Περισσότερες από 200 οι παθήσεις του μυοσκελετικού, στο αντικείμενο της Ρευματολογίας. Οι ρευματικές παθήσεις αποτελούν περισσότερες από 200 διαφορετικές παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος, αυτοανόσου, φλεγμονώδους, μεταβολικής, μηχανικής ή εκφυλιστικής αιτιολογίας. Συνιστούν πραγματικό κοινωνικό-οικονομικό πρόβλημα, λόγω τόσο της υψηλής συχνότητας τους, στο γενικό πληθυσμό, όσο και κυρίως της επίπτωσης τους στη ποιότητα της προσωπικής και οικογενειακής ζωής των πασχόντων. 9,8 % - 33,2% η συχνότητα τους στο γενικό πληθυσμό. Η συχνότητα των ρευματικών παθήσεων στο γενικό πληθυσμό υπολογίζεται σε 9,8% - 33,2%. Οι πιο συχνές ρευματοπάθειες είναι:    Η οστεοαρθρίτιδα (αρθριτικά) Η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η πιο συχνή φλεγμονώδη ρευματοπάθεια. Η οστεοπόρωση που σήμερα θεωρείται ως η «σιωπηλή επιδημία» του 21ου αιώνα. Σύμφωνα με πανελλαδική επιδημιολογική έρευνα του Ελληνικού Ιδρύματος Ρευματολογικών ερευνών. Στην Ελλάδα 26,9% του πληθυσμού ή 2,900,000 άτομα πάσχουν από τις παθήσεις αυτές. Πιο συγκεκριμένα πάσχει από:       Οσφυαλγία – Ραχιαλγίες: 11% Αυχεναλγία: 4,8% Οστεοαρθρίτιδα περ. Αρθρώσεων: 7,9% Οστεοπόρωση: 29,8% (Μ.Ε-γυναικών) Εξωαρθρικές παθήσεις: 4,3% Φλεγμονώδεις Ρευματοπάθειες: 2,1% Οι ρευματικές παθήσεις ευθύνονται για:      Το 39% των χρόνιων προβλημάτων υγείας Το 47% της μακρόχρονης λειτουργικής ανικανότητας Το 26% των απουσιών από την εργασία (αποτελούν την 2η αιτία απουσιών από την εργασία) Το 20% των ιατρικών επισκέψεων Το 24% των ιατρικών συνταγών 1. Η πρόοδος που επιτεύχθηκε τα τελευταία χρόνια στον τομέα της βιολογίας, της βιοτεχνολογίας και των απεικονιστικών εξετάσεων μας έδωσαν τη δυνατότητα να γνωρίζουμε σήμερα καλύτερα σε βάθος την αιτιοπαθογένεια των αυτοανόσων ιδιαίτερα νοσημάτων, να τις διαγιγνώσκουμε, πιο ενωρίς, να αρχίζουμε έγκαιρα και πριν επέλθουν οι μόνιμες αρθρικές βλάβες, μια επιθετική και πολύ αποτελεσματική θεραπεία. Με τους βιολογικούς παράγοντες, φάρμακα επιτεύγματα της σύγχρονης βιοτεχνολογίας, σήμερα η θεραπεία της Ρευματοειδής Αρθρίτιδας, της Αγκυλοποιητικής Σπονδυλαρθρίτιδας, της Ψωριασικής Αρθρίτιδας, των Εντεροπαθητικών Σπονδυλαρθριτίδων, του Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου και άλλων αγγειϊτίδων όχι μόνο απαλλάσσει τους ασθενείς από τον πόνο και την δυσκαμψία αλλά και προλαμβάνει τη εξέλιξη της νόσου, την καταστροφή των αρθρώσεων και την εγκατάσταση κινητικής αναπηρίας. Σήμερα έχουμε τα μέσα να αντιμετωπίσουμε αυτές τις σοβαρές αυτοάνοσες – φλεγμονώδεις ρευματοπάθειες. Μια προϋπόθεση είναι απαραίτητη: Να τεθεί όσο ενωρίτερα γίνεται η διάγνωση της νόσου. 2. Οι αγγειϊτίδες, οι μυοσίτιδες, και το σκληρόδερμα, παθήσεις χρόνιες με συχνές και βαριές επιπλοκές θα μας απασχολήσουν ιδιαίτερα. Πιο συγκεκριμένα η αντιμετώπιση των πνευμονικών επιπλοκών αλλά και των περιφερικών ελκωτικών νεκρωτικών βλαβών του συστηματικού σκληροδέρματος σήμερα επιτυγχάνεται ευκολότερα με βιολογικά φάρμακα (ανταγωνιστές της ενδοθηλίνης) 3. Τα νεότερα φάρμακα για την οστεοπόρωση που σήμερα διαθέτουμε (ιμπαντρονάτη, ζολινδρονικό οξύ, τεριπαρατίδη και ρανελικό στρόντιο) κατέστησαν τη θεραπεία της οστεοπόρωσης πιο αποτελεσματική και βελτίωσαν την συμμόρφωση των ασθενών. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που καταγράψαμε στη θεραπεία της οστεοπόρωσης είναι η μη καλή συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία. Διαπιστώσαμε ότι πάνω από το 50% των ασθενών σταματούν τη θεραπεία τους πριν συμπληρώσουν ένα χρόνο θεραπείας μιας θεραπείας που πρέπει να διαρκέσει αρκετά (3-5) χρόνια. Η χορήγηση σκευασμάτων με ένα δισκίο τον μήνα ή μια ένεση κάθε χρόνο αναμένεται να δώσει καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών και καλύτερη αποτελεσματικότητα στη θεραπεία. Τέλος τα οστεοπαραγωγικά – αντιοστεοπαραγωγικά φάρμακα, όπως η παραθορμόνη και το ρανελικό στρόντιο, που όχι μόνο σταματούν την εξέλιξη της οστεοπόρωσης αλλά και βοηθούν στην παραγωγή νέου οστού στον οστεοπορωτικό σκελετό έχουν ιδιαίτερες ενδείξεις τις βαριές οστεοπορώσεις. 4. Η οστεοαρθρίτιδα, η πιο συχνή πάθηση του ανθρώπου, που συχνά οδηγεί στη μόνιμη φθορά του αρθρικού χόνδρου, την παραμόρφωση των αρθρώσεων και την κινητική επώδυνη χρόνια αναπηρία, μπορεί σήμερα να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικότερα. Φάρμακα που δίνονται από το στόμα (θειϊκή γλυκοζαμίνη, διασερεϊνή, θειϊκή χονδροϊτίνη) ή με ενδαρθρικές εγχύσεις μπορούν να αναστείλουν ή να επιβραδύνουν την εξέλιξη της και την επιδείνωση των βλαβών. Προϋπόθεση και εδώ αποτελεί η πρώιμη διάγνωση της πάθησης. Χρήσιμα συμπεράσματα από Ελληνικές εργασίες Από τις Ελληνικές εργασίες προέκυψαν χρήσιμα για το κλινικό γιατρό πορίσματασυμπεράσματα για τη διάγνωση, τη πρόγνωση και τη θεραπεία των ρευματικών νοσημάτων, μερικά από αυτά παραθέτουμε πιο κάτω: 1. Μια νέα εργαστηριακή εξέταση, τα anti-CCP αντισώματα είναι πιο ευαίσθητη και πιο ειδική εξέταση για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Επιπλέον μπορεί να είναι θετική και χρόνια πριν εμφανισθεί η νόσος, η δε παρουσία υψηλού τίτλου αυτών των αντισωμάτων φαίνεται να συσχετίζεται με βαρύτερη διαδρομή της νόσου και περισσότερες αρθρικές καταστροφές. 2. Μια νέα εξέταση για τη φυματίωση είναι πιο ευαίσθητη και ειδική από τη γνωστή αντίδραση Mantoux. Πρέπει να γίνεται ιδιαίτερα στους ασθενείς που πρόκειται να αρχίσουν θεραπεία με βιολογικούς ανοσοκατασταλτικούς παράγοντες ή έχουν εμβολιασθεί στο παρελθόν για τη φυματίωση. 3. Επιδημιολογική έρευνα από την Κρήτη σχετικά με τον Μεσογειακό Πυρετό και τις διάφορες γονιδιακές μεταλλάξεις ταξινομεί τον Κρητικό πληθυσμό στους υψηλού κινδύνου πληθυσμούς για να εκδηλώσουν τη νόσο. 4. Επιδημιολογική έρευνα σε συνεργασία τριών Ρευματολογικών Κλινικών έδειξε ότι μόνο το 30% των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα εμβολιάζεται για τη γρίπη, παρά τις οδηγίες του Υπουργείου και Οργανισμών Υγείας για εμβολιασμό των ανοσοκατασταλμένων ασθενών. Από τις καταγραφές στο Εθνικό Αρχείο Βιολογικών Θεραπειών της ΕΡΕ 5. Σημαντικά συμπεράσματα προέκυψαν από την ανάλυση των καταγραφών στο Εθνικό Αρχείο βιολογικών Θεραπειών της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας όπως. a) Οι ηλικιωμένοι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα που λαμβάνουν βιολογικούς anti-TNF παράγοντες παρουσιάζουν παρόμοια με τους νεώτερους καλή ανταπόκριση στη θεραπεία αλλά έχουν συχνότερες λιμώξεις. b) Μόνο 8% από τους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα και 2,7% των ασθενών με Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα υπό βιολογική θεραπεία δεν ανταποκρίνονται σε αυτή. c) Η ανταπόκριση των ασθενών με Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα είναι πολύ αποτελεσματική και διατηρείται μέχρι και το τέλος του 2ου έτους της θεραπείας στους περισσότερους ασθενείς. 6. Σε μια πολυκεντρική κλινική μελέτη παρατήρησης σε ασθενείς με με βαριά οστεοπόρωση υπό θεραπεία με το οστεοπαραγωγικό φάρμακο τεριπαρατιδη, επισημαίνεται η κακή ποιότητα ζωής που έχουν οι ασθενείς αυτοί και η οποία σχετίζεται με τον πόνο, το άγχος, την κατάθλιψη και τον περιορισμό της κινητικότητας των ασθενών αυτών. Μηνύματα για τον πληθυσμό 1. Η Ρευματοειδή Αρθρίτιδα, η Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα και η Ψωριασική Αρθρίτιδα αντιμετωπίζονται αποτελεσματικότερα αρκεί να διαγνωσθούν ενωρίς. Αυτό έχουμε και τη γνώση και τα μέσα να το κάνουμε. 2. Τα νέα βιολογικά (anti-TNF και anti-IL-1) φάρμακα σταματούν όχι μόνο τα συμπτώματα (πόνος και δυσκαμψία) της νόσου αλλά και την εξέλιξη της, τη φθορά των αρθρώσεων και την εγκατάσταση κινητικής αναπηρίας. Προϋπόθεση αποτελεί η πρώιμη διάγνωση πριν γίνουν βλάβες. 3. Και η βαριά ακόμη οστεοπόρωση αντιμετωπίζεται σήμερα αποτελεσματικότερα. Υπάρχουν τα οστεοπαραγωγικά φάρμακα, που όχι μόνο σταματούν τη επιδείνωση της και προλαμβάνουν τα οστεοπορωτικά κατάγματα, αλλά και βοηθούν και στην παραγωγή νέου ανθεκτικού οστού. 4. Η Οσφυαλγία και η Ισχιαλγία δεν οφείλονται πάντοτε σε δισκοπάθεια, ιδιαίτερα αν αφορούν σε νέα άτομα και αν επιμένουν τη νύκτα και επιδεινώνονται κατά το πρωινό ξύπνημα. Μπορεί τότε να είναι το πρώτο σύμπτωμα μιας φλεγμονώδους ρευματοπάθειας, της Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα. Τις βλάβες των αρθρώσεων από τις ρευματικές παθήσεις μπορούμε εύκολα να τις προλάβουμε, δύσκολα, αν όχι αδύνατο να τις επανορθώσουμε. Α. Καρράς Ρευματολόγος Από το ενημερωτικό έντυπο της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας