1912-2012 100 ΧΡΟΝΙΑ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η θριαμβευτική είσοδος του βασιλιά Γεωργίου του Α΄, με το διάδοχο Κωνσταντίνο στη Θεσσαλονίκη
τον Οκτώβριο του 1912.
Περιεχόμενα
ΤΑ ΦΙΛΙΑ
ΦΙΛΙΩΤΕΣ
ΤΡΙMHNIAIA EKΔΟΣΗ
ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡ/ΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΓΡΑΦΕΙΑ: ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 Τ.Κ. 10678-ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ. 210 3806090 - FAX: 210 3815772
Site: www.adelfotis-filioton.gr
Ε-mail: [email protected]
Αρ. βιβλίου αναγνωρισμ. σωματείων Πρωτοδικ. 1711
Αριθμ. φακέλου Νομαρχίας Αθηνών 218
Α.Φ.Μ. 090045259 ΔΟΥ: Α΄ ΑΘΗΝΩΝ
Κωδικός Γεν. Γραμματείας Ενημέρωσης: 5283
ΥπεΥθυνοΣ σΥμφωνα με τον ΝΟμο
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡ. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ
ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΓΛΑΔΣΤΩΝΟΣ 3 Τ.Κ. 10677 ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ: 210 3835572 - FAX: 210 3835083
E-mail: [email protected]
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΣΙΔΕΡΗΣ ΒΛΑΣΙΟΣ Αντιπρόεδρος Δ.Σ.
ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ
Γεν. Γραμμ. Δ.Σ.
ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Μέλος Εξελ. Επιτροπής
ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Μέλος Εξελ. Επιτροπής
DTP - ΕΚΤΥΠΩΣΗ
Τηλ.: 210 34.76.090 • e-mail: [email protected]
ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ
Εσωτερικού, ετήσια
Ευρώ 20
Εξωτερικού, ετήσια Δολ. ΗΠΑ 50
Κατάθεση συνδρομών: ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
Aριθμός Λογαριασμού: 33627963
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΙΒΑΝ: GR 87 01200160 00000003 3627 963
B1C: EMPOGRAA
Τιμή τεύχους Ευρώ 5
2
Ανακοίνωση - Πρόσκληση ............................................. σελ. 3
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ:
Πήραμε και δημοσιεύουμε: 1. Από τον κ. Παναγιώτη Χατζή.
2. Από την κ. Ελευθερία Οικονόμου-Βρέντα. 3. Πρωτοβουλίες
και προτεραιότητες. 4. Πεζοπορία. 5. Ο Θεός... κι εγώ. 6. Από
τον κ. Ερρίκο Σουΐφτ το ημερολόγιον του παππού Στυλιανού
Δουφεξή. 7. Παραλειπόμενα του προηγούμενου τεύχους 54: Από
την εαρινή ισημερία 21 Μαρτίου 2012, ως το θερινό ηλιοστάσιο
21 Ιουνίου 2012.................................................................. σελ. 4
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ: 1. Η εορτή της «Αγίας Κυριακής» στο
εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων Φιλίων. 2. Ιούλιος 2012.
3. Καινούργια μέθοδος κλαδέματος των δενδροστοιχιών από
το Δήμο Καλαβρύτων. 4. Αύγουστος 2012. 5. Στιγμιότυπα
από τις εκδηλώσεις του Καλοκαιριού 2012. 6. Σεπτέμβριος
2012. ................................................................................σελ. 14
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:
Εκδήλωση 12ης Αυγούστου 2012...............................σελ. 22
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ:
Πίνακας προσφορών........................................................σελ. 24
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ: 1. Το Πάσχα του Καλοκαιριού
– Η Κοίμηση της Παναγίας. 2. Η 28η Οκτωβρίου. 3. Μικρά
και σοφά. 4. Πατημασιές................................................σελ. 26
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ: Όμιλος Φίλων της ιστορικής Μονής Αγίου Αθανασίου Φιλίων. 1. Δραστηριότητες. 2. Πίνακας
προσφορών. – Αρχαίος Κλείτωρ....................................σελ. 29
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 1. Σκεπτόμενη
Αθηνά. 2. Το περιβάλλον κι εμείς – ένα μάθημα για όλους.
3. Ενδοσχολική βία. 4. Τι είναι αυτό που μας σταματάει
απ’ το να κάνουμε τις αλλαγές που ζητάει η ψυχή μας.
5. Προς όλους όσους αισθάνονται προδομένοι από την
οικονομία. 6. Ονειροπόλημα. 7. Ιστορικές ρήσεις και η
σημασία τους....................................................................σελ. 34
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ: Μουσικοφιλία..............σελ. 55
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ: 1. Συγχαρητήρια. 2. Πέρασαν στα
ΑΕΙ-ΤΕΙ. 3. Γάμοι. 4. Βαφτίσεις. 5. Μνημόσυνα. 6. Έφυγαν
από τη ζωή........................................................................σελ. 58
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ: ΦΙΛΕΪ­
ΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ: Έργα και λόγια του
«Ναουμόγιαννη Νο 2»...................................................σελ. 60
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ – ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ
ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ: Όλοι μαζί μπορούμε..........σελ. 63
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
« Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ »
ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 - Τ.Κ. 10678 ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ. 210 3835572 FAX. 210 3835083
«Όμιλος Φίλων Ιεράς Μονής Αγ. Αθανασίου Φιλίων»
Αθήνα, 11 Οκτωβρίου 2012
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Η Αδελφότητα ευχαρίστως γνωρίζει στα μέλη της τα εξής:
Προσκαλούνται τα μέλη της Αδελφότητας σε τακτική Γενική Συνέλευση, σύμφωνα με το άρθρο 20
του Καταστατικού και την απόφαση του Δ.Σ. που έλαβε στη συνεδρίαση της 4ης Οκτωβρίου 2012,
η οποία θα λάβει χώρα την 2α Δεκεμβρίου 2012, ημέρα Κυριακή και ώρα 10.00 π.μ. στην αίθουσα
της Παγγορτυνιακής Ενώσεως στην οδόν Πειραιώς αριθμός 1, 7ος όροφος.
Σε περίπτωση που δεν υπάρξει απαρτία, η Γενική Συνέλευση θα επαναληφθεί την 9η Δεκεμβρίου
2012, ημέρα Κυριακή και ώρα 10.00 π.μ. στην ίδια αίθουσα της Παγγορτυνιακής Ενώσεως στην
οδόν Πειραιώς αριθμός 1, 7ος όροφος.
ΘΕΜΑΤΑ Ημερήσιας Διάταξης της Γενικής Συνελεύσεως:
1. ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
α΄. Έκθεση πεπραγμένων κατά το έτος 2012.
β΄. Ανάγνωση Απολογισμού Εσόδων και Εξόδων Οικονομικού Έτους 2012 και Προϋπολογισμού
2013.
γ΄. Ανάγνωση Εκθέσεως της Εξελεγκτικής Επιτροπής για το Οικονομικό Έτος 2012.
δ΄. Κριτική και έγκριση πεπραγμένων, Απολογισμού 2012 και Προϋπολογισμού 2013.
2. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ του Κοινού Λογαριασμού για την αναστήλωση της Ιεράς
Μονής Αγίου Αθανασίου – Έγκριση πεπραγμένων.
3. ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΠΙ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ που τυχόν θα προκύψουν ή θα τεθούν από
μέλη της Αδελφότητας.
4. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
Προϋπόθεση συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση αποτελεί η καταβολή της συνδρομής των μελών της
Αδελφότητας.
Παρακαλούμε για τη συμμετοχή όλων μας, αν πραγματικά ενδιαφερόμαστε για μας και το Χωριό
μας.
Με εγκάρδιους χαιρετισμούς
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡ. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Γεν. Γραμματέας
ΛΑΜΠΗΣ Ν. ΖΩΓΡΑΦΟΣ
Επειδή συνήθως την πρώτη Κυριακή δεν έχουμε απαρτία, η Γενική Συνέλευση θα πραγματοποιηθεί
οπωσδήποτε την δεύτερη Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2012.
3
το Περιοδικό μας
και οι παραλήπτες του
... Πήραμε και δημοσιεύουμε:
Από τον κ. Παναγιώτη Χατζή
«Κε Πρόεδρε, παρακαλώ να δημοσιευτεί στο περιοδικό μας η ευχαριστήρια επιστολή που σας στέλνω»
Με την ευκαιρία της ανάληψης της λειτουργίας του κεντρικού καφενείου του χωριού μας από μένα από τον
Ιούλιο του τρέχοντος έτους, ευχαριστώ θερμά: Τον ιδιοκτήτη του καφενείου κ. Μίμη Κίτσο και τον κ. Θανάση
Βαρβιτσιώτη, γιατί μου εμπιστεύτηκαν τα σπίτια τους. Τον κ. Βλάση Κωστόπουλο γιατί μου παραχώρησε την
επιχείρηση και με βοήθησε σε όλη την καλοκαιρινή περίοδο με την εμπειρία του. Όλους τους πατριώτες και
φίλους για την υποστήριξή τους, όλους τους συνεργάτες καθώς και την οικογένειά μου για την προσπάθεια που
κατέβαλαν για την εξυπηρέτηση των πατριωτών. Θα είμαι πάντα έτοιμος καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου με
τον ίδιο τρόπο να εξυπηρετήσω τους πατριώτες. Ας μου συγχωρεθούν όποια λάθη μπορεί να έκανα λόγω της
αρχής και υπόσχομαι να προσπαθήσω να τα διορθώσω.
Με θερμές ευχαριστίες
Πάνος Ανδρ. Χατζής
Από την κ. Ελευθερία Οικονόμου-Βρέντα
Ξεκίνησα απ’ την ξενιτιά μετά από πολλά χρόνια, για να περάσω διακοπές στο πατρικό μου σπίτι. Είδα
βουνά αδιάβατα, κάμπους χωρίς κανέναν, χωρίς κοπάδια πουθενά όλα ερημωμένα. Ούτε πουλιά να κελαηδούν,
ούτε και χελιδόνια. Επήγα στο Ζευγολατιό στο πατρικό μου σπίτι και αγνάντεψα ολόγυρα ψηλά στη Σιφερίστρα
δεν είδα ούτε βλαχόπουλο μα ούτε βλαχοπούλα. Επήγα και στο Λάδωνα στον κάμπο, στο γεφύρι και στο εκκλησάκι του Σταυρού και έκανα το σταυρό μου. Μα ούτε διαβάτης πέρασε, ούτε πουλί πετούσε. Επήρα πένα και
χαρτί με πίκρα στην καρδιά μου να γράψω τα δυσάρεστα και τα παράπονά μου, που είδα με τα μάτια μου και
άκουσα στα αυτιά μου. Απονιά, αχαριστία, ζήλια και κακία. Εκεί στα ξένα βρίσκομαι και κλαίω τον καημό μου.
Μια μέρα καθώς βρισκόμουνα μέσα στο σπιτικό μου χτυπάει το τηλέφωνό μου. Ο δικηγόρος με ζητά, είναι απ’
την Ελλάδα να δίνουν τον αριθμό μου να μου τηλεφωνάει ο πατέρας μου. Κάποιο χωράφι σκέφτηκε επάνω
στο βουνό το οποίο είναι αδιάβατο. Εάν τα θυμηθώ και όλα να τα γράψω, όλα τα αστέρια του ουρανού, όλα θα
πικραθούνε. Κάποτε είχαν όλα την ακμή τους, σήμερα είναι ακμή και παρακμή, έχουν ρημώσει τα βουνά και
όλες οι ραχούλες, δεν υπάρχουν τσέλιγκες ούτε και βλαχοπούλες. Η ξενιτιά είναι πικρή όποιος δεν έχει ζήσει μα
στην πατρίδα τη γλυκιά θα ’θελε να γυρίσει.
Σας ευχαριστώ πολύ
Ελευθερία Οικονόμου-Βρέντα
Από Αυστραλία
4
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ
Λεφτά … ΔΕΝ υπάρχουν! Κάθε μέρα που περνάει, η οικονομική (και όχι μόνο) κρίση βαθαίνει,
συμπαρασύροντας κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής.
Οι ολοένα αυξανόμενες περικοπές στον ευρύτερο και
στενό δημόσιο τομέα επηρεάζουν σημαντικά και την
τοπική αυτοδιοίκηση. Ήδη πολλοί δήμοι αδυνατούν
να πληρώσουν τους ίδιους τους εργαζομένους τους,
πόσο μάλλον να πραγματοποιήσουν έργα. Στα πλαίσια δε της μετά-“Καλλικράτη” εποχής, οι ευθύνες
είναι δυσανάλογα υψηλές με τις δυνατότητές τους.
Έτσι και στο νέο Δήμο Καλαβρύτων περικοπές έγιναν
και θα γίνουν.
Ας μην έχουμε αυταπάτες … τα όποια, λιγοστά
κονδύλια φτάσουν ως το δήμο δε θα έχουν το χωριό μας πρώτο στη λίστα. Τα ίδια τα Καλάβρυτα, οι
πρώην έδρες δήμων Κλειτορία, Τριπόταμα, Δάφνη,
αλλά και χωριά μεγαλύτερα πληθυσμιακά από του
Φίλια θα απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος των
χρημάτων.
Ο σύλλογός μας λοιπόν κι εμείς οι ίδιοι, όλοι
όσοι αγαπάμε το χωριό μας, θα πρέπει να αναλάβουμε
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ. Ο σύλλογος, ειδικά μέσω του
περιοδικού, μπορεί και πρέπει να δράσει συσπειρωτικά, να κατευθύνει και να δώσει κίνητρο για στοχευμένες παρεμβάσεις. Αρχικά, να γίνει μια καταγραφή
για το ποιες είναι οι ανάγκες του χωριού, ποια κακώς
κείμενα χρήζουν διόρθωσης και ποια έργα είναι σημαντικό να γίνουν. Ακολούθως, να διεκδικήσει την
–όσο το δυνατόν μεγαλύτερη- βοήθεια απ’ το δήμο
και τέλος, να καλέσει όλους τους Φιλιώτες, ο καθένας με βάση τη δυνατότητά του, να συνδράμουμε σε
συγκεκριμένους στόχους. Να τονιστεί πως προφανώς
και ΔΕΝ είναι αυτός ο θεσμικός ρόλος του, όμως
στη συγκυρία που διανύουμε επιβάλλεται η ορθή εκμετάλλευση της δυναμικής που μπορεί να αναπτύξει
στα “κοινά”.
Για να “πιάσουν τόπο” όμως οι όποιες δράσεις
απαιτείται η ύπαρξη σχεδίου με ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ: Θα προηγηθούν τα έργα που με το μικρότερο
κόστος προσφέρουν τα μέγιστα σε ουσία και σε εικόνα (εντελώς ενδεικτικά αναφέρω κάποια κι εννοείται
πως αποτελούν κίνητρο για προβληματισμό, κινητοποίηση, αλλαγές και προσθήκες).
Θεωρώ πως η φωταγώγηση της εκκλησίας μας
είναι βασική. Είναι κρίμα το “δυνατό χαρτί” του
χωριού μας να μη γίνεται αντιληπτό από χιλιόμετρα
μακριά και να το θαυμάζουμε τόσο εμείς, όσο και οι
επισκέπτες. Αλληλένδετος κι εξίσου καίριος είναι και
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ο φωτισμός της κάτω πλατείας. Στην πάνω πλατεία
προέχει η επιδιόρθωση μικρών ατελειών, όπως η ολοκλήρωση του πηγαδιού, η προσθήκη παγκακιών και
πρασίνου. Το τελευταίο μπορεί να γίνει με τη δημιουργία –εκ νέου- παρτεριού ή τη φύτευση 3-4 δέντρων απ’ το εκκλησάκι ως τα σκαλιά. Όλα τα ανωτέρω μπορούν με σχετικά χαμηλό κόστος να αλλάξουν
ριζικά την εικόνα του κέντρου του χωριού μας.
Η βελτίωση του οδικού δικτύου πέριξ, αλλά κυρίως εντός του χωριού είναι απαραίτητη. Το κόστος
για κάτι τέτοιο είναι μεγαλύτερο, αλλά κι εδώ, αν
τεθούν προτεραιότητες και με συλλογική προσπάθεια, μπορούμε να δούμε αλλαγές σ’ έναν τομέα, που
όντως πάσχει. Φαντάζει (και σίγουρα είναι πλέον)
πολυτέλεια ο φωτισμός του γηπέδου μπάσκετ. Όμως
για όλους εμάς τους “μπασκετικούς” (κι ας σπανίζουμε σαν “είδος” τα τελευταία καλοκαίρια) αποτελεί
επιθυμία χρόνων.
Μέσω του περιοδικού καλό θα ήταν να βοηθηθεί
η εύρεση εργασίας για συγχωριανούς μας. Είναι κάτι
που θέλει λεπτότητα, όμως το να σταλεί ένα μήνυμα
πως καλό είναι να δίνεται προτεραιότητα σε Φιλιώτες
για όσους αναζητούν εργαζομένους είναι σημαντικό.
Πολλοί Φιλιώτες μπορεί να κατέχουν ειδικότητες
χρήσιμες για άλλους. Στόμα με στόμα, ας ψάξει ο
κάθε ενδιαφερόμενος και αντιστρόφως, ας αναζητήσει βοήθεια, όποιος βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Σίγουρα υπάρχουν πολλά ακόμα που μπορούν
και πρέπει να γίνουν και δεν καταγράφησαν. Πολλοί
συγχωριανοί μας ενδεχομένως να έχουν ιδέες, που
ούτε καν σκέφτηκα. Στόχος ήταν απλά να τεθεί το
ερέθισμα, με ευχή να οδηγήσει στην πραγματοποίηση
έργων ουσίας στο χωριό μας. Παρά τις δυσκολίες,
μπορούμε να δημιουργήσουμε, να προοδεύσουμε
και –γιατί όχι– να αισθανθούμε υπερήφανοι, αντικρίζοντας έργα – αποτέλεσμα κοινής προσπάθειας. Ας
κοιτάμε πλήθος αλλαγών στο χωριό μας με τη σκέψη:
Όλοι μαζί τα … φτιάξαμε!
* Σημείωση: Το άρθρο γράφτηκε μετά από γόνιμο
διάλογο με τους Βασίλειο Δρακόπουλο, Μιχάλη Παπαρρηγόπουλο, Ιωάννη Καρκαλέτση, Γεώργιο Κωστόπουλο, αλλά και την προτροπή του κυρίου Κωνσταντίνου Γιαννακόπουλου, τον οποίον κι ευχαριστώ.
Αφιερώνεται στην ιερή μνήμη του παππού μου, Βασιλείου Σακελλαρόπουλου.
Γεώργιος Ν. Καλογερόπουλος
5
Πεζοπορία
Πέρσι το καλοκαίρι, τρεις πατριώτες ξεκίνησαν
ένα πρωί 6 η ώρα απ’ την πλατεία του χωριού για
του «Δράγκου». Δεν ήξεραν ακριβώς πώς να πορευτούν, δεν ήξεραν αν θα φτάσουν. Ανηφόρισαν κατά
του «Λύκου το Ίσιωμα», βγάζοντας φωτογραφίες
του χωριού το φώτημα. Η πορεία ήταν πέτρα-πέτρα,
αλλά κάπου-κάπου φαινόταν και το παλιό μονοπάτι,
τότε που οι πρόγονοί μας ανέβαιναν εδώ με τα ζώα,
αφού καλλιεργούσαν «ακόμα και τις πέτρες». Ύστερα
κατεύθυνση ανατολικά, κάθε λίγο ανταλλάσανε κουβέντες για την παραπέρα πορεία, πούθε ήταν καλύτερα
να πάνε. Όσο προχώραγαν, ανακάλυπταν ομορφιές,
αλλά τους έρχονταν στο νου και μικρές ιστορίες απ’
αυτές που ήξεραν από τους παλαιότερους ή απ’ τους
συγγενείς τους κι έτσι τα μέρη εκείνα μεσ’ τα πουρνάρια, τους πρίνους και τις πέτρες, άρχισαν σιγά-σιγά να
έρχονται πιο κοντά. Μια μικρή στάση για ξεκούραση,
φωτογραφίες, νερό και χάραξη της παραπέρα πορείας.
Δεν άργησαν να πιάσουν το στόχο. Τώρα στέκονταν
απάνω στο χείλος του γκρεμού που από κάτω στα σωθικά του έκρυβε το έμπα της σπηλιάς του «Δράγκου».
Από ανώνυμο συμπατριώτη μας
Πιο χαμηλά, απλωνόταν ολόκληρος μπροστά τους ο
κάμπος της Κατσάνας και στο βάθος σαν σε μικρογραφία η Κλειτορία.
Η επιστροφή έγινε από άλλη διαδρομή κι αυτή
αχαρτογράφητη, προς το «Σταυρό», απ’ όπου βγήκανε στον αμαξωτό δρόμο του Αι-Θανάση. Μετά από
τρεις περίπου ώρες, έμπαιναν στο χωριό, με τη γλυκιά
κούραση της επιτυχίας και την ευχαρίστηση που απλόχερα τους είχε χαρίσει η φύση που είναι δίπλα μας και
μας περιμένει. …. Όπως περίμενε και φέτος δύο άλλους
εκλεκτούς πατριώτες που μέσα από άλλες διαδρομές
έφτασαν στον ίδιο στόχο. Μάλιστα αυτοί ήταν πιο
τολμηροί, κόντεψαν να μπουν και μέσα στη σπηλιά,
εκεί που μόνο τ΄ αγριοκάτσικα προσεγγίζουν. Ευτυχώς
ήταν πιο οργανωμένοι και έβγαλαν καταπληκτικές φωτογραφίες που τις παρουσιάζουμε εδώ ασπρόμαυρες,
αλλά στον ιστότοπο της Αδελφότητας, www.adelfotisfilioton.gr μπορείτε να τις βρείτε έγχρωμες σε όλο τους
το μεγαλείο. Ευχόμαστε την ανακάλυψη και χάραξη κι
άλλων πεζοπορικών διαδρομών που σίγουρα περιμένουν σε κοντινή απόσταση απ’ το χωριό μας.
Ο Θεός ......κι εγώ
Πήγα και βρήκα το Θεό
εκεί που...ζει δια βίου
και του ’πα τα παράπονα
του έγγαμου του βίου.
Εκεί που μας συνέζευες
εσύ που όλα τα ξέρεις
δε μου ’ριχνες δυο φάσκελα
για να με συνεφέρεις;
Με ρώτησε τα γήινα
και όλα τα τετριμμένα
κι αφού τον κατατόπισα
έφτασα και σε μένα.
Μα σίγουρα Θεούλη μου
για .....βόδι με περνούσες
κι έλεγες «ασ’ τον φουκαρά»
κι εις βάρος μου γελούσες.
Αλλιώς του λέω τα ’βλεπα
σαν ήμουνα απ’ έξω
τώρα που μπήκα στο χορό
φοβάμαι δεν θ’ αντέξω.
Άκου, μου λέει ο Θεός
στο νόημα να μπαίνεις
«αν ήτανε η παντρειά καλή
εγώ θα ’μουν εργένης;»
6
Εγώ μου λέει ότι έκαμα
το ’καμα για καλό σου
και του ’πα «Ρε, Θεούλη μου,
δεν έχεις το Θεό σου»!!!
ΠΗΓασος
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Από τον κ. Ερρίκο Σουΐφτ
εγγονό του αείμνηστου συμπατριώτη μας Δουφεξή Στυλιανοῦ
Προς την σύνταξη της τριμηνιαίας επιθεώρησης
Τα Φίλια και οι απανταχού Φιλιώτες»
Εμμ. Μπενάκη 25, 10678 Αθήνα
Αθήνα, 08/09/2012
Κύριοι,
Σας αποστέλλω το κείμενο ημερολογίου που είχε
γράψει ο παππούς μου Στυλιανός Δουφεξής κατά τη
διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού πολέμου και το οποίο
υπάρχει στην οικογένειά μας ως κειμήλιο. Το ημερολόγιο ήταν γραμμένο σε ένα μικρό μπλόκ (τεφτέρι) με
μολύβι και, απ’ ό,τι φαίνεται, γραφόταν καθημερινά
στο μέτωπο.
Το κείμενο σε πολλά σημεία είναι φθαρμένο και
δυσανάγνωστο. Συνεπώς, είναι πιθανό να έχω κάνει
κάποια λάθη στη μεταγραφή του κειμένου, ιδίως σε
τοπωνύμια και ονόματα. Σε ορισμένα σημεία του κειμένου έχω αφήσει κενό λόγω αδυναμίας μου να αναγνωρίσω κάποιες λέξεις.
Ο παππούς μου γεννήθηκε στα Φίλια το 1886,
πήγε σχολείο στο χωριό του και στα Μαζέικα και νέος
ήρθε στην Αθήνα, όπου σπούδασε στην Παιδαγωγική
Ακαδημία και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Συμμετείχε στον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο και στη συνέχεια
εργάστηκε ως δάσκαλος. Υπήρξε επίσης συγγραφέας
σχολικών και διδακτικών βιβλίων. Παντρεύτηκε στην
Αθήνα την Αγγελική Φίφη και απέκτησε τρεις κόρες,
την Μαρία, την Αθηνά και την μητέρα μου Αλκμήνη.
Η μητέρα μου παντρεύτηκε τον Clifford Swift, από
την Αγγλία.
Επειδή τον επόμενο μήνα συμπληρώνονται εκατό έτη από την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού πολέμου,
ίσως θα σας ενδιέφερε να δημοσιεύσετε το κείμενο
στο επόμενο τεύχος της επιθεώρησής σας.
Σας ευχαριστώ θερμά για την φιλοξενία
Ερρίκος Σουίφτ
Βάκχου 6α, 15342 Αγία Παρασκευή
Ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected]
Ο αείμνηστος συμπατριώτης μας Στυλιανός Δουφεξής και η 1η σελίδα του ημερολογίου.
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
7
7ην 8/βρίου Κυριακήν εμείναμεν εν Ελασόνι.
8ην 8/βρίου ώραν 8 π.μ. ανεχωρήσαμεν διά Σέρβια.
9ην 8/βρίου Τρίτην μάχη φοβερά παρά το Σαραντάπορο (Γλύκοβο). 7ον Πεζικόν κατά 25 χιλιάδων
Τούρκων. Πλείστοι θάνατοι κ’ τραυματίαι. Συν τοις άλλοις λοχίας Αγγελίδης Δ. κ’ στρ. Νικολόπουλος κ’........
10 περικύκλωσις στα στενά της πόρτας παρ’ ετέρας
Μεραρχίας κ’ τελεία καταστροφή. 11’ άφιξις εις Σέρβια.
10 Αναχώρησις εκ Σερβίων διά Καρατζαχάρ.
14 Αναχώρησις εκ Καρατζαχάρ διά Σοφουλάρ (Βέροια).
15 Αναχώρησις. Μάχη παρά τω χωρίω Σοφουλάρ
Καστανιά (διαγραμμένο) πυροβολικού προς πυροβολικόν. Υπερφαλάγγισις Τούρκων υπό Ιης κ’ ΙΙΙ Μεραρχίας.
Αναχώρησις εκ της κορυφής Σοφουλάρ διά Βέρροιαν μετά 8ωρον πορείαν. Υποδοχή εν Βερροία θερμοτάτη. Πόλις με 18 χιλ κατοίκους. Νερά άφθονα.
17 Αναχώρησις εκ Βερροίας και μετά 4ωρον νυκτερινήν πορείαν εφθάσαμεν εις χωρίον Βουλγαρικόν ονόματι Μονόσπιτο. Εκοιμήθημεν εις ........ γεμάτα υγρασίαν κ’ νηστικοί.
Την 7ην πρωινήν .... 18ην 8/βρίου ανεχωρήσαμεν εκ
Μονοσπιτίου και μετά 10ωρον πορείαν φθάσαμεν εις
χωρίον Βρέζα. Την ημέραν ταύτην διήλθομεν νηστικοί
........ απέραντον. Υδατα άφθονα. Εσχηματίσαμεν προφυλακήν. Ψύχος φοβερόν. Ποταμός Μελενίτης.
19 8/βρίου ανεχωρήσαμεν διεύθυνόμενοι εις την
πόλιν των Γιανιτσών εις συνάντησιν του εχθρού, όπου
είχεν οχυρωθεί. Την ημέραν ταύτην συνήφθη μάχη φοβερά ήτις διήρκεσε 1 ½ ημέραν κ’ μίαν νύκταν.
Την 20ην την μεσημβρίαν ημέραν Σάββατον έγεινεν
η υποχώρησις του Τουρκικού στρατού μετά πολλών
απωλειών. Τα Ελληνικά στρατεύματα εισήλθον εις την
πόλιν. Πρώτος ο 2 λόχος έκαμε την έφοδον κ’ εισήλθεν
εις την πόλιν. Την ημέραν ταύτην εξήλθον προς ανατολάς 2 λόχοι, οίτινες κατευθύνθησαν εις απόστασιν 3
ωρών εν θέσει Αρχαία Πέλλα.
Την 21ην κατεσκηνώσαμεν πλησίον των Γιαννιτσών.
Την 22αν επροχωρήσαμεν εις την οδόν την άγουσαν εις
Θεσσαλονίκην. Εφθάσαμεν εις το χωρίον ........ και εμείναμεν έξωθεν μιάς εκκλησίας. Ενθυμούμαι το φοβερόν
ψύχος. Την πρωίαν εκαλέσαμεν τον ιερέα όντα Βούλγαρον όπως Ελληνιστί μας έκαμεν λειτουργίαν κατά τα
τέλη της οποίας εμνημόνευσεν τους πεσόντας και ο λοχαγός ........ απήγγειλε στίχους τινάς υπέρ των πεσόντων.
Μ.Μ. την 23 διετάχθημεν να αντικαταστήσωμεν τον
πρώτον λόχον της προφυλακής, όπερ και έγεινε, αλλά
κατά την εσπέραν διετάχθημεν να καταλάβωμεν την
όχθην του Αξιού ποταμού, ίνα επιτεθώμεν κατά του απέναντι Τουρκικού στρατού, ίνα παράσχομεν καιρόν εις δύο
μεραρχίας να κατασκευάσωσι γέφυραν και διέλθωσι.
8
Ετοποθετήθημεν εντός των προχωμάτων και διήλθομεν όλην την νύκτα. Ψύχος απερίγραπτον.
Οταν επρόβαλλεν η 24η ημέρα Τετάρτη έφθασεν
η είδησις ότι ο εχθρός εγκατέλειψεν την θέσιν του και
ανεχώρησεν πέραν της Θεσσαλονίκης. Είναι η ώρα 9 ½
εσπερινή και διετάχθημεν να αναχωρήσωμεν διά Θεσσαλονίκην. Επροχωρήσαμεν ολίγοι και κατεκλίθημεν εις
αχυρώνας.
Την πρωίαν της 25 διελθόντες του Αξιού ποταμού
εφθάσαμεν εις τον σταθμόν ........ ένθα εσχηματίσαμεν
προφυλακήν. Βροχή φοβερά.
Την 26ην Αγίου Δημητρίου ανεχωρήσαμεν και
εφθάσαμεν κάτωθεν του χωρίου Τζούμα και την πρωίαν
διελθόντες τον ποταμόν εφθάσαμεν εις την κωμόπολιν
(27) Μπάλινα. Απερίγραπτος ο ενθουσιασμός και η
υποδοχή των κατοίκων. Νηστικοί 54 ώρας.
28 Κυριακήν και 29 εμείναμεν εις Μπλάτσαν.
Μετά διήμερον διαμονήν την 30 8/βρίου ημέραν
Τρίτην ανεχωρήσαμεν διά Θεσσαλονίκην. Οντως μετά
τινας ώρας εφθάσαμεν εις την Μητρόπολιν της Μακεδονίας. Κατά την είσοδον εις την πόλιν προπορευομένου του κ. Μεράρχου και των σαλπίγγων εισήλθομεν εις
την πόλιν. Οι Τούρκοι είχαν εσκυμένας τας κεφαλάς και
με λοξά βλέμματα εθεώντο τα Ελληνικά στρατεύματα.
Τουναντίον οι Ελληνες κατεχειροκρότουν και αι γυναίκες εις τους εξώστας έρραιναν το στράτευμα δι’ ανθέων.
Απερίγραπτος υπήρξε η υποδοχή. Οι κάτοικοι επί των
οικιών τους είχον γράψει μεγάλοις γράμμασι « Ζήτωσαν
οι σωτήρες μας ».
........ εις τους Τουρκικούς στρατώνας. Τας ημέρας
μας διήλθομεν φρουρούντες τα διάφορα μέρη και γυμναζόμενοι.
Την 7ην Ν/βρίου συνήντησα τον κ. Μπατήν. Την
8ην Ν/βρίου ελεύθερος ων ιατρού κατα την 3ην Μ.Μ.
συνήντησα τον κ. Καραχάλιον παρά του οποίου επληροφορήθην ότι οι εν Αθήναις συγγενείς μου με έχουσιν
ως φονευμένον. Ηναγκάσθην να σπεύσω εις το ταχυδρομείον ίνα τηλεγραφήσω, αλλά δεν ήτο δυνατόν ένεκα ελλείψεως γραμμών. Αφ’ου επεσκέφθην το ζαχαροπλαστείον έσπευσα εις το .... τάγμα, διότι παρήλθεν η
ώρα της αδείας μου. Εν’ω όμως μετέβαινον συνήντησα
τα τάγματά μας να αναχωρούν. Εσπευσα τροχάδην ήρπασα τον γυλλιόν και έσπευσα εις την παραλίαν.
Κατά τας 9 ½ ήρχισεν η επιβίβασις ήτις διήρκεσεν
μέχρι της 7ης πρωινής, οπότε ανεχωρήσαμεν .... διά
Χίον. Διερχόμεθα ήδη το Καραμπουρνού. Τα τοπομαχικά είναι λίαν ορατά. Η ώρα είναι ήδη 11 π.μ.
Την 8ην πρωινήν της 9ης Ν/βρίου εφθάσαμεν εις
την νήσον Λέσβον και προ της πόλεως της Μυτιλίνης.
Πόλις με λαμπρά κτίρια εκτισμένη εν μέσω ελαιώνος.
Εμείναμεν καθ’όλην την ημέραν εντός του πλοίου, διόΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
τι είχον εξέλθει άλλα αγήματα. Κατά την 4ην πρωινήν
της 10ης Νοεμβρίου ανεχωρήσαμεν εκ Μυτιλίνης διευθυνόμενοι εις Χίον εις ην εφθάσαμεν την 7 ½ πρωινήν ώραν. Η ώρα είναι ήδη 2 Μ.Μ. ώρα και ακόμη
μένομεν εις τον λιμένα, διότι φροντίζουν διά την παράδοσιν της Τουρκικής φρουράς. Περί ώραν τρίτην το
αντιτορπιλλικόν η Νέα Γενεά πλησιάζει την πατρίδα και
διατάσσει να κατεβάση τας λέμβους, όπερ και γίνεται.
Μετά παρέλευσιν ολίγων λεπτών αρχίζει ο βομβαρδισμός κατά των τουρκικών χαρακωμάτων, εν’ω αι
λέμβοι αποβιβάζουν αγήματα. Εφονεύθησαν κατά την
απόβασιν δύο και επληγώθησαν τινές. Επί του ατμοπλοίου Σαπφώ επληγώθησαν τινές υπό των Τούρκων
εν’ω τα Ελλην. πολυβόλα έβαλον. Η απόβασις έγεινε
και ήρχισεν σφοδρόν το πυρ. Εσχηματίσαμεν προφυλακάς και την επομένην 11ην Νοεμβρίου εισήλθομεν
εις την πόλιν γινόμενοι με ενθουσιασμόν δεκτοί. Ακούονται κωδωνοκρουσίαι, αι σημαίαι υψούνται εις όλα τα
σπίτια, αι γυναίκες χειροκροτούν και ζητοκραυγάζουν.
Τα παιδάκια φωνάζουν ζήτω τα Ελληνοπουλάκια. Ο
στρατός παρελαύνει διά τας πλατείας και ανέρχεται εις
τον Αγιον Μάρκον ένθα πολεμά καθ’ όλην την ημέραν.
Την εσπέραν κατήλθομεν και εμείναμεν εις το Γυμνάσιον, καθώς και την επομένην και μεθεπομένην. Κατά τας
δύο ταύτας ημέρας επεράσαμεν θαυμάσια.
Την 14ην Ν/βρίου διετάχθημεν να καταλάβωμεν
τον Αγιον Γεώργιον. Διήλθομεν τον Δαφνόνα, διήλθομεν
άλλα δύο χωριά παρά των οποίων περι…. …..Ανήλθομεν εις Αγιον Γεώργιον και εσχηματίσαμεν προφυλακάς.
Την 15ην ήρχισε το πυρ και κατελάβαμεν τον Προφήτην Ηλίαν. Κατά τας 2 Μ.Μ. διετάχθη ο λόχος μου να
κατέλθει εις την πόλιν, όπερ και εγένετο, αλλά δυστυχώς
την 7ην Μ.Μ. διετάχθημεν να ανέλθομεν προς βοράν δι
ενίσχυσιν, όπερ και εγένετο. Εμείναμεν το εσπέρας και
την πρωίαν ήρχισε το πυρ.
Το εσπέρας της 16ης εκοιμήθημεν εις τους βράχους,
ένθα ήρξατο φοβερά βροχή, ήτις διήρκεσε καθ’όλην την
νύκτα. Η βροχή εισήλθεν μέχρι των οστών. Γράφω ταύτα την 17 και ώραν 12 επί των βράχων εν’ω οι πυροβολισμοί εξακολουθούν.
Την εσπέραν αντικατασταθέντες κατήλθομεν εις την
πόλιν και την επομένην ημέραν Κυριακήν εμείναμεν εις
την πόλιν.
Την 19ην ανήλθομεν εις Αγιον Γεώργιον και αντικαταστήσαμεν τον 9 λόχον εις θέσιν Κακή Ράχη.
Την 20ην φοβερά και ραγδαία βροχή εξηκολούθησε
καθ’όλην την ημέραν. Ευτυχώς όμως το εσπέρας αντικατασταθήκαμε υπό του 4 λόχου.
Ηλθομεν εις το χωρίον, αφ’ου περιεπλανήθημεν αρκετήν ώραν. Εφθάσαμεν εις Αγιον Γεώργιον με ραγδαίαν
βροχήν και διεσπάρθημεν εις τα σπίτια. Μετέβην μετά
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
του στρατ. Ασημακοπούλου Μ. είς τινα οικίαν ελεεινήν
και εκοιμήθημεν είς τινα αχυρώνα μεθ’ενός όνου.
Την 22αν διετάχθημεν να καταλάβωμεν το χωρίον
Δαφνώνα όπερ και εγένετο.
Ενταύθα εμείναμεν αλλάζοντες φρουράν κάθε
24 ώρας. Εμένομεν και φυλάττομεν ?τον αερόμυλον
Σταυργ?
Την 25ην Ν/βρίου ημέραν Κυριακήν ετελέσαμεν εν
τω ναω του Δαφνώνος (Αγιος Παντελεήμονας) μνημόσυνον υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των πεσόντων και
ιδία των εν Σαρανταπόρω. Κατά τας 2 Μ.Μ. ώραν διετάχθην να πάρω ένα στρατιώτην και να συνοδεύσω εις
Χίον τον εις το στρατοδικείον παραπεμφθέντα δεκανέα
Πρόδρομον Βασιλείου, όστις και ηθωώθη την επομένην. Την εσπέραν εκείνην εκοιμήθην εις ένα μπουδρούμι
εις το Γυμνάσιον και την επομένην 26 Ν/βρίου ημέραν
του ονόματος μου εξεκίνησα την 5ην ώραν της νυκτός.
Προχωρούντες μετά του στρατ. Ασημακοπούλου Μιχαήλ εφθάσαμεν εις το χωρίον Χαλκιό ένθα έπιαμε καφέ
εις την οικίαν του Παντελή Μαρίνου. Προχωρούντες
συνηντήσαμεν τον Λοχαγόν, όστις μετέβαινεν εις Χίον
διά την δίκην του Δεκ. Προδρόμου και λοχίου Φατούρου Θεοχ. Απ’ εκεί επροχωρήσαμεν εις ένα μπακάλικο
εις το χωρίον Δερβεράτο και εφάγαμεν 4 ωά τηγανιτά.
Εκείθεν επήραμε έτερα 11 ωά τα οποία εφάγαμεν το
εσπέρας. Την μεσημβρίαν εφάγαμεν εις το μπακάλικο,
το οποίον κείται δίπλα εις το σχολείον και το εσπέρας
διετάχθημεν να αντικαταστήσωμεν την φρουράν, όπερ
και εγένετο. Την νύκτα όμως περί ώραν 4 της νυκτός
ο σκοπός εφώναξεν εις τα όπλα και άπαντες ηγέρθημεν
χωρίς να συμβαίνει τίποτε. Μετά παρόδου μιάς ώρας
απεκατεστάθη η τάξις και επήλθεν ησυχία.
Την 20 Δ/βρίου διετάχθη γενική επίθεσις εκ πάντων των μερών αφ’ου προηγουμένως ήλθεν ενίσχυσις
εκ Μυτιληνης. 6 χιλιάδες επετέθησαν και 57 τηλεβόλα
έβαλον (εξ’ων 15 κρούπ δύο Δαγκλή και τα λοιπά εκ
της θαλάσσης. Το τάγμα επετέθη εξ Αγίου Γεωργίου.
Πολύ .... επετέθημεν. Την 12ην μ. ώραν εφθάσαμεν εις
την μονήν των Αγίων Πατέρων και κοιμήθημεν εις το
προβάτειον όρος.
Του όρους αυτού την 21 προχωρήσαντες ολίγον
επιδιδόμεθα στην κατάκτησιν οχυρωμάτων. Οι Τούρκοι ύψωσαν σημαίαν λευκήν και παρεδόθησαν 560
μετά των όπλων των. Το απόγευμα κατήλθομεν εκ του
όρους γενόμενοι δεκτοί ενθουσιωδώς.
Την 24ην Δ/βρίου το εσπέρας αναγιγνώσκεται η
διαταγή ότι την 9ην πρωινήν 25 επιβιβαζόμενοι των
πλοίων αναχωρούμεν διά Πρέβεζαν. Ευτυχώς όμως μένομεν και επιβιβαζόμεθα την 26 και αναχωρούμεν την
27 ημέραν Πέμπτην και ώραν 1 ½ μ.μ.
Την Παρασκευήν 28 Δ/βρίου και ώραν 10 π.μ. φαί-
9
νονται αι Αθήναι και ο Πειραιεύς. Πάντων τα βλέμματα
είναι εστραμμένα προς αυτούς και πολλοί δακρύουσιν.
Η στενοχωριά μου είναι πολύ μεγάλη. Περί ώραν 11 ½
αρχίζουσι να κρύπτονται καθ’ότι το πλοίον προχωρεί
όπισθεν της Σαλαμίνος.
Φθάνομεν εις την διώρυγα της Κορίνθου και πολλοί
ανέρχονται επί του πλοίου προς συνάντησιν των συγγενών των. Περί ώραν 4 ½ μ.μ. διερχόμεθα την διώρυγα
εν’ω κόσμος πολύς ένθεν και ένθεν φωνάζουν άνδρας
των, παιδιά των, αδέλφια των. Συγκινητική υπήρξεν η
στιγμή εκείνη καθ’ην αι γυναίκες βλέπουσαι τους ιδικούς των και μη δυνάμεναι να τους πλησιάσουν κλαίουσιν και τείνουν τας χείρας των να τους πιάσουν, αλλά
φευ! το........ τρέχει και κατόπιν αυτού οι πολίται, το
........ απομακρύνεται και το επεισόδιον λήγει.
Το Σάββατον 29 και ώραν 12 εφθάσαμεν εις Πρέβεζαν.
Την 30, 31, 1 Ιανουαρίου εμείναμεν εις Πρέβεζαν.
Την παραμονήν επαίξαμεν τον Αγιον Βασίλειον. Ανήμερα διήλθομεν εις τας οδούς υπό βροχήν και ετοιμαζόμεθα δια την αναχώρησιν. Το εσπέρας κοττόπουλα.
Την 2αν Ιανουαρίου 913 ημέραν Τετάρτην και ώραν
8,20 ηρχίσαμεν να προχωρούμεν. Το εσπέρας διελθώντες το χωρίον Λούρος διενυκτερεύσαμεν εις Κατζά.
Εξωθεν της Πρεβέζης περί την ώραν υπάρχουν ερείπια.
Την 3 Ιανουαρίου προχωρήσαντες εφθάσαμεν εις
Φιλιππιάδα και μείναμεν υπό σκηνάς.
Την 4ην προχωρήσαντες εφθάσαμεν εις το Κομαλές
Χάνι και διενυκτερεύσαμεν υπό σκηνάς. Την 5ην εφθάσαμεν εις τα Πεζά. Βροχή φοβερά και την νύκτα ηκούοντο πυροβολισμοί. Την 6ην εμείναμεν εις Πεζά.
Την 7ην κατά τας 2 ½ ανεχωρήσαμεν και κατήλθομεν εις Εμίν Αγά και κατόπιν εις το χάνι της Φτελιάς.
Την νύκτα βροχή.
8ην την μεσημβρίαν εφθάσαμεν εις το χωρίον Θεργιακίση υπό βροχήν.
Την 9ην βροχή ανήλθομεν διάφορα βουνά και κατελήξαμεν εις τα τοπομαχικά. Η βροχή μέχρι οστών. Το
εσπέρας κατήλθομεν εις Θεργιακίση και εμείναμεν εις
ένα σπίτι σαρδελιδόν. Η ώρα είναι 12η γίνεται διανομή
κρέατος τεσσάρων ημερών άνευ άλατος, ο άρτος ελλείπει παντελώς, πείνα μας μαστίζει, τα τοπομαχικά μας
....βάλλουσιν αδιακόπως.
Την 11ην Ιανουαρίου και ώραν 2 Μ εβάδιζεν το
τάγμα μας προς την κορυφήν (βαδίζοντες αι οβίδες
ήρχοντο επάνω μας και επληγώθη στρατ/λόχος) χωρίς και ο ταγματάρχης να γνωρίζη που μας υπάγει διότι το κονιάκ κυριαρχεί εν τω εγκεφάλω του. Φθάνομεν
εις την κορυφήν, κατερχόμεθα εις την δημοσίαν οδόν,
αμέσως ανερχόμεθα και μένομεν μέχρι της εσπέρας. Γίνεται διανομή γαλετών, τυρού και ελαιών (6 έκαστος)
10
και κονιάκ, το οποίον διενεμήθη εις τους στρατιώτας
με το κουτάλι ως να ήτο ....., εν’ω οι αξιωματικοί ήσαν
εν ευθυμία.
Το εσπέρας βαδίζομεν και φθάνομεν εις λόφον απέναντι του Μπιζανίου και μένομεν εως ότου ο ταγματάρχης φέρει μόνος την διαταγήν. Βλέπομεν το περίφημο
Μπιζάνι
σκοτεινόν και το δεξιόν μέρος αυτού κατεχόμενον
υπό ημετέρων ..... φωτιών.
Η διαταγή έρχεται και προχωρούντες φθάνομεν εις
την εφεδρείαν του 9 Πεζικού και μένομεν καθ’όλην την
νύκτα εις φωτιές άϋπνοι εξ αιτίας του ψύχους.
12ην Ιαν. Μένομεν ίνα το εσπέρας αντικαταστήσωμεν τον 1ον λόχον εις τας προφυλακάς. Την 1ην Μ.
μεσονύκτιον ώραν δίδεται η διαταγή να σηκωθούν οι
άνδρες προς αναχώρησιν. Την 2α ώρα φθάνουν και οι
λόχοι 3, 4ος και ξεκινώμεν, ανεβαίνωμεν όρη και φθάνωμεν εις το μέρος εις ο μάχεται η 4η Μεραρχία και ο
1ος λόχος μας. Αντικαθίσταται η 4η Μεραρχία υπό του
3ου Τάγματός μας και του 3ου του 1ου Σ/ματος. Ο
1ος λόχος μάχεται και έσχε δύο νεκρούς και 14 τραυματίας. Οι λοιποί λόχοι του 1ου τάγματος είμεθα εν εφεδρεία, αλλά το τουρκικόν πυροβόλον βάλλει εναντίον
μας. Ψύχος φοβερόν και λειψυδρία μεγάλη. Το εσπέρας
αντικαθιστώμεν τον μαχόμενον 1ον λόχον. Καταλαμβάνομεν ταμπούρια και διερχόμεθα την νύκτα άγρυπνοι
υπό ψιλήν βροχήν.
Την πρωίαν της 14ης αρχόμεθα της μάχης. Η ώρα
ήδη είναι 11η και η μάχη εξακολουθεί μετά πείσματος.
Μέχρι της ώρας έχομεν δύο τραυματίας, τον δεκ.
Παπα..... και τον στρατ. Γρίβαν Κ., Στάμου Ι., Δέδεν
Ι., Παπάν Αθ., Σπυρόπουλον Γ. και πολλούς άλλους
και φονευμένους τους Παναγόπουλον Γεώργ. και Καλαφάτην.
Η μάχη υπήρξε λυσσώδης. Το εσπέρας αντικατασταθέντες κατήλθομεν εις την κοιλάδα. Συνεκομίσαμεν
τους τραυματίας και νεκρούς (εξ’ων τους μεν πρώτους
εστείλαμεν εις χειρουργείον τους δε άλλους ενεταφιάσαμεν).
Την 15ην διήλθομεν εις την κοιλάδα, το δε εσπέρας
ανήλθομεν ως εφεδρεία του 3ου λόχου.
Την 16ην κατήλθομεν και την πρωίαν η χιών είχε
καλύψει τας σκηνάς. Οι στρατιώται υπέφερον εκ του
δριμέος ψύχους. Ο στρατιώτης Μέρ... εφώναξε την
νύκτα μη δυνάμενος να υποφέρη το φοβερόν ψύχος «
Ελάτε ένας ρε αδέρφια να πεθάνωμεν μαζί ». Ο 4ος λόχος μάχεται υπό τον χιόνα.
Την 17ην εμείναμεν πάλιν εις την κοιλάδα και νέα
χιών μας υπεδέχθη.
Την 18ην αντικατασταθέντες ήλθομεν εις χωρίον
Κοπάνι. Φωτιά πολύ. Επί δύο ημέρας βροχή φοβερά
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
και λάσπη. Ο καιρός ήρχισε να βελτιούται και ημέραι
καλοκαιριναί είναι.
Καθ’ όλας τας ημέρας επιδιδόμεθα εις την θήραν
..... και εις την συλλογήν χόρτων τα οποία μαγειρεύοντες τρώγαμεν. Διατελώ εν απελπισία διότι δεν λαμβάνω
επιστολάς.
Την 30 Ιανουαρίου και ημέραν Τετάρτην μετέβημεν
εκ Κοπανίου εις Βαρειάδες χωρίον μικρόν ίνα αντικαταστήσωμεν το Τάγμα του 1ου Συν/τος. Την στιγμήν της
αναχωρήσεως λαμβάνω επιστολήν σχετικήν περί του
τοκετού της Αγγελικούλας.
Περι ώραν 3 φθάνομεν εις Βαρειάδες κάμνομεν σκηνάς και συλλέγομεν καυσόξυλα.
Την 31ην Ιανουαρ. μεταβαίνομεν εις Προφήτην
Ηλίαν εις αντικατάστασιν του 1ου λόχου. Πνέει σφοδρός βορράς.
Την 1ην Φεβρ. Κατερχόμεθα εις Βαρειάδας και μένομεν εις σκηνάς.
Εγερθέντες την 2αν Φεβρουαρ. ευρέθημεν υπό χιόνα. Ψύχος φοβερόν.
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Την 4ην Φεβρ. ανερχόμεθα αντικαταστήσαντες τον
1ον λόχον. Δύο ........ σχηματίζουν σταθμούς ανταποκρίσεων εις το χωρίον Τ..... απέχον μίαν ώραν εκ του
χωρίου Τσερίτσενα το οποίον απέχει 2 ½ .... Εδώ παρά
τους Βαρειάδες εμείναμεν αναμένοντες την γενικήν επίθεσιν.
Την 16-2 λαβών ένδειξιν κατήλθον εις Φιλιππιάδα
και εισήλθον εις το νοσοκομείον της Αγίας Ελένης.
Την 21 παρεπέμφθημεν εις την επιτροπήν και ελάβαμεν μηνιαίαν αναρρωτικήν.
Τη 21 γενομένης της επιθέσεως κατελήφθησαν τα
Ιωάννινα.
Τη 20 συνήντησα τον αδελφόν μου Ανδρέαν ελθόντα εξ Αθηνών.
Τη 23 το εσπέρας ήλθομεν εξ αμάξης εις Πρέβεζαν.
Τη 25 εισήλθομεν στο πλοίον « Ουράνα » το οποίον είναι κατάμεστον Τούρκων αξιωματικών αιχμαλώτων, ίνα αναχωρήσωμεν διά Πειραιά.
11
Παραλειπόμενα του προηγούμενου τεύχους 54
Από την εαρινή ισημερία 21 Μαρτίου 2012,
ως το θερινό ηλιοστάσιο 21 Ιουνίου 2012!
Οι ακραίες καιρικές συνθήκες του χειμώνα
συνεχίστηκαν αντίστοιχα και την Άνοιξη, που δεν
ήταν σαν τις άλλες που ξέραμε ή όπως την θέλαμε, και την περιμέναμε! Το κρύο συνεχίστηκε
και οι βροχές δεν ήρθαν έγκαιρα, έτσι ο τόπος
θύμιζε χειμώνα και όχι άνοιξη! Τούτου δοθέντος
και ιδιαίτερα με δεδομένη την οικονομική κρίση
πού πλήττει ανηλεώς όλους μας, το Χωριό μας
παρέμεινε στην ερημιά του ως και την Μεγάλη
Πέμπτη 12 Απριλίου 2012 με ελάχιστες εξαιρέσεις κάποιων που φτάσαμε πιο νωρίς στο Χωριό
μας για το Πάσχα. Οι ακολουθίες της Μεγάλης
Εβδομάδος, ως και την Μεγάλη Τετάρτη, μοιράστηκαν στις δύο ενορίες του Χωριού και των Καλυβίων, αφού ο Παπα-Θανάσης υπηρετεί τόσο
την ενορία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο
Χωριό μας, όσο και της Ζωοδόχου Πηγής στα
Καλύβια. Τα καλοριφέρ λειτουργούσαν ώρες πριν
για να ζεστάνουν τις άδειες εκκλησίες μας και να
κάνουν υποφερτή την παραμονή των ολίγων ηλικιωμένων πιστών που έπαιρναν μέρος στις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος.
Μεγάλη Τετάρτη μεσημέρι το καθιερωμένο
Ευχέλαιο στην Εκκλησία του Χωριού μας με
τους όποιους πιστούς μπόρεσαν να παραβρεθούν.
Μεγάλη Πέμπτη βράδυ, η Ακολουθία των
Παθών του Κυρίου και η Εκκλησία μας είναι
άδεια! Βγαίνει ο Εσταυρωμένος με μόνο τον Ιερέα μας, αφού δεν υπάρχουν άνθρωποι νέοι, για
να κρατήσουν τα φανάρια και τα εξαπτέρυγα, το
θυμιατό και το μανάλι, όπως ξέραμε εμείς οι παλιότεροι και τα ζήσαμε τότε που στο Χωριό μας
ήταν γεμάτο κόσμο και έσφιζε από ζωή.
Οι ψάλτες προσπαθούν από τα ψαλτικά να
συμπαρασταθούν στον Ιερέα μας ανταποκρινόμενοι στον ρόλο τους, όσο οι δυνάμεις τους το
επιτρέπουν, δημιουργώντας από κοινού με τον Ιερέα μας την ατμόσφαιρα της Μεγάλης Πέμπτης
και των Παθών του Κυρίου για τους πιστούς που
παίρνουν μέρος και συμμετέχουν στην Ακολουθία.
Μεγάλη Παρασκευή και το βράδυ η Εκκλησία
μας δεν θυμίζει τις παλιές εποχές. Τότε πού γέμιζε
κυριολεκτικά από συμπατριώτες μας και προσκε-
12
κλημένους τους, που έρχονταν να περάσουν το
Πάσχα στο Χωριό μας! Τις μεσημεριανές ώρες
έληξε η Ακολουθία των ωρών και η αποκαθήλωση, με πολύ φτωχό εκκλησίασμα. Οι ψάλτες μας
κατέβαλαν φιλότιμες προσπάθειες, δίνοντας τον
καλύτερό τους εαυτό, ψάλλοντας τα εγκώμια του
Επιταφίου Θρήνου και όλη την Ακολουθία του
Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου που ψάλλεται
την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ. Παράκληση
προς τούς πιστούς να παραμείνουν ως το τέλος
της Ακολουθίας και να μη φύγουν μετά την περιφορά, βρήκε ανταπόκριση και σχεδόν όλοι μείναμε ως το τέλος της Ακολουθίας.
Μέγα Σάββατον, ο Ιερέας μας τέλεσε την
Θείαν Λειτουργία της Πρώτης Αναστάσεως στον
Ιερό Ναό της Ζωοδόχου Πηγής στα Καλύβια.
Την Ακολουθία της Αναστάσεως στα Καλύβια ο
Ιερέας μας έψαλε ενωρίς το βράδυ και στις 11
η ώρα η καμπάνα του Χωριού μας, όπως πάντα,
ηχεί χαρμόσυνα καλώντας μας να εορτάσουμε το
χαρμόσυνο γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου.
Η Εκκλησία μας γεμίζει και πάλι και όλοι παρακολουθούμε με ιδιαίτερη συγκίνηση την Ακολουθία της Αναστάσεως. Μετά τον Κανόνα: Κύματι
θαλάσσης... τα φώτα σβήνουν, Ιδού σκοτία και
πρωί... (το Ζ΄ Εωθινό), και ο Ιερέας μας βγαίνει
στην Ωραία Πύλη με την λαμπάδα του αναμμένη, ψάλλοντας το: Δεύτε λάβετε φως..., καλώντας
μας να πάρουμε το φως της Αναστάσεως. Το
Ευαγγέλιον της Αναστάσεως, όπως πάντα, αναγιγνώσκεται στον Νάρθηκα της Εκκλησίας μας,
ενώ η βροχή που πέφτει από το μεσημέρι συνεχίζει ακατάπαυστα. Επιστρέφουμε στο εσωτερικό
της Εκκλησίας μας και παρακολουθούμε τα εξαίσια αναστάσιμα τροπάρια που συγκροτούν την
Ακολουθία της Αναστάσεως. Το εκκλησίασμα
διαρκώς αραιώνει και στη Λειτουργία της Αναστάσεως μένουμε λιγότεροι από τα άλλα χρόνια.
Η Κυριακή της Αναστάσεως νωχελικά κυλάει
στο Χωριό μας και οι βροχές δεν επιτρέπουν το
ψήσιμο στο ύπαιθρο, που άλλωστε δεν αποτελεί
στοιχείο της Παράδοσής του!
Την Ακολουθία του Εσπερινού της Αναστάσεως την έχουμε ξεχάσει προ πολλού, αφού πέρα
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
από τον Ιερέα, τον Ψάλτη και τη Νεωκόρο, κανένας άλλος δεν προθυμοποιείτο να πάρει μέρος.
Η Δευτέρα του Πάσχα για τους περισσότερους εργαζόμενους είναι ημέρα αναχώρησης και
επιστροφής στους τόπους εργασίας και μόνον
όσοι έχουν κάποιες ημέρες άδειας από την εργασία τους και οι συνταξιούχοι παρατείνουμε την
παραμονή μας στο Χωριό μας.
Την Παρασκευή του Πάσχα κατά τα καθιερωμένα εορτάζεται το Πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής στα Καλύβια, με μόνη διαφορά ότι
ο Σύλλογος άλλαξε τις ημέρες διασκέδασης από
το βράδυ της παραμονής και ανήμερα, στο βράδυ ανήμερα του Πανηγυριού και την επομένη, το
Σάββατο το βράδυ.
Ακολουθεί η Κυριακή του Αντίπασχα ή του
Θωμά, και την επομένη, Δευτέρα 23 Απριλίου το
εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου γιορτάζει κατά τα
καθιερωμένα με αρτοκλασία, αλλά με φτωχό εκκλησίασμα σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια.
Ο συμπατριώτης μας κ. Αναγνωστόπουλος Κων/
νος και η σύζυγός του που χρόνια τώρα το φροντίζουν, κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν! Ας είναι
εις βοήθειάν τους!
Με την εορτή του Αγίου Γεωργίου ουσιαστικά
κλείνει ο κύκλος με τα Λαμπρογιόρτια και ο επόμενος σταθμός για το Χωριό μας είναι η Πρωτομαγιά και το Πανηγύρι μας στο Μοναστήρι του
Αγίου Αθανασίου, που εορτάζεται με ιδιαίτερη
επισημότητα, αφού χοροστατεί ο Ηγούμενος της
Αγίας Λαύρας Ιερομόναχος πατήρ Ευσέβιος, ο
οποίος στη σύντομη ομιλία του προς το εκκλησίασμα αναφέρεται στην ιστορία του Μοναστηριού
και τη συμβολή του στους αγώνες του Έθνους
μας, τις καταστροφές που έχει υποστεί στη μακραίωνη ιστορία του, αλλά και στις προσπάθειες
που καταβάλλονται τόσο από τον Όμιλο Φίλων
του Μοναστηρίου, όσον και κυρίως από την
Αδελφότητα Φιλιωτών τις τελευταίες 10ετίες.
Ακολούθησε, όπως πάντα, πλούσια φιλοξενία.
Στις 9 Μαΐου, εορτή του Αγίου Νικολάου, κατά την παράδοση της περιοχής μας, τύχη
αγαθή, τό Εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου όπου
και οι πηγές από τις οποίες υδρεύεται το Χωριό
μας, λειτουργήθηκε και φέτος με τους ελάχιστους
προσκυνητές που μπόρεσαν να φτάσουν ως εκεί
και να παρακολουθήσουν τη Θεία Λετιουργία,
ενώ το Εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στη Λούστρα, ακόμη δεν έχει λειτουργηθεί, αν και έχει
ανακαινιστεί.
Στις 13 Μαΐου ημέρα Κυριακή, η δεύτερη
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Κυριακή του Μαΐου, είχαμε την εορτή της Μητέρας, πλην όμως δεν έγινε καμιά αναφορά από
κανέναν, σχεδόν την ξεχάσαμε! Αφότου μετετέθη
από την εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου στις 2
Φεβρουαρίου, που είχαμε την εορτή της Παναγίας της Μυλιαργούς, κατά τη λαϊκή παράδοση,
αργούσαν και οι μύλοι αυτήν και μόνον την ημέρα, διαρκώς υποβαθμίζεται η εορτή της Μητέρας!
Στις 21 Μαΐου, εορτή των Ισαποστόλων Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, το ομώνυμο εκκλησάκι στου Κοτσίνη, δεν είχε την ίδια τύχη, δεν
λειτουργήθηκε ούτε και φέτος, αφού ο δρόμος
ήταν απροσπέλαστος και τα χόρτα ξεπερνούσαν
σε ύψος το ένα μέτρο.
Στις 24 Μαΐου εορτή της Αναλήψεως του
Κυρίου και το ομώνυμο Εκκλησάκι λειτουργήθηκε και φέτος παρά το γεγονός ότι έβρεχε ακατάπαυστα. Το εκκλησίασμα πολύ περιορισμένο,
έφτανε δεν έφτανε τα είκοσι άτομα!
Στις 3 Ιουνίου Κυριακή της Πεντηκοστής και
στις 4 Ιουνίου τη Δευτέρα η εορτή του Αγίου
Πνεύματος και το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος
έχει την τιμητική του με αρτοκλασία και ικανό
εκκλησίασμα. Η Αδελφότητα πρόσφερε λουκουμάκι και νερό καθώς και αναψυκτικά. Και με το
εορταστικό αυτό 2ήμερο έκλεισε η περίοδος του
Πεντηκοσταρίου.
Διανύουμε τη δεύτερη προεκλογική περίοδο
και ο Ιούνιος, ανοιξιάτικος πέρα για πέρα, φεύγει χωρίς να το πολυκαταλαβαίνουμε. Γίνονται οι
εκλογές της 17ης Ιουνίου 2012 και το τοπίο του
χωριού μας είναι καταπράσινο! Η Άνοιξη σ’ όλη
της το μεγαλείο μας περιμένει στο Χωριό μας,
όμως τα μεγάλα προβλήματα που όλοι μας αντιμετωπίζουμε και που καθημερινά γίνονται μεγαλύτερα για τη Χώρα μας, δεν μας επιτρέπουν να
την απολαύσουμε!
Φτάσαμε έτσι στο θερινό ηλιοστάσιο στις 21
Ιουνίου 2012 και το Καλοκαίρι είναι παρόν σ’
όλο του το μεγαλείο. Οι θερμοκρασίες είναι πολύ
υψηλές, τόσο υψηλές, ώστε να τις νιώθουμε και
στο Χωριό μας!
Η 21η Ιουνίου είναι αποφράδα ημέρα για το
Χωριό μας. Πυρπολήθηκε από τους Ιταλούς το
1943, αφού προηγουμένως σκότωσαν συμπατριώτες μας. Παρά τη ζέστη, κάποιοι που βρεθήκαμε
στο Χωριό μας το μεσημέρι της Πέμπτης 21/6.
2012, πήγαμε με τον παπα-Θανάση και ψάλαμε
τρισάγιο στη μνήμη τους, στο Ηρώον έξω από
το Νεκροταφείο του Χωριού μας. Αιωνία τους
η μνήμη!
13
Επικαιρότητες
Επικαιρότητες
Επικαιρότητες
Η Εορτή της “Αγίας Κυριακής”
στο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων Φιλίων
Η καμπάνα χτυπά χαρούμενα, δυνατά, ξυπνά
την κοιμισμένη φύση και ενώνει τα επίγεια με
τα επουράνια!!! Το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων γιορτάζει την “Αγία Κυριακή τη μεγαλομάρτυρα”.
Οι προσκυνητές αρχίζουν να φτάνουν και
αμέσως η πρώτη έκπληξη. Ο χωματόδρομος μέχρι το εκκλησάκι, άριστα στρωμένος, για πρώτη
φορά “στα χρονικά” από τότε που εορτάζεται η
Αγία Κυριακή στο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων…
Αμέσως ακολουθεί η δεύτερη έκπληξη, το
ωραίο υπόστεγο, μπροστά από το εκκλησάκι,
ήταν τελείως απαραίτητο, λόγω της ζέστης του
καλοκαιριού…
Αρχίζει η ακολουθία της Αγίας Κυριακής, με
μεγάλη συγκίνηση, γιατί μια φορά το χρόνο τελείται στο εκκλησάκι αυτό Θεία Λειτουργία.
Ευλαβικά τέλεσαν τη Θεία Λειτουργία οι
Σεβάσμιοι πατέρες Αθανάσιος Αναστασόπουλος, Δημήτριος Σταθακόπουλος και Δημήτριος
Κωστόπουλος.
Έψαλαν ο Λεωνίδας Ζαφειρόπουλος με το
Σταύρο Σπυρόπουλο, βοηθούμενοι από τον
Καστρινό Δημήτριο και Λεωνίδα Σπυρόπουλο,
η χορωδία πήρε Άριστα, ιδίως όταν έψαλαν τον
135ο ψαλμό που ανεβάζει την ψυχή σε διαφορετικό κόσμο… Τους ευχόμαστε κάθε καλό στη
ζωή τους…
Οι προσκυνητές όλο και πληθαίνουν και
με μεγάλη συγκίνηση, είπαμε όλοι μαζί το “πιστεύω” και το “πάτερ ημών”, είναι κάτι το ιδιαίτερο, που σμίγει τις ψυχές και τις κάνει να χαίρονται…
Η Θεία Λειτουργία πλησιάζει στο τέλος και
ο πατήρ Δημήτριος Σταθακόπουλος κήρυξε
εμπνευσμένα το Θείο Λόγο για να μας ωφελήσει
πνευματικά…
Τελείωσε η Θεία Λειτουργία και ο Σεβαστός
14
μας παπα-Θανάσης μας αγίασε όλους, με το
ιλαρό πρόσωπό του, με το ειρηνικό του ύφος
και καλό ήθος, δίνοντας σε μας πλουσιοπάροχα
τις ευχές του!!!
Εύχομαι όλοι μας μια ημέρα να φτάσουμε
το ιλαρό του προσώπου του, τη γαλήνια ματιά
του και το ταπεινό του χαρακτήρα του που θα
μείνουν ανεξίτηλα στη μνήμη μας!!!
Προσφέρθηκε αρτοκλασία από την οικογένεια Σοφίας Κόλλια και λάμπρυνε την ακολουθία, τους ευχόμαστε χρόνια πολλά και βοήθειά
τους!!!
Σε ρυθμό εκκλησιαστικό (τον Αδάμ, τον
Αδάμ κ.λπ.) χτυπούσε την καμπάνα ο Βασίλειος Τσερνετόπουλος και έφερνε ψυχική έξαρση!!!
Και τον ευχαριστούμε θερμά…
Ακολούθησαν πλούσια κεράσματα με ωραίες
δίπλες, γλυκά, αναψυκτικά, τα οποία προσέφεραν η κα Μαρία Χαραλαμποπούλου, η κα Νίτσα
Κανέλλου, η κα Σοφία Κόλλια και ο κ. Λεωνίδας
Τσερνετόπουλος με τη σύζυγό του Βασιλική.
Του ευχόμαστε “χρόνια πολλά και του χρόνου”.
Τ’ απολαύσαμε όλα κάτω από τον παχύ ίσκιο,
που μας έδινε το υπόστεγο, έγινε ανταλλαγή ευχών και όλοι ήταν ενθουσιασμένοι…
Ακολούθησαν σ’ αυτούς που έμειναν καφέδες και κεράσματα στα σπίτια του Παναγιώτη
Τσερνετόπουλου και Γεωργίου Κόλλια.
Ας θυμηθούμε για λίγο την “Αγαπημένη μας
Βαρβάρα”, αιωνία της η μνήμη, που πρωτοστάτησε στην Αναστήλωση του Ναού των Αγίων
Θεοδώρων.
Ας θυμηθούμε όλους όσους βοήθησαν για
το έργο αυτό ο καθένας από το πόστο του και
τη μεγάλη οικονομική βοήθεια των αδελφών
Ντίνου, Βάσως και Ελένης Τσερνετόπουλου,
που βρίσκονται στην Αμερική, σ’ όλους οι Άγιοι να στέλνουν τη χάρη τους και την ευλογία
τους!!!
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Ευχαριστούμε τους Ιερείς μας που βρίσκονται κοντά μας να μας λειτουργήσουν και να
μας ευλογήσουν, τον παπα-Δημήτρη Κωστόπουλο που φτάνει μ’ όλη του την καλή Διάθεση
«ασμένως» από το Δρακοβούνι και τον πατέρα
Δημήτριο Σταθακόπουλο που σαν αυτήν την
ημέρα της Αγίας Κυριακής τέλεσε την πρώτη
του Θεία Λειτουργία, πάντα Άξιοι και Υπεράξιοι!!! Τον πατέρα Δημήτριο Σταθακόπουλο τον
τιμήσαμε ιδιαιτέρως ψάλλοντες όλοι μαζί (τον
Ευλογούντα και Αγιάζοντα ημάς…).
Θυμάμαι πάντα με μεγάλη συγκίνηση και γαλήνη ψυχής μια κατανυκτική Θεία Λειτουργία
που τέλεσε στο εκκλησάκι αυτό ο Σεβάσμιος
και εκλεκτός ιερέας μας πατήρ Ρήγας Κανέλλος.
Όλοι είχαμε ενθουσιαστεί, χαρεί και τα πρόσωπά μας έλαμπαν. Του εύχομαι μέσα από την
καρδιά μου για άπειρα χρόνια ακόμα να βρίσκεται μπροστά στο Άγιο Θυσιαστήριο και να μας
μεταδίδει τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος!!!
Το μεσημέρι ο Αγαπητός Παναγιώτης Τσερνετόπουλος παρέθεσε πλούσια Τράπεζα, περίπου
είμαστε 20 άτομα. Μας κατέπληξε όλους που
πριν αρχίσουμε το φαγητό, η μικρή Αγγελική
Γεωργίου Τσερνετοπούλου σηκώθηκε όρθια και
είπε την προσευχή. Συγχαρητήρια Αγγελικούλα
σου ευχόμαστε κάθε πρόοδο στη ζωή σου και
στο μέλλον να ανοίξεις ένα Χριστιανικό σπίτι!!!
Όλα ήσαν πλουσιοπάροχα πάνω στο τραπέζι
και με το καλό κρασί έφτασε και το τραγούδι για
να τιμήσουμε τον οικοδεσπότη!!!
«Να ζήσεις Παναγιώτη μας
κέρνα μας κέρνα μας
μ’ όλη τη φαμελιά σου
μάθε να κερνάς να
καλοπερνάς…»
Σ’ ευχαριστούμε Παναγιώτη, να ζήσεις χίλια
χρόνια…
Όμως η κινητήρια Δύναμη για όλα είναι ο κ.
Λεωνίδας Τσερνετόπουλος, που Αυτός είχε την
ιδέα να γίνεται αυτή η Θεία Λειτουργία. Δε φείδεται κόπου και εξόδων, τα θέλει όλα πλουσιοπάροχα, δεν τον νοιάζει τι θα ξοδέψει, τα θέλει
όλα πανηγυρικά, ξυπνάει όλη νύχτα για να είμαστε “φερμένοι” πρώτοι, πριν και από τους Ιερείς
στους Αγίους Θεοδώρους, ας έχει την ευλογία
τους και η Αγία Κυριακή να σκορπάει κάθε καλό
στο σπιτικό του!!!
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Πάντα παρών ο κ. Θανάσης Χαραλαμπόπουλος, χαρούμενος να μας βοηθήσει σε ό,τι
χρειαστούμε, να μας κεράσει και να μας φιλοξενήσει, του ευχόμαστε Υγεία και Ευτυχία!!!
Ευχαριστούμε τις πολυαγαπημένες μου Μαρία, Κατερίνα, Σούλα για τη μεγάλη κούραση
που πέρασαν για όλες τις ετοιμασίες!!! Ο ευπρεπισμός του Ναού που έλαμπε μέσα και έξω, να
ετοιμαστεί αυτό το πλούσιο τραπέζι… Όμως
πρόσεξα κάτι, δεν τις ένοιαζε καθόλου η κούραση και η χαρά ήταν ζωγραφισμένη στα πρόσωπά
τους, έτσι να είναι πάντα στη ζωή τους χαρούμενες και ευτυχισμένες!!!
Δε θα ξεχάσω τη μεγάλη συμπαράσταση και
βοήθεια του Γιώργου, του Πέτρου, του Βασίλη και του Παναγιώτη, οι Άγιοι Θεόδωροι και
η Αγία Κυριακή να τους έχουν υπό τη σκέπη
τους!!!
Ευχαριστούμε και τον κ. Δήμαρχο Καλαβρύτων που έστειλε το μηχάνημα και έστρωσε το
δρόμο, η προσφορά του Μεγάλη. Οι Άγιοί μας
να τον προστατεύουν!!!
Ωραίο να σμίγουμε στα μικρά εκκλησάκια
ή στις γιορτές του χωριού μας, γιατί ο χρόνος
κυλά και ίσως να μην προφτάσουμε να ζήσουμε
στιγμές που θέλουμε, να εκφράσουμε συναισθήματα που έχουμε στην καρδιά μας, κοντά σε δικούς μας ανθρώπους.
«Γιατί τώρα τα χιόνια λιώσανε
και εμείς δεν ανταμώσαμε
μας επήρανε τα χρόνια
γοργά μου χελιδόνια».
Χάρηκα που όλοι οι Φιλαίοι που διέθεταν
αυτοκίνητα, ήσαν πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν
τους προσκυνητές…
Παρακαλούμε τον κ. Βασίλη Τσερνετόπουλο
να δώσει λίγο τόπο να μεγαλώσει το προαύλιο
της εκκλησίας…
Χρόνια πολλά σ’ όλους. Οι Άγιοί μας και η
Αγία Κυριακή να μας προστατεύουν. Και του
χρόνου!!!
Λεωνίδας Ζαφειρόπουλος
τηλ. 2710-231680 Τρίπολη
(Το παράκανα, το γνωρίζω, ήταν μεγάλος ο
ενθουσιασμός μου).
Ευχαριστώ για την κατανόηση!!!
15
ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ
Ευχαριστώ θερμά τη συντακτική επιτροπή του Περιοδικού «ΤΑ ΦΙΛΙΑ και οι απανταχού ΦΙΛΙΩΤΕΣ» για τη φιλοξενία των κειμένων μου. Γνωρίζω ότι έχετε πληθώρα ύλης, όμως ποτέ δε με αγνοήσατε. Από τα βάθη της καρδιάς μας δεχτείτε τις ευχαριστίες μου!!!
Θα μου επιτρέψετε ιδιαιτέρως να ευχαριστήσω τον κ. Κωνσταντίνο Γιαννακόπουλο που δε “φείδεται” κόπου, προσωπικών εξόδων και με χαρούμενη
διάθεση, φεύγει από Φίλια και φτάνει στην ΑΘΗΝΑ. Οργανώνει την ύλη του Περιοδικού, δεν τον νοιάζει ο χρόνος που θα δαπανηθεί, αρκεί να δώσει
τη χαρά σε μας που το περιμένουμε….
Ο κ. Κώστας είναι η ψυχή, η καρδιά του Περιοδικού και το πονάει σαν πνευματικό του παιδί!!!
Χαίρομαι που είναι αγέραστος μέσα στο χρόνο, τον θαυμάζω και τον καμαρώνω!!!
Μας δέχεται πάντα στην παρέα του με το χαμόγελό του, ταπεινά, σεβαστικά, αγαπητικά, με αληθινή Αγάπη!!!
Αγαπητέ Κώστα σου εύχομαι ό,τι καλό προσωπικό και οικογενειακό «του Αβραάμ τα καλά»!!!
Με εκτίμηση
φιλικώτατα
Λεωνίδας Ζαφειρόπουλος
τηλ. 2710-231680 Τρίπολη
Σεβαστή μου Συντακτική Επιτροπή,
Σας παρακαλώ αυτά τα λίγα λόγια που δε φτάνουν το μέγεθος του ήθους και την πνευματική Δύναμη του Αγαπητού Κώστα, να δημοσιευτούν.
Ευχαριστώ και πάλι
Ιούλιος 2012
Ο φετινός Ιούλιος, όπως άλλωστε και όλο το Καλοκαίρι, ήταν παρά πολύ ζεστός και το γεγονός αυτό
έκανε προβληματική τη συμμετοχή πολλών ηλικιωμένων στον εορτασμό των εξωκκλησίων μας.
Τρίτη 17/7. Εορτή της Αγίας Μαρίνης, όμως ο
δρόμος που οδηγεί στο ομώνυμο εκκλησάκι, από την
Αγία Ανάληψη ως εκεί, είναι απροσπέλαστος και το
εκκλησάκι έμεινε αλειτούργητο! Ας το έχουμε υπόψη
μας για το ερχόμενο έγκαιρα να ζητήσουμε από τον
Δήμο Καλαβρύτων, που υπαγόμεθα πλέον, να στείλει
μηχανήματα να αποκαταστήσουν τη βατότητα του
δρόμου, ώστε να φτάσουν ως εκεί εύκολα τα αυτοκίνητα.
Παρασκευή 20/7. Εορτή Ηλιού του Προφήτου
και το βουνό μας, ο Προφήτης Ηλίας, έχει την τιμητική του. Παρά την υπερβολική ζεστή και παρά τη
μεγάλη ανηφόρα που πρέπει να διανύσει κανείς για
να φτάσει ως εκεί, δεν ήμασταν λίγοι όσοι τολμήσαμε να φτάοσυμε ως εκεί και, Δόξα τω Θεώ, κανένας
δεν προδόθηκε από τις δυνάμεις του και εννοώ όλους
εμάς τους ηλικιωμένους που διανύουμε την 7η, 8η
και 9η 10ετία της ζωής μας και όχι τους νεότερους
που βρέθηκαν στο Χωριό μας και είχαν την ευκαιρία
να ανέβουν στο βουνό μα.ς
Όλοι όσοι ανεβήκαμε, είχαμε την ευκαιρία να
απολαύσουμε τόσο τη Θεία Λειτουργία, που μας
χάρισαν ο παπάς και οι ψάλτες, όσο και την εξαιρετική θέα που έχει τη δυνατότητα να απολαύσει κανείς
ανεβαίνοντας στην κορυφή του Προφήτη Ηλία. Η
ματιά του φτάνει ως τα όρια της Κορινθίας ως το
Μαίναλον της Αρκαδίας, τα Αφροδίσια Όρη που μας
16
χωρίζουν από την Ηλεία, τον Ερύμανθο και το Χελμό και έχει απλωμένο γύρω του το ανάγλυφο όλης
αυτής της περιοχής.
Χρόνια πολλά σ’ όλους μας και ιδιαίτερα σε όσους
γιορτάζουν! Και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά!
Πέμπτη 26/7. Εορτή της Αγίας Παρασκευής και
το εκκλησάκι της Παναγιάς, όπως το ξέραμε οι παλιότεροι, είχε κι εκείνο την τιμητική του όπως συμβάινει χρόνια τώρα και μάλιστα έχει προσκυνητάς όχι
μόνο από το Χωριό μας και το Λευκάσιο, αλλά και
πολλούς από την Κλειτορία.
Συλλειτούργησαν, όπως πάντα, παπα-Θανάσης
και παπα-Δημήτρης και έψαλαν την αρτοκλασία που
πρόσφεραν προσκυνητές από την Κλειτορία.
Η ζέστη που διαρκώς ανεβαίνει μας υποχρεώνει
να επιστρέψουμε όσο γίνεται γρηγορότερα στο Χωριό μας. Και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά!
Την επομένη, Παρασκευή 27/7, εορτή του Αγίου
Παντελεήμονος του Ιαματικού, τελέστηκε Θεία Λειτουργία στο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας!
Ανελλιπώς τελείται κατά Σάββατον η Θεία Λειτουργία στο Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου από
το Σάββατον 2 Ιουνίου και εφεξής, από τους Ιερείς
της περιοχής μας, οι οποίοι εναλλάσσονται σύμφωνα
με το πρόγραμμα που τους έχει κοινοποιήσει ο Αρχιερατικός Επίτροπος πατήρ Νικόλαος Παπαϊωάννου.
Ικανοποιητική είναι η κίνηση και στα δύο καταστήματα του Χωριού μας χάρη στην καθαριότητα
που τα διακρίνει, το προσφερόμενο με μεζέ ούζο και
τις ψησταριές που λειτουργούν και τα δύο καταστήματα κάθε βράδυ.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Καινούργια μέθοδος κλαδέματος
των δενδροστοιχιών από το Δήμο Καλαβρύτων
Φέτος το Καλοκαίρι στο Χωριό μας γίναμε μάρτυρες εγκληματικής, κατά τη γνώμη μας, ενέργειας σε βάρος
της δενδροστοιχίας από την Καρυά του Λάκη έως τη διασταύρωση στου Καρκαλέτση. Ο εργολάβος που είχε
αναλάβει να κλαδέψει τις δενδροστοιχίες, χρησιμοποιώντας σκαπτικό μηχάνημα (τσάπα), κάθε δένδρο που κατά
τη γνώμη του εμπόδιζε τη διέλευση των αυτοκινήτων, του έδινε μια με την τσάπα και το ξάπλωνε κυριολεκτικά
έξω από το δρόμο! Κατέστρεψε συνολικά επτά (7) πεύκα τα οποία φύτεψε και πότιζε τις τελευταίες 10ετίες, ο συμπατριώτης μας κ. Οικονόμου Νικόλαος, ξοδεύοντας εκατοντάδες χιλιάδες δραχμές! Και για να μην αμφιβάλλετε
για το γεγονός, δημοσιεύουμε κάποιες φωτογραφίες από τα κατεστραμμένα πεύκα:
Θέλουμε να πιστεύουμε πως υπήρχε τρόπος να
κλαδευτούν τα δένδρα έτσι, ώστε και τα αυτοκίνητα
να διέρχονται ανεμπόδιστα και τα πεύκα να μείνουν
στη θέση τους. Λίγη ευαισθησία και αγάπη για το
περιβάλλον, που είναι το κοινό μας σπίτι, χρειάζεται
και τίποτε περισσότερο!
Κων/νος Θεμ. Γιαννακόπουλος
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
17
Αύγουστος 2012
Με πανσέληνο και βροχές μας ήρθε φέτος ο
Αύγουστος. Τις απογευματινές ώρες τόσο της
Τετάρτης 1/8, όσο και της Πέμπτης 2/8 έπεσαν στο Xωριό μας ευεργετικές βροχές τόσο για
τα περιβόλια, όσο και κυρίως για το μικροκλίμα του που δρόσισε αρκετά, σε σημείο που τις
βραδινές ώρες έκανε κρύο. Αυτό ήταν όλο όμως.
Η ζέστη και οι υψηλές θερμοκρασίες επανήλθαν
και το Καλοκαίρι συνεχίζεται θερμό όπως μπήκε
από το δεύτερο 15ήμερο του Ιουνίου και κυρίως μετά το θερινό ηλιοστάσιο 21/6.
Σάββατο 4/8 έφτασε στο Xωριό μας η θλιβερή είδηση του θανάτου του γιού του συμπατριώτη μας Κώστα Θεοδοσίου, που διαμένει
στην Αργεντινή από τη 10ετία του 1940, γιου
του αείμνηστου Φώτη Θεοδοσίου, από καρδιακή προσβολή!
Ο πρόεδρος κ. Κων. Δαφαλιάς ενίσχυσε το
δίκτυο ύδρευσης με το νερό της γεώτρησης από
Άνω Κλειτορίας και εξασφάλισε επάρκεια νερού
σ’ όλο το Xωριό.
6/8 Εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Μετά την απογευματινή παράκληση, ώρα
8, η καμπάνα του Xωριού μας κατάμαυρο τον
έβαψε καί πάλι τον αέρα αναγγέλλοντας τον θάνατο των συμπατριωτών μας Παναγιώτη Ιωάν.
Παπαγιαννακόπουλου στο Xωριό μας και Βλασίου Παν. Χάντζιου στην Αθήνα.
Κηδεύτηκαν την επομένη 7/8 στο Xωριό
μας και την Αθήνα αντίστοιχα πάνδημα παρά
τον καύσωνα που επικρατεί, καθ’ άπασαν την
χώραν με θερμοκρασίες πάνω από 40ο Κελσίου.
Το Xωριό μας δέχεται όλο και περισσότερους συμπατριώτες μας που έρχονται να περάσουν κάποιες από τις ημέρες των διακοπών
τους, αποζητώντας λίγη δροσιά. Τα δύο καταστήματα του Χωριού μας λειτουργούν άψογα
εξυπηρετώντας την πελατεία τους που εναλλάσσεται τόσο στο ανατολικό, όσο και στο δυτικό,
απολαμβάνοντας τόσο τον καφέ και τα αναψυκτικά, όσο και τους μεζέδες και τα ποτά.
11/8 Σάββατο: Στο Μοναστήρι του Αγίου
Αθανασίου η καθιερωμένη Πανηγυρική Θεία
Λειτουργία με αρτοκλασία. Λειτούργησε ο Ιερέας της Κλειτορίας π. Νικόλαος Παπαϊωάννου
και έψαλλαν ο συμπατριώτης μας Κων. Δημήτρουλας και οι γυναίκες του (η σύζυγός του και
η κόρη του) καθώς και ο επίσης συμπατριώτης
18
μας Ανδρέας Γκολφινόπουλος και μας χάρισαν
μια εξαίσια Θεία Λειτουργία.
Η συμμετοχή ήταν περιορισμένη, αφού δεν
πρέπει να ξεπεράσαμε τα 100 άτομα. Ικανοποιητική ήταν η συμμετοχή προσκυνητών από την
Κλειτορία και τα γύρω χωριά, ενώ οι συμπατριώτες μας Φιλιώτες προτίμησαν να κοιμηθούν
αφού είχαν μείνει μέχρι αργά στην πλατεία του
Χωριού μας απολαμβάνοντας τη δροσιά της και
τους μεζέδες των καταστημάτων της.
Τις απογευματινές ώρες το Χωριό μας έπληξε καταιγίδα με κύρια χαρακτηριστικά τη δυνατή βροχή με χαλάζι, τούς δυνατούς ανέμους, τις
αστραπές και τις βροντές. Αποτέλεσμα της καταιγίδας ήταν να κρυώσει αρκετά ο καιρός και
η Πλατεία μας να μην είναι τόσο φιλόξενη, όσο
ήταν μέχρι χθες το βράδυ και να μειωθεί η κίνηση των καταστημάτων.
12/8 Κυριακή απόγευμα: Εσπερινός και
Παράκλησις στο Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου από τον Ιερέα π. Νικόλαο Κούζιο από το
Θεόκτιστο.
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, ήρθαν από
την Αρκαδία φίλοι του Μοναστηριού, ο Ιερέας
π. Νικόλαος Κούζιος, η πρεσβυτέρα του Αθανασία, συγγενείς και φίλοι τους, το ζεύγος των
δασκάλων Αθανασίου Μπούσιου και μας χάρισαν, για μια ακόμη χρονιά, ένα ακόμη ανεπανάληπτο λατρευτικό απόγευμα, το οποίο παρακολουθήσαμε κοντά στα πενήντα άτομα, όσοι το
είχαμε πληροφορηθεί, τόσο από το Χωριό μας,
όσο και από τα γύρω χωριά.
Ευχόμεθα και προσευχόμεθα ο Θεός να τους
έχει καλά και ο Άγιος Αθανάσιος να τους βοηθάει να έρχονται πάντα προσκυνητές στη χάρη
Του!
Στη συνέχεια στο Πνευματικό Κέντρο
του Χωριού μας «ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΚΩΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ», έγινε συζήτηση και παρουσίαση
με θέμα: «Επιστροφή στο χωριό – Εναλλακτικές Επαγγελματικές Δράσεις» σύμφωνα με το
πρόγραμμα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων της
Αδελφότητας.
13/8 Δευτέρα απόγευμα: Η νεολαία του
χωριού μας διασκέδασε σε μουσική και ποτό,
προσφορά της Αδελφότητας, στο προαύλιο του
Πνευματικού μας Κέντρου «ΙΩΑΝΝΗΣ Γ.
ΚΩΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ».
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
14/8 Τρίτη βράδυ: Στην Εκκλησία του
Χωριού μας τελέστηκε ο καθιερωμένος πλέον Πανηγυρικός Εσπερινός με αρτοκλασία και
περιφορά της εικόνας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τον οποίο παρακολούθησαν πλήθος
συμπατριωτών μας, αλλά και ξένων επισκεπτώνφιλοξενουμένων τους.
Μετά τον Πανηγυρικό Εσπερινό, η Πλατεία
του Χωριού μας είχε την τιμητική της βραδιά,
περισσότερο από κάθε προγενέστερη χρονιά. Και
τα δύο καταστήματα του Χωριού μας σε αγαστή συνεργασία, την είχαν γεμίσει με τα τραπέζια
και τα καθίσματά τους, τα οποία στη συνέχεια
όλοι εμείς γεμίσαμε και απολαύσαμε τον καφέ
μας ή το αναψυκτικό μας. Για παγωτό βέβαια
ούτε συζήτηση, αφού για φέτος τα καταστήματά μας δεν κατάφεραν να προμηθευτούν, ας ευχηθούμε το ερχόμενο να διαθέτουν και παγωτό!
Και μπορεί να μην διέθεταν παγωτό, διέθεταν
όμως μεζέδες και παγωμένη μπύρα και δεν ήταν
λίγοι εκείνοι που προτίμησαν τους μεζέδες των
καταστημάτων από το νηστήσιμο δείπνο στο
σπίτι τους, μένοντας ως τις πρωινές ώρες και
απολαμβάνοντας τη δροσιά της.
15/8 Τετάρτη: Το Χωριό μας γιορτάζει, η
Εκκλησία του Χωριού μας «Η Κοίμηση της
Θεοτόκου» γιορτάζει και μαζί της γιορτάζουΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
με και όλοι εμείς οι Φιλιώτες, όπου κι αν βρισκόμαστε, πολύ δε περισσότερο όλοι εμείς που
έχουμε την ευτυχία να βρισκόμαστε κοντά της,
να βρισκόμαστε στο Χωριό μας!
Το πρωί μας ξύπνησαν χαρμόσυνα οι καμπάνες της Εκκλησίας μας καλώντας μας κοντά της
και όσοι βρεθήκαμε στο Χωριό μας, δεν παραλείψαμε να τρέξουμε να ανάψουμε το κεράκι
μας στη χάρη Της. Η προσέλευση ήταν τέτοια
πού γρήγορα γέμισε όχι μόνο το εσωτερικό της,
αλλά και το προαύλιό της. Οι συντελεστές της
Θείας Λειτουργίας συναγωνίζονται δίνοντας τον
καλύτερό τους εαυτό και χαρίζοντάς μας, για
μια ακόμη χρονιά, μια εξαίσια Θεία Λειτουργία
μετ’ αρτοκλασίας, όπως επιβάλλει το έθιμο του
Πανηγυριού μας.
Λίγο μετά τις 10 η ώρα η Θεία Λειτουργία
ολοκληρώνεται και ακολουθεί η απόλυση, το
αντίδωρο και ο άρτος, οι ευχές και ο καφές στην
Πλατεία του Χωριού μας. Και τα δυο καταστήματα καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να εξυπηρετήσουν όσο γίνεται περισσότερα άτομα και
το πετυχαίνουν! Δεν ξέρω αν κατάφεραν να εξυπηρετήσουν όλους όσους θέλησαν να καθίσουν
στην πλατεία για τον καφέ τους, πάντως από
άλλα χρόνια εξυπηρέτησαν πολύ περισσότερους
και πολύ καλύτερα. Η ικανοποίηση όλων μας
για την ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών είναι δεδομένη!
Το μεσημεριανό φαγητό στα σπίτια μας είναι
πλούσιο ακόμη, παρά την οικονομική κρίση που
πλήττει ανηλεώς όλους μας.
Το βράδυ η πλατεία ποτέ δεν είχε περισσότερα τραπέζια και καθίσματα και όμως το Χωριό
είχε τόσο κόσμο που τα γέμισαν και δεν ξέρω
αν έμειναν άτομα που δεν εξυπηρετήθησαν,
ξέρω όμως πως καθίσματα άδεια δεν έμειναν!
Οι μεζέδες ήσαν πλούσιοι και η μπύρα αρκετή,
να χορτάσει κάθε διψασμένο! Κρασί βέβαια τα
καταστήματα, από κοινού, αποφάσισαν να μη
σερβίρουν και όσοι μένουμε ακόμη, αμετανόητοι, πιστοί στο κρασάκι του Θεού, το λαρύγγι
μας στέγνωσε παντού!
Την επιμέλεια για τη μουσική κάλυψη της
βραδιάς είχε αναλάβει ο συμπατριώτης μας και
μέλος του Δ.Σ. της Αδελφότητας κ. Δρακόπουλος Βασίλειος, Σύμβουλος Πληροφορικής στα
σχολεία Δ.Ε. και ανταποκρίθηκε πλήρως στην
υποχρέωση που ανέλαβε. Στη διάθεσή του είχε
τα ηχητικά μηχανήματα του συμπατριώτη μας
κ. Μητρόπουλου Αθανασίου, έναντι ενοικίου
19
και για τις τρεις εκδηλώσεις: της Νεολαίας, του
Πανηγυριού και της γιορτής του τσοπάνη που
έγινε και πάλι στο προαύλιο του Πνευματικού
μας Κέντρου, το βράδυ της Παρασκευής 17
Αυγούστου. Και στις τρεις περιπτώσεις ανταποκρίθηκε πλήρως στις υποχρεώσεις του, τον συγχαίρουμε και τον ευχαριστούμε, ευχόμενοι να
κάνει το ίδιο, πάντα πρόθυμα, για πολλά-πολλά
ακόμη χρόνια.
Η διασκέδαση κράτησε ως τις «3» η ώρα
μετά τα μεσάνυχτα και δόθηκε η ευκαιρία σε
όλους όσους ήθελαν να χορέψουν, να ικανοποιήσουν την επιθυμία τους στο χορό, που φέτος
άνοιξε ο Πρόεδρος της Αδελφότητας με το
συμπατριώτη μας συνταξιούχο εκπαιδευτικό κ.
Ρούσσο Ιωάννη.
Χρόνια πολλά σε όλους και η Παναγία να
είναι εις βοήθεια όλων μας! Και του χρόνου να
είμαστε όλοι καλά.
17/8 Παρασκευή: Η Γιορτή του τσοπάνη!
Οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις της Αδελφότητας έκλεισαν με τη Γιορτή του τσοπάνη,
που έγινε για δεύτερη χρονιά στο προαύλιο του
Πνευματικού μας Κέντρου. Και φέτος ο συμπατριώτης μας κ. Λυμπέρης Ιωάννης του Ανδρέου
διέθεσε δύο σφαχτά και ο θείος του κ. Λυμπέρης Χρήστος ένα, τα οποία έβρασαν τα καταστήματα του Χωριού μας και προσφέρθηκαν σε
όλους εμάς που πήραμε μέρος στην εκδήλωση.
20
Η Αδελφότητα, πέρα από τα σφαχτά που πρόσφεραν οι δύο συμπατριώτες μας, πρόσφερε
σουβλάκια και λουκάνικα που έψησαν στο προαύλιο του Πνευματικού μας Κέντρου συμπατριώτες μας που πρόθυμα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους και τους ευχαριστούμε. Πρόσφερε
τυριά, σαλάτες, ψωμιά, κρασί και αναψυκτικά!
Όλα ήταν αρκετά να καλύψουν όλους όσους
πήραμε μέρος στην εκδήλωση και να μη μείνει
κανένας που να μη χορτάσει!
Η μουσική ήταν αντάξια της βραδιάς και
το κέφι έφτασε στο αποκορύφωμά του με τους
κλιτσάδες που καταχειροκροτήθηκαν από όλους
μας, δόθηκε δε και πάλι η ευκαιρία σε όσους
επιθυμούσαν να χορέψουν, να κορέσουν κυριολεκτικά την επιθυμία της! Και του χρόνου να
είμαστε όλοι καλά!
Συγχαρητήρια στους Λυμπεραίους (ανιψιό
και θείο), για την προσφορά των σφαχτών, στα
καταστήματα που τα έβρασαν και στην Αδελφότητα για την πλούσια προσφορά σε όλα τα
άλλα αγαθά που καταναλώθηκαν εκείνη τη βραδιά και μην ξεχάσουμε όλους εκείνους που προσφέρθηκαν να ψήσουν, να ετοιμάσουν και να
προσφέρουν σε όλους εμάς τα αγαθά που προαναφέραμε και τέλος να μαζέψουν, να πλύνουν τα
σερβίτσια και τα σκεύη και να αποκαταστήσουν
και πάλι την ευταξία στο Πνευματικό μας Κέντρου «ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΚΩΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ».
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Και να θυμηθούμε όλοι πως ο μόνος χρηματοδότης της Αδελφότητας είναι η συνδρομή
μας!
Η θεία Λειτουργία της Απόδοσης της Εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου 23/8 τελέστηκε με κάθε επισημότητα στο εκκλησάκι της
Αγίας Βαρβάρας με ικανοποιητικό εκκλησίασμα.
Σιγά-σιγά οι παρεπιδημούντες συμπατριώτες μας αναχωρούν επιστρέφοντας στις εργασίες
τους οι εργαζόμενοι και όλοι ανεξαιρέτως στις
εστίες τους.
29/8 Τετάρτη το Εκκλησάκι των Ισαποστόλων Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης έχει την
τιμητική του με την ευκαιρία της εορτής της
Αποκεφάλισης του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Θεία Λειτουργία με αρτοκλασία, όπως
πάντα και αναψυκτικά στο τέλος, καθώς και το
καθιερωμένο λουκουμάκι και νερό.
Παρόντες, έστω για πολύ λίγο οι συμπατριώτες μας μηχανικοί Κων/νος Σπυρόπουλος και
Κατερίνα Γκολφινοπούλου. Και του χρόνου να
είμαστε όλοι καλά!
Στιγμιότυπα από τις εκδηλώσεις του Καλοκαιριού 2012
Σεπτέμβριος 2012
8/9 Σάββατο. Εορτή της Γεννήσεως της
Υπεραγίας Θεοτόκου και η Θεία Λειτουργία τελείται και πάλι στο Εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας. Το εκκλησίασμα είναι ικανοποιητικό και
όλοι ικανοποιημένοι από την πνευματική πανδαισία που είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν.
Ένα ακόμη Εκκλησάκι μας περιμένει, είναι
εκείνο του Σταυρού στη γέφυρα του Λάδωνα.
Από την προηγουμένη είχαμε σημεία αλλαγής
του καιρού, συννεφιές που φαίνεται να πυκνώνουν και να επίκειται βροχή.
14/9 Παρασκευή πρωί. Οι πρώτες ψιχάλες άρχισαν να πέφτουν, όμως ο Ιερέας μας π.
Αθανάσιος με τον ψάλτη του τον κ. Ανδρέα
Γκολφινόπουλο φεύγουν στην ώρα τους για το
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Εκκλησάκι. Όλοι εμείς οι άλλοι φεύγουμε αργότερα ενώ ψιχαλίζει. Καθώς η ημέρα προχωρεί
ο καιρός βελτιώνεται πρόσκαιρα και δίνει την
ευκαιρία, σε όσους είχαν την πρόθεση, να προσέλθουν στο Εκκλησάκι. Η Θεία Λειτουργία
εξελίσσεται κατά τα καθιερωμένα με την έξοδο
του Σταυρού, τα πολλά βασιλικά και τις πολλές αρτοκλασίες. Παρών και ο ψάλτης Κώστας
Μπελέρης, παρών και ο εορτάζων Σταύρος Σπυρόπουλος, συμψάλλουν με τον Ανδρέα Γκολφινοπουλο. Παρόντα και τα παιδιά τον κτητόρων
Δημ. Σπυρόπουλου και Κυριάκου Μίντζια, τα
οποία δεν παραλείπουν να προσφέρουν πλούσια
εδέσματα σε όλους μας, με τη φροντίδα του συμπατριώτη μας Παναγιώτη Χατζή.
21
Δραστηριότητες
Δραστηριότητες
Δραστηριότητες
Εκδήλωση 12ης Αυγούστου 2012
ΤηνΚυριακή12Αυγούστουέγινεστοσχολείο η ομιλία-συζήτηση με θέμα «Επιστροφή
στο Χωριό – Εναλλακτικές Επαγγελματικές
Δράσεις»πουοργάνωσετοΔ.Σ.τηςΑδελφότητας.Ηεκδήλωσηαυτήείχεσκοπόναενημερώσειτόσοαυτούςπουσκέπτονταιτηνεπιστροφή
στοχωριόστοάμεσομέλλον,όσοκαιόλουςμας
απόπλευράςγενικότερουενδιαφέροντος,γιατις
οδούς βιοπορισμού που μπορεί να ακολουθήσεικανείςπροκειμένουναεγκατασταθείμόνιμα
στο χωριό. Καθένας από τους τρεις εκλεκτούς
εισηγητέςμας,ανέλαβενααναπτύξειένατομέα,
όπωςείχεπρογραμματιστεί.
Ο κ. Γιώργος Πετρόπουλος, γεωπόνος από
τηνΠάτρα,μεπολυετήεμπειρίασεαγροτοκτηνοτροφικάθέματατόσομέσααπότηνκαριέρα
τουστιςαρμόδιεςκρατικέςυπηρεσίες,όσοκαι
σανιδιώτηςσύμβουλοςειδικευμένοςσεσχετικά
προγράμματαεπιδοτούμενααπότηνΕ.Ε.,μας
μίλησε για τις δυνατότητες χρηματοδοτικής
υποστήριξηςπουμπορείναέχεικάποιοςαγρότης,νέοςήπαλαιός,καθώςκαιτιςπροϋποθέσειςένταξηςσεπρογράμματατηςΕ.Ε.γιακαλλιέργειεςήγιακτηνοτροφικέςμονάδες.Επίσης
έριξεφωςκαισεσημαντικέςπτυχέςτηςυπόδιαμόρφωσηνέαςΚ.Α.Π.(ΚοινήςΑγροτικήςΠολιτικής)τηςΕ.Ε.γιατηνπερίοδο2014-2020.
Δείχνει η Ευρώπη να εγκαταλείπει το παλαιό
μοντέλοτωνεπιδοτήσεωνγιαεγκατάλειψητης
γης και αντιμετωπίζει τον αγροτοκτηνοτρόφο
22
ως παραγωγό που μένει στον τόπο του για να
παράγει,συμβάλλονταςστηδιατήρησητωναξιώνκαιτουπολιτισμούτηςυπαίθρου.
Οκ.ΔήμοςΒαρβιτσιώτης,απόταΚαλάβρυτα, γεωπόνος και αυτός, αλλά με πολυεπίπεδη
καιπολυσχιδήεμπειρίατόσοσεαγροτοκτηνοτροφικάθέματα,όσοκαισεθέματαοικονομικά
και διοικητικά, αφού έχει θητεύσει Δημοτικός
Σύμβουλος του Δήμου Καλαβρύτων επί δημαρχίας Πόλκα, πρόεδρος στην «Αναπτυξιακή
Αχαΐας», Διοικητής του Νοσοκομείου Καλαβρύτων,ΑναπληρωτήςΔιοικητήςτουΙπποκράτειουΝοσοκομείουΑθηνώνκαισήμεραστέλεχος μεγάλης τεχνικής εταιρείας του ιδιωτικού
τομέα που δραστηριοποιείται στον ενεργειακό
τομέα.Προτίμησεόμωςοκ.Βαρβιτσιώτηςνα
κάνειστηνεισήγησήτουμίαεισαγωγήαπότο
φάσματηςάλληςτουιδιότητας,αυτήςτουΓενικούΓραμματέατηςΠαγκαλαβρυτινήςΈνωσης,
εκπλήσσονταςόλουςμαςευχάριστα.Εμφάνισε
στηνοθόνητηςαίθουσας,μίαδιαφάνειαμεένα
χάρτηπουβρέθηκετελευταίαστηδιάθεσητης
Παγκαλαβρυτινής.Επρόκειτογιαέναγερμανικό
χάρτητουΧίτλερ,πουαπεικόνιζεέναπετρελαϊκόαγωγόμεταφοράςπετρελαίουαπότηνδιώρυγατουΣουέζμέχριτηΡουμανία,πουβεβαίως
τότεθεωρούσεωςεπικράτειάτου.Ησυσχέτιση
μετασημερινάτεκταινόμεναήτανπροφανής,η
ενέργειαήτανανέκαθεναιτίαπολέμου.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Πίσω στο θέμα μας, ο αγαπητός πατριώτης, μας ανέπτυξε τα μυστικά της παραγωγής
ενέργειαςαπόβιομάζακαιτηνπρόοδοπουέχει
συντελεστεί σήμερα, ώστε να είναι δυνατός ο
ολοκληρωμένος σχεδιασμός της καλλιέργειας
σεμεγάλεςεκτάσεις«ενεργειακών»φυτών,όπως
π.χ. η αγριαγκινάρα, που θα τροφοδοτούν συνεργαζόμενεςεγκαταστάσειςπαραγωγήςστερεής
καύσιμηςύλης.Στημορφήαυτή,τοπροϊόνθα
μπορείναχρησιμοποιηθείγιαθέρμανσηαντικαθιστώντας το πετρέλαιο. Με σωστή πολιτική,
προγραμματισμό,σκληρήδουλειά,συνέργιακαι
αρωγή της πολιτείας, μπορούν να γίνουν πολλάστοντομέατηςενεργειακήςαυτάρκειαςτης
υπαίθρου.
Απαραίτητησαντην«φτερωτήτουμύλου»,
η πατριώτισσά μας Ντίνα Λυμπέρη, γνωστή
μαςπλέοναπότηνζωντάνια,τηδύναμηκαιτην
πίστη με την οποία εφαρμόζει την αγαπημένη
της«αει-καλλιέργεια»,έκλεισετηνεκδήλωσημε
την εισήγησή της πάνω στην «άλλη προσέγγιση»τηςγεωργίας.Κυρίωςμαςμίλησεγιαεφαρμοσμένεςτεχνικέςτηςαει-καλλιέργειας,απότο
αγρόκτηματουκ.ΑρβανίτηστηΔάφνημετον
οποίοείχεόπωςμαςανέπτυξεμίαεξαιρετικήκαι
αποδοτική συνεργασία. Επίσης μας μίλησε για
τις προσπάθειες που καταβάλλει στη διάδοση
τηςσυγκεκριμένηςτεχνικήςμέσααπότηνοργάνωση εφαρμοσμένων σεμιναρίων που διεξάγοΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
νταιβεβαίωςεπίτόπουστοχωράφι.Δενπαύει
ναμας«προκαλεί»μετιςαναφορέςτηςστηφιλοσοφίαπίσωαπότηνεξέλιξηαυτήςτηςκαλλιεργητικήςτεχνικής,δείχνονταςέναδρόμογια
συνειδητοποιημένους, που αγαπούν τη γη και
κάνουναυτήτηναγάπηβίωμακαιτρόποζωής,
πουδενβλέπουντηγησαν«φιλέτο»,αλλάσαν
μιακοινωνίαμεσυντελεστέςπαραγωγήςόλους
τουπάμπολλουςζωικούςκαιφυτικούςοργανισμούςπουφιλοξενείένααγρόκτημα,οιοποίοι
με διευθυντή ορχήστρας τον άνθρωπο συνθέτουντοαποτέλεσματηςπαραγωγής.
Ακολούθησε η υποβολή ερωτήσεων από
τουςπαρευρισκομένουςπροςτουςεισηγητές,με
πλούσιοαντίλογοκαισυζήτηση,απότηνοποία
αναδείχθηκεημεγάλησημασίατηςενεργοποίησηςτουδυναμικούτηςυπαίθρουμας,τηςανάγκης για καλύτερη οργάνωση της επικοινωνίας
τουκαιτηςανάγκηςανάπτυξηςσυνεργασιών.Αν
καιστοπαρελθόνταεπιδοτούμεναπρογράμματα της Ε.Ε., σε συνδυασμό με την τιμολογιακή πολιτική και τις ποσοστώσεις της Κ.Α.Π.,
έβαλανπολλέςφορέςτροχοπέδηστηνβελτίωση
τουβιοτικούεπιπέδουστηνύπαιθρο,ηαναζήτηση προγραμμάτων για νέες εντάξεις, μπορεί
να προσφέρει σημαντική βοήθεια, όταν υπάρχεισωστήπροετοιμασίακαιπρογραμματισμός
για επίτευξη του στόχου «από το χωράφι στο
ράφι».
Κοινήδιαπίστωσητόσοτωντριώνεκλεκτών
εισηγητών μας, αλλά και όσων παρακολούθησαν την εκδήλωση, ήταν ότι τέτοιας μορφής
εκδηλώσεις μπορούν να αποτελέσουν το χωνευτήρι της επικοινωνίας που χρειάζεται, ώστε
με τις συνεργασίες τοπικής κλίμακας και τους
συνδέσμουςμεπεριφερειακέςκαικεντρικέςαναπτυξιακές πολιτικές, να ξαναζωντανέψουμε την
ύπαιθροκαιναφανείίσως,γιακάποιουςτυχερούς,έναμέλλοναπαιτητικόμεναλλάμεαξιοπρεπήπερπατησιάπάνωστημάνναγη,μακριά
απότηνισοπέδωσητηςπαγκοσμιοποίησης.
Ευχαριστούμεπολύτουςεισηγητέςμαςπου
τίμησαντοχωριόμαςκαιενώβρισκόμαστανσε
εποχήθερινήςραστώνης,εκείνοιπροσήλθανκαι
μετηνμεστήκαιθερμήπαρουσίατους,πρόσφερανγνώση,πληροφόρησηκαιιδέεςπουσίγουρα
ήταν χρήσιμες για όλους μας, αλλά κυρίως θα
συμβάλουνστηνπαραγωγικήεπικοινωνίαόλων
εκείνων που ψάχνουν τρόπους για επιστροφή
στοχωριόστοάμεσομέλλονμέσααπόεναλλακτικέςεπαγγελματικέςδράσεις.
23
Τα Οικονομικά μας
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
Αρ. ΑΠΟΔ. ΠΟΣΟ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
Αρ. ΑΠΟΔ. ΠΟΣΟ
Από μεταφορά: 1.285
1. Παναγιώτης Αθ. Βουρλής (Αθήνα)
1620
30
36. Αθανάσιος Γκίτζιος (Αθήνα)
1655
25
2. Νίκη Καστρινού-Δουφεξή (Πάτρα)
1621
20
37. Αθανάσιος Ι. Σπυρόπουλος (Παιανία)
1656
30
3. Αναστάσιος Θεοδώρου (Χαλάνδρι)
1622
20
38. Σοφία Ι. Σπυροπούλου (Πρέβεζα)
1657
20
4. Αλέξιος Θεοδώρου-Καρκαλέτσης (Φίλια)
1623
50
39. Ελένη Ι. Σπυροπούλου (Πύργος)
1658
20
5. Νικόλαος Β. Καραθανάσης (Πάτρα)
1624
20
40. Παναγιώτης Β. Δρακόπουλος (Αθήνα)
1659
30
6. Νικόλαος Αναστόπουλος (Νίκαια)
1625
20
41. Ευαγγελία Φανιδάκη (Αθήνα)
1660
25
7. Γρηγόριος Δημητριάδης (Πάτρα)
1626
20
42. Παναγιώτης Θ. Καραμάνος (Αθήνα)
1661
50
8. Βλάσιος Δρακόπουλος (Πάτρα)
1627
50
43. Παναγιώτης Μπελέρης (Αθήνα)
1662
50
9. Χρυσούλα Βρόντου (Αθήνα)
1628
50
44. Νικόλαος Μπελέρης (Αθήνα)
1663
25
10. Ιερέας Νικόλαος Κούζιος (Πάτρα)
1629
20
45. Βούλα Μπελέρη (Αθήνα)
1664
25
11. Ιωάννης Παπαγιαννακόπουλος (Αθήνα)
1630
50
46. Βλάσιος Ι. Λυμπέρης (Νέα Υόρκη)
1665
50
12. Δημήτριος Παπαγιαννακόπουλος (Αθήνα)
1631
50
47. Ιωάννης Χρ. Γλογοβίτης (Φίλια)
1666
50
13. Παναγιώτης Κανέλλος (Αθήνα)
1632
50
48. Βασιλική Νικολακοπούλου (Αθήνα)
1667 150
14. Δήμητρα Ρηγοπούλου (Αθήνα)
1633
50
(Συνδρομές ιδίας, Βασιλείου & Κων/νου Νικολακόπουλου)
15. Αδαμαντία Αβδάλα-Βουρλή (Αθήνα)
1634
30
49. Χριστούλα Δημόγιαννη (Κλειτορία)
1668
20
16. Λίτσα Οικονόμου-Μάνδαλου (Πάτρα)
1635
40
50. Δημήτριος Μάμαλης (Αθήνα)
1669
50
17. Βασιλική Οικονόμου (Πάτρα)
1636
30
51. Παναγιώτης Θεοδ. Καραμάνος (Αθήνα)
1670
20
40
18. Λουκάς Μάνδαλος (Πάτρα)
1637
30
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
19. Βασιλική Παπαρρηγοπούλου (Αθήνα)
1638
50
52. Κων/νος Αναγνωστόπουλος (Πάτρα)
1671
20. Ιερέας Λεωνίδας Τσώνης
1639
50
53. Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος (Αθήνα)
1672 100
21. Κων/νος Γούτος (Αθήνα)
1640 100
22. Αλέξιος Οικονόμου
1641
50
(50 € υπέρ Αδελφότητας, 25 Ε υπέρ Αγ. Βλασίου & 25 Ε υπέρ
Αγ. Αθανασίου)
23. Κων/νος Σταματόπουλος (Φίλια)
1642
20
54. Παρασκευή Σπηλιάδη-Μανωλάκου (Πάτρα) 1673 100
24. Νικόλαος Καλογερόπουλος (Πάτρα)
1643
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
25. Χρυσούλα Δαφαλιά (Διακοφτό)
1644
50
55. Θεμιστοκλής Κων/νου Γιαννακόπουλος (Αθήνα)1674 250
26. Ευάγγελος & Μαρία Καλογράνη (Μενίδι)
1645
30
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
27. Μαρία Ντατσοπούλου (Αθήνα)
1646
50
56. Δημήτριος Παν. Καστρινός (Πάτρα)
28. Κρίστα Γιαννακοπούλου (Αίγιο)
1647
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
29. Αθανάσιος Γιαννακόπουλος (Αίγιο)
1648
50
57. Αθανάσιος Βασ. Γιαννακόπουλος (Αίγιο)
30. Βενετία Κόλλια (Ακράτα)
1649
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
31. Βαλσάμω Ζήκου (Φίλια)
1650
20
58. Αθανάσιος Βλ. Ρηγόπουλος (Αθήνα)
32. Παναγιώτης Βλ. Οικονόμου (Αθήνα)
1651
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
33. Γεώργιος Αθ. Οικονόμου (Πάτρα)
1652
30
59. Κων/νος Θεμ. Γιαννακόπουλος (Αθήνα)
34. Αικατερίνη Αθ. Οικονόμου (Φίλια)
1653
20
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
35. Βλάσιος Οικονόμου (Αθήνα)
1654
25
60. Αθανασία Γιαννακοπούλου (Αθήνα)
1675
50
1676
50
1677
50
1678
50
1679
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
Σε μεταφορά: 1.585
24
Σε μεταφορά: 2.580
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ
Τα Οικονομικά μας
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
Αρ. ΑΠΟΔ. ΠΟΣΟ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
Αρ. ΑΠΟΔ. ΠΟΣΟ
Από μεταφορά: 4.350
Από μεταφορά: 2.580
61. Γρηγόριος Δημητριάδης (Πάτρα)
1680
50
1698
50
80. Κων/νος Ι. Λυμπέρης (Καλλιθέα)
1699
100
81. Λαχειοφόρος Αγορά
1700
480
82. Βάσω Γλογοβίτη-Πουργή (Άγ. Δημήτριος)
1701
50
83. Δήμητρα Τρυφωνοπούλου (Ζωγράφου)
1702
50
84. Κων/νος Θεοδ. Γλογοβίτης (Αθήνα)
1703
50
85. Ανδρομάχη Γκριτζέπη (Φίλια)
1704
100
30
86. Οικογένεια Νικολάου Ζωγράφου (Αθήνα)
1705
500
40
(Εις μνήμην του γιατρού Νικολάου Ζωγράφου με τη συμπλήρωση 13 ετών από το θάνατό του)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
79. Βλάσιος Αθ. Οικονόμου (Αθήνα)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
62. Ιερέας Αθανάσιος Αναστασόπουλος (Φίλια) 1681
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
63. Αλέξιος Κων. Αντωνόπουλος (Αθήνα)
1682
20
1683
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
64. Βλάσιος Χρ. Καραθανάσης (Κορωπί)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
65. Λεωνίδας Αθ. Σπυρόπουλος (Αθήνα)
1684
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
66. Ανδρέας Γκολφινόπουλος (Αθήνα)
1685
87. Αδαμαντία Βουρλή-Αβδάλα (Γαλάτσι)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
67. Χρήστος Βλ. Καραθανάσης (Μαρκόπουλο) 1686
50
1706
50
1707
20
1708
50
1709
100
1710
200
1711
50
93. Ευαγγελία Βουρλή-Ζαφειροπούλου (Τρίπολη) 1712
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
88. Ασπασία Ρ. Καραμάνου (Αγ. Παρασκευή)
68. Κων/να Δημ. Παπαευθυμίου (Πάτρα)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
1687
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
89. Αικατερίνη Γρ. Μητροπούλου (Φίλια)
69. Αθανάσιος & Δημήτριος Βλ. Καραθανάσης (Παιανία)
1688 (υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
90. Χαράμπος Γ. Δημητρακόπουλος (Αθήνα)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
70. Ιωάννης Ανδρ. Παπαρρηγόπoυλος (Αθήνα)
1689
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
91. Ηλίας Θ. Κόλντηρης (Ν. Ιωνία)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
71. Γεώργιος Βασ. Νικολακόπουλος (Αθήνα)
1690
50
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
92. Ιερέας Ρήγας Κανέλλος (Φίλια)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
72. Βασιλική Αν. Νικολακοπούλου (Αθήνα)
1691
50
1692 20
1693
30
Υπέρ Αδελφότητας:
2.820 ευρώ
Υπέρ Ι.Μ. Αγίου Αθανασίου:
2.905 ευρώ
Υπέρ Ι. Ν. Αγίου Βλασίου:
25 ευρώ
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
73. Ασπασία Παπαγιάνναρου Γενικό Σύνολο: 5.750
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
74. Παναγιώτης Ανδρ. Χαντζής (Φίλια)
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
75. Τρύφωνας Στυλ. Καραθανάσης (Αθήνα)
1694 1.000
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
76. Θεόδωρος Αθ. Αναστασόπουλος (Αθήνα)
1695
50
77. Δημήτριος Καστρινός (Πάτρα)
1696
30
78. Νικόλαος Παλ. Παναγόπουλος (Αθήνα)
1697
100
(υπέρ Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου)
Κατάθεση συνδρομών: ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
Aριθμός Λογαριασμού: 33627963
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
Σε μεταφορά: 4.350
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ
25
Εκκλησία και Λατρεία
ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ
ΗΚΟΙΜΗΣΗΤΗΣΠΑΝΑΓΙΑΣ
Η πιο μεγάλη από τις Θεομητορικές εορτές είναι αναμφιβόλως η
Κοίμηση της Θεοτόκου η χαρακτηριζόμενη ως «Μικρόν Πάσχα» γιατί
κατ’αυτήντιμάταιόχιμονάχαηΚοίμησηκαιηΤαφήτης,αλλάκαιηΜετάστασήτηςστουςΟυρανούςκαιη
εκδεξιώντουΥιούτηςκαθέδρα.
ΓιατηνΚοίμησηβέβαιατηςΥπεραγίας Θεοτόκου δεν γίνεται λόγος
στην Αγία Γραφή. Κατά τον Ηλία
Μηνιάτη όμως εις την Αγιότατη
Παρθένον όλα εστάθησαν υπέρ άνθρωπον, διότι καθώς η Πανάμωμος
Μαρίασυνέλαβε,ησύλληψιςεστάθη
άσποροςκαιότανεγένησενηκύησίς
της εστάθη αδιάφθορος, έτσι όταν
απέθανεεστάθηαθάνατος.Σταυπέρ
φύσινδεκαιέννοιανγεγονότατηςΚοιμήσεωςτηςΘεοτόκουαναφέρονταιπιοκάτω.
1)ΗγνώσητηςημέραςτηςΚοιμήσεως
ΣύμφωναμετιςμαρτυρίεςτηςΙερήςΠαραδόσεως,
η Υπεραγία Θεοτόκος γνώρισε από τον Αρχάγγελο ΓαβριήλτηνακριβήημερομηνίατηςΚοίμησήςτης,τρεις
ημέρες νωρίτερα. Για τον λόγο αυτόν κατά τις ημέρες
αυτέςηΘεομήτωρΠαναγία,ανέβηκεαρχικάστοΌρος
τωνΕλαιών,όπωςμετέβαινεκάθετόσοκαιοΥιόςτης,
οΚύριοςΗμώνΙησούςΧριστός,καιπροσευχήθηκεμε
μεγάληθερμότηταγιατηνπαραλαβήτηςψυχήςτηςστα
ουράνιασκηνώματα.Ύστεραδεαπότηνπροσευχήτης
αυτήξαναγύρισεσταΙεροσόλυμαόπουκατέστησεγνωστήτηνεπικείμενηκοίμησήτηςστιςγυναίκεςπουτην
συντρόφευσαν, ενώ εκείνες λυπήθηκαν γιατί θα έχαναν
από κοντά τους την υπερευλογημένη Μαρία που ήταν
γιαόλουςηΚιβωτόςτηςΖωήςκαιτοστήριγμα.Εκείνηόμωςτιςπαρηγόρησε,λέγονταςότιδενθαπαύσεινα
πρεσβεύειπάντοτεγιατηνενίσχυσηόλωντωντεθλιμμένωνκαιγιατηνσωτηρίατωνπιστών.
2) Η θαυμαστή συγκέντρωση των Αποστόλων για
τηνταφήτουσκηνώματόςτης
Ύστερα από την Κοίμηση της Θεοτόκου, συγκεντρώθηκανστηνΣιώναπόταπέρατατηςΟικουμένηςοι
ΆγιοιΑπόστολοι«διανεφέλης»γιανακηδεύσουνστην
26
ΓεθσημανήκοντάσταΙεροσόλυματο
τίμιο σκήνωμά της. «Απόστολοι εκ
περάτων,λέγειγιατούτοκαιουμνογράφοςτηςΕκκλησίας,μετοστόμα
της Θεοτόκου, συναθροισθέντες ενθάδε,Γεθσημανήτωχωρίωκηδεύσατέμουτοσώμα.ΚαισυΥιέκαιΘεέ
μου,παράλαβέμουτοπνεύμα».
Καθώς δε οι Άγιοι Απόστολοι
μετέφερανευλαβικάτοσώματηςστη
Γεθσημανή,υμνολογούσανεκείνηπου
ανέβαινεστουςΟυρανούς«λελευκασμένη ωσεί όρθρος» γιατί κατά τον
Ιερό Δαμασκηνό ένιωθαν ότι «έδει
εξαναστήναι του μνήματος» και πορευθήναι «επί την αληθή της επαγγελίας γην, την Άνω Ιερουσαλήμ»,
δηλαδή κοντά εις τον Υιό της και
Κύριον για να πρεσβεύει «απαύστως
υπέρ των ψυχών ημών» και ιδιαιτέρωςυπέρτωντιμώντωντονΚύριον.
Από την τελετή της ταφής του σκηνώματός της
έλειπε,κατάτηνΙεράπαράδοση,οΑπόστολοςΘωμάς
που έφτασε στα Ιεροσόλυμα ύστερα από τρεις ημέρες
καιπαρακάλεσενατονοδηγήσουνστομνήματηςγιανα
προσκυνήσεικαιαυτόςτοσεπτόεκείνηςλείψανο.Όταν
όμωςάνοιξαντοντάφοτης,είδανόλοικατάπληκτοιότι
έλειπεαπόεκείτοσκήνωματηςΘεοτόκουκαικατάλαβανότιείχεμεταστείκαιαυτόειςτουςΟυρανούς,ώστε
νακαθίσειεπίθρόνουΔόξηςσταδεξιάτουΥιούτηςκαι
ναπροσεύχεταικαιναπρεσβεύειαπαύστωςγιαόλους.
Γιατολόγοαυτό,απότότεσ’αυτήνπροστρέχουνοι
πιστοίσεκάθεδύσκοληστιγμή,ζητώνταςευλαβικάτην
άμαχηβοήθειάτης.Αυτήνυμνολογούνκαιικετεύουνόλοι
στιςπαρακλήσειςτους,γιατίείναιαπολύτωςβέβαιοιότι
όποιοςειςΑυτήνπιστεύει,ουκαποθνήσκειποτέ.Αυτήν
υμνολογούνμετάαπότονΧριστόν,ταχείληόλωντωνπιστών,γιατίαυτήείναικατάτούςΠατέραςτηςΕκκλησίας
όχιμονάχα«ηδεύτερηΕύα»πουέγινεπρόξενοςτηςσωτηρίαςμας,αλλάκαι«ηΠρώτημετάτηνΕύα»ανάμεσα
σεόλουςτουςανθρώπουςπουπέρασανκαιθαπεράσουν
απότονκόσμοαυτόδιαμέσουτωναιώνων.Διότιαυτή
κράτησεστασπλάχνατηςτονΈναΣωτήρακαιαπότότε
εικονίζεταιπάντοτεμαζίμετονΧριστόπουκρατάστην
αγκαλιάτηςκαιείναιμαζίμεΑυτόνστηναιώνιαδόξα.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
Ύστερα από τα πιο πάνω δεν απομένει άλλο, παρά να
καταφεύγουμε και εμείς σ’ Αυτήν που έγινε κατοικητήριον όλων των αρετών και που συμβασιλεύει μετά του Υιού
της εις τους Ουρανούς, γιατί αυτή είναι για όλους μας «η
μετά Θεόν Θεός», η Μεσίτριά μας προς τον φιλάνθρωπο Θεόν, η Μητέρα όλου του κόσμου και η Κλίμακα,
η μετάγουσα εκ γης προς Ουρανόν λέγοντας «Υπεραγία
Θεοτόκε, πρέσβευε υπέρ ημών».
Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Π. Σκιρλής
Θεολότος τ. Καθηγητής
Η 28η Οκτωβρίου
Οι μεγάλες ιστορικές εθνικές ημέρες δια κάθε λαό
είναι μεγάλες πηγές που πρέπει να τις ανευρίσκομε και
να τραβούμε από τα βάθη τους διδάγματα μεγαλείου,
ηρωισμού, πίστεως, θυσίας που είναι απαραίτητα για την
εθνική του υπόστασιν.
Ένα τέτοιο μεγάλο ιστορικό γεγονός, μια μεγάλη
δροσερή πηγή μέσα στο Εθνικό μας εορτολόγιο είναι και
η 28η Οκτωβρίου 1940. Η Ελλάς δια μίαν ακόμη φορά
μέσα στην τρισχιλιετή ιστορία της απέβη «σκεύος εκλογής» της Θείας Προνοίας για να χρησιμεύσει και πάλιν
ως παράδειγμα εις την ανθρωπότητα. Λουσμένη η πατρίδα μας μέσα στο φως της πίστεως εις τον Θεόν, σηκώθηκε να υπερασπίσει την τιμή της και δικαίως υψώθηκε,
όπως άλλοτε σε πηγή αιωνίου ζωής για την Οικουμένη.
Την 28η Οκτωβρίου 1940 εξηγέρθησαν οι πλούσιοι
εις αίσθημα και πίστη και έτρεψαν εις φυγή τας στρατιάς
της αψύχου αυτοκρατορίας.
Με φωτεινόν μέτωπον η Ελλάδα ίσταται υπερήφανη
εν μέσω των λαών της γης, διότι δεν εδίστασε κατά τας
κρισίμους στιγμάς του ’40 να προσφέρει άφθονο αίμα
των παιδιών της και να υποστεί με θαυμαστή εγκαρτέρηση τους σταυρούς της, τα φρικτά μαρτύρια των κατακτητών δια να εξέλθη όπως και ο Χριστός από τον
τάφον εις την Ανάσταση, εις το φως της Ελευθερίας, εις
την δόξαν. Είναι πράγματι η 28η Οκτωβρίου 1940 ένα
θαύμα της ιστορίας.
Η Ελλάς ενίκησε καίτοι οι βάρβαροι επιδρομείς «εν
άρμασι και ίπποις», εκείνη με πίστη προς τον Θεό εμάχετο. Ηθική γραμμή του πολέμου ήτο επαναλαμβάνω η
πίστη προς τον Θεόν. Αυτή η πίστη αποτελεί μια από
τις μεγαλύτερες δυνάμεις του πολιτισμού μας. Η πίστη
προς τον Θεόν απετέλεσε και αποτελεί την ακρογωνιαία
πέτρα στο οικοδόμημα της πατρίδος μας. Ας μη μας διαφεύγει όμως ότι και η Υπέμαρχος Στρατηγός των Ελλήνων, η άοπλος Θεοτόκος ήτο οδηγός και Σκέπη ολοκλήρου του Έθνους μας και «Νικοποιός». «Της Σκέπης
Σου Παρθένε ανυμνούμεν τας Χάριτας...» της ψάλλει ο
υμνωδός της Εκκλησίας μας.
Την 28η Οκτωβρίου 1940 η Ελλάς έδωσε ένα μεγάλο δίδαγμα που θα διδάσκει τας γενεάς των επιγενομένων
ότι η αλήθεια σταυρώνεται, αλλά δεν πεθαίνει. Η Ελλάς
επανέλαβε τότε και ξανάζησε πάλι την δυνατή πραγματικότητα του αναγεννημένου φοίνικος, εκ της τέφρας ανεΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
γεννήθη και εκ της αδυναμίας της ενίκησε και κατετρόπωσε μηχανοκινήτους ορδάς του βάρβαρου επιδρομέα.
Η Ελλάς εσταυρώθη, όπως και ο Θεός της ιστορίας
της, αλλά δεν απέθανε, ανέστη όπως ο Λυτρωτής του
κόσμου.
Με αγάπη και πίστη εις τον Θεόν και εις το αθάνατο
πνεύμα των ηρώων του 1940, υποσχόμεθα ως Έλληνες
ότι θα υπηρετήσωμεν την δόξα της πίστεώς Του και εις
τους ήρωάς μας ότι αι θυσίαι των θα είναι παράδειγμά
μας.
Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Π. Σκιρλής
Θεολόγος τ. Καθηγητής
«Φωτεινή Γραμμή», τεύχος 51ον, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012
27
28
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
Τα Μνημεία μας
ΟΜΙΛΟΣ ΦΙΛΩΝ
ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΦΙΛΙΩΝ
Δραστηριότητες
Το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου τελέστηκε στο Μοναστήρι η τελευταία θεία λειτουργία για τη φετινή
καλοκαιρινή περίοδο. Χοροστάτησε ο Ηγούμενος
της Αγίας Λαύρας Πανοσιολογιότατος Ιερομόναχος
π. Ευσέβιος καί οι Ιερείς π. Γεώργιος Κοτσιάς και π.
Δημήτριος Κωστόπουλος. Συνέρρευσαν περισσότεροι από 100 προσκυνητές και μετά το πέρας της θείας λειτουργίας προσφέρθηκαν καφές και αναψυκτικά
από τον Όμιλο Φίλων του Μοναστηριού καθώς και
ωραία καρυδόπιτα, που προσέφερε η κα Παναγιώτα
Θεοδώρου-Καρκαλέτση. Διενεργήθηκε λαχειοφόρος
αγορά, από την οποία εισπράχθηκαν 530 ευρώ. Τα
δώρα ήσαν δύο 20λιτροι ασκοί με ροζέ και λευκό
κρασί, προσφορά του παραγωγού-εμπόρου κ. Φίλιππα Λιγδόπουλου από τον Καλαμιά Αιγιαλείας και
τρεις εικόνες Αγίων προσφορά της κας Ευσταθείας
συζ. Γεωργίου Κυριακούλη. Τους προσκυνητές ευχαρίστησε η Πρόεδρος του Ομίλου Φίλων του Μοναστηριού κα Μαρία Καραθανάση, η οποία είπε τα εξής:
«Πανοσιολογιότατε Άγιε Ηγούμενε,
Αιδεσιμότατοι Ιερείς,
Κυρίες και Κύριοι,
Με τη σημερινή Θεία Λειτουργία ολοκληρώθηκε ο κύκλος των κατά Σάββατον Θείων Λειτουργιών στο Μοναστήρι
μας, που κρατάει τέσσερις μήνες, χρόνια τώρα, και που σήμερα έχουμε την τιμή να έχουμε μαζί μας τον Πρόεδρο της
Αδελφότητος Φιλιωτών κ. Μητρόπουλο Γιώργο, Δικηγόρο
-Πολιτευτή, τον Πρόεδρο της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης κ.
Κοσμά Γεώργιο, Δικηγόρο, τον Επίτιμο Υπαρχηγό του ΓΕΣ
και Επίτιμο Γενικό Επιθεωρητή του Στρατού κ. Λυμπέρη
Δημήτριο από την Λυκούρια και πολλά εξέχοντα μέλη της
ευρύτερης κοινωνίας. Όλους σας καλωσορίζουμε και σας
ευχαριστούμε για την παρουσία σας εδώ στο Μοναστήρι του
Αγίου Αθανασίου τούτη τη μέρα.
Αν η Αγία Λαύρα είναι η Κιβωτός του Έθνους μας, το
Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου είναι η Κιβωτός της ευTA MNHMEIA MAΣ
ρύτερης περιοχής της Κατσάνας, του άλλοτε Δήμου Κλειτορολευκασίας. Πυρπολήθηκε, όπως και η Αγία Λαύρα, από
τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και παραμένει ακόμη
και σήμερα κατά τα τρία τέταρτα ερειπωμένο. Η Αδελφότητα
Φιλιωτών αγωνίζεται περισσότερα από 20 χρόνια να κρατήσει όρθιο το Μοναστήρι και μέσα σ’ αυτά τα χρόνια έφερε
το ηλεκτρικό ρεύμα, έφερε νερό, ο δρόμος ασφαλτοστρώθηκε
και ανακαινίσθηκε η όρθια πτέρυγα. Τα τελευταία χρόνια τη
σκυτάλη πήρε ο Όμιλος Φίλων του Μοναστηριού που ιδρύθηκε και λειτουργεί εντός των πλαισίων του καταστατικού της
Αδελφότητος και μέλη του είμαστε όλοι εμείς, που νοιαζόμαστε για το Μοναστήρι και όποτε μπορούμε, ερχόμαστε και
ανάβουμε το κεράκι μας. Στόχος μας είναι να κρατήσουμε όρθια, όσο γίνεται, ακόμη και τα ερείπια και καταβάλλουμε κάθε
προσπάθεια. Τον τελευταίο μήνα προσπαθούμε να ανακατασκευάσουμε τον μαντρότοιχο αντιστήριξης του Μοναστηριού
και ζητούμε τη βοήθεια όλων σας.
Σας ευχαριστούμε και σας ευχόμεθα να έχετε υγεία και ο
Άγιος να είναι εις βοήθεια όλων μας».
Με πρωτοβουλία του Ομίλου Φίλων του Μοναστηριού και με προσφορές μελών και φίλων του
Ομίλου ανακατασκευάστηκε τον Σεπτέμβριο τμήμα
του μανδρότοιχου κάτω από το κτίριο των κελιών
του Μοναστηριού, που είχε γκρεμιστεί. Το έργο κατασκευάστηκε με τεχνικά άψογο τρόπο από τον Αλέκο
Θεοδώρου-Καρκαλέτση με πέτρα, αφού έγινε θεμελίωση με μπετόν και σίδερα, κατόπιν οδηγιών που δόθηκαν από το ζεύγος των μηχανικών Κωνσταντίνου
Σπυρόπουλου και Αικατερίνης Γκολφινοπούλου, τους
οποίους ευχαριστούμε.
Το έργο κόστισε 3.550 ευρώ, και χρηματοδοτήθηκε από προσφορές και από λαχειοφόρο, που έγινε
στο Μοναστήρι το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου μετά το
πέρας της τελευταίας θείας λειτουργίας για την καλοκαιρινή περίοδο. Για την κατασκευή του μανδρότοιχου προσέφεραν οι:
29
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΜΥΝΟ
ΠΟΣΟ
Σπηλιάδη – Μανωλάκου Παρασκευή ......... 100 ευρώ
Ιερέας Αναστασόπουλος Αθανάσιος ................50 ευρώ
Δημητριάδης Γρηγόριος ................................... 50 ευρώ
Γιαννακόπουλος Κων/νος ............................... 50 ευρώ
Γιαννακοπούλου Αθανασία ............................. 50 ευρώ
Αντωνόπουλος Αλέξιος ................................... 20 ευρώ
Γκολφινόπουλος Ανδρέας ..................................40 ευρώ
Σπυρόπουλος Λεωνίδας ....................................30 ευρώ
Καραθανάσης Χρ. Βλάσιος ...............................50 ευρώ
Καραθανάσης Βλ. Χρήστος ..............................50 ευρώ
Καραθανάση Βλ. Σούλα ....................................50 ευρώ
Παπαευθυμίου Δημ. Κων/να ...........................50 ευρώ
Παπαρρηγόπουλος Ανδρ. Ιωάννης ..................50 ευρώ
Ρηγόπουλος Αθ. Βλάσιος ..................................50 ευρώ
Γιαννακόπουλος Βασ. Αθανάσιος .................. 50 ευρώ
Γιαννακόπουλος Κων. Θεμιστοκλής ............. 250 ευρώ
Χατζής Ανδρ. Παναγιώτης................................30 ευρώ
Καστρινός Παν. Δημήτριος ..............................50 ευρώ
Παπαγιάνναρου Ασπασία ..................................20 ευρώ
Νικολακόπουλος Βασ. Γεώργιος ......................50 ευρώ
Νικολακοπούλου Βασιλική ..............................50 ευρώ
Παναγόπουλος Παλ. Νικόλαος .................... 100 ευρώ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΜΥΝΟ
ΠΟΣΟ
Οικονόμου Αθ. Βλάσιος ....................................50 ευρώ
Καραμάνου Ρήγα Ασπασία................................20 ευρώ
Καραμάνος Θεοδ. Παναγιώτης..................... 20 ευρώ
Θεοδωρακόπουλος Κων. Ιωάννης ................ 25 ευρώ
Κανέλλου Ρήγα Πρεσβυτέρα ........................... 50 ευρώ
Μητροπούλου Γρ. Αικατερίνη ....................... 50 ευρώ
Κόλντηρης Θεοδ. Ηλίας ................................ 200 ευρώ
Δημητρακόπουλος Γεωρ. Χαράλαμπος ........ 100 ευρώ
Ντουφεξής Ανδρ. Γεώργιος ............................ 100 ευρώ
Γκριτζέπη Παν. Μάχη ........................................50 ευρώ
Καλδίρης Αθ. Αλέξιος ........................................50 ευρώ
Γιαννακόπουλος Κων. Θεόδωρος .....................50 ευρώ
Ανώνυμη Κυρία από Φίλια................................50 ευρώ
Βουρλή – Αβδάλα Αδαμαντία ...................... 50 ευρώ
Βουρλή – Ζαφειροπούλου Ευαγγελία .............50 ευρώ
(εις μνήμην των γονέων τους και της αδελφής τους
πρεσβυτέρας Ιωάννας)
Κουμπαράς ...................................................... 142 ευρώ
Κουμπαράς ...................................................... 135 ευρώ
Λαχειοφόρος..................................................... 550 ευρώ
ΣΥΝΟΛΟ:.............3.032 ευρώ
Ευχαριστούμε όλους για την οικονομική σας ενίσχυση προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τη δαπάνη της ανέγερσης του μαντρότοιχου αντιστήριξης της Ιεράς Μονής και σας πληροφορούμε ότι ο λογαριασμός μας είναι: ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ. Αριθμός Λογαριασμού 5037-037048-401.
Στιγμιότυπα από την εκδήλωση στο Μοναστήρι το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2012
30
TA MNHMEIA MAΣ
Αρχαίος Κλείτωρ
Μέρος 3ο:
ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
Υπάρχουν αρκετές αναφορές στην αρχαία γραμματεία
για την πόλη του Κλείτορα. Εκτός από αυτές που προαναφέρθηκαν συναντάμε και τα παρακάτω:
α. Στο έργο του Κλαυδίου Πτολεμαίου45, «Γεωγραφική
Υφήγησις», και συγκεκριμένα στον χάρτη υπ’ αριθμόν 16
επισημαίνεται η θέση της πόλεως.
β. Ο Πίνδαρος στον Νεμεονικό (επινίκια ωδή) αναφέρεται στην πόλη κάνοντας λόγο για πλούσια αναθήματα
της στο ιερό της Ολυμπίας (Ι,47). Επιπλέον στον ύμνο του
Πινδάρου προς τον αρχαίο παλαιστή Θεαίο μνημονεύει νίκες του Κλείτορος.
γ. Αναφορά για χάλκινα αφιερώματα της πόλεως στο
βωμό του Διός στην Ολυμπία γίνεται στα σχόλια στον
Πίνδαρο.
δ. Αναφορά στο λεξικό Σούδας ή Σουϊδας στην ερμηνεία της λέξεως Βολίς ή Βόλος που στο γλωσσικό ιδίωμα του Κλείτορος σημαίνει ακόντιο προς άγρα ψαριών,
αναφέρεται ή επιγραφή: «ΠΙΓΡΗΣ ΜΕΝ ΠΙΑΝΟΙΣΙΝ
ΕΦΕΙΣ, ΕΝ ΔΕ ΑΛΙΟΙΣΙ ΚΛΕΙΤΟΡΟΣ, ΕΝ ΘΗΡΣΗΝ ΔΑΜΙΣ ΕΡΗΜΟΝΟΜΟΙΣ.»
ε. Στα σχόλια των Αργοναυτικών του Απολλώνιου
του Ρόδιου αναφέρεται ότι για το λήμμα «ΧΡΑΙΣΜΕΤΕ
ΜΟΙ» που σημαίνει βοηθήστε με, οι Κλειτόριοι ΧΡΑΙΣΜΕΙΝ λένε το επαρκείν. Στο ίδιο έργο για το λήμμα
«ΣΤΗΦΕΛΗΝ» στην τοπική διάλεκτο του Κλείτορος
σημαίνει τραχειά και σκληρή.
στ. Στους Δειπνοσοφιστές του Αθήναιου αναφέρεται
ότι «ΔΕΠΑΣΤΡΟΝ» οι Κλειτόριοι έλεγαν το ποτήρι σύμφωνα με τον Σιληνό και τον Κλείταρχο. (11,13).
ζ. Στην Ανθολογία Ελληνικών επιγραμμάτων
(Anthologia Graeca) ή Παλατινή Ανθολογία46 σώζεται
η εξής αναθηματική επιγραφή που ήταν γραμμένη στην
βάση αγάλματος που οι Κλειτόριοι είχαν αφιερώσει στην
Ολυμπία: «ΚΛΕΙΤΟΡΙΟΙ ΤΟΔ΄ ΑΓΑΛΜΑ ΘΕΩ ΔΕΚΑΤΑΝ ΑΝΕΘΗΚΑΝ ΠΑΛΛΑΝ ΕΚ ΠΟΛΙΩΝ, ΧΕΡΣΙ ΒΙΑΣΣΑΜΕΝΟΙ» που σημαίνει: Αυτό το άγαλμα το
προσέφεραν δεκάτη στο Θεό οι Κλειτόριοι από τις πολλές
πόλεις που υπόταξαν.
Επιπλέον αυτής της επιγραφής στο ίδιο έργο σώζονται
συνολικά δεκατέσσερα (14) αναθηματικά επιγράμματα
σπουδαίων επιγραμματοποιών της αρχαιότητας που αναφέρονται στον Κλείτορα. Αναλυτικότερα έχουν διασωθεί
από ένα επίγραμμα των: Σατύριου (1ος αι. π.Χ.), Ιουλιανού από Υπάρχων του Αιγυπτίου, Λεωνίδα του Ταραντίνου
(4ος-5ος αι. π.Χ.), Αλεξάνδρου του Μάγνητα, Αλφειού
του Μυτιληναίου και Αλκαίου του Μυτιληναίου (7ος-6ος
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ
π.Χ. αι.). Του Αντιπάτρου του Σιδωνίου (2ος αι. π.Χ.) σώζονται δύο επιγράμματα. Του Ζωσίμου του Θασίου σώζονται τρία επιγράμματα, και του Αρχία σώζονται τέσσερα
επιγράμματα.
Τα επιγράμματα που αναφέρονται στον Κλείτορα αφορούν αφιερώματα κυνηγετικών ειδών και ειδών ψαρέματος
(δίκτυα) στον Θεό Πάνα47 ως ευχαριστήρια δέηση. Επισημαίνεται ότι το επίγραμμα είναι επιγραφή με στόχο την
διατήρηση της ανάμνησης κάποιου σημαντικού γεγονότος.
η. Στον Θεόφραστο48 συναντάμε την παρατήρηση ότι
στα περίχωρα του Κλείτορα φύεται το φυτό «τιθύμαλλος»,
η γαλατσίδα ή γαλατόχορτο, που είναι άριστη τροφή για
τους ίππους. (9.15.6).
θ. Στον Κλείτορα υπάρχει μία κρήνη στην οποία,
όποιος γευθεί το νερό της δεν μπορεί πλέον να ανεχθεί την
οσμή του οίνου, διότι σε αυτήν την πηγή έθαψε ο Μελάμποδας τα υπολείμματα του καθαρμού μετά την θεραπεία
των θυγατέρων του Προίτου. (Βλέπε μυθολογικά στοιχεία). Το ίδιο γεγονός αναφέρεται στους Δειπνοσοφιστές
του Αθήναιου (2.12.15), στον Ορειβάσιο49 και στο λεξικό
του Στεφάνου50 του Γραμματικού.
ι. Η εκτενέστερη και αναλυτικότερη περιγραφή της πόλεως είναι από τον Παυσανία στα Αρκαδικά. Η οποία, σε
ελεύθερη μετάφραση έχει ως εξής:
«Από τους δρόμους που ξεκινούν από το Φενεό και κατευθύνονται προς τα δυτικά, αυτός που είναι προς τα αριστερά οδηγεί στον Κλείτορα. Προχωρώντας κάπου πενήντα
στάδια από τη Λυκουρία, φτάνει στις πηγές του Ποταμού
Λάδωνα. Άκουσα, ότι το νερό στην περιοχή του Φενεού λιμνάζει κι από κει κατεβαίνει στα βάραθρα που σχηματίζουν
τα βουνά και αναβλύζει πάλι εδώ σχηματίζοντας τις πηγές
του Λάδωνα. Δεν μπορώ όμως να πω με βεβαιότητα ότι έτσι
συμβαίνει πράγματι ή κάπως αλλιώς. Ο Λάδων είναι από τα
ποτάμια της Ελλάδος, που έχει το καλύτερο νερό και είναι
φημισμένο για το θρύλο της Δάφνης, για την οποία μιλούν
οι ποιητές. Λένε δηλαδή ότι ο Οινόμαος που ήταν βασιλιάς
της Πίσας, είχε έναν γιο τον Λεύκιππο. Αυτός ο Λεύκιππος αγάπησε την Δάφνη, αλλά απελπίστηκε να την ζητάει
για γυναίκα του, γιατί αυτή απέρριπτε όλους τους άνδρες.
Σκέφθηκε λοιπόν το εξής τέχνασμα για να την κατακτήσει.
Ο Λεύκιππος είχε μακριά κόμη για να την προσφέρει στον
Αλφειό. Έπλεξε λοιπόν τα μαλλιά του σαν κορίτσι, ντύθηκε
με γυναικεία ρούχα και ήρθε στη Δάφνη λέγοντας ότι είναι θυγατέρα του Οινομάου και ότι επιθυμεί να κυνηγήσει
μαζί με τη Δάφνη. Καθώς λοιπόν τον νόμιζαν κορίτσι και
υπερτερούσε από όλες τις άλλες και στην ευγένεια της καταγωγής και στην τέχνη του κυνηγιού κι ήταν επιπλέον πολύ
περιποιητικός τράβηξε τη Δάφνη σε μια δυνατή φιλία. Οι
ποιητές που τραγούδησαν τον έρωτα του Απόλλωνα για τη
Δάφνη, προσθέτουν και το εξής στην παράδοση. Λένε ότι
31
ο Απόλλων από ζηλοτυπία εκδικήθηκε τον Λεύκιππο για
την επιτυχία του στον έρωτα. Κι ότι αμέσως η Δάφνη και
οι άλλες κοπέλες επιθύμησαν να κολυμπήσουν στον Λάδωνα και γδύνουν δια της βίας τον Λεύκιππο. Μόλις είδαν,
ότι δεν ήταν κορίτσι, τον σκότωσαν με τα ακόντια και τα
μαχαίρια τους. (Παυσανίας 8.20.2) (Σημ. Τελικά ο Απόλλων
αφού εξουδετέρωσε τον Λεύκιππο προσπαθεί να ικανοποιήσει τον ερωτικό
του πόθο για την νύμφη Δάφνη. Η Δάφνη αντιλαμβάνεται τις προθέσεις
του και τρέχει μάταια να του ξεφύγει. Τότε ο Απόλλων την πιάνει και
την σφίγγει στην αγκαλιά του. Εκείνη πάνω στην απελπισία της κάλεσε
την μητέρα της, τη Γαία, σε βοήθεια. Η γη άνοιξε τελικά την αγκαλιά
της και η νεαρή νύμφη χάθηκε μέσα της, ενώ στη θέση της ξεπρόβαλε
μια δάφνη. Ο Απόλλων, για να παρηγορηθεί, έκοψε ένα κλαδί, έκανε
στεφάνι και το φόρεσε. Γι’ αυτό ονομάστηκε Δαφναίος και έκτοτε η δάφνη
ήταν ένα από τα σύμβολα του. Μάλιστα στα Πύθια, αγώνες προς τιμή
του Απόλλωνα που γίνονταν στους Δελφούς, οι νικητές στεφανώνονταν
με δάφνινο στεφάνι). Αυτή είναι η ιστορία.
Τώρα από τις πηγές του Λάδωνα απέχει κάπου εξήντα
στάδια η πόλη των Κλειτορίων. Ο δρόμος από τις πηγές
του Λάδωνα είναι μια στενή λαγκαδιά δίπλα στον ποταμό
Αροάνιο. Κοντά στην πόλη θα διαβείς τον ποταμό Κλείτορα. Ο ποταμός Κλείτωρ χύνεται στον Αροάνιο, ο οποίος σε
αυτό το σημείο δεν απέχει περισσότερο από εφτά στάδια
από την πόλη. Ο Αροάνιος έχει διαφόρων ειδών ψάρια και
ένα είδος που ονομάζουν «ποικιλίαι» (=διάστικτοι). Λένε
ότι τα ψάρια αυτά βγάζουν μια φωνή σαν της τσίχλας. Εγώ
είδα τέτοια ψάρια που τα είχαν ψαρέψει, αλλά δεν άκουσα
την λαλιά τους, αν και παρέμεινα κοντά στο ποτάμι ως το
ηλιοβασίλεμα, που κυρίως, όπως λένε, λαλούν πιο πολύ.
(Στο σημείο αυτό πρέπει να προστεθεί ότι το φαινόμενο αυτό, των ψαριών που λαλούν, αναφέρει ο περιηγητής Μνασέας ο Πατρεύς51 και ο
Κλείταρχος. Τα στοιχεία αυτά τα αλιεύουμε από τους Δειπνοσοφιστές του
Αθήναιου, 8.3.2 και 8.6.5). Η πόλη των Κλειτορίων πήρε το
όνομα της από τον υιό του Αζάνα και είναι χτισμένη σε
επίπεδο μέρος, που γύρω-γύρω περιβάλλεται από χαμηλά
βουνά. Τα λαμπρότερα ιερά των Κλειτορίων είναι το ιερό
της Δήμητρας, του Ασκληπιού και τρίτο της Ειλειθυίας.
Οι Κλειτόριοι έχουν επίσης και ένα ιερό των Διοσκούρων,
που αποκαλούνται Μεγάλοι Θεοί σε απόσταση τεσσάρων
περίπου σταδίων από την πόλη. Υπάρχουν επίσης και χάλκινα αγάλματά τους. Επίσης σε μια βουνοκορφή, τριάντα
στάδια μακριά από την πόλη είναι ένας ναός και άγαλμα
μαζί της Αθηνάς της Κορίας. (Παυσανίας 8.20-8.21).
Ο Παυσανίας αναφέρει και το Μύθο των Θυγατέρων
του Προίτου, Λυσίππης, Ιφιανάσσης και Ιφινόης, που έχει
άμεση σχέση με την περιοχή. Αυτές λοιπόν, όταν έφθασαν
σε ώριμη ηλικία και ζητούμενες από πολλούς μνηστήρες
καταλήφθηκαν από μανία, τιμωρία επιβληθείσα από τον Διόνυσο και την Ήρα διότι περιφρόνησαν την λατρεία τους.
Κατέφυγαν δε σε ένα σπήλαιο των Αροανίων (πιθανό το
σημερινό σπήλαιο των Καστριών). Τελικά θεραπεύτηκαν
από τον Μελάμπους σε παρακείμενο ιερό της Αρτέμιδος.
Από τότε οι Κλειτόριοι ονόμαζαν την Άρτεμη «Ημερασί-
32
αν». Η λέξη Ημερασία σημαίνει «εκείνος που εξημερώνει».
(Παυσανίας 8.18.7).
ια. Έχει σωθεί επιγραφή – ψήφισμα μεταξύ της πόλεως
του Κλείτορα και συγκεκριμένα του γραμματέα του συνεδρίου των Κλειτορίων Μειδία και του Ζώιλου στρατηγού
των Μαγνήτων.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
α. Ο ιστορικός και γεωγράφος Εκαταίος ο Μιλήσιος
(560-490 π.Χ.) στην ιστορία του αναφέρει ότι ο Κλείτωρ
ήταν ένας από τους πενήντα γιούς του Λυκάωνος του βασιλέως των Αρκάδων οι οποίοι κατακεραυνώθηκαν από τον
Δία για την ασέβεια τους. Η ιστορία έχει ως εξής: Ο Λυκάων ήταν υιός του Πελασγού και της Μελίβοιας, κόρης
του Ωκεανού ή της Κυλλήνης. Ήταν βασιλιάς της Αρκαδίας και ιδρυτής της πόλης Λυκόσουρα στο Λύκαιο όρος,
που θεωρείται η αρχαιότερη πόλη του κόσμου. Ο Λυκάων
θυσίασε προς τιμήν του Διός στον βωμό του, επί του Λυκαίου όρους, ένα βρέφος. Ο Δίας θύμωσε τόσο πολύ ώστε
μεταμόρφωσε αυτόν και τους υιούς του σε λύκους. Κατά
μία άλλη εκδοχή μια μέρα τους επισκέφτηκε ο Ζεύς, με τη
μορφή ζητιάνου, για να τους δοκιμάσει. Ακολουθώντας
την συμβουλή του μεγαλύτερου υιού του Μενελάου του
έδωσαν να φάει κρέας ανακατεμένο με ανθρώπινα έντερα,
που τα είχαν από κάποια θυσία. Ο Ζεύς οργίστηκε και κατακεραύνωσε τον Λυκάονα και όλους τους υιούς του, εκτός
από τον Νύκτιμο που τον έσωσε την τελευταία στιγμή η
Γαία συγκρατώντας το δεξί χέρι του Διός. Στη διάρκεια της
Βασιλείας του Νυκτίμου έγινε λόγω της ασέβειας των ανθρώπων ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνος.
β. Στην περιοχή του Κλείτορος βρίσκεται το σημερινό
σπήλαιο των Καστριών που συνδέεται με τον μύθο των
Προιτίδων και του Μελάμποδος. Σύμφωνα με τον μύθο
ο Προίτος ήταν βασιλιάς της Τίρυνθας και είχε τρεις κόρες την Λυσίππη, την Ιφιάνασσα και την Ιφινόη. Αυτές
όταν έφτασαν σε ώριμη ηλικία κατελήφθησαν από μανία,
τιμωρία που τους επιβλήθηκε από τον Διόνυσο και την
Ήρα επειδή περιφρόνησαν την λατρεία τους. Εξ αιτίας της
παραφροσύνης τους περιπλανώνταν ημίγυμνες σε όλη την
Πελοπόννησο. Αυτές τις θεράπευσε ο Μελάμπους, γιός
του Αμυθάονος, με το νερό που αναβλύζει από το σπήλαιο, που σύμφωνα με την παράδοση δημιουργεί αποστροφή για το κρασί. Η σύνδεση του σπηλαίου των Καστριών με τον μύθο των Προιτίδων και του Μελάμποδα,
σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Αδαμάντιο Σαμψών, είναι
επιτυχής, αφού στην περιοχή δεν υπάρχουν άλλα μεγάλα
σπήλαια και η περιγραφή του Παυσανία στα Αρκαδικά
(Β.18.7) είναι ευνοϊκή για παρόμοια ταύτιση. Στον μύθο
αυτό γίνεται αναφορά και στον ύμνο προς την Αρτέμιδα
του Καλλιμάχου52 (στίχοι 234, 235) όπου αναφέρεται ότι
οι κόρες του Προίτου περιφέρονταν στα Αζήνια όρη (τα
όρη της Αζανίας δηλαδή) και θεραπεύθηκαν από τον ΜεΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ
λάμποδα με την βοήθεια της Αρτέμιδος που για αυτό τον
λόγο ονομάστηκε Ημερασία.
γ. Ο ποταμός Αροάνιος που βρίσκεται στην περιοχή,
κυλά κατά μήκος καναλιού που σύμφωνα με την παράδοση άνοιξε ο Ηρακλής για να περάσει ο ποταμός Όλβιος
τον οποίον οι Αρκάδες ονομάζουν Αροάνιο και όχι Όλβιο.
(Παυσανίας 8.14.3).
δ. Για τον ποταμό Λάδωνα αναφέρονται τα παρακάτω:
1) Ο Παυσανίας αναφέρει ότι, πηγάζει από την χώρα
των Κλειτορίων (Παυσανίας 5.7.1) τρέχει στην αρχή κοντά
στην τοποθεσία Λευκάσιο και Μεσόβοα, περνάει μέσα από
τους Νάσους και τον λεγόμενο Αλούντα κατεβαίνει στις
Θαλιάδες και το ιερό της Δήμητρας της Ελευσίνιας στα
σύνορα των Θελπουσίων. Στη συνέχεια μετά την Θέλπουσα ο ποταμός κατεβαίνει προς το ιερό της Δήμητρας
στο Όγκιο τον οποίον αφήνει στα αριστερά, περνάει από
τα αριστερά του ναού του Απόλλωνα του Ογκαιάτη και
από τα δεξιά ενός ιερού του Ασκληπιού Παιδός και κατόπιν χύνεται στον Αλφειό. Στα σύνορα μεταξύ Θέλπουσας
και Ηραίας χύνεται στον Λάδωνα ο ποταμός Τουθόας. Ο
Λάδων στην ομορφιά δεν υστερεί από κανένα ποτάμι ούτε
στην Ελλάδα ούτε στην χώρα των βαρβάρων. (Παυσανίας
8.25.1-13)
2) Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησιόδου53, ο Λάδων, ήταν γιός του Φόρκη και της Κητούς. Κατά τον Φερεκύδη54 ήταν υιός του Τυφώνος και της Έχιδνας.
3) Σύμφωνα με τον Πείσανδρο55, ο Λάδων που ήταν
παιδί της Γαίας, ήταν Δράκος με εκατό κεφάλια που κάθε
κεφάλι είχε διαφορετική φωνή. Τον σκότωσε ο Ηρακλής
όταν πήγε να πάρει τα Χρυσά μήλα. Η παράδοση λέει πως
το δέντρο με τα χρυσά μήλα της αιώνιας νεότητας φύτρωνε στο τελευταίο άκρο της γης που τοποθετούνταν αρχικά
στην Ήλιδα. Επειδή ο ποταμός Λάδων με τους τεράστιους
ελιγμούς του έμοιαζε με τεράστιο φίδι, έδωσε την εικόνα
του δράκου που φυλούσε άγρυπνα τα μήλα των Εσπερίδων.
4) Σύμφωνα με μία άλλη παράδοση, η οποία στηρίζεται και σε παρατηρήσεις των κατοίκων της περιοχής κατά
καιρούς, ο Λάδων σταματά την ροή του μετά από σεισμούς.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΣΧΟΛΙΑ.
45. Κλαύδιος Πτολεμαίος: Γεωγράφος , αστρονόμος και
μαθηματικός (100 – 175 μ.Χ) από το Πηλούσιο ή κατά
άλλους από την Πτολεμαΐδα, Ελληνικές πόλεις της αρχαίας
Αιγύπτου. Θεωρείται από τους μεγαλύτερους αστρονόμους
της αρχαιότητας.
46. Ελληνική Ανθολογία (ANTHOLOGIA GRAECA)
ή Παλατινή Ανθολογία: Η μεγαλύτερη συλλογή των αρχαίων
Ελληνικών επιγραμμάτων που έχουν καταγραφεί από διαφόρους λόγιους της αρχαιότητας έως τον 10ο μ.Χ. αιώνα. Είναι
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ
το έργο που περιλαμβάνει τα επιγράμματα, που καταγράφηκαν
από τον 7ο π.Χ. αιώνα σε τύμβους, αγάλματα, βωμούς, μνημεία κ.λ.π.
47. Πάν: Θεότητα της αρχαιότητας άμεσα συνδεδεμένη
με την Αρκαδία που τύγχανε ιδιαίτερης λατρείας και τιμής.
Ήταν υιός του Ερμή και της νύμφης Δρυώπης. Είχε ανθρώπινο σώμα μέχρι την μέση και πόδια, αυτιά και κέρατα τράγου.
Ήταν προστάτης των λόφων, των δασών, των κοπαδιών, των
βοσκών και των κυνηγών και αγαπούσε ιδιαίτερα τον χορό και
την μουσική. Σύμφωνα με την παράδοση είχε παρουσιαστεί
στον ημεροδρόμο Φειδιππίδη όταν περνούσε από τα βουνά
της Αρκαδίας κατευθυνόμενος προς την Σπάρτη για να μεταφέρει την έκκληση των Αθηναίων για βοήθεια πριν την μάχη
του Μαραθώνα (490 π.Χ.). Τότε του είχε πει ότι θα βοηθήσει τους Αθηναίους να νικήσουν τους Πέρσες εισβολείς.
Πράγματι αυτό συνέβη. Η λέξη πανικός, που προέρχεται από
το όνομα του Πανός περιγράφει αυτό που έπαθαν οι Πέρσες
κατά την μάχη όταν ο Θεός εμφανίστηκε μπροστά τους.
48. Θεόφραστος: Λέσβιος φιλόσοφος (372-287 π.Χ.)
από την Ερεσό, μαθητής του Αριστοτέλη και διάδοχος του
στη διεύθυνση της Περιπατητικής Σχολής. Θεωρείτε πατέρας
της βοτανικής, φυτοπαθολόγος και φυτογεωγράφος. Τα έργα
του «Περί φυτών ιστορίαι» και «Περί δυτων αιτίαι» ήταν για
την εποχή τους μεγάλες επιστημονικές κατακτήσεις.
49. Ορειβάσιος: Ιατρός από την Πέργαμο (332-363 μ.
Χ.), προσωπικός ιατρός του αυτοκράτορα Ιουλιανού. Έγραψε
ιατρική εγκυκλοπαίδεια σε 72 τόμους με τον τίτλο «Ιατρικαί
Συναγωγαί » ή «Εβδομηκοντάβιβλος» .
50. Στέφανος ο Γραμματικός: Εστίεν Ερρίκος (15311598). Γάλλος εκδότης που εξέδωσε μνημειώδες λεξικό της
Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης υπό τον τίτλο «Θησαυρός της
Ελληνικής Γλώσσης».
51. Μνασέας ο Πατρεύς: Μαθηματικός και γεωγράφος,
μαθητής του Ερατοσθένη. Έγραψε τις εντυπώσεις από τις περιηγήσεις του.
52. Καλλίμαχος: Επιφανής ελεγειοποιός από την Κηρήνη 310-240 π.Χ.
53. Ησιόδος: Βοιωτός επικός ποιητής 8ος -7ος π.Χ. αι.
54. Φερεκύδης: Λέριος ιστορικός, που τον έλεγαν Αθηναίο, γιατί είχε μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Αθήνα. Το έργο του «Ιστορίαι» ή «γενεαλογίαι» , ή «Αυτόχθονες»
ή «Αρχαιολογία Αττικής» περιλάμβανε 10 βιβλία που πραγματεύονταν τις μυθικές παραδόσεις των Αθηνών για τους Θεούς
τους ήρωες και τα διάφορα γένη.
55. Πείσανδρος: Ποιητής του 7ου αι. από τη Ρόδο. Οι
Αλεξανδρινοί γραμματικοί τον θεωρούσαν αρκετά σημαντικό,
ισάξιο σχεδόν με τον Όμηρο και τον Ησίοδο.
Η συνέχεια στο επόμενο τεύχος.
Χρήστος Β. Καραθανάσης
33
Επιστημονικές δημοσιεύσεις
«Σκεπτόμενη Αθηνά»
Μέρος 2ο
Οι θνητοί τότε όπως και τώρα, διαπραγματεύονται το βαθμό ελευθερίας που τους προσφέρει
η συγκρότησή τους σε κοινωνίες, προκειμένου να
έχουν την ασφάλεια και τις απολαύσεις του ζωτικού χώρου που τους παρέχει η κοινωνική ομάδα για
τις κινήσεις τους. Μέσα στο κοινωνικό περίβλημα
στο οποίο ζουν, διαφοροποιούνται τόσο όσο οι
εσωτερικές κοινωνικές δομές τους επιτρέπουν να
διαλέγονται, να τις κατηγορούν και να διεκδικούν
την μεταβολή των ισορροπιών. Μ’ αυτούς τους
κανόνες σμιλεύτηκε κάποτε η ορμέμφυτη ανάγκη
του κοινωνείν και ξεκίνησε η συμβίωση σε ομάδες,
ύστερα σε φυλές, έπειτα σε πόλεις-κράτη και σήμερα σε κράτη και συμμαχίες.
Ο άνθρωπος της εποχής των σπηλαίων, δεν είχε
την υποχρέωση να διατυπώσει και ν’ απαντήσει τα
ερωτήματα για τη δημιουργία του Σύμπαντος,
για την δική του προέλευση, για τον προορισμό
του, μιας και τότε αυτά δεν είχαν καν σχηματοποιηθεί αφού η επιβίωση του ανθρώπινου είδους
ήταν το κυρίαρχο ζητούμενο. Ο αγώνας για την
επιβίωση, εξελίχτηκε στη μάχη της βελτίωσης του
βιοτικού επιπέδου μέσω της διαχείρισης των φυσικών πόρων και ίσως αυτοί οι αγώνες κι αυτές οι
34
(συνέχεια από το τεύχος 54)
μάχες να ήταν ο καταλύτης για να ξεκινήσει στον
ανθρώπινο εγκέφαλο η διαδικασία αναζήτησης
και απόδοσης νοημάτων. Σήμερα, τα πιο πάνω
ερωτήματα είναι προφανή ως αυθύπαρκτα, όσο
κι αν οι θνητοί φυγομαχούν, όσο κι αν στο διάβα
της ζωής τους αποφεύγουν από δειλία ν’ αναμετρηθούν με την πραγματικότητα και σκιαμαχούν
με το ανύπαρκτο, νικώντας ή ηττώμενοι σε μάχες
που διεξάγονται στο στίβο της αγωνιώδους πορείας για νοηματοδότηση της ζωής τους. Μέσα
από διαδρομή χιλιετιών, ο άνθρωπος εξώθησε την
εφευρετικότητα του πνεύματός του στην υψηλότερη δυνατή στάθμη, για να ερμηνεύσει τις δύο πιο
αινιγματικές καταστάσεις, αυτήν της προέλευσής
του και αυτήν του προορισμού του. Μα έμειναν
κι οι δυό απόρθητες οάσεις της ύπαρξης. Άλλοτε
με δίψα κι άλλοτε με υστεροβουλία διείσδυσε στο
ανεξήγητο, προκειμένου να νοηματοδοτήσει αλλά
και να χειραγωγήσει την πορεία του ανάμεσα στα
δυό αυτά αινίγματα, την πορεία του στην υλική
πραγματικότητα της επί γης ζωής.
Η ζωή και η επιβίωση λοιπόν ποτέ δεν υπήρξαν
εύκολη υπόθεση για τους ανθρώπους, αλλά ούτε
και για κανένα άλλο πλάσμα, μέσα απ’ το διάβα
των αιώνων, μέσα απ’ την αέναη εξέλιξη του σύμπαντος. Η προσπάθεια ενός εκάστου είδους να
υπερκεράσει τις εγγενείς δυσκολίες της ζωής, προσδίδει σε αυτό την ταυτότητά του. Τα μέσα που
το κάθε είδος επιστρατεύει και ο τρόπος που τα
χρησιμοποιεί για να αντιπαρέρχεται τις δυσκολίες,
τους κινδύνους και τις απειλές από τα άλλα είδη
και το φυσικό περιβάλλον, είναι αυτά που το χαρακτηρίζουν και το διαφοροποιούν από τα υπόλοιπα
είδη. Όταν τα μέσα αυτά και οι τρόποι μεταβάλλονται, τότε αναπόφευκτα επέρχονται μεταβολές και
στην ταυτότητα του είδους, που μπορεί να είναι
καθοριστικές και σε βάθος χρόνου γενεών να οδηγήσουν στη μετάλλαξή του. Κανένα πλάσμα δεν
«διανοήθηκε» ποτέ ότι η ζωή του θα μπορούσε να
γίνει πιο εύκολη, δηλαδή να κινδυνεύει λιγότερο η
επιβίωσή του, χωρίς εκείνο να μετεξελιχθεί και να
αλλοτριωθεί. Κανένα, πλην ενός, …. του ανθρώπου. Μόνο ο άνθρωπος απαιτεί να είναι αυτός που
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
θα κυριαρχεί επί παντός άλλου πλάσματος, θα κυριαρχεί επί των ομοίων του, ή ακόμα θα κυριαρχεί
και επί του Σύμπαντος ολόκληρου, χωρίς να παραδέχεται ούτε σε μια στιγμή της ιστορίας του ότι
έτσι διακινδυνεύει να απολέσει την ιδιότητα του
έλλογου όντος. Κι όμως, σε κάθε βήμα επέκτασης
της κυριαρχίας του, ο άνθρωπος θυσίαζε κάτι από
το Λόγο, γι’ αυτό και πολλές φορές απέδιδε τις
πράξεις του στη θεία βούληση, τη θεία επιταγή ή
την ανάγκη προστασίας των θείων. Η γιγάντωση
μιάς κοινωνίας, ανέκαθεν προκαλούσε τόσο μεγάλη ανασφάλεια στους άλλους, που μοιραία οδηγούσε στη σύγκρουση. Σύμφωνα και με την σοφή
ρήση του Ηράκλειτου, «πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί πάντων δε βασιλεύς και τους μεν θεούς
έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελεύθερους». Η ίδια η θεά, ως Αθηνά Νίκη, παρείχε σ’ αυτούς που προστάτευε στον
πόλεμο, θάρρος, φρόνηση και «έλλογο ανδρεία»,
προσδίδοντας έτσι θεϊκή αποδοχή στο σκοπό του
πολέμου, αλλά και προτρέποντας τους θνητούς να
μην αποστούν από την έλλογο κατάσταση και διαπράξουν επινίκιες βαρβαρότητες. «Ανίερος μόνο
το στρατό μην πιάσει πόθος και μεθυσμένος από
δίψα κέρδους, αρπάζει, πριν να φύγει, ότι δεν πρέπει» («έρως δε μη τις πρότερον εμπίπτη στρατώ
πορθείν ά μη χρη, κέρδεσιν νικωμένους»), εύχεται
η Κλυταιμήστρα μετά την άλωση της Τροίας από
τους Αχαιούς, στον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου.
Τότε η θεά γυρίζει και με τα μάτια τα δοσμένα
από τον πατέρα της για να βλέπει τον κόσμο όλο,
κοιτάζει προς το ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα, εκεί που αναπαριστάνεται η σκηνή της γέννησής της. Την πλαισιώνει ο Ήλιος αναδυόμενος από
τα νερά του Ωκεανού, την ίδια στιγμή που η Σελήνη βυθίζεται σ’ αυτά και ήτανε λέει τα χαράματα
της 28ης του μηνός Εκατομβαιώνος, περί τα μέσα
Αυγούστου δηλαδή. Θυμάται πώς εκείνη γεννήθηκε από τον πατέρα της τον Δία, που είχε καταπιεί
την έγκυο σύζυγό του την Μήτι, την πιο σοφή απ’
όλους τους θεούς, για να μην του πάρει την εξουσία κι όταν ήρθε η ώρα της γέννας ο Ήφαιστος
του έσκισε το κεφάλι για να ξεπηδήσει από μέσα
η Αθηνά, πάνοπλη με το παλλόμενο δόρυ της στο
χέρι και τότε γη και ουρανός σείστηκαν, ο ήλιος
σταμάτησε, κύματα πελώρια σηκώθηκαν στις θάλασσες της γης, ώσπου η θεά απίθωσε τα όπλα
της. Αναπολεί η θεά τις τόσες ιδιότητες και χαρίσματα που τις απέδωσαν οι θνητοί μέσ’ απ’ την
ανάγκη τους να προσδώσουν θεϊκότητα σ’ αυτά
που θεωρούν ύψιστα για την επιβίωσή τους και
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
την ευημερία τους. Θεά της σκέψης και των ειρηνικών έργων, την είπαν Παλλάδα, την είπαν Ομβριμοπάτρη επειδή είναι κόρη ισχυρού Πατέρα, την
είπαν Γιγαντολέτειρα γιατί πολέμησε τους Γίγαντες
στο πλευρό του πατέρα της, την είπαν Γοργώπιδα
γιατί βοήθησε τον Περσέα να σκοτώσει το τρομερό τέρας τη Γοργώ που πέτρωνε όποιον τολμούσε
να το κοιτάξει, την ύμνησαν ως Αθηνά Νίκη γιατί
στους πολέμους εμφυσούσε θάρρος σε όσους ευνοούσε να νικήσουν, την ύμνησαν ως προστάτιδα
πολλών πόλεων, την αγάπησαν ως Αθηνά Κορία
προστάτιδα των νεαρών κοριτσιών, την λάτρεψαν
ως Μαχανίτιδα γιατί επινόησε όλες τις βιοποριστικές τέχνες. Και τέλος βέβαια έγινε πολιούχος της
Αθήνας, της έδωσε τ’ όνομά της, αφού οι Ολύμπιοι θεοί την έκριναν νικήτρια στον ανταγωνισμό της
με τον Ποσειδώνα για την κυριαρχία της Αττικής.
Όλες οι θρησκείες που ξεπήδησαν στο διάβα
των αιώνων, η κάθε μιά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ανάλογα με την ευφυΐα του δημιουργού της,
δέχονται ότι κάποτε υπήρχαν μόνο οι θεοί τους,
οι οποίοι δημιούργησαν τον κόσμο και τους ανθρώπους και προκειμένου κανένα είδος να μην
εξοντωθεί, έπλασαν το Σύμπαν με τους κανόνες
της ισορροπίας και του μέτρου, εξόπλισαν δε όλα
τα πλάσματα με προδιαγραφές κατάλληλες για να
επιβιώσουν στο περιβάλλον τους και να διαιωνιστούν. «Και τοις μεν ολιγογονίαν προσήψε, τοις δε
αναλισκομένοις υπό τούτων πολυγονίαν, σωτηρία
τω γένει πορίζων». Στο κέντρο του Σύμπαντος, ο
ίδιος ο άνθρωπος, σάρκα κι αυτό το κάτι άλλο,
το πέραν. Πέραν από τα όρια των όσων μπορεί
να αντιληφθεί με τις αισθήσεις του, πέραν απ’ όσα
μπόρεσε να ερμηνεύσει με την επιστήμη και την
τεχνολογία, πέραν από τα όρια των δυνατοτήτων
του, εκεί στο άγνωστο, τοποθέτησε τους θεούς.
Παγίωσε τη δική του θέση και παρουσία ως αντίγραφο των θεών, κατοχυρώνοντας με αυτόν τον
τρόπο το «αναλλοίωτο» και το «αμετάλλακτο»
από τη Δημιουργία του κόσμου έως το άπειρο μέλλον. Αντίγραφο ως προς τί; Αλλοίμονο αν οι θεοί
ήταν σαν τους θνητούς! Έμεινε όμως με το φόβο
του σύμπαντος που τον περιβάλλει, αλλά ακόμα
κι αυτόν τον διαχειρίστηκε, αφού συμμάχησε μαζί
του στην εξύφανση των θρησκειών. Οι έχοντες τη
γνώση, είχαν και τη δυνατότητα να διεμβολίζουν
την περιοχή του αγνώστου κατακτώντας κάθε
φορά κι από κάτι, ενώ ότι δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν το όριζαν σύμμαχο θεό στη διεκδίκηση
της εξουσίας επί του περιβάλλοντος χώρου. Θαρρώ, συλλογιέται η θεά, πως δεν θ’ αργήσει η εποχή
35
που η ισόρροπη συμμαχία εξουσίας και θρησκείας
θα γείρει υπέρ της πρώτης, καθώς η εξουσία, μέσω
του ελέγχου των κοινωνιών δια της τεχνολογίας,
δεν θα έχει πλέον ανάγκη τη θρησκεία, όπως την
είχε στην αρχαιότητα ή στο δυτικό κόσμο τον μεσαίωνα ή όπως την έχει στα σημερινά θεοκρατικά καθεστώτα. Τότε, οι θρησκείες θα επιβιώσουν
μόνο αν καταφέρουν να μιλήσουν στο πνεύμα των
ανθρώπων, απαλλαγμένες από τον φλοιό της ανθρωπινότητας που τους προσέδωσαν διαμέσου
των αιώνων οι εκάστοτε αρχιερείς και κυβερνήτες,
ώστε να παραμείνει ο καρπός, η αληθινή πνευματικότητα, την οποία αναζητεί η ανθρωπότητα προκειμένου να σωθεί από τις δεισιδαιμονίες και την
καταδυνάστευσή της από την ανασφάλεια και την
αδυναμία της απέναντι στο ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον, που εκμεταλλεύονται οι επίγειες
εξουσίες για να διαιωνίζουν την επικυριαρχία τους.
Η πνευματικότητα, ή αλλιώς η άϋλη πραγματικότητα (η πραγματικότητα έξω από την σάρκα),
ισοδυναμεί με τη μετάβαση σε αυτό που όλες οι
θρησκείες ορίζουν ως θείο. Το δόγμα από μόνο
του δεν αρκεί, η πίστη πρέπει να απορρέει από την
βιωματική εμπειρία της διαδικασίας υπέρβασης
από το ανθρώπινο στο θείο. Μόνη της η δογματική πίστη είναι σαν να έμεινε η βάρκα για πάντα
στο μουράγιο και ποτέ δεν βγήκε να την δείρει το
κύμα, ποτέ δεν πήρε λάθος γιαλό, ποτέ δεν πήρε
πορεία ανάστροφη, ποτέ δεν έμεινε ακυβέρνητη.
Όντως το ξέρουν οι θνητοί ότι είναι περαστικοί,
συλλογιέται η θεά, είναι όμως άραγε μύθος ότι
βρίσκονται σε δοκιμασία στόχων;
Με τη σύγχρονη φιλοσοφία, ο άνθρωπος
προσδιόρισε ότι αυτός ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους έμβιους οργανισμούς σε τρεις κυρίως τομείς
του πνεύματος, αφού μόνον αυτός είναι σε θέση
να αιτιολογεί ότι ξέρει, να παράγει δηλαδή γνώση,
να συναισθάνεται για τις πράξεις του ηθική ευθύνη, και να ξεχωρίζει την απόλαυση που προκαλεί η
ομορφιά από τις ηδονές που είναι συνυφασμένες
με το σώμα και τις λειτουργίες του. Διέκρινε δηλαδή το πνεύμα από την ύλη, δίνοντας μόνο στον
εαυτό του το δικαίωμα στην πνευματικότητα και
όχι στους άλλους οργανισμούς. Παλαιότερες όμως
φιλοσοφίες και θρησκείες, που σήμερα θεωρούνται
απηρχαιωμένες, πίστευαν ότι και τα άλλα όντα,
ακόμα και κάποια φυσικά στοιχεία, έχουν μερίδιο
στην πνευματικότητα.
Η επανάσταση του πνευματικού εγκεφάλου,
αυτού που συμπληρώνει τον λειτουργικό εγκέφαλο και η αποχειραγώγησή του από τη σάρκα, είναι
36
η στιγμή της γέννησης του ανθρώπινου έλλογου
όντος. Ο «θάνατος» του ανθρώπινου έλλογου
όντος, επέρχεται, ακόμα και εν ζωή, όταν η ατελεύτητη δυναμική του πνεύματος, τεθεί στην υπηρεσία της διευκόλυνσης της πορείας της σάρκας
στο πέρασμά της από τον κόσμο. Το ανθρώπινο
έλλογο ον πεθαίνει όταν η σάρκα καταγάγει ολοκληρωτική νίκη επί του πνεύματος, όταν δηλαδή
το τελευταίο αυτό ζει και υπάρχει για να υπηρετεί
την πρώτη. Τότε η ύπαρξη του πνεύματος ταυτίζεται με ουτοπία και απλώς αυτό που υπάρχει είναι
ο λειτουργικός εγκέφαλος, που κατατροπωμένος
από τη σάρκα και φορτωμένος με τύψεις που δεν
επαναστάτησε, αναζητεί την ερμηνεία του σύμπαντος σε κανάλια που ψευδεπίγραφα και υποκριτικά
ονομάζει «πνευματικά». Η αξιοποίηση του ανθρώπινου εγκεφάλου και η εξέλιξη της σκέψης χωρίς
πνευματική διάσταση, οδηγεί απλώς στην πιο
αποτελεσματική περιφορά της σάρκας μας στον
κόσμο, καθώς η σκέψη μπορεί να κινηθεί χωρίς
όρια, αφού τα μόνα όρια που γνωρίζει είναι αυτά
που ο ίδιος ο άνθρωπος της βάζει.
Για τους θνητούς δείχνει νάναι ο κόσμος του
πνεύματος, ένας άλλος κόσμος απροσπέλαστος με
τα κλειδιά της ύλης και απόρθητος. Ένας κόσμος
που λειτουργεί με νόμους μη συμβατικούς, μη
αντιληπτούς με τις αισθήσεις και τα συναισθήματα, ή τουλάχιστον μη αντιληπτούς με τις διαστάσεις των αισθήσεων και των συναισθημάτων που
γνωρίζουν, που καλλιεργούν. Ο κώδικας, ή αλλιώς
το κλειδί, για την μετάβαση από τον ένα κόσμο
στον άλλο, μένει ν΄ανακαλυφθεί. Θα τα καταφέρουν όμως ποτέ; Μέχρι σήμερα η επιστήμη έφτασε να κατασκευάζει μηχανήματα (συσκευή ibrain)
που μετατρέπουν κάποιες σκέψεις του ανθρώπινου
εγκεφάλου σε μαγνητικά κύματα, τα οποία στη
συνέχεια αξιοποιούνται για την κίνηση τεχνητών
μελών του ανθρωπίνου σώματος.
Οι σημερινοί θνητοί, όταν παριστούν σώματα
ανθρώπινα κι όσο πιο πολύ θέλουν να δοξάσουν
την ανωτερότητα του πνεύματος, τόσο παριστούν
τα σώματα πιο άμορφα, χωρίς μορφή δηλαδή που
να μιλάει στις αισθήσεις, όπως ακριβώς κάνουν
όταν παριστούν στα παιδιά τους αυτούς που περιμένουν ότι θα ‘ρθουν απ’ τους γαλαξίες, που πια
δεν τους κρατάει ο Άτλας. Έχουν φτιάξει μύθους
με άσχημα πλάσματα που έχουν εγκεφάλους τέλειους, που έχουν άρματα που μοιάζουν δίσκοι χωρίς
καμιά αισθητική, καμιά καλλιτεχνία και αυτά τα
βαφτίζουν πως είναι τέλεια, λες και ο κόσμος που
τον ζουν τον πατούν και τον ανασαίνουν δεν είν’
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
αυτός που ταιριάζει στην αφεντιά τους, θαρρούν
ότι το τέλειο έχει την ατέλεια τη δικιά τους, θαρρούν ότι θα το προσμένουν νάρθει απ’ τον Ουρανό, φερμένο απ’ τους θεούς, να τους πάρει γι’
αλλού. Μα έτσι πέρασαν και περνούν τα χρόνια
κι οι αιώνες, γενιές και έθνη περάσαν, αφήσαν τα’
αποτυπώματά τους στο χώμα τούτο της ιερής γης
που όλοι την ύμνησαν μα, οι πονηροί και τρισάθλιοι, κανείς δεν την πόθησε.
Μέσα απ’ τους αιώνες η θεά αφουγκράζεται
το αγκομαχητό των θνητών καθώς προσπαθούν ν’
ανακουφιστούν από τις ανασφάλειες και τις αδυναμίες που κουβαλούν. Μία προς μία τις απέδωσαν στους θεούς και ακόμα κι αυτούς τους είχαν
βάλει να αντιπαλεύουν ο ένας τον άλλον και μάλιστα πίστευαν πως έτσι γεννήθηκε ο κόσμος, μέσ’
από αντιπαλότητες. Αν όμως έμπαιναν στον κόπο
να κοιτάξουν στη φύση πιο νηφάλια και διεισδυτικά, χωρίς δογματική διάθεση, θ’ ανακάλυπταν ότι
η φύση τείνει σε ισορροπίες και όχι σε αντιπαλότητες, αφού φαινομενικά αντίθετες καταστάσεις,
τάσεις και δυνάμεις συμβάλλουν στην δημιουργία αρμονικού αποτελέσματος. Αντιπαλότητες και
ανασφάλειες δεν αφήνουν χώρο στην ειρήνη και τη
σοφία.
Αν μπορούσανε να φανταστούν μια κοινωνία
ανθρώπων, με όλη τη βοήθεια της φύσης στη διάθεσή τους, με χωρίς εχθρούς, με όλη την πρόσβαση στη γνώση και με χωρίς όρια στη σκέψη τους,
παρά μονάχα οπλισμένους με την επίγνωση του
εαυτού τους, οπλισμένους με την ηθική του αγαθού, σωφροσύνη, εγκράτεια, δικαιοσύνη, ανδρεία
και την ικανότητα στην εκτίμηση της ομορφιάς,
πώς θα ήταν ο κόσμος; Ένα πράγμα είναι σχεδόν
σίγουρο για τον άνθρωπο μιας τέτοιας κοινωνίας.
Ότι η νόησή του θα τον έκανε να χυθεί μέσα στην
άπλετη γνώση και έχοντας επίγνωση του εαυτού
του και της ηθικής για τη σύναψη των ανθρώπινων
σχέσεων, θα σφυρηλατούσε έναν κόσμο που μόνο
όμορφος θα μπορούσε να είναι, αφού η ασχήμια
της βαρβαρότητας θα του ήταν ξένη. Είναι τόσο
απλό;
(συνεχίζεται ….)
Λάμπης Ζωγράφος
1922-2012 90 ΧΡΟΝΙΑ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Φωτογραφία του 1922 στην Κων/πολη λίγο
πριν την Μικρασιατική Καταστροφή.
Εικονιζόμενοι όρθιοι από αριστερά: Αθανάσιος Μπουντρολιάς (Μπάζιος), Νικόλαος Τσερνοντόπουλος και Χρήστος Π. Καραθανάσης.
Καθήμενοι από αριστερά επίσης: Γκολφοδήμος από το Παγκράτι και Ιωάννης Ρήγα Καραμάνος (Σαμαρόγιαννης) που είχε απολυθεί από
στρατιώτης γι’ αυτό είναι με πολιτικά.
Φωτογραφία οικογένειας Ιωάννου Καραμάνου
Τεύχος 9. Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2001
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
37
Το περιβάλλον κι εμείς – ένα μάθημα για όλους
Του Κωνσταντίνου Σταθούλια
Επ. Σχολικού Συμβούλου
Τρεις βράχοι, λίγα καμένα πεύκα κι
ένα ρημοκλήσι
και πάρα πάνω
το ίδιο τοπίο αντιγραμμένο ξαναρχίζει...
Γ. Σεφέρης
Η λέξη «περιβάλλον»,
τεχνολογημένη σύμφωνα με
τους κανόνες του τυπικού μέρους της γραμματικής, είναι ουδέτερη ενεργητική
μετοχή, χρόνου ενεστώτα, πρώτης συζυγίας, του
ρήματος περιβάλλω ή όνομα ουσιαστικό κοινό,
ουδέτερου γένους. Στο παρόν δημοσίευμα, με χρήση και του παράγωγου επιθέτου «περιβαλλοντικός,
-ή, -ό», γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στο ουσιαστικό. Κατά συνέπεια ως «περιβάλλον», σε σχέση
με τον άνθρωπο, μπορεί να οριστεί το σύνολο των
φυσικών, βιολογικών, γεωγραφικών, χωροταξικών,
κλιματικών, οικογενειακών, κοινωνικών, παιδευτικών, οικονομικών, πολιτικών, τεχνητών, πολιτιστικών, οικιστικών, εργασιακών και άλλων συνθηκών,
μέσα στις οποίες γεννιέται, ζει, υπάρχει, αναπτύσσεται, εξελίσσεται, εργάζεται, δραστηριοποιείται
και δημιουργεί ο άνθρωπος. Το περιβάλλον ασκεί
μεγάλη επίδραση στην ψυχοσωματική και κοινωνική ανάπτυξη του ανθρώπου και συμβάλλει στη
διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Οι υπέρμαχοι της θεωρίας του μάλιστα, σε σύγκριση με
την κληρονομικότητα, του αποδίδουν επιρροή
μεγαλύτερη του 50%. Το περιβάλλον προσφέρει,
στον άνθρωπο, τις πρώτες ύλες κι όλα τ’ αγαθά για
τη ζωή κι εκείνος, με την παρεμβατική δράση του
και πολλές φορές την εκμεταλλευτική επέλασή του,
το επηρεάζει υπέρμετρα κι επιβαρυντικά.
Οι πρώτες έντονες διαμαρτυρίες, για τις αλόγιστες και επιζήμιες παρεμβάσεις του ανθρώπου στο
φυσικό περιβάλλον, άρχισαν με τη βιομηχανική
επανάσταση και κορυφώθηκαν στη δεκαετία του
1960 με αφορμή σχετικές επιστημονικές δημοσιεύσεις της Λέσχης της Ρώμης και τη ζωηρή έκφραση δυσαρέσκειας, από το παγκόσμιο οικολογικό
κίνημα, σ’ όλα τα διεθνή fora, για δυσβάστακτες
πρακτικές εναντίον της φύσης και ασυγχώρητες
αδυναμίες και παραλείψεις στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων.
38
Τα σημερινά δυσμενή περιβαλλοντικά δεδομένα, όπως έχουν διαμορφωθεί, εξαιτίας κυρίως
της εγκληματικής αδιαφορίας, επιπολαιότητας και
ανευθυνότητας του ανθρώπου προς το περιβάλλον,
έχουν πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Οι απειλητικές για την επιβίωσή μας ρύπανση και μόλυνση του
εδάφους, της ατμόσφαιρας και των νερών, οι ανεπιθύμητες για κάθε είδος ζωής κλιματικές αλλαγές, η
υπερθέρμανση του πλανήτη και το φαινόμενο του
θερμοκηπίου, το λιώσιμο των πάγων στους πόλους
και η τήξη και υποχώρηση των παγωμένων εδαφών
με ανυπολόγιστες ζημιές στις υποδομές και το οικοσύστημα, η υπερκατανάλωση ενέργειας και η εξάντληση των φυσικών πόρων, η άνοδος της στάθμης
των θαλασσών και ο κίνδυνος των παραθαλάσσιων
περιοχών, τα ακραία κι επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα (καύσωνες, έντονες βροχοπτώσεις, πλημμύρες, τυφώνες, καταιγίδες, χιονοθύελλες, κυκλώνες
– ανεμοστρόβιλοι, μαύροι καπνοί, τοξική κίτρινη
ομίχλη, λειψυδρία, παρατεταμένη ξηρασία κ.ά.),
ο εκβρασμός αλιευμάτων σε θάλασσες, λίμνες και
ποτάμια, οι κίνδυνοι αφανισμού της άγριας πανίδας και η συρρίκνωση της χλωρίδας, η αποψίλωση,
καταστροφή της βιοποικιλότητας, οικοπεδοποίηση, πυρκαγιά και αποτέφρωση δασών, βιότοπων,
καλλιεργήσιμων και άλλων εκτάσεων, η διάβρωση,
ερημοποίηση και εγκατάλειψη του εδάφους, η μεγάλη χρήση χημικών λιπασμάτων και δηλητηριωδών εντομοκτόνων κ.ά. φυτοφαρμάκων, τα τοξικά
κατάλοιπα βιομηχανικών και άλλων υποπροϊόντων,
τα κάθε μορφής απόβλητα, λύματα κι απορρίμματα, η κυκλοφοριακή συμφόρηση στις πόλεις, οι
θόρυβοι, το τοξικό νέφος, η καπναιθάλη, το διοξείδιο του άνθρακα, τ’ ασφυξιογόνα καυσαέρια και
η ελάττωση του οξυγόνου, πυρηνικά ατυχήματα με
υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας σε διάφορες περιοχές
του πλανήτη, η παγκόσμια επιδημία της νόσου του
καρκίνου, μυστηριώδεις αρρώστιες σε ανθρώπους
και ζώα κ.λπ. είναι σοβαρά και υπερμεγέθη προβλήματα, που συνδέονται, τόσο σε τοπικό και εθνικό
όσο και σε κοινοτικό και παγκόσμιο επίπεδο, μ’ ένα
ισχυρό πλέγμα παραμέτρων και των στενάχωρων
επιπτώσεών τους στο περιβάλλον. Από τις παραμέτρους αυτές βαρύνουσα αιτιώδη επηρεαστική
δύναμη έχουν η ανθρώπινη συμπεριφορά και επεμβατική δράση, η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνοΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
λογίας και η εκβιομηχάνιση της παραγωγής, η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, η παραγωγικότητα και ο καταναλωτισμός, η δυναμική ισορροπία
στο οικοσύστημα, η ηθική και αξιακή κρίση και οι
πολιτικές για το περιβάλλον. Μιλάμε αναμφισβήτητα για το πολυσύνθετο πρόβλημα της ρύπανσης
και για μια ατέλειωτη σειρά άλλων παρεπόμενων
και δυσεπίλυτων προβλημάτων, που τείνουν να γίνουν διαχρονικά και υποβαθμίζουν το περιβάλλον
και τη ζωή ολοένα και περισσότερο. Η διατάραξη
της ισορροπίας στη φύση και η έκταση της εξελισσόμενης, με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, οικολογικής
καταστροφής είναι τεράστιες και τα μέτρα, που
λαμβάνονται για την αναστροφή και την υπέρβασή τους, αποδεικνύονται ανεπαρκή και αναποτελεσματικά ή, στην καλύτερη περίπτωση, προσφέρουν
λύσεις μικρής διάρκειας. Και σαν να μη φτάνει όλο
αυτό το στοιβαγμένο κακό της κρίσης, οι ανθρώπινες δραστηριότητες εξακολουθούν να στρέφονται
εναντίον του περιβάλλοντος. Εύλογα ανάστατη η
κοινή γνώμη ανησυχεί και αγωνιά. Η πορεία προς
το μέλλον διαγράφεται σκοτεινή κι αβέβαιη.
Το περιβάλλον, φυσικό (έδαφος, νερά – ποτάμια – λίμνες – θάλασσες, ατμόσφαιρα, πανίδα,
χλωρίδα) και ανθρωπογενές (ανθρώπινο, ψυχολογικό, γλωσσικό, κοινωνικό, σχολικό, εργασιακό,
οικονομικό, τεχνητό, πολιτιστικό, οικιστικό κ.λπ.)
είναι προσωπική υπόθεση όλων μας. Είναι ο ζωτικός χώρος όπου αρχίζει, στηρίζεται, εκτυλίσσεται,
διαδραματίζεται και τελειώνει η ζωή. Είναι η ζωή
μας η ίδια και το μέλλον των παιδιών μας. Δεν
μπορούμε να ζήσουμε έξω απ’ αυτό και χωρίς αυτό.
Συνιστά ηθική αξία που εμπνέει σεβασμό. Οι σχέσεις ανθρώπου και περιβάλλοντος είναι στενές, αμφίδρομες και αλληλένδετες. Είναι σχέσεις αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης και πρέπει apriori να
είναι εξαιρετικές. Η υγεία, η οικονομία και η ευημερία του ανθρώπου και της κοινωνίας εξαρτώνται,
σ’ ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, από την ποιότητα
του περιβάλλοντος. Η τήρηση, λοιπόν, συμφιλιωτικών συναισθηματικών σχέσεων του ανθρώπου με
το συνάνθρωπο και με το περιβάλλον είναι σήμερα
επιβεβλημένες όσο ποτέ άλλοτε.
Οι ειδικοί επιστήμονες, ως οι πλέον αρμόδιοι,
γνώστες και κάτοχοι του προβλήματος, επικεντρώνουν το ενδιαφέρον και την προσοχή τους στις
εχθρικές προς τον άνθρωπο και τη ζωή συνέπειες
της δίνης των κλιματικών αλλαγών και της οικολογικής κρίσης. Δεν παραλείπουν να κρούουν, προς
κάθε κατεύθυνση, τον κώδωνα του κινδύνου της
επερχόμενης ανυπολόγιστης ζημιάς. Με σφοδρόΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
τητα επικρίνουν και καυτηριάζουν την ιδέα και
την ασυνείδητη πρακτική της απληστίας και της
αθέμιτης κερδοσκοπίας σε βάρος του περιβάλλοντος. Με σύνεση και με σεβασμό στην αρχή «της
προφύλαξης και της προστασίας» αναζητούν επειγόντως μακροχρόνιες και αποτελεσματικές λύσεις.
Προτείνουν την εφαρμογή διάφορων εναλλακτικών ενεργειακών και διαχειριστικών σχεδιασμών.
Συστήνουν στροφή προς την οικολογία και την
πράσινη και αειφόρο ανάπτυξη – οικονομία για τη
στεριά και τη γαλάζια για τη θάλασσα. Υποδεικνύουν τη λήψη εξειδικευμένων δραστικών μέτρων για
την προστασία και τη βελτίωση του περιβάλλοντος
και της ζωής (επίδειξη φιλικής συμπεριφοράς προς
το περιβάλλον και σ’ ό,τι υπάρχει μέσα σ’ αυτό, συχνή και επιμελημένη καθαριότητα χώρων, εναλλαγή
χρήσης γης και καλλιεργειών, ολιστική προσέγγιση
των θεμάτων της γεωργίας, αντιπυρική, αντιρρυπαντική και αντιγηραντική θωράκιση της γης, ανανέωση και βελτίωση του εδάφους, δεντροφυτεύσεις,
αναδασώσεις, φύτεμα φυτών που απορροφούν
αέριους ρύπους, προστασία εθνικών δρυμών και
θηραμάτων, εξοικονόμηση και σωστή διαχείριση
ενέργειας και φυσικών πόρων, προσφυγή σ’ ανανεώσιμες μορφές ενέργειας / ηλιακή, αιολική, υδάτινη, γεωθερμική, καύση στερεής βιομάζας, υγρή
καύσιμη ύλη φυτικής ή άλλης προέλευσης κ.λπ.,
αποφυγή κάθε είδους αλόγιστης κατανάλωσης και
άσκοπης σπατάλης, οικονομία στα φυσικά αποθέματα νερού, στα χρήσιμα ορυκτά, στον άνθρακα,
στο πετρέλαιο, στο φυσικό αέριο κ.α., καταπολέμηση των ρυπαντών στα εργοστάσια, τα σπίτια
και παντού, συχνή και προσεκτική συντήρηση κατοικιών, αυτοκινήτων, μηχανών, εγκαταστάσεων
κεντρικής θέρμανσης κ.ά., ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση άχρηστων υλικών για παραγωγή
και χρήση καινούργιων / χαρτιά, μέταλλα, γυαλιά,
ηλεκτρικές οικιακές συσκευές, αυτοκίνητα κ.ά.) και
καλούν σε πανστρατιά σωτηρίας του πλανήτη τις
διακρατικές οικονομικές και πολιτικές ενώσεις και
κοινότητες, όλα τα κράτη και τις κυβερνήσεις των
χωρών της υφηλίου, τους οργανισμούς τοπικής
αυτοδιοίκησης, τους φορείς, τις κοινωνικές οργανώσεις, κάθε κοινωνικό σχήμα, σύλλογο ή κίνημα,
τους επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων και ανεξαιρέτως όλους εμάς.
Το περιβάλλον, στις μέρες μας, μαραζώνει και
μαζί του αγανακτισμένοι ρυτιδώνουμε κι εμείς.
Ασφυκτιά κι απεγνωσμένα εκπέμπει SOS. Στο κάλεσμά του έχουμε όλοι την ιερή υποχρέωση, το
υπέρτατο καθήκον και το προσωπικό συμφέρον να
39
ξυπνήσουμε, ν’ ανοίξουμε τ’ αυτιά μας, να σηκωθούμε απ’ τον καναπέ μας, ν’ αλλάξουμε πράγματα
και πολλές από τις συνήθειές μας και ν’ ανταποκριθούμε θετικά. Να γίνουμε συμμετοχικοί και δραστήριοι εθελοντές στο δύσκολο αγώνα της πρόληψης και της καταπολέμησης του κακού. Να προστατέψουμε το περιβάλλον όπως προστατεύουμε
τον εαυτό μας και το σπίτι μας. Να υψώσουμε
βροντερά τη φωνή μας και ν’ ασκήσουμε ανυποχώρητες πιέσεις για πολιτικές λύσεις. Να τιθασεύσουμε το πάθος της απερίσκεπτης εκμετάλλευσης και
λεηλασίας των φυσικών πόρων και την ταχύτητα
επέκτασης της καταστροφής. Να κρατάμε αποστάσεις ασφαλείας από μανιώδεις κι αψυχολόγητες
προκλήσεις, παρεμβάσεις, επιβαρυντικές δράσεις
και αθεράπευτες αλλοιώσεις στη μορφή και στην
αξία του. Να ’χουμε πάντα κατά νου ότι, όταν το
παραβιάζουμε, εκδικείται επικίνδυνα. Μπορούμε,
καθένας χωριστά και όλοι μαζί, συνεργατικά, με
σκληρούς αγώνες και ανεξάντλητη υπομονή, με όλα
τα μέσα και κάθε ενδεδειγμένο τρόπο, να πάρουμε
ενεργό μέρος στη μάχη για τη σωτηρία του περιβάλλοντος, να εμποδίσουμε και ν’ αναχαιτίσουμε
ό,τι το επιβαρύνει ή το επιδεινώνει, ν’ αναστρέψουμε τα δυσάρεστα περιβαλλοντικά δεδομένα όπου
υπάρχουν και απειλούν, να συμφιλιωθούμε με την
όμορφη φύση και τα φυσικά φαινόμενα και να επαναφέρουμε τη ζωή στους κανονικούς της ρυθμούς.
Ένα ευχάριστο, ασφαλές και ποιοτικό από κάθε
άποψη περιβάλλον είναι η πιο βαρύτιμη περιουσία,
που μπορούμε να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας.
Με τις λίγες αυτές σκέψεις πάνω στο φλέγον
ζήτημα της σχέσης μας με το περιβάλλον, επηρεασμένος ενοχλητικά από τις συνεχείς και ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες του φετινού καλοκαιριού
και με στόχο τη συμβολή του περιοδικού και την
προσωπική στη σύσφιξη της φιλικής και αρμονικής
συνύπαρξης και συμβίωσης ανθρώπου και περιβάλλοντος, παραθέτω το κείμενο ενός οικολογικού παραμυθιού για αναγνώστες κάθε ηλικίας και ιδιαιτέρως για παιδιά. Τα παιδιά έχουν καθαρό και ξεκούραστο μυαλό και πολλές δυνατότητες και μπορούν
να καταφέρουν πράγματα επαινετά, αρκεί να τους
ενισχύουμε συνεχώς την αυτοπεποίθηση και βέβαια να τυχαίνουν καλής ανατροφής, εκπαίδευσης,
μόρφωσης και παιδείας. Αυτά, άλλωστε, πρώτα και
πάνω απ’ όλους, έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα
να ζουν, να μεγαλώνουν, να εκπαιδεύονται και να
εξελίσσονται σε κατάλληλο φυσικό, ανθρώπινο και
κοινωνικό περιβάλλον. Το δικαίωμά τους αυτό πρέπει να τους το διασφαλίσουμε. Μπορούμε λοιπόν,
40
συνυπολογίζοντας και στη μεγάλη συνδρομή των
σχολικών προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, όπου τα παιδιά διαδραστικά, διερευνητικά
και βιωματικά προσεγγίζουν και οικειοποιούνται,
στο σχολείο, σε ειδικά περιβαλλοντικά κέντρα, στο
ίδιο το περιβάλλον και μέσα στη φύση, την καινούργια περιβαλλοντική γνώση, να είμαστε βέβαιοι
ότι το συγκεκριμένο παραμύθι, θα προσελκύσει το
ενδιαφέρον τους, θα γίνει εύκολα κατανοητό και
με την ηθοπλαστική επενέργεια που ασκεί, θα επιδράσει ευεργετικά στη σκέψη και τον ψυχικό κόσμο
όλων και θα υποβοηθήσει: στην αίσθηση και κατανόηση της ανάγκης για ύπαρξη ασφαλούς, καθαρού, αγνού και υγιούς περιβάλλοντος, στην υιοθέτηση θετικών προσωπικών στάσεων απέναντι στο
περιβάλλον, στην αντίληψη και αναγνώριση ότι το
περιβάλλον διατρέχει κινδύνους που το απειλούν,
στην πρόληψη δημιουργίας καινούργιων περιβαλλοντικών προβλημάτων, στην ενεργητική συμμετοχή σε διαλογικές συζητήσεις για το περιβάλλον και
την ανάληψη υπεύθυνων πρωτοβουλιών δράσης,
στη συναισθηματική εγρήγορση και τη λήψη λογικών αποφάσεων για την επίλυση περιβαλλοντικών
προβλημάτων, στη σωστή κρίση και αντικειμενική αξιολόγηση των μέτρων που παίρνονται για
την προστασία του περιβάλλοντος και τέλος στη
διαμόρφωση, από τώρα και «δια βίου», περιβαλλοντικής συνείδησης, ώστε ως αυριανοί πολίτες να
είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι, δραστήριοι
και ενεργοί, σε ζητήματα προφύλαξης, προστασίας
κι επιτήρησης του περιβάλλοντος.
Ένα παραμύθι για μικρούς και για μεγάλους*
Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε ένας κακός δράκος. Πολλά χρόνια ο κακός δράκος ζούσε ήσυχα
στη σπηλιά του. Έτρωγε και κοιμόταν και κάθε
χρόνο μεγάλωνε λιγουλάκι.
Τις ώρες που ο δράκος κοιμόταν, οι μεγάλοι
στην πολιτεία αυτήν εργάζονταν και διασκέδαζαν
και τις Κυριακές πήγαιναν εκδρομές. Το βράδυ ο
αέρας σκορπούσε τα πλαστικά ποτήρια, τα χαρτιά,
τα κονσερβοκούτια, τις πλαστικές σακούλες και τα
έριχνε εκεί κοντά που είχε τη σπηλιά του ο δράκος.
Κι εκείνος, χραπ – χρουπ, τα μάσαγε και μεγάλωνε
λιγάκι, μια σταλίτσα κάθε φορά.
Και τα παιδιά μάζευαν λουλούδια στο δάσος.
Οι καπνοί από τα σπίτια, από τις εξατμίσεις των
αυτοκινήτων και από τις καμινάδες των εργοστασί*Ανάτυπο από το περιοδικό «Χελιδόνια», εκδ. ΟΕΔΒ,
τ.1, Οκτώβριος 1979.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
ων, έφταναν ως την κοιλάδα που ζούσε ο δράκος.
Κι αυτός ρουφούσε τον καπνό την ώρα που κοιμόταν και μεγάλωνε, αλίμονο, μια σταλίτσα κάθε
φορά.
Και τα παιδιά έπλεκαν στεφάνια με τα λουλούδια.
Μια μέρα ο δράκος φταρνίστηκε στον ύπνο
του. Και το φτάρνισμά του τάραξε τον αέρα και
γέμισε με μια άσχημη ζεστή μυρωδιά τη μικρή πολιτεία.
- Προσοχή! Φώναξε ένας από τους μεγάλους,
βουλώνοντας τ’ αυτιά του.
Κανένας άλλος όμως δεν πρόσεξε το θόρυβο.
Οι μεγάλοι όλο και εργάζονταν και πέταγαν τόνους
χαρτί στα καλάθια με τ’ άχρηστα. Και ο δράκος
έτρωγε τα χαρτιά και μεγάλωνε τόσο δα κάθε φορά.
Και τα παιδιά κοίταζαν τ’ αστέρια.
Και μια νύχτα, μια κατάμαυρη νύχτα χωρίς
φεγγάρι, ο δράκος ξύπνησε. Τεντώθηκε, έτριψε το
στομάχι του και μαχμουρλής πήγε να κάμει μπάνιο
στο ποτάμι. Και τότε, σ’ ολόκληρη την πολιτεία, το
ποτάμι σταμάτησε να τραγουδά. Το ποτάμι σταμάτησε να χορεύει. Το ποτάμι έμεινε σαν πεθαμένο.
Οι μεγάλοι βγήκαν από τα σπίτια τους.
- Γιατί δεν τραγουδάνε τα βατράχια; αναρωτήθηκαν, παραπατώντας στο σκοτάδι.
- Γιατί δε μυρίζει το χορτάρι;
- Γιατί το νερό δεν αντιφέγγει πια στο φεγγαρόφωτο;
Και τα παιδιά έκλαιγαν στο σκοτάδι.
Ξαφνικά, ο δράκος άρχισε να μουγκρίζει. Τίναξε
τα βρεγμένα λέπια του. Τέντωσε τη φοβερή ουρά
του. Κι έπειτα, αργά, βαριά, άρχισε ν’ ανεβαίνει
προς την πολιτεία.
- Κοιτάξτε! Φώναξαν οι μεγάλοι όλοι μαζί. Ένας
δράκος ανεβαίνει προς την πολιτεία. Μπορεί να μας
καταπιεί όλους! Κάτι πρέπει να κάνουμε!
Κι οι μεγάλοι δεν πήγαν στις δουλειές τους εκείνη την ημέρα ούτε διασκέδασαν. Μαζεύτηκαν όλοι
και σκέφτονταν…
Την άλλη μέρα, πρωί πρωί, πριν ανοίξουν τα
λουλούδια στον ήλιο, πολλά φορτηγά αυτοκίνητα
έφτασαν στην πολιτεία. Στα πρώτα φορτηγά οι άνθρωποι στοίβαξαν όλα τα κονσερβοκούτια κι ό,τι
άλλο μεταλλικό είχαν. Σε άλλα στοίβαξαν τις εφημερίδες κι όλα τα χαρτιά. Στα τελευταία φόρτωσαν
τα πλαστικά μπουκάλια, τα παλιά λάστιχα των αυτοκινήτων κι ό,τι άλλο πλαστικό είχαν για πέταμα.
Έπειτα τα φορτηγά, γεμάτα μ’ όλα αυτά, πήγαιναν και ξεφόρτωναν σε μια καινούργια μηχανή
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
που την είχαν στήσει έξω από την πολιτεία. Η μηχανή έλιωνε τα μεταλλικά κουτιά για να τα κάνει
καινούργια. Μασούσε τους τόνους το χαρτί για
να φτιάξει καινούργιο χαρτί. Έσπαζε τα μπουκάλια
σε μικρά κομματάκια για να κάμει μωσαϊκά για τα
σπίτια.
Και τα παιδιά κοίταζαν μ’ ολάνοιχτα μάτια.
Έπειτα οι μεγάλοι έβαλαν φίλτρα στις καμινάδες τους για να μη γεμίζει ο αέρας με καπνούς κι
έπαιρναν πολλοί μαζί το λεωφορείο για να πάνε στη
δουλειά τους, αντί να πηγαίνει ένας ένας με το αυτοκίνητό του και μολύνεται ο αέρας από τις πολλές
εξατμίσεις.
Μερικοί μεγάλοι φιλτράρισαν το νερό από τ’
απορρυπαντικά και τα λιπάσματα. Στο τέλος απόμειναν μόνο τα σκουπίδια που δεν μπορούσαν να
τα κάψουν ή να τα σπάσουν ή να τα χρησιμοποιήσουν άλλη φορά. Και οι μεγάλοι έθαψαν αυτά τα
σκουπίδια. Και φύτεψαν απάνω πρασινάδες και
ιτιές. Κι έκαμαν ένα πάρκο με κούνιες που φτάνανε
ψηλά στον ουρανό.
Και τα παιδιά τρέχανε ξυπόλητα στο γρασίδι.
Όταν τελείωσαν, όλοι οι μεγάλοι γύρισαν στο
σπίτι. Τα χέρια τους είχαν φουσκάλες. Τα μαλλιά
τους ήταν ακατάστατα. Τα νύχια τους ήταν βρώμικα. Αλλά χαμογελούσαν. Ο δράκος, μην έχοντας
πια τίποτα να φάει, είχε πεθάνει από την πείνα.
Όταν το ολοστρόγγυλο κίτρινο φεγγάρι ανέβηκε στον ουρανό, όλοι οι άνθρωποι της πολιτείας
μαζεύτηκαν στην άκρη του λόφου.
-Ακούστε το κρώξιμο των βατράχων! φώναξαν
όλοι μαζί. Μυρίστε τη μυρωδιά του γρασιδιού!
Κοιτάξτε πώς λάμπει το νερό στο φεγγαρόφωτο!
Ήταν αλήθεια!
Στη μικρή πολιτεία όλα τα καλά είχαν ξανάρθει:
το κρώξιμο των βατράχων, η μυρωδιά του γρασιδιού, το καθρέφτισμα του φεγγαριού στο νερό.
Και τα παιδιά έπαιζαν ευτυχισμένα.
Βλ. -«Βήμα ιδεών», μην. έκδ. της εφημ. «Το Βήμα»,
τ.24, Αθήνα 2009. -Δανασσής-Αφεντάκης Αντώνης, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, «Εφαρμοσμένη Παιδαγωγική», περιοδ. έκδ. του ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ., τ. 1, Αθήνα 2002.
- «ΝΕΑ» της Ελληνικής Ένωσης Προστασίας Θαλασσίου
Περιβάλλοντος, τριμ. έκδ., διάφορα τεύχη. -Παπαγιαννάκης
Λευτέρης, Φυσικός πλούτος, ενέργεια και πολιτισμός, «Βλέπω
το σημερινο κόσμο», ΥΠΕΠΘ-Π.Ι., Αθήνα 2001. -Τσούλιας Νίκος, Περιβαλλοντική διαπαιδαγώγηση στο σχολείο, π.
«Το Σχολείο του Μέλλοντος», τ.9, Ιούλ.-Αύγ.-Σεπτ 1994.
41
Ενδοσχολική βία
Στο σχολικό περιβάλλον κάθε παιδί μπορεί
κάποια στιγμή να εκφράσει επιθετικότητα είτε για
να επιβάλλει τα θέλω του είτε για λόγους άμυνας.
Ο όρος « ενδοσχολική βία» ή «σχολικός εκφοβισμός» αναφέρεται σε διάφορες μορφές επιθετικής
συμπεριφοράς που ασκεί ένα ή και περισσότερα
παιδιά σε βάρος ενός ή περισσότερων συμμαθητών
τους σκόπιμα και συστηματικά. Ο σχολικός εκφοβισμός εκφράζεται σωματικά, λεκτικά ή ακόμα και
συγκεκαλυμμένα με συκοφαντίες, αδιαφορία και
αποκλεισμό από τις παρέες. Θύμα μπορεί να γίνει
οποιοδήποτε παιδί με κάποια ιδιαιτερότητα, που
το διαφοροποιεί έστω και λίγο από τα υπόλοιπα,
π.χ. πολύ ψηλό ή πολύ κοντό, παχύ ή πολύ αδύνατο, πολύ καλός ή πολύ αδύναμος μαθητής, με
γυαλιά, ξενικής καταγωγής, πολύ ευαίσθητο που
αντιδρά πιο έντονα στα πειράγματα, πολύ ντροπαλό, με χαμηλή αυτοπεποίθηση κ.λπ.
Σύμφωνα
με
την
Ελευθεροτυπία
(21/03/2009), το 37% των μαθητών του δημοτικού και το 11% των μαθητών γυμνασίου και
λυκείου δηλώνουν ότι έχουν υποστεί σωματική
βία. Το 13% των παιδιών του δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου ομολογούν ότι έχουν διαπράξει
πράξεις βίας, ενώ το 5% των παιδιών δηλώνουν
ότι έχουν απειλήσει λεκτικά συμμαθητές τους. Το
77% των μαθητών του δημοτικού και το 68% των
παιδιών του γυμνασίου και του λυκείου δηλώνουν
μάρτυρες περιστατικών σωματικής βίας. Τέλος, το
41% των μαθητών του δημοτικού και το 43% των
παιδιών γυμνασίου και λυκείου παραδέχονται πως
ήταν παρόντες σε περιστατικά λεκτικής βίας.
Οι γονείς θα πρέπει πάντα να θυμάστε να
ακούτε προσεκτικά τι έχει να σας πει το παιδί σας
για τα συναισθήματά του, τις ανάγκες του και το
πώς περνά τη μέρα του στο σχολείο. Όσο περιορισμένος κι αν είναι ο χρόνος σας, είναι ανάγκη να
δείχνετε ενδιαφέρον για την καθημερινότητα του
παιδιού σας και να το παροτρύνετε συνεχώς να σας
λέει «τι έγινε σήμερα στο σχολείο». Μπορείτε επίσης, να το μάθετε πώς να βάζει μόνο του όρια στη
συμπεριφορά των άλλων, όταν το ενοχλούν. Με
αυτό τον τρόπο το παιδί αισθάνεται σταδιακά μεγαλύτερη ασφάλεια και αυτοπεποίθηση. Ακόμη, να
ενισχύετε τις φιλίες του παιδιού σας με συμμαθητές του αλλά και με παιδιά που συναναστρέφεται
σε εξωσχολικές του δραστηριότητες. Προσπαθήστε στον ελεύθερο χρόνο σας να φέρνετε συχνά τα
42
παιδιά σε επαφή προσκαλώντας τα στο σπίτι σας ή
σε βόλτες. Είναι καλό τα παιδιά να ασχολούνται με
ένα ομαδικό σπορ, που να συνάδει με τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις τους (ποδόσφαιρο, μπάσκετ,
βόλεϊ, μπαλέτο, δημοτικούς χορούς κ.α.), για να
εκτονώνονται εκτός σχολείου και να διευρύνουν
τις κοινωνικές τους επαφές. Να ενθαρρύνετε το
παιδί σας να κάνει φίλους από διαφορετικούς κύκλους (οικογένεια, φίλοι, γείτονες, κ.λπ.) και όχι
μόνο από το σχολείο. Και φυσικά, είναι απολύτως
αναγκαίο να καταστήσετε σαφές στο παιδί πως δεν
είναι απαραίτητο να κερδίζει πάντοτε την αποδοχή
όλων, ενθαρρύνοντας το να αποδεχτεί τις ιδιαιτερότητές του, να σέβεται τη διαφορετικότητα και
βοηθώντας το να κατανοήσει ότι η μοναδικότητα
του καθενός είναι ένα στοιχείο που του δίνει αξία.
Μην ξεχνάτε ότι η συνεργασία των γονιών με
το σχολείο καθίσταται απαραίτητη, έτσι ώστε να
γνωρίζουν οι γονείς πως συμπεριφέρεται το παιδί
τους στο σχολικό περιβάλλον και σε περίπτωση
που έχει δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα να ενημερωθούν λεπτομερώς για το περιστατικό και να συζητήσουν τους τρόπους αντιμετώπισής του. Καλό
θα ήταν να αποφεύγετε, δραστικές επεμβάσεις,
όπως αλλαγή σχολείου ή απειλητικό τόνο απέναντι
στα άλλα παιδιά. Ένα παιδί, το οποίο πέφτει θύμα
βίαιου περιστατικού, πρέπει να προστατεύεται και
να μη του ζητούνται εξηγήσεις για το περιστατικό μπροστά στους συμμαθητές του. Αυτό βέβαια
δε σημαίνει ότι τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας
πρέπει να συγκαλύπτονται. Αντιθέτως, χωρίς να
στιγματίζονται τα παιδιά, πρέπει τέτοιου είδους
περιστατικά να αναφέρονται και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως. Τέλος, να θυμάστε πως οι ίδιοι οι
γονείς δίνουν το καλό παράδειγμα, προσέχοντας
στις διαπροσωπικές τους σχέσεις να αποφεύγουν
κάθε μορφή βίας, ακόμα και τη λεκτική.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ Β. ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Τι είναι αυτό που μας σταματάει απ’ το να κάνουμε τις αλλαγές
που ζητάει η ψυχή μας;
Μια ηλιόλουστη καθημερινή και καλοκαιρινή μέρα
σε παραλιακή περιοχή του
Σύδνεϋ. 2004. Είχα παρατήσει τη δουλειά μου και ο
μόνος τρόπος που θα ξαναδούλευα θα ήταν εάν αισθανόμουν πως
έκανα κάτι που πραγματικά ήθελα.
Ήμουν σε αδιέξοδο, γιατί τίποτα μέσα σε αυτό το
σύστημα δεν μου έκανε. Καθώς περπατούσα και
μιλούσα με τη φιλενάδα μου για το τι τρελά πράγματα σκεφτόμουν να κάνω (η οποία επίσης τα είχε
παρατήσει όλα), σταματάω απότομα, βροντάω τα
πόδια μου στο πεζοδρόμιο και φωνάζω: «Μα τι
είναι αυτό επιτέλους που μας σταματάει απ΄ το να
κάνουμε τις αλλαγές που χρειαζόμαστε;»
Η φιλενάδα μου αντικαθρέφτισε την απορία
και απόγνωση που προφανώς αισθανόμουν εκείνη
τη στιγμή. Την κοίταξα βαθιά στα μάτια και αφού
δεν μου έδινε μια απάντηση, κοίταξα αριστερά,
δεξιά και εν τέλη κάτω στο πεζοδρόμιο. Παρατήρησα μια πορτοκαλί κάρτα στο μέγεθος ενός τραπουλόχαρτου ακριβώς ανάμεσα στα πόδια μου.
Έσκυψα, τη σήκωσα, τη γύρισα και διάβασα τη
μόνη λέξη που ήταν γραμμένη: “fear” (=φόβος).
Η καρδιά μου χτύπησε λίγο πιο γρήγορα απ’
ό,τι συνήθως. Κοιταχτήκαμε με τα στόματα ανοιχτά, κοιτάξαμε γύρω μας να δούμε αν ήμασταν στα
γυρίσματα μιας ταινίας και απολαύσαμε ανεπιφύλακτα τη στιγμή που το σύμπαν με τόσο δημιουργικό και χιουμοριστικό τρόπο μας έδωσε την πιο
στοχευμένη απάντηση στο μεγάλο μου ερώτημα.
Φόβος. Ούτε καν διερωτήθηκα περαιτέρω αν
υπήρχε κάτι άλλο που θα μπορούσε να με σταματάει απ’ το να κάνω τα πράγματα για τα οποία
διψάει η ψυχή μου. Ήξερα πως σε αυτή τη μικρή
λέξη κρυβόταν μια μεγάλη αλήθεια, την οποία
έπρεπε να αντιμετωπίσω για να προχωρήσω.
Και από τότε άρχισα να καταλαβαίνω μερικά
πράγματα, τα οποία με έχουν βοηθήσει σε αυτό το
ταξίδι που ονομάζουμε ζωή, χωρίς όμως αυτό να
σημαίνει πως έχω καταφέρει να εξαλείψω το φόβο
εντελώς σε όλες τις καταστάσεις. Απλά έμαθα πως
προκειμένου να απελευθερωθώ από το φόβο, έπρεπε να τον αποδεχτώ. Και για να τον αποδεχτώ,
προσπάθησα να τον καταλάβω. Και για να τον
καταλάβω, κατέβηκε ένα ακόμα κομμάτι του παζλ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
και μπήκε στη θέση του όταν διάβασα κάπου πως
«ο φόβος είναι το αντίθετο της αγάπης».
Και από τότε έμαθα στον εαυτό μου να αναγνωρίζει την αίσθηση που μου δίνει ο φόβος σε
αντίθεση με την αίσθηση που μου δίνει η αγάπη.
Και κατάλαβα κάτι πολύ σημαντικό: φοβάμαι όταν
δεν απολαμβάνω το τώρα, όταν δηλαδή σκέφτομαι τι θα κάνω στο μέλλον. Αυτό σημαίνει πως ζω
συνεχώς σε μια κατάσταση φόβου…και εγωισμού,
αφού προσπαθώ να ελέγξω τα ανεξέλεγκτα.
Όταν όμως απολαμβάνω τη στιγμή που είμαι
τώρα, αισθάνομαι μια απόλυτη αποδοχή που με
συνδέει με τον εαυτό μου, τους άλλους και εν τέλη
με την απόλυτη αγάπη. Καταλαβαίνω πως είμαι
στο τέλειο σημείο τώρα και η αποδοχή αυτής της
κατάστασης αυτόματα απελευθερώνει το φόβο,
γιατί πλέον δεν υπάρχει χώρος για τον φόβο, όπως
όταν είναι μέρα, δεν υπάρχει η νύχτα. Και έτσι ζω
με μεγαλύτερη ασφάλεια.
Είναι επικίνδυνο να είμαστε συνεχώς συνδεδεμένοι μόνο με το μυαλό, όπου επικρατεί η «λογική», γιατί έτσι αποσυνδεόμαστε από το ένστικτο,
το οποίο πολλές φορές δεν το ακολουθούμε, γιατί
δεν έχει καμία λογική. Φοβόμαστε δηλαδή. Έτσι
μπαίνουμε σε μια κατάσταση όπου επαναλαμβάνουμε καταστάσεις και δεν ξεκινάμε κάτι καινούργιο, έστω και αν το θέλουμε πολύ, γιατί δεν βλέπουμε πώς μπορεί να γίνει.
Οπότε, δοκιμάστε να κάνετε κάτι για το οποίο
διψάει η ψυχή σας, έστω και αν δεν έχει καμία σχέση με τη «λογική». Ο φόβος είναι φυλακή. Αφήστε
το «πώς» να εξελιχθεί από μόνο του. Αν είστε δυσαρεστημένοι με την κατάσταση στην οποία βρίσκεστε, σκεφτείτε αυτό που κάνετε τώρα: το κάνετε από αγάπη ή από φόβο; Και τώρα σκεφτείτε
αυτό που θα θέλατε να κάνετε: τώρα χαμογελάτε ή
κατσουφιάζετε;
Για παράδειγμα, πολλοί θέλουν να φύγουν
απ΄την πόλη, αλλά δεν ξέρουν τι θα κάνουν στην
επαρχία και πως θα ανταποκριθούν στις όλο αυξανόμενες «υποχρεώσεις» τους.
Πρώτα απ΄όλα το τι θα κάνετε στην επαρχία
θα αποκαλυφθεί πολύ πιο γρήγορα όταν έχετε
συχνή επαφή με το μέρος που επιλέξετε, γιατί θα
είστε μέσα στα πράγματα και θα δημιουργήσετε
κατάλληλες καταστάσεις για εσάς. Αν αισθάνεστε
πως δεν είστε έτοιμοι να κάνετε μια ολοκληρωτική
43
κίνηση, τουλάχιστον πάτε εκεί τα ΣΚ ή όσο συχνά μπορείτε. Κάντε επαφές, μιλήστε, συνδεθείτε,
ανοιχτείτε… Απ’ το κρεβάτι σας μπορείτε μόνο να
ονειρευτείτε.
Δεύτερον, μειώστε τα έξοδα και τις υποχρεώσεις σας όσο μπορείτε. Φτιάξτε τα δικά σας οικολογικά καθαριστικά. Φτιάξτε δικό σας ψωμί.
Ανταλλάξτε ρούχα, αντικείμενα, κάντε οικονομικές
και ουσιαστικές εξόδους, εναλλακτικές εκδρομές,
μοιραστείτε τα έξοδα μετακίνησης, μάθετε πώς
να είστε αυτάρκεις, συνδεθείτε με ανθρώπους με
κοινές αξίες. Ξεκινήστε κάτι, ο,τιδήποτε, έστω και
αν δεν έχετε όλες τις απαντήσεις τώρα. Στο www.
kangouro.gr/links θα βρείτε μια λίστα που μπορεί
να σας ωθήσει.
Η ζωή είναι πολύ μικρή για να κάνουμε συνέχεια πράγματα που δεν θέλουμε να κάνουμε και
πολύ μεγάλη για να είμαστε συνέχεια δυσαρεστημένοι – να ζούμε μέσα στο φόβο. Το έχω πει και
το ξαναλέω: Όταν θα είμαστε ετοιμοθάνατοι, είμαι
σίγουρη πως τα μόνα πράγματα για τα οποία θα
μετανιώσουμε είναι αυτά που δεν κάναμε, όχι αυτά
που κάναμε. Οπότε ας γεμίσουμε τη ψυχή μας όσο
μπορούμε με αυτά που χρειάζεται και ας αφήσουμε
το φόβο εκεί που ανήκει: στο πουθενά!
Τίνα Λυμπέρη
www.kangouro.gr
Προς όλους όσους αισθάνονται προδομένοι από την Οικονομία
Μας λένε πως το πρόβλημά μας είναι ότι δεν
υπάρχουν αρκετές δουλειές. Το μήνυμα αυτό είναι
παντού. Τα μέσα ενημέρωσης μετράνε την κατάσταση
της κοινωνίας μας με στατιστικές ανεργίας. Οι πολιτικοί αντιπαρατίθενται με θεατρικό τρόπο για το ποιος
μπορεί να δημιουργήσει τις πιο πολλές δουλειές. Άνθρωποι παντού παλεύουν για τις λιγοστές θέσεις εργασίας σε εργοστάσια και εταιρείες.
Μόλις αντίκρισα το παρακάτω άρθρο, ζήτησα
άδεια να το μεταφράσω, γιατί είναι σαν να άκουγα τη
φωνή μέσα μου που έχει πλέον γίνει κραυγή. Είναι,
για μένα, αφενός μια κατεύθυνση που θα ήταν καλό
να εξερευνήσουμε ως άνθρωποι και κάτοικοι στον
πλανήτη γη και αφετέρου μια ευκαιρία να δούμε τα
πράγματα αλλιώς και να αναρωτηθούμε τι χρειαζόμαστε για να επιζήσουμε. Να αναθεωρήσουμε δηλαδή
τα θεμέλια πάνω στα οποία έχουμε χτίσει την κοινωνία και τη ζωή μας…και να ξεκινήσουμε προς έναν
δρόμο που μας εκφράζει πλήρως.
«Με θεωρούν τρελό γιατί δε θα πουλήσω τις
μέρες μου για χρυσό – και εγώ τους θεωρώ τρελούς
γιατί νομίζουν πως οι μέρες μου έχουν τιμή.» –Kahlil
Gibran
Καλό μας δρόμο λοιπόν!
Προς όλους όσους αισθάνονται προδομένοι από
την Οικονομία,
44
Θα ήθελα να επισημάνω τη μεγάλη ειρωνεία της
κατάστασης αυτής – οι περισσότεροι άνθρωποι μισούν τη δουλειά τους. Πόσους ανθρώπους γνωρίζετε
που αγαπάνε τη δουλειά τους; Η αλήθεια είναι, πως
οι περισσότεροι από εμάς με συνηθισμένες δουλειές,
ίσα που τις αντέχουμε. Αν δεν τις χρειαζόμασταν θα
προτιμούσαμε να μην τις κάνουμε.
Το εργασιακό ήθος και κυρίως η «σκληρή δουλειά» είναι κάτι για το οποίο είναι περήφανη η κοινωνία μας. Αλλά, αν θα θέλαμε να είμαστε ειλικρινείς,
θα έπρεπε να ομολογήσουμε πως αποκαλούμε τους
εαυτούς μας «σκληρά εργαζόμενους» κυρίως για να
δικαιολογήσουμε τις καθημερινές κακομεταχειρήσεις,
στερήσεις και ταπεινώσεις στο χώρο εργασίας. Νομίζω επίσης πως μπορούμε να συμφωνήσουμε στο
ότι οι περισσότερες δουλειές μας δεν βελτιώνουν τον
κόσμο.
Και όμως βρισκόμαστε στην οξύμωρη θέση να
ικετεύουμε να μπούμε σε εργασιακούς ρόλους που
μισούμε.
Καλό είναι να συνειδητοποιούμε ότι το «εργασιακά απασχολημένος» θα μπορούσε υπό συνθήκες
να έχει την έννοια του «χρησιμοποιημένος». Ακριβώς
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
δηλαδή όπως θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα
σφυρί και καρφιά, ο εργοδότης σάς απασχολεί ή σας
χρησιμοποιεί. Ο όρος «χρησιμοποιημένος», πολύ εύστοχα περιγράφει τη σχέση με τους εργοδότες μας.
Όπως οι πόρνες, έτσι και εμείς παραιτούμαστε από
τον εαυτό μας και δινόμαστε σε ψεύτικες σχέσεις για
μια ανούσια οικονομική απολαβή. Σε μια υγιή σχέση η αφοσίωσή μας ανταποδίδεται σε είδος. Αλλά σε
μια σχέση χρήσης και κατάχρησης, το καλύτερο που
μπορούμε να προσδοκούμε είναι ένας χρηματικός διακανονισμός.
Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, λοιπόν, ότι οι πολιτικοί και άλλοι ισχυροί άνθρωποι επαινούν τον
ενθουσιασμό μας για την εργασιακή απασχόληση
και υπερασπίζονται αυτόν το σκοπό. Για την ελίτ, η
ανεργία είναι μία κρίση, διότι αυτό σημαίνει ότι ο
πληθυσμός δεν «χρησιμοποιείται» επαρκώς. Ένας
«αχρησιμοποίητος» πληθυσμός είναι ασύμφορος και,
ενδεχομένως, απείθαρχος. Έτσι, όταν οι πλούσιοι έρθουν να μας σώσουν, το κάνουν με την προσφορά
θέσεων εργασίας, όπως λέει το σλόγκαν του Bill και
Melinda Gates Foundation: «Πιστεύουμε ότι όλοι
οι άνθρωποι αξίζουν την ευκαιρία να ζήσουν υγιείς
και παραγωγικές ζωές.» (δική μου έμφαση)
Η εργασιακή απασχόληση έχει γίνει σχεδόν αδιαχώριστη από άλλες αξίες, όπως την ευθύνη και την
ανθρώπινη ευημερία. Στην κουλτούρα μας, η προώθηση της εργασιακής απασχόλησης έχει γίνει συνώνυμη με την υποστήριξη των οικογενειών, των κοινοτήτων και των χωρών. Σε μια εποχή που είμαστε τόσο
απόλυτα εξαρτημένοι από την εργασιακή απασχόληση και την οικονομία για την επιβίωσή μας, το να
είσαι ενάντια στην δουλειά είναι σαν να είσαι ενάντια
στη ζωή. Ποιος λοιπόν, εκτός από τον πιο τεμπέλη
και ουτοπικό χίπυ, θα ήταν ενάντια στην εργασία;
Αλλά ας μην ξεχνάμε πως οι άνθρωποι δεν ήταν
πάντα τόσο εξαρτημένοι για την επιβίωση από «θέσεις εργασίας» όπως τις αντιλαμβανόμαστε σήμερα ή
από την οικονομία. Στην πραγματικότητα ήμασταν
κυνηγοί και συλλέκτες για το μεγαλύτερο διάστημα
της ύπαρξής μας. Τα χρήματα, η οικονομία, ακόμη
και η καλλιέργεια της γης είναι σχετικά πρόσφατες
επινοήσεις. Τα βγάλαμε από το μυαλό μας. Και, μέχρι πολύ πρόσφατα στην ιστορία, οι θέσεις εργασίας
ήταν απλώς μέρος μιας μικτής στρατηγικής για επιβίωση που χρησιμοποιούσαν οι μεγάλες οικογένειες
για να αντεπεξέλθουν στις καθημερινές ανάγκες τους.
Το κυνήγι, η συλλογή, η κηπουρική, η χειροτεχνία,
οι δωρεές, η συνεργασία, το εμπόριο και η αυτοαπασχόληση, είναι όλα απολύτως βιώσιμοι τρόποι για να
καλύψουμε τις ανάγκες επιβίωσής μας. Οι παππούΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
δες και οι γιαγιάδες μας αναγνώριζαν ότι τα χρήματα
δεν ήταν πάντα ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να
ικανοποιηθεί μια ανάγκη τους. Ζώντας αποκλειστικά από έναν μισθό ήταν ένα μοντέλο ζωής για τους
πλούσιους της πόλης.
Σε ορισμένες ιστορικές περιόδους, ήταν δυνατόν
για κάποιους ανθρώπους να χρησιμοποιούν το νόμισμα για να διατηρούν μια ευημερία δυσανάλογη σε
σχέση με την πραγματική αξία της εργασίας τους.
Μπορεί να πλησιάζει το τέλος της εν λόγω περιόδου.
Δυστυχώς, οι εναλλακτικές λύσεις στην εργασιακή
απασχόληση σπανίζουν.
Δεν είναι κάτι που διδάσκεται στο μάθημα της
ιστορίας, αλλά η εξάρτησή μας από τις θέσεις εργασίας προέρχεται τελικά από την καταστροφή και την
μονοπώληση του περιβάλλοντός μας. Οι άνθρωποι
κάποτε στηρίχθηκαν αποκλειστικά στους ελεύθερους
φυσικούς πόρους. Η τάση προς μια γενικευμένη εργασιακή απασχόληση ακολούθησε την καταστροφή
των πόρων αυτών. Όταν τα πράγματα που χρειαζόμαστε δεν διατίθενται ελεύθερα στη φύση, είμαστε
αναγκασμένοι να εργαζόμαστε σε όλο και πιο περίπλοκες και αμφίβολες μεθόδους εξόρυξης φυσικών
πόρων. Η ιστορία της σχέσης του πολιτισμού μας
με τους Ινδιάνους της Αμερικής και άλλων αυτόχθονων πολιτισμών, παρουσιάζει το συνηθισμένο αυτό
μοτίβο.
«Οι νέοι μου άνδρες δεν πρέπει ποτέ να εργαστούν. Οι άνδρες που εργάζονται δεν μπορούν να ονειρεύονται – και η σοφία
έρχεται σε μας μέσω των ονείρων. Μου ζητάτε να οργώσω το έδαφος. Να πάρω ένα μαχαίρι και να σκίσω το στήθος της μητέρας
μου; Όταν πεθάνω, εκείνη δεν θα με πάρει στο στήθος της για να
ξεκουραστώ. Μου ζητάτε να σκάψω για πέτρα. Να σκάψω κάτω
από το δέρμα της για τα οστά της; Όταν θα πεθάνω, δεν θα μπορώ
να μπω στο σώμα της για να ξαναγεννηθώ. Θα μου ζητήσετε να
κόψω τα χόρτα, να φτιάξω σανό και να το πουλήσω και να είμαι
πλούσιος όπως οι λευκοί άνδρες. Αλλά πώς να τολμήσω να κόψω
45
τα μαλλιά της μητέρας μου;» - Smohala, Wanapum πνευματικός ηγέτης, 1851
Ξανά και ξανά, η αντίσταση των ιθαγενών στην
εργασία, όπως την ξέρουμε, σταμάτησε μόνο όταν η
πρόσβαση στους παραδοσιακούς τους πόρους για
επιβίωση διακόπηκε.
«Ο λαός μου δεν καλλιεργούσε και δεν είχε καμία χρήση για
τις καλλιέργειες μέχρι που ο σολομός άρχισε να εξαφανίζεται από
τα ρέματα και τα ποτάμια. Οι ρυπαντικές δραστηριότητες των
λευκών και τα εμπορικά έργα αλιείας ήταν η αιτία για αυτό. Κάθε
χρόνο, οι Κόλβιλ έβρισκαν όλο και λιγότερο σολομό που δεν ήταν
αρκετός για να ζήσουν, και έτσι άρχισαν να καλλιεργούν για να
επιζήσουν. Τελικά, φράγματα κατασκευάστηκαν στην Κολομβία
και ο σολομός σταμάτησε
εντελώς να έρχεται πάνω
από το Grand Coulee. Ο
σολομός είχε φύγει και τα
υψηλής απόδοσης τουφέκια κάνουν περίπου το
ίδιο για τα θηράματά μας.
Μέχρι να δούμε την ανάγκη να καλλιεργήσουμε, οι
νεότερες γενιές συνειδητοποίησαν πως οι πρόγονοί
τους είχαν αφήσει τους λευκούς να έχουν την πλουσιότερη και πιο
εύφορη γη. Και ήταν πολύ αργά για να την πάρουν πίσω.»—
Mourning Dove, Colville author, 1888-1936
Οι ιθαγενείς δεν ήταν οι μόνοι άνθρωποι που αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν την καταστροφή των
πόρων και την μονοπώληση. Εταιρείες και κυβερνήσεις περιθωριοποιούν ενεργά την πρόσβασή μας σε
καθαρό νερό, υγιεινή διατροφή, ασφαλές καταφύγιο,
καθώς και κοινωνική υποστήριξη. Όλα αυτά τα πράγματα, ενώ παρέχονταν ελεύθερα από το περιβάλλον
μας, είναι πλέον ολοένα και πιο ακριβά.
Δεν είναι μόνο το φυσικό μας περιβάλλον που καταστρέφεται. Το κοινωνικό και ψυχολογικό μας περιβάλλον δέχεται επίσης επίθεση. Οικονομικές πιέσεις,
διαφημίσεις και προπαγάνδα έχουν υπονομεύσει την
αυτάρκεια των οικογενειών και των κοινοτήτων. Ίσως
η τελική νίκη του καταναλωτισμού είναι ότι πολλοί
άνθρωποι έχουν χάσει την ικανότητά τους να βρίσκουν νόημα έξω από τη δουλειά. Πολλοί άνθρωποι
θα σας πουν ότι απλά δεν ξέρουν πώς να περνούν το
χρόνο τους χωρίς δουλειά. Μπορούν πραγματικά να
μη βλέπουν μεγαλύτερη αξία στη ζωή τους; Χωρίς
σεβασμό για τον εαυτό μας και την υποστήριξη των
άλλων δεν υπάρχει περίπτωση να βγούμε από αυτό το
καταχρηστικό σύστημα.
Η επιρροή της ισχυρής μειονότητας του κόσμου
δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Αλλά εκείνοι από μας σε
46
προνομιακές χώρες πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτή
η οικονομική «κρίση» οφείλεται σε μεγάλο βαθμό
στον κόσμο και ίσως στην ίδια τη μητέρα φύση, η
οποία επιτέλους μας αναγκάζει να αποκαλύψουμε τα
χαρτιά μας. Το γεγονός ότι η οικονομική μας ευημερία μπορεί να παραπέσει τόσο γρήγορα είναι η απόδειξη ότι ο πλούτος μας δεν βασίζεται στην πραγματική αξία της εργασίας μας, αλλά στην επιτυχία μας
σε ένα παραπλανητικό παιχνίδι εκμετάλλευσης.
Ο τρόπος ζωής μας έχει επίσης εξαρτηθεί από τους
περιορισμένους ορυκτούς ενεργειακούς πόρους, χωρίς
να αναφέρουμε τα απειλούμενα εδάφη, νερά και δάση.
Και ο κόσμος συνωστίζεται όλο και περισσότερο. Ίσως
είναι καιρός να καταλάβουμε το πώς είναι πραγματικά
να ζούμε μέσα στα όρια αυτών που διαθέτουμε.
Αλλά ας είμαστε σαφείς. Δεν χρειαζόμαστε περισσότερες θέσεις εργασίας. Χρειαζόμαστε πρόσβαση
στα βασικά της επιβίωσης. Δεν χρειαζόμαστε περισσότερα χρήματα. Χρειαζόμαστε να θεραπεύσουμε το
περιβάλλον μας. Δεν χρειαζόμαστε εργοδότες να μας
κρατήσουν απασχολημένους. Χρειαζόμαστε χρόνο να
μετατρέψουμε τις κοινότητές μας σε υγιή οικοσυστήματα για ανθρώπους και πάλι.
Όσο λιγότερο συμμετέχουμε σε αυτή την καταχρηστική οικονομία, τόσο το καλύτερο. 10% ανεργία
είναι αξιοθρήνητη. Χρειαζόμαστε 90% ανεργία! Αν
πραγματικά δυσανασχετούμε με αυτό το σύστημα,
ας κερδίσουμε λιγότερα χρήματα, ας αγοράσουμε λιγότερα και ας μας ανήκουν λιγότερα. Ας επενδύσουμε
το χρόνο, την ενέργεια και τους πόρους μας σε πράγματα που δεν μπορούν να φορολογηθούν ή να παρασιτιθούν από τις εταιρίες. Ας ασχοληθούμε όχι με
χρήματα, αλλά με ενέργεια, θρεπτικές ουσίες, υλικά,
τοπικά νομίσματα και σχέσεις. Ας μην επεκταθούμε,
ας σταθεροποιηθούμε. Ας απολαύσουμε την τέχνη,
τον πολιτισμό και την αναψυχή. Ίσως μπορούμε να
ανατρέψουμε την πυραμίδα συρρικνώνοντας τον
πάτο της.
Η δουλειά μας είναι η ακόλουθη: Χρειάζεται να
αποταμιεύουμε το νερό όποτε βρέχει και να το κάνουμε διαθέσιμο. Χρειάζεται να κάνουμε τα βρώσιμα φυτά να μεγαλώνουν έτσι, ώστε να είναι τόσα
πολλά που δεν θα μπορούμε ούτε να τα χαρίσουμε.
Χρειάζεται να θυμηθούμε πως να χτίζουμε σπίτια με
φυσικούς τρόπους και κυρίως χωρίς να χρεωνόμαστε με δάνεια για αυτά. Χρειάζεται να ξεκινήσουμε
να δημιουργούμε ευκαιρίες εκεί που ζούμε, ώστε να
χρειαζόμαστε λιγότερες μετακινήσεις. Χρειάζεται να
πάρουμε τον έλεγχο της γης και των πόρων από τις
ισχυρές μειονότητες. Χρειαζόμαστε ενοποιητικές και
βιώσιμες μεθόδους για τη διαχείριση της γης. ΧρειΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
άζεται να δημιουργούμε κτηνοτροφικές φάρμες με
έναν τρόπο που θα κάνει τα θηράματα αφθονότερα.
Χρειάζεται να καλλιεργούμε με τέτοιο τρόπο που θα
κάνει τα δάση να αυξάνονται. Χρειάζεται να χρησιμοποιούμε την ενέργεια με τρόπο που θα δημιουργεί
ειρήνη και σταθερότητα. Χρειάζεται να ενισχύσουμε
τους κοινωνικούς μας δεσμούς.
Αν εξακολουθείτε να έχετε μια δουλειά, να βάλετε
τα πάντα σε τάξη και να την παρατήσετε! Κάντε το
όσο πιο σύντομα μπορείτε, γιατί ποτέ στην ιστορία
δεν είχαμε μια πιο σημαντική δουλειά να κάνουμε.
Τίνα Λυμπέρη
www.kangouro.gr
Αθήνα 8-10-2012
Αγαπητέ κ. Πρόεδρε,
Επιθυμία μου είναι να κρατάμε το Περιοδικό του Χωριού μας ζωντανό, ελκυστικό αλλά και ωφέλιμο, να είναι ανατροφοδότηση της
νέας γενιάς με παραδόσεις, ήθη, έθιμα και με τρόπους ζωής του παρελθόντος.
Σας στέλνω ένα μικρό πόνημά μου, βιωματικού περιεχομένου και παρακαλώ, εάν έχετε την ευχέρεια να το δημοσιεύσετε.
Με αγάπη
Δημήτρης Δημητρακόπουλος
Ονειροπόλημα
Κουβαλώ μέσα μου το χωριό μου, τη ζωή του, τη σκέψη του,
τους θρύλους και τις παραδόσεις του, τη γλώσσα του. Νιώθω τη
μυρωδιά του θυμαριού, των αγριολούλουδων και τη φαγούρα στα
μάτια, από τη σκόνη της ασφάκας.
Επιθυμώ πολλές φορές να βρεθώ σε κάποιο ξέφωτο βουνό,
να συγκεντρώσω όλες τις δυνάμεις μου, όλες τις θύμησές μου και
να φωνάξω «τρανά, τρανά» πόσο όμορφη και άδολη ήταν εκείνη
η ζωή της νιότης μου, πόσο συναισθηματική, πονετική και ονειροπόλος.
Προσπαθώ κάθε φορά που συλλογίζομαι σωστά μεν αλλά
ονειροπαρμένα, με απύθμενη λαχτάρα και κάτω από την πίεση της
σημερινής σκληρής πραγματικότητας, να φέρω το χρόνο πίσω στα
περασμένα και να ζήσω εκείνη την αφτιασίδωτη ζωή, τη ζωή του
ξωμάχου, τη ζωή γεμάτη χάρη και αγάπη.
Μπεζέρισα να περπατώ στους δρόμους της Αθήνας και στου
κάμπου τα λιοβόρια (παραφράζω τους στίχους του Κ. Κρυστάλλη
στο ποίημα του «ο Σταυραετός»). Δίνω βιτσιά στο άλογο του
χρόνου, να τρέξει γρήγορα στο παρελθόν και να βρεθώ στη στάνη μου κοντά στα πρόβατά μου, να είμαι εκεί ψηλά κοντά στο
γλυκοχάραμα που τα βουνά γελούνε και η συναυλία των πουλιών
να σκορπίζεται στην πανέμορφη φύση και ο γλυκός αντίλαλος να
γεμίζει βουνά και χαράδρες, κονάκια και στρούγγες. Το νανούρισμα
της πέρδικας, η γλυκύτητα του πετροκότσυφα και τα αηδονολαλήλαματα δίνουν την ελκυστικότητα και το γέμισμα της ψυχής από
ευχαρίστηση, ακόμα και η παραφωνία του γαυγίσματος του σκύλου μου, που δεν είναι καθόλου ευγενικός στους επισκέπτες του,
δένουν όλα μαζί την εντονότητα της ζωής των χρόνων εκείνων.
Το σκηνικό συνεχίζεται, ακούω τα «τσοκάνια» των προβάτων
και τα κουδούνια των γιδιών, να προσδιορίζουν την θέση τους. Ανάλαφρος δρασκελίζω από τη μια ράχη στην άλλη, να βρω το κοπάδι
μου, να το μετρήσω και να το οδηγήσω στη στρούγγα για άρμεγμα.
Στη διαδρομή καλημερίζω τους στανίτες, τους γεροβοσκούς,
ακούω τη βραχνή φωνή τους να σιγοτραγουδούν, τραχειά η ζωή
τους αλλά γεμάτη συναίσθημα και καλοσύνη, τρέχω, «πηλαλάω»
πρέπει να φτάσω γρήγορα στη στρούγγα να βοηθήσω στο άρμεγμα
τον πατέρα μου, να νιώσω τη στοργή του, να καταγράψω τις συμβουλές του, αλλά και να πιω το φρέσκο γάλα από την καρδάρα.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Μεθυσμένος από την ευωδία της φύσης, από τα νανουρίσματα που προκαλούν το θρόισμα των φύλλων, η φαντασίωσή μου
τελειωμό δεν έχει.
Οι νεράιδες γύρω μου στήνουν χορό, ακούω τραγούδια αρμονικά της στάνης και του χωριού, τραγούδια ξωτικά, τις βλέπω να
λικνίζονται στις κορυφές και με πιάνει φόβος αλλά και θαυμασμός.
Είμαι εκεί στο θεριστή και αγναντεύω από μακριά κρατώντας
το άλογο του χρόνου να μη φύγει, να μείνει για λίγο στάσιμο για
να απολαύσω το θέμα του «ΚΟΥΡΟΥ» και να ψελλίσω μέσα μου
τα λόγια του ποιητή Κ. Κρυστάλλη, παρμένα από το ποίημα του
«Ο ΚΟΥΡΟΣ»:
«Για γρηγοράτε ορέ παιδιά, για στρώστε τα ψαλίδια,
Τι πήγε ο ήλιος πέντε οργιές, θε να μας πάρει η νύχτα.
Κι είναι γιορτάσι η αυριανή, να μη μας βρει στον κούρο».
Στάθηκα στη βρύση στο ποτάμι, νίβομαι με τα καθάρια του
νερά και γίνομαι πιο όμορφος, πιο δυνατός, γίνομαι νιος πετούμενος που κάνει το δικό του οδοιπορικό μέσα στο ξετύλιγμα του
χρόνου.
Ξεπέζεψα όμως γρήγορα, αλλά ούτε «ανάκαρο» έχω, ούτε τη
φλόγα της νιότης. Ήταν ένα ταξίδι «φοβερό» που δεν μπορείς να
το επαναλάβεις εύκολα γιατί υπάρχουν εμπόδια και τα εμπόδια δεν
φεύγουν από τα ονειροπολήματα, γιατί είναι και δύσκολοι καιροί,
είναι το «χρονοφόρτωμα» και άλλα.
Η αποπνικτική και στενόκαρδη ζωή του σήμερα μόνο μέσα
από τη φύση, από τα γλυκοχαράματα, τα χρυσοποίκιλτα ηλιοβασιλέματα και τα φεγγαρόφωτα βράδια, θα σου επιτρέψει να ζήσεις
όπως εγώ με τις λίγες σκόρπιες σκέψεις από το παρελθόν. Μέσα
από τα φτερωτά μου όνειρα που αφήνω να διακριθούν στο μικρό
τούτο πόνημα, στοχεύω να κεντρίσω τους ανθρώπους που έζησαν
την ίδια ζωή με τη δική μου και ακόμα πιο έντονη, να γυρίζουν
στο παρελθόν γιατί το παρελθόν ανακουφίζει και καθοδηγεί τους
νέους, κάνει πιο ήπιο το παρόν-. ΑΧ ΑΥΤΟ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΝΑ
ΗΤΑΝΕ ΑΛΗΘΙΝΟ!
Αθήνα 11-10-2012
Δημήτρης Δημητρακόπουλος
Τηλ. Επικ. 6972 305014
47
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ
«Είναι ο επιγραμματικός λόγος, σημαντικού προσώπου,
με αποφθεγματικό χαρακτήρα»
Συνέχεια του κειμένου: ΟΙ ΙΔΡΥΤΕΣ
ΚΑΙ ΟΙ … ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ – “ΘΥΣΙΕΣ”
ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ!,
ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ!, που δημοσιεύτηκε σε προηγούμενα τεύχη
Ο Αναγνωσταράς,
Αναγνωσταράς, όπως έχω αναφέρει
και σε παλαιότερο σημείωμά μου, ήταν αυτός που έπαιζε και … “μπουζούκι” και επειδή κατά τη διάρκεια των κατηχήσεων που μετέπειτα
έκανε, το χρησιμοποιούσε παίζοντας και τραγουδώντας κλέφτικα δημοτικά τραγούδια και τον ξακουστό “Θούριο” του Ρήγα Φεραίου,
Φεραίου, ο ιστορικός Ι.
Φιλήμονας τον ονόμασε: “Ορφέα των Φιλικών”!!!
Φιλικών”!!!
Ο γραμματικός και υπασπιστής του Θεόδωρου
Κολοκοτρώνη: Φώτης Χρυσανθόπουλος,
Χρυσανθόπουλος, από τα
Μαγούλιανα της Αρκαδίας, ο οποίος, λόγω του μικρού του αναστήματος, μας είναι γνωστός και σαν
Φωτάκος,, αναφέρει στα “Απομνημονεύματά” του
Φωτάκος
ότι, ο Αναγνωσταράς ήταν “Μεγαλόνους”
“Μεγαλόνους”,, δηλαδή άνθρωπος με μεγάλη εξυπνάδα και γι’ αυτό ο
Σκουφάς τον συμπεριέλαβε ανάμεσα στους πρώτους “Δώδεκα Αποστόλους” της Φιλικής Εταιρείας
(όσοι ήσαν και οι μαθητές και οι απόστολοι του
Χριστού!) και τον έστειλε να μυήσει στα νησιά του
Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους, όπου ανεδείχθει
σε μεγάλο κατηχητή,
κατηχητή, κατηχώντας και μπάζοντας
στην Εταιρεία, τον παλιό του σύντροφο στην Κλεφτουριά Θεόδωρο Κολοκοτρώνη,
Κολοκοτρώνη, που τότε ζούσε
στη Ζάκυνθο, κάνοντας τον ζωέμπορα και τον χασάπη και ακόμη άλλους τριάντα (30), μεταξύ των
οποίων ήσαν και ο Γεώργιος Αινιάνας, ο Νικόλαος
Πετμεζάς και ο Νικήτας Δικαίος, ο αδελφός του
Παπαφλέσσα!!!
Για την ιστορία, θα ήθελα να αναφέρω ότι, τους
δύο παραπάνω Αναγνωσταρά και Χρυσοσπάθη
Χρυσοσπάθη,,
τους μύησε τον μήνα Οκτώβρη του 1817 ο Σκουφάς και τον Δημητρόπουλο τον μύησε τον μήνα
Νοέμβρη του 1817, ο Αναγνωστόπουλος!!!
Αξίζει επίσης να αναφέρω ότι, ο Αναγνωστόπουλος,, εμύησε αργότερα στην Πόλη και τον Γρηγόλος
ριο Δικαίο,
Δικαίο, τον γνωστόν μας από την ιστορία σαν
Παπαφλέσσα και λέγεται ότι, ο Παπαφλέσσας
48
“Ματιές στα ψιλά της Ιστορίας”
Γιάννη Α. Παπαρρηγόπουλου
αμέσως μετά τον “Μέγα Όρκο” που πήρε,
έγινε επίορκος, γιατί έβαλε το μαχαίρι του
στο λαιμό του Αναγνωστόπουλου και τον
απείλησε ότι, θα τον σφάξει, εάν δεν του
φανερώσει ποιος είναι η “Ανωτάτη Αρχή”
της Φιλικής Εταιρείας, δηλαδή ο Αρχηγός
της!!!
Ο Αναγνωστόπουλος, επειδή κατά τη
διαδικασία της κατήχησης, είχε καταλάβει ότι ο
Παπαφλέσσας ήταν φλογερός πατριώτης,
πατριώτης, του φανέρωσε όλη την αλήθεια και η Εταιρεία, όχι μόνον
δεν τον δολοφόνησε για την επιορκία του αυτή,
αλλά τον έκανε και μέλος της “Ανωτάτης Αρχής”
και τον έστειλε να περιοδεύσει στις παραδουνάβιες
χώρες, για να διαδώσει στους εκεί ομογενείς τους
σκοπούς της Εταιρείας και τον Δεκέμβρη του
1820, τον έστειλαν στον Μοριά,
Μοριά, για να αφυπνίσει,
να συνεγείρει και να ξεσηκώσει τους Μοραΐτες, για
την Επανάσταση του Έθνους, η οποία είχε οριστεί
να ξεκινήσει στην αρχή της Άνοιξης του 1821!!!
Ο Παπαφλέσσας όταν κατέβηκε στον Μοριά,
ανεδείχθει σε φοβερό κατηχητή και ενθουσιώδη
Απόστολο της Φιλικής Εταιρείας και λόγω του ορμητικού και ατίθασου χαρακτήρα του, δεν εδίστασε
να τα βάλει με όλους τους προκρίτους και τις άλλες
“κεφαλές” της “Εφορείας” της Β.Δ. Πελοποννήσου,
τους οποίους και απείλησε επειδή αντιδρούσαν
στην άμεση κήρυξη της Επανάστασης, στην περιώνυμη “Σύσκεψη-Συνέλευση της Βοστίτσας”, η
οποία έγινε περί τα τέλη του Γενάρη του 1821, όπου
ο Ιεράρχης Παλαιών Πατρών Γερμανός,
Γερμανός, τον απεκάλεσε … “Εξωλέστατο!”
“Εξωλέστατο!”,, δηλαδή άνθρωπο χωρίς
κανένα ηθικό φραγμό!!!
Επίσης ο Παπαφλέσσας, ήταν άκρως ριψοκίνδυνος χαρακτήρας και αυτός ο χαρακτήρας του, τον
οδήγησε στην εσφαλμένη απόφασή του, να αντιμετωπίσει, με μόνον τριακόσιους (300) συντρόφους
του, στις 20 Μαΐου 1825, στο Μανιάκι της Μεσσηνίας,, την μεγάλη και καλά οργανωμένη στρατιά
σηνίας
του Ιμπραήμ Πασά, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί,
μαζί με διακόσιους (200) συντρόφους του, ύστερα
από οκτάωρη άνιση, αλλά πεισματώδη μάχη!!!
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Ο Σκουφάς
Σκουφάς,, λίγο πριν πεθάνει, έκρινε ως ορθό,
να μεταφερθεί η έδρα της Φιλικής Εταιρείας, από
την Οδησσό στην πολύκοσμη Κωνσταντινούπολη,
Κωνσταντινούπολη,
όπου υπήρχε σημαντικός Ελληνικός πληθυσμός και
ακόμη είχε τη φαεινή ιδέα για να έχει η Εταιρεία
μεγαλύτερη επιτυχία, από πλευράς διεύρυνσης, να
αποσταλούν παντού όπου υπήρχε Ελληνισμός, δοκιμασμένα στελέχη της, με ειδική πληρεξουσιότητα και αυξημένα δικαιώματα, τα οποία θα είχαν τη
δυνατότητα να διευρύνουν την επίδρασή της!!!
Τα στελέχη αυτά ονομάστηκαν “Δώδεκα Απόστολοι”,, γιατί ήσαν δώδεκα, όσοι ήσαν και οι
στολοι”
“Απόστολοι” του Χριστού και ήσαν: 1) Ο Γιωργάκης Ολύμπιος,
Ολύμπιος, για τη Σερβία, 2) Ο Δημήτριος
Βατικιώτης,, για τη Βουλγαρία, 3) Ο ΚωνσταντίΒατικιώτης
νος Πεντεδέκας,
Πεντεδέκας, για τη Βλαχία, 4) Ο Χριστόδουλος Λουριώτης,
Λουριώτης, για την Ιταλία, 5) Ο Παναγιώτης
Παπαγεωργίου ή Αναγνωσταράς,
Αναγνωσταράς, για τα νησιά του
Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους, 6) Ο Ηλίας
Χρυσοσπάθης,, για τη Μάνη και τη Μεσσηνία, 7)
Χρυσοσπάθης
Ο Γιάννης Φαρμάκης,
Φαρμάκης, για τη Θράκη και τη Μακεδονία, 8) Ο Κων/νος Πελοπίδας,
Πελοπίδας, για τον Μοριά,
9) Ο Δημήτριος Ύπατρος,
Ύπατρος, για την Κύπρο και την
Αίγυπτο, 10) Ο Ασημάκης Κροκίδας ή Κροκιδάς,
Κροκιδάς,
για τους Ρωμιούς της “Αυλής” του Αλή Πασά,
Πασά,
11) Ο Γαβριήλ Κατακάζης,
Κατακάζης, για τους Υψηλάντηδες,
οι οποίοι ήσαν και συγγενείς του εξ αγχιστείας και
12) Ο Κυριάκος Καμαρινός ή Καμαριανός,
Καμαριανός, για τη
Μάνη και ειδικά για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη!!!
Από τους παραπάνω “Δώδεκα Αποστόλους”
της Φιλικής Εταιρείας: Ο Δημήτριος Βατικιώτης,
Βατικιώτης,
που ήταν από τα Βάτικα του Μοριά και υπήρξε αξιωματικός του Ρωσικού στρατού, πέθανε λίγο πριν
την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, πηγαίνοντας από την Πετρούπολη στη Μόσχα! Ο Χριστόδουλος Λουριώτης,
Λουριώτης, που ήταν από την Άρτα, αρρώστησε και πέθανε μόλις έφτασε στην Ιταλία!
Λόγω του θανάτου των δύο παραπάνω “Αποστόλων”, αλλά και επειδή χρειάστηκαν και άλλοι, ονομάστηκαν “Απόστολοι” και στάλθηκαν σε διάφορα
μέρη και οι παρακάτω: 1) Ο Αριστείδης Παπάς,
Παπάς,
που ήταν δάσκαλος από τα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, στάλθηκε από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, στον
ηγεμόνα της Σερβίας, για να συνεννοηθούν για
ταυτόχρονη εξέγερση Ελλήνων και Σέρβων,
Σέρβων, αλλά
κατά τη διάρκεια της αποστολής του, πιάστηκε από
τους Τούρκους και κατά μία εκδοχή τον σκότωσαν
και κατ’ άλλη αυτοκτόνησε,
αυτοκτόνησε, για να μη φανερώσει
το “Μυστικό” της Εταιρείας σ’ αυτούς, μετά από
άγρια βασανιστήρια!!! 2) Ο Χριστόφορος ΠερραιΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
βός, από τη Θεσσαλία που ήταν παλιός σύντροφος
βός,
του Ρήγα Φεραίου, ονομάστηκε “Γενικός Απόστολος” και στάλθηκε στη Μάνη,
Μάνη, όπου κατόρθωσε να
συμφιλιώσει, σύμφωνα με όσα αναφέρει στα κείμενά
του ο Αναστάσιος Γούδας: “Τας αλληλοκτονουμένας πρωτίστας οικογενείας της περιοχής”!!! 3)
Ο Γιάννης Παπαρρηγόπουλος,
Παπαρρηγόπουλος, από τη Νάξο, ο
οποίος ήταν πρόξενος της Ρωσίας στην Πάτρα και
στάλθηκε κι’ αυτός για τους Ρωμιούς της “Αυλής”
του Αλή Πασά!!! Ο παραπάνω … συνονόματος
και συνεπώνυμός μου: Γιάννης Παπαρρηγόπουλος,
λόγω της υπηρεσίας του, ως Προξένου της Ρωσίας
στην Πάτρα και της ιδιαίτερης σχέσης και φιλίας
του, με μερικούς επιφανείς Τούρκους αξιωματούχους, πέτυχε αργότερα, την αναίμακτη παράδοση
στους Έλληνες, των φρουρίων του Αντιρρίου, της
Ναυπάκτου και του Μεσολογγίου,
Μεσολογγίου, κατά τη διάρκεια της Εθνικής μας Επανάστασης!!! 4) Ο Κυριάκος Κουμπάρης,
Κουμπάρης, από τη Μεσημβρία της Μαύρης
Θάλασσας, στάλθηκε σαν “Έφορος” της Φιλικής
Εταιρείας, στην Οδησσό και γενικότερα στη Ρωσία! 5) Ο Δημήτριος Θέμελης,
Θέμελης, από την Πάτμο,
ο οποίος στάλθηκε στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους και ο οποίος είχε συνεργαστεί με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, τον Γιωργάκη Ολύμπιο και άλλους
και συνέστησε πολλές Εφορείες της Οργάνωσης σε
πολλές περιοχές της κυρίως Ελλάδας και στα νησιά
του Αιγαίου και τελικά έπεσε ηρωικά μαχόμενος το
1825, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγίου!!! Και 6) Ο Νικηφόρος Παμπούκης,
Παμπούκης, από
τα Χαλκιάνικα ή Χαλκιανά της Νωνάκριδας των
Καλαβρύτων, ο οποίος στάλθηκε στον Μοριά και
κατόρθωσε να μυήσει στην Εταιρεία, τους περισσότερους Προκρίτους του Μοριά και κυρίως της
ευρύτερης περιοχής των Καλαβρύτων! Ο παραπάνω
συμπατριώτης μας Καλαβρυτινός, ήταν λόγιος και
είχε διδάξει ως δάσκαλος,
δάσκαλος, στην Ύδρα, στον Πόρο
και στο Άργος!!!
Τελειώνοντας την αναφορά μου, για τους “Αποστόλους” της Φιλικής Εταιρείας, θα ήθελα να ειπώ
λίγα λόγια για δύο απ’ αυτούς, τον Ασημάκη Κροκίδα ή Κροκιδά και τον Δημήτριο Ύπατρο: Ο Ασημάκης Κροκιδάς,
Κροκιδάς, ο οποίος στάλθηκε στα Γιάννενα,
για να μυήσει τους Ρωμιούς της “Αυλής” του Αλή
Πασά, όταν μυήθηκε στην Οργάνωση, ήταν Επίτροπος του Αλή Πασά στην “Υψηλή Πύλη” και
καταγόταν από την Άρτα! Ο παραπάνω ιστορικός
Ι. Φιλήμονας, αναφέρει γι’ αυτόν τα εξής: “Ομνύων
ούτος τον Μέγαν Όρκον, διεκόπτετο από αλληλοδιάδοχον ροήν δακρύων!”!!!
Ο Δημήτριος Ύπατρος, ήταν γιατρός και κατα-
49
γόταν απ’ το Μέτσοβο! Μυήθηκε στην Εταιρεία το
1818 και το επόμενο έτος 1819 πήγε στην Αίγυπτο, όπου μύησε και άλλα μέλη και συγκέντρωσε
χρήματα για τους σκοπούς της Εταιρείας! Το έτος
1820 πήγε στην Κύπρο και στον Λίβανο και από
εκεί πήγε πάλι στην Αίγυπτο,
Αίγυπτο, έχοντας ως αποστολή:
να έλθει σε επαφή με το βασιλιά της Μωχάμετ Άλη
και να ζητήσει την υποστήριξή του,
του, αποστολή που
δεν ολοκληρώθηκε! Τον μήνα Οκτώβρη του 1820,
πήγε κι έλαβε μέρος στη σύσκεψη του Ισμαηλίου,
όπου αποφασίστηκε η ταχεία έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης! Από εκεί στάλθηκε από τον
Αλέξανδρο Υψηλάντη στα Γιάννενα
Γιάννενα,, με το σκοπό:
να συναντήσει τον Αλή Πασά, ο οποίος είχε ήδη
επαναστατήσει κατά των Τούρκων και να διαπραγματευθεί ενδεχόμενη συνεργασία του με τους Έλληνες!!!
Όμως, πηγαίνοντας για τα Γιάννενα, προδόθηκε
και συνελήφθει στη Νάουσα από τους Τούρκους,
οι οποίοι και τον σκότωσαν!!! Κατά μίαν άλλη εκδοχή, μόλις τον έπιασαν οι Τούρκοι, τον δολοφόνησαν οι πρόκριτοι της Νάουσας, για να μην αποκαλύψει, κατόπιν βασανιστηρίων, τα όσα εγνώριζε,
περί της Φιλικής Εταιρείας και περί αυτών των ιδίων και ενδεχομένως τους ενοχοποιήσει!!!
Ο παραπάνω γιατρός και Εθνομάρτυρας “Απόστολος” της Εταιρείας: Δημήτριος Ύπατρος,
Ύπατρος, απ’ το
Μέτσοβο, όταν τον σκότωσαν ή τον δολοφόνησαν
το 1820 στη Νάουσα, ήταν πολύ νέος ακόμη για να
πεθάνει, γιατί ήταν μόνον τριάντα δύο ετών και για
λίγους μήνες δεν πρόλαβε ν’ ακούσει, την πρώτη
κλαγγή των καριοφιλιών στις παραδουνάβιες χώρες
και στον Μοριά, οι οποίες σήμαναν την έναρξη της
Εθνικής μας Επανάστασης, για την οποία τόσους
κόπους, θυσίες, προσπάθειες και ταξίδια είχε κάνει:
στην Ελλάδα, στη Μολδοβλαχία και σε πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής!!!
Ο Σκουφάς,
Σκουφάς, ο μεγάλος αυτός πατριώτης, ο συνιδρυτής, ο πρωτεργάτης και ο ιθύνων νους της Φιλικής Εταιρείας, ύστερα απ’ όλα τα παραπάνω που
πάσχισε κι έκανε για την Πατρίδα, αμέσως μετά την
επιλογή των πιο πάνω “Δώδεκα Αποστόλων”, λες
και ξεπλήρωσε το χρέος που είχε να επιτελέσει πάνω
στη γη, πέθανε στην Πόλη στις 31 Ιουλίου 1818,
1818,
ύστερα από δεύτερη καρδιακή προσβολή, πάνω στα
τριάντα εννέα (39) χρόνια του!!!
Λίγο πριν εκπνεύσει, κατέφτασε στην Πόλη και
ο Τσακάλωφ και αμέσως πήγε να τον ιδεί και ο πιο
πάνω ιστορικός Φιλήμονας μας αναφέρει τα εξής γι’
αυτήν την επίσκεψη: “Ποία λυπηρά σκηνή! Πλησιάζει αυτός (ο Τσακάλωφ) τον πολυαγαπημένον
50
φίλον, του ομιλεί, αλλ’ ήδη ο Σκουφάς δεν είχε
πλέον νουν. Ατενίζει μόνον τους οφθαλμούς εις
αυτόν και φαίνεται ότι δακρύει …”!!!
Οι σύντροφοι και οι φίλοι του, συντετριμμένοι
από τον θάνατόν του, τον κήδεψαν από την εκκλησία του “Αρναούτκιοϊ” και ο Ζαχαρίας Αινιάνας,
Αινιάνας,
που ήταν διευθυντής του Σχολείου της Θεραπειάς
της Πόλης, έγραψε πάνω στον τάφο του και μάλιστα στην Ομηρική γλώσσα το εξής δίστιχο: “Σώζεσθ’ ουν φίλοι. Ελλάς σώζον, φοίνικα δ’ άπτου,
κ’ ουκ κυπαρίττοιο. Έγρεο δ’ ως τάχιον”,
τάχιον”, που στα
νεοελληνικά σημαίνουν τα εξής: “Σωθείτε φίλοι.
Σώσου Ελλάδα, το φοίνικα πιάσε κι όχι το κυπαρίσσι. Γρήγορα ξεσηκώσου”!!!
Ο παραπάνω ιστορικός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 Δημήτριος Φωτιάδης,
Φωτιάδης, έγραψε για
τον Νικόλαο Σκουφά: “Στη σειρά των εθνεγερτών
ξεχωρίζει, ύστερα από τον Ρήγα Βελεστινλή, αναμφισβήτητα ο Νικόλαος Σκουφάς” και ακόμη πιο
κάτω τα εξής: “Όσο θα υπάρχει Ελλάδα, αιώνια
θα σταθεί η μνήμη του για την προσφορά του”!!!
Με τον θάνατο του Σκουφά, η Φιλική Εταιρεία
ήταν σαν μια κόρη που ορφάνεψε από τον πατέρα
της, αλλά αμέσως όσα μέλη της “Αρχής” βρίσκονταν στην Πόλη, συγκεντρώθηκαν και πήραν τις παρακάτω σημαντικές αποφάσεις: 1) Η ηγεσία της
Εταιρείας εφ’ εξής θα είναι συλλογική και σε περίπτωση διαφωνίας, θα υπερίσχυε η γνώμη της πλειοψηφίας! 2) Τα μέλη της “Αρχής”, θα άφηναν τις
βιοποριστικές τους εργασίες και θα αφιερώνονταν
αποκλειστικά στη δράση της Εταιρείας, με μοναδική εξαίρεση τον Παναγιώτη Σέκερη,
Σέκερη, ο οποίος
θα παρέμενε στην Πόλη, για να εξακολουθήσει τις
εμπορικές επιχειρήσεις του, τόσο για να μπορεί να
ενισχύει οικονομικά την Οργάνωση, όσο και για να
τις έχει σαν προκάλυμμα,
προκάλυμμα, στην παράνομη δράση
του! 3) Κανένα από τα μέλη της “Αρχής”, χωρίς τη
συναίνεση και των άλλων, δεν θα αποφάσιζε, για
μερική ή γενική εξέγερση και 4) Ανέθεσαν στον
Ξάνθο, να προσπαθήσει, για μία ακόμη φορά να
προσεταιρισθεί τον Καποδίστρια και του έδωσαν
την άδεια, να φανερώσει εις αυτόν και μόνον, ποία
ήταν η “Αρχή” της Φιλικής Εταιρείας!!!
Τις αποφάσεις τους αυτές, τις διατύπωσαν σ’ ένα
πρακτικό, που το ονόμασαν με τον αισιόδοξο και
ευοίωνο τίτλο: “Αγαθή Τύχη” και το υπόγραψαν
στις 22 Σεπτεμβρίου του 1818, όλα τα μέλη της
“Αρχής”, που τότε βρίσκονταν στην Πόλη και αυτοί
ήσαν οι: Ξάνθος, Τσακάλωφ, Αναγνωστόπουλος,
Π. Σέκερης, Γαζής, Κομιζόπουλος, Πατζιμάδης
και Λεβέντης!!!
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Αργότερα και περί τις αρχές του 1819, η “Αρχή”,
αποφάσισε να ιδρύσει “Εφορείες”,
“Εφορείες”, σε διάφορα
μέρη, τόσο στον κυρίως Ελλαδικό χώρο, όσο και
στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στη Ρωσία, όπου υπήρχαν πολλές Ελληνικές κοινότητες και πιο ευνοϊκές
συνθήκες δράσης, για τον καλύτερο συντονισμό της
γενικής και τοπικής δράσης και διεύρυνσης της Οργάνωσης!!!
Τον κανονισμό και τον τρόπο λειτουργίας των
παραπάνω “Εφορειών”
“Εφορειών”,, τον συνέταξε ο Π. Αναγνωστόπουλος,, από την Ανδρίτσαινα και για έδρα της
στόπουλος
κεντρικής Εφορείας, ορίστηκε η Κωνσταντινούπολη!!!
λη
!!!
Για την ιστορία αναφέρω ότι, μια από τις πιο σημαντικές από τις παραπάνω Εφορείες, ήταν και αυτή
της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου,
Πελοποννήσου, με την οποία,
όπως σας προανέφερα, ήλθε σε φοβερή σύγκρουση, αντίθεση και φιλονικία ο Παπαφλέσσας, για
το χρόνο κήρυξης της Ελληνικής Επανάστασης,
Επανάστασης,
κατά τη διάρκεια της πολύκροτης “ΣύσκεψηςΣυνέλευσης της Βοστίτσας”,
Βοστίτσας”, που έγινε περί τα τέλη
του Γενάρη του 1821, δηλαδή ακριβώς ενάμιση
μήνα πριν από την 16η Μαρτίου 1821,
1821, όταν σχεδόν ταυτόχρονα, την ίδια ημέρα, ακούστηκαν οι
κλαγγές των καριοφιλιών του Νικόλαου Σολιώτη
και του Γιάννη Χονδρογιάννη,
Χονδρογιάννη, στις “Πόρτες” και
στη “Χελωνοσπηλιά” των Καλαβρύτων!!!
Καλαβρύτων!!!
Όπως προανέφερα, μία από τις αποφάσεις της
“Αρχής”, μετά από το θάνατο του Σκουφά, ήταν να
πάει ο Ξάνθος στην Πετρούπολη της Ρωσίας και να
προσπαθήσει να πείσει τον Καποδίστρια, να δεχθεί
την Αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας!
Ο Ξάνθος επειδή εγνώριζε ότι, ο Καποδίστριας
εκτιμούσε πολύ τον Άνθιμο Γαζή,
Γαζή, από τότε που γνωρίστηκαν στη Βιέννη, πήγε στις Μηλιές του Πηλίου
και αφού πήρε μαζί του μια “συστατική και προτρεπτική επιστολή” του Γαζή προς τον Καποδίστρια,
ανεχώρησε στις 19 του Φλεβάρη του 1819,
1819, μέσα
στο καταχείμωνο, για την Πετρούπολη, έχοντας για
παρέα και τον Αναγνωστόπουλο, ο οποίος πήγαινε
για σκοπούς της Εταιρείας στη Μολδοβλαχία!!!
Ο Ξάνθος, λόγω της υποχρεωτικής καραντίνας
στο λοιμοκαθαρτήριο της Βεσσαραβίας (σημερινής
Μολδαβίας),
Μολδαβίας
), όπως τούτο συνηθιζόταν τότε και για
άγνωστους άλλους λόγους, καθυστέρησε πάρα πολύ
κι έφτασε στην Πετρούπολη τον Γενάρη του 1820,
1820,
δηλαδή έντεκα (11) μήνες μετά, ενώ για το ταξίδι
αυτό συνήθως χρειαζόταν ένας μόνο μήνας!!!
μήνας!!!
Πολύ αργότερα, το έτος 1846, μετά την απελευθέρωση της πατρίδας μας, ο άτεγκτος Π. Αναγνωστόπουλος, κατηγόρησε τον Ξάνθο ότι: καθυστέΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
ρησε περιφερόμενος στη Βεσσαραβία: “… κεντούμενος από εράσμιο πάθος!”,
πάθος!”, που στα απλά αλλά …
σκαμπρόζικα νεοελληνικά, σημαίνουν ότι, ο Ξάνθος
καθυστέρησε, γιατί είχε μπλεχτεί στα … μισοφόρια
κάποιας … σκορδόπιστης Μολδαβής, αλλά ο ίδιος
δικαιολογήθηκε ότι άργησε να πάει στην Πετρούπολη, επειδή είχε μάθει ότι ο Καποδίστριας δεν
βρισκόταν τότε στην Πετρούπολη!!!
Πετρούπολη!!!
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η ζυγαριά της αλήθειας, γέρνει ελαφρώς προς την πλευρά του Ξάνθου,
γιατί πραγματικά ο Καποδίστριας, από το μήνα
Δεκέμβρη του 1818, μέχρι και το μήνα Οκτώβρη
του 1819, βρισκόταν εκτός των Ρωσικών συνόρων,
ταξιδεύοντας συνεχώς ως υπουργός της Ρωσίας,
διαδοχικά: στη Βιέννη, στην Κέρκυρα, στο Παρίσι,
στο Λονδίνο και στην Πολωνία!!!
Αναφέρω με λεπτομέρειες την παραπάνω πραγματικά μεγάλη αργοπορία και καθυστερημένη άφιξη
του Ξάνθου στην Πετρούπολη, γιατί αυτή ήταν η
κύρια αιτία της δολοφονίας - “θυσίας” του “Απόστολου” Κυριάκου Καμαρινού, από μέλη της Φιλικής Εταιρείας,
Εταιρείας, επειδή ο Καμαρινός, πρόλαβε τον
Ξάνθο και είδε πρώτος τον Καποδίστρια κι έμαθε
απ’ αυτόν ότι, δεν ήταν αυτός ο Αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας και απειλούσε τους συντρόφους
του ότι αυτό θα το φανέρωνε στον Πετρόμπεη,
Πετρόμπεη, ο
οποίος τον είχε στείλει στον Καποδίστρια, γιατί τον
νόμιζε ότι ήταν ο Αρχηγός της, για να του ζητήσει χρήματα,
χρήματα, όπως λεπτομερέστερα θα αναφέρω πιο
κάτω!!!
Ο Καποδίστριας, περί τα μέσα του Γενάρη του
1820, υποδέχτηκε τον Ξάνθο: “με πολλήν φιλοφροσύνη και ευγένεια”,
ευγένεια”, όπως μας λέει ο ίδιος ο
Ξάνθος κι αυτός χωρίς καμία επιφύλαξη του φανέρωσε ποια ήσαν τα μέλη της “Αρχής”
“Αρχής” κι ακόμη
οι πιο σημαντικοί εταίροι της Φιλικής Εταιρείας!!!
Εκτός από τα παραπάνω, μιλώντας με πάθος του
είπε ότι, στη σκλαβωμένη πατρίδα, οι μυημένοι
στην Εταιρεία, ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες και
όλοι επιθυμούν αυτόν (τον Καποδίστρια) για Αρχηγό, για να διευθύνει το ΄Εθνος!!!
΄Εθνος!!!
Επίσης ο Ξάνθος είπε στον Καποδίστρια ότι, η
Επανάσταση θα γίνει οπωσδήποτε και ακόμη ότι:
δεν είναι σωστό και δίκαιο η εκλαμπρότης του, να
μείνει αδιάφορη, μπροστά στο κολοσσιαίο, για το
Έθνος, γεγονός!!!
Ο Καποδίστριας τον άκουσε με προσοχή, αλλά
δυστυχώς αρνήθηκε κατηγορηματικά να αναλάβει
την Αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας,
Εταιρείας, με τη δικαιολογία ότι, λόγω της θέσης του, ως υπουργός του
Τσάρου, υπήρχε κίνδυνος να τον εκθέσει, στα μάτια
51
των λοιπών ευρωπαίων αυτοκρατόρων, που μαζί είχαν συστήσει την περιβόητη “Τριπλή Ιερή Συμμαχία” και σαν να μην έφτανε αυτό, στο τέλος συνέστησε στον Ξάνθο και μέσω αυτού και στα άλλα
μέλη της “Ανωτάτης Αρχής” της Φιλικής Εταιρείας, να διακόψουν προσωρινά τη δράση τους, περιμένοντας μια άλλη πιο πρόσφορη ευκαιρία!!!
Ήταν κοντά μεσάνυχτα όταν τελείωσε η παραπάνω πολύωρη και κρίσιμη, για το Έθνος μας, συζήτηση μεταξύ των δύο πιο πάνω Ελλήνων Πατριωτών και όταν ο Ξάνθος έφυγε από το γραφείο του
Καποδίστρια, αισθανόταν να τον βαραίνει η μαύρη
απελπισία και διπλή παγωνιά! Στο σώμα του, λόγω
του κρύου της Γεναριάτικης νύχτας και κυρίως η
παγωνιά της ψυχής!!!
ψυχής!!!
Εκείνη τη νύχτα, ο Ξάνθος μετά τη ρητή άρνηση του Καποδίστρια, να αναλάβει την Αρχηγία της
Εταιρείας, βρέθηκε μπροστά στο μεγαλύτερο δίλημμα της ζωής του κι όπως ήταν φυσικό τον έζωσαν
σαν φίδια η αγωνία και η απελπισία, γιατί δεν ήξερε
τι έπρεπε να κάνει, επειδή η απόφαση των συντρόφων του της “Ανωτάτης Αρχής” τον υποχρέωνε να
προσφέρει την Αρχηγία της Οργάνωσης μόνο στον
Καποδίστρια και σε κανέναν άλλον!!!
Του ήταν εντελώς αδύνατον να επιστρέψει στην
Πόλη, με άδεια χέρια, κατά το κοινώς λεγόμενο,
όταν μάλιστα ο παραπάνω απεσταλμένος από τον
Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, στον Καποδίστρια, Καμαρινός, είχε μάθει ότι ο Καποδίστριας δεν ήταν ο
Αρχηγός της Εταιρείας και όχι μόνον αυτό αλλά
διέδιδε παντού ότι, την πληροφορία αυτή θα την
έδιδε και στον Πετρόμπεη!!!
Όσο ζούσε ο Σκουφάς, ο Ξάνθος δεν είχε μεγάλη δραστηριότητα, στη δράση της Εταιρείας, αλλά
εκείνη την παγωμένη Γεναριάτικη νύχτα, βαδίζοντας
στους έρημους δρόμους της τότε Πρωτεύουσας της
Ρωσίας, ένιωσε ότι, απ’ αυτόν αποκλειστικά εξαρτιόταν,, όχι μόνον η ύπαρξη της Φιλικής Εταιρείας,
τιόταν
αλλά και η υπόσταση του Ελληνικού Έθνους και
αναλαμβάνοντας την ευθύνη, πήρε την πρωτοβουλία και προσέφερε την Αρχηγία της Εταιρείας στο
μεγάλο πατριώτη: Αλέξανδρο Υψηλάντη, ο οποίος,
όπως προανέφερα, ευτυχώς την αποδέχτηκε, χωρίς
κανένα δισταγμό και αντίρρηση!!!
Αυτή η ολόσωστη ενέργεια του Ξάνθου, δεν τον
ανέδειξε μόνον αντάξιο διάδοχο του Σκουφά, αλλά
και ότι αυτός και οι άλλοι δύο πρωτεργάτες και συνιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, ήσαν πατριώτες μέχρι το μεδούλι τους και πέρα απ’ αυτό ότι, δεν ήσαν
τυχαίοι άνδρες!!!
άνδρες!!!
Την ίδια εποχή που έφυγε ο Ξάνθος, για να πάει
52
στην Πετρούπολη και στον Καποδίστρια, ξεχύθηκαν και όλοι οι πιο πάνω “Δώδεκα Απόστολοι” της
Εταιρείας για τους τόπους του προορισμού τους,
όπως λέει ο Ι. Φιλήμονας: “Για να διαδώσωσι το
μυστήριον, εις τους καπετανέους της ξηράς και
θαλάσσης, εις τους γνωριζομένους ειλικρινείς και
πατριώτας Έλληνας και εν γένει εις τους πειραγμένους από Τούρκους. Εξηρούντο εκείνοι, όσοι είχον
μεγάλα συμφέροντα πλησίον τούτων”
τούτων”!!!
!!!
Οι περισσότεροι από τους παραπάνω “Αποστόλους”, είχαν πολλές και θεαματικές επιτυχίες, γιατί
όπως αναφέρει ο Φωτάκος: “Επίστευαν οι Έλληνες, εις την “αόρατον αρχήν” και τους λόγους των
Αποστόλων τους ενόμιζαν λόγους Θεού!”
Θεού!”!!!
!!!
Από αυτές τις επιτυχίες των “Αποστόλων”,
η επιρροή και τα οικονομικά μέσα της Εταιρείας,
εγνώρισαν γρήγορη και αδιάκοπη ανάπτυξη!!!
Όμως, δεν πρέπει να νομίζουμε ότι, οι πιο πάνω
“Απόστολοι” είχαν εύκολο έργο και ότι δεν είχαν
σημαντικές αποτυχίες και μάλιστα οι πιο σημαντικοί
απ’ αυτούς, όπως ο Αναγνωσταράς και ο Περραιβός,, οι οποίοι όταν πήγαν στην Ύδρα και στις Σπέβός
τσες,
τσε
ς, για να μυήσουν τους Κουντουριώτηδες και
τον Χατζηγιάννη Μέξη,
Μέξη, αντίστοιχα, αυτοί αρνήθηκαν, λέγοντάς τους: “Δεν μπαίνουμε στην Εταιρεία,
αν δεν βεβαιωθούμε πως αρχηγός είναι ο Καποδίστριας” και “Τότε θέλει χρησιμεύσουμε, όταν αποθάνουν οι “ελέφαντες” του “απαθούς” ! ”!!!
Στον “Κρυπτογραφικό Κώδικα” της Φιλικής
Εταιρείας, “Ελέφαντες” ονομάζονταν τα πολεμικά
καράβια των Τούρκων και “Απαθής”
“Απαθής”,, ονομαζόταν
ο Σουλτάνος και με αυτά τα αλληγορικά ονόματα, οι Υδραίοι και οι Σπετσιώτες καραβοκύρηδες,
ήθελαν να ειπούνε στους παραπάνω “Αποστόλους”
της Εταιρείας ότι, τα μικρά σιτοκάραβα που διέθεταν τα Ελληνικά νησιά τότε, δεν θα μπορούσαν
να αντιβγούνε και να νικήσουν,
νικήσουν, τα μεγάλα πολεμικά
καράβια των Τούρκων και γι’ αυτό θα έπρεπε να τα
κάψουν, μέσα στον Ναύσταθμο της Πόλης,
Πόλης, σύμφωνα με σχετικό σχέδιο της Εταιρείας, που ποτέ δεν
πραγματοποιήθηκε!!!
Όμως παρά τις όποιες αποτυχίες τους, οι “Απόστολοι” της Εταιρείας, ποτέ δεν σταμάτησαν να
τρέχουν όπου υπήρχε Ελληνισμός, πραγματοποιώντας πολύμηνα ταξίδια, με τα πόδια, με τα ζώα, με
ταχυδρομικές άμαξες, με κάρα και με σαπιοκάραβα
και μέσα στα χιόνια, στους πάγους, στα λιοπύρια,
στο κρύο, στις νεροποντές, στις λάσπες και στις
φουρτούνες της θάλασσας, για να φέρουν εις πέρας
το μέγα και εθνοσωτήριο έργο τους, θυσιάζοντας
ακόμη και τη ζωή τους αν χρειαζόταν,
χρειαζόταν, γιατί πίστευΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
αν ακράδαντα, όπως λέει και ο πιο πάνω ιστορικός
Δημήτριος Φωτιάδης: “Πως η τιτάνια πάλη με την
παντοδύναμη Οθωμανική Αυτοκρατορία, δεν μπορούσε παρά να είναι πάλη όλων των Ελλήνων!”!!!
Ελλήνων!”!!!
Και πραγματικά, κατά τις ημέρες της παραμονής
της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, δεν υπήρχε Έλληνας πάνω στη γη, που να μην ήταν μυημένος στη Φιλική Εταιρεία,
Εταιρεία, ακόμη κι αυτοί που
στην αρχή της ίδρυσής της … σκυλόβριζαν με τα
χειρότερα λόγια, τους παραπάνω τρεις ιδρυτές της,
όπως ο μετέπειτα Φιλικός Μητροπολίτης Ιγνάτιος της Ουγγαροβλαχίας,
Ουγγαροβλαχίας, ο οποίος σε μήνυμά του
προς τους Έλληνες της Οδησσού, τους χαρακτήριζε:
“Ψευδοαποστόλους” και ο ποιητής και γλωσσολόγος, της εποχής εκείνης: Αθανάσιος Χριστόπουλος,
Χριστόπουλος,
από την Καστοριά, που θα ειπεί περιφρονητικά, πως
τη Φιλική Εταιρεία την ίδρυσαν: “Τρεις ποταποί
Έλληνες εις Οδέσσαν!” και ακόμη ο ίδιος ο Καποδίστριας,, ο οποίος στην “Επισκόπησή” του, θα
ποδίστριας
τους ονομάσει: “Ελεεινούς εμποροϋπαλλήλους
καταστραφέντας λόγω της κακής διαγωγής και
αφαιρούντας νυν το χρήμα των αφελών ψυχών, εν
ονόματι μιας πατρίδος, ην αυτοί δεν έχουν”!!!
έχουν”!!!
Παρά τις πιο πάνω αχαρακτήριστες βρισιές, άδικες κατηγορίες, συκοφαντίες, λοιδορίες, χλευασμούς
και αφορισμούς, οι τρεις πρωτεργάτες και συνιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, καθώς και όλοι οι άλλοι
παραπάνω πατριώτες που αμέσως μετά τους πλαισίωσαν, δεν λύγισαν και δεν απογοητεύτηκαν,
απογοητεύτηκαν, παρά
ταγιάντησαν και σιγά σιγά, με υπομονή και επιμονή,
την τριμελή, στην αρχή, Φιλική Εταιρεία την γιγάντωσαν και την έκαναν “Πανεθνική Οργάνωση”,
με εκατοντάδες χιλιάδες μέλη και: “Οικουμενική
Σύνοδο”,, όπως χαρακτηριστικά μας λέει ο Γέρος
Σύνοδο”
του Μοριά Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: “… εμέστωσε και η Εταιρεία, η Φιλική Εταιρεία, η οποία
εχρησίμευσε ως μια σύνοδος οικουμενική της Ελλάδος. Πλησίον εις τον ιερέα ήταν ο λαϊκός, καθήμενοι εις ένα σκαμνί Πατριάρχης και τζοπάνης,
ναύτης και γραμματισμένος, ιατροί και άρρωστοι,
κλεφτοκαπεταναίοι, προεστοί και έμποροι…”!!!
Ο παραπάνω ιστορικός Δ. Φωτιάδης, αναφέρει
επίσης ότι: “αυτό είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμα
της Φιλικής, που ένωσε στους επαναστατικούς της
σκοπούς, τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων”!!!
Ο ίδιος ο Ξάνθος στην “Απολογία” του γράφει:
“Εκρίθει ότι, η Επανάσταση των Ελλήνων τότε
ήθελε γίνει και ευδοκιμήσει, όταν εις αυτήν εισαχθώσιν οι κατά τόπους προεστώτες και άρχοντες,
διότι ο λαός χωρίς την παρακίνησιν αυτών και
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
τας χρηματικάς θυσίας δεν ήθελε κινηθεί, ούτε οι
οπλαρχηγοί μόνοι των ηδύναντο να εκτελέσωσι τι
…”!!!
Τέλος ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος,
Κορδάτος, αναφερόμενος στο παραπάνω απόσπασμα από την “Απολογία” του Ξάνθου,
Ξάνθου, αναφέρει τα εξής: “… και είχε
δίκιο (ο Ξάνθος). Ο βασικός σκοπός της Οργάνωσης ήταν, το ξεσήκωμα των Ελλήνων ραγιάδων. Η
Επανάσταση έπρεπε να πάρει χαρακτήρα πανεθνικό. Για να πραγματοποιηθεί αυτός ο σκοπός, έπρεπε
να μπουν επικεφαλής, εκείνοι που είχαν όνομα και
κύρος. Οι λαϊκές μάζες εκείνο τον καιρό δεν είχαν
επαναστατική συνείδηση. Ήθελαν το ξεσκλάβωμά
τους, αλλά ο εθνικισμός τους ήταν παθητικός και
όχι μαχητικός …”!!!
Τα βασικά κριτήρια, για να γίνει ένας Ρωμιός μέλος της Φιλικής Εταιρείας, ήσαν τα δύο παρακάτω
και μόνον: Να είσαι ένθερμος πατριώτης και να επιθυμείς διακαώς το ξεσκλάβωμα της πατρίδας! Δεν
είχε καμία σημασία εάν προερχόταν κανένας από την
τάξη των ευγενών ή των αστών ή εάν ήταν πλούσιος
ή φτωχός!
Δεν μπορούσαν να γίνουν μέλη της: όσοι είχαν μεγάλα συμφέροντα πλησίον των Τούρκων και
“όσοι ήσαν Τούρκοι στην ψυχή και στην καρδιά
και μόνον το όνομα ήτο χριστιανικόν!”
χριστιανικόν!”,, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Φωτάκος απ’ τα Μαγούλιανα!!!
Η ιστορία, μας διδάσκει ότι, ήρωες και προδότες,, προέρχονταν και από την τάξη των ευγενών και
τες
των κοτσαμπάσηδων και από την τάξη των αστών
και των φτωχών!!!
Για παράδειγμα: Από την τάξη των ευγενών προερχόταν ο ηγεμόνας της Μολδαβίας Σκαρλάτος
Καλλιμάχης,, ο οποίος πρόδωσε την Φιλική ΕταιΚαλλιμάχης
ρεία, δίδοντας το κείμενο της “Κατήχησης”, μεταφρασμένο στην Αραβική γλώσσα, στον Σουλτάνο,
Σουλτάνο,
όπως επίσης από την ίδια τάξη προερχόταν ο μεγάλος πατριώτης και διάδοχός του: Μιχαήλ Σούτσος
ή Βόδας,
Βόδας, ο οποίος όταν τοποθετήθηκε ηγεμόνας
στην Μολδαβία το 1819, αμέσως μετά το επόμενο
έτος 1820, μυήθηκε στην Εταιρεία και παρέμεινε
στην ηγεμονία μέχρι το 1821, δηλαδή μέχρι την
κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης στη Μολδοβλαχία, οπότε έθεσε τη φρουρά του, κάτω από τις
διαταγές του Αρχηγού της Αλέξανδρου Υψηλάντη,
αφού πρώτα “έκαψε τα ηγεμονικά συμβόλαια”
συμβόλαια”!!!
!!!
Αυτός ο μεγάλος πατριώτης, ο Μιχαήλ Βόδας,
Βόδας,
όπως τον ξέρουμε σήμερα, όταν μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία, διέθεσε για τους σκοπούς της τεράστια
χρηματικά ποσά και μετά την αποτυχία της Επανά-
53
στασης στη Μολδοβλαχία, έφυγε για τη Ρωσία, απ’
όπου προσπάθησε να διαφύγει στην Ελβετία, μέσω
της Αυστρίας, αλλά εκεί συνελήφθει και φυλακίστηκε και παρέμεινε στη φυλακή, για τρία ολόκληρα
χρόνια!!!
Μετά την αποφυλάκισή του, εγκαταστάθηκε
στην Ελβετία και εκεί γνωρίστηκε με τον φιλέλληνα
Εϋνάρδο και μαζί συγκέντρωσαν πολλά χρήματα,
τα οποία διέθεσαν υπέρ του Αγώνα της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας!!!
Έλληνες και ευγενείς και οι δύο παραπάνω ηγεμόνες της Μολδαβίας, αλλά μαύρη ψυχή και προδότης της πατρίδας ο πρώτος και μέγας πατριώτης
και αγνή ψυχή ο δεύτερος
δεύτερος,, ο οποίος μπροστά στο
συμφέρον της πατρίδας, δεν λογάριασε ούτε την ηγεμονία του, ούτε την περιουσία του και ούτε αυτήν
ακόμη την προσωπική του ελευθερία!!! Θαυμάστε
τον πατριώτη Μιχαήλ Σούτσο-Βόδα και … αναθεματίστε τον προδότη Σκαρλάτο Καλλιμάχη!!!
Από την τάξη των ευγενών προέρχονταν και οι
πατριώτες: 1) Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος,
Μαυροκορδάτος, ο λεγόμενος και “Φιραρής”, δηλαδή φυγάδας, από τους
Τούρκους, ο οποίος από την αρχή της ίδρυσης της
Φιλικής Εταιρείας, τάχθηκε στο πλευρό των παραπάνω τριών συνιδρυτών της και 2) Αλέξανδρος
Υψηλάντης,, ο οποίος χωρίς κανέναν δισταγμό, παΥψηλάντης
ρατώντας τη βολή του, ανέλαβε την Αρχηγία της
Εταιρείας και του Εθνικού Αγώνα στις παραδουνάβιες χώρες, με τραγικό αποτέλεσμα να πεθάνει εγκάθειρκτος στις φυλακές της Αυστρίας!!!
Από την τάξη των προεστών και των κοτσαμπάσηδων προέρχονταν και ο προεστός της Νάουσας
Ζαφείριος Θεοδοσίου ή Ζαφειράκης,
Ζαφειράκης, ο οποίος
φέρεται ότι πρόδωσε στους Τούρκους τον γιατρό
και “Απόστολο” της Εταιρείας Δημήτριο Ύπατρο,
Ύπατρο,
οι οποίοι και τον σκότωσαν και ο κοτσάμπασης των
Αγράφων Τσολάκογλου,
Τσολάκογλου, ο οποίος οδήγησε στην
κρεμάλα τον Καβοστεργιόπουλο μαζί με εννέα (9)
ακόμη συγγενείς του!!!
Αλλά και από τις τάξεις των αστών και των απλών
ανθρώπων, προέρχονταν και μεγάλοι πατριώτες και
ήρωες και χαμερπά και τιποτένια σκουλήκια, όπως ο
Διόγος ο οποίος αποκάλυψε την ίδρυση και ύπαρξη
της Φιλικής Εταιρείας στον Αλή Πασά των Ιωαννίνων και αυτός με τη σειρά του στους Τούρκους,
54
καθώς και “ο Ιούδας, το … αγγείον του Σατανά”, ο
Ασημάκης Θεοδώρου,
Θεοδώρου, από τη Ζάτουνα Αρκαδίας,
ο οποίος πήγε και φανέρωσε τα πάντα περί της Φιλικής Εταιρείας, στο δεξί χέρι του Σουλτάνου, τον
Χαλέτ Εφέντη,
Εφέντη, όπως λεπτομερέστερα θα αναφέρω
παρακάτω!!!
Επίσης από τις τάξεις των αστών και των απλών
ανθρώπων προέρχονταν και ο Νικόλαος Γαλάτης
και ο Κυριάκος Καμαρινός,
Καμαρινός, οι οποίοι πάτησαν τον
“Μέγα Όρκο” της Οργάνωσης και λόγω της επιορκίας τους αυτής, έβαλαν σε μεγάλο κίνδυνο την
ύπαρξη της Φιλικής Εταιρείας, η οποία αναγκάστηκε να τους δολοφονήσει, όπως θα αναφέρω πιο
κάτω!!!
Και μετά απ’ όλα τα παραπάνω, που ανέφερα
για τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, καθώς και
για όλους τους άλλους Έλληνες πατριώτες που τους
πλαισίωσαν και τους βοήθησαν, θυσιάζοντας ακόμη
και τη ζωή τους,
τους, για να πετύχει και να επιτευχθεί ο
σκοπός της ίδρυσής της, ήλθε και η στιγμή, για να
σας αναφέρω, με κάθε λεπτομέρεια και για τα άκρως
λυπηρά γεγονότα τη ς δολοφονίας των δύο πιο πάνω
άμοιρων εταίρων και σημαντικών στελεχών της: Νικόλαου Γαλάτη και Κυριάκου Καμαρινού
Καμαρινού,, καθώς
και μερικών άλλων επιόρκων και προδοτών της Οργάνωσης και κατ’ επέκταση της πατρίδας μας!!!
Όπως πολλές φορές το έχω αναφέρει, οι παραπάνω τρεις ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, καθώς
και όλοι οι άλλοι, που στην αρχή, τους πλαισίωσαν
κι έγιναν μέλη της “Ανωτάτης Αρχής”,
Αρχής”, ίδρυσαν
την Οργάνωση αυτή, έχοντας ως κύριο σκοπό: το
το
ξεσκλάβωμα του υπόδουλου Ελληνικού Έθνους,
από τη μακρόχρονη σκλαβιά των Τούρκων,
Τούρκων, ορμόμενοι αποκλειστικά, από αγνό και άδολο πατριωτισμό και αδιάλλακτο μίσος κατά του βάρβαρου
ανατολίτη δυνάστη!!!
Για όλους αυτούς τους πιο πάνω Έλληνες πατριώτες, ο παραπάνω σκοπός της ίδρυσης της Φιλικής Εταιρείας, ήταν απόλυτα Ιερός και Άγιος και
γι’ αυτό όποιος πατούσε τον “Μέγα Όρκο” της,
έβαζε σε κίνδυνο τα Ιερά και Όσια του Ελληνισμού και εθεωρείτο άθλιος προδότης του Γένους
του και η μοίρα των προδοτών είναι προδιαγεγγραμμένη: Θάνατος!!!
Συνεχίζεται …
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Καλλιτεχνική
γωνιά
ΜουσικοΦΙΛΙΑ
Επιμέλεια: Β. Δρακόπουλος
Η στήλη αυτή αποτελεί ένα μουσικό βοήθημα για όσους επιθυμούν να δραπετεύουν, έστω
και για λίγο, από την καθημερινότητα, μέσα από ήχους και μελωδίες το άκουσμα των οποίων
οδηγεί πολλές φορές σε μυστηριώδεις οδούς. Σε κάθε τεύχος φιλοξενούμε κριτικές δίσκων,
αφιερώματα σε εκπροσώπους της μουσικής τέχνης, ιστορικές αναδρομές σε μουσικά δρώμενα,
κ.ά. γραμμένα από όλους εμάς οι οποίοι πιστεύουμε ότι η μουσική δεν αποτελεί απλώς διασκέδαση, αλλά τρόπο ζωής.
Πάρτε μολύβι και χαρτί ή έναν επεξεργαστή κειμένου σε έναν Η/Υ και μοιραστείτε μαζί μας τις εντυπώσεις σας για
έναν αγαπημένο σας ή όχι δίσκο, κάνετε μία ανάλυσή του ή γράψτε ένα άρθρο για μία μουσική καλλιτεχνική προσωπικότητα η οποία σας έχει επηρεάσει ποικιλοτρόπως. Στείλτε τα κείμενά σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση vasilios@
di.uoa.gr και… αναμείνατε στο στερεοφωνικό σας. Πάντοτε υπάρχει λίγος χρόνος για ένα καινούργιο άκουσμα.
Στο τρέχον τεύχος: Το συγκρότημα των Red Hot Chili Peppers, ιδρυθέν στο Los Angeles το 1983,
εμφανίσθηκε το βράδυ της Τρίτης 4 Σεπτεμβρίου στο Ο.Α.Κ.Α. για μία και μοναδική συναυλία στην
Ελλάδα εντός των πλαισίων της παγκόσμιας περιοδείας τους. Το είδος της μουσικής του συγκροτήματος
αποτελείται, κατά κύριο λόγο, από rock και funk καθώς και από στοιχεία άλλων ειδών, όπως punk rock
και psychedelic rock. Κατέφθασαν λοιπόν οι Josh Klinghoffer (κιθαριστής), ο οποίος έχει προστεθεί πλέον
δίπλα στους, Anthony Kiedis (φωνητικά), Michael «Flea» Balzary (βαθύφωνος κιθαριστής) και Chad
Smith (τυμπανιστής), αντικαθιστώντας το 2009 τον αγαπημένο του κοινού John Frusciante. Τη συναυλία
του δημοφιλούς συγκροτήματος άνοιξαν τα συγκροτήματα AAAK (As Able As Kane) και Sunny Side of
the Razor.
Red Hot Chili Peppers
Για να αναζητήσουμε τις ρίζες του συγκροτήματος, πρέπει να ανατρέξουμε στα μαθητικά έτη
των Anthony Kiedis, Michael Balzary και Hillel
Slovak στο γυμνάσιο Fairfax, στην Καλιφόρνια
των Η.Π.Α. Ο Αnthony έγραφε ποίηση, ενώ οι
Michael και Hillel είχαν επιδείξει ήδη το τάλαντό
τους στα μουσικά όργανα. Συντόμως, οι τρεις φίλοι ένωσαν τις δυνάμεις τους για τη δημιουργία
ενός συγκροτήματος. Οι αρχικές επιρροές είχαν τη
βάση τους τόσο στη σκηνή του L. A. punk (με
συγκροτήματα όπως Germs, Black Flag, Fear,
Minutemen), όσο και τη σκηνή του funk (με
συγκροτηματα όπως Parliament-Funkadelic, Sly
and the Family Stone κ.ά.).
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ
Μαζί με τον τέταρτο φίλο Jack Irons στα τύμπανα άρχισαν εντατικές δοκιμές οι οποίες οδήγησαν στη δημιουργία του συγκροτήματος Tony
Flow & the Miraculously Majestic Masters of
Mayhem. Μετά την ίδρυση ακολούθησαν οι ζωντανές εμφανίσεις. Στην αρχή της δεκαετίας του
1980 το συγκρότημα εμφανιζόταν κυρίως σε strip
bars όπου έβγαιναν στη σκηνή σχεδόν γυμνοί. Γύρω
στο 1983 λοιπόν, ο Balzary άλλαξε το όνομά του
σε Flea και το συγκρότημα άλλαξε την ονομασία
του σε Red Hot Chili Peppers. Η προαναφερόμενη σύνθεση δεν είχε μεγάλη διάρκεια, καθώς οι
Slovak και Irons προτίμησαν να αποχωρήσουν για
να αφιερωθούν σε μία άλλη δραστηριότητα, τους
55
What Is This. Mε τους Jack Sherman στην κιθάρα και Cliff Martinez στα τύμπανα, οι Peppers
υπογράφουν στην εταιρεία EMI και το 1984 κυκλοφορούν το πρώτο τους λεύκωμα «The Red
Hot Chili Peppers».
Στο μεταξύ, η δραστηριότητα των What Is
This δεν άντεξε πολύ και έτσι το 1985 οι Slovak
και Irons επέστρεψαν στο αρχικό συγκρότημα για
την κυκλοφορία του «Freaky styley» χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, αλλά και του «The uplift mofo
party plan» το οποίο ακολούθησε δύο έτη αργότερα. Το τελευταίο κέντρισε αρκετά το ενδιαφέρον
του μουσικού κόσμου, ενώ το ίδιο συνέβη με το
επόμενό τους «The Abbey road E.P.» το οποίο
κυκλοφόρησε το 1988. Καθώς τα πράγματα έδειχναν να κυλούν ομαλά για τους Red Hot Chili
Peppers, ένα εκ των μελών τους, ο Slovak χάνει τη
ζωή του από υπερβολική δόση ηρωίνης τον Ιούνιο
του 1988. Ύστερα από αυτό ο Irons εγκαταλείπει
οριστικώς το συγκρότημα, ενώ στη νέα παράταξη προστίθεται για λίγο ο κιθαριστής Blackbyrd
McKnight των Parliament και ο τυμπανιστής
D.H. Peligro των Dead Kennedys. Η τελική
σύνθεση περιλαμβάνει τους John Frusciante και
Chad Smith στη θέση τους. Με αυτήν την σύνθεση το 1989 οι Peppers κυκλοφορούν το λεύκωμα
«Mother’s milk» εντός του οποίου περιλαμβάνεται
η διασκευή «Higher ground» του Stevie Wonder
η οποία γνωρίζει αμέσως επιτυχία χάρις στις πολλαπλές αναμεταδόσεις της σύντομης εικονοσειράς
στον μουσικό δίαυλο MTV.
Το 1992 και καθώς το συγκρότημα περιοδεύει, ο Frusciante αναγκάζεται να εγκαταλείψει λόγω
εθισμού στα ναρκωτικά. Το επόμενο θέρος ο Arik
Marshall λαμβάνει τη θέση του Frusciante και να
οι Red Hot Chili Peppers επικεφαλής στη σκηνή
της Πανηγύρεως Lollapalooza II. Λίγο καιρό μετά
η σύνθεση του συγκροτήματος αλλάζει για άλλη
μία φορά, όμως η πορεία των Red Hot Chilli
Peppers συνεχίζει προς την κορυφή. Είναι αυτή η
ίδια πορεία η οποία τους έχει φέρει τόσο υψηλά
στον κατάλογο με τα σημαντικότερα συγκροτήματα του χώρου της ροκ μουσικής.
Έχουν κερδίσει επτά βραβεία Grammy και
έχουν πουλήσει άνω των 80 εκατομμυρίων λευκωμάτων ανά τον κόσμο. Το 2012 παρουσιάστηκαν
στο Rock and Roll Hall of Fame. Ο αστερίσκοςέμβλημα των Red Hot Chili Peppers αντιπροσωπεύει το άπειρο, μια δημιουργική δύναμη χωρίς
αρχή, χωρίς τέλος, πάντοτε σε κίνηση.
04/09/2012
O.A.K.A.
Το ιστορικό συγκρότημα των Red Hot Chili
Peppers από το Los Angeles κλείνει πια 29 έτη
μουσικής πορείας και φιλοξενήθηκε στη χώρα μας
για μία συναυλία. Εδώ και αρκετό καιρό είχαν εξαντληθεί τα εισιτήρια για την αρένα, ενώ η ανταπόκριση του κοινού είχε φανεί από τα πρώτα μόλις
λεπτά της προπώλησης αφού, όπως σημείωσαν οι
διοργανωτές, η ζήτηση ξεπέρασε όλες τις προηγούμενες πωλήσεις στην Ελλάδα μέσω διαδικτύου. Παραλλήλως, αρκετοί ήταν εκείνοι οι οποίοι
είχαν περάσει από τα εκδοτήρια προπώλησης.
Ο τραγουδιστής Anthony Kiedis, ο βαθύφωνος κιθαριστής Michael Flea Balzany, ο τυμπανιστής Chad Smith και ο κιθαριστής Josh
Klinghoffer ανέβηκαν στην ειδικά διαμορφωμένη
σκηνή και έβαλαν φωτιά. Ένα ολόκληρο στάδιο
τραγουδούσε το «Californication» με το συγκρότημα Red Hot Chili Peppers την Τρίτη το βράδυ
σε αυτήν την πρώτη εμφάνιση των Αμερικανών
μουσικών στην Ελλάδα. Χιλιάδες κόσμου κατέκλυσε το Ο.Α.Κ.Α., ενώ ενθουσιασμό αλλά και ένα
εξαιρετικό θέαμα πρόσφερε το συγκρότημα στους
Έλληνες οπαδούς της ροκ σκηνής.
H εµφάνιση των Sunny Side of the Razor
Τη συναυλία του δημοφιλούς συγκροτήματος
άνοιξε λίγο μετά τις 19:00 τo συγκρότημα Sunny
Side of the Razor. Οι Sunny Side of The Razor
είναι το ελληνικό συγκρότημα το οποίο επιλέχθηκε
από τη διαχειριστική ομάδα των Red Hot Chili
Peppers ώστε να προετοιμάσουν το έδαφος για
την παρθενική και πολυαναμενόμενη εμφάνιση του
μεγάλου συγκροτήματος στην Ελλάδα. Πρόκειται
για το συγκρότημα της γνωστής ηθοποιού Σάννυ
Χατζηαργύρη.
56
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ
Στις 20:15 εμφανίσθηκαν στη σκηνή οι AAAK
(As Able As Kane). Το συγκρότημα «γεννήθηκε»
στα τέλη της δεκαετίας του 1980 στο Manchester
– το οποίο εκείνη την εποχή αναφερόταν παντού
ως MADchester – και στη σκηνή του κυριαρχούσαν συγκροτήματα, όπως οι Happy Mondays και
οι Stone Roses.
Με επευφημίες και χειροκροτήματα το κοινό υποδέχθηκε στη σκηνή τους Red Hot Chili
Peppers στις 21:45 μ.μ. oι οποίοι άρχισαν την
πολυαναμενόμενη συναυλία τους με το τραγούδι
«Monarchy of roses». Μετά το εναρκτήριο κομμάτι της συναυλίας τους και πριν περάσουν στο
δεύτερο, ο Flea, αφού χαιρέτησε το αθηναϊκό
κοινό, παρουσίασε τον Chad Smith, τυμπανιστή του συγκροτήματος. Ο Smith προχώρησε σε
μία μοναδική μονωδία, προλογίζοντας το «Dani
California» και κάνοντας τον κόσμο να παραληρεί
και να χειροκροτεί ασταμάτητα. Από το δεύτερο
κιόλας κομμάτι, ο τραγουδιστής Anthony Kiedis
έβγαλε τη μπλούζα του πετώντας την στον κόσμο.
Η συναυλία συνεχίστηκε με το γνωστό και αγαπημένο «Can’t stop», ενώ πριν το τέταρτο τραγούδι («Scar tissue»), ο τραγουδιστής, είπε: «Χαιρετούμε την Ελλάδα. Είναι η πρώτη φορά κατά την
οποία ευρισκόμαστε στη χώρα σας, είναι γελοίο,
αλλά τώρα ευρισκόμαστε εδώ, κοντά σας!». Σε...
ανύποπτη χρονική στιγμή, ο Flea, απευθυνόμενος
στον τραγουδιστή, είπε: «You are a fucking Greek
god», (σ.σ. είσαι ένας Έλληνας Θεός).
Η συναυλία συνεχίζεται με γνωστές επιτυχίες,
όπως το «Parallel Universe», το «Hey now» και
το «Under the bridge». Να σημειωθεί ότι ο ήχος,
όπως ανέφεραν οι παρευρισκόμενοι, ήταν εκπληκτικός και παρέπεμπε σε θάλαμο ηχογραφήσεων.
Στο μεταξύ, πανικός επικράτησε περί τις 22:30
όταν ο Anthony επιδόθηκε για ήμισυ περίπου του
λεπτού σε μοναδικές χορευτικές επιδείξεις, συνοδευόμενος από τη βαθύφωνη κιθάρα του Flea.
Λίγα λεπτά αργότερα ο βαθύφωνος κιθαριστής,
απευθυνόμενος στο κοινό είπε: «Είστε ένας υπέροχος και θερμός λαός που μας έχει αγκαλιάσει.
Βλέπουμε και ακούμε στην τηλεόραση ότι οι Έλληνες είναι ένας ταλαιπωρημένος λαός, όμως εμείς
έχουμε δεχθεί μόνο αγάπη και καλή φιλοξενία από
εσάς».
Πέντε λεπτά πριν τις 23:00 το στάδιο σείστηκε
για άλλη μία φορά στο άκουσμα της γνωστής επιτυχίας «Californication». Περί τις 23:10 χαιρέτησαν το κοινό το οποίο ευρισκόταν σε «έκσταση»
με αποτέλεσμα οι θεατές να ανάψουν καπνογόνα
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ
ζητώντας την επιστροφή τους. Μετά από πέντε λεπτά το συγκρότημα επέστρεψε στη σκηνή. Σε συναυλία τους στη Βουλγαρία το περασμένο Σάββατο, οι Red Hot Chili Peppers έπαιξαν έξι ακόμη
κομμάτια κατά τη διάρκεια της ανάκλησης.
Η ανάκληση ήταν η πιο «καυτή» στιγμή της
βραδιάς. Ο Flea επιδόθηκε σε ακροβατικά, ενώ
ελληνικές σημαίες ανέμιζαν δίπλα στα ηχεία. Ο κιθαριστής φορούσε μία μπλούζα με την ελληνική
σημαία αναγράφοντας «Wιth you Greece».
Η συναυλία ολοκληρώθηκε περίπου στις 23:40.
Πριν κατέβει από τη σκηνή, ο Flea ευχαρίστησε
την Ελλάδα «που μας υποδέχθηκε, που μας έδωσε
τη χαρά να παίξουμε για αυτό το υπέροχο κοινό.
Είστε καταπληκτικοί, ευχαριστούμε που μας δώσατε την ευκαιρία να δώσουμε μία παράσταση για
εσάς». Στη συνέχεια, προσκάλεσε όλους τους ανθρώπους να στηρίξουν τα παιδιά που ασχολούνται
με τη μουσική «γιατί η μουσική είναι η φωνή των
λαών, της αγάπης και των ανθρώπων και πρέπει να
ακούγεται», όπως είπε χαρακτηριστικώς.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι λίγο μετά την εμφάνιση των Red Hot Chili Peppers στη σκηνή άνοιξε
η είσοδος 35 από όπου εισήλθαν φανατικοί θαυμαστές του συγκροτήματος χωρίς να πληρώσουν
εισιτήριο. Για ιστορικούς λόγους, αναφέρουμε τις
τιμές των εισιτηρίων εν καιρώ λιτότητος:
PL1 (θύρες 1,35,2,34): 35 ευρώ
PL2 (Pitch - Αρένα): 45 ευρώ
PL3 (θύρες 4,6,30,32): 45 ευρώ
PL4 (θύρες 3,5,8,10,12,24,26,28,31,33): 65
ευρώ
PL5 (θύρες 7,9,11,13Α,23B,25,29):75 ευρώ
PL6 (Pitch-Front of Stage): 75 ευρώ
57
Τα Κοινωνικά μας
Συγχαίρουμε τον εγγονό μας Κωνσταντίνο Χαραλάμπους Κωτούζα, γιο
της κόρης μας Αντωνίας Θεοδωρακοπούλου-Κωτούζα, που ευδοκίμως τελείωσε τη Σχολή των Ευελπίδων και στις 18 Ιουλίου 2012 ορκίσθηκε Ανθυπολοχαγός
Πεζικού.
Του ευχόμαστε καλή σταδιοδρομία στο Στράτευμα και στους γονείς του να τον
καμαρώσουν και Στρατηγό.
Για τη χαρά μας αυτή προσφέρουμε 50 ευρώ στην Αδελφότητα, 25 ευρώ στο
Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου και 25 ευρώ στην Εκκλησία του Χωριού μας.
Ο παππούς του Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος
Η γιαγιά του Αλεξάνδρα Θεοδωρακοπούλου
ΠΕΡΑΣΑΝ ΣΤΑ Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι.:
1. Καραμάνος Γεώργιος του Αντωνίου στη
Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών του Οικονομικού Σώματος στη Θεσσαλονίκη.
2. Κυριακούλης Αλέξιος του Κων/νου στο
τμήμα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών
& Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών.
3. Μίντζιας Κυριάκος του Χρήστου στη
Σχολή Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας
Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
4. Οικονόμου Ελευθέριος του Αθανασίου
στη σχολή Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών
Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
στην Κόρινθο.
5. Χατζή Φωτεινή του Παναγιώτου ΤΕΙ
Σητείας Κρήτης.
Ο Πρόεδρος και τα μέλη του ΔΣ της Αδελφότητας εκφράζουν τα θερμά τους συγχαρητήρια σε όλες τις επτυχούσες και όλους τους επιτυχόντες
στίς Πανελλαδικές Εξετάσεις που εγγράφονται στίς αντίστοιχες σχολές των ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας μας και έλκουν τήν καταγωγή τους καθ’
οιονδήποτε τρόπο από τό χωριό μας Φίλια Καλαβρύτων, τούς εύχονται καλές σπουδές καί παρακαλούμε όσες και όσους δεν δημοσιεύονται τα
ονόματά τους, νά ενημερώσουν την Αδελφότητα για την επιτυχία τους, προκειμένου να δημοσιευτούν στο επόμενο τεύχος.
1. Τους γάμους τους τέλεσαν την Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2012 στον Ι. Ναό
Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ανθούσας Αττικής, ο Παναγιώτης Δ. Χρονόπουλος και
η συμπατριώτισσά μας Γεωργία Βουρλή, θυγατέρα του Ομότιμου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής
του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αθανασίου Θ. Βουρλή.
2. Τους γάμους τέλεσαν το Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 2012 στον Ι. Ναό Αγίας Μαρίνας στο Πόρτο
Ράφτη ο Απόστολος Δρίβας και η συμπατριώτισσά μας Θεοδώρα Φωτίου-Χριστοδούλου.
Τους ευχόμαστε ολόψυχα να ζήσουν ευτυχισμένοι!
1. Το Σάββατο στις 28 Απριλίου 2012 το ζεύγος κ. Χαράλαμπου Ντόκου και
της συμπατριώτισσά μας κας Αθανασίας Καραμάνου από τα Φιλέϊκα Καλύβια βάφτισαν την πρωτότοκη κορούλα τους στον Ι. Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Καλλιθέα και
της έδωσαν το όνομα Όλγα.
Νονοί της είναι ο Νίκος Χαρέλας και η Άντζυ Καποδίστρια.
2. Την Κυριακή 29 Ιουλίου 2012 ο συμπατριώτης μας κ. Αθανάσιος Θεοδώρου Χριστόπουλος και
η σύζυγός του κα Μαρία-Αλεξάνδρα Σεραφειμίδου βάφτισαν την κορούλα τους στον Ι. Ναό των Ισαποστόλων Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Βαρυμπόμπη και της έδωσαν το όνομα Μαρία-Ειρήνη.
Τους ευχόμαστε ολόψυχα να τους ζήσουν!
58
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ
ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
Την Κυριακή 29 Ιουλίου 2012 τελέστηκε
στον Ι. Ναό Αγ. Μαρίνας Μυρτιάς Αιγίου το
40ήμερο μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του αείμνηστου συμπατριώτη μας Βασιλείου
Παν. Καραθανάση.
Την Κυριακή 2 Σεπτεμβρίου 2012 τελέστηκε
στον Ι. Ναό Ζωοδόχου Πηγής Καλυβίων Φιλίων
το ετήσιο μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής
του αείμνηστου συμπατριώτη μας Αυγερινού Θ.
Αναστασόπουλου.
Ο Θεός να τους αναπαύσει!
ΕΦΥΓΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ
Πέθανε στην Αργεντινή ο γιος του συμπατριώτη μας Κωνσταντίνου Θεοδοσίου και εγγονός
του αείμνηστου Φώτη Θεοδοσίου, Νικόλαος
αιφνιδίως από καρδιακή προσβολή.
Πέθανε στο χωριό μας τη Δευτέρα 6 Αυγούστου 2012 ο συμπατριώτης μας Παναγιώτης Ι. Παπαγιαννακόπουλος και κηδεύτηκε
πάνδημα την επομένη Τρίτη 7 Αυγούστου 2012 στην Εκκλησία του Χωριού μας.
Το 40ήμερο μνημόσυνό του τελέστηκε την
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2012 στην Εκκλησία
του Χωριού μας.
Την Δευτέρα 6 Αυγούστου
2012 ανήμερα του Σωτήρος,
πέθανε στην Αθήνα όπου διέμενε ο συμπατριώτης μας Βλάσης
Χάντζιος (από τον ιό του Δυτικού Νείλου). Η νεκρώσιμη ακολουθία τελέστηκε
την επομένη στον ιερό ναό της Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού και η ταφή έγινε στο κοιμητήριο Χολαργού.
Ευχαριστούμε όλους όσους μας συμπαραστάθηκαν στο μεγάλο μας πένθος.
Ο Βλάσης μας αγαπούσε όλους, ξένους και
κοντινούς και τον αγαπούσαν όλοι. Μας έφυγε
σαν το πουλάκι μέσα σε τρεις μέρες.
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ
Ο Θεός να αναπαύσει την ψυχούλα του.
Το 40ήμερο μνημόσυνό του τελέστηκε στις
9-9-2012 στη Φανερωμένη Χολαργού.
Εις μνήμην του οι αδελφές του δίνουν:
1) Για τον Άγιο Βλάσιο 300 ευρώ
2) Για τον Άγιο Αθανάσιο 300 ευρώ
3) Για την Παναγία Καλυβίων 200 ευρώ
4) Για τον Σύλλογό 200 ευρώ.
Ελένη Σκαρπέτη
Πέθανε στην Αθήνα την Τετάρτη 5 Σεπτεμβρίου 2012 ύστερα από ατύχημα η συμπατριώτισσά μας Αθανασία Ι. Σιδέρη σύζυγος Θεοδώρου Λυμπεράκη και κηδεύτηκε την επομένη Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2012 στον Κοιμητήριο του
Κόκκινου Μύλου.
Το 40ήμερο μνημόσυνό της τελέστηκε την
Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2012 στον Ι. Ναό της
Αγίας Ευθυμίας στη Νέα Χαλκηδόνα.
Πέθανε ο Αντώνιος Παναγιωτόπουλος, γιος
του αείμνηστου συμπατριώτη μας Θεοδώρου
Παναγιωτόπουλου και κηδεύτηκε στο Αγρίνιο.
Ο Θεός να τους αναπαύσει!
Στους οικείους εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια και ευχόμεθα την εξ ύψους παρηγο­
ρίαν!
59
Ανέκδοτες Ιστορίες και Διηγήσεις
ΦΙΛΕΪΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
7) Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΑΦΗΣΕ …
“ΑΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΟ” ΤΟΝ
ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ!!!
Το είπα και το … ξαναματαλέω! Το χιούμορ, δηλαδή το
αθώο ευφυολόγημα του ανηψιού μου του Γιάννη, αυτού του
απίθανου … σκαθαριού, είναι
μέσα στο αίμα του και ανά πάσα στιγμή κι εκεί που
δεν το περιμένεις, στο … ξεφουρνίζει ζεστό ζεστό και
… τραγανό, σαν … Σαλονικιώτικο κουλούρι, όπως
ακριβώς το ξεφούρνισε και στον ουρολόγο Χειρουργό
Γιατρό, που χειρούργησε τον πατέρα του τον αείμνηστο
ξάδελφό μου τον Ηλία Παπαρρηγόπουλο!
Όταν ζούσε ο Ηλίας, χρειάστηκε κάποτε να μπει
στο χειρουργείο, για αφαίρεση του “προστάτη” του και
μετά από μιάμιση ώρα περίπου, βγήκε απ’ το Χειρουργείο ο Χειρουργός γιατρός που τον χειρούργησε και χαμογελώντας ανακοίνωσε στον Γιάννη και στους λοιπούς
συγγενείς του Ηλία ότι: όλα πήγαν πολύ καλά και ότι,
δεν πρέπει να ανησυχούν για τίποτα!
Ο Γιάννης, μαζί με τους άλλους, ευχαρίστησε βέβαια
τον Γιατρό δεόντως, αλλά δεν αρκέστηκε μόνο σ’ αυτό
και το πήγε το πράγμα λίγο … παρακατούλια, κάνοντας
τον Γιατρό να … κιτρινίσει προς στιγμήν!
Πήρε λοιπόν το πιο σοβαρό ύφος, που θα μπορούσε να πάρει και μπροστά σε όλους, εκεί στον διάδρομο
της κλινικής, είπε στον καημένο τον Χειρουργό τα εξής:
“Γιατρέ μου, όλα καλά και άγια τα έκανες, αλλά έχω
ένα μεγάλο παράπονο από σας!”
Ο Γιατρός, ο οποίος δεν ήξερε ο καψερός, τι …
σκαθάρι ήταν αυτός ο ανηψιός μου, τα έχασε, κιτρίνισε
και μόλις κατόρθωσε να ψελλίσει: “Μα τι παράπονο
μπορείτε να έχετε από μένα, αφού όλα, όπως σας είπα,
πήγαν πολύ καλά και ο πατέρας σας, χαίρει άκρας
υγείας;”.
“Και βέβαια έχω παράπονο από σας Γιατρέ, γιατί αφαιρώντας τον “προστάτη”, αφήσατε τον πατέρα
μου εντελώς … απροστάτευτον!”, είπε ο αδιόρθωτος
ανηψιός μου κι οπισθοχώρησε μερικά βήματα, για να
γλιτώσει από καμιά πιθανή ξεγυρισμένη κλωτσιά του
Γιατρού, αλλά αιφνιδιασμένος ο Γιατρός, από το παραπάνω απίθανο … “παράπονο” του Γιάννη, δεν είχε
60
Γιάννη Α. Παπαρρηγόπουλου
τέτοια πρόθεση και όχι μόνον αυτό, αλλά μόλις αντελήφθη ότι ο Γιάννης τον … “δούλευε”, άρχισε να χαμογελάει και να του φεύγει η … πανάδα απ’ το πρόσωπό
του, δηλαδή η υποκίτρινη χροιά του δέρματός του!!!
8) Ο ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ ΚΑΙ Η … “ΑΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ”!!!
Πριν ο Γιάννης πάρει τη σύνταξή του, υπηρετούσε
μαζί με έναν συνάδελφό του, που τον έλεγαν: Βασιλάκη, σε κάποιο γραφείο του Ο.Τ.Ε.!
Συνήθως ο Βασιλάκης, τις περισσότερες ώρες της
ημέρας, βρισκόταν για υπηρεσιακούς λόγους, εκτός του
γραφείου των, στο οποίο παρέμενε μόνος του ο ανηψιός μου ο Γιάννης και ο Βασιλάκης όταν έφευγε του
έλεγε: “Γιάννη, αν πάρουν από καμιά τράπεζα και με
ζητήσουν, πεσ’ τους ότι, θα τους τηλεφωνήσω αμέσως
μόλις γυρίσω!”!!!
Πραγματικά, έπαιρναν καθημερινά τηλέφωνο, από
διάφορες τράπεζες και ζητούσαν κατεπειγόντως τον Βασιλάκη και όταν αυτός επέστρεφε, ρωτούσε τον Γιάννη:
“Γιάννη, με πήραν από καμιά τράπεζα, όσο απουσίαζα;” και ο Γιάννης του αράδιαζε έναν κατάλογο, ο οποίος είχε μέσα, σχεδόν όλες τις γνωστές τράπεζες, όπως:
την Εθνική, την Εμπορική, την Αγροτική, την Ιονική
και Λαϊκή, την Πίστεως, την Εργασίας και άλλες και ο
Βασιλάκης μόλις ο Γιάννης τελείωνε την ανάγνωση του
καταλόγου, του έλεγε πάντοτε: “Καλά, άστες να παίρνουν! Τους χρωστάω από δάνεια που έχω πάρει!”!!!
Κάποια μέρα, απ’ τις πολλές ο Γιάννης δεν κρατήθηκε και είπε στον Βασιλάκη, ο οποίος, όπως λέει ο ίδιος ο
Γιάννης, ήταν καλό παιδί κατά τα άλλα: “Ρε Βασιλάκη,
έχω μια απορία, μπορείς να μου τη λύσεις;”
“Για ποιο πράγμα έχεις απορία;”, αντιρώτησε τον
Γιάννη ο Βασιλάκης και ο Γιάννης του είπε: “Ρε Βασιλάκη, όταν απουσιάζεις εκτός γραφείου, σχεδόν όλες
οι τράπεζες της Ελλάδας, μ’ έχουν μουρλάνει να σε
ζητάνε στο τηλέφωνο! Τι στο … καλό! Σε ούλες χρωστάς;”, ρώτησε εκφράζοντας την απορία του ο Γιάννης,
στον συνάδελφό του τον Βασιλάκη κι αυτός του … ικανοποίησε και του έλυσε την απορία, λέγοντάς του λίαν
… ευθαρσώς: “Δυστυχώς σε ούλες Γιαννάκη μου!”,
για να δεχτεί κατάστηθα το φαρμακερό ευφυολόγημα
του “Ναουμόγιαννη Νο 2”, ο οποίος του είπε: “Μόνο
από την … “Αγία Τράπεζα”, δεν έχουν τηλεφωνήσει
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ
ακόμη Βασιλάκη! Φαίνεται ότι, μόνο σ’ αυτή δεν …
χρωστάς!”!!!
9) Η ΧΡΥΣΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΑΝΗΜΕΡΑ ΤΩΝ … ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ!!!
Όπως οι περισσότεροι από σας γνωρίζετε, οι συμπέθεροί μου οι Καρκαλετσαίοι, ονομάζονται και Θεοδώρου και κάποια χρονιά, ανήμερα της εορτής των Αγίων Θεοδώρων, το … στρεβλό, με την έννοια του “sui
generis” μυαλό του Γιάννη, συνέλαβε την φαεινή ιδέα
να εκμεταλλευτεί την περίσταση και να … ευχηθεί τα
… “χρόνια πολλά!”, για την … ονομαστική της εορτή,
στην πρώτη του ξαδέλφη Χρύσα Θεοδώρου (Καρκαλέτση)!!!
Όταν η Χρύσα του απάντησε ότι, δεν γιορτάζει
εκείνη την ημέρα, ο Γιάννης την … αποστόμωσε λέγοντάς της: “Σήμερα είναι η εορτή των Αγίων Θεοδώρων κι επομένως γιορτάζετε όλοι οι … ΘεοδώρουΚαρκαλετσαίοι!”!!!
Μπροστά στο παραπάνω ατράνταχτο … επιχείρημα
του απίθανου εξαδέλφου της, η καημένη η Χρύσα έμεινε εντελώς άφωνη! Άλλωστε τι θα μπορούσε να ειπεί
και να αντιλέξει, απαντώντας στο χαρισματικό αυτό …
σκαθάρι, από τα βραχώδη “Μουζακέικα”;
10) ΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΝΟΜΟ … ΣΕΡΡΩΝ!!!
Δηλώνω λίαν ευθαρσώς ότι: δεν είμαι … μισογύνης
και ακόμη ότι δεν είναι καθόλου … αφοριστικό, αυτό
που θα σας ειπώ πιο κάτω, αλλά είναι … παγκοίνως
γνωστόν ότι, ότι οι γυναίκες, πλην ελαχίστων τιμητικών
εξαιρέσεων, δεν τα πάνε καθόλου καλά με την … ερμαδιακή τη Γεωγραφία, ούτε καν αυτής της κατακαημένης της … Ψωροκώσταινας!!!
Οι παλιές Ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες, είναι
γεμάτες από … γυναικεία … μαργαριτάρια παντελούς
αγνοίας της Γεωγραφίας, τόσο της Ελλάδας, όσο και
της Παγκόσμιας!
Σας κάνω μια εντελώς … φιλική σύσταση: Να προσέχετε πολύ, όταν βλέπετε παλιές Ελληνικές ταινίες, μη
σας βγάλει κανένα μάτι, κάποιο γυναικείο … γεωγραφικό μαργαριτάρι, όπως: “Η Αυστραλία είναι … πρωτεύουσα της … Αργεντινής!”, που λέει η μία πρωταγωνίστρια της ταινίας και αμέσως μετά τη … διορθώνει
η άλλη λέγοντάς της: “Κάνεις λάθος αγαπητή μου! Η
Αυστραλία, δεν είναι πρωτεύουσα της Αργεντινής,
αλλά της … Βραζιλίας!”!!!
Μα θα μου πείτε ότι, αυτά είναι … ευφυολογήματα
των συγγραφέων και των σεναριογράφων των παραπάνω
κινηματογραφικών ταινιών, αλλά εγώ και ο ανηψιός μου
ο Γιάννης του Ηλία, θα σας διαψεύσουμε με τα παρακάτω πραγματικά περιστατικά!
Κάποτε σε συζήτηση μέσα στο σπίτι μου, μια νεαρή
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ
κυρία ισχυριζόταν ότι “η αδελφή της που ήταν στην
Αθήνα, πήγε οδικώς στην Κυλλήνη, για να περάσει
στη Ζάκυνθο, μέσω … Λαμίας!”!!!
Εγώ, για να διαπιστώσω, αν μιλούσε σοβαρολογώντας και αν όχι, το … εύρος της αγνοίας της, της είπα
με σοβαρό ύφος ότι: “για να πας στην Κυλλήνη, δεν
περνάς από τη … Λαμία, αλλά από τη … Λάρισα” κι
αυτή μου απάντησε ως εξής: “Μπορεί να έχετε δίκιο
κύριε Παπαρρηγόπουλε, αλλά η αδελφή μου, από την
Αθήνα, πήγε στην Κυλλήνη μέσω Λαμίας!”!!!
Εγώ, μετά από την πιο πάνω απάντηση της, περί ής
ο λόγος, κυρίας, για να μην εκφραστώ λίαν απρεπώς,
προτίμησα να ποιήσω τη … νήσσαν, όπερ εστί, νεοελληνιστί, να κάνω την … πάπιαν!!!
Η Αγγελικούλα που λέτε, ήταν μία, επί συμβάσει,
νεαρή υπάλληλος του Ο.Τ.Ε. και συνεπώς συνάδελφος
του “Ναουμόγιαννη Νο 2” και πάρα πολύ καλό κορίτσι, κατά τη γνώμη του, αλλά από γνώσεις Γεωγραφίας, άστα να πάνε στον … τρίβολο, που λέει ο χύδην
όχλος!!!
Κάποια μέρα, ο Γιάννης, κάτι έψαχνε να βρει σε έναν
πελώριο πολιτικό χάρτη της Ελλάδας, διαστάσεων
2Χ2 μέτρων, που ήταν κρεμασμένος στον τοίχο του
γραφείου του και ξαφνικά άκουσε πίσω του την Αγγελικούλα να τον ρωτάει: “Κύριε Γιάννη, από ποιο μέρος
της Ελλάδας είστε;”!
“Από τα Καλάβρυτα!”, της απάντησε φυσικά ο
Γιάννης και η Αγγελικούλα χωρίς να χάσει καθόλου καιρό του είπε: “Α, ξέρω, ξέρω! Να τα βρω στο χάρτη;”
“Και δεν τα βρίσκεις!”, της απάντησε αδιάφορα ο
Γιάννης και από εκείνο το σημείο και μετά, άρχισε το
ατελείωτο ταξίδι και η φοβερή … περιπλάνηση, της
καημένης της Αγγελικούλας, πάνω στον πελώριο πολιτικό χάρτη της … Ψωροκώσταινας, που τέτοιο ταξίδι
και περιπλάνηση δεν το είχαν κάνει ούτε ο περιβόητος
ταξιδευτής Μάρκο Πόλο, μέχρι να φτάσει στην …
Κίνα, αλλά ούτε και ο … αδικημένος θαλασσοπόρος
Χριστόφορος … Περιστέρης, δηλαδή ισπανιστί: ο
Κριστομπάλ Κολόμπο (Κολόμπο: λένε το περιστέρι),
για να φτάσει στην … Αμέρικα και από πάνω, γαμώ την
ατυχία του, που έλεγε και η αείμνηστη Μαλβίνα, να χάσει και το όνομά της, που το “έκλεψε” κάποιος άσημος
… μαφιόζος Ιταλιάνος μικροθαλασσοπόρος, που τον
έλεγαν Αμέριγκο Βεσπούτσι!!!
Με τον δείκτη του δεξιού χεριού της υψωμένο και
σχεδόν ακουμπισμένο στον τεράστιο χάρτη η Αγγελικούλα, άρχισε από τη … Γαύδο της Κρήτης, να ψάχνει
για τα … Καλάβρυτα, ύστερα ανέβηκε προς τα πάνω
στον κατακαημένο Μοριά, χωρίς να τα εντοπίσει τα ερμαδιακά τόσο μικρά που είναι, ύστερα πέρασε τον …
Ισθμό της Κορίνθου, διάβηκε τον Σπερχειό ποταμό και
προσπέρασε ούλη τη Ρούμελη, μετά διάβηκε και τον
Πηνειό, χωρίς να πέσει μέσα και να πνιγεί, καθώς λέει
61
και το σχετικό άσμα και μετά αφού πέρασε και το στενό των Τεμπών και διέσχισε τη “μεγάλη φτωχομάνα”
και πανέμορφη Θεσσαλονίκη μας, τελικά εδέησε και
σταμάτησε στας … Σέρρας, οπότε με μεγίστη χαρά και
αγαλλίαση αναφώνησε, ως άλλος Αρχιμήδης, μετά το
περιώνυμο: “Εύρηκα” στο λουτρό του και είπε στον
Γιάννη: “Τα βρήκα κύριε Γιάννη! Εδώ είναι, στο Νομό
… Σερρών!”!!!
“Μπράβο Αγγελικούλα, σαΐνι είσαι στη Γεωγραφία! Εκεί στις … Σέρρες είναι τα … Καλάβρυτα,
αλλά δεν κατεβαίνεις καλύτερα τέσσερις πιθαμές προς
τα κάτω, μήπως και τα … πετύχεις τα ερμαδιακά!”,
της απάντησε ο “Κύριος Γιάννης” και η καημένη η
Αγγελικούλα, που κατάλαβε και το … βάθος και το
εύρος της αγνοίας της, στη Γεωγραφία της … Ψωροκώσταινας, έγινε κατακόκκινη σαν παπαρούνα!!!
11) Η ΓΙΩΤΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΣΕ ΝΑ “ΚΟΨΕΙ”
ΤΟΝ ΒΗΧΑ ΤΟΥ ΑΛΕΚΟΥ!!!
Αλλά το είπαμε και το ξαναείπαμε! Τα ευφυολογήματα του “Ναουμόγιαννη Νο 2” δεν έχουν τελειωμό,
γι’ αυτό θα σας αναφέρω κανά δύο ακόμη και μετά …
πάπαλα, γιατί “πιάστηκε” και το καημένο το χεράκι μου
γράφοντας!!!
Ο άνθρωπος αυτός είναι … συφορά! Εκεί που σου
μιλάει ή σου τηλεφωνάει, για ο,τιδήποτε θέμα, ξαφνικά
σου … ξεφουρνίζει το … αυτοσχέδιο και … αυτοστιγμιαίο καλαμπούρι του ή την απίθανη ατάκα του και εσύ
μένεις με το στόμα ανοιχτό σαν τον … χάνο και μετά
οπωσδήποτε σκας στα γέλια, γιατί το χιούμορ του είναι
“αθώο” και δεν σε προσβάλλει και κατά κύριο λόγο, δεν
έχει την πρόθεση να σε θίξει ή να σε μειώσει!!!
Άλλωστε και ο ίδιος, αν το φέρει η στιγμή, αυτοσαρκάζεται … αυτοσαρκαστικά, που λέει ο λόγος!
Όπως για παράδειγμα, όταν κάποτε κάποιος κακεντρεχής τον είπε … ανάκοντο, ο Γιάννης δεν έχασε καιρό
για να αυτοσαρκαστεί, λέγοντάς του: “Εγώ είμαι …
ανάκοντος! Εμένα που με βλέπεις, μόνο … σαράντα
πόντοι μου λείπουν για να είμαι .. δίμετρος!”!!!
Κάποια μέρα λοιπόν, πριν από κάμποσο καιρό, ο
Γιάννης είχε πάρει στο τηλέφωνο, τον συμπέθερό μου
και ξάδελφό του, τον Αλέκο Καρκαλέτση κι ενώ μιλούσαν, ξαφνικά ο Αλέκος άρχισε να βήχει!
Ο Γιάννης, άδραξε την ευκαιρία, για να κάνει χιούμορ σε βάρος του Αλέκου και τον ρώτησε: “Γιατί βήχεις Αλέκο;” Και ο Αλέκος εντελώς αθώα του απάντησε
ότι, ο βήχας του προέρχεται από κρυολόγημα, αλλά
ο Γιάννης του απάντησε περιπαιχτικά: “Δεν φταίει το
κρυολόγημα Αλέκο, αλλά η γυναίκα σου η Γιώτα, που
δεν σου έχει κόψει ακόμη το … βήχα!”!!!
62
12) Ο ΓΙΑΝΝΗΣ, Η ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ ΚΑΙ ΤΑ
… ΟΡΕΙΝΑ ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΙΑ … ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ!!!
Η Αγγελικούλα, για την οποία μιλήσαμε πιο πάνω,
κατά τη γνώμη του Γιάννη είναι ένα αρκετά έξυπνο κορίτσι και για την έλλειψη των γνώσεών της στη Γεωγραφία, δεν φταίει αυτή, αλλά το … ερμαδιακό Ελληνικό
Εκπαιδευτικό Σύστημα!
Προσωπικά είμαι υποχρεωμένος να συμφωνήσω
μαζί του, αλλά δεν μπορώ να μην καταλογίσω στην Αγγελικούλα μας και κάποια έλλειψη … γράδων … παρατηρητικότητας, για τον λόγο ότι, δεν αντελήφθη σχετικά εγκαίρως, τι … σκαθάρι είναι αυτός ο “τύπος”,
δηλαδή ο “Κύριος Γιάννης”, ο οποίος δεν χάνει καθόλου καιρό και ευκαιρία, για να “δουλέψει” τους πάντες
και τα πάντα, με αθώα ευφυολογήματα!!!
Αγγελικούλα μου, καλό μου κοριτσάκι, έπρεπε σχεδόν αμέσως να αντιληφθείς ότι, ο “Κύριος Γιάννης”,
όπως τον λες, είναι ένας … αθεράπευτα ευφυολόγος
άνθρωπος και ότι, εκ του έρκους των οδόντων του, δεν
υπάρχει περίπτωση να εξέλθει τίποτα άλλο, παρά αθώο
ευφυολόγημα!!!
Πάνω στο θέμα του χιούμορ, ο “Κύριος Γιάννης”,
έχει πάθει … διαστροφή, δηλαδή δεν είναι ένα φυσιολογικό άτομο, όπως είναι η συντριπτική πλειονότητα
των ανθρώπων!!!
Σε κάθε ερώτηση που του κάνεις, αυτός δεν μπορεί,
παρά να σου απαντήσει με ευφυολόγημα και το χειρότερο είναι, πως είναι τόσο λεπτό και υποδόριο το
χιούμορ του, που δύσκολα αντιλαμβάνεσαι ότι, σε …
“δουλεύει” κανονικώς και με … γαζί!!!
Έτσι λοιπόν η αθώα Αγγελικούλα μας, τον ρώτησε
κάποια μέρα: “Κύριε Γιάννη, τι προϊόντα βγάζουν τα
Καλάβρυτα;” και ο “Κύριος Γιάννης”, με περισσή σοβαρότητα της απάντησε ως εξής: “Τυροκομικά, κτηνοτροφικά, κηπευτικά, καθώς και … ψάρια, με κυριότερο είδος, τα φημισμένα ορεινά … μπαρμπούνια
Καλαβρύτων!”!!!
“Α, κύριε Γιάννη! Την επόμενη φορά που θα πάτε
στο χωριό, να μας φέρετε … μπαρμπούνια Καλαβρύτων, για να δοκιμάσουμε!”!!!
Καημένη Αγγελικούλα μου! Άδικα περιμένεις να σου
φέρει ο “Κύριος Γιάννης” … ορεινά μπαρμπούνια Καλαβρύτων, γιατί απλούστατα δεν παράγουν … μπαρμπούνια τα ορεινά Καλάβρυτα, παρά μόνον νόστιμες
πέστροφες ιχθυοτροφείου, καθώς και πεντανόστιμες
… αλανιάρες πέστροφες των ποταμών Λάδωνα και
Αροανίου, τις οποίες όμως για να τις … αλιεύσεις,
πρέπει να τον “βρέξεις” και να τον κάνεις … λούτσα
τον … πισινούλη σου!!!
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ
Σκόρπιες σκέψεις - στοχασμοί
που αποστάζει η ζωή
...όλοι μαζί μπορούμε!
Ιερώνυμος ο Β΄
Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος
Η οικονομική κρίση που ζούμε τρία ολόκληρα χρόνια, από το Φθινόπωρο του 2009 ως σήμερα, Φθινόπωρο 2012, είναι πρωτοφανής με κύρια χαρακτηριστικά τη μεγάλη ανεργία, που πλήττει ιδιαίτερα τους νέους,
το ποσοστό της στο σύνολο του ενεργού πληθυσμού
υπολογίζεται στο 25% και η μεγάλη ύφεση που ξεπερνάει σωρευτικά το 20% και που έχει σαν αποτέλεσμα
να έχουν κλείσει πολλές εκατοντάδες χιλιάδες καταστήματα και επιχειρήσεις και που καθημερινά προστίθενται και άλλα, προσθέτοντας και άλλους ανέργους στις
αμέτρητες στρατιές τους. Η διαβίωση όλων αυτών που
έχασαν τη δουλειά τους είναι τραγική και η ανάγκη είναι επιτακτική όλοι μας έμπρακτα να εκδηλώσουμε το
ενδιαφέρον μας για το συνάνθρωπό μας.
Η Εκκλησία μας, η Εκκλησία της Ελλάδος, από της
ιδρύσεώς της μέχρι σήμερα, έμπρακτα ανταποκρίθηκε
στην αποστολή της και ήρθε αρωγός στους πάσχοντες
και τους ενδεείς, στο μέτρο των δυνατοτήτων της πάντοτε, και απάλυνε τον πόνο και έδωσε λύση στα προβλήματα διαβίωσης πολλών συνανθρώπων μας με τις
ποικίλες δραστηριότητες που καθημερινά αναπτύσσει,
προκειμένου να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα
που καθημερινά αντιμετωπίζει όχι μόνον το χριστεπώνυμο πλήρωμά της, αλλά κάθε συνάνθρωπός μας είτε
είναι χριστιανός είτε είναι αλλόθρησκος, Έλληνας ή
αλλοδαπός, λευκός ή έγχρωμος: Όμως οι δυνατότητές
της είναι περιορισμένες, ενώ οι ανάγκες των συνανθρώπων μας καθημερινά πολλαπλασιάζονται, και ο Αρχιεπίσκοπος βρέθηκε στην ανάγκη να απευθυνθεί στο λαό
και να ζητήσει να δραστηριοποιηθούμε όλοι και όλοι
να συμβάλουμε, καθένας μας στο μέτρο των δυνατοτήτων του, σ’ αυτή την προσπάθεια αντιμετώπισης των
όποιων προβλημάτων αντιμετωπίζει ο συνάνθρωπός
μας, «ο πλησίον μας», με την προτροπή-κατακλείδα...
όλοι μαζί μπορούμε!
Αυτή η προτροπή του Αρχιεπισκόπου με συγκίνησε
ιδιαίτερα και ηχεί καθημερινά στα αφτιά μου. Με έκανε
να θυμηθώ την αποφράδα εκείνη ημέρα του ολοκαυτώματος του χωριού μας στις 21 Ιουνίου 1943, που
έζησα σε ηλικία μόλις 6 ετών και που θα θυμάμαι όσο
θα ζω! Φύγαμε τρία μικρά παιδιά με τη μάνα μας από
το σπίτι, ο πατέρας μας είχε φύγει μόνος του με το ξημέρωμα, παίρνοντας ένα καρβέλι ψωμί και μια μαντανία
(βελέντζα) στον ώμο της η μάνα μας! Το βράδυ καταφύγαμε στο καλύβι του αδελφού της, στο Ζευγολατιό,
και μοιραστήκαμε με την οικογένειά του, για κάποιες
ημέρες, τα όποια τρόφιμα διέθετε! Εμείς είχαμε μείνει
με ό,τι φορούσαμε και δεν θα ξεχάσω ποτέ την αγωνία
των γονιών μας να μας εξασφαλίσουν έστω λίγο ψωμί
και νερό και την προθυμία των συγγενών μας να μοιραστούν μαζί μας τα όποια αγαθά διέθεταν, ιδιαίτερα
εκείνοι που δεν είχαν καεί τα σπίτια τους. Το πρώτο
μέλημα, όλων εκείνων που κάηκαν τα σπίτια τους, ήταν
να βρουν κατάλυμα να στεγάσουν καθένας την οικογένειά του, γιατί το Καλοκαίρι θα περνούσε σύντομα και
οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν στο χωριό μας,
τόσο το Φθινόπωρο, όσο και κυρίως το Χειμώνα, δεν
επιτρέπουν τη διαβίωση στο ύπαιθρο. Πολλοί που είχαν καλύβια στους οικισμούς του χωριού κατέφυγαν
σ’ αυτά, άλλοι φιλοξενήθηκαν σε συγγενικά σπίτια και
κάποιοι που είχαν τη δυνατότητα άρχισαν αμέσως τις
προσπάθειες να ξαναφτιάξουν τα σπίτια τους.
Όσο το Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου δεν είχε
καεί, αρκετές οικογένειες λογάριαζαν να στεγαστούν στα
άδεια κελιά, αφού εκεί εγκαταβίωναν ο Ηγούμενος, Ιερομόναχος Αμβρόσιος Παπαρρηγόπουλος, ο Μοναχός
Χριστόφορος Μυλωνάς ή Παναγόπουλος και ο επίσης
Μοναχός Αγάπιος Φιλιππακόπουλος. Όμως το Μοναστήρι κάηκε ολοσχερώς από τους Γερμανούς στις 25
Αυγούστου του ιδίου έτους 1943 και έτσι η δυστυχία
χτύπησε για δεύτερη φορά το χωριό μας.
Η οικογένειά μας στεγάστηκε στο μισοκαμένο σπίτι
του μακαρίτη Νέστορα Κόλλια, που ήταν συνεχόμενο
με το δικό μας και που είχε καεί ολοσχερώς. Συγγενείς
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ
63
και φίλοι της οικογένειάς μας, που τα σπίτια τους δεν
είχαν καεί, έδωσαν στους γονείς μου ό,τι μπορούσαν
για να στήσουν και πάλι το σπιτικό τους. Το πρώτο που
έλειπε ήταν τα κλινοσκεπάσματα και τα αλλαξίματα,
αφού είχαμε μείνει με ό,τι φορούσαμε. Ύστερα τα σκεύη
εστίασής μας έλειπαν παντελώς. Έτσι. άλλος μας έδωσε
μια κουβέρτα, άλλος μια απλάδα, άλλος ένα τέντζερη,
άλλος δυο μουχρούτες, άλλος δυο κουτάλια, δυο πιρούνια και ό,τι τέλος πάντων μπορούσε να στερηθεί και
μας ήταν απαραίτητο για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε μέσα στην πλήρη ανέχεια και δυστυχία που είχαμε
βρεθεί.
Ευτυχώς δεν κάηκαν τα σιτηρά, αφού ακόμη δεν
είχαν θεριστεί στο σύνολό τους και οι θημωνιές στα θημωνοστάσια φύτρωναν τότε ακριβώς η μία δίπλα στην
άλλη και ευτυχώς που οι Ιταλοί δεν τις έκαιγαν, ενώ οι
Γερμανοί στο Παγκράτι έκαψαν και τις θημωνιές καίγοντας τον παπά του χωριού και το δάσκαλο και γιατρό
του χωριού Χαρίλαο Οικονομόπουλο.
Ο τραχανάς και η μανέστρα, τα φασόλια και οι φακές και ό,τι άλλο έβγαζε το χωριό μας, μας έσωσαν τη
ζωή και κυρίως το γάλα από τις μαρτίνες (γίδες) που
είχαν σχεδόν όλες οι οικογένειες, πέρα από τα μεγάλα
κοπάδια που είχαν πάρα πολλές οικογένειες του χωριού
μας και που κοντά σ’ αυτές ζήσαμε και εμείς οι άλλοι
που δεν είχαμε γιδοπρόβατα.
Δεν θα ξεχάσω τον αείμνηστο συγχωριανό μας και
γείτονά μας Πάνο Αθ. Οικονόμου (Ζεμπέκη), όταν μια
Κυριακή απόγευμα και μάλιστα μετά από μια καλοκαιρινή μπόρα, μας έφερε στο σπίτι μια μεγάλη γαβάθα
πίλινη, γεμάτη καλομαγειρευμένη μανέστρα, κοκκινιστή με μαυροπίπερο. Ο πατέρας μας έλειπε από το
σπίτι, προφανώς ήταν σε δουλειά και εμείς τά παιδιά
με τη μάνα μας τη φάγαμε με ιδιαίτερη όρεξη. Το ίδιο
συνέβη και με τον αείμνηστο Φώτη Κόλλια, όταν ένα
βράδυ που κατασκηνώσαμε στον πάνω Άη-Θόδωρο σε
μια καλαμιά δίπλα από το αμπέλι μας, πολύ κοντά στα
σπίτια, μας έφερε μια τέσα χαλκοματένια καλομαγειρευμένη μανέστρα με τυρί και χορτάσαμε και πάλι την πείνα μας με ιδιαίτερη όρεξη. Θα μπορούσα να αναφέρω
και πολλά άλλα παραδείγματα π.χ. όταν μια οικογένεια
έσφαζε το χοιρινό, μοίραζε κρέας σε συγγενείς και γείτονες που δεν είχαν δικό τους χοιρινό, τσοπάνηδες το
Πάσχα έστελναν καρδάρια με γιαούρτια σε οικογένειες
που δεν είχαν γιδοπρόβατα κ.ά.
Και τότε μεν έτσι αντιμετωπίσαμε τη δυστυχία της
Κατοχής όλοι μαζί και επιζήσαμε! Τώρα βέβαια τη σημερινή δυστυχία καλούμεθα να την αντιμετωπίσουμε με
άλλα μέτρα και σταθμά. Και πάλι όλοι μαζί θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε και πάλι την κρίση και να
βγούμε νικητές!
64
Πρώτιστο καθήκον μας είναι να συμπαρασταθούμε
σε κάθε συνάνθρωπό μας που απολύεται από την εργασία του και μένει άνεργος!
Η οικογένειά του κατά κύριο λόγο, αλλά και οι συγγενείς του, οι γείτονές του, οι συγχωριανοί του, η ενορία
του, με μεγάλη διακριτικότητα, θα πρέπει να τον στηρίξουν και οικονομικά και ψυχολογικά, προκειμένου να
αποφευχθεί κάθε δυσάρεστο επακόλουθο.
Όσοι διαθέτουν δικές τους δουλειές και εφόσον οι
συνθήκες τους το επιτρέπουν, ας προσλάβουν και κάποιον άνεργο, προκειμένου να του δώσουν την ευκαιρία
να αντιμετωπίσει την κρίση και να κρατηθεί όρθιος στη
ζωή. Επίσης όσοι διαθέτουν γνωστούς που μπορούν να
δώσουν δουλειά σε ανέργους, ας ενδιαφερθούν για γνωστούς τους ανέργους παρακαλώντας για την πρόσληψή
τους.
Όσοι έχουν τη δουλειά τους και παίρνουν το μισθό
τους και όσοι παίρνουμε ακόμη τη σύνταξή μας, ας μη
διστάσουμε να δώσουμε, έστω από το υστέρημά μας
κάποιο ποσό προκειμένου να στηρίξουμε ανθρώπους
και οικογένειες που βρίσκονται σε μεγάλη ανάγκη, να
δανείσουμε, ακόμη και να χαρίσουμε, προκειμένου να
κρατήσουμε ανθρώπους όρθιους στη ζωή.
Είναι χρέος μας να συμπαρασταθούμε στο συνάνθρωπό μας όταν βρίσκεται σε ανάγκη!
Στους χαλεπούς καιρούς της κατοχής κατά το Β΄
Παγκόσμιο Πόλεμο, οι κάτοικοι του χωριού μας νοιάστηκαν και πρόσφεραν βοήθεια στους Φιλιώτες της
Αθήνας και δεν θρηνήσαμε θύματα από την πείνα, και
οι Φιλιώτες της Αθήνας, μετά το ολοκαύτωμα του χωριού μας στις 21 Ιουνίου 1943, μας νοιάστηκαν και
ό,τι μπορούσαν πρόσφεραν, δείχνοντας έμπρακτα τη
συμπαράστασή τους. Αλλά και τα τελευταία χρόνια με
τους σεισμούς της Αθήνας, η Αδελφότητα έδωσε το
παρόν στους συμπατριώτες μας που είχαν πληγεί και
σε άλλες περιπτώσεις, όταν κάποιος συμπατριώτης μας
βρέθηκε σε δεινή θέση, δεν παρέλειψε να συμπαρασταθεί, πάντοτε μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων της,
και μπορεί να μην έδωσε οριστική λύση στα προβλήματα των συμπατριωτών μας, όμως τους ανακούφισε
έστω και προσωρινά και δεν τους άφησε να νοιώσουν
μόνοι και εγκαταλελειμμένοι!
Αυτό ακριβώς θα πρέπει να συμβεί και σήμερα και
να μην αφήσουμε κανέναν να νοιώσει μόνος και εγκαταλελειμμένος αλλά κάθε κίνηση θα πρέπει να γίνεται με
μεγάλη διακριτικότητα, ώστε να μην νοιώσει κανένας
μειονεκτικά και αντί για καλό να κάνουμε κακό στον
όποιο συμπατριώτη μας θα βρεθεί σε δύσκολη θέση.
Όλοι μαζί μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και αυτή
την κρίση και να μείνουμε όλοι όρθιοι!
Κων/νος Θεμ. Γιαννακόπουλος
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ

Untitled - DeviantArt

Τεύχος 52 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Τεύχος 61 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Γεύσεις της Αρχαίας Ελλάδας και του σύγχρονου κόσμου

Ανακήρυξη συνδυασμών υποψηφίων Δημάρχων και Δημοτικών

Αρχαία Κύρια Ονόματα και Σημασία τους (δες και `Ιπποι

Τεύχος 53 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Τεύχος 62 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Τεύχος 58

Η χοροσυνεστίασή μας στο Αγρίνιο Μάρτιος

Τεύχος 49 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Η συμβολή του Δημήτρη Ψαθά στο σύγχρονο Ελληνικό

ΣΥNTAKTIKO - (ΑΣΚΗΣΕΙΣ).pdf

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΡΕΝΤΙΝΙΩΤΩΝ

εγγραφο - Δ` Διεύθυνση Π.Ε. Αθηνών