Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας Βασίλης Μέλφος Λέκτορας Κοιτασματολογίας-Γεωχημείας Τομέας Ορυκτολογίας, Πετρολογίας, Κοιτασματολογίας Τμήμα Γεωλογίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης [email protected] ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΒΟΛΟΥ Σεπτέμβριος 2012 Τι είναι τα ορυκτά; Ορυκτά είναι τα ομογενή φυσικά συστατικά του στερεού φλοιού της Γης που κάτω από συγκεκριμένες φυσικοχημικές συνθήκες έχουν καθορισμένη χημική σύσταση και κρυσταλλική δομή. Επομένως το κάθε ορυκτό έχει ορισμένες φυσικές σταθερές και ιδιότητες. χαλαζίας χημική σύσταση: SiO2 κρυσταλλική δομή: τριγωνικό σύστημα Ο όρος ορυκτό: προέρχεται από το ρήμα «ορύσσω» ή «ορύττω» που σημαίνει σκάβω. Συνολικά υπάρχουν περίπου 4.000 ορυκτά Το μέγεθος τους είναι σχετικά μικρό και κυμαίνεται από μερικά μικρά του μέτρου (μm) έως και μερικά μέτρα (m). Τι είναι οι κρύσταλλοι; Κρυσταλλικότητα = η κανονική τοποθέτηση των ατόμων ή ιόντων σε ένα δομικό πλέγμα που παρουσιάζει κανονικό γεωμετρικό σχήμα. Κάτω από ορισμένες συνθήκες και όταν υπάρχει ο κατάλληλος χώρος για να αναπτυχθεί ένα ορυκτό κατά το σχηματισμό του, δημιουργούνται πολυεδρικά σώματα που ονομάζονται κρύσταλλοι. Η λέξη κρύσταλλος έχει τις ρίζες της στις αρχαίες λέξεις «κρύος» και «στέλλεσθαι» (=στερεοποιούμαι) «ορεία κρύσταλλος». Τι είναι οι πολύτιμοι λίθοι; Οι πολύτιμοι λίθοι είναι ορυκτά με χαρακτηριστική ομορφιά και εξαιρετικές ιδιότητες, που εκτιμούνται ιδιαίτερα από τον άνθρωπο και χρησιμοποιούνται, μετά από κατεργασία, ως κοσμήματα ή διακοσμητικά πετράδια. Αποτελούν πολύτιμες και σπάνιες ποικιλίες κοινών ορυκτών που βρίσκονται στη φύση σε μεγάλη κλίμακα. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των πολύτιμων λίθων; Για να χαρακτηριστεί ένα ορυκτό ως πολύτιμος λίθος θα πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις, να έχει δηλαδή κάποιες συγκεκριμένες ιδιότητες και χαρακτηριστικά: 9η μεγάλη σκληρότητα 9το χρώμα 9η διαύγεια 9ο μεγάλος δείκτης διάθλασης 9η σπανιότητα Η Ελλάδα έχει μία εξαιρετική γεωλογική ιστορία που έχει προκαλέσει το σχηματισμό σημαντικών πετρωμάτων και ορυκτών. Αμέθυστος (SiO2) Ο αμέθυστος είναι η ιώδης ευγενής ποικιλία του χαλαζία Κ. Νευροκόπι Εμφανίσεις αμέθυστων στην Ελλάδα Ηφαιστειακά πετρώματα Skarn Αλπικού τύπου διακλάσεις Μέλφος 2005, Βουδούρης 2005 Αμέθυστοι στη Θράκη: 1. Κ. Νευροκόπι, 2. Σάπες, 3. Σουφλί Μέλφος 2005, Βουδούρης 2005 ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΑΠΕΣ, Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ Η περιοχή Σαπών βρίσκεται στο Ν. Ροδόπης και είναι γνωστή για το σύστημα των επιθερμικών συστημάτων που συνδέονται με την ηφαιστειότητα του Ολιγοκαίνου στη Θράκη και περιέχουν σημαντικές περιεκτικότητες σε χρυσό. Voudouris 1993, Μέλφος 2005, Βουδούρης 2005 ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΑΠΕΣ, Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ Η περιοχή Σαπών βρίσκεται στο Ν. Ροδόπης και είναι γνωστή για το σύστημα των επιθερμικών συστημάτων που συνδέονται με την ηφαιστειότητα του Ολιγοκαίνου στη Θράκη και περιέχουν σημαντικές περιεκτικότητες σε χρυσό. Voudouris 1993, Μέλφος 2005, Βουδούρης 2005 ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΑΠΕΣ, Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ Φλέβα χαλκηδόνιου (1), χαλαζία (2) και αμέθυστου (3) που διασχίζει το τεκτονικό λατυποπαγές (4). Ασημένιο, Σάπες. 2 cm ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΑΠΕΣ, Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ 2 cm ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΟΥΦΛΙ, Ν. ΕΒΡΟΥ αμέθυστος Μέλφος 2005, Βουδούρης 2005 ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΟΥΦΛΙ, Ν. ΕΒΡΟΥ ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΟΥΦΛΙ, Ν. ΕΒΡΟΥ ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟ Κ. ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ, Ν. ΔΡΑΜΑΣ Δασωτό Κ. Νευροκοπίου ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟ Κ. ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ, Ν. ΔΡΑΜΑΣ Διακλάσεις στον ορθογνεύσιο Μέλφος 2005, Βουδούρης 2005 Φλέβες χαλαζία, καπνία, αμέθυστου στον ορθογνεύσιο Μέλφος 2005, Βουδούρης 2005 ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟ Κ. ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ, Ν. ΔΡΑΜΑΣ 0,5 cm ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟ Κ. ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ, Ν. ΔΡΑΜΑΣ 0,5 cm ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟ Κ. ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ, Ν. ΔΡΑΜΑΣ Σκήπτρα 1 cm 1 cm ΑΜΕΘΥΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟ Κ. ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ, Ν. ΔΡΑΜΑΣ 0,5 cm 1 cm ΚΑΠΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ Κ. ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ Ο καπνίας (SiO2) είναι η τεφρή – μαύρη ευγενής ποικιλία του χαλαζία ΚΑΠΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ Κ. ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ ΚΑΠΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ Κ. ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ ΡΟΥΜΠΙΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ, Ν. ΔΡΑΜΑΣ Το ρουμπίνι είναι η κόκκινη ευγενής ποικιλία του κορούνδιου, ενός ορυκτού με πολύ μεγάλη σκληρότητα 1,5 cm ΡΟΥΜΠΙΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ ΡΟΥΜΠΙΝΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ ΡΟΥΜΠΙΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ ΡΟΥΜΠΙΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ ΚΑΜΠΟΣΟΝ ΡΟΥΜΠΙΝΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ ΚΥΑΝΙΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ ΚΥΑΝΙΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ ΜΑΡΩΝΕΙΑ Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ Στη Μαρώνεια εντοπίζεται ένας μεγάλος αριθμός ορυκτών με ιδιαίτερο επιστημονικό αλλά και γενικό ενδιαφέρον. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η γεωλογική δομή της ευρύτερης περιοχής είναι αρκετά περίπλοκη, αποτέλεσμα διαρκών και συνεχών γεωτεκτονικών μεταβολών μέσα στους γεωλογικούς αιώνες. Έτσι, το πλούσιο περιβάλλον με την εναλλαγή των διαφόρων γεωλογικών σχηματισμών, όπως μεταμορφωμένων και μαγματικών πετρωμάτων, καθώς και μεταλλοφόρων κοιτασμάτων, δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε η περιοχή να χαρακτηριστεί ως ένα τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους με μείζον επιστημονικό ενδιαφέρον. Μέλφος 1995, Melfos et al. 2002 ΜΑΡΩΝΕΙΑ Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ Χαλαζίας ΜΑΡΩΝΕΙΑ Χαλαζίας ΜΑΡΩΝΕΙΑ Χαλαζίας ΜΑΡΩΝΕΙΑ Χαλαζίας ΜΑΡΩΝΕΙΑ Χαλαζίας ΜΑΡΩΝΕΙΑ Χαλαζίας ΜΑΡΩΝΕΙΑ Αραγωνίτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Αραγωνίτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Ασβεστίτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Μαλαχίτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Γρανάτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Γρανάτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Γρανάτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Γρανάτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Γρανάτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Γρανάτης ΜΑΡΩΝΕΙΑ Βεζουβιανός ΜΑΡΩΝΕΙΑ Βεζουβιανός ΜΑΡΩΝΕΙΑ Βεζουβιανός ΜΑΡΩΝΕΙΑ Βεζουβιανός ΜΑΡΩΝΕΙΑ Βεζουβιανός ΜΑΡΩΝΕΙΑ ΧΑΛΑΖΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ Κ. ΒΡΟΝΤΟΥ ΣΕΡΡΩΝ ΧΑΛΑΖΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ Κ. ΒΡΟΝΤΟΥ ΣΕΡΡΩΝ Mn-ΖΟΪΣΙΤΗΣ ΜΕ ΓΡΑΝΑΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΔΡΑΜΑΣ Mn-ΖΟΪΣΙΤΗΣ ΜΕ ΓΡΑΝΑΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΔΡΑΜΑΣ ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Ροδοχρωσίτης ΠΡΑΣΙΝΟΣ ΧΑΛΑΖΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΡΙΦΟ Voudouris et al. 2007 ΠΡΑΣΙΝΟΣ ΧΑΛΑΖΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΡΙΦΟ Voudouris et al. 2007 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΛΟ Θείο S Βαρύτης BaSO4 Βαρύτης BaSO4 Γύψος και μαλαχίτης ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Αδαμίτης (Adamite) - Zn2(AsO4)(OH) Ζαΐμης Στ. 2010 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Αζουρίτης (Azurite) - Cu3(CO3)2(OH)2 Ζαΐμης Στ. 2010 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Ανναβεργίτης (Annabergite) - Ni3(AsO4)2.8H2O Ζαΐμης Στ. 2010 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Γλαυκοκερινίτης (Glaucokerinite) - (Zn,Cu)10Al6[(OH)32|(SO4)3]•18H2O Ζαΐμης Στ. 2010 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Μαλαχίτης (Malachite) - Cu2(CO3)(OH)2 Ζαΐμης Στ. 2010 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Αραγωνίτης (Aragonite) – CaCO3 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Ζαΐμης Στ. 2010 Βοτρυοειδή συσσωματώματα γκαιτίτη ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Μαλαχίτης Ζαΐμης Στ. 2010 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Ανναβεργίτης Ζαΐμης Στ. 2010 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Σερπιερίτης Ζαΐμης Στ. 2010 ΟΡΥΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ Glau Kten Κρύσταλλοι κτενασίτη (Kten) σε σύμφυση με γλαυκοκερινίτη (Glau) Ζαΐμης Στ. 2010 Πολύτιμοι λίθοι - Ποιά είναι η πραγματικότητα στην Ελλάδα σήμερα; • Η συστηματική αναζήτηση και έρευνα για την εξόρυξη πολύτιμων λίθων είναι σχεδόν ανύπαρκτη • Σε πολλές θέσεις εντοπίζονται ορυκτά που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως πολύτιμα πετράδια • Τέτοια ορυκτά εντοπίζονται σε ζώνες skarn, σε υδροθερμικά κοιτάσματα μεταλλευμάτων, σε πετρώματα που έχουν υποστεί υψηλού βαθμού μεταμόρφωση και σε ιζήματα ποταμών • Στη Μακεδονία και Θράκη υπάρχουν αρκετές τέτοιες χαρακτηριστικές τοποθεσίες Αφού στην Ελλάδα υπάρχουν σημαντικές εμφανίσεις ορυκτών που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως πολύτιμοι λίθοι, γιατί δεν γίνεται εκμετάλλευσή τους; Οι λόγοι είναι πολλοί και σύνθετοι, όπως: • έλλειψη ενδιαφέροντος από ιδιωτικές εταιρίες • δύσβατες θέσεις των κοιτασμάτων • πλημμελής έρευνα για τον εντοπισμό του μεγέθους και της έκτασης των κοιτασμάτων αυτών • έλλειψη εξειδικευμένων εργαστηρίων για την κατεργασία, όπως κοπή, χρωματισμός, βελτίωση διαύγειας κά. των πολύτιμων πετραδιών
© Copyright 2024 Paperzz
