YΓ. 04/10
ο ήχος της πόλης
SWORDS OUT ΙΟΥΝΙΟΣ 08
AFTER THE RAIN ΜΑΡΤΙΟΣ 09
ΥΓ. 04
Το περιοδικό Omikron παρουσιάζει την
πρώτη ατομική έκθεση φωτογραφίας
του ∆ημήτρη Βαττή. Εδώ και 20 χρόνια,
ο ∆ημήτρης Βαττής, συλλαμβάνει μέσα
από το φακό του εικόνες, οι οποίες
έρχονται να υπογραμμίσουν πως η τέχνη
της φωτογραφίας δεν περιορίζεται στην
αποτύπωση της στιγμής, αλλά κυρίως στη
δημιουργία μιας αισθητικής πρότασης. Η
κάθε του φωτογραφία λειτουργεί αυτόνομα
και μοιάζει να αποτελεί την αρχή μιας
ιστορίας όπου είναι δύσκολο να διακρίνει
κανείς το πραγματικό από το φανταστικό.
Στην έκθεση Fashion Shoots,
Shoots, ο
φωτογράφος, επιλέγει φωτογραφίες από
τα fashion editorials που δημοσιεύτηκαν
στο περιοδικό Omikron την περίοδο 20062010. Ο ίδιος λέει χαρακτηριστικά πως
αρχίζοντας να δουλεύει σαν φωτογράφος
στα περιοδικά, ποτέ δεν φανταζόταν ότι
θα εστίαζε κάποια στιγμή στη φωτογραφία
μόδας. Όταν αυτό συνέβη συνειδητοποίησε
πόσο συναρπαστικό είναι μέσα από μια
εικόνα να δημιουργείς έναν παραμυθένιο
κόσμο…Όλες τις φωτογραφίες της έκθεσης
υπογράφει σαν fashion editor ο Νικόλας
Κυριάκου.
Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 16
Απριλίου 2010, στις 8.00 μ.μ. Η έκθεση θα διαρκέσει
μέχρι τις 7 Μαΐου .
OmikronGallery (Βασιλέως Παύλου 2, 1096,
ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Τηλ. 22678240)
ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Καθημερινά 11.00-1.00 και 16.0021.00, Σάββατο 10.00-14.00
ΥΓ. 06
ALL STRINGS ATTACHED ΜΑΪΟΣ 09
07 ΥΓ.
FALLING IN TO YOU ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 08
editorial
ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΞΕΝΟΥ
υγ
∆ύο μέρες κάθισα, αυτή τη φορά, στην Αθήνα. Είδα συνεργάτες, είδα
φίλους, έκανα ραντεβού για δύο συνεντεύξεις, ήταν και μια έκθεση
που έπρεπε να πάω, ήπια καφέδες στις πλατείες, περπάτησα από
το Σύνταγμα μέχρι την Ομόνοια, το άλλο πρωί πήρα μετρό, τη νύχτα
βγήκα, πήγα σε μια ταβέρνα, είχε τα γενέθλιά της μια φίλη, μετά γυρίσαμε στο σπίτι της, ήπιαμε όλοι τσάι, δεν ήξερα, αλήθεια, τι ευχή
να της δώσω που να την πείθει. Ήταν - βλέπεις - και οι συζητήσεις
τέτοιες, ήταν και που ένιωθα πως πάνω από το κεφάλι μου δεν ήταν
ο αττικός ουρανός, αλλά δισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια ευρώ
που χάθηκαν στον αέρα, ήταν και που παντού μιλούσαν για αριθμούς
και εξισώσεις και μένα μου ερχόταν βαρύ που άκουγα να λογαριάζεται η ζωή με μια υπολογιστική μηχανή, ήταν μια πόλη που φαινόταν
αγριεμένη – το έγραψε ο Τσαγκουρουσιάνος - και πλάσαρε για μέλλον ένα κατάμαυρο πλαίσιο. Ο κόσμος αμήχανος, έβγαινε μεν στις
ταβέρνες, γιατί έτσι είναι ο Έλληνας και μαγκιά του, αν ήταν Γιαπωνέζοι είπε ένας φίλος, θα ’χαμε ομαδικές αυτοκτονίες, ευτυχώς που
δεν είναι και τα πνίγουν όλα σε ένα τσίπουρο, πώς να το διαχειριστείς, δηλαδή, άμα κάποιοι έχουν βαλθεί να εξισώσουν το όνειρό σου
με ένα μεγάλο πλην και να σε γεμίσουν με ένα σωρό ανασφάλειες ή
ακόμα χειρότερα με την πεποίθηση πως δεν έχεις πια επιλογές; Η
τηλεόραση χυδαία, να στενεύει ακόμη περισσότερο τη θέα μέσα από
τα ασφυκτικά παράθυρά της και να λαϊκίζει επικίνδυνα, είτε είχε σαν
θέμα την οικονομική κρίση, είτε τις πορνογραφικές επιδόσεις της
Τζούλιας Αλεξανδράτου, προσπαθούσε να παρουσιάσει μια πραγματικότητα που μόνο να σε απελπίσει ήταν ικανή. «Κλείστο το ρημάδι»,
είπα στη φίλη που από το πρωί την βρήκα να κάνει ζάπινγκ και να
υποβάλλει τον εαυτό της σ’ αυτή την τρομοκρατία των αριθμών. «∆εν
ξέρεις εσύ», μου είπε και εννοούσε πως δεν είχα συνειδητοποιήσει
πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση, «κλείσε την» επέμενα εγώ, δεν γίνεται να ξεκινάς τη μέρα σου έτσι, κανείς δεν γίνεται να ξεκινά τη
μέρα του έτσι, δεν γίνεται μια οθόνη να σε κόβει φέτες πριν πας στη
δουλειά σου, κλείσε την, πάρε καλύτερα μια βόλτα το σκυλί, «δεν
καταλαβαίνεις» επέμενε εκείνη, μα ήταν που καταλάβαινα και ήθελα
να πάρει μια βόλτα το σκυλί.
«Αυτό που ζούμε δεν είναι η πραγματικότητα», μου είπε η ∆ήμητρα
και εννοούσε πως αυτή η πραγματικότητα που ζούμε δεν είναι η ζωή.
Η ζωή είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο, που δεν μετριέται με νούμερα,
που δεν μετριέται έτσι, αλλιώς μετριέται, με πράγματα που δεν έχουν
τιμή, ποτέ δεν είχαν τιμή όσα κάνουν τον άνθρωπο να νιώθει άνθρωπος, και πάντα αυτό θα ισχύει, αλλά έλα που το μπλέξαμε και μπλεχτήκαμε και χάσαμε τον μπούσουλά μας και μας φαίνεται πια βουνό
να περπατήσουμε στο παραδίπλα, στο χωματόδρομο, εκείνο που
θέλει και λίγη τόλμη και λίγο τις προτεραιότητες σε άλλη σειρά και
λίγη περισσότερη συναίσθηση πως αυτή τη ζωή έχουμε, δεν έχουμε τίποτα άλλο. «Αυτό που ζούμε είναι πλαστό», έτσι μου το είπε η
∆ήμητρα και ήταν ένα απόγευμα που καθίσαμε στο σαλόνι της και
είχαμε το σκυλί να ξαπλώνει μπροστά από τον καναπέ και μιλούσαμε
με τις ώρες, εκείνη μιλούσε πιο πολύ, εγώ ρουφούσα εικόνες από τις
λέξεις της και το είχα ανάγκη, μεγάλη ανάγκη, να το ακούσω πως δεν
λογαριάζεται η ζωή με αριθμούς, όχι, δεν είναι έτσι, είναι να το έχεις
πρώτο το πώς θα τη μεγαλώσεις την ψυχή σου, το πώς θα τη μεγαλώσεις την αγκαλιά σου, να χωρέσουν εκεί μέσα οι άνθρωποί σου και
ο κόσμος σου. Γιατί η ζωή εκεί μέσα υπάρχει, σε ένα χάδι, αυτό και
μόνο είναι η μοναδική ασφάλειά μας. «Η ζωή είναι ωραία», μου είπε
η ∆ήμητρα λίγο πριν φύγω και ήθελα έτσι να την πάρω αγκαλιά και
να τη φιλήσω που μου το θύμισε, πως μόνο αυτή τη ζωή έχω, καμιά
άλλη. Και με τίποτα και για κανένα δεν πρόκειται να την κλειδώσω
μέσα στις εξισώσεις. Κι αν αυτό χρεώνεται ως υπερβολικά ρομαντικό, δηλαδή δεν χωράει πουθενά μέσα στη σημερινή πραγματικότητα,
καλύτερα να θεωρείται έτσι, μπας και διερωτηθούμε για ποια πραγματικότητα τελικά μιλάμε. Γιατί αν είναι έτσι πάει να πει πως μόνο
όποιος αυτή τη στιγμή είναι εκτός πραγματικότητας, είναι περισσότερο μέσα στη ζωή.
09 ΥΓ.
ΑΝΑ∆ΡΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΣΑΒΒΑ, ΜΕΧΡΙ 9/5, GALLERY K
ΑΝΑ∆ΡΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΣΑΒΒΑ, ΜΕΧΡΙ 9/5, GALLERY K
ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ∆ΡΑΜΑΣ ΤΑΞΙ∆ΕΥΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ, 29-31/3 ΛΕΥΚΩΣΙΑ, ΛΕΜΕΣΟΣ, ΠΑΦΟΣ
info
ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΚΟΡ∆Η
Αναδρομική έκθεση με έργα του Χριστόφορου Σάββα παρουσιάζει η Γκαλερί Κ. Τα έργα – τα περισσότερα από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη
φορά στην Κύπρο - έφτασαν από συλλογές του Ηνωμένου Βασιλείου, της
Ισπανίας, Γαλλίας, Ελλάδας και Κύπρου. Τα έργα, ενός απ’ τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της νεότερης κυπριακής τέχνης θα παρουσιάζονται
στην γκαλερί μέχρι τις 9 Μαΐου. Τηλ 22341122.
Οι Τρίο Τεκκέ ξέρουν να παίζουν ρεμπέτικο με σύγχρονη άποψη πολύ
καλά. Το συγκρότημα που εμφανίστηκε πριν λίγα χρόνια και απέκτησε
μπόλικους φαν αποτελείται από τους Αντώνη Αντωνίου (τζουράς, φωνή),
Λευτέρη Μουμτζή (κιθάρα, φωνή) και Colin Somervell (κοντραμπάσο). Οι
τρεις τους ερμηνεύουν κομμάτια βασισμένα στα ρεμπέτικα της εποχής
Βαμβακάρη και καταθέτουν τη δική τους άποψη – με τη προσωπική τους
σφραγίδα - για τη μουσική αυτή. Εμφανίζονται στις 9/4 (Καλά Καθούμενα), 10/4 (Καφενέυ-Λεμεσός), 11/4 (Νότος Βαν-Πάφος), 14 /4 (Postcards
Λάρνακα) 17/4 (Καφενέυ-Λεμεσός) και 20/4 (Paradise-Σκαλί Αγλαντζιάς).
Στην 8η παράστασή του, το Θέατρο Versus επιχειρεί να παρουσιάσει την
αληθινή ιστορία του 31χρονου Αμερικανού ναύτη Τόμπι Στουντμπέκερ ο
οποίος ερωτεύτηκε στο Ίντερνετ μια δωδεκάχρονη από το Μάντσεστερ,
χωρίς να γνωρίζει την ηλικία της.
ΥΓ. 10
Το «Blackbird»
«Blackbird» του David Harrower, αποτελεί σκηνοθετική απόπειρα του
ηθοποιού Σώτου Σταυράκη, ενώ τους πρωταγωνιστικούς ρόλους κρατούν
ο Ευτύχιος Πουλλαΐδης και η Μαρία Μιχαήλ. Παραστάσεις: 26, 27, 28 και
29 Απριλίου 2010 στο Θέατρο Ένα. Τηλ. 96458399.
Το Φεστιβάλ ∆ράμας βρίσκεται ξανά στην Κύπρο με τους βραβευμένους
μικρομηκάδες να παρουσιάζουν τις τελευταίες ταινίες τους στους Kύπριους σινεφίλ. Ταινίες σύγχρονες και ενδιαφέρουσες με κοινωνικό περιεχόμενο που προβάλλονται σε Λευκωσία, Λεμεσό και Πάφο ως εξής: ∆ευτέρα
29/3, Θέατρο Ριάλτο – Λεμεσός – ώρα 20.30 – τηλ. 77777745, Τρίτη 30/3,
Σίνε Όρασις – Πάφος – ώρα 21.00 – τηλ. 99521620, Τετάρτη 31/3, Σίνε
Στούντιο – Λευκωσία – ώρα 21.00 – τηλ. 99526949. Είσοδος ελεύθερη
Την «Ελένη» του Ρίτσου την έπαιξε το 01 και βραβεύτηκε με τον «Κάρολος Κουν». Ένας απ’ τους σημαντικότερους ηθοποιούς του ελληνικού
θεάτρου ο Βασίλης Παπαβασιλείου συναντιέται ξανά με το ρόλο, σκηνοθετεί την παράταση και στήνει μια σκηνική προσωπογραφία του ποιητή,
όπου το ανθρώπινο πάθος φωτίζεται στοργικά αλλά και παρουσιάζεται ως
έρμαιο της μοίρας μας. «Το θέατρο δεν ξέρει από φύλα ή πρόσωπα και στις
μεγάλες του στιγμές, με τους τραγικούς ή τον Σαίξπηρ, οι ήρωές του δεν
είχαν φύλο», είχε πει σε μια συνέντευξή του στον αθηναϊκό Tύπο, δικαιο-
ΡΙΤΣΟΥ "ΕΛΕΝΗ", 29/4, ΘΕΑΤΡΟ ΡΙΑΛΤΟ
ΤΡΙΟ ΤΕΚΚΕ, ΠΕΡΙΟ∆ΕΙΑ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΠΡΗΣ, ΑΠΟ 21/4, ΓΚΑΛΕΡΙ ΑΡΓΩ
λογώντας την επιλογή του να υποδυθεί γυναικείο ρόλο.
Μια παράταση που αξίζει να δεις στο Θέατρο Ριάλτο την Πέμπτη 29 Απριλίου. Τηλ. 777777745.
Οι κατασκευές της αποτελούνται από σχέδια σε μελάνι, ενσωματωμένα σε
κυκλικά λαβυρινθώδη κουτιά, φλιτζάνια καφέ και παιχνίδια. Η Τατιάνα Φεραχιάν Κύπρια αρμενικής καταγωγής γεννημένη στο Λίβανο, δημιουργεί το
ενδιαφέρον στην καλλιτεχνική θεώρηση απλών και καθημερινών αντικειμένων και μορφών και σχολιάζει τη σύγχρονη κοινωνία χρησιμοποιώντας τις
ίδιες τις εικόνες που τη βοήθησαν να δημιουργηθεί.
Η έκθεση της Τατιάνας ανοίγει στις 19 Μαρτίου, στην Γκαλερί Ρουάν, στη
Λεμεσό και διαρκεί μέχρι τις 3 Απριλίου.
Η ομάδα «σόλο για τρεις» στήνει παραστάσεις με ενδιαφέρον και σεβασμό
στο θεατή. Στο νέο έργο της ομάδας, που φέρει ξανά την υπογραφή της Μαρίας Καρσερά, παρουσιάζονται πέντε μονόπρακτα του Σάμιουελ Μπέκετ,
δοσμένα με την ιδιαίτερη αίσθηση χιούμορ του Iρλανδού συγγραφέα. Τη
διασκευή των κειμένων έχει κάνει η Μαρία Μανναρίδου – Καρσερά. Σκηνικά: Κωνσταντίνος Κουννής. Κοστούμια: Μαρίνα Νικολαΐδου. Κίνηση: Έλενα
Αντωνίου. Στην παράσταση λαμβάνουν μέρος: Έλενα Σάββα, Έλενα Αντωνίου, Νιόβη Χαραλάμπους, Χριστίνα Χριστόφια, Νάτια Χαραλάμπους, Λουκία
ΤΑΤΙΑΝΑ ΦΕΡΑΧΙΑΝ, ΜΕΧΡΙ 3/4, ΓΚΑΛΕΡΙ ΡΟΥΑΝ
Πρωτοπαπά και η Τζένη Γαϊτανοπούλου.
Για προκρατήσεις: ∆ευτέρα με Παρασκευή μεταξύ των ωρών 17.00-19.00 στο
τηλέφωνο 99409757, στην Αίθουσα «Μελίνα Μερκούρη» του ∆ήμου Λευκωσίας. 28, 29, 30, 31 Μαρτίου 2010. Ώρα έναρξης: 20.30. Η παράσταση «Μπέκετ
Χ 5» αφιερώνεται στα 20 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου συγγραφέα.
«Στρέφοντας το βλέμμα μου μακριά από τις δράσεις των ανθρώπων συγκεντρώθηκα στην ανάλυση της κίνησης των ψαριών και δημιούργησα έργαμελέτες κοπαδιών, που μεταναστεύουν ή που περιστρέφονται σε δίνες. Πώς
θα μπορούσα εξάλλου να αδιαφορήσω για το ρυθμό, που χαρίζει απλόχερα
ένα κοπάδι από σαρδέλες, που προσπαθούν να ξεφύγουν από τους θηρευτές
τους; Είναι αντικειμενικά τόσο ωραίες οι κινήσεις τους και τόσο ελκυστικός
ο ρυθμός, που κανείς κινδυνεύει να δημιουργήσει έργα «αισθητικά» άρτια
για το αστικό γούστο, που δυστυχώς λατρεύει την καλλιέπεια και καλλιεργεί
την περιγραφή. Κινδυνεύει κανείς να δημιουργήσει έργα που χαϊδεύουν τις
αισθήσεις του θεατή χωρίς να θέτουν ερωτήματα, χωρίς να καταθέτουν σχόλια, χωρίς να τολμούν να ανατρέψουν τους κανόνες. Ωστόσο πρόθεσή μου
είναι να αποφεύγω αυτούς τους κινδύνους και να χρησιμοποιώ την προφανή
εικόνα ως εργαλείο για να αποκαλύψω την αθέατη πλευρά της». Έτσι μιλά ο
Γιώργος Κυπρής για τα ψάρια του που παρουσιάζει στην Γκαλερί Αργώ κάτω
απ’ τον τίτλο «Vortex». Η έκθεση εγκαινιάζεται στις 21 Απριλίου.
11 ΥΓ.
info
ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΚΟΡ∆Η
ΒΑΣΙΑ ΒΑΝΕΖΗ, ΑΠΟ 9/4-9/5, G GALLERY
ΚΛΙΤΣΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΑΠΟ 28/4, IS NOT GALLERY
Χάρτινα ρούχα σε κρεμάστρες, αντικείμενα και ready-mades αιωρούνται στο
χώρο στερεωμένα με πετονιά από σύρματα που βρίσκονται στην οροφή.
Ελαφρύς κλιματισμός κινεί τα ρούχα της Βάσιας Βανέζη,
Βανέζη, που αναζητά τον
«χαμένο χρόνο» μέσα από αυτά τα χάρτινα κατασκευάσματα. Η ατμόσφαιρα
κίνησης στο χώρο παρακινεί το θεατή να περπατήσει και να δει όσα καταγράφονται στα έργα. Οι εικαστικές αυτές καταγραφές ανασύρουν από τη μνήμη
εικόνες, στιγμές, μυρωδιές, αποκαλύπτουν σκέψεις, συναισθήματα, φόβους,
με λίγα λόγια ακινητοποιούν το χρόνο και υπαινίσσονται την απουσία, την
παρουσία, το πέρασμά μας από τη ζωή συνθέτοντας ένα παζλ στιγμών και
καταστάσεων.
Η έκθεση με τίτλο «Αναζητώντας το Xαμένο Xρόνο» πραγματοποιείται στην
CK Gallery στη Λευκωσία, από τις 9 Απριλίου μέχρι τις 9 Μαΐου.
Κάνοντας αρχή από βυζαντινούς ύμνους και δημοτικά τραγούδια, συνεχίζει
στο σμυρναίικο και το ρεμπέτικο φτάνει σε Θεοδωράκη – Χατζιδάκι, Καλδάρα, Πλέσσα, Ξαρχάκο, αλλά και Κουγιουμτζή, Μαρκόπουλο, Λοΐζο καταλήγοντας στους σύγχρονους δημιουργούς και το προσωπικό ρεπερτόριο του. Ο
∆ημήτρης Μπάσης εμφανίζεται στο Θέατρο Ριάλτο, την Τετάρτη 28 Απριλίου. Τηλ. 77777745.
ΥΓ. 12
ΒΑΣΙΑ ΒΑΝΕΖΗ, ΑΠΟ 9/4-9/5, G GALLERY
Μια απ’ τις καλύτερες παραστάσεις των τελευταίων χρόνων στήνεται ξανά
στη σκηνή. ∆υο performers κι ένα πιάνο περιπλανώνται ινκόγκνιτο επί σκηνής, παίζοντας με τον έρωτα και την τρέλα, το όνειρο και την απώλεια, την
ελπίδα και την εμμονή, την αναμέτρηση με το χρόνο και την αναζήτηση της
ταυτότητας όλα αυτά σ’ ένα «μιούζικαλ τσέπης» φτιαγμένο με αφορμή την
Παγκόσμια Ημέρα θεάτρου, με υλικό από θεατρικά -και μη-κείμενα και μουσικές των Kurt Weill, Μάνου Χατζιδάκι, Astor Piazzolla κ.ά., καθώς και πρωτότυπη μουσική φτιαγμένη ειδικά για την παράσταση από τον Γιώργο Χριστοδουλίδη και τη Στέλα Φυρογένη. Το «Ινκόγκνιτο» παρουσιάζεται την Τρίτη,
13 Απριλίου μέχρι Τετάρτη 28 Απριλίου. Ώρα έναρξης: 20.30, στο Θέατρο Αγοράς Αγίου Ανδρέα. Τηλ. 22772395.
Στον Πολυχώρο Is Not Gallery η Κλίτσα Αντωνίου παρουσιάζει τη νέα εικαστική της πρόταση «Tall Tales: Lovely Landmarks». Τα εγκαίνια της έκθεσης θα
γίνουν την Τετάρτη 28 Απριλίου και η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 19 Μαΐου. Το έργο της Κλίτσας Αντωνίου αντιπαραβάλλει φωτογραφίες, βίντεο και
αντικείμενα καθημερινής χρήσης με ζωγραφικά έργα για να αποκαλύψει την
πολύπλοκη φύση της μνήμης, της απώλειας, του τραύματος και του χώρου σε
σχέση με θέματα γεωπολιτικής, ιστορίας της τέχνης, αισθητικής και ταυτότητας, (∆ρ Γαβριήλ Κουρέας Ιστορικός Τέχνης).
23 ταινίες προβάλλονται φέτος στο πλαίσιο του Φεστιβάλ
«Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρου»,
Κύπρου», οι οποίες ξεχωρίζουν
ως αυθεντικά δείγματα ύφους και άποψης δημιουργού. Το
κυρίως πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλ περιλαμβάνει συνολικά 14 ταινίες, ανάμεσά τους η πολυσυζητημένη και ιδιόμορφη ελληνική ταινία Κυνόδοντας του Γιώργου Λάνθιμου.
Η ταινία έχει αποσπάσει πολλά διεθνή βραβεία το τελευταίο
χρόνο, ανάμεσα τους και το Βραβείο Prix Un Certain Regard
στο φεστιβάλ των Καννών το 2009. Θα προβληθεί επίσης η
ταινία Ajami (υποψήφια για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας),
όπου ένας Παλαιστίνιος και ένας Iσραηλινός σκηνοθέτης, ο
Yaron Shani και ο Scandar Copti, έφτιαξαν μια ταινία βασισμένη σε αληθινά γεγονότα για την πολύπαθη συνοικία του
Άτζαμι στο Τελ Αβίβ, καθώς και η ρουμάνικη ταινία Medal
of Honor του Calin Peter Netzer (Βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2009), μια ιστορία δοσμένη με αρκετή
πρωτοτυπία, ζεστασιά αλλά και χιούμορ. Επίσης το London
River του Rachid Bouchareb (Αγγλία, Γαλλία), ένα βαθιά ουμανιστικό δράμα με εξαιρετικές ερμηνείες, το La Pivellina
των Tizza Covi, Rainer Frimmel (Αυστρία, Ιταλία), (Βραβείο
Label Europa Cinemas στο Φεστιβάλ των Καννών το 2009),
που καταπιάνεται με τρυφερότητα και διεισδυτικότητα με
ιστορίες ανθρώπων που ζουν στο περιθώριο στη σύγχρονη
Ιταλία και η εξαιρετική ταινία Fish Tank της Andrea Arnold,
μιας εκ των πιο υποσχόμενων νέων Αγγλίδων σκηνοθετών.
Το πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει επίσης μια σειρά από λιγότερο γνωστές ταινίες οι οποίες όμως όπου προβλήθηκαν
άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις, τόσο ανάμεσα στο κοινό όσο και στους κριτικούς. Ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού που όμως δεν υστερούν σε καλλιτεχνική αρτιότητα
αφού ξεχωρίζουν για την ευαισθησία, την τόλμη και την
ιδιαιτερότητά τους. Πρόκειται για δύο ταινίες από την Αργεντινή, το La Tigra, Chaco των Federico Godfrid και Juan
SasiaV n και το Plan B του Marco Berger, δύο ταινίες από το
Ιράν, το About Elly του Asghar Farhadi και το Tehroun του
Nader T. Homayoun, από τη Βουλγαρία το Eastern Plays του
Kamen Kalev και από την Κροατία το Metastaze του Branko
Schmidt.
Το φεστιβάλ «Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρου πραγματοποιείται από τις 10 μέχρι τις 18 Απριλίου ταυτόχρονα στη
Λεμεσό (Θέατρο Ριάλτο) και στη Λευκωσία (Κινηματογράφος Πάνθεον). Για περισσότερες πληροφορίες καθώς επίσης
και για το αναλυτικό πρόγραμμα των προβολών μπορείτε
να αποτείνεστε στα τηλέφωνα 77772552 και 77777745, στην
ιστοσελίδα του φεστιβάλ στη διεύθυνση www.filmfestival.
com.cy ή / και να γίνετε μέλη του επίσημου Facebook Group
του φεστιβάλ Cyprus Film Days.
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΡΕΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΑΠΟ 10-18/4, ΛΕΥΚΩΣΙΑ, ΛΕΜΕΣΟΣ
"FISH TANK"
"LA TIGRA"
"LA PIVELLINA"
13 ΥΓ.
ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΠΑΡΠΑ
ΦΩΤΟ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΗΝΑ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΗΛ
όνειρα και υποσχέσεις
Ο Παναγιώτης Μιχαήλ ενδιαφέρεται για όλα αυτά που μας αφήνουν μετέωρους, σ’ ένα μεταβατικό στάδιο, να κτίζουμε και να χαλάμε τα ίδια
όνειρα πιστεύοντας τις ίδιες υποσχέσεις.
Στον τοίχο ακουμπά ένας πίνακας. Αφαιρετικός στην προσέγγιση
με χαραγμένα οργανικά σχήματα και χοντρές στρώσεις κόκκινης
μπογιάς. Είναι το μοναδικό χρώμα στον ολόλευκο χώρο του διαμερίσματος. Στεκόμαστε και τον κοιτάμε. «Ακόμα δεν πήρα την απόφαση να τον κρεμάσω», μου λέει τσιμπολογώντας ένα κουλουράκι,
κερνώντας μου την ίδια ώρα κι εμένα ένα για να του κάνω παρέα.
«Είναι ο μόνος πίνακας που μου έμεινε. ∆εν ζωγράφισα ποτέ ξανά
από τότε». Και το «τότε» προσδιορίζεται χρονικά γύρω στο 1998,
δυο χρόνια μετά την ατομική του στην Diaspro, όταν τα είχε αφήσει
όλα για τη Νέα Υόρκη. «∆εν σταμάτησα για κάποιο λόγο», με προλαβαίνει. «Άλλωστε τη δουλειά μου ακόμα κι έτσι όπως εξελίχθηκε τη
βλέπω σαν προέκταση της ζωγραφικής». Καταλαβαίνω τι θέλει να
πει. Οι επιτοίχιες εγκαταστάσεις του απ’ τις οποίες «δραπετεύει»
το σχέδιο για να επεκταθεί στο χώρο – όπως τις είχε πρωτοπαρουσιάσει το ’05 στην Μπιενάλε Βενετίας - οι χάρτες του με επεμβάσεις από χρώμα, ακόμα και οι αυτοσχέδιες σημαίες του, τις οποίες
έραβε με εμβλήματα που ο ίδιος σκαρφιζόταν και τις πουλούσε σ’
όποιον ήθελε ν’ αποκτήσει το δικό του οικόσημο, έχει να κάνει με
τη ζωγραφική – στην πιο ευρεία της έννοια, φυσικά, που αφορά την
ενασχόληση με το χρώμα, τη σύνθεση, το χώρο, τις επιφάνειες, τη
φόρμα. «Αγαπημένη μου πράσινη γραμμή είναι ο τίτλος του», μου
λέει και με κοιτά να δει αν έπιασα το υπονοούμενο. Πάντα λατρεύω
τους τίτλους του Παναγιώτη. Είναι αυτοί που σου δίνουν το στίγμα
του τι θέλει να πει. Κάποτε με λογοπαίγνια, πολλές φορές με χιούμορ. «Όλα όσα μας αξίζουν αγάπη μου» είναι ο τίτλος ενός σχεδίου
απ’ το ’08, «Λύσεις που Καλυτερεύουν τη Ζωή μας» είναι ένας άλλος μιας ατομικής που είχε παρουσιάσει στο Μιλάνο στην γκαλερί
Allegra Ravizza Art Projects θέλοντας να σχολιάσει το lifestyle του
σήμερα δανειζόμενος το σλόγκαν του IKEA. Για την ατομική του
στο ∆ιάτοπο σκέφτηκε στίχους από ένα τραγούδι: «Ουρανέ όχι δεν
θα πω το ναι». Με ρωτά πώς τον βρίσκω, αν τον θεωρώ εύστοχο,
αν και πρώτα θέλει να μου εξηγήσει το σκεπτικό του. «Ξέρεις όταν
ετοίμαζα αυτή τη δουλειά όλοι μιλούσαν πως τον Απρίλη θα είχαμε πάλι δημοψήφισμα και ήθελα κάτι που να παίζει με τις δυο
λέξεις, με το ναι και το όχι και να σε αφήνει πάλι μετέωρο, μεταξύ
καταστάσεων, μεταξύ ουρανού και γης, μιας ενδεχόμενης άρνησης
ή κατάφασης». Συζητάμε προχωρώντας στο διπλανό δωμάτιο που
το έχει κάνει στούντιο. Μου δίνει να καταλάβω ότι τον ενδιαφέρει
αυτή η πολιτική διάσταση που πήρε τα τελευταία χρόνια η δουλειά
του. «Ανήκω σε μια γενιά που έζησε τον πόλεμο και όλες τις φάσεις που ακολούθησαν στην προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού.
Μια εποχή μάλιστα διάβαζα μανιωδώς εφημερίδες. Μεγάλωσα με
αυτή τη συνήθεια. Ο πατέρας μου κουβαλούσε κάθε απόγευμα που
επέστρεφε απ’ τη δουλειά όλους τους τίτλους. Κι όταν παρακολουθείς τα πράγματα από κοντά, συνειδητοποιείς ότι κάθε χρόνο
επαναλαμβάνονται τα ίδια και τα ίδια. Κάθε χρόνο περιμένεις κάτι
καινούριο, αλλά στο τέλος ακούς τα ίδια πλάνα, τις ίδιες υποσχέσεις. Κι εσύ μπορεί να κάνεις όνειρα, αλλά πάντα μένεις στο ίδιο
σημείο, κολλημένος σ’ ένα μεταβατικό στάδιο που δεν προχωρεί
ούτε μπρος ούτε πίσω». Στο πάτωμα έχει απλώσει μερικά απ’ τα
κολάζ που θα δείξει τώρα στην γκαλερί. Γραμμές, σχέδια, φωτοτυπίες, κουτσουρεμένες εικόνες δημιουργούν σπίτια με κήπους, τα
οποία σου μεταφέρουν αυτή την αίσθηση του ατέλειωτου. Τα έχει
φτιάξει κόβοντας μπροσούρες κατασκευαστικών εταιριών. Την καταβρίσκει λέει να φυλλομετρά τέτοιους καταλόγους, όπως και με
τις ταμπέλες με 3D προοπτικά πολυκατοικιών έξω απ’ τις οικοδο-
μές. Μου παραδέχεται πως σταματά με το αυτοκίνητό του για να
τις χαζέψει σαν αξιοθέατα και γελά. Είναι ένα είδος «διαστροφής»,
λέει, την οποία αν ψάξεις έχει τις ρίζες της σε όλα όσα τον απασχολούν. Και οι κατασκευαστικές εταιρίες για να δελεάσουν τον
αγοραστή δίνουν υποσχέσεις για υπέροχα, ευήλια διαμερίσματα με
βεράντες και χώρους πρασίνου, οι οποίες ποτέ δεν υλοποιούνται.
«Εμένα αυτό το πράγμα με εξιτάρει, ο τρόπος δηλαδή που λειτουργούμε μεταξύ μας για να ελκύσoυμε ο ένας τον άλλο».
Στο γραφείο του έχει στοιβαγμένα διάφορα βιβλία, χωρισμένα σε
κατηγορίες. Αγγλοελληνικά λεξικά – επειδή ξεχνά λέξεις - βιβλία
αρχιτεκτονικής – το απωθημένο του - μπροσούρες από κατασκευαστικές, έναν τίτλο του Τσόμσκι, όλα όσα τον ενδιαφέρουν σκέφτομαι σ’ ένα ορθογώνιο τραπέζι. Πάνω-πάνω σε εξέχουσα θέση
το Poetics of Space του Bachelard, αυτού του Γάλλου φιλόσοφου ο
οποίος γράφοντας για οικείους χώρους, όπως είναι αυτός ενός σπιτιού, κάνει παραλληλισμούς με την ανθρώπινη ψυχή. «Είναι απ’ τα
βιβλία που θα έπρεπε να διάβαζα χρόνια πριν. Με βοηθά να οργανώσω τις σκέψεις μου σε σχέση με τη δουλειά μου». Ο χώρος του
σπιτιού, άλλωστε, έχει κεντρική θέση σ’ αυτά που πραγματεύεται
στα έργα του, όχι μόνο σαν εικόνα και σαν δομή, αλλά και σαν έννοια με προεκτάσεις πέραν του προσωπικού. Στο animation που
άφησε να παίζει σε λούπα στον υπολογιστή του ένα σπίτι κτίζεται
και γκρεμίζεται σε μια συνεχή επανάληψη στο ρυθμό ηλεκτρονικών
ήχων. Έχει τίτλο «Stand Home Stand» και σε κάνει να σκέφτεσαι για
όλα αυτά που περικλείουν τα σύνορα ενός σπιτιού. Όνειρα, πλάνα,
ψευδαισθήσεις, ονειροπολήσεις και φυσικά υποσχέσεις, οι οποίες
κτίζονται και γκρεμίζονται, λες και είναι κι αυτές ενταγμένες σε μια
καλά ενορχηστρωμένη λούπα, όπως και τα ερωτήματα που θέλει να
θέτει ο Παναγιώτης στον εαυτό του και στο θεατή: Πώς λειτουργεί
άραγε η σχέση ιδιωτικού και δημόσιου, θαλπωρής και ψυχρότητας,
ασφάλειας και εχθρότητας, φαντασίας και πραγματικότητας μέσα
στο σπίτι; Πάνω σ’ αυτή τη σχέση έργου-θεατή συζητάμε για λίγο
ακόμα. Μου λέει πως θέλει να δίνει στον επισκέπτη την ελευθερία
να αναρωτηθεί γι’ αυτά που βλέπει για την αισθητική και το σκοπό τους. Το δεδομένο και το ευτυχές, μου παραδέχεται, είναι ότι
ένα έργο ερμηνεύεται διαφορετικά από τον κάθε θεατή, ανάλογα
με τη δική του αισθητική και τα δικά του βιώματα, προσθέτοντας ή
αφαιρώντας πληροφορίες στο έργο. Γι’ αυτό και υποστηρίζει πως η
παρουσία και η συμμετοχή του είναι αναγκαία. Κάνουν το έργο πιο
πλούσιο. «Είναι καλό και παραγωγικό ο θεατής να φτιάχνει τα δικά
του σενάρια, να μεταφέρεται σε καινούριους κόσμους, να εμπνέεται και να αντιμετωπίζει με νέα ματιά κάποια θέματα που ίσως να
τον αφορούν».
Αυτή είναι η πρώτη του ατομική έκθεση, σκέφτομαι, στην Κύπρο
μετά τη συμμετοχή του στην Μπιενάλε Βενετίας – στο εξωτερικό
έκανε στο μεσοδιάστημα διάφορα, όπως ατομική στη Νάπολη και
στο Σαν Φρανσίσκο. Του ζητώ να σκεφτεί αναδρομικά πόσο τον
ωφέλησε η εμπειρία, αλλά απ’ τις απαντήσεις του καταλαβαίνω όυι
το μόνο που τον απασχολεί είναι η εξέλιξη της δουλειάς και η ανταπόκριση απ’ τον κόσμο. Η ώρα πάντως έχει περάσει και ο κόκκινος
πίνακας μοιάζει τώρα διαφορετικός με το φως του μεσημεριανού.
«Νιώθω ότι κάθε φορά που βρισκόμαστε συζητάμε τα ίδια θέματα»
μου λέει και τον πιάνουν οι ενοχές. «Είσαι κι εσύ όπως το βιντεάκι
σου με το σπίτι», τον πειράζω κι αρχίζουμε να συζητάμε τα «δικά
μας», έχοντας επίγνωση το στερεότυπο, πως ένας καλλιτέχνης τελικά πάντα επιστρέφει στα ίδια πράγματα.
ΙΝFO: Η έκθεση του Παναγιώτη Μιχαήλ στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης ∆ιάτοπος (οδός Κρήτης 11, τηλ.: 22-766117) εγκαινιάζεται στις 14 Απριλίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 8 Μαΐου.
15 ΥΓ.
notes on a scandal
έχω ένα μυστικό
ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΧΡΙΣΤΟ∆ΟΥΛΟΥ
Απ’ τον Miro στον Toulouse-Lautrec, είχαμε ωραία πράγματα να δούμε
αυτό το μήνα στη μέσα μεριά των χωρικών υδάτων. Στον τελευταίο έχω
ιδιαίτερη συμπάθεια, τον Lautrec, αφού υπήρξε φάση που η δουλειά του
λειτούργησε ως το αγχολυτικό μου και το Orsay η κάμαρα της «απομόνωσής» μου. Ήταν και ατακαδόρικος ο άτιμος. «Ο έρωτας είναι αυτό
το πράγμα που, όταν σε κυριεύει, αισθάνεσαι ότι έφτασε η τελευταία
σου ώρα». Η τελευταία ώρα, το τέλος, ο «θάνατος», είναι το θέμα που
μας απασχολεί τον τελευταίο καιρό με μια αγαπημένη φίλη, όχι πως την
είδαμε γκοθ, απλά μας προέκυψε μια μέρα πάνω στην κουβέντα. Στην
πρόσφατή της καρτ ποστάλ έστελνε τα εξής: «Να ζεις με ορμή τη ζωή
σου και να ετοιμάζεσαι ήρεμα για το θάνατο. Να είσαι έτοιμος να πεθάνεις κάθε στιγμή με επιθυμίες ανεκπλήρωτες». Πάγωσα. Το τσιτάτο
συμπλήρωνε μια ημερομηνία που ακολουθούσε το «Montparnasse», εκεί
το διάβασε. Ναι, είναι η κλασική -όχι κλισέ, πρόσεξε- γυναίκα που ακόμα
παίρνει το βιβλιαράκι της και πίνει au lait στα café με τσιγάρο. Λατρεύω
τους Γάλλους που καπνίζουν. Είναι πιο τίμιοι απ’ τους αντικαπνιστές. Η
καρτ-ποστάλ -που δεν ήταν καρτ-ποστάλ, ποτέ δεν είναι καρτ-ποστάλήταν διαφημιστικό από την ταινία Gainsbourg (Vie héroïque) που έκανε
πρεμιέρα στα παριζιάνικα σινεμά στις 20 Ιανουαρίου. Είναι σαν να την
έχω δίπλα μου. Να μπαίνουμε μαζί στο συγκεκριμένο café, να απλώνει το
χέρι με σιγουριά στα αριστερά -χωρίς καν να κοιτάξει- και να ξέρει πως
θα πάρει τη σωστή κινηματογραφική κάρτα. Θέλει τεχνική να το κάνεις
αυτό, σε διαβεβαιώνω. Πίσω στις τέχνες και τα γράμματα, αφού έκαναν
ντου και πάλι στη ζωή μας τον τελευταίο καιρό, συμβαίνουν πράγματα.
Ό,τι δεν συμβαίνει -ή έχει παγώσει- αυτή τη στιγμή σε άλλους τομείς,
στην τέχνη πήρε την ανηφόρα. Με τη μαγική εξίσωση της κρίσης να
’χει να κάνει με τη μείωση της ζήτησης όταν υπάρχει υπερπροσφορά, η
τέχνη φαίνεται να βρίσκεται στην αντίπερα όχθη. Κι είναι γνωστό πως
πάντα βρίσκει την κατάλληλη στιγμή για να αναδυθεί από τις στάχτες
της και, πες με χαζή, η τέχνη της περασμένης δεκαετίας τραυματίστηκε απ’ τις καύτρες της οικονομικής άνθησης. ∆ιάβαζα πριν κάτι μέρες
έναν τύπο που γουστάρω την πένα του, αναλύει τα περί τέχνης αυτός,
μ’ άρεσε το κλείσιμό του και το μεταφέρω: «Η τέχνη δεν ενώνει. Η τέχνη χωρίζει. Και ο καθένας είναι μόνος και νέος στην αιωνιότητα». Στη
χώρα Κύπρο συμβαίνουν τα διάφορα αλλά οι καλοί μας locals λείπουν
εκτός. Η έκθεση του Ιωάννου για παράδειγμα, που πραγματοποιείται
αυτή τη στιγμή που μιλάμε στο New Museum του Manhattan, φιλοξενεί
έργα της Kύπριας Χάρις Επαμεινώνδα. Στην Κύπρο απ’ την άλλη κι έχω
πέντε-έξι γκαλερί να σου πω, φιλοξενείται το απόλυτο τίποτα. Το λόγο
μην τον ρωτήσεις, αυτοί που φταίνε, ξέρουν. Τώρα θα μου πεις εδώ το
Τμήμα Αρχαιοτήτων της χώρας υπάγεται στο Υπουργείο Συγκοινωνιών
και Έργων, τον νεαρό που ’χει την έμπνευση τη φρέσκια, να μη διώξουμε; Αν δεν έχει εδώ χώρο κι έχει στη Νέα Υόρκη, πάλι καλά. Στο Moma
ώς τις 26 του μήνα θα δεις το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου του Burton
να μεγαλουργεί, με υπέροχα σκίτσα, storyboards και ένα μπαλόνι έξι μέτρων να σε υποδέχεται στην είσοδο. Εδώ απ’ την άλλη, στη χώρα Κύπρο,
το μόνο που έχεις να δεις, είναι γραμμένο σ’ έναν τοίχο, σε πάροδο της
Ναυαρίνου, εκεί όπου γράφει «Γαμό το ∆υσή». Κι αν εκ πρώτης όψεως
νομίσεις ότι φέρνει κάτι φολκλόρ από παντρειές και εμπεριέχει και λίγη
ρομαντζάδα από δύση ηλίου, λανθάνεσαι. Ο artist δεν εννοούσε αυτό.
Ευχαριστούμε τον Θεό που μας εξέλιξε κι έχουμε αεροπλάνα, βαπόρια
και Ίντερνετ, λέω εγώ. Γιατί, βλέπεις, η τέχνη με κάποιον τρόπο μαγικό
καταφέρνει να «καθαρίζει τα σκουπίδια της καθημερινότητας». Το ’πε
κι ο Ισπανός.
ΥΓ. 16
CM JUDGE-USA
PELAGIE CBAGUIDI
-ΜΠΕΝΙΝ
SITI MAJIDΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗ
ΒΟΥΒΟΥΛΑ ΣΚΟΥΡΑΕΛΛΑ∆Α
FATIMA MAZMOCIRΜΑΡΟΚΟ
MONICA DOWERΜΕΞΙΚΟ
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣΚΥΠΡΟΣ
MARIA ROSA JIJON
-ΕΚΟΥΑ∆ΟΡ
VERONIQUE SAPINΓΑΛΛΙΑ
EVGENIJA DEMNIEVSKA
-ΣΕΡΒΙΑ
JESSICA LACUNAS
-ΝΙΚΑΡΑΓΟΥΑ
HIROKO OKADAΙΑΠΩΝΙΑ
ALLI SAVOLAINEN
-ΦΙΛΑΝ∆ΙΑ
TANIA PRILLA
-ΙΝ∆ΟΝΗΣΙΑ
SABINE MONTIEL
SOTO -ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ
GRIMANESA
AMOROS-ΠΕΡΟΥ
RACHIDA AZDAOU
-ΑΛΓΕΡΙΑ
ALENA KUPCIKOVAΤΣΕΧΙΑ
MYRITZA CASTILLO
-ΠΟΥΕΡΤΟ ΡΙΚΟ
ALESSANDRA ARNO
-ΙΤΑΛΙΑ
DARSHARA VORAΙΝ∆ΙΑ
CHANTAL DUBOND
-ΚΑΝΑ∆ΑΣ
SABINE MOOIBROEKΟΛΛΑΝ∆ΙΑ
ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΞΕΝΟΥ
femlink
Μια γυναίκα καλλιτέχνις, ένα βίντεο δύο μόνο λεπτά και ένα συγκεκριμένο θέμα.
Η Veronique Sapin μάς εξηγεί πώς όλα αυτά συνδέονται μεταξύ τους και αποτελούν το Femlink.
Μεσημέρι στο Artos. Μια λεπτεπίλεπτη Γαλλίδα απέναντί μου, πίνει ζεστό μαύρο καφέ και μιλά χαμηλόφωνα. Η
γλώσσα μάς παιδεύει λιγάκι «δεν εκφράζομαι τόσο καλά
στα αγγλικά» μου λέει, ούτε κι εγώ της απαντώ και έτσι
το προσπερνάμε. Βρίσκεται για δύο μέρες μόνο στην Κύπρο. Προσκεκλημένη από το ίδρυμα Artos, για να παρουσιάσει τα δίλεπτα βίντεο γυναικών από όλο τον κόσμο.
Μ’ αρέσει αυτή η ιδέα, έτσι όπως την είχα μελετήσει στο
αντίστοιχο site του Femlink, γι’ αυτό και επιδιώκω να τη
συναντήσω. Για μια εξιστόρηση πώς δημιουργήθηκε το
Femlink, αυτή η πλατφόρμα συνάντησης γυναικών καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο. Εντυπωσιάζομαι κάθε φορά
που συνειδητοποιώ ότι μέσα από το ∆ιαδίκτυο μπορεί
να δημιουργηθεί μια παγκόσμια κοινότητα καλλιτεχνών,
η οποία να δραστηριοποιείται μέσα από κοινές συντεταγμένες και να εκφράζει όχι μόνο τις καλλιτεχνικές της
ανησυχίες αλλά κυρίως να καταγράφει, μέσω της τέχνης,
διαφορετικές οπτικές γωνίες γύρω από κοινωνικά θέματα. Η Veronique Sapin χαίρεται που κάνουμε αυτή την
κουβέντα και είναι έτοιμη να δώσει όλες τις πληροφορίες. Η περιέργειά μου ωστόσο, για τη δική της προσωπική καλλιτεχνική ταυτότητα ανατρέπει λίγο τη δομή της
συζήτησής μας. «Θέλεις να αρχίσω πρώτα για μένα;» με
ρωτά απορημένα και γνέφω καταφατικά.
Ξεκίνησε σαν χορεύτρια κλασικού μπαλέτου, χρόνια
πριν. Ένα πρόβλημα στο πόδι την αναγκάσε να στραφεί
προς τον μοντέρνο χορό. ∆εν την ενδιέφερε τόσο να χορεύει, όσο να χορογραφεί. Παράλληλα ασχολείται με τη
μουσική και το θέατρο μέχρι που ξαφνικά ανακαλύπτει
το βίντεο σαν μέσο έκφρασης. Εκεί συνειδητοποιεί ότι
μπορεί να συνδυάζει όλα όσα της κεντρίζουν την καλλιτεχνική περιέργεια. «Μου αρέσει ένα έργο τέχνης να έχει
κίνηση. Με ενδιαφέρει πολύ η κίνηση όσο και το βλέμμα. Η οπτική γωνία δηλαδή μέσα από την οποία προσεγγίζεις το θέμα σου». Το βίντεο συνδύαζε και κίνηση
και βλέμμα και έτσι την κέρδισε. Στο ενδιάμεσο βέβαια
έκανε διάφορες δουλειές. Μια από αυτή ήταν δημοσιογράφος. Επέλεγε τα θέματά της με την ίδια ευαισθησία
που εκφραζόταν και μέσα από την τέχνη της. «Εκείνο
που πάντα με συγκινεί και αποτελεί ταυτόχρονα πηγή
έμπνευσής μου», μου λέει, είναι «το πόσο εύθραυστος
και ευάλωτος είναι ο άνθρωπος. Το εύθραυστο και το ευάλωτο υπάρχει σε κάθε ανθρώπινη επαφή και δραστηριότητα έστω κι αν το κρύβουμε ή έστω κι αν θέλουμε να
το ντύνουμε με διάφορους ψευτομανδύες». Η Veronique
όμως μέσα από την κάμερα της το εντοπίζει. Και το καταγράφει. Σαν δημοσιογράφος, λοιπόν, έκανε κάποια
στιγμή ένα ρεπορτάζ για τους ξένους καλλιτέχνες που
ζουν στη Γαλλία, γιατί και η ίδια, άλλωστε, είχε βιώσει
παρόμοιες εμπειρίες, όταν ζούσε για κάποιο χρονικό διάστημα στον Καναδά. Εκείνο το θέμα ήταν και η πρώτη αφορμή για να σκεφτεί τη δημιουργία του Femlink.
Mιας διαδικτυακής πλατφόρμας έκφρασης γυναικών
μέσα από την τέχνη. «Το σκεπτικό βάσει του οποίου δημιουργήσαμε το Femlink», μου λέει «ήταν για να βοηθήσουμε γυναίκες καλλιτέχνες να δείξουν τη δουλειά τους.
Σε ορισμένα μέρη του κόσμου, η γυναίκα εξακολουθεί
να είναι σε δεύτερη μοίρα με αποτέλεσμα να μην έχει
κανένα περιθώριο έκφρασης και πόσο μάλλον έκφρασης
καλλιτεχνικής. Θελήσαμε λοιπόν να ανοίξουμε μια πόρτα σ’ αυτές τις γυναίκες. Είναι πολύ ενδιαφέρον να ανακαλύπτεις τη δουλειά καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο
και να τους παρέχεις βήμα έκφρασης. Ειδικά σε χώρες,
όπου δεν μπορείς να φανταστείς ότι υπάρχουν πραγματικά καλοί καλλιτέχνες, είτε γιατί η χώρα είναι μικρή ή
φτωχή είτε γιατί δεν παρέχει τη δυνατότητα στο καλλιτεχνικό της δυναμικό να βγει προς τα έξω. Mέσα από το
femlink ανακάλυψαμε πολύ καλές δουλειές καλλιτεχνών
από όλο τον κόσμο. Σε χώρες πολύ φτωχές ανακαλύψαμε πολλές γυναίκες, οι οποίες πολεμούν και μάχονται να
εκφραστούν μέσω της τέχνης και είναι εξαιρετικά δύσκολο γι’ αυτές».
Το Femlink δημιουργείται το 2005. Η Veronique κινητοποιείται να το γνωστοποιήσει στην αρχή σε φίλους της
καλλιτέχνες και μετά σε επιμελητές, οι οποίοι τη βοήθησαν να κάνει επαφές με γυναίκες από όλο τον κόσμο.
Χωρίς, ωστόσο, το ∆ιαδίκτυο, η δημιουργία του Femlink
θα ήταν ανέφικτη. «Το Ίντερνετ αλλάζει το σύστημα με
το οποίο κινείται η τέχνη σήμερα» μου λέει η ίδια ανοίγοντας μια μικρή παρένθεση. «Μας προσφέρει τη δυνατότητα να μαθαίνουμε τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο και σε ό,τι αφορά την τέχνη παρέχει το έδαφος να
δημιουργηθεί μια παγκόσμια κοινότητα καλλιτεχνών, οι
οποίοι μέσα από το ∆ιαδίκτυο έχουν πια την ευκαιρία
να ανταλλάξουν απόψεις, να επικοινωνήσουν ή και να
συνεργαστούν».
Μια γυναίκα από κάθε χώρα, ένα βίντεο, δύο μόνο λεπτά
και ένα θέμα. Αυτό είναι το concept του femlink. Tα θέματα που δίνονται κάθε χρονιά είναι διαφορετικά, αλλά
έχουν όλα μια κοινωνική διάσταση. Κάθε καλλιτέχνης
καταγράφει μέσα από την κάμερα όχι μόνο το καλλιτεχνικό της στίγμα αλλά και την οπτική γωνία μέσα από
την οποία προσεγγίζει το συγκεκριμένο κοινωνικό θέμα.
Κι αυτή η οπτική γωνία έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον
ακριβώς γιατί αφορά σε διαφορετικές κουλτούρες και
κοινωνικές επιταγές. Τα βίντεο των συμμετεχόντων στο
τέλος αποτελούν όλα μαζί ένα ενιαίο έργο, το οποίο
εκτίθεται κάθε φορά σε διαφορετικά μέρη του κόσμου.
«Πάντα εκπλήσσομαι με τα βίντεο των συμμετεχόντων»,
μου λέει η Veronique και επεξηγεί: «Ο τρόπος που προσεγγίζει η κάθε καλλιτέχνις το θέμα είναι τόσο διαφορετικός και αποδεικνύει πως ποτέ δεν υπάρχει μόνος ένας
τρόπος ανάγνωσης της πραγματικότητας. Το Femlink
είναι σημαντικό όχι μόνο για τον καλλιτέχνη αλλά και για
τον θεατή του έργου λοιπόν».
Το πρώτο θέμα που είχε δοθεί από το Femlink ήταν το
fragility. Ακολούθησαν, τις επόμενες χρονιές resistance,
preoccupation και πέρσι το male. Τα βίντεο που είχαν σαν
θέμα τον άντρα παρουσιάστηκαν στην Κύπρο στο ίδρυμα Artos. «Τώρα προγραμματίζουμε ένα άλλο project»
με ενημερώνει η Veronique «όπου έχουμε προσκαλέσει
άντρες καλλιτέχνες να σκιαγραφήσουν σε ένα βίντεο το
πορτρέτο μιας γυναίκας καλλιτέχνιδας. Είναι η πρώτη
φορά που θα συμμετέχουν άντρες». Και επόμενος στόχος; την ρωτώ. «Να διευρυνθεί το Femlink στην Ασία και
Αφρική, όπου οι γυναίκες δεν έχουν ευκαιρίες να εξελίξουν ή και να αναδείξουν την τέχνη τους. Εκεί η θέση
της γυναίκας δεν είναι ακόμη κατοχυρωμένη όσο στην
Ευρώπη. Είναι σημαντικό να τους παρέχουμε το έδαφος
ώστε να ενδυναμωθεί η αυτοπεποίθησή τους αλλά και να
δημιουργηθεί το υπόβαθρο για τις νέες γενιές». Η τέχνη
έχει τη δύναμη να δώσει κίνητρο στον άνθρωπο να ξεφύγει από τα πλαίσια του, μου λέει στον επιλόγο και δεν
έχω παρά να συμφωνήσω μαζί της.
Info: www.femlink.org
19 ΥΓ.
σκοτεινό δωμάτιο
ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΦΩΤΙΟΥ
journey’s end
Άναψε δεύτερο. Το πορτμπαγκάζ ανοικτό. Τράβηξε δυο
ρουφηξιές. Βιαστικές, βιαστικές. Ούτε μέχρι τη μέση δεν
κάηκε και μου το ’δωσε. Τέλειωσε το εσύ, στο δρόμο μου είπε. Μ’ ακούστηκε ειρωνικό. Να το τελειώσω εγώ;
Χαμογέλασε. Ο ταξιτζής ρώτησε αν άλλαξα γνώμη. Επανέλαβε την ερώτηση του ταξιτζή. Άλλαξες; Σειρά μου να
χαμογελάσω. Έσκυψε στ’ αφτί και μου ψιθύρισε: «I miss
the sound of your key in the door / I miss you telling me,
how your day has gone / you can’t stop time, hard as you
might try»... Γαμώ τα τραγούδια σου, ψέλλισα.
…Κι όμως. Κάποτε μου τηλεφωνούσε και περνούσα το
δρόμο με κόκκινο. Κάποτε η αρχή, το μέσο και το τέλος
της ζωής μου. Κάποτε. Κι ας ήταν κάτι σαν «ο έρωτας με
έρωτα περνάει». Μετά, μαύρα σύννεφα. Μετά τσακωθήκαμε. Μετά χωρίσαμε. Μετά έκανα σαν τρελός. Στέρηση
κανονική. Μετά μου πέρασε. Και μετά έκανε το λάθος.
Μια αναπάντητη κλήση, το λάθος. Ένα κτύπος μόνο. Και
μετά ένα μήνυμα. «Συγνώμη για την κλήση. Από κεκτημένη ταχύτητα. Ήταν αλλιώς το χέρι συνηθισμένο…».
Και μετά έκανα εγώ το λάθος. «∆εν πειράζει, συμβαίνουν
αυτά». Απάντησα. Γιατί; Πού να ξέρω το γιατί; «Τι πρέπει
να κάνω για να σε ξαναδώ;», μου είπε. ∆εν χρειάστηκε να
κάνει τίποτα. Τα έκανα όλα εγώ. Πότε έκοψα εισιτήριο,
πότε βρέθηκα και πάλι στον τόπο του εγκλήματος, ούτε
που κατάλαβα.
Χάρηκε. Και οι δυο χαρήκαμε. ∆εν το περίμενε. Ούτε ’γω
το περίμενα, η αλήθεια.
Κι εκεί που τα ξαναβρίσκαμε, το μυαλό άρχισε τα rewind.
«…Ήταν αλλιώς το χέρι συνηθισμένο…». Τότε κατάλαβα. Αυτό είναι, είπα. Η απάντηση στο γιατί. Κεκτημένη
ταχύτητα!
…Κάποτε διάβασα μια συνέντευξη του Αύγουστου Κορτώ. Μιλούσε για τους ανθρώπους που μπαίνουν στη ζωή
μας απλά και μόνο για να διαδραματίσουν το ρόλο της
γέφυρας. Να μας βοηθήσουν να μεταβούμε «απέναντι».
Κι αφού μεταβούμε, η γέφυρα μάς είναι αχρείαστη. Τον
ίδιο ρόλο διαδραματίζουμε κι εμείς στις ζωές άλλων. Εννοείται. Τις πιο πολλές φορές, όμως, ούτε αυτοί, ούτε κι
εμείς το συνειδητοποιούμε. Με αποτέλεσμα οι απαιτήσεις είναι πολύ περισσότερες. Κι όμως. «Υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους δενόμαστε όχι γιατί μας κάνουν
απαραιτήτως καλό. Αλλά γιατί μας βοηθούν να περνάμε
καλύτερα και πιο χαλαρά το χρόνο μας. Όπως το τσιγάρο. Υπάρχουν άνθρωποι που λειτουργούν σαν το τσιγάρο.
Και τίποτα παραπάνω».
ΥΓ. 20
ΦΩΤΟ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΗΝΑ
ΦΑΝΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ
το αναδυόμενο απολεσθέν
Ο εικαστικός/θεωρητικός ∆ημήτρης Ταλιώτης, παρακολουθεί την έκθεση του Φάνου Κυριάκου
και καταγράφει τις εντυπώσεις του
S/Y Mysterious
(...) Μα είναι μπορετό να τσιμπήσει κανείς τη θάλασσα.
Η ιστορία τελικά συναναστρέφεται αγάλματα. (...)
Νίκος Καρούζος, Νεολιθική Νυχτωδία στην Κροστάνδη, 1987
Μερικά χιλιόμετρα εκτός της πορείας που οδηγεί
στα Στενά του Ανιάν και στο Βορειοδυτικό Πέρασμα, στα παγωμένα νερά του Αρκτικού Κύκλου ένα
ιστιοφόρο 118 ποδών με το όνομα Tara, παρασυρόταν πρακτικά ακυβέρνητο για περισσότερο από δυο
χρόνια. Ακολουθώντας τη ρότα και τις πρακτικές
του θρυλικού Fram, του ιστιοφόρου που σχεδίασε το
1892 ο Colin Archer για τις πρώτες εξερευνήσεις και
των δύο Πόλων, προσπαθούσε επίσης να φτάσει στο
βορειότερο σημείο της Γης με τη βοήθεια μονάχα του
δυνατού δυτικού ανέμου που φυσά στην περιοχή και
τις αντιδράσεις της παγωμένης θάλασσας. Στην πορεία, υπό τη λάμψη του Βόρειου Σέλας, εξ ολοκλήρου καλυμμένη με πάγο, η Tara, έγινε κτίριο, έγινε
τοπίο, αγνοώντας τη φαντασιακή γενεαλογία της
ως πλοίο κι αφέθηκε σε μια ακατάσχετη ερωτοτροπούσα ταυτοσημία με την Eismeer (1823-1824) του
Caspar David Friedrich, την κατεξοχήν αρχιτεκτονική φαντασμαγορία.
Η ιστοριογραφία της πολεοδομίας σπάνια δίνει σημασία σε τέτοιες περιπτύξεις. Όμοια με οποιαδήποτε
άλλη ιστοριογραφία, προτιμά να διαφυλάξει τη γνώση που παράγεται εντός του ειδικότερου και ήδη οριοτοποθετημένου αντικειμένου της ωφελιμιστικά, ως
την πληροφορία μιας πειθαρχημένης και σαφέστατης αυτο-χρηστικότητας. Η πολυ-επιστημονικότητα
της Τέχνης όμως, δεν μπορεί παρά να κλοτσά και να
σπρώχνει την Τέχνη την ίδια μέσα σε τούνελ και σπηλιές, πάνω από λόφους, προς τρομερές απ-όψεις,
τόπους πέραν των ιδιοχρήσεων και των Αφηγήσεων,
που σακατεύουν τη δικτατορία του πραγματικούως-του-χρήσιμου και αυτοστιγμεί ακύρωνουν και το
διακοσμείν. Εκεί, αστικές και ιστορικές πληροφορίες
ψιθυρίζουν στ’ αφτί της Τέχνης sweet nothings για
ένα γίγνεσθαι πέρα από τις πραγματιστικές δυνατότητές τους, ένα γίγνεσθαι άλλο από τη συσσώρευση
γεγονότων και περιστατικών. Της δίνονται έτσι εν τη
πολλές φορές επιβαλλόμενη «άχρησία» τους, στα περιθώρια και στα σοκάκια σε ερειπωμένα αστικά πάρκα και σε ορεινές παράγκες, προεξέχοντα ανοίγματα
προς ένα παιχνίδι κριτικής εξαφάνισης και απνευστί
ανάδυσης σε μια διαδικασία εξερεύνησης του υπερβατικού εντός του αισθητού.
Ο Φάνος Κυριάκου, καλλιτέχνης με τις μικτές πρακτικές κι ευαισθησίες ενός ανθοδέτη ικεμπάνα και
ταυτοχρόνως, ενός punk κινηματογραφιστή, είναι
χρόνια τώρα ένας από τους κύριους Κύπριους εκφραστές τούτης της παραβατικής σχέσης Τέχνης και
του πλεονάζοντος της πληροφορίας. Με το ιδιότυπό
του χιούμορ κατεργάζεται επιδέξιες τελετουργικές
μελανώσεις στην άρια αντίληψή μας περί Τέχνης
(τουλάχιστον), ασχέτως πρόσληψης. Η ηχώ αυτής
της πορείας είναι που αόριστα μα ακαριαία, περικυκλώνει τον θεατή στην παρουσίαση της τελευταίας
του δουλειάς, με συνολικό τίτλο It was an odd almost
unreal landscape not without a certain beauty. Ένα
μετα-βιομηχανικό ηχοτοπίο, σε άπταιστη συνεργία
με την πολύχρωμη μαρμαρυγή των διάσπαρτων λαμπών φθορίου μερικών εκ των ψιλόλιγνων έργων
του, τα τοποθετούν συνολικά εκτός της λογικής
των εξατομικευμένων γλυπτών, των αγαλμάτων με
τα οποία συνανατρέφεται η Ιστορία. Ελκώντας την
καταγωγή τους από τα πολυ-επιστημονικά ίχνη της
ταλάντευσης της πληροφορίας μεταξύ ωφέλιμου και
αλυσιτέλειας, τα έργα τούτα γίνονται τοπίο, ένα αλλόκοτο τοπίο, μια εξώ-πραγματική συναρμολόγηση.
Γίνονται αρχείο τού τι χάνεται υπό την πρωτοκαθεδρία του πραγματικού κι έτσι αναθεώρηση της άμεσής μας πραγματικότητας.
Μια συσκευή κλιματισμού έχει ανοίξει διάπλατα
και αναβλύζει χρώματα. Ένα στιλό μετατρέπεται σε
μηχανισμό υποστήριξης (Over the Hill, 2009). Πιεστήρια αφίξεων – μια καρτ-ποστάλ ίσως; - διαγράφονται, για να μην αποκτήσει ποτέ ο τόπος γεωγραφικό
σημαινόμενο (Τhis must be the Place, 2009) - κι εδώ
αναπόφευκτα κανείς αναμοχλεύει και την ιστορία
της διαγραφής στην τέχνη, από τον Rauchenberg
στον Jeremy Millar. Αποσπασματικά και δυσανάγνωστα πορτρέτα Σαμάνων αποφεύγουν την παγίδα της
εικονογραφίας και έτσι αποκηρύσσουν τη λατρευτικότητα και τον φρούδο ρομαντισμό (The Visionary,
2008 and The Visionary, 2009).
Το πιο σημαντικό εργο όμως της συγκεκριμένης
έκθεσης είναι μια τοιχογραφικής μορφής γλυπτική
παρέμβαση στο χώρο της γκαλερί, με τίτλο Problem
Solved, 2010. Το Problem Solved εξελίσεται οριζόντια
σε μια καμπύλη και μέσα από της άσπρες της επιφάνειες όπου πειραματίζεται η διάρκεια και η λεπτομέρεια. Ένα παγωμένο υπονομευτικό κύμα, ανανεωτικά
οικείο, με εισβολές χρώματος και χρόνου, φόρος τιμής στον Bruno Taut (1880 - 1938), τον Μοντερνιστή
– Εξπρεσιονιστή αρχιτέκτονα, πολεοδόμο, δάσκαλο
κα ζωγράφο, που έχει πασίδηλα επηρεάσει τον Φάνο
Κυριάκου (δες το γλυπτο του με τίτλο Bruno Taut’s
mountain cave, 2009). Μια από τις κύριες επιρροές
του ίδιου του Taut, ήταν οι κηπουπόλεις των αρχών
του 20ού αιώνα. Εκεί όπου το χρώμα χρησιμοποιήθηκε ως οργανική σχεδιαστική αρχή και ως χειρονομία κοινωνικού έργου, παρά μονάχα ως φτιασίδωμα.
Ιδωμένη πια μέσα από το Problem Solved, εντός των
πνιχτών ήχων τού μετά-βιομηχανικού μας περιβάλλοντος και αναγνωρίζοντας το διάχυτο χιούμορ του
καλλιτέχνη, η έκθεση αυτή του Φάνου Κυριάκου, ξανα-αναδύεται ως τοπίο. Βρισκόμαστε ξανά ανάμεσα
στην Eismeer του Casper David Friedrich’s Eismeer
και την Tara, όχι μέσω των μνημειακών διασκευών
του πίνακα από τον Walter Gropius (δες Monument
to the March Dead, 1919) - ή την αγορά του σκάφους
από την Agnes B. το 2008 - μα εκ της αποκρυστάλλωσης των εξερευνήσεων του χρώματος και του φωτός από τον Bruno Taut. Σε μια γίγνεσθαι φύση των
έντονων λικνισμάτων και των ταλαντεύσεων, ένα
περιβάλλον που αναδύεται μέσα από τη σιωπή της
ιστορίας, από τα απολεσθέντα του πραγματικού.
Info: Ή έκθεση του Φάνου Κυριάκου, στην Οmikrongallery θα διαρκέσει μέχρι τις 2 Απριλίου. OmikronGallery Βασιλέως Παύλου 2, 1096,
Λευκωσία Τηλ. 22678240 ώρες λειτουργίας Καθημερινά 11.00-1.00 και 16.00-21.00, Σάββατο, 10.00-14.00
23 ΥΓ.
Lexotanil
χαμένη λεωφόρος
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΡΙΛΛΙ∆Η
ηδονόπληκτος: αναμφίβολα ο πιο ευχαριστημένος από
όλους τους πληγέντες που μπορούμε να σκεφτούμε 1.
ηλεκτροσόκ: τα πρώτα θύματά του, στην ιστορία της
ανθρωπότητας, ήταν η Κλυταιμνήστρα και ο Αίγισθος.
ηδύποτο: μη χρησιμοποιείτε αυτή τη λέξη. αν είστε
νέος ακούγεστε δήθεν, αν είστε γέρος πιο γέρος. Να
λέτε λικέρ.
ηλίθιος: 1. άλμπουμ – σταθμός7 που έγραψε ο Ίγκι Ποπ,
με λίγο περισσότερο από λίγη βοήθεια από τον φίλο
του Ντέιβιντ Μπόουι 8. Στο ∆υτικό Βερολίνο, στη Γαλλία, στο Μόναχο. Στα 1976 – 77. Στα ενδιάμεσα ηχογράφησης του ‘Low’. Στα διαλείμματά τους από τη χρήση
ηρωίνης,9 2. πάει καιρός από τότε που εγκύψαμε για τελευταία φορά στη σοφία του Αμερικανού συνάδελφου
Άμπροουζ Μπηρς. Απολογούμαστε για τη χασμωδία
και επανορθώνουμε πάραυτα: ‘μέλος μιας μεγάλης και
δυνατής φυλής, της οποίας η επίδραση στα ανθρώπινα
πράγματα ήταν ανέκαθεν ισχυρή και καθοριστική’, 3. ο
αήττητος, σύμφωνα με τον Ηλία Πετρόπουλο10, 4. κάθε
άντρας που την πατάει για τις Ναστάζιες Φιλίποβνες
αυτού του κόσμου.
2
ηδύς σαν το φιλί που εκκρεμεί .
ηθική: 1. η πλέον εύκαμπτη καταχώριση. Πρωτοφανώς
λυγερόκορμη, αν ήταν σε τσίρκο θα ήταν το κορίτσι – λάστιχο. Κάνει σπαγκάτο και χελώνα, σπάει μέση, φέρνει
τα γόνατα στους ώμους, γλείφει τους αγκώνες της, δέχεται όλες τις πιστωτικές κάρτες, 2. ηθική ανωτερότητα,
επιδεικνύεται αφού έχει προηγουμένως επέλθει σιωπηρή παραδοχή κατωτερότητας σε όλα τ’ άλλα, 3. ηθική
βλάβη, η ζημιά που δεν μπορεί να αποτιμηθεί σε χρήμα 3
- εκτός βέβαια κι αν ο ζημιωθείς τυγχάνει μαρξιστής4, 4.
ηθική αυτουργός
αυτουργός,, συγγνώμη, δεν ξέρω τι σκεφτόμουνα,
ηθικός αυτουργός ήθελα να πω, 5. ηθικό δίδαγμα, κριτήριο που χρησιμοποιούμε για να ξεχωρίσουμε μια καλή
ιστορία από μια κακή, 6. ηθικό πλεονέκτημα, αβαντάζ
αμφίβολης χρησιμότητας, σπάνια θα το αφήσει διαιτητής, 7. ηθικό ζήτημα, WTF? ∆εν υπάρχει τέτοιο πράγμα.
Όπως όλοι ξέρουμε, ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό.
Μα ποιος τις βγάζει αυτές τις εκφράσεις;
ηθοποιός: σύμφωνα με το γνωστό ανέκδοτο, κάποιος
που δουλεύει σε μπαρ. Σύμφωνα με όχι και τόσο γνωστό
ανέκδοτο, κάποιος που θα ’πρεπε να δουλεύει σε μπαρ.
Ηλέκτρα: 1. Α, αυτήν πρέπει να σκεφτόμουνα όταν
μιλούσα για αυτουργούς πιο πάνω, 2. σύμπλεγμα της
Ηλέκτρας, οι Φροϋδιστές γνωρίζουν πως πρόκειται για
τη θηλυκή βερσιόν του Οιδιπόδειου συμπλέγματος 5. Η
κόρη έλκεται σεξουαλικά από τον πατέρα και εκφράζει
αντίζηλα αισθήματα προς τη μάνα. Υποτίθεται πως το
σύμπλεγμα ατονεί μετά την εφηβεία. Εάν όντως συμβαίνει αυτό, είναι μάλλον επειδή ο πατέρας έχει πια πενηνταρίσει και δεν βλέπεται.
ηλεκτρολόγος: όπως μαθαίνουμε από την ιστοσελίδα
slang.gr, ο νευρολόγος, στην ιατρική αργκό 6.
ηλικία: μονάδα μέτρησής της δεν είναι ο χρόνος, είναι
οι στιγμές. Βρεφική ηλικία, πρελούδιο και ρέκβιεμ της
ισότητας. Εφηβική ηλικία, συνειδητοποίηση ελλείψεων.
Νεότητα, ευρεσιτεχνίες κι αλλεργίες. Μεσήλικας, παρά
πόδα αρμ. Γεράματα, διακινδύνευση άνευ όρων. Όσο για
μας, οσονούπω δυστυχώς, καταφθάνουμε11στην ηλικία/
όπου/ κανείς δεν ξαναφιλάει στο στόμα.
ηλιοθεραπεία: θεραπεία που κάνουμε όταν είμαστε μια
χαρά για να αρρωστήσουμε από κάτι που αυτή η θεραπεία δεν μπορεί να θεραπεύσει.
ήλος: από τις λέξεις που δύσκολα αποσκιρτούν, από τη
μία και μοναδική φράση μέσω της οποίας η μοίρα τις
παρέδωσε στις νεοελληνικές γενιές, για να αποκτήσουν
αυτοδύναμη παρουσία. Μάλλον απίθανο να έρθει σπίτι
μας ο πελεκάνος12και να μας ρωτήσει αν μας περισσεύει
κανένας ήλος επειδή οι δικοί του τού σωθήκανε13. Όπως
και να ’χει, ο γράφων ανήκει σε εκείνη την ταλαίπωρη
γενιά της οποίας η εφηβεία συνέπεσε με την γένεση
της ελεύθερης ραδιοφωνίας, και για πολλά χρόνια διατηρούσε14την ακλόνητη πεποίθηση πως το σωστό ήταν,
‘επί τον ήχον των ήλων’ 15.
(συνεχίζεται)
1. Σεισμόπληκτος, κεραυνόπληκτος, φαντασιόπληκτος, δαιμονόπληκτος, ηλιόπληκτος, ερωτόπληκτος. Οκέι, ο πιο ευχαριστημένος μαζί με τον φαντασιόπληκτο.
2. Παντελή Μπουκάλα. 3. Άρα, μπορούμε, εξ αντιδιαστολής, να υποθέσουμε πως οποιαδήποτε βλάβη αποτιμητέα σε χρήμα είναι ανήθικη;
4. Όχι κατ’ ανάγκην της σέκτας Γκράουτσο. 5. Γνωρίζουν, όμως, ότι ο Ναμπόκωφ αποκαλούσε τον Φρόιντ, «Βιεννέζο κομπογιαννίτη»; Αλλά, πάλι, ο Ναμπόκωφ, είχε περάσει γενεές δεκατέσσερις τον Πάουντ, τον Λόρενς, τον Ντοστογιέφσκι, τον Τόμας Μαν και τη μισή ανθρωπότητα που έπιασε χαρτί και καλαμάρι στα χέρια της. Ίσως σ’ αυτή
την ιδιοτροπία του μεγάλου λεπιδοπτερολόγου να αναφερόταν ο Αρανίτσης όταν παρατηρούσε πως, «ο Ναμπόκωφ δεν συμπαθούσε τον κόσμο». 6. Ναι, σωστά μαντέψατε.
Υδραυλικός είναι ο γυναικολόγος. 7. Σταθμός επειδή απομάκρυνε τον Ίγκι Ποπ από τον σκληροτράχηλο ήχο των Stooges και τον μετέτρεψε σε πειραματόζωο για τις μουσικές ανησυχίες του Μπόουι με πολλά funky και λίγα disco στοιχεία. Περιέχει ωστόσο το China Girl με τον εξαίσιο στίχο, I feel a-tragic, like I ’m Marlon Brando.
8. Μπόουι ή Μπάουι, ιδού η απορία. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, Μπόουι. Σύμφωνα με το μύθο, Μπάουι, ούτως ώστε να παιγνιδίζει με την προσφώνηση που είχε υιοθετήσει ο κύριος Τζόουνς την περίοδο της αμφιταλαντευόμενης σεξουαλικότητάς του, στις αρχές δεκαετίας του ’70, ‘hi, I’m bi’.
9. Ο Μπόουι είχε δηλώσει πως «πήγαμε στο Βερολίνο για να ξεφύγουμε απ’ την πρέζα και σε δυο μέρες είχαμε καταλάβει πως βρισκόμασταν στην πρωτεύουσά της». Παρεμπιπτόντως, το άλμπουμ ‘The Idiot’ στριφογυρνούσε ακόμα στο πικ απ του Ίαν Κέρτις όταν η σύζυγός του θα τον έβρισκε κρεμασμένο στην κουζίνα του σπιτιού τους στο
Μάντσεστερ, στις 18 Μαΐου 1980. Η Ντέμπορα Κέρτις θυμάται πως μια γραμμή από σάλιο άρχιζε απ’ το στόμα του αυτόχειρα συζύγου της και έφτανε μέχρι το πάτωμα.
10. Και τον Λαρς Φον Τρίερ. 11. Όπως, έξοχα, το έθεσε ο Μίμης Σουλιώτης. 12. Ναι, ναι, αυτός που πληρώνεται σε κουρκούνες. 13. Χμ…εξίσου απίθανο και το να
χρησιμοποιήσει το ρήμα ‘σωθήκανε’.
‘σωθήκανε’.14.
14. Ο γράφων, εννοώ. ∆εν ξέρω για την υπόλοιπη ταλαίπωρη γενιά. 15. Όσοι είναι κάτω των είκοσι πέντε, πιθανόν να μην γνωρίζουν
πού αναφέρομαι. ∆εν πειράζει. Όσοι είναι κάτω των είκοσι πέντε, έχουν γλιτώσει από πολλά κι ας μην το γνωρίζουν.
ΥΓ. 24
ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΚΟΡ∆Η
ΦΩΤΟ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΗΝΑ
ΚΛΕΙΤΟΣ ΚΛΕΙΤΟΥ
στοίχημα προσωπικό
Το «Όλα για τη Μητέρα μου» είναι ρίσκο. Ένα στοίχημα που κατά πόσο θα κερδίσει ή θα
χάσει, θα φανεί στο χειροκρότημα.
Συστήνομαι ως προκατειλημμένος θεατής. Το δηλώνω. ∆εν μου πολυαρέσει η ιδέα της
μεταφοράς του συγκεκριμένου έργου στο θέατρο. Τη βρίσκω προκλητική, αλλά κι ένα επικίνδυνο εγχείρημα για το σκηνοθέτη. Γιατί η ταινία είναι αριστουργηματική και δεν μπορείς
να δεχτείς τίποτε άλλο πέρα από ερμηνείες αντάξιες των γυναικών του Πέδρο Αλμοδόβαρ,
γνωρίζοντας την ίδια ώρα πως δεν είναι καθόλου εύκολο να ξεπεράσει κανείς τον σπουδαίο
Ισπανό σκηνοθέτη ούτε ηθοποιούς όπως τη Μαρίσα Παρέδες.
Συναντώ, λοιπόν, τον Κλείτο Κλείτου μια μέρα πριν την πρεμιέρα και ζητώ εξηγήσεις. Θέλει το έργο που ανεβάζει, να αρέσει κι είναι φανερά αγχωμένος. Ρίχνω λάδι στη φωτιά.
«Αν κάτι πάει λάθος; Αν δεν αρέσει;», ρωτώ; «Θέλει το ρίσκο της η ζωή, δεν είναι;», μου
απαντά… Είναι ένα προσωπικό του στοίχημα τελικά το «Όλα για τη Mητέρα μου». Όπως
ακριβώς αυτό που έβαλε και στη φετινή τηλεοπτική χρονιά με τα «Ρόδα της Οργής» και
που φαίνεται πως κερδίζει.
Για τον ίδιο η ταινία κι η μεταφορά της στο θέατρο είναι θέμα καρμικό. Και είναι μια απ’ τις
αγαπημένες του ταινίες. Στο δεύτερο συμφωνούμε και τον αφήνω να εξηγήσει το πρώτο…
Πώς βρέθηκε στα χέρια σου το σενάριο;
Πριν δυο χρόνια είχα διαβάσει πως η ταινία είχε μεταφερθεί σε θέατρο του Λονδίνου. ∆εν
είχα καταφέρει όμως να τη δω. Σ’ ένα ταξίδι μου στο Λονδίνο πήγα στο βιβλιοπωλείο του
National Theatre και ρώτησα αν έχουν το συγκεκριμένο θεατρικό. Είχε μείνει μόνο ένα κι
ήταν στην αποθήκη. Το αγόρασα και το θεώρησα καρμικό. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό
έργο. Το διάβαζα στο τρένο κι είχα πει πως αυτό θέλω να το ανεβάσω στην Κύπρο.
Έψαξα και βρήκα τον Σάμιουελ Άνταμσον, τον άνθρωπο πίσω από τη θεατρική μεταφορά
της ταινίας που έχει τα δικαιώματα της παράστασης σε συνεργασία με τον Πέδρο Αλμοδόβαρ. Μου ζήτησαν να συμπληρώσω ένα ερωτηματολόγιο και να το στείλω στην εταιρία.
Πανικοβλήθηκα γιατί ζητούσε λεπτομέρειες για την παράσταση, ιδέες, ποιοι θα είναι οι
συνεργάτες, τα βιογραφικά τους, το θέατρο, τη χωρητικότητά του, τις παραστάσεις που θα
κάνουμε, τους θεατές που υπολογίζουμε πως θα το δουν. Κάποια στιγμή μου τηλεφώνησαν απ’ το Λονδίνο για να μου πουν πως η πρότασή μου είχε εγκριθεί και πως μπορούμε
να προχωρήσουμε στην παραγωγή. Ήταν απ’ τις πιο συγκινητικές στιγμές της ζωής μου.
∆εν το περίμενα. ∆εν έχουν γίνει πολλές παραστάσεις και το θεώρησα πολύ τιμητικό η
πρότασή μου να εγκριθεί από την ομάδα του Αλμοδόβαρ και την εταιρία παραγωγής στο
Λονδίνο.
Είχατε κάποιους περιορισμούς;
Έπρεπε η πρότασή μας να ’ναι ανεξάρτητη από την ταινία. Κι η μουσική το ίδιο, όπως και
τα κοστούμια. Ζητούσαν βασικά να αποστασιοποιηθούμε απ’ την ταινία.
Κάτι το οποίο βοηθά στο να μην υπάρχουν συγκρίσεις…
Η ταινία είναι συγκεκριμένο είδος τέχνης, διαφορετικό απ’ το θέατρο, γι’ αυτό και ο Σάμιουελ Άνταμσον και ο Πέδρο Αλμοδόβαρ θέλησαν να αποστασιοποιηθεί το θεατρικό σενάριο απ’ την ταινία. Ναι ’ναι στα μέτρα του θεάτρου.
Γιατί πιστεύεις πως είπαν το ναι οι παραγωγοί;
Γιατί τους πρότεινα μια καθαρά μεσογειακή παράσταση, σε αντίθεση με τις παραστάσεις
που έχουν γίνει μέχρι τώρα στις χώρες της Βορείου Ευρώπης και στις οποίες δεν υπήρχε
η αμεσότητα με το θεατή. Εμείς είμαστε πολύ κοντά στον Αλμοδόβαρ. Ανεβάζουμε μια
μίνιμαλ παράσταση με μεσογειακό χρώμα, χωρίς πομπώδη σκηνικά, μια παράσταση που
αφορά το θεατή.
Φτάνει οι θεατές να ξεχάσουν την ταινία…
Θα πρέπει να είναι έτοιμοι να δουν μια θεατρική παράσταση, η οποία δεν έχει τα ίδια στοιχεία μ’ αυτά της ταινίας. Γιατί το να μεταφέρεις μια ταινία στο σανίδι, έχει μια ιδιαιτερότητα. Η ταινία έχει πολλές σκηνές, το θέατρο όχι. Αναγκαστικά θα πρέπει να βρεις τρόπους
λειτουργικούς να δέσουν οι σκηνές σου.
Επέλεξες να σκηνοθετήσεις μια ήδη αριστουργηματική ταινία. ∆εν φοβάσαι την αποτυχία;
Υπάρχει ήδη το θεατρικό στο Λονδίνο, του οποίου το κείμενο είναι εξαιρετικό. Μάζεψα
επίσης εξαιρετικούς συνεργάτες με τους οποίους παίρνουμε στις πλάτες μας ένα τεράστιο
ρίσκο. Το θέλει η ζωή το ρίσκο, δεν είναι;
Έχεις φιλοδοξίες γι’ αυτή την παράσταση;
Θέλω να αρέσει στον κόσμο.
Info: Το έργο ανεβαίνει κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20.30 στο Παττίχειο Θέατρο «ΣΚΑΛΑ» (Πρώην Αττικόν).
Προκρατήσεις - πληροφορίες: τηλ.: 24652800/01, 99490102
27 ΥΓ.
JANNIS VARELAS, MY DAD IS STRONGER THAN YOURS, RAINBOW ROCKET BILL AND FRIEND, 2005. ΜΟΛΥΒΙ, ΚΑΡΒΟΥΝΟ, ΛΑ∆Ι, GLITTER ΚΑΙ ΚΟΛΑΖ ΣΕ ΧΑΡΤΙ, 92 1/2 X 59 IN. THE DAKIS JOANNOU COLLECTION, ΑΘΗΝΑ.
ΥΓ. 28
ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΠΑΡΠΑ
ANDRO WEKUA, SNEAKERS 1, 2008.
ΦΙΓΟΥΡΑ ΑΠΟ ΚΕΡΙ, ΤΡΑΠΕΖΙ ΚΑΙ ΠΑΛΕΤΑ ΑΠΟ
ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ, ΚΑΙ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΑΠΟ ΚΕΡΑΜΙΚΟ,
59 X 72 7/8 X 39 3/8 IN. THE DAKIS JOANNOU COLLECTION, ΑΘΗΝΑ.
a collector in new york
Μετά από 25 χρόνια η συλλογή του ∆άκη Ιωάννου επιστρέφει εκεί που ξεκίνησε, στη Νέα Υόρκη,
με μια έκθεση που επιμελείται ο Jeff Koons στο New Museum.
Ακόμα κι όσοι δεν ασχολούνται συστηματικά με τη σύγχρονη τέχνη,
ξέρουν για τον ∆άκη Ιωάννου. Γι’ αυτόν τον Κύπριο επιχειρηματία
με τη μεγάλη αδυναμία σ’ ό,τι πιο νέο στην τέχνη, ο οποίος κατάφερε στα 25 χρόνια που συλλέγει, να φτιάξει μια απ’ τις πιο ενδιαφέρουσες και ολοκληρωμένες συλλογές σύγχρονης τέχνης στον
κόσμο με προσανατολισμό το ανθρώπινο σώμα. Μπορεί να μην
έχουν επισκεφθεί ούτε μια απ’ τις εκθέσεις της συλλογής του, που
διοργανώνονται κατά διαστήματα στο Ίδρυμα ∆ΕΣΤΕ στην Αθήνα,
εντούτοις θα έτυχε σε κάποια απ’ τα περιοδικά και τις εφημερίδες
που φυλλομετρούν, να έχουν δει μερικά απ’ τα διαβόητα έργα που
συλλέγει. Τους αστυνομικούς που στέκουν στα κεφάλια τους, για
παράδειγμα, διά χειρός Maurizio Cattelan, του τρομερού παιδιού
της σύγχρονης τέχνης, ή το ζευγάρι των Νεάντερταλ με τα τριχωτά
σώματα και τα πανάσχημα πρόσωπα σαν άλλη αυτοπροσωπογραφία
των Άγγλων καλλιτεχνών Tim Noble και Sue Webster. Σήμερα, αυτή
η συλλογή που αριθμεί 1500 περίπου έργα από 400 καλλιτέχνες και
που κατάφερε μέσα στο χρόνο να κερδίσει την προσοχή διεθνώς
εξασφαλίζοντας στον Ιωάννου περίοπτη θέση ανάμεσα στους σημαντικότερους συλλέκτες σύγχρονης τέχνης – δεν είναι τυχαίο που
πριν μερικά χρόνια το Art Review τον κατέταξε ανάμεσα στους 100
πιο ισχυρούς ανθρώπους στον κόσμο της τέχνης - επιστρέφει εκεί
που ξεκίνησε τρεις δεκαετίες πριν, στη Νέα Υόρκη.
Ως γνωστόν, ο ∆άκης Ιωάννου αγόρασε το πρώτο του έργο, το οποίο
θα αποτελούσε στη συνέχεια τη βάση πάνω στην οποία θεμελιωνόταν το σκεπτικό της συλλογής του, σε μια γκαλερί στο Σόχο. Το έργο
ήταν το «One Ball Total Equilibrium Tank» (1985) και καλλιτέχνης
ο ανερχόμενος τότε Jeff Koons. Έκτοτε συλλέκτης και καλλιτέχνης
δέθηκαν με μια δημιουργική φιλία την οποία βλέπουμε σήμερα να
εξελίσσεται σε συνεργασία για μια μεγάλη έκθεση. Ο Αμερικανός
καλλιτέχνης για πρώτη φορά οικειοποιείται το ρόλο του επιμελητή
κι επιλέγει 100 έργα 50 καλλιτεχνών από τη συλλογή Ιωάννου και τα
εκθέτει στο ανανεωμένο New Museum υπό τον τίτλο «Skin Fruit».
Κεντρική θέση έχει φυσικά η αμφιλεγόμενη αιωρούμενη μπάλα με
την οποία άρχισαν όλα. Αυτό όμως είναι και το μοναδικό έργο του
Koons στην έκθεση. Αν και η συλλογή Ιωάννου περιέχει μεγάλο
αριθμό έργων του απ’ όλες τις περιόδους, εντούτοις ο καλλιτέχνης
προτίμησε να δώσει βάρος σε μια επιλογή από έργα άλλων δημιουργών τα οποία φανερώνουν το ενδιαφέρον του επιχειρηματία για το
ανθρώπινο σώμα ως δοχείο και όχημα εμπειριών. Όσο για τον τίτλο,
οι διοργανωτές υποστηρίζουν πως παραπέμπει σε έννοιες όπως η
γένεση, η εξέλιξη, το προπατορικό αμάρτημα και η σεξουαλικότητα, αλλά και στην ένταση που εντοπίζεται μεταξύ του εξωτερικού
(skin) και εσωτερικού (fruit), όπως και μεταξύ αυτού που βλέπουμε
και αυτού που καταναλώνουμε. Ο Koons πάντως αυτό που προσπάθησε να στήσει στο χώρο του μουσείου, είναι ένα πανόραμα, όπως
λέει, το οποίο καθορίζουν οι συχνές εναλλαγές στην κλίμακα των
έργων, οι τολμηρές αντιπαραθέσεις και μια τάση για δραματοποίηση της εικαστικής χειρονομίας. Σε μια γωνιά ένας άντρας εκτελεί
μια ιεροτελεστία, σε μια άλλη ένα γλυπτό κυριολεκτικά τραγουδά,
ενώ μνημεία από άσπρη σοκολάτα στέκουν σαν πύργοι πάνω απ’
τα κεφάλια των θεατών. Το τελευταίο είναι το «Untitled (Chocolate
Mountains)» (2006), ένα έργο του Terence Koh, του αμφιλεγόμενου
Καναδού καλλιτέχνη με τις κινεζικές καταβολές, το οποίο δεσπόζει στο χώρο καθορίζοντας την έκθεση, η οποία προκάλεσε αρκετές
αντιδράσεις πριν ακόμα ανοίξει τις πόρτες της στο κοινό. Οι πολέμιοι της ιδέας να δοθεί χώρος από το New Museum –ένα ίδρυμα με
πολύχρονη ιστορία που στο νέο του κτίριο υπό τη νέα διεύθυνση
της Lisa Philips υπόσχεται μια αναθεωρημένη σχέση με τη σύγχρο29 ΥΓ.
CHARLES RAY, ALUMINUM GIRL, 2003. ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΚΑΙ ΜΠΟΓΙΑ, 62
1/2 X 18 1/2 X 11 1/2 IN. THE DAKIS JOANNOU COLLECTION, ΑΘΗΝΑ
NATHALIE DJURBERG, ΣΤΟΠ ΚΑΡΕ
ΑΠΟ ΤΟ IT’S THE MOTHER, 2008.
ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ
HANS BERG, 6 MIN. THE DAKIS
JOANNOU COLLECTION, ΑΘΗΝΑ
MAURIZIO CATTELAN, ALL,
2007. ΛΕΥΚΟ ΜΑΡΜΑΡΟ
ΚΑΡΡΑΡΑ, 11 7/8 X 78 3/4 X
339 1/2 IN. THE DAKIS JOANNOU COLLECTION, ΑΘΗΝΑ
νη τέχνη και το κοινό της- στην παρουσίαση της συλλογής Ιωάννου, υποστηρίζουν πως μια τέτοια κίνηση ενισχύει την ήδη προβληματική σχέση
εξάρτησης συλλέκτη και ιδρύματος, στο οποίο είναι μέλος, αυξάνοντας την
αξία των έργων του, δίνοντάς του ισχυρό προβάδισμα σ’ ένα ενδεχόμενο
παιχνίδι με την αγορά της τέχνης. Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Αυτοί
που λένε πως έτσι κι αλλιώς είναι σύνηθες το φαινόμενο τα μέλη ενός μουσείου να παρουσιάζουν εκεί τις συλλογές τους, ενώ η κρίση είναι ένα εξαιρετικά αναχαιτιστικό στοιχείο στο μυαλό οποιουδήποτε σκεφτεί να κάνει
αγοραπωλησίες. Όσο για το New Museum, φρόντισε να υπερασπιστεί την
απόφασή του, λανσάροντας με την έκθεση μια σειρά από shows με τίτλο
«The Imaginary Museum», παρουσιάζοντας περιοδικά ιδιωτικές συλλογές
σύγχρονης τέχνης απ’ όλο τον κόσμο, προσφέροντας την ευκαιρία στο κοινό να εισέλθει στο μυστήριο σύμπαν ενός συλλέκτη και να δει σημαντικά
έργα που σπάνια βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Αυτό είναι κάτι που
η θρυλική κριτικός τέχνης Roberta Smith στο review της που έγραψε στους
New York Times λίγες μέρες μετά τα εγκαίνια της έκθεσης, δεν είδε με καλό
μάτι. Περίμενε, λέει, από το New Museum πιο τολμηρές επιλογές στο πρόγραμμα εκθέσεών του και από τον Koons ο οποίος είναι και ο ίδιος συλ-
λέκτης, μια πιο σύγχρονη προσέγγιση στο στήσιμο, με λιγότερα έργα και
πιο περιπετειώδεις αντιπαραθέσεις. Υπάρχουν όμως και οι καλές στιγμές,
τις οποίες αναγνωρίζει σε έργα όπως το Pazuzu (2008), του Robert Cuoghi,
ένα ασσυριακό γλυπτό της συλλογής του Λούβρου το οποίο ο καλλιτέχνης
μεγάλωσε σε μνημειακές διαστάσεις, αλλά και το remake του έργου του
Charles Ray Revolution Counter Revolution (1990/2010), ένα καρουζέλ σε
γκρίζο χρώμα με αλογάκια τα οποία στριφογυρίζουν ανάποδα.
Όσοι, λοιπόν, θα έχουν την ευκαιρία ενός ταξιδιού στη Νέα Υόρκη μέχρι και
τις αρχές Ιουνίου που διαρκεί η έκθεση, θα μπορούν να απολαύσουν αυτές
τις «καλές στιγμές» που υποδεικνύει η κ. Smith, όπως φυσικά και άλλους
σταθμούς της έκθεσης, συμπεριλαμβανομένων των εμβληματικών έργων
της συλλογής Ιωάννου, κομμάτια που διέγραψαν την πορεία τους στην
ιστορία της σύγχρονης τέχνης, όπως το Saddle της Janine Antoni (2000) ή
το Masters of the Universe (1998-2000) των Tim Noble και Sue Webster, αλλά
και των καινούριων αποκτημάτων της όπως τη δημόσια εγκατάσταση της
Jenny Holzer, Selections from the Survival Series (1984), κι ένα τρισδιάστατο βιβλίο, πρότζεκτ ουσιαστικά του Robert Cuoghi, το οποίο περιλαμβάνει
ζωντανά γλυπτά από τον Pawel Althamer και τον Tino Sehgal.
Info:Skin Fruit, Selections from the Dakis Ioannou Collection στο New Museum μέχρι τις 6 Ιουνίου. Για περισσότερες πληροφορίες στο www.newmuseum.org
31 ΥΓ.
ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΞΕΝΟΥ
∆ΗΜΗΤΡΑ ΓΑΛΑΝΗ
ξυπνήστε!
Αυτή την ώρα που όλοι μιλάμε τη γλώσσα των αριθμών και λογαριάζουμε τα όνειρα και τη ζωή μας μέσα από μαθηματικές εξισώσεις, η ∆ήμητρα Γαλάνη θεωρεί καθήκον της να φωνάξει «Παιδιά ξυπνήστε! Είστε σε λάθος δρόμο». Και έχει απόλυτο δίκαιο!
Το χρειαζόμουν τελικά αυτό το δίωρο μαζί της. Να πίνουμε καφέ στο σαλόνι
της, κάπου στον Κεραμεικό, να τρώμε λουκούμια τούρκικα, που της έφερε μια
φίλη από την Κωνσταντινούπολη, να χαϊδεύω τη Σούσι (το υπέροχο σκυλί της
που είναι 11 χρόνια τώρα συγκάτοικός της) και να αφήνουμε απ’ έξω από την
παρέα μας μια Ελλάδα που, ειδικά εκείνες τις μέρες, παιδευόταν με αριθμούς
και μέτρα και εξισώσεις και ελλείμματα και δυσοίωνες ειδήσεις.
Τη χρειαζόμουν αυτή την κουβέντα. Με έναν άνθρωπο που έκανε μεγάλη διαδρομή για να ζήσει την αλήθεια του και (εκ)παιδεύτηκε να διακρίνει τις πλαστές πραγματικότητες. Έναν άνθρωπο που εκπέμπει μια ησυχία απέναντι σε
όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας και μας καλλιεργούν καθημερινά τις ανασφάλειές μας, ακριβώς γιατί παραμένει ανήσυχος, που πάει να πει ανοιχτός στη
ζωή, που κι αυτό σημαίνει μια ετοιμότητα να αλλάξει όλα του τα δεδομένα για
να υπερασπιστεί ό,τι πια το μετρά σαν ουσία. Και κυρίως γιατί το ξέρει καλά
πως ο άνθρωπος δεν χρειάζεται πολλά για να ’ναι καλά. Κι αν αυτό ακούγεται
ρομαντικό από μερικούς, μεταφράζεται, δηλαδή, σαν μια στάση, η οποία δεν
χωρεί στη σημερινή πραγματικότητα, καλώς μεταφράζεται έτσι, μπας και επιτέλους διερωτηθούμε για ποια πραγματικότητα μιλάμε. Και η ∆ήμητρα Γαλάνη
είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος διαθέτει και τη γνώση αλλά και την επίγνωση να
ξεχωρίζει πρώτα τι είναι πραγματικό και ύστερα να το τραγουδά…
Καθόμαστε λοιπόν στον καναπέ της. Εκείνη γερμένη στο ένα μαξιλάρι, εγώ στο
άλλο. Στην αρχή απευθύνομαστε η μια στην άλλη στον πληθυντικό. Μετά το
βρίσκουμε αχρείαστο. Γιατί όσο περνά η ώρα, μοιάζουμε περισσότερο σαν δύο
φιλενάδες που βρέθηκαν ένα απόγευμα, επειδή η μια χρειαζόταν επειγόντως τη
συμβουλή (και τη συμβολή) της άλλης. Και βέβαια στην προκειμένη περίπτωση
είναι μάλλον περιττό να διευκρινίσω ποια είχε ανάγκη για συμβουλή…
«Εγώ, ξέρεις, είμαι ρομαντική αλλά με τη σημερινή έννοια»
- Και ποια είναι η σημερινή έννοια;
Υπάρχει μια επανάκαμψη του ρομαντισμού. Το να είσαι ρομαντικός σήμερα, σε
μια εποχή ολοκληρωτισμού, είναι επανάσταση. Για τους περισσότερους η λέξη
«ρομαντισμός» σημαίνει ότι είσαι εκτός πραγματικότητας. ∆εν ισχύει όμως.
- Τι ισχύει;
Ο ρομαντισμός που βλέπω στα νέα παιδιά, ο οποίος σημειωτέον είναι άκρατος,
είναι με την έννοια της βεβαιότητας ότι κάτι θα συμβεί, κάτι καλύτερο που θα
ανατρέψει ό,τι έχει την πέτσα τη σκληρή και την άθλια αυτού που λέγεται κατεστημένο.
- Υπάρχει όντως αυτή η βεβαιότητα; ∆εν την αισθάνομαι τόσο γύρω μας.
Βεβαίως και υπάρχει. Όταν τα παιδιά πάνε σε μια διαδήλωση και δίνουμε στους
μπάτσους λουλούδια, τι είναι αυτό; Το ωραιότερο πράγμα που έχω δει, είναι μια
διαμαρτυρία πρόσφατα στην Αγγλία, όπου νέα παιδιά είχαν βγει στους δρόμους
και φωνάζανε τη λέξη «ξυπνήστε». Και αγκάλιαζαν τους μπάτσους, οι οποίοι
έστεκαν αμήχανοι. Τα νέα παιδιά έχουν απόλυτη καθαρότητα για το τι συμβαίνει, για το ότι η κοινωνία τους έχει δώσει για μέλλον ένα μαύρο πλαίσιο.
- Ωστόσο εκείνο που βλέπω, είναι περισσότερο μια οργή γι’ αυτό το μαύρο
πλαίσιο, παρά μια βεβαιότητα ότι κάτι καλύτερο θα συμβεί.
Μα δεν φταίνε τα παιδιά γι’ αυτό. Η κοινωνία και η εξουσία είναι που προσπαθούν να καταστρέψουν αυτό το ρομαντισμό και να τον μετατρέψουν σε βία και
οργή. Αντί, δηλαδή, η κοινωνία να δεχτεί αυτό το ρομαντισμό και τη δημιουργικότητα που έχουν οι νέοι άνθρωποι και να τα απορροφήσει μπας και γίνει καλύτερη, τους το γυρίζει πίσω και τους οργίζει. Και έτσι βλέπεις να συμβαίνουν
ακρότητες. Η οργή, όμως, και ο θυμός αν μπορούν να μετατραπούν σε αίσθημα
ελευθερίας, είναι το πιο χρήσιμο πράγμα σήμερα. Γιατί αυτή η οργή που προξενεί η κοινωνία των μεγάλων (Μεγάλων), είναι την ίδια στιγμή και η δύναμη
των νέων ανθρώπων. Στο χέρι τους είναι η αλλαγή. Η κοινωνία τους μαθαίνει
να είναι ανταγωνιστικοί και κανίβαλοι και αυτοί για να πάνε κόντρα, πρέπει να
γίνονται συλλογικοί και γεμάτοι δύναμη και αγάπη. Έτσι θα γίνει η επανάσταση.
Να μετατρέψουν αυτή την οργή σε συλλογικότητα και επιμονή για να κατακτήσουν τις ατομικές τους ελευθερίες. Κι αυτό δεν χρειάζεται βία.
- Τι χρειάζεται;
Επίγνωση ότι αυτή είναι η δύναμή τους.
- Και η επίγνωση όμως κάτι προϋποθέτει
Το μόνο που προϋποθέτει είναι να αγαπήσεις τον εαυτό σου. Και να καταλάβεις
ότι αυτό που πας να κερδίσεις στη ζωή, δεν είναι η πλαστή ευμάρεια, το να έχεις
περισσότερα αυτοκίνητα, σπίτια και χλιδές αλλά πολύ πιο απλά πράγματα που
θα σε κάνουν να περνάς καλά. Αυτό που χρειάζεται είναι να στρέψουν αλλού το
βλέμμα τους από κείνο που πλασάρουν οι τηλεοράσεις, το οποίο είναι εντελώς
ψέμα. Να δούνε την αλήθεια. Και η αλήθεια έχει μια μεγάλη σκληρότητα άμα
την αντιμετωπίσεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των κοινωνιών σήμερα είναι ότι
δεν θέλουμε να δούμε τη μίζερη αλήθεια μας.
- Ποια είναι αυτή η μίζερη αλήθεια μας;
Αυτό που ζούμε. Έχουμε μαντρωθεί όλοι πίσω από το να κερδίζουμε για να διαφέρουμε, λες και αυτό θα μας κάνει να διαφέρουμε, ένα κέρδος που σημαίνει και
μια κοινωνική αποκατάσταση, δηλαδή έχουν πάψει πια να ’ναι ζητούμενό μας
το πώς θα γίνω καλύτερος άνθρωπος ή πώς θα μάθω να αγαπώ ή να βρω έναν
άνθρωπο που να ταιριάξω πραγματικά ή να κάνω μια δουλειά που πραγματικά
θέλω. Το σχέδιο αυτού του συστήματος που ζούμε, είναι άχρηστο και αυτή τη
στιγμή βιώνει την απόλυτη κατακρύλα του. Στην προσπάθειά του να επιβιώσει
και να κρατήσει την εξουσία, γίνονται τα τέρατα που βλέπουμε. Αλλά το σύστημα αυτό έχει τελειώσει. Γιατί οι ανθρωποι έχουμε αλλάξει, πάμε προς τα μπρος,
εξελίσσουμε το πνεύμα μας και όσο κι αν προσπαθούν να μας κρατήσουν πίσω,
δίνοντάς μας όλη αυτή την αθλιότητα μέσα από αυτό που παρουσιάζεται σαν
lifestyle, τα νέα παιδιά ξέρουν ότι η αλήθεια είναι αλλού.
-Πώς το ξέρουν όταν όλα γύρω υπαγορεύουν το αντίθετο;
Από ένστικτο.
- Αρκεί το ένστικτό ή χρειάζονται φωνές που να αποτελούν το αντίβαρο;
Μα υπάρχουν οι φωνές. Υπάρχει ένα ∆ιαδίκτυο - αυτό μην το ξεχνάτε - όπου
οι φωνές εκεί μέσα είναι ελεύθερες. Το ∆ιαδίκτυο είναι το μεγάλο όπλο των
παιδιών και το μέσο για να ελευθερωθεί ο άνθρωπος, γιατί το παιδί με ένα κλικ
ενημερώνεται για το τι συμβαίνει στον κόσμο και μάλιστα ενημερώνεται όχι
όπως πλασάρουν την ενημέρωση τα παγιδευμένα MME (τα πουλημένα στην
εξουσία). Μέσα από αυτή τη διαδικτυακή ελευθερία και την παγκοσμιότητα
μπορείς να ζήσεις τις αλήθειες παντού. Εκεί είναι ο τρόπος για να δεις τα πράγματα διαφορετικά. Παλαιότερα έπρεπε να διαβάσεις κάποια βιβλία, έπρεπε να
περάσεις από διάφορες διαδικασίες, τώρα αυτό δεν χρειάζεται, είναι πολύ πιο
εύκολη η πρόσβαση στη γνώση και στην πληροφορία.
- Στο Ίντερνετ υπάρχει όμως και το κακό κομμάτι της κοινωνίας.
Και θα μου πεις πώς ένα παιδί θα διακρίνει το καλό από το κακό; Με το ένστικτό του. Και αυτό πρέπει να το καλλιεργεί παρά να μένει κολλημένο στο
facebook. Το Ίντερνετ δεν είναι μόνο το facebook και αυτές οι μόδες που μας
πλασάρουν. Υπάρχουν τόσα πράγματα να μάθει στο ∆ιαδίκτυο. Και είναι εκπληκτικό ότι σήμερα η αλήθεια είναι μέσα στο virtual. Η ελεύθερη διακίνηση ιδεών και μουσικής και τέχνης κ.τ.λ γίνεται πολύ περισσότερο μέσα στο ίντερνετ,
παρά από το σύστημα.
- Αν η αλήθεια ρίσκεται περισσότερο μέσα στο ∆ιαδίκτυο, τότε δεν υπάρχει ο
κίνδυνος να μείνει εκεί εγκλωβισμένη στις δύο διαστάσεις;
Όχι. Και όλη αυτή η μυθολογία ότι το Ίντερνετ απομονώνει, δεν ισχύει καθόλου. Όταν ακουμπήσεις σε όλο τον κόσμο και μπορείς να ανταλλάζεις απόψεις
μέσα από τα forum για οποιοδήποτε θέμα αφορά στις κοινωνικές ελευθερίες,
στην επιβίωση, στο οτιδήποτε… για ποια απομόνωση μιλάμε; Αυτή τη στιγμή αν υπάρχουν φωνές ενάντιον αυτού του ολοκληρωτισμού που ζει ο κόσμος,
υπάρχουν μέσα στο Ίντερνετ, στα διάφορα μπλογκ, στα site τα δημοκρατικά.
∆εν ξέρω… αλλά έχω την αίσθηση ότι ξημερώνει ένας άλλος κόσμος, ότι αλλάζει πάρα πολύ και βέβαια η αλλαγή είναι εξαιρετικά επώδυνη για την κοινωνία.
- Μα έτσι και αλλιώς υπήρξε ποτέ αλλαγή η οποία να ήταν ανώδυνη;
Όχι. Θα μου πεις, και ζητάς από τα νέα παιδιά να υποστούν αυτή την επώδυνη διαδικασία; Ναι. Γιατί είναι πιο ανθεκτικά. Όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος, δεν
αντέχει, ένα νέο παιδί έχει άλλη ενέργεια. ∆εν θα σταθεί σε μικρότητες, δεν τον
ενδιαφέρουν αυτά τα συμπλέγματα και ο συντηρητισμοί. Όσο κι αν το σπίτι του
προσπαθεί να του τα περάσει, η τάση του νέου ανθρώπου είναι να τα ξεπεράσει.
Είναι πάρα πολλές φορές που τα παιδιά μεγαλώνουν με ένα ΜΗ. Εκείνο ωστό33 ΥΓ.
,,
Ο κόσμος σήμερα αισθάνεται παγιδευμένος μέσα στα νούμερα, ζει μια κατάσταση τρομοκρατίας από τους
,,
αριθμούς. Εκείνο που χρειάζεται, είναι να θυμηθούμε ότι δεν θέλει πολλά ο άνθρωπος για να ζήσει καλά.
Και ιδιαίτερα άμα είσαι νέος.
σο που πρέπει να μάθουμε και να τους μάθουμε, είναι πως τίποτα δεν είναι
απαγορευμένο, τα πάντα είναι θέμα πολιτισμού. Κοιτάχτε… εγώ δεν είμαι
ούτε καμία φιλόσοφος ούτε έχω κάποια βαθιά γνώση. Εμπειρικά μιλάω.
- Είσαι όμως από τους λίγους της γενιάς σας που έχετε και που την επιδιώκετε, τόση επαφή με τους νέους.
Ναι, έρχομαι συνέχεια σε επαφή με τους νέους, ιδιαίτερα τους μουσικούς,
και βλέπω την ομορφιά, τη δύναμη, τη γνώση τους, την αισθητική τους,
πόσο πιο διαμορφωμένοι και πιο στοχευμένοι σωστά είναι και συγκινούμαι αφάνταστα. Και όχι μόνο το επιβραβεύω, αλλά μαθαίνω από αυτό. Γιατί
ξέρω πόσο σημαντικό είναι να πορεύεσαι με οδηγό την αλήθεια σου.
- Με οδηγό την αλήθεια πορεύτηκες κι εσύ στη διαδρομή σου;
Ναι. Από πολύ νωρίς είπα ότι θα αγωνιστώ για την αλήθεια μου, όποια κι αν
είναι αυτή. Και επέμενα σ’ αυτό. Είχα τις αντοχές γιατί προερχόμουν από
ένα σπίτι που με είχε επιβραβεύσει στις επιλογές μου, πάρα πολύ σοβαρό
αυτό που σας λέω και πολύ μεγάλο δώρο. Αυτή τη δύναμη που είχα, τη χρησιμοποίησα με αυτό τον τρόπο. Να επιμένω για την αλήθεια μου. Μ’ αυτό
τον μπούσουλα πήγα στη ζωή και βλέπω, τώρα στην τελική μου ευθεία,
γιατί από μια ηλικία και μετά λες ωραία, τώρα πάω σε μια ευθεία, έκανα τις
διαδρομές μου, τις διακλαδώσεις μου, τώρα πάω σε μια ευθεία, η οποία δεν
είναι δύσβατη, είναι πεντακάθαρη σαν στόχος, πάω προς τα εκεί και τίποτα
δεν θα με σταματήσει παρά μόνο αν φύγω από τη ζωή.
- Πού είναι αυτό το προς τα εκεί;
Στο να μάχομαι για την αλήθεια μου. Και αυτό το κάνω μέσα από την τέχνη
μου. Ο καθένας πρέπει να το κάνει μέσα από την τέχνη του όποια κι αν
είναι η τέχνη του. ∆εν είναι τέχνη μόνο το δικό μου. Τέχνη είναι να ’σαι και
ένας πολύ καλός μαραγκός. Πρέπει να δοκιμαστείς, να περάσεις από συμπληγάδες για να βρεις πού είσαι πραγματικά καλός. Το θέμα λοιπόν είναι
να βρίσκεις ποια είναι η δική σου αλήθεια και αυτή να υπερασπίζεσαι μέσα
από αυτό που κάνεις.
- Έχω την εντύπωση ότι αυτό ακριβώς είναι η μεγαλύτερη δυσκολία στην
εποχή μας. Να βρει ο καθένας την προσωπική του αλήθεια.
Μα δεν την ξέρουμε, πρέπει να την ψάξουμε. Να δοκιμαστούμε σε πολλά
πράγματα. Να διερωτηθούμε ποιός είναι πραγματικά ο δικός μας δρόμος.
-Για να θέσεις ωστόσο αυτό το ερώτημα, πρέπει να αισθάνεσαι πως έχεις
επιλογές στη ζωή. Όλο, όμως, αυτό που ζούμε γύρω μας, θέλει να μας
υποβάλει πως δεν έχουμε επιλογές.
Γι’ αυτό λέω ότι ζούμε ολοκληρωτισμό παγκόσμιο. Αυτό ακριβώς θέλουν να
μας υπαγορεύσουν. ∆εν είναι όμως έτσι η πραγματικότητα. Γιατί η δύναμη
είναι πάντα στους ανθρώπους. Ο κόσμος σήμερα αισθάνεται παγιδευμένος
μέσα στα νούμερα, ζει μια κατάσταση τρομοκρατίας από τους αριθμούς.
Εκείνο που χρειάζεται, είναι να θυμηθούμε ότι δεν θέλει πολλά ο άνθρωπος
για να ζήσει καλά. Τι θέλει ο άνθρωπος για να ζήσει καλά; ∆εν το καταλαβαίνω. Και ιδιαίτερα άμα είσαι νέος. Μπορείς να πάρεις ένα σακίδιο και με
δέκα ευρώ στην τσέπη να γυρίσεις όλο τον κόσμο. Η ελευθερία είναι το παν.
Η ελευθερία της ψυχής σου, η ελευθερία του λόγου σου, αυτά πρέπει να
προασπίζει ο νέος. Και η ελευθερία των αισθημάτων σου. Να μη φοβάσαι να
πεις τι νιώθεις ακόμα και όταν φαίνεται ότι εσύ είσαι ο τρελός. Να πεις ότι
αφού το πιστεύω, θα γίνει. Και αν το πιστεύεις πραγματικά, με ένα μαγικό
τρόπο γίνεται. Αυτό θέλω να περάσω σαν μήνυμα στα νέα παιδιά. Πως δεν
υπάρχει περίπτωση να μη γίνει αυτό που πραγματικά θέλουμε.
- Μα αυτό ακριβώς είναι το θέμα μου. Πως είναι δύσκολο να διακρίνει
κανείς σήμερα τι είναι αυτό που πραγματικά θέλει για ζωή του;
Μα γι’ αυτό πρέπει να δοκιμαστεί. Λίγη τόλμη θέλει η ζωή. ∆οκιμάζοντας
μαθαίνεις. Και όταν αρχίσεις να βρίσκεις το δρόμο σου, θα έρχεται σιγά σιγά
και μια επιβεβαίωση να σου δίνει κίνητρο να προχωρήσεις. Εκείνο που χρειάζεται είναι ανθρώπινη συνοχή και συλλογικότητα και όλα βρίσκονται.
- Υπάρχει ανθρώπινη συνοχή και συλλογικότητα;
Όχι όσο θα έπρεπε. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε alert και προσεχτικοί. Έχουμε χάσει την επαφή μας. Λάθος. Μεγάλο λάθος. Απομονώνεται ο κοσμος
στα σπίτια του, δουλεύει από το πρωί μέχρι το βράδυ, κουράζεται, πτώματα γυρίζουν σπίτι, βάζουν παντούφλες και κάθονται εκεί στον καναπέ
και κοιτάζουν τηλεόραση παθητικά, ούτε ανταλλάσσουν κουβέντες με τα
παιδιά τους ούτε με τους αγαπημένους τους, τίποτα. Είναι δύο κουρέλια,
τα οποία παράγουν σαν κουραδομηχανές ένα χρήμα, που δεν ξέρουν πού
θα τους βγάλει. Και επειδή παράγουν χρήμα, δημιουργούν υποχρεώσεις και
γίνονται θύματα αυτών των υποχρεώσεων και είναι ένας φαύλος κύκλος.
Μα έλεος δηλαδή. Εγώ που είμαι παλαιότερη γενιά, θυμάμαι που ζούσαμε
με τα στοιχειώδη όταν ήμαστε όλοι φτωχότεροι στην Ελλάδα.
- Ο αντίλογος είναι ότι έχουν αλλάξει οι εποχές.
Τι έχει αλλάξει, για πείτε μου! Έχει αλλάξει, λένε, το lifestyle. Έμαθα τώρα ότι
η Ελλάδα έρχεται πρώτη σε πωλήσεις Καγιέν των 130.000 ευρώ. Βρομάει το
χνώτο μας και είμαστε πρώτοι σε πωλήσεις σ’ αυτό;
- ∆εν σας χαλάνε όλα αυτά;
Όχι, δεν με χαλάνε γιατί βλέπω αυτό το σαθρό σύστημα να καταρρέει από
μόνο του και χαίρομαι. Χαίρομαι πάρα πολύ. Τρώει τον εαυτό του, δεν χρειάζεται να κάνω τίποτα εγώ, απλά κάθομαι και το παρατηρώ. Και όλοι μας.
Αυτό θα κάνουμε, θα κάτσουμε να τους παρατηρούμε να γκρεμίζονται.
- Αρκεί να μη μας παρασύρουν σ’ αυτό το γκρέμισμα.
Να μας πάνε πού δηλαδή; Να γίνουμε πιο φτωχοί; ∆εν πειράζει. Όλοι μαζί
θα γίνουμε πιο φτωχοί. Η οικονομική κρίση έπρεπε να γίνει για να έρθουμε
πίσω στην πραγματικότητα. Γιατί τώρα ζούμε ένα τελείως απίστευτο πράγμα. Έχω ακούσει δε το εξής καταπληκτικό σαν επιχείρημα: «Πως το κάνω
για τα παιδιά μου». Και ποιος σου είπε, κύριε, ότι πρέπει να τα δώσεις όλα
στο παιδί σου; Έτσι είναι που θα το καταστρέψεις τελείως. Να μην ανακαλύψει κι αυτό τίποτα στη ζωή του; Να μην καταλάβει πώς βγαίνει το μεροκάματο; Άρα τι δικαιολογία είναι αυτή η καταπληκτική ότι το κάνω για
τα παιδιά μου; Το μόνο που έχεις να κάνεις, είναι να γεμίσεις με συναισθηματική ασφάλεια τα παιδιά σου και σιγουριά για τις επιλογές τους. Και αν
δεν είναι αυτό η προτεραιότητά μας, τότε καλά να πάθουμε όλοι μας. Είναι
απίστευτο αυτό που συμβαίνει. Ακούμε καθημερινά στα δελτία ειδήσεων
να μιλάνε για δισεκατομμύρια κι τρισεκατομμύρια λες και είναι φιστίκια.
Τόσο έχει ξεφτιλιστεί, τόσο ψέμα είναι όλα.
-Και τι μπορούμε να κάνουμε όταν γύρω μας συμβαίνει όλο αυτό;
Να πάψουμε να καταναλώνουμε ψυχοπαθητικά γιατί η κατανάλωση δείχνει πολύ κακή ψυχολογική κατάσταση. Ας αρχίσουμε απ’ εκεί. ∆εν θέλει
τόσα πράγματα η ζωή για να ’ναι ωραία. Ιδιαίτερα για ένα νέο που θα πάρει
την αγαπημένη του και θα πάνε μια βόλτα στην παραλία και ο κόσμος ολόκληρος είναι αυτό. Η μόνη μας αληθινή πραγματικότητα είναι ότι εφόσον
αναπνέω, είμαι ευτυχισμένος. Γιατί ζω. Τίποτα άλλο! Aς πάψουμε λοιπόν να
καταναλώνουμε λες και είμαστε μηχανές και ας γυρίσουμε πίσω στη φύση
και δεν το λέω οικολογικά και τέτοια, τη νέα μόδα που βρήκαμε, αλλά επί
της ουσίας. Γι’ αυτό η Ελλάδα, όπως και η Κύπρος, δεν είναι εύκολο να τιθασευτεί, γιατί σε μια ώρα απ’ εδώ πέρα είσαι μέσα στη φύση, βλέπεις τη θάλασσα, έχεις έναν ήλιο που σκάει και λες Παναγία μου, σ’ ευχαριστώ. Έχουμε αυτό το προνόμιο, ας το εκμεταλλευτούμε. Μπορούμε να πάμε μόνο μια
εκδρομή και να γυρίσουμε πίσω καινούριοι.
-∆εν βλέπω να επιζητούμε αυτό που θα μας κάνει καινούριους…
Γιατί είμαστε εγκλωβισμένοι στο ίδιο μας το μυαλό. Κι εμείς εδώ πέρα, εσύ
γράφοντας, εγώ τραγουδώντας, καλούμεθα να ξυπνήσουμε αυτό τον κόσμο. Οφείλουμε να του πούμε «Παιδιά ξυπνήστε, είστε σε λάθος δρόμο.
Ξαναβάλτε τα πράγματα κάτω. Ποτέ δεν είναι αργά». Εγώ είμαι σε μια ηλικία που δεν είναι εύκολο να πεις σε έναν άνθρωπο «άλλαξε τη ζωή σου». Σε
πληροφορώ ότι αύριο κιόλας μπορώ να την αλλάξω ολόκληρη.
- Αλήθεια, θα το κάνατε;
Είμαι έτοιμη. Πανέτοιμη. Να κάνω τα πάνω κάτω. Ό,τι δεν μου αρέσει. Ό,τι
μ’ αρέσει, θα το κρατήσω. ∆εν θα αλλάξω τη μουσική μου και τη σχέση μου
με τα πράγματα. Μπορώ όμως να αλλάξω το χώρο που ζω, να μείνω σε ένα
μικρότερο σπίτι, να μείνω με νοίκι, ούτε καν να έχω ιδιοκτησία δεν με νοιάζει. ∆εν είναι εκεί το θέμα.
-Αυτή την ησυχία που εκπέμπεις, παιδεύτηκες να την κερδίσεις;
Έχω δουλέψει γι’ αυτό. Είναι ένα ψάξιμο που έχει να κάνει με γνώση και
επίγνωση. Έχω βρει μια ισορροπία μέσα μου, έχω αυτογιατρέψει τις πληγές
μου μέσα από τη μουσική, βρήκα το γιατρικό μέσα από πράγματα που αγαπώ και πορεύομαι έτσι. ∆εν είναι δα τίποτα το περίεργο και το δύσκολο.
- Ο περισσότερος κόσμος το αισθάνεται δύσκολο.
∆εν είναι δύσκολο. Στην αρχή φαίνεται βουνό. ∆εν ξέρεις ότι έχω να κάνω
αυτό το δρόμο. Απλά πας. Προσπαθείς να διαλέγεις το μονοπάτι που δεν
είναι το συνηθισμένο. Αυτή είναι, αν θες, η διαφορά μου. Πάω από το χωματόδρομο και εντάξει, άμα δεν με βγάλει κάπου, θα τη βρω την άκρη. ∆εν
μπορεί να χαθώ. ∆εν χάνεσαι ποτέ. Και να χαθείς, προς στιγμή θα χαθείς.
- Εσύ δεν έχεις χαθεί;
Μου έχει τύχει να χαθώ στη διαδρομή, στις αρχές, χάθηκα άσχημα, πέρασα
κάποιες φορές εφιαλτικά. Αλλά βγήκα από αυτό και συνέχισα. Εντάξει, δεν
πειράζει. Μπορεί να ταλαιπωρηθείς αλλά έτσι είναι. Θέλει λίγο θάρρος η
ζωή. Να ’σαι τολμηρός. Και να έχεις την ανάγκη να δοκιμάσεις τον εαυτό
σου. ∆εν έγινε και τίποτα αν αποτύχεις. Και στον έρωτα τα ίδια.
- Εκεί κι αν είναι που φοβόμαστε…
∆εν μπορείς να μη διεκδικήσεις αυτό που αγαπάς. Μα θα φάω χυλόπιτα,
σου λέει ο άλλος. E φάε. Τουλάχιστον θα ’χεις δοκιμάσει. Αλλιώς σου μένει
απωθημένο. Αν πραγματικά ήταν μοιραίο να συναντηθείς με έναν άνθρωπο,
δεν θα φας χυλόπιτα. Μοιραίο όχι με τη μεταφυσική έννοια, αλλά με την έννοια ότι είναι ο άνθρωπος που μπορείς να επικοινωνήσεις, η χημεία σου, να
δεις τα στοιχεία αυτά, να μην τυφλωθείς από αυτά που θέλεις να προβάλεις,
αλλά από αυτά που είναι πραγματικά ο άλλος. Μόνο όμως όταν αρχίσεις να
βλέπεις αυτό που είναι ο άλλος και το αγαπήσεις, έχεις βρει το ταίρι σου.
- Τελικά το μεγαλύτερο σχολείο σε όλα είναι…
Να τύχει και να το επιδιώκεις να σου τύχει, να σπάσεις τα μούτρα στο εγώ
σου. Αυτό είναι το μεγαλύτερο σχολείο. Αν μπορέσεις και δείρεις το εγώ
σου, όχι το εγώ, εκείνο που σε κάνει να βγαίνεις πάνω στη σκηνή και να
λάμπεις, όχι το εγώ της διεκδίκησής σου στη δουλειά, όχι, αυτό το εγώ είναι
πολύ χρήσιμο, για το άλλο εγώ μιλώ. Για κείνο το κακότροπο και το κακομαθημένο εγώ που δημιουργεί παρορμήσεις που σε τυφλώνουν. Γι’ αυτό
μιλώ. Το κακό εγώ. Είναι, βλέπεις, σαν τη χοληστερίνη. Υπάρχει η κακή και
η καλή χοληστερίνη.
35 ΥΓ.
ο
ή π
χος
της
όλης
18 μουσικοί που δεν αξίζει μόνο να τους γνωρίσετε, αλλά κυρίως να τους ακούσετε.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ: ΕΛΕΝΗ ΞΕΝΟΥ, ΕΛΕΝΑ ΠΑΡΠΑ, ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΚΟΡ∆Η, ΠΙΕΡΗΣ ΠΑΝΑΓΗ ΦΩΤΟ: ΠΟΛΥΣ ΠΕΣΛΙΚΑΣ
Βρέθηκα τυχαία μια νύχτα σε ένα μπαράκι στην παλιά πόλη, όπου μια μπάντα
έπαιζε live. Τρεις μουσικοί με ένα καταπληκτικό ήχο σε δικές τους συνθέσεις,
οι οποίοι, έτσι στο ξαφνικό, με έκαναν να νιώσω πως βρίσκομαι κάπου αλλού,
ακόμα και σε ένα από τους αριθμημένους δρόμους της Νέας Υόρκης. ∆εν έπαιζαν διασκευές γνωστών κομματιών, όπως έχουμε στερεοτυπικά συνδέσει στο
μυαλό μας την έννοια των live εμφανίσεων, αλλά δικά τους κομμάτια σε ένα
αυτοσχεδιαστικό παιχνίδι. ∆εν ήταν απλά ταλαντούχοι (έννοια που κι αυτή
έχασε πολύ από το νόημα της) ήταν φρέσκοι, είχαν, δηλαδή, μια αλλιώτικη
ενέργεια. Μια ενέργεια που συνήθως αποκαλύπτεται όταν μαζί με τη δημιουργικότητα, υπάρχει και μια μόρφωση και μια παιδεία στην οποία οφείλεται
και κείνο το φρέσκο που έλεγα πριν. Αυτά τα παιδιά δεν έπαιζαν απλά μουσική, αλλά μέσω της μουσικής τους κατέθεταν μια άλλη αισθητική.
Εκείνο το βράδυ έφυγα με ένα αίσθημα πως κάτι συμβαίνει εδώ, το οποίο μάλλον δεν το ’χουμε πάρει χαμπάρι…Και κάπως έτσι άρχισε όλη αυτή η ιστορία
του ψαξίματος. Μαζευτήκαμε σαν ομάδα, ρωτήσαμε, ψάξαμε, ακούσαμε και
φτιάξαμε μια πρώτη λίστα από μουσικούς που θεωρούμε ότι πρέπει να τους
γνωρίσετε. Και κυρίως να τους ακούσετε. Γιατί αυτοί οι μουσικοί που δεν ακοΥΓ. 36
λουθούν τους συμβατικούς τρόπους ανάδειξης της δουλειάς τους, που δεν
έχουν αυτοσκοπό το πότε θα βγάλουν το πρώτο cd single τους ή πότε θα γίνουν εξώφυλλο, είναι στην τελική, εκείνοι που κτίζουν, σταθερά και σταδιακά
ένα μουσικό υπόβαθρο στην Κύπρο. Και όταν λέω μουσικό υπόβαθρο εννοώ
μια μουσική κουλτούρα από κείνες, που εσφαλμένα θεωρούμε πως μόνο στο
εξωτερικό συμβαίνουν.
Μέσα από αυτό το αφιέρωμα, ομολογώ, πως εμείς πρώτοι εκπλαγήκαμε από
τη γνωριμία μας με αυτά τα παιδιά. Γιατί όχι μόνο είχαν κάτι ουσιαστικό να μας
μάθουν αλλά κυρίως γιατί είχαν κάτι δημιουργικό να μοιραστούν μαζί μας. Και
αναμφισβήτητα αυτό είναι μόνο ένα πρώτο δείγμα από μια μεγαλύτερη ομάδα
μουσικών, οι οποίοι κινούνται ανάμεσά μας και φτιάχνουν καινούριους διαδρόμους μουσικής επικοινωνίας. Στο τέλος αυτού του αφιερώματος θυμήθηκα
μια φράση της ∆ήμητρας Γαλάνη που έλεγε πολύ χαρακτηριστικά πως «Στην
Κύπρο έχετε πολλούς ταλαντούχους και μορφωμένους μουσικούς, μόνο που
δεν το έχετε ακόμη συνειδητοποιήσει». Έχει απόλυτο δίκαιο λοιπόν. Μένει να
ελπίσουμε πως, μέσα από αυτό το αφιέρωμα, σας δίνουμε ένα κίνητρο για…
καλή ακρόαση. Ε.Ξ
37 ΥΓ.
π
κ
αυλίνα
ΥΓ. 38
ωνσταντοπούλου
«Κάνεις όνειρα;», τη ρωτώ. «Έχω στόχους και υλικό που πρέπει
να αξιοποιήσω. Όνειρα κάνω μόνο όταν ερωτεύομαι…», απαντά.
Έχει ένα πλατύ χαμόγελο η Παυλίνα που το χαίρεσαι, γιατί σε
κάνει να νιώθεις πως τη γνωρίζεις χρόνια. Αυτός είναι κι ο λόγος
που τα λόγια μαζί της κυλούν με άνεση κι η κουβέντα συνεχίζεται σε off the record επεξηγήσεις. Καθόμαστε στα «καλά καθούμενα» μέχρι να πάει τέσσερις παρά, ώρα δηλαδή που πρέπει να
φύγει για το Υφαντουργείο. Εκεί εργάζεται εδώ και λίγους μήνες
διδάσκοντας κιθάρα σε άπορα παιδιά και παιδιά μεταναστών,
από τότε δηλαδή που έκλεισε οριστικά ένας κύκλος στη ζωή της,
αυτός της δεκαετούς διαμονής της στην Αθήνα. Ένας κύκλος που
άρχισε με σπουδές μουσικολογίας και συνεχίστηκε επειδή η ίδια
θέλησε να ζήσει εκεί ακολουθώντας τους παλμούς αυτής της
πόλης τραγουδώντας και γράφοντας. Συνεργάστηκε με πολλούς
καλλιτέχνες, ανάμεσά τους οι Μιχάλης Χριστοδουλίδης, Στέλλα
Κυπραίου αλλά και με την Ορχήστρα των Χρωμάτων, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε συναυλίες με μικρά σχήματα είτε παίζοντας
κιθάρα είτε ερμηνεύοντας αλλά και συμμετέχοντας σε διάφορες
δισκογραφικές δουλειές. Μέχρι που αποφάσισε να φτάσει στην
Κύπρο χωρίς το εισιτήριο επιστροφής. Με το πρώτο της όμως cd
στις αποσκευές. Το «Είμαι Ζεν και με Tαράζεις» - γι’ αυτό πρόκειται - βγήκε στον αέρα μετά από τρία χρόνια δουλειάς. Ήταν
τότε που συνάντησε τον Ηλία Βαμβακούση. Όταν γνωρίστηκαν,
δεν είχαν βέβαια σκοπό τους το άλμπουμ. Έβγαιναν, μιλούσαν,
έπιναν και σε κάποια φάση του το πρότεινε. Ηχογράφησαν έτσι
εφτά δικά της, εφτά δικά του τραγούδια κι ένα τραγούδι σφήνα
που έγραψε τελευταία στιγμή ο αδελφός της, στο στούντιο που
δημιούργησε ο Ηλίας στο υπόγειο του σπιτιού του. Τραγούδια
ετερόκλητα σε ύφος και στιλ -παραδοσιακό, ροκ, τζαζ, ποπ - με
διαφορετικά στοιχεία και ακούσματα.
Ο ελλαδικός χώρος της άφησε μια πίκρα. Απογοήτευση. Γιατί
«οι δισκογραφικές πολλές φορές σαμποτάρουν τους νέους καλλιτέχνες με αποτέλεσμα να μην έχουν ευκαιρία να εκφραστούν.
Καμιά εταιρία δεν βάζει λεφτά για παραγωγές. Στην Κύπρο πάλι
το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει καθόλου η εγχώρια παραγωγή. Παρόλα αυτά η κατάσταση εδώ είναι πολύ αισιόδοξη». Ένας
λόγος εξάλλου που αποφάσισε να επιστρέψει στην Κύπρο, είναι
γιατί υπάρχει μεγάλο δυναμικό μουσικών. «Θεωρώ πως αν συνευρεθούμε, θα δημιουργήσουμε κάτι πολύ καλό».
Κατονομάζει αρκετούς Kύπριους μουσικούς, νέα παιδιά με όρεξη και με σπουδές διαφορετικών κατευθύνσεων. Ανάμεσά τους
κι ο αδελφός της, ο άνθρωπος που άσκησε μεγάλη επιρροή και
στην ίδια, πέντε χρόνια μεγαλύτερός της, μια που τη μύησε από
νωρίς σε δύσκολα μουσικά ακούσματα. Μέχρι τα 12 της χρόνια
άκουγε Χατζιδάκι, ∆υνάμεις του Αιγαίου, Λένα Πλάτωνος, ενώ
έγραφε ήδη τα πρώτα της τραγούδια. «Ήταν μεγάλη επιρροή τα
ακούσματα αυτά, που αν και με περιθωριοποίησαν σε σχέση με
τους υπόλοιπους συμμαθητές μου σ’ αυτή την ηλικία, είναι το
μόνο πράγμα για το οποίο χαίρομαι…».
Συζητώντας με την Παυλίνα είναι εύκολο να καταλάβεις πως την
κάνουν να δυσανασχετεί τα καλούπια, πως την ελευθερία θέλει
να την αισθάνεται έντονα. «Λένε πως πρέπει να βρεις τη μουσική
σου ταυτότητα, να βρεις πού ανήκεις. Κι έλεγα πως πρέπει να
τη βρω. Μεγαλώνοντας αποφάσισα πως δεν θέλω να τη βρω. Με
βοηθά το να μην έχω ένα συγκεκριμένο ύφος το οποίο ν’ ακολουθώ και μ’ αρέσει που επηρεάζομαι από νέους και παλιούς
καλλιτέχνες. ∆εν βάζω ούτε στεγανά ούτε παρωπίδες», λέει και
μου εξηγεί πως θα ήθελε η επόμενη δουλειά της να ’ναι μινιμάλ
-εντελώς διαφορετική δηλαδή απ’ την πρώτη- με κομμάτια του
ενός σχεδόν λεπτού που έχει ήδη στο συρτάρι…
συρτάρι…X.Σ
X.Σ
Info: Μπορείτε να ακούσετε τα τραγούδια της Παυλίνας
στο www.myspace.com/eimaizenkaimetarazeis
39 ΥΓ.
ΥΓ. 40
πμ
αύλος
ιχαηλίδης
«∆ηλαδή ακούς και Τάμτα;», ρωτώ χαριτολογώντας. Λίγο πριν, ο Παύλος Μιχαηλίδης είπε ότι όταν έμενε στην Αθήνα, δεν είχε τηλεόραση αφού θεωρεί ότι το σύστημα πουλάει αυτά που το ίδιο θέλει. Στην επόμενη ερώτηση, τι μουσική ακούει
δηλαδή, απαντά τα πάντα. «Και Τάμτα άκουσα. ∆εν σημαίνει βέβαια ότι την αποδέχομαι. Η αλήθεια είναι πως ακούω εκείνα που πρόκειται να παίξω. ∆ουλεύω ένα
κομμάτι από πολλές όψεις. Θέλω να το μάθω ξανά. Υπάρχουν κομμάτια που τα
ξέρω εδώ και τρία χρόνια, τα παρουσίασα δεκάδες φορές και τα έμαθα απ’ έξω.
Πριν από κάθε εμφάνισή μου όμως πάντα μελετώ, σκέφτομαι πώς θα παίξω κάτι.
Ποτέ δεν εφησυχάζω. Έτυχε να είμαι κλεισμένος στο σπίτι για μια βδομάδα και να
μελετούσα. Απλά άκουγα κάποια κομμάτια και τα είχα να παίζουν στο repeat». Μα
γίνεται; Ο ίδιος λέει ότι ναι, γίνεται. Πώς να μην είναι έτσι όμως; Τα τελευταία 22
χρόνια αυτό κάνει. Παίζει βιολί. «Η αλήθεια είναι πως ήθελα να μάθω ντραμς. Ο
πατέρας μου όμως ήθελε ένα πιο ήσυχο όργανο και έμαθα το βιολί. Ένας φίλος μου
έπαιζε στη χορωδία και έτσι το ξεκίνησα κι εγώ».
Παίζει βιολί απ’ τα 8 του. Λέει ότι ήταν καλός μαθητής και πέρασε στατιστικολόγος στην Αθήνα. Τον δέχτηκαν επίσης 3 πανεπιστήμια στην Αγγλία και άλλα τόσα,
περίπου, στην Αμερική. «Όταν τέλειωσα το στρατό, πήγα τελικά στην Αριζόνα
όπου σπούδασα ∆ιαχείριση Πληροφοριακού Συστήματος. Παράλληλα, γράφτηκα
και στη μουσική σχολή του πανεπιστημίου για να συνεχίσω να έχω επαφή με τη
μουσική. Όταν ξεμπέρδεψα με τα δυο πτυχία, έκανα μεταπτυχιακό στη ∆ιοίκηση
Επιχειρήσεων». Τελειώνοντας και ενώ είχε προσφορές για να δουλέψει σε μεγάλες
εταιρίες στην Αμερική, επέλεξε να μετακομίσει Αθήνα. Ο λόγος; Άκουσε μια μέρα
ένα μουσικό, τον Γιάννη Ζευγόλη και ήθελε να μαθητεύσει κοντά του. Του κέντρισε
το ενδιαφέρον και ήθελε να τον γνωρίσει. «Μετακόμισα στην Αθήνα και ξεκίνησα
να δουλεύω ως διευθυντικό στέλεχος στα Κεντρικά της Τράπεζας Κύπρου. Ήθελα
όμως να συνεχίσω να έχω επαφή με τη μουσική. Όταν τελείωνα απ’ τη δουλειά,
έπαιζα στο σπίτι, δούλευα σε κάποιες ταβέρνες, σε κάποια μαγαζιά αλλά δεν ήταν
αρκετό. Το 2007 έδωσα παραίτηση γιατί έπρεπε να διαχωρίσω τι έπρεπε να κάνω
στη ζωή μου. Στην τράπεζα δούλευα 14 ώρες την ημέρα και δεν είχα τόσο χρόνο
όσο θα ήθελα για να μελετήσω μουσική. Συνέχισα με το βιολί, πήρα ακόμη ένα δίπλωμα στο βιολί με καθηγητή τον Ζευγόλη. Έκανα διάφορες συνεργασίες με μουσικούς, συμμετείχα σε δισκογραφικές δουλειές, έπαιξα σε μαγαζιά, ταξίδεψα στην
Ελλάδα, σε όλη σχεδόν την επικράτεια. Συνόδεψα σολίστες απ’ το Εθνικό Θέατρο
της Ρωσίας και του Κρεμλίνου και έπαιξα μέχρι και σε πανηγύρι στην Ήπειρο. Κατάλαβα ότι αυτό θέλω να κάνω, να ασχοληθώ με τη μουσική». Τέλη ∆εκεμβρίου
μετακομίζει Κύπρο. Ο ίδιος νιώθει ότι έκλεισε ένας κύκλος από σπουδές, με εμπειρίες και γνωριμίες με σημαντικούς ανθρώπους. «Έφτασα σε ένα σημείο που δεν με
ένοιαζε πια αν ήμουν Αθήνα, Λευκωσία ή Ουζμπεκιστάν». Στοιχηματίζω όμως, ότι
η Αθήνα έχει περισσότερες ευκαιρίες και απ’ την Κύπρο και απ’ το Ουζμπεκιστάν.
«Ίσως αλλά θεώρησα ότι έπρεπε να έρθω για λίγο Κύπρο. Ήρθα τέλη ∆εκεμβρίου
και το Φεβρουάριο ήμουν πάλι ένα μήνα στην Αθήνα για δουλειές. Προχθές ήρθα».
Σαν τσιγγάνος ζεις δηλαδή. Και τι θα γίνει όταν φτιάξεις οικογένεια; Σε προβληματίζει; «Πολύ. Παίρνω όμως τα δεδομένα όπως έρθουν. Τα αξιολογώ, τα ζυγίζω και
αποφασίζω». Θυμάται άραγε να μου πει το καλύτερο κομπλιμέντο που του είπαν;
«Όταν ήμουν στην Αθήνα, άκουσα κάτι καλό. Είχα τελειώσει ένα κομμάτι και μια
κοπέλα, πολύ όμορφη, ήρθε και μου είπε «Μπορείς να μου χαϊδέψεις τα αφτιά
όπως έκανες πριν λίγο;».
Λίγο αργότερα, μου λέει ότι βρίσκει δήθεν τα talent show. «Αυτό που ακούμε, δεν
είναι μουσική. Πρόκειται μόνο για μια εικόνα, βιομηχανία show και απλά χρησιμοποιούν τη μουσική. Υπάρχουν σοβαροί διαγωνισμοί, με ακροάσεις, που ιδρώνεις
για να κάνεις κάτι και δεν μετρά μόνο το καφτάνι που φοράς και προς τα πού πέφτει η φράντζα. ∆εν θέλω να αναλώνομαι σ’ αυτά, υπάρχουν πιο σοβαρά πράγματα». Όπως; «Το να είμαι εντάξει απέναντι σ’ αυτό που κάνω. Να συμβιώνω καλά με
τους ανθρώπους γύρω μου, να είμαι στήριγμα σ’ αυτούς που χρειάζονται, να βρω
την αρμονία μέσα μου, να είμαι καλός με το αντικείμενο που υπηρετώ. Νιώθω ευθύνη για την κάθε νότα που θα παίξω. Είμαι συνεχώς στο ψάξιμο». Π.Π
Info: Μπορείτε να ακούσετε κομμάτια του Παύλου στο www.myspace.com/pavlosmichaelides
41 ΥΓ.
λ
μουμτζής
ευτέρης
Εγώ και η Στέλα στον καναπέ, ο Αντρέας στην κονσόλα και ο Λευτέρης σταυροπόδι
στο χαλί. ∆εν μιλά κανείς. Το τραγούδι παίζει δυνατά, το ακούω στην πρώτη του
γραφή, υπάρχει ακόμα μιξάρισμα να γίνει, μου διευκρίνισε ο Λευτέρης, μα δεν με
νοιάζει καθόλου. Γιατί αυτό που ακούω με ενθουσιάζει και με συγκινεί. Το θέλω, να
το ’χω στο σπίτι μου, να παίζει κυρίως τα πρωινά της Kυριακής, να μου φτιάχνει διάθεση. Ώρες μετά, όταν πια απομαγνητοφωνούσα την κουβέντα με τα παιδιά, το μόνο
που σκεφτόμουν ήταν πως αν μπορούσα να σας βάλω το κομμάτι που είχα ακούσει,
δεν θα χρειαζόταν να γράψω ούτε μια λέξη για το ταλέντο αυτών των τριών. Έλα
όμως που δεν γίνεται αλλιώς…Επιβάλλεται περιγραφή…
Βρίσκομαστε στο στούντιο του Αντρέα. Μεταφερόμαστε πρώτα στην κουζίνα για
καφέδες. «Έτσι κι αλλιώς» στην κουζίνα μάς έρχονται συνήθως οι ιδέες, μου λέει ο
Αντρέας και η Στέλα δίνει παράδειγμα. «Ένα από τα τραγούδια που ηχογραφήσαμε
κάπως έτσι γράφτηκε. Καθόμουν εγώ σε κείνη δα την καρέκλα, είχα ένα μικρό μπλοκάκι, έγραψα ένα στιχάκι, θυμήθηκα το παραμύθι που μου έλεγε ο πατέρας μου…
«Τίγρη μου και λιοντάρι μου κι εσύ σιδεροκόφτη μου», το γράφω, μετά γράφω και
δικούς μου στίχους πάνω σ’ αυτό, έρχεται ο Λευτέρης, κοίτα αυτό το στίχο του λέω,
τον διαβάζει και αμέσως πιάνει τη μελόντικα και παίζει μια μελωδία. Μας αρέσει το
γράφει αμέσως σαν παρτιτούρα και το δίνει στον Φώτη (ένα μουσικό φίλο από την
Ελλάδα που εκείνες τις μέρες ήταν εδώ) και κείνος το παίζει». Και έτσι γεννιέται ένα
τραγούδι…Γουστάρω αυτή την περιγραφή. Όχι μόνο γιατί μου αρέσει σαν ιστορία,
αλλά γιατί έχω καιρό να νιώσω να συμβαίνει αυτή η φάση της δημιουργικότητας.
Εκείνο, δηλαδή, που είναι μια παρέα, ο καθένας κουβαλά την αισθητική και το υπόβαθρό του και από αυτά σμίγουν εμπνεύσεις και ιδέες και έτσι δημιουργείται κάτι.
Έτσι λειτουργούν η Στέλα, ο Λευτέρης και ο Αντρέας γι’ αυτό το δίσκο που ετοιμάζουν. Ένα δίσκο ο οποίος θα είναι και το πρώτο release της δισκογραφικής που
ο Λευτέρης, ο Αντρέας και ο Πέτρος Λαζάρου δημιούργησαν, κάτω από το όνομα
«Λουβάνα». «Είναι μια μη κερδοσκοπική δισκογραφική» με ενημερώνει ο Αντρέας
«η οποία έχει στόχο να προωθεί τους Κύπριους καλλιτέχνες». «∆εν μας ενδιαφέρει
να βγάζουμε λεφτά» συνεχίζει ο Λευτέρης «μας ενδιαφέρει περισσότερο να πάει
κάποιος να αγοράσει το σιντί γιατί θέλει να έχει το άλμπουμ σπίτι του. Να μην είναι
δηλαδή εκείνο το απρόσωπο που κατεβάζεις ένα mp3 από το Ίντερνετ. Είμαστε
εναντίον σ’ αυτό. Γιατί έτσι εξευτελίζεται η μουσική. Κι εμείς την αγαπούμε τη μουσική». Συμφωνώ μαζί του, παραδέχομαι πως τα πιο αγαπημένα μου κομμάτια δεν
θέλω να υπάρχουν μόνο μέσα σε έναν υπολογιστή. Αυτό όμως πια χρεώνεται σαν
ρομαντισμός, κάνω σχόλιο πιο πολύ για να τους προκαλέσω. Με αυτή την έννοια, είναι και θα παραμείνουν ρομαντικοί παραδέχονται. Με ποια έννοια; Ότι δεν κάνουν
κάτι γιατί στοχεύουν στο να τους αποφέρει χρήμα, ότι γουστάρουν να δημιουργούν
μέσα σε μια ελευθερία και να επικοινωνούν μεταξύ τους και με τον κόσμο αυτό που
α
σ
τέλα
τ
ντρέας ραχωνίτης
ενεργοποιεί τη φαντασία τους.
Βρίσκονται, λοιπόν, κάθε τόσο στο στούντιο του Αντρέα και γράφουν τα τραγούδια
του δίσκου. Υπάρχει μια υπέροχη χημεία μεταξύ τους. Υποθέτω ότι είναι και μια
βασική προϋπόθεση όταν ο καθένας πρέπει να καταθέσει κάτι από τον εαυτό του.
«Αυτό που είναι απαραίτητη προϋπόθεση είναι η απόκλιση από το εγώ» μου λένε.
«Να μην εγκλωβίζεσαι ούτε στο τι ξέρεις, ούτε στο τι έχεις καταγράψει στο βιογραφικό σου. Να είσαι ανοιχτός. Τέτοια ενέργεια χρειάζεται». Ωραίες συγκυρίες, σκέφτομαι. Έτσι είναι που τις προκαλεί κανείς. Ο Λευτέρης ήξερε τη Στέλα από μικρός,
την είχε ακούσει να τραγουδά κάποτε στο Εναλλάξ, κάποια στιγμή αρρώστησε ο
μπασίστας τους και τον αντικατέστησε για δύο βράδια. Η Στέλα είχε μείνει άναυδη με το πόσο καλός μουσικός ήταν εκείνος ο μικρός που ξαφνικά εμφανίστηκε
μπροστά τους. Μετά πέρασαν χρόνια. Ο Λευτέρης έφυγε για σπουδές μετά έμεινε
στο Λονδίνο για καιρό, η Στέλα περιόρισε τις live εμφανίσεις της δεν είχε πια χρόνο λόγω του θεάτρου. Ξανασυναντήθηκαν όταν εκείνη ανέβαζε το Ινκόγκνιτο, εκεί
τους προέκυψε πως πρέπει να κάνουν κάτι μαζί, μετά ήρθε το φεστιβάλ Λουβάνα,
η Στέλα τραγούδησε ένα κομμάτι του Λευτέρη. Και κάπως έτσι άρχισε η ιστορία
τους. Ο Αντρέας από την άλλη, επέστρεψε Κύπρο από τις σπουδές του και σταδιακά έφτιαξε το δικό του στούντιο. Με τον Λευτέρη γνωρίστηκε ένα βράδυ τυχαία,
φυρογένη
ανταλλάξανε δύο τρεις κουβέντες «έχω ξέρεις ένα στούντιο» του είπε ο Αντρέας, ο
Λευτέρης ενθουσιάστηκε και άρχισαν τις πιο συχνές συναντήσεις, οι οποίες τους
οδήγησαν στο σήμερα.
Σήμερα πίνουμε καφέ στην κουζίνα. Και μιλάμε για μουσική. «Μεγάλωσα σε ένα
σπίτι όπου κυριαρχούσε η μουσική», λέει ο Αντρέας και βέβαια αναφέρεται στη μητέρα του Νάσια Τραχωνίτου. Έζησε, δηλαδή, την προηγούμενη γενιά των μουσικών.
«Ήταν πιο ανταγωνιστικοί. Αυτό δεν ισχύει πια. Οι μουσικοί δεν κουβαλούν αυτή
την ανασφάλεια. Συνεργάζονται μεταξυ τους, επικοινωνούν, ανταλλάζουν πληροφορίες». Ο Λευτέρης συμπληρώνει πως πια έχουν διαχωριστεί οι ρόλοι. Από τη μια
είναι εκείνοι που επιμένουν στις διασκευές, που γυρίζουν τις μουσικές σκηνές και
ανακυκλώνουν την αισθητική Πυξ-Λαξ, Μαχαιρίτσα κ.τλ. Και από την άλλη είναι οι
μουσικοί που γράφουν δικά τους κομμάτια και προτείνουν ένα άκουσμα πιο δημιουργικό».
Κινούνται και οι τρεις, λοιπόν, σε μια απόλυτη ελευθερία, χωρίς χρονοδιαγράμματα,
χωρίς προδιαγεγραμμένους κανόνες. Ο καθένας μ’ αυτό που κουβαλά σαν βίωμα,
σμίγουν τις διαδρομές τους και φτιάχνουν τραγούδια. 'Οταν λίγο μετά μεταφερόμαστε στο στούντιο για να ακούσω τα τρία κομμάτια που έχουν ήδη φτιάξει, είναι από
κείνες τις φορές που χαίρομαι που κάνω αυτή τη δουλειά…
δουλειά…Ε.Ξ
Ε.Ξ
Info: www.louvana.com.cy www.myspace.com/louvana www.myspace.com/jkristemasterofdisguise www.eleven63.com/
43 ΥΓ.
Ο Μάριος φέρνει δυο άλμπουμ μαζί του. Τον καινούριο δίσκο του Γιώργου Χατζηπιερή (Η επιστροφή του Τεμπέλη ∆ράκου) στον οποίο έκανε την ενορχήστρωση κι ένα
αντίγραφο του άλμπουμ που έγραψε με τον Καραπατάκη. Ο Γαβριήλ, Λάκης για τους
φίλους, ενθουσιάζεται. ∆εν το περίμενε. Τώρα ήρθαν τα CD απ’ την Ελλάδα κι είναι η
πρώτη φορά που βλέπει το αποτέλεσμα. Σχεδόν μου το αρπάζει απ’ τα χέρια με τις
πρέπουσες απολογίες φυσικά, αλλά θέλει οπωσδήποτε να δει πώς βγήκαν οι φωτογραφίες, τι λέει το τύπωμα, πώς μοιάζει το εξώφυλλο. Το κοιτούν μαζί με τον Μάριο. Το
άλμπουμ έχει 7 κομμάτια, τρία γραμμένα από τον Καραπατάκη, τρία από τον Τακούσιη
και μια διασκευή του παραδοσιακού νανουρίσματος της Αγιά Μαρίνας. Ο τίτλος που
του έδωσαν, έχει να κάνει με αυτή την ιδέα της συνεργασίας, όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά
και με άλλους μουσικούς, όπως ο Γιώργος Κούλας και ο Γιώργος Κρασίδης. «Σύμπνοια»
το ονόμασαν μια λέξη που κουβαλά στα δυο της σύνθετα την έννοια της συμπόρευσης.
«Φοβερό», λέει ο Λάκης. «Ξέρεις, ήθελε τσαμπουκά να γίνει αυτό το πράγμα. ∆εν ήταν
εύκολο, αλλά απ’ τη στιγμή που το πήραμε απόφαση, μπήκαμε δυο φορές στο στούντιο
και το κάναμε. Χωρίς κόμπλεξ για το τι θα είχαμε μετά στα χέρια μας». Ο Μάριος θέλει
να συμπληρώσει. «∆εν πήγαμε να ηχογραφήσουμε για να πρωτοτυπήσουμε. ∆εν μας
ενδιέφερε να καινοτομήσουμε μουσικά. Θέλαμε να κάνουμε κάτι γνήσιο, κάτι αγνό,
κάτι που να βγαίνει από μέσα μας. Γράψαμε τα κομμάτια και αποτυπώσαμε αυτή τη
χημεία που έχουμε μεταξύ μας ως μουσικοί. Προσωπικά είμαι πολύ ικανοποιημένος.
Είναι ένα μεγάλο βήμα κι έπεται συνέχεια». Σ’ αυτά θέλουν να σημειώσουν ακόμα κάτι.
Μου εξηγούν πως αυτός ο δίσκος δεν έγινε απ’ τη μια μέρα στην άλλη. Αντίθετα, δηλώνει μια πορεία και μιλά για τη σχέση τους που πάει αρκετά χρόνια πίσω. Εντούτοις,
αν πρέπει να προσδιορίσουν την αφετηρία αυτής της κοινής μουσικής περιπέτειας,
θυμούνται κι οι δυο ένα gig τα προπερασμένα Χριστούγεννα, όταν μαζί με τα συνηθισμένα κομμάτια είπαν να παίξουν και μερικά δικά τους. «Εκεί νιώσαμε πως κάτι μαγικό
συντελέστηκε. Κι αυτό το μαγικό θελήσαμε να το πιστέψουμε», καταλήγει ο Λάκης.
Τα παιδιά γνωρίζονται χρόνια, κάπου στα δώδεκα. Οι πορείες τους όμως, αν και συνέκλιναν σε κάποια στιγμή, ξετυλίχθηκαν πολύ διαφορετικές. Ο Λάκης άργησε να μπει
στη μουσική. Πήγε να σπουδάσει κιθάρα στα 26 του, Latin jazz συγκεκριμένα στην Ολλανδία και θυμάται να δυσκολεύεται ακόμα και να διαβάσει τις νότες. Με την επιστροφή του έκανε διάφορα. ∆ίδαξε μπάσο, ίδρυσε τζαζ συγκροτήματα, έπαιξε σε συναυλίες
εκτός –στο Λίβανο, στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στο Σίδνεϊ - αλλά και εντός με γνωστούς
τραγουδιστές και συνθέτες, όπως ο Νταλάρας, ο Χατζηνάσιος και η Ζορμπαλά. Μουσική συνέθεσε ξανά στο παρελθόν. Όχι εκτενώς, κυρίως για ντοκιμαντέρ κι όταν θυμάται
τις δουλειές που έκανε, αυτή που έχει πιο κοντά στην καρδιά του, είναι το κομμάτι
που έγραψε για ένα φιλμάκι που γυρίστηκε με τα παιδιά της Αγίας Σκέπης. «Ξεπερνώ
τις προσδοκίες μου κάθε φορά», λέει όταν του ζητήσεις να μιλήσει λίγο για τα πράγματα που έχει κάνει. Κάπως έτσι νιώθει κι ο Μάριος, η περίπτωση του οποίου ξεπερνά
κατ’ ακρίβειαν τις οποιεσδήποτε προσδοκίες θα μπορούσε να έχει κάποιος από ένα
νεαρό Κύπριο πιανίστα. Μετά τις σπουδές του στην τζαζ και στην κλασική σύνθεση
στη Βοστόνη, πήγε Γαλλία, όπου παρακολούθησε μαθήματα στη σύνθεση μουσικής για
κινηματογράφο για να καταλήξει με την αποφοίτησή του να πιάσει δουλειά σε ένα postproduction στούντιο στο Λονδίνο, όπου ζει κι εργάζεται γράφοντας μουσική για ταινίες. Αυτό το μήνα παίζεται μάλιστα μια απ’ τις ταινίες του, A Boy Called Dad, για την
οποία συνέθεσε το σκορ. Και για τον Ντόριαν Γκρέι με τον Colin Firth δούλεψε, αλλά
ως βοηθός συνθέτης κι ερμηνευτής της μουσικής. Για όλα αυτά πάντως θέλω να μάθω
περισσότερα. Θέλω να μάθω για τον τρόπο που δουλεύει, για το πώς είναι όλοι αυτοί οι
διάσημοι με τους οποίους συνεργάζεται και μου περιγράφει έναν κόσμο συναρπαστικό,
φορτωμένο με πολύ στρες, στον οποίο για να επιβιώσεις, χρειάζεται να είσαι ενημερωμένος, να ψάχνεσαι συνεχώς για τις καινούριες μόδες της μουσικής, για το τι ακούγεται
τώρα στα soundtracks ή στην ποπ μουσική. «Οι σκηνοθέτες και οι παραγωγοί πάντα σε
σπρώχνουν να τους δώσεις κάτι αυθεντικό. Έστω κι αν ο ήχος μπορεί να ξανακούστηκε,
θέλουν πάντα κάτι έξτρα. Πολλές φορές γράφεις και σου λένε πως θέλουν κάτι πιο
φρέσκο». Με το τελευταίο ο Λάκης φαίνεται να διαφωνεί και το λέει. Το χαρακτηρίζει
σύμπτωμα της εποχής μας αυτή τη δίψα για καινούρια πράγματα και παίρνω αφορμή
να τους θέσω το ερώτημα. Πώς βλέπουν τη δική τους δουλειά να επιβιώνει σε σχέση
με όλα αυτά που συμβαίνουν με τη μουσική βιομηχανία, την κορεσμένη αγορά και την
πληθώρα των ήχων; Η απάντησή τους έρχεται εύκολα γιατί μέσα τους το έχουν ξεκαθαρισμένο. Το άλμπουμ δεν το έκαναν για τα λεφτά, ούτε για να γίνουν διάσημοι κι απ’ τη
στιγμή που αφαιρέθηκαν αυτές οι δυο συνιστώσες απ’ την εξίσωση, τα πράγματα μπαίνουν στη σωστή τους θέση. Έγραψαν τη μουσική τους γιατί ήθελαν να αποτυπώσουν
αυτή τη σύμπνοια, αυτή την ενέργεια που ενώνει το μυαλό και την ψυχή τους. Όταν πια
έφυγα απ’ το καφέ, έβαλα στο αυτοκίνητο να παίξει λίγο απ’ το cd τους. Πέρασαν δυο
μέρες κιόλας κι ακόμα το έχω να με ακολουθεί στις διαδρομές μου. Ε.Π.
Info: Για ακρόαση του άλμπουμ Sympnoia επισκεφθείτε το www.myspace.com/thquartet
ΥΓ. 44
τ
μ
άριος ακούσιης
γκ
αβριήλ
αραπατάκης
45 ΥΓ.
h
icaz
ΥΓ. 46
Ο πλάγιος του δευτέρου τύπου στη βυζαντινή μουσική
λέγεται Hicaz. «Είναι ένας παραπονιάρικος ήχος που
αρέσει σε μας τους ανατολίτες», μου εξηγούν τα παιδιά
του γκρουπ. ∆εν βρίσκομαι με όλους. Κάποιοι ζουν στο
εξωτερικό και οι ασχολίες των υπολοίπων είναι τέτοιες
που τα ωράριά τους δεν επιτρέπουν συγχρονισμό. Συναντώ τον Κώστα Χαλλούμα και περιμένουμε τον Παντελή Ιωνά. «Είναι δύσκολη μουσική η ανατολίτικη»,
εξηγεί. Πρέπει να ’χεις υπομονή να την ακούσεις. Για
τον ίδιο, ο οποίος παίζει μπάσο στους Hicaz, η μουσική αυτή ήταν άγνωστη -αδιάφορη καλύτερα- μέχρι τη
στιγμή που ο Παντελής που παίζει ούτι και τραγουδά,
του έβαλε ν’ ακούσει ένα κομμάτι. «Όταν την ακούσεις
με προσοχή, ένας σπινθήρας θα σε οδηγήσει σ’ αυτή,
μαγεύοντάς σε».
Οι συστάσεις με τους υπόλοιπους Hicaz γίνονται στα
χαρτιά. Είναι η Ελεονόρα Ρούσου στο φλάουτο, αυλό
και τραγούδι, ο Θανάσης Κουλεντιανός στο κανονάκι,
ο Αντρέας Χριστοδούλου στο βιολί, ούτι και τραγούδι
κι ο Εύρος ∆ικαίος μαζί με τον Τζόναθαν Πετίτο στα
κρουστά. Αυτοί είναι οι Hicaz. Κι είναι φίλοι εδώ και
χρόνια. Μια καλή παρέα για την ακρίβεια που μοιράζονται την ίδια αγάπη για το συγκεκριμένο είδος μουσικής. Έτσι ξεκίνησαν, εξάλλου. Είχαν πάει, λέει, ο Κώστας με την Ελεονόρα στην Αθήνα κι ακούσανε τους
Τακίμ. Οι οποίοι ήταν εξαιρετικοί. Με τα ανατολίτικα
κομμάτια, τα τούρκικα, τα αράπικα, τα παλιά ελληνικά
και με κάποια ρεμπέτικα που άκουσαν, κάτι ξύπνησε
μέσα τους. Ήταν κι ο τρόπος που τα ερμήνευσαν που
τους είχε ενθουσιάσει. Το έβαλε λοιπόν από τότε ο καθένας στο μυαλό του πως αυτό που είδαν κι άκουσαν,
θα μπορούσαν να το κάνουν κι αυτοί. Πάνω στην πλάκα και
πάνω στον καφέ το λέγανε. Μέχρι που ο Παντελής, ο Κώστας, η Ελεονόρα κι ο Αντρέας αποφάσισαν μια μέρα να βρεθούν και να τα παίξουν. Το αποτέλεσμα ήταν πολύ καλό.
«Είχαν μείνει προς αναζήτηση οι κρουστοί κι ένα κανονάκι
για να χρωματίσει με τους ήχους του τις μουσικές μας», θυμάται ο Παντελής. Μια μέρα έπαιζε, λέει, τάβλι με μια φίλη
κι άκουσε τον Θανάση Κουλεντιανό να συστήνεται στον ιδιοκτήτη (και μουσικό περεμπιπτόντως) του Kαφέ. Μόλις τον
άκουσα να λέει “είμαι ο Θανάσης που παίζω κανονάκι”, άφησα το τάβλι και έτρεξα και του συστήθηκα, του είπα “είμαστε
τέσσερις, ψάχνουμε για κανονάκι”. “Είμαι μέσα”, απάντησε
κι ήρθε κι έδεσε μαζί με τον Πετίτο που έγινε μέλος του συγκροτήματος λίγο αργότερα.
Ήταν πια έτοιμοι για παραστάσεις. Το κοινό από τότε, εδώ
και τέσσερα χρόνια δηλαδή, τους αγκαλιάζει. Οι επιδοκιμασίες και τα μπράβο από κόσμο που πάει ξανά και ξανά να
τους δει, είναι αυτά που τους κρατούν στη σκηνή.
Ο πλάγιος του δευτέρου τύπου, λοιπόν, είναι πολύ χαρακτηριστικός ήχος σε πολλά κομμάτια των Hicaz. Κι είναι όλα
κομμάτια που έχουν σχέση πιο πολύ με την Ανατολή παρά
με τη ∆ύση. Κομμάτια που επιλέγουν και διασκευάζουν οι
ίδιοι με βάση τα όργανα που διαθέτουν. Μουσική δεν γράφουν. Υπάρχει εξάλλου μεγάλος πλούτος υπάρχουσας μουσικής που μπορεί να διασκευαστεί...
∆εν είναι δύσκολο να καταλάβω πως αυτό που κάνουν, το
κάνουν από αγάπη. «Είμαστε δοσμένοι στους Hicaz γιατί
θέλουμε το αποτέλεσμα να ’ναι πολύ καλό. Πρέπει να έχεις
προσωπική αγάπη γι’ αυτού του είδους τη μουσική αλλά
πρέπει επίσης να νιώσεις πως είσαι σε μια παρέα και περνάς
καλά. Αλλιώς δεν βγαίνει…». X.Σ
47 ΥΓ.
μ
αρίνα
ΥΓ. 48
κ ατσαρή
Την πετυχαίνω στο φεύγα. Γιατί απ’ όλα όσα είπαμε, κρατάω
το τελευταίο. Πως έχει ανάγκη να ταξιδέψει. Κι η ανάγκη με
τα χρόνια της επιτρέπουν συγχρονισμό. Γιατί στα 23 σου και
απόφοιτος παιδαγωγικού ή κάθεσαι με άνεση στο βόλεμά σου
ή κάτι σε σπρώχνει να ξεκολλήσεις απ’ εκεί και να ετοιμάσεις
αποσκευές. Να ταξιδέψεις, να μαζέψεις εικόνες διαφορετικές
απ’ όλες όσες έχεις δει κι εμπειρίες που θα ’ρθουν επειδή τις
επιδίωξες. Είναι σαν τη μουσική τα ταξίδια εξάλλου. Αφήνεσαι
και σε πάνε αυτά. Κάθε ένα τους σαν ένας διαφορετικός δρόμος, κάθε ήχος και μια διαφορετική αφορμή για εμπειρία. Αν
τον αφουγκραστείς, τότε είσαι κερδισμένος. Γι’ αυτό κι η ίδια
είναι ανοικτή σε πολλά είδη μουσικής. «Αυτό σημαίνει εξάλλου να είσαι μουσικός. Να μπορείς να αποδέχεσαι το διαφορετικό…», μου λέει.
Έτσι τα βλέπει τα πράγματα η Μαρίνα και φωτίζεται το πρόσωπό της όταν μου μιλά για τα σχέδιά της. Έχει λοιπόν σκοπό να
συνεχίσει τις σπουδές της είτε στο Λονδίνο είτε στη Σουηδία
σε συγκεκριμένα πανεπιστήμια, συνδυάζοντας τη μουσική, τα
παιδαγωγικά και το κουκλοθέατρο. ∆εν ξέρει ακόμα πώς θα
τα παντρέψει όλα αυτά αλλά «άμα είσαι ήρεμος στη ζωή σου,
μπορείς να δεις τα σημάδια που έρχονται δείχνοντάς σου τους
σωστούς δρόμους».
H Μαρίνα σπούδασε νηπιαγωγός κι αυτή τη χρονιά εργάζεται
ως συνοδός ενός κοριτσιού με ειδικές ανάγκες σε δημοτικό
σχολείο. «Είναι αυθόρμητος κι αγαπησιάρικος ο κόσμος των
παιδιών, γι’ αυτό μ’ αρέσει», μου λέει. Κι η μουσική της απ’
την άλλη αρέσει στα παιδιά. Τους λέει για παράδειγμα ένα παραμύθι και χρησιμοποιεί τους ήχους του κλαρίνου για να το
δεχτούν ευχάριστα. Γελούν και διασκεδάζουν. «Χρησιμοποίησα πολλές φορές το κλαρίνο σαν μέσο μάθησης. Και στο μάθημα μουσικής, αλλά και για να προκαλέσω τα παιδιά κάνοντας
ασκήσεις, λέγοντας ιστορίες, παίζοντας και διασκεδάζοντας.
Μ’ αυτόν τον τρόπο τους φέρνω σε επαφή και με ένα μουσικό
όργανο, ασυνήθιστο γι’ αυτά, που δεν είχαν την ευκαιρία να
ακούσουν μέχρι τότε».
Κλαρίνο λοιπόν. Ένα όργανο που ναι μεν παραπέμπει σε ελληνικό φολκλόρ, αλλά οι ήχοι του ξεπερνούν το φάσμα της
παραδοσιακής μουσικής. Γι’ αυτό και η Μαρίνα δεν έχει ταυτιστεί ποτέ με ένα συγκεκριμένο είδος. Ξεκίνησε με συμμετοχή σε μικρές ορχήστρες κι ύστερα εντάχθηκε στην Κρατική
Ορχήστρα Νέων, όπου έμεινε για αρκετά χρόνια, εισχωρώντας
για τα καλά στον κόσμο της μουσικής. Είχε την τύχη ο πρώτος
της καθηγητής να διδάσκει σε διεθνές σχολείο, έτσι με το που
μπήκε στην Ορχήστρα Νέων, άρχισε να παίζει μουσικές απ’
όλο τον κόσμο. Ο επόμενος καθηγητής ήταν Γιουγκοσλάβος κι
όταν συνεργάστηκε με τον Ευαγόρα Καραγιώργη στο Θεατρικό Εργαστήρι του Πανεπιστημίου Κύπρου, είχε την ευκαιρία
να παίξει παραδοσιακή μουσική. Το ίδιο κάνει και τώρα, αφού
συμμετέχει σε μια άλλη παράσταση του ΘΕΠΑΚ με την οποία
τον Μάιο θα ταξιδέψουν σε Μάλτα και Σικελία.
Κλαρίνο παίζει από τα 12 της χρόνια. Είχε νεύρο, λέει, κι αποφασιστικότητα, τα οποία διέκρινε ένας καθηγητής μουσικής
στο ωδείο που παρακολουθούσε μαθήματα πιάνου η αδελφή
της. «Μου πρότεινε να παίξω πνευστό. Από τότε το κλαρίνο
έγινε κομμάτι της ζωής μου». Είναι όμως μια σχέση ιδιαίτερη
αυτή που έχει με το κλαρίνο. Γιατί, όπως λέει, το αγαπά πολύ
για να το κάνει επάγγελμά της. Θέλει η σχέση της μ’ αυτό να
μη φθαρεί απ’ την καθημερινή τριβή, αλλά να το μοιράζεται με
φίλους και κοινό όποτε αυτή θέλει.
Info: Μπορείτε να ακούσετε κομμάτια που επιλέγει η Μαρίνα στα links:
http://www.youtube.com/watch?v=MPsdEI5GiiM&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=vVNLLYwejds
http://www.youtube.com/watch?v=oCugtcjl5cg&feature=related
49 ΥΓ.
∆εν ξέρω από πού να αρχίσω. Το όνομα ή το επίθετο; Εκείνος γελά. Έχει ένα πολύ
γλυκό πρόσωπο, σχεδόν παιδικό. ∆εν είναι βέβαια μεγάλος, κλείνει όπου να ’ναι τα
28, ωστόσο πρόλαβε ήδη να γίνει πατέρας (έχει μια κόρη 4 μηνών), πρόλαβε κι άλλα
πολλά που με αφήνουν έκπληκτη. Συναντιόμαστε ένα απόγευμα σε ένα καφέ της παλιάς πόλης το οποίο μάλλον είναι ένα από τα στέκια των μουσικών, αφού κατά τη
διάρκεια της συνομιλίας μας διάφοροι φίλοι του -μουσικοί κι αυτοί- μας διέκοπταν για
να τον χαιρετήσουν. «Συγνώμη για τις διακοπές», μου λέει, «μη σε ενοχλεί καθόλου»,
απαντώ, «έτσι κι αλλιώς προσθέτουν στην ατμόσφαιρα και στο θέμα μας. Λοιπόν;», τον
ρωτώ ξανά για το παράξενο όνομά του. Μου εξιστορεί την ιστορία του επιθέτου, δεν
τη συγκρατώ, συγκρατώ μόνο το «δώρο Χριστού», γιατί οι γονείς του δεν έκαναν παιδιά, μα τελικά έκαναν πέντε (γελάμε ξανά). Τον ρωτώ με τι είδος μουσικής ασχολείται
και είμαι εντελώς ανυποψίαστη ότι μ’ αυτή την ερώτηση θα ξεκινούσε μια ολόκληρη
κουβέντα, η οποία μέσα της θα χωρούσε πολιτισμούς, ιστορία, ταξίμια, ανατολή, σουλτάνους… Αυτό το παιδί έχει πολύ ενδιαφέρον, σκέφτομαι και πιάνω τον εαυτό μου να
συμπεριφέρεται απέναντί του λες και έχω πάει σε ένα σεμινάριο. Από τα πρώτα πέντε
λεπτά μπορείς να καταλάβεις ότι έχει εντρυφήσει στο θέμα του, ότι είναι ψαγμένος και
ότι έχει μια ευρεία μόρφωση, η οποία πραγματικά αξίζει της προσοχής μου.
Οι γονείς του τον παρότρυναν να ασχοληθεί με τη μουσική γιατί είχαν ακούσει ότι
καλλιεργεί τον άνθρωπο χωρίς καλά-καλά να ξέρουν τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Μαγκιά τους, σκέφτομαι, καθώς εκείνος μου εξιστορεί πως μικρός έπαιζε βιολί, μετά
έψαχνε να βρει τον μουσικό του δρόμο, αλλά στην Κύπρο δεν ήταν και τόσο εύκολο
να διακρίνει ποιος είναι αυτός. Έφυγε για σπουδές στην Αθήνα. Σπούδασε φιλοσοφική και παιδαγωγική ψυχολογία ενώ παράλληλα σπούδαζε στο Ωδείο Αθηνών κλασικό
βιολί. Εκεί άκουσε τον Σωκράτη Σινόπουλο να παίζει πολίτικη λύρα, ήταν και η εποχή
όπου στο συγκεκριμένο ωδείο είχε δημιουργηθεί ένα τμήμα παραδοσιακής μουσικής.
Ακούει το ταξίμι, λοιπόν, του Σινόπουλου και αποφασίζει πως θέλει να ασχοληθεί μ’
αυτή τη μουσική. «Γιατί;», τον ρωτώ και μου απαντά με μια φράση που λατρεύω. «Κάτι
με πείραξε», μου λέει. Ζητώ διευκρινίσεις. «Αυτή η μουσική μου προκαλούσε ένα πείραγμα. Πώς να στο πω; Με συγκινούσε, ένιωθα, ακούγοντάς την, μια θαλπωρή…».
Κάνει θεωρητικά μαθήματα με τον Σινόπουλο, με τον Τσιαμούλη και βιολί με τον Κυριάκο Κουβέντα, ο οποίος «ερχόταν σπίτι μου, εγώ μαγείρευα κι εκείνος μου μάθαινε μουσική. Μεγάλος γευσιγνώστης», μου λέει πληροφοριακά. «Μπορούσε να βρει
το κάθε συστατικό που υπήρχε μέσα στο φαγητό». Στο ψάξιμό του, ωστόσο, έπαιξαν
καθοριστικό ρόλο τα οργανοποιεία. Έσπαζε ένα όργανό του, δεν μπορούσε να το επιδιορθώσει και έτσι πήγαινε στον ∆ημήτρη Ραγκούση, κάπου στο Παγκράτι (από τους
πιο γνωστούς κατασκευαστές οργάνων στην Ελλάδα) και εκεί βασικά διαμόρφωσε την
αισθητική του και το δρόμο που τελικά θα ακολουθούσε. «Ήταν σαν μικρό καφενείο
μουσικών. Συναντούσα πολύ καλούς μουσικούς, μιλούσαμε, παίζαμε μαζί, άκουγα
διάφορες ιστορίες, ό,τι μπορείς να φανταστείς». Αποφασίζει ότι θέλει να εμβαθύνει,
ακούει ότι δημιουργείται ένα τμήμα στην Άρτα λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής
και έτσι βρίσκεται εκεί, να σπουδάζει εφαρμοσμένη ανθρωπολογία της μουσικής. Με
εντυπωσιάζει ο όρος. Εκείνος γίνεται ακόμα πιο συγκεκριμένος: «Βασικά εστίασα πιο
πολύ στη λόγια μουσική της Ανατολής και συγκεκριμένα στην οθωμανική μουσική».
Τώρα είναι που χρειάζομαι διευκρινίσεις… «Στην Άρτα σπουδάζω ούτι με ένα φοβερό δάσκαλο, τον Μάρκο Κούλιο. Η μουσική που ασχολούμαι, είναι βασικά η λόγια
μουσική της Ανατολής με επίκεντρο την Κωνσταντινούπολη». Παραδέχεται πως όταν
ξεκίνησε να ασχολείται μ’ αυτό το είδος της μουσικής, είχε ήδη πολλά στερεότυπα στο
μυαλό του τα οποία έπρεπε να καταρρίψει. ∆εν φανταζόταν με τίποτα πόσο θα τον
καθόριζε αυτή η μελέτη, ούτε και πως πηγαίνοντας να σπουδάσει μουσική, τελικά θα
έκανε ιστορία του πολιτισμού. «Πήγα αλλιώς και γύρισα εντελώς διαφορετικός», μου
ομολογεί κι ύστερα μου εξηγεί τη συνάφεια που έχει η λόγια μουσική της ανατολής με
τη λαϊκή μουσική της ανατολής. Μου εξηγεί πως ο έντονος δυτικισμός προσπαθεί να
επισκιάσει τα ανατολίτικα μουσικά στοιχεία. Μου εξηγεί και ένα σωρό άλλα που μου
φαίνονται πολύπλοκα, αλλά ταυτόχρονα και ένας υπέροχος κόσμος για να τον εξερευνήσει κανείς. Τον ρωτώ αν έχει ταξιδέψει στην Κωνσταντινούπολη, «εννοείται», μου
απαντά και μου λέει πως σκέφτεται να κάνει εκεί το μεταπτυχιακό του. ∆ιερωτώμαι
ποιοι είναι οι στόχοι του, πώς θέλει να αξιοποιήσει εκφραστικά αυτή όλη τη μουσική
παιδεία που κουβαλά. Ο Χριστόδωρος δεν κάνει ωστόσο μεγαλεπήβολους στόχους.
Θέλει να εξελίξει τη μελέτη του στο παίξιμο, στο ούτι, να βρίσκει άτομα που ασχολούνται και που αγαπούν αυτή τη μουσική της ανατολής, να εκφράζονται μαζί, να
διοργανώνουν ίσως κάποιες συναυλίες, να ανταλλάζουν πληροφορίες. Θέλει να κάνει
ταξίδια στις γύρω χώρες, Αίγυπτο, Συρία ξανά Κωνσταντινούπολη, τον ενθουσιάζει η
ιδέα ότι με το να ξέρεις μια μουσική, ταξιδεύεις, βρίσκεις στο δρόμο σου κάποιον άλλο
μουσικό και αρχίζεις να παίζεις μαζί του. Μου διηγείται ένα τέτοιο ταξίδι στη Συρία,
μου διηγείται κι άλλες ιστορίες, μου λέει για ένα φοβερό ντοκιμαντέρ του Φατίν Ακίν
(the sound of Instambul) που πρέπει οπωσδήποτε να δω, μοιραζόμαστε τη μανία μας
με τα βιβλία του Ορχάν Παμούκ και η κουβέντα μαζί του δεν μοιάζει να τελειώνει
ποτέ…Πρέπει όμως να βάλουμε μια τελεία και έτσι για επίλογο διαλέγω εκείνο που
ο ίδιος διακρίνει πια σαν την ανάγκη του κόσμου: «Ο κόσμος θέλει να ζήσει μουσικές
εμπειρίες πια, θέλει να επικοινωνήσει μέσα από τη μουσική σε ένα επίπεδο παρέας.
Αυτή είναι η τάση που παρατηρείται παγκόμια». Κι αυτό είναι εκείνο που ο ίδιος επιδιώκει… Ε.Σ
ΥΓ. 50
χ
ριστόδωρος
μνάσωνος
51 ΥΓ.
Το νέυ είναι το κατεξοχήν όργανο των δερβίσηδων. Είναι αυτή η ψιλόλιγνη
φλογέρα της οποίας ο χαρακτηριστικός πικρόγλυκος και αέρινος ήχος τους
βοηθά να εισέλθουν σε μια άλλη διάσταση, να ξεκινήσουν το πνευματικό
τους ταξίδι και να αγγίξουν το θείο. Ο Άλκης το είχε υπόψη του από διάφορες ηχογραφήσεις. Πριν πέντε χρόνια όμως στη Θεσσαλονίκη, μια πόλη
όπου η ∆ύση συναντά μουσικά την Ανατολή, έτυχε να έρθει σ’ επαφή με κόσμο που το μελετούσε. Έπαιζε τζαζ κιθάρα σε διάφορα στέκια όταν έμπλεξε
με κάτι ντόπιους μουσικούς που πειραματίζονταν με ανατολίτικους ήχους
κι εκεί πήρε την απόφαση. Έβαλε την κιθάρα στη θήκη κι άρχισε να αναζητά
διαφορετικά μουσικά χρώματα φυσώντας νέυ. Έκτοτε άλλαξε η προοπτική
με την οποία αντιλαμβάνεται τη μουσική. Εξακολουθεί να παίζει τζαζ, να
πειραματίζεται με τους φίλους του εκτελώντας δυτικής μορφής αυτοσχεδιασμούς, έχοντας όμως οδηγό το διαφορετικό μουσικό συγκερασμό ήχου και
παράδοσης του νεϋού. Έτσι κι αλλιώς είναι απ’ τους μουσικούς που χρειάζονται την περιπέτεια με καινούριες μελωδίες. Κι αυτό από έναν άνθρωπο που
ξεκίνησε ακολουθώντας την κλασική οδό, παίζοντας πιάνο, αλλά μισώντας
το θανάσιμα, αν και αναγνωρίζει έστω και καθυστερημένα πως η εμπειρία
τελικά τον βοήθησε να διευρύνει την αντίληψή του για τη μουσική. Πάντως,
του αρέσει η αναζήτηση σε δρόμους που τον βοηθούν να ανακαλύψει από
πού αρχίζουν τα πράγματα και πώς σχετίζονται μεταξύ τους. Ένας τέτοιος
δρόμος γι’ αυτόν ήταν για χρόνια η τζαζ. Αυτή σπούδασε πρώτα στο Berkley
κι έπειτα στο New School της Νέας Υόρκης, απ’ όπου πήρε τελικά το πτυχίο του. Τον ενδιέφερε που σαν είδος του έδινε την ελευθερία να αναιρεί
τις φόρμες, να παραβαίνει έστω και φαινομενικά τους κανόνες και να κάνει
τις δικές του μουσικές ακροβασίες. Η τζαζ δεν είναι μουσική, μου λέει σε
μια στιγμή που απ’ το μυαλό μου περνούσε η σκέψη πως αυτή η ελευθερία
για την οποία μιλούσε, ενδεχομένως να είναι για έναν άνθρωπο που μελετά
τη μουσική, εξίσου δύσκολο πράγμα κι εκφοβιστικό όσο οι κανόνες και οι
κλίμακες. «Η τζαζ είναι τρόπος σκέψης και αντίληψης της μουσικής που
συμβαίνει τώρα», συνέχισε θέλοντας να εξηγήσει το σκεπτικό του. «Είναι
ένας ενεστώτας διαρκείας όπου δεν υπάρχουν περιορισμοί, αλλά ο καλλιτέχνης μπορεί να ενσωματώσει οποιοδήποτε στοιχείο, είτε παραδοσιακό είτε
κλασικό. Είναι κάτι δηλαδή που συμβαίνει τη συγκεκριμένη στιγμή πάνω
στη σκηνή κι εξαρτάται από την επικοινωνία μεταξύ των μουσικών». Όσο
για την ανατολίτικη μουσική, που είναι ο δρόμος τον οποίο πήρε την απόφαση ν’ ακολουθήσει τελευταίως, αυτή βασίζεται σε άλλα πράγματα. Στη
συμπεριφορά για παράδειγμα που έχουν ορισμένες νότες μεταξύ τους. ∆εν
έχει να κάνει δηλαδή τόσο με τη διαδοχή όσο με τη δυναμική και την υπόσταση που έχει μια νότα σε σχέση με μια άλλη. Μιλά πάντως με πάθος κι
ένταση γι’ αυτά τα πράγματα, αν και μου ξεκαθαρίζει πως γι’ αυτόν το σημαντικότερο δεν είναι η τζαζ ή η ανατολική μουσική, αλλά τα πειράματα και
οι αυτοσχεδιασμοί που κάνει με τους φίλους του - κι αυτοί μουσικοί που
μοιράζονται μαζί του την ίδια φιλοσοφία και αγάπη γι’ αυτό που κάνουν.
Και πάνω σ’ αυτό μου είπε κάτι που κράτησα. Ότι η μουσική γι’ αυτόν και
τ’ άλλα τα παιδιά που συναντά κάθε βδομάδα είτε στο Καφενέυ είτε αλλού,
δεν είναι το αποτέλεσμα. Πάνω στη σκηνή, μπροστά στον κόσμο, την ώρα
που μαζί με τον Σάββα (Χουβαρτά), τον Αντρέα (Ροδοσθένους), τον Γιώργο
(Κούλα) - κάποτε με τον Ρόδο (Παναγιώτου) και τον Λευτέρη (Μουμτζή) ανταλλάζουν νοήματα, νότες, μελωδίες, αυτό που μετρά δεν είναι το τελικό
κομμάτι, αλλά η πρόθεση να παίξουν μουσική και να τη μοιραστούν μαζί
με άλλους. Κι εδώ, υποστηρίζει, είναι που βρίσκεται η δύναμη αυτού που
κάνουν, η οποία μπορεί να συμπαρασύρει στο ρυθμό της ακόμα και τους πιο
απαιτητικούς ακροατές. E.Π
Info: Ο Άλκης Αγαθοκλέους μαζί με τον Σάββα Χουβαρτά και τον Γιώργο Κούλα παίζει κάθε
Παρασκευή στο Καφενέυ (Γενεθλίου Μιτέλλα 34) στη Λεμεσό.
ΥΓ. 52
αα
λκης
γαθοκλέους
53 ΥΓ.
δ
ημήτρης
ωτηρίου
ΥΓ. 54
σ
Για να με συναντήσει ο ∆ημήτρης, έκανε διάλειμμα απ’ τη δουλειά
του. Τη μέρα είναι οικονομικός αναλυτής σε εταιρία. Τη νύχτα καμία σχέση. Έχει κάνει το σπίτι του μικρό στούντιο όπου παίζει και
γράφει μουσική. Τελευταίως κυκλοφόρησε και άλμπουμ. Midway to
Autumns το ονόμασε και πάνω έχει βάλει μια επιλογή απ’ τα τραγούδια που δουλεύει τα τελευταία δύο χρόνια. Ρίχνω μια ματιά στο
οπισθόφυλλο και βλέπω ότι τα έχει κάνει όλα. Αυτός έγραψε τη μουσική και τους στίχους επίσης. Αυτός τραγουδά κι αυτός ερμηνεύει
τα όργανα που ακούγονται (ηλεκτρική κιθάρα, μπάσο, ντραμς). Στο
εξώφυλλο έβαλε μια φωτογραφία απ’ το στούντιό του. Πάνω σε μια
βιβλιοθήκη το εγχειρίδιο της calculus μαζί με κάτι βιβλία μαθηματικών συνυπάρχουν με περιοδικά μουσικής, δεκάδες cd, κάτι που
μοιάζει με amplifier και φυσικά με την κιθάρα του. Τον ρωτώ πώς
γίνεται να συνδυάζονται αυτοί οι δυο κόσμοι μαζί. Απ’ τη μια η σκληρή πραγματικότητα σε αριθμούς τους οποίους αναλύει καθημερινά
κι απ’ την άλλη η μουσική, οι στίχοι, οι live εμφανίσεις. Σηκώνει τους
ώμους. Έτσι επέλεξε να είναι η σχέση του με τη μουσική. ∆εν του
είχε περάσει ποτέ απ’ το μυαλό να την κάνει επάγγελμα. ∆εν ήθελε,
λέει, την οικονομική εξάρτηση από κάτι που αγαπά. Όταν λοιπόν
είχε έρθει η στιγμή να επιλέξει ποιο δρόμο να ακολουθήσει, δεν
σκέφτηκε τα πράγματα δυο φορές, παρόλες τις παροτρύνσεις – ο
∆ημήτρης παρακολουθούσε κλασική κιθάρα από 12 χρόνων. Πήγε
Αμερική, στη βορειότερη απ’ τις νοτιότερες πολιτείες, στη Βιρτζίνια, σπούδαζε οικονομικά και στατιστική και την ίδια ώρα έπαιζε
μουσική σε φοιτητικά μπαράκια. Άρχισε να συνθέτει πολύ αργότερα,
όταν επέστρεψε στην Κύπρο. Ήταν ο τρόπος φυγής του, μια «έξοδος κινδύνου» απ’ την καθημερινότητα, όταν ένιωθε την ανάγκη να
ξεφύγει. Έτσι ξεκίνησε αυτό το μικρό home project με τα τραγούδια
που έγραψε το περασμένο φθινόπωρο σε cd, τα οποία έχουν κάτι
από country σε άκουσμα, κάτι από σύγχρονη folk και ροκ μουσική.
∆εν ξέρει σε ποιο απ’ όλα έχει τη μεγαλύτερη αδυναμία. Μάλλον
στο Breakdown που διαφέρει, λέει, κάπως απ’ τα άλλα, όπως και στο
Desert Sand. Είναι το τραγούδι που θα συμπεριληφθεί φέτος στο άλμπουμ που θα κυκλοφορήσει το EuropaVox, αυτό το πανευρωπαϊκό μουσικό φεστιβάλ που γίνεται κάθε χρόνο στη Γαλλία. Οι διοργανωτές, φαίνεται, άκουσαν το τραγούδι στο myspace, τους άρεσε
και είπαν να το συμπεριλάβουν στο cd που βγάζουν κάθε χρόνο με
τραγούδια απ’ όλες τις χώρες της Ευρώπης. Χάρηκε πολύ αυτή τη
μικρή διάκριση, όπως χαίρεται όταν παίζει live κι έχει θετική ανταπόκριση απ’ τον κόσμο κι από φίλους μουσικούς. ∆εν ξέρει αν αυτό
που κάνει είναι τέχνη ή όχι κι ούτε τον πολυ-απασχολεί. Ο καθένας
πια μπορεί να κάνει το δικό του άλμπουμ στο σπίτι, λόγω της τεχνολογίας και του φτηνού εξοπλισμού. Είναι αυτό το low-fi φαινόμενο
που όλοι συζητούν και προσπαθούν να μιμηθούν ακόμα και οι δισκογραφικές εταιρίες, επειδή η μουσική που βγαίνει από ιντερνετικές οδούς όπως το myspace, είναι πιο αυθόρμητη, πιο πηγαία κι
έχει κοινό που την ψάχνει. Το θέμα είναι να ξεχωρίσεις, επιμένει ο
∆ημήτρης. Να πείσεις ότι αυτό που κάνεις, αξίζει την προσοχή. Ο
ίδιος επιδίωξε να κυκλοφορήσει τη μουσική του επειδή ένιωσε πως
δεν είχε νόημα να γράφει τραγούδια για προσωπική κατανάλωση. Η
δημιουργία έχει ανάγκη την επικοινωνία. Όσο για το άλμπουμ του,
πιστεύει πως χρειάζεται δυο-τρεις ακροάσεις για να το συνηθίσεις.
∆εν είναι, λέει, εύπεπτη μουσική, τουλάχιστον δεν είναι απ’ αυτήν
που ακούμε καθημερινά στο ραδιόφωνο. Μου έδωσε ένα copy για
να το ακούσω αργότερα. Όταν πια το έβαλα στο στερεοφωνικό να
παίξει, διαπίστωσα πόσο διαφορετικό, φρέσκο και ανανεωτικό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα όταν δεν κάνεις κάτι από ανάγκη (είτε
για λεφτά είτε για διασημότητα), αλλά από ειλικρινές ενδιαφέρον γι’
αυτό που αγαπάς. Ε.Π.
Info: Για να ακούσετε κομμάτια από το δίσκο του ∆ημήτρη Σωτηρίου, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www.myspace.com/demetrissoteriou
55 ΥΓ.
τσ
άσος
ΥΓ. 56
τυλιανού
∆ύσκολο ν’ ακούσεις με ευκολία σύγχρονη κλασική, διαπιστώνω. Για τον ίδιο, έναν άνθρωπο δοσμένο σ’ αυτή τη σύνθεση, έχω πει κάτι απαγορευτικό. «Μπορείς», μου απαντά.
«Φτάνει να αφεθείς στο άγνωστο και να ανοίξεις τα αφτιά
σου. Ξεμπλόκαρέ τα. Tότε θ’ ακούσεις!».
Επέστρεψε πριν τρία χρόνια απ’ τη Νέα Υόρκη, μετά από 18
χρόνια περιπέτειας, όπως τα χαρακτηρίζει, με έντονες και
όμορφες εμπειρίες που είχαν για βασικό άξονα τη μουσική.
Σπούδασε αρχικά τζαζ performance, ήξερε ενδόμυχα όμως
πως αυτό δεν τον συνέπαιρνε, πέρασε από διάφορα μουσικά φίλτρα και ανακάλυψε τελικά -με τη βοήθεια ορισμένων
ανθρώπων που γνώρισε και στη συνέχεια των σπουδών τουτον εαυτό του μέσα απ’ τη σύνθεση. Την προσωπική του
έκφραση δηλαδή, την οποία υπηρετεί με μεγάλη αφοσίωση.
Γεγονός που τον κάνει ευτυχισμένο, γιατί η πεποίθηση πως
η σύνθεση είναι ο δρόμος, ήταν τελικά η σωστή. Επέστρεψε
και γιατί αφέθηκε στη νοσταλγία αλλά το έκανε με γνήσιο
ενθουσιασμό. «Ό,τι κουβαλάς μέσα σου, αποκρυσταλλώνεται μέσα από τη δημιουργία», μου λέει. «Αποκωδικοποιείται με τον τρόπο του, αλλά το νιώθεις, υπάρχει κάποια ρίζα
την οποία άμα βρεις, σε οδηγεί». Γνωρίζει βέβαια πως δεν
μπορείς να αντιμετωπίσεις τίποτα καινούριο αν δεν μπορείς να το δεις εσύ ο ίδιος από καινούριο μάτι. Αυτό τι σημαίνει; Πως ξέρει καλά την πραγματικότητα της δικής του
προσαρμογής στον ίδιό του τον τόπο. «Ο κόσμος αν έχει
σαν δεδομένο όλα αυτά με τα οποία είσαι συνηθισμένος κι
άνετος, τότε είναι απορριπτικός», λέει για την αποδοχή της
μουσικής του. «Θα το πω κι αλλιώς, γινόμαστε δυνατοί σαν
κοινωνία όταν αποδεχόμαστε κάτι καινούριο. Γιατί εκεί είναι που θες δύναμη. Πιστεύω πως είναι στη φύση μας να μη
θέλουμε να είμαστε άνετοι. Κάτι μας καθηλώνει όμως, μια
δικτατορική σκέψη που μας βαλτοποιεί και δεν αφηνόμαστε καν στο πουθενά. Γιατί αν αφεθείς στο πουθενά, μπορεί να φτάσεις κάπου. Αν δεν αφεθείς πουθενά, μένεις στο
βάλτο… Για να ξεφύγεις λοιπόν από τα άνετα σε κάτι που
δεν ξέρεις, πρέπει να είσαι δυνατός και θέλω να πιστεύω
πως δεν υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο που να μπορεί να
αντισταθεί στη δύναμη του αγνώστου…». Το να είσαι συνθέτης στην Κύπρο, είναι όπως να είσαι σε μια οποιαδήποτε
άλλη χώρα. Κι έχει δίκαιο που μου το λέει. Γιατί η μουσική
του δεν απευθύνεται σε συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων. «Η απόλυτη δημιουργία δεν βασίζεται σε ακτίνα χιλιομέτρων μιας πόλης ή της Ευρώπης ή της Γης. Θέλω να
μπορώ να ξεφύγω. Αυτός είναι ο στόχος και η προσπάθειά
μου, κάτι που σίγουρα δηλώνει από μόνη της η έννοια της
δημιουργίας».
Κι έμπνευση; «Η έμπνευση έρχεται μέσα από το χάος. Αν
δεν νιώσεις το χάος της πληροφόρησης ή της γνώσης ή το
κοινωνικό χάος, δεν θα μπορέσεις να δημιουργήσεις. Και το
χάος όταν δεν “υπάρχει”, το δημιουργείς εσύ. Όταν θες να
το νιώσεις, το βρίσκεις. Είναι μια σύγχυση απαραίτητη που
διενεργείται υποσυνείδητα. Κάποτε με ρωτούν πώς ξεκινώ
να γράφω… Νομίζω είναι αυτό. Νιώθεις το χάος και προσπαθείς να βρεις ένα κενό για να βάλεις την πρώτη κηλίδα
στο χαρτί. Όμως για να το βρεις, να δημιουργήσεις αυτό το
χώρο, πρέπει να νιώσεις αυτό που σε εμπνέει να εξερευνήσεις μέσα από τον ήχο. Αισθάνομαι πως αυτό το πράμα
που θέλεις να εκφράσεις, δεν είναι μόνο ήχος, έχει να κάνει
με όλες τις αισθήσεις. Είναι ένα σύννεφο που κινείται και
προσπαθείς να το φέρεις κοντά. Αυτή είναι η ενέργεια που
σε ακολουθεί συνέχεια στην πορεία της δημιουργίας. Μετά
θέλεις δουλειά. Σκληρή δουλειά!».
Την κάθε του σύνθεση τη χαρακτηρίζει σαν την πρεμιέρα
του κομματιού που έχει ολοκληρώσει. Είναι το δικό του
performance. Μετά πρέπει να βρει τρόπους να το μοιραστεί
με άλλους. Να ακουστεί. «Γιατί», όπως λέει, «έτσι ξεκινά η
ομαδική λειτουργικότητα της επικοινωνίας με το άγνωστο,
δηλαδή μόνο έτσι μπορεί να διαιωνιστεί η πορεία της δημιουργίας που δεν είναι άλλη από την ατελείωτη έλξη προς
μια ακατόρθωτη αντικειμενικότητα…». Χ.Σ
57 ΥΓ.
Μου άρεσε ο τρόπος που ο Σάββας δούλεψε το πρώτο του άλμπουμ. Χωρίς μεσάζοντες, χωρίς φιλοδοξίες που δεν έχουν νόημα, μάζεψε τις ιδέες
του, μερικές απ’ τις οποίες επεξεργάζεται εδώ και καιρό, τους έδωσε έναν
τίτλο που τον εκφράζει –«Aminos Jam»- και τα ηχογράφησε με την Παυλίνα Κωνσταντοπούλου στο τραγούδι και στίχους δανεισμένους από φίλους. Έτσι χωρίς πολλά-πολλά έκανε τη δική του παραγωγή. Μάζεψε όλα
κι όλα εννιά κομμάτια, καλοδουλεμένα όμως, τα οποία πρωτοπαρουσίασε
πριν τρία χρόνια στα Κύπρια και τα οποία προέκυψαν άλλα ως ιδέες απ’
τα φοιτητικά του χρόνια κι άλλα ως αυτοσχεδιασμοί απ’ το εβδομαδιαίο
του «τζαμάρισμα» με φίλους μουσικούς σε διάφορες σκηνές και μπαράκια.
Θα μπορούσε, λέει, να το έκανε αλλιώς. Να δοκίμαζε την τύχη του στην
Ελλάδα. Ξέρει κόσμο, θα μπορούσε να τον βοηθήσει, αλλά προτίμησε να το
κάνει μόνος του. Όχι από δονκιχωτισμό, απλώς έτσι του αρέσει να δουλεύει. Παραδέχεται άλλωστε πως δεν έχει ούτε τη φιλοδοξία ούτε την ενέργεια
να έρθει αντιμέτωπος με το «θηρίο» της μουσικής βιομηχανίας. Όσο για
τη διανομή, σκέφτεται διάφορα. Ένας φίλος θα το βάλει στο κατάστημά
του, ο ίδιος θα το διαθέτει κάθε Παρασκευή που παίζει live με φίλους στο
Καφενέϋ. ∆εν τον ενδιαφέρει να βγάλει λεφτά. Θέλει η μουσική του ν’ αποσυνδεθεί από το οικονομικό. Το έχει πάρει κι απόφαση, ότι στην Κύπρο δεν
ζει κανείς συνθέτοντας μουσική. Το χώνεψε μέσα στα χρόνια. Η διδασκαλία
είναι η μόνη βιοποριστική διέξοδος. ∆εν παραπονιέται όμως. Αντιθέτως
θεωρεί τον εαυτό του τυχερό που έχει την ευκαιρία να κάνει αυτό που γουστάρει. Να «τζαμάρει» κάθε βδομάδα με μουσικούς που εκτιμά κι όταν του
ζητώ να μου αποσαφηνίσει επιτέλους τον όρο, έχει έτοιμη την εξήγηση:
τζαμάρισμα σημαίνει αυθόρμητη συνάντηση μουσικών που παίζουν χωρίς να ξέρουν πού θα τους βγάλει ακριβώς. Για τον Σάββα, αυτή η χημεία
που χτίστηκε μέσα στα χρόνια μεταξύ του και μιας ομάδας μουσικών, που
μοιράζονται την ίδια φιλοσοφία και αγάπη για τη μουσική, είναι η πιο πολύτιμη εμπειρία που κατάφερε να αποκτήσει μέχρι σήμερα. «Χωρίς αυτό
δεν υπάρχει τίποτα», μου λέει ξανά και ξανά. «Χωρίς αυτό θα ήταν ακόμα
μια δουλειά. Θα διάβαζα την παρτιτούρα, θα την ερμήνευα, θα έπαιρνα τα
λεφτά και θα έφευγα. Είμαι τυχερός λοιπόν που έχω την ευκαιρία να παίζω
τα δικά μου πράγματα, αλλά και μουσικές φίλων. Να ανταλλάζουμε σχόλια,
να συζητάμε τις ηχογραφήσεις, τις αντιδράσεις του κόσμου, να μιλάμε για
τις ανασφάλειές μας. Για μένα αυτός είναι ο τρόπος να νιώθω μέσα στη
μουσική».
Ο Σάββας τυχαία έγινε αυτό που έγινε. ∆εν μεγάλωσε σε παραδοσιακά
μουσική οικογένεια – αν και στον πατέρα του αρέσει να πειραματίζεται με
διάφορα όργανα - ενώ μπήκε στο χώρο σχετικά μεγάλος και μάλιστα με τον
πιο στερεότυπο τρόπο. Στα δεκαέξι, οι γονείς του τού έκαναν δώρο μια κιθάρα. Στην αρχή, ούτε που ασχολήθηκε. Μετά είπε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του και τον συνεπήρε το ταξίδι. Σπούδασε κλασική κιθάρα στο Εθνικό
Ωδείο στην Αθήνα κι έπειτα με τη νέα χιλιετία πήγε για μεταπτυχιακό στο
Κονσερβατόριο του Birmingham, όπου παρακολούθησε τζαζ. Επέστρεψε
κι ήρθε αντιμέτωπος με την πραγματικότητα. ∆εν είναι ότι δεν συμβαίνουν
πράγματα. Σ’ αυτό είναι κάθετος. Τελευταίως μάλιστα υποστηρίζει πως στη
Λεμεσό και στη Λευκωσία σε μικρές σκηνές – δεν τις λέει πειραματικές γιατί έχει παραφορεθεί ο όρος, τις λέει «μικρά ηφαίστεια» - γίνονται ενδιαφέρουσες προτάσεις. Υπάρχει, δηλαδή, μια δυναμική, η οποία περνά ωστόσο
απαρατήρητη διότι ο κόσμος δεν ξέρει. Ξέρει μόνο αυτό που του σερβίρει
η τηλεόραση. Είναι όμως αισιόδοξος. Για τον Σάββα τα πράγματα κάποια
στιγμή θα αλλάξουν και το θλιβερό σκηνικό θα πέσει. Φτάνει να έχουμε τις
κεραίες τεντωμένες, δείχνοντας εμπιστοσύνη σε άτομα που μπορεί να μη
γνωρίζουμε - γιατί δεν είναι επώνυμοι - αλλά που αξίζουν την προσοχή μας
γιατί έχουν κάτι ενδιαφέρον να μας πουν μέσα απ’ τη δουλειά τους. Ε.Π
Info: Ο Σάββας Χουβαρτάς μαζί με τον Άλκη Αγαθοκλέους, τον Γιώργο Κούλα και τον Ανδρέα
Ροδοσθένους παίζει κάθε Παρασκευή στο Καφενέυ (Γενεθλίου Μιτέλλα 34) στη Λεμεσό.
Για να ακούσετε κομμάτια από το δίσκο του επισκεφθείτε τη διαδικτυακή διεύθυνση savvas.
houvartas.com
ΥΓ. 58
σ
χ
άββας
ουβαρτάς
59 ΥΓ.
ΥΓ. 60
α
ντώνης
αντωνίου
Ξοδέψαμε μισή ώρα να μου εξηγήσει τι έγραφε το cv που μου έστειλε. Ξεκινά κάπως έτσι. «Ο Αντώνης Αντωνίου γεννήθηκε το 1978
στη Λευκωσία. Είναι συνθέτης, ηχο-καλλιτέχνης και φωνογραφέας». Η πρώτη ιδιότητα, εκείνη του συνθέτη, πάνω κάτω ξέρω τι
είναι. Τα άλλα δυο καθόλου. Μου βάζει να ακούσω τη μουσική που
φτιάχνει - για να καταλάβω καλύτερα - μου δείχνει βιντεάκια. Και
ύστερα τον ρωτώ, όταν φτιάχνει τραγούδια, ποιο είναι το κύριο μέλημά του. «Γενικά δεν γράφω τραγούδια. Όταν κάνω ένα μουσικό
κομμάτι ή μια ηχητική εγκατάσταση, κύριο μέλημά μου είναι να το
βρίσκω συναρπαστικό καθόλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Από τη
γέννηση της ιδέας μέχρι την παρουσίαση του τελικού προϊόντος.
Είναι σημαντικό να υπάρχει συνεχώς αυτή η σχέση πίστης και ανιδιοτέλειας μεταξύ του έργου και εμένα». Και τι είναι εκείνο που
βοηθά έναν καλλιτέχνη να βρει την υπογραφή του; Το στιλ, όπως
λέμε συνήθως; «Πολλά και διάφορα. Καταρχάς ο μη συμβιβασμός.
Αν πας με τα νερά του ενός ή του άλλου που του αρέσει ή δεν του
αρέσει κάτι που έκανες, τότε σβήστηκε η υπογραφή. Αν πάλι ψάχνεις για την εύκολη λύση, αυτή που θα σε βαφτίσει γρήγορα και
ανώδυνα “καλλιτέχνη”, δημιουργείς ομοιώματα χωρίς χαρακτήρα
και φρεσκάδα, τότε την έβαψες. Πάει το στιλ. Γενικά νομίζω ότι
πρέπει συνεχώς να ψάχνεις, να παρατηρείς με ανοικτό μυαλό, και
να αφήνεις το ένστικτό σου να σε οδηγεί σε μέρη που δεν έχεις
περπατήσει ξανά. Να δέχεσαι, να πειραματίζεσαι, να ανακαλύπτεις, να ρισκάρεις, να δοκιμάζεις τα όριά σου».
Σπούδασε με υποτροφίες στο Goldsmiths College London, όπου
έκανε μεταπτυχιακό στη μουσική σύνθεση και πήρε πτυχίο μουσικής, πήρε επίσης πτυχίο τζαζ, πτυχίο κλασικής κιθάρας και πτυχίο ∆ημόσιας ∆ιοίκησης και ∆ιοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Το τελευταίο κάπως κουλό φαίνεται ανάμεσα
στα άλλα. «Ήταν το πρώτο μου πτυχίο. Τελειώνοντάς το ήθελα να
αλλάξω κατεύθυνση. Η απόφαση δεν ήταν τόσο δύσκολη αφού
πάρθηκε από πολύ πιο πριν ολοκληρωθούν οι σπουδές. Το δύσκολο ήταν αυτή η επιθυμία να γίνει πράξη. Ξαφνικά από απαθής και
καλοπερασάκιας έκανα στροφή 180 μοιρών και μεταμορφώθηκα
σε έναν άνθρωπο δραστήριο και διψασμένο. Έτσι ακολούθησαν
τα υπόλοιπα». Και τι θεωρεί πιο σημαντικό απ’ αυτά που έκανε;
«Συμμετείχα στην Μπιενάλε του Άμστερνταμ το ∆εκέμβριο 2009».
Μου δείχνει και το ντεπόζιτο που κουβαλούσε στο χέρι, αναπόσπαστο μέρος της εγκατάστασής του. Τσίγκινο χωρίς οροφή και
στο πλάι τέσσερις βρύσες, όλες με κόκκινα χερούλια. Μέσα πεταμένα πολλά καλώδια. «Μπαίνει μέσα μια κονσόλα και η κάθε μια
βρύση που ανοίγεις, βγάζει και ένα διαφορετικό ήχο». Ορχήστρα
δηλαδή από βρύσες ενωμένες με υπολογιστή χερούλι. Καλό ακούγεται. Λέει ότι μισεί τη μη εξέλιξη και στασιμότητα ενώ του αρέσει ο ελιγμός και η εξέλιξη. Λέει και άλλα. Ότι μεταξύ ταλέντου
και εργατικότητας βρίσκει πιο σημαντική την εργατικότητα αφού
αυτή είναι που προκαλεί εξέλιξη. Όσο για το δίσκο που του άλλαξε
τη ζωή, είναι εκείνος του John Oswald που κυκλοφόρησε το 1989,
ο «Plunderphonics». «Αποδεικνύει έμπρακτα πως οτιδήποτε υλικό ή ιδέα υπάρχει, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά και ξανά στη
δημιουργική διαδικασία, αποκαλύπτοντας καινούριες φόρμες και
προκαλώντας νέες τάσεις». Για πες μου όμως κάτι τελευταίο. Λένε
ότι οι καλλιτέχνες δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς το χειροκρότημα. Ισχύει; «Όπως λέει και ο Τζίμης Πανούσης σε ζωντανές του
εμφανίσεις: Είναι τροφή για τον καλλιτέχνη το χειροκρότημα. Εγώ
βέβαια δεν το χρειάζομαι αλλά δώσ’ το, δώσ’ το». Π.Π
Info: Ακούστε μουσική του Αντώνη στο www.myspace.com/antonioua
61 ΥΓ.
έχω θέμα
η Meryl Streep μπορεί να παίξει ακόμα και τον Batman!
ΤΟΥ ΑΝ∆ΡΕΑ ΑΡΑΟΥΖΟΥ
«Οι παρουσιαστές του επόμενου βραβείου είναι τόσο νεαροί που δεν έχουν ιδέα ποιοι είμαστε εμείς,» ήταν ένα από τα πολλά σαρκαστικά
σχόλια του οικοδεσπότη της φετινής απονομής
των βραβείων Όσκαρ. Ο κωμικός Steve Martin,
για τρίτη φορά οικοδεσπότης, μαζί με τον
«ξαναγεννημένο» (ως κωμική ιδιοφυΐα) Alec
Baldwin ήταν ένα πολύ χαριτωμένο δίδυμο στη
φετινή απονομή. Τα Όσκαρ είναι πολύ απλά
ο αρχηγός όλων των βραβείων όλων των βιομηχανιών σε όλο τον κόσμο – μόνο γι’ αυτό το
λόγο όλοι θέλουν να τα μειώσουν, να τα πουν
στημένα, να τα καταργήσουν, να σπάσουν τον
κωδικό της επιτυχίας τους, να τα κοπιάρουν,
όμως ποτέ κανείς δεν μένει αδιάφορος στις
αποφάσεις της Ακαδημίας και την ιστορία που
γράφεται με κάθε νέο όνομα σε αυτή τη λαμπερή λίστα.
∆υο ταινίες κυριαρχούσαν φέτος με εννέα υποψηφιότητες η καθεμιά και το πιο πικάντικο της
μάχης αυτής, βέβαια, ήταν ότι οι δημιουργοί
πίσω απ’ αυτές ήταν κάποτε παντρεμένοι.
Όταν η σκηνοθέτις του The Hurt Locker κέρδισε τον πρώην σύζυγό της τόσο στη σκηνοθεσία
όσο και την καλύτερη ταινία, η σημασία ήταν
τρομακτική. Η Katherine Bigelow είναι η πρώτη γυναίκα στην ιστορία που παίρνει Όσκαρ
καλύτερης σκηνοθεσίας, η οποία κέρδισε ένα
γίγαντα του Hollywood, τον James Cameron,
δημιουργό της πιο δαπανηρής και τεχνολογικά
πρωτοποριακής ταινίας που έγινε ποτέ.
Το Avatar, είναι μια ταινία που με σόκαρε τα
πρώτα δεκαπέντε λεπτά, όχι με το 3D (χρόνια
υπάρχει αυτό στο παζάρι!) αλλά με μια καινούρια μορφολογία κινηματογράφου θα μπορούσαμε να πούμε. Το ανθρωπόμορφο κινούμενο
σχέδιο που ξεπερνά το animation, το make-up
και πολλά άλλα τεχνάσματα είναι πραγματικά
εντυπωσιακό. (Σχεδόν όσο εντυπωσιακό ήταν
να βλέπεις τη γιατρό Sigourney Weaver στο
φουτουριστικό της εργαστήρι να κόβει και να
ράβει avatars με το τσιγάρο στο στόμα…) Αλλά,
για να πω την αμαρτία μου, πολύ βαρέθηκα τις
υπόλοιπες δύο ώρες και κάτι. Προβλέψιμη και
μη συγκινητική σε οποιοδήποτε κομμάτι της, η
ταινία έβαλε την (μπλε, λογικά) ουρά στα σκέλη και έφυγε με τρία μόνο Όσκαρ. Σ’ αυτές τις
κατηγορίες που στην τηλεοπτική επανάληψη
αν κλείσεις τα βλέφαρά σου θα τις χάσεις…
Είναι, λοιπόν, το Hurt Locker, με τα έξι αγαλματίδια, ένα αριστούργημα; Ίσως όχι, κατά τη
γνώμη μου όμως είναι σπουδαία δουλειά με
εξίσου μεγάλο βαθμό δυσκολίας όσο η τεχνολογία του Avatar. Είναι μια ταινία όπου στο
τέλος συνειδητοποιείς την αξία της. ∆εν είναι έντονα ψυχαγωγική κατά τη διάρκειά της.
Στρατηγικά, όμως, μεταφέρει τα ανθρωπιστικά και ψυχολογικά της μηνύματα στο θεατή,
ολοκληρώνοντας το έργο αυτό στο τελευταίο
λεπτό. Όπως είπε χαριτολογώντας (?) ο Steve
Martin μετά την ανακοίνωση του βραβείου
καλύτερης ταινίας «τέλειωσε αυτή η απονομή
βραβείων κι αυτό σημαίνει ότι το Avatar ανήκει
πια στο παρελθόν!».
Χάρηκα για την επιτυχία του Jeff Bridges στην
πέμπτη του υποψηφιότητα. Ο Colin Firth θα
ΥΓ. 62
ήταν ωραία έκπληξη αλλά πολύ απίθανη. (Εδώ
να ρίξω κι ένα μπράβο στον Tom Ford. Όχι για
το αψεγάδιαστο εκθαμβωτικό της ταινίας A
Single Man – αυτό ήταν απαίτησή μας απ’ τον
μετρ – αλλά για την ευαισθησία με την οποία διασκεύασε και σκηνοθέτησε το ταξίδι αυτού του
άνδρα στην οθόνη). Το θέμα George Clooney
εγώ δεν το αντιλαμβάνομαι ούτε και την ταινία Up In the Air απόλαυσα. Εκτίμησα ωστόσο τις δύο γυναικείες ερμηνείες, την uber-cool
Vera Farmiga και την straight-out-of-schoolover-achiever Anna Kendrick (πραγματικά έχω
γνωρίσει τέτοιους χαρακτήρες), τις οποίες είδαμε και τις δυο στη κατηγορία β’ ρόλου – δεν
κατάφεραν όμως να κτυπήσουν τη Mo’Nique
απ’ την ταινία Precious, η οποία είναι μόλις η
τέταρτη μαύρη ηθοποιός που κερδίζει σ’ αυτή
την κατηγορία. Όσο για την υποψηφιότητα της
Penelope Cruz στο Nine, πολύ θα προτιμούσα
την ασύγκριτη Marion Cotillard απ’ την ίδια
ταινία. Ο Αυστριακός Cristoph Waltz από τους
Inglourious Basterds του Tarantino έβγαλε φέτος όλους τους άνδρες β’ ρόλου εκτός συναγωνισμού.
Καλύτερη ηθοποιός η Sandra Bullock. Είπα να
το γράψω έτσι καθαρά και σταράτα. Με τελεία.
Να το χωνέψω. Ήταν μια πολύ καλή ερμηνεία.
Ωστόσο μια που και υποψηφιότητα να μην
έπαιρνε δεν θα έπεφτα απ’ τα σύννεφα. Γιατί
εδώ έχω θέμα. ∆εν μπορώ να ακούω ότι έχει
κουράσει το μεγαλείο του ταλέντου της Meryl
Streep, η οποία από τότε που ξεκίνησε την καριέρα της μόνο υποδειγματικές παύλα ιστορικές ερμηνείες βγάζει! Της είναι πολύ δύσκολο να δημιουργήσει κάτι κοινότυπο, κάτι που
έχουμε ξαναδεί, κάτι που να μας αφήνει αδιάφορους. Όπως δήλωσε μέσα από λυγμούς ένας
άντρας στον ψυχολόγο του σε μια αμερικάνικη
σειρά «Η Meryl Streep μπορεί να παίξει ακόμα
και τον Batman!» Έχει δεκαέξι υποψηφιότητες
– ρεκόρ στην ιστορία των Όσκαρ. Αλλά όπως
είπαν οι Martin και Baldwin (συμπρωταγωνιστές της στη φετινή ταινία It’s Complicated)
εκτός από τις περισσότερες υποψηφιότητες
μπορεί ένας να το δει και ως οι περισσότερες
ήττες! ∆ύο Όσκαρ μόνο έχει στο σερβάν της η
Meryl. Το βρίσκω σχεδόν εγκληματικό. Μετά
από δεκάδες εκπληκτικές ερμηνείες με τις
οποίες μας έχει ταξιδέψει, μας παρουσιάζει
μια Julia Child στο Julie & Julia όπου αναρωτιέται κανείς πώς βρέθηκε στην οθόνη μια τόσο
συγκεκριμένη και συγκροτημένη κυρία της δεκαετίας του ’50 σε μια ταινία του 2009. Αυτή
η μετάλλαξη αποτελεί το απόλυτο επίτευγμα
στο λειτούργημα του ηθοποιού. Η ίδια πάντως
βρίσκεται κάθε χρόνο στην πρώτη σειρά απολαμβάνοντας την απονομή και κάθε βραβευμένη ηθοποιό, που δηλώνει ότι η μεγαλύτερη
τιμή είναι να βρίσκεται στην ίδια κατηγορία
μαζί της… Ναι, μας ενδιαφέρουν τα Όσκαρ.
Είναι μέτρο σύγκρισης, ένδειξη ποιότητας,
τάσεις της βιομηχανίας, είναι ιστορία, είναι
λάμψη με μια υπόσταση. Και οι διαφωνίες, οι
κόντρες; Μα είναι το καλύτερο κομμάτι του διαλόγου, της κριτικής, ακόμα και της ίδιας της
δημιουργίας. Θα τα δούμε και του χρόνου!
Στο εξώφυλλο οι φωτογραφίες είναι
του Πόλυ Πεσλίκα
ΥΓ. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010
ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ, ΜΕ ΤΟΝ
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
EK∆ΟΤΗΣ-∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
ΝΙΚΟΣ ΠΑΤΤΙΧΗΣ
∆ΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
ΕΛΕΝΗ ΞΕΝΟΥ
ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ
ΕΛΕΝΑ ΠΑΡΠΑ
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚ∆ΟΣΗΣ
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΚΟΡ∆Η
ART DIRECTOR
ΠΟΛΥΣ ΠΕΣΛΙΚΑΣ
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΤΑΠΑΣ
GRAPHIC DESIGNER
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΙΘΗΛΛΟΣ
ΕΙ∆ΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ
∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΤΤΗΣ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΗΝΑ
ΣΠΥΡΟΣ ΣΤΑΒΕΡΗΣ
ΠΑΝΟΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ
ΜΟΝΙΜΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΙΛΛΙ∆ΗΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΟΥΜΑΖΗΣ
FILEP MOTWARY
ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟ∆ΟΥΛΟΥ
ΘΑΝΑΣΗΣ ΦΩΤΙΟΥ
ΙΩΑΝΝΑ ΧΡΙΣΤΟ∆ΟΥΛΟΥ
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΑΡΑΒΑΛΗ
ΤΩΝΙΑ ΣΤΑΥΡΙΝΟΥ
ΜΑΡΙΑ Θ. ΜΑΣΟΥΡΑ
ΣΩΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
ΠΙΕΡΗ ΠΑΝΑΓΗ
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΣΤΕΛΛΑ ΑΝ∆ΡΟΝΙΚΟΥ
∆ΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
ΜΑΡΙΑ ΖΕΡΒΟΥ
ΜΑΡΙΑ ΚΑΠΑΤΑΗ
ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΥ
∆ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΙ ΧΡΩΜΑΤΩΝ
ΚΑΙ ΕΚΤΥΠΩΣΗ
PROTEAS PRESS LTD
Σ’αυτό το τεύχος
συνεργάστηκαν δημιουργικά
∆ήμητρα Γαλάνη
Παναγιώτης Μιχαήλ
Κλείτος Κλείτου
Veronique Sapin
∆ημήτρης Ταλιώτης
Λευτέρης Μουμτζής
Στέλα Φυρογένη
Αντρέας Τραχωνίτης
Μάριος Τακκούσιης
Λάκης Καραπατάκης
Hicaz
Μαρίνα Κατσαρή
Αντώνης Αντωνίου
∆ημήτρης Σωτηρίου
Άλκης Αγαθοκλέους
Τάσος Στυλιανού
Σάββας Χουβαρτάς
Παύλος Μιχαηλίδης
Χριστόδωρος Μνάσωνος
Παυλίνα Κωνσταντοπούλου
Ηλεκτρονική διεύθυνση
[email protected]

Κατέβασμα σε PDF

File

Δημοτικές εκλογές στη Θέρμη: Όλοι ευχαριστημένοι

Κατευθυντήριες Γραμμές για την Συνεταιριστική

Τ - Διάλογος

Κατέβασμα σε PDF

EINAI KAKΟ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ ΝΑ ΧΤΙΖΕΙΣ ΠΑΛΑΤΙΑ

Untitled

Δείτε εδώ ολόκληρη την έρευνα

Τιμητική Διάκριση του συνεργάτη μας Πέτρου Μάστορη από την

ΘΕΜΑ: Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΝΘΟΔΕΤΙΚΗΣ

Με ένα κλικ εδώ μπορείς να δεις το πρόγραμμα της χρονιάς….

Επιστημονική ημερίδα

Book contents

Παρουσιάστηκε το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ στο νοµό Πρέβεζας Με

2596 Χαβίνης Θεόδωρος - Έγγραφο (σ. 1) Βιογραφικά στοιχεία

ΔΙΝΟΥΝ ΠΛΑΣΤΕΣ ΕΓΓΥΗΤΙΚΕΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ

123 - Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά

Η ΑΓΟΡΑ ΠΟΥ - Karfitsa.gr