Η οικονομία του πρεκαριάτου (Precarious) and Its

Η οικονομία του πρεκαριάτου (Precarious) and Its Discontents:
Παλεύοντας Ενάντια the Corporate Αλυσίδες Μέσω της
Οργάνωσης στους Χώρους Εργασίας
IWW Starbucks Workers Union
Από ανώνυμο εργαζόμενο στην αλυσίδα των Starbucks
Αν κάποιος κάνει μια βόλτα στους δρόμους οποιασδήποτε μητρόπολης στις Ηνωμένες Πολιτίες, θα
σ\συναντήσει αμέτρητες γιγαντώδεις και φωτεινές επιγραφές για corporate φαγητό και retail chains.
Κατά μήκος, από παραλία σε παραλία, αλυσίδες McDonald, Starbucks, Burger King, Taco Bell, και
άλλα. Έτσι, χάνεται σε ένα δάσος από of fluorescent consumerism, και επομένως ο μονόδρομος της
κοινωνικής επανάστασης, πιθανά έρχεται αυθόρμητα στο μυαλό. Όντως, πολλοί ακτιβιστές Indeed,
many activists are dismissive not only of the corporations that monopolize our landscape, but of the
radical potential of those who toil inside the big boxes and fast food chains as well. This dismissiveness
results in a problematic conclusion: σίγουρα, η επανάσταση δεν θα ξεκινήσει από μια αλυσίδα των
Starbucks.
Ως μέλη της Ένωσης Εργαζομένων στην αλυσίδα Starbucks, πιστεύουμε ότι η αναγκαιότητα της
οργάνωσης στους εργασιακους χώρους είναι πιο μεγάλη και κομβικής σημασίας από ποτέ: πίσω από
κάθε αστραφτερό logo κρύβεται ένας potential αγώνας. Από τα μέσσα της δεκαετίας του 1970s bosses
have been on the offensive: battering workers with inflation, union busting, outsourcing, industrial
restructuring, and the destruction of the last shreds of the social safety net. Τα αποτελέσματα και οι
συνέπειες αυτών των shifts μονολεκτικά αποτυπώνονται στην προσφατα εμφανιζόμενη κοινωνικόεργατικό μόρφωμα του “πρεκαριάτου”, μια πραγματικότητα τις οποίας οι συνθήκες ορίζουν τη ζωή
ενός διαρκώς αυξανόμενου κομματιού της εργατικής τάξης.
Το πρεκαριάτο: Μια Αόρατη Τάξη
Το πιο κομβικό ζήτημα, του οποίου εκφραστή αποτελεί το πρεκαριάτο, αφορά τις αλλαγές που
συνεπάγονται στην βίωση της καθημερινής ζωής των εργαζόμενων σε corporate αλυσίδες. Είναι απλά
αδύνατο να καταφέρει να επιζήσει κάποιος εργαζόμενος σε μια τέτοια δουλειά. Λόγω της έλλειψης
οργάνωσης των εργαζομένων σε τέτοιες βιομηχανίες, όλοι μας σχεδόν κατηγοριοποιούμαστε ως
“Οικειοθελώς” εργαζόμενοι. Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με τον εργασιακό νόμο των Η.Π.Α., ότι μπορεί
να απολυθούμε χωρίς αιτιολόγηση. Αυτή η απειλή απόλυσης, ωστόσο, αποτελεί μόνο ένα κομμάτι των
μηχανισμών ελέγχου που χρησιμοποιούνται (από τα αφεντικά) για τη χειραγώγηση μας.
Πολλοί εργαζόμενοι στις αλυσίδες Starbucks δυσκολεύονται να κάνουν προϋπολογισμό με βάση το
μισθό τους ή να σχεδιάσουν το μέλλον τους, επειδή ο αριθμός των εργάσιμων ώρων μεταβάλλεται
αρκετά από βδομάδα σε βδομάδα. Η εταιρία, μέσω ενός ηλεκτρονικού συστήματος, αποφασίζει για τις
ανάγκες προσωπικού στα υποκαταστήματα της. Γνώμονα για τη λήψη τέτοιων αποφάσεων αποτελούν
τα στοιχεία των πρόσφατων πωλήσεων. Με αυτό τον τρόπο, η επισφάλεια των νόμων και ο κίνδυνο
των εκάστοτε ιδιοτροπιών της αγοράς μετατοπίζεται από την εταιρεία σε μεμονομένους εργαζόμενους,
μέσω του λογισμικού του “Αυτόματου Πλάνου Εργασίας”. Οι προϊστάμενοι διατάζουν πόσες
«εργατοώρες χριάζονται» ακριβώς με την ίδια μηχανικότητα/ψυχρότητα/κυνικότητα με τον ίδιο τρόπο
και ύφος που διατάζουν πόσα φασόλια, καφές ή άλλες εισαγωγές χριάζονται. Όταν οι εργαζόμενοι
κάνουν “το λάθος να ζητήσουν εξηγήσεις” αυτό που παίρνουν ως απάντηση είναι μια σειρά από
σωφρονιστικά μέτρα, όπως περικοπές στις ώρες. Αλλά, δεν είμαστε φασόλια και καφές, είμαστε
ανθρώπινα οντα! Επιλέγοντας, απέναντι σε αυτές τις συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα, την οργάνωση,
δηλώνουμε την ύπαρξη μας σε ένα σύστημα το οποίο επιβιώνει από τη δική μας υπεραξία
(commodification).
Έχει αποδειχθεί ότι είναι δύσκολο να οργανωθούν οι εργαζόμενοι σε εταιρικές αλυσίδες, γεγονός που
αποδίδεται τόσο στη σκληρή μορφή εργασίας και απαιτήσεων από τον εργαζόμενο και την διαολεμένη
επιτήρηση των προϊστάμενων. Στην πραγματικότητα, πολλές βιομηχανίες ανέκαμψαν οικονομικά,
λόγω δραστικών περικοπών εργατικού δυναμικού. Οι εργαζόμενοι χωρίζονται σε μικρές ομάδες επί
των πολυάριθμων, δικτυωμένων καταστημάτων παραγωγής. Αυτή η δικτύωση συμβάλλει σημαντικά
στην επιβολή πανοπτικού ελέγχου των εργαζομένων και τη διασφάλιση της πειθαρχείας όλων, ώστε να
εξαλειφθούν πιθανότητες ανατροπής και ανατροπής. Τα “τρωτά” σημεία μιας βιομηχανικής
παραγωγής, μέσω των οποίων μπορεί να επιτευχθεί μια διακοπής (σαμποτάζ) μιας εταιρικής αλυσίδας.
Και ακόμη πιο σπάνια παίρνει χαραχτηριστηκά σωματείου: στις μέρες μας τα σωματεία έχουν
ξεχαρβαλωθεί και πλήρως ενσωματωθεί στις καθημερινές διαδικασίες ως κατηγορία «ανθρώπινου
δυναμικού» στις εταιρικές αλυσίδες. Ακόμη και όταν εμφανίζονται ψύγματα αντίδρασης και
διεκδήκισεων, για να μην διευρυνθούν, οι εταιρίες δημιουργούν τα προγράμματα «αποφυγής ένωσης»
ώστε να καταστείλουν τους εργαζομένους αποτρέποντας τους από το να συσπειρωθούν και να
οργανωθούν κατά πρώτο λόγο.
Οι εταιρικές αλυσίδες ενθρονίζονται πάνω στην ταφόπλακα όσων με αγώνες η εργατική τάξη έχει
κατακτήσει. Επιδιώκουν να πατάξουν κάθε δυνατότητα αντίστασης μια για πάντα καταπατώντας
ιστορικά κατεκτημένα εργασιακά δικαιώματα, ααποτέλεσμα μακροχρόνιων αγώνων της ίδιας της
εργατικής τάξης. Χαραχτηριστηκά αναφέρουν ότι: στις εταιρικές αλυσίδες δεν υπάρχει κανένας
«εργαζόμενος»: στη Starbucks είμαστε «συνεργάτες,» στα IKEA είμαστε «συνάδελφοι,» και στα walMart είμαστε «συνεταίροι.» Και ενώ υποτίθεται ότι όλοι εργάζονται ως ομάδα, στο μικρόκοσμο των
εργαζομένων, πάντα με τη συμβολή του προϋστάμενου, καλλιεργήται επιδέξια ένα κλίμα
ανταγωνιστηκότητας με όρους ψυχολογικού πόλεμου, ώστε ο καθένας να μάχεται να δουλέψει
γρηγορότερα από τον άλλο , στο βωμό της προόδου της επιχείρησης, που υποτίθεται ότι θα προωθήσει
την επιχείρηση στην αγορά.
Αντίστοιχα, μια κουλτούρα αλληλεγγύης που είχε κατακτήσει το εργατικό κίνημα, μέσα πό αγώνες,
που δυο προηγούμενους αιώνες αντικατιστούνται σταδιακά από ένα ιδεολόγημα αμοιβαίας καχυποψίας
και μαφιόζικου ανταγωνισμού. Στόχος των προϊσταμένων μας είναι μας μας εμφυτέψουν στον
εγκέφαλο ότι, η μόνη διέξοδος από το πρεκαριάτο και τα δεινά του, είναι η προαγωγή και γενικότερα η
αντίληψη να γίνει κανείς αφεντικό.
Παραπάνω σκιαγραφήθηκε και χαρτογραφήθηκε η κατάσταση που επικρατεί στη σφαίρα της
σημερινής εργατικής τάξης: πενιχροί μισθοί, υπερβολική κόπωση των εργαζομένων, διαρκής
επιτήρησης η οποία δικτυώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, διαρκής επισφάλεια, απελπισία και απόγνωση,
όπου ο κάθε εργαζόμενος είναι μόνος και αναγκασμένος να περνά συχνά μια διαδικασία αναζήτησης
εργασίας, επαναπροσαρμογής και επανεκπαίδευσης (στοιχείο που αυξάνει σημαντικά το φόβο και το
αίσθημα ανασφάλειας). Σε επίπεδο οργάνωσης, όσοι από εμάς επιζητούν νέες μορφές οργάνωσης σε
αυτό το πεδίο, βρισκόμαστε σε εμβρυϊκό στάδιονα και πρέπει να μάθουμε για να περπατάμε.
Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τετραετίας, το Εργατικό Συνδικάτο IWW Starbucks έχει λάβει
μερικά μέτρα προς μια τέτοια κατεύθηνση. Η εμπειρία ενός τέτοιου συνδικάτου μπορεί να χρησιμεύσει
ως πολύτιμος σύμμαχος για την αποφυγή παγίδων που μεθοδευμένα στήνουν οι εργοδότες, καθώς
επίσης και την ανάδειξη της δυνατότητας και αναγκαιότητας αντίστασης του πρεκαριάτου στις
απάνθρωπες εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στις εταιρικές αλυσίδες.
Ποιοί είμαστε;
Το Εργατικό Συνδικάτο της Starbucks ιδρύθηκε το Μάιο του 2004 σε ένα υπόκατάστημα στην πόλη
της Νέας Υόρκης. Με τη βοήθεια μιας ιστοσελίδας και του εκτενούς δικτύου των βιομηχανικών
εργατών του κόσμου (IWW), η οργάνωση έχει πάει δημόσια στο Σικάγο, στη Μέρυλαντ, και το Grand
Rapids. Οι Baristas είναι επίσης μια αυτοοργανωμένη κίνηση, οργανωμένη από τα κάτω και
δικτυώνεται σε όλο τον κόσμο.
Εξαρχής, έγινε σαφές ότι, το χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση σύστημα των εκλογών του
συνδικάτου, δεν θα λειτουργούσε σε ένα περιβάλλον εταιρικών αλυσίδων. Όταν οι baristas στο 36ο και
το Μάντισον Starbucks στην πόλη της Νέας Υόρκης κινητοποιήθηκαν διεκδικώντας μια επίσημη
δημοσιοποίηση (NLRB) των εργατικών σχέσεων σε εθνικό επίπεδο, η Starbucks αντέδρασε
εκμεταλλευόμενη την πολιτική της επιρροή στην επιτροπή διαπραγμάτευσης (gerrymander) σε ένα
θυγατρικό κατάστημα, με σκοπό τη συγχώνευση κάθε καταστήματος από την περιφέρεια στο κέντρο
της πόλης Μανχάταν. Με συνθήματα στους τοίχους, οι baristas IWW κατάφεραν να ελιτουργούν ωε
σωματείο βάσης και όχι μέσα από έκλογές.
Για συνδικάτα όπως το ALF-CIO ή το «Change to Win» κάτι τέτοιο θα σηματοδοτούσε το τέλος της
πορείας τους, αντιθέτως για το IWW αυτό ήταν απλά η αρχή. Η επόμενη κατεύθηνσης οργάνωσής μας
μπορεί να περιγραφεί ως συνδυασμός δύο στρατηγικών: ο «πόλεμος εδάφους» και ο «πόλεμος αέρα.»
Πόλεμος Εδάφους: Συνδικαλισμός στη Βάση της Αλληλεγγύης
Μέσα από ποιες διαύλους γίνεται ορατή και εκφράζεται η φλόγα δυσαρέσκειας από οποιοδήποτε
εταιρικό εργασιακό χώρο και στη συνέχεια μεταλαμπαδεύεται σε πυρκαγιά, μια λέλαπα ικανή να
αντισταθεί στην εταιρεία, την πίεση για αποδοτικόητα, το φόρτο εργασίας, και τακτικές ψυχοκοινωνιογικές τεχνικές που χρησιμοποιεί η αποκεντρωμένη διοίκηση; Στο Εργατικό Συνδικάτο της
Starbucks, έχουμε υιοθετήσει μια προσέγγιση γνωστή ως συνδικαλισμός αλληλεγγύης. Το δομικό
στοιχείο αυτής της πρότυπης οργάνωσης ελλοχεύει στην ανάλυση δύναμής της. Πιστεύουμε ότι το
σημείο εφαρμογής της δύναμης των εργαζομένων, ως μέσο πίεσης εφάπτεται στο γεγονός ότι οι
προϊστάμενοι τους χρειάζονται υποχείρια τους: να “γλείφουν” το πάτωμα των καταστημάτων.
Αντί να στηριχθούμε απλώς στις ανεπαρκείς διατάξεις του εθνικού νόμου εργατικών σχέσεων (NLRA),
ενθαρρύνουμε τους εργαζομένους για να χτίσουν σχέσεις και δεσμούς αλληλεγγύης με τους
συναδέλφους τους και να λάβουμε άμεσα μέτρα στην εργασία. Αυτό εκφράζεται με τη μορφή
εναντίωσης και σύγκρουσης με τους διευθυντές των καταστήματων, μηνύσεις, διαμαρτυρίες απεργών
με πανό, επιβραδύνσεις ρυθμού παραγωγής, απεργίες, στάσεις εργασίας, και πλήθος άλλων τακτικών.
Ενώ οι παραπάνω μεθόδοι είναι αποτελεσματικές, η οικοδόμηση αλληλεγγύης με μεταξύ των
εργαζομένων της Starbucks είναι σκληρή δουλειά. Λόγω της εναλλαγής των εργαζομένων και του
κύκλος εργασιών, η δημιουργία μιας μνήμης αγώνα, ικανής να συσφίξει δεσμούς μεταξύ μιας άτυπης
ομάδας εργασίας είναι σχεδόν αδύνατος. Όταν οι όροι επιδεινώνονται, οι περισσότεροι εργαζόμενοι
αναγκάζονται να κινηθούν απλά προς μια άλλη χαμηλόμισθη εργασία. Η σταθερή επιτήρηση
αποτρέπει την ανοικτή συζήτηση των ζητημάτων εντός των εργασιακών χώρων ή τη ενημέρωση και
απομνημόνευση για αντίστοιχες δράσεις κατά το παρελθόν. Ακόμα κι αν μια επιτροπή οργανώνεται
επιτυχώς σε ένα κατάστημα, παραμένει το διακύβεβμα να φτάσει στους εργαζομένους σε άλλες θέσεις
με τις οποίες δεν υπάρχει σχεδόν καμία επαφή. Παρά αυτές τις αντιξοότητες, το Εργατικό Συνδικάτο
IWW Starbucks έχει οργανώσει επιτυχώς πλήθος ενεργειών κινητοποίησης σε χώρους εργασίας στη
Νέα Υόρκη, το Σικάγο, και άλλες πόλεις. Τέτοιες ενέργειες έχουν οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις
σε επίπεδο παροχών υγειας και ασφάλειας, επανεγκατάσταση απολυθέντων εργαζομένων, και μια
αύξηση 25% του ποσού αποζημίωσης.
Ωστόσο, η άνωθεν απαρρίθμηση νικών δεν αγγίζει στο πολυτιμότερο αποτέλεσμα της προσπάθειάς
μας: η επίδρασή μετασχηματιστικής φύσης στους εργαζομένους. Ο αρχικός στόχος της άμεσης δράσης
είναι να κατηκτηθούνκαι να παγιωθούν συμβάλλοντας έτσι στην ανασύνταξη της βιομηχανικής
δύναμης, αλλά για εμάς, το πιο ενθαρρυντικό αποτέλεσμα της συνδικαλιστικής δράσης με όρους
αλληλεγγύης είναι η μετασχηματιστική επιρροή που ασκεί στους εργαζομένους.
Μέσω τέτοιας οργάνωσης, φτιάχνουμε μια εικόνα του κόσμου που θα επιθυμούσαμε να
δημιουργήσουμε. Αρκετοί εργαζόμενοι οι οποίοι οργανώθηκαν έστω μιά φορά στο χώρο εργασίας τους
στη συνέχεια αναπτύσσουν αντανακλαστικά και για άλλα ζητήματα, αρχίζουντας να
δραστηριοποιούνται ενεργά και στα υπόλοιπα πεδία της καθημερινότητας τους. Οι άνθρωποι που
αντιστάθηκαν μιά φορά και εμπιστεύτικαν στους συντρόφους εργαζομένους τους σπάζοντας τη σιωπή
και μιλούντας για τη δικαιοσύνη. Θεωρήται πλέον απαρχαιωμένη η πρακτική της οργάνωσης με βάση
την εθνικότητα, όταν επιθυμούν να συσπειρωθούν ενάντια σε μια αλυσίδα εφοδιασμού στους
προμηθευτές καφέ, και μέσω της άμεσης υποστήριξης από τις συμπονετικά οργανώσεις και τα άτομα
παγκοσμίως.
Παραδείγματος χάριν, το γαλλικό CNT οικιοποιήθηκε τα λόμπι σε αρκετά Starbucks του Παρισιού,
ώστε να διαμαρτυρηθεί για το εργατικό ατύχημα που συνέβει στον εργαζομένο Ντάνιελ Gross της
Starbucks το 2006. Το 2007, μια αντιπροσωπεία των baristas της Νέας Υόρκης ταξίδεψε στην Αιθιοπία
για να κάνει την επαφή με τους σκλαβοποιημένους αγρότες του καφέ. Μέσω της άοκνης προσπάθειας
για οργάνωση και υπέρβαση, η αντίστασή μας εκφράζεται και δικτυώνεται τόσο σε τοπικό επίπεδο:
την διπλανή καφετέρια, αλλά και σε διεθνές επίπεδο: όπου φτάνει το κεφάλαιο.
Πόλεμος αέρα: Εταιρικό να κάνει εκστρατεία
Ο όγκος του Εργατικού Συνδικάτου της Starbucks έχει διευρυνθεί εντός των καταστημάτων
οργανώνοντας με μια εκτενή προσπάθεια να αποκαλυφθεί η αλήθεια πίσω από τις εμπορικές βιτρίνες.
Οι διαδεδομένες ιστορίες για τις μεσαιωνικές συνθήκες εργασίας στη Starbucks μαρτυρούν ότι πρέπει
συνεχώς να ερμηνεύουμε την ανάγκαιότητας μιας δικτύωσης σε αυτό το 100% πεδίο μερικής
απασχόλησης εργοδότη και πενιχρών μισθών. Είμαστε πρόθυμοι να συμμετέχουμε στη δημόσια
συζήτηση σε αυτό το θέμα. Η διαχείριση-προαγμένη φιλελεύθερη ομιλία «της κοινωνικής ευθύνης»
έχει υπονομεύσει την υποστήριξη των υψηλός-πληρωμένων τομέων της εργατικής τάξης μετακίνηση
για των εργαζομένων» γενικά. Με τη νίκη της συζήτησης σχετικά με την ανάγκη στη Starbucks,
ελπίζουμε να ανοίξουμε την πόρτα σε μια πολύ ευρύτερη κοινωνική συνειδητοποίηση της ανάγκης για
τους εργαζομένους να οργανώσουν παντού, όχι μόνο σε wal-Mart ή ένα άλλο δυσφημημένο
εκμεταλλευτής-du.
Στην τελευταία ανάλυση, εικόνα εμπορικών σημάτων της Starbucks η» είναι ένα τεράστιο προτέρημα
στην εκστρατεία ένωσής μας. Η ρητορική τους επιτρέπει σε μας για να τους κρατήσει υπεύθυνους στις
πιστοποιημένες τιμές τους όπως «την αξιοπρέπεια και το σεβασμό.» Επιπλέον, επειδή η επιχείρηση
έχει καλλιεργήσει μια τέτοια υψηλή συνειδητοποίηση του εμπορικού σήματός τους, είμαστε σε θέση
piggyback στις προσπάθειες δημόσιων σχέσεών τους να διευρύνουν τη συνειδητοποίηση της ένωσής
μας, και η οργάνωση ένωσης είναι γενική. Με την οργάνωση ενός ιδιαίτερα ορατού βιομηχανικού
ηγέτη, είμαστε σε θέση να θέσουμε τα θεμέλια για μια πολύ ευρύτερη επίθεση εργατικής τάξης.
Δύο, τρία, πολλά Εργατικά Συνδικάτα της Starbucks!
Η επανάσταση θα αρχίσει στη Starbucks; Από μία άποψη, έχει ήδη. Προκαλεί ένα κοινωνικό σεισμό σε
επίπεδο μετακίνησης αστικών δικαιωμάτων για να νικήσει το πρεκαριάτο, βήμα μικρό μεν αλλα
σημαντικό για αρχή. Το Εργατικό Συνδικάτο IWW Starbucks εξελίσσεται με μια σταθερή ροή μέσω
νέων μελών και μέσω του ιστοχώρου του. Αυτά τα μέλη εκπαιδεύονται έπειτα από IWW ώστε να
συνδεθούν με τους συναδέλφους τους και να αρχίσουν την αντίσταση στον εργασιακό τους χώρο.
Κάθε δράση εργασίας, κάθε συνεδρίαση των οργανωτικών επιτροπών, κάθε συνομιλία μεταξύ δυο
εργαζομένων σε ένα σπάσιμο τσιγάρων, κάθε σύσταση ομάδας για την αντιμετώπιση του
προϊσταμένου: αυτές είναι οι πρώτες δονήσεις που προετοιμάζουν το έδαφος για την επόμενη φάση
του αγώνα των εργαζομένων.
Τι θα συνέβαινε εάν εργαζόμενοι που οργανώνονται την σε κάθε Starbucks στον κόσμο; Τι εάν οι
εργαζόμενοι οργάνωσαν σε κάθε εταιρική αλυσίδα στον κόσμο; Τι είδους οι απαιτήσεις εμείς
αρθρώνουμε; Τι είδους απαιτήσεις αρθρώνει ο κόσμος εκατομμύριων αιχμάλωτων εγκλωβισμένων
πίσω από τα εταιρικά λογότυπα είναι σε θέση να δημιουργήσει; Θέλουμε να ξέρουμε την απάντηση
στις ερωτήσεις που μας επιφυλάσσει αυτή η πορεία.
Για περισσότερες πληροφορίες για το Εργατικό Συνδικάτο IWW Starbucks, ή για να ενώσει,
επισκεφτείτε το starbucksunion.org [σύνδεση] ή το iww.org [σύνδεση].

Download Report