβασμό στο Ολυμπιακό ιδεώδες. Ο επισκέπτης της Ολυμπίας έχει τόσα να θαυμάσει, που πρέπει να αφιερώσει τουλάχιστον μισή μέρα για να μπορέσει να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα του αρχαιολογικού χώρου, με το στάδιο και το μουσείο. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές ξεκίνησαν στην Ολυμπία το 1829, από Γάλλους λάτρεις του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού, οποίοι 52 μετέφεραν τα ευρήματα στο μουσείο του Λούβρου όπου και εκτίθενται μέχρι σήμερα. Από τον 19ο αιώνα συνεχίστηκαν οι αρχαιολογικές εργασίες από Γερμανούς αρχαιολόγους μέχρι σήμερα. Το αρχαίο στάδιο της Ολυμπίας χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους αρχαίους χρόνους, στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας το 2004. Εδώ πραγματοποιήθηκαν οι αγώνες σφυροβολίας ανδρών και γυναικών. Οι Έλληνες διάλεξαν την ομορφότερη περιοχή της Ελλάδας για να τελέσουν τους Ολυμπιακούς αγώνες και αυτό είναι εμφανές με την πρώτη ματιά του επισκέπτη. Είναι επιβεβαιωμένο ιστορικά, ότι ο χώρος της Αρχαίας Ολυμπίας ήταν θρησκευτικό κέντρο πανελλήνιας λατρείας από τον 9ο π.χ. αιώνα. Το τοπίο βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με τους αρχαίους ναούς και τα κτίρια και περιδιαβαίνοντας ανάμεσα τους, δεν είναι δύ- 53 Νομός Ηλείας ένα ταξίδι στον πολιτισμό, την ιστορία και τη φυσική ομορφιά σκολο να ταξιδέψεις χιλιάδες χρόνια πίσω, ξαναζώντας τις ένδοξες στιγμές του Ελληνικού μεγαλείου. Ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας είναι από τα πιο ενδιαφέροντα αρχαιολογικά ευρήματα της Ελλάδας και της Ηλείας και ο επισκέπτης ανακαλύπτει στιγμές μεγαλείου και καλλιτεχνικής έκφρασης. Ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, βρίσκεται στο χωριό Νέα Φιγαλεία και είναι ένας από τους καλύτερα διατηρημένους ναούς αυτής της περιόδου. Αυτός ο εντυπωσιακός ναός χτίστηκε το 420 π.χ. περίπου, από τον φημισμένο αρχιτέκτονα Ικτίνο που έκτισε και τον Παρθενώνα στην Ακρόπολη των Αθηνών, προς τιμή του θεού Απόλλωνα. Μετά την κατασκευή του Παρθενώνα, οι Αθηναίοι εξόρισαν τον Ικτίνο στην Φιγαλεία, ώστε να μην επαναλάβει άλλο έργο ισάξιο του Παρθενώνα. Μετά τη βοήθεια που προσέφερε ο θεός Απόλλωνας στους κατοίκους της Φιγαλείας, στον μεγάλο λιμό της πανούκλας, κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, η ανάγκη των κατοίκων να προσφέρουν τις ευχαριστίες τους στον θεό με την ανέγερση ενός ναού, ήταν επιτακτική. Έτσι ο Ικτίνος -.κρυφά από τους Αθηναίους- ,.έχτισε αυτόν τον ναό, ο οποίος είναι Δωρικού ρυθμού και έχει στοιχεία Ιωνικού και του πρωτοεμφανιζόμενου Κορινθιακού ρυθμού. Σήμερα ο ναός είναι καλυμμένος με πλαστικό θόλο, για να προστατευθεί από τα στοιχεία της φύσης και να μην επεκταθεί η έκταση της ζημιάς που προκλήθηκε από την έκθεση του στο φυσικό περιβάλλον. Οι επισκέπτες μπορούν ακόμα να θαυμάσουν τις κολώνες , που πλαισιώνουν τον ναό και που στέκονται περήφανα στο πέρασμα των αιώνων. Το Φαράγγι της Νέδας Το φημισμένο φαράγγι της Νέδας είναι μια από τις εκπλήξεις που σας επιφυλάσσει η Ηλεία. Εδώ αντικρίζετε τον τέλειο συγχρονισμό των φυσικών στοιχείων που δημιούργησαν ένα εντυπωσιακό τοπίο. Μέσα σε ένα πυκνό δάσος με πλούσια βλάστηση, σχηματίζεται το φαράγγι όπου περνάει η Νέδα και σχηματίζει τρεις διαφορετικούς καταρράκτες που είναι εξαιρετικά δημοφιλείς στους επισκέπτες της Φιγαλείας. Το τοπίο του φαραγγιού ξετυλίγεται μπροστά σας, καθώς περνάτε από μικρά πέτρινα γεφύρια και τα νερά στο χρώμα του σμαραγδιού περνάνε από κάτω και λαμπυρίζουν στο φώς του ήλιου. Περπατώντας στο φαράγγι είναι ένας ευχάριστος τρόπος για να γεμίσετε τις ώρες σας χαλαρώνοντας στην φύση. Σε αρκετά ση- 54 μεία πρέπει να δείξετε ιδιαίτερη προσοχή καθώς η διάβαση δυσκολεύει. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, όταν η ζέστη έχει φτάσει στο αποκορύφωμα της, τα δροσερά νερά του ποταμού και οι καταρράκτες του προσφέρουν την απόλυτη νότα δροσιάς στην περιήγηση σας. Μέσα σε αυτό το εντυπωσιακό τοπίο βρίσκεται μια σπηλιά το Στόμιο, από όπου περνούν τα νερά του ποταμού. Σε αυτή την περιοχή βρίσκεται κρεμασμένο θαρρείς σε ένα βράχο το κάτασπρο εκκλησάκι της Παναγίας που χρονολογείται πολλά χρόνια πίσω και λίγο πιο πάνω η εσοχή του βράχου, όπου στην οποία , σύμφωνα με την παράδοση ,βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα. Το φαράγγι είναι μια υπέροχη εναλλακτική πρόταση εκδρομής στην Ηλεία για τους λάτρεις της φύσης. Η Ομηρική Ακρόπολη της Αρχαίας Σάμης Στο όρος Λάπιθα, που υψώνεται πάνω από την λίμνη Καϊάφα, βρίσκονται τα ερείπια του τείχους της αρχαίας ακροπόλεως. Σε αυτή την τοποθεσία με τα ερείπια των χιλιάδων χρόνων, γεννιέται η απορία του πως κατόρθωσαν, σε αυτό το υψόμετρο, να χτίσουν τέτοιο τείχος. Η πανοραμική θέα από εδώ, στα γαλάζια νερά της θάλασσας είναι πραγματικά μαγευτική. Ο Όμηρος έχει κάνει αναφορές για αυτή την ακρόπολη, η ιστορία της όμως χάνεται στα βάθη των αιώνων. Οι επισκέπτες μπορούν να περιδιαβούν ανάμεσα στα αρχαία ερείπια και να απολαύσουν το πανέμορφο τοπίο και την γαλήνη που είναι διάχυτη στον χώρο. Η πρόσβαση στην ακρόπολη μπορεί να γίνει με αυτοκίνητο μέχρι ένα χαμηλό σημείο της περιοχής και από εκεί πεζοί, ακολουθείτε το μονοπάτι που οδηγεί στην ακρόπολη. Λίμνη Καϊάφα - Λουτρά Υδροθεραπευτήριο Τα νερά των Λουτρών Καϊάφα, είναι ιδανικά για δερματικές παθήσεις, άσθμα, ρευματισμούς και ηπατικές παθήσεις. Οι επισκέπτες του Καϊάφα απολαμβάνουν τις υδροθεραπείες τους, σε ένα πανέμορφο τοπίο, με πεύκα και ευκαλύπτους και πραγματοποιούν διακοπές ηρεμίας και χαλάρωσης, μακριά από το άγχος της πόλης. Οι ιαματικές πηγές του Καϊάφα προσελκύουν πολλούς επισκέπτες όλο τον χρόνο και αποτελούν σημαντική πηγή τουρισμού στην περιοχή. Η υδροθεραπεία σε αυτά τα λουτρά είναι από τις πιο αποτελεσματικές και παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή των κατοίκων, αλλά και των επισκεπτών του Καϊάφα, που έρχονται από όλο τον κόσμο, για να απολαύσουν στιγμές χαλάρωσης και αναζωογόνησης. Τα ζεστά νερά των λουτρών πηγάζουν από το σπήλαιο των Νυμφών Ανιγρίδων, όπου, σύμφωνα με την μυθολογία , γεννήθηκε ο Δάρδανος, πρόγονος των Τρώων. Τα νερά ήταν γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, από τα αρχαία χρόνια. Την ιαματική τους ιδιότητα οι αρχαίοι την απέδωσαν στις νύμφες, που κατοικούσαν στα δάση της περιοχής, γι’ αυτό και τα είχαν στολίσει με ναούς και ιερά μνημεία προς τιμή τους. Στη λίμνη Καϊάφα εκτός από τα ιαματικά λουτρά, ο επισκέπτης μπορεί να ασχοληθεί με θαλάσσια sports και θαλάσσιο σκι. Εδώ υπάρχουν οι εγκαταστάσεις για την εξάσκηση της Ελληνική ομάδας θαλάσσιου σκι. Η ομορφιά του τοπίου σε αυτή την γωνιά της Ηλείας δεν θα μπορούσε παρά να είναι πανέμορφο και ονειρεμένο, αντάξιο των θρύλων και του μύθου που το περιβάλλει. . 55 Νομός Ηλείας ένα ταξίδι στον πολιτισμό, την ιστορία και τη φυσική ομορφιά ΤΟΛΜΗΣΤΕ… Rafting στον Αλφειό Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα διαδρομή στην Ελλάδα. Δεν θα ήταν υπερβολή, αν τη χαρακτηρίζαμε την πληρέστερη διαδρομή rafting στην Ελλάδα, όπου ο συνδυασμός φυσικής ομορφιάς και εντυπωσιακών περασμάτων είναι μοναδικός. Η συγκεκριμένη διαδρομή εμπεριέχει τα οκτώ χιλιόμετρα της διαδρομής Λούσιος-Αλφειός συν, περίπου, δέκα ακόμη πιο εντυπωσιακά και με μεγαλύτερο ενδιαφέρον χιλιόμετρα. Στα δεκαοκτώ περίπου συνολικά χιλιόμετρα της διαδρομή τα τρίτου και τέταρτου βαθμού περάσματα, θα ενθουσιάσουν και τον πλέον απαιτητικό, μιας και είναι πολλά και σε μεγάλη ποικιλία. Εξυπακούεται ότι απευθύνεται σε άτομα με σχετική εμπειρία και τουλάχιστον μέτρια φυσική κατάσταση. Το δεύτερο κομμάτι της διαδρομής έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μόνο κατά την περίοδο που υπάρχει αρκετό νερό, για αυτό το λόγο η συγκεκριμένη διαδρομή, αν και μπορεί να πραγματοποιηθεί όλο το χρόνο, καλό θα ήταν καταβάσεις να γίνονται από Νοέμβριο μέχρι Μάιο. Canyoning στη Νέδα Σε ένα από τα πιο επιβλητικά φαράγγια της Πελοποννήσου αλλά και ολόκληρης της Ελλάδος, στη Νέδα, η δραστηριότητα του canyoning είναι μια καταπληκτική εμπειρία. Εδώ η φύση έχει φτιάξει ένα μικρό θαύμα, με πολλά στενά περάσματα, που διασχίζονται από τα πεντακάθαρα τρεχούμενα νερά των τριάντα και πλέον πηγών, που συναντάμε στην διαδρομή μας. Οι αμέτρητες μικρές λίμνες που σχηματίζονται δίπλα στους ψηλούς καταρράκτες του φαραγγιού, καθώς και τα τούνελ μέσα από τα οποία περνά το ποτάμι, δίνουν στο τοπίο μια μοναδική επιβλητικότητα. Η διάσχιση του, άλλοτε κολυμπώντας και άλλοτε περπατώντας δίπλα στην όχθη του, είναι κάτι που θα μείνει αξέχαστο σε όσους το επιχειρήσουν. ΠΑΡΑΛΙΕΣ Το κολύμπι, σε πολλά σημεία του νομού, όπου συναντάς παχιά άμμο και πεύκα, που φθάνουν ως τη θάλασσα είναι πραγματική απόλαυση. Οι παραθεριστές φθάνουν κατά χιλιάδες στις παραλίες του Κυπαρισσιακού κόλπου. Καϊάφας: Απέραντη παραλία με άσπρη άμμο, δυτικά του νομού περίπου 27 χλμ. από τον Πύργο, στο ύψος της λίμνης Καϊάφα. Ζαχάρω: Χρυσαφένια παραλία, βραβευμένη με τη γαλάζια σημαία της Ε.Ε. Βρίσκεται στην ομώνυμη πόλη της Ζαχάρως και είναι πλήρως οργανωμένη. Εξαιρετική επιλογή για τους λάτρεις των θαλάσσιων σπορ. Αρκούδι: Μικρή αλλά κοσμοπολίτικη παραλία περίπου 15 χλμ. Νότια της Κυλλήνης. Κάστρο Κυλλήνης: Εξωτική παραλία με καταγάλανα νερά, στο χωριό Κάστρο της Κυλλήνης. Πλήρως οργανωμένη και υπάρχει δυνατότητα για θαλάσσια σπορ. Γλύφα: Πεντακάθαρα καταγάλανα νερά και ένα μικρό λιμανάκι, έδρα του τοπικού Ναυτικού Συλλόγου της περιοχής. Σκαφίδια: Με θέα το Ιόνιο Πέλαγος, 14 χλμ. βορειοδυτικά από τον Πύργο βρίσκεται η πολυσύχναστη παραλία που πήρε το όνομα της από μία εικόνα της Παναγίας . ΓΑΣΤΡΙΜΑΡΓΙΚΕΣ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙΣ… Τα στάνταρ έχουν ανέβει τα τελευταία χρόνια σε ό,τι αφορά στο καλό φαγητό. Η περιοχή, όμως, όπως τα περισσότερα μέρη στην Ελλάδα, διαθέτει εστιατόρια, ταβέρνες, μεζεδοπωλεία, ψητοπωλεία, με νόστιμα πιάτα και φαγητό, που παρασκευάζεται από ντόπια υλικά, ενώ δε λείπουν τα παραδοσιακά γλυκά του τόπου, το καλό κρασί, τσίπουρο ή άλλα ποτά των τοπικών παραγωγών. . Οι επιχειρηματίες της εστίασης γνωρίζουν ότι οι ταξιδιώτες έχουν υψηλές γαστριμαργικές απαιτήσεις και φροντίζουν να κλέψουν τις εντυπώσεις με καλό φαγητό και σέρβις. Όταν επισκεφθείτε το νομό Ηλείας γευθείτε καρπούζια, πεπόνια, τουρσιά, πέστροφες στα Τριπόταμα, τραχανά, χοιρινό ρολό γεμιστό που, μεταξύ πολλών άλλων, είναι η σπεσιαλιτέ της περιοχής. ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΕ… Υπάρχουν προορισμοί όπου η διασκέδαση είναι συνδυασμένη με ξέφρενα ξενύχτια, σε μεγάλα night clubs και bars και άλλοι που διαθέτουν μικρότερα μπαρ ή καφέ, όπου το κέφι όμως είναι το ίδιο! Σημασία για τη γνήσια ελληνική διασκέδαση έχει η καλή παρέα και... το ποτό! Στην περιοχή θα διασκεδάσετε σίγουρα και αυθεντικά όπου κι αν επιλέξετε να περάσετε το βράδυ σας, ενώ αν είστε τυχεροί και βρεθείτε σε κάποια τοπική εκδήλωση ή πανηγύρι, μη διστάσετε να γίνετε «ένα» με τους ντόπιους για να απολαύσετε μαζί τους το γλέντι. ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ PROTON ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ Γ.ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ - Γ. ΠΟΥΛΗΣ Ο.Ε ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 28 ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Π. ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 28 ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ & ΑΝΔΡΙΑΝΑ Ο.Ε ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 54 ΓΑΣΤΟΥΝΗ - ΗΛΕΙΑΣ ΓΑΣΤΟΥΝΗ - ΗΛΕΙΑΣ ΤΡΑΓΑΝΟ ΗΛΕΙΑΣ 26230-32678 26230-32459 26230-61257 ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΙ ΑΦΟΙ ΟΕ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑ ΗΛΕΙΑ 26260-22760 / 6937390040 ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΛΑΛΑ ΔΗΜΟΣ ΦΟΛΟΗΣ Ν. ΗΛΕΙΑΣ 26240-41213 26230-41717 ΚΟΡΠΕΤΙΝΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΚΟΡΠΕΤΙΝΟΥ ΖΩΗ ΚΟΡΠΕΤΙΝΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΓΟΓΙΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΓ.ΠΑΝΤ/ΝΟΣ & Ν ΒΟΥΡΤΣΗ ΒΑΡΘΟΛΟΜΙΟ Ν.ΗΛΕΙΑΣ ΝΕΟΧΩΡΙ Ν. ΗΛΕΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΤΡΟΥ ΚΥΛΛΗΝΗΣ 26230-94210 ΛΕΥΚΑΔΙΤΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΤΡΟΥ ΚΥΛΛΗΝΗΣ Ν. ΗΛΕΙΑΣ 26230-95455 ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΛΛΙΚΩΜΟ ΗΛΕΙΑΣ ΗΛΕΙΑ 26250-23474 / 6947154145 ΤΖΟΥΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΙΟΣ ΓΟΥΜΕΡΟ-ΔΗΜΟΣ ΩΛΕΝΗΣ Ν. ΗΛΕΙΑΣ 26210-93045 56 57 ΜΟΔΑ - TRENDS Τα must have της καλοκαιρινής σεζόν Η άνοιξη έχει μπει, το καλοκαιράκι ακολουθεί... Καιρός να δούμε λίγο τις τάσεις της μόδας, που θα καθορίσουν το φετινό μας στυλ. Οι μεταλλιζέ υφές, που θυμίζουν πολύτιμα υλικά, η σέξι πλευρά του military look, οι -παντοτινά αγαπημένες- ρίγες, τα γεωμετρικά σχέδια, τα ρομαντικά βολάν, τα ροκ ή φλοράλ κολάν είναι μερικά από τα must have της φετινής σεζόν. METALLICS Τα μεταλλικά ρούχα ή οι μεταλλικές λεπτομέρειες σ’ αυτά, καθώς και κάθε είδους αξεσουάρ με το μέταλλο ως κυρίαρχο στοιχείο τους, είναι η νέα τάση, που υιοθέτησαν όλοι σχεδόν οι οίκοι μόδας. Χυτά υφάσματα με ίνες χρυσές, ασημένιες, ακόμα και χρωματιστές φτιάχνουν ένα metal look, που κάθε μία μπορεί να τα προσαρμόσει στο δικό της προσωπικό ύφος. Όσες επιλέγουν ένα minimal μεταλλικό λουκ, μπορούν να προσθέσουν απλές πινελιές, όπως μια ζώνη, ή ένα ζευγάρι μεταλλικές γόβες. Ένα μοναδικό μεταλλικό κομμάτι όπως μια φούστα , ένα πανωφόρι, ένα τοπ ή ένα παντελόνι, συνδυασμένο με κάποιο άλλο απλό ρούχο, είναι αρκετό ώστε να μας βάλει μέσα στη μόδα. Όσες, πάλι, τολμούν μπορούν να κάνουν ένα total metallic look σε λιτές γραμμές, που πρέπει να συνδυαστούν με ένα ζευγάρι μονόχρωμες γόβες 58 ή μπαλαρίνες. Σ’ αυτήν την περίπτωση είναι ιδανικό να αποφεύγονται τα κοσμήματα και να επιλέγεται ένα απόλυτα φυσικό μακιγιάζ, ώστε να αποφεύγεται η υπερβολή. CAMO PRINTS Το trend του military εξακολουθεί να κρατάει γερά και στα φετινά ντεφιλέ, αφού τα κλασσικά τζάκετ παραλλαγής, τα αυστηρά καπέλα και γενικότερα, το στρατιωτικό στυλ αποκτά όλο και περισσότερες φανσ. Επειδή τα υφάσματα «καμουφλάζ» είναι δύσκολο έως ακατόρθωτο να συνδυαστούν μεταξύ τους, καλό είναι να φοράμε ένα «παραλλαγμένο» κομμάτι σε αρμονία με τη μονοχρωμία. Ένα military τζάκετ πάνω από ένα σορτσάκι, μια πένσιλ φού- 59 Τα must have της καλοκαιρινής σεζόν στα και ένα ζευγάρι nude γόβες θα μπορούσαν να φτιάξουν το ιδανικό σπορ-σικ και σέξι λουκ, που πρέπει να έχει κάθε γυναίκα. Ένα παντελόνι ή μία φούστα παραλλαγής συνδυάζονται άψογα με απλά λευκά T-Shirts, πουκάμισα ή ελαφριά πουλόβερ σε γήινα χρώματα. HAPPY STRIPES Ρίγες κάθετες, οριζόντιες, διαγώνιες, χρωματιστές, ασπρόμαυρες, navy blue, λεπτές, χοντρές κυριάρχησαν φέτος στις πασαρέλες, δίνοντας το απόλυτα άρωμα καλοκαιριού! Τις συναντήσαμε σε όλων των ειδών τα ρούχα από φούστες και παντελόνια , μέχρι πανωφόρια, σακάκια ή ακόμα και στα πουκάμισα με διαφάνεια. Ο συνδυασμός του άσπρου μαύρου είναι το απόλυτο σικ και κλασσικό, που δεν αφήνει κανένα περιθώριο αποτυχίας. Από κει και πέρα, τις ρίγες τις είδαμε και σε πολλά άλλα χρώματα, αλλά επειδή υπάρχει πάντα ο φόβος του λάθους και η ερώτηση του «πώς να φορέσω ρίγες ώστε να κολακεύουν το σωματότυπό μου» η συμβουλή είναι μία: Επιλέξτε οριζόντιες ρίγες , φαρδιές γραμμές στο ρούχο και συνδυασμό αποκλειστικά με μονόχρωμο. Μην επιχειρήσετε ποτέ να συνδυάσετε μεταξύ τους δύο ριγέ κομμάτια και αποφύγετε τα στρετς υφάσματα που τεντώνουν και τονίζουν όλες τις ατέλειες! AZTEC PRINTS Οι φετινές επιδείξεις μόδας εμπνεύστηκαν από τη Μεξικάνικη παράδοση, υιοθετώντας στα prints των υφασμάτων γεωμετρικά σχέδια που παραπέμπουν στους Ατζέκους. Πρόκειται για την πιο έθνικ τάση του καλοκαιριού και, ταυτόχρονα, εξωτική. Ο συνδυασμός έντονων και ζωηρών χρωμάτων απαιτεί να επενδύσετε σε ένα τουλάχιστον τέτοιο ρούχο, το οποίο μπορείτε να το συνδυάσετε με κάτι μονόχρωμο, δίνοντας στο ντύσιμό σας κάσουαλ, αλλά αέρινο και καλοκαιρινό στυλ. LEGGINGS Αυτή τη σεζόν το κολάν έχει την τιμητική του, αφού όλη η φαντασία και η τέχνη των σχεδιαστών μόδας εκφράστηκε πάνω τους. Leggins που κολακεύουν τα καλλίγραμμα σώματα θυμίζουν πίνακες ζωγραφικής με έντονα χρώματα, λουλούδια, γεωμετρικά μοτίβα ή σχέδια που παραπέμπουν σε ταξίδι στο μέλλον! Επενδύστε σε ένα εκκεντρικό κολάν, λοιπόν, αφού οι τιμές τους είναι προσιτές, ενώ σου δίνουν τη δυνατότητα να τα συνδυάσεις με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, άλλοτε για πιο βραδινό και άλλοτε για πιο καθημερινό ντύσιμο. Δώστε έμφαση σε ένα άκρως καλοκαιρινό αξεσουάρ, όπως είναι μια boho τσάντα ή ένα περίεργο, εντυπωσιακό κολιέ. FLORAL Τα φλοράλ φορέματα είναι το απόλυτο must στα ντεφιλέ των μεγάλων σχεδιαστών, αφού είναι άνετα, νεανικά, πολύχρωμα, ευκολοφόρετα και κολακευτικά για κάθε είδους σωματότυπο. Σε μίντι ή μάξι, λίγο πάνω από το γόνατο ή ακόμα και με ζώνη στη μέση χαρίζουν έντονη θηλυκότητα, φως, άνεση, θυμίζοντας ανοιξιάτικους κήπους. Ένα τέτοιο φόρεμα είναι κατάλληλο για το πρωί, αλλά και για χαλαρές βραδινές εμφανίσεις. ΒΟΛΑΝ Όσο μεγαλύτερο το βολάν τόσο πιο εντυπωσιακό για τη μόδα Άνοιξη-Καλοκαίρι 2013. Πολλοί σχεδιαστές χρησιμοποίησαν 60 oversized βολάν στις δημιουργίες τους, πουκάμισα, φούστες, φορέματα , ή ακόμα και γιακάδες, με το αποτέλεσμα να είναι απόλυτα θηλυκά και όμορφο. ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ Τι δεν είδαμε στα φετινά catwalks, όσον αφορά το απόλυτο φετίχ των γυναικών, τα παπούτσια, αφού τα εντυπωσιακά και ιδιαίτερα σχέδια των disigners, έκλεψαν τις εντυπώσεις και μαγνήτισαν όλα τα βλέμματα. Τα μεταλλικά παπούτσια, με όλους του διάσημους οίκους να έχουν επενδύσει σ’ αυτά, θα φορεθούν πολύ. Γόβες, ψηλοτάκουνα πέδιλα ή ακόμα και μπαλαρίνες, σε ασημί, χρυσές ή μεταλλικές παλ αποχρώσεις είναι σίγουρα must have! Τα φαρδιά πεπλατισμένα τακούνια είναι πάλι in και μπορεί να είναι λίγο πιο βαριά, αλλά σίγουρα μπορείς να συνδυάσεις την απόκτηση ύψους, με την άνεση! Παπούτσια με διαφανές τακούνι, λουράκι ή άλλες λεπτομέρειες διαφάνειας είναι μία ακόμα τάση της φετινής μόδας, για όσες θέλουν κάτι κομψό , αλλά διακριτικό , που μπορείς να συνδυάσεις με τα περισσότερα από τα ρούχα σου. Τα παπούτσια με μυτερή μύτη επανέρχονται, ενώ είναι πολλοί οι σχεδιαστές, που επέλεξαν να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στο μυτερό, στολίζοντας την άκρη του παπουτσιού με μεταλλικά στοιχεία. Οι αγαπημένες και βολικές πλατφόρμες, φέτος, έχουν κάτι ξεχωριστό, αφού έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο στόλισμα του τακουνιού, που πολλές φορές θυμίζει ακόμα και έργο τέχνης. Τώρα όσες επιλέγετε τις εκκεντρικές, αλλά σούπερ εμφανίσεις, πείτε «ναι» στα πέδιλα-μπότες, τύπου gladiator! Πρόκειται για τα παπούτσια που περιλαμβάνουν πολλά λουράκια και δεσίματα μέχρι το γόνατο! Αν θέλετε να τραβήξετε την προσοχή με μια πολύ θηλυκή και ξεχωριστή εμφάνιση, να είστε σίγουρες πως θα το καταφέρετε με τον πιο in τρόπο! ΓΥΑΛΙΑ ΗΛΙΟΥ Φέτος το design στους σκελετούς των γυαλιών ηλίου, έχει απ’όλα! Γυαλιά με ολοστρόγγυλο φακό και ολοστρόγγυλο σκελετό, που παραμένουν πάντα στη μόδα, δίνοντας ένα σικ και θηλυκό αποτέλεσμα. Γυαλιά που παραπέμπουν στα μάτια της γάτας, είναι μια τάση της μόδας με ιδιαίτερο στυλ , για τις κυρίες που έχουν ιδιαίτερο γούστο και έντονη προσωπικότητα. Γυαλιά-καθρέπτες, που με το μυστήριο του «κατοπτρισμού», αφήνουν τους άλλους να αναρωτιούνται! 61 GOSSIP Report... πολλών αστέρων! ΞΑΝΑ ΜΑΖΙ ΡΙΑΝΑ - ΚΡΙΣ ΜΠΡΑΟΥΝ ΜΕΤΑ ΤΟΝ... ΞΥΛΟΔΑΡΜΟ Ο έρωτας, τελικά, είναι τυφλός! Η Ριάνα το επιβεβαιώνει, αφού μετά τον επεισοδιακό ξυλοδαρμό της από τον αγαπημένο της Κρις Μπράουν, που κατέληξε στις δικαστικές αίθουσες και τον χωρισμό τους, αποφάσισε να είναι και πάλι μαζί του! Μάλιστα, τον συνόδευσε και στο δικαστήριο του Λος Άντζελες, όπου ο Κρις Μπράουν κάθισε και πάλι στο εδώλιο του κατηγορουμένου για την συγκεκριμένη υπόθεση! Ο αμερικανός τραγουδιστής, κατηγορείται ότι είπε ψέματα πως ολοκλήρωσε τις ώρες κοινωνικής εργασίας που του είχαν επιβάλλει σαν ποινή για τον ξυλοδαρμό της Ριάνα. Η αγαπημένη του, όμως καθόταν δίπλα στη μητέρα του, προκειμένου να του συμπαρασταθεί. Όταν ο τραγουδιστή μπήκε στην αίθουσα εκείνη του έστειλε ένα φιλί, ενώ στο τέλος οι δυο τους έφυγαν χέρι χέρι. Όλη αυτή την περίοδο η Ριάνα, χωρίς φόβο και με πολύ πάθος δείχνει τον έρωτά της για τον τραγουδιστή, ανεβάζοντας συνεχώς στο τουίτερ της φωτογραφίες από τρυφερές στιγμές της μαζί του. Περί ορέξεως... Η LADY GAGA ΕΧΕΙ… ΧΡΕΗ Κάπου μεταξύ των συναυλιών της και των εκκεντρικών εμφανίσεών της η Lady Gaga έχει να τρέχει και στα δικαστήρια! 380.000 δολάρια, για υπερωρίες, χρωστά στην πρώην βοηθό της Τζένιφερ Νιλ, όπως, ισχυρίζεται η ίδια σε μήνυση που υπέβαλε εναντίον της σταρ. Η Τζένιφερ δούλευε για την τραγουδίστρια από το 2009 εως το 2011, ενώ μέσα στα καθήκοντά της ήταν να βρίσκεται στο πλευρό της 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Μάλιστα επειδή η εκκεντρική σταρ δεν μπορούσε να κοιμάται μόνη κατά τη διάρ- 62 κεια της περιοδείας της, απαιτούσε από τη βοηθό της να μοιράζονται το ίδιο κρεβάτι. Η πρώην βοηθός υποστηρίζει πως ποτέ δεν είχε δικό της δωμάτιο στα ξενοδοχεία που κατέλυε η Γκάγκα και οι συνεργάτες της, ενώ η τραγουδίστρια την ξυπνούσε μέσα στη νύχτα για της αλλάξει το dvd που δεν της άρεσε! Η Λέιντι Γκάγκα πάντως απάντησε στην πρώην υπάλληλό της με το δικό της ξεχωριστό τρόπο, λέγοντας: «Η Τζένιφερ Νιλ είναι μια τιποτένια, που με μηνύει για λεφτά που δεν κατάφερε να μαζέψει!» DNA ΑΠΟ ΜΙΚ ΤΖΑΓΚΕΡ ΚΑΙ ΤΖΕΡΙ ΧΟΛ Η Τζόρτζια Μέι Τζάγκερ, κόρη του γερόλυκου τον Rolling Stones, είναι το ανερχόμενο αστέρι στη βιομηχανία της μόδας! Στα 21 της χρόνια κατάφερε να ανακηρυχθεί ως το πιο άγριο θηλυκό της βρετανικής πασαρέλας, εκτοπίζοντας την Κέιτ Μος, οποία, επί χρόνια, κρατούσε αυτόν τον τίτλο ! Μεγαλωμένη σε ένα άκρως καλλιτεχνικό περιβάλλον, σε ηλικία μόλις 16 ετών, η Τζόρτζια υπέγραψε σε μεγάλο πρακτορείο μοντέλων, ακολουθώντας τα χνάρια της μητέρας της Τζέρι Χολ, που υπήρξε ένα από τα κορυφαία μοντέλα της πασαρέλας. Όπως φαίνεται η Τζόρτζια Μέι Τζάγκερ θα γράψει τη δική της ιστορία στο χώρο της μόδας. 63 Gossip Ο ΤΖΑΣΤΙΝ ΜΠΙΜΠΕΡ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΡΕΚΟΡ ΓΚΙΝΕΣ Είναι ο πρώτος άνδρας τραγουδιστής, του οποίου τρία άλμπουμ έχουν γίνει νούμερο 1 σε πωλήσεις πριν ακόμη γίνει 18 ετών. O Justin Bieber έχει ψηφιστεί και καλλιτέχνης της χρονιάς για το 2012. Τώρα, με 33.668.239 followers στο twitter, ο νεαρός τραγουδιστής αφήνει πίσω του τη Lady Gaga που έχει 33.581.095 followers. Έτσι, κατακτά ακόμη μια πρωτιά και μπαίνει στο βιβλίο με τα ρεκόρ Γκίνες! Οι φανατικές θαυμάστριες του Τζάστιν Μπίμπερ δεν τον ακολουθούν μόνο στο twitter, αλλά όπου σταθεί και όπου βρεθεί. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που οι “μπιμπερίτσες” του απευθύνουν μηνύματα αγάπης μέσω ίντερνετ! Ο άτακτος Τζάστιν, όμως, έχει μάτια μόνο για τη Σελένα Γκόμεζ , με την οποία χώρισε τα Χριστούγεννα και από τότε και προσπαθεί να έρθει πρώτος στην καρδιά της! Για να δούμε, αν αυτή την πρωτιά θα την καταφέρει. ΚΙ ΟΜΩΣ! Η ΒΙΚΤΟΡΙΑ ΜΠΕΚΑΜ ΔΗΛΩΝΕΙ ΑΝΑΣΦΑΛΗΣ Δίνει την εντύπωση της σουπερ-δυναμικής γυναίκας. Κι όμως, η Βικτόρια Μπέκαμ δεν είναι και τόσο σίγουρη για τον εαυτό της. Όπως αποκαλύπτει η ίδια, προσπάθησε πολύ για να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, ενώ λέει πως βρήκε τον εαυτό της στο πλευρό του Ντέηβιντ Μπέκαμ, αλλά και στη νέα της καριέρα στον κόσμο της μόδας. Η Βικτόρια υποστηρίζει ότι άρχισε να σχεδιάζει ρούχα για να αποδείξει στον εαυτό της ότι τα καταφέρνει. Παρόλο που τώρα έχει πετύχει, στην αρχή είχε πολλά προβλήματα γιατί θέλει να ελέγχει τα πάντα. Πιστεύει ότι άρχισαν να την παίρνουν στα σοβαρά, όταν άφησε την καριέρα με το γκρουπ Spice Girls. Ακόμη και τότε, όταν ήταν στη σκηνή, πίστευε ότι οι θεατές κοίταζαν τις άλλες, όχι εκείνη. Η Βικτόρια παραδέχεται επιπλέον ότι στην αρχή της σχέσης με τον Ντέιβιντ αισθανόταν αόρατη! Ότι όταν τους φωτογράφιζαν πίστευε, πως τους παπαράτσι ενδιέφερε μόνο εκείνος. Τέλος, δήλωσε ότι οι ανασφάλειές της είναι αυτές που την έκαναν να φαίνεται αντιπαθής, αλλά υποστήριξε ότι δεν είναι κρύα και επιφανειακή όσο φαίνεται, ιδίως με τους ανθρώπους που αγαπά! Ο ΝΕΟΣ ΕΡΩΤΑΣ ΤΟΥ ΜΑΪΚΛ ΦΕΛΠΣ Νέος έρωτας για τον χρυσό ολυμπιονίκη της κολύμβησης Μάικλ Φελπς. Ο διάσημος αθλητής εθεάθη σε ρομαντική εξόρμηση στις Μπαχάμες με γοητευτική σερβιτόρα που γνώρισε κατά τη διάρκεια των διακοπών του στο Μεξικό. Ο 27χρονος χρυσός Ολυμπιονίκης γνώρισε την 22χρονη Σάρα Χερντον, που επίσης έκανε διακοπές στο Κάμπο Σεν Λούκας, με την οικογένειά της. Ο έρωτας ήταν κεραυνοβόλος και μάλιστα η 22χρονη μελαχρινή αποφάσισε να αφήσει την οικογένειά της, να 64 φύγει και να παρατείνει κατά μια ημέρα την παραμονή της στο θέρετρο για να μείνει παραπάνω με τον παγκόσμιο ρέκορντμαν της κολύμβησης. Όμως το ειδύλλιο είχε και συνέχεια. Γιατί, όταν η Σάρα έπεστρεψε στο Λος Αντζελες, ο Μάικλ την προσκάλεσε να πάει μαζί του στις Μπαχάμες, όπου θα συμμετείχε σε τουρνουά γκολφ με σελέμπριτις. Η Σάρα φυσικά και είπε «ναι» και πέρασε τέλεια όπως αποκάλυψε φίλη της, η οποία πρόσθεσε ότι η 22χρονη σερβιτόρα έχει χάσει το μυαλό της με τον Μάικλ. Η ΜΟΝΙΚΑ ΜΠΕΛΟΥΤΣΙ ΜΕΤΑΚΟΜΙΖΕΙ ΓΙΑΤΙ ΠΛΗΡΩΝΕΙ Μπορεί ο γάλλος ηθοποιός Ζεράρ Ντεπαρντιέ να πολιτογραφήθηκε Ρώσος, για να γλιτώσει την υψηλή φορολογία για τους πολύ πλούσιους γάλλους, ωστόσο η Μόνικα Μπελούτσι επέλεξε μέρη πιο ζεστά και ηλιόλουστα. Τον Μάρτιο ετοιμάζει βαλίτσες αφού μετακομίζει στη Βραζιλία. Η εκρηκτική ιταλίδα που τα τελευταία χρόνια ζει στο Παρίσι με τον σύζυγό της, Γάλλο ηθοποιό Βενσάν Κασέλ και τις δυο τους κόρες Ντέβα και Λεονί, ανακοίνωσε σε συνέντευξή της στη βραζιλιάνικη έκδοση γνωστού περιοδικού, ότι σύσσωμη η οικογένεια φεύγει με προορισμό το Ρίο Ντε Τζανέιρο. Ο ιταλικός τύπος έσπευσε να συνδέσει την απόφασή της με τo νέο νόμο της κυβέρνησης του Φρανσουά Ολάντ, που φορολογεί όσους βγάζουν πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ ετησίως, με συντελεστή 75%! ΕΞΑΛΛΟΣ Ο ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΑΛΒΕΡΤΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΝΙΚΟΛ ΚΙΝΤΜΑΝ Πυρ και μανία με την Nicole Kidman είναι το πριγκιπάτο του Μονακό! Τι τους εξόργισε; Η ταινία για την ζωή της Γκρέις Κέλι, που ήταν μητέρα του τωρινού μονάρχη των Μονεγάσκων και την οποία υποδύεται η γνωστή ηθοποιός. Ο πρίγκιπας Αλβέρτος και οι αδερφές του χαρακτήρισαν την ταινία για τη μητέρα τους «μάταια γκλαμουράτη και ιστορικά ανακριβή», αφού θεωρούν πως οι σκηνές ουδεμία σχέση έχουν με τη ζωή της Γκρέις Κέλι! Σύμφωνα με την εφημερίδα «La Figaro», ο Αλβέρτος , η Καρολίνα και η Στεφανί είχαν στείλει προτεινόμενα σενάρια, πολύ πριν αρχίσουν τα γυρίσματα, ωστόσο, σε ανακοίνωσή τους υποστηρίζουν πως τελικά δε θέλουν καμία ανάμειξη με το τελικό αποτέλεσμα. Η Νικόλ Κίντμαν, από την πλευρά της, υποστήριξε πως η ταινία αποκαλύπτει την τεράστια ανθρωπιά, αλλά και τις ευαισθησίες της πριγκίπισσας, που προτού παντρευτεί τον πρίγκιπα Ρενιέ, ήταν σταρ του Χόλυγουντ και σκοτώθηκε σε τροχαίο το 1982. 65 ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ Γράφει o Κώστας Λεφάκης Άνοιξη 2013 ΚΡΙΟΣ Τη φετινή άνοιξη φροντίστε να τακτοποιήσετε τα οικονομικά σας προβλήματα γιατί υπάρχει η εκδοχή να έχετε απροσδόκητες δυσκολίες αν δεν είστε αρκετά προνοητικοί και δεν εκτιμήσετε σωστά τη γενικότερη κατάσταση σε σχέση με τις δικές σας ανάγκες. Παρά τον εκνευρισμό και τα άγχη σας που θα είναι χαρακτηριστικά στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου, μετά τις αρχές του Απριλίου όλα δείχνουν μια γρήγορη βελτίωση τόσο της διάθεσης όσο και της κατάστασης του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο κινείστε. Αναζητήστε τη βοήθεια που θέλετε από τους αρμόδιους παράγοντες γιατί είναι βέβαιο ότι θα σας δοθεί, αλλά μη βιάζεστε να ανοιχτείτε πολύ στις νέες γνωριμίες. Οι ερωτικοί ανταγωνισμοί, αλλά και οι αιφνίδιες ερωτικές συγκινήσεις δε θα λείψουν, αξιοποιήστε τις ευκαιρίες αλλά προσέχετε πως θα διαχειριστείτε τον εαυτό σας περισσότερο από το πώς θα συμπεριφερθείτε στους άλλους. Το Μάιο είναι σημαντικό να κινηθείτε οργανωμένα κατευθύνοντας τις ενέργειές σας και αξιοποιώντας την καθημερινότητα προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι βασικές σας επιδιώξεις. ΤΑΥΡΟΣ Ελέγχετε το περιβάλλον και κυρίως εκείνους που κινούνται παρασκηνιακά εις βάρος σας. Παράλληλα μην είστε υπερβολικοί στις απαιτήσεις σας με το σύντροφο σας και αποφύγετε τους εκνευρισμούς και τις ευθιξίες γιατί είναι πιθανό να φέρουν ανεπιθύμητες εξελίξεις. Το Μάρτιο παρά τη διευκόλυνση που θα έχετε στα οικονομικά σας, μη βιαστείτε στη δημιουργία νέων εξόδων και μην παρασυρθείτε σε αβέβαιες επενδύσεις. Ακόμα και εσείς που βάλλεστε στον επαγγελματικό τομέα, λόγο επιρροής από τη γενικότερη κατάσταση, έχετε περισσότερες πιθανότητες να ενισχύσετε τη θέση σας ή την ίδια σας τη δουλειά, σε σύγκριση με άλλους. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες αξιοποιήστε τις καλές στιγμές που δε θα λείψουν, αλλά φροντίστε να έχετε εφε- 66 δρείες στις δύσκολες. Στα ερωτικά σας χρειάζεται ακόμα υπομονή παρόλο που από τις αρχές του Απριλίου η ατμόσφαιρα θα γίνει καλύτερη. Ο Μάιος είναι πολλά υποσχόμενος, καθώς η γοητεία σας μεγαλώνει, αλλά αυτό δε σημαίνει ανάληψη ευθυνών ή πρόκληση αν ο χρόνος δε δείξει ότι η νέα εκλογή που έχετε κάνει είναι πραγματικά η καλύτερη. ΔΙΔΥΜΟΙ Μεγάλη κινητικότητα παρουσιάζει η εποχή της φετινής άνοιξης και παράλληλα, ευκαιρίες ανανέωσης. Παρά τα επεισόδια και την αναστάτωση γύρω σας, το ηθικό σας είναι ακμαίο και δε θα λείψει η αισιοδοξία και τα καινούργια κίνητρα για νέες δραστηριότητες. Χρησιμοποιήστε εύστοχα την πείρα που σας έδωσαν οι προηγούμενοι μήνες για να μην έχετε παράπονο από τον εαυτό σας και τους άλλους. Μην ξεχνάτε πως η φετινή άνοιξη είναι μια περίοδος που οδηγεί σε αποφασιστικές αλλαγές. Με την πραγματοποίησή τους όμως, δώστε στον εαυτό σας τις ηθικές και υλικές ικανοποιήσεις που έχει ανάγκη. Ο Μάρτιος ευνοεί τη δημιουργία νέων στόχων, ο Απρίλιος την πραγματοποίηση προσδοκιών και τα ταξίδια στο εξωτερικό και ο Μάιος την ανανέωση των σχέσεων και την έξαρση του ερωτισμού σας. Στον τομέα της εργασίας δε θα λείψουν αντιξοότητες προφανώς από την παρεμβολή των συνεπειών της γενικότερης κατάστασης. Εδώ θα σας σώσει η επινοητικότητα και η ευελιξία σας. Τα οικονομικά θα συνεχίσουν να είναι ακανθώδη και το μόνο που είναι βέβαιο είναι ότι πλέον έχετε συνηθίσει, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις από εσάς υπάρχει ένας συνδυασμός «ανοσίας» και συχνής εξυπηρέτησης από τρίτους, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι κίνδυνοι ή τα δυσάρεστα. ΚΑΡΚΙΝΟΣ Η εποχή της φετινής άνοιξης δίνει έμφαση στις εξελίξεις καλές ή αγωνιστικές, τόσο της επαγγελματικής όσο και της κοινωνικής σας ζωής. Το IKΑ EKΠTΩTN O Π KOY σελίδεςIΑ στις 71-74 67 Άνοιξη 2013 Μάρτιο συγκριτικά με άλλες ομάδες είστε περισσότεροι εκτεθειμένοι σε αντιξοότητες, εμπόδια και δυσκολίες. Έχετε μάθει όμως ήδη να χρησιμοποιείτε τη σύνεση, την υπομονή και το ρεαλισμό. Ωστόσο, το Μάιο διαμορφώνεται μια καινούργια κατάσταση αρκετά σαφής και εσείς δεν έχετε παρά να εντοπίσετε τα σημεία εκείνα που μπορείτε να υπερπηδήσετε και τα άλλα που οφείλετε να προσέξετε. Καταπολεμήστε το άγχος και αποφύγετε την αποδιοργάνωση. Τον Απρίλιος εργαστείτε δημιουργικά βασιζόμενοι στον εαυτό σας και καλλιεργώντας ενδιαφέροντα προκειμένου να αναπληρωθούν άλλες ελλείψεις. Η οικογενειακή κατάσταση είναι φορτωμένη και ορισμένες στιγμές φορτισμένη. Στον έρωτα υπάρχει πρόκληση και υπάρχει και περιστασιακή ικανοποίηση. Διατηρήστε στην εναλλαγή αυτών των δυο τη δική σας ισορροπία. ΛΕΩΝ Το διάστημα Μαρτίου – Απριλίου, σας δίνει την ευκαιρία να ενισχύσετε τον εαυτό σας, αλλά και τη θέση σας μέσα στο περιβάλλον που κινείστε και ζείτε. Θα χρειαστεί να ρίξετε το βάρος της προσοχής σας στις κοινωνικές σας σχέσεις και στις εξελίξεις των επαγγελματικών σας. Πολλοί από εσάς επηρεάζεστε από τη γενικότερη κατάσταση, αλλά θα μπορέσετε να τα φέρετε εις πέρας. Περιστασιακές βελτιώσεις δε θα λείψουν και αυτές θα αποτελέσουν προσωρινή βοήθεια ενισχύοντας την υπομονή και την αντοχή για κάτι καλύτερο στο μέλλον. Προσπαθήστε να μην εκνευρίζεστε και να μη φθείρεστε με ανθρώπους που είστε αναγκασμένοι να συνεργάζεστε και να συμβιώνετε. Το Μάιο μπορείτε να αναζητήσετε εκείνους που μπορούν να σας καταλάβουν ή να σας βοηθήσουν άμεσα. Είναι πιθανό ένα ταξίδι ή μια μετακίνηση να βελτιώσει τη διάθεσή σας. Στα ερωτικά ενδιαφέροντα η κατάσταση παραμένει οξυμένη, αλλά και αρκετά ασαφής. Δε θα λείψουν επιτυχίες και στιγμές χαράς, αλλά δε θα έχουν μεγάλη διάρκεια. Μη βιαστείτε να υποσχεθείτε τίποτα και σε κανέναν. ΠΑΡΘΕΝΟΣ Παρά τα επεισόδια της εποχής και τις γενικότερες δυσκολίες, εσείς μπορείτε να ξεφύγετε από αυτές και να διαχωρίσετε τη θέση σας αν ενισχύσετε την αντίληψη, την υπομονή και περιορίσετε την κριτική διάθεση. Το Μάρτιο οργανώστε το χρόνο σας έτσι ώστε να αξιοποιήσετε τη δραστηριότητά σας είτε ευνοείται είτε βάλλεται το αντικείμενο της δουλειάς σας, και μέσα από αντιξοότητες να δημιουργήσετε άμυνες για την οικονομική ασφάλεια του προσεχούς καλοκαιριού. Τον Απρίλιο τακτοποιήστε εκκρεμότητες με περιουσίες ή με οφειλές σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Τυχόν νομικά ή σπουδαστικά προβλήματα είναι σκόπιμο να αντιμετωπιστούν με σύνεση για να μην υπάρχουν απροσδόκητες εξελίξεις που θα σας στενοχωρήσουν. Το Μάιο ελέγχετε τις κινήσεις, τις πρωτοβουλίες και τις αντιδράσεις σας στην αισθηματική και επαγγελματική σας ζωή και υπολογίστε σε μια βελτίωση της όλης κατάστασης στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαΐου. 68 ΖΥΓΟΣ Και κατά τη διάρκεια της άνοιξης οι σχέσεις σας με τους άλλους συνεχίζουν να σας απασχολούν, ενώ πολλά προβλέπονται με τα πρόσωπα που θα μπουν στη ζωή σας αυτό το διάστημα. Μην αφήνεστε παθητικά στις επιρροές τους. Μερικά από αυτά θα χρειαστεί σύντομα να τα απομακρύνετε από τη ζωή σας για το δικό σας καλό. Αποφύγετε να κοινοποιείτε τα σχέδιά σας και καλλιεργείστε εναλλακτικές λύσεις τη στιγμή που κάτι που προγραμματίζετε δε γίνεται. Από τις αρχές Απριλίου φανείτε συντηρητικοί και προνοητικοί στη διαχείριση των χρημάτων σας και αποφύγετε έξοδα που μπορεί να φαίνονται, αλλά ουσιαστικά δεν είναι καθόλου απαραίτητα. Στον ερωτικό τομέα η περίοδος του Μαΐου εγκαινιάζει για άλλους ένα τέλος και για πολλούς μια καινούργια αρχή. Για κάποιους έρχονται και τα δυο μαζί. Και επειδή δεν μπορείτε να παρέμβετε στις εντολές του πεπρωμένου ακολουθείστε το ρεύμα των εξελίξεων προσαρμοζόμενοι στο επικρατούν κλίμα. ΣΚΟΡΠΙΟΣ Η γενικότερη εποχή της φετινής άνοιξης σας καλεί να ρίξετε το βάρος της προσοχής σας στις εξελίξεις των επαγγελματικών σας ενδιαφερόντων που η γενική κατάσταση τα υποχρεώνει να περάσουν από κάποιες συμπληγάδες πέτρες. Φανείτε λογικοί στη διαχείριση των συμφερόντων σας και στη διευθέτηση των υποθέσεων σας, υπολογίστε ότι ο Μάρτιος θα φέρει καινούργιες εξελίξεις σε προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, τον Απρίλιο αμυνθείτε απέναντι στις αντιξοότητες που δε θα λείψουν και υπολογίστε σε ένα είδος τύχης που σας συντροφεύει συχνά αυτό το διάστημα. Βγείτε λίγο έξω από τον εαυτό σας και πλησιάστε ανθρώπους που έχουν ενδιαφέρον ή που σας έχουν σταθεί στο παρελθόν. Η περίοδος του Μαΐου δεν θα είναι εύκολη, αλλά σημαντική για να δημιουργήσετε νέες προοπτικές για τη μελλοντική σας εξασφάλιση εκεί που σας ενδιαφέρει δημιουργικά. Ένας παλιός ή καινούργιος έρωτας θα παίξει πιο πρωταγωνιστικό ρόλο από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαΐου και μετά. ΤΟΞΟΤΗΣ Η εποχή της φετινής άνοιξης ενισχύει τη δημιουργικότητα και τονίζει τα προνόμιά σας. Ωστόσο, η καθημερινότητα της ζωής σας θα είναι φορτωμένη και κουραστική. Μέσα σε όλα φροντίστε να αναπαύεστε, να ψυχαγωγείστε, αλλά και να γίνεστε πιο αποδοτικοί την ώρα που πρέπει. Το Μάρτιο βάλτε στόχους στα επαγγελματικά σας, όσοι έχετε το περιθώριο, και τον Απρίλιο εκτιμήστε σωστά τα όσα διαδραματίζονται γύρω σας και κάντε τις αλλαγές που θεωρούνται αναγκαίες. Το Μάιο μην προχωράτε παράτολμα αν δε βεβαιώνεστε ότι τα νώτα σας είναι εξασφαλισμένα και το έδαφος στέρεο κάτω από τα πόδια σας. Στον ερωτικό τομέα μην ξεχνάτε τα προβλήματα και τις απόψεις του ανθρώπου που σας αφορά, εφόσον η σχέση σας μαζί του συνεχίζει να είναι βιώσιμη. Μην αφήνετε στην τύχη νομικά θέματα ή εκκρεμότητες πάσης φύσεως. Ζητήστε τη βοήθεια ανθρώπων που IKΑ EKΠTΩTN O Π Y O K σελίδεςIΑ στις 71-74 69 Άνοιξη 2013 όχι μόνο σας αγαπούν, αλλά και που είναι σε θέση να σας την προσφέρουν. ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ Ήδη προχωρήσατε αρκετά και έχετε δώσει με επιτυχία τις πρώτες μεγάλες εξετάσεις, τόσο επιβίωσης όσο και ευστοχίας. Η εποχή της άνοιξης σας βοηθά να ανασυγκροτήσετε τον εσωτερικό σας κόσμο και να αναπροσαρμοστείτε εκ νέου στην εξέλιξη της νέας πραγματικότητας. Παρά τις δυσκολίες της εποχής καινούργιες δουλειές, ενδεχόμενες μετακομίσεις, ενδιαφέρουσες γνωριμίες, αντικατάσταση ασχολιών, είναι μέσα στο πρόγραμμα. Ο Μάρτιος κλείνει λίγο επεισοδιακά, αλλά ο Απρίλιος έρχεται βελτιωμένος και περισσότερο εξυπηρετικός από πρακτικής πλευράς. Το σημαντικότερο για εσάς τώρα είναι να βλέπετε την αισιόδοξη πλευρά των γεγονότων και των καταστάσεων, να συγκρατείτε τα νεύρα σας και να αποφύγετε να είστε εριστικοί με δικούς σας ανθρώπους, ακόμα και αν έχετε δίκιο. Το Μάιο τα ερωτικά σας παραμένουν πηγή δυσκολιών ή μιας σχετικής στέρησης, ή ακόμα και μιας αίσθησης απόρριψης ή αδικίας που βιώνετε. Αντιμετωπίστε αυτή την εκδοχή γενναία και θυμηθείτε μια παλιά συμβουλή που λέει πως « ο έρωτας γιατρεύεται με έρωτα!» ΥΔΡΟΧΟΟΣ Κατά τη διάρκεια της φετινής άνοιξης είναι πολύ πιθανό να αρχίσουν να πραγματοποιούνται οι αλλαγές που επιδιώκατε για ένα μεγάλο διάστημα στο πρόσφατο παρελθόν. Η περίοδος δεν παύει να είναι επεισοδιακή, ηχηρή και εξαιρετικά ανταγωνιστική. Ο Μάρτιος θα φέρει ανασυγκρότηση και αλλαγή στην εργασία ή στις συνθήκες της. Για αρκετούς θα φέρει αλλαγή τόπου διαμονής και νομίζω πως αυτά είναι πράγματα που θα σας βοηθήσουν να ανακάμψετε ψυχολογικά. Όσο και αν σας δύσκολο πρέπει να πάρετε αποφάσεις και να ξεφύγετε από καταστάσεις και σχέσεις που δεν αποδίδουν πλέον. Τον Απρίλιο θα σας απασχολήσει περισσότερο η προσωπική σας ζωή και εκεί αναπόφευκτα θα κάνετε παρεμβάσεις. Το Μάιο πολλοί θα αφεθείτε για λίγο σε ένα είδος περιπέτειας και αν δεν έχει ερωτικό θα έχει κοινωνικό χαρακτήρα. Αξιοποιήστε τις επικοινωνιακές σας δυνατότητες και τα εκφραστικά σας μέσα. ΙΧΘΕΙΣ Πολύ κίνηση, νέες δραστηριότητες, ενδιαφέρουσες συζητήσεις και αρκετά προκλητικές προτάσεις θα καλύψουν το διάστημα της φετινής άνοιξης. Μην ξοδεύετε την ενέργεια και το χρόνο σας σε συναναστροφές που δεν έχουν νόημα και βρείτε άκρη στα ψυχολογικά προβλήματα που σας άφησε ο περασμένος χειμώνας. Το Μάρτιο, φανείτε εξαιρετικά προνοητικοί στην οικονομική σας διαχείριση και στο μέλλον αυτών. Μην αφήνετε την αισιοδοξία να σας παρασύρει σε δημιουργία νέων οικονομικών υποχρεώσεων που η εξέλιξη της γενικότερης κατάστασης θα δυσκολέψει τη διεκπεραίωσή τους. Τον Απρίλιο ταξίδια ή συμφωνίες που θα κλείσετε πρέπει να γίνουν οργανωμένα και να έχουν 70 εγγυήσεις επιτυχίας. Συνειδητοποιήστε τις απόψεις, αλλά και τις προτάσεις των άλλων, αλλά κρατήστε προς το παρόν τα δικά σας σχέδια μυστικά. Η περίοδος αυτή είναι περισσότερο εμπειρική για εσάς και λιγότερο παρεμβατική. Ωστόσο, ο Μάιος στην εξέλιξή του, ενισχύει αρκετά τον παράγοντα της τύχης στα επαγγελματικά και στα ερωτικά σας ενδιαφέροντα. Οι προσωπικές σας σχέσεις έχουν την προοπτική να φανούν ρόδινες αν και χρειάζεται προσπάθεια για να μην αλλάξει το χρώμα! ΡΥΖΙ AGRINO Bella 1kg έκπτωση 0,60€ Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 ΦΑΣΟΛΙΑ ΓΙΓΑΝΤΕΣ ΕΛΕΦΑΝΤΕΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ AGRINO 500g έκπτωση 0,60€ Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Mε την αγορά 1 τεμ. ΒΙΚΗ ΠΑΡΙΖΑΚΙ 330γρ. έκπτωση Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Mε την αγορά 200γρ. πάριζα τοστ ΒΙΚΗ ή γαλοπούλα του χωριού καπνιστή ΒΙΚΗ έκπτωση 0,80€ Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Με κάθε συσκευασία πάνες MIDI-MAXI ΔΩΡΟ ένα πακέτο μωρομάντηλα 20 τεμαχίων. 0,80€ Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Με κάθε συσκευασία πάνες JUMBO ΔΩΡΟ Iσχύει έως 15/06/2013 ένα πακέτο μωρομάντηλα 30 τεμαχίων. Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 30/09/2013 15/06/2013 Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 I σ χ ύ ε ι έ ω ς 31 05 / 0 96 / 2 0 1 3 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Εκπτωτικά κουπόνια! Tο Η εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα Tο εκπτωτικό κουπόνι αποκλειστικά για ταμας καταστήματα Ελληνική Εταιρεία Αγορών και ταPROTON/EΛETA καταστήματα PROTON στηνισχύει προσπάθειά PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 να βοηθήσουμε τους πελάτες μας τη δύσκολη αυτή χρονική περίοδο που διανύει η χώρα μας, σε συνεργασία με τους προμηθευτές μας, αναπτύξαμε, δημιουργήσαμε και σας παρέχουμε μέσα από το περιοδικό μας “PROΤΙΜΩ” μία σειρά εκπτωτικών κουπονιών που αφορούν προϊόντα που αγοράζετε και που διακινούμε μέσα από τα καταστήματά μας. Τα κουπόνια αυτά αφού τα κόψετε από το περιοδικό, μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε στα καταστήματα του δικτύου των μελών μας είτε έχουν ταμπέλα PROTON είτε όχι. Tο Η εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά εξαργύρωση των κουπονιών γίνεται σε οποιοδήποτε κατάστημά μας για τα καταστήματα PROTON/EΛETA Iσχύει έως 15/06/2013 Iσχύει έως 15/06/2013 σε όλη την ελληνική επικράτεια. Με την αγορά των προϊόντων θα δώσετε και τα αντίστοιχα κουπόνια στο ταμείο του καταστήματος και η αξία του κουπονιού θα αφαιρεθεί από την αξία του καλαθιού σας. Σε κάθε έκδοση του περιοδικού μας από τώρα και στο εξής, αναζητείστε τα κουπόνια και χρησιμοποιείστε τα με την αγορά των αντίστοιχων προϊόντων. Τα συγκεκριμένα κουπόνια θα μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA σε οποιοδήποτε κατάστημά μας μέχρι τις 15Iσχύει Ιουνίου Iσχύει έως 15/06/2013 έως2013. 15/06/2013 Tο εκπτωτικό κουπόνι ισχύει αποκλειστικά για τα καταστήματα PROTON/EΛETA IKΑ EKΠTΩTN O Π Y O K σελίδεςIΑ στις 71-74
© Copyright 2024 Paperzz
