ΤΑ ΦΙΛΙΑ
ύ
ο
χ
α
τ
ν
α
π
α
ι
ο
και
ΦΙΛΙΩΤΕΣ
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ “O AΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ“
ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 - 106 78 ΑΘΗΝΑ
ΚΩΔΙΚΟΣ 5283
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ
ΕΤΟΣ 16 Ο ΤΕΥΧΟΣ 58 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
« Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 – Τ.Κ. 106 78 ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ. 210 3835572 FAX 210 3835083
«Όμιλος Φίλων Ιεράς Μονής Αγ. Αθανασίου Φιλίων»
Αθήνα 3 Iουλίου 2013
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Αγαπητοί συμπατριώτες – φίλοι αναγνώστες,
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Αδελφότητας, καλεί όλους τους πατριώτες, τους
οικείους και τους φίλους τους, να περάσουμε και φέτος το Δεκαπενταύγουστο στο χωριό
μας, να αφήσουμε να μας συνεπάρουν και να μας ξεκουράσουν τα θέλγητρά του, να μας
δροσίσει η γνήσια και αγνή αύρα του ανταμώματος και να ανακτήσουμε δυνάμεις που
σίγουρα θα μας χρειαστούν. Φέτος οι εκδηλώσεις μας είναι λίγο περιορισμένες από την
οικονομική στενότητα, αλλά ο πλούτος της συμμετοχής όλων μας είναι αυτός που θα
δώσει το χρώμα και την ουσία.
Οι εκδηλώσεις μας:
Σάββατο 10 Αυγούστου 2013 πρωί: Η καθιερωμένη Θεία Λειτουργία στην Ι. Μ.
Αγίου Αθανασίου.
Τρίτη 13 Αυγούστου 2013 απόγευμα: Βραδιά σκάκι σε συνεργασία με τον
Σκακιστικό Όμιλο Καλαβρύτων. Καλούμε όλους τους μικρούς αλλά και μεγάλους
φίλους του αθλήματος, γνώστες ή μη, να λάβουν θέση και να παίξουν με τον Πρόεδρο
του Σκακιστικού Ομίλου κ. Ραζή.
Τετάρτη 14 Αυγούστου 2013 απόγευμα: Πανηγυρικός Εσπερινός στον Ι. Ν.
Κοιμήσεως της Θεοτόκου του χωριού μας.
Πέμπτη 15 Αυγούστου 2013: Συμμετοχή στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία
στον εορτασμό της εκκλησίας του χωριού μας.
Πέμπτη 15 Αυγούστου 2013 βράδυ: Παραδοσιακό αντάμωμα στην πλατεία του
χωριού.
Καλό Καλοκαίρι
1
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΛΑΜΠΗΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ
ΤΑ ΦΙΛΙΑ
ού
ταχ
ν
α
π
α
ι
αι ο
κ
ΦΙΛΙΩΤΕΣ
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ
ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡ/ΝΩΝ
<< Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ >>
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
<< Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ >>
ΓΡΑΦΕΙΑ: ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 Τ.Κ. 10678-ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ. 210 3806090 - FAX: 210 3815772
Site: www.adelfotis-filioton.gr
E-Mail: [email protected]
Αρ. βιβλίου αναγνωρισμ. σωματείων Πρωτοδικ. 1711
Αριθμ. φακέλου Νομαρχίας Αθηνών 218
Α.Φ.Μ. 090045259 ΔΟΥ: Α΄ ΑΘΗΝΩΝ
Κωδικός Γεν. Γραμματείας Ενημέρωσης: 5283
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡ. Μ ΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ
ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
ΓΛΑΔΣΤΩΝΟΣ 3 Τ.Κ. 10677 ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ: 210 3835572 - FAX: 210 3835083
E-Mail: [email protected]
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤ ΡΟΠΗ
ΣΙΔΕΡΗΣ ΒΛΑΣΙΟΣ
ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ
ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Αντιπρόεδρος Δ.Σ
Γεν. Γραμμ. Δ.Σ.
Μέλος Εξελ. Επιτροπής
Μέλος Εξελ. Επιτροπής
ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ
Εσωτερικού, ετήσια Ευρώ 20
Εξωτερικού, ετήσια Δολ. ΗΠΑ 50
Κατάθεση συνδρομών: ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
Αριθμός Λογαριασμού: 33627963
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
<< Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ >>
IBAN: GR 87 01200160 00000003 3627 963
BIC: EMPOGRAA
Τιμή τεύχους Ευρώ 5
Περιεχόμενα
Ανακοίνωση – Πρόσκληση .......................................... σελ. 1
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ:
Πήραμε και δημοσιεύουμε: 1. Επιστολή Ιωάν. Θεοδωρακόπουλου. 2. Αντάμωμα. 3. Διακρίσεις Αθλητών. 4. «
Ένα κυδώνι στέλνει ένα διαχρονικό μήνυμα ». 5. ΦΙΛΙΑ
– Κέντρο Αρκαδικού Ιδεώδους. 6. Κύπρος – Η πτώση. 7.
Θα αντέξει ηγεμονευόμενη η Ευρωπαϊκή Συμμαχία; 8. Το
εύκολο σχολείο. 9. Οι διχόνοιες! ...Αίτια των καταστροφών
που υφίστανται οι Έλληνες από τη γέννηση τους ως λαός.
10. Πεσόντες 1940-1945...............................................σελ. 3
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ:
1. Η εορτή του Αγίου Αθανασίου. 2. Η εορτή του Αγίου
Πνεύματος. 3. Ο εορτασμός της Μάχης του Μεγάλου
Σπηλαίου στις 27 Ιουνίου 1827. 4. Ημέρα τιμής
και μνήμης για τον Μακαριστό Μητροπολίτη
Κωνστάντιο Χρόνη.....................................................σελ. 19
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:
Οι εκδηλώσεις για τα 70 χρόνια από το Ολοκαύτωμα του
χωριού μας...................................................................σελ.25
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ:
Πίνακας προσφορών...................................................σελ. 32
ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΤΑ ΚΑΤΩ ΦΙΛΙΑ»:
Ευχαριστήριο............................................................. σελ. 33
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ:
Όμιλος Φίλων Ιεράς Μονής Αγ. Αθανασίου................σελ.34
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ:
Η Ψευδορκία............................................................... σελ.35
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ:
1. Γένους θηλυκού. 2. Στη γιορτή της μάνας 3. Βαλκανικοί
Πόλεμοι........................................................................σελ.36
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ:
Κατάρα στο απευθυσμένο της ΧΕΛΕΝ..................... σελ. 53
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ:
Μουσικοφιλία ........................................................... σελ. 57
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ:
1. Συγχαρητήρια. 2. Γάμοι. 3. Γεννήσεις. 4. Βαπτίσεις. 5.
Μνημόσυνα. 6. Έφυγαν από τη ζωή ........................ σελ. 60
ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΩΝ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΩΝ ΜΑΣ:
Επιστολή του συμπατριώτη μας Κων/νου Μπάτσιου. Επιστολή Ηλία Σπυρόπουλου.......................................... σελ.62
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ
– ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ:
«αυτών γαρ σφετέρησιν ατασθαλίησιν όλοντο!»...... σελ. 63
2
Το Περιοδικό μας
και οι παραλήπτες του
Πήραμε και δημοσιεύουμε
Διόρθωση: Στη φωτογραφία που δημοσιεύτηκε
στο τεύχος 56, η σωστή χρονολογία είναι την
περίοδο των ετών 1953 – 1954, επί προεδρίας
Κων/νου Θεοδωρακόπουλου – Γκουντούνη.
Θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο της Αδελφότητας κ. Γεώργιο Μητρόπουλο, ο οποίος όχι
μόνο παρέστη στην κηδεία του αδελφού μου Θε-
οδώρου, αλλά ειδοποίησε και πολλούς πατριώτες, που παρευρέθησαν στην κηδεία, τους οποίους ευχαριστώ, καθώς και όλους εκείνους που
από τηλεφώνου μου εξέφρασαν τη λύπη τους
και τα συλλυπητήρια τους.
Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος
ΑΝΤΑΜΩΜΑ
Από τον κύριο Πάνο Πανουτσακόπουλο πήραμε την παρακάτω επιστολή:
Μάιος 2013
Παρακαλώ να δημοσιεύσετε στο περιοδικό σας
την ανακοίνωσή μου αυτή, αφορά τα παρακάτω
μέλη σας: Σκάρπα Γεώργιο, Τερζή Νικόλαο, Τζέμου Αδαμαντία, Θεοδοσίου Δήμητρα και Γκριτζέπη Μαρία.
Με το σκοπό να λάβουν γνώση για το μαθητικό
Αντάμωμα που θα γίνει στις 24-8-2013 στις πηγές
του Αροανίου στο Πλανήτερο.
Για τους Μαθητές του Γυμνασίου Κάτω Κλειτορίας Καλαβρύτων
Που τελείωσαν το σχολείο το σχολικό έτος 1961-62
Κρινόφυτα, Φίλια, Λευκάσιο, Άνω και Κάτω Κλειτορία
Τα παιδιά σας μεγαλώσανε στα ίδια σχολικά θρανία.
Τουρλάδα, Άγιος Νικόλαος, Καστέλι και Μοστίτσι,
Στο σχολειό μας μεγαλώσαμε με φτώχια και δίχως χαρτζιλίκι
Σκοτάνη, Λυκούρια, Παγκράτι, Πεύκο και Αμυγδαλιά
Ελάτε στο Πλανήτερο για μια μαθητική αγνή αγκαλιά
Το κάλεσμα απευθύνεται σε όλες και σε όλους
Συμμαθητές και συμμαθήτριες αψηφίστε κόπους και πόνους.
Όταν τελειώσαμε την σχολική χρονιά μας
Έφυγε ο καθένας μας κι άφησε πίσω τα μαθητικά μας
Άφησε πίσω τα σχολικά μας χρόνια τα καλά
Χωρίς καν να εκφραστούμε λεβέντικα και ανθρωπινά.
Τελειώσαμε μαθήματα τον Ιούνιο του εξήντα δύο
Χωρίσαμε χωρίς μια χειραψία και ένα αντίο
Δεν ευχηθήκαμε ο ένας στον άλλον καλή σταδιοδρομία
Λες και δεν καθίσαμε ποτέ στα ίδια τα θρανία.
Τώρα στα γεροντάματα που ήρθε η σειρά μας
Ελάτε ν’ ανταμώσουμε στα σχολικά νερά μας
3
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Κι ο καθένας από εμάς εκεί να ξεφαντώσει
Τις πίκρες και τα βάσανα εκεί να ξεφορτώσει
24 Αυγούστου ημέρα Σάββατο και ώρα 11.00
Στις Π η γ έ ς του Α ρ ο α ν ί ο υ
Οι επιθυμούντες και όσοι μπορούν να συμμετάσχουν παρακαλώ να επικοινωνήσουν
Με τα παρακάτω τηλέφωνα για το κλείσιμο της ημερομηνίας.
Σας εύχομαι καλή αντάμωση και καλά γεράματα σε όλες και όλους!
Πάνος Πανουτσακόπουλος τηλ. και fax 210 2318871 κιν. 6945575896
Δεν φταίμε εμείς που δεν έγιναν αποχαιρετιστήρια
Η νοοτροπία της εποχής τα θεωρούσε αυτά μυστήρια.
Ευχαριστώ
Πάνος Πανουτσακόπουλος
Ανακατασκευάστηκε και
παραδόθηκε ήδη στην κυκλοφορία η Γέφυρα στον
Κλειτόριο ποταμό, στο δρόμο
Κλειτορίας – Τρίπολης που
είχε καταστραφεί τον προηγούμενο χειμώνα, λόγω των
αυξημένων βροχοπτώσεων.
Αναδημοσίευση από το σαιτ
kleitorianews.gr
Διακρίσεις αθλητών
1. Ο Βλάσης Xρ. Καραθανάσης κατέκτησε το
χάλκινο μετάλλιο στο 25ο Ατομικό Ατομικό
Σχολικό Πρωτάθλημα Αττικής της Β΄ Γυμνασίου που διεξήχθη στις 7 Απριλίου 2013 στις
Αφίδνες Αττικής.
2. Η Ειρήνη Χρ. Καραθανάση αναδείχθει Αργυρή Πρωταθλήτρια στα Πανελλήνια Σχολικά Ατομικά Σκακιστικά Πρωταθλήματα για το
2013, στα κορίτσια της Στ’ τάξης, όλων των Δημοτικών Σχολείων της Ελλάδος, τα οποία διεξήχθησαν στην Ερέτρια από 27 έως 29/4/2013.
3. Χρυσή Πρωταθλήτρια Αττικής για το 2013 στη
δύσκολη κατηγορία των κοριτσιών κάτω των 12
ετών, αναδείχθηκε η Ειρήνη Καραθανάση, του
Σκακιστικού Ομίλου Κορωπίου, στα Ατομικά
Νεανικά Πρωταθλήματα, τα οποία διεξήχθησαν
από 7 έως 12 Μαΐου στη Νίκαια, με διοργανωτές
τον Ε.Ο.Α.Ο. "Ο Φυσιολάτρης" Νίκαιας και την
Ένωση Σκα-κιστικών Σωματείων Αττικής.
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
4
«Ένα κυδώνι στέλνει ένα διαχρονικό μήνυμα»
Δημ. Δημητρακόπουλος
Έχω έναν παράξενο φίλο μαζί με
τον οποίο πέρασα τα δύσκολα χρόνια και συνεχίζω να επικοινωνώ.
Πραγματιστής και σκεπτόμενος,
με μια πολυπλοκότητα στη σκέψη,
αυστηρός στον αυτοέλεγχο και ευθύς στην κρίση, ανατρέχει στο παρελθόν και αντλεί θέματα από το
θησαυροφυλάκιο των περασμένων,
τον ιστό της παράδοσης και τους δεσμούς του παρελθόντος.
Σήμερα θα αναφερθώ σε μια μικρή και απλή ιστορία που συζητήσαμε, ανασύροντάς την από το βαθύ παρελθόν και η οποία
έχει διαχρονική σημασία, ηθικό και συναισθηματικό υπόβαθρο. Έχει αληθινό χαρακτήρα, που
δε φθείρεται ποτέ αλλά παραμένει αναλλοίωτος
χάρη στην αξία του. Η γεμάτη συναισθηματισμό
ιστορία στην οποία αναφέρομαι έχει ως εξής:
Φίλε μου, πρόσεξε το νόημα του απλού περιστατικού που έζησα στα παιδικά μου χρόνια, στα
χρόνια της αθωότητάς μου. Ήμουν ένα δωδεκάχρονο παιδί γύρω στο 1952, αδύναμο και καχεκτικό, που ανήκε σε μια οικογένεια πολυμελή,
πατριαρχική και πάνω απ’ όλα βαθύτατα θρησκευόμενη, κάθε μέλος της οποίας προσέφερε
ό,τι μπορούσε.
Ένα πρωινό του Σεπτεμβρίου, αφού φάγαμε τον
τραχανά που είχε μαγειρέψει η μάνα μου, ο πατέρας μου φόρτωσε τα μουλάρια και ξεκινήσαμε
να πάμε στον κάμπο της μηλιάς για να μαζέψουμε τριφύλλι. Ανέβηκα ανάμεσα στο φορτίο, γιατί
τα αδύναμα πόδια μου δεν άντεχαν να διανύσουν
απόσταση δύο ωρών. Φθάνοντας στα αμπέλια,
στην ξερόβρυση, με εμένα να τρέμω από το κρύο
και την υγρασία και ενώ περνούσαμε δίπλα από
του Ντρίβα το αμπέλι, είδα μια κυδωνιά γεμάτη
με λαχταριστά κατακίτρινα κυδώνια, κάτι ραβδωτά «σκατζοκύδωνα», όπως τα λέγαμε. Με
μια αστραπιαία κίνηση πηδάω κάτω από το μουλάρι, μπαίνω μέσα στο αμπέλι, κόβω ένα κυδώνι
και αμέσως το δαγκώνω για να κόψω ένα κομμάτι και να γευθώ τη γλύκα του, αλλά δεν πρόφθασα. Ο αείμνηστος ο πατέρας μου, βλέποντάς με,
αμέσως μου το πήρε και το πέταξε μακριά. Τότε,
θυμωμένος, με ύφος αυστηρό, έκφραση απόλυτη
5
και διάθεση ασυμβίβαστη, μου είπε:
«Δε σας έχω ειπεί να μην παίρνετε
τίποτα από ξένο περιβόλι; Δεν έχω
ειπεί πολλές φορές πως ό,τι δεν είναι δικό σου δε σου ανήκει; Αυτό
να μην το ξανακάνεις και αν ακόμη
κάτι σου λείψει και αν ακόμη το λαχταρήσεις». Συμμαζεύτηκα και ζήτησα συγγνώμη, αλλά τα λόγια του
αείμνηστου πατέρα μου ήταν τόσο
απόλυτα που καταγράφηκαν στο
σκληρό δίσκο του εγκεφάλου μου.
Συναισθάνθηκα τόσο έντονα την παραβατικότητα της πράξης μου, που ποτέ δεν πάτησα «delete»
(σβήσιμο). Τα λόγια του πατέρα μου παραμένουν
και θα συνεχίσουν να αποτελούν πυξίδα στη ζωή
μου. Ένιωσα, φίλε μου, ντροπή και αδυναμία αυτοκυριαρχίας ενώ είπα μέσα μου: «… μικρή η
παράβασή μου αλλά από την μικρή φτάνεις στη
μεγάλη …».
Σιώπησα για λίγο με αυτά που ανασύρθηκαν από
το παρελθόν και στο κάλεσμα του τόσου περίεργου συνομιλητή μου να σχολιάσω τα παραπάνω
άφησα ελεύθερο τον ψυχισμό μου να εκφρασθεί.Τα λόγια αυτά είναι «σιδηρά διαθήκη» ενός
απλού ανθρώπου της στάνης και του χωριού, του
δουλευτή, του φαμελίτη, που με ιδρώτα έθρεψε
την οικογένειά του. Το περιεχόμενο αυτών, που
έχουν ηθική και κοινωνική βάση, τα χαρακτηρίζει η διαχρονικότητα. Η απλότητα προκαλεί
θαυμασμό ενώ τα απλοϊκά παραδείγματα έχουν
διδακτισμό και παιδαγωγική αξία. «Ό,ΤΙ ΔΕΝ
ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΔΕ ΣΟΥ ΑΝΗΚΕΙ» είναι ένα
μήνυμα που ταιριάζει περισσότερο στο σήμερα,
στέλνεται σε άρχοντες, σε δημόσιους λειτουργούς και εν γένει σε κάθε άνθρωπο που ανήκει
σ’ ένα κοινωνικό σύνολο. Να το σκέφθηκαν ποτέ
οι παρανομούντες…; Γιατί αν το σκέφτονταν, τα
πράγματα σήμερα δε θα ήταν όπως είναι… Αν
εφαρμοζόταν ο θεϊκός αυτός κανόνας, θα είχαμε αποφύγει πολλά δεινά και η κοινωνία μας θα
ήταν αλλιώς δομημένη.
Απευθύνομαι σε κάθε υγιώς σκεπτόμενο άνθρωπο λέγοντας πως μακριά από βίλες υπάρχουν καλύβες ξωμάχων, με απλούς ανθρώπους οι οποίοι
στέλνουν στοχαστικά και διαχρονικά μηνύματα.
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ΦΙΛΙΑ – ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΚΑΔΙΚΟΥ ΙΔΕΩΔΟΥΣ
Αρκαδισμός είναι αρχαίο αρκαδικό αρχέτυπο, που απευθύνεται σ’ ολόκληρη την οικουμένη και εκφράζεται δια του Αρκαδικού
Ιδεώδους. Το χωριό Φίλια ευρίσκεται βόρεια
της αρχαίας Αρκαδίας και σήμερα στα όρια
της Αχαΐας, έχοντας εδαφικές εκτάσεις εντός
της Αρκαδίας. Επαξίως μπορεί να γίνει κέντρο
αναδείξεως και υλοποιήσεως στην τέχνη (ζωγραφική και κυρίως γλυπτική) του Αρκαδικού
Ιδεώδους.
Σ’ έναν ειδυλλιακό πανοραμικό χώρο με θέα
τον Χελμό και την Κυλλήνη (βουνά αρχαίας Αρκαδίας) είναι εύκολο να υλοποιηθεί με
μαρμάρινα ανάγλυφα ο αρκαδικός πολιτισμός
και το μοναδικό Αρκαδικό Ιδεώδες. Οι απανταχού της γης Φιλιώτες και Αρκάδες ας γίνουν χορηγοί σ’ ένα έργο που θα προτείνουν οι
ίδιοι, αφού μελετήσουν πρώτα την ιστορία. Το
όνομά τους θα σκαλιστεί κάτωθεν του έργου
αυτού. Αρκαδιστές θα συρρέουν απ’ όλη τη γη
για να μάθουν περισσότερα γι’ αυτό το θαυμαστό μυστήριο. Παραθέτω τις γνώμες που
προσπαθούν να εξηγήσουν αυτό το μυστήριο
Ιδεώδες, παρ’ ότι, όπως φαίνεται, αυτό το Ιδεώδες δεν εξηγείται αλλά βιώνεται. Γενικώς
πρέπει να είναι η αρμονία πνεύματος – ψυχής
και σώματος ή η αρμονία Θεού, φύσεως και
ανθρώπου. Άλλοι λέγουν ότι είναι (όταν βρίσκεσαι στην Αρκαδία) η αίσθηση της παραδείσιας αθωότητας και ξεγνοιασιάς, της παιδικής αθωότητας ή της μνήμης του παραδείσου
των πρωτανθρώπων. «Ας γίνετε σαν παιδιά
για να εισέλθετε στη Βασιλεία των Ουρανών»
λέει ο Ιησούς Χριστός. «Οι Έλληνες αισθάνονται σαν παιδιά» λέει Αιγύπτιος Ιερέας. Λόγω
αυτού του πρωτογενούς και αγνού Ιδεώδους
αναπτύχθησαν πρώτα εκεί ο αθλητισμός, η
μουσική, ο ρομαντισμός, η ευσέβεια, η εξιδανίκευση του έρωτα, η φυσιολατρία, ο ανθρωπισμός, η έμπνευση, η μεταρρύθμιση, η φιλοσοφία και η έκλαμψη της θεογνωσίας. Λόγοι
που συνέτεινε, είναι: Οι Αρκάδες (Πελασγοί)
είναι η αρχαιότερη ελληνική φυλή (ίσως του
κόσμου). Λόγω του αρμονικού ειδυλλιακού
τοπίου και λόγω των αρχέγονων διδασκαλιών
του Ερμή του Κυλλήνιου του Τρισμέγιστου
(Αρκάδα), ο οποίος εγενήθη στο όρος Κυλλήνη.
Ο Ερμής είναι ο πρώτος που κήρυξε την πατρότητα του Θεού, την μονοθεΐα και τριαδικότητα του Θεού. Ο γιος του Ερμή, Θεός Παν
δηλώνει πως ένα είναι το παν, όπως έλεγε ο
Ερμής και δηλώνει το όνομα Παν. Αρχαίος
συγγραφέας αναφέρει ότι οι διδασκαλίες του
Αρκάδα Ερμή διαδόθηκαν σε όλο τον κόσμο
(Αίγυπτος – Ινδία - Κίνα) στα προϊστορικά
χρόνια.
Ο Δίας, ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Ηρακλής γεννήθηκαν στην Αρκαδική γη.
Στα ύδατα της Στυγός του Χελμού ορκίζοντο
Θεοί και άνθρωποι. Εκεί λούστηκε και ο Αχιλλέας. Η προφητική ερμητική φιλοσοφία περί
τριάδος και ενότητος πραγματοποιήθηκε πρακτικά στο πρόσωπο του Θεανθρώπου. Κάθε
βαπτισμένος λαμβάνει το όνομα του υιού
του Υψίστου στην Β΄ Κατάδυση στο νερό. Η
Ερμητική Φιλοσοφία ενέπνευσε τον Μωϋσή
στην Αίγυπτο, τους Εσσαίους, τον Πυθαγόρα
και όλους, πριν και μετά.
Ο Έλλην Αρκάς ευθύνεται για το μέλλον, γιατί κουβαλά πάνω του μια τεράστια πνευματική
κληρονομιά. Αυτό το είχε συνειδητοποιήσει ο
Κολοκοτρώνης. Το Αρκαδικό Ιδεώδες δύναται
να ενώσει αρμονικά τον Ελληνοχριστιανικό
πολιτισμό και να αναγεννήσει την ανθρωπότητα.
Σήμερα που ο Χριστιανισμός βάλλεται από
τον εωσφόρο και τους οπαδούς του για να
πετύχουν την παγκοσμιοποίηση και σατανοποίηση, η σωτηρία έγκειται στην αναγέννηση
του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού και του
Αρκαδισμού.
Έχουμε τις ρίζες να αναδείξουμε σοφούς και
μεθόδους διδασκαλίας ώστε να σωθεί η ανθρωπότητα, που έπεσε θύμα των ανατολικών
θρησκειών και του ψευδοδιαλογισμού.
Από τον Αρκαδισμό επηρεάστηκαν οι: Βιργίλιος, Σίλερ, Δάντης, Πετράρχης, Βουκάκιος,
Αρκαδική Ακαδημία Ρώμης, Γκαίτε και οι ζωγράφοι: Nicolas Poussin, Frances, Zuccarelli,
Richard Wilson, sir Joshua Reynolds, Leon
Vaudoyer, August John.
Ξένοι καλλιτέχνες έλεγαν «κι εγώ στην Αρκαδία ανήκω». Από έμπνευση είχαν εντοπίσει
το αρχέτυπο της ευδαιμονίας και καταφυγής.
Παραθέτω βασικά ιστορικά ώστε οι Αρκάδες
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
6
που θέλουν να γίνουν χορηγοί κάποιου έργου
να εμπνευστούν και να εκφράσουν την επιθυμία τους.
Η Αρκαδία πρότερον ονομάζετο Πελασγία,
γιατί εκεί εγεννήθη ο βασιλιάς της Πελασγός.
Γιος του Πελασγού ήταν ο Λυκάων, που έκτισε την πρώτη πόλη της γης το 10.000 π.Χ. Ο
Λυκάων εγέννησε την Καλλιστώ και η Καλλιστώ εγέννησε τον Αρκά. Από την εποχή του
Αρκά η Πελασγία μετονομάσθη σε Αρκαδία.
Εντός των Φιλέϊκων περιοχών υπήρχαν οι οικισμοί των Αργεαθών και Λυκούντων, όπως
μας αναφέρει ο Παυσανίας. Αυτοί οι οικισμοί πρέπει να κτίστηκαν από τα παιδιά του
Λυκάοντος.Τα Ιερά της περιοχής του Κλείτωρα ήταν: της Δήμητρας, του Ασκληπιού,
της Ειλειθυΐας, των Διόσκουρων και ναός με
το άγαλμα της Αθηνάς Κορίας. Η θεά Δήμητρα λούστηκε στον Λάδωνα και ονομάστηκε
Λουσία. Ο Ηρακλής συνέλαβε το ελάφι στις
όχθες του Λάδωνα, εφόσον το κυνήγησε στην
περιοχή των Φιλίων – Κυνηγάρι. Ο Χελμός
ήταν αφιερωμένος στους υποχθόνιους θεούς.
Στην κορυφή του ρέουν σε καταρράκτη τα
ύδατα της Στυγός, στα οποία ορκίζοντο θεοί
και άνθρωποι. Τα ύδατα αυτά εθεωρούντο
ιερά ενεργειακά, που μεταδίδουν ζωή, δύναμη και ενέργεια σε θνητούς και αθανάτους.
Το Λύκαιον Όρος είναι γενέτειρα του Δία. Ο
ποιητής Άσιος (6ος αιώνας π.Χ.) γράφει: «Στα
όρη τα ψηλόκορφα της Αρκαδίας η μαύρη γη
γεννάει ισόθεο τον Πελασγό, θνητών γένος να
κάνει». Δεν μας θυμίζει τον χοϊκόν Αδάμ; Η
Πελασγία (Αρκαδία) θεωρείται η αρχαιότερη
προϊστορική κοιτίδα του νοήμονος ανθρώπου.
Η «arcadeorum» θεϊκή κιβωτός, όπως έλεγαν
την Αρκαδία οι Λατίνοι, διέσωσε και ανέπτυξε
πρώτη τον πρωτανθρώπινο εγκέφαλο (πνεύμα
– θείο εμφύσημα) σε αρμονική συλλειτουργία με την καρδιά (συναίσθημα) και προήχθη
ο ανθρωπισμός και η σοφία, κύρια Αρκαδικά
Ιδεώδη.
Ο Πολύβιος γράφει: «Επειδή κοινά το Αρκαδικόν Έθνος έχει τινά παρά πάσι τοις Έλλησιν επ’ αρετή φήμην, ου μόνον δια την εν τοις
ήθεσι και βίοις φιλοξενίαν και φιλανθρωπίαν,
μάλιστα δε δια την εις το θείον ευσέβειαν».
Οι μύθοι λέγουν πως στην Αρκαδία γεννήθηκε η Ζωή. Στην αναγέννηση κωδικοποίησαν
7
το αρκαδικό μυστικό λέγοντας «Et in Arcadia
ego» δηλ. ήμουν κι εγώ στην Αρκαδία. Υποδήλωναν ότι εκεί ήταν ο Κήπος της Εδέμ και
οι πρωτόπλαστοι ήταν το αρχέτυπό τους.
Βασικό στοιχείο του αρκαδικού μυστικού είναι η αναπόληση της αθώας παιδικής ή παραδείσιας ζωής, που θα πρέπει να αναπτύξουμε
ζώντας φυσιολογικά σε αρμονία με τη φύση
και τον Θεό. Ο Μπάυρον και ο Θερβάντες
αγωνίστηκαν να περισώσουν το Αρκαδικό
Ιδεώδες. Ο Αριστοτέλης αναφέρει τους Αρκάδες – Πελασγούς ως «Προσελήνιους» δηλαδή
ότι υπήρχαν πριν δημιουργηθεί η Σελήνη (αυτόχθονες). Η Πελοπόννησος εισέρχεται εντός
της Πανγαίας (Παγγαίας) ή Μεσογείου (Μέση
της γης) που όχι μόνο συμβολίζει την μήτρα
της ανθρωπότητας, την κοιτίδα του διανοητικώς πρωτοεξελιγμένου ανθρώπου (παραδείσου) όπου ζούσαμε με παιδική αθωότητα. Το
ιδεώδες είναι να ξαναζήσουμε με παιδικότητα. Ο Μπροντέλ στο βιβλίο του «Μνήμες της
Μεσογείου» ισχυρίζεται ότι η προϊστορία του
διανοούμενου ανθρώπου αρχίζει στη Μεσόγειο. Άρα το όνομα Αρκαδία και Μεσόγειος
είναι μία μνήμη στο αρχέτυπο του εξελιγμένου ανθρώπου. Σ’ αυτό συντείνει και μια άλλη
υπόθεση: Οι Πελασγοί ιθαγενείς, λαός του Αιγαίου Πελάγους (Πελασγοί) ύστερα από τον
κατακλυσμό και τη βύθιση της Πανγαίας (Μεσογείου) αποβιβάστηκαν στην Πελοπόννησο,
ίσως από την Ελαφόνησο. Εκεί στα παράλια
βρέθηκε βυθισμένη πόλη ηλικίας 5.000 ετών.
Οι Αρκάδες πρέπει να τιμήσουν πρώτον τον
Ερμή τον Τρισμέγιστο τον Κυλλήνιο. Ο Σουΐδας γράφει «Εκέκλητο δε τρισμέγιστος, διότι
περί τριάδος εφθέγξατο, ειπών εν τριάδι μίαν
είναι θεότητα ούτω ην φως νοερόν προ φωτός νοερού και ην αεί νους νοός φωτεινός …
και πνεύμα πάντα περιέχον. Εκτός τούτου ου
Θεός, ου άγγελος, ουκ θυσία τις άλλη. Πάντων
γαρ κύριος και Πατήρ και Θεός και πάντα υπ’
αυτόν και εν αυτώ εστίν. Ο γαρ λόγος αυτού
(ο Χριστός για εμάς) παντέλειος ων γόνιμος
και δημιουργικός». Η δημιουργία του κόσμου
κατά την Παλαιά Διαθήκη είναι όμοια με την
δημιουργία του Ερμή. Η Αίγυπτος τότε εθεωρείτο Νότια Ελλάς. Οι Αρκάδες δημιούργησαν τις περισσότερες ελληνικές αποικίες
(Κύπριοι, Πόντιοι κλπ.). Ως άριστοι έμποροι
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ή άποικοι μετέδωσαν την σοφία του Ερμή σ’
όλη τη γη. Όλοι οι φιλόσοφοι μετά τον Ερμή
είναι ερμητικοί [Πυθαγόρας, Πλάτων, Σωκράτης, Ινδουϊσμός (Τριμούρτι) κλπ].
Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι προ Χριστού
δεν υπήρξε άλλος τρισμέγιστος. Ω! Τυχεροί
Αρκάδες να δοξάζετε τον Θεό, όπου γεννηθήκατε σ’ αυτή την μακαρία γη που γέννησε θνητούς και αθανάτους, σοφία, μουσική,
ανθρωπιά, ποίηση, έμπνευση, θεία φύση. Η
επαρχία Καλαβρύτων ήταν γνήσια αρκαδική
γη. Ονομαζόταν παλιά, Πελασγία και στα όριά
της ήταν το όρος Κυλλήνη. Διαβάστε επιπλέον
τα έργα του Καραθανάση περί Κλείτωρος στο
περιοδικό «τα Φίλια» και εμπνευστείτε. Οι
εμπνεύσεις σας θα υλοποιηθούν σ’ ένα παναρκαδικό μνημείο μνήμης και τιμής, που θα στηθεί γύρω από του Φίλια. Θα είναι κυκλικό με
ανάγλυφες μαρμάρινες πλάκες, που θα ιστορούν την ιστορία και το πνεύμα της Αρκαδίας. Οι Αρκάδες ζωγράφοι ας κάνουν ανάλογα
έργα, που θα εκτίθενται σε κλειστούς χώρους
στου Φίλια, στην Τρίπολη και στην Κοντοβάζενα σε Μουσεία αρκαδικού πολιτισμού. Ο
γλύπτης Δημήτριος Οικονόμου θα εργασθεί
δωρεάν για την υλοποίηση του μνημείου. Θα
πληρώνονται μόνον οικονομικά με μεροκάματο οι σκαλιστές. Μουσείο αρκαδικού πολιτισμού είναι και το Μουσείο του Δημητρίου
Οικονόμου από του Φίλια στην Παιανία.
www.demetriouseconomou.com & www.
symbolicartand
maskseconomoumuseum.
com. Κάθε Αρκάδας και Καλαβρυτινός είναι
ευπρόσδεκτος στο Μουσείο Οικονόμου στην
Παιανία και θα έχει μια φιλοσοφική ξενάγηση
από τον ίδιο. Τολμήστε γιατί μπορεί να γίνει
το μνημείο.
Δημήτριος Οικονόμου
Το εικονιζόμενο άγαλμα των Τριών Χαρίτων
διατίθεται προς πώληση από σχετική έκθεση
και προτείνεται από τον πατριώτη μας παπαΔημήτρη Οικονόμου να αγορασθεί από την
Αδελφότητα και να εγκατασταθεί στο χωριό
μας. Η τιμή του είναι 2.800 ευρώ και σύμφωνα με τον παπα-Δημήτρη είναι πολύ φθηνή. Όποιοι από τους αναγνώστες και φίλους
του περιοδικού μας θεωρούν ενδιαφέρουσα
την πρόταση, παρακαλούνται να καταβάλουν
στην Αδελφότητα την συνεισφορά τους για
την αγορά του, η οποία θα επιστραφεί εάν
αυτή εν τέλει δεν πραγματοποιηθεί.
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
8
Κύπρος – Η πτώση
Ο Όμηρος στην Ιλιάδα μας αναφέρει για
την Κύπρο πρώτη φορά. Μας λέει όταν οι
Τρώες, για να γλιτώσουν από την σφαγή των
Ελλήνων, μπήκαν σε βάρκες, τα κύματα τους
έφεραν στα παράλια της Κύπρου και φώναξαν «ιδού Ήλιον να η Τροία», έμοιαζε σαν την
όμορφη παραλία της Τροίας.
Από τότε που έγινε γνωστή, την κατοίκησαν
οι Έλληνες. Λόγω της γεωγραφικής θέσης της,
σύνορο δύο θρησκειών του χριστιανισμού και
του ισλάμ, σύνορο δύο πολιτισμών, των πολιτισμένων και των βαρβάρων έγινε το όνειρο
όλων των κατακτητών. Κουρσάροι, Άραβες,
Φράγκοι, Πτολεμαίοι, Φαραώ της Αιγύπτου.
Οι Φαραώ επειδή θεωρούνταν θεοί, την είχαν
για εξοχή αλλά και για εξορία. Στην Κύπρο
είχε εξοριστεί και η Κλεοπάτρα, η τελευταία
Φαραώ.
Στα χρόνια του Χριστού, μετά την Σταύρωση, οι μαθητές του θέλοντας να ιδρύσουν
εκκλησία, σκέφθηκαν ποιος μαθητής θα πάει.
Όλοι οι μαθητές αγαπούσαν πολύ τον Απόστολο Βαρνάβα.
Μία ημέρα τον έστειλαν για νερό και αποφάσισαν να πάει στην Κύπρο, που ήταν κοντά
και να τον γλιτώσουν από τις μεγάλες πορείες
και τους βασανισμούς. Έτσι η εκκλησία της
Κύπρου έγινε με την αγάπη όλων των μαθητών.
Την μεγαλύτερη σφαγή του νησιού την έκαναν οι Σταυροφόροι, ο Φερδινάνδος με εντολή
του Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Λήστεψε αυτό
το πλούσιο νησί, έσφαξε όλο τον πληθυσμό
και έκοψε την μύτη από όλους τους παπάδες.
Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης,
την Κύπρο την καταλαμβάνουν οι Τούρκοι,
άλλες σφαγές και λεηλασίες. Οι Τούρκοι την
πουλάνε στους Εγγλέζους. Για όλους αυτούς
τους κατακτητές ο Σμυρνιός με Νόμπελ Σεφέρης έγραψε: «πολλούς αφέντες άλλαξες,
δεν άλλαξες καρδιά». Ο μεγάλος μας ποιητής
Ελύτης έγραψε για την Κύπρο: «χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στη θάλασσα». Αυτά τα
χιλιάδες χρόνια η Κύπρος ένα όνειρο είχε, να
ενωθεί με την μητέρα Ελλάδα. Αγώνες, απαγχονισμοί, πείνα, δυστυχία δεν άλλαξαν καρδιά. Φθάνουμε στην εξέγερση του 1955 με την
9
ΕΟΚΑ, τον Γρίβα, τα παλικάρια που πήγαιναν στην αγχόνη τραγουδώντας και η Κύπρος
γίνεται ελεύθερη.
Την πουλάνε οι Έλληνες αξιωματικοί με Ιωαννίδη, ναύαρχο Αραπάκη και βάζουν μέσα
τους Τούρκους. Το 1962 που πήγα στην Κύπρο,
οικόπεδο μας την παρέδωσαν οι Εγγλέζοι, οι
Κύπριοι λαός εργατικός άντεξε και επιβίωσε.
Το 1976 μετά την τουρκική εισβολή ξανά οικόπεδο την βρήκα, έβλεπα τράπεζες σε κοντέινερ, δημόσιες υπηρεσίες σε λυόμενα κλπ. και
πάλι η Κύπρος άντεξε και έγινε η πιο πλούσια
χώρα του κόσμου με την κυπριακή λίρα να
έχει 760 δρχ. Φθάνουμε στην κυβέρνηση Χριστόφια του κομμουνιστικού κόμματος. Σε έξι
χρόνια το νησί βρίσκεται πάλι σε χειρότερη
από την τουρκική εισβολή κατάσταση.
Ο Χριστόφιας που είχε σπουδάσει στη Μόσχα μαρξιστική θεωρία και μίλαγε άπταιστα
ρωσικά, τα ήξερε όλα σχετικά με οικονομικά,
δημόσια διοίκηση κλπ. Κάποιοι εδώ πανηγύριζαν που οι Κύπριοι είπαν όχι στην Ευρώπη.
Εδώ έγινε το μεγάλο λάθος, δεν μπορείς να
κάνεις τον κόκορα σε αυτόν που σου κόβει το
χρήμα. Αυτοί όλοι οι λαοπλάνοι ξέρουν μόνο
μύθους,
Μύθος 1ος: Ο Χριστόφιας έλεγε με βεβαιότητα ότι έχει πίσω του τη Ρωσία. Μύθος
2ος: Κατηγορούν την κυβέρνηση ότι δεν
έστειλε βοήθεια 2 δις ενώ ξέρουν ότι αν δεν
πάρουμε 2 ½ δις, δεν έχουμε να πληρώσουμε
τους δημόσιους υπαλλήλους με τα ταμεία να
είναι άδεια και το χρήμα πρέπει να έρθει από
την Ευρώπη.
Μύθος 3ος: Είναι αλήθεια ότι τώρα ξεκινάει η μάχη μετά την σύμπραξη Τουρκίας και
Ισραήλ που έκανε ο Ομπάμα, που πολλοί το
θεώρησαν αμελητέο.
Ο Ομπάμα έβαλε τον Πρόεδρο του Ισραήλ
να πάρει τηλέφωνο τον Ερντογάν να του ζητήσει συγγνώμη και να τα βρούνε, δηλαδή με
λίγα λόγια πάει περίπατο ο άξονας Κύπρου
Ελλάδας για το αέριο και τα πετρέλαια και
εδώ ξεκινάνε τα δεινά του ελληνισμού, τα
οποία δεν λύνονται με τακτικές Χριστόφια.
Δεν λύνονται με τακτικές συνδικαλιστών, δεν
λύνονται με ανθρωπάκια που πήραν μια θέση
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
από το κόμμα, που τους διόρισε. Θα χρειαστεί ανθρώπους Έλληνες, όχι Έλληνες που
ήρθαν με πρόγραμμα να μας πουλήσουν. Θα
χρειαστούν παλικάρια να θυσιασθούν όπως
οι Κύπριοι αγωνιστές που έβαλαν το κεφάλι τους στην αγχόνη Καραολής, Δημητρίου,
Παλληκαρίδης κ.ά. θα χρειαστούν Μεταξάδες, Πλαστήρες για να γλιτώσουμε από αυτό
το σκουλήκι των προδοτών, των Κολέτηδων,
των εργατολόγων, των ξερόλων που μαστίζουν την ελληνική κοινωνία.
Βέβαια αυτά όλα έχουν μια αρχή. Η αρχή
ξεκίνησε που 30 χρόνια ΠΑΣΟΚ και 10 χρόνια Ν.Δ. δεν άνοιξαν το φάκελο της Κύπρου,
όπως τώρα με τις ανακριτικές της Βουλής το
πάνε για κλείσιμο το θέμα.
Για την καταστροφή μας δεν φταίει κανείς,
φταίει ο λαός. Όπως στην κατοχή που άδειασαν οι πόλεις και πήγαν στην επαρχία, που
πήγαιναν οι κοπέλες νηστικές, στις επαρχίες,
που υπήρχε τροφή και καταλήγανε να γίνουν
πόρνες στην Καλαμάτα και σε άλλα μέρη.
Τα παιδιά μας μορφωμένα – παραμορφωμένα – δεν μας νοιάζει το φαγητό, αρκεί να μην
μας κόψουν το κινητό. Ξέρουν να βγάλουν
βολβούς για να φάνε; Ξέρουν να μαζέψουν τα
κατάλληλα χόρτα; Ξέρουν να αρμέξουν κατσίκα; Δεν ξέρουν τίποτα, γιατί εμείς τα μάθαμε
να μην ξέρουν. Η χειρότερη κατοχή δεν είναι
να έχεις εδώ τον Γερμανό ή τον Εγγλέζο, η
χειρότερη κατοχή είναι η οικονομική.
Ας πάμε πάλι από την αρχή για την Κύπρο.
Θα τα καταφέρει και η κοινωνία θα μάθει να ξεχωρίζει τους ψεύτες πολιτικούς, τους λαοπλάνους, τους προδότες. Όταν ήμουν στην Κύπρο
το 1962-1963, κάθε μεσημέρι μία η ώρα, τους
έκαναν πλύση εγκεφάλου με τη Ρωσία. Ερχόταν ένα αεροπλάνο, το Ιλιούσιν, έβγαιναν έξω
από τα σπίτια, από τις δουλειές κλπ. για να
δουν το Ιλιούσιν. Αυτά πληρώνουν τώρα. Τον
Μακάριο τον έλεγαν Φιντέλ Κάστρο της Μεσογείου ή οι προοδευτικοί κόκκινο καλόγερο.
Έχουμε ξεχάσει την ιστορία μας, ήρωες δεν
είναι πλέον αυτοί που μας κάνανε ελεύθερους,
ήρωες είναι οι κουκουλοφόροι, αυτοί που βάζουν γκαζάκια, οι ληστές τραπεζών, οι συνδικαλιστές, οι τέκτονες, οι μασόνοι, όλοι αυτοί
οι εχθροί του ελληνισμού. Αυτά τα σκουλήκια
τρώνε τη σάρκα μας. Ήρωας είναι αυτός που
με διόρισε και παίρνω 730 ευρώ. Ήρωας είναι
ο Αλέξης που τον σκότωσε ο μπάτσος και πάλι
ήρωας είναι αυτός που σκότωσε τον μπάτσο.
Εν όψει εθνικής εορτής τα παιδιά της Παντείου δεν ξέρανε για τον Καραϊσκάκη, ξέρανε
όμως για την Μπιρμπίλη. Ξέρανε για όλες τις
παρουσιάστριες ενώ ο ΑΝΤ1 του Κυριακού
ανήμερα την 25η Μαρτίου έβαλε τον Σουλεϊμάν τον μεγαλοπρεπή.
Αν δεν αλλάξουμε μυαλά, αν δεν αλλάξουν
τα σχολεία, που από εκεί ξεκίνησε η διάλυση
της Ελλάδας, να ετοιμαστούμε για την μεγάλη σκλαβιά, που έρχεται και θα είναι η χειρότερη ακόμα και από την οθωμανική. Χρειαζόμαστε κατεπειγόντως έναν Πούτιν, έναν
Τσάβες, έναν Καποδίστρια, ένα Ρήγα Φεραίο,
έναν Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Χρειαζόμαστε το μυαλό του Οδυσσέα για να ξεφύγουμε
από αυτούς. Είναι μικρή κοινωνία η Κύπρος
και θα τα καταφέρει, η σύγχρονη ιστορία κάτι
χρωστάει στην Κύπρο. Έχουν περάσει κοντά
80 χρόνια από την άνοδο του Χίτλερ και τώρα
όχι στρατιωτικά αλλά οικονομικά η Γερμανία
σκλαβώνει την Ευρώπη.
Οι Κύπριοι, λαός θρησκευόμενος κράτησε
μετά από τόσους κατακτητές τον ελληνισμό,
κράτησε και μιλάει την ευαγγελική γλώσσα.
Όπως έγραψα πιο πάνω, το όνειρό τους ήταν η
ένωση με την μητέρα πατρίδα με το πέρασμα
του χρόνου και ενώ η Κύπρος ήταν πλούσια,
οι προοδευτικοί έλεγαν όχι ένωση με την Ελλάδα, η Ελλάδα να ενωθεί με την Κύπρο. Ο
Μακάριος είχε δώσει ένα όρκο πριν τον αγώνα για λευτεριά από τους Εγγλέζους. Την ημέρα που χειροτονήθηκε Δεσπότης είχε πει «ου
δώσω ύπνο τοις οφθαλμοίς μου και ανάπαυση
τοις κροτάφοις μου αν δεν δω την Κύπρο ενωμένη με την μητέρα πατρίδα». Αυτά τα ξέχασε
μετά.
Έτσι φτάσαμε στον Αττίλα 3. Για τον Αττίλα
1 και 2 φρόντισαν ο Κίσινγκερ και οι Έλληνες
αξιωματικοί. Για τον Αττίλα 3 ο Γιωργάκης με
συνεργάτες τον Παπαλάμπρου και κυρίως με
τον κύριο Βγενόπουλο της Μαρφίν, βάλανε
τον Χριστόφια να στηρίξει την πολιτική Γιωργάκη για το μνημόνιο, να πάρει ομόλογα του
ελληνικού δημοσίου.
Συγκεκριμένα όλα έχουν σύνθημα. Θυμήθηκα επί Παπαδόπουλου το σύνθημα κάθε πρωί
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
10
στο ραδιόφωνο «εσύ έφαγες ένα μήλο σήμερα;» για να πουλήσουν τα μήλα οι παραγωγοί
και να μην ξεσηκωθούν. Το σύνθημα που ρίξανε στην Κύπρο είχε εθνικό χαρακτήρα «εσύ
πήρες ένα ομόλογο της μητέρας πατρίδας;».
Ο λαός τσίμπησε. Ο Βγενόπουλος πούλησε
τα ομόλογα μέσω της Λαϊκής Τράπεζας Κύπρου. Μετά ήρθε η καταστροφή για το νησί.
Τα ελληνικά ομόλογα κουρεύτηκαν σχεδόν
στο σύνολο και ενώ οι Κύπριοι ήταν οικονομικά καλά, τους καθάρισαν ο Γιωργάκης και ο
Βγενόπουλος.
Πρέπει να ξεχάσουμε και να βγάλουμε την
ιδέα ότι οι μεγάλοι θα βοηθήσουν την Ελλάδα. Όταν στην Κύπρο που έκαναν αγώνα για
λευτεριά και οι Εγγλέζοι έκαναν τους απαγχονισμούς, οι Κύπριες έλεγαν ένα τραγούδι –
μοιρολόι:
«Στον κάτω κόσμο
που θα πας
και ποια θα σε προσέχει
και ποια θα σου την πλένει
την όμορφή σου βράκα
την όμορφή σου βράκα
που κάνει τρίκι - τράκα».
Το τραγούδι μοιρολόι το ξαναλένε τώρα γι’
αυτούς που αυτοκτονούν από ανεργία και από
χρέη, γι’ αυτούς που χάνουν τα μαγαζιά τους,
11
που χάνουν τις βιοτεχνίες τους. Ένας Άγγλος
Στρατηγός είπε στη Βουλή των Λόρδων: «Δώστε τους ελευθερία, δεν μπορούμε να νικήσουμε έναν λαό, που όταν κάποιος σκάβει το
χωράφι του και βρει οστά ανθρώπου αμέσως
λέει αυτά τα κόκαλα που βρήκα, είναι κόκαλα
Αγίου και αμέσως κτίζει ένα εκκλησάκι».
Εγώ πιστεύω ότι οι Κύπριοι είναι λαός θρησκευόμενος και όπως μου είχε πει κάποιος
Κύπριος, κανένας δεν μπορεί να νικήσει την
εκκλησία του αποστόλου Βαρνάβα. Έχουμε
μείνει μόνοι μας και όπως μας παράτησαν
το 1821, όπως μας παράτησαν και πάθαμε
τη μικρασιατική καταστροφή, έτσι και τώρα
μας έχουν παρατήσει και καλό θα ήταν να θυμηθούμε τους στίχους του Σολωμού από τον
ύμνο στην ελευθερία και για την Ελλάδα και
για την Κύπρο:
«Με τα ρούχα εματωμένα
ξέρω ότι έβγαινες κρυφά
να γυρεύεις εις τα ξένα
άλλα χέρια δυνατά.
Μοναχή το δρόμο πήρες
Εξανάλθες μοναχή
Δεν είναι εύκολες οι θύρες
Εάν η χρεία τες κουρταλεί»
Ευχαριστώ
Κωνσταντίνος Ι. Σπυρόπουλος
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Θα αντέξει ηγεμονευόμενη
η Ευρωπαϊκή Συμμαχία;
Όταν μετά το τέλος των περσικών πολέμων ιδρύθηκε η Α΄
Αθηναϊκή Συμμαχία,
με σκοπό την αποτροπή μελλοντικής έξωθεν
επιβουλής, οι πόλεις
– μέλη είχαν δύο βασικούς λόγους για να
επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτή. Αφ’ ενός την
καταξίωση της Αθήνας ως κυρίαρχης ναυτικής
δύναμης, που θα τους προσέφερε στρατιωτική
υποστήριξη, αφ΄ ετέρου το γεγονός ότι εντός
της Συμμαχίας θα διέθεταν την αυτονομία
τους, αφού η Αθήνα ήταν πόλη με δημοκρατική αγωγή και παράδοση. Για την επισφράγιση
της μακροβιότητας της Συμμαχίας, οι πόλειςμέλη έριξαν στη θάλασσα πυρακτωμένους μύδρους, κίνηση που συμβόλιζε την προσήλωσή
τους στη συμμαχία, η οποία θα λυόταν μόνο
όταν οι σιδερένιοι μύδροι ανέβαιναν στην επιφάνεια της θάλασσας. Κάθε μέλος της Συμμαχίας ήταν ελεύθερο, ανεξάρτητο και αυτόνομο,
με ισότιμη συμμετοχή στις ψηφοφορίες για τη
λήψη αποφάσεων. Ο Θουκυδίδης, αναφέρει
τη Συμμαχία και ως «Ηγεμονία», αφού η αρχική ευέλικτη οργάνωση και αορίστου χρόνου
διάρκεια της Συμμαχίας σε συνδυασμό με την
αδιαμφισβήτητη ισχύ των Αθηνών, προοιώνιζε
τον μετασχηματισμό της Συμμαχίας σε Ηγεμονία των Αθηνών.
Παρόμοια συμπτώματα έχουν εμφανιστεί
εδώ και αρκετό καιρό στην Ευρωπαϊκή Συμμαχία στην οποία ανήκουμε, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σύλληψη της ιδέας της
ένωσης των λαών της Ευρώπης, ανάγεται στη
βαθιά ριζωμένη πεποίθησή τους ότι για να
προοδεύσουν και να ευημερήσουν εν ειρήνη, θα πρέπει να εξαλείψουν τη μάστιγα του
κινδύνου του πολέμου μέσα στην Ευρωπαϊκή
ήπειρο. Όπως όμως διαφαίνεται ολοένα και
περισσότερο τα τελευταία χρόνια, η πορεία
της Ευρώπης τείνει να εδραστεί αποκλειστικά
στην ηγεμονία της Γερμανίας, μίας χώρας που
διαθέτει ως κουλτούρα αλληλεπίδρασης με
τους άλλους λαούς την «αρχή της επιβολής».
Η αρχή αυτή κατατρέχει την Γερμανία ήδη
από το 1871 με το Α΄ Ράϊχ, επανεμφανίστηκε
στον 1ο παγκόσμιο πόλεμο με το Β΄ Ράϊχ και
πιο πρόσφατα με το Γ΄ Ράϊχ που, ευτυχώς για
την ανθρωπότητα, επίσης απέτυχε με τη λήξη
του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Όσο περισσότερο μάλιστα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης
προσχωρούν σε παραχωρήσεις της κυριαρχίας τους προς την κεντρική διακυβέρνηση της
Ε.Ε., τόσο αναδύεται η κουλτούρα του Ράϊχ
στο πρόσωπο της Γερμανίας. Το προπέτασμα
βρίσκεται στην ανθρωποκεντρική ηθική που
προσπαθεί να διδάξει η Γερμανία στους άσωτους εταίρους της. Σε κάθε ευκαιρία προσπαθεί
«εξ’ αντανακλάσεως» να φαίνεται ηθική απέναντι στους «ανήθικους» εταίρους της, τονίζει
δηλαδή την «ανηθικότητα» των άλλων για να
δείχνει διά της αντιθέσεως ότι αυτή φωτοβολεί
ηθική. Πάση θυσία η Γερμανία πρέπει να κατηγορεί τους άσωτους νότιους για τα παθήματά
τους, αφού δεν αντέχει να χρεωθεί άλλο Ράϊχ.
Δυστυχώς όμως η Γερμανία από την ιστορία
της δεν διαθέτει συμμαχική κουλτούρα για να
νουθετήσει τους εταίρους της στην Ευρωπαϊκή
Συμμαχία. Έτσι, ενώ πολλές φορές εμφανίζεται να εντοπίζει σωστά τα προβλήματα, οι λύσεις που προτείνει και τελικά επιβάλλει είναι
Γερμανοκεντρικές. Στο βάθος-βάθος καραδοκεί ο στόχος του προσπορισμού του πλούτου
των εταίρων δια της επιβολής του οικονομικού
ράϊχ. Η αγωνία είναι πασιφανής κάτω από τον
κερατοειδή χιτώνα των κατά τ’ άλλα στιλπνών
και απαστραπτόντων οφθαλμών του γερμανού
υπουργού οικονομικών, όταν αυτός καταφέρεται κατά των απολωλότων. Τα σκάνδαλα όμως
που έχουν δει το φως της δημοσιότητας με
εμπλεκόμενους μεγάλες γερμανικές εταιρείες,
μεγάλες γερμανικές τράπεζες και επιχειρηματίες διεθνούς εμβέλειας που φοροδιέφευγαν
σφόδρα, υποστηρικτές μάλιστα του πρωτεύοντος κόμματος της γερμανικής κυβέρνησης,
ραγίζουν την εικόνα του άμωμου και αμόλυντου νεοπαγούς γερμανικού μοντέλου. Όπως
πολύ εύστοχα έχει επισημανθεί από οικονο-
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
12
μολόγους και οικονομικούς αναλυτές σε πληθώρα πρόσφατων δημοσιευμάτων, ο απόλυτος
έλεγχος της αγοραστικής δύναμης και της καταναλωτικής συμπεριφοράς των εταίρων - συμμάχων, αποτελεί την εγγύηση της λειτουργίας
της γερμανικής παραγωγικής μηχανής και της
συγκράτησης των τιμών στη Γερμανία, δηλαδή του πληθωρισμού, που αποτελεί το στοιχειό
που ισχυρίζονται ότι φοβούνται οι κραταιοί
σύμμαχοί μας. Άμ και καταναλωτές με το στανιό, άμ και στις τιμές που θέλει ο ηγεμόνας!
Ποιά η διαφορά από το ράϊχ;
Η τρέχουσα διεθνής αρθρογραφία, σε κάθε
ευκαιρία μας υπενθυμίζει με νόημα ότι οι λαοί
της Ευρώπης και των ΗΠΑ έχουν επανειλημμένα βάλει πλάτη για την ανάταξη της Γερμανίας
όταν αυτή είχε περιέλθει σε οδυνηρά οικονομικά αδιέξοδα, που οφείλονταν σε δικές της ιστορικές επιλογές. Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις τα τελευταία 100 χρόνια, όπως αναφέρεται
σε άρθρο του Γ. Μαύρου στον ιστότοπο www.
imerisia.gr, είναι η χρεοκοπία της Γερμανίας
μετά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο, η πολύπλευρη
στήριξη της Γερμανίας μετά τον Β΄ παγκόσμιο
πόλεμο και το τρις εξαμαρτείν για την ένωση
της Δυτικής με την Ανατολική Γερμανία.
Γιατί όμως οι Σύμμαχοι δεν διδάχτηκαν τίποτα; Στην Ευρωπαϊκή Συμμαχία, δεν μπορεί
όλα τα μέλη να υπηρετούν το ένα και κυρίαρχο, αλλά πρέπει το κάθε μέλος να λειτουργεί
με τους δικούς του κανόνες, που θα ευθυγραμμίζονται βέβαια με τους γενικούς κανόνες και
θα υπηρετούν αναλογικά την κοινά αποφασισμένη λειτουργία της Συμμαχίας, όχι όμως την
υπερτροφία του ενός μέλους και τον μαρασμό
όλων των άλλων. Κανένας οργανισμός δεν θα
εξασφάλιζε ευρωστία και μακροβιότητα ως
ενιαίο σύνολο, όταν μόνο το ένα όργανο είναι
υπερτροφικό ενώ τα άλλα μαραζώνουν.
Είναι όμως δίκαιο να κατηγορούμε τους λαούς για την ιστορία τους και να τους βάζουμε
ταμπέλες; Όχι βέβαια, αλλά ο πολιτισμός ενός
λαού είναι τα βιώματά του. Η ταυτότητα ενός
λαού, η κουλτούρα του, είναι αυτό που έχει βιώσει και βγαίνει από μέσα του, όχι το ταμπελάκι
που του κρεμάμε απ’ έξω. Έτσι λοιπόν, για παράδειγμα, ούτε οι Γερμανοί μπορούν να φορέσουν το ταμπελάκι του ελληνικού πολιτισμού,
ούτε οι έλληνες το ταμπελάκι του Γερμανού,
13
όπως το ίδιο βέβαια ισχύει και για τους άλλους
ευρωπαϊκούς λαούς. Στην ιστορία πάντα, ο βίαιος επαναπροσδιορισμός της ταυτότητας των
λαών συνοδευόταν από γενοκτονίες και εκτοπισμούς. Είναι τελικά εφικτό και βιώσιμο να
έχουν όλοι την ίδια οικονομία; Μπορούν όλοι
οι λαοί να ακολουθήσουν τους ίδιους οικονομικούς κανόνες; Ή μήπως πρέπει να έχουν κοινή
κουλτούρα για να το καταφέρουν; Θα αντέξει
αυτό το βάζο με τα συγκολλημένα κομμάτια; Ή
μήπως όσο περισσότερη πίεση ασκείται, τόσο
πιο έντονη θα είναι η αποκόλληση και η απομάκρυνση των συνθετικών κομματιών;
Εν κατακλείδι, η Ευρωπαϊκή Συμμαχία ηγεμονευόμενη από την σημερινή Γερμανία, την
εμφορούμενη από το σύνδρομο του Ράϊχ, αποτελεί σχήμα οξύμωρο που θα υποπίπτει συνέχεια σε αντιφάσεις των οποίων οι κραδασμοί
θα επιφέρουν μοιραία τον αποχωρισμό. Ίσως
το νόμισμα του ευρώ, να αποτελέσει τον πρώτο μύδρο στην ιστορία της ανθρωπότητας που
καταδύθηκε μεν πυρακτωμένος αλλά τελικά θα
αναδυθεί στην επιφάνεια μέσα σε μανιασμένα
κύματα. Ας ετοιμαστούμε λοιπόν γι’ αυτό που
είναι προδικασμένο να έρθει και ας εργαστούμε για μια Ευρώπη των αυτόνομων λαών της,
που ο καθένας χωριστά θα είναι ζυμωτήρι του
δικού του πολιτισμού και όλοι μαζί θα επιδιώκουν την όσμωσή τους. Οι λαοί της Ευρώπης
μπορούν και πρέπει να παραμείνουν σε μία
κοινή αγορά, θεωρώ πως είναι βιώσιμο, αλλά
θαρρώ πως η ομογενοποίησή τους δεν θα έχει
ποτέ αειφορία. Οι Γερμανοί ας καταγράψουν
στην ιστορία τους ένα ακόμη αποτυχημένο
ράϊχ και ας τραβήξουν το μοναχικό δρόμο της
κουλτούρας τους, ψάχνοντας να προσδιοριστούν μέσ’ από δικές τους πολιτισμικές αξίες
μέσα από τον δικό τους πλούτο. Μόνο όταν
καταφέρουν με αυτοκάθαρση να απαλλαγούν
από τον επεκτατισμό και τον ηγεμονισμό που
τους διακατέχει και αποκτήσουν κουλτούρα
ισότιμου συμμάχου, ίσως να έρθει η ιστορική
στιγμή να ξαναλάμψουν πυρακτωμένοι μύδροι
πάνω από την θάλασσα της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας και να φωτίσουν για μια στιγμή το ουράνιο στερέωμα, λίγο πριν καταδυθούν για πάντα στο θαυμαστό βυθό του κοινού πολιτισμού
των λαών της Ευρώπης.
Λάμπης Ζωγράφος
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Από τον πρώην Γ. Γραμματέα της αδελφότητας κύριο Ιωάννη Καρακωσταντή πήραμε το παρακάτω κείμενο με την παράκληση να δημοσιευτεί στο περιοδικό μας
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
14
ΟΙ ΔΙΧΟΝΟΙΕΣ! …ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ
ΠΟΥ ΥΦΙΣΤΑΝΤΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥΣ ΩΣ ΛΑΟΣ
Επειδή με πονάει στο μυαλό και στην ψυχή η σημερινή
κατάσταση της Ελλάδος, περιληπτικά θα αναφερθώ στα
εξής:
Όταν η Ελλάδα ήταν χωρισμένη σε πόλεις-κράτη, εκτός
από τους πολέμους που αυτά είχαν μεταξύ τους, ήταν και
εύκολη λεία των εξωτερικών κινδύνων, μέχρι που ήλθε
το διαμάντι της, ο Μέγας … Αλέξανδρος και ένωσε τους
Έλληνες! Τότε έγιναν θριαμβευτές και νικητές φθάνοντας
μέχρι την Ινδία. Και αν ο Μέγας Αλέξανδρος δεν είχε την
ατυχία να πεθάνει νεότατος, σήμερα η Ελλάδα θα ήταν
ενδεχομένως μέχρι την Ασία και θα περιλάμβανε στην
επικράτειά της σχεδόν ολόκληρη την Ευρώπη!...
Όμως την ευλογημένη από το Θεό Ελλάδα, πολλές φορές οι θεϊκές δυνάμεις την εγκαταλείπουν, αφήνοντας τα
“δαιμόνια” να δρουν εναντίον της … Γιατί Έλληνας ήταν
και ο “δαίμονας” προδότης που άνοιξε την κερκόπορτα των τειχών της Κωνσταντινούπολης για να μπουν οι
Τούρκοι μέσα και να κατακτήσουν την Πόλη της Ορθοδοξίας και στη συνέχεια ολόκληρη την Ελλάδα.
Και όταν το 1821 βρέθηκαν μερικά παλικάρια, Έλληνες
με πάνοπλη ψυχή και λίγα πολεμοφόδια, κατάφεραν να
απελευθερώσουν τη μισή Ελλάδα και θα την είχαν απελευθερώσει ολόκληρη τότε, αν δεν ξεφύτρωναν κάποια
φιλόδοξα ζιζάνια, τα οποία έσπειραν τη διχόνοια και το
διχασμό και έφτασαν στο σημείο να φυλακίσουν ακόμα
και τον πρωταγωνιστή της Επανάστασης, το Θεόδωρο
Κολοκοτρώνη, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στην Ελλάδα με κύριο στόχο του να διώξει τους Τούρκους από
τα ποτισμένα, πολλές φορές με αίμα, τούτα άγια χώματα,
μαζί βέβαια με πολλούς άλλους Έλληνες συντρόφους και
συναγωνιστές. Και εδώ ταιριάζει για μια ακόμη φορά το
γνωστό “είμαστε άξιοι της μοίρας μας”, της μοίρας βέβαια που πολλές φορές μόνοι μας φτιάχνουμε…
Μετά από χρόνια αγώνων, οι οποίοι βέβαια ποτέ δεν
σταμάτησαν είτε περισσότερο, είτε λιγότερο, εμφανίστηκε ο Μεγάλος Ηγέτης της Ελλάδος, ο οραματιστής και
μεγάλων διαστάσεων Έλληνας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος!
Και αυτός έβαλε σκοπό της ζωής του να απελευθερώσει
την υπόλοιπη Ελλάδα και τα κατάφερε με τους πολέμους
του 1912 και 1913, όμως και τότε ομοίως με το παρελθόν, βασίλεψαν η διχόνοια, οι διαμάχες και οι διαφωνίες,
που αν είχαν αποφευχθεί, δεν θα γινόταν αργότερα η Μικρασιατική καταστροφή και ο ξεριζωμός των Ελλήνων
από τα σπίτια τους και τις περιουσίες τους και η Κωνστα-
15
ντινούπολη που δικαιωματικά είναι ελληνική, θα ανήκε
στην Ελλάδα. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο λαός μας λέει “ας
είναι κι έτσι…”, όμως δεν είναι έτσι, διότι οι κακοδαιμονίες της Ελλάδος συνεχίστηκαν και συνεχίζονται μέχρι
σήμερα…! Μετά την καταστροφή της Σμύρνης υπήρξε
πολιτική αστάθεια στη χώρα, με διαδοχικές δικτατορίες
έως ότου φθάσαμε στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά
και το μεγάλο “ΟΧΙ”, που χωρίς πολλή σκέψη την 28η
Οκτωβρίου του 1940 απάντησε στους Ιταλούς φασίστες
του Μουσολίνι, οι οποίοι νόμιζαν ότι η κατάκτηση της
μικρής Ελλάδος ήταν ένας περίπατος…! Και έτσι για την
ιστορία, με επιφύλαξη να σχολιάσω ότι αν την 28η Οκτωβρίου τύχαινε να ήταν Πρωθυπουργός κάποιος πολιτικός
μικρού βεληνεκούς, αμφιβάλλω αν θα βροντοφώναζε το
Μεγάλο “ΟΧΙ” την εποχή εκείνη. Αυτό λοιπόν πίστευαν
οι Ιταλοί ότι λόγω αριθμητικής και εξοπλιστικής υπεροχής θα έκαναν περίπατο στη χώρα μας …! Δεν υπολόγισαν όμως το ψυχικό σθένος των Ελλήνων στρατιωτών
που σαν λιοντάρια έπεσαν στη μάχη και με ελληνική
εξυπνάδα και στρατηγική, απώθησαν τους επίδοξους
κατακτητές, ταπεινώνοντας έτσι τη σιδηρά και πλήρως
εξοπλισμένη στρατιωτική μηχανή της Ιταλίας…! Πολλοί
που πολέμησαν σε εκείνον τον πόλεμο και ζουν ακόμα,
διηγούνται στιγμές αυταπάρνησης και απίστευτα κατορθώματα του ελληνικού στρατού και έχω απτό παράδειγμα
τον πατέρα μου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή πριν 5 ½ χρόνια σε ηλικία 93 ετών. Ήταν πολυβολητής στην πρώτη
γραμμή, όταν την άνοιξη του 1941 επιτέθηκαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα και μαζί τους μπήκαν και οι Ιταλοί. Τότε,
υπό αυτές τις συνθήκες, ο ελληνικός στρατός άρχισε να
οπισθοχωρεί για να μην προφθάσει ο εχθρός. Με διαταγή
του επικεφαλής, ο πατέρας μου και ένας συμπολεμιστής
του από την Κοζάνη έμειναν τάγμα θανάτου! Στο σημείο
όπου βρίσκονταν, ήσαν δύο αντικρινοί λοφίσκοι και στη
μέση ρεματιά που σχημάτιζε κακοτράχαλο πέρασμα. Οι
δύο εφευρετικοί Έλληνες συνεννοήθηκαν και ο καθένας
ανέβηκε σε ένα λοφίσκο. Μετά από λίγο από τη ρεματιά
άρχισαν να περνούν Ιταλοί στρατιώτες. Οι δύο Έλληνες
από τους λόφους άρχισαν να πολυβολούν στον αέρα και
οι Μουσολίνιδες πίστεψαν ότι πρόκειται για ολόκληρο
στρατό, έτσι πέταξαν τα όπλα τους και σήκωσαν τα χέρια
ψηλά. Οι δύο ήρωες κρατώντας τα όπλα τους πυροβολώντας … κατέβηκαν από τους λόφους και με νοήματα διέταξαν τους Ιταλούς να προχωρήσουν. Τους προχώρησαν
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
γρήγορα και πρόφθασαν τον όγκο του ελληνικού στρατού, όπου και τους παρέδωσαν! Με αυτό τον τρόπο γλύτωσαν τις ζωές τους τα δύο Ελληνόπουλα, ενώ οι 720 αιχμάλωτοι, γιατί τόσοι ήταν, ανταλλάχτηκαν με ισάριθμους
Έλληνες αιχμαλώτους! Αφού η μικρή Ελλάδα απώθησε
επιτυχώς τις στρατιές της φασιστικής Ιταλίας όλος ο τότε
κόσμος, ελεύθερος και μη, θαύμασε το κατόρθωμα των
Ελλήνων…! Όταν όμως κατέρρευσε η ναζιστική Γερμανία οι “μεγάλοι” της γης έκαναν τη λεγόμενη μοιρασιά
του κόσμου… Τη θαυματουργή Ελλαδίτσα όμως την αδίκησαν στερώντας της τη Β. Ήπειρο και άλλες χαμένες
πατρίδες καθώς και πολλά άλλα προνόμια τα οποία δικαιωματικά της ανήκαν και της ανήκουν…! Μετά από όλα
αυτά ήρθε ο Εμφύλιος… Άλλη μια κατάρα της Ελλάδος,
όπου αδελφός σκότωνε αδελφό. Εκείνοι που ζουν ακόμη
και σήμερα και ζήσαν αυτή την αδελφοκτόνο εποχή του
1944-1949, λένε ποτέ να μην ξαναζήσει ο τόπος τέτοια
συμφορά…! Γιατί εκτός των ψυχών που χάθηκαν, η χώρα
οικονομικά και πολιτισμικά γύρισε 50 χρόνια πίσω…
Ποτέ πια, ποτέ πια να μην ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο…
Ο χρόνος όμως δε σταματάει! Οι εποχές προχώρησαν με
πολλές πολιτικές εναλλαγές μέχρι που φθάσαμε στη δικτατορία του 1967… Επτά χρόνια στρατιωτική κυβέρνηση… Είναι μεγάλη αλήθεια ότι στο διάστημα αυτό όσοι
είχαν αριστερά φρονήματα, υπέφεραν πραγματικά διότι
βασανίστηκαν, κακοποιήθηκαν και φυλακίστηκαν…!
Όμως σήμερα με όλα αυτά που μας συμβαίνουν, μεγάλη
μερίδα του ελληνικού λαού που έζησε την εποχή εκείνη,
ακούω να την νοσταλγεί και να λέει ότι “τότε όσοι κάθονταν καλά και κοίταζαν τη δουλειά τους, περνούσαν πιο
άνετα και ήσαν καλύτερα οικονομικά”. Και μερικοί που
ασχολούνται με τα συμβαίνοντα της εποχής εκείνης, υποστηρίζουν ότι επί επτά χρόνια οι Έλληνες ζούσαν καλά
καθώς έγιναν αυτοκινητόδρομοι σε όλη την Ελλάδα, επεκτάθηκε το δίκτυο της ΔΕΗ μέχρι και το τελευταίο χωριό,
μπήκαν τηλέφωνα και έγινε πλήθος άλλων έργων, ενώ οι
άνεργοι ήταν ελάχιστοι και όλα αυτά σε μια εποχή που
η χώρα δεν έπαιρνε ούτε δάνεια, ούτε χρηματοδοτήσεις,
παρά ζούσε καλά με τα δικά της έσοδα χωρίς να επιβάλει
υπέρογκους φόρους. Πράγματι λένε αυτοί που, όπως είπαμε, ασχολούνται με τα τότε τεκταινόμενα, η μεταπολίτευση το 1974 δεν βρήκε ελλείμματα στα ταμεία…! Και
μήπως τελικά όλα αυτά τα περίεργα συνέβησαν επειδή οι
στρατιωτικοί που κυβέρνησαν επί επτά χρόνια, ορισμένοι από αυτούς πέθαναν χωρίς να έχουν ούτε καν δικό
τους σπίτι, αλλά ούτε και άλλα περιουσιακά στοιχεία,
ενώ οι πολιτικοί που μας κυβέρνησαν από το 1974 και
μετά και μας κυβερνούν ακόμα και σήμερα, είναι σχεδόν όλοι πλούσιοι; Τα παραπάνω δεν αποτελούν φυσικά
επιβράβευση και αποδοχή του συνόλου των πολιτικών
και τακτικών που ακολούθησε το στρατιωτικό καθεστώς,
παραμένουν όμως πραγματικά γεγονότα και για αυτό το
λόγο τα παραθέτω, καθώς επίσης και για να προβληματιστούμε και να σκεφτούμε πόσο πραγματικά καλύτερα και
πιο ελεύθερα ζούμε σήμερα που έχουμε μια κυβέρνηση
που διαθέτει δημοκρατική νομιμοποίηση! Εδώ πιστεύω
ότι πραγματικά αξίζει να ασχοληθούμε λίγο με τις πολιτικές παρατάξεις που βρίσκονται σήμερα στη Βουλή:
Νέα Δημοκρατία: Το κόμμα που βασίστηκε σε γαλλικά
πρότυπα και ιδρύθηκε από τον αείμνηστο Κωνσταντίνο
Καραμανλή και θέσπισε την πραγματική δημοκρατία
στην Ελλάδα! Σήμερα ποια είναι η Ν.Δ. και προς τα πού
οδεύει κανείς δεν ξέρει! αλλά μήπως γνωρίζει και η ίδια;
Διότι εκτός από τα δάνεια που αναγκάστηκε να παίρνει
για να εξοφλεί τα χρέη που βρήκε, ποιες άλλες ωφέλιμες πολιτικές ακολούθησε; Και γιατί έστω και με πολιτικό κόστος δεν πήρε, τα πεντέμισι χρόνια της τελευταίας
της διακυβέρνησης, τα απαραίτητα μέτρα ώστε να μην
φτάσουμε στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα; Μόνο
ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, την τριετία της δεκαετίας του 1990, είχε πει ότι κάθε παιδί που γεννιόταν στην
Ελλάδα χρώσταγε 1.000.000 δραχμές τότε. Και ενώ προσπάθησε την τριετία που κυβέρνησε να πάρει δίκαια μέτρα, δεν τον άφησαν να τα ολοκληρώσει, καθώς οι ίδιοι
οι δικοί του τον έριξαν! Οι νεότεροι Έλληνες γνωρίζουν
καλά ποιοι είναι αυτοί… Ορισμένοι τον κατηγορούν ακόμα και σήμερα! Γιατί τι έκανε ο Μητσοτάκης, ο οποίος
πολέμησε τους κατακτητές Γερμανούς και εκείνοι τον
καταδίκασαν δυο φορές σε θάνατο! Εξάλλου ο Μητσοτάκης δεν δημιούργησε κανένα σκάνδαλο διαφθοράς και
κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος. Αυτά θα τα
γράψει η ιστορία, αλλά επί του παρόντος δεν γνωρίζουμε
προς τα πού πάει η Ν.Δ. …
ΠΑ.ΣΟ.Κ.: Το κόμμα που δημιούργησε ο αείμνηστος
Ανδρέας Παπανδρέου, το οποίο έπαιρνε συνεχώς δάνεια
απ’ έξω για να μοιράζει χρήματα στους οπαδούς του,
ώστε με αυτόν τον τρόπο να κρατάει για αρκετά χρόνια υψηλά ποσοστά ψηφοφόρων, εξού και το περίφημο
“Τσοβόλα δώστα όλα”! Γι’ αυτό φθάσαμε το 1989 να μην
υπάρχουν χρήματα για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις και προσπάθησε τότε η οικουμενική κυβέρνηση, που
σχηματίστηκε μετά τις εκλογές, να εξομαλύνει την κατάσταση. Την ίδια περίπου τακτική και σε ορισμένα θέματα
χειρότερη, ακολούθησε ο Κώστας Σημίτης. Εκτός από τη
φούσκα του χρηματιστηρίου θυμηθείτε και τη βραδιά της
κρίσης στα Ίμια, όπου με το χειρισμό του αναφορικά με
την απειλή της Τουρκίας, καταρράκωσε το γόητρο της
Ελλάδος στο εξωτερικό και έριξε το ηθικό των Ελλήνων
στο εσωτερικό…! Έπειτα ήρθε ο “Γιωργάκης” Παπανδρέου μαζί με τον (από πού και ως που) Υπουργό Οικο-
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
16
νομικών Παπακωνσταντίνου, οι οποίοι αμέσως μετά την
εκλογή τους το 2009, δήλωσαν στις χρηματοπιστωτικές
αγορές ότι το χρέος της Ελλάδος ήταν πολύ μεγαλύτερο.
Από εκείνη τη στιγμή άρχισε η Οδύσσεια του Ελληνικού
λαού με τα μνημόνια και το γνωστό κατήφορο της χώρας.
Παρά τις υποσχέσεις όλων ότι θα αλλάξουν τα πράγματα
και παρότι οδεύουμε προς το τέλος του 2012, όχι μόνο
δεν έχει αλλάξει κάτι προς το καλύτερο, αλλά αντιθέτως
πάμε από το κακό στο χειρότερο! Κανείς λοιπόν δεν ξέρει
τι κάνει το ΠΑ.ΣΟ.Κ., διότι τρώγονται και μεταξύ τους
και τι τελικά θα απογίνει…!
ΣΥ.ΡΙΖ.Α.: Το κόμμα των πολλών ιδεολογιών που συνασπίστηκαν και έγιναν συγκυριακά αξιωματική αντιπολίτευση. Δεν μας πείθει όμως σχετικά με το αν έχει
σταθερό πρόγραμμα και με το τι ακριβώς θέλει να κάνει.
Πολλά λένε στις τηλεοράσεις που όμως δεν πείθουν κανένα…! Ενώ αρκετά στελέχη του παραδέχονται ότι δεν
είναι έτοιμοι να κυβερνήσουν… Αρκετά, φθάνουν οι
σχετικολογίες, οι συγκεχυμένοι πολιτικοί στόχοι και τα
πειράματα των πολιτικών, ο ελληνικός λαός δεν αντέχει
άλλες περιπέτειες…!
Ανεξάρτητοι Έλληνες: Καλά τα λένε, αλλά δεν μας
λένε πως θα τα καταφέρουν όλα αυτά! Ευχαριστούμε δεν
θα πάρουμε! Πολιτικά έχουμε δοκιμάσει πολλούς καφέδες και τελικά όλοι πίκρα μας έδωσαν…
Χρυσή Αυγή: Δεν ξέρουμε και αυτοί που το πάνε και τι
θέλουν… Οι πράξεις τους από τη μία πλευρά φαίνονται
δίκαιες, από την άλλη όμως άδικες και βάρβαρες διότι
χρησιμοποιούν βία και μάλιστα εναντίον των αδυνάτων!
Μπήκαν στη Βουλή και τούτοι σαν κόμμα λόγω των αγανακτισμένων Ελλήνων, αλλά και αυτό φαίνεται συγκυριακό και όχι μόνιμο. Αυτό πρέπει να το καταλάβουν και να
δώσουν σημασία και αξία σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη!
ΔΗΜ.ΑΡ.: Τι να πούμε γι’ αυτό το επίσης καινούργιο
κόμμα… Ο Φώτης Κουβέλης είναι ένας αξιόλογος πολιτικός, ο οποίος αποχώρησε από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και ίδρυσε
αυτό το κόμμα, το οποίο διαθέτει ορισμένα ικανά στελέχη. Σήμερα συμμετέχει στην κυβέρνηση, δεν ξέρουμε αν
θα του βγει σε καλό ή κακό… ίδωμεν…
Κ.Κ.Ε.: Τι να πούμε γι’ αυτό το υποτιθέμενο κόμμα…
Είναι άνευ προγράμματος, χωρίς πολιτικό λόγο, το μόνο
που λέει, όσα χρόνια βρίσκεται στη Βουλή, είναι για το
δίκιο του λαού, το δίκιο του εργάτη… Ναι αλλά ποιος θα
τα κάνει όλα αυτά αφού οι ίδιοι δεν θέλουν να κυβερνήσουν; Απλά λοιπόν υπάρχουν τόσα χρόνια στο κοινοβούλιο για να λένε λόγια και μάλιστα τα ίδια και τα ίδια…
Αυτή λοιπόν είναι η γνωστή μας κατάσταση όσον αφορά στην πολιτική και τα τερτίπια της!
Τι να πει κανείς μετά από όλα αυτά;…
Ίσως το μόνο που θα έσωζε την Ελλάδα πλέον θα ήταν
17
άνθρωποι λόγιοι, δυναμικοί, γνώστες του τι ακριβώς συμβαίνει, έξω από πολιτικές και κόμματα και πάνω απ’ όλα
πατριώτες…!
Μου έρχεται έντονα και συχνά στο μυαλό η πρόσφατη
παρουσία στην πρωινή εκπομπή του Αντένα “Καλημέρα
Ελλάδα” του Μίκη Θεοδωράκη, του Μίκη μας, του Μίκη
όλων των Ελλήνων, ο οποίος πέραν από τη διεθνή αναγνώριση που απολαμβάνει, έχει παράξει τεράστιο πολιτισμικό και πολιτιστικό έργο για την Ελλάδα!
Κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στην προαναφερθείσα εκπομπή ο “Μεγάλος Θεοδωράκης” μεταξύ άλλων
είπε τα εξής: “Τη σημερινή κατάσταση της Ελλάδος τη
βλέπω σαν ένα τραίνο όπου ο εκάστοτε Πρωθυπουργός
είναι ο μηχανοδηγός και οι Υπουργοί είναι στα βαγόνια!
Όμως η αμαξοστοιχία αυτή δεν μπορεί να πάει μόνη της,
όπου θέλει, παρά μόνο όπου την πάνε οι ράγες! Εγώ, αν με
ακολουθήσουν κάποιοι δυναμικοί Έλληνες, θα τις σπάσω
αυτές τις ράγες για να πάμε εμείς οι Έλληνες το τραίνο
εκεί που πρέπει και όχι να μας πηγαίνουν όπου θέλουν!
Έτσι θα λέγαμε στους δανειστές μας, κύριοι θα περιμένετε δύο χρόνια για να σας πληρώσουμε, ενώ ταυτόχρονα
η Ελλάδα θα εκμεταλλευόταν τον υπόγειο πλούτο της, ο
οποίος σύμφωνα με έγκριτους επιστήμονες αξίζει πολύ
περισσότερο από το χρέος της χώρας μας!” Τέλος έκανε
το μεγάλο κάλεσμα: “Όσοι είναι πραγματικοί πατριώτες
ας με ακολουθήσουν…!”
Ποιος μπορεί λοιπόν να έχει αντίρρηση επί των λεγομένων του και πολύ περισσότερο να αντιτίθεται στο κάλεσμά του; Και ενώ γράφω αυτές τις γραμμές, συνειδητοποίησα ότι σήμερα είναι η επέτειος του Πολυτεχνείου (17
Νοέμβρη), διότι είδα στην τηλεόραση τις εκδηλώσεις και
τη συμμετοχή του Μίκη σε αυτές, ο οποίος έκανε μια μικρή αλλά ουσιαστική δήλωση: είπε πως σήμερα η γενική
κατάσταση είναι πολλή χειρότερη από εκείνη του 1973
όταν και έγινε η εξέγερση του Πολυτεχνείου … Και πώς
να μην είναι, αν φανταστεί κανείς ότι πολλοί από τους
τότε συμμετέχοντες στο Πολυτεχνείο, 30 και πλέον χρόνια συμμετέχουν στις κυβερνήσεις που μας έφεραν μέχρι
εδώ, ενώ επίσης πολλοί από αυτούς έχουν κατηγορηθεί
για σκάνδαλα και ατασθαλίες!...
Πολλά λοιπόν είναι τα δεινά της Ελλάδος και των Ελλήνων, που τελικά οφείλονται στα ίδια πάντα οφέλη των επί
εκατοντάδες χρόνια ηγετών της χώρας, στους εγωισμούς
και τα πείσματά τους, στις λανθασμένες τους πολιτικές,
στην ιδιοτέλειά τους και πάνω απ’ όλα στις πάμπολλες
προδοσίες ανά τους αιώνες και στις διχόνοιες που πολλές
φορές κατέστρεψαν και συρρίκνωσαν το γένος των Ελλήνων… Για όσους διαφωνούν με όλα αυτά αλλά και για
όσους συμφωνούν, παρακαλώ περιμένω τα σχόλιά σας.
Γιάννης Βασ. Καραμάνος τηλ. 6957 157725
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ΠΕΣΟΝΤΕΣ 1940-1945
Δημοσιεύουμε τα ονόματα των πεσόντων συμπατριωτών μας
τη περίοδο 1940 – 1945 ως ελάχιστο φόρο τιμής.
ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ του Ιωάννη.
Στρατιώτης του 6ου ΣΠ. Γεννήθηκε στα Φίλια
Καλαβρύτων Αχαΐας το 1915.
Φονεύθηκε στο υψ. ΒΟΥΛΓΑΡΑ στις 14 Νοεμβρίου
1940.
ΡΟΥΣΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ του Ιωάννη.
Στρατιώτης του 6ου ΣΠ. Γεννήθηκε στα Φίλια
Καλαβρύτων Αχαΐας το 1915. Φονεύθηκε στη μάχη
της XEIΜΑΡΑΣ στις 4 Ιανουαρίου 1941.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αγώνες και Νεκροί του Ελληνικού Στρατού κατά
τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο 1940-1945 . Έκδοση ΔΙΣ
ΓΕΣ.
- Που έπεσαν οι 7.948 νεκροί του Ελληνοϊταλικού
Πολέμου. Έκδοση της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
(28 Οκτώβριου 1995)
Την 8η Δεκεμβρίου 1943 οι Γερμανοί έκαψαν την μονή
του μεγάλου Σπηλαίου και εκτέλεσαν τους 8 μοναχούς
που εγκαταβιούσαν στη μονή. Η εκτέλεση έγινε στη
θέση «Κισσωτή» και οι μοναχοί πριν πεθάνουν από
τις ριπές των πολυβόλων βροντοφώναξαν «Ζήτω η
Ελλάς». Μεταξύ των μαρτυρισάντων μοναχών ήταν
και ο Μοναχός ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΒΟΥΡΛΗΣ από τα Φίλια
Καλαβρύτων, ετών 23. Στο έργο «Εκτελεσθέντες και
Μαρτυρήσαντες κληρικοί 1941 – 1949» περιγράφεται
ως μοναχός με μικρή μόρφωση και νέος, που πρόφθασε
όμως να δοκιμαστή στην επίγεια μοναχική πολιτεία
και να δείξει αξιοπρόσεκτη αρετή, εργατικότητα και
ηθικότητα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Εκτελεσθέντες και Μαρτυρήσαντες κληρικοί 1941
– 1949, Μητροπολίτου Λήμνου Διονυσίου, Έκδοση
Ελεύθερη Σκέψις.
- Αρχείο Ιεράς Συνόδου, Πίναξ εκτελεσθέντων
Κληρικών Ιεράς Μητροπόλεως Καλαβρύτων και
Αιγιαλείας, υπογεγραμμένος υπό του Τοποτηρητού
Μητροπολίτου Πατρών Θεοκλήτου (Αίγιο, 3 Ιουλίου
1945).
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΑΤΣΙΟΣ Δόκιμος Μοναχός της
Ιεράς Μονής του Μ. Σπηλαίου, ετών 26, εφονεύθει δια
τυφεκισμού από τους Γερμανούς την 8η Δεκεμβρίου
1943.
Πηγή: Αρχείο Ιεράς Συνόδου, Πίναξ εκτελεσθέντων
Κληρικών Ιεράς Μητρο-πόλεως Καλαβρύτων και
Αιγιαλείας, υπογεγραμμένος υπό του Τοποτηρητού
Μητροπολίτου Πατρών Θεοκλήτου (Αίγιο, 3 Ιουλίου
1945).
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΝΤΑΦΑΛΙΑΣ Δόκιμος Μοναχός της Ιεράς
Μονής του Μ. Σπηλαίου, ετών 18, εφονεύθει δια
τυφεκισμού από τους Γερμανούς την 8η Δεκεμβρίου
1943.
Πηγή: Αρχείο Ιεράς Συνόδου, Πίναξ εκτελεσθέντων
Κληρικών Ιεράς Μητρο-πόλεως Καλαβρύτων και
Αιγιαλείας, υπογεγραμμένος υπό του Τοποτηρητού
Μητροπολίτου Πατρών Θεοκλήτου (Αίγιο, 3 Ιουλίου
1945).
ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΣΟΪΛΕΣ Ήταν επισκέπτης της
Ιεράς Μονής του Μ. Σπηλαίου την μοιραία ημέρα
της 8η Δεκεμβρίου 1943. Εκτελέστηκε από τους
Γερμανούς μαζί με τους μοναχούς της μονής σε
ηλικία 65 ετών.
Πηγή: Αρχείο Ιεράς Συνόδου, Πίναξ εκτελεσθέντων
Κληρικών Ιεράς Μητρο-πόλεως Καλαβρύτων και
Αιγιαλείας, υπογεγραμμένος υπό του Τοποτηρητού
Μητροπολίτου Πατρών Θεοκλήτου (Αίγιο, 3 Ιουλίου
1945).
ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΠΑΠΑΡΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ, ετών 62,
προηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγ. Αθανασίου
Φιλίων. Εκτελέστηκε από τους Ιταλούς, την 25η
Ιουνίου 1943 αφού πυρπόλησαν την μονή.
Πηγή:
1. Εκτελεσθέντες και Μαρτυρήσαντες κληρικοί 1941
– 1949, Μητροπολίτου Λήμνου Διονυσίου, Έκδοση
Ελεύθερη σκέψις
2. Αρχείο Ιεράς Συνόδου, Πίναξ εκτελεσθέντων
Κληρικών Ιεράς Μητροπόλεως Καλαβρύτων και
Αιγιαλείας, υπογεγραμμένος υπό του Τοπο-τηρητού
Μητροπολίτου Πατρών Θεοκλήτου (Αίγιο, 3 Ιουλίου
1945).
Χρήστος Β. Καραθανάσης
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
18
Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Η εορτή του Αγίου Αθανασίου επειδή φέτος
συνέπεσε η 2α Μαΐου να είναι Μεγάλη Πέμπτη, μεταφέρθηκε την Τρίτη του Πάσχα 7
Μαΐου.
Λόγω των αργιών, η συρροή των προσκυνητών από όλα τα γύρω χωριά ήταν η μεγαλύτερη των τελευταίων ετών και θύμισε τις παλιές
καλές εποχές που τα χωριά μας ήταν γεμάτα
κόσμο.
Χοροστάτησε ο Άγιος Ηγούμενος της Αγίας
Λαύρας Πανοσιολογιότατος π. Ευσέβιος και
οι Ιερείς της περιοχής μας.
Μετά το πέρας της θείας λειτουργίας μοιράστηκε αντίδωρο και αρτοκλασία και παρατέθηκε δεξίωση στην οποία προσφέρθηκαν εδέσματα, κρασί και αναψυκτικά, που και φέτος
είχε προετοιμάσει ο Όμιλος Φίλων του Μοναστηριού σε συνεργασία με την οικογένεια της
πατριώτισσάς μας κας Παναγιώτας ΒουρλήΜητροπούλου, που προσέφερε τα κρέατα.
Από τον Όμιλο Φίλων του Μοναστηριού
πραγματοποιήθηκε λαχειοφόρος αγορά, στην
οποία συγκεντρώθηκε το ποσό των 777 ευρώ,
που θα διατεθούν για τις ανάγκες συντήρησης
του Μοναστηριού.
Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
* Τη Δευτέρα 24 Ιουνίου εορτή του Αγίου Πνεύματος, η θεία λειτουργία στο χωριό μας τελέστηκε
στο ομώνυμο εξωκκλήσι της Αγίας Τριάδας. Παρευρέθηκαν περισσότερα από 50 άτομα. Μετά το
πέρας της θείας λειτουργίας προσφέρθηκε άρτος που είχαν προσκομίσει ο Θανάσης Γ. Καραθανάσης και ο Αλέκος Βλ. Οικονόμου.
Γύρω από το εξωκκλήσι της Αγίας Τριάδας, με την καταπληκτική θέα προς τα Καλύβια και τον
κάμπο της Μηλιάς, εκεί όπου το τοπίο ήταν γυμνό, έχει πλέον δημιουργηθεί δάσος που ενώνεται
με το δάσος του ΑϊΛιά πάνω από το χωριό μας.
Αυτό βέβαια, για να μην ξεχνάμε, δεν έγινε τυχαία, αλλά οφείλεται στις κοπιώδεις προσπάθειες
του άλλοτε προέδρου του χωριού μας μακαρίτη Αθανασίου Βουρλή, που κατασκεύασε την περίφραξη του δάσους και στις δενδροφυτεύσεις, που με δικά του έξοδα πραγματοποίησε ο συμπατριώτης μας Νίκος Οικονόμου σε συνεργασία με τον Σταύρο Ηλ. Σπυρόπουλο. Εδώ τα έργα μιλούν
μόνα τους.
19
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Ο εορτασμός της Μάχης
του Μεγάλου Σπηλαίου στις 27 Ιουνίου 1827
(μερική αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης)
Tην Κυριακή 16 Ιουνίου 2013, εορτάσθηκε
και φέτος στην ιερά μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, με μεγάλη προσέλευση και λαμπρότητα, η
επέτειος της ηρωικής και νικηφόρου μάχης των
μοναχών του Μεγάλου Σπηλαίου και ηρώων
αγωνιστών κατά του επιτιθέμενου Ιμπραήμ, που
έλαβε χώρα την 27η Ιουνίου 1827.
Στην Θεία Λειτουργία και την Επιμνημόσυνο
Δέηση χοροστάτησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καλαβρύτων & Αιγιαλείας κ.κ. Αμβρόσιος. Τον Πανηγυρικό για την Ιστορική επέτειο, εκφώνησε ο Ιστορικός κος Κωνσταντίνος
Χολέβας. Τον ομιλητή προλόγισε ο Πρόεδρος
της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης κος Δημήτριος
Βαρβιτσιώτης, ο οποίος ανακοίνωσε επίσης ότι
η Παγκαλαβρυτινή Ένωση αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την επαναφορά της αναπαράστασης της μάχης του Μεγάλου Σπηλαίου κατά τον
εορτασμό της επετείου το επόμενο έτος 2014. Η
μεστή νοημάτων ομιλία του κου Κωνσταντίνου
Χολέβα, συνεπήρε όλους τους παρευρισκόμενους και καταχειροκροτήθηκε. Την δημοσιεύουμε παρακάτω, όπως την λάβαμε από τον ίδιο τον
ομιλητή και τον ευχαριστούμε ιδιαιτέρως.
Ακολούθησε η απονομή τιμητικής βράβευσης
του κου Παπαϊωάννου Παναγιώτη του Βασιλεί-
ου, την οποία αποφάσισε ομόφωνα το Διοικητικό Συμβούλιο της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης,
για την τεράστια προσφορά του για τα θέματα
της Επαρχίας Καλαβρύτων στην επί 34 έτη θητείας του ως Προέδρου της Παγκαλαβρυτινής
Ένωσης, Μεγάλου Ευεργέτου και Πρωτοστάτη
για την δημιουργία της Εστίας της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης. Την απονομή του τιμητικού
Παπύρου έκαναν: ο Δήμαρχος Καλαβρύτων κος
Γεώργιος Λαζουράς, ο Πρόεδρος της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης κος Δημήτριος Βαρβιτσιώτης
και ο Πρόεδρος της Ένωσης Καλαβρύτων Αθήνας Στρατηγός ε.α κος Σωτήριος Τσενές. Την
Αδελφότητα των Φιλιωτών εκπροσώπησε ο Γενικός Γραμματέας Λάμπης Ζωγράφος.
ΟΤΑΝ ΟΙ ΚΑΛΟΓΕΡΟΙ ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝ,
ΟΙ ΝΕΝΕΚΟΙ ΠΡΟΣΚΥΝΟΥΣΑΝ
Κωνσταντίνος Χολέβας-Πολιτικός Επιστήμων
Στις 24 Ιουνίου 1827 έλαβε χώρα μία από τις
τελευταίες μάχες της Ελληνικής Επαναστάσεως. Η
μάχη των μοναχών του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων κατά του Ιμπραήμ και των Τουρκο-αιγυπτίων
του. Ο Ιμπραήμ, υιοθετημένος γιος του Μεχμέτ Αλή,
Αντιβασιλέως της Αιγύπτου, είχε πάρει εντολή από
τον Σουλτάνο να εκκαθαρίσει την Πελοπόννησο από
κάθε εστία ελληνικής αντίστασης. Αρχικά είχε επιτυχίες λόγω της διχόνοιας των επαναστατών και λόγω
της προδοτικής στάσης μερικών τουρκοπροσκυνη-
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
μένων, όπως ο διαβόητος Νενέκος.
Όταν ο Ιμπραήμ με 15.000 στρατιώτες βρέθηκε
στην περιοχή των Καλαβρύτων αισθάνθηκε ντροπή
που η Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου με τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας, έργο του Ευαγγελιστή
Λουκά, έμενε απόρθητη. Οι μοναχοί αξιοποιούσαν
το βραχώδες του εδάφους και είχαν μεταβάλει τη
Μονή της μετανοίας τους σε καστρομονάστηρο.
Τους ενίσχυσαν μερικές εκατοντάδες ανδρών υπό τον
Ν. Πετιμεζά και ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, ο
20
γνωστός λόγιος Φωτάκος Χρυσανθόπουλος, ο οποίος έγραψε στα Απομνημονεύματά του ότι «οι Τούρκοι αισθάνθηκαν καλογερικό πόλεμο». Στο πλευρό
του Ιμπραήμ πολέμησε ο Νενέκος επικεφαλής λίγων
προδοτών Ελλήνων.
Τη λεβεντιά της ελληνικής ψυχής και το ήθος του
ελληνορθοδόξου κληρικού και μοναχού διατρανώνουν οι πολυάριθμοι τότε μοναχοί του Μ. Σπηλαίου
με τις δύο απαντήσεις τους προς τους απεσταλμένους του Ιμπραήμ. Στην πρώτη απαντούν ότι δεν παραδίδονται και ότι θα αγωνισθούν, διότι πιστεύουν
στη Θεία Πρόνοια και στην τελική ήττα του Αιγυπτίου στρατάρχη. Η δεύτερη απάντησή τους αξίζει
να αναδημοσιευθεί ολόκληρη. Σημειώνω ότι υπήρχε
σε παλαιότερα αναγνωστικά του Δημοτικού που σήμερα έχουν αντικατασταθεί από ψευδοπροοδευτικά
κείμενα. Θαυμάστε:
«Υψηλότατε αρχηγέ των Οθωμανικών αρμάτων,
χαίρε.
Ελάβομεν το γράμμα σου και είδομεν τα όσα γράφεις. Ηξεύρομεν πως είσαι εις τον κάμπον των Καλαβρύτων πολλάς ημέρας και ότι έχεις όλα τα μέσα του
πολέμου. Ημείς δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον, διότι είμεθα ορκισμένοι εις την πίστη μας, ή να
ελευθερωθώμεν ή να αποθάνωμεν πολεμούντες, και
κατά το αϊνί (πίστη) μας, δεν γίνεται να χαλάσει ο
ιερός όρκος της πατρίδος μας. Σας συμβουλεύομεν,
όμως, να υπάγεις να πολεμήσεις σε άλλα μέρη, διότι
αν έρθεις εδώ να μας πολεμήσεις και μας νικήσεις,
δεν είναι μεγάλον κακόν, διότι θα νικήσεις παπάδες.
Αν όμως νικηθείς, το οποίον ελπίζομεν άφευκτα με
τη δύναμη του Θεού, διότι έχομεν και θέση δυνατή,
και θα είναι εντροπή σου και τότε οι Έλληνες θα
εγκαρδιωθούν και θα σε κυνηγούν πανταχού. Ταύτα
σε συμβουλεύομεν και ημείς, κάμε ως γνωστικός το
συμφέρον σου. Έχομεν και γράμματα από την βουλή
και αρχιστράτηγον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, ότι εις
πάσαν περίπτωσιν πολλήν βοήθειαν θα μας στείλει,
παλληκάρια και τροφάς, και ότι ή θα ελευθερωθώμεν
τάχιστα ή θα αποθάνωμεν κατά τον ιερόν όρκον της
Πατρίδος μας.
ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ ο Ηγούμενος
Και οι συν εμοί παπάδες και καλόγεροι
Την 22αν Ιουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιον».
Η μάχη έγινε μετά από δύο ημέρες και δίπλα
στους Έλληνες ενόπλους πολέμησαν 100 μοναχοί
που έβγαλαν τα ράσα και φόρεσαν φουστανέλλες. Ο
Ιμπραήμ ηττήθηκε και έχασε πολλούς άνδρες. Μετά
την Αγία Λαύρα άλλο ένα μοναστήρι των Καλαβρύτων έδωσε το μήνυμα της αξιοπρέπειας στους αγωνιζομένους. Επισημαίνω τα επίκαιρα διδάγματα:
Α) Η υπερήφανη απάντηση των μοναχών εντάσσεται στην παράδοση των πολλών ΟΧΙ του Ελληνισμού από το Μολών Λαβέ μέχρι το ΟΧΙ του 1940.
Β) Ο καλογερικός πόλεμος και η απώθηση πολλαπλασίων στρατευμάτων αποδεικνύουν για μία ακόμη
φορά πόσο άδικο έχουν οι αποδομητές ιστορικοί,
που αρνούνται την εθνική προσφορά του Ορθοδόξου
κλήρου και των μοναστηριών.
Γ). Οι τουρκοπροσκυνημένοι Νενέκοι τότε
έπαιρναν τα όπλα υπέρ του κατακτητή. Σήμερα μάς
υπονομεύουν παραχαράσσοντας την Ιστορία. Τελικά
ηττώνται και χλευάζονται!
Κ.Χ. 13.6.2013
Ημέρα τιμής και Μνήμης για τον Μακαριστό
Μητροπολίτη Κωνστάντιο Χρόνη από το Σκεπαστό
Δημητρίου Κούκουρα
Ανώτατου Αξιωματικού ε.α.
Ημέρα τιμής και Μνήμης για τον Μακαριστό Μητροπολίτη Κωνστάντιο Χρόνη από το Σκεπαστό.
Η Χριστιανική Ένωση Καβάλας «Ο Απόστολος
Παύλος» διοργάνωσε εορταστική εκδήλωση προς
τιμή του συμπατριώτη μας μακαριστού Μητροπολίτη Κωνστάντιου Χρόνη.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 26 Μαΐου
2013 και ώρα 6μμ στην κατάμεστη από κοινό αίθουσα διαλέξεων της ένωσης, για να εκφράσουν την
βαθιά αγάπη και ευγνωμοσύνη προς τον πνευματικό
τους Πατέρα, που εργάσθηκε με ζήλο και αυταπάρ-
21
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
«Από την εκδήλωση στην Χριστιανική Ένωση Καβάλας»
νηση πάνω από μισό αιώνα στην Καβάλα και στην
ευρύτερη περιοχή της και ως Μητροπολίτης στην
Αλεξανδρούπολη.
Η όλη εκδήλωση ήταν αντάξια της προσφοράς του
γέροντα του οποίου το έργο έχει μείνει ανεξίτηλο
στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Η ικανοποίηση ήταν διάχυτη στα πρόσωπα όλων όσων με την
παρουσία τους τον τίμησαν και αξίζουν κάθε επαίνου όλοι όσοι εργάσθηκαν για την επιτυχία της.
Η υπέροχη γυναικεία χορωδία «Κύκλοι μελέτης
της Αγίας Γραφής» στην οποία συμμετείχαν γυναίκες από την Καβάλα, τη Δράμα, την Ξάνθη και την
Κομοτηνή, απέδωσε εξαιρετικούς ύμνους αφιερωμένους εις το μακαριστό Ιεράρχη.
Απαγγέλθηκαν ποιήματα προς τιμή του από την κ.
Χ. Δαούλκα και τον ιερέα Μ. Φωταρέλλη.
Για την ζωή του και την δράση του στην περιοχή
της Καβάλας ομίλησε η κ. Ασπασία Παλαβούζη και
για την περιοχή της Αλεξανδρούπολης η κ. Θεοδώρα
Ευθυμιάδου.
Για την δράση του στην περιοχή των Καλαβρύτων στα κατάμαυρα χρόνια της κατοχής ανεφέρθη ο
ανιψιός του Ανδρέας Χρόνης και φυσικά η δική μου
αναφορά την οποία παραθέτω ποίο κάτω.
Αναφορές επίσης έκαναν και μερικοί από αυτούς
που τον γνώριζαν όπως ο κ. Ν. Γεωργόπουλος, η κ.
Γ. Ευθυμίου και ο κ. Π. Παυλίδης.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους
εκτός από τον Επιχώριο Επίσκοπο κκ Προκόπιο και
τον σεβασμιότατο Μητροπολίτη Θεσ/κης κκ Άνθιμο
ο οποίος και τον διεδέχθει στην Αλεξανδρούπολη,
παρίστατο και ο νυν Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως κκ Άνθιμος και το σύνολο των ιερέων της περιοχής. Συγκινητικός ήταν ο χαιρετισμός τον οποίο
απεύθυναν οι δύο πρώτοι αρχιερείς.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Η όλη εκδήλωση κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον των παρευρισκόμενων για περισσότερο από δύο
ώρες και έκλεισε με τους λόγους του Πατέρα Κων/
νου Σακαρίδη.
Ένας από τους υπέροχους ύμνους που έψαλε η
χορωδία είναι και ο κατωτέρω:
«Όλα για τη δόξα του Χριστού
Τίποτα δεν κράτησες για σένα
………..
Ψάλε τώρα ολόχαρος μαζί
Με χορούς Αγίων σεμνέ λευίτη
Άσβεστη στη μνήμη μας θα ζει
Η μορφή σου ολόλευκε Πρεσβύτη.»
«Είσαι από την Κλειτορία; Είμαστε κοντοχωριανοί» συμπλήρωσε ο μακαριστός Μητροπολίτης
Κωνστάντιος όταν του συστήθηκα και μ’ ενθουσιασμό έσφιξε στην πατρική του αγκαλιά τον νεαρό
εύελπι. Ήταν Ιούλιος του 1969 μέσα στη Λέσχη των
Αξιωματικών Φρουράς Αλεξανδρουπόλεως, την κατάμεστη από τις αρχές της ακριτικής πόλης και τους
τελειοφοίτους της Στρατιωτικής Σχολής των Ευελπίδων, που πραγματοποιούσαμε εκπαιδευτικό ταξίδι
στη Βόρειο Ελλάδα, για να γνωρίσουμε από κοντά
τις περιοχές της πατρίδος μας που σε λίγο θα καλούμεθα να υπηρετήσουμε ως νέοι Αξιωματικοί. Τότε
για πρώτη φορά αντίκρισα τον σεβάσμιο γέροντα με
το καθάριο βλέμμα και το άδολο χαμόγελο. Το φωτεινό του πρόσωπο πρόδιδε έναν αγαθό λειτουργό
του θυσιαστηρίου. Δύσκολα κανείς θα φανταζόταν
ότι στα πέτρινα χρόνια της πρόσφατης ιστορίας μας
είχε παρρησία μπροστά σε άγρια θεριά, που κατέτρωγαν τις σάρκες ανθρώπων, σκορπώντας την ερήμωση και το θάνατο. Κατανοούσε όμως εύκολα ότι
ήταν ένας όντως άνθρωπος του Θεού, που αξιώθηκε
22
να διασώσει τα γυναικόπαιδα από την πείνα και τον
τέλειο αφανισμό, μετά τις εκατόμβες των ανδρών
που θυσίασαν οι Ναζί στα Καλάβρυτα τον Δεκέμβριο του 1943.
Ο Μητροπολίτης Κωνστάντιος, ο πάτερ Κωνστάντιος για τα πολυπληθή πνευματικά του παιδιά, γεννήθηκε το έτος 1906 στο Σκεπαστό, ένα πανέμορφο
χωριό λίγα χιλιόμετρα από τη μαρτυρική πόλη των
Καλαβρύτων, αντίκρυ στο μοναστήρι της Αγίας
Λαύρας και σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων από την
ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου.
Τελείωσε το δημοτικό σχολείο στη γενέτειρά του
και το Γυμνάσιο στα Καλάβρυτα, όπου πήγαινε καθημερινά με τα πόδια.
Η επιβλητική φύση, η σεβάσμια μορφή του Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανού με το λάβαρο της παλιγγενεσίας, οι μοναχοί του Μ. Σπηλαίου
που οδήγησαν σε ήττα τον Ιμπραήμ πασά, οι διδαχές
του Παπουλάκου που αναζωπύρωσαν τη φλόγα της
πίστης των κατοίκων του Μοριά, διαμόρφωσαν κατά
πολύ την προσωπικότητα του μακαριστού Ιεράρχη.
Ο ίδιος, μετά τα εγκύκλια γράμματα, συνέχισε τις
σπουδές του στη Θεολογική Σχολή των Αθηνών.
Εκεί έγινε μέλος της Ιεραποστολικής Αδελφότητας
Θεολόγων «Η Ζωή», εκάρη μοναχός την 14η Ιουλίου του 1937 και τρεις ημέρες αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος. Τον επόμενο χρόνο εστάλη από την
Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος ιεροκήρυκας στην Ιερά Μητρόπολη Φιλίππων, Νεαπόλεως
και Θάσου.
Το έτος 1938 έλαβε τον δεύτερο βαθμό της ιερωσύνης και αμέσως το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη.
Ήταν έτοιμος για την ιερουργία όχι μόνον του λόγου
αλλά και του θυσιαστηρίου, την κατήχηση και την
πνευματική οικοδομή των πιστών, την κατάρτιση
της νεολαίας, την ανακούφιση των πασχόντων, την
αρωγή των πενήτων. Κατά τις ποιμαντικές ανάγκες
της κοινωνίας, την παράδοση των μεγάλων Πατέρων
της Εκκλησίας Ιωάννου του Χρυσοστόμου και Μ.
Βασιλείου και των ιεραποστολικών αρχών της πνευματικής του τροφού αδελφότητος.
Ωστόσο, όταν τα σύννεφα του πολέμου απλώθηκαν πάνω από την πατρίδα μας τον οδήγησαν στο
προσκέφαλο των στρατιωτών μας στο Νοσοκομείο
της Καβάλας, για να προσφέρει νυχθημερόν βάλσαμο παρηγορίας στους ασθενείς και να στερεώσει
το ηθικό των τραυματιών. Μετά την εισβολή των
Γερμανών και την παραχώρηση της διοίκησης της
Καβάλας στους Βουλγάρους, ο φλογερός κληρικός
23
εκρίθη ανεπιθύμητος και ετέθη υπό διωγμόν. Ο ίδιος
παρά τις απειλές κατά της ζωής του επέμενε να παραμένει κοντά στους χειμαζόμενους κατοίκους, μέχρις ότου αναγκάσθηκε τελικά τον Ιούλιο του 1941
να αποχωρήσει βιαίως.
Τότε αποσπάσθηκε προσωρινώς από την Ιερά Σύνοδο ως ιεροκήρυκας στην Ιερά Μητρόπολη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας. Εκεί η πρόνοια του Θεού
κάλεσε τον Αρχιμανδρίτη Κωνστάντιο Χρόνη να
δώσει τη μαρτυρία του Ευαγγελίου επί τα ίχνη Χριστού, στην περίοδο της οδύνης από την ασύλληπτη
ναζιστική αγριότητα στα Καλάβρυτα.
Η «επιχείρηση Καλάβρυτα» είχε ως στόχο την
κύκλωση των ανταρτών που δρούσαν εναντίον τους
και ήδη είχαν εκτελέσει Γερμανούς αιχμαλώτους.
Ωστόσο στις 13 Δεκεμβρίου του 1943 οι κατακτητές εκτέλεσαν τον ανδρικό πληθυσμό στην ίδια την
πόλη και στα γύρω χωριά, κατέκαυσαν τα σπίτια
τους, άρπαξαν το βιός τους και τα ζωντανά τους και
πυρπόλησαν την Αγία Λαύρα, το σύμβολο της παλιγγενεσίας των Ελλήνων.
Οι προθέσεις των Γερμανών ήταν εκ των προτέρων γνωστές στον Επιχώριο Επίσκοπο, ο οποίος
ανέθεσε στον π. Κωνστάντιο την ηγεσία μιας ομάδας
εγκρίτων, με αποστολή να πείσουν τους αντάρτες
να απελευθερώσουν τους Γερμανούς αιχμαλώτους,
ώστε να αποφευχθούν τα αντίποινα.
Όπως ο ίδιος γράφει στην έκθεσή του προς την
Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος που υπέβαλε το έτος 1945, βάδισαν δέκα ώρες με τα πόδια
από το Αίγιο ως το αρχηγείο των ανταρτών στο Σκεπαστό, τη γενέτειρά του, μέσα σε άθλιες καιρικές
συνθήκες.
Η συζήτηση με τους καπετάνιους υπήρξε θυελλώδης. Εκείνοι δεν συμφωνούσαν να απελευθερώσουν
τους αιχμαλώτους, ενώ ο πατήρ Κωνστάντιος τους
τόνιζε τη δική τους βαριά ηθική ευθύνη απέναντι
στους Έλληνες συμπατριώτες τους, σε περίπτωση
αντιποίνων.
Οι διαπραγματεύσεις ναυάγησαν και η «επιχείρηση Καλάβρυτα» των Ναζί άρχισε να εκτελείται. Στις
29 Νοεμβρίου βομβάρδισαν το Σκεπαστό με θύματα 17 συγχωριανούς του, ενώ συγχρόνως ξεκίνησαν
επίλεκτες Γερμανικές Μονάδες από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις με προορισμό τα Καλαβρυτα που
σκόρπισαν καθ’ οδόν τον τρόμο και το θάνατο. Όταν
έφτασαν στα Καλάβρυτα, η τυφλή βία του «Υπερανθρώπου» επετέλεσε την ασύλληπτη θηριωδία της.
Άφησαν πίσω τους την τέφρα και τα ερείπια των
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
σπιτιών, τα άψυχα σώματα των εκτελεσθέντων ανδρών, τον απαρηγόρητο θρήνο των γυναικόπαιδων
και το αιώνιο όνειδος της τυφλής βίας.
Και τότε ο νεαρός Αρχιμανδρίτης πρόσφερε με
όλη τη δύναμη της ψυχής του έργο τιτάνιο για τα
μέτρα της εποχής.
Πρώτα-πρώτα χρειάστηκε να βοηθήσει τις χήρες
γυναίκες να θάψουν τους νεκρούς τους με υποτυπώδη μέσα, εφόσον τα πάντα είχαν αποτεφρωθεί. Ο
ενταφιασμός, όπως σημειώνει ο ίδιος, κράτησε ενάμιση μήνα και έπρεπε να γίνει σωστά.
Και στη συνέχεια έπρεπε να φροντίσει για τις χαροκαμένες γυναίκες και τα ορφανά. Για την επιβίωσή τους, τη διατροφή, το ρουχισμό, τη θέρμανση,
την πνευματική τους στήριξη. Να δώσει βάλσαμο
παραμυθίας και δύναμη για τη συνέχεια της ζωής
μέσα από τις στάχτες και τον απερίγραπτο πόνο.
Πρωταρχικό μέλημά του υπήρξε η απρόσκοπτη
λειτουργία του οδοντωτού σιδηροδρόμου, ώστε να
παραλαμβάνουν στα Καλάβρυτα τις ενισχύσεις σε
είδη άμεσης ανάγκης για τους πεινώντες, άστεγους
και γυμνητεύοντες.
Ήταν ακούραστος μέρα και νύχτα μέσα στο βαρύ
χειμώνα της ορεινής Αχαΐας να προστρέχει άλλοτε
στον αρχηγό των ανταρτών και άλλοτε στο Γερμανό
διοικητή, ικετεύοντας για τη διαφύλαξη της σιδηροδρομικής γραμμής από τη δολιοφθορά και την ασφαλή μεταφορά των τροφίμων.
Κινιόταν ανάμεσα στις συμπληγάδες πέτρες θανατηφόρων δυνάμεων, οπλισμένος ο ίδιος με τη δύναμη της πίστης στον Σταυρωμένο και Αναστημένο
Χριστό και το πνεύμα της θυσίας για τους εξαθλιωμένους συνανθρώπους του. Οι πνευματικές του
καταβολές, οι προσωπικές του επιλογές και οι εξωτερικές συνθήκες συνέβαλαν, ώστε η συνείδηση των
συμπατριωτών μου να τον συναριθμήσει στη χορεία
των ηρωικών ιερωμένων του Μοριά της περιόδου
της Ελληνικής εθνεγερσίας.
Το έτος 1947 ο Δήμαρχος Καλαβρύτων Αλέξιος
Μπρες απέστειλε επιστολή προς την Ιερά Σύνοδο
της Εκκλησίας της Ελλάδος, στην οποία ανάμεσα
στα άλλα σημειώνονται και τα εξής:
«Ευλογία και οικονομία Θεού θεωρούμε την
αποστολή εκ μέρους της Αδελφότητος «Ζωή» του
εκλεκτού αυτής μέλους ιεροκήρυκος Αρχιμανδρίτου
Κωνσταντίου Χρόνη, εις την Ιεράν Μητρόπολιν Καλαβρύτων και Αιγιαλείας και την προσωρινήν αυτού
τοποθέτησιν υφ’ υμών, κατά την περίοδον της κατοχής. Ο εκλεκτός αυτός εργάτης του Ευαγγελίου απο-
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
τελεί καύχημα της Εκκλησίας, διότι κατά το μικρόν
διάστημα που έμεινε εις την επαρχίαν μας επετέλεσε
έργον τεράστιον.
Ήταν ανίκανα τα εμπόδια και οι δυσκολίες της
κατοχής να τον καθηλώσουν εις την έδραν της Μητροπόλεως.
Πολλάκις πεζοπορών και εκτεθειμένος εις μύριους
κινδύνους, έφτανε μέχρι των ορεινών περιοχών της
επαρχίας μας, δια να σκορπίσει την χριστιανικήν χαράν και παρηγορίαν. Άλλοτε πάλιν ανελάμβανε εκείνος να διαμαρτυρηθεί δια τας αυθαιρεσίας και την
ωμήν βίαν της κατοχής…..
Το ενδιαφέρον του εκορυφώθη, όταν η εγκληματικότης της καταστροφής διεπέρασεν από το μεγαλύτερο μέρος της επαρχίας μας. Τότε είχε ενώπιον του
την πόλιν των Καλαβρύτων και πολλά άλλα χωριά
αποτεφρωμένα.
Ο πόνος, τα δάκρυα, η πείνα, η γυμνότης και η έλλειψις στέγης, εξηπλούντο εις όλην την κατεστραμμένην περιοχήν. Δια των ενεργειών του και των
αλλεπαλλήλων εκκλήσεών του, ως πρόεδρος της
Επιτροπής Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Καλαβρύτων
επέτυχε να συγκεντρώσει σεβαστόν αριθμόν κλονοσκεπασμάτων και αρκετή ποσότητα τροφίμων και
λοιπών ειδών ενδύσεως…».
Μετά τον πόλεμο ο ώριμος πλέον ιεροκήρυκας
επέστρεψε στην Καβάλα, για να διακονήσει και πάλι
στην Ιερά Μητρόπολη, ως λειτουργός, πνευματικός,
ποιμένας και διδάσκαλος.
Το έτος 1967 εξελέγη Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως. Εκεί τον συνάντησα για πρώτη φορά στο
εκπαιδευτικό ταξίδι της Σχολής των Ευελπίδων το
έτος 1969.
Η ιστορία κατέγραψε πλούσιο έργο στα χρόνια
της εκεί αρχιερατείας του. Αναπαύεται τώρα στην
αγαπημένη του Γή στα υψώματα του Άγιου Σίλα της
Καβάλας, εδώ όπου κήρυττε τον Χριστό στα πνευματικά του παιδιά και έδινε στους νέους όραμα για
τη ζωή τους.
Όταν περνώ από εδώ προσπαθώ να ανάβω ένα
κερί στον τάφο του, για να μένει άσβεστο το φως
της ελπίδας που χάρισε στους συμπατριώτες μου στα
Καλάβρυτα, στα κατάμαυρα χρόνια της κατοχής.
Ο στίχος του υμνογράφου παραμένει πάντοτε επίκαιρος: «Οἱ τὸν Ἀμνόν, τοῦ Θεοῦ κυρήξαντες, καὶ
σφαγιασθέντεςὥσπερἄρνες,καὶπρὸςζωὴντὴνἀγήρω, Ἅγιοι, καὶ ἀΐδιοι μετατεθέντες, τοῦτον ἐκτενῶς,
Μάρτυρες,αἰτήσασθε,ὀφλημάτωνλύσινἡμῖνδωρήσαι.
24
ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ 70 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ
ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ
Το διήμερο 21 και 22 Ιουνίου πραγματοποιήθηκαν στο χωριό μας οι εκδηλώσεις μνήμης με
τη συμπλήρωση 70 χρόνων από το ολοκαύτωμα του χωριού μας, που οργανώθηκαν από την
Αδελφότητα.
Επιμνημόσυνη δέηση στο χώρο του μνημείου Πεσόντων Ανταρτών
Την Παρασκευή 21 Ιουνίου και ώρα 18.30΄
έγινε τρισάγιο από τους Ιερείς μας παπα-Θανάση
Αναστασόπουλο και παπα-Ρήγα Κανέλλο στο
μνημείο των πεσόντων ανταρτών στη διάρκεια
της μάχης των Φιλίων και αφού τηρήθηκε ενός
λεπτού σιγή, κατατέθηκαν στεφάνια από τον
Πρόεδρο της Αδελφότητας Γεώργιο Μητρόπουλο και τον Πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας Φιλίων Κωνσταντίνο Δαφαλιά.
Ο Πρόεδρος της Αδελφότητας απευθυνόμενος στους συγκεντρωθέντες είπε τα εξής:
«Χρειάστηκε να περάσουν 60 ολόκληρα χρόνια προκειμένου να καταπραϋνθούν τα πάθη, για
να δούμε τα πράγματα ψύχραιμα και με καθαρή ματιά και με την παρότρυνση του μελετητή
των γεγονότων της μάχης των Φιλίων στις 20-
25
6-1943, συμπατριώτη μας Ιωάννη Ανδρ. Παπαρρηγόπουλου, να τιμήσουμε τους 2 ηρωικούς
αντάρτες του αντιστασιακού σώματος στην περιοχή των Καλαβρύτων υπό τον Δημήτριο Μίχο,
που έπεσαν στο πεδίο της μάχης την ημέρα εκείνη, μαχόμενοι εναντίον των ιταλικών δυνάμεων
κατοχής και πότισαν με το αίμα τους τη φιλαίϊκη
γη, χάριν της ελευθερίας της πατρίδας. Πρόκειται για τους Κων/νο Λιακόπουλο ή Ξάνθο, 24
ετών από το χωριό Βόβοδα, σημερινό «Μαυρίκι» Αιγίου και Βασίλειο Χρονόπουλο ή Αράχωβα, 19 ετών από το χωριό Αράχωβα Αιγίου,
Έτσι την 21-6-2003, η Αδελφότητα Φιλιωτών
επί προεδρίας του Κων/νου Γιαννακόπουλου,
ανήγειρε αυτό το λιτό μνημείο με την ευκαιρία
των εκδηλώσεων μνήμης για τα 60 χρόνια από
το ολοκαύτωμα του χωριού μας από τα ιταλικά
στρατεύματα κατοχής, ως έκφραση ελάχιστης
τιμής και ευγνωμοσύνης όλων των Ελλήνων για
τα δύο νέα παλικάρια που έδωσαν ό,τι πολυτιμότερο είχαν, δηλαδή την ίδια τους την ζωή, πολεμώντας για την τιμή του έθνους μας, τα ιδανικά
της φυλής μας και την ελευθερία της πατρίδας
μας.
Τα ιστορικά γεγονότα δεν πρέπει να ερμηνεύονται με «ιστορική προβολή» σε μεταγενέστερο
χρόνο αλλά στο χρόνο και με τα δεδομένα που
υπήρχαν όταν αυτά έγιναν. Είναι δεδομένο και
ιστορικά τεκμηριωμένο ότι την περίοδο εκείνη
δηλαδή από την άνοιξη του 1943, με εντολή
του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής
(Σ.Μ.Α.) εγίνοντο προσπάθειες να συγκροτηθεί
αντιστασιακός στρατός στην Πελοπόννησο, να
ενταθεί η δράση των αντιστασιακών οργανώσεων και να γίνονται ενέργειες κατά των δυνάμεων
κατοχής, με σκοπό την επιτυχή εν τέλει παραπλάνησή τους, ότι επρόκειτο να γίνει απόβαση
συμμαχικών δυνάμεων στην Ηλεία, ενώ στην
πραγματικότητα προετοιμάζονταν η συμμαχική απόβαση στην Σικελία που έγινε τον Ιούλιο
του 1943 και είχε ως αποτέλεσμα την παράδοση
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
της Ιταλίας. Προς το σκοπό αυτό την αντάρτικη ομάδα του Δημητρίου Μίχου πλαισίωναν και
έλαβαν μέρος στη μάχη των Φιλίων οι δύο απεσταλμένοι του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης
Ανατολής, ο υπολοχαγός Βαγγέλης Βανδουλάκης και ο επισμηνίας Νίκος Γρηγορίου.
Σ’ αυτόν τον ιστορικό χρόνο έγινε η μάχη
των Φιλίων την 20-6-1943, πριν από 70 χρόνια
ακριβώς και κάτω από αυτές τις συνθήκες και
σε διατεταγμένη υπηρεσία έπεσαν πολεμώντας
τα 2 παλικάρια, ποτίζοντας με το αίμα τους το
δένδρο της ελευθερίας της πατρίδας. Τους αξίζει
γι’ αυτό κάθε τιμή και δόξα και η αναγραφή των
ονομάτων τους στο πάνθεο των ηρώων των εθνικοαπελευθερωτικών μας αγώνων. Σε εκδήλωση
ελαχίστου φόρου τιμής εκ μέρους της Αδελφότητας Φιλιωτών καταθέτω στη μνήμη τους αυτό
το στεφάνι. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους».
επιμνυμόσυνη δέηση στο μνημείο των
εκτελεσθέντων πατριωτών μας
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Μετά τον εσπερινό έγινε τρισάγιο από τους
Ιερείς μας παπα-Θανάση και παπα-Ρήγα στο
μνημείο των εκτελεσθέντων συμπατριωτών μας
στο χώρο έξω από το νεκροταφείο του χωριού
μας, το οποίο είχε ανακαινιστεί με φροντίδα της
Αδελφότητας από τον συμπατριώτη μας Ηλία
Σπυρόπουλο. Ακολούθησε ενός λεπτού σιγή στη
μνήμη των εκτελεσθέντων και κατάθεση στεφάνων από τον Πρόεδρο της Αδελφότητας και τον
Πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας Φιλίων.
Μίλησε και πάλι ο Πρόεδρος της Αδελφότητας, ο οποίος είπε τα εξής: «Ήλθαμε σ’ αυτόν
τον ιερό χώρο για να εκτελέσουμε το χρέος μας
έναντι των συμπατριωτών μας, που τα ονόματά
τους αναγράφονται στο απέριττο τούτο μνημείο
που ανεγέρθηκε από την Αδελφότητα Φιλιωτών
το 1981 επί προεδρίας του αείμνηστου Πάνου
Παπαρρηγόπουλου, με την συμπλήρωση 70
χρόνων από την άδικη εκτέλεσή τους από τους
Ιταλούς κατακτητές και εμπρηστές του χωριού
μας στις 21 Ιουνίου 1943.
Όπως γνωρίζετε η εκτέλεση των πέντε από
τους εκτελεσθέντες συμπατριωτών μας έγινε κατά ανελέητο τρόπο και για ασήμαντη για
τον καθένα αφορμή, την ώρα που το χωριό είχε
παραδοθεί στις φλόγες, την επομένη ημέρα της
μάχης. Η εκτέλεση του Αμβρόσιου Παπαρρηγόπουλου Ιερομονάχου έγινε στις 25 Ιουνίου 1943
στον ΑϊΓιώργη.
Η θυσία των εκτελεσθέντων συμπατριωτών
μας υπήρξε αναμφισβήτητα θυσία για την ελευθερία της πατρίδας, αφού κατά τους δημίους
τους βοήθησαν, όπως άλλωστε και πολλοί άλλοι
συμπατριώτες μας, το αντάρτικο σώμα που τους
πολέμησε την προηγούμενη ημέρα. Επειδή δηλαδή έκαμαν το αυτονόητο για κάθε Έλληνα πατριώτη έναντι οποιουδήποτε τρίτου εισβολέως.
Να βοηθήσουν για την υπεράσπιση της ελευθερίας της πατρίδας μας, για την διάσωση της τιμής και της αξιοπρέπειας της φυλής μας.
Γι’ αυτό τους πρέπει τιμή και δόξα και η αιώνια ευγνωμοσύνη μας. Γι’ αυτό δικαίως οι Φιλιώτες δεν τους ξεχνάμε αλλά έχουν καταγραφεί
στη μνήμη μας και στη συνείδησή μας ως ήρωες
που θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας και ήσαν οι άξιοι και γενναίοι αυτοί πατριώτες μας, οι:
Ιερομόναχος Αμβρόσιος Παπαρρηγόπουλος,
προηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγ. Αθανασίου
26
Ιωάννης Κίτσος
Παναγιώτης Κόλλιας
Δημήτριος Οικονόμου
Αλέξιος Χαραλαμπόπουλος
Θεόδωρος Χριστοδούλου
Αιωνία τους η μνήμη».
Το Σάββατο 22 Ιουνίου μετά τη θεία λειτουργία στην εκκλησία του χωριού μας ακολούθησε
τρισάγιο στο Ηρώο των πεσόντων του χωριού
μας από τους Ιερείς μας παπα-Θανάση και παπαΡήγα. Παρέστησαν και τίμησαν τις εκδηλώσεις
ο Δήμαρχος Καλαβρύτων κ. Γεώργιος Λαζουράς, η Αντιδήμαρχος του τέως Δήμου Κλειτορίας κα Χαρά Γεωργακοπούλου, οι Δημοτικοί
Σύμβουλοι κ.κ. Σωτήριος Δουκλιάς και Βασίλειος Καρράς, ο Πρόεδρος της Παγκαλαβρυτινής
Ένωσης κ. Δημήτριος Βαρβιτσιώτης, ο επίτιμος
Πρόεδρος της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης κ. Γεώργιος Κοσμάς, ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας
Συλλόγων τέως Δήμου Κλειτορίας «Ο Αρχαίος
Κλείτωρ» και Πρόεδρος του Συλλόγου Κρινοφυτινών «Ο Άγιος Ιωάννης» κ. Κωνσταντίνος
Κατσιάρης, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Κλειτορίων Αθήνας «Ο Άγιος Δημήτριος» κ. Χρήστος
Καμπέρος κ.α.
Ιδιαίτερο τόνο στις εκδηλώσεις έδωσε η Φιλαρμονική του Δήμου Καλαβρύτων, την οποία
είχε την καλοσύνη να διαθέσει για την εκδήλωση ο Δήμος Καλαβρύτων, η οποία κατά τα καθιερωμένα σήμανε προσκλητήριο νεκρών και
ανέκρουσε τον Εθνικό Ύμνο.
Ο Πρόεδρος της Αδελφότητας είπε τα εξής:
«Αιδεσιμότατοι,
Κε Δήμαρχε,
Κοι Δημοτικοί Σύμβουλοι,
Κε Πρόεδρε της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης,
27
Αγαπητοί πατριώτες,
Σας ευχαριστούμε για την τιμητική παρουσία
σας στην εκδήλωση μνήμης που πραγματοποιεί
η Αδελφότητα Φιλιωτών για τα 70 χρόνια από
το Ολοκαύτωμα του χωριού μας από τα ιταλικά
στρατεύματα κατοχής.
Το ολοκαύτωμα των Φιλίων στις 21 Ιουνίου
1943, μετά από μάχη που διεξήχθη την προηγουμένη ημέρα 20-6-1943 μεταξύ του αντιστασιακού σώματος υπό τον Δημήτριο Μίχου και
ιταλικού λόχου 100 περίπου ανδρών, άνοιξε τον
χορό του ολέθρου που έσπειραν οι κατοχικές
δυνάμεις στα χωριά και τους κατοίκους του σημερινού Δήμου Καλαβρύτων μέχρι το καλοκαίρι
του 1944, περίοδο κατά την οποία πυρπολήθηκαν επίσης όλα τα μεγαλοχώρια της περιοχής,
όπως το Παγκράτι, η Λυκούρια, τα Μαζέικα,
του Πλανητέρου, του Μάζι, η Κερπινή, οι Ρογοί κ.α., τα Μοναστήρια του Αγ. Αθανασίου, της
Αγίας Λαύρας, του Μεγάλου Σπηλαίου, με αποκορύφωμα το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων και
την εκτέλεση του ανδρικού πληθυσμού τους στις
13-12-1943 από τους Γερμανούς.
Το ολοκαύτωμα των Φιλίων, που ήταν το
πρώτο χωριό που πυρπολήθηκε στην Πελοπόννησο από τις ιταλικές δυνάμεις κατοχής, υπήρξε
ένα συγκλονιστικό γεγονός, τόσο για τους ίδιους
τους κατοίκους του, που είδαν τα σπίτια τους να
καίγονται, συγγενείς και συγχωριανούς τους να
εκτελούνται άδικα και ανέστιοι και ρακένδυτοι
πλέον περιέπεσαν σε κατάσταση πλήρους εξαθλίωσης, όσο και για ολόκληρη την περιοχή. Ο
απόηχός του συγκίνησε ιδιαίτερα και δυνάμωσε
στο έπακρο την θέληση των Ελλήνων να αντισταθούν κατά των εισβολέων και με το αίμα
τους να ανακτήσουν την ελευθερία της πατρίδας
μας.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
«…Τα Ψαρά, το Μεσολόγγι, το Αρκάδι, η
Χρύσω, το Μικροχώρι και τα Φίλια, δεν είναι
ολοκαυτώματα που ξεπήδησαν κάτω από την
έννοια ενός ταπεινωτικού εγγράφου. Είναι τα
ολοκαυτώματα που φύτρωσαν μέσα στο αίμα
και την αυθόρμητη θυσία του λαού μας…», απάντησε μεταξύ των άλλων ο Δημήτριος Μίχου, σε
έγγραφη πρόσκληση του Ιταλού Διοικητή Πελοποννήσου, να παραδώσει τα όπλα. Το όνομα των
Φιλίων λοιπόν, δίπλα στα ονόματα των συμβόλων των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων των
Ελλήνων, των Ψαρρών, του Μεσολογγίου, του
Αρκαδίου.
Ένα τέτοιο γεγονός τιμάμε σήμερα για να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι η ελευθερία της πατρίδας κατακτήθηκε με αγώνες, θυσίες και αίμα
και με πρωτοβουλία της Αδελφότητας Φιλιωτών
τελούμε αυτό το λιτό μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των αδίκως εκτελεσθέντων
συμπατριωτών μας μετά την μάχη των Φιλίων,
όταν το χωριό μας έγινε ολοκαύτωμα στον παραλογισμό του πολέμου και στις αυταπάτες του
φασισμού. Η Αδελφότητα Φιλιωτών από το έτος
1981 επί προεδρίας του αείμνηστου Πάνου Παπαρρηγόπουλου ανήγειρε στο χώρο έξω από το
Νεκροταφείο του χωριού, όπου έγινε η εκτέλεση, μνημείο στη μνήμη των αδίκως εκτελεσθέντων, για να θυμίζει τον άδικο θάνατό τους και
την ιερή θυσία τους στο βωμό της ελευθερίας
της πατρίδας.
Το έτος 2003, επί προεδρίας του Κων/νου
Γιαννακόπουλου, ανήγειρε αναθηματική στήλη
στην αρχή του δρόμου προς την Ιερά Μονή του
Αγίου Αθανασίου, για να θυμίζει επίσης τη θυσία στο βωμό της ελευθερίας της πατρίδας των 2
νέων παλικαριών του καπετάν Μίχου, που έπεσαν στις 20-6-1943.
Κάθε έτος πραγματοποιεί μνημόσυνο στη
μνήμη των προγόνων μας, στο οποίο ιδιαιτέρως
μνημονεύονται οι μάρτυρές μας, οι αδίκως δολοφονηθέντες συμπατριώτες μας από τους Ιταλούς φασίστες τον Ιούνιο του 1943.
Έτσι και φέτος με την συμπλήρωση των
70 χρόνων από το ολοκαύτωμα του χωριού, η
Αδελφότητα Φιλιωτών τελεί αυτή την εκδήλωση μνήμης για να διαδηλώσει τη βεβαιότητα ότι
ο εμπρησμός του χωριού μας από τους Ιταλούς
του Μουσολίνι δεν ξεχνιέται αλλά αποτελεί
έγκλημα που θα καταλογίζεται σ’ αυτούς στο
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
διηνεκές και ότι η θυσία των αδίκως εκτελεσθέντων συμπατριωτών μας δεν πήγε χαμένη, η
μνήμη τους δεν θα ξεχαστεί, αλλά θα εξακολουθήσει να συνεγείρει τις ψυχές μας και να χαλυβδώνει την θέλησή μας για ελευθερία και εθνική
ανεξαρτησία».
Κύριος ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο Ταξίαρχος του Ελληνικού Στρατού συμπατριώτης
μας κ. Αλέξιος Οικονόμου, ο οποίος είπε τα
εξής:
«Αγαπητοί συγχωριανοί,
Συμπληρώθηκαν 70 χρόνια από τις θλιβερές
ημέρες του Ιουνίου του 1943. Η 21η Ιουνίου είναι ημέρα μνήμης για όλους τους συγχωριανούς
μας όπου κι αν βρίσκονται. Οι συγκεντρωθέντες
σήμερα στο χωριό μας κλείνουμε ευλαβικά το
γόνυ και αποτίουμε φόρο τιμής στους δολοφονηθέντες συγχωριανούς μας και στους αντάρτες,
αλλά ταυτόχρονα σε όλους τους προγόνους μας
που υπέστησαν τα πάνδεινα από τις Γερμανικές
και Ιταλικές δυνάμεις κατοχής.
Η βαριά γερμανο-ιταλική κατοχή με τη φασιστική στρατιωτική της δύναμη κατάργησε
όχι μόνο την ελευθερία του ατόμου αλλά και
κάθε ελεύθερη σκέψη, δημιούργησε ωστόσο τις
προϋποθέσεις και ενέπνευσε την καθολική αντίσταση του ελληνικού λαού. Αντίσταση, που οι
κατακτητές αντιμετώπισαν με βίαιη αντίδραση.
Αντίδραση, η οποία εκδηλώθηκε είτε με την διάπραξη εγκλημάτων κατά της ζωής και της περιουσίας των κατοίκων, είτε με τη μορφή αντιποίνων, ανεξάρτητα από το βαθμό της ενοχής τους.
Όμως, το φρόνημα του λαού δεν κάμφθηκε.
Απάντησε με την καθολική αντίστασή του στη
γερμανική πρακτική και την οργάνωση αυτοτελών, αυτοδιοικούμενων αντιστασιακών οργανώ-
28
σεων, τοπικού ή πανελλαδικού αρακτήρα, στις
οποίες εντάχθηκε και προσέφερε τις υπηρεσίες
του. Ο Νομός Αχαΐας αποτελεί παράδειγμα τόσο
για τη δράση των αντιστασιακών οργανώσεων,
όσο και για τη βίαιη αντίδραση των κατοχικών
δυνάμεων, με αποκορύφωμα τη σφαγή των αμάχων στα Καλάβρυτα.
Μετά τη γερμανική κατοχή και την κατανομή των ζωνών επιρροής ανάμεσα σε Γερμανούς,
Ιταλούς και Βουλγάρους, η Πελοπόννησος ανήκε στην Ιταλική ζώνη επιρροής, που υλοποιήθηκε με την παρουσία δύο Μεραρχιών στην Πάτρα
και την Τρίπολη.
Από τις πρώτες μέρες της κατοχικής περιόδου,
η ελληνική αντίδραση στις δυνάμεις του Άξονα,
εκφράστηκε σε δύο επίπεδα, το στρατιωτικό και
το αντιστασιακό. Αμέσως όμως μετά τη μάχη
της Κρήτης, όταν η νόμιμη Ελληνική κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού εξορίστηκε στο
Κάιρο της Αιγύπτου, στο εσωτερικό της χώρας
παρέμεινε και οργανώθηκε δυναμικά η Εθνική
Αντίσταση, με αθρόα συμμετοχή του λαού και
μοναδικό κίνητρο την αντίδραση στις κατοχικές
δυνάμεις. Η δράση των αντιστασιακών οργανώσεων όμως, πληρώθηκε με βαρύ τίμημα τη ζωή
αθώων πολιτών που σφαγιάσθηκαν, με τη μορφή αντιποίνων από τις δυνάμεις κατοχής. Κάθε
αντίσταση και κάθε αντίδραση τιμωρούνταν με
αντίποινα εναντίον της ζωής και της περιουσίας
όλων ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Με βάση
την αρχή αυτή τα Γερμανοιταλικά στρατεύματα
κατοχής προέβησαν σε εγκλήματα και διώξεις
σε βάρος του ελληνικού πληθυσμού με δικαιολογία τα αντίποινα για τη δράση των αντιστασιακών οργανώσεων.
Τα κυριότερα διαπραχθέντα εγκλήματα
ήταν:
• Διαρπαγές ζώων, μηχανημάτων και υλικών
• Διαρπαγές τροφίμων και λοιπών γεωργικών
ή γαλακτοκομικών προϊόντων
• Λεηλασίες καταστημάτων ή κατοικιών
• Πυρπολήσεις και καταστροφές οικιών και
κοινωφελών έργων
• Στρατολογία για αναγκαστική εργασία
• Συλλήψεις και βασανισμοί Ελλήνων
• Συλλήψεις και μεταφορά Ελλήνων ως ομήρων σε εχθρική χώρα
• Δολοφονίες, συνέπεια βασανισμών ή εκτελέσεων
29
• Ειδικότερα στην Πελοπόννησο οι κυριότερες αντιστασιακές οργανώσεις ήταν:
• ΕΟΕΑ/ΕΔΕΣ Πελοποννήσου (Εθνικές ομάδες Ελλήνων Ανταρτών/ Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου)
• Μονάδες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο/ Ελληνικός Λαϊκός
Απελευθερωτικός Στρατός). Το 6ο και 12ο
Σύνταγμα και το Ανεξάρτητο Τάγμα Καλαβρύτων.
• Εθνική Αντιστασιακή Οργάνωση ΕΣ (Ελληνικός Στρατός)
• Εθνική ανταρτική Ομάδα ΖΗΡΕΙΑ.
Σύμφωνα με το αρχείο πεσόντων που τηρείται στη διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, οι νεκροί
καταγόμενοι από τον Νομό Αχαΐας που έπεσαν
κατά την διάρκεια του Παγκοσμίου πολέμου
και την περίοδο της Κατοχής (1941-1944) ανέρχονται σε 443 άτομα, αξιωματικοί και οπλίτες.
Διευκρινίζεται ότι στους νεκρούς και αγνοούμενους περιλαμβάνονται Αξιωματικοί και οπλίτες που σκοτώθηκαν στα πεδία των μαχών ή
υπέκυψαν στα χειρουργεία και τα νοσοκομεία
όπου διακομίσθηκαν, συνέπεια τραυμάτων ή
κακουχιών του πολέμου. Δεν περιλαμβάνονται
οι τραυματίες καθώς και οι απώλειες της Πολεμικής Αεροπορίας και του Ναυτικού. Το χωριό
μας, κεφαλοχώρι της περιοχής, πλούσιο και χτισμένο σε μέρος οχυρό από στρατιωτική άποψη
δεν είχε εμπλακεί μέχρι τις 20 Ιουνίου σε άλλη
μάχη. Το πρωί της 20ης Ιουνίου, ημέρα Κυριακή
εμφανίστηκε στο χωριό ένοπλο αντάρτικο τμήμα με αρχηγό τον καπετάν Μίχο, αξιωματικό
της αεροπορίας, με 30 άνδρες περίπου, οι οποίοι
και στρατοπέδευσαν στην πλατεία του χωριού.
Δεν πέρασαν λίγες ώρες και στις 11.00, έφθασε
η πληροφορία ότι, Ιταλική δύναμη 100 ανδρών
περίπου πέρασε της Παναγιάς το Ρέμα και κατευθύνθηκε προς το ΛΕΥΚΑΣΙΟ. Ανησυχία επικράτησε τόσο στο τμήμα του καπετάν Μίχου,
όσο και μεταξύ των συγχωριανών. Ο καπετάν
Μίχος, αφού συνομίλησε με τους συγχωριανούς
μας αξιωματικούς για τον τρόπο αντιμετώπισης
των Ιταλών, πήρε την απόφαση να αποσυρθεί με
τη δύναμή του από το χωριό μας και να οχυρωθεί στα γύρω υψώματα τα οποία ελέγχουν την
περιοχή. Οι Ιταλοί έφθασαν στο χωριό από την
Αλιομάμα και οχυρώθηκαν στα πρώτα σπίτια.
Οι Ιταλοί ήταν άριστα εκπαιδευμένοι και
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
οπλισμένοι, πολυάριθμοι με τριπλάσια αναλογία
δυνάμεων, ενώ οι αντάρτες με ελάχιστη εκπαίδευση, ελάχιστο και ελαφρύ οπλισμό, ήταν άυπνοι και κατάκοποι από την ολονύκτια πορεία
της προηγουμένης. Ο καπετάν Μίχος με τους άνδρες του επιτέθηκε κατά των οχυρωμένων πλέον
Ιταλών. Η μάχη διήρκεσε 7-8 ώρες με διαρκείς
αντεπιθέσεις των ανταρτών οι οποίοι με αυτοθυσία πλησίασαν τους οχυρωμένους Ιταλούς.
Ο αγώνας όμως ήταν άνισος. Δύο παλληκάρια
ο Κωνσταντίνος Λιακόπουλος (Ξάνθος) και ο
Βασίλης Χριστόπουλος (Αράχωβας) έπεσαν νεκροί. Οι απώλειες Ιταλών ήταν 5-6 νεκροί και
1 τραυματίας. Τη νύχτα οι αντάρτες, αφού απαγκιστρώθηκαν, συγκεντρώθηκαν στον Αι Γιώργη, έφτασαν στη συνέχεια στο μοναστήρι του
Αι Θανάση. Όταν ξημέρωσε, το χωριό βρέθηκε
περικυκλωμένο από νέες Ιταλικές δυνάμεις, οι
οποίες συνέλαβαν 50 άνδρες και τους οδήγησαν
κοντά στο Νεκροταφείο του χωριού. Ταυτόχρονα άρχισε η λεηλασία των σπιτιών του χωριού,
ενώ στις 11 περίπου το πρωί Ιταλικό αεροπλάνο
προσπάθησε ανεπιτυχώς να πυρπολήσει το χωριό με εμπρηστικές βόμβες.
Αφού η πυρπόληση του χωριού από τον αέρα
απέτυχε, οι Ιταλοί διασκορπίστηκαν στο χωριό
και αρχίζοντας από τα δυτικά, έριχναν εμπρηστική σκόνη και έβαζαν φωτιά στα σπίτια, που
λόγω της κατασκευής τους με πολλά ξύλινα
μέρη (σκεπές, πατώματα και ταβάνια) λαμπάδιαζαν ακαριαία. Η προσπάθεια των γυναικών να
σβήσουν τις φωτιές, ήταν μάταιη. Μέσα σε λίγο
χρόνο το χωριό κάηκε απ΄ άκρη σ΄ άκρη και μετατράπηκε σε σωρό ερειπίων. Το χωριό μας, που
είχαν χρειαστεί αγώνες και κόποι να στηθεί και
να προκόψει, μετατράπηκε σε στάχτη.
Το δράμα όμως δεν είχε ολοκληρωθεί, καθώς, ενώ πυκνοί μαύροι καπνοί ανέβαιναν στον
ουρανό, ταυτόχρονα έπεφταν νεκροί από τα
δολοφονικά πυρά των Ιταλών Φασιστών κοντά
στο Νεκροταφείο του χωριού 5 συγχωριανοί
μας οι:
1. Πάνος Κόλλιας
2. Θεόδωρος Χριστοδούλου
3. Ιωάννης Κίτσος
4. Αλέξης Χαραλαμπόπουλος
5.Δημήτρης Οικονόμου
Τους υπόλοιπους αιχμαλώτους οδήγησαν
στα Μαζέικα, όπου και τους ελευθέρωσαν τις
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
βραδινές ώρες. Τα αντίποινα των Ιταλών όμως
δεν σταμάτησαν εδώ. Στις 25 του μήνα, Ιταλικό
απόσπασμα έφθασε στον Αι Θανάση, συνέλαβε
τον ηγούμενο Αμβρόσιο Παπαρρηγόπουλο μαζί
με άλλους μοναχούς, και κατά τη μεταφορά τους
προς το χωριό, ο ηγούμενος εκτελέστηκε κοντά
στον Αι Γιώργη. Τα γεγονότα, όπως αναφέρθηκαν, έχουν ως πηγή τις μαρτυρίες των συγχωριανών μας που έζησαν τις φρικαλεότητες των
Ιταλών κατακτητών. Εμείς, παρόντες και απόντες, δεν ξεχνάμε τις θυσίες των προγόνων μας,
τη θυσία όσων άδικα εκτελέσθηκαν και είμαστε
σίγουροι ότι αν χρειαστεί θα αγωνιστούμε για
την ελευθερία και την ανεξαρτησία της Πατρίδας μας.
Αιωνία τους η μνήμη».
Στη συνέχεια απηύθυνε χαιρετισμό ο Δήμαρχος Καλαβρύτων Γεώργιος Λαζουράς, ο οποίος
παρατηρώντας στο Ηρώο του χωριού μας ότι
υπάρχουν τα ονόματα των Φιλαίων πεσόντων σε
όλους τους αγώνες των Ελλήνων κατά τον 20ο
αιώνα δηλ. από τους Βαλκανικούς πολέμους και
μετά, εξήρε τη συνεισφορά των Φιλιωτών για
την ελευθερία της πατρίδας μας και αφού αναφέρθηκε στη σημασία της διοργάνωσης εκδηλώσεων μνήμης για όλα τα τραγικά γεγονότα που
συνέβησαν σε πολλά από τα χωριά της επαρχίας
Καλαβρύτων, πρότεινε η συγκεκριμένη εκδήλωση να γίνεται κάθε χρόνο με συνδιοργάνωση του
Δήμου Καλαβρύτων.
Χαιρετισμό απηύθυναν επίσης ο Πρόεδρος
της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης κ. Δημήτριος
Βαρβιτσιώτης και ο επίτιμος Πρόεδρος κ. Γεώργιος Κοσμάς. Μετά τις ομιλίες τηρήθηκε ενός
λεπτού σιγή, η Φιλαρμονική ανέκρουσε τον
30
Εθνικό Ύμνο και ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τον Δήμαρχο Καλαβρύτων, τον Πρόεδρο της Αδελφότητας, τον Πρόεδρο της Τοπικής
Κοινότητας Φιλίων, τον Πρόεδρο και τον επίτιμο Πρόεδρο της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης και
τον κ. Κων/νο Κατσιάρη.
Στη συνέχεια προσφέρθηκαν αμυγδαλωτά,
καφές και αναψυκτικά στα καφενεία του χωριού και δεξίωση για τους καλεσμένους μας. Θα
ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στη συμβολή της Αντιδημάρχου κας Χαράς Γεωργακοπούλου στην επιτυχία των εκδηλώσεων μνήμης
στο χωριό μας και του συνεργείου καθαριότητας της Δημοτικής Ενότητας Καλαβρύτων, που
τις προηγούμενες ημέρες, με περισσή φροντίδα
καθάρισαν τον κεντρικό δρόμο και τις πλατείες
του χωριού μας, έκοψαν τα χόρτα στα ηρώα, το
κοιμητήριο του χωριού μας και το προαύλιο του
πνευματικού μας κέντρου και δεν αρνήθηκαν να
βελτιώσουν την καθαριότητα σε όποιο σημείο
τους υποδείξαμε! Τους ευχαριστούμε πολύ για
ό,τι έκαμαν για την αξιοπρεπή εμφάνιση της εικόνας του κέντρου του χωριού μας.
Τους ευχαριστούμε
Κατάθεση στεφάνων
Από τον Δήμαρχο Καλαβρύτων κ. Γεώργιο Λαζουρά
Από τον Πρόεδρο της Αδελφότητας κ. Γεώργιο
Μητρόπουλο
Από τον Πρόεδρο της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης
κ. Δημήτριο Βαρβιτσιώτη.
Από τον Πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας Φιλίων κ. Κωνσταντίνο Δαφαλιά.
Από τον επίτιμο Πρόεδρο της Παγκαλαβρυτινής
Ένωσης κ. Γεώργιο Κοσμά.
Από τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Συλλόγων ο
Αρχαίος Κλείτωρ κ. Κωνσταντίνο Κατσιάρη.
31
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Τα Οικονομικά μας
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
Ονοματεπώνυμο Αρ. Απόδειξης Ποσό σε ευρώ
Ονοματεπώνυμο Αρ. Απόδειξης Ποσό σε ευρώ
1. Αδαμαντία Κολομιτσίνη (Τρίπολη)
106
25
(30 € υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
2. Αχιλλέας Κακαβούλας (Πάτρα)
107
20
26. Τρύφωνας Στυλ. Καραθανάσης
3. Νικόλαος Κόλλιας (Αθήνα)
108 20
4. Αθανάσιος Σπυρόπουλος (Παιανία)
109
20
5. Σοφία Σπυροπούλου (Πρέβεζα)
110
20
6. Ελένη Σπυροπούλου (Λαστέικα Πύργου)
111
20
7. Βλάσιος Αθ. Οικονόμου (Αθήνα)
112
20
131
30
132 50
133
777
29. Κρύστα Γιαννακοπούλου (Αίγιο)
134
20
30. Ιωάννης Θ. Κυριακούλης (Αθήνα)
135
20
31. Αθανάσιος Στ. Ρούσσος (Πάτρα)
136
40
(Ν. Ερυθραία)
32. Ανδρέας Κ. Καταρνιάς (Βριλήσσια)
137
50
(50 € υπέρ Αδελφότητας, 100 € υπέρ Ι.Ν. Αγ. Βλασίου, & 50 €
33. Νικόλαος Τολός (Πέραμα)
138
20
υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
34. Κων/νος Σπηλιάδης (Καναδάς)
139
285
8. Αθανάσιος Γκίτζιος (Αθήνα)
113
20
9. Γεώργιος Αλεξόπουλος (Λευκάσιο)
114
10
10. Θεμιστοκλής Κων. Γιαννακόπουλος
115
200
11. Θεόδωρος Καν. Ρηγόπουλος (Πάτρα)
116
50
12. Ευδοκία Μπελέρη (Φίλια)
117
50
13. Βλάσιος Θ. Καραμάνος
118
20
14. Βλάσιος Ανδρ. Χαραλαμπόπουλος (Ακράτα)
119
30
15. Αθανάσιος Ι. Κανέλλος (Γαλάτσι)
120
20
16. Φρειδερίκη Κανέλλου-Τριάντη (Αυστραλία)
121
71,65
(100 δολάρια Αυστραλίας – 36,65 € υπέρ Αδελφότητας & 35 €
υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
17. Λεωνίδας Κωστόπουλος (Λουτράκι)
18. Πόπη Κωστοπούλου-Λιάπη (Αυστραλία)
122
123
20
33,90
124
50
(συνδρομή ιδίου και της κόρης του Αγγελικής Καραμάνου)
20. Αθανασία Χάντζιου-Ματθαίου (Χολαργός) 125
150
(50 € υπέρ Αδελφότητας, 50 € υπέρ Ι.Ν. Αγ. Βλασίου, & 50 €
υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
21. Ελένη Χάντζιου-Σκαρπέτη (Χολαργός)
126
70
(30 € υπέρ Αδελφότητας, 20 € υπέρ Ι.Ν. Αγ. Βλασίου, & 20 €
50
128
100
(50 € υπέρ Αδελφότητας, 25 € υπέρ Ι.Ν. Αγ. Βλασίου, & 25 €
129
20
25. Αλέξιος Στυλ. Καραθανάσης
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ
(Υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
35. Θεοδώρα Μάμαλη-Σωτηροπούλου
(Ηλιούπολη)
140
50
36. Νάσος Καραχάλιος (Χαλάνδρι)
141
150
142
150
38. Θεόδωρος Κοντομηνάς (Χολαργός)
143
30
39. Ιωάννης Οικονόμου
144
50
40. Κων/νος Θεοδώρου
145
20
41. Αθανάσιος Καταρνιάς (Χαλάνδρι)
146
50
42. Βλάσιος Οικονόμου (Καναδάς)
147
133,05
43. Θεοδώρα Σταθούλια
148
20
44. Ευφροσύνη Καταρνιά-Μπελέση (Χαλάνδρι)
149
30
45. Αναστασία Καρακωνσταντή (Λιβαδειά)
150
30
46. Αλεξάνδρα Χαρμπίλα (Νίκαια)
151
50
47. Δήμητρα Σταυροπούλου-Οικονόμου (Αυστραλία)
152
50
48. Χρυσούλα Γιακουμή-Οικονόμου (Αθήνα)
153
20
49. Βλάσιος Ι. Παπαγιαννακόπουλος (Αγ. Δημήτριος)
154
100
(Εις μνήμη Ευφ. Κανέλλου)
37. Ανδρέας Καραχάλιος (Ν. Κηφισιά)
(Εις μνήμη Ευφ. Κανέλλου)
ΦΙΛΙΩΤΕΣ» και 50 € στη μνήμη του αδελφού του Παναγιώτου με τη
50. Σύλλογος Κρινοφυτινών Αθήνας (Ν. Σμύρνη)
155
30
51. LOUIS SPIROPOULOS (Αυστραλία) 156
133,15
52. Αθανάσιος Δουφεξής (Αίγιο)
157
50
(υπέρ Αδελφότητας – 200 δολάρια Αυστραλίας)
υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
(Αγ. Παρασκευή)
28. Λαχειοφόρος 2-5-2013
συμπλήρωση ενός έτους από του θανάτου του και υπέρ του Περιοδικού)
υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
24. Μαρία Ι. Γλογοβίτη (Φίλια)
(50 € υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
του Γεωργίου και υπέρ του Περιοδικού «ΤΑ ΦΙΛΙΑ & ΟΙ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ
127
(20 € υπέρ Αδελφότητας, 15 € υπέρ Ι.Ν. Αγ. Βλασίου, & 15 €
23. Ευτυχία Χάντζιου (Χολαργός)
27. Ανώνυμη κυρία (Φίλια)
(υπέρ Αδελφότητας – 50 € αντί στεφάνου στη μνήμη του θανόντος αδελφού
υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
22. Παναγιώτα Κούφη-Χάντζιου (Χολαργός)
(30 € υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
(υπέρ Αδελφότητας 200 δολάρια Καναδά)
(50 δολάρια Αυστραλίας)
19. Ανδρέας Ι. Καραμάνος (Καλλιθέα)
(Αγ. Παρασκευή)
130
30
Γενικό Σύνολο: 3.578,75 ευρώ
Υπέρ Αδελφότητας: 2.286,75 ευρώ
Υπέρ Ι.Μ. Αγίου Αθανασίου: 1.082 ευρώ Υπέρ Ι. Ν. Αγίου Βλασίου: 210 ευρώ
32
Μορφωτικός - Εκπολιτιστικός και
Εξωραϊστικός Σύλλογος «Τα Κάτω Φίλια»
Καλύβια Φιλίων,
250 07 Δήμος Καλαβρύτων
Πληρ: κ. Αθανάσιος Λυμπέρης Τηλ. Επικοινωνίας: 6972 225097
ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ
Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος ο σύλλογός μας διοργάνωσε το καθιερωμένο πανηγύρι της
«Ζωοδόχου Πηγής». Η εκδήλωση αυτή αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσής
μας και μια ευκαιρία να ενωθούμε όλοι ευχάριστα κάτω από τον ήχο της μουσικής μας κληρονομιάς. Αισιοδοξία προκαλεί το γεγονός ότι ακόμα και στις μέρες αυτές που η οικονομική
κρίση έχει επηρεάσει όλη την ελληνική κοινωνία υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν στους
θεσμούς , ενισχύουν την τοπική πρωτοβουλία και είναι πάντα εκεί για να δώσουν το δικό τους
παρόν στην δική μας προσπάθεια.
Θα ήθελα εδώ να ευχαριστήσω ολόψυχα όλο το διοικητικό συμβούλιο που ήταν παρόν και
έδωσε τον εαυτό του προκειμένου να διεξαχθεί με επιτυχία το πανηγύρι μας και βοήθησε με
προσωπική προσφορά στις εργασίες συντήρησης της αίθουσας του συλλόγου. Ιδιαίτερα θέλω
να ευχαριστήσω τον Αλέξανδρο Βερντζάγια, τον Παναγιώτη Χατζή, τον Ιωάννη Γλογοβίτη και
τον Γεώργιο Γλογοβίτη που ανέλαβε το βάψιμο της κουζίνας . Επίσης να ευχαριστήσω τον
Ανδρέα Καραμάνο καθώς και τους Ιωάννη Δαφαλιά και Λυμπέρη Λυμπέρη για την προσφορά
των πλακιδίων. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο τελευταίος με εθελοντική εργασία ανακαίνισε και τις
τουαλέτες της αίθουσας. Αξιοσημείωτη και παραδειγματική ήταν η παρουσία του Παναγιώτη
Γλογοβίτη που με τη σύζυγό του εδώ και χρόνια προσφέρουν ακούραστα τις υπηρεσίες τους
αφήνοντας ιστορία με τους εκλεκτούς μεζέδες τους. Ευχαριστώ επίσης τον συγχωριανό μας
Σπύρο Σπηλιάδη για την προσφορά ενός αρνιού. Μια συγκινητική στιγμή που αξίζει να σημειωθεί ήταν όταν ο αγαπητός Βλάσης Χριστοδούλου αφιέρωσε ένα δημοτικό τραγούδι στη
μνήμη του εκλιπόν Γεωργίου Βουρλή. Η απουσία του, όπως και πολλών άλλων που δεν είναι
πια κοντά μας ,είναι αισθητή γιατί με τον τρόπο τους έδιναν ζωή και ενέργεια στην τοπική μας
κοινωνία. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τους σκεπάζει κι εμείς να είμαστε καλά να τους θυμόμαστε και να παραδειγματιζόμαστε από την προσφορά τους. Ευχαριστώ τέλος όλους εκείνους
που αγκάλιασαν την προσπάθειά μας και συνεισέφεραν με τον τρόπο τους στην ενίσχυση του
συλλόγου.
Η νέα γενιά θα πρέπει να παραλάβει έναν τόπο βιώσιμο, με παράδοση και πολιτισμό, έναν τόπο
τον οποίο θα επιζητούν να επισκέπτονται και να δημιουργούν ευχάριστες παιδικές και εφηβικές
αναμνήσεις. Εμείς οι μεγαλύτεροι είμαστε υποχρεωμένοι να κρατήσουμε την περιοχή που μας
μεγάλωσε σε επίπεδο ανάπτυξης και ευημερίας και όχι εγκατάλειψης και παρακμής. Όταν η
πολιτεία αδυνατεί να σταθεί πλάι μας και να μας βοηθήσει τότε χρειάζεται η δική μας παρουσία να είναι δυναμική και αποτελεσματική. Ο σύλλογος μας θέλει να αφυπνίσει την τοπική
κοινότητα, να ενώσει τις συνειδήσεις μας και να προγραμματίσει πολιτιστικές και κοινωνικές
δραστηριότητες προς όφελος της περιοχής μας.
Καλύβια Φιλίων 6-6-2013
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου
Αθανάσιος Λυμπέρης
33
ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ -ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ “ΤΑ ΚΑΤΩ ΦΙΛΙΑ’’
Η Πρόεδρος και τα μέλη της επιτροπής του ομίλου φίλων του μοναστηριού ευχαριστούν όλους
τους πατριώτες και τους πιστούς που προσήλθαν στην εορτή της ανακομιδής των λειψάνων του
Αγίου Αθανασίου στις 7 Μαΐου 2013 καθώς και για την συμμετοχή τους στη λαχειοφόρο αγορά
που έγινε για τις ανάγκες συντήρησης του μοναστηριού η οποία απέδωσε το ποσό των 677 ευρώ.
Προσφορές υπέρ του Ομίλου:
Αλέξιος Στυλ. Καραθανάσης
Τρύφων Στυλ. Καραθανάσης
Λαχειοφόρος 2-5-2013
Ανώνυμος Κυρία από Φίλια 30 €
30 €
777 €
50 €
Αθανασία Χάντζιου-Ματθαίου
Ελένη Χάντζιου-Σκαρπέτη
Παναγιώτα Χάντζιου-Κούφη
Ευτυχία Χάντζιου
ΣΥΝΟΛΟ:
50 €
20 €
15 €
25 €
997 €
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες επισκευής και συντήρησης του
Καθολικού και του Διαβατικού του
Μοναστηριού, μετά την εκταμίευση
τμήματος της εγκριθείσας επιχορήγησης για το σκοπό αυτό από το Ταμείο
Σεισμοπλήκτων.
Το έργο εκτελείται από τον ειδικευμένο σε αναστηλώσεις μνημείων εργολάβο κ. Σακκέτο, υπό την επίβλεψη
του συμπατριώτη μας Βλασίου Θ.
Σταθούλια και της ομάδας των ειδικών υπό τον μηχανικό κ. Κουμάντο
που τον πλαισιώνουν.
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ
34
Η ΨΕΥΔΟΡΚΙΑ
Δεν χρειάζεται να κάνει κανείς πολλές έρευνες για να
διαπιστώσει ότι η ψευδορκία κατάντησε μία αληθινή μάστιγα μέσα στις σχέσεις των ανθρώπων. Μέσα
στην οικογένεια, μέσα στο σχολείο, μέσα στη βιοπάλη και ιδίως μέσα στα δικαστήρια, συναντά κανείς
αυτό το φαινόμενο. Αυτό φανερώνει την κατάπτωση
της εποχής μας από τις αιώνιες και υψηλές αρχές της
αλήθειας, της εμπιστοσύνης, της ειλικρίνειας και της
αγάπης.
Η αλήθεια πνίγεται μέσα στη φωνή του συμφέροντος,
το ψεύδος κυριαρχεί μέσα από κάθε πραγματικότητα
και ο άνθρωπος, ο ασεβής άνθρωπος για να πνίγει την
αλήθεια και θυσιάσει την πραγματικότητα, μεταχειρίζεται πολύ εύκολα την ψευδορκία.
Επικαλείται επί ματαίω, το Πανάγιον όνομα του Κυρίου, επικαλείται την τιμή του και την υπόληψή του
για να εξαπατήσει τους άλλους, οι οποίοι πιστεύουν
στους όρκους του και τον θεωρούν δίκαιο και αληθή. Εδώ ο ένας εις το δικαστήριον απλώνει το χέρι
με πολλή ευκολία πάνω στο Ευαγγέλιο για να υπερασπιστεί αδίκως το συμφέρον του, ή το συμφέρον
κάποιου άλλου, ο οποίος τον αντάμειψε για αυτή του
την ασεβή πράξη.
Και τα αποτελέσματα ενός τέτοιου όρκου είναι πολλές
φορές ολέθρια για τον αθώο. Εκεί δύο νέες υπάρξεις
ορκίζονται να ταυτίσουν τη ζωή τους και να ενωθούν
διά του Γάμου και όταν έρθει αργότερα το συμφέρον
η «Προίκα» λύονται οι όρκοι και αποδεικνύονται ψευδείς. Πιο πέρα ανάμεσα σε δύο φίλους, ο όρκος ανοίγει την καρδιά για να ειπωθούν τα μυστικά και σε λίγο
ο εγωισμός, το συμφέρον και η δολιότητα καταργούν
τους όρκους και διασύρεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια
35
στους δρόμους και τα καφενεία με τη μεγαλύτερη
τραγικότητα.
Όμως ας μην λησμονούμε αυτό που η Αγία Γραφή λέει
«Πας ο ομνύων (ορκίζεται) εις το όνομά μου ψευδώς,
θα εκκαθαρισθεί (θα τιμωρηθεί) και «Ορκόν ψευδήν
μην αγαπάτε, διότι τούτο εμίσησα» Ζαχ. 8,17
Ο Θεός μισεί τον όρκον έστω κι αν αυτός είναι αληθινός «έστω δε ο λόγος υμών ναι και ου το δε περισσόν
τούτων εκ του πονηρού εστίν» Ματθ. 5,37. Μα αν
αναγκασθείς να τον χρησιμοποιήσεις σκέψου και στοχάσου προς ποιον απευθύνεσαι. Υπολόγισε το ύψος
του Ονόματος που επικαλείσαι και μην το υβρίζεις με
σκοπό να καλύψεις την αλήθεια. Απέναντί σου υπάρχει ένας συνάνθρωπός σου που περιμένει την αλήθεια
τη δική σου να δικαστεί. Δίπλα σου στέκεται ένας σύντροφος της ζωής σου. Παραδίπλα υπάρχει ένας δικαστής που περιμένει την αλήθεια για να στηρίξει την
απόφαση του Δικαστηρίου. Γύρω σου ευρίσκεται μια
κοινωνία που περιμένει να ανθίσει και να ευημερήσει
την ευθύτητα και την παρρησίαν σου.
Πρόσεξε λοιπόν, Χριστιανέ μου, μην παρασυρθείς
από το συμφέρον, τον εγωισμό, την ασέβεια προς τον
Θεό και την προσωποληψία και να ψευδορκισθείς. Αν
είσαι έντιμος και ειλικρινής δεν θα χρειαστεί να κάνεις όρκους. Μα και αν σου ζητηθεί και δεν μπορείς
να κάνεις διαφορετικά, τότε φέρε στη μνήμη σου τα
λόγια του Κυρίου «Μάταιον λόγον και ψεύδη μακρά
μου ποίησαν» Πρ. 30,8 και πράξε το χρέος σου σαν
Χριστιανός έναντι του Θεού και των ανθρώπων.
Πρωτοπρεσβύτερος
Γεώργιος Π. Σκιρλής
Θεολόγος Τ. Καθηγητής
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
Γένους θηλυκού
Παύλος Κ. Τούτουζας
Καθηγητής - Διευθυντής
του Ελληνικού Ιδρύματος
Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.)
Το 1930, σε σας τις γυναίκες ο μέσος όρος
ζωής ήταν περί τα 50 έτη. Εμείς οι άνδρες οι
ισχυροί μετά βίας φθάναμε τα 45. Τώρα εσείς
πλησιάζετε τα 85 και εμείς παλεύουμε να δούμε τα 80. Βέ­βαια τα γηρατειά παραμένουν ίδια,
τότε από ταλαιπωρίες, τώρα σχεδόν μόνο από
την ηλικία. Άλλη τροφή τότε, σπίτι τα παρά­
θυρα να μπάζουν, έξω στην αυλή η τουαλέτα.
Όμως και η εποχή μας έχει τα παθολογικά της.
Υπάρχουν πολ­λές, που δεν θέλουν να φθάσουν γερές τα 85. Εσύ στα 50 σου ανά­βεις το
ένα τσιγάρο μετά το άλλο, το πρόσωπό σου γίνεται χλωμό και οι ρυτίδες γύρω από το στόμα
και τα μάτια σου είναι ήδη εμφανείς. Έτσι όμως
χάνεις το τραίνο, ενώ οι άλλες προσεχώς μπορεί να πιάσουν ακόμα και τα 90 ως μέσο όρο
ζωής. Δεν υπάρχει δικαιο­λογία για αδιαφορία
στις ηλικίες των 80 και 90. Η καθημερινή πράξις, αν θέλης και η ιατρική, δείχνει ότι σε αυτές τις ηλικίες η επιθυμία για ζωή είναι η ίδια,
όπως και στους νέους. Μάλιστα απαλλαγμένη
από σοβαρές υποχρεώσεις, που έχει η νεότης,
ακόμη και στα κατ’ έξοχήν ωραία, όπου πρέπει να επιδείξη αρετές... Και, δυστυχώς, εσύ,
όπως το πας, βλέπω να έχης εμπόδια.
Πρόσεξε, έχει πάψει να ίσχύη το παλιό, ότι οι
γυναίκες δεν προσβάλλονται από καρδιαγγειακά. Αυτό ισχύει μέχρι τα 50-60, λόγω των
οιστρογόνων, που σας προστατεύουν. Μέχρι
τότε τα εγκεφαλικά επεισόδια και οι καρδιακές
παθήσεις, ως η στηθάγχη και το έμφραγμα, είναι δύο φορές περισσότερα στους άνδρες από
όσο στις γυναίκες. Στη συνέχεια η συχνότητα των καρδιαγγει­ακών παθήσεων αυξάνεται
στις γυναίκες, εξισώνεται στα 65-70 και μετά
αυτές πάσχουν πιο συχνά από τους άνδρες.
Μιλάμε για έμφραγμα και εγκεφαλικό, αμφότε-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
ρα έχουν θνητότητα, αλλά και νοσηρότητα με
αναπηρία και δεν μπορεί να τ’ αψηφά η «νεαρά» των 76 και 80 ετών. Βλέπω τις ώριμες
κυρίες, όλες πρόσχαρες κι ωραίες στις εκδρομές του ΕΛ.Ι.ΚΑΡ. τη μια στη Σαλαμίνα και
μετά δυο μήνες στις κορυφές της Πίνδου. Εκεί
πρόσφατα πέρα­σαν ωραία, επισκέφθηκαν και
τον δρυμό της Βάλια Κάλντα, τη ζεστή κοιλάδα
με το αρκουδόρεμα, απήλαυσαν τη μαγεία του
πράσινου των πεύκων και των κυπαρισσιών,
με όλες τις αποχρώ­σεις της οξιάς. Είναι ωραία
η ζωή στα 80 και 90, να περιποιήσαι τα εγγόνια
και δισέγγονα αμέσως μετά το κομμωτήριο.
Πρέπει να συνειδητοποιήσης ότι τα εγκεφαλικά και καρδιαγ­γειακά επεισόδια μπορεί να
αποφευχθούν, ώστε να εξασφαλίζεται κατά το
δυνατόν το μέλλον και μάλιστα με βιωτή ποιότητος. Αυτό σημαίνει φροντίδα ανάλογη με
εκείνη του ανδρός. Εάν έχης δύο παράγοντες
κινδύνου, π.χ. κάπνισμα και υπέρτασιν, θα
πρέπη να κάνης και ένα τεστ κοπώσεως μετά
την κλιμακτήριο, όπως επίσης τρίπλεξ καρδιάς
και καρωτίδων, για να διαπιστώσης ότι είσαι
καλά. Φυσικά θεραπεύεις την υπέρτασιν και
βεβαίως ξεχνάς το κάπνισμα. Η ζωή σου στη
συνέχεια είναι φυσιολογική με τη μεσογειακή
σωστή διατροφή και καθημερινή άσκησιν στο
σώμα και το πνεύμα. Βαδίζεις τουλάχιστον μισή-μία ώρα την ημέρα και το μυαλό σου δουλεύει εντατικά με όλες τις αισθήσεις. Μπορείς
με την αφή να διακρίνης εύκολα ετούτο και
εκείνο, με την οσμή αναγνωρίζεις δένδρα και
καρπούς, τριανταφυλλιές-γαρυφαλλιές, με την
γεύσιν αντιλαμβάνεσαι τον άνηθο, τον δυόσμο
και τον βασιλικό του φαγητού, με την ακοή αναγνωρίζεις ποιός και ποιά λέει το τραγούδι και
με το μάτι δεν σου ξεφεύγει τίποτα στη βόλτα,
που θα κάνης. Θυμάσαι όχι μόνον τις γνωστές
σου, πού συνάντησες, με λεπτομέρειες τί φορούσε η κάθε μία αλλά και ό,τι άλλο ωραίο στο
περιβάλλον κοσμούσε τη διαδρομή σου. Ακόμη ασκείσαι με τις ενθυμήσεις και αναφέρεσαι
36
τόσο σε γεγο­νότα παλαιά της νεαράς ηλικίας
με συγκεκριμένα πρόσωπα, αλλά όσο και σε
πρόσφατες σκηνές. Φυσικά η άσκησις είναι
πιο μεθοδική με την ανάγνωσιν βιβλίου, που
πρέπει να υπάρχη πάντα πάνω στο κομοδίνο.
Υγιεινή διατροφή και άσκησις καθημερινή σημαίνει ότι μετά την κλιμακτήριο διώχνεις από
πάνω σου κιλά παραπανίσια, διώ­χνεις αύξησιν της πιέσεως, του σακχάρου και της χοληστερίνης.
Έχεις πάντα μαζί σου την μεζούρα και επιμένεις να είσαι ευχάριστη, κομψή, η μέση σου
στο ύψος του ομφαλού έχει περι­φέρεια κάτω
από 80 εκατοστά. ‘Εγώ θα πω ότι και το ανώτερο όριο του φυσιολογικού, τα 88 εκατοστά
για τις γυναίκες, είναι αποδεκτά για την εμφάνισίν τους. Άσε στην άκρη την ορμονοθεραπεία,
δεν έχει προσφέρει τίποτα και όπως τονίζουν
οι ειδικοί είναι για μπελάδες.
Οι εφημερίδες πέρυσι έγραψαν για ένα ανδρόγυνο 110 χρονών και οι δύο. Στην ερώτησιν
«πώς τα καταφέρατε;» απαντούν «μα­λώνουμε
όλη την ήμέρα».
Είναι μία έκφρασις της συνεχούς δρα­
στηριότητος, σωματικής και πνευματικής του
ζεύγους. Δεν είναι μόνον η βασιλομήτωρ της
Αγγλίας, που ξεπερνά τα 100, σήμερα έχει
αυξηθή πολύ ο κατάλογος των αιωνόβιων.
Ας το έχουν αυτό υπ’ όψιν όλες οι γυναίκες.
Γνωρίζουν ήδη ότι μετά την κλιμακτή­ριο με την
ίδια ποσότητα φαγητού παίρνουν 800 γρ. τον
χρόνο, ήγουν 8 κιλά σε 10 χρόνια. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι πρέ­πει να προσέχης,
να άπολαμβάνης πρόγευμα, γεύμα, δείπνο,
όπως και τον περίπατο της ημέρας. Γενικά να
έχης τάξιν στην ζωή σου.
Στη γιορτή της μάνας
Του Κωνσταντίνου Σταθούλια
Επ. Σχολικού Συμβούλου
Την υγειά της, τη ζωή της,
όλα η μάνα τ’ αψηφάει
για το τέκνο π’ αγαπάει,
για το τέκνο που φιλεί.
Όπου τρέχεις, πάντα η μάνα
με το νου σε συντροφεύει,
σε προσμένει, σε γυρεύει
μ’ ανυπόμονη καρδιά.
Κι αν σκληρός εσύ, φαρμάκια
την ποτίζεις την καημένη,
πάντα η μάνα σ’ απανταίνει
με ολόθερμα φιλιά.
Δυστυχής όποιος τη χάνει!
Ο καημός είναι μεγάλος!
Σαν τη μάνα δεν είν’ άλλος
εις τον κόσμο θησαυρός.
(απόσπασμα από το ποίημα
«Η μάνα» του Γεωργίου Μαρτινέλη)
Τη δεύτερη Κυριακή του Μάη, του ομορφότερου μήνα του χρόνου, που οργιάζει η ανθοφορία και ερωτοτροπούν τα πλάσματα της φύσης,
γιορτάζεται επίσημα, σ’ όλο τον κόσμο, η μάνα,
37
κάθε μάνα κι όλες οι μάνες μαζί. Η μαγιάτικη
αυτή γιορτή ανήκει αποκλειστικά στη μάνα, είναι
καταδική της και δεν έχει
καμιά σχέση με τον εορτασμό του βαφτιστικού
της ονόματος.
Η μάνα, μαμά ή μητέρα,
είναι προικισμένη με την
ευλογία της μητρότητας
κι έχει το χάρισμα να κυοφορεί, να φέρνει στον
κόσμο ένα ή περισσότερα παιδιά, να τους προσφέρει το πολύτιμο δώρο του θηλασμού, ν’ αφοσιώνεται στο μεγάλωμα, την ανατροφή και την
πρόοδό τους, να τα φροντίζει στοργικά και αδιαλείπτως, να γίνεται στα δύσκολα και μπροστά
στον κίνδυνο ασπίδα προστασίας και να φτάνει
για χάρη τους μέχρι και τη θυσία.
Το όνομα «μάνα», που ηχεί αρμονικά στ’ αυτιά
μας και γιορτάζεται ημέρα Κυριακή, αποτελεί
τιμητικό τίτλο διάκρισης στη γυναίκα, που έχει
την ικανότητα να γεννάει παιδιά και να συμμετέχει ενεργητικά στη δημιουργία του νέου ανθρώπου και τη συνέχιση της ζωής. Στο άκουσμά
του ευαισθητοποιούνται καρδιές, υγραίνονται
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
μάτια, ανακαλούνται μνήμες, εξωτερικεύονται
συναισθήματα, καταπραΰνονται πόνοι, εξημερώνονται ήθη, καταλαγιάζουν πάθη, αίρονται
δυσκολίες, εξουθενώνονται μίση, αναπτερώνονται ελπίδες, ενισχύονται πόθοι, ανθίζουν γέλια,
λαμποκοπούν πρόσωπα, ευωδιάζουν τριαντάφυλλα και κελαηδούν αηδόνια και καρδερίνες.
Στη συγκεκριμένη ανοιξιάτικη γιορτή, η σκέψη,
μικρών και μεγάλων, εστιάζει στη χωρίς όρια
άπλετη, αστείρευτη και ανυστερόβουλη αγάπη
της μάνας, τη μητρική στοργή, την ψυχική καλοσύνη, τις ανιδιοτελείς φροντίδες , τους ατέλειωτους αγώνες, τον κοπιαστικό παιδεμό, τα
καυτά δάκρυα και το μεγάλο της καημό για το
μεγάλωμα, τη διαπαιδαγώγηση και την προκοπή των παιδιών της. Την ημέρα αυτή, όλοι μας,
ως παιδιά μανάδων, πατέρες και παππούδες παιδιών, σύζυγοι μανάδων και γιαγιάδων και πολιτισμένοι άνθρωποι, έχουμε την ιερή υποχρέωση
να στοχαζόμαστε:
-Την Πρώτη και Μεγάλη Μητέρα όλων μας, τη
Θεοτόκο και μητέρα του Χριστού, την Πάναγνη
και Παναγία Μάνα, η οποία, ως κεντρικό πρόσωπο στο σπαρακτικό δημοτικό τραγούδι «Το
μοιρολόγι της Παναγιάς», δοκιμάζεται αβάστακτα και ματώνει. Και μόνο στο άκουσμα του
θλιβερού μαντάτου της Σταύρωσης του Μοναχογιού της ταράζεται, συγχύζεται, πικραίνεται,
υποφέρει, φτάνει σε απόγνωση, ζητάει «γκρεμό
να γκρεμιστεί, γιαλό να πάει να πέσει», λυγίζει
απ’ το φρικτό πάθος, χάνει το έδαφος από τα
πόδια της και λιποθυμάει. Χωρίς το μονάκριβο
Παιδί της δε βρίσκει λόγο ύπαρξης. Στην Πανάγια Μορφή της κλίνουμε ευλαβικά τα γόνατα
και προσκυνάμε τη Μεγάλη της Χάρη.
-Τη μάνα, που έδρασε και δημιούργησε στο παρελθόν, πρωταγωνιστεί στο παρόν και θα κληθεί
ν’ ασκήσει ρόλο στο μέλλον.
-Τη μάνα, που εκδηλώνει, με έργα και πράξεις,
πηγαία και αληθινή αγάπη προς τα παιδιά της.
-Τη μάνα, που με κόπους και φροντίδες συμβάλλει στη δημιουργία κατάλληλων οικογενειακών
συνθηκών, όπου όλοι θα μπορούν να ζουν με
άνεση και τα παιδιά να εξελίσσονται σε ψυχικά
ισορροπημένα, υγιή κι ευτυχισμένα άτομα της
κοινωνίας.
-Τη μάνα, που κατευοδώνει με τις καλύτερες ευχές τα παιδιά της, όταν αποχωρούν από το σπίτι
και τα καλωσορίζει μ’ όμορφα λόγια και χαμόγε-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
λα, όταν επιστρέφουν.
-Τη μάνα, που συγχωρεί τα παιδιά της για τα
τυχόν σφάλματά τους και ξεχνάει γρήγορα τις
στενοχώριες και τις πίκρες εξαιτίας τους.
-Τη μάνα, που βοηθάει τα παιδιά της ν’ ανακαλύπτουν την αξία τους και τον εαυτό τους, τα
επιβραβεύει σε επιτυχίες τους και τα ενθαρρύνει
σε δύσκολες στιγμές και ατυχίες.
-Τη μάνα, που ακτινοβολεί από ευτυχία, όταν
θαυμάζει και καμαρώνει τ’ αγγελούδια της ή
όταν μιλάει γι’ αυτά και τα επαινεί.
-Τη μάνα, που αναλώνεται στο νοικοκυριό, το
σπίτι, τον αγρό, τη στάνη, τη φάμπρικα, τη λαϊκή αγορά, το εμπορικό κατάστημα, το σχολείο,
το γραφείο, το νοσοκομείο, το ατελιέ, το εργαστήριο, την επιστήμη κ.α., για αντιμετώπιση των
βιοτικών αναγκών της οικογένειας και διαμόρφωση προϋποθέσεων ομαλής κι απρόσκοπτης
σωματικής, συναισθηματικής και κοινωνικής
ανάπτυξης των τέκνων της.
-Τη μάνα, που είναι χήρα, διαζευγμένη, σε διάσταση, μόνη ή άνεργη και τυραννιέται αφάνταστα για την επιβίωση ή λειτουργεί με την κατανόηση, τη συνεργασία και την επικουρία του
σωστού συζύγου και καλού πατέρα.
-Τη μάνα, που αγρυπνά αδιαμαρτύρητα, για την
αποκατάσταση της υγείας του άρρωστου παιδιού της.
-Τη μάνα, που της έλαχε παιδί με ειδικές ανάγκες
και είναι υποχρεωμένη, χωρίς να δυσανασχετεί,
να σηκώνει το βαρύ σταυρό του.
-Τη χαροκαμένη γιαγιά, που με πίστη στον ανθρωπισμό, τη συνοχή και τους δεσμούς της οικογένειας, αναλαμβάνει την επιμέλεια των ορφανών της κόρης ή του γιου, γίνεται δυο φορές
μάνα κι επειδή, λόγω προχωρημένης ηλικίας,
φοβάται το αυτονόητο που καραδοκεί, τρέμει
στη σκέψη μήπως δεν προλάβει να τ’ αναστήσει.
-Τη μάνα, που συνοδεύει καθημερινά τα μαθητούδια της, με προσοχή και πολλές ορμήνιες,
μέχρι την πόρτα του σχολειού.
-Τη μάνα, που αγωνιά και σταυροκοπιέται, στον
προθάλαμο και τους διαδρόμους των κέντρων
νοσηλείας, για το παιδί της που είναι καθηλωμένο και σφαδάζει στο κρεβάτι του πόνου.
-Τη μάνα, που ανάβει κερί στην Παναγιά, για
να ’χει ο ταξιδευτής γιος ούριους ανέμους και
ήρεμες θάλασσες και να γυρίσει σύντομα κοντά
38
της.
-Τη μάνα, που συχνάζει στα επισκεπτήρια κι έξω
απ’ τα σίδερα των φυλακών, για παραμυθία και
συμπαράσταση στο παραστρατημένο της παιδί.
-Τη μάνα, που έχει τρελαθεί από τον καημό του
αγνοούμενου παιδιού της, περιφέρεται ακατάπαυστα με μια φωτογραφία του στα χέρια της
και, ρωτώντας απεγνωσμένα προς κάθε κατεύθυνση, το αναζητά εναγωνίως, για να το σφίξει
στην αγκαλιά της, πριν έρθει η τραγική στιγμή
του τέλους της.
-Τη μάνα, που γίνεται δότρια ζωτικής σημασίας
σωματικών της οργάνων, για να ξεγλιστρήσει το
πολυβασανισμένο της παιδί από τα νύχια του χάρου και να κερδίσει τη μάχη της ζωής.
-Τη μάνα, που, με πόνο ψυχής, επισκέπτεται καθημερινά, με το γέρμα της μέρας, το μνήμα του
αδικοχαμένου της παιδιού, του κρατάει συντροφιά, επικοινωνεί νοερά μαζί του, περιποιείται τα
όμορφα λουλούδια του μακάβριου χώρου του
και του ανάβει το καντήλι, για να διαλύονται
σκοτάδια και φόβοι της νύχτας και να ξεχωρίζει
ο τάφος του απ’ όλους τους άλλους.
-Τη μάνα, που, ως και την τελευταία λέξη και
πνοή της ζωής της, με όση ψυχική δύναμη τής
έχει απομείνει, κάνει τ’ αδύνατα δυνατά για τα
μανάρια της, χωρίς να υπολογίζει κόπους, προσκόμματα, στενοχώριες, βάσανα, απειλές, κινδύνους και θυσίες.
Η μητρική αρετή τιμάται απ’ όλους ανεξαιρέτως τους απανταχού της γης ανθρώπους και η
τεράστια προσφορά της μάνας αναγνωρίζεται
απ’ όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες. Η αξία της
δεν μπορεί να προσμετρηθεί με κοινά μέτρα και
σταθμά. Δικαιωματικά της αξίζουν ανεξάντλητη
αγάπη, ιδιαίτερη τιμή, πολύς σεβασμός κι απέραντη ευγνωμοσύνη. Η αληθινή αγάπη, το απαλό χάδι, η ζεστή αγκαλιά, το μοναδικό χαμόγελο
και το γλυκό φιλί της είναι μοναδικοί, πανάκριβοι και μη εξαργυρώσιμοι θησαυροί. Επάξια
ο Μάης τής προσφέρει τα περισσότερα και τα
καλύτερα μπουκέτα από αμάραντα, πολύχρωμα,
δροσερά και αρωματικά λουλούδια. Δίκαια οι
ποιητές την υμνούν με τους στίχους τους, οι συγγραφείς την εκθειάζουν με τα κείμενά τους και
η λαϊκή μούσα την εγκωμιάζει με τα ωραιότερα
τραγούδια της. Έτσι της αρμόζει. Αποτελεί την
πρώτη αρχή και τη βάση της ζωής.
Η μητρική αγάπη είναι αρκετά αναπτυγμένη
39
και στα θηλυκά των ζώων, ιδιαίτερα των θηλαστικών και των πτηνών, που γεννάνε μικρά ή τ’
αποκτούν με την επώαση των αυγών τους, τα
φροντίζουν και τα προστατεύουν. Όσοι προερχόμαστε από την επαρχία έχουμε πλήθος σχετικών
εμπειριών και προσωπικών βιωμάτων. Ακολουθεί μυθιστορηματικό κείμενο (από το περιοδικό
«Χελιδόνια» του ΟΕΔΒ, τ. 16, Αθήνα, Μάιος
1981), που μπορεί ν’ αγγίξει και να συγκινήσει
τις ευαίσθητες καρδιές των αναγνωστών. Φέρει
τον τίτλο «Αυτοθυσία μάνας» και ανήκει στο
Νεοέλληνα λογοτέχνη Ανδρέα Καρκαβίτσα. Κεντρικός του ήρωας είναι μια στοργική και γενναιόκαρδη θηλυκιά, από το συμπαθέστατο αλλά
δυστυχώς βάναυσα αδικημένο, από την αφεντιά
μας, είδος των γαϊδάρων, που πάλεψε υπομονετικά, ανθεκτικά κι απεγνωσμένα και θυσιάστηκε για το πουλαράκι της. Την ιστορία, που τη
θεωρώ αληθινή ή αγγίζει τα όρια του πραγματικού, τη βρίσκω ιδιαίτερα συγκινητική, γιατί μου
θυμίζει τα καλοκαίρια της παιδικής μου ηλικίας
στο χωριό, όπου όλοι, άφηναν αποβραδίς τα ζώα
τους ελεύθερα στη νυχτερινή βοσκή και τ’ αναζητούσαν την επόμενη πολύ πρωί.
«Είχαμε θερίσει πια και οι χωριανοί άφηναν
ελεύθερα στην εξοχή τα ζώα τους να βόσκουν
νύχτα μέρα, βόδια κι άλογα και μουλάρια μαζί.
-Εμείς να μην αφήνουμε έξω τη γαϊδουρίτσα
μας, είπε η Σμαράγδα στον άντρα της το χαλκιά,
το Ζαφείρη τον Τσιρίμπαση.
-Όλος ο κόσμος τ’ αφήνει έξω. Γιατί εμείς όχι;
-Οι άλλοι, αν πάθουν τίποτε, έχουν ν’ αγοράσουν
άλλα. Εμείς όμως πέρυσι, θυμάμαι, που μας ψόφησε το μουλάρι, χρεωθήκαμε, για να πάρουμε
τη γαϊδουρίτσα. Έχει και το πουλαράκι της, δεν
κάνει να μένει έξω. Ποιος ξέρει, αν κανένας λύκος δεν τη βρει αδύνατη και μας τη φάει.
-Λύκος! …πού βρέθηκε λύκος;
-Ναι. Στου Λάλα έκοψε κάμποσα πρόβατα κι
έπνιξε μια φοράδα.
…Από βουνό σε βουνό ο λύκος βρέθηκε μια
βραδιά στο λιβάδι που έβοσκαν τα ζώα του χωριού. Το λιβάδι ανέβαινε σιγά-σιγά σ’ ένα βουνό
σκεπασμένο με έλατα, με κέδρα και πουρνάρια.
Κάπου-κάπου φούντωναν και κάτι γέρικες βελανιδιές.
Ο λύκος, καθώς είδε τα ζώα να βόσκουν στη μοναξιά, στάθηκε. Του γεννήθηκε η όρεξη να τα
βάλει με μεγάλα ζώα.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Έπεσε κάτω κι άρχισε να σέρνεται πάνω στην
ψηλή και δροσερή χλόη. Σερνόταν ήσυχα σαν
φίδι. Μα όσο προσεχτικά κι αν πλησίαζε, τα ζώα
τον ένιωσαν. Τ’ άλογα χλιμίντρισαν ανήσυχα
και τα βόδια μούγκρισαν. Και στη στιγμή όλα τ’
άλογα μαζεύτηκαν σ’ ένα μέρος, έσμιξαν τα κεφάλια τους, σαν να ήταν δεμένα σ’ ένα στύλο και
με τα κορμιά τους έκαμαν κύκλο. Το ίδιο έκαμαν
και τα βόδια. Συνάχτηκαν, έβαλαν τα μοσχάρια
και τις αδύνατες αγελάδες στη μέση κι εκείνα
στάθηκαν ολόγυρα με τα κεφάλια προς τα έξω,
σκυμμένα κάτω και με τα κέρατα έτοιμα.
Ο λύκος σύρθηκε πρώτα μια δυο φορές γύρω
στ’ άλογα και δοκίμασε να πηδήσει στη ράχη
κάποιου. Μα τ’ άλογα άρχισαν τις κλοτσιές με
τα πίσω πόδια τους, έτσι που για πολλήν ώρα
δεν έβλεπε παρά ατσαλένιες οπλές ανάμεσα σε
φουντωτές ουρές. Πού να τολμήσει να πλησιάσει ο λύκος! Σύρθηκε έπειτα γύρω στα βόδια
και δοκίμασε μ’ ένα πήδημα ν’ ανοίξει το λαιμό
κάποιου. Μα κάθε φορά που δοκίμαζε, αντί για
λαιμό, έβρισκε εμπρός του κέρατα μυτερά και
δυνατά, έτοιμα να του σκίσουν την κοιλιά.
Μάκρυνε λοιπόν από ’κει, για να συλλογιστεί
καλύτερα τι να κάμει. Έξαφνα βλέπει τη γαϊδουρίτσα του Τσιρίμπαση με το πουλαράκι της.
Ήταν ξεχασμένη σε κάποιο ψήλωμα και τώρα
που ένιωσε τον κίνδυνο έτρεξε τον κατήφορο,
για να χωθεί ανάμεσα στ’ άλογα. Ο λύκος έτρεξε
να της κόψει το δρόμο.
Ένα σκυλάκι βρέθηκε συμμαζεμένο σε μια κουφάλα πουρναριού κι έτρεμε από το φόβο του.
Μα όταν είδε το λύκο να χύνεται επάνω στη γαϊδουρίτσα, βγήκε κι έτρεξε για το χωριό.
Ο λύκος άρχισε να φέρνει γύρω τη γαϊδουρίτσα,
όλο και στενότερα να της δείχνει τα δόντια του.
Εκείνη στάθηκε απελπισμένη. Έτρεμε ολόκληρη. Αδύνατο να φτάσει στ’ άλογα. Ο λύκος έβαλε σημάδι το πουλαράκι και χύθηκε επάνω του.
Μα τώρα ήρθε η σειρά της μάνας. Η γαϊδουρίτσα πήρε θάρρος και μπήκε ανάμεσα στο λύκο
και στο παιδί της. Με τα πίσω πόδια της άρχισε
να κλοτσά και με το στήθος της να σπρώχνει το
πουλαράκι της στην κουφάλα ενός έλατου. Μα
εκείνο δεν τη βοηθούσε καθόλου. Έτρεμε κι
έμεινε ακίνητο. Πολλές φορές τέντωσε το κεφάλι του, περίεργο να δει τι γίνεται πίσω από τη
μάνα του. Τέλος η γαϊδουρίτσα κατάφερε να βάλει μέσα το πουλαράκι της, έκλεισε με το στήθος
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
της την κουφάλα και με τα πίσω πόδια της έδινε
κλοτσιές αδιάκοπα.
Ο λύκος άφρισε από τη λύσσα του. Πολλές φορές
κατόρθωσε να μπήξει τα δόντια του στα πλευρά της γαϊδουρίτσας. Μα στο τέλος έπεσε κάτω
από τις κλοτσιές της. Τα αίματα έτρεχαν από τα
πλευρά της γαϊδουρίτσας. Μα δεν έτρεχαν λιγότερα από το κεφάλι του λύκου. Η άμοιρη μάνα
προστάτευε με το αίμα της το παιδί της.
Έξαφνα ακούστηκαν βραχνά γαβγίσματα. Ήταν
ο Αράπης του Τσιρίμπαση, ένα κατάμαυρο μαντρόσκυλο. Το σκυλάκι που έφυγε από το λιβάδι, ήρθε λαχανιασμένο στο σπίτι του Τσιρίμπαση
και με νοήματα τού έδωσε να καταλάβει πως η
γαϊδουρίτσα τους κινδύνευε.
Ο Τσιρίμπασης κοιμόταν έξω από το σπίτι. Ο
Αράπης τον τράβηξε από τα ρούχα, τον ξύπνησε
και του έδειξε πως έπρεπε να πάρει το τουφέκι
του και να τον ακολουθήσει. Τον τράβηξε άλλη
μια φορά κι έτρεξε εμπρός μαζί με το σκυλάκι.
Από τα γαβγίσματα του Αράπη ξύπνησε κι η
Σμαράγδα.
-Πάει η γαϊδουρίτσα μου! Είπε.
Ο λύκος στο μεταξύ είχε καιρό να φύγει. Κατάλαβε πως, καθώς ήταν κουρασμένος, δύσκολα
θα γλίτωνε από τα δόντια του Αράπη. Πήρε λοιπόν τον κατήφορο. Μα ο σκύλος τον πήρε από
κοντά και τον έριξε στο δρόμο του χωριού. Σε
μια στροφή τον αντίκρισε κι ο Τσιρίμπασης και
με μια τουφεκιά τον ξάπλωσε κάτω. Ο Αράπης
έτρεξε, τον άρπαξε από το λαιμό, τον σήκωσε
ψηλά, τον τίναξε, τον ξανατίναξε κι αφού βεβαιώθηκε πως ήταν νεκρός, τον πήρε κι έτρεξε με
χαρά στον αφέντη του.
Στο μεταξύ ξημέρωσε. Από τα γαβγίσματα των
σκυλιών και τις φωνές των τσοπάνηδων οι χωρικοί έμαθαν πως φάνηκε ο λύκος κι έτρεξαν στα
χωράφια να δουν τα ζώα τους.
Σε λίγο μαζεύτηκαν γύρω από το έλατο. Η γαϊδουρίτσα ζούσε ακόμη, μα το αίμα έτρεχε από
τις πληγές της. Αγκομαχούσε τόσο θλιβερά, που
ράγιζε του καθενός η καρδιά. Μόλις είδε τον
Αράπη να σέρνει το λύκο, χάιδεψε με το κεφάλι
της το πουλαράκι, έριξε μια ματιά ευχαριστημένη στο σκύλο και ξεψύχησε. Το πουλαράκι δεν
είχε καταλάβει τίποτε, μα δύσκολα κατόρθωσαν
να το βγάλουν από εκεί.
Τόσο ήταν τρομαγμένο!
Κάποιος είπε με συγκίνηση:
40
-Τέτοια μάνα δεν πρέπει να τη φάνε τα κοράκια
κι οι αλεπούδες. Λέω να τη θάψουμε.
Όλοι το δέχτηκαν. Έσκαψαν ένα λάκκο και την
έθαψαν εκεί. Από τότε το μέρος εκείνο έμεινε να
λέγεται «Ο τάφος της μάνας». »
Α. Καρκαβίτσας
Θεωρώ πρέπον, στην παρούσα αναφορά μου
στο πιο αγαπητό πρόσωπο της ζωής, τη μάνα,
χωρίς να έχω την πρόθεση να μειώσω ούτε στο
ελάχιστο τον πακτωλό της προσφοράς της, να
κάνω παρενθετικά ορισμένες, πολύ σύντομες,
επισημάνσεις για το ρόλο του πατέρα, ο οποίος, ως σύζυγος της μάνας, κάνει παιδιά μαζί της
και εξαντλείται για την ευτυχία της οικογένειας. Κοντολογίς λοιπόν και περιχαρής, ζητώντας
ταπεινά συγγνώμη που βγαίνω από το θέμα, θα
έλεγα ότι ο πατέρας είναι ο χωρίς αντάλλαγμα
δημιουργός, υποστηρικτής, προστάτης, φροντιστής, διαχειριστής, εγγυητής και ευεργέτης της
οικογένειας.
Είναι ο άνθρωπος της δουλειάς και του ιδρώτα,
που αναγκαστικά απουσιάζει, από το σπίτι, πολλές ώρες. Είναι η ατράνταχτη δωρική κολώνα,
πάνω στην οποία σκοντάφτουν, όχι μόνο κάθε
είδους ενδοοικογενειακές αταξίες, διαφορές,
διαμάχες, ζήλιες και παρεκτροπές, αλλά και
έξωθεν φόβοι, κακίες, απειλές, εχθρότητες και
κίνδυνοι. Είναι, στην οικογένεια, η ενσάρκωση
της δύναμης και του κύρους, της σιγουριάς και
της ασφάλειας, της ώριμης σκέψης και της πρόβλεψης, της τόλμης και της αποφασιστικότητας,
του αγωνιστικού πνεύματος και της πατρικής
αγάπης.
Είναι ο θεματοφύλακας των αξιών και των
ιδεωδών της φυλής και της κοινωνίας, που θεσπίζει κανόνες, χαράζει διαχωριστικές γραμμές, αναθέτει ρόλους και αναμένει τήρηση κι
εφαρμογή στην καθημερινή πρακτική. Είναι
ο ακαταπόνητος σύντροφος της μάνας, που τη
στηρίζει έμπρακτα, ηθικά και συναισθηματικά
και διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στη διαπαιδαγώγηση, τη συναισθηματική ωριμότητα, την
προσωπικότητα και τον επαγγελματικό προσανατολισμό των παιδιών. Η μακροχρόνια απουσία του, από το σπίτι, δημιουργεί πολλά και
δύσκολα προβλήματα, ιδιαίτερα στα παιδιά,
που θέλουν να βλέπουν συχνά τον πατέρα τους
και μαζί με τη μάνα, να παίζουν μαζί του και ν’
41
ασκούνται, να τον ρωτάνε για ό,τι τα απασχολεί,
να τους λύνει απορίες, να του λένε τα παράπονά
τους, να του ανακοινώνουν πράγματα, να μοιράζονται μαζί του τις επιτυχίες τους, ν’ ακούνε
την επιδοκιμασία του, να συμμετέχει στις χαρές
τους, να τα προστατεύει, να τα συμβουλεύει, να
τους εκδηλώνει την αγάπη του, να τους κάνει
δώρα, να τα συντροφεύει και να τα συνοδεύει,
να επισκέπτεται το σχολείο τους και να μαθαίνει
για την πρόοδό τους και άλλα παρεμφερή.
Ο πατέρας, μαζί με τη μάνα, είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε στη ζωή. Τον αγαπάμε, τον σεβόμαστε και τον τιμάμε. Έχει κι αυτός τη δική του
παγκόσμια ημέρα. Γιορτάζεται, κάθε χρόνο, στις
16 Ιουνίου.
Αυτά τα λίγα, για να μη μείνει με το παράπονο.
Κωνσταντίνος Σταθούλιας
Ποιήματα
Από … μεγάλο τζάκι.
Δεν είμαι παρακατιανός
δεν είμαι φτωχαδάκι,
μα είμαι από οικογένεια
κι από … μεγάλο τζάκι.
Τρία επί ενάμισυ
το τζάκι μου στου Φίλια
που αν ήταν σπίτι, μόνο του,
χώραε μια φαμίλια.
ΠΗΓ-ασος
Αν θες να μάθεις φίλε μου
ο ΠΗΓ-ασος ποιος είναι
τα κεφαλαία γράμματα ανάλυσε και
κρίνε.
Το Πι είναι το επώνυμο
το Ήτα του πατέρα
το Γάμμα είναι τ’ όνομα
κι αν δεν το βρεις καρτέρα.
Στο τεύχος το επόμενο
θα το βρεις επί λέξει
αν και πιστεύω, σίγουρα,
πως έχει διαρρεύσει.
ΠΗΓ-ασος
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
Εισαγωγή
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι είναι ο σημαντικότερος αγώνας του Ελληνισμού για την εθνική
αποκατάσταση, μετά την Επανάσταση του 1821.
Με θαυμαστή ομοψυχία, ιδιοφυή πολιτική και
διπλωματική αντιμετώπιση, άρτια στρατιωτική
προετοιμασία, γενναιότητα και αυτοθυσία, οι
Έλληνες κατόρθωσαν να ελευθερώσουν το μεγαλύτερο τμήμα του υπόδουλου Ελληνισμού και
διπλασίασαν την Ελληνική επικράτεια.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1910 αρχίζει μια
προσπάθεια συνεννόησης ανάμεσα στα Βαλκανικά κράτη. Στόχος τους είναι να διεκδικήσουν
τα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη
χερσόνησο του Αίμου και να απελευθερώσουν
τους υπόδουλους χριστιανικούς πληθυσμούς.
Επιπλέον με την εμφάνιση των Νεότουρκων,
οι χριστιανικοί λαοί της Βαλκανικής βρέθηκαν,
το 1912, σε ένα κοινό κίνδυνο. Τον κίνδυνο να
εκτουρκιστούν. Όλα τα παραπάνω οδήγησαν
σε επιδείνωση των σχέσεων της Τουρκίας με τα
Βαλκανικά κράτη.
Στις 29 Φεβρουαρίου 1912 η Σερβία και
η Βουλγαρία υπέγραψαν αμυντική συμμαχία
εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Βάσει της συμφωνίας σε περίπτωση νίκης επί των
Τούρκων, η Βουλγαρία θα προσαρτούσε τα εδάφη ανατολικά του Στρυμόνα, η Σερβία τα εδάφη
βόρεια του όρους Σκάρδος. Οι δύο χώρες δεν
κατάφεραν να συμφωνήσουν για το μοίρασμα
των εδαφών της Μακεδονίας. Στην συμμαχία
προστέθηκε αργότερα και το Μαυροβούνιο. Ο
Ελευθέριος Βενιζέλος που ήταν τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, θεωρώντας ότι, αν ξεσπάσει ένοπλη σύγκρουση στα Βαλκάνια χωρίς
Ελληνική συμμετοχή θα χανόταν για πάντα η δυνατότητα να υλοποιηθούν οι Ελληνικές εθνικές
διεκδικήσεις στη Μακεδονία και τη Θράκη, υπέγραψε στις 16 Μαΐου του 1912 αμυντική συμμαχία με τη Βουλγαρία. Οι δύο χώρες επίσης δεν
κατάφεραν να συμφωνήσουν για το μοίρασμα
των εδαφών της Μακεδονίας και συναίνεσαν
απλώς στο να κρατήσει κάθε χώρα όσα εδάφη
θα κατάφερνε να αποσπάσει από την Οθωμανική αυτοκρατορία.
Ένας παράγοντας που ώθησε την Βουλγαρική ηγεσία να δεχθεί τέτοιου είδους συμφωνία
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
ήταν το γεγονός πως η ήττα της Ελλάδας κατά
τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 είχε δημιουργήσει στους υπολοίπους Βαλκάνιους την
πεποίθηση ότι ο Ελληνικός στρατός δεν αποτελούσε υπολογίσιμο παράγοντα. Οι Βούλγαροι,
οι οποίοι θεωρούσαν ότι είναι «οι Πρώσοι των
Βαλκανίων», πίστευαν ότι στην καλύτερη περίπτωση ο Ελληνικός στρατός θα κολλούσε στα
σύνορα ή θα σημείωνε λίγες τοπικές επιτυχίες
χωρίς πάντως να μπορέσει να διεκδικήσει με
αξιώσεις εδάφη που αποτελούσαν στόχο της
Βουλγαρίας. Δέχθηκαν όμως την συμμαχία με
την Ελλάδα επειδή πίστευαν στο αξιόμαχο του
Ελληνικού στόλου, ο οποίος είχε την δυνατότητα να εμποδίσει την μεταφορά ενισχύσεων από
τα λιμάνια της Μικράς Ασίας προς την Ευρωπαϊκή Τουρκία, όπως και πράγματι έκανε.
Η Βαλκανική συμμαχία λοιπόν (Σερβία,
Μαυροβούνιο, Ελλάδα και Βουλγαρία) επιτέθηκε τον Οκτώβριο του 1912. Οι πολεμικές επιχειρήσεις, τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα,
είναι σκληρές. Ο Ελληνικός στρατός καταλαμβάνει εδάφη της Μακεδονίας και της Ηπείρου.
Απελευθερώνει σημαντικές πόλεις, όπως η Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα. Ο Ελληνικός στόλος
απελευθερώνει επίσης πολλά νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Οι σύμμαχοι τελικά καταφέρνουν να αποσπάσουν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία το Κοσσυφοπέδιο, την Μακεδονία και
το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης.
Το 1913, με τη συμμετοχή των Μεγάλων Δυνάμεων υπογράφεται στο Λονδίνο μια συνθήκη
μεταξύ των αντίπαλων πλευρών. Η ρύθμιση
των συνόρων όμως, ανάμεσα στα Βαλκανικά
κράτη, δημιουργεί προβλήματα μεταξύ τους
που αφορούν την τελική διανομή των κατακτημένων εδαφών. Έτσι, ξεσπά ο Β΄ Βαλκανικός
πόλεμος (αυτή τη φορά με τη συμμετοχή και
της Ρουμανίας). Η Βουλγαρία είναι αντιμέτωπη
στη συμμαχία Ελλάδας-Σερβίας. Τα Ελληνικά
στρατεύματα κερδίζουν σημαντικές νίκες και η
Βουλγαρία αναγκάζεται να υποχωρήσει χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που είχε
αρχικά κατακτήσει.
Η οριστική ρύθμιση των συνόρων των Βαλκανικών κρατών γίνεται με τη Συνθήκη του
Βουκουρεστίου, μετά το τέλος του πολέμου. Τα
42
Βαλκανικά κράτη με τους δύο πολέμους κερδίζουν σημαντικά εδάφη και επεκτείνουν τα σύνορά τους. Η Ελλάδα σχεδόν διπλασιάζει την
έκτασή της, με την προσάρτηση της υπόλοιπης
Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Κρήτης και των
νησιών του ανατολικού Αιγαίου.
Οι Βαλκανικοί πόλεμοι επαναπροσδιόρισαν
τα σύνορα στην Βαλκανική Χερσόνησο με την
Ελλάδα, τη Ρουμανία, το Μαυροβούνιο και τη
Σερβία να επεκτείνονται και την Βουλγαρία να
καταλαμβάνει τελικά την οροσειρά της Ροδόπης
και την Δυτική Θράκη.
Η Ελλάδα αποκόμισε το μεγαλύτερο κομμάτι της Ηπείρου και μοιράστηκε με την Σερβία
το μεγαλύτερο κομμάτι της διαφιλονικούμενης
περιοχής της Μακεδονίας. Το Μαυροβούνιο με
την Σερβία μοιράστηκαν το πρώην σαντζάκιο (=
τουρκική περιφέρεια) του Νόβι Πάζαρ, με την
δεύτερη να καταλαμβάνει και την περιοχή του
Κοσσυφοπεδίου.
Την ίδια στιγμή δημιουργήθηκε η ανεξάρτητη Αλβανία και η πολυεθνική Οθωμανική αυτοκρατορία σχεδόν εξαφανίστηκε από την Ευρωπαϊκή ήπειρο.
Α΄ Βαλκανικός πόλεμος
Τις παραμονές της κηρύξεως του πολέμου η
Τουρκία σκληραίνει τη στάσης της έναντι υποδούλων λαών. Σημειώνονται σφαγές στα Κότσανα της Σερβίας ενώ προβαίνει σε μια σειρά
προκλητικών ενεργειών σε βάρος των Βαλκάνιων συμμάχων. Γίνονται κατασχέσεις πολεμικού υλικού στα Σκόπια και στη Θεσσαλονίκη,
κατασχέσεις εμπορικών Ελληνικών πλοίων στην
Κων/πολη. Λαμβάνει χώρα προσβολή της Ελληνικής σημαίας του ατμόπλοιου «Ρούμελη» στο
Βαθύ Σάμου.
Στις 16 Σεπτεμβρίου 1912 η Τουρκία κηρύσσει επιστράτευση. Στις 17 Σεπτεμβρίου κηρύσσουν επιστράτευση τα Χριστιανικά κράτη.
Στις 25 Σεπτεμβρίου το Μαυροβούνιο κηρύσσει
πόλεμο στην Τουρκία. Στις 3 Οκτωβρίου ανακαλούνται οι Τούρκοι πρεσβευτές από Αθήνα,
Βελιγράδι και Σόφια. Στις 4 Οκτ κηρύσσεται
πόλεμος στην Τουρκία από Βουλγαρία και Σερβία και στις 5 Οκτ 1912 η Ελλάδα κηρύσσει τον
πόλεμο.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις που διεξήγαγε ο
Ελληνικός στρατός γίνονται σε τρία θέατρα επιχειρήσεων, στην Μακεδονία, την Ήπειρο και το
Αιγαίο Πέλαγος.
1. Επιχειρήσεις στη Μακεδονία.
Με την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων
1912-1913 οι δυνάμεις του Στρατού Ξηράς είχαν
προσανατολιστεί προς Θεσσαλία και Ήπειρο και
είχε οργανωθεί αντίστοιχα η Στρατιά Θεσσαλίας
και ο Στρατός Ηπείρου. Η Στρατιά Θεσσαλίας
ανερχόταν σε 100.000 άνδρες και 23.000 κτήνη
περίπου και περιλάμβανε 7 μεραρχίες, με ανά-
43
λογο πυροβολικό, ιππικό, μηχανικό, υγειονομικές υπηρεσίες κ.ά. με Αρχιστράτηγο τον τότε
Διάδοχο Κωνσταντίνο. Ο Στρατός της Ηπείρου
ανερχόταν σε 10.500 άνδρες περίπου, δηλαδή
μια μεραρχία, με Διοικητή τον Αντιστράτηγο
Κωνσταντίνο Σαπουντζάκη.
Η Στρατιά της Θεσσαλίας τις πρωινές ώρες
της 5ης Οκτωβρίου 1912 πέρασε την οροθετική γραμμή (την πασίγνωστη ΜΕΛΟΥΝΑ) και
προήλασε με τέσσερις Μεραρχίες (Ι, ΙΙ, ΙΙΙ,
ΙV), την ανεξάρτητη Ταξιαρχία ιππικού και τα
δύο αποσπάσματα Ευζώνων υπό τον Συνταγματάρχη (ΜΧ) Στέφανο Γεννάδη και τον Αντισυνταγματάρχη (ΜΧ) Κωνσταντίνο Κωνσταντινόπουλο (από 2 Τάγματα Ευζώνων το καθένα).
Ακολούθησαν δύο ακόμη Μεραρχίες (V και VΙ),
ενώ η τελευταία (VΙΙ) παρέμενε στη Λάρισα. Η
έξαρση και έξαψη της ελληνικής ψυχής μετατράπηκε, παρά την ισχυρή τουρκική αντίδραση,
σε θυελλώδη προέλαση, και απελευθέρωσε την
Ελασσόνα και τη Δεσκάτη, στις 6 Οκτωβρίου,
λαμβάνοντας την επαφή με τα στενά του Σαρανταπόρου, από τα οποία διερχόταν η οδός Λάρισας προς Κοζάνη και προς Θεσσαλονίκη (δεν
υπήρχε τότε η οδός διαμέσου των Τεμπών). Η
τοποθεσία Σαρανταπόρου ήταν από τη φύση
της εξαιρετικά ισχυρή και οχυρωμένη υπό την
επίβλεψη του αρχηγού της Γερμανικής στρατιωτικής αποστολής στην Τουρκία, Στρατηγού Φον
Ντερ Γκολτς, ο οποίος είχε δηλώσει ότι «το Σαραντάπορο είναι απόρθητο φρούριο και θα γίνει
ο τάφος των Ελλήνων, αν επιχειρήσουν να το
καταλάβουν».
Η επίθεση άρχισε στις 9 Οκτωβρίου 1912. Οι
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
τρεις μεραρχίες προχώρησαν με μεγάλη δυσκολία κάτω από δυσμενείς εδαφικές και καιρικές
συνθήκες και με μεγάλες απώλειες. Ωστόσο, η
IV Μεραρχία που ενεργούσε για την υπερκέραση των στενών από δυτικά, κατόρθωσε να φθάσει στα στενά της Πόρτας, που βρίσκονται πίσω
από τα στενά του Σαρανταπόρου, απειλώντας να
εγκλωβίσει τους Τούρκους. Βλέποντας την κατάσταση η Τουρκική διοίκηση διέταξε την υποχώρηση κατά τη νύκτα, που κατέληξε σε άτακτη
φυγή προς την περιοχή της Κοζάνης. Η ταχεία
και νικηφόρα έκβαση της Μάχης του Σαρανταπόρου - Λαζαράδων σε δύο ημέρες αύξησε το
ηθικό του Στρατού και άνοιξε τις πύλες για την
απελευθέρωση της Μακεδονίας. Οι απώλειες
του Ελληνικού στρατού ήταν 182 νεκροί και 995
τραυματίες. Οι απώλειες των Τούρκων ήταν σοβαρές, αλλά, το σπουδαιότερο, περιήλθαν στον
Ελληνικό στρατό 21 πυροβόλα από τα 24 που
είχαν οι Τούρκοι, πολλά οχήματα και άφθονο
πολεμικό υλικό.
Η προέλαση του Ελληνικού στρατού συνεχίστηκε. Στις 10 Οκτωβρίου εισήλθε ελευθερωτής
στην πόλη των Σερβίων και στις 11 Οκτωβρίου
απελευθέρωσε την Κοζάνη. Έτσι, στις 13 Οκτωβρίου οι πέντε μεραρχίες είχαν περάσει τον Αλιάκμονα και βρίσκονταν στο υψίπεδο της Κοζάνης. Μετά τις επιτυχίες αυτές η στρατιωτική
ηγεσία της χώρας με επικεφαλής τον αρχιστράτηγο διάδοχο Κωνσταντίνο βρέθηκε ενώπιον
ενός εξαιρετικά σοβαρού πολιτικοστρατιωτικού
προβλήματος: αν η στρατιά θα έπρεπε να προελάσει προς βορρά, δηλαδή προς Μοναστήρι ή να
στραφεί προς Ανατολάς, δηλαδή προς τη Θεσσαλονίκη. Ο Βενιζέλος όμως, αποβλέποντας
στον πολιτικό σκοπό του πολέμου, στον οποίο,
βέβαια, πρέπει να προσαρμόζεται η στρατιωτική στρατηγική, έστειλε στις 12 Οκτωβρίου στον
Αρχιστράτηγο το εξής τηλεγράφημα:
«Αρχηγόν Στρατού Θεσσαλίας, Αρ. 80099.
Αναμένω να μοι γνωρίσητε την περαιτέρω διεύθυνσιν ην θα ακολουθήση η προέλασις του
Στρατού Θεσσαλίας. Παρακαλώ μόνον να έχητε
υπ’ όψιν ότι σπουδαίοι πολιτικοί λόγοι επιβάλλουσιν να ευρεθώμεν μίαν ώραν ταχύτερον εις
Θεσσαλονίκην. Αθήναι 12-10-1912 ώρα 10:20
Βενιζέλος».
Επίσης, την ίδια μέρα, στις 15:35 ο υπουργός
των εξωτερικών Λάμπρος Κορομηλάς έστειλε
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
παρόμοιο τηλεγράφημα προς τον αρχιστράτηγο,
που τον ενημέρωνε για τις νίκες των άλλων Συμμάχων.
Στα τηλεγραφήματα αυτά αρχικά υπήρξε αρνητική απάντηση. Όταν, όμως, το γενικό
στρατηγείο ενημερώθηκε με νωπές πληροφορίες για την υποχώρηση του Τουρκικού στρατού
προς Θεσσαλονίκη, και μετά από νέα διαταγή
του πρωθυπουργού και υπουργού των Στρατιωτικών Ελευθερίου Βενιζέλου, η στρατιά τελικά
στράφηκε προς τη Θεσσαλονίκη και κινήθηκε
με τον κύριο όγκο της (πέντε μεραρχίες), βόρεια
της λίμνης των Γιαννιτσών -η λίμνη σήμερα έχει
αποξηρανθεί- αναπτυγμένη κατά τρόπο που να
μπορεί να αντιμετωπίσει και τις τρεις πιθανές
περιπτώσεις, δηλαδή, είτε ο εχθρός βρισκόταν
στα Γιαννιτσά είτε πίσω από το Λουδία είτε
ανατολικά του Αξιού, που φαινόταν και το λογικότερο. Οι Τούρκοι τελικά είχαν επιλέξει ως
αμυντική τοποθεσία και είχαν εγκαταστήσει τις
δυνάμεις τους στην πόλη των Γιαννιτσών και
στα γύρω χωριά.περίπου 25.000 άνδρες και 2430 πυροβόλα.
Σ’ αυτήν την περιοχή δόθηκε και η περίφημη μάχη των Γιαννιτσών, 19 και 20 Οκτωβρίου
1912. Μάχη «εκ συναντήσεως», μάχη «μη αναμενόμενη», που δόθηκε, κυρίως, στην πόλη των
Γιαννιτσών. Το πρωί της 19ης Οκτωβρίου άρχισε η προέλαση της Στρατιάς προς τα Γιαννιτσά,
με παράλληλη κίνηση των ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV και VΙ Μεραρχιών και κατεύθυνση της Ι Μεραρχίας προς
τα νότια της πόλης. Το πρωί της 20ής Οκτωβρίου, οι ελληνικές δυνάμεις επανέλαβαν την επίθεση πιέζοντας συνεχώς τον εχθρό, του οποίου
η αντίσταση άρχισε να κάμπτεται. Οι Τούρκοι
φοβούμενοι την αποκοπή των οδών σύμπτυξης
άρχισαν να υποχωρούν. Στις 11:00 ώρα της 20ής
Οκτωβρίου οι Ελληνικές δυνάμεις εισήλθαν στα
Γιαννιτσά και με αγώνα σώμα με σώμα τα απελευθέρωσαν, ενώ οι Τούρκοι εσπευσμένα υποχώρησαν προς Αξιό και Θεσσαλονίκη. Χάρη
στην περίλαμπρη αυτή νίκη του Ελληνικού
στρατού εξέλιπε πλέον και το τελευταίο κώλυμα
που έφρασσε το δρόμο προς Θεσσαλονίκη.
Από τις 24 Οκτωβρίου, ο Ελληνικός στρατός
προήλασε προς Θεσσαλονίκη. Το Γενικό Στρατηγείο που βρισκόταν στη βίλα Τόψιν, στο χωριό
Γέφυρα, δέχθηκε αντιπροσωπεία αποτελούμενη
από τον Σεφήκ Πασά και τους προξένους των με-
44
γάλων δυνάμεων για διαπραγματεύσεις και την
παράδοση της Θεσσαλονίκης κάτω από ορισμένους όρους, οι οποίοι απορρίφθηκαν. Το πρωί
της 26ης Οκτωβρίου επέστρεψε ο Σεφήκ Πασάς
με νέες προτάσεις, οι οποίες και αυτές απορρίφθηκαν και δόθηκε δίωρη προθεσμία για απάντηση. Αλλά και αυτή η διορία πέρασε άπρακτη.
Τελικά όμως ο Χασάν Ταξίν πασάς πείσθηκε ότι
πρέπει να παραδώσει τη Θεσσαλονίκη. Εντωμεταξύ δόθηκαν διαταγές προς την προπορευόμενη VΙΙ Μεραρχία και το απόσπασμα Ευζώνων
να σπεύσουν να καταλάβουν τη Θεσσαλονίκη
και μήνυμα προς τον διοικητή της Βουλγαρικής
μεραρχίας να σταματήσει, γιατί η Θεσσαλονίκη
ήδη παραδόθηκε στον Ελληνικό στρατό. Το ίδιο
βράδυ στις 23:00 δύο αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού [ο Αντισυνταγματάρχης (ΜΧ) Βίκτωρ Δούσμανης και ο Λοχαγός (ΜΧ) Ιωάννης
Μεταξάς] και ο πολιτικός σύμβουλος του Γενικού Στρατηγείου, Ίωνας Δραγούμης, με τον Χασάν Ταξίν πασά συνυπέγραψαν το πρωτόκολλο
παράδοσης της Θεσσαλονίκης.
Συνολικά παραδόθηκαν 1.000 αξιωματικοί
και 25.000 οπλίτες, ενώ άφθονο πολεμικό υλικό
(70 πυροβόλα, 30 πολυβόλα) περιήλθε στον Ελληνικό στρατό, ο οποίος εισήλθε στη Θεσσαλονίκη τις μεσημβρινές ώρες της επομένης με την Ι
Μεραρχία και επικεφαλής τον αρχιστράτηγο διάδοχο Κωνσταντίνο, γενόμενο ενθουσιωδώς δεκτό από το λαό της. Μάλιστα, όταν Βούλγαρος
αξιωματικός που είχε σταλεί προς τον Χασάν
Ταξίν Πασά για την παράδοση της πόλης στο
Βουλγαρικό στρατό πήρε την απάντηση: «μία
Θεσσαλονίκη είχα και αυτήν παρέδωσα στον Ελληνικό στρατό». Ακόμη στα «Απομνημονεύματά» του ο Χασάν Ταξίν, προφητικά, γράφει: «Ο
αγώνας χάθηκε άδοξα και συντριπτικά για τους
Τούρκους και θριαμβευτικά για τους Έλληνες. Η
Θεσσαλονίκη χάθηκε μεν, αλλά σώθηκε». Έτσι,
η Θεσσαλονίκη, μετά από 482 χρόνια σκλαβιάς
(από το 1430 έως το 1912), ξαναγύρισε στην
αγκαλιά της Μητέρας-Πατρίδας, ανήμερα της
γιορτής του προστάτη της αγίου Δημητρίου.
Μετά από αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις και
παρακλήσεις του Βούλγαρου στρατηγού Τεντόροφ δόθηκε η έγκριση το μεσημέρι της 27ης
Οκτωβρίου να εισέλθουν στη Θεσσαλονίκη 2
βουλγαρικά τάγματα (τελικά ήταν σύνταγμα),
ως «φιλοξενούμενοι» του Ελληνικού κράτους,
45
χωρίς, ωστόσο, να λείψουν προβλήματα και
επεισόδια με τους Έλληνες, τα οποία τελικά λύθηκαν με την έναρξη του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου.
Στο μεταξύ η V Μεραρχία, που είχε αναλάβει
την κάλυψη της στρατιάς από τα βορειοδυτικά,
τις πρώτες πρωινές ώρες της 24 Οκτωβρίου υπέστη αιφνιδιασμό από τολμηρή ενέργεια μικρού
Τουρκικού τμήματος στην περιοχή του Αμύνταιου, με αποτέλεσμα την πρόκληση πανικού
και τη διάλυσή της. Ευτυχώς, οι Τούρκοι δεν
εκμεταλλεύθηκαν πλήρως το γεγονός. Ωστόσο,
απαιτήθηκε πολύς χρόνος και προσπάθεια για
την επανασύνταξη της Μεραρχίας και την επανάληψη των επιθετικών επιχειρήσεων.
Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, η στρατιά Θεσσαλίας άφησε ένα τμήμα
της (τρεις μεραρχίες, ένα απόσπασμα και ένα
σύνταγμα ιππικού), υπό τον Υποστράτηγο Κωνσταντίνο Καλλάρη στη Θεσσαλονίκη και με τις
υπόλοιπες δυνάμεις της κατευθύνθηκε προς τη
δυτική Μακεδονία. Τα ελληνικά τμήματα, αφού
απελευθέρωσαν μετά από νικηφόρους αγώνες τη
δυτική Μακεδονία, στις 7 Νοεμβρίου τη Φλώρινα, χωρίς να προλάβουν να απελευθερώσουν
το Μοναστήρι που το είχαν ήδη καταλάβει οι
Σέρβοι την ίδια ημερομηνία, στις 7 Δεκεμβρίου
την Κορυτσά και στράφηκαν προς τα νότια. Οι
Τούρκοι των περιοχών αυτών προέβαλαν ισχυρή αντίσταση, αλλά μπροστά στην Ελληνική
υπεροχή, υποχρεώθηκαν να υποκύψουν. Στις 11
Νοεμβρίου απελευθερώθηκε και η Καστοριά.
Συγχρόνως, με την έναρξη των επιχειρήσεων, στις 5 Οκτωβρίου, Σώματα Εθελοντών Προσκόπων αποβιβάστηκαν στον κόλπο Ιερισσού
της Χαλκιδικής, όπου απελευθέρωσαν ένα μεγάλο τμήμα της, και στις 23 Οκτωβρίου εισήλθαν
στον Πολύγυρο.
2. Επιχειρήσεις στην Ήπειρο
Οι επιχειρήσεις του Ελληνικού στρατού
στην Ήπειρο, δύναμης 10.500 ανδρών, υπό τον
Αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Σαπουντζάκη, ήταν
περιορισμένες και η αποστολή τους ήταν αμυντική, αφού η κυρία επιθετική προσπάθεια ήταν
προς Μακεδονία.
Οι Τουρκικές δυνάμεις υπό τον Εσάτ Πασά
ανέρχονταν σε 20.000 άνδρες περίπου και κατείχαν το Μπιζάνι, μια «φύσει» και «θέσει» ισχυρή
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
αμυντική τοποθεσία, οργανωμένη από τη Γερμανική στρατιωτική αποστολή.
Στις 5 Οκτωβρίου ο Ελληνικός στρατός εξόρμησε από την περιοχή της Άρτας και απελευθέρωσε την Πρέβεζα, κατέλαβε τα Πέντε Πηγάδια, τα Πεστά και ανάγκασε τους Τούρκους να
συγκεντρωθούν στην ισχυρή οχυρωμένη τοποθεσία του Μπιζανίου. Ταυτόχρονα, στις 12 Νοεμβρίου ενισχύθηκε και η φρουρά Μετσόβου
από δυνάμεις που προέρχονταν από το σώμα
Γαριβαλδινών υπό τον στρατηγό Γαριβάλδη
Ριτσιόττι από τα Τρίκαλα, από το σώμα Ελλήνων ερυθροχιτώνων από τα Γρεβενά και από το
απόσπασμα δυτικής Μακεδονίας και με σώματα
εθελοντών Κρητών. Οι προσπάθειες για την κατάληψη του Μπιζανίου απέβησαν άκαρπες. Στις
10 Ιανουαρίου 1913 ο Αρχιστράτηγος με το Επιτελείο του, ανέλαβε τη διοίκηση της Στρατιάς, η
οποία εντωμεταξύ είχε ενισχυθεί, και η συνολική δύναμη ανήλθε σε 762 αξιωματικούς, 40.647
οπλίτες και 93 πυροβόλα, έναντι δύναμης των
Τούρκων 30.000 ανδρών και 112 πυροβόλων.
Η γενική επίθεση άρχισε στις 19 Φεβρουαρίου 1913. Η τολμηρή διείσδυση του 1ου
Συντάγματος Ευζώνων με διοικητή τον Αντισυνταγματάρχη Διονύσιο Παπαδόπουλο (8ο
Τάγμα Ευζώνων με Διοικητή τον Ταγματάρχη
Γεώργιο Ιατρίδη και το 9ο Τάγμα Ευζώνων με
Διοικητή τον Ταγματάρχη Ιωάννη Βελισσαρίου)
στο εσωτερικό της τοποθεσίας μέχρι τις παρυφές των Ιωαννίνων, ήταν ζωτικής σημασίας. Ο
Ταγματάρχης Βελισσαρίου ενεργώντας επί της
κατευθύνσεως ΡΑΨΙΣΤΑ (ΠΕΔΙΝΗ) - ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ - ΙΩΑΝΝΙΝΑ εκμεταλλευόμενος το
σκοτάδι και την σύμπτυξη των Τουρκικών δυνάμεων κατόρθωσε τη νύκτα 19/20 Φεβρουαρίου
να φθάσει στο χωριό Αγ. Ιωάννης, που απείχε
μόλις 2 χλμ. από τα Ιωάννινα. Εκεί οι Εύζωνοι
κυριεύουν πληθώρα υλικού και συλλαμβάνουν
πολλούς αιχμαλώτους. Επίσης αποκόπτουν τις
επικοινωνίες και εκμεταλλευόμενοι την σύγχυση και το σκοτάδι, παραπλανούν τους Τούρκους
για το μέγεθος της δυνάμεως που είχε εκτελέσει
την βαθιά διείσδυση, με αποτέλεσμα να εξαναγκασθεί η Τουρκική διοίκηση σε παράδοση χωρίς να έχει καταρρεύσει η αμυντική τοποθεσία
του Μπιζανίου. Η κατάληψη των Ιωαννίνων θεωρήθηκε προσωπική επιτυχία του Βελισσαρίου.
Στις 04:30 της 21ης Φεβρουαρίου 1913 ολο-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
κληρώθηκε η συμφωνία για την παράδοση των
Ιωαννίνων και στις 09:00 ο Ελληνικός Στρατός
εισήλθε στην πόλη κάτω από χειροκροτήματα
και ζητωκραυγές. Η είδηση της απελευθέρωσης
των Ιωαννίνων έγινε δεκτή με μεγάλο ενθουσιασμό από τον Ελληνικό λαό, απέσπασε ευμενέστατα σχόλια από τον Ευρωπαϊκό τύπο και ταυτόχρονα αναπτέρωσε το φρόνημα και το ηθικό
του Ελληνικού στρατού της Ηπείρου.
Αξίζει στο σημείο αυτό να παραθέσουμε την
ιστορία ενός «αφανούς» αλλά και τόσο ξεχωριστού ήρωα της μάχης του Μπιζανίου που δείχνει
την αυταπάρνηση και τον ηρωισμό του Έλληνα
μαχητή που κάνει τα αδύνατα να γίνονται δυνατά.
Ο Λοχίας Θεόδωρος Γκούτας υπηρετούσε
στο 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων και ήταν γιός παλαιού οπλαρχηγού του Ολύμπου. Διακρίθηκε
για πρώτη φορά στη μάχη των Γιαννιτσών, όταν
αιχμαλώτισε μία ολόκληρη Τουρκική πυροβολαρχία. Η πυροβολαρχία αυτή που αμυνόταν στο
χωριό Πυλωρύγι (τότε Πύλορικ) μετά την έφοδο
των Ευζώνων κατόρθωσε να φορτώσει το υλικό
της και να υποχωρήσει «δρομέως» προς ανατολάς. Κατά την κίνησή της όμως προσέκρουσε
στο Ευζωνικό τμήμα που διοικούσε ο Λοχίας
Γκούτας, ο οποίος την συνέλαβε και προς γενική κατάπληξη πάντων την οδήγησε σε φάλαγγα
στον Διοικητή της Μεραρχίας Συνταγματάρχη
Μηλιώτη Κομνηνό. Με την έγκριση του διοικητή του (Συνταγματάρχου Παπαδόπουλου Διονύσιου) είχε σχηματίσει Διμοιρία (25-30 ανδρών)
από εκλεκτούς Ευζώνους που αποτελούσε είδος τιμητικής φρουράς του Συνταγματάρχου.
Κατά την (αποτυχούσα τελικά) επίθεση της 7ης
Ιανουαρίου κατά του Μπιζανίου το Σύνταγμα
των Ευζώνων έχει καθηλωθεί σε μια χαράδρα
από δύο εχθρικά πολυβόλα με αποτέλεσμα να
μην μπορεί να συνεχίσει την επίθεση του. «...
Ο Παπαδόπουλος, κατέρυθρος εξ οργής, φωνάζει προς τον υπασπιστή του Δημητρακόπουλο
«Βρε Γιάννη φώναξέ μου τον σύνδεσμον του
Τάγματος» ... Προσελθόντος του συνδέσμου,
ο Συνταγματάρχης του λέγει: «Τρέξε να μου
φέρεις τον Γκούτα» και ο θαυμάσιος δεκανεύς
Εύζωνος εξηφανίσθη ταχέως καλυπτόμενος από
τον πυκνό θάμνο προς τα αριστερά. Μετ’ ολίγον
χρόνον δια της αυτής οδού επανήλθεν ακολουθούμενος από τον περιβόητο Λοχία Θεόδωρο
46
Γκούτα. ‘Ητο μετρίου αναστήματος, ισχνός με
μικρούς μέλανας οφθαλμούς και μικρόν αγκιστροειδώς εστριμμένο μύστακα. Μόλις προσήλθεν ενώπιον του Συνταγματάρχου ο τελευταίος
τον διέταξεν: «Αυτά τα πολυβόλα εκεί πάνω μας
γίνανε τσιμπούρι. Να τους βάλεις χέρι». Και ο
Λοχίας Γκούτας φέρων την δεξιά στο φεσάκι
του απαντά: «Μάλιστα κύριε Συνταγματάρχα»
και εξαφανίζεται έρπων σχεδόν δια μέσου των
βάτων. «Θα τα πάρη αυτός» απεφάνθη μετά
πεποιθήσεως ο Παπαδόπουλος. Εν τη ακμή της
μάχης, ο διοικητής του Συντάγματος διατάσσει
αφελέστατα ένα απλούν Λοχία να του κυριεύσει
τα πολυβόλα του εχθρού. Το έτι καταπληκτικώτερον είναι ότι ο Γκούτας μετ’ ολίγον είχε κυριεύσει τα δύο εχθρικά πολυβόλα, των οποίων το
πυρ διεκόπη αιφνιδίως. Ο Λοχίας Γκούτας τον
οποίον εσεβάσθησαν αι εχθρικαί σφαίρες κατά
τας μάχας, έπεσε την εσπέρα της ιδίας ημέρας
δολοφονηθείς ανάνδρως υπό φανατικού Τούρκου τραυματίου. Μεγαλόψυχος, όπως όλοι οι
γενναίοι, επλησίασεν Τούρκο τραυματία εις τον
οποίον έδωκε να πίη εκ του υδροδοχείου του,
και τότε ο άθλιος εκείνος υψώσας το παρακείμενο όπλο του επυροβόλησε, τραυματίσας καιρίως
τον Λοχία στην βουβωνική χώρα. Ο αετός του
Ολύμπου πριν αποθάνει εξεδικήθη, διότι αναρπάσας την ξιφολόγχην του κατέσφαξε τον άθλιον δολοφόνο. Μέ έρανο μεταξύ των αξιωματικών ανηγέρθη μαρμάρινος σταυρός στον τάφο
του Λοχία Γκούτα στη Λάζαινα Ιωαννίνων ...»
Το τέλος των επιχειρήσεων του Ελληνικού
στρατού στην Ήπειρο ήταν μέχρι τις 3 Μαρτίου 1913 η εκκαθάριση της Δυτικής και Βόρειας
Ηπείρου από τα υπολείμματα των Τουρκικών και
Αλβανικών συμμοριών που δρούσαν και τρομοκρατούσαν τους Έλληνες των περιοχών αυτών.
Η νικηφόρα προέλαση του Ελληνικού στρατού στη Βόρεια Ήπειρο είχε ως αποτέλεσμα
μέχρι τις 5 Μαρτίου 1913 να απελευθερώσει το
Αργυρόκαστρο, τη Χειμάρα, τους Αγίους Σαράντα, το Τεπελένι, την Πρεμετή και την Κλεισούρα.
Οι απελευθερωτικοί όμως αυτοί αγώνες
και θυσίες του Ελληνικού Στρατού στη Βόρειο
Ήπειρο, δυστυχώς, δεν είχαν τα αναμενόμενα
αποτελέσματα. Οι προαιώνιοι πόθοι και τα όνειρα των Ελλήνων της Βόρειας Ηπείρου έμειναν
τελικά ανεκπλήρωτα, αφού τελικά περιήλθε με
47
απόφαση των τότε μεγάλων δυνάμεων στο νεοσύστατο Αλβανικό κράτος, με το πρωτόκολλο
της Φλωρεντίας στις 4 Δεκεμβρίου 1913, που
επικυρώθηκε από τις μεγάλες δυνάμεις στις 13
Φεβρουαρίου 1914.
3. Ναυτικές – Αεροπορικές επιχειρήσεις.
Το Ελληνικό πολεμικό ναυτικό διέθετε το
στόλο του Αιγαίου υπό τον Υποναύαρχο Π.
Κουντουριώτη με 22 πολεμικά πλοία επιφανείας
και 1 υποβρύχιο, μεταξύ των οποίων ήταν και
το θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ». Κυριάρχησε απόλυτα στο Αιγαίο και απέκλεισε τις θαλάσσιες
συγκοινωνίες των Τούρκων. Επίσης διέθετε το
στόλο του Ιονίου υπό τον πλοίαρχο Δαμιανό με
9 πλοία.
Στις18 Οκτωβρίου 1912, ο Υποπλοίαρχος
Νικόλαος Βότσης κυβερνώντας το Τορπιλοβόλο 11 εισήλθε στο οχυρωμένο λιμάνι της Θεσσαλονίκης χωρίς να γίνει αντιληπτός, όπου και
εκτόξευσε τρεις τορπίλες κατά του τουρκικού
θωρηκτού «Φετχί Μπουλέντ» 3.000 τόνων, με
αποτέλεσμα οι δύο τορπίλες να ευστοχήσουν το
τουρκικό πολεμικό πλοίο, να βυθιστεί και ο Ν.
Βότσης να αποχωρήσει χωρίς καμία απώλεια.
Στις αρχές Νοεμβρίου ο στόλος του Αιγαίου
αποβίβασε αγήματα στο Άγιο Όρος και το απελευθέρωσε.
Ο Τουρκικός Στόλος επιχείρησε να βγει από
τα Στενά του Ελλησπόντου στο Αιγαίο. Στις 3
Δεκεμβρίου, κι ενώ ο Ελληνικός στόλος περιπολούσε διαρκώς την έξοδο των Δαρδανελίων, έγιναν αντιληπτοί οι καπνοί του εξερχομένου από
τα στενά Τουρκικού στόλου. Ώρα 9:22 η Τουρκική ναυαρχίδα «Χαϊρεδδίν Βαρβαρόσσα» μαζί
με τα θωρηκτά «Τουργούτ-Ρέις», «Μεσουδιέ»
και «Ασάρ-ι-Τεφίκ» και το καταδρομικό «Μετζιτιέ» ύστερα από εντολή του Τούρκου ναυάρχου
Ραμίζ Μπεή, άρχισαν να βάλλουν κατά του Ελληνικού στόλου, από απόσταση 12.500 μέτρων.
Απάντησαν τα ελληνικά πλοία και στις 9:35, το
«Αβέρωφ» ύψωσε το σήμα «Ζ», που καθιστά
την κίνησή του ανεξάρτητη, και, αφού αύξησε
την ταχύτητά του στους 20 κόμβους, διέγραψε
μία πολυγωνική πορεία και βρέθηκε στο μέσο
του Τουρκικού στόλου, βάλλον και βαλλόμενο
πανταχόθεν. Το Ελληνικό πλοίο χαμένο μέσα
στους καπνούς της μάχης, μαχόταν μόνο κατά
του εχθρικού στόλου και κατάφερε απανωτά
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
πλήγματα στην Τουρκική ναυαρχίδα. Όταν, μάλιστα, ο Τούρκος ναύαρχος Ραμίζ Μπέης αντιλήφθηκε το «Αβέρωφ» να έρχεται με ταχύτητα
κατεπάνω του, διέταξε στροφή 180 μοιρών και
επανείσοδο του τουρκικού στόλου στον Ελλήσποντο.
Η ναυμαχία της Έλλης διήρκεσε μία ώρα
και τα πυρά των Ελληνικών πυροβόλων είχαν
μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ευστοχία
από τα εχθρικά πυρά, προξενώντας φθορές στα
Τουρκικά πλοία και πάνω από 100 νεκρούς, ενώ
οι απώλειες του Ελληνικού ναυτικού ήταν δύο
νεκροί.
Στις 5 Ιανουαρίου 1913 ο Τουρκικός στόλος
επιχείρησε πάλι να βγεί στο Αιγαίο. Το πρωί
της ίδιας ημέρας, απέπλευσε επικεφαλής του
Ελληνικού στόλου, που τον συγκροτούσαν το
εύδρομο μάχης «Αβέρωφ» ναυαρχίδα, τα θωρηκτά «Σπέτσαι», «Ύδρα» και «Ψαρά» και 6-7
αντιτορπιλικά. Την ώρα που ο Ελληνικός στόλος εγκατέλειπε το Μούδρο (περί τις 09:45),
εμφανίζεται σε απόσταση 15 περίπου μιλίων
ο Τουρκικός στόλος του Ραμίζ Μπέη που τον
συγκροτούσαν τα θωρηκτά «Χαϊρεδδίν Βαρβαρόσσα», «Τουργούτ-Ρέϊς» και «Μεσουδιέ» το
εύδρομο/καταδρομικό «Μετζητιέ» και 5-8 αντιτορπιλικά και άλλα ελαφρά σκάφη. Ο Ελληνικός
στόλος στράφηκε αρχικά προς τα αριστερά για
να προσεγγίσει τον Τουρκικό και στη συνέχεια
δεξιά για να αποφύγει ελιγμούς του Τουρκικού
στόλου. Ώρα 11:35 ο Τουρκικός στόλος άρχισε
να βάλει με τα πυροβόλα του εναντίον των Ελληνικών πλοίων από απόσταση 8.400 μέτρων.
Ο Ελληνικός απάντησε αμέσως. Το πυροβολικό του Ελληνικού στόλου βάλει με καταιγιστικά πυρά εναντίον των Τουρκικών πλοίων. Ώρα
11:55 στο «Barbarossa» διακρίνονται πυρκαγιές
και το «Μεσουδιέ» που επλήγη από τα θωρηκτά
«Ψαρά» και «Ύδρα», εξέρχεται από τη γραμμή με
καπνούς πυρκαγιάς. Το θωρηκτό «Barbarossa»
έχει πληγεί και πάλι σοβαρά. Μία οβίδα 270 χιλιοστών έπληξε τον ιστό του, καταρρίπτοντας
την ιστορική σημαία του Χαριεντίν Βαρβαρόσα,
γεγονός που καταρράκωσε το ηθικό των Τούρκων. Ο Τουρκικός στόλος που βρισκόταν σε μια
τέτοια δυσχερή κατάσταση στρέφει αριστερά
με κατεύθυνση τα Δαρδανέλια, οπότε ο ναύαρχος Κουντουριώτης διατάσσει τον Ελληνικό
στόλο να στραφεί προς καταδίωξη του εχθρού,
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
που έπλεε προς τα στενά με μεγάλη αταξία. To
Αβέρωφ με ταχύτητα 20 μιλίων καταδιώκει τον
τουρκικό στόλο, τα πυροβόλα του στρέφονται
κατά του θωρηκτού «Τουργούτ» που βρίσκεται
στην ουρά του τουρκικού στόλου. Το πλήττει
καίρια. Το «Τουργούτ» αρχίζει να γέρνει. Έτσι
ο τουρκικός στόλος, ηττημένος κατέφυγε στα
Δαρδανέλια. Ο Ελληνικός στόλος είχε έναν και
μοναδικό τραυματία και ασήμαντες ζημιές στο
κατάστρωμα του «Αβέρωφ». Αντίθετα ο Τουρκικός στόλος είχε πολλούς νεκρούς και τραυματίες
και πολλές ζημιές στα πλοία του, στο πυροβολικό και τον εξοπλισμό του. Και κατά τη ναυμαχία αυτή, που έμεινε στην ιστορία ως ναυμαχία
της Λήμνου, αποδείχθηκε η ηθική υπεροχή του
Ναυάρχου, των πληρωμάτων και η δεξιότητα
των χειρισμών του «Αβέρωφ».
Έκτοτε ο Τουρκικός στόλος επιχείρησε διάφορες εξόδους από τον Ελλήσποντο, αλλά μόλις
αντιλαμβανόταν την παρουσία του Ελληνικού
στόλου, που είχε ως ορμητήριό του τον όρμο του
Μούδρου, επανερχόταν στα στενά, υπό την υπό
την προστασία των πολυβολείων του.
Έτσι απελευθερώθηκε η Λήμνος, τα νησιά
του βορείου Αιγαίου, η Θάσος, ο Άγ. Ευστράτιος, η Ίμβρος, η Σαμοθράκη, τα Ψαρά, η Τένεδος και η Ικαρία. Στη συνέχεια απελευθέρωθηκαν τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου (Λέσβος,
Χίος, Σάμος). Όλα τα νησιά του Αιγαίου είχαν
απελευθερωθεί πλην της Δωδεκανήσου, που από
τις 4 Μαΐου 1912 τελούσε υπό την κατοχή της
Ιταλίας.
Η Ελληνική αεροπορία στους Βαλκανικούς
πολέμους ήταν ενταγμένη στο Στρατό και στο
Ναυτικό. «Ο Λόχος Αεροπόρων», η πρώτη αεροπορική μονάδα είχε ενταχθεί στο Στρατό και
αρχικά διέθετε τέσσερα αεροπλάνα Farman.
Αργότερα προστέθηκαν άλλα τρία, καθώς και
ένα τουρκικό (Bleriot XI), λάφυρο του Στρατού
μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
Στις 5 Οκτωβρίου 1912, πραγματοποιήθηκε η πρώτη στον κόσμο πολεμική αεροπορική
αποστολή αναγνώρισης από τον Υπολοχαγό Δημήτριο Καμπέρο. Ο Καμπέρος εξετέλεσε πολύ
επικίνδυνες αποστολές και πρόσφερε με τις αναγνωριστικές του πτήσεις σημαντικές πληροφορίες για τις θέσεις και τις κινήσεις του εχθρού.
Για την ηρωική του δράση έλαβε το προσωνύμιο
«τρελός». Η έκφραση «Τρελοκαμπέρος χρησι-
48
μοποιήθηκε αργότερα (ακόμα και σήμερα) ευρύτατα στην γλώσσα μας. Στις 5 Δεκεμβρίου
1912 ο Υπολοχαγός Μιχαήλ Μουτούσης έκανε
αναγνωρίσεις πάνω από το Μπιζάνι ρίχνοντας
και αυτοσχέδιες βόμβες, ενώ έρριψε τρόφιμα
και εφημερίδες στους πολιορκημένους κατοίκους των Ιωαννίνων.
Η πρώτη πολεμική αποστολή του αεροπορικού σμήνους του στόλου προς όφελος των ναυτικών επιχειρήσεων και η πρώτη του είδους στον
κόσμο πραγματοποιήθηκε στις 24 Ιανουαρίου
1913. Ο Υπολοχαγός Μουτούσης ως χειριστής
και ο Σημαιοφόρος Α. Μωραϊτίνης ως παρατηρητής με το υδροπλάνο «Ναυτίλος» πραγματοποίησαν αναγνώριση και βομβαρδισμό από
τον αέρα του Τουρκικού ναυστάθμου Ναγαρά.
Ο Μωραϊτίνης εκπόνησε σχεδιάγραμμα με τη
διάταξη των εχθρικών πλοίων εντός του ναυστάθμου και θεωρείται το πρώτο στον κόσμο
σχεδιάγραμμα που εκπονήθηκε από αεροπορική
αναγνώριση.
Με τη Συνθήκη Ειρήνης του Λονδίνου, στις
17 Μαΐου 1913, μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας, Σερβίας και Μαυροβουνίου αφενός και της
Τουρκίας αφετέρου, τερματίστηκε ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος. Η συνθήκη προέβλεπε σε
γενικές γραμμές τον περιορισμό της Ευρωπαϊκής Τουρκίας στην Ανατολική Θράκη μέχρι τη
γραμμή Αίνου-Μηδείας, τα νησιά του Αιγαίου
και η Κρήτη περιέρχονται στην Ελλάδα και τη
δημιουργία αυτόνομης Αλβανίας στην οποία περιλήφθηκε και η Βόρεια Ήπειρος.
Β΄ Βαλκανικός πόλεμος
Η Βουλγαρία μετά την λήξη του Α΄ Βαλκανικού πολέμου δεν έμεινε ικανοποιημένη με τα
εδάφη που πήρε. Απαιτούσε τη Θεσσαλονίκη με
τον όρο μάλιστα: «τη Θεσσαλονίκη ή πόλεμο».
Μπροστά στον κίνδυνο αυτό Ελλάδα και Σερβία
συμμαχούν εναντίον της Βουλγαρίας.
Ο νέος Βαλκανικός πόλεμος ήταν καθ’ όλα
αναμενόμενος και επιβεβλημένος, μια περίτρανη
απόδειξη της επανάληψης της ιστορίας και της
δίκαιης, ηθικής χρησιμοποίησης της ακατάβλητης δύναμης των όπλων, ως μονόδρομου για την
αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας. Για τη
Βουλγαρική πλευρά στο πρόσωπο του αρχιστράτηγου Σαββώφ και του πρωθυπουργού Ντάνεφ
ανανεώνεται η εντολή του Κρούμου και του Σαμουήλ για την εκπλήρωση μιας «Μεγάλης Βουλγαρίας».
Ο Ελληνικός στρατός, καλείται να εκδιώξει
δια παντός τους κομιτατζήδες, από την ιερή γη
της Μακεδονίας.
«Το Ελληνικόν Έθνος εις εδραίαν στηριζόμενον πεποίθησιν επί την ισχύν του δικαίου του και
τον ηρωισμόν του στρατού του, του κλεϊσαντος
το Ελληνικόν όνομα και αναβιβάσαντος την Ελλάδα εις το ύψος των ηρωικών παραδόσεων και
της περιλάμπρου αυτού ιστορίας, ουδεμιάς και
πάλιν είμαι απολύτως βέβαιος θα φεισθή θυσίας
εις ευόδωσιν και του νέου αγώνος του συμπληρούντος και εξασφαλίζοντος το απελευθερωτι-
49
κόν έργον του πρώτου», τηλεγραφεί ο Βενιζέλος
προς τον Αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο στο στρατηγείο της Μπάλτζας.
Στις 16 Ιουνίου εκδηλώθηκε η Βουλγαρική
επίθεση σε ολόκληρο το μέτωπο της Ελληνοσερβικής διάταξης, στην ευρύτερη περιοχή Παγγαίου όρους και Γευγελής.
Στις 17 Ιουνίου 1913 τα Βουλγαρικά στρατεύματα κατέχουν τη γραμμή Βερτίσκος – Πολύκαστρο. Σχεδιάζουν επίθεση για την κατάληψη
της Θεσσαλονίκης στις 19 Ιουνίου. Ο Ελληνικός
στρατός όμως πρόλαβε τη Βουλγαρική ενέργεια
και με επιθετική εξόρμηση το πρωί της ίδιας μέρας τους ανάγκασε να αμυνθούν στην τοποθεσία
Κιλκίς – Λαχανά. Εκεί η 2η Βουλγαρική στρατιά
εγκατέστησε αμυντικά 1 μεραρχία και 3 ταξιαρχίες πεζικού. Επίσης διέθεσε ένα σύνταγμα ιππικού για την εκτέλεση αντεπιθέσεων. Το Ελληνικό
σχέδιο ενεργείας προέβλεπε την προέλαση των
Ελληνικών τμημάτων προς τα βόρεια και ανατολικά και την εκτόξευση επίθεσης σε δύο γενικές
κατευθύνσεις. Στις 19 Ιουνίου το πρωί άρχισε η
προέλαση του Ελληνικού στρατού σύμφωνα με
το σχέδιο ενεργείας. Στον τομέα Λαχανά τα ελληνικά τμήματα απώθησαν τις Βουλγαρικές προφυλακές και ανάγκασαν τις αντίπαλες δυνάμεις
να συμπτυχτούν στην κύρια αμυντική τοποθεσία.
Το πρωί της 20ής Ιουνίου άρχισε η κύρια επίθεση των Ελληνικών τμημάτων, όμως τα πυρά των
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Βουλγάρων ήταν φονικότατα και το έδαφος ακάλυπτο με αποτέλεσμα οι Ελληνικές δυνάμεις να
υποστούν μεγάλες απώλειες και να καθηλωθούν.
Στο μεταξύ η 7η μεραρχία συνέχισε επιτυχώς
την προέλασή της και απελευθέρωσε την Νιγρίτα. Στις 21 Ιουνίου η κρίση της μάχης έφτασε
στο κατακόρυφο με σειρά εφόδων δια της λόγχης. Στις 15:00 η 1η και 6η μεραρχία εξαπέλυσαν
ταυτόχρονη επίθεση κατά του τομέα Λαχανά. Τα
ελληνικά τμήματα που προχωρούσαν με όλους
τους αξιωματικούς στην πρώτη γραμμή έφτασαν
σε απόσταση εφόδου και όρμησαν με την λόγχη.
Στις 16:00 απελευθέρωσαν το χωριό Λαχανά και
καταδίωξαν τα υποχωρούντα Βουλγαρικά στρατεύματα μέχρι τα τελευταία υψώματα προς την
κοιλάδα του Στρυμόνα. Το μεγαλύτερο μέρος του
Βουλγαρικού στρατού τράπηκε σε φυγή προς τις
Σέρρες. Η συντριβή των Βουλγαρικών τμημάτων
θα ήταν ολοκληρωτική αν η 7η μεραρχία καταλάμβανε εγκαίρως τη γέφυρα του Στρυμόνα και
δεν επέτρεπε την οπισθοχώρηση των Βουλγάρων
προς τις Σέρρες. Στον τομέα του Κιλκίς ο Ελληνικός στρατός μετά από σκληρό αγώνα υποχρέωσε τα Βουλγαρικά στρατεύματα σε σύμπτυξη με
αποτέλεσμα από το πρώτο βράδυ να επιτευχτεί
πλήρης κατάληψη των Βουλγαρικών προφυλακών και επαφή με την κύρια αμυντική τοποθεσία
Κιλκίς. Οι Ελληνικές δυνάμεις υπέστησαν μεγάλες απώλειες καθώς το πεδινό έδαφος δεν τους
πρόσφερε καμία κάλυψη. Πέτυχαν όμως να προσεγγίσουν τις Βουλγαρικές θέσεις σε απόσταση
εφόδου και μέχρι το απόγευμα να εγκατασταθούν
στη γενική γραμμή Κάστρο – Μεγάλη Βρύση –
Κρηστώνη – Ποταμιά – Ακροποταμιά. Το γενικό
στρατηγείο επιδιώκοντας την ταχεία κατάληψη
του Κιλκίς διέταξε την εκτέλεση νυχτερινής επίθεσης. Η νυχτερινή επίθεση λόγω προβλημάτων
συντονισμού πραγματοποιήθηκε στις 03:30 το
πρωί μόνο από τη 2η μεραρχία η οποία παρά τις
απώλειες και την έλλειψη συνδρομής από τις
άλλες μεραρχίες κατάφερε να καταλάβει σημαντικές θέσεις των Βουλγάρων στα ανατολικά του
Κιλκίς. Με το πρώτο φως της 21ης Ιουνίου οι
υπόλοιπες μεραρχίες εξαπέλυσαν σφοδρότατη
επίθεση με συνεχείς εφόδους. Τα Βουλγαρικά
τμήματα άρχισαν να συμπτύσσονται προς τα βόρεια εγκαταλείποντας τις θέσεις τους. Στις 09:30
το πρωί της 21ης Ιουνίου οι ελληνικές δυνάμεις
διέσπασαν την αμυντική τοποθεσία και απελευ-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
θέρωσαν το Κιλκίς. Η μάχη του Κιλκίς – Λαχανά αποτελεί μία από τις φονικότερες μάχες της
Ελληνικής ιστορίας. Οι απώλειες του ελληνικού
στρατού ήταν 8.828 νεκροί και τραυματίες. Παράλληλα όμως αποτελεί μια από τις πιο ένδοξες
σελίδες της ιστορίας μας. Η νίκη αυτή, απόρροια
του υψηλού ηθικού, της ανδρείας και του ηρωισμού του Ελληνικού στρατού, απέφερε, εκτός
από την απελευθέρωση των πόλεων, τη σύλληψη
περίπου 2.500 αιχμαλώτων και την κυρίευση σημαντικού πολεμικού υλικού. Ας δούμε όμως πως
οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές διηγούνται τα γεγονότα της μάχης στα απομνημονεύματά τους.
«Την επίθεση κατά του λόφου Λαχανά την
15:30 ανέλαβε να ενεργήσει το 1/38 Σύνταγμα
Ευζώνων (Συνταγματάρχης Παπαδόπουλος Διονύσιος), το οποίο την ανέθεσε στο 9ο Τάγμα Ευζώνων (Ταγματάρχης Βελισσαρίου Ιωάννης) με
δύναμη έξη Λόχων Ευζώνων.
Μετά δεκάλεπτη προπαρασκευή πυροβολικού κατά τη διάρκεια της οποίας οι 6 Λόχοι του
Βελισσαρίoυ, προχωρούντες ταχέως, έφθασαν
σε απόσταση εφόδου από την πρώτη γραμμή των
Βουλγαρικών ορυγμάτων, το πυρ των αμυνομένων είχε εξασθενίσει σημαντικά. Ο Βελισσαρίου
άρπαξε από το γιακά τον περίφημο Βλάχο, τον
σαλπιγκτή του, και τον κράτησε ορθό και μπροστά στους Βούλγαρους να σαλπίζει επί 5 λεπτά
το σάλπισμα «εμπρός δια της λόγχης». Σύμφωνα
με τις οδηγίες του, οι Εύζωνοι έβαλαν αιφνιδίως
ταχύτατο ολιγόλεπτο πυρ εναντίον του εχθρού,
μετά το οποίο όρμησαν ακάθεκτοι και με βροντώδεις αλαλαγμούς εναντίον των επί της πρώτης
οφρύος του λόφου Βουλγαρικών χαρακωμάτων.
«...Η γραμμή των εφoρμώντων λόxων, με τις
απαστράπτoυσες υπό τον ήλιο υπερχίλιες λόγχες,
ομοίαζε με χαλύβδινη ταινία, η οποία απειλητική επήρχετο εναντίον των εχθρικών ορυγμάτων.
Πριν αύτη φθάσει σε απόσταση 150 μέτρων περίπου και καθ’ ήν στιγμήν το πυροβολικόν αναγκαζόταν να επιμηκύνει τη βολή του, οι αμυνόμενοι
εγκατέλειψαν τα χαρακώματα φεύγοντες, ολίγοι
κατ’ αρχήν και στη συνέχεια πολύ περισσότεροι, μόλις οι αλαλάζοντες Εύζωνοι πλησίασαν
τις θέσεις τους. Ο αγών υπήρξε σύντομος αλλά
μεγαλειώδης. Το Βουλγαρικό πυροβολικό ημύνθη λυσσωδώς μέχρι τελευταίας στιγμής, βάλλον
διά βολιδοφόρων με ρυθμιστή μηδέν. Η παρά τας
νοτίας κλιτείς του λόφου πυροβολαρχία καταλή-
50
φθηκε ολόκληρη, του Πυροβολάρχου και των
πλείστων πυροβολητών φονευθέντων επί τόπου.
Οι Βούλγαροι πανικόβλητοι εγκατέλειψαν 438
αιχμαλώτους και έξη πυροβόλα με τα κλείστρα
ανέπαφα, τα δυο δε εξ αυτών εγκατελήφθησαν
γεμάτα, των πυροβολητών λογχισθέντων επί των
πυροβόλων των. Το 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων
κατά την τριήμερη μάχη είχε συνολικά 252 νεκρούς και 443 τραυματίες, μεταξύ των οποίων
τον Δκτή του 8ου Τάγματος Ευζώνων Ταγματάρχη lατρίδη Γ., και όλους πλην ενός, τους διοικητάς Λόχων του Τάγματος Κρητών.
Οι πάντες έφευγαν πανικόβλητοι, ακολουθούντες το παράδειγμα του Συνταγματάρχου
Πέτεφ, διοικητού αμύνης Λαχανά, όστις καταληφθείς υπό επαισχύντου δειλίας ετράπη εις φυγήν
δι’ οδού, ην είναι δύσκολον και την ημέραν να
διέλθη τις έφιππος, ενώ αυτός διήλθε με επιμήκη
καλπασμόν κατά την νύκτα. Αληθείς εκατόμβας
εστοίχισαν αι έφοδοι εις τα ηρωικά μας Συντάγματα, αλλ’ η καταστροφή του εχθρού υπήρξε
τελεία. Η περιφανής αύτη νίκη των Ελληνικών
όπλων εξηγοράσθη διά πολλού αίματος, τα αποτελέσματα όμως αυτής είναι τοιαύτα, ώστε να
επιδράσωσιν επί της όλης εκστρατείας και να
εξασφαλίσωσι την ησυχίαν και την ασφάλειαν
της χώρας. Ο στρατηγός Ιβάνοφ αναγκάστηκε
να ομολογήσει: «όλα τα είχα προβλέψει, τα είχα
σκεφθεί, εκτός από την τρέλα των Ελλήνων».
Αυτή η ίδια «τρέλα», που ξεκίνησε από το
Κιλκίς και το Λαχανά οδήγησε τα Ελληνικά
στρατεύματα σε νέες νίκες.
Η 3η Μεραρχία συνεχίζοντας την καταδίωξη των Βουλγαρικών τμημάτων κατέλαβε μέχρι το βράδυ τα υψώματα βόρεια της πόλης της
Δοϊράνης. Η 10η Μεραρχία επιτέθηκε κατά των
υψωμάτων της διάβασης Περάσματα, στα νοτιοδυτικά της Δοϊράνης. Στις 10:00 ξεκίνησε να επιτίθεται και η 3η Μεραρχία. Ύστερα από σύντομο,
αλλά και σφοδρό αγώνα, τα ελληνικά τμήματα
κατάφεραν να απελευθερώσουν την πόλη της
Δοϊράνης. Τα Βουλγαρικά τμήματα συμπτήχθηκαν άτακτα προς βορρά, αφού απήγαγαν ως ομήρους τον Μητροπολίτη Πολυανής Φώτιο και 30
προκρίτους της πόλης. Αποτεφρώνουν επίσης, τη
μητρόπολη Πολυανής μαζί με τα αρχεία του Κώδικα, που αποτελούσαν τη σημαντικότερη καταγραφή της ιστορίας της περιοχής. Στο πέρασμά
τους κατά την οπισθοχώρηση, οι Βούλγαροι δεν
51
άφησαν τίποτα όρθιο, ούτε έμψυχο ούτε άψυχο
υλικό. Επρόκειτο για μια ολοκληρωτική καταστροφή.
Πολλοί Βούλγαροι συνελήφθησαν αιχμάλωτοι ενώ άλλοι στην προσπάθειά τους να διαφύγουν πνίγηκαν στην ομώνυμη λίμνη. Οι απώλειες της 10ης μεραρχίας ανήλθαν σε 106 νεκρούς
και 755 τραυματίες. Οι απώλειες της 3ης Μεραρχίας ανήλθαν σε 146 νεκρούς και τραυματίες. Η
νικηφόρα άλλα και ταχεία έκβαση της μάχης
της Δοϊράνης ήταν απόρροια της άρτιας εκπαίδευσης και του υψηλού ηθικού των Ελληνικών
τμημάτων. Μετά τη μάχη της Δοϊράνης ο Ελληνικός στρατός συνεχίζει την πορεία βόρεια προς
την περιοχή της Στρώμνιτσας. Από τις 24 μέχρι
τις 26 Ιουνίου σκληρές μάχες γίνονται στα περάσματα του όρους Μπέλεσι και μετά τη διήμερη
μάχη του Κωστουρίου - Ράμποβου οι Ελληνικές
δυνάμεις μπαίνουν στην πόλη της Στρώμνιτσας.
Γύρω από τη Στρώμνιτσα ο στρατός ανασυντάσσεται και μετά άλλα τμήματα προχωρούν βόρεια
στο εσωτερικό της Βουλγαρίας και άλλα ανατολικά για να απελευθερώσουν την υπόλοιπη Μακεδονία.
Στην ανατολική Μακεδονία τμήματα του
ελληνικού στρατού προχωρούν προς το Σιδηρόκαστρο. Μετά από σύντομες μάχες στη Βυρώνεια και το Νέο Πετρίτσι απελευθερώνουν το
Σιδηρόκαστρο όπου οι Βούλγαροι υποχωρώντας
διαπράττουν αγριότητες εις βάρος του άμαχου
Ελληνικού πληθυσμού. Επόμενος στόχος είναι
η πόλη των Σερρών που απελευθερώνεται στις
28 Ιουνίου και οι Βούλγαροι εγκαταλείπουν την
Ανατολική Μακεδονία υποχωρώντας προς τη
Δυτική Θράκη. Στις επόμενες μέρες ο ελληνικός
στρατός καταλαμβάνει την Αλεξανδρούπολη και
το Πόρτο Λάγος και η απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης ολοκληρώνεται με την είσοδο του
Ελληνικού στρατού στην Ξάνθη στις 12 Ιουλίου.
Στις 13 Ιουλίου 1913 ο ηρωικός Ταγματάρχης
Βελισαρίου Ιωάννης ο ήρωας του Μπιζανίου και
της μάχης του Κιλκίς – Λαχανά πέφτει μαχόμενος επικεφαλής του Τάγματος του, στη μάχη για
την κατάληψη του υψώματος 1378, στην τοποθεσία Ονιάρ Μαχαλά, εντός του Βουλγαρικού
εδάφους, όπου και ενταφιάσθηκε. Η μάχη αυτή
χαρακτηρίστηκε ως η σκληρότερη μάχη του πολέμου, έφερε αντιμέτωπα τα δύο πλέον επίλεκτα
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
τμήματα του Ελληνικού και του Βουλγαρικού
στρατού, το 1ο Σύνταγμα Ευζώνων και την Βασιλική φρουρά της Βουλγαρίας και στέφθηκε,
παρά τις τρομακτικές απώλειες, με νίκη των Ευζώνων. Από το 9ο Τάγματος Ευζώνων του Βελισσαρίου επέζησαν 1 Υπλγός και 75 Εύζωνοι.
Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος αντί συλλυπητήριων
απέστειλε στη σύζυγο του Βελισσαρίου το ακόλουθο τηλεγράφημα: «Χαιρετίζω τον ήρωα των
ηρώων».
Σημαντική είναι και η συμβολή του Ελληνικού στόλου. Ναυμαχίες δεν γίνονται, γιατί η
Βουλγαρία δεν είχε στόλο στο Αιγαίο, όμως τα
ελληνικά πλοία με ορμητήριο το λιμάνι της Θάσου συμβάλουν αποφασιστικά στις μεταφορές
του στρατού και στην κατάληψη παραλιακών
πόλεων και περιοχών όπως η Καβάλα, το Πόρτο
Λάγος και η Αλεξανδρούπολη. Στις 23 Ιουνίου
1913 τμήμα του Ελληνικού στόλου έλαβε διαταγή να κάνει παραπλανητικές διελεύσεις μπροστά
από το λιμάνι της Καβάλας που τότε κατείχαν οι
Βούλγαροι. Το θωρηκτό «Ύδρα» και μεταγωγικά πλοία πλέουν επανειλημμένα μπροστά από το
λιμάνι και δίνουν την εντύπωση στους Βούλγαρους ότι οι Έλληνες πρόκειται να επιβιβαστούν
στην Κεραμωτή ανατολικά της πόλης. Φοβούμενοι αυτό το ενδεχόμενο οι Βούλγαροι φεύγουν
από την πόλη και στις 26 Ιουνίου τα αντιτορπιλικά «Δόξα», «Πάνθηρ» και «Ιέραξ» απελευθερώνουν την Καβάλα. Το μένος των Βούλγαρων
κατά των Ελλήνων για τις απανωτές τους ήττες
στο πεδίο της μάχης εκδηλώθηκε με την σφαγή
του Δοξάτου. Το Δοξάτο ήταν μια κοινότητα 10
χιλιόμετρα περίπου από την πόλη της Δράμας.
Την Παρασκευή προς Σάββατο (28/29 Ιουνίου)
Βούλγαροι στρατιώτες, υπολείμματα πιθανόν
υποχωρούντων τμημάτων ή ανιχνευτές, προσπαθούν πυροβολώντας να πλησιάσουν το Δοξάτο,
για να το λεηλατήσουν. Όπως διατείνονται οι
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Βούλγαροι «επίσημοι» φαίνεται ότι Έλληνες
αντάρτες τους απέκρουσαν. Την Κυριακή 30 Ιουνίου 120 Βούλγαροι ιππείς και πεζοπόρα τμήματα περικυκλώσαν το Δοξάτο. Αφού άρπαξαν ότι
πολύτιμο βρήκαν, κατέσφαξαν χωρίς διακρίσεις
άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Ο τελικός απολογισμός ήταν τραγικός. Κατέσφαξαν 650 ανθρώπους από τους 1500 που ζούσαν στην πόλη. Μετά
τη σφαγή, το Δοξάτο παραδόθηκε στις φλόγες.
Πυρπολήθηκαν 240 σπίτια και 80 καταστήματα.
Η πλούσια κοινότητα, με τα λαμπρά οικοδομήματα, καταστράφηκε ολοσχερώς. Όταν έφτασε
ο Ελληνικός στρατός, αντίκριζε παντού καπνούς
και διάσπαρτα νεκρά ανθρώπινα κορμιά.
Στα άλλα μέτωπα του πολέμου η Βουλγαρία
χάνει την μια μάχη μετά την άλλη. Ο Ρουμανικός στρατός κάνει περίπατο από τη Δοβρουτσά
μέχρι τη Σόφια, χωρίς να συναντά ιδιαίτερες
αντιστάσεις. Η Τουρκία δράττεται της ευκαιρίας
και καταλαμβάνει την Αδριανούπολη. Ο Ντάνεφ
(προθυπουργός της Βουλγαρίας) ζητά απεγνωσμένα να τελειώσει η πολεμική περιπέτεια. Με
την προκαταρκτική συμφωνία για αναστολή των
εχθροπραξιών, τερματίζεται ουσιαστικά ο Β΄
Βαλκανικός πόλεμος, στις 18 Ιουλίου του 1913,
ένα μήνα ακριβώς μετά την κήρυξή του.
Η συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου 1913) τερμάτιζε οριστικά τους Βαλκανικούς
πολέμους. Σύμφωνα με την συνθήκη αυτή η
Ελλάδα κέρδισε το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, τη νότια Ήπειρο, την Κρήτη και τα
νησιά του Β.Α. Αιγαίου (Θάσος, Σαμοθράκη,
Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ικαρία), ηΣερβία
κέρδισε σημαντικό μέρος της ΒΔ. Μακεδονίας,
στη Βουλγαρία αποδόθηκε σημαντικό μέρος της
δυτικής Θράκης, η Τουρκία ανέκτησε την ανατολική Θράκη και τα Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό
Ιταλικό έλεγχο.
Χρήστος Β. Καραθανάσης
52
ΦΙΛΕΪΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Γιάννη Α. Παπαρρηγόπουλου
ΚΑΤΑΡΑ... ΣΤΟ ΑΠΕΥΘΥΣΜΕΝΟ... ΤΗΣ ΧΕΛΕΝ!!!
Παρακαλείσθε θερμότατα, να μη... γουρλώσετε τα μάτια σας, σαν του... ροφού, από την
απορία και την έκπληξη, εξ αιτίας αυτών που θα
σας αραδιάσω παρακάτω, γιατί αυτά, δεν είναι
αποκυήματα της νοσηράς φαντασίας μου, αλλά
είναι αποτέλεσμα ολόκληρης σειράς... ορθών
συλλογισμών, τους οποίους σπεύδω να σας τους
παραθέσω... παρακατούλια!!!
Σχεδόν αμέσως μετά τον αείμνηστο Ανδρέα
Παπανδρέου, όσο κι αν αυτό σας φαίνεται παράξενο, σειρά για να γίνω... Πρωθυπουργός της
Ελλάδας, είχα εγώ: ο Γιάννης Παπαρρηγόπουλος, του... Μπουζουκαντρέα και της Θανάσως
του Μπάτσιου, με τα... ρύπα γίδια και τις φούντες στα τσαρούχια της και όχι ο, φερόμενος
και ως λίαν... χρουσούζης: Κώστας Μητσοτάκης, γιατί θα ήμουνα... παρατρίχα... Ελληνο-Πολωνός, ως γιος του παραπάνω Έλληνα
πατέρα μου, ο οποίος στις αρχές της δεκαετίας
του 1920, ήταν μετανάστης στη Βόρειο Αμερική και της εκεί... γκομενοαγαπητικιάς του, της
Πολωνέζας μετανάστριας στην Αμερική, με το
αρχαιοπρεπές ελληνικό όνομα: Ελένη (το οποίο
ειρήσθω εν παρόδω, ο πατέρας μου το πρόφερε
αγγλοαμερικανιστί:... Χέλεν, δηλαδή με... παχυό-παχυό το γράμμα Χι), όπως ακριβώς και ο Ελληνο-Πολωνός Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος
ως γνωστόν, ήταν γιός του Έλληνα πατέρα του:
Γεωργίου Παπανδρέου και της πρώτης γυναίκας
του, της: Σοφίας Μινέικο, η οποία ήταν πολωνικής καταγωγής!!!
Το γιατί παρά... γουρουνότριχα, δεν έγινα...
Πρωθυπουργός της κατακαημένης... Ψωροκώσταινας, για να τη... “σώσω” κι εγώ, όπως την...
“έσωσαν” και οι δύο παραπάνω: Παπανδρέου
και Μητσοτάκης, είναι μια ολόκληρη ιστορία
53
και όσο κι αν σας
φαίνεται
περίεργο,
παράξενο και εντελώς απίθανο, οφείλεται αποκλειστικά και
μόνο: σε ένα οξύτατο,
λίαν παρατεταμένον
και λίαν... δύσοσμον:
“ηχηρόν εκφύσημα”,
το οποίο... “ξέφυγε”
ξαφνικά κι εντελώς
ακούσια εκ του... απευθυσμένου, της παραπάνω
Πολωνοαμερικάνας... γκομενοαγαπητικιάς του
πατέρα μου, της νεαράς μεν, αλλά λίαν απρόσεκτης και... “θορυβώδους”... Χέλεν!!!
Στην ιατρική επιστήμη, σε ούλα τα λεξικά της
ελληνικής γλώσσας: “απευθυσμένος” ονομάζεται το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου μας,
το λεγόμενο: “ορθό ή ευθύ έντερο” και για να
μην σας παρακουράζω κι εξ αυτού... ζαρώσει
το κούτελό σας από την πολλή σκέψη για να το
βρείτε, σπεύδω να σας βοηθήσω και να σας ενημερώσω ότι: είναι αυτό που ο λαός μας, χωρίς
να ντρέπεται και να... ντιργιέται, το αποκαλεί
κοινώς:... “κωλάντερο”!!!
Η συνηθισμένη και αρκούντως γνώριμη στα...
αυτιά μας, άμα δε και λίαν αισθητή στη... μύτη
μας, ηχηρή και... δύσοσμη έξοδος των αερίων
των εντέρων μας, από το παραπάνω... κωλάντερο, ονομάζεται επιστημονικά: “... ηχηρόν εκφύσημα” και ο λαός μας το ονομάζει απλά:... πόρδο, ως προερχόμενο εκ του αρχαιοτάτου ελληνικού ρήματος: “πέρδομαι”, αλλά και:... πορδή,
ως προερχομένη εκ του νεοελληνικού ρήματος:
“... πορδίζω”, από το οποίο ακολούθως προέρχεται η λέξη:... πορδαλάς, που είναι αυτός που...
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
πέρδεται ασυστόλως και ακαταπαύστως!!!
Στο σημείο αυτό κι ενώ έγραψα για τα παραπάνω... “ηχηρά εκφυσήματα” και τα ρήματα
“πέρδομαι και πορδίζω”, εντελώς συνειρμικά,
ήλθε και σφηνώθηκε στο... ελλιποβαρές μυαλό
μου, αυτό που είπε κάποτε, με τη χαρακτηριστική ντοπιολαλιά της, κάποια γυναίκα από ένα
χωριό της Γορτυνίας, όταν ήλθε σαν νύφη στου
Φίλια κι ένιωσε σαν να είχε πέσει σε βαλλομένη
ζώνη πεδινού... πυροβολικού, γιατί παρατήρησε
η καημένη ότι, οι Φιλαίοι άντρες... επέρδοντο
ασυστόλως: “Τσε στ’ Αγρίδι τσε δεν... κλάνουνε!!! Τσε εδώ στου Φίλια, τσε... μπαμ τσε...
μπουμ οι Φιλαίοι!”!!!
Εκτός απ’ το “ηχηρόν εκφύσημα”, υπάρχει
και το σχεδόν εντελώς... αθόρυβο, υπόκωφο και
συνεπώς... ύπουλο εκφύσημα, το οποίο εξέρχεται εκ του... κωλάντερου, λες και διαθέτει
αυτό... σιλανσιέ, δηλαδή ελληνιστί... σιγαστήρα
και το αντιλαμβάνεται κάποιος, μόνο από τη...
μοσχοβολιά, η οποία απλώνεται τριγύρω, σαν
άρωμα... “φοζέρ”, απ’ αυτόν που... “τειαφίζει”,
κατά τη γνωστή φιλέικη αλληγορική έννοια και
σημασία!!!
Το πιο πάνω αθόρυβο εκφύσημα, εκ του κωλάντερου, δηλαδή το... “τειάφισμα”, στο χωριό
μας, καθώς και στα γύρω χωριά της Κλειτορολευκασίας, το ονομάζουμε... “ξεφούσαιμα”, ως
προερχόμενο εκ του νεοελληνικού ρήματος:...
“ξεφουσαίνω”, το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω,
το... διαπράττουμε άπαντες και κυρίως οι γυναίκες, με... προεξάρχουσες τις γριές, λόγω της
σχεδόν φυσικής γυναικείας συστολής, σεμνότητας και αιδημοσύνης!!!
Δυστυχώς όμως για μένα, να μη γεννηθώ
Ελληνο-Πολωνός, σαν τον αείμνηστο Ανδρέα
Παπανδρέου και κυρίως για την καημένη την
Ψωροκώσταινα, να μην έχει την “τύχη” να γίνω
Πρωθυπουργός και... “Σωτήρας” της, το εκφύσημα εκ του... “απευθυσμένου” της παραπάνω...
γκομενοαγαπητικιάς του πατέρα μου, της... Χέλεν, δεν ήταν αθόρυβο, αλλά οξύτατο, λίαν
παρατεταμένο και αρκούντως... δύσοσμο, με
ολέθριο και οδυνηρό αποτέλεσμα, ο αείμνηστος
γεννήτοράς μου, να αηδιάσει και δυστυχώς να
την αποπέμψει σκαιότατα και να μην παντρευτεί, ώστε να γεννηθώ εγώ στο... Αμέρικα και
ύστερα να αριβάρω στο... Ελλάντα και να σας
κάτσω στο... σβέρκο!!!
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Το άκρως ατυχές παραπάνω περιστατικό, του
ακουσίου μεν, αλλά ηχηροτάτου, παρατεταμένου και δύσοσμου εκφυσήματος, εκ του “απευθυσμένου”, της πιο πάνω παρ’ ολίγον... μαμάς
μου, της Πολωνοαμερικάνας... Χέλεν, συνέβει
ως... παρακατούλια περιγράφεται!!!
Όπως σας ανέφερα και πιο πάνω, ο αείμνηστος πατέρας μου: Αντρέας Παπαρρηγόπουλος,
ο γιος του παππούλη μου του Καπετανόγιαννη
και της κυράκας μου της Καπετανογιαννιάς, ο
ονομαζόμενος και... “Δαίδαλος” και... “Μπουζουκαντρέας”, όταν ήταν 18 χρόνων, το έτος
1912, πήγε μετανάστης στη Βόρειο Αμερική,
δηλαδή στις σημερινές Ηνωμένες Πολιτείες
της Αμερικής (Η.Π.Α.) και παρέμεινε εκεί μέχρι το έτος 1923, οπότε και επέστρεψε οίκαδε
οριστικώς, για να αναλάβει, ως “προστάτης”,
τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις της φαμελιάς,
του γέροντα πατέρα του και παππού μου Καπετανόγιαννη, επειδή συνέβει να πεθάνει τότε, το
άλλο αγόρι της οικογένειας, ο νεαρός αδελφός
του και αείμνηστος θείος μου: Θεόδωρος Ι. Παπαρρηγόπουλος!!!
Εκεί στη Βόρειο Αμερική, όπως άλλωστε και
όλοι οι άλλοι Έλληνες μετανάστες, έκανε διάφορες δουλειές, όχι βέβαια του ποδαριού, που
λένε, αλλά χειρονακτικές και βαριές, στις οποίες κύρια και μάλιστα... προεξάρχοντα εργαλεία,
ήσαν ο... μανοράς, δηλαδή ο μεγάλος και βαρύς
κασμάς και το πτυάριον, δηλαδή το γνωστό σε
όλους μας φτυάρι!!!
Ο κασμάς και το φτυάρι, ήσαν οι πρώτοι και...
αχώριστοι σύντροφοι όλων των μεταναστών,
όταν το πόδι τους πατούσε, στο χώμα της νέας
τους πατρίδας!!! Κάποτε, πριν από αρκετά χρόνια, είχα ρωτήσει τον φίλο και ξάδελφό μου,
τον Θανάση Λυμπέρη, τι δουλειές έκανε τον
πρώτο καιρό, όταν είχε πάει μετανάστης στην
Αυστραλία και μου απάντησε στην αγγλική
γλώσσα: “πικ εντ σιάβολ”, αν θυμάμαι καλά, κι
επειδή εγώ κατάλαβα τι ήθελε να ειπεί με τις...
αγγλικούρες του, τον ρώτησα τι σημαίνουν και
μου απάντησε ότι στην ελληνική γλώσσα σημαίνουν: “κασμάς και φτυάρι!” ή “pick and
shovel”, αν τα γράφω σωστά, γιατί αγγλικά...
ουδέποτε έμαθα, επειδή τότε που εγώ πήγαινα
στο σχολείο, δυστυχώς μας μαθαίνανε μόνο λατινικά, όπως π.χ. το “Regina rozas amat”, που
διαβάζεται “ρεγκίνα ρόζας άματ” και σημαίνει
54
ότι: “Η βασίλισσα αγαπάει τα τριαντάφυλλα!”,
λες και... τσιουτσιουρήθηκα πάνω μου εγώ, αν
η βασίλισσα αγαπάει τα τριαντάφυλλα ή τις...
τσουκουνίδες και τα ξινολάπατα!!!
Όταν γινόταν η επέκταση-εξάπλωση των
Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, προς τις
Δυτικές Πολιτείες της, η οποία όπως γνωρίζετε ονομάστηκε: “Η κατάκτηση της Δύσης”, ο
πατέρας μου, καθώς και όλοι σχεδόν οι Φιλαίοι μετανάστες, στην Αμερική, ήσαν μέσα στις
στρατιές των εργατών, οι οποίοι, μέσα στις ερημιές, στις χαράδρες, στις απέραντες πεδιάδες
και στις... κωλοσάρες και μέσα στα χιόνια και
στα λιοπύρια, έστρωναν τις χιλιάδες των χιλιομέτρων των σιδηροδρομικών γραμμών, για τα
τρένα των διαφόρων αμερικανικών μεταφορικών εταιρειών!!!
Κάποτε, μετά από 7-8 χρόνια σκληρής 12ωρης
εργασίας και αιματηρής οικονομίας, μαζί με τον
πρώτο εξάδελφό του, τον Θεόδωρο Βλασίου
Θεοδωρακόπουλο, τον αδελφό του γνωστού
στους παλαιότερους: “Κουντούνη”, άνοιξαν ένα
μανάβικο συνεταιρικά, αγόρασαν κι ένα φορτηγάκι για να κουβαλάνε τα εμπορεύματα και τα
διάφορα... ζαρζαβατικά και επειδή οι δουλειές
πήγαιναν καλά, έγιναν και... αφεντικά και προσέλαβαν μια νεαρή υπάλληλο για πωλήτρια, η
οποία ήταν μετανάστρια από την Πολωνία και
την έλεγαν Έλεν, αλλά ο πατέρας μου την έλεγε... Χέλεν, επειδή στην αγγλική γλώσσα το
όνομα: Έλεν, γράφεται: “Helen”!!!
Αυτήν την Ελενίτσα από την Πολωνία, ο αείμνηστος γεννήτοράς μου, την... αγάπησε σφόδρα και είχε σκοπό να την παντρευτεί, αλλά κάποια μέρα που η... Χέλεν ήταν ανεβασμένη σ’
ένα καφάσι, για να φτάσει η καψερή μια πλεξάνα σκόρδα, που η ερμαδιακιά ήταν κρεμασμένη κάπως ψηλά, φαίνεται ότι... ζορίστηκε και
της συνέβει το ολέθριο και ατυχές ατόπημα, το
οποίο στην πράξη απέβει μοιραίο και ανεπανόρθωτο, γιατί της... ξέφυγε της άμοιρης, εκ του...
απευθυσμένου της, εντελώς άθελά της βέβαια,
ένα οξύτατο, λίαν παρατεταμένο, άμα δε και
λίαν... δύσοσμο “ηχηρόν εκφύσημα”, το οποίο,
όπως μας έλεγε αργότερα χαρακτηριστικά ο πατέρας μου, έκανε: “... Ντίίίίίνννν!”, δηλαδή είχε
ήχο διαρκή, παρατεταμένον και λίαν... καμπανιστόν!!!
Αυτό και μόνον το γεγονός του, όλως ακου-
55
σίως εξελθόντος “ηχηρού εκφυσήματος”, εκ
του... κωλάντερου της καημένης της Χέλεν και
χωρίς καμία άλλη αιτία και αφορμή εκ μέρους
της, ο παραπάνω πατέρας μου, αηδίασε λίαν και
τόσο πολύ τη σιχάθηκε την καψερή, που την...
εξαπόστειλε και από υπάλληλο και από... γκομενοφιλενάδα!!!
Στην προκειμένη περίπτωση, του έρωτα του
πατέρα μου και της Πολωνέζας... Χέλεν, έτυχε πλήρους εφαρμογής και μάλιστα σε όλη της
τη μεγαλοσύνη, η λαϊκή ρήση: “... Έκλασε η
νύφη... σχόλασε ο γάμος!”!!!
Ούτω πως όμως, από ένα εντελώς ακούσιο
“ηχηρόν εκφύσημα”, της νεαράς αλλά λίαν...
απρόσεκτης Πολωνέζας... Χέλεν, ατύχησα
προσωπικά, γιατί εξ αιτίας αυτού του “ηχηρού
εκφυσήματος”, δεν την παντρεύτηκε ο αείμνηστος πατέρας μου, για να γεννηθώ εγώ Ελληνο-Πολωνός, σαν τον Αντρέα Παπανδρέου και
πάνω στην ατυχία τη δική μου, ήλθε... καπάκι
και η ατυχία της κατακαημένης της Ψωροκώσταινας, επειδή δεν έγινα... Πρωθυπουργός της,
για να τη... σώσω, όπως την... έσωσε κι αυτός!!!
Το παραπάνω περιστατικό του “ηχηρού εκφυσήματος” εκ του απευθυσμένου της Χέλεν, μου
το διηγήθηκε ο αείμνηστος πατέρας μου, περί
τα μέσα της δεκαετίας του 1950, όταν ήμουνα
νέος και απόφοιτος του τότε... “οκταταξίου”
Γυμνασίου, αλλά χρήματα δεν διέθετε η οικογένειά μου για να σπουδάσω, αφού πρώτα βέβαια
δώσω εξετάσεις και εισαχθώ στη Νομική, δηλαδή στη μεγάλη του Γένους... Βοϊδοσχολή!!!
Στην Ελλάδα τότε και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960 (κι αυτό το λέω για τους νεώτερους, γιατί οι παλαιότεροι το γνωρίζουν πολύ
καλά), υπήρχε ανεργία χειρότερη από τη σημερινή, όσο κι αν αυτό φαίνεται απίθανο!!! Χιλιάδες νέοι, ακόμη και μεσόκοποι οικογενειάρχες
με δύο και τρία παιδιά, προσπαθούσαν εναγωνίως να μεταναστεύσουν, είτε στην Βόρειο Αμερική, είτε στην Αργεντινή, είτε στην Αυστραλία,
είτε στον Καναδά, είτε στη Νότιο Αφρική, είτε
στη Γερμανία, είτε στο Βέλγιο και αλλαχού, για
καλύτερους όρους ζωής και διαβίωσης!!!
Σήμερα στην Ελλάδα, παρά την οικονομική
κρίση, υπάρχουν πάρα πολλές, μικρές και μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, ενώ την πιο πάνω
εποχή, τέτοιες μονάδες, υπήρχαν ελάχιστες και
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
πάρα πολύ δύσκολα εύρισκε κανείς δουλειά!!!
Για να καταλάβετε, πόσα δύσκολα εύρισκε
κάποιος δουλειά τότε, θα σας αναφέρω ότι,
εγώ είχα θείο υπουργό και μάλιστα όταν Πρωθυπουργοί της Ελλάδας ήσαν οι: Παπάγος και
Καραμανλής κι εννοώ τον αείμνηστο Βασιλάκη
Παπαρρηγόπουλο, ο οποίος φοβούμενος μήπως
τον κατηγορήσουν για... νεποτισμό, δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να με... τρουπώσει πουθενά!!!
Το ότι ο παραπάνω θείος μου: Βασιλάκης Παπαρρηγόπουλος, δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να
με “τρουπώσει” πουθενά, στην περίπτωσή μου
ήταν για το καλό μου, με την έννοια της λαϊκής
ρήσης: “Κάθε εμπόδιο για καλό”, γιατί αργότερα βελτιώθηκαν τα οικονομικά της οικογένειάς μου και έτσι μου δόθηκε η δυνατότητα να
σπουδάσω, αλλά μέχρι τότε και για τέσσερα (4)
ολόκληρα χρόνια, ώσπου να εισαχθώ στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, έκανα
διάφορες δουλειές, οι οποίες ήσαν χειρότερες,
απ’ ότι να δουλεύεις... μανορά και πτυάριον,
όπως π.χ. ως εργάτης στο πραγματικό κολαστήριο του τουβλοκάμινου και ως φορτοεκφορτωτής, δηλαδή χαμάλης στο λιμάνι του Πειραιά,
να κουβαλάω πυρήνα με το... ζεμπίλι και να γίνομαι σαν τον... ποντικό που τον βγάζουν μέσα
από βαρέλι με πίσσα, από το... πυρηνέλαιο!!!
Κάποια μέρα που είχα γυρίσει απ’ το λιμάνι,
όπου ξεφόρτωνα πυρήνα με το ζεμπίλι από ένα
καΐκι και ήμουνα μέσα στην μαύρη λίγδα από το
πυρηνέλαιο, πέτυχα τον αείμνηστο πατέρα μου,
πάνω που, για πολλοστή φορά και χάριν αστεϊσμού διηγούνταν το περιστατικό του “ηχηρού
εκφυσήματος”, εκ του απευθυσμένου της Χέλεν, γεγονός που ήταν και η αιτία που δεν την
παντρεύτηκε, και σκέφτηκα να τον “δουλέψω”
ελαφρώς!
Έτσι παίρνοντας ύφος αγανακτισμένου, λόγω
της δήθεν κατάντιας μου να δουλεύω χαμάλης
στο λιμάνι του Πειραιά, αντί να είμαι στην Αμερική και να λέω την... “Καραγιάνναινα”, άρχισα
να τον... κατηγορώ λέγοντάς του: “Άειντε ρε πατέρα! Κάθεσαι και γελάς με το πάθημα της καημένης της... Χέλεν και ακόμη δεν έχεις καταλάβει ότι, τα έκανες... κουλουβάχατα τότε, που δεν
την παντρεύτηκες, για έναν... πόρδο, την καψερή, για να είμαι εγώ σήμερα... Ελληνο-ΠολωνοΑμερικανάκι και να σπουδάζω στα... Κολέγια
και στα αμερικάνικα Πανεπιστήμια!”!!!
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
“Και τι ήθελες να κάμω βρε... όρνιο της...
Κλειβωκάς; Να την παντρευτώ, για να με...
αερίζει κατάμουτρα μια ολόκληρη ζωή;”, μου
απάντησε στα σοβαρά ο αείμνηστος γεννήτοράς
μου, ο οποίος προφανέστατα, δεν είχε αντιληφθεί ότι τον “δούλευα”!!!
“Και βέβαια έπρεπε να την παντρευτείς, επειδή προφανώς της... ξέφυγε της κοπέλας! Άσε
που μπορεί να είχε φάει και... φασούλια ή να
είχε... κόψιμο η καημένη εκείνη την ημέρα!”!!!
Και συνέχισα ακάθεκτος:
“Δεν βλέπεις ρε πατέρα ότι, για έναν... πόρδο
κατάντησα... χαμάλης στο λιμάνι του Πειραιά,
για να ξεφορτώνω πυρήνα με το ζεμπίλι και να
γίνομαι κατάμαυρος σαν τον... αράπη από το
πυρηνέλαιο; Μα για έναν... πόρδο βρε αδελφέ;
Για έναν... πόρδο;”, του απάντησα και τότε αυτός δεν κρατήθηκε άλλο και με “περιποιήθηκε”
λέγοντάς μου τη συνηθισμένη του βρισιά: “Άντε
να μου χαθείς από δω χάμου ρε... όρνιο! Μαγαρίζω και το... πουλί!”!!!
“Μα για έναν... πόρδο, ρε πατέρα!”, επανέλαβα εγώ, αφού πρώτα είχα απομακρυνθεί από
κοντά του, για να μη δώσει καμιά... ανάστροφη,
με τη χερούκλα του και μου τσαλακώσει τη...
μόστρα!!!
Πάντως θα πρέπει κι εσείς να συνομολογήσετε και να παραδεχτείτε ότι: εάν δεν... ξέφευγε
το... κροτούν αέριον, εκ του “απευθυσμένου”
της Πολωνέζας... Χέλεν, εγώ σήμερα μπορεί να
ήμουνα, τουλάχιστον... Πρωθυπουργός της Ελλάδας, αν όχι και... Πρεζιντέντε των... Κολλημένων Πολιτειών της Αμερικής!!! Κι εδώ που
τα λέμε: Καλύτερος είναι ο μάπας ο Μπους ή ο
Μπάρακ Ομπάμα, που είναι και λίγο... σκούρος;
Ε, όχι βέβαια! Γι’ αυτό το φωνάζω, στεντορεία
τη φωνή: “Κατάρα στο... απευθυσμένο της...
Χέλεν!”!!!
56
Καλλιτεχνική
γωνία
ΜουσικοΦΙΛΙΑ
Επιμέλεια: Β. Δρακόπουλος
Η στήλη αυτή αποτελεί ένα μουσικό βοήθημα για όσους επιθυμούν
να δραπετεύουν, έστω και για λίγο, από την καθημερινότητα, μέσα
από ήχους και μελωδίες το άκουσμα των οποίων οδηγεί πολλές φορές σε μυστηριώδεις οδούς. Σε κάθε τεύχος φιλοξενούμε κριτικές
δίσκων, αφιερώματα σε εκπροσώπους της μουσικής τέχνης, ιστορικές αναδρομές σε μουσικά δρώμενα, κ.ά. γραμμένα από όλους εμάς
οι οποίοι πιστεύουμε ότι η μουσική δεν αποτελεί απλώς διασκέδαση, αλλά τρόπο ζωής. Πάρτε μολύβι και χαρτί ή έναν επεξεργαστή
κειμένου σε έναν Η/Υ και μοιραστείτε μαζί μας τις εντυπώσεις σας
για έναν αγαπημένο σας ή όχι δίσκο, κάνετε μία ανάλυσή του ή
γράψτε ένα άρθρο για μία μουσική καλλιτεχνική προσωπικότητα η οποία σας έχει επηρεάσει ποικιλοτρόπως. Στείλτε τα κείμενά σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected] και… αναμείνατε στο
στερεοφωνικό σας. Πάντοτε υπάρχει λίγος χρόνος για ένα καινούργιο άκουσμα.
Στο τρέχον τεύχος:
Ο Τζίμης Πανούσης (Τζιμάκος), ύστερα από αρκετούς μήνες απουσίας από την Αθηναϊκή μουσική
σκηνή, επέστρεψε δυναμικώς στον ανακαινισμένο
χώρο του TROIKA Club (Τρόικα Club - Οδός
Πειραιώς 178), για να παρουσιάσει ένα καυστικό
πρόγραμμα με έντονες στιγμές αυθορμητισμού και
σάτιρας.
Αφιέρωμα
Η επιστροφή του πιο ανατρεπτικού καλλιτέχνη Τζίμη
Πανούση, γνωστός και ως Τζιμάκος, στο TROIKA
Club ή ΤΡΟΙΚΑ Club, ήλθε να ταράξει τα νερά της
νυχτερινής διασκέδασης με καυστικά σχόλια και στιγμές σάτιρας.
Το Troika Club - Πανούσης άνοιγε την αυλαία του
κάθε Παρασκευή και Σάββατο και παρουσίαζε τον
γνωστό τραγουδιστή, συνθέτη και ηθοποιό, ο οποίος
προσέφερε διακεκριμένα βράδια διασκέδασης γεμάτα
από στιγμές «γέλιου και προβληματισμού». Ο Τζίμης
57
Συμμετείχαν:
Βασίλης Γκίνος: πλήκτρα
Στέλιος Φράγκος: κιθάρες
Βασίλης Κοκκώνης: τύμπανα
Γιώργος Κωστόπουλος: βαθύφωνη κιθάρα
Αρης Κουντούρης: ηχοληψία
Ντίνος Πιτυχούτης: φωτισμοί
Γιάννης Βάμβουρας: εικονοσειρές (video)
Τζίμης Πανούσης
Πανούσης με τον μοναδικό του τρόπο ερμηνείας,
χρησιμοποιώντας στοχευμένη αθυροστομία και ευθυμία, σχολίαζε την έντονη επιρροή της ΤΡΟΙΚΑ στην
χώρα μας, εξ ου και το όνομα TROIKA Club (Τρόικα Club).
Δεν δίσταζε δε να τα βάλει και με τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων. Περισσότερα από τριάντα έτη
στη βιοπάλη, ο Τζίμης Πανούσης εξακολουθεί να
μας εκπλήσσει. Τόσο σκληρός όσο και διασκεδαστικός εξακολουθεί να ευρίσκεται στην πρώτη γραμμή
ΜΟΥΣΙΚΟΦΙΛΙΑ
της αφυπνιστικής σάτιρας σε μια εποχή που προσφέρεται ιδανικώς για κάτι τέτοιο. Έχοντας εμπειρία στον
χώρο, ο Τζίμης Πανούσης επέστρεψε για να μας μεταδώσει τον τρόπο με τον οποίο εκείνος βλέπει πως
εξελίσσονται τα δρώμενα.
Πρόκειται για ένα πολυτάλαντο πρόσωπο, καθώς έχει
στο ενεργητικό του παρουσία στην τηλεόραση, ραδιόφωνο, κινηματογράφο. Μουσικώς αυτοδίδακτος,
έγινε γνωστός με το συγκρότημα Μουσικές Ταξιαρ-
χίες, όπου κατείχε ηγετικό ρόλο.
Ακολουθούν αρκετές δισκογραφικές του δουλειές
που αγαπήθηκαν από τον κοινό. Άλλωστε, δεν είναι
τυχαίο αυτό το οποίο λέγεται: «Αν τον έχεις ακούσει
έστω και μια φορά στο ραδιόφωνο ή τον έχεις δει σε
παράσταση, αν έχεις προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσεις τους στίχους των τραγουδιών του ή γελάς με την
υπερβολή των αστείων του τότε δεν είσαι ανυποψίαστος αναγνώστης…»
Τζίμης Πανούσης @ Τρόικα Club, 13/04/13
Τελευταίο Σάββατο και η αίθουσα σχεδόν πλήρης. Με
180 ή 160 ευρώ η φιάλη ανά τέσσερα άτομα (όρθιοι
15 ευρώ έμπροσθεν, όμως, της σκηνής), αναρωτηθήκαμε για το πώς καταφέρνουμε κάτι τέτοιο ακόμη
και σήμερα. Γύρω στις 23.00 ο γνωστός μας Ντίνος
έδωσε ήχο στη φωνή του πρωταγωνιστή και ξεκίνησε
το θεατρικό, μουσικοχορευτικό γαϊτανάκι ως αναλώσιμος νάνος τον οποίο σκότωσε ο Τζίμης με καψούλι
βρωμερό. Δυάδα μαυροφορεμένων καλογραιών με
φερετζέ, χόρεψε συγχρόνως σε στύλους τύπου striptease αποκαλύπτοντας ουχί το απαγορευμένο τους
πρόσωπο, μα όλα τα υπόλοιπα.
Πρώτο τραγούδι το «Άντε γαμήσου εργατιά» και
δεύτερο το «Κάγκελα παντού». Μόλον ότι οι προκλητικοί στίχοι και ο σατιρικός λόγος είναι το σήμα
κατατεθέν του δημιουργού, προσωπικώς εκτιμώ την
μουσική του όψη. Είναι σημαντικό πως τα τραγούδια του ακούγονται ευχαρίστως εν έτη 2013. Δείχνουν
ΜΟΥΣΙΚΟΦΙΛΙΑ
μάλιστα τη διαχρονικότητά τους με χαρακτηριστικότερο όλων το «Αχ! Ευρώπη». Τραγούδια που γράφηκαν, όταν όλα έδειχναν τέλεια. Αυτό ίσως να είναι
το σημαντικότερο μέρος της εφετινής παράστασης.
Τα ακουσθέντα τραγούδια. Τα τραγούδια που δεν θα
θυμηθούν οι ραδιοφωνικοί σταθμοί για τους δικούς
τους λόγους. «Το γυφτάκι» και πολλά άλλα τραγούδια
ενάντια στο «σύστημα» δίχως, όμως, να έχουν αντικατασταθεί με καινούργια. Δύο ώρες και σαράντα πέντε λεπτά (έναρξη 23.00 και λήξη 1.45 π.μ.) με ένα
μισάωρο διάλειμμα στη μέση για ναρκωτικά στα παρασκήνια, όπως πάντοτε δηλώνει δημοσίως ο ηγέτης
του συγκροτήματος, και η μεταλλογενής μεταμόρφωση της παράστασης να οδηγείται από το όργανο που
χειρίστηκε με τόλμη και θάρρος ο Στέλιος Φράγκος,
γνωστός μεταξύ άλλων ως κιθαριστής των Deus X
Machina.
Ως είθισται, το βάρος του καταλόγου των τραγουδιών
58
του εφετινού προγράμματος έγειρε την πλάστιγγα
προς την πρόσφατη δισκογραφική του δουλειά «ObiΟbi-Βi». Άλλωστε, η δισκογραφική απουσία του
Τζιμάκου τα τελευταία είκοσι έτη μας υποχρέωνε να
ακούμε τα ακυκλοφόρητα τραγούδια του από σκηνής.
Παρά ταύτα, η πρόσφατη κυκλοφορία του εν λόγω
λευκώματος με την Κυριακάτικη εφημερίδα Real
News έδωσε νόημα στη λέξη χαρμολύπη. Μεγάλη
η χαρά όπου επί τέλους αποκτούσαμε τους καινούργιους μελοποιημένους στίχους του προς κατά βούληση
ακρόαση δίχως τα παλαμάκια και τους διαλόγους μιας
ζωντανής ηχογράφησης. Λύπη, αν όχι απορία ή θυμό
για αυτό που αποφάσισε να κάνει ο ίδιος άνθρωπος
τον οποίο προ τετραετίας χειροκρότησα νοερώς, όταν
είχε τη φαεινή ιδέα να εκδώσει δύο DVD με δώρο
εφημερίδα, εξευτελίζοντας το Ελληνικό φαινόμενο
των Κυριακάτικων εφημερίδων ζυγίζουσες έναν τόνο
μετά των συνοδευτικών «δώρων» κάθε επτά ημέρες
στα περίπτερα!
O Τζίμης Πανούσης τα τελευταία έτη γίνεται ολοένα
και πιο αντιφατικός. Σαν να παλινδρομεί μεταξύ δύο
εντελώς διαφορετικών κόσμων. Όμως, από ένα σημείο και μετά είναι τόσο αποκλίνουσες οι οδηγούσες
προς αυτούς οδοί, ώστε η ταυτόχρονη διάβασή τους
καθίσταται ανέφικτη. Αν μη τι άλλο, η εποχή προσφέρεται σε πολύ μεγάλο βαθμό για ουσιαστική πολιτική
σάτιρα, επομένως και κριτική, κομμάτι δευτερεύον σε
σχέση με το υβρεολόγιο.
Δεν είμαι σίγουρος, εάν η κριτική στην γυναίκα του
Νταλάρα και τα σπίτια της προσθέτει πλέον κάτι
σε ένα πρόγραμμα του Πανούση, όπως και η ενίοτε
επιτηδευμένη προσπάθεια να δημιουργήσει συζητήσεις. (Τούρκικη σημαία, γυμνές χορεύτριες ντυμένες
μουσουλμάνες, αγκυλωτός σταυρός μέσα στο αστέρι
του Δαυίδ κ.ά.). Τα τσαντάκια των γυναικών, οι τηλεφωνικές φάρσες κ.ά. έχουν ειπωθεί και έχουν γίνει
με πιο επιτυχημένο τρόπο κατά το παρελθόν. Επίσης,
το να διαφημίζεις χαριτολογώντας με «δείγμα δωρεάν» στην είσοδο το πρόγραμμα ως το ακριβότερο, δεν
ρίχνει την τιμή του. Το ενάντιο στο σύστημα δεν έχει
πλέον τόση πέραση, χωρίς να συμβαδίζει με το επί
της ουσίας ενάντιο. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να χαρακτηριστείς λαϊκιστής, όταν κατακρίνεις την ακριβή
ζωή των άλλων καλλιτεχνών, ενώ ταυτοχρόνως αμείβεσαι πλουσιοπάροχα, ενώ το ακριβό αυτοκίνητό σου
είναι σταθμευμένο έξω από το μαγαζί. Μας προσφώνησε, όμως, με τον πιο εύστοχο τρόπο στο πρόγραμμά
του. Ήμασταν οι «Σύντροφοι καταναλωτές».
Το κοινό κάπως ανομοιογενές, μεγαλύτερης ηλικίας
59
απ’ ότι συνήθως, δεν έδειξε να ξεκαρδίζεται, όπως
συνέβαινε παλαιότερα στα σημεία του πεζού λόγου,
αλλά ούτε και να νιώθει ή εκτονώνεται ιδιαιτέρως στα
σημεία των τραγουδιών τα οποία, δυστυχώς, φαίνεται να πέρασαν σε δεύτερη μοίρα. Οι περισσότεροι
ανέμεναν πότε θα σταματήσει το τραγούδι για να
ακούσουν τον επόμενο διάλογο. Οι παλαιές, γνώριμες και λατρεμένες από εμάς συνθέσεις «Για τη γιορτή της μητέρας», «Νεοέλληνας», «Ανακωχή», «Φάτε
τους!», «Ένα τραγούδι για το χειμώνα», τη διασκευή
του οποίου θεωρώ το καλύτερο κομμάτι της μουσικής
παράστασης, δεν ήταν δυνατόν να λείψουν. Μάλιστα
έστεκαν στον κατάλογο τοποθετημένες σοφά και αρμονικά με τις νεότερές τους. Φυσικά δεν έλειψε ούτε
το «Gangnam style» του Νοτιοκορεάτη PSY εμπλουτισμένο και διανθισμένο με σατυρικές διασκευές ελληνικών μελωδιών, όπως για παράδειγμα του ύμνου
της Νέας Δημοκρατίας. Το κλείσιμο της παράστασης
για μία ακόμη φορά με τον Ζορμπά και το σχετικό
νούμερο με τον εικονικό ρυθμικό αυνανισμό.
Γενικώς, δεν τίθεται ζήτημα καλής ή κακής παράστασης. Ούτε τίθεται θέμα «να τη δούμε ή όχι». Είναι
ζήτημα εξέλιξης και πορείας των πραγμάτων, διότι η
σημερινή εποχή και οι σημερινοί νέοι ίσως έχουν περισσότερο ανάγκη από τον παλαιό Πανούση, ο οποίος ούτως ή άλλως είναι εξαιρετικός. Όσο για τον πεζό
λόγο, ήταν σε κάποιο βαθμό εμπλουτισμένος με τα
κακώς κείμενα της αποκαλούμενης και καθοδηγούμενης κρίσης, με τους πρωταγωνιστές της πολιτικής μας
πραγματικότητας να περνούν ένας προς έναν ως καταζητούμενοι, μηδενός εξαιρουμένου. Εν κατακλείδι,
δεν ήταν απλώς μία μουσική παράσταση, αλλά κατά
κάποιον τρόπο μία θεατρική παράσταση με μουσική.
ΜΟΥΣΙΚΟΦΙΛΙΑ
Τα Κοινωνικά μας
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ
Επάξια προαγωγή: Ο συμπατριώτης μας κ. Αλέξιος Βλ. Οικονόμου επάξια
προήχθη στο βαθμό του Ταξιάρχου και τοποθετήθηκε στο Γ.Ε.Σ.
Θερμά συγχαρητήρια
Ο συμπατριώτης μας κ. Αλέξανδρος Αθ. Γιαννακόπουλος, οικονομολόγος, περάτωσε τις μεταπτυχιακές του
σπουδές στην Αγγλία και βρήκε εργασία στη Γερμανία.
Καλή σταδιοδρομία
Ο συμπατριώτης μας κ. Βασίλειος Αθ. Γιαννακόπουλος περάτωσε επιτυχώς τις σπουδές του και ορκίστηκε ως
πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και κατετάγη στον Ελληνικό Στρατό να υπηρετήσει
τη θητεία του.
Καλή θητεία και καλή σταδιοδρομία
Η Ανδρομάχη Αναστ. Αλιφέρη, κόρη της συμπατριώτισσάς μας Χρύσας Αλιφέρη το γένος Παν. Γκριτζέπη, περάτωσε επιτυχώς τις σπουδές της και ορκίστηκε ως πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Καλή σταδιοδρομία
Την Παρασκευή 14 Ιουνίου 2013 στον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων στον ομώνυμο δήμο
τέλεσαν το γάμο τους η συμπατριώτισσά μας Σταυρούλα θυγ. Νικολάου Κόλλια με τον Νικόλαο
Σαράντη, Δήμαρχο Αγίων Αναργύρων Αττικής.
ΓΑΜΟΙ
Την Παρασκευή 21-6-2013 ο συμπατριώτης μας Θεόδωρος Αγησ. Καραμάνος και η Μαρία Περγάμαλη τέλεσαν τον
γάμο τους στον Ι. Ν. Αγ. Κων/νου Γλυφάδας.
Την Κυριακή 7 Ιουλίου 2013 τέλεσαν τους γάμους τους ο Θανάσης Κων. Λυμπέρης και η Κυριακή Μέντη. Η γαμήλια τελετή έγινε στον Ιερό Ναό Αγίας Φωτεινής Μαντινείας
Την Κυριακή 7-7-2013 τέλεσαν τους γάμους τους στον Ι.Ν. Παναγίας Μυρτυδιώτισσας στο Μικρολίμανο Πειραιά ο
Χρήστος Εμμανουηλίδης και η συμπατριώτισσά μας Βενετία θυγ. Τρύφωνος Καραθανάση.
Το Σάββατο 6-7-2013 τέλεσαν τους γάμους τους στον Ι.Ν. Αγ. Ανδρέα Πατρών οι συμπατριώτες μας Βλάσιος Ηλ.
Γλογοβίτης και η Ελίνα θυγ. Γρηγορίου Δημητριάδη.
Τους ευχόμαστε να ζήσουν ευτυχισμένοι
Το Σάββατο 6-7-2013 βάπτισαν το γιο τους στον Ι. Ν. Αγίας Μαρίνας Εκάλης ο συμπατριώτης μας Βασίλειος Ανδρ. Γιαννακόπουλος και η σύζυγός του
Χρυσάνθη και του έδωσαν το όνομα Ανδρέας.
Ευχόμαστε να τους ζήσει.
ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ
ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ
- Στις 23 Απριλίου 2013 ο Αθανάσιος Χρ. Κανέλλος και η Παναγούλα Θεοδωρο πούλου απέκτησαν το πρώτο τους παιδί, ένα υγιέστατο αγοράκι.
- Το ζεύγος των συμπατριωτών μας Παναγιώτη Ιωαν. Παπαγιαννακόπουλου και Ηλιάνας Ανδ.
Σοφού την 12/5/2013 απέκτησαν το πρώτο τους παιδί, ένα υγιέστατο κοριτσάκι.
Ευχόμαστε ολόψυχα να τους ζήσουν.
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ
60
ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
- Την Κυριακή 14-4-2013 τελέστηκε το ετήσιο μνημόσυνο του Ιωάννη Γ. Ρεκουνιώτη στον Ιερό
Ναό Αγ. Κωνσταντίνου Άνω Λιοσίων.
- Την Κυριακή 9-6-2013 τελέστηκε το εξάμηνο μνημόσυνο του Αλεξίου Γ. Κυριακούλη στην εκκλησία του χωριού μας.
Αιωνία τους η μνήμη.
ΕΦΥΓΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ
- Την 13-4-2013 απεβίωσε στην Πάτρα η Αικατερίνη χήρα Αθανασίου Οικονόμου και κηδεύτηκε την 15-4-2013 από την εκκλησία του χωριού μας. Το 40ήμερο μνημόσυνό της τελέστηκε την
19-5-2013 στην εκκλησία του χωριού μας.
- Την 20-5-2013 απεβίωσε ο συμπατριώτης μας Βλάσιος Σιδέρης του Ιωάννου, συνταξιούχος
αστυνομικός. Η κηδεία του έγινε την 21-5-2013 από την εκκλησία του χωριού μας και ετάφη στο
νεκροταφείο του χωριού μας. Το 40ήμερο μνημόσυνό του τελέστηκε την 24-6-2013 στον Ι.Ν.
Αγίας Μαρίνας Ιλισσίων.
- Την 23-5-2013 απεβίωσε σε ηλικία 48 ετών η συμπατριώτισσά μας Ερασμία θυγ. Γεωργίου
Κόλντηρη. Η εξόδιος ακολουθία έγινε την επομένη 24-5-2013 στον Ιερό Ναό του κοιμητηρίου
Χολαργού και ετάφη στο ίδιο κοιμητήριο. Το 40ήμερο μνημόσυνό της έγινε την 30-6-2013 στον
Ι.Ν. Αγίας Τριάδος Χολαργού.
- Την 24-5-2013 απεβίωσε σε ηλικία 45 ετών η συμπατριώτισσά μας Ευφροσύνη θυγ. Ιωάννου
Τσερνετοπούλου. Η εξόδιος ακολουθία έγινε από τον Ιερό Ναό Κοίμησης της Θεοτόκου (Παναγίτσα) Ηρακλείου Αττικής. Το 40ήμερο μνημόσυνό της έγινε την 30-6-2013 στον Ι.Ν. Κοίμησης της
Θεοτόκου Ηρακλείου Αττικής
- Την 13-6-2013 απεβίωσε στην Πάτρα η Παναγιώτα συζ. Χρήστου Μιχαλόπουλου και ετάφη
στο Α΄ Κοιμητήριο Πατρών.
Την 19-6-2013 απεβίωσε
στην Αθήνα ο συμπατριώτης μας Γεώργιος Ιωάν.
Παπαγιαννακόπουλος. Η
εξόδιος ακολουθία έγινε
την Παρασκευή 21-62013 από την εκκλησία
του χωριού μας και ετάφη στο νεκροταφείο του
χωριού μας. Ο αδελφός του εκλιπόντος, Βλάσιος Ι. Παπαγιαννακόπουλος προσέφερε στη
μνήμη του, αντί στεφάνου 50 € υπέρ του Περιοδικού «ΤΑ ΦΙΛΙΑ & ΟΙ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ
ΦΙΛΙΩΤΕΣ».
Επίσης, προσέφερε
50 € υπέρ του περιοδικού της Αδελφότητας στη μνήμη
του αδελφού του
Παναγιώτη Παπαγιαννακόπουλου
με τη συμπλήρωση
ενός έτους από τον
θάνατό του.
- Το Σάββατο 6-7-2013 απεβίωσε στην Αθήνα ο συμπατριώτης μας Θεόδωρος Βλ. Σταθούλιας
και ετάφη τη Δευτέρα 8 Ιουλίου 2013 στο νε κροταφείο του Κόκκινου Μύλου.
Αιωνία τους η μνήμη.
61
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ
Από τον συμπατριώτη μας Κωνσταντίνο Μπάτσιο, που διαμένει στο Μαϊάμι Η.Π.Α. λάβαμε την παρακάτω
επιστολή:
6 Ιουνίου 2013
Αγαπητοί συγγενείς και συμπατριώτες, σας χαιρετώ και σας εύχομαι υγεία, χαρά και πρόοδο.
Σας ευχαριστώ δια την εμπιστοσύνη, που μου έχετε και μου στέλνετε το αξιότιμο περιοδικό, που αναφέρει γενικώς όλα τα νέα. Δεν γνωρίζω αν πληρωθήκατε την προηγούμενη επιταγή. Αυτός είναι ο λόγος
καθυστέρησης πληρωμής. Σήμερα στέλνω επιταγή εκατό (100) δολαρίων και αν αυτός ο τρόπος δώσει
αποτέλεσμα, σε λίγο διάστημα θα επαναλάβω τη συνδρομή. Επαναλαμβάνω “πολλά ευχαριστήρια” για
την εμπιστοσύνη.
Επιθυμώ πάρα πολλά να σας γράψω αλλά θα καταλάβατε από το γραφικό χαρακτήρα τη δυσκολία μου.
Σας χαιρετώ με αγάπη ο συμπατριώτης σας και συγγενής.
Ο Ντίνος της Πανώριας.
Από τον συμπατριώτη μας Ηλία Σπυρόπουλο,
που διαμένει στο Σύδνεϋ Αυστραλίας λάβαμε την
παρακάτω επιστολή:
SYDNEY NSW AUSTRALIA
26-5-2013
Προς τον Πρόεδρο του Συλλόγου Φιλίων,
Κύριον Γεώργιον Μητρόπουλο, που τυγχάνει να
είναι γιος του αείμνηστου φίλου μου Γρηγόρη.
Σας χαιρετώ από καρδιά και αγάπη εσάς και
όλο το συμβούλιο. Θα ήθελα να ευχαριστήσω
για την ενημέρωση και τα νέα του χωριού
μας, πραγματικά τo περιμένουμε να μάθουμε
ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΩΝ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΩΝ ΜΑΣ
τα νέα του χωριού. Θα ήθελα να ευχαριστήσω
τους τρεις χωριανούς: Πρώτον τον Κων/
νο Σπυρόπουλο, που είναι και ανιψιός μου,
δεύτερον τον Ιωάννη Καραμάνο και τρίτον
τον Κων/νο Γιαννακόπουλο, εξάδελφο, που
στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού έγραψαν
κάτι πραγματικότητες για την κατάσταση της
πατρίδας εδώ που έφτασε αναλυτικά.
Σας στέλνω 200 δολάρια για το Σύλλογο όπου
επιθυμούν.
Σας χαιρετώ με αγάπη.
LOUIS SPIROPOULOS
SYDNEY NSW
62
Συνέχεια από το προηγούμενο τεύχος
Διανύουμε το τέταρτον κατά σειράν έτος
της οικονομικής κρίσεως και όχι μόνο δεν διαπιστώνουμε καμία ανάκαμψη, αλλά απεναντίας τα πράγματα γίνονται όλο και πιο δύσκολα. Οι φίλοι μας και οι εταίροι μας στην Ε.Ε.
και την Ο.Ν.Ε. μας λένε πως μας αγαπούν και
αγωνίζονται για μας, μας κούρεψαν το χρέος
κατά κάποια δισεκατομμύρια και αντί να ιδούμε κάποια αναστροφή στον κατήφορο που κατρακυλάμε τέσσερα χρόνια τώρα, το χρέος μας
μειώθηκε μόνον κατά ένα δισεκατομμύριο και
αυτό είναι τα λεφτά που δήμευσαν κουρεύοντας τους Έλληνες ομολογιούχος!
Οποία απάτη! Κράτος απατεώνας! Κούρεψαν και τα ασφαλιστικά ταμεία, εννοώ τα
αποθεματικά που είχαν από τις εισφορές των
ασφαλισμένων και σήμερα που γράφονται
τούτες οι γραμμές, η είδηση είναι ότι ο ΕΟΠΠΥ που είναι υπεύθυνος για την περίθαλψη
όλων ανεξαιρέτως των εργαζομένων και συνταξιούχων, παρουσιάζει μαύρη τρύπα δυόμιση δισεκατομμυρίων με συνέπεια να σκέφτονται να κλείσουν νοσοκομεία και να περιορίσουν ακόμη περισσότερο τις παρεχόμενες
υπηρεσίες περίθαλψης. Άκουσα να γίνεται
λόγος για δραματική μείωση της δαπάνης στο
διαγνωστικό στάδιο, τη στιγμή που προ ημερών ανακοινώθηκε ότι οι θάνατοι στη χώρα
μας από καρκίνο, έχουν αυξηθεί κατά 34%!
Και τι να περιμένουμε αν μειωθεί δραστικά,
όπως λένε, η δαπάνη για την πρόγνωση των
ασθενών; Που θα φτάσει η θνησιμότητα των
κατοίκων της χώρας μας; Αλλά, μην το ξεχνάμε, μας έλεγαν πριν πολλά χρόνια, ότι έχουμε
63
μεγάλο προσδόκιμο ζωής και δεν θα αντέξουν
τα ασφαλιστικά ταμεία τη δαπάνη τόσο της
μακρόχρονης συνταξιοδότησης, όσο και της
υγειονομικής περίθαλψης των ασφαλισμένων
και φρόντισαν κουρεύοντας τα αποθεματικά
τους, να μας αποστερήσουν από τις παρεχόμενες υπηρεσίες περίθαλψης και μειώνοντας
δραστικά το ύψος των καταβαλλόμενων συντάξεων, να κατεβάσουν το επίπεδο ζωής σε
εκείνο της 10ετίας του ’60, οπότε και το προσδόκιμον ζωής θα κατέβει κατακόρυφα!
Κάθισα και λογάριασα με κάθε λεπτομέρεια τα καθαρά έσοδα το 2009, πριν από την
οικονομική κρίση, και το 2012, που ήταν το
τρίτο κατά σειράν έτος της οικονομικής κρίσης, τι βρήκα; 50% κάτω!!! Μην απορείτε,
και σεις αν κάνετε το ίδιο, το ίδιο θα βρείτε!
Αποτέλεσμα αυτής της μείωσης ήταν μέσα
στο 2012 να μην πάρω ούτε ένα παντελόνι,
ούτε ένα πουκάμισο!
Τα χρήματα που μου στέρησαν, τα στερήθηκε η αγορά, τα στερήθηκαν τα ασφαλιστικά
ταμεία, αφού λόγω αδυναμίας δεν εισέπραξαν τις οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές
και το κράτος δεν εισέπραξε ούτε ΦΠΑ, ούτε
φόρο εισοδήματος από τους ελεύθερους επαγγελματίες, πολλοί των οποίων έκλεισαν τα
καταστήματά τους και αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης. Και ποια θα είναι
η συνέπεια για μένα; Να μειωθούν ακόμη οι
αποδοχές μου, αφού διαρκώς αυξάνονται οι
φόροι και μειώνονται οι παρεχόμενες υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Και
για να συνδέσω τα γραφόμενά μου με το περιεχόμενο του τίτλου μου, σήμερα ανάμεσα σ’
ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΩΝ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΩΝ ΜΑΣ
όλες τις άλλες ειδήσεις δέσποζε η είδηση ότι
ιατρός, διευθύντρια διαγνωστικού εργαστηρίου σε νοσοκομείο της χώρας μας, προμηθεύτηκε τέσσερις χιλιάδες αντιδραστήρια από
συγκεκριμένη εταιρεία, για να καρπωθεί την
προμήθεια, και από τις τέσσερις χιλιάδες χρησιμοποίησε μόνον 21! Και δεν είναι το μοναδικό σκάνδαλο. Καθημερινά αποκαλύπτονται
οικονομικά σκάνδαλα εκατοντάδων χιλιάδων
ευρώ από υπαλλήλους διαφόρων υπηρεσιών
σήμερα, διαρκούσης της οικονομικής κρίσεως! Και δεν ακούσαμε να ελέγχεται κανένας
από τους προϊσταμένους όλων αυτών των
υπαλλήλων που καθημερινά αποκαλύπτονται
επιλήσμονες του καθήκοντός τους! Το κράτος είναι φτιαγμένο έτσι που κανένας να μην
τιμωρείται! Συμπληρώθηκε ένας χρόνος από
τις περσινές δίδυμες εκλογές που έφεραν στην
εξουσία την τρικομματική κυβέρνηση και στο
χρόνο επάνω, από τρικομματική που ήταν, με
την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ, έγινε δικομματική ή καλύτερα κυβέρνηση συνεργασίας Νέας
Δημοκρατίας – Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού
Κινήματος και περιμένουμε να μας σώσουν
αυτοί που μας οδήγησαν στη σημερινή οικονομική κρίση με την εναλλαγή τους στην
εξουσία από το 1974, από τη λεγόμενη μεταπολίτευση, μέχρι σήμερα! Αν είναι δυνατόν!
Ας θυμηθούμε τι μας έλεγαν προεκλογικά:
Θα πατάξουν τη φοροδιαφυγή, θα πληρώνουν
οι έχοντες και κατέχοντες, θα εξυγιάνουν το
ελληνικό δημόσιο, θα πατάξουν το λαθρεμπόριο καυσίμων! Είδατε τίποτα από όλα αυτά;
Απολύτως τίποτα! Και εύκολα διερωτάται
κανείς: Γιατί δεν έκαμαν τίποτα από όσα μας
έλεγαν; Γιατί απλούστατα είναι οι ίδιοι που
μας κυβερνούν εκείνοι που φοροδιαφεύγουν,
είναι οι ίδιοι που σοφίστηκαν τις εξωχώριες
εταιρείες και έχουν τις περιουσίες τους, για να
μην πληρώνουν φόρους, είναι οι ίδιοι που μοιράζονται με τους λαθρεμπόρους τους φόρους
που δεν εισπράττονται, είναι οι ίδιοι που βρήκαν τις ανεξάρτητες αρχές για να βολεύουν
τους δικούς τους με ανεξέλεγκτες αποδοχές,
χωρίς να δίνουν λόγο σε κανέναν! Είναι οι
ίδιοι που τα δικά τους τα παιδιά τα τακτοποιούν στη Βουλή, στην Ακαδημία, στα Πανεπιστήμια, σε υπηρεσίες του Δημοσίου που είναι
έξω και πέρα από κάθε έλεγχο και το λαό τον
ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΩΝ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΩΝ ΜΑΣ
αφήνουν να κουρεύεται!!!
Και από πού θα μαζέψουν φόρους;
Μα από τους πολλούς, τους φτωχούς και τους
αδύνατους, όλους αυτούς που δεν μπορούν να
αντιδράσουν, όλους εμάς που μας πίνουν το
αίμα νύχτα και ημέρα και δεν μπορούμε να ειπούμε ούτε το όνομά μας!
-Εσύ, εσύ που με βλέπεις, επαναλαμβάνει κάθε φορά που βγαίνει στην τηλεόραση
γνωστός δημοσιογράφος, νομίζεις ότι έχεις
σπίτι; Έχεις περιουσία; Σήμερα σου τρώνε
όποια μικροαποταμίευση έχεις και αύριο θα
σου πάρουν και το σπίτι, θα σου πάρουν ό,τι
έχεις και δεν έχεις! Και επαληθεύεται! Μειώθηκαν οι μισθοί και οι συντάξεις στο μισό,
καταργούνται τα προνοιακά επιδόματα, περιορίζονται οι πάσης φύσεως απολαβές και
παράλληλα οι τιμές αυξάνονται, η ΔΕΗ π.χ.
θα αυξήσει τα τιμολόγιά της κατά 21%, καινούργιοι φόροι θεσπίζονται και τα χαράτσια
παγιώνονται και για να ανταποκριθούμε σε
όλες αυτές τις οικονομικές επιβαρύνσεις, επόμενο είναι, αν κάποιος είχε κάτι στην άκρη, να
το χρησιμοποιεί για να καλύψει τις καθημερινές βιοτικές ανάγκες και αύριο ίσως βρεθεί
στην ανάγκη να πουλήσει και το σπίτι και ό,τι
άλλο διαθέτει για να επιζήσει και αν επιζήσει!
Ποιος περίμενε πως θα έφταναν στο σημείο
να επιβάλλουν φορολογία ακόμα και στα κατσάβραχα, που μας άφησαν οι πρόγονοί μας,
χωρίς να έχουμε κανένα έσοδο; Μέχρι σήμερα ξέραμε ότι φορολογείται ο παραγόμενος
πλούτος, τώρα ακούμε ότι φορολογούνται τα
πάντα και όχι μια φορά, οι τόκοι για παράδειγμα φορολογούνται στις τράπεζες, θα φορολογηθούν και πάλι προστιθέμενοι από φέτος στο
όποιο εισόδημα δηλώσουμε!!!
Κων/νος Θεμ. Γιαννακόπουλος
64

Φύλλο 239, Απρίλιος

Τεύχος 61 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Τεύχος 62 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Τεύχος 52 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Τεύχος 53 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Τα Νέα της Δάφνης Τεύχος 40

Τεύχος 55

Τεύχος 49 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών