SOUND Review ROLAND GAIA SH-01 Κώστας Μουρούλης [email protected] ROLAND GAIA SH-01 Back to the Roots Ευχαριστούµε το κατάστηµα Musicorama (www.musicorama.gr) για την ευγενική παραχώρηση του Gaia SH-01 για τις ανάγκες του άρθρου. Roland Gaia SH-01 (www.roland.com) Απεριόριστες επιλογές editing Άψογο layout, routing και όµορφο design Σχεδιασµός που προάγει το real time παίξιµο Έλλειψη multitimbral δοµής Εκτίμηση Το Gaia είναι στ’ αλήθεια ένα fun synthesizer. Ιδανικό για πρωτάρηδες, πανεύκολο στη χρήση του και µε απεριόριστες δυνατότητες για δηµιουργία µοναδικών και εντυπωσιακών ήχων. Eνδεικτική τιμή (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) -€ Πληροφορίες: Venediktos stollas www.stollas.com 18 SOUNDMAKER ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Η Roland ταράζει και φέτος τα ήρεµα νερά της αγοράς των synthesizers µε την κυκλοφορία του ολοκαίνουριου Gaia SH-01. Το όνοµα και µόνο αυτού του synth είναι βαρύ όσο η ιστορία, µιας και παραπέµπει σε µερικά από τα πιο κλασικά µοντέλα της εταιρείας. Η σειρά SH είναι η µακροβιότερη και πολυπληθέστερη της Roland και αριθµεί µέχρι στιγµής ιστορικά µοντέλα, όπως τα SH-2000 και SH-101, αλλά και το πιο πρόσφατο SH-201. Ποιον άσο µπορεί να κρύβουν οι Γιαπωνέζοι και πάλι στο µανίκι τους και πώς µπορούν να πείσουν το αγοραστικό κοινό µίας αγοράς, που από καιρό τώρα πασχίζει να µας τραβήξει το ενδιαφέρον; Η συνταγή είναι απλή και παµπάλαια ... go back to the roots! SH Power Το Gaia είναι κατά βάση ένα virtual analogue subtractive synthesizer, µε κλαβιέ 37 πλήκτρων και πολλά, µα πάρα πολλά controls. Η αλήθεια είναι ότι η Roland είχε να δηµιουργήσει τέτοιο θόρυβο και προσδοκίες γύρω από ένα synthesizer, από την εποχή του εξίσου ιστορικού JP 8000 (1997 αν δεν κάνω λάθος). Όπως και στο JP έτσι και στο Gaia, αυτό που τραβάει την προσοχή είναι η διάταξη του µπροστινού panel µε τα 18 faders, 11 knobs και τα 57 backlit κουµπιά και µία εργονοµία που θυµίζει έντονα το SH-101. Το ασπρόµαυρο κέλυφος από πλαστικό και τα πολύχρωµα κουµπιά, του δίνουν την απαραίτητη διαστηµική όψη και το κάνουν να ξεχωρίζει στο µάτι. To µηχάνηµα είναι εξαιρετικά ελαφρύ και µπορεί να λειτουργήσει και µε µπαταρίες (8xΑΑ). Σηµαντική είναι η διάταξη του µπροστινού panel, που πρακτικά αντιπροσωπεύει το signal flow µέσα στο synthesizer. Γεννήτριες (oscillators), φίλτρα και amplitude generator από αριστερά προς τα δεξιά, µε τα δικά τους ξεχωριστά envelopes, τη µονάδα του LFO τέρµα αριστε- Pic1: Η πίσω όψη του Gaia. ρά και τη µονάδα των global effects τέρµα δεξιά. Εντύπωση προκαλεί η έλλειψη οποιασδήποτε οθόνης, κάτι που βέβαια αντικαθίσταται από συνδυασµούς κουµπιών γύρω από το κουµπί shift. Όλα αυτά συνηγορούν στο γεγονός ότι η Roland θέλει το Gaia να είναι πρωτίστως ένα performance synthesizer και έχει κάνει τον απαραίτητο σχεδιασµό ώστε ο χρήστης να µπορεί εύκολα και αβίαστα να το στήσει επί σκηνής και να παίξει µε την ψυχή του. Θα τολµούσαµε να πούµε ότι αυτή η φιλοσοφία σπανίζει στις µέρες µας και µας φαίνεται αρκετά θελκτική. Κοιτώντας την οπίσθια όψη (photo 1), ξεφεύγουµε από το retro και προσγειωνόµαστε στη σύγχρονη εποχή. Ένα on / off κουµπί, υποδοχή για το ρεύµα, έξοδος ακουστικών και στερεοφωνική έξοδος, όλες µε 1/4" jacks και MIDI in / out, είναι λίγο πολύ τα standards σε όλα τα synthesizers. Το MIDI through λάµπει διά της απουσίας του και µάλλον έχει αρχίσει να καθίσταται άχρηστο λόγω της συνδεσιµότητας µε DAW, που επιτυγχάνεται µέσω της αντίστοιχης USB θύρας. Μέσω του USB ο υπολογιστής και το αντίστοιχο sequencer "βλέπει" το Gaia σαν MIDI controller, αλλά και σαν audio sound card. ∆ηλαδή, ο ήχος που παράγεται από το Gaia µπορεί να γραφτεί ψηφιακά στο sequencer, αλλά και το playback από το sequencer µπορεί µέσω της στερεοφωνικής εξόδου του Gaia να οδηγηθεί σε µία κονσόλα ή ένα PA. Μία διασύνδεση πολύ έξυπνη και πρακτική, που είναι ταυτόχρονα και µία πρωτοποριακή Pic2: To oscillator section. καινοτοµία της Roland. Υπάρχει και µία δεύτερη USB θύρα, στην οποία µπορεί να συνδεθεί ένα memory stick, έτσι ώστε να γίνονται back up οι ήχοι του Gaia αλλά και να επεκτείνεται και η µνήµη του. Τέλος, το Gaia διαθέτει και µία audio είσοδο σε µορφή mini jack, µόνο που αυτή βρίσκεται στο µπροστινό panel (photo 5). Εκεί ο χρήστης µπορεί να συνδέσει µία εξωτερική πηγή ήχου (ένα i-pod ας πούµε), το σήµα της οποίας οδηγείται κατευθείαν στη στερεοφωνική έξοδο του synthesizer, ενώ ο χρήστης µπορεί να παίζει από πάνω. Η Roland έκανε και µία επιπλέον προσπάθεια, ενσωµατώνοντας ένα center cancel φίλτρο µε τρεις παραλλαγές, µε σκοπό να εξαφανίζει τα φωνητικά από το playback - κάτι που δεν δουλεύει πάντα - καθώς και κουµπιά έντασης και mute. Follow the Path Όµως κάθε synthesizer κρίνεται βασικά από την απόδοση της ηχητικής του µηχανής και εδώ το Gaia έχει πολλά να µας πει. Περιέχει τρεις ξεχωριστές γεννήτριες. Στην κάθε γεννήτρια αντιστοιχεί ένα on / off και ένα select κουµπί. Έτσι ο χρήστης µπορεί να απενεργοποιήσει όποια θέλει, αλλά και να επιλέξει όποια θέλει ή κάποιο ζευγάρι ή και όλες ταυτόχρονα, για να αλλάξει τις παραµέτρους τους. Το ενδιαφέρον είναι ότι κάθε γεννήτρια διαθέτει και το δικό της φίλτρο και amplitude envelope. Αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι το Gaia είναι τρία synthesizers σε ένα και µάλιστα το κάθε ένα µπορεί να δια- Pic3: Η πανίσχυρη εφεδιέρα του Gaia. Pic4: To D-Beam εφέ είναι σίγουρο πως θα σας διασκεδάσει, το Audio-in section µπορεί και να σας είναι αδιάφορο. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 SOUNDMAKER 19 SOUND Review ROLAND GAIA SH-01 µορφωθεί ξεχωριστά από τα άλλα αν χρειαστεί. ∆ηµιουργείται έτσι ένα εξαιρετικά δυνατό και ευέλικτο µηχάνηµα, µε 64 νότες πολυφωνία (ενδιαφέρον αν σκεφτεί κανείς ότι έχει µόνο 37 πλήκτρα στο κλαβιέ). Κάθε γεννήτρια (photo 2) διαθέτει πολλαπλές κυµατοµορφές, Saw Up, Square, Pulse Width, Triangle, Sine, Noise και Super Saw (κάτι παρόµοιο µε το Hyper Saw του Virus, που στην πράξη είναι το άθροισµα πολλών πριονωτών κυµατοµορφών µε ένα ελαφρύ detune, που παράγει έναν πιο µεστό ήχο, µε πλούσιες αρµονικές), ενώ κάθε κυµατοµορφή έχει τρεις διαφορετικές παραλλαγές που ενεργοποιούνται µε το κουµπί var. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα οι δύο από τις τρεις γεννήτριες να λειτουργήσουν σε sync mode για “τεράστιους” µονοφωνικούς ήχους, αλλά και η δυνατότητα για ring modulation. Όταν η γεννήτρια παράγει pulse width κυµατοµορφή, τότε ενεργοποιούνται τα δύο sliders που βρίσκονται ακριβώς από κάτω από τον επιλογέα κυµατοµορφής. Το PWM ορίζει την ποσότητα του LFO modulation που θα επιδρά στο πλάτος του παλµού, ενώ το PW ορίζει το ποσοστό µεταβολής του πλάτους του παλµού σε σχέση µε έναν πλήρη κύκλο. ∆ίπλα ακριβώς από αυτά τα sliders συναντάµε άλλα τρία που αποτελούν ένα mini envelope generator (µε attack, release και envelope depth) που αντιστοιχεί στο pitch. Ένας πολύ εύκολος τρόπος για να κάνετε τους ήχους σας να ... σκούζουν! Τέλος υπάρχουν και δύο rotary controls που ελέγχουν το pitch της κυµατοµορφής (-24 / +24) και το fine tune (-50 / +50). Oι γεννήτριες του Gaia είναι αρκετά καλές και το γεγονός ότι κάθε ήχος µπορεί να αποτελείται από τρία layers προσφέρει τέτοια ευελιξία, που ο καθένας µπορεί, χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις, να φτιάξει ξεχωριστούς και ενδιαφέροντες ήχους. Παρέχουν πολλές διαφορετικές κυµατοµορφές και ένα layout στα controls, που κάνει το editing παιχνιδάκι, ακόµα και σε real time. Στις ψηλές συχνότητες ακούγεται λίγο aliasing ενώ στο σύνολο υστερούν λίγο σε όγκο. (Κατά την προσωπική µου άποψη, ο ηχητικός όγκος ήταν ένα "θεµατάκι" στα synthesizers της Roland. Ακόµα και στις παλιές αναλογικές εποχές τα Roland ακούγονταν πιο "λεπτά" από άλλα, κυρίως αµερικάνικα, synths). Όµως, όσο και αν στη θεωρία αυτό ακούγεται σαν µειονέκτηµα, θα πρέπει να επισηµάνουµε ότι για πολλούς παραγωγούς ήταν κάτι το απόλυτα επιθυµητό, που τους έκανε να τα προτιµούν έναντι άλλων. Ο λόγοι είναι πολλοί, ενδεικτικά όµως αναφέρουµε το γεγονός ότι είναι πιο εύκολο να τα εντάξεις µέσα στη µίξη και ότι η ίδια η εταιρεία, έ20 SOUNDMAKER ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 χοντας υπόψη της το "πρόβληµα", φρόντιζε πάντα να δίνει το κάτι παραπάνω, χτίζοντας έτσι τη δίκαιη φήµη της πιο value for money εταιρείας στην αγορά. Έτσι και στην περίπτωση του Gaia, το γεγονός ότι πρακτικά έχεις τρία synths σε ένα και τόσο πολλές επιλογές (21 διαφορετικές κυµατοµορφές σύνολο!!!) σηµαίνει ότι ο καθένας θα βρει αυτό που ψάχνει, έστω και µε λίγο editing παραπάνω. Προχωρώντας στην επόµενη µονάδα βρίσκουµε το multimode φίλτρο (photo 3). Ένα φίλτρο, που εκτός από τα αναµενόµενα Low Pass, Hi Pass και Band Pass modes έχει και ένα Peaking Filter mode, που στην πράξη ενισχύει την cutoff συχνότητα (κάτι σαν να δίνουµε πολύ resonance) δίνοντας ένα πολύ µουσικό αποτέλεσµα. Το φίλτρο διαθέτει το δικό του envelope και πέρα από τα αναµενόµενα cut-off και resonance knobs έχει και ένα ακόµα, ονόµατι key follow. Το key follow ορίζει τη µεταβολή που θα υφίσταται η cut-off συχνότητα σε κάθε σηµείο του κλαβιέ. Όταν είναι γυρισµένο προς τα δεξιά, όσο ανεβαίνουµε στις πιο ψηλές νότες, τόσο το cut-off ανεβαίνει - και το ανάποδο. Πολύ ενδιαφέρον και ακόµα ένα δείγµα της προσοχής που έχει δοθεί ώστε το Gaia να είναι εύκολο και διαισθητικό στο παίξιµο. Είναι επίσης fully resonant και διαθέτει επιλογή µεταξύ -12 και -24 dB στο slope του cut-off. Όσο για τον ήχο του φίλτρου, έχουµε να παρατηρήσουµε ότι ενώ δεν έχει την "αγριάδα" που µας έχει συνηθίσει η Roland, είναι αρκετά "ευγενικό" και ως εκ τούτου πολύ µουσικό. Η επόµενη µονάδα είναι το Amplitude. Εδώ βρίσκεται το envelope generator του συνολικού ήχου (ή των µεµονωµένων γεννητριών, ανάλογα του τι έχουµε επιλέξει στο Osc section), καθώς και το αντίστοιχο κουµπί έντασης. Η τελευταία µονάδα στην αλυσίδα είναι αυτή των εφέ (photo 4). Εδώ πραγµατικά η Roland εντυπωσιάζει µε την ποικιλία αλλά και τις επιλογές στο editing. Πέντε διαφορετικά είδη εφέ, τα οποία µπορούν να επιδράσουν µεµονωµένα ή σε συνδυασµό. Distortion εφέ, που περιλαµβάνει distortion, fuzz και bit crash, modulation εφέ µε flanger, phaser και pitch shifter, απλό delay και panning delay το οποίο συγχρονίζεται µε το tempo, βάθος και ένα low boost πολύ χρήσιµο για να δυνα- µώσει το low-end των ήχων. Υπάρχει ακόµα ένα on / off κουµπί και δύο rotary knobs για µεταβολές παραµέτρων, τα οποία αλλάζουν παράµετρο αν επιλεγούν έχοντας πατηµένο το shift. Η µονάδα των εφέ είναι το κερασάκι στην τούρτα του editing του Gaia. Αν ακόµα και µε τους πολλαπλούς συνδυασµούς των τριών γεννητριών δεν είσαστε ικανοποιηµένοι από το τελικό αποτέλεσµα, η εφεδιέρα του Gaia, ασυνήθιστα πλούσια για synthesizer, σίγουρα θα σας δώσει το χαρακτήρα που σας έλειπε. Play that Funky Synth Boy Αφήσαµε για το τέλος τη µονάδα LFO που βρίσκεται στα αριστερά του panel. Η µονάδα αυτή παρέχει έξι διαφορετικές κυµατοµορφές (Triangle, Sine, Saw up, Square, S/H και Random) και µπορεί να συγχρονιστεί µε το tempo ή να λειτουργήσει ελεύθερη µε ένα rotary knob να επιλέγει το rate. Ακριβώς από κάτω βρίσκουµε τα sliders που αντιστοιχούν το πρώτο στο fade-in time και τα υπόλοιπα τρία στο ποσό που θα επιδρά το LFO στο pitch, το φίλτρο και το amplitude ή και στα τρία µαζί. Οφείλουµε να παρατηρήσουµε ότι έχοντας ξεχωριστά controls για το amount και όχι ένα που να συνοδεύεται από επιλογέα (όπως είναι το σύνηθες), αφενός µπορεί να επιδράσει και στα τρία sections ταυτόχρονα, αφετέρου το editing είναι και εδώ εξαιρετικά άµεσο και διαισθητικό. Επίσης να µην ξεχνάµε ότι κάθε µία από τις τρεις γεννήτριες αντιστοιχεί στο δικό της LFO, κάτι που δίνει τη δυνατότητα για πολύπλοκο editing, που µπορεί να δηµιουργήσει ήχους που να µεταβάλλονται ... για πάντα! Όµως και πάλι η Roland θα κάνει ένα βήµα παραπέρα. Γιατί εκτός από τις τρεις αυτές LFO γεννήτριες, υπάρχει και µία τέταρτη που αφορά αποκλειστικά στο modulation wheel. Αυτή ενεργοποιείται αν, έχοντας κρατηµένο το shift, κουνήσουµε το modulation wheel και είναι εντελώς ανεξάρτητη από τις υπόλοιπες. Καταλαβαίνουµε λοιπόν ότι το επίπεδο του editing στο Gaia είναι πραγµατικά δαιδαλώδες. Pic6: Tweak me baby! Αλλά το Gaia έχει να µας δώσει και άλλα "παιχνίδια". Το πρώτο που ξεχωρίζει είναι το D-Beam controller (photo 5). Πρόκειται για ένα infra-red generator που ελέγχεται µε το χέρι και αποτελεί βασικό "συστατικό" όλων των τελευταίων µοντέλων της εταιρείας. Η µεταβολή των παραµέτρων επιτυγχάνεται αλλάζοντας την απόσταση του χεριού µας από την πηγή της ακτίνας. Μπορεί να επιδράσει στο pitch, στο volume, στα εφέ, αλλά και όπου αλλού επιλέξει ο χρήστης και - πιστέψτε µας είναι άκρως διασκεδαστικό και εντυπωσιακό επί σκηνής. Μία ιδιαίτερη αναφορά πρέπει επίσης να γίνει και στο arpeggiator του Gaia. Ανέκαθεν τα arpeggiators ήταν το ισχυρό σηµείο της Roland και εδώ η εταιρεία πραγµατικά ξεπερνά τις προσδοκίες. Στο Gaia θα βρείτε µία τεράστια συλλογή από όλων των ειδών τα arpeggios (64 στο σύνολο). Από κλασικά up / down arpeggios, µέχρι πολύπλοκες µουσικές φράσεις, τα presets του Gaia είναι πραγµατικά αστείρευτα. Όµως αν είστε από αυτούς που αρέσκονται να δηµιουργούν το δικό τους προσωπικό ήχο, τότε µπορείτε να χρησιµοποιήσετε το phrase record για να δηµιουργήσετε τις δικές σας φράσεις σε 8 steps και να τις αποθηκεύσετε ώστε να είναι διαθέσιµες µε το πάτηµα ενός κουµπιού. Ακόµα και όταν γίνεται αλλαγή στο arpeggio στη µέση µίας φράσης, το Gaia θα συνεχίσει απρόσκοπτα παίζοντας το νέο arpeggio από το ίδιο σηµείο, κάτι που ενισχύει επιπλέον τις δυνατότητες για real time παίξιµο. And the Winner Is ... Ανακεφαλαιώνοντας, µπορούµε να πούµε ότι στο σύνολό του το Gaia φωνάζει ... value for money! Μπορεί το αδύνατό του σηµείο να είναι οι γεννήτριες, αλλά δίνει απεριόριστες δυνατότητες για editing και δηµιουργία πολύπλοκων και µοναδικών ήχων, που δύσκολα θα βρει κανείς στα υπόλοιπα synthesizers της κλάσης του και της τιµής του. Αν και έχει δεχθεί κάποια κριτική για το γεγονός ότι δεν είναι multitimbral, είναι λογικό να υποθέσει κανείς ότι κάτι τέτοιο θα ανέβαζε αισθητά την τιµή του, ιδιαίτερα αν συνοδεύονταν από επιπλέον εξόδους. Ενδεχοµένως η συνολική του αισθητική, όσον αφορά στον ήχο, να είναι κάπως digital - κάτι που ίσως αποθαρρύνει τους λάτρεις τον παλιών αναλογικών - αλλά είναι πια δεδοµένο ότι στη σύγχρονη εποχή αυτός ο ήχος έχει τη δική του ξεχωριστή θέση και προτιµάται από πολλούς. Σηµασία έχει ο συνδυασµός του παλιού - βλέπε controls, διαισθητικό παίξιµο, layout που να επιτρέπει εύκολη πρόσβαση σε όλες τις παραµέτρους - και του καινούριου - βλέπε multi-mode filter, πολλαπλές γεννήτριες και κυµατοµορφές, open architecture, ώστε το routing να µην περιορίζεται. Σε αυτούς τους τοµείς λοιπόν, αλλά και στην τιµή στην οποία διατίθεται, µπορούµε να πούµε ότι εύκολα κατατάσσεται στις κορυφαίες επιλογές της κλάσης του. Εκτός αυτού όµως, το Gaia θα κερδίσει όλους όσοι θέλουν ένα synth όχι µόνο για να το προγραµµατίσουν, αλλά κυρίως για να το παίξουν. Είναι φτιαγµένο για real time παίξιµο και µόνο έτσι θα αποδώσει τα µέγιστα. Τολµήστε το! ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 SOUNDMAKER 21
© Copyright 2024 Paperzz
