ΘΕΣΕΙΣ Θ Αναγκαία η ενίσχυση της ρευστότητας στην ευρωπαϊκή αγορά Μ ετά από μια μακρά περίοδο ύφεσης και αβεβαιότητας, η ελληνική οικονομία έχει εισέλθει σε φάση δημοσιονομικής εξισορρόπησης. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το Α.Ε.Π. της χώρας θα παρουσιάσει εφέτος θετικό ρυθμό μεταβολής, για πρώτη φορά από το 2008. Οι επιδόσεις στο δημοσιονομικό τομέα παραμένουν εντός στόχων, ενώ τόσο η αποκλιμάκωση των επιτοκίων των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, όσο και η ανταπόκριση ξένων επενδυτών στις κεφαλαιακές αυξήσεις των κυριότερων τραπεζών, αποτυπώνουν τη σταθερή ενίσχυση της διεθνούς εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα. Ωστόσο, τα προβλήματα στην πραγματική οικονομία και στην αγορά παραμένουν και μάλιστα αυξάνονται, καθώς η εμμονή στην πολιτική της εξάλειψης των ελλειμμάτων και της μείωσης του πληθωρισμού που επιβάλλει η Γερμανία στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατ’ επέκταση και στη χώρα μας, εμποδίζουν την ανάπτυξη και ενισχύουν την ανεργία. Για να βγει οριστικά η Ελλάδα από την κρίση, αλλά και για να επιστρέψει η Ε.Ε. σε αναπτυξιακή τροχιά, δεν είναι αρκετή η επίτευξη δημοσιονομικής εξυγίανσης. Απαιτείται μια συνολική αλλαγή της οικονομικής πολιτικής, ώστε να ενισχυθεί η ρευστότητα στην ευρωπαϊκή αγορά, να πραγματοποιηθούν παραγωγικές επενδύσεις. Κωνσταντίνος Μίχαλος Πρόεδρος Ε.Β.Ε.Α. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 1 ΔΙΟΙΚΟΥΣΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΙΧΑΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ – ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΥΓΓΕΛΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ – Α’ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΘΩΜΟΓΛΟΥ ΠΑΥΛΟΣ - Β’ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΟΦΙΑΝΟΣ ΝΙΚΟΣ - ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΣΟΓΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΠΟΠΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ε.Β.Ε.Α. ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Πρόεδρος: Βασιλείου Νικόλαος Αναπληρωτής Προέδρου: Τσαγγάρης Αθανάσιος ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗ ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΝΔΑΡΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΡΑΜΑΛΑΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΥΚΑ-ΚΑΣΙΜΑΤΗ ΑΝΝΑ ΚΑΥΚΑΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΦΟΥΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΛΛΙΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΟΥΔΟΥΝΗΣ ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ ΚΟΥΡΤΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΡΟΛΟΣ ΛΑΣΚΑΡΙΣ ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΟΥΣΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΕΛΑΝΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΕΚΥΡΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΟΥΛΑΝΤΖΑΣ ΔΡΑΚΟΥΛΗΣ ΠΡΩΤΟΓΕΡΟΥ ΕΛΕΝΗ ΡΕΠΠΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΟΦΙΑΝΟΣ ΝΙΚΟΣ STRUECKER MARCO-ERICH-THEO ΣΥΓΓΕΛΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΣΑΓΚΑΛΙΔΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΙΩΤΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΦΡΑΓΓΕΔΑΚΗ ΕΥΘΑΛΙΑ ΕΞΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜA Πρόεδρος: Χαζάπη-Πίττα Αλεξάνδρα Αναπληρωτής Προέδρου: Μπερτζελέτος Θεόδωρος ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΟ ΤΜΗΜA Πρόεδρος: Σιαμίδης Μιχάλης Αναπληρωτής Προέδρου: Πανέττας Μάρκος ΒΕΝΤΟΥΡΗ-ΓΟΒΔΕΛΑ ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΔΟΝΤΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΦΡΑΙΜΟΓΛΟΥ-ΚΟΥΝΕΝΑΚΗ ΣΟΦΙΑ ΘΩΜΟΓΛΟΥ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΤΣΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΙΟΛΕΪΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΡΤΑΛΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΜΙΧΑΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΑΛΛΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΡΙΖΟΣ ΘΩΜΑΣ ΡΩΜΟΣΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΓΑΡΔΕΛΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΣΟΒΟΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΜΗΜΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Πρόεδρος: Κούμπας Γεώργιος Αναπληρωτής Προέδρου: Γεωργάκης Σταύρος ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΔΕΡΙΖΙΩΤΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΠΡΑΤΑΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΟΥΣΣΟΓΙΑΝΝΑΚΗ ΑΝΤΖΕΛΑ-ΜΑΡΙΑ ΤΖΟΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΟΓΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΦΛΕΣΣΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΛΗ ΕΚ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ Τακτικός εκπρόσωπος: Κυριαζής Χαρίτων, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Αναπληρωτής εκπρόσωπος: Κυριακού Γιάννης, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ Τακτικός εκπρόσωπος: Βουράκης Αντώνιος Αναπληρωτής εκπρόσωπος: Σωφρονάς Γεώργιος ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τακτικός εκπρόσωπος: Ραβάνης Παύλος, Πρόεδρος Αναπληρωτής εκπρόσωπος: Τσάτσος Δημήτριος, Α’ Αντιπρόεδρος ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τακτικός εκπρόσωπος: Ρεκλείτης Ιωάννης, Πρόεδρος Αναπληρωτής εκπρόσωπος: Λεβετσοβίτης Νικόλαος, Α’ Αντιπρόεδρος ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Τακτικός εκπρόσωπος: Κορκίδης Βασίλειος, Πρόεδρος Αναπληρωτής εκπρόσωπος: Καρέλλας Παναγής, Αντιπρόσωπος Ε.Σ.Ε.Ε.Ε. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ & ΔΙΑΝΟΜΕΩΝ ΑΘΗΝΩΝ Τακτικός εκπρόσωπος: Αναγνώστου Κωνσταντίνος, Β’ Αντιπρόεδρος Αναπληρωτής εκπρόσωπος: Σακελλίου Σπυρίδων, Μέλος Δ.Σ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΞΑΓΩΓΕΩΝ Τακτικός εκπρόσωπος: Χριστίνα Σακελλαρίδη, Πρόεδρος Δ.Σ. Αναπληρωτής εκπρόσωπος: Ευάγγελος Κολοκοτρώνης, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Τακτικός εκπρόσωπος: Διακουμάκου Δήμητρα, Τμηματάρχης Αναπληρωτής εκπρόσωπος: Φιλιππίδης Αναστάσιος, Οικονομολόγος Α’ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Τακτικός εκπρόσωπος: Δημόπουλος Δημήτριος, Γενικός Διευθυντής Εταιρικής Τραπεζικής Αναπληρωτής εκπρόσωπος: Τζάκου Νέλλη, Γεν. Διευθύντρια Λιανικής Τραπεζικής τ. ΠΡΟΕΔΡΟΙ Ε.Β.Ε.Α. Παπαθανασίου Γιάννης (τ. Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών-Επίτιμος Πρόεδρος), Κυριαζής Ανδρέας, Καπράλος Ιωάννης, Φουντουκάκος Δρακούλης. ΕΠΙΤΙΜΑ ΜΕΛΗ ΓΡΑΝΙΤΣΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΝΗΛΑΤΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΦΟΥΝΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΥΤΣΟΛΙΟΥΤΣΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΛΕΟΥΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΤΗΣ ΜΑΚΗΣ ΠΑΝΕΤΤΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΑΛΛΙΑΡΕΛΗΣ ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΗΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΤΑΝΕΣ ΜΗΝΑΣ ΤΣΙΜΠΟΥΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΡΙΣΤΙΝΔΗΝ ΜΕΛΗ ΗΛΙΑΔΗΣ ΑΛΚΗΣ ΜΑΝΙΑΣ ΣΠΗΛΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑΣ ΦΡΑΓΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Y Περιεχόμενα | Tεύχος 8 | Σεπτέμβριος 2014 | Έτος 89ο | Δραστηριότητες 06. Υπόμνημα Ε.Β.Ε.Α. προς τον Τύπος 24. Επιμέλεια: Γραφείο Τύπου πρωθυπουργό για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Ε.Β.Ε.Α. 10. Επιχειρηματολογίες 28. Η “δίκαιη” κούπα του Πυθαγόρα. Δεύτερη συνεδρίαση του Οικονομικού Φόρουμ της Λευκωσίας. 11. Συναντήσεις του προέδρου του Ε.Β.Ε.Α Του Γιάννη Τριήρη. με τους υπουργούς Εργασίας και Υγείας. 13. Συνάντηση της Δ.Ε της Κ.Ε.Ε με τον πρόεδρο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. 16. Την κατάργηση του ΕΝ.Φ.Ι.Α πρότεινε ο πρόεδρος του Ε.Β.Ε.Α. 17. Δηλώσεις του προέδρου του Ε.Β.Ε.Α για τις επιπτώσεις του εμπάργκο της Ρωσίας στο φυσικό αέριο. 18. Ενημερωτική Εκδήλωση της Θ.Ε.Α στο INNOVATHENS. 20. Ο θεσμόςτου Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή. 4 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Οικονομία 30. Προτάσεις πολιτικών για τις ελλη- νικές ΜΜΕ από τους επιχειρηματικούς φορείς. Του Θωμά Κατσαδούρου. 32. Εν αναμονή σοβαρών αποφάσεων. Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου. 34. Προτάσεις του Υ.Π.Ε.Κ.Α για την περίπτωση έλλειψης φυσικού αερίου. Του Χρήστου Κολώνα. 37. Η βελτίωση της ελληνικής οικονομίας ανεβάζει κατά δέκα θέσεις την ανταγωνιστικότητα της χώρας στην παγκόσμια κατάταξη. Της Άννας Διανά. 40. Σχέδιο νόμου του ΥΠ.ΑΝ για τη διευκόλυνση των εξαγωγών. Της Εύης Παπαδοσηφάκη. 44. Παγιδευμένοι στη φορολογική νομοθεσία οι ιδιοκτήτες ακινήτων. Της Νικολέτας Μακρή. 46. Τα λόγια καλά. Τα έργα καλύτερα. Του Λεωνίδα Τσαούλα. 48. Ο διαγωνισμός για τις έρευνες υδρογονανθράκων. Του Χρήστου Κολώνα. 50. Μήπως θα πρέπει να σκεφτούμε και τις επόμενες γενιές. Του Ηλία Ηλιόπουλου. 54. Πως χτίζουν οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί. Του Παναγιώτη Ευθυμιάδη. Μηνιαίο επίσημο όργανο των παραγωγικών τάξεων Ιδιοκτήτης Έκδοσης Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών Ακαδημίας 7-9, τηλ.: 210 3604 815 Κωδικός: 2669 Εκδότης Κωνσταντίνος Μίχαλος, Πρόεδρος ΕΒΕΑ Επιμέλεια Έκδοσης Γραφείο Τύπου ΕΒΕΑ Υπεύθυνος: Γιάννης Φωτεινιάς Συντονισμός Έκδοσης - Aρχισυνταξία Θοδωρής Βαμβακάρης Σύμβουλος Έκδοσης Γιάννης Τριήρης Διορθώσεις κειμένων Νίκος Ρούσσος Διαφημίσεις τηλ.: 210 3646 043 fax: 210 3618 810 Τουρισμός 56. Το ποσοτικό θα υπερισχύσει και πάλι του ποιοτικού. Του Ηλία Ηλιόπουλου. Οδηγός 60. Επιμέλεια Σταύρος Βαρδαλάς. Σχεδιασμός & Παραγωγή: ΔΟΛ Τα επώνυμα άρθρα εκφράζουν απόψεις των συγγραφέων τους ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 5 Δ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Υπόμνημα Ε.Β.Ε.Α. προς τον πρωθυπουργό για την πορεία της ελληνικής οικονομίας Ο ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΗΣ Κ.Ε.Ε. ΚΑΙ ΤΟΥ Ε.Β.Ε.Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΜΊΧΑΛΟΣ ΑΠΈΣΤΕΙΛΕ ΣΤΙΣ 27 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ ΥΠΌΜΝΗΜΑ ΣΤΟΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΌ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΎΣ ΑΡΧΗΓΟΎΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΆΤΩΝ ΠΟΥ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΎΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΚΟΙΝΟΒΟΎΛΙΟ, ΜΕ ΤΙΣ ΘΈΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ ΤΟΥ Ε.Β.Ε.Α. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ, ΕΝ ΌΨΕΙ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΎΣ ΈΚΘΕΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ. 6 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Α ναλυτικά, το υπόμνημα έχει ως εξής: Μετά από μια μακρά περίοδο ύφεσης και αβεβαιότητας, η ελληνική οικονομία έχει εισέλθει σε φάση δημοσιονομικής εξισορρόπησης. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το Α.Ε.Π. της χώρας θα παρουσιάσει εφέτος θετικό ρυθμό μεταβολής, για πρώτη φορά από το 2008. Οι επιδόσεις στο δημοσιονομικό τομέα παραμένουν εντός στόχων, ενώ τόσο η αποκλιμάκωση των επιτοκίων των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, όσο και η ανταπόκριση ξένων επενδυτών στις κεφαλαιακές αυξήσεις των κυριότερων τραπεζών, αποτυπώνουν τη σταθερή ενίσχυση της διεθνούς εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα. Ωστόσο, τα προβλήματα στην πραγματική οικονομία και στην αγορά παραμένουν και μάλιστα αυξάνονται, καθώς η εμμονή στην πολιτική της εξάλειψης των ελλειμμάτων και της μείωσης του πληθωρισμού που επιβάλλει η Γερμανία στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατ’ επέκταση και στη χώρα μας, εμποδίζει την ανάπτυξη και ενισχύει την ανεργία. Για να βγει οριστικά η Ελλάδα από την κρίση, αλλά και για να επιστρέψει η Ε.Ε. σε αναπτυξιακή τροχιά δεν είναι αρκετή η επίτευξη δημοσιονομικής εξυγίανσης. Απαιτείται μια συνολική αλλαγή της οικονομικής πολιτικής, ώστε να ενισχυθεί η ρευστότητα στην ευρωπαϊκή αγορά, να πραγματοποιηθούν παραγωγικές επενδύσεις. Το πρόσφατο παράδειγμα της Γαλλίας, με την παραίτηση του υπουργού Οικονομικών, ενισχύει την άποψη ότι η κρίση χτυπά πλέον δυνατά και την καρδιά της Ευρώπης, ως απόρροια της εμμονής της Γερμανίας σε μια πολιτική που εξυπηρετεί τα δικά της συμφέροντα, μετατρέποντας τα ελλείμματα του νότου σε δικά της πλεονάσματα. Είναι, ίσως, η πλέον κατάλληλη στιγμή η ελληνική κυβέρνηση, εν όψει και της συνάντησης των Παρισίων με τους εκπροσώπους της Ε.Ε., της Ε.Κ.Τ. και του Δ.Ν.Τ., να θέσει το ζήτημα της αλλαγής πολιτικής, με στροφή από τη σκληρή λιτότητα στην ανάπτυξη, μέσω ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους, έκδοσης ευρωομολόγων και χαλάρωσης των τραπεζικών κριτηρίων. Οι δράσεις αυτές, ιδιαίτερα για την Ελλάδα αλλά και πολλές άλλες χώρες της Ε.Ε., είναι αναγκαίες για την έξοδο από την κρίση και την επιστροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη. Για να αποφευχθεί ένας νέος δημοσιονομικός εκτροχιασμός στη χώρα μας και –κυρίως– για να αποκατασταθούν οι απώλειες που προκάλεσε η ύφεση, θα απαιτηθεί στα επόμενα χρόνια ένας μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης άνω του 3%. Η δυναμική και μεσοπρόθεσμα διατηρήσιμη ανάπτυξη που χρειάζεται η χώρα απαιτεί και την αλλαγή της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζεται στο εσωτερικό, με αποφάσεις της ελληνικής κυβέρνησης που δεν εκπορεύονται από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει έναντι των εταίρων και των δανειστών της. Απαιτείται η ανάδειξη ενός νέου παραγωγικού υποδείγματος, το οποίο θα εστιάζει στους τομείς των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, στην καινοτομία και στην οικονομία της γνώσης. Κινητήριος μοχλός σε αυτό μοντέλο δεν μπορεί να είναι πλέον το κράτος, αλλά η εξωστρεφής και ανταγωνιστική επιχειρηματικότητα. Δυστυχώς, η πορεία μετάβασης στο νέο αυτό αναπτυξιακό πρότυπο καθυστερεί χαρακτηριστικά. Η μέχρι τώρα υποχώρηση της ύφεσης έχει στηριχθεί κυρίως στην αύξηση της εξωτερικής ζήτησης για υπηρεσίες, κυρίως στον τομέα του τουρισμού, καθώς και στην ελαφρά ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι εξαγωγές αγαθών, που οφείλουν να πρωταγωνιστήσουν στην αναδιάρθρωση του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό καθηλωμένες. Η βιομηχανική παραγωγή δεν ανακτά τη δυναμική της και η επενδυτική δραστηριότητα περιορίζεται. Τα προβλήματα που εμποδίζουν τον παραγωγικό μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας εξακολουθούν να υφίστανται: - Το πρόβλημα χρηματοδότησης της οικονομίας παραμένει οξύ. Παρά το ότι η κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού συστήματος έχει ενισχυθεί, ο ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης του εγχώριου ιδιωτικού τομέα εξακολουθεί να είναι αρνητικός, ενώ το ύψος των επιτοκίων παραμένει απαγορευτικό: μια μεγάλη ελληνική επιχείρηση πληρώνει σήμερα για το δανεισμό της μέχρι και υπερδιπλάσιο επιτόκιο, σε σύγκριση με ανταγωνιστές της στον πυρήνα της ευρωζώνης. - Παρά τις επιμέρους βελτιώσεις, το φορολογικό περιβάλλον στην Ελλάδα παραμένει εχθρικό για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις. Ο φορολογικός συντελεστής για τα κέρδη των επιχειρήσεων συνεχίζει να είναι κατά πολύ υψηλότερος από όλες τις γειτονικές μας χώρες. Η εξοντωτική φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, η αστάθεια και η πολυπλοκότητα του συστήματος, τα λάθη, οι αστοχίες και οι συνεχείς αλλαγές στην εφαρμογή των ρυθμίσεων, λειτουργούν αποτρεπτικά στην ανάληψη κάθε δραστηριότητας. Στην Ελλάδα σήμερα, ο φορολογούμενος –και ειδικά ο επιχειρηματίας, ο επενδυτής, ο ελεύθερος επαγγελματίας– δεν ξέρει πραγματικά τι του ξημερώνει. - Το κόστος της ενέργειας εξακολουθεί να απειλεί όχι μόνο την ανταγωνιστικότητα, αλλά και την ίδια τη βιωσιμότητα της εγχώριας βιομηχανίας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο στόχος για αύξηση της συμβολής της βιομηχανίας στο 14%-15% του Α.Ε.Π. δεν είναι εφικτός. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 7 Δ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ - Παρά τα θετικά βήματα που έγιναν, οι μεταρρυθμίσεις στους τομείς της δημόσιας διοίκησης και της απονομής δικαιοσύνης δεν έχουν προχωρήσει όσο θα έπρεπε. Η χαμηλή αποτελεσματικότητα, η πολυπλοκότητα και οι καθυστερήσεις συνεχίζουν να εμποδίζουν την ανάπτυξη της επενδυτικής δραστηριότητας. - Η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή συνεχίζουν να πρωταγωνιστούν, δημιουργώντας συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων, σοβαρές απώλειες στα έσοδα του κράτους και των ασφαλιστικών ταμείων και συνεπώς υπερφορολόγηση των συνεπών φορολογουμένων (επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων). Είναι πολλά αυτά που πρέπει ακόμη να γίνουν, πολλά που πρέπει ακόμη να αλλάξουν για να διασφαλίσουμε ότι η κρίση θα περάσει και θα μείνει οριστικά στο παρελθόν. Στο πλαίσιο αυτό, οι προσδοκίες και οι διεκδικήσεις του επιχειρηματικού κόσμου είναι σαφείς: - Επιτάχυνση και ολοκλήρωση των διαρθρωτικών αλλαγών στην οικονομία και στο κράτος. Όχι με τη μορφή που παρουσιάστηκαν μέχρι τώρα: ως απαιτήσεις των δανειστών, που πρέπει να ικανοποιηθούν με κάθε τρόπο και με κάθε κόστος. Αλλά ως μια εθνική αναγκαιότητα, με σκοπό τη θεμελίωση μιας σύγχρονης, παραγωγικής, ανταγωνιστικής οικονομίας. - Τολμηρό πρόγραμμα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής και σύνδεση των αποτελεσμάτων με μείωση των φορολογικών συντελεστών για εισοδήματα, κέρδη επιχειρήσεων, ακίνητη περιουσία και Φ.Π.Α. για τους συνεπείς φορολογούμενους. - Διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας. Η ακατάσχετη εκλογολογία και το κλίμα αβεβαιότητας υπονομεύουν την ανάκαμψη της αγοράς, αλλά και την προσπάθεια της χώρας να αντλήσει κεφάλαια και επενδύσεις από το εξωτερικό. - Αποτελεσματική διαπραγμάτευση με τους εταίρους, για την περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, ώστε να αποκατασταθεί οριστικά η εμπιστοσύνη και η ροή κεφαλαίων προς τη χώρα. - Διαμόρφωση ενός σαφούς εθνικού σχεδίου ανάπτυξης, με μακρόπνοο προσανατολισμό. Ενός σχεδίου που θα αποτελεί πυξίδα για κάθε επενδυτή, τώρα και στα επόμενα χρόνια. Στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού θεωρούμε αυτονόητες ορισμένες βασικές επιλογές: - Αξιοποίηση των δυναμικότερων συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας, με τη δημιουργία νέων καινοτόμων βιομηχανιών, για την παραγωγή, ποιοτικών και διεθνώς ανταγωνιστικών προϊόντων με υψηλή προστιθέμενη αξία. - Διαφοροποίηση και ποιοτική αναβάθμιση της παραγωγής των μονάδων του παραδοσιακού βιομηχανικού χώρου, ώστε η ανταγωνιστικότητά τους να μη στηρίζεται αποκλειστικά στον παράγοντα του κόστους. - Λειτουργική σύζευξη της γεωργικής παραγωγής με τη βιομηχανία τροφίμων. - Ρευστότητα - κόστος δανεισμού 8 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - Πρέπει να δοθεί το ταχύτερο δυνατόν λύση στο θέμα των «κόκκινων δανείων». Μια λύση που θα παρέχει δυνατότητες αναδιάρθρωσης σε βιώσιμους κλάδους και επιχειρήσεις, αλλά κυρίως θα συμβάλλει στην ουσιαστική αποκατάσταση των συνθηκών χρηματοδότησης της οικονομίας. - Επιτάχυνση της αποπληρωμής των οφειλών του κράτους προς ιδιώτες. - Εφαρμογή της νέας ρύθμισης για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, με βάση την πρόταση των επιμελητηρίων: κεφαλαιοποίηση των μέχρι σήμερα ληξιπρόθεσμων οφειλών και αποπληρωμή τους σε μηνιαία βάση, που να ισούται με το 1% του συνόλου της οφειλής. - Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020 - Αξιοποίηση των πόρων του Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020 για να διευκολυνθεί η πρόσβαση των επιχειρήσεων σε κεφάλαια. Ενίσχυση μηχανισμών όπως τα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών, οι επιχειρηματικοί άγγελοι, προγράμματα δανειοδότησης με ευνοϊκούς όρους, start-up funds σε τομείς όπως οι νέες τεχνολογίες, η αγροτική παραγωγή κ.λπ. - Προτεραιότητα στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί σε δράσεις που καλύπτουν τομείς όπως: • Ηλεκτρονικό εμπόριο • Πρόσβαση σε Τ.Π.Ε. • Δικτύωση • Εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχών • Αξιοποίηση πόρων για τη συμπλήρωση του εθνικού δικτύου υποδομών, αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμό των δημοσίων υπηρεσιών: ηλεκτρονική διακυβέρνηση, καθιέρωση της ηλεκτρονικής υπογραφής, ηλεκτρονική τιμολόγηση κ.λπ. - Φορολογία: Χρειάζεται μια συνολική αλλαγή νοοτροπίας. Η οποία θα αντιμετωπίζει τη φορολογία ως εργαλείο για την ανάπτυξη της οικονομίας και για την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και ευημερίας. Όχι ως εύκολη λύση για να κλείνουν οι τρύπες του προϋπολογισμού και να διατηρούνται στρεβλώσεις και σπατάλες στο δημόσιο τομέα. - Φορολογικός συντελεστής 15% στο σύνολο των φορολογητέων κερδών για τα νομικά πρόσωπα. - Αναβάθμιση του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, ως προς τα πρόστιμα και τους ελέγχους. - Σταδιακή μείωση συντελεστών Φ.Π.Α. - Απαλλαγή από Φ.Π.Α. για τις μικρές επιχειρήσεις με ετήσια ακαθάριστα έσοδα έως 25.000 ευρώ. - Ριζική αναμόρφωση της φορολογίας ακινήτων. - Η Ελλάδα θα πρέπει να πρωτοπορήσει προκειμένου να πετύχει πρακτικά αποτελέσματα στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής. Ουσιαστικά θα πρέπει να εισάγει το υποχρεωτικό σύστημα ηλεκτρονικών συναλλαγών. - Θέσπιση υποχρεωτικής εγκατάστασης/χρήσης του ειδικού τερματικού (POS) από εμπόρους και ελεύθερους επαγγελματίες, με επιδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους. - Διασφάλιση του χαμηλότερου δυνατού ύψους προμήθειας εκ μέρους των τραπεζών - Παροχή κινήτρων προς τους καταναλωτές, με γενναίες επιστροφές για τους φορολογούμενους που χρησιμοποιούν χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες στις συναλλαγές τους. - Επιχειρηματικό περιβάλλον - Αποφασιστικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, για τη μείωση του κόστους της ενέργειας και ειδικά των βιομηχανικών τιμολογίων. - Διαμόρφωση συνθηκών για μια πραγματικά ανταγωνιστική αγορά ενέργειας, που θα λειτουργεί προς όφελος προμηθευτών και καταναλωτών. - Περαιτέρω απλοποίηση των διαδικασιών και μείωση του κόστους ίδρυσης επιχειρήσεων. - Δημιουργία Βιομηχανικών και Επιχειρηματικών Πάρκων. - Αποτελεσματικότερη καταπολέμηση του παραεμπορίου και σύσταση Ειδικού Σώματος Δίωξης. - Ανάπτυξη – Επενδύσεις - Επιτάχυνση της υλοποίησης μεγάλων project, όπως η αξιοποίηση της έκτασης στο Ελληνικό και του παραλιακού μετώπου, που δημιουργούν πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ανάπτυξη και την απασχόληση. - Επιτάχυνση και ολοκλήρωση των διαγωνισμών για τη αξιοποίηση περιφερειακών λιμένων και αεροδρομίων. - Κινητοποίηση νέων έργων με τη μέθοδο Σ.Δ.Ι.Τ. - Διαμόρφωση ενός σύγχρονου και ανταγωνιστικού πλαισίου για την ανάπτυξη του τομέα των logistics. - Ολοκλήρωση των έργων για την αναβάθμιση των σιδηροδρομικών μεταφορών, που αποτελεί προϋπόθεση για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της χώρας στον τομέα του διαμετακομιστικού εμπορίου. - Εξαγωγές: Ενεργός στήριξη της εξαγωγικής δραστηριότητας των ελληνικών επιχειρήσεων: - Επέκταση προγραμμάτων συγχρηματοδότησης και παροχής εγγυήσεων για επιχειρήσεις με εξαγωγικό προσανατολισμό, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητά τους. - Δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας ΕξαγωγώνΕισαγωγών, στα πρότυπα επιτυχημένων παραδειγμάτων του εξωτερικού, με βασική λειτουργία την εφαρμογή ειδικών προγραμμάτων προχρηματοδότησης εξαγωγών. - Παροχή ειδικών κινήτρων μέσω της φορολογίας, για την άσκηση εξωστρεφούς δραστηριότητας: απλοποίηση διαδικασιών επιστροφής Φ.Π.Α., κατάργηση εισφοράς 0,6% του Ν. 128/75, αναγνώριση έκπτωσης 0,5% για επισφαλείς απαιτήσεις επί των πωλήσεων των εξαγωγικών επιχειρήσεων (Ν. 2238/1994), κατάργηση του χαρτοσήμου 3,6% των ταμειακών διευκολύνσεων και των δανείων μετόχων. - Επίσπευση της διοικητικής μεταρρύθμισης, με την υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, η οποία θα θέτει σε προτεραιότητα: - τη μείωση του αριθμού των δημοσίων φορέων, - τη διαμόρφωση σύγχρονων οργανογραμμάτων, - τη θέσπιση ποσοτικών και ποιοτικών στόχων παραγωγικότητας σε όλα τα επίπεδα, - τη διαμόρφωση σοβαρού συστήματος αξιολόγησης, με κίνητρα και μηχανισμούς επιβράβευσης και προσέλκυσης των αρίστων. - Επιμελητηριακός θεσμός - Διατήρηση της υποχρεωτικότητας της εγγραφής των επιχειρήσεων στα επιμελητήρια. - Η κατάργησή της στερεί από τα επιμελητήρια τη μοναδική πηγή εσόδων τους, με αποτέλεσμα να κλείσουν. Ωστόσο, οι υπηρεσίες που προσφέρουν στα μέλη τους σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να καταργηθούν. - Αν τα επιμελητήρια εκλείψουν με τη σημερινή τους μορφή, θα πρέπει ουσιαστικά να «επανιδρυθούν» την επόμενη ημέρα, ως κρατικοί φορείς, οι οποίοι θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. - Επομένως, θα υπάρξει στην περίπτωση αυτή πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος, ενώ το όφελος για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων θα είναι –στην καλύτερη περίπτωση– αμελητέο. - Όμως θα είναι τραγικό λάθος να προχωρήσει η κυβέρνηση στην εφαρμογή μιας ρύθμισης η οποία θα σημάνει το θάνατο ενός θεσμού που έχει μέχρι σήμερα αποδείξει την αποδοτικότητα και τη χρησιμότητά του. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9 Δ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Δεύτερη συνεδρίαση του Οικονομικού Φόρουμ της Λευκωσίας ΠΈΝΤΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌ ΕΠΊΠΕΔΟ ΤΩΝ ΔΎΟ ΚΟΙΝΟΤΉΤΩΝ ΤΗΣ ΚΎΠΡΟΥ ΑΠΟΦΆΣΙΣΕ ΝΑ ΠΡΟΩΘΉΣΕΙ ΤΟ «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ ΦΌΡΟΥΜ ΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΊΑΣ» ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΊΗΣΕ ΤΗ ΔΕΎΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΊΑΣΉ ΤΟΥ ΣΤΙΣ 13 ΚΑΙ 14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗ. Σ τη συνεδρίαση του Φόρουμ συμμετείχαν ο πρόεδρος της Κ.Ε.Ε. και του Ε.Β.Ε.Α. κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος και ο αντιπρόεδρος της Κ.Ε.Ε. κ. Παναγιώτης Παπαδόπουλος, ο πρόεδρος της Ένωσης Επιμελητηρίων της Τουρκίας κ. Ριφάτ Χισαρτζικλίογλου, ο πρόεδρος του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου κ. Φειδίας Πηλείδης και ο πρόεδρος του Τουρκοκυπριακού Εμπορικού Επιμελητηρίου κ. Φικρί Τορός. Υπενθυμίζεται ότι το «Οικονομικό Φόρουμ της Λευκωσίας» εγκαινιάστηκε στις 2 Ιουνίου 2014 στη Λευκωσία, με στόχο την υποστήριξη από τον επιχειρηματικό κόσμο της συνεχιζόμενης πολιτικής διαδικασίας για τη δημιουργία μιας δίκαιης και διαρκούς λύσης, προς την οποία προσανατολίζονται οι ηγέτες των δύο κυπριακών κοινοτήτων. Κατά τη δεύτερη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην Κων10 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 σταντινούπολη και στο πλαίσιο του στόχου του «Φόρουμ» για ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων της Κύπρου, τα μέλη του αποφάσισαν να διαμορφώσουν έναν κατάλογο έργων που θα μεταμορφώσουν την Πράσινη Γραμμή ανάμεσα στις δύο κοινότητες από ζώνη διαχωρισμού σε ζώνη ενότητας. Το επόμενο βήμα του Φόρουμ θα είναι να εγκρίνει την προώθηση των συγκεκριμένων ιδεών και πρωτοβουλιών όπως: 1. Η δημιουργία ενός Κέντρου Διαιτησίας για την επίλυση διαφορών μεταξύ των επιχειρηματιών των δύο κοινοτήτων. Μια ομάδα μελέτης από ειδικούς όλων των μερών θα συγκληθεί σε διάστημα 30 ημερών από σήμερα και θα παρουσιάσει ένα ομόφωνο σχέδιο συμφωνίας στο Φόρουμ. Το Φόρουμ επίσης θα εξετάσει την πιθανότητα να εμπλέξει αξιόπιστα τρίτα μέρη σε αυτή την προσπάθεια. 2. Δημιουργία μιας Θερμοκοιτίδας Επιχειρήσεων που θα μπορεί να φιλοξενήσει και να επιτρέψει την ανάπτυξη ελπιδοφόρων επι- χειρήσεων και από τις δύο κοινότητες. Μια ομάδα μελέτης ειδικών από όλα τα μέρη θα συναντηθεί σε 30 μέρες στις Βρυξέλλες και θα σχεδιάσει έναν οδικό χάρτη. 3. Διοργάνωση μιας εβδομάδας αφιερωμένης στις νεοφυείς επιχειρήσεις (startup), προκειμένου να έλθουν σε επαφή νέοι επιχειρηματίες και από τις δύο κοινότητες. Αυτή η εκδήλωση θα διοργανωθεί από μια ομάδα μελέτης που θα αποτελείται από έναν αντιπρόσωπο από κάθε μέλος του Φόρουμ, και θα υποβληθεί σχετική πρόταση προς το Φόρουμ σε 30 ημέρες. 4. Προώθηση της ίδρυσης ενός Κοινού Σώματος Διαχείρισης Καταστροφών στη νήσο. Όποτε προκύπτουν καταστροφές όπως φωτιές, πλημμύρες και τα συναφή, και οι δύο κοινότητες υποφέρουν σε μεγάλο βαθμό λόγω της έλλειψης συνεργασίας. Για να προστατευθεί η ασφάλεια και των δύο κοινοτήτων, το φόρουμ αποφάσισε την εγκαθίδρυση μιας τέτοιας Αρχής Διαχείρισης. 5. Διεξαγωγή έρευνας που θα μελετά την πιθανότητα επιχειρη- ματίες και από τις δύο κοινότητες να πραγματοποιήσουν κοινές επενδύσεις. Η επόμενη συνεδρίαση του Φόρουμ θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα το Δεκέμβριο. Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος, μετά τη λήξη των εργασιών δήλωσε: «Εμείς, οι συμμετέχοντες του Φόρουμ, πιστεύουμε ότι αυτά τα βήματα προώθησης της συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων δεν είναι παρά ένα απλό ξεκίνημα. Η ευημερία και η ευμάρεια ολόκληρης της περιοχής εξαρτώνται από μία δίκαιη και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό ζήτημα. Πιστεύουμε, επίσης ότι η γεωγραφική περιοχή που καλύπτουν η Κύπρος, η Ελλάδα και η Τουρκία δικαιούται ένα καλύτερο, κοινό και επωφελές μέλλον μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό την προϋπόθεση ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά θα δείξει την ίδια καλή θέληση, ώστε να υπάρξει ένας ουσιαστικός διάλογος μεταξύ των δύο πλευρών». Συναντήσεις του προέδρου του Ε.Β.Ε.Α. με τους υπουργούς Εργασίας και Υγείας Μ ε τον υπουργό Εργασίας κ. Γιάννη Βρούτση συναντήθηκε στις 30 Ιουλίου ο πρόεδρος της Κ.Ε.Ε. και του Ε.Β.Ε.Α. κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος, προκειμένου να του γνωστοποιήσει τις θέσεις του επιχειρηματικού κόσμου σε θέματα της αρμοδιότητάς του. Συγκεκριμένα ο πρόεδρος της Κ.Ε.Ε. και του Ε.Β.Ε.Α. αναφέρθηκε: - Στην ανάγκη προώθησης μιας νέας ρύθμισης για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, η οποία θα προβλέπει κεφαλαιοποίηση των οφειλών και αποπληρωμή σε 100 μηνιαίες δόσεις. - Στην καταπολέμηση της μαύρης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής, που αποτελούν πραγματική βόμβα στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας. Όπως τόνισε ο κ. Μίχαλος, είναι σημαντικό να παταχθεί η παραβατικότητα στην αγορά εργασίας, η οποία δεν λειτουργεί μόνο σε βάρος των ταμείων, αλλά και σε βάρος των συνεπών και υπεύθυνων επιχειρήσεων. Η Κ.Ε.Ε. και το Ε.Β.Ε.Α. προτείνουν την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών του υπουργείου με εξειδικευμένο προσωπικό, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το νοσηρό φαινόμενο της μαύρης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής, που ανέρχεται στο 30% της συνολικής απασχόλησης, στοιχείο που αποτελεί προσβολή για οποιαδήποτε σύγχρονη κοινωνία. - Στην περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργο- δοτών και εργαζομένων, καθώς το μέτρο φαίνεται ότι αποδίδει καρπούς, τόσο για την αύξηση της απασχόλησης, όσο και για τη δημιουργία νέων επενδύσεων. Πρόταση των επιμελητηρίων είναι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 10%, με στόχο την ενθάρρυνση νέων προσλήψεων. Ειδικά για την ενθάρρυνση της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων, προτείνουμε τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 50% τα τρία πρώτα χρόνια της λειτουργίας μιας επιχείρησης. - Στην αποτελεσματική αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων κοινοτικών πόρων για τη στήριξη της απασχόλησης. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί σε δράσεις επανακατάρτισης και στήριξης των μακροχρόνια ανέργων, οι οποίοι αντιμετωπίζουν και το μεγαλύτερο πρόβλημα επανένταξης. Τέλος, ο κ. Μίχαλος επεσήμανε στον υπουργό Εργασίας ότι απαιτούνται γενικότερες παρεμβάσεις για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Το μη μισθολογικό κόστος, η υψηλή φορολογία, το κόστος ενέργειας, η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, τα γραφειοκρατικά εμπόδια συνιστούν ανασταλτικούς παράγοντες για την ανταγωνιστικότητα και είναι προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν άμεσα. Ο υπουργός Εργασίας κ. Γιάννης Βρούτσης, από πλευράς του, ανέφερε ότι το ζήτημα μιας νέας ρύθμισης βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων. Ωστόσο, όπως και με την ισχύουσα ρύθμιση, ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11 Δ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ έχει επιτευχθεί ο στόχος των εισπράξεων. Για την παραβατικότητα στην αγορά εργασίας, ο κ. Βρούτσης ανέφερε ότι με το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ και τους τακτικούς εξονυχιστικούς ελέγχους του Σ.ΕΠ.Ε., επιχειρείται να αμβλυνθούν τα απαράδεκτα φαινόμενα της μαύρης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής. Μάλιστα, κάλεσε τα επιμελητήρια να σταθούν αρωγοί στην προσπάθεια του υπουργείου για την πάταξη των φαινομένων αυτών, που λειτουργούν σε βάρος των εργαζομένων, των υγιών και νόμιμων επιχειρήσεων, του ασφαλιστικού συστήματος και γενικότερα της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας. Σε ό,τι αφορά την περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, ο κ. Βρούτσης ανέφερε ότι βρίσκεται στους βασικούς σχεδιασμούς του υπουργείου του. Τέλος, σχετικά με την καταπολέμηση της ανεργίας, ο κ. Βρούτσης είπε ότι αξιοποιούνται πλήρως όλα τα διαθέσιμα κονδύλια και το Σεπτέμβριο θα υπάρξει μια νέα δράση για 50.000 νέες επιδοτούμενες θέσεις εργασίας. Την εξόφληση των οφειλών του δημοσίου προς όλες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υγείας ζήτησε ο πρόεδρος της Κ.Ε.Ε. και του Ε.Β.Ε.Α. κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος από τον υπουργό Υγείας κ. Μάκη Βορίδη, κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχαν την 1η Αυγούστου στο Υπουργείο Υγείας. Συγκεκριμένα, ο κ. Μίχαλος ανέφερε στον υπουργό ότι οι εκκρεμείς οφειλές του δημοσίου (Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και νοσοκομείων Ε.Σ.Υ.) ξεπερνούν το 1 δις ευρώ, σε μια εποχή που οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν οξύτατο πρόβλημα ρευστότητας. Όπως είπε ο πρόεδρος της Κ.Ε.Ε. και του Ε.Β.Ε.Α., η συσσώρευση νέων χρεών αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στη λειτουργία της φαρμακοβιομηχανίας και γενικότερα του τομέα 12 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 προϊόντων υγείας, καθώς υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες και με την εξόφληση χρεών από μέρους του δημοσίου, που υφίστανται πριν από το 2012. Επιπροσθέτως, ο κ. Μίχαλος, επανέφερε και το θέμα της επιστροφής από το ελληνικό δημόσιο, ως αχρεωστήτως καταβληθέντων, σημαντικών ποσών που έχουν καταβληθεί από μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων του τομέα της υγείας. Τα ποσά αυτά αφορούν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που είχαν χορηγηθεί από το ελληνικό δημόσιο στις επιχειρήσεις αντί πληρωμής για τα έτη 2008 και 2009. Τα ομόλογα αυτά «κουρεύτηκαν», αλλά οι επιχειρήσεις είχαν ήδη προπληρώσει στο ελληνικό δημόσιο όλες τις προβλεπόμενες φορολογικές τους επιβαρύνσεις (Φ.Π.Α., φόρο εισοδήματος, κρατήσεις υπέρ τρίτων, έκτακτες εισφορές). Τέλος, ο κ. Μίχαλος έθεσε το ζήτημα του γενικότερου συμψηφισμού των χρεών μεταξύ δημοσίου και επιχειρήσεων, καθώς και το ζήτημα της στήριξης της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, που έχει επωμιστεί ένα μεγάλο μέρος της προσπάθειας, στο πλαίσιο της μείωσης των δαπανών για τη δημόσια υγεία. Ο υπουργός Υγείας κ. Μάκης Βορίδης ανέφερε ότι γίνεται μεγάλη προσπάθεια, και μάλιστα με επιτυχία, για την εξόφληση των οφειλών του δημοσίου που είχαν συσσωρευτεί προ του 2012, ενώ το τελευταίο διάστημα έχουν ομαλοποιηθεί οι πληρωμές του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και των νοσοκομείων προς τις φαρμακευτικές εταιρείες. Σε ό,τι αφορά τη στήριξη της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, ο υπουργός Υγείας επεσήμανε ότι αποτελεί βασική του προτεραιότητα, και διαβεβαίωσε τον πρόεδρο της Κ.Ε.Ε. και του Ε.Β.Ε.Α. ότι θα υπάρξει άμεση συνεργασία μεταξύ επιμελητηρίων και υπουργείου για τη στήριξη και την αναβάθμιση του κλάδου, ο οποίος είναι ένας από τους δυναμικότερους της ελληνικής οικονομίας. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Δ Συνάντηση της Δ.Ε. της Κ.Ε.Ε. με τον πρόεδρο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ΣΥΝΆΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΌΕΔΡΟ ΤΟΥ ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Κ. ΑΛΈΞΗ ΤΣΊΠΡΑ ΕΊΧΕ ΣΤΙΣ 19 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ Ο ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΊΩΝ ΕΛΛΆΔΟΣ Κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΜΊΧΑΛΟΣ, ΣΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΤΩΝ ΕΠΑΦΏΝ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΎΝΤΑΝ ΕΚΕΊΝΗ ΤΗΝ ΠΕΡΊΟΔΟ ΕΝ ΌΨΕΙ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΎΣ ΈΚΘΕΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ. Ο κ. Μίχαλος συνοδευόταν από τη Διοικητική Επιτροπή της Κ.Ε.Ε., αποτελούμενη από τον Α΄ αντιπρόεδρο κ. Παναγιώτη Παπαδόπουλο, τον Β΄ αντιπρόεδρο κ. Ιορδάνη Τσώτσο, τον Γ΄ αντιπρόεδρο κ. Άγγελο Τσατσούλη, τον Δ΄ αντιπρόεδρο κ. Παύλο Τονικίδη, το γενικό γραμματέα κ. Παναγιώτη Αγνιάδη, τον οικονομικό επόπτη κ. Γεώργιο Χονδρογιάννη και τον αναπληρωτή οικονομικό επόπτη κ. Ηλία Χατζηχριστοδούλου. Στη συνάντηση συμμετείχαν από πλευράς ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. κ. Πάνος Σκουρλέτης και ο διευθυντής του γραφείου Τύπου του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. κ. Νίκος Παππάς. Ο πρόεδρος κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος και η Διοικητική Επιτροπή της Κ.Ε.Ε. κατέθεσαν τις προτάσεις της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων και συγκεκριμένα: Για το φορολογικό, πρότειναν τη μείωση του φορολογικού συντελεστή στα κέρδη των επιχειρήσεων στο 15%, τη μείωση των συντελεστών προκαταβολής φόρου εισοδήματος στο 30% για τις προσωπικές επιχειρήσεις και στο 60% για τις Α.Ε., ενώ για τα φυσικά πρόσωπα πρότειναν αφορολόγητο 7.000 ευρώ και ανώτατο συντελεστή φορολόγησης το 32%. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσαν οι εκπρόσωποι της Κ.Ε.Ε. στο εξοντωτικό ποινολόγιο ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13 Δ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ της εφορίας, ζητώντας τον εξορθολογισμό του και κυρίως την παύση της προσωποκράτησης. Τόνισαν ότι πρέπει να υπάρξει άμεσα μια ρύθμιση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές από 25 έως 100 μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με το ύψος της οφειλής, καθώς και ότι πρέπει να γίνει σημαντική μείωση του Φ.Π.Α. Για το ασφαλιστικό, το προεδρείο της Κ.Ε.Ε. τόνισε την ανάγκη για τη θέσπιση μιας αποτελεσματικής και εφαρμόσιμης ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, με κεφαλαιοποίησή τους και αποπληρωμή σε 100 μηνιαίες δόσεις. Ιδιαίτερη μνεία έκαναν στο θέμα της αδήλωτης εργασίας, επισημαίνοντας ότι αποτελεί μάστιγα για την κοινωνία, αλλά και για τις υγιείς και νομοταγείς επιχειρήσεις που δέχονται αθέμιτο ανταγωνισμό από τους επιχειρηματίες που αποκομίζουν τεράστια κέρδη από τη μαύρη εργασία. Ζήτησαν, δε, την άμεση ενίσχυση του ελεγκτικού μηχανισμού του Υπουργείου Εργασίας. Σε ό,τι αφορά το μείζον πρόβλημα της αγοράς, την έλλειψη ρευστότητας, επισημάνθηκε ότι είναι απαραίτητο να αλλάξει η στάση από την πλευρά των τραπεζών, τα επιτόκια χορηγήσεων των οποίων παραμένουν απαγορευτικά για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Ακόμα, είναι ανάγκη να δοθεί το ταχύτερο δυνατόν λύση στο θέμα των «κόκκινων δανείων», καθώς και στην αποπληρωμή των οφειλών του κράτους προς τους ιδιώτες. Ειδικότερα για το θέμα των «κόκκινων δανείων», θα πρέπει να θεσπιστεί ένα πλαίσιο που θα διαχωρίζει τους οφειλέτες, προκειμένου να στηριχθούν οι επιχειρήσεις που μπορεί να είναι υπερχρεωμένες, αλλά εξακολουθούν να παραμένουν βιώσιμες. Αυτό θα επιτευχθεί με την αναπροσαρμογή του χρέους σε επίπεδο που να καθιστά δυνατή την εξυπηρέτησή του. Θα πρέπει να υπάρχει οπωσδήποτε μια δεύτερη ευκαιρία, μέσω της ταχείας επικύρωσης προσυμφωνημένων διαδικασιών αναδιάρθρωσης, που θα 14 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 μπορούσαν να οδηγήσουν σε βελτίωση της αποδοτικότητας, της ρευστότητας και της φερεγγυότητας των επιχειρήσεων αυτών. Στις γενικές αρχές του νέου πλαισίου θα πρέπει να προβλέπεται διάκριση ανάμεσα στο δανεισμό προς τις πολύ μικρές και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις. Επίσης θα πρέπει να προβλεφθεί μια εξωδικαστική αναδιάρθρωση των οφειλών. Ο κ. Μίχαλος αναφέρθηκε ειδικότερα και στο θέμα του Ε.Φ.Κ. του πετρελαίου θέρμανσης, σημειώνοντας ότι το Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να προβεί άμεσα στη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης του πετρελαίου θέρμανσης και ταυτόχρονα, βέβαια, στη λήψη των κατάλληλων μέτρων για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου και της νοθείας στον τομέα των καυσίμων. Για μία ακόμη φορά αποδείχθηκε ότι η λήψη πρόχειρων και αποσπασματικών μέτρων –όπως αυτό της εξίσωσης του Ε.Φ.Κ. σε πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης– δεν επιφέρει θετικά αποτελέσματα, ούτε για την οικονομία ούτε για την κοινωνία. Είναι καιρός η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών να προχωρήσει στην άρση του μέτρου της εξίσωσης και στην επαναφορά του Ε.Φ.Κ. στο πετρέλαιο θέρμανσης στα επίπεδα του 2011, και ταυτόχρονα βέβαια να λάβει άμεσα ουσιαστικά μέτρα για την πάταξη του λαθρεμπορίου και της νοθείας των καυσίμων, όπως η εγκατάσταση του ηλεκτρονικού συστήματος εισροών-εκροών σε όλα τα στάδια διάθεσης και διακίνησης καυσίμων, που άλλωστε είναι νομοθετημένα από το 2009. Η υπερφορολόγηση οδηγεί στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα, όχι μόνο στην περίπτωση του πετρελαίου θέρμανσης, αλλά και γενικότερα, καθώς δημιουργεί ισχυρό κίνητρο για φοροδιαφυγή. Αυτό που χρειάζεται είναι η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και η άσκηση σοβαρής εποπτείας στην αγορά. Επιπλέον, στη συνάντηση τονίστηκε η ανάγκη για ριζική αναμόρφωση της φορολογίας ακινήτων, η οποία σήμερα αγγίζει τα όρια της δήμευσης. Ο νέος Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων εξελίσσεται σε ένα νέο χαράτσι, κατά πολύ βαρύτερο και πιο άδικο από το γνωστό χαράτσι της Δ.Ε.Η. Ιδιαίτερα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν επαγγελματική στέγη, αλλά και για τους ιδιοκτήτες απρόσοδων ακινήτων, ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. θα οδηγήσει τις περιουσίες τους σε πλήρη απαξίωση. Το Υπουργείο Οικονομικών οφείλει άμεσα να επανεξετάσει τη φορολογία των ακινήτων στο σύνολό της, καθώς με την παρούσα μορφή το μόνο που θα καταφέρει είναι να οδηγήσει χιλιάδες ιδιοκτήτες σε αφανισμό και τις περιουσίες τους σε μπαράζ πλειστηριασμών. Τέλος, για το θέμα του παραεμπορίου αναφέρθηκε ότι οι προσπάθειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα δεν έχουν αποφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και στην αναβάθμιση του εξοπλισμού με σύγχρονα μηχανήματα στα τελωνεία όλης της χώρας, από όπου διαπιστωμένα περνούν στη χώρα μας μεγάλες ποσότητες παράνομων προϊόντων. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. κ. Αλέξης Τσίπρας ανέφερε μεταξύ άλλων ότι, στο πλαίσιο των επαφών που είχε εν όψει της Δ.Ε.Θ., κάλεσε πρώτους τους εκπροσώπους της επιμελητηριακής κοινότητας, σε μια προσπάθεια να ενημερωθεί για την πραγματική εικόνα της αγοράς και να ακούσει συγκεκριμένες προτάσεις και λύσεις που θα βγάλουν την οικονομία και τη χώρα από την κρίση. Ο κ. Τσίπρας ζήτησε από τον κ. Μίχαλο και τους εκπροσώπους της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων μόνιμη επικοινωνία και συνεργασία, προκειμένου οι προτάσεις τους να συνεκτιμώνται στη χάραξη της πολιτικής του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., το αμέσως προσεχές διάστημα το κόμμα θα πραγματοποιήσει ειδικές εκδηλώσεις για την οικονομία, καθώς αναγκαία προϋπόθεση για να υπάρξει επιστροφή από την κρίση στην ανάπτυξη είναι η ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και της παραγωγικής βάσης, που μπορούν να πετύχουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, τρεις με τέσσερις φορές πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ωστόσο, όπως ανέφερε ο κ. Τσίπρας, κυρίαρχο ρόλο θα παίξουν τόσο οι επικείμενες επαφές της κυβέρνησης με την τρόικα, όσο και οι εξελίξεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και στα βόρεια. Από την πλευρά του, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στο εσωτερικό της χώρας, όταν αναλάβει την κυβέρνηση, θα προχωρήσει, όπως διαβεβαίωσε ο κ. Τσίπρας, άμεσα σε νομοθετικές αλλαγές για την αποκατάσταση των φορολογικών αδικιών και τη δημιουργία αναπτυξιακού κλίματος, με ρυθμίσεις των «κόκκινων» δανείων, των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, τη μείωση του κόστους ενέργειας κ.λπ. Μάλιστα, τις προτάσεις του αυτές θα τις δημοσιοποιήσει προτού ξεκινήσει η διαπραγμάτευση μεταξύ Ελλάδας και τρόικας για τη βιωσιμότητα του χρέους μας. Ο κ. Τσίπρας τόνισε, ακόμα, ότι πρόθεσή του είναι η σύνταξη ενός εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης της χώρας σε συνεργασία με κοινωνικούς και επιχειρηματικούς φορείς, αλλά και με όσες πολιτικές δυνάμεις το επιθυμούν. «Στόχος μας είναι να συνάψουμε μια νέα κοινωνική συμφωνία και να πετύχουμε μια ευρύτερη κοινωνική συστράτευση», είπε. Τέλος, επαναβεβαίωσε τη θέση του κόμματός του για τη στήριξη του επιμελητηριακού θεσμού, καθώς θεωρεί τα επιμελητήρια βασικούς φορείς για την ανάπτυξη της υγιούς επιχειρηματικότητας σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15 Δ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Tην κατάργηση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. πρότεινε ο πρόεδρος του Ε.Β.Ε.Α. ΤΗΝ ΚΑΤΆΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΝ.Φ.Ι.Α. ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗ ΕΝΌΣ ΝΈΟΥ ΝΌΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΊΑ ΤΩΝ ΑΚΙΝΉΤΩΝ,ΠΟΥ ΘΑ ΒΑΣΊΖΕΤΑΙ ΣΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΤΑΣΤΡΈΦΕΙ ΤΗΝ ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΆ, ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΌΤΕΡΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ, ΖΉΤΗΣΕ Ο ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΗΣ Κ.Ε.Ε. ΚΑΙ ΤΟΥ Ε.Β.Ε.Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΜΊΧΑΛΟΣ. Ό πως επισημαίνει ο κ. Μίχαλος, ο ΕΝ.Φ.Ι.Α., ειδικά για τα βιομηχανικά και βιοτεχνικά ακίνητα, όπως αποδεικνύεται από τα εκκαθαριστικά που αποστάλθηκαν, είναι υπέρογκος, και στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να ανταποκριθούν και σε αυτή τη φορολογική τους υποχρέωση. Οι όποιες τροποποιήσεις επιχειρούνται δεν πρόκειται να επιφέρουν ουσιαστικές αλλαγές, αφού θα περιορίζονται σε κάποιες διορθώσεις λαθών ή το πολύ πολύ σε παράταση της προθεσμίας πληρωμής του φόρου. Τα πραγματικά προβλήματα, όμως, είναι άλλα και κυρίως αφορούν τις αντικειμενικές αξίες επί των οποίων επιβάλλεται ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. και οι οποίες είναι κατά πολύ υψηλότερες από τις πραγματικές αγοραίες άξιες που ισχύουν σήμερα, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Η πρόθεση του Υπουργείου Οικονομικών να προχωρήσει στην κατάρτιση νέων πινάκων αντικειμενικών αξιών δεν πρόκειται να επιλύσει άμεσα το πρόβλημα, καθώς είναι μια διαδικασία χρονοβόρα και, τουλάχιστον για δύο ακόμη φορολογικές χρήσεις, οι επιχειρήσεις αλλά και τα φυσικά πρόσωπα θα καλούνται να πληρώσουν εξωπραγματικά υψηλούς φόρους για την ακίνητη περιουσία τους. Ωστόσο, η διαδικασία της αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών που ισχύουν σήμερα θα πρέπει να προχωρήσει, καθώς αυτές υπερβαίνουν σημαντικά τις εμπορικές αξίες των ακινήτων, γεγονός που οδηγεί σε τεχνητή υπερφορολόγηση της ακίνητης περιουσίας και σε περαιτέρω, μη ορθολογική πλέον, συμπίεση των πραγματικών αξιών τους. 16 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Μέχρι να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, θα ήταν ίσως προτιμότερο να συνεχιστεί η επιβολή με νέους μειωμένους συντελεστές ενός φόρου τύπου Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε., αν και η φιλοσοφία και αυτού του φόρου ήταν να επιβληθεί για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με στόχο την ενίσχυση των δημοσίων εσόδων, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Η κυβέρνηση θα πρέπει να δει το ζήτημα με την αναπτυξιακή του κατεύθυνση και όχι μόνο με εισπρακτικά κριτήρια, καθώς η φορολογική επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας στη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης έχει επιτείνει την ύφεση στην αγορά ακινήτων και έχει αποθαρρύνει σημαντικά την παραγωγική διαδικασία και τη ζήτηση. Στο πλαίσιο αυτό, το επιθυμητό θα ήταν να μην επιβάλλεται φόρος ακινήτων στα βιομηχανικά και βιοτεχνικά κτίσματα, αλλά σε κάθε περίπτωση, αν επιβληθεί ο φόρος αυτός, δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 0,5% επί των νέων πραγματικών αντικειμενικών αξιών για τις ιδιοχρησιμοποιούμενες βιομηχανικές, βιοτεχνικές και γενικότερα επαγγελματικές επιχειρήσεις, ενώ ο συντελεστής θα πρέπει να πέφτει στο 0,3% για κτίσματα οικοδομής που ανεγείρονται αν ηλεκτροδοτούνται, και να απαλλάσσονται του φόρου τα ημιτελή κτίρια εφόσον δεν ηλεκτροδοτούνται και δεν αποφέρουν τεκμαρτό ή πραγματικό εισόδημα. Το Υπουργείο Οικονομικών, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει τώρα να βάλει τέλος στον παραλογισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α., που, όπως και ο ίδιος ο υπουργός είπε στη Βουλή, «είναι ένας φόρος που δεν βασίζεται στην ικανότητα να πληρώσεις, δηλαδή στο εισόδημά σου. Βασίζεται μόνο στο τι έχεις, όχι στο τι εισόδημα έχεις». ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Δ Δηλώσεις του προέδρου του Ε.Β.Ε.Α. για τις επιπτώσεις του εμπάργκο της Ρωσίας στο φυσικό αέριο Α λυσιδωτές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία και στις επιχειρήσεις δημιουργεί το εμπάργκο που έχει κηρύξει η Ρωσία, όχι μόνο στις εξαγωγές, αλλά και στην προμήθεια της χώρας μας με φυσικό αέριο, επεσήμανε με δήλωσή του στις 12 Αυγούστου ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων και του Ε.Β.Ε.Α. κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος, καλώντας την κυβέρνηση να αναλάβει πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για την επίλυση των προβλημάτων αυτών. Όπως τονίζει ο κ. Μίχαλος, η ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από τη Ρωσία είναι υψηλή, και το ενδεχόμενο διακοπής ή περιορισμού της ροής του φυσικού αερίου απευθείας από τη Ρωσία ή μέσω Ουκρανίας, θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στη λειτουργία των επιχειρήσεων και γενικότερα στην εθνική μας οικονομία. Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Κ.Ε.Ε. και του Ε.Β.Ε.Α., θα πρέπει από τώρα να υπάρχει σχεδιασμός για το ενδεχόμενο έλλειψης φυσικού αερίου, καθώς από το καύσιμο εξαρτάται κατά 25% και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, και να ληφθούν προληπτικά μέτρα. Ταυτόχρονα, ο κ. Μίχαλος καλεί την κυβέρνηση να υλοποιήσει την εξαγγελία της για επιστροφή στους καταναλωτές φυσικού αερίου σημαντικών ποσών, που έχει εισπράξει η Δ.ΕΠ.Α. ως αποτέλεσμα της συμφωνίας του περασμένου Μαρτίου μεταξύ της Δ.ΕΠ.Α. και της ρωσικής Gazprom για την αναδρομική μείωση της τιμής του φυσικού αερίου. Από τη συμφωνία αυτή επετεύχθη μια αναδρομική έκπτωση της τάξης των 90 εκατομμυρίων ευρώ, ποσό που πρέπει να μετακυλιστεί στους πελάτες της Δ.ΕΠ.Α., αφού η ίδια είναι μια αμιγώς εμπορική επιχείρηση και μάλιστα σ’ ένα κατ’ ουσία μονοπωλιακό περιβάλλον, όπου λειτουργεί κατά βάση με τη μέθοδο cost plus. Ωστόσο, θα πρέπει να εξαιρεθούν από την επιστροφή οι ηλεκτροπαραγωγοί, καθώς η λειτουργία των μονάδων με καύσιμο φυσικό αέριο την περίοδο που καλύπτει η αναδρομική έκπτωση (01.07.2013-11.03.2014) καλυπτόταν σε μηνιαία βάση από το Μηχανισμό Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους, δηλαδή το μηχανισμό βάσει του οποίου πληρωνόταν κατ’ ελάχιστον το πλήρες μεταβλητό κόστος των μονάδων, με βάση την –τότε– υψηλότερη τιμή φυσικού αερίου. Οι ηλεκτροπαραγωγοί, δηλαδή, έχουν ήδη αποζημιωθεί για την υψηλότερη τιμή φυσικού αερίου, τη δε αποζημίωση αυτή την έχουν ήδη καταβάλει με τη σειρά τους οι καταναλωτές ρεύματος, μέσω των υψηλότερων τιμών που έχουν πληρώσει. Επομένως, αυτοί που πρέπει να επωφεληθούν από την αναδρομική μείωση είναι αυτοί που πραγματικά έχουν ήδη πληρώσει σχεδόν στο σύνολο την υψηλότερη τιμή, τόσο άμεσα ως χρήστες φυσικού αερίου, όσο και έμμεσα ως καταναλωτές ρεύματος. Επειδή, λοιπόν, από πρακτικής απόψεως δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν αναδρομικές εκπτώσεις στο ρεύμα, αυτές πρέπει να έρθουν στο φυσικό αέριο απευθείας από τη Δ.ΕΠ.Α. και προς όλους τους καταναλωτές, πλην των ηλεκτροπαραγωγών. Σημειώνεται ότι, τα τελευταία χρόνια, όλοι οι καταναλωτές, από τους οικιακούς μέχρι τους βιομηχανικούς, έχουν υποστεί σημαντική επιβάρυνση στο ενεργειακό τους κόστος, σε βαθμό που ιδίως για τους βιομηχανικούς, αλλά και τους εμποροβιομηχανικούς καταναλωτές να τίθεται σε σοβαρό κίνδυνο η βιωσιμότητά τους. Επομένως, είναι όχι μόνο απαραίτητο, αλλά και άκρως επείγον να περάσει σε αυτούς το σύνολο της αναδρομικής έκπτωσης που προέκυψε από τη συμφωνία της Δ.ΕΠ.Α. με την Gazprom. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 17 κού σχεδίου, θέματα ανθρώπινου δυναμικού), εξειδικευμένες υπηρεσίες εκπαίδευσης/κατάρτισης, ενέργειες δικτύωσης για τη στήριξη των επιχειρηματικών ομάδων, καθώς και υποστήριξη/αναζήτηση επενδυτικών ευκαιριών. Τα οφέλη για τους φιλοξενούμενους στη Θερμοκοιτίδα νεοφυών Επιχειρήσεων Αθήνας του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών είναι σημαντικά: - Μείωση σε πάγια κόστη - Εγγενώς καλή διείσδυση στον κόσμο των επιχειρήσεων λόγω Ε.Β.Ε.Α. - Εξατομικευμένη συμβουλευτική - Εξατομικευμένη στόχευση στο χρηματοδοτικό σκέλος - Παροχή υπηρεσιών που δεν δίνονται από άλλες θερμοκοιτίδες - Εγγυημένη προβολή Χρειάζονται μόνο 4 απλά και μικρά βήματα για να συμμετέχει κανείς στη Θ.Ε.Α.: Αρχική εκδήλωση ενδιαφέροντος και έλεγχος ορθότητας και πληρότητας της αίτησης για τη στοιχειοθέτηση καινοτομίας, αξιολόγηση από την ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης Επιχειρηματικών ιδεών, και το τελευταίο βήμα είναι η είσοδος στη Θ.Ε.Α. Μετά την είσοδο στη Θερμοκοιτίδα ακολουθούν τα εξής στάδια: • Καταγραφή αναγκών συμβουλευτικής – εκπαίδευσης • Συμφωνία χρόνου ωρίμανσης • Καθοδήγηση – εκπαίδευση – συμβουλευτική • Επίτευξη στόχων/Α΄ αξιολόγηση • Οριστικοποίηση επιχειρηματικού σχεδίου και στρατηγικής • Συμβουλευτικές συνεδρίες αξιολόγησης – Β΄ αξιολόγηση • Πλήρης επιχειρηματική λειτουργία • Αναζήτηση χρηματοδότησης και προετοιμασία για αυτονόμηση • Γ΄ αξιολόγηση • Αυτονόμηση – Έξοδος Τα εγκαίνια της Θερμοκοιτίδας πραγματοποιήθηκαν στις 16 Ιουλίου 2014 και οι αιτήσεις του πρώτου κύκλου ένταξης στη Θ.Ε.Α. ξεκίνησαν και συνεχίζονται έως 30 Σεπτεμβρίου. Με τη δράση αυτή, σκοπός του Ε.Β.Ε.Α. είναι να συμβάλει, όχι μόνο στη μείωση του απαιτούμενου αρχικού κεφαλαίου, αλλά κυρίως στην υπέρβαση μιας σειράς εμποδίων και προβλημάτων που οι νεοφυείς επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν. Η επιτυχία αυτής της προσπάθειας είναι διπλά σημαντική. Αφενός γιατί η στήριξη της καινοτόμου επιχειρηματικότητας είναι βασικό ζητούμενο για την ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην Ελλάδα. Αφετέρου γιατί είναι καιρός η Αθήνα να πάρει και πάλι ζωή, να γίνει ξανά ένας τόπος που αναπτύσσεται και δημιουργεί ευκαιρίες. Αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί μόνο με συνένωση δυνάμεων, με κινητοποίηση και ενθάρρυνση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, με αξιοποίηση της γνώσης και του ταλέντου των νέων ανθρώπων. Το Ε.Β.Ε.Α. αναλαμβάνει ουσιαστικές πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση, όπως είναι η δημιουργία της Θερμοκοιτίδας. Περισσότερες πληροφορίες: Δ: Κεφαλληνίας 45, 11257 Αθήνα T: 2111036900-1 email: [email protected] www.THEAthensincube.gr Κάθε Τρίτη για όλο το μήνα Σεπτέμβριο η θερμοκοιτίδα νεοφυών επιχειρήσεων Αθήνας ανοιχτή μέχρι τις 21:00 Μια μέρα της εβδομάδας για γνωριμία της Θερμοκοιτίδας με το κοινό! Κάθε Τρίτη, για όλο το μήνα Σεπτέμβριο, η Θερμοκοιτίδα νεοφυών Επιχειρήσεων Αθήνας – Θ.Ε.Α. θα είναι ανοιχτή όλη τη μέρα μέχρι τις 21:00, και θα μπορεί κανείς να επισκεφθεί τις εγκαταστάσεις, να γνωριστεί με την ομάδα υποστήριξης και να ενημερωθεί για τις παρεχόμενες υπηρεσίες και δράσεις της. Επίσης, θα υπάρχει δυνατότητα για την επίτόπου συμπλήρωση της αίτησης συμμετοχής, για την υποστήριξη όποιου χρειάζεται βοήθεια. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 19 Δ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ο θεσμός του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και η συνεισφορά του στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της συμμετοχής των πολιτών και των επιχειρήσεων στη λειτουργία της Ε.Ε. 20 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Δ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ • Δεν χρειάζεται να θίγεται ο καταγγέλλων ατομικά ο ίδιος από την περίπτωση κακοδιοίκησης. • Πρέπει ο καταγγέλλων να έχει ήδη επικοινωνήσει με το αρμόδιο θεσμικό όργανο ή οργανισμό σχετικά με το αντικείμενο της καταγγελίας του, για παράδειγμα μέσω επιστολής. • Ο Διαμεσολαβητής δεν επιλαμβάνεται υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον της δικαιοσύνης ή επί των οποίων έχει ήδη αποφανθεί δικαστήριο. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής θα εξετάσει την κάθε καταγγελία και θα ενημερώσει τους ενδιαφερόμενους για την έκβαση της έρευνάς του. Σε περίπτωση που η αναφορά είναι βάσιμη, ο Διαμεσολαβητής επιδιώκει να επιτύχει φιλικό διακανονισμό, όπου αυτό είναι εφικτό. Η πρόταση για φιλικό διακανονισμό μπορεί να περιέχει ένα πρόσφορο μέτρο επανόρθωσης, όπως είναι η αλλαγή μιας απόφασης, η έκφραση συγγνώμης ή η παροχή αποζημίωσης. Ο Διαμεσολαβητής δεν μπορεί να υποχρεώσει ένα όργανο να επανορθώσει ένα κρούσμα κακοδιοίκησης. Αν, όμως, το όργανο δεν συμμορφωθεί με τις συστάσεις του Διαμεσολαβητή, εκείνος μπορεί να το επικρίνει δημοσίως. Αν το ζήτημα είναι αρκετά σοβαρό, ο Διαμεσολαβητής μπορεί να υποβάλει ειδική έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Από τη σύσταση του θεσμού, ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής έχει απαντήσει σε περισσότερους από 36.000 ενδιαφερόμενους και έχει περατώσει περισσότερες από 3.800 έρευνες που αφορούσαν περιπτώσεις ενδεχόμενης κακοδιοίκησης. Για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στα θεσμικά όργανα της Ένωσης, ο Διαμεσολαβητής έθεσε ως πρωταρχικό του στόχο 22 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 τη διαφάνεια. Ο στόχος αυτός εξειδικεύεται στα ακόλουθα συγκεκριμένα μέτρα: • Προώθηση κανόνων σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα, ικανών να διασφαλίζουν τη διαφάνεια σε όλα τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. • Βελτίωση της διαφάνειας στη διαδικασία που ακολουθεί η Επιτροπή κατά το χειρισμό των καταγγελιών εναντίον κρατών μελών. • Εφαρμογή περισσότερο δίκαιων και διαφανών διαδικασιών από την Ε.Ε. σε τομείς όπως οι προσλήψεις, οι πλειοδοτικοί ή μειοδοτικοί διαγωνισμοί και οι επιχορηγήσεις. • Συνεργασία με τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων, προκειμένου να διασφαλιστεί η ισορροπία μεταξύ του δικαιώματος στην προστασία των δεδομένων και του δικαιώματος στην πρόσβαση στα έγγραφα. • Τακτική παροχή πληροφοριών στα ενδιαφερόμενα μέρη σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ε.Ε. και δημοσίευση των αποφάσεων του Διαμεσολαβητή στον ιστότοπό του: http://www.ombudsman.europa.eu/media/el/default.htm Επιδιώκοντας, ακόμα, να μεγιστοποιήσει τη βοήθεια που παρέχει σε όσους προσφεύγουν στο θεσμό, ο Διαμεσολαβητής: • εστίασε την προσοχή του στην εξεύρεση λύσεων για τους ενδιαφερόμενους, καθώς και στη διασφάλιση συνθηκών ικανών να αποκαταστήσουν γενόμενες ζημίες, • ενθάρρυνε τη χρήση μηχανισμών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών από την Επιτροπή σε υποθέσεις συμβάσεων, • διεκδίκησε με επιτυχία την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του σχετικά με τη διεξαγωγή έρευνας, • ανέπτυξε στενή συνεργασία με συνηγόρους του πολίτη και συναφείς φορείς στα κράτη μέλη, μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαμεσολαβητών, • δημιούργησε ένα διαδραστικό διαδικτυακό οδηγό σχετικά με τα εξωδικαστικά μέσα διευθέτησης διαφορών που έχουν ως στόχο την προστασία των δικαιωμάτων που απορρέουν από το δίκαιο της Ε.Ε. Πέραν της παροχής ανεξάρτητων και αμερόληπτων υπηρεσιών στους ενδιαφερόμενους, ο Διαμεσολαβητής δρα επίσης προληπτικά, επιχειρώντας να προαγάγει τη βελτίωση της ποιότητας της διοίκησης και τον πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ε.Ε. • Αυτεπάγγελτες έρευνες σε τομείς όπως οι καθυστερήσεις πληρωμών, η αναπηρία και οι διακρίσεις λόγω ηλικίας, με στόχο τον εντοπισμό ενδεχομένων συστημικών περιπτώσεων κακοδιοίκησης και την εξεύρεση πρόσφορων λύσεων. • Συστηματική ανάλυση της ανταπόκρισης των θεσμικών οργάνων σε επικρίσεις και συμπληρωματικές παρατηρήσεις που διατυπώνει ο Διαμεσολαβητής. • Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για να διασφαλισθεί η ενημέρωση των ενδιαφερομένων μερών για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές πολιτικές της και για την εσωτερική διαδικασία υποβολής καταγγελιών. • Συμμετοχή σε δημόσιες διαβουλεύσεις που διοργανώνει η Επιτροπή σχετικά με την πρόσβαση στα έγγραφα, το δημοσιονομικό κανονισμό και την Πρωτοβουλία Ευρωπαίων Πολιτών. • Ανάπτυξη τακτικού και οργανωμένου διαλόγου με τα θεσμικά όργανα. Γνωρίζουμε όλοι ότι, αρκετά συχνά, επιχειρήσεις και ενώσεις προσώπων συμμετέχουν σε κοινοτικά έργα και διαγωνισμούς και έχουν επομένως άμεση επαφή με τα όργανα της Ε.Ε. Στις περιπτώσεις, λοιπόν, που αντιμετωπίζουν προβλήματα μπορούν να απευθύνονται στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, ο οποίος παρέχει γρήγορες και ευέλικτες υπηρεσίες. Μερικές φορές ένα απλό τηλεφώνημα από τις υπηρεσίες του Διαμεσολαβητή στο σχετικό όργανο, με τις απαραίτητες συστάσεις, είναι αρκετό για να λυθεί το πρόβλημα. Ας δούμε μερικά παραδείγματα διευθέτησης υποθέσεων των οποίων επιλήφθηκε ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής (1): 1. Καθυστέρηση πληρωμής από την Ε.Ε. σε μικρή επιχείρηση Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξόφλησε τιμολόγια συνολικής αξίας άνω των 17.000,00 ευρώ προς μικρή επιχείρηση, η οποία απευθύνθηκε στο Διαμεσολαβητή, αφού είχε στείλει στην Επιτροπή επτά υπομνηστικές επιστολές. Η Επιτροπή διευκρίνισε ότι η καθυστέρηση οφειλόταν σε τεχνικές αλλαγές στις οικονομικές της διαδικασίες και διαβεβαίωσε ότι τα σχετικά ζητήματα είχαν πλέον διευθετηθεί. Αφού ο Διαμεσολαβητής τόνισε ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις συνέπειες που δημιουργούν οι καθυστερήσεις πληρωμών, η Επιτροπή συμφώνησε, επιπλέον, να καταβάλει τόκους υπερημερίας. 2. Προβλήματα με δημόσιους διαγωνισμούς Ο Διαμεσολαβητής διαπίστωσε ότι δεν συνέτρεχε κακοδιοίκηση στην περίπτωση της απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να απορρίψει την προσφορά καταγγέλλοντος στο πλαίσιο πρόσκλησης για υποβολή προσφορών. Ωστόσο τόνισε ότι η δήλωση την οποία είχε διατυπώσει το Κοινοβούλιο σχετικά με τη διακριτική του ευχέρεια στο πλαίσιο αυτού του είδους των διαδικασιών, δεν φαινόταν να υποστηρίζεται από το κείμενο της πρόσκλησης στη συγκεκριμένη περίπτωση, ούτε το Κοινοβούλιο φαινόταν να είναι συνεπές με τις αρχές της ορθής διαχείρισης κατά την άσκηση αυτής της διακριτικής του ευχέρειας. 3. Συμβατικές διαφορές Η Επιτροπή κατέβαλε αποζημίωση 21.000,00 ευρώ σε μια μικρή εταιρεία, αφού ο Διαμεσολαβητής διαπίστωσε ότι δεν είχε παρασχεθεί στην εταιρεία επαρκής χρόνος ώστε αυτή να προετοιμάσει πρόταση στο πλαίσιο σύμβασης στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης. Αυτό είχε τελικά ως συνέπεια η πρόταση της εταιρείας να κριθεί μη επιλέξιμη λόγω σφάλματος που περιείχε. Η Επιτροπή τόνισε ότι πρώτιστο μέλημά της είναι να μην βλάπτει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αναγνώρισε ότι εξαιρετικές περιστάσεις είχαν παρεμποδίσει την ορθή εκτέλεση της σύμβασης από τον καταγγέλλοντα. 4. Άρνηση πρόσβασης σε έγγραφα Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (Ε.Τ.Επ.) παραχώρησε μερική δημόσια πρόσβαση σε έκθεση ελέγχου, μετά από υποβολή αναφοράς στο Διαμεσολαβητή. Επιπλέον, συμφώνησε να παραχωρήσει στην ενδιαφερόμενη εταιρεία κατ’ ιδίαν πρόσβαση σε τμήματα της έκθεσης που αφορούσε ειδικά τον όμιλο στον οποίο αυτή ανήκε. Η έκθεση αφορούσε σχέδιο χρηματοδοτούμενο από κοινοτικούς πόρους στην Αφρική, στο οποίο είχε συμμετάσχει ο όμιλος. Η Ε.Τ.Επ. είχε αρνηθεί αρχικά την πρόσβαση στην εν λόγω έκθεση. 5. Παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων Ο Διαμεσολαβητής επέκρινε την Επιτροπή ότι δεν κατόρθωσε να διασφαλίσει μια δίκαιη στάθμιση μεταξύ, αφενός της ανάγκης για χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των χορηγούμενων από αυτήν ενισχύσεων και, αφετέρου, του δικαιώματος του καταγγέλλοντος (μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης στον τομέα του περιβάλλοντος) για δίκαιη μεταχείριση και για προσήκοντα σεβασμό του τεκμηρίου της αθωότητας. Η Επιτροπή είχε απορρίψει αίτημα της οργάνωσης για οικονομική ενίσχυση στο πλαίσιο κοινοτικού προγράμματος, επειδή η οργάνωση τελούσε υπό προκαταρκτική δικαστική έρευνα. (1) Πηγή: Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής - Ενημερωτικό φυλλάδιο για επιχειρήσεις και οργανισμούς. Συμπερασματικά, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι ο θεσμός του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή αποσκοπεί και έχει επιτύχει στο πλείστον των περιπτώσεων να στηρίξει την Ευρωπαϊκή Ένωση στην τήρηση των δεσμεύσεών της που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, απέναντι στους πολίτες της, στις επιχειρήσεις ή άλλους οργανισμούς που εδρεύουν σ’ αυτήν, σε ό,τι αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, την ενίσχυση της διαφάνειας στη λειτουργία των θεσμικών της οργάνων, αλλά και την αύξηση των ευκαιριών τους για ενεργό συμμετοχή στις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και στις διαδικασίες χάραξης πολιτικής. Σταρρά Ελένη – Στυλιανή, Επικεφαλής, Κέντρου Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Europe Direct - Ε.Β.Ε.Α. --------------------------------------------------------------------Ακαδημίας 7, Αθήνα, 5ος όροφος Τηλ.: 210 3615059, 210 3382481 Fax.: 210 3382315 E-mail: [email protected] Site: http://europedirect.acci.gr Το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Europe Direct E.B.E.A. συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 23 P PUBLI O κόσμος μας, εσύ Ο πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Ο.Τ.Ε., κ. Μιχάλης Τσαμάζ, με τον υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Νίκο Δένδια και τον πρόεδρο του Ε.Β.Ε.Α. κ. Κωνσταντίνο Μίχαλο, κατά την παραλαβή του Βραβείου Επώνυμου Προϊόντος Η COSMOTE, μέλος του Ομίλου Ο.Τ.Ε., ξεκίνησε την εμπορική της λειτουργία το 1998. Σε σύντομο χρονικό διάστημα κατέκτησε την πρώτη θέση στην ελληνική αγορά κινητής τηλεφωνίας και μετεξελίχθηκε σε πολυεθνικό όμιλο με δυναμική παρουσία στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Εκτός συνόρων, η COSMOTE δραστηριοποιείται στην Αλβανία και τη Ρουμανία μέσω των θυγατρικών της εταιρειών AMC και COSMOTE αντίστοιχα. Στο τέλος του 2013, η πελατειακή βάση του Ομίλου COSMOTE διαμορφώθηκε σε 15,6 εκατομμύρια, ενώ στην Ελλάδα ανήλθε σε 7,5 εκατομμύρια. Ο πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Ο.Τ.Ε., κ. Μιχάλης Τσαμάζ στην ομιλία του στα Βραβεία Ε.Β.Ε.Α. 2014 Τηλεπικοινωνιακό δίκτυο Διαχρονικά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της εταιρείας, το υπερσύγχρονο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο της COSMOTE φέρνει το σήμα της εταιρείας σε ολόκληρη τη χώρα. Η εταιρεία μετρά σημαντικές πρωτιές: Πρώτη στην ελληνική αγορά στην παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών υψηλής ταχύτητας HSDPA, ανάμεσα στις πρώτες εταιρείες στην Ευρώπη που αναβάθμισε το δίκτυό της σε HSPA+, πρώτη στην Ελλάδα και ανάμεσα στα 10 πρώτα δίκτυα στον κόσμο που κατέγραψαν ευρυζωνικές ταχύτητες λήψης δεδομένων έως 42,2 Mbps. Με γνώμονα την ανάγκη των πελατών για προηγμένη επικοινωνία, η COSMOTE συνεχίζει να επενδύει στην περαιτέρω αναβάθμιση του εκτεταμένου δικτύου 3G, το οποίο καλύπτει πάνω από το 98% του πληθυσμού, αλλά και στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών. Στο πλαίσιο αυτό, και πάλι πρώτη στην ελληνική αγορά, προχώρησε το 2012 στην εμπορική διάθεση του κινητού ευρυζωνικού δικτύου τής 4G τεχνολογίας LTE (Long Term Evolution). Το 4G της COSMOTE βελτιώνει σημαντικά την εμπειρία των πελατών, παρέχοντας πολλαπλάσιες ταχύτητες πλοήγησης στο διαδίκτυο. Σήμερα, η πληθυσμιακή κάλυψη του δικτύου 4ης γενιάς ξεπερνά το 60% και καλύπτει ήδη όλες τις πόλεις άνω των 50.000 κατοίκων, ενώ το δίκτυο συνεχίζει να αναπτύσσεται. Επενδύοντας σταθερά στην αναβάθμιση και επέκταση του προηγμένου δικτύου της, η COSMOTE διαθέτει ένα από τα πιο γρήγορα και ποιοτικά δίκτυα mobile internet στην Ευρώπη, σύμφωνα με μετρήσεις κοινού στο SpeedTest του ανεξάρτητου φορέα OOKLA, της πιο διαδεδομένης εφαρμογής μετρήσεων internet παγκοσμίως, και της διεθνώς αναγνωρισμένης εταιρείας μετρήσεων δικτύων P3 Communications. Προϊόντα και υπηρεσίες Η COSMOTE προσφέρει ένα ευρύ φάσμα ολοκληρωμένων λύσεων κινητής επικοινωνίας, όπως υπηρεσίες συμβολαίου, καρτοκινητής, κινητής ευρυζωνικότητας και προστιθέμενης αξίας, που ανταποκρίνονται και στις πιο εξειδικευμένες ανάγκες, συνδυάζοντας υψηλή ποιότητα με προσιτές χρεώσεις. Σε όλες τις χώρες όπου δραστηριοποιείται, η COSMOTE επεκτείνει και ανανεώνει διαρκώς τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της, απαντώντας έμπρακτα στις πραγματικές ανάγκες των καταναλωτών. Μεγάλο στοίχημα για την COSMOTE είναι να παραμείνει η πρώτη επιλογή των πελατών για την ολοκληρωμένη κάλυψη των αναγκών τους για επικοινωνία παντού. Στο πλαίσιο αυτό, στρατηγική προτεραιότητα είναι η κινητή ευρυζωνικότητα, με την εταιρεία να επενδύει παράλληλα με το δίκτυο 4ης γενιάς και στη διάθεση ευέλικτων οικονομικών προτάσεων και μεγάλης γκάμας έξυπνων συσκευών. Εμπορικό δίκτυο Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες της εταιρείας είναι διαθέσιμα σε όλα τα καταστήματα COSMOTE, ΓΕΡΜΑΝΟΣ, O.T.E., καθώς και στο εκτεταμένο εμπορικό δίκτυο αντιπροσώπων της εταιρείας. Οικονομικά μεγέθη Η δυναμική πορεία της εταιρείας αποτυπώνεται με σαφήνεια και στις οικονομικές της επιδόσεις. Η έμφαση στις ανάγκες του πελάτη και η συνεχής προσπάθεια για βελτίωση σε κάθε τομέα, αποδεικνύουν ότι η COSMOTE ξέρει να προσαρμόζεται και να αποδίδει σε όλες τις συνθήκες. Το 2013, παρά τις πιέσεις από το περιβάλλον και τον ισχυρό ανταγωνισμό στην Ελλάδα, τη Ρουμανία και την Αλβανία, ο Όμιλος COSMOTE πέτυχε να διατηρήσει τη θέση του στις αγορές όπου δραστηριοποιείται. Το 2013, ο κύκλος εργασιών του Ομίλου COSMOTE διαμορφώθηκε σε 2,1 δις ευρώ περίπου και η κερδοφορία EBITDA ανήλθε σε 755,9 εκατ. ευρώ. Εταιρική υπευθυνότητα Με πυλώνες το περιβάλλον, την κοινωνία, τους εργαζομένους και την αγορά, η COSMOTE υλοποιεί ένα από τα σημαντικότερα και πιο ολοκληρωμένα προγράμματα εταιρικής υπευθυνότητας στην Ελλάδα. Καθώς η εταιρική υπευθυνότητα βρίσκεται στο επίκεντρο της λειτουργίας του Ομίλου, αντίστοιχα προγράμματα υλοποιούν όλες οι θυγατρικές της COSMOTE στη νοτιοανατολική Ευρώπη, ανταποδίδοντας με έμπρακτο τρόπο την εμπιστοσύνη εκατομμυρίων πολιτών. Ο κόσμος μας, εσύ Το brand COSMOTE είναι Νο1 στην αγορά και στην καρδιά των συνδρομητών. Όχι τυχαία. Το μεγαλύτερο στοίχημα για την εταιρεία είναι να κερδίζει, αλλά και να διατηρεί την εμπιστοσύνη των πελατών της. Γι’ αυτό η COSMOTE βάζει τον πελάτη στο επίκεντρο κάθε δραστηριότητας. Με επίκεντρο την ικανοποίηση του πελάτη και με την ενεργό συνδρομή όλων των ανθρώπων της, η COSMOTE «επιστρέφει» την εμπιστοσύνη των συνδρομητών της και συνεχίζει τη σταθερή της πορεία με όραμα και ξεκάθαρη στρατηγική. Η υπόσχεσή της: «Ο κόσμος μας, εσύ». Περισσότερες πληροφορίες στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.cosmote.gr. Ε ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΕΣ Του Γιάννη Τριήρη 28 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Η «δίκαιη» κούπα του Πυθαγόρα O ΠΥΘΑΓΌΡΑΣ ΥΠΉΡΞΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΣ ΈΛΛΗΝΑΣ ΦΙΛΌΣΟΦΟΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΌΣ. ΜΕΤΑΞΎ ΤΩΝ ΠΟΛΎ ΜΕΓΆΛΩΝ ΕΠΙΤΕΥΓΜΆΤΩΝ ΤΟΥ ΉΤΑΝ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΆΛΥΨΗ ΜΙΑΣ ΚΟΎΠΑΣ, ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΑΝΆ ΤΙΣ ΧΙΛΙΕΤΊΕΣ ΓΝΩΣΤΉ ΩΣ Η «ΚΟΎΠΑ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΌΡΑ» Ή Η «ΔΊΚΑΙΗ ΚΟΎΠΑ». Δ εν ήταν τίποτε περισσότερο από μια πήλινη κούπα που όταν γεμιζόταν –συνήθως με κρασί– πάνω από μια γραμμή, ένα όριο, που είχε στο εσωτερικό της, ως δια μαγείας άδειαζε. Επρόκειτο για απλή εφαρμογή των νόμων της Φυσικής, καθώς μέσα στην κούπα υπήρχε μια στήλη που έκρυβε έναν εσωτερικό σωλήνα και η οποία συνδεόταν με μία κρυφή οπή στη βάση της. Έτσι όταν το κρασί υπερέβαινε τη γραμμή –το όριο– που βρισκόταν στο εσωτερικό της κούπας, τότε μέσω της στήλης και του σωλήνα που περιείχε, έφτανε στην κρυφή οπή και άδειαζε. Και μάλιστα άδειαζε τελείως, και όχι μόνο το κρασί που περνούσε τη γραμμή, επειδή τα μόρια του υγρού παρασύρουν το ένα το άλλο. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος και μαθηματικός εφηύρε αυτή την κούπα για να καταδείξει στους συμπολίτες του ότι ποτέ δεν πρέπει να ξεπερνούν τα όρια, γιατί τότε θα τα χάσουν όλα. Μια ακόμα αρχαιοελληνική διδαχή που φαίνεται ότι δεν γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, αλλά δυστυχώς –και αν τη γνωρίζουν– δεν τη λαμβάνουν υπόψη τους και οι δικοί μας πολιτικοί ταγοί. Γιατί τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια Ευρώπη να φέρεται άκρως εχθρικά στην Ελλάδα, να μη θέλει να τη βοηθήσει παρά μόνο να την τιμωρήσει, επιβάλλοντας πολιτικές εξουθενωτικής λιτότητας που έχουν αποσαθρώσει τον κοινωνικό ιστό της χώρας μας και παράλληλα δεν έχουν επιφέρει ουδεμία βελτίωση των οικονομικών της δεικτών. Γιατί δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι μπήκαμε στα προγράμματα «διάσωσης» με χρέος 125% του Α.Ε.Π. και σήμερα έχουμε χρέος 175% του Α.Ε.Π., με ανεργία λίγο πάνω από το 10% και σήμερα έχουμε λίγο κάτω από το 30%, με Α.Ε.Π. πάνω από 230 δις ευρώ και σήμερα έχουμε κάτω από 180 δις ευρώ. Αυτή η Ευρώπη, λοιπόν, η Ευρώπη της Γερμανίας, έχει γεμίσει τη «δίκαιη κούπα» με θανατηφόρες δόσεις σκληρών μέτρων, πάνω από την κόκκινη γραμμή. Και είναι βέβαιο ότι πολύ γρήγορα η κούπα θα λειτουργήσει και θα αδειάσει. Η «κούπα» δεν αντέχει άλλο δηλητήριο. Και οι Ευρωπαίοι θα χάσουν τα πάντα από την Ελλάδα. Και βέβαια το ίδιο θα συμβεί και με την ελληνική κυβέρνηση, αν δεν καταφέρει να τους συγκρατήσει πείθοντάς τους ότι ο ελληνικός λαός δεν αντέχει σε καμία περίπτωση άλλα βάρη. Αυτό πρέπει να πράξει. Να πείσει τους Ευρωπαίους να σταματήσουν να επιβάλλουν δυσβάστακτα μέτρα. Να ορθώσει ανάστημα και να απαιτήσει από τους εταίρους μας να μπει ένα τέλος στη λιτότητα. Γιατί διαφορετικά η κούπα του Πυθαγόρα θα γεμίσει πάνω από τη γραμμή και θα μοιραία θα αδειάσει, με αποτέλεσμα όλα όσα έχουν κατακτηθεί, με τις θυσίες του ελληνικού λαού όπως παραδέχεται η κυβέρνηση, να χαθούν οριστικά. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 29 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Tου Θωμά Κατσαδούρου Προτάσεις πολιτικών για τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις από τους επιχειρηματικούς φορείς και την Ομάδα Δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ΣΤΗ ΣΎΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΆΣΕΩΝ ΕΛΉΦΘΗΣΑΝ ΥΠΌΨΗ ΤΌΣΟ ΟΙ ΑΠΌΨΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΌΝΤΩΝ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΊΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ, ΌΣΟ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΈΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΈΤΡΑ ΤΟΥ SMALL BUSINESS ACT (SBA) ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ, ΏΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΑΠΟΚΛΊΣΕΙΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ. 30 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Μ ε αφορμή τη στρατηγική «Νέο μοντέλο ανάπτυξης – Ελλάδα 2021» που παρουσίασε η ελληνική κυβέρνηση, προτείνοντας συγκεκριμένες δράσεις σχετικές με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (Μ.Μ.Ε.), οι φορείς εκπροσώπησης των Μ.Μ.Ε. (Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος, Γ.Σ.Ε.Β.Ε.E., Ε.Σ.Ε.Ε., Σ.Ε.Τ.Ε.), σε συνεργασία με την Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα (Task Force Greece) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαμόρφωσαν έκθεση προτάσεων και συγκεκριμένων πολιτικών σχετικά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων των επιχειρήσεων αυτών. Η διαμόρφωση του κειμένου ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2013 και ολοκληρώθηκε πριν από το καλοκαίρι, με σκοπό να παρουσιαστεί πρώτα στην ελληνική κυβέρνηση και κατόπιν σε δημόσια εκδήλωση στις 23 Σεπτεμβρίου. Στη σύνταξη των προτάσεων ελήφθησαν υπόψη τόσο οι απόψεις των παραγόντων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όσο και οι πολιτικές και τα μέτρα του Small Business Act (SBA) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να μην υπάρχουν αποκλίσεις από την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Το κείμενο δεν καλύπτει καθαρά τομεακές πολιτικές (εκτός από τον τουρισμό, λόγω του ότι ο Σ.Ε.Τ.Ε. είναι κοινωνικός εταίρος) και η επιλογή των προτάσεών του έγινε με γνώμονα τον οριζόντιο χαρακτήρα τους, την αποτελεσματικότητα του κάθε μέτρου και τη δυνατότητα υλοποίησης άμεσα ή μεσοπρόθεσμα. Οι προτάσεις διακρίνονται σε τρείς άξονες: φορικά με αυτό δεν είναι ικανοποιητικό, πράγμα που σημαίνει πως διαπιστώθηκαν αποκλίσεις ή/και κενά πολιτικής συγκριτικά με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Εξαιτίας αυτής της διαπίστωσης, το κείμενο επισημαίνει πως επιβάλλεται ο σχεδιασμός μιας συγκροτημένης πολιτικής στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα και γι’ αυτό προτείνει αναλυτικές παρεμβάσεις σε τρία επίπεδα: 1) στο βασικό στρατηγικό στόχο σχεδιασμού της πολιτικής Μ.Μ.Ε., 2) στη δημιουργία μακροχρόνιων υποδομών σχεδιασμού, εφαρμογής και παρακολούθησης της πολιτικής Μ.Μ.Ε., 3) στην εξειδίκευση των μέτρων πολιτικής για τις Μ.Μ.Ε. ανά θεματική (κλαδική) ενότητα. Το καθένα από τα παραπάνω επίπεδα περιέχει προτάσεις εξειδικευμένων πολιτικών για την υλοποίησή τους, οι οποίες παρουσιάζονται αναλυτικά στο κείμενο. Ενδεικτικά, μερικές από αυτές αναφέρονται στον έλεγχο του παραεμπορίου, στην αναβάθμιση των τοπικών αγορών, στις εμπορικές μισθώσεις, στον έλεγχο ολιγοπωλιακών καταστάσεων στην αγορά, στον τρόπο διαμόρφωσης τιμών, στη δημιουργία Κέντρων Εξυπηρέτησης Επιχειρήσεων, στις αδειοδοτήσεις και στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, στη δημιουργία δράσεων συμβουλευτικής επιχειρήσεων, στην ανάπτυξη επαγγελματικών προγραμμάτων, στη στήριξη της εξωστρέφειας, στην αντιμετώπιση του ασφαλιστικού προβλήματος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στη χρηματοδότησή τους, και πολλά άλλα. Όπως προαναφέρθηκε, στο κείμενο υπάρχει χωριστό τμήμα με τις προτάσεις που αφορούν τον τομέα του τουρισμού, ενώ στο τέλος του παρουσιάζεται πίνακας προτεραιότητας δράσεων, με βάση την αμεσότητα του κάθε θέματος, σύμφωνα με τις προτάσεις των φορέων. Η αναλυτική παρουσίαση των προτάσεων θα γίνει σε ανοικτή εκδήλωση στις 23 Σεπτεμβρίου, ώρα 10 π.μ., στην αίθουσα Καρατζά της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (Αιόλου 82-84), με ομιλίες του υπουργού Ανάπτυξης κου Ν. Δένδια, του επικεφαλής της Task Force κου Χ. Ράιχενμπαχ, των προέδρων Ε.Β.Ε.Α./Κ.Ε.Ε., Γ.Σ.Ε.Β.Ε.E., Ε.Σ.Ε.Ε. και Σ.Ε.Τ.Ε., ενώ θα παρευρεθεί και η αρμόδια για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις γενική διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει παρουσίαση ανά τομέα και συζήτηση των συμπερασμάτων. Δηλώσεις συμμετοχής μπορούν να γίνονται στη διεύθυνση [email protected]. α) θέματα επιχειρηματικού περιβάλλοντος: φορολογία, ανταγωνισμός, γραφειοκρατία, β) δομές υποστήριξης της επιχειρηματικότητας, γ) μείζονα θέματα γενικότερης πολιτικής: ασφαλιστικό, υποδομές, πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Στην αρχή της έκθεσης υπάρχει εκτενής παρουσίαση των συγκριτικών μελετών και συμπερασμάτων του SBA για την Ελλάδα, με επισήμανση της διαπίστωσης πως, συνολικά, το προφίλ της χώρας αναανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 31 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου Εν αναμονή σοβαρών αποφάσεων ΤΗΝ ΈΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΤΡΌΙΚΑΣ ΣΤΑ ΤΈΛΗ ΤΟΥ ΜΉΝΑ ΑΝΑΜΈΝΕΙ Η ΚΥΒΈΡΝΗΣΗ, ΠΡΟΚΕΙΜΈΝΟΥ ΝΑ ΘΈΣΕΙ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΠΡΏΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΏΝ ΕΛΑΦΡΎΝΣΕΩΝ, ΕΠΙΔΙΏΚΟΝΤΑΣ ΠΑΡΆΛΛΗΛΑ ΤΗΝ ΕΞΟΜΆΛΥΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΎ ΚΛΊΜΑΤΟΣ ΏΣΤΕ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΧΘΟΎΝ ΟΙ ΠΡΌΩΡΕΣ ΕΚΛΟΓΈΣ, ΟΙ ΟΠΟΊΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΊΖΟΝΤΑΙ «ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΑΥΤΟΚΤΟΝΊΑ» ΑΠΌ ΤΟΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΌ. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, από την πλευρά του, κινούμενος στο αντίθετο άκρο θεωρεί επιβεβλημένες τις εκλογές και τη ριζική αλλαγή της ασκούμενης οικονομικής στρατηγικής, προτάσσοντας ως αναγκαιότητα την άνευ διαπραγμάτευσης άμεση έξοδο της χώρας από την τρόικα και το μνημόνιο. Το ρευστό περιβάλλον εντός κι εκτός Ελλάδας δεν επιτρέπει εφησυχασμούς. Οι πρόσφατες συνομιλίες στο Παρίσι κατέδειξαν ότι, ναι μεν η πορεία των οικονομικών δεικτών διαγράφεται θετική, όμως η συνεχιζόμενη λιτότητα έχει πρόσθετες παρενέργειες στην πραγματική οικονομία και τα νοικοκυριά. Όχι τυχαία, λίγες ώρες μετά την ομιλία του πρωθυπουργού στη Δ.Ε.Θ., οι New York Times επεσήμαναν ότι οι εξαγγελίες δεν έχουν εγκριθεί από τους δανειστές, ενώ νωρίτερα διεσπάρη η φήμη περί επικείμενης συνάντησης των τροϊκανών το Νοέμβριο, με πρωτοβουλία του Δ.Ν.Τ., όπου θα καθοριστεί το πλαίσιο διαχείρισης του ελληνικού χρέους, χωρίς τη συμμετοχή της Αθήνας. Η ελληνική πλευρά διέψευσε αμέσως τους ισχυρισμούς αυτούς, λέγοντας ότι α) καμία απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί ερήμην της και β) ότι το Δ.Ν.Τ. δεν έχει εμπλοκή στο ζήτημα του χρέους και πως τα δάνεια προς το Ταμείο θα αποπληρωθούν κανονικά έως το 2018. Ωστόσο, οι νέες «παρεμβάσεις» διεθνώς δείχνουν 32 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 πως ακόμα και αν οι προσπάθειες της κυβέρνησης είναι συγκροτημένες και υπολογισμένες, η υλοποίησή τους εξαρτάται από τις διαθέσεις της τρόικας. Ακόμα, η εξαιρετικά δυσμενής συγκυρία, όπως καταγράφηκε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, δύναται να αλλάξει ανά πάσα στιγμή την «ατζέντα», εξαιτίας των πολεμικών συγκρούσεων στην ευρύτερη περιφέρεια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Εκλογές Υπό αυτό το πρίσμα, οι επόμενες εβδομάδες θεωρούνται καθοριστικές των εξελίξεων έως το Μάρτιο, οπότε θα πραγματοποιηθεί η εκλογή του προέδρου της Δημοκρατίας. Ο κ. Σαμαράς εκτιμά δημοσίως ότι θα καταφέρει να συγκεντρώσει τις απαιτούμενες 180 ψήφους για τον Π.τ.Δ. και ο κ. Τσίπρας βεβαιώνει ότι δεν θα ψηφίσει κανέναν, αποσκοπώντας να στηθούν κάλπες πριν από το χειμώνα. Στις μετρήσεις των τελευταίων εβδομάδων ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. φαίνεται ότι διαθέτει διαφορά άνω των 5 μονάδων από τη Ν.Δ., ωστόσο απέχει παρασάγγας από την αυτοδυναμία, ενώ τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δημοσκοπήσεων δείχνουν ότι η εναλλακτική του πρόταση δεν είναι πειστική. Κοντολογίς, αν στηθούν κάλπες, το πιο πιθανό είναι να ξαναστηθούν, εκτός αν το πρώτο κόμμα επιτύχει τις κατάλληλες συμμαχίες, με δεδομένο ότι το πείραμα της συγκυβέρνησης μετρά ήδη 27 μήνες ζωής. Επίσης δεν πρέπει να παρακάμπτεται το ιστορικό προηγούμενο του 2009, όταν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κέρδισε τις ευρωεκλογές με διαφορά 4,7 μονάδων από τη Ν.Δ. κι ενώ άπαντες οι δημοσκόποι θεωρούσαν δύσκολη την εξασφάλιση της αυτοδυναμίας, τελικώς ο Γιώργος Παπανδρέου υπερδιπλασίασε τη διαφορά του από τον Κώστα Καραμανλή, λαμβάνοντας ισχυρότατη εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Η πιθανότητα συνεχών εκλογικών αναμετρήσεων πάντως είναι το πιο ρεαλιστικό σενάριο, λόγω των συγκρουσιακών σχέσεων που υπάρχουν μεταξύ των περισσότερων κομμάτων και της αδυναμίας των ηγεσιών τους να συσπειρώσουν τους βουλευτές και τις παραταξιακές τους βάσεις. Πρόσωπα - τακτικές Όσον αφορά τα πρόσωπα που φέρονται εσχάτως ως πιθανοί διάδοχοι του Κάρολου Παπούλια, το όνομα του προέδρου της ΔΗΜ.ΑΡ. Φώτη Κουβέλη περνά σε δεύτερη μοίρα, με τους περισσότερους πολιτικούς αναλυτές να υποστηρίζουν ότι η υποψηφιότητά του «κάηκε» επειδή τέθηκε νωρίς. Πλέον ακούγονται περισσότερο τα ονόματα του πρώην πρωθυπουργού Παναγιώτη Πικραμμένου, του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρου Ρακιντζή, του πρώην προέδρου του ΣΥΝ Νίκου Κωνσταντόπουλου και φυσικά των Κώστα Καραμανλή και Κώστα Σημίτη. Ο πρώτος έχει απορρίψει οποιαδήποτε τέτοια συζήτηση, σε αντίθεση με τον δεύτερο, που συζητά και με τους δύο πόλους του πολιτικού συστήματος. Άλλωστε τούτο φάνηκε εμμέσως στην τελευταία ομιλία του κ. Σημίτη στις 3 Σεπτεμβρίου στο Ζάππειο, όπου απέφυγε να καταφερθεί εναντίον της Ν.Δ., περιορίζοντας τα βέλη της έντονης κριτικής του στον Γ. Παπανδρέου. Ιδιαίτερη σημασία στην εκλογή του Π.τ.Δ. έχει η στάση των ανεξάρτητων βουλευτών και των κοινοβουλευτικών τάσεων εντός των κομμάτων. Προς το παρόν, οι περίπου μισοί βουλευτές της ΔΗΜ.ΑΡ. συντάσσονται με τη «γραμμή» ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και Κ.Κ.Ε. ότι δεν πρόκειται να υποστηρίξουν κανέναν υποψήφιο πρόεδρο. Ανάλογα κινούνται και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες (ΑΝ.ΕΛ.) του κ. Καμμένου, παρά το γεγονός ότι ο κ. Καμμένος το Μάιο του 2012 είχε προτείνει ως υπηρεσιακό πρωθυπουργό τον Π. Πικραμμένο και το αίτημά του έγινε διακομματικώς αποδεκτό. Η γενική προσέγγιση ότι «κανείς βουλευτής δεν θέλει πρόωρες εκλογές, αφού γνωρίζει ότι δεν θα επανεκλεγεί και κυρίως οι διαγραφέντες και οι ανεξάρτητοι» απηχεί εν μέρει την πραγματικότητα και αφορά την κοινοβουλευτική βάση. Ο κ. Σαμαράς δεν λησμονεί το καλοκαίρι του 2011, όταν ο Γ. Παπανδρέου αναίρεσε τις προθέσεις παραίτησής του από το πρωθυπουργικό αξίωμα και έμεινε στο Μαξίμου για 5 μήνες ακόμη, με αποτέλεσμα να «εκδιωχθεί» από τους διεθνείς δανειστές σε εκείνη τη συνάντηση των Καννών. Η μεταβατική κυβέρνηση Παπαδήμου που προέκυψε, κατάφερε καθοριστικό πλήγμα στην αξιοπιστία του πολιτικού προσωπικού της χώρας, με αποτέλεσμα τις ισχνές πλειοψηφίες και τη συνεχή πίεση προς τη διενέργεια εκλογών. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 33 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Του Χρήστου Κολώνα Προτάσεις του Υ.Π.Ε.Κ.Α. για την περίπτωση έλλειψης φυσικού αερίου ΠΡΌΤΑΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΊΑ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕΊ Η ΈΛΛΕΙΨΗ ΦΥΣΙΚΟΎ ΑΕΡΊΟΥ ΣΤΗΝ Ε.Ε. ΣΕ ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΠΟΥ Η ΚΡΊΣΗ ΣΤΙΣ ΣΧΈΣΕΙΣ ΡΩΣΊΑΣ-ΟΥΚΡΑΝΊΑΣ ΕΠΗΡΕΆΣΕΙ ΤΗΝ ΤΡΟΦΟΔΟΣΊΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΏΝ ΜΕΛΏΝ, ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΕ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ ΕΠΙΤΡΟΠΉ Ο ΥΠΟΥΡΓΌΣ Π.Ε.Κ.Α. ΓΙΆΝΝΗΣ ΜΑΝΙΆΤΗΣ. 34 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Σ υγκεκριμένα, ο κ. Μανιάτης προτείνει να δημιουργηθεί «Συντονιστικός Μηχανισμός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) έκτακτης ανάγκης», υπό την εποπτεία της Ομάδας Συντονισμού για το Φυσικό Αέριο (Gas Coordination Group), με στόχο την κατά προτεραιότητα παράδοση πλεοναζουσών ποσοτήτων Υ.Φ.Α. στις πλέον πληττόμενες αγορές της Ευρώπης, αντί για άλλους προορισμούς. «Η δημιουργία του θα επιτρέψει στα κράτη μέλη, στην Επιτροπή και στις επιχειρήσεις του τομέα του φυσικού αερίου να αναλάβουν, σε συνθήκες στενής συνεργασίας, τις κοινές τους ευθύνες για την εξασφάλιση της παροχής φυσικού αερίου όπως περιγράφονται από την οδηγία 994/2010 και στο πνεύμα της αλληλεγγύης που θεμελιώνει», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μανιάτης. Η ελληνική πρωτοβουλία προτείνει τη δημιουργία ενός μηχανισμού, υπό την εποπτεία όλων των εμπλεκόμενων μερών (Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκπρόσωπων υπουργείων, εκπρόσωπων ρυθμιστικών αρχών, διαχειριστών υποδομών, εμπόρων, προμηθευτών με διαχειριστικό ρόλο και εξουσίες ως προς τη διαχείριση της κρίσης), που θα επιτρέψει τον ενιαίο συντονισμό της αγοράς LNG από πλευράς Ευρώπης, με στόχο να καταμεριστούν και δρομολογηθούν τα φορτία LNG προς τα κράτη μέλη που τα έχουν περισσότερο ανάγκη στο ενεργειακό τους ισοζύγιο. Ο μηχανισμός θα λειτουργεί μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας πληροφόρησης και συναλλαγής, όπου θα καταγράφονται τα φορτία LNG από πλευράς ευρωπαϊκών χωρών και προμηθευτών, οι τιμές τους και οι αντίστοιχες συναλλαγές και δρομολογήσεις φορτίων LNG προς άλλα κράτη μέλη που τα έχουν ανάγκη. Έτσι, μπορούν να προβλεφθούν και χρηματοδοτήσεις από τα ευρωπαϊκά ταμεία πιστώσεων προς κράτη μέλη των οποίων οι εταιρείες έχουν αποδεδειγμένα υποστεί οικονομικές απώλειες από την πώληση φορτίων LNG σε εταιρείες άλλων κρατών μελών. Ο προτεινόμενος μηχανισμός θα μπορεί να ενεργοποιείται ώστε να αντιμετωπίζει στην πράξη τις κρίσεις ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, είτε αυτές είναι εκτεταμένες, είτε αφορούν μικρότερες ευρωπαϊκές περιφέρειες (π.χ. Βαλκάνια). Σημειώνεται πως σε αντίστοιχη κρίση, το 2009, η Ελλάδα μπόρεσε να τροφοδοτήσει με φυσικό αέριο τη Βουλγαρία για λίγες ημέρες, γεγονός που μνημονεύεται ακόμη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και θεωρείται κλασσικό παράδειγμα κοινοτικής αλληλεγγύης. Σύμφωνα με την πρόταση του Υ.Π.Ε.Κ.Α. «μέσα στο πλαίσιο των stress-test ή ακόμα και σε μία μονιμότερη βάση, η Επιτροπή ή η Ομάδα Συντονισμού για το Φυσικό Αέριο θα πρέπει να ζητούν από κάθε κράτος μέλος, για μία περίοδο που αρχίζει από τον Οκτώβριο και λήγει το Φεβρουάριο του επομένου έτους, μια δυναμική κατάσταση θεμάτων που θα περιλαμβάνει τα εξής: • Εξασφαλισμένες και πιθανές παραδόσεις Υ.Φ.Α. κατά τη διάρκεια των επομένων έξι μηνών. • Αναμενόμενο πλεόνασμα Υ.Φ.Α. που θα μπορούσε να εξαχθεί σε άλλα κράτη μέλη. • Αναμενόμενο έλλειμμα Υ.Φ.Α. κατά τη διάρκεια των έξι επομένων μηνών σε περίπτωση προειδοποίησης-συναγερμού για εκδήλωση κρίσης ή σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης λόγω εκδήλωσης κρίσης. »Ο μηχανισμός θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει προβλέψεις οι οποίες θα εξασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα ποσοτήτων Υ.Φ.Α. έκτακτης ανάγκης και τις αντίστοιχες εγγυήσεις που είναι απαραίτητες, κατά περίπτωση, ώστε να υποστηρίζεται η δυνατότητα προμήθειας από όσους πάροχους ή πελάτες πλήττονται περισσότερο από μία σοβαρή διαταραχή της παροχής. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 35 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ »Ως δεύτερο βήμα εφαρμογής θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα “Φορτίου Υ.Φ.Α. Έκτακτης Ανάγκης”, το οποίο θα λειτουργήσει υπό την ευθύνη ενός κοινά αποδεκτού οργανισμού (π.χ. Gas LNG Europe) και θα επιβλέπεται από την Ομάδα Συντονισμού για το Φυσικό Αέριο σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες των εμπλεκομένων κρατών μελών». Σήμερα η Ευρώπη καλύπτει το 35%-40% των αναγκών της σε φυσικό αέριο με εισαγωγές από τη Ρωσία, μέσω διαφόρων αγωγών, ενώ σε μερικές περιπτώσεις κράτη μέλη, όπως η Βουλγαρία για παράδειγμα, εξαρτώνται κατά 100% από το ρώσικο φυσικό αέριο. Στην Ελλάδα, το 60% του φυσικού αερίου που διακινεί η Δ.ΕΠ.Α. έρχεται μέσω της Ουκρανίας, ενώ εκτός από την Ελλάδα μέσω Ουκρανίας τροφοδοτείται με φυσικό αέριο σχεδόν η μισή Ευρώπη: Αυστρία, Ουγγαρία, Τσεχία, Βουλγαρία, Σλοβενία, καθώς και Μαυροβούνιο, Βοσνία, Σερβία, Μολδαβία. Οι αντίστοιχες εγκαταστάσεις εισαγωγής LNG στην υπόλοιπη Ευρώπη, ακόμα και αν επαρκούσαν για την εισαγωγή LNG με προορισμό τα Βαλκάνια, δεν θα ήταν δυνατό να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό, καθώς δεν υπάρχουν επαρκείς διασυνδετήριοι αγωγοί μεταφοράς, οι οποίοι θα μπορούσαν να μεταφέρουν αυτές τις ποσότητες στα Βαλκάνια. Όπως γίνεται αντιληπτό, το ενδεχόμενο μιας μακράς διακοπής του ρώσικου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη –διακοπής ακόμα μεγαλύτερης από αυτήν του 2009 που διήρκεσε δύο εβδομάδες– είναι πιθανό, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στον ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας, αλλά και όλης της Ευρώπης. Σε μια τέτοια περίπτωση η Ελλάδα, μέσω της Δ.ΕΠ.Α. και των λοιπών προμηθευτών που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, αλλά και οι άλλοι Ευρωπαίοι εταίροι, μέσω των αντίστοιχων εταιρειών, θα πρέπει να αναζητήσουν, κατά μόνας, πιθανόν για μεγάλο χρονικό διάστημα, φορτία LNG και άλλες πηγές τροφοδοσίας. Αυτό θα δημιουργήσει ταυτόχρονη ζήτηση από όλη την Ευρώπη και μεγάλη άνοδο των τιμών, δηλαδή ραγδαία αύξηση του ενεργειακού κόστους, που αποτελεί διαχρονικά το μεγαλύτερο κίν36 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 δυνο για την οικονομία και με αμφίβολο αποτέλεσμα εύρεσης φορτίων LNG ικανών να αντισταθμίσουν την έλλειψη του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών, αφού η κάθε χώρα έχει διαφορετικές επιπτώσεις στο ενεργειακό της ισοζύγιο από την έλλειψη του ρωσικού φυσικού αερίου, διαφορετικές διασφαλισμένες ποσότητες LNG μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων προμήθειας, ενώ πολλές χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Σλοβακία και άλλες, δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις LNG. Παράλληλα, χώρες που παραδοσιακά κατέχουν μεγάλα μερίδια και συμβολαιοποιημένες ποσότητες στην αγορά LNG, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, θα έχουν από μέτριες έως μηδενικές επιπτώσεις στο ενεργειακό τους ισοζύγιο από την έλλειψη του ρωσικού φυσικού αερίου. Ένα σημαντικό πρόβλημα που υπάρχει για την προμήθεια του LNG στην Ε.Ε. γενικότερα, είναι οι μεγάλες ποσότητες τις οποίες καταναλώνουν οι χώρες της Ασίας, ιδιαίτερα της Άπω Ανατολής, με προεξάρχουσα την Ιαπωνία. Οι ανάγκες των χωρών αυτών έχουν οδηγήσει τις τιμές του LNG σε επίπεδα πολύ υψηλότερα εκείνων του φυσικού αερίου σε Η.Π.Α. και Ε.Ε. Αυτό ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα ποσότητες LNG που θα μπορούσαν να είναι διαθέσιμες για την Ε.Ε. (και φυσικά την περιοχή μας) σε περίπτωση διακοπής του ρωσικού φυσικού αερίου, αντί να οδεύσουν προς τις αγορές της Ε.Ε., να οδεύσουν, τελικά, προς τις αγορές της Ασίας. Σημειώνεται ότι οι παρούσες οικονομικές συγκυρίες και οι υφιστάμενες τιμές του LNG στη spot αγορά (άμεσης παράδοσης), στην οποία θα στραφούν τα περισσότερα κράτη μέλη για να αναζητήσουν φορτία LNG, σε αντιδιαστολή με το ό,τι συνέβαινε το 2009, είναι ήδη υψηλές. Υπάρχει, λοιπόν, ενδεχόμενο να παρατηρηθούν και περιπτώσεις όπου κράτη μέλη θα βρεθούν σε πλήρες αδιέξοδο ενεργειακά από την έλλειψη ρώσικου φυσικού αερίου σε περίπτωση μακράς διακοπής των παραδόσεων μέσω Ουκρανίας, ενώ ταυτόχρονα ευρωπαϊκά φορτία LNG από άλλες χώρες, κράτη μέλη, ευρισκόμενα σε περίσσεια στο ενεργειακό τους ισοζύγιο να πωλούνται στην Ασία σε καλές τιμές. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ο Της Άννας Διανά WORLD ECONOMIC FORUM Η βελτίωση της ελληνικής οικονομίας ανεβάζει κατά δέκα θέσεις την ανταγωνιστικότητα της χώρας στην παγκόσμια κατάταξη ΑΡΓΆ ΑΛΛΆ ΣΤΑΘΕΡΆ Η ΕΛΛΆΔΑ ΑΝΕΒΑΊΝΕΙ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΚΑΤΆΤΑΞΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΌΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΧΩΡΏΝ ΑΠΌ ΤΟ ΠΑΓΚΌΣΜΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ ΦΌΡΟΥΜ, ΌΠΟΥ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ ΛΌΓΩ ΚΡΊΣΗΣ ΒΡΈΘΗΚΕ ΜΙΑ ΑΝΆΣΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΊΕΣ ΘΈΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΩΡΏΝ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΈΧΟΥΝ. Η βελτίωση που σημείωσε η χώρα στους περισσότερους από τους επιμέρους 12 δείκτες που αξιολογεί το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum, WOF) αντανακλάται στην αναρρίχηση της Ελλάδας κατά δέκα θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας και συγκεκριμένα στην 81η θέση μεταξύ 144 χωρών για την περίοδο 2013-2014. Οι δείκτες αυτοί αφορούν τους θεσμούς, τις υποδομές, το μακροοικονομικό περιβάλλον, την υγεία και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, την ανώτερη εκπαίδευση και την επαγγελματική εκπαίδευση, την αποτελεσματικότητα των αγορών προϊόντων, την αποτελεσματικότητα της αγοράς εργασίας, την εξέλιξη της χρηματοπιστωτικής αγοράς, την τεχνολογική ετοιμότητα, το μέγεθος της αγοράς, το ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 37 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ γνωστικό επίπεδο των επιχειρήσεων και την καινοτομία. Όπως όμως αναφέρεται στην έκθεση του WOF, για να συνεχιστεί η ανοδική πορεία θα πρέπει να συνεχιστούν και οι μεταρρυθμίσεις, η βελτίωση των επιμέρους δεικτών. Η κατάταξη της Ελλάδας όσον αφορά τους 12 δείκτες και οι μεταβολές που σημειώνονται σε σχέση με την περυσινή έκθεση είναι οι εξής: - Στους θεσμούς σημειώνεται άνοδος στην 85η θέση από την 103η θέση (η σύγκριση για την περυσινή περίοδο γίνεται μεταξύ 148 χωρών). - Στις υποδομές η Ελλάδα ανεβαίνει στην 36η από την 38η θέση. - Στο μακροοικονομικό περιβάλλον σημειώθηκε άνοδος στην 135η θέση από την 147η θέση. Η άνοδος αυτή οφείλεται στη μεγάλη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας στο 2,6% του Α.Ε.Π. από 6,4%, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να ανεβεί η Ελλάδα στην 66η θέση όσον αφορά το ισοζύγιο του προϋπολογισμού τής γενικής κυβέρνησης, από την 130η θέση πέρυσι. Όσον αφορά το δημόσιο χρέος, η Ελλάδα βρίσκεται στην 142η θέση από την 147η θέση πέρυσι. - Στην υγεία και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, η Ελλάδα υποχώρησε στην 41η 38 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 θέση από την 35η θέση, αλλά εξακολουθεί να έχει στον τομέα αυτό την καλύτερη επίδοση μεταξύ των 12 δεκτών. - Στην ανώτερη (δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση) και την επαγγελματική εκπαίδευση, η Ελλάδα υποχώρησε στην 44η θέση από την 41η θέση. - Σχετικά με την αποτελεσματικότητα της αγοράς προϊόντων, σημειώθηκε μεγάλη άνοδος στην 85η από την 108η θέση. - Άνοδος στην 118η από την 127η θέση καταγράφηκε και στην αποτελεσματικότητα της αγοράς εργασίας. - Ως προς τη χρηματοπιστωτική αγορά, καταγράφηκε άνοδος στην 130η από την 138η θέση, με την Ελλάδα, όμως, να έχει στον τομέα αυτό τη δεύτερη χειρότερη επίδοση (μετά το μακροοικονομικό περιβάλλον) μεταξύ των 12 δεικτών. - Στον τομέα της τεχνολογικής ετοιμότητας, η χώρα διατήρησε την 39η θέση που είχε και πέρυσι. - Όσον αφορά το μέγεθος της αγοράς, σημειώθηκε μικρή υποχώρηση στην 49η από την 47η θέση. - Στο δείκτη του γνωστικού επιπέδου των επιχειρήσεων, καταγράφηκε άνοδος στην 74η από την 83η θέση. - Στην καινοτομία, σημειώθηκε επίσης άνοδος στην 79η θέση από την 87η θέση. Στο «έντονο ενδιαφέρον» επενδυτών για την Ελλάδα αναφέρονται και πρόσφατα δημοσιεύματα στον ξένο Τύπο, όπως αυτό της The Wall Street Journal που κάνει λόγο για επενδυτικό ενδιαφέρον κυρίως στον τομέα των ακινήτων και του τουρισμού. Μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά στη δημιουργία «πολυτελών ξενοδοχείων» στην Αθήνα και στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, σημειώνοντας ότι «μετά από πολλά και δύσκολα χρόνια, ο τουρισμός στην Ελλάδα βρίσκεται σε ανοδική τροχιά, προσελκύοντας εφέτος το καλοκαίρι μεγάλο μέρος του διεθνούς τζετ σετ». Όπως επισημαίνεται, «η προσέλκυση υψηλού επιπέδου τουριστών δίνει κίνητρα στους επενδυτές να δραστηριοποιηθούν στον τομέα των πολυτελών ξενοδοχείων, όπως έδειξε και το πρόσφατο έντονο ενδιαφέρον για τον Αστέρα Βουλιαγμένης και το Amanzoe». Σε άλλο δημοσίευμα γίνεται αναφορά στην αξιοποίηση του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό, σημειώνοντας ότι «το μεγαλεπήβολο σχέδιο ύψους 8 δις ευρώ προβλέπει τη δημιουργία ξενοδοχείων, πολυτελών κατοικιών, γραφείων, εμπορικών κέντρων, μαρίνας, ενυδρείου και ενός γιγαντιαίου πάρκου». Ιδιαίτερη μνεία ωστόσο γίνεται και «στα γραφειοκρατικά προβλήματα που παρεμποδίζουν την έναρξη των εργασιών και δημιουργούν αβεβαιότητα για την πορεία ολοκλήρωσης των έργων». Τόσο η έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, όσο και το δημοσίευμα της The Wall Street Journal καταδεικνύουν ότι η πολιτική της κυβέρνησης και η πολύ μεγάλη προσπάθεια του ελληνικού λαού αποδίδουν καρπούς, δήλωσε σχετικά ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Νότης Μηταράκης και πρόσθεσε ότι: «Φυσικά υπάρχει πολύ δουλειά που πρέπει ακόμη να γίνει και δεν θα μπορούμε να είμαστε ευχαριστημένοι μέχρι η ανεργία να επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα. Είχαμε επισημάνει στο παρελθόν αναφορικά με την προσέλκυση επενδύσεων ότι οι επενδύσεις στη χώρα μας θα έρθουν σε τρία στάδια: Πρώτον, στις χρηματαγορές. Δεύτερον, σε επενδύσεις σε υφιστάμενες επιχειρήσεις και τρίτον σε νέα έργα. Αυτή η πορεία επιβεβαιώνεται. Είμαστε τώρα στο δεύτερο στάδιο και είναι καταλυτική η συμβολή του Αναπτυξιακού Νόμου, στον οποίο εφέτος πήγαμε επενδυτικά σχέδια ύψους 4 δις ευρώ. Η υλοποίηση αυτών των επενδύσεων είναι ο μόνος τρόπος για να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά η ανεργία και να εισέλθει η ελληνική οικονομία σε μόνιμη τροχιά ανάπτυξης». Το γεγονός ότι η βελτίωση της ελληνικής οικονομίας και η σημαντική μείωση κινδύνου για τη χώρα ωθούν τους ξένους επενδυτές να δείξουν ενδιαφέρον για τη διενέργεια επενδύσεων στην Ελλάδα σε τομείς όπως οι τράπεζες, ο τουρισμός, η ενέργεια και οι υποδομές, αποτυπώνεται και από την τελευταία μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, μόνο το διάστημα Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2014 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 55,4 εκατ. ευρώ. Η καταγεγραμμένη ου- σιαστική βελτίωση του επενδυτικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος που έχει σημειωθεί σε ένα χρονικό διάστημα 22 μηνών είναι σημαντική. Η Ελλάδα έχει προσελκύσει επενδύσεις –ολοκληρωμένες ή εν εξελίξει– όπως προκύπτει από τις σχετικές ανακοινώσεις σημαντικών πολυεθνικών εταιρειών, τις αιτήσεις των επιχειρήσεων για την ένταξή τους στον Αναπτυξιακό Νόμο, τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) κ.λπ., συνολικού ύψους 37,6 δις ευρώ. Το ΚΕΠΕ σημειώνει πάντως ότι: «Οι διαμορφωτές πολιτικής θα πρέπει να δημιουργούν τα κίνητρα και τις προδιαγραφές που θα καταστήσουν τη χώρα ελκυστικό προορισμό επενδύσεων. Είναι πλέον σαφές ότι μόνο το χαμηλό κόστος εργασίας δεν αρκεί για την προσέλκυση επενδύσεων, ιδιαίτερα σε κλάδους που απαιτούν τεχνογνωσία και εξειδίκευση. Το ενδιαφέρον των επενδυτών φαίνεται ότι στρέφεται πλέον σε θεσμικούς παράγοντες, όπως είναι για παράδειγμα η μείωση της διαφθοράς και της γραφειοκρατίας, η λειτουργία και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, αλλά και στη διαμόρφωση ενός φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος με φορολογικά κίνητρα στο οποίο προστατεύονται οι επενδυτές, περιορίζεται ο πολιτικός κίνδυνος και η αβεβαιότητα». Η μελέτη αυτών των παραγόντων, όπως εκτιμάται, θα αυξήσει την ελκυστικότητα της χώρας ως προορισμού επενδύσεων. Ωστόσο αυτό που επισημαίνουν οι παράγοντες της αγοράς είναι ότι για να υπάρξουν επενδύσεις και να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της χώρας θα πρέπει να απαλειφθεί μία από τις μεγαλύτερες αβεβαιότητες που υπάρχουν στην ελληνική οικονομία, αυτή της εμπλοκής στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο θεσμικής λειτουργίας, τέτοιο που θα επιτρέπει σε κάποιον που θα θελήσει να υλοποιήσει μια επένδυση, να αδειοδοτηθεί με τους όρους που ισχύουν σε οποιαδήποτε άλλη οικονομία της Ευρώπης. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 39 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Της Εύης Παπαδοσηφάκη ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΣ Ο ΡΌΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΊΩΝ Σχέδιο νόμου του ΥΠ.ΑΝ. για τη διευκόλυνση των εξαγωγών 40 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ ΡΌΛΟ ΚΑΛΟΎΝΤΑΙ ΝΑ ΠΑΊΞΟΥΝ ΣΤΟ ΜΈΛΛΟΝ ΤΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΉΡΙΑ, ΤΌΣΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΥΚΌΛΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ, ΌΣΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΎΞΗΣΗ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΏΝ, ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΌΣΑ ΠΡΟΒΛΈΠΕΙ ΤΟ ΝΈΟ ΠΡΟΣΧΈΔΙΟ ΝΌΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΊΟΥ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΌΤΗΤΑΣ. Η Εθνική Στρατηγική και ο Οδικός Χάρτης για τη Διευκόλυνση του Εμπορίου, όπως δημοσιοποιήθηκαν από το 2012, αποτύπωσαν την ανάγκη αναθεώρησης των υφιστάμενων διαδικασιών και διεργασιών που συνδέονται με το εξαγωγικό εμπόριο, με σκοπό την ορθολογική οργάνωση και απλοποίησή τους, μειώνοντας το χρόνο και το διοικητικό κόστος για τις εξαγωγικές εταιρείες, ενθαρρύνοντας τις εξαγωγές και διευκολύνοντας το διασυνοριακό εμπόριο για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Παράλληλα, ήδη από τα τέλη του 2013 τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή το ICISnet στο πλαίσιο του Ηλεκτρονικού Τελωνείου, αποσκοπώντας σε τελικό στάδιο στη δημιουργία υπηρεσίας μιας στάσης για τη διευκόλυνση των εξαγωγών. Το ηλεκτρονικό αυτό σύστημα αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση αυτή, παρά τα μέχρι στιγμής τεχνικά προβλήματα, και αναμένεται σταδιακά να έχει μεγάλα οφέλη για τις επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο των αναγκών αυτών για απλοποίηση και βελτίωση των επιχειρησιακών λειτουργιών του κράτους που άπτονται τόσο του εξαγωγικού εμπορίου εν γένει, όσο και των ειδικών προτελωνειακών και τελωνειακών διαδικασιών, το Υπουργείο Ανάπτυξης έδωσε για διαβούλευση ένα προσχέδιο νόμου, οι διατάξεις του οποίου «αποσκοπούν στο να εμπλουτίσουν το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο με νέους θεσμούς που προάγουν την εξαγωγική δραστηριότητα των εμπόρων λόγω των απλοποιήσεων που προσφέρουν. Αποσκοπούν επίσης να διευκρινίσουν νομικά, διοικητικά, πρακτικά και λογικά ζητήματα που έχουν προκύψει κατά την εφαρμογή του ισχύοντος πλαισίου. Το παρόν καλύπτει επακριβώς τους στόχους που τέθηκαν στον Οδικό Χάρτη και προσφέρει λύσεις άμεσης απλοποίησης». Τα βασικά σημεία των διατάξεων που προωθούνται είναι τα ακόλουθα: 1. Η αναβάθμιση του Γ.Ε.ΜΗ., το οποίο είναι το μόνο υποχρεωτικό εμπορικό μητρώο της χώρας, ούτως ώστε να φιλοξενεί δύο νέα πεδία δεδομένων, στα οποία θα καταχωρούνται όλοι οι εξαγωγείς και οι έμποροιπαραγωγοί προϊόντων διπλής χρήσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα δύνανται οι αρμόδιοι φορείς, όπως το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, τα κατά τόπους επιμελητήρια και λοιποί φορείς του εξαγωγικού εμπορίου, να έχουν άμεση, σαφή και ολοκληρωμένη εικόνα για το σύνολο των επιχειρήσεων που ασκούν εξαγωγική δραστηριότητα, ιδίως για τους εξαγωγείς που είναι παραγωγοί ή/ και έμποροι προϊόντων διπλής (διττής) χρήσης (τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτική, όσο και για στρατιωτική χρήση), οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε ένα ειδικό και ευαίσθητο για την εθνική μας ασφάλεια εξαγωγικό πλαίσιο, προκειμένου να σχεδιάζονται και να συντονίζονται δράσεις για τη στήριξη των εξαγωγικών επιχειρήσεων σε εθνικό και τοπικό/περιφερειακό επίπεδο. Με τις δύο αυτές νέες προσθήκες στη βάση δεδομένων του Γ.Ε.ΜΗ. συμπληρώνεται με αξιόπιστο τρόπο η ηλεκτρονική χαρτογράφηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας της χώρας και διευκολύνεται η συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων και του κράτους, αλλά και η καλύτερη δυνατή παρακολούθηση της ανάπτυξης της εξαγωγικής δραστηριότητας της χώρας. Σημειώνεται ότι αντίστοιχες πληροφορίες δεν απαντώνται σε κάποιο άλλο μητρώο της χώρας που να βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία και ετοιμότητα όπως το Γ.Ε.ΜΗ. 2. Η εισαγωγή του θεσμού του Εγκεκριμένου Εμπόρου για τους εμπόρους μεταποιημένων οπωροκηπευτικών. Ο θεσμός του Εγκεκριμένου Εμπόρου προβλέπεται ήδη για τους εμπόρους νωπών οπωροκηπευτικών στο άρθρο 12 του κανονισμού 543/2011 και εφαρμόζεται ήδη στη χώρα μας, ενώ με τη ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 41 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ με αριθμό 2533/63997/2013 (Φ.Ε.Κ. Β΄ 1380/06.06.2013) κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εξειδικεύτηκαν οι λεπτομέρειες εφαρμογής του. Ο θεσμός παρουσιάζει ιδιαίτερη πρακτική σημασία εν όψει των ωφελημάτων που αποκτά ο έμπορος από την εγγραφή του στο Μητρώο Εμπόρων Νωπών Οπωροκηπευτικών (Μ.Ε.Ν.Ο.). Ο εγκεκριμένος έμπορος νωπών οπωροκηπευτικών δεν υποχρεούται να εκδώσει πιστοποιητικό εμπορίας ελέγχου προδιαγραφών (πιστοποιητικό συμμόρφωσης), αλλά απλή βεβαίωση ελέγχου. Επιπλέον, η υποχρέωσή του για πρότερη κοινοποίηση (αναγγελία) ως προτελωνειακή διαδικασία, δυνάμει των απαιτήσεων του κανονισμού 882/2004, γίνεται μέσω του Μ.Ε.Ν.Ο. και με αυτόν τον τρόπο καταργείται πλέον η γραφειοκρατία της προγενέστερης διαδικασίας αναγγελίας και η επιβάρυνση του σχετικά υψηλού κόστους και των χρονικών καθυστερήσεων, ειδικά σε περιπτώσεις απεργιών. Τέλος, οι εγκεκριμένοι έμποροι, και μόνο αυτοί, εμπίπτουν αυτοδικαίως στην πιο χαμηλή κατηγορία ελέγχου για τα εξαγωγικά τους φορτία και υπόκεινται σε ελέγχους σε ποσοστό μικρότερο του 2% επί του συνόλου των φορτίων τους. Τα οφέλη αυτά παρουσιάζουν χρονικές και οικονομικές απλοποιήσεις που κρίνεται ότι θα βελτιώσουν την εξαγωγική συμπεριφορά και των εμπόρων μεταποιημένων οπωροκηπευτικών, που διέπονται από παρόμοιες υποχρεώσεις συμμόρφωσης. Με την παρούσα διάταξη τίθεται το χρονικό και νομοθετικό πλαίσιο για την εξειδίκευση του θεσμού σε αυτούς. 3. Η αποτύπωση με σαφή τρόπο των υποχρεώσεων των εξαγωγέων προϊόντων διπλής (διττής) χρήσης, καθώς και η εισαγωγή της διαδικασίας ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης για χορήγηση άδειας εξαγωγής, προκειμένου να μην δημιουργούνται προβλήματα κατά την εφαρμογή του υποχρεωτικού ενωσιακού πλαισίου για τον ευαίσθητο αυτό τομέα παραγωγής και εμπορίας, τα οποία αναστέλλουν την εξαγωγική δραστηριότητά τους. 42 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Με την παρούσα διάταξη αντιμετωπίζονται τα προβλήματα εφαρμογής του ενωσιακού και εθνικού πλαισίου που είχαν ανακύψει για την έκδοση της σχετικής άδειας, καθώς εξειδικεύεται η διαδικασία υποβολής της αίτησης προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, ενώ τερματίζεται η σύγχυση σχετικά με τις αρμοδιότητες των Υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας σε ό,τι αφορά τις άδειες εξαγωγής προϊόντων διπλής χρήσης. Τέλος, συνδέεται η διαδικασία αυτή με την υποχρέωση που τίθεται στο άρθρο 1 του παρόντος σχεδίου για την υποχρεωτική πλέον εγγραφή των εξαγωγέων προϊόντων διπλής χρήσης στο αντίστοιχο μητρώο του Γ.Ε.ΜΗ. 4. Η ένταξη των προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) σε καθεστώς απλουστευμένης διαδικασίας διασάφησης και άδειας εκτελωνισμού. Καταργείται η εξαίρεση που είχε επιβληθεί στα προϊόντα αυτά, από τις απλουστευμένες τελωνειακές διαδικασίες εξαγωγής, προκειμένου να μειωθούν οι χρόνοι και τα κόστη εξαγωγής των προϊόντων αυτών, δεδομένου ότι η καταργούμενη με το παρόν εξαίρεση δεν προβλέπεται από σχετική διάταξη του ενωσιακού δικαίου. Δίδεται περιθώριο έξι μηνών για την τεχνική προσαρμογή των συστημάτων του ICISnet στην νέα ρύθμιση. 5. Η καθιέρωση της δυνατότητας υποβολής αίτησης και έκδοσης του Πιστοποιητικού Καταγωγής με χρήση ψηφιακής υπογραφής. Το Πιστοποιητικό Καταγωγής των ελληνικών προϊόντων εκδίδεται από τα εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια σε έντυπη μορφή και η όλη διαδικασία γίνεται χειρόγραφα με αυτοπρόσωπη παρουσία. Για την παροχή της ίδιας υπηρεσίας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (όπως σε Γαλλία, Η. Βασίλειο, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Γερμανία, Ισπανία) εφαρμόζεται η πρακτική της έκδοσης του πιστοποιητικού μέσω πλήρως αυτοματοποιημένων ηλεκτρονικών διαδικασιών. Οι βέλτιστες αυτές πρακτικές ήδη εφαρμόζονται με επιτυχία από δεκαετίας και έχουν προσφέρει διοικητική απλοποίηση και επιτάχυνση. Εισάγεται η διαδεδομένη αυτή ευρωπαϊκή πρακτική για τη διευκόλυνση των εξαγωγέων και την αυτοματοποίηση της διαδικασίας, παράλληλα με την έντυπη διαδικασία. Για την ανάπτυξη και λειτουργία της εφαρμογής γίνεται χρήση του ισχύοντος νομικού πλαισίου για την εν γένει παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Η ρύθμιση οδηγεί σταδιακά σε αναβάθμιση των ψηφιακών εφαρμογών που παρέχουν τα επιμελητήρια, τα οποία είναι υποχρεωμένα να ενσωματώνουν τις ενωσιακές προδιαγραφές για τις ηλεκτρονικές τους υπηρεσίες. Προτείνεται να μην υπάρξει αύξηση του κόστους έκδοσης/θεώρησης των πιστοποιητικών, καθώς αυτό είναι σύμφωνο με τις βέλτιστες πρακτικές άλλων κρατών μελών. Το κόστος της προσαρμογής των επιμελητηρίων βαρύνει τα ίδια ως φορείς εκδήλωσης της κρατικής μέριμνας για την ανάπτυξη του εξαγωγικού εμπορίου. 6. Η απαλλαγή από δασμούς και λοιπές φορολογικές επιβαρύνσεις των πλοίων που επισκευάζονται, μετασκευάζονται ή έχουν κατασχεθεί σε ελληνικούς λιμένες και αγκυροβόλια. Η διάταξη εξομοιώνει τα πλοία που επισκευάζονται, μετασκευάζονται ή έχουν κατασχεθεί, με τα πλοία που βρίσκονται υπό συντήρηση ή σε κίνηση και λειτουργία. Με τη διάταξη αποκαθίσταται μια ανισότητα στο σχετικό κλάδο, ώστε ακόμα και για ολιγόωρες επισκευές για το ίδιο πλοίο να μην ισχύουν άλλοι κανόνες φορολόγησης. Η διαφορετική αντιμετώπιση δεν δικαιολογείται εν όψει των αυστηρών υποχρεώσεων ενημέρωσης προς τα τελωνεία και τα λιμεναρχεία για την κατάσταση των εφοδίων τους. Η προσθήκη αυτή ενισχύει το σχετικό κλάδο, καθώς οι εφοδιασμοί πλοίων αποτελούν δυναμική εξαγωγική αγορά και η επιβολή τυχόν δασμών και φόρων ή ενός πολύπλοκου εσωτερικού νομικού πλαισίου που αντιμετωπίζει διαφορετικά ίδιες, επί τη βάση των αναγκών τους, καταστάσεις, καθιστά τον ελληνικό χώρο ακριβό, μη ανταγωνιστικό και νομικά επισφαλή. Ανάγκη αναβάθμισης του ICISnet Παράλληλα με τον Οδικό Χάρτη, όπως σχολιάζουν στη δημόσια διαβούλευση οι εμπλεκόμενοι φορείς στις τελωνειακές συναλλαγές, χρειάζεται το Υπουργείο Οικονομικών να επενδύσει στην αναβάθμιση του ηλεκτρονικού εξοπλισμού του και στην εκπαίδευση του προσωπικού του, προκειμένου να ανταποκριθεί στην εφαρμογή του νέου συστήματος. Τεχνικά προβλήματα ετοιμότητας του συστήματος και άγνοια των χειριστών του επιφέρουν αρνητικές συνέπειες για την εξυπηρέτηση των συναλλασσομένων και κατ’ επέκταση για την εξαγωγική δραστηριότητα των εγχώριων οικονομικών φορέων. Αλλαγές που αφορούν νέες μεθόδους εργασίας, περιορισμό της ανάγκης φυσικής παρουσίας των οικονομικών φορέων στο τελωνείο, επανεξέταση της διαχείρισης κινδύνων και των τρόπων διενέργειας του ελέγχου, ηλεκτρονική αποστολή συνοδευτικών εγγράφων, διεύρυνση ωραρίου τελωνείων κ.λπ. είναι σημαντικές για τη διευκόλυνση του διεθνούς εμπορίου. Οι αρμόδιες αρχές του κράτους θα πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειες επέκτασης των πιλοτικών μέτρων σε όλα τουλάχιστον τα εξαγωγικά τελωνεία αιχμής και σταδιακά να υπάρξει πραγματική μετάβαση σε οριστική και πλήρη εφαρμογή του ΙCISnet. Η θέση των επιμελητηρίων Προς τη σωστή κατεύθυνση κινείται το προσχέδιο νόμου, δήλωσε ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος και του Ε.Β.Ε.Α. κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος. Όπως επεσήμανε ο κ. Μίχαλος, με τις προβλεπόμενες ρυθμίσεις του προσχεδίου δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη διευκόλυνση και την απλοποίηση των εξαγωγικών διαδικασιών, ενώ γίνεται σημαντική αξιοποίηση των δυνατοτήτων του Γ.Ε.ΜΗ. και, παράλληλα, τα επιμελητήρια καλούνται να παίξουν σημαντικό ρόλο ως φορείς της επιχειρηματικότητας. Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, διευκολύνονται οι εξαγωγικές επιχειρήσεις και αυτοματοποιείται η διαδικασία, αναβαθμίζοντας έτσι ακόμα περισσότερο τις ψηφιακές εφαρμογές που παρέχουν τα επιμελητήρια προς τα μέλη τους. Επιπλέον, σε ό,τι αφορά το Γ.Ε.ΜΗ., συμπληρώνεται το σύνολο των ελάχιστων στοιχείων που τηρούνται στο Μητρώο, γεγονός που θα επιτρέψει την καλύτερη και αποτελεσματικότερη συλλογή στατιστικών και ποιοτικών στοιχείων σχετικά με το εξαγωγικό εμπόριο της χώρας και την παραγωγή, καθώς και την εμπορία και την εξαγωγή προϊόντων διττής (διπλής) χρήσης. Η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων, από την πλευρά της, δεσμεύεται για την καλή συνεργασία της με το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας για την υλοποίηση των αναγκαίων προσαρμογών και εργασιών που απαιτούνται για την υλοποίηση του παραπάνω σχεδίου. Η θέση των εξαγωγέων Όπως τόνισε σε δήλωσή της η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων κυρία Χριστίνα Σακελλαρίδη «οι Έλληνες εξαγωγείς επικροτούν το περιεχόμενο του νομοσχεδίου που ετοίμασε το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, καθώς και τα αντανακλαστικά του υφυπουργού, κ. Νότη Μηταράκη, που ικανοποίησε σε σύντομο χρονικό διάστημα πάγια αιτήματα του εξαγωγικού κόσμου, σε άμεση συνάρτηση υλοποίησης του Οδικού Χάρτη για τη Διευκόλυνση του Εξωτερικού Εμπορίου, εκπληρώνοντας μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας, αλλά κυρίως διορθώνοντας λάθη και παραλείψεις ετών, που συνιστούσαν εμπόδια για τις ελληνικές εξαγωγές. Ήδη οι εξαγωγικές επιχειρήσεις της χώρας επιβεβαιώνουν το θετικό αντίκτυπο από τις μεταρρυθμίσεις, την επίσπευση του χρόνου εξαγωγικών διαδικασιών και την ελάφρυνση από γραφειοκρατικά βάρη και κόστη, που καθιστούσαν όλα αυτά τα χρόνια λιγότερο ανταγωνιστικά τα ελληνικά προϊόντα στις ξένες αγορές. Οι ρυθμίσεις του νέου νομοσχεδίου ανοίγουν προοπτικές εξαγωγών για μια σειρά από επιχειρήσεις σε πολλούς κλάδους παραγωγής, αλλά και ολόκληρες νέες αγορές για τα ελληνικά προϊόντα». ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 43 Δ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Της Νικολέτας Μακρή Παγιδευμένοι στη φορολογική νομοθεσία οι ιδιοκτήτες ακινήτων Ό πως αναφέρει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (Π.ΟΜ.ΙΔ.Α.), η ισχύουσα φορολογική νομοθεσία δεν επιτρέπει την άσκηση συλλογικής αγωγής, είτε από ομάδες φορολογουμένων, είτε από αντιπροσωπευτικό σωματείο τους. Φορολογική προσφυγή ασκείται πάντοτε κατά συγκεκριμένης πράξης επιβολής φόρου ή προστίμου σε συγκεκριμένο φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Εξάλλου για τον ίδιο λόγο, έννομο συμφέρον, σύμφωνα με την πάγια νομολογία των δικαστηρίων, για την άσκηση τέτοιας προσφυγής έχει αποκλειστικά και μόνο ο φορολογούμενος τον οποίο αφορά η προσβαλλόμενη πράξη και σε καμία περίπτωση τρίτο πρόσωπο ή συλλογικός φορέας στον οποίο ανήκει. Προκειμένου κάποιος φορολογούμενος να έχει δικαίωμα να καταφύγει στα διοικητικά δικαστήρια για φορολογική διαφορά, θα πρέπει πρώτα και υποχρεωτικά να υποβάλει εντός αποκλειστι44 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 κής προθεσμίας τριάντα ημερών από την κοινοποίηση του εκκαθαριστικού σημειώματος (λόγω της ηλεκτρονικής ανάρτησης του εκκαθαριστικού, η προθεσμία αρχίζει 10 ημέρες μετά την ανάρτησή του) «ενδικοφανή προσφυγή» στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών. Ωστόσο, παρά την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής, βεβαιώνεται άμεσα το 100% του οικείου φόρου και ο φορολογούμενος θα πρέπει να προκαταβάλει το 50% του βεβαιωμένου αυτού φόρου για την αναστολή του υπολοίπου, κάτι που μπορεί να είναι εξαιρετικά δυσχερές ή και αδύνατο γι’ αυτόν. Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών αποφασίζει εντός 60 ημερών και αν απορρίψει ρητώς την ενδικοφανή προσφυγή ή δεν αποφασίσει εντός της προθεσμίας αυτής, οπότε και η προσφυγή θεωρείται σιωπηρώς απορριφθείσα, μόνον τότε ο φορολογούμενος ΠΑΓΙΔΕΥΜΈΝΟΙ ΣΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΉ ΝΟΜΟΘΕΣΊΑ ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ ΜΑΣ ΒΡΊΣΚΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΚΑΤΟΝΤΆΔΕΣ ΧΙΛΙΆΔΕΣ ΙΔΙΟΚΤΉΤΕΣ ΑΚΙΝΉΤΩΝ, ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟΊ ΤΟΥΣ ΕΚΠΡΌΣΩΠΟΙ, ΚΑΘΏΣ ΕΠΊ ΤΗΣ ΟΥΣΊΑΣ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΕΠΙΤΡΈΠΕΤΑΙ, Ή ΈΧΕΙ «ΜΙΚΡΉ ΤΎΧΗ», Η ΆΣΚΗΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΉΣ ΑΓΩΓΉΣ Ή ΚΑΙ ΜΕΜΟΝΩΜΈΝΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΏΝ ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΎΝΗ, ΓΙΑ ΤΑ ΤΕΡΆΣΤΙΑ ΠΟΣΆ ΤΟΥ ΕΝ.Φ.Ι.Α. ΠΟΥ ΚΑΛΟΎΝΤΑΙ ΝΑ ΠΛΗΡΏΣΟΥΝ. αποκτά τη δυνατότητα να καταφύγει στα αρμόδια δικαστήρια, εντός 30 ημερών από την απορριπτική απόφαση της Επιτροπής ή τη λήξη της παραπάνω προθεσμίας. Αρμόδια δικαστήρια είναι τα κατά τόπους διοικητικά πρωτοδικεία στα οποία κατατίθεται η προσφυγή, η οποία προσδιορίζεται να συζητηθεί σε πολύ μεταγενέστερη ημερομηνία μετά την κατάθεσή της, ειδικά, δε, για το Διοικητικό Πρωτοδικείο της Αθήνας μετά από αρκετά χρόνια. Όταν η υπόθεση συζητηθεί και εκδοθεί απόφαση, ο ηττηθείς διάδικος έχει δικαίωμα να ασκήσει έφεση και όποιος ηττηθεί και στο Εφετείο, τότε μπορεί υπό προϋποθέσεις να ασκήσει αναίρεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Σημειώνεται ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει τη δυνατότητα, αν σωρευθεί μεγάλος αριθμός παρόμοιων προσφυγών στα διοικητικά πρωτοδικεία της χώρας, να επιλέξει ορισμένες από αυτές και να προχωρήσει σε διενέργεια «πιλοτικής δίκης», όπως είχε συμβεί και με το Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. Στη διαδικασία αυτή ενώπιον του Σ.τ.Ε. έχει δικαίωμα να ασκήσει παρέμβαση οποιοσδήποτε έχει ΗΔΗ ασκήσει προσφυγή ενώπιον διοικητικού πρωτοδικείου για παρόμοιο θέμα. Δυστυχώς τόσο το Σ.τ.Ε., όσο και τα διοικητικά δικαστήρια γενικότερα, με την πρόσφατη νομολογία τους στις προσφυγές κατά του τέλους επιτηδεύματος και του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε., έχουν ήδη κρίνει υπέρ της συνταγματικότητας των ρυθμίσεων αυτών. Κατά συνέπεια οι δυνατότητες ευδοκίμησης μιας προσφυγής που θα στρέφεται γενικά κατά του σχεδιασμού του φόρου ή της απλής αμφισβήτησης του ύψους των αντικειμενικών αξιών είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένες. Αντιθέτως, σαφώς μεγαλύτερες πιθανότητες ευδοκίμησης θα έχουν ατομικές προσφυγές φυσικών προσώπων που είναι σε θέση να αποδείξουν ότι το ποσό ΕΝ.Φ.Ι.Α. που καλούνται να καταβάλουν υπερβαίνει δραματικά τις οικονομικές τους δυνατότητες και ως εκ τούτου είναι αδύνατη η ετήσια πληρωμή του, οπότε στην περίπτωση αυτή ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. προσκρούει σε συνταγματικές διατάξεις. Ενδεικτικά, τέτοια πρόσωπα είναι ιδιοκτήτες με μικρά εισοδήματα, άνεργοι, μικροσυνταξιούχοι κ.λπ., που όμως έχουν στην κατοχή τους παλαιά αναξιοποίητα, κενά και ανεκμετάλλευτα ακίνητα μεγάλης αντικειμενικής αξίας, με κάθε είδους δεσμεύσεις, ιδιαίτερα ψιλοί κύριοι οι οποίοι εκ του νόμου στερούνται οποιουδήποτε εσόδου από την περιουσία τους, ενώ φορολογούνται βαρύτατα για την ψιλή κυριότητά τους κ.λπ. Τέλος, προκειμένου κάποιος να καταφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, θα πρέπει πρώτα να έχει εξαντλήσει τα εσωτερικά ένδικα βοηθήματα, διαφορετικά η προσφυγή του απορρίπτεται ως απαράδεκτη. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 45 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Tου Λεωνίδα Τσαούλα Τα λόγια καλά, τα έργα καλύτερα ΣΕ ΜΙΑ ΕΠΟΧΉ ΠΟΥ ΓΊΝΕΤΑΙ, ΑΠΌ ΟΡΙΣΜΈΝΟΥΣ, ΑΝΕΙΛΙΚΡΙΝΉΣ ΚΑΙ ΆΔΙΚΟΣ ΘΌΡΥΒΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΉΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΈΡΓΟ ΤΟΥΣ, ΘΑ ΉΤΑΝ ΧΡΉΣΙΜΟ ΝΑ ΥΠΕΝΘΥΜΊΣΟΥΜΕ ΟΡΙΣΜΈΝΑ ΑΠ’ ΌΣΑ ΠΡΟΣΦΈΡΟΥΝ, ΕΔΏ ΚΑΙ ΠΟΛΛΆ ΧΡΌΝΙΑ, ΤΌΣΟ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΉ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑ, ΌΣΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΉ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ ΓΕΝΙΚΌΤΕΡΑ. Ε ντελώς ενδεικτικά, παραθέτουμε π.χ. τα θέματα των εκθέσεων μαθητών και των εργασιών φοιτητών στους αντίστοιχους διαγωνισμούς που διοργανώνει το Ε.Β.Ε.Α. εδώ και δεκαοκτώ χρόνια, πιστεύοντας ακράδαντα ότι η εκπαίδευση (οφείλει να) είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με το 46 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 οικονομικό γίγνεσθαι. Αυτονόητο; Βεβαίως. Πλην όμως, σε άλλες εποχές, όχι και τόσο μακρινές, κάθε άλλο παρά ήταν αυτονόητο… κριμένο επιμελητηριακό κάλεσμα, έγιναν οι καλύτεροι πρεσβευτές της ιδέας ότι εκπαίδευση και εθνική οικονομία συμβαδίζουν, προάγοντας το γενικότερο καλό. Είναι σίγουρο πάντως ότι οι μερικές χιλιάδες μαθητών και οι αρκετές εκατοντάδες φοιτητών που ανταποκρίθηκαν στο συγκε- Αυτά τα γνωρίζουν οι πολλοί. Ας τα ξαναδούν και ορισμένοι, ελάχιστοι, που εμφανίζονται με επιλεκτική (επιεικώς) αμνησία. Θέματα βραβείων Ε.Β.Ε.Α. για φοιτητές 1996 «Σύγχρονη ελληνική επιχείρηση και κράτος. Σχέσεις συνεργασίας ή ανταγωνισμού;» 1997 «Πού αποδίδετε την καθήλωση (στασιμότητα) της βιομηχανικής μας παραγωγής κατά τα τελευταία χρόνια και πώς πιστεύετε ότι μπορεί να ανατραπεί η τάση αυτή;» 1998 «Η πρόκληση της ποιότητας στην πορεία της ελληνικής οικονομίας.» 1999 «Η παγκοσμιοποίηση των οικονομιών αποτελεί μια πραγματικότητα, με θετικές αλλά και αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη ζωή, αλλά και την οικονομική πορεία των διαφόρων χωρών. Να επισημάνετε τις επιπτώσεις αυτές και να τις αξιολογήσετε.» 2000 «Η ηθική και το επιχειρείν (στον ιδιωτικό τομέα) είναι δύο έννοιες αντιφατικές και ασυμβίβαστες ή μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά σήμερα;» 2001 «Η περιβαλλοντολογική προστασία φρένο ή μοχλός ανάπτυξης: Σύγχρονη πρόκληση για τις επιχειρήσεις.» 2002 «Το εξαγωγικό πρόβλημα της Ελλάδας. Παρόν και μέλλον.» 2003 «Μεταολυμπιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.» 2004 «Το πρόβλημα των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα.» 2005 «Οι προοπτικές της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας και της Ινδίας και οι επιπτώσεις της στην Ενωμένη Ευρώπη και την Ελλάδα.» 2006 «Βελτίωση των συστημάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης και γενικότερα εκσυγχρονισμός της παιδείας μας, με στόχο τη διεύρυνση της συμβολής τους στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.» 2007 «Προοπτικές και προβλήματα για την ελληνική οικονομία από τη διεύρυνση της Ευρω- παϊκής Ένωσης προς τα Βαλκάνια. Πρώτος απολογισμός: διαπιστώσεις-προτάσεις.» 2008 «Η κρίση μπορεί να καταστεί ευκαιρία.» 2009 «Το δημοσιονομικό πρόβλημα της Ελλάδας. Φύση, αίτια, διαστάσεις, ευθύνες, επιπτώσεις. Προοπτικές εξόδου.» 2010 «Ανταγωνιστικότητα και κοινωνική συνοχή, το μέγα ζητούμενο.» 2011 «Μέτρα στήριξης της παραγωγικής ανασυγκρότησης.» 2012 «Προσδοκίες και απαιτήσεις από την επιχειρηματική εξωστρέφεια.» 2013 «Νέο αναπτυξιακό πρότυπο της ελληνικής οικονομίας.» Θέματα βραβείων Ε.Β.Ε.Α. για μαθητές 1996 «Η συμβολή της εκπαίδευσης στην αύξηση της παραγωγικότητας, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και γενικότερα στην οικονομική ανάπτυξη.» 1997 «Πώς αξιολογείτε τον επιχειρηματία ως κοινωνικό πρότυπο;» 1998 «Ευρώ και ελληνική οικονομία.» 1999 «Δυσκολίες επαγγελματικής αποκατάστασης των νέων μας σε μια διεθνοποιημένη κοινωνία, όπως αυτή του 21ου αιώνα, όπου ο ανταγωνισμός κυριαρχεί και, κατά συνέπεια, επιβιώνει ο πιο καταρτισμένος, ο πιο ικανός.» 2000 «Οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες και η επιχειρηματική δραστηριότητα.» 2001 «Είναι δυνατή σήμερα η συνύπαρξη οικονομικής ανάπτυξης και περιβαλλοντολογικής προστασίας;» 2002 «Ποια είναι σήμερα τα πιο σοβαρά οικονομικά προβλήματα της χώρας μας και ποιες λύσεις προτείνετε για αυτά;» 2003 «Η επιχειρηματική δραστηριότητα ως μελλοντική επαγγελματική απασχόληση των νέων μας.» 2004 «Επιχειρηματική δραστηριότητα & πολιτισμός.» 2005 «Ο ρόλος των οικονομικών μεταναστών στην ελληνική οικονομία.» 2006 «Αναγκαίες προϋποθέσεις, ώστε η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων να αποφέρει τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη στην οικονομική και κοινωνική μας εξέλιξη, συμβάλλοντας παράλληλα και στη βελτίωση της λειτουργίας των κρατικών πανεπιστημίων, αλλά και στο γενικότερο εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού μας συστήματος.» 2007 «Παράγοντες δυσλειτουργίας του κρατικού μηχανισμού. Οικονομικές επιπτώσεις, προτάσεις.» 2008 «Η οικονομική κρίση σήμερα. Αίτια. Προτάσεις λύσεων.» 2009 «Το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας και η οικονομική ανάπτυξη.» 2010 «Η διογκούμενη ανεργία των νέων. Αιτίες, συνέπειες και προτεινόμενες λύσεις.» 2011 «Τα οξύτερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας σήμερα και οι ενδεδειγμένες λύσεις.» 2012 «“Εξωστρέφεια”. Ανοικτά σύνορα σε περίοδο κρίσης. Απειλή ή ευκαιρία για την εθνική παραγωγή, την απασχόληση και τις επενδύσεις;» 2013 «Μετανάστευση επιστημόνων: Αίτια που προκαλούν το φαινόμενο. Συνέπειες για την εθνική οικονομία. Προτεινόμενες λύσεις.» ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 47 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Του Χρήστου Κολώνα Ο διαγωνισμός για τις έρευνες υδρογονανθράκων ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ ΤΟΥ 2015 ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΓΝΩΣΤΌ ΠΟΙΕΣ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ ΘΑ ΚΆΝΟΥΝ ΈΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΝΤΟΠΙΣΜΌ ΚΟΙΤΑΣΜΆΤΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΊΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΎ ΑΕΡΊΟΥ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΙΑ ΑΠΌ ΤΑ 20 ΘΑΛΆΣΣΙΑ «ΟΙΚΌΠΕΔΑ» ΤΟΥ ΙΟΝΊΟΥ ΚΑΙ ΝΌΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΉΤΗΣ, ΠΟΥ ΒΓΆΖΕΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΔΗΜΌΣΙΟ ΣΕ ΔΙΕΘΝΉ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΌ. 48 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Α πό τότε που θα ανακοινωθεί ο διαγωνισμός από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μετρήσουν έξι μήνες για την υποβολή προσφορών. Δηλαδή η διαδικασία της κατάθεσης προτάσεων από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές θα κρατήσει μέχρι και το Μάρτιο. Μετά το Μάρτιο, και για άλλους τρεις μήνες, με κάποια ελαστικότητα στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, θα γίνει η αξιολόγηση των προσφορών. Άρα μέσα στον ερχόμενο Ιούνιο και Ιούλιο θα έχει καταλήξει ο διεθνής γύρος παραχωρήσεων, με επόμενο βήμα την υπογραφή των πετρελαϊκών συμβάσεων. Σύμφωνα με αξιωματούχους του Υ.Π.Ε.Κ.Α., η αξιολόγηση των προσφορών θα γίνει από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (Ε.Δ.Ε.Υ. Α.Ε.), το φορέα διαχείρισης δικαιωμάτων υδρογονανθράκων, ο οποίος θα έχει στελεχωθεί μέχρι τη λήξη των προσφορών. Στις αρχές του Ιουλίου στο Λονδίνο ο υπουργός Π.Ε.Κ.Α. Γ. Μανιάτης και η πρόεδρος της Ε.Δ.Ε.Υ. Σοφία Σταματάκη προανήγγειλαν τους βασικούς άξονες του διεθνούς γύρου παραχωρήσεων. Εκεί παρουσίασαν και το χάρτη με τις 20 θαλάσσιες περιοχές που θα δοθούν σε διαγωνισμό. Οι εννιά από αυτές είναι νότια της Κρήτης και οι υπόλοιπες στο Ιόνιο πέλαγος. Στην εκδήλωση συμμετείχαν περισσότερα από 180 στελέχη πετρελαϊκών εταιρειών, τραπεζικών ιδρυμάτων, εταιρειών παροχής συμβουλών, κ.ά., που εκπροσώπησαν πάνω από 40 μεγάλες και μεσαίου μεγέθους εταιρείες. Μεταξύ των εταιρειών που συμμετείχαν στην εκδήλωση ήταν οι BP, EXXONMOBIL, SHELL, TOTAL, CHEVRON, STATOIL, ANADARKO, REPSOL και άλλες. Η παρουσίαση ξεκίνησε με καλωσόρισμα από τον Έλληνα πρέσβη στο Λονδίνο Κωνσταντίνο Μπίκα και τον κ. Μανιάτη, ο οποίος αναφέρθηκε στο σύνολο της εθνικής πολιτικής αξιοποίησης υδρογονανθράκων. Στη συνέχεια η πρόεδρος της Ε.Δ.Ε.Υ. Σοφία Σταματάκη, καθ. Ε.Μ.Π., παρουσίασε τα βασικά χαρακτηριστικά της προκήρυξης που πρόκειται να δημοσιευτεί το επόμενο χρονικό διάστημα στην Εφημερίδα της Ε.Ε. Ειδική αναφορά έκανε στο νομοθετικό πλαίσιο, τις τεχνικές προδιαγραφές, το φορολογικό καθεστώς, τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του διαγωνισμού. Ο εκπρόσωπος της νορβηγικής PGS Oystein Lie, που υλοποίησε το μεγάλο πρόγραμμα γεωφυσικών διασκοπήσεων συνολικού μήκους άνω των 32.000 χλμ., παρουσίασε χαρακτηριστικές γραμμές με τις αντίστοιχες γεωλογικές τομές σε περιοχές όπως δυτικά της Κέρκυρας και νότια της Κρήτης. Οι εκπρόσωποι του γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαίου BEICIP, Bernard Colleta και Veronique Carayon, παρουσίασαν τα αποτελέσματα της ερμηνείας των διασκοπήσεων, με ταυτόχρονη παρουσίαση της μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 49 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Του Ηλία Ηλιόπουλου Μήπως θα πρέπει να σκεφτούμε και τις επόμενες γενιές; Η ΕΠΙΜΉΚΥΝΣΗ, ΚΑΤΆ 50 Ή ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ ΈΤΗ, ΤΟΥ ΧΡΌΝΟΥ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΉΣ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΏΝ ΔΑΝΕΊΩΝ ΦΑΊΝΕΤΑΙ ΌΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΤΗ ΒΑΣΙΚΉ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΉ ΕΠΙΔΊΩΞΗ ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ ΚΑΤΆ ΤΙΣ ΣΥΖΗΤΉΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΡΧΊΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΠΌΜΕΝΟΥΣ ΜΉΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΙΆΡΘΡΩΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΏΣΕΏΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΤΑΊΡΟΥΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ ΈΝΩΣΗ. 50 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΈΜΒΡΙΟΣ 2014 Α ναμφισβήτητα, η επιμήκυνση αυτή, παρότι δεν διαφοροποιεί τη σχέση του συνολικού ονομαστικού χρέους προς το Α.Ε.Π., που αποτελεί την επίσημη προσέγγιση για την αξιολόγηση της δανειοληπτικής ικανότητας μιας χώρας, μειώνει την καθαρή παρούσα αξία των υποχρεώσεών μας και τις ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες εξυπηρέτησής τους, υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι δεν θα αυξηθούν αργότερα τα σημερινά επιτόκια και ότι θα εξέλθουμε σύντομα από την παγίδα του αποπληθωρισμού. Η θετική αυτή εξέλιξη, όμως, δεν αναιρεί το γεγονός ότι ένα σημαντικό μέρος των δανειακών υποχρεώσεων που σήμερα αναλάβαμε, φορτώνεται στις πλάτες των επόμενων γενιών, οι οποίες θα κληθούν να εξοφλήσουν δάνεια που οι πατέρες τους συνήψαν, το προϊόν των οποίων, μάλιστα, εν πολλοίς καταναλώθηκε, αντί να αξιοποιηθεί κατά τρόπον που θα βελτίωνε σταθερά την ποιότητα της ζωής (κατασκευή έργων υποδομής μακράς πνοής, ορθολογική οργάνωση θεσμών παροχής –εις το διηνεκές– ευρύτερων κοινωνικών υπηρεσιών που αποτελούν την καλύτερη εγγύηση ασφάλειας για το μέλλον, εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος κ.ά.). Πρόκειται, αναμφισβήτητα, για μια επιλογή η οποία, ανεξάρτητα των οικονομικών σκοπιμοτήτων της, πάσχει σοβαρά, ηθικά και πολιτικά, καθώς καθιστά δυσχερέστερη την είσοδο στην ενεργό ζωή και την προσπάθεια επιβίωσης μίας, τουλάχιστον, γενιάς που δεν ευθύνεται για τα λάθη των γονιών της – υποθηκεύει, δηλαδή, και μάλιστα χωρίς κανέναν ενδοιασμό, το μέλλον των ίδιων των παιδιών μας. Υπάρχουν, όμως, και άλλοι λόγοι που καθιστούν δυσμενέστερες τις συνθήκες στο πλαίσιο των οποίων θα κληθούν τα επόμενα χρόνια οι νέοι μας να διεκδικήσουν την προσωπική τους ολοκλήρωση: α) Η επόμενη δεκαετία, τουλάχιστον, φαίνεται ότι θα είναι μια περίοδος στασιμότητας, χαμηλών ευρωπαϊκών ρυθμών ανάπτυξης και δημιουργίας περιορισμένου αριθμού νέων θέσεων εργασίας. Ο υπερδανεισμός των περισσότερων ευρωπαϊκών κρατών, σε συνδυασμό με την πολιτική που επιλέχθηκε για την ταχεία αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας (γενικευμένη λιτότητα και υπερφορολόγηση), τη σταθερή επιδίωξη των τραπεζών για απομόχλευση και την εξασθένηση της δυναμικής τής βελτίωσης της παραγωγικότητας που παρατηρείται σ’ όλες τις οικονομικά προηγμένες χώρες, λόγω κατακόρυφης κάμψης των επενδύσεων στην πραγματική οικονομία, παραπέμπουν σε εποχές χωρίς, ή με ασθενική, ανάπτυξη, σε διαιώνιση μιας απαράδεκτα υψηλής ανεργίας και σε συνεχή διεύρυνση των ανισοτήτων, που επηρεάζουν αρνητικά την κατανάλωση και τις επενδύσεις. Οι προοπτικές ανάπτυξης, τα επόμενα χρόνια, γίνονται ισχνότερες, καθώς θεωρούνται, εκ των πραγμάτων επιβεβλημένες οι ριζικές αλλαγές στον τρόπο άσκησης πολλών οικονομικών δραστηριοτήτων, με στόχο την καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος, για μια σταθερή μακροπρόθεσμα οικονομική πορεία, για ένα βιώσιμο καταναλωτικό/παραγωγικό οικοσύστημα, η σημασία του οποίου έχει τελευταία υποβαθμιστεί, κάτω από την ψύχωση της με κάθε μέσο αντιμετώπισης της κρίσης. Αν σ’ αυτά προστεθεί και η εκτίμηση ότι διορθωτικές κινήσεις (λελογισμένη αύξηση του πληθωρισμού για ταχύτερη απόσβεση χρεών και ενθάρρυνση των επενδύσεων, υιοθέτηση μιας δυναμικής πολιτικής αναδιανομής εισοδημάτων για τον περιορισμό των ανισοτήτων και διεύρυνση της περιόδου εξορθολογισμού των δημοσίων οικονομικών) δύσκολα μπορούν να προωθηθούν με το σημερινό συσχετισμό των ευρωπαϊκών οικονομικών δυνάμεων και την ένταξη στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες νεοφιλελεύθερων επιλογών (μηδενικά δημοσιονομικά ελλείμματα, περιορισμός μισθολογικού κόστους για βελτίωση ανταγωνιστικότητας κ.ά.) που δύσκολα, πλέον, αναιρούνται, είναι προφανές ότι οι νέοι μας δεν πρόκειται να απαλλαχθούν σύντομα από την ψυχοφθόρο αβεβαιότητα και οικονομική ανασφάλεια, εκτός αν επιλέξουν τη μετανάστευση. Οι προοπτικές ανάπτυξης στην Ευρώπη δεν είναι ικανοποιητικές, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες ταχύρρυθμης ανάπτυξης και της ελληνικής οικονομίας. β) Η μακρά ανεργία και υπολειτουργία των βιομηχανικών εγκαταστάσεων, σε συνδυασμό με την κατακόρυφη κάμψη των επενδύσεων, έχει προκαλέσει σημαντική ποιοτική απαξίωση της παραγωγικής βάσης της χώρας (τεχνολογική, οργανωτική, στελεχιακή) περιορίζοντας αισθητά τις δυνατότητες μείωσης της ανάπτυξη|ΣΕΠΤΈΜΒΡΙΟΣ 2014 51 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ανεργίας στην περίπτωση της επανεκκίνησης της οικονομίας. Οι νέες, εξάλλου, επενδύσεις –εντάσεως κεφαλαίου και εξωστρεφείς, κατ’ ανάγκην– θα έχουν περιορισμένες δυνατότητες απορρόφησης εργατικού δυναμικού, ιδιαίτερα αν το εκπαιδευτικό μας σύστημα, αλλά και δυναμικοί αναπτυξιακοί θεσμοί, όπως τα εμποροβιομηχανικά επιμελητήρια, δεν συνειδητοποιήσουν έγκαιρα τη σημασία της οργανικής σύνδεσης του θρανίου με τις παραγωγικές μονάδες και τη σκοπιμότητα της δια βίου εκπαίδευσης στην πληρέστερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Σε κάθε, πάντως, περίπτωση, τα εμπόδια στην πρόσβαση των νέων μας στην αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια θα είναι πολύ περισσότερα από εκείνα που οι εργαζόμενοι αντιμετώπιζαν πριν από την κρίση, η ανεργία, δε, των νέων, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, κινδυνεύει να εξελιχθεί σε νάρκη κατά της κοινωνικής συνοχής. γ) Πέραν, όμως, των αυξημένων δυσκο52 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΈΜΒΡΙΟΣ 2014 λιών εισόδου των νέων μας στην αγορά εργασίας, πολύ λίγοι εξ αυτών θα εξασφαλίσουν στη ζωή τους μια ικανοποιητική επαγγελματική σταδιοδρομία (συνεχή, πλήρη και καλά αμειβόμενη εργασία). Οι διάφορες μορφές μερικής ή προσωρινής απασχόλησης θα αποτελούν τις μοναδικές διεξόδους για την πλειονότητα των επιθυμούντων να εργαστούν, ενώ η απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, η αισθητή μείωση των επιδομάτων ανεργίας και η γενικότερη υποβάθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, θα καταστήσουν δυσχερέστατο κάθε προγραμματισμό προσωπικής εξέλιξης και κάθε σύνδεση της ατομικής εξέλιξης με σταθερές αξίες, ενώ, παράλληλα, θα αμβλύνουν παραδοσιακές κοινωνικές ευαισθησίες, αλλά και συμπεριφορές έναντι της επιχείρησης (αποσύνδεση της προσωπικής ανέλιξης του εργαζόμενου από τους επιχειρηματικούς στόχους, επαναξιολόγηση του συστήματος της ελεύθερης αγοράς, μειωμένη παραγωγικότητα κ.ά.). δ) Οι αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις υλοποιούνται, σήμερα, εσπευσμένα και χωρίς σφαιρική μελέτη του δημοσιονομικού και κοινωνικού κόστους τους, λόγω σύνδεσης των σχετικών, οριζόντιων, παρεμβάσεων με την εκταμίευση δόσεων των δανείων που μας έχουν χορηγηθεί, με συνέπεια η πραγματική εξυγίανση και ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας να αναβάλλεται για πιο εύθετο χρόνο. Τα επόμενα χρόνια, κάτω από την πίεση της συνεχιζόμενης αναποτελεσματικότητας στη λειτουργία της οικονομίας μας, η σκοπιμότητα νέων, ουσιαστικών αυτή τη φορά, εξυγιαντικών πρωτοβουλιών θα καταστεί επιτακτικότερη, με συνέπεια οι νέοι μας να υποστούν και άλλες απώλειες. ε) Ένα μεγάλο μέρος της σημερινής νεολαίας, πέραν των κοινών βαρών που επωμίζεται εξαιτίας της μετακύλισης των κρατικών δανείων, «κληρονομεί» και ορισμένες τραπεζικές ή (και) φορολογικές υποχρεώσεις των πατέρων της, που δεν πρόλαβαν να αποπληρώσουν οι ίδιοι όταν βρίσκονταν στη ζωή. Είναι χαρακτηριστικά της ζοφερής κατάστασης που αντιμετωπίζουν, σήμερα, πολλά νοικοκυριά τα κάτωθι στοιχεία: οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία προσεγγίζουν, στο τέλος του Ιουνίου του 2014, τα 80 δις ευρώ, ενώ το 40% των τραπεζικών δανείων δεν εξυπηρετείται. Δύσκολο, αναμφισβήτητα, το μέλλον για τη σημερινή νεολαία, η οποία φαίνεται ότι προβληματίζεται σοβαρά, μέσα στη γενικότερη απογοήτευση και αγωνία της, αναζητώντας νέα ερείσματα προκειμένου να υπερβεί τις τραυματικές της εμπειρίες, γνωρίζοντας ότι είναι καταδικασμένη να ζήσει κάτω από δυσμενέστερες, εκείνων των γονιών της, συνθήκες: • Η μακρά περίοδος της μαζικής ανεργίας (το ποσοστό της ανεργίας ατόμων 15-24 ετών προσεγγίζει, σήμερα, το 60% του συνόλου) και η απειλή τής δια βίου «εκτόπισης» των νέων από την αγορά εργασίας, διαφοροποιεί προς το χειρότερο τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούνται από τους ίδιους, τόσο οι σπουδές ως μέσο επαγγελματικής σταδιοδρομίας, όσο και η εργασία ως παράγοντας κοινωνικής αποδοχής, και υποβαθμίζει τη σημασία των προσπαθειών για την απόκτηση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας. • Η όλο και περισσότερο αβέβαιη είσοδος και παραμονή στο χώρο της εργασίας, καθιστά, κατ’ ανάγκη, ουτοπικούς τους μεσομακροπρόθεσμους οικονομικούς και κοινωνικούς στόχους και αναδεικνύει το βραχυπρόθεσμο σε κύριο παράγοντα του προσωπικού μάνατζμεντ, εξασθενίζοντας το ρόλο των παραδοσιακών κινήτρων στην επιδίωξη όλο και υψηλότερων επιδόσεων και αποδόσεων. • Η διαχρονική απαρέσκεια έναντι της ιδιωτικής επιχείρησης μιας μερίδας των νέων και η αμφισβήτηση, εκ μέρους της, του ρόλου της στην ανάπτυξη και την απορρόφηση της ανεργίας, λαμβάνει, σήμερα, ευρύτερες διαστάσεις, δυσχεραίνοντας τις προσπάθειες βελτίωσης της παραγωγικότητας. Πέραν, όμως, από το «δένδρο» των περιορισμένων θέσεων εργασίας, βρίσκεται το «δάσος» των σύγχρονων εργασιακών σχέσεων, που περιλαμβάνει, κατά κύριο λόγο, όλες τις πτυχές του όρου «ευελιξία» και, κυρίως, τη διάρκεια και το περιεχόμενο της εργασίας. Ήδη, οι παλαιότερες προβλέψεις για αι- σθητή μείωση, χάρη στην προηγμένη τεχνολογία, του συνολικού χρόνου εργασίας, με παράλληλη διεύρυνση των ωρών «απολαυστικής ανάπαυσης», διαψεύσθηκαν οικτρά, ενώ η τάση για οργάνωση της «παραγωγικής διαδικασίας» κατά τρόπον που να δίνει μεγαλύτερη ικανοποίηση στο «δημιουργό» αντιστράφηκαν πλήρως, με τον κατακερματισμό των χρόνων και την αποδόμηση του τελικού προϊόντος. Πρώτη πάντως, αιτία φτώχειας, παραμένει η απουσία εργασίας, όταν, όμως, η εργασία μεταβάλλεται σε βασική πηγή άγχους και αβεβαιότητας, δύσκολα βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης. Την ώρα αυτή, η επιχείρηση καλείται να επαναπροσεγγίσει, με τόλμη και ειλικρίνεια, τους νέους μας, να προσπαθήσει να αποκωδικοποιήσει τα στίγματα που άφησαν οι παθογένειες της οικονομίας μας στην ψυχή τους και να δώσει πειστικές απαντήσεις στις αγωνίες και ανησυχίες τους, με τη βεβαιότητα ότι, οικονομική ανάκαμψη και γενικότερη κοινωνική πρόοδος χωρίς τη συνειδητή ενεργό συμμετοχή των εργαζόμενων στην υλοποίηση των αναπτυξιακών επιχειρηματικών στόχων, δεν νοείται. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΈΜΒΡΙΟΣ 2014 53 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Tου Παναγιώτη Ευθυμιάδη Πώς χτίζουν οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί ΛΎΣΗ ΓΙΑ 600 ΧΙΛΙΆΔΕΣ ΙΔΙΟΚΤΉΤΕΣ, ΟΙ ΟΠΟΊΟΙ ΠΑΡΑΜΈΝΟΥΝ «ΌΜΗΡΟΙ» ΕΔΏ ΚΑΙ ΠΕΡΊΠΟΥ 40 ΧΡΌΝΙΑ, ΈΔΩΣΕ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝΤΟΣ, ΚΑΘΏΣ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟΙ ΑΠΌ 550 ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΊ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΊ, ΜΕ ΠΆΝΩ ΑΠΌ 300.000 ΣΤΡΈΜΜΑΤΑ ΓΗΣ, ΜΠΟΡΟΎΝ ΠΛΈΟΝ ΝΑ ΧΤΊΣΟΥΝ. 54 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Μ εταξύ άλλων προβλέπεται η ανταλλαγή εκτάσεων σε περιοχές που είναι κοντά σε μικρούς εγκαταλειμμένους οικισμούς, καθώς και η ιδιωτική πολεοδόμηση, ένα «πολεοδομικό εργαλείο» μέσω του οποίου οι ιδιώτες αναλαμβάνουν την κατασκευή των υποδομών που απαιτούνται για τη λειτουργία των οικισμών. Δίνεται προοπτική λύσης σε ένα σύνθετο πρόβλημα που ταλαιπωρεί εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, ενώ αυξάνεται το περιβαλλοντικό ισοζύγιο εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Στα μεγάλα αστικά κέντρα, δηλαδή, όπου υπάρχει ήδη έντονη πολεοδομική επιβάρυνση, δίνεται η δυνατότητα στο κράτος να πάρει, στο πλαίσιο ανταλλαγής, ιδιωτικές εκτάσεις και να τις αποδώσει στο κοινωνικό σύνολο ως νέο δάσος και ως χώρους πρασίνου. Η λύση που δίνεται αφορά μόνο τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς που έχουν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στις διατάξεις, οι χώροι προς ανταλλαγή που θα επιλεγούν δεν αφορούν νησιά και οι οικισμοί θα δημιουργηθούν μέσω της ιδιωτικής πολεοδόμησης. Ο μέσος συντελεστής δόμησης θα είναι 0,4 για την κατοικία και 0,6 για ειδικές χρήσεις. Η μέση πυκνότητα των νέων οικοδομικών συνεταιρισμών θα είναι 50 άτομα ανά 10 στρέμματα και το ύψος των κτιρίων 7,5 μέτρα, ενώ σε περιπτώσεις κεραμοσκεπής προβλέπεται η δυνατότητα επιπλέον 1,5 μέτρου ύψους. Σε ό,τι αφορά τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς που βρίσκονται στην Αττική, αλλά και στις λοιπές περιοχές που εξαιρούνται από τη δυνατότητα μεταφοράς συνεταιρισμών, θα δίνεται η δυνατότητα δόμησης μόνο στις σημερινές εκτάσεις των συνεταιρισμών, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι μεγάλο τμήμα τους δεν είναι χαρακτηρισμένο είτε ως δασική είτε ως αναδασωτέα έκταση. Καθορίζονται Ζώνες Συγκέντρωσης Δικαιωμάτων Δόμησης, καθώς και ζώνες υποδοχής-ανταλλαγής εκτάσεων ή τμημάτων εκτάσεων οικοδομικών συνεταιρισμών, σύμφωνα με το σχετικό νόμο. Οι εκτάσεις αυτές βρίσκονται στο σύνολο της χερσαίας χώρας, συμπεριλαμβανομένων των νήσων Κρήτης, Εύβοιας και Ρόδου. Εξαιρούνται οι περιοχές Αττικής, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Πάτρας, Βόλου, Λάρισας και Ηρακλείου Κρήτης, που καταλαμβάνονται από τα αντίστοιχα όρια αρμοδιότητας των προβλεπόμενων ρυθμιστικών σχεδίων. Οι δικαιούχοι κατατάσσονται, σύμφωνα με το αίτημά τους, κατά προτεραιότητα για την ανταλλαγή, ως εξής: α) Οικοδομικοί συνεταιρισμοί για τους οποίους έχει εκδοθεί αμετάκλητη δικαστική απόφαση που προβλέπει ανταλλαγή της μη κατάλληλης έκτασής τους ή αντίστοιχης αποζημίωσής τους. β) Οικοδομικοί συνεταιρισμοί των οποίων οι εκτάσεις έχουν ήδη ενταχθεί σε ρυμοτομικό σχέδιο, και μετά την ψήφιση του Ν. 998/1979 τα σχέδια αυτά είτε κρίθηκαν άκυρα είτε πρέπει να ακυρωθούν, επειδή βρίσκονται σε απαγορευτικές για δόμηση περιοχές, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού (δάση, δασικές εκτάσεις κ.λπ.). γ) Οικοδομικοί συνεταιρισμοί των οποίων οι εκτάσεις υπήχθησαν σε διαδικασία ένταξης σε ρυμοτομικό σχέδιο και διακόπηκε μετά την έναρξη ισχύος του Ν. 998/1979 και οι οποίοι έχουν άδεια κτήσης. δ) Οικοδομικοί συνεταιρισμοί των οποίων οι εκτάσεις έχουν ήδη ενταχθεί σε ρυμοτομικό σχέδιο και τα σχέδια είτε κρίθηκαν άκυρα είτε πρέπει να ακυρωθούν γιατί υπήχθησαν μεταγενέστερα σε ειδικό καθεστώς προστασίας. ε) Οικοδομικοί συνεταιρισμοί που είχαν προωθήσει τη διαδικασία έγκρισης της πολεοδομικής μελέτης, σύμφωνα με το Π.Δ. 93/1987 (Α΄ 52) και η διαδικασία διεκόπη για διάφορους λόγους (έλλειψη Π.Ε.Ρ.ΠΟ. κ.λπ.). στ) Οικοδομικοί συνεταιρισμοί που έχουν εγκεκριμένη απόφαση οικιστικής καταλληλότητας με το Π.Δ. 93/1987. ζ) Φορείς ιδιωτικών πολεοδομήσεων, των οποίων η πολεοδομική μελέτη είχε εκπονηθεί και προωθηθεί για έγκριση με το Ν. 1947/1991 (Α΄ 70) και κρίθηκε μη νόμιμη από το Συμβούλιο της Επικρατείας λόγω έλλειψης εγκεκριμένου χωροταξικού πλαισίου. η) Φορείς ιδιωτικών πολεοδομήσεων για τις οποίες έχει εκδοθεί απόφαση οικιστικής καταλληλότητας κατά τις διαδικασίες του Ν. 1947/1991. θ) Οικοδομικοί συνεταιρισμοί που είναι κύ- ριοι δασών και δασικών εκτάσεων, και μετά την ψήφιση του Ν. 998/1979 δεν κατέστη δυνατή η προώθηση καμίας διαδικασίας, συνυπολογίζοντας για την προτεραιότητα το έτος κτήσης κυριότητας. Πώς γίνεται η ανταλλαγή Η διαδικασία ανταλλαγής γίνεται μέσω της ηλεκτρονικής διαδικασίας της Τράπεζας Γης. Για την ανταλλαγή λαμβάνεται υπόψη η τιμή ζώνης της περιοχής όπου βρίσκεται το ακίνητο ανταλλαγής, καθώς και η τιμή ζώνης της περιοχής όπου βρίσκεται η έκταση που αποδίδεται ως αντάλλαγμα. Για τα ακίνητα που δεν έχει καθοριστεί τιμή ζώνης, σύμφωνα με το σύστημα των αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών στην περιοχή του ακινήτου, για τον υπολογισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στην τοπική ή δημοτική κοινότητα όπου βρίσκεται η έκταση και σε περίπτωση που αυτή δεν έχει καθοριστεί, η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στην περιφερειακή ενότητα όπου βρίσκεται η έκταση. Σε περίπτωση ανταλλαγής με ιδιωτική έκταση για την οποία έχει εγκριθεί η πολεοδομική μελέτη κατά το άρθρο 24, η αποδιδόμενη έκταση οικοπέδων μειώνεται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) και ο οικοδομικός συνεταιρισμός οφείλει χρηματική εισφορά για τη συγκεκριμένη έκταση. Η έκταση που αποδίδεται ως αντάλλαγμα πρέπει να βρίσκεται στην ίδια ή σε όμορη περιφέρεια με το ακίνητο ανταλλαγής. Κατ' εξαίρεση, τα ακίνητα ανταλλαγής που βρίσκονται εντός Αττικής ανταλλάσσονται με εκτάσεις σε όλη την επικράτεια. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 55 Τ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Tου Ηλία Ηλιόπουλου Το ποσοτικό θα υπερισχύσει και πάλι του ποιοτικού; ΣΕ ΠΡΌΣΦΑΤΕΣ ΔΗΛΏΣΕΙΣ ΤΟΥ, Ο ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΈΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΏΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΏΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ (Σ.Ε.Τ.Ε.) ΠΡΟΈΒΛΕΨΕ ΌΤΙ ΕΦΈΤΟΣ «ΑΝΑΜΈΝΕΤΑΙ ΝΑ ΈΛΘΟΥΝ ΣΤΗ ΧΏΡΑ ΜΑΣ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟΙ, ΑΠΌ ΚΆΘΕ ΆΛΛΗ ΧΡΟΝΙΆ, ΤΟΥΡΊΣΤΕΣ, ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΆ, ΌΜΩΣ, ΈΣΟΔΑ ΦΑΊΝΕΤΑΙ ΌΤΙ ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΛΙΓΌΤΕΡΑ» (ΣΕ ΣΧΈΣΗ, ΠΡΟΦΑΝΏΣ, ΜΕ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΕΣ, ΚΑΙ ΣΕ ΣΎΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΆΛΛΟΥΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΎΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΎΣ). 56 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Η εκτίμηση αυτή, που γίνεται, μάλιστα, από βαθύ γνώστη των θεμάτων του τουρισμού, θέτει και πάλι επί τάπητος, σε μια περίοδο κατά την οποία προετοιμάζεται ένα εθνικό πρόγραμμα ανασυγκρότησης της οικονομίας μας, το θέμα της μορφής της τουριστικής ανάπτυξης που έχει ανάγκη ο τόπος. Το μεταπολεμικό τουριστικό μας μοντέλο (άναρχη ανάπτυξη μαζικού τουρισμού καλοκαιρινών μηνών) παρουσιάζει μια σοβαρή δομική αδυναμία: εξασφαλίζει, αναλογικά, συνεχώς λιγότερα έσοδα για ένα συνεχώς μεγαλύτερο συνολικό κόστος – κοινωνικό, περιβαλλοντικό, υποδομών– παροχής των σχετικών υπηρεσιών. Η σημερινή τουριστική μας κατάσταση θα μπορούσε να περιγραφεί, επιγραμματικά, ως εξής: • Υπερσυγκέντρωση ξενοδοχειακού δυναμικού σε τέσσερις μόνον περιοχές της χώρας (Κρήτη, νησιά Ν. Αιγαίου, νησιά Ιονίου και Αττική), οι οποίες υποδέχονται περισσότερους τουρίστες από τη φέρουσα ικανότητα των υποδομών τους, καθώς και μεγάλος αριθμός τουριστικά υπανάπτυκτων γεωγραφικών διαμερισμάτων. • Σημαντική πλεονάζουσα ποσότητα διαθέσιμου καταλυματικού δυναμικού, η οποία γίνεται πολύ μεγαλύτερη αν συνυπολογιστούν και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, γεγονός που υποδηλώνει σπατάλη πολύτιμων κρατικών και ιδιωτικών πόρων και οξύτατο εγχώριο ανταγωνισμό. • Μικρό μέσο μέγεθος του ξενοδοχειακού δυναμικού, καθώς η μαζική επέκταση του τουρισμού μας έλαβε χώρα με μικρές και μεσαίες, κατά βάση, μονάδες και μικρό μερίδιο κλινών υψηλών ποιοτικά κατηγοριών σε σχέση με τους βασικούς ανταγωνιστές, με συνέπεια περιορισμένες δυνατότητες παροχής ποιοτικών υπηρεσιών, χαμηλή παραγωγικότητα και μικρή αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων. • Έντονη εποχικότητα της τουριστικής κίνησης, καθώς ο κύριος όγκος των επισκεπτών βρίσκεται στη χώρα μας τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες, με συνέπεια το 60%, περίπου, των ξενοδοχειακών μας εγκαταστάσεων να κλείνει για αρκετούς μήνες το χρόνο. Η τουριστική ανάπτυξη μιας χώρας είναι γενικότερα επωφελής μόνον όταν γίνεται προγραμματισμένα και ισόρροπα σε σχέση με τη φύση, την κοινωνία, τον πολιτισμό και τους άλλους παραγωγικούς κλάδους. Η μεταπολεμική, όμως, ανάπτυξη του τουρισμού μας ούτε ορθολογικά προγραμματισμένη ήταν ούτε ισόρροπη, και γι’ αυτό προκάλεσε σοβαρές βλάβες στο φυσικό τοπίο και την πολιτιστική κληρονομιά, ενώ, λόγω της έντονης μονομέρειας που χαρακτήριζε την αναπτυξιακή μας πολιτική, φέρει σοβαρές ευθύνες και για τις καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν στην εξέλιξη του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα. Η αδιαφορία ή η αδυναμία, εξάλλου, της τουριστικής επιχείρησης να οργανώσει και να αξιοποιήσει σταθερές λειτουργικές διασυνδέσεις με τη γεωργία και τη βιομηχανία, περιόρισαν σημαντικά τις αποδόσεις της, τη συμβολή του τουρισμού στην αναπτυξιακή διαδικασία και τον κύκλο των έμμεσα ωφελούμενων από την αύξηση της τουριστικής κίνησης. Είναι γεγονός πάντως ότι, ακόμα και με τη μορφή αυτή, ο τουρισμός έλυνε βραχυπρόθεσμα κάποια προβλήματα (μείωση ανεργίας, ελάφρυνση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών κ.ά.), μακροπρόθεσμα, όμως, η σύγκριση κόστους/οφέλους δεν ήταν τόσο θετική όσο θα μπορούσε να είναι κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Φαίνεται, όμως, ότι και σήμερα το βραχυπρόθεσμο υπερισχύει ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 57 Τ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ του μακροπρόθεσμου και το ποσοτικό τού ποιοτικού. Το, αποδεδειγμένα πλέον, στρεβλό μοντέλο της μεταπολεμικής μας τουριστικής ανάπτυξης δείχνει ότι εξακολουθεί να αποτελεί –μαζί με τη γεωργία– το κέντρο βάρους και του νέου αναπτυξιακού πρότυπου που τώρα προετοιμάζεται (προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας). Λόγω της δημοσιονομικής στενότητας, οι δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές –που θα βελτίωναν και την ποιότητα των τουριστικών μας υπηρεσιών– έχουν σχεδόν μηδενιστεί, ο νέος χωροταξικός σχεδιασμός της τουριστικής δραστηριότητας –που θα έθετε τέλος στην άναρχη ανάπτυξή της– δεν είναι στις προτεραιότητες των αρμόδιων αρχών και η παλιά ελληνική τουριστική κουλτούρα –εύκολο και γρήγορο κέρδος σε βάρος του πελάτη/ εμπορεύματος, εκτεταμένη αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία, φοροδιαφυγή, διεύρυνση των υπηρεσιών τύπου «all inclusive» που περιορίζουν τη δυνατότητα του τουρίστα να γνωρίσει και αγαπήσει την αυθεντική ελληνική ομορφιά– εξακολουθεί να κυριαρχεί στο χώρο, παρά το αμφιλεγόμενο και, πάντως, προσωρινό όφελος που εξασφαλίζει. 58 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Είναι, όμως, προφανές ότι η χώρα έχει ανάγκη από ένα διαφορετικό, πιο αποδοτικό μοντέλο για τον τουρισμό, καλύτερα προσαρμοσμένο στις νέες απαιτήσεις της τουριστικής ζήτησης, αλλά και στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Βασικοί στόχοι μιας νέας στρατηγικής για τον τουρισμό θα πρέπει να είναι: • Η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, ώστε να αμβλυνθεί η έντονη εποχικότητα της τουριστικής δραστηριότητας. • Η ορθολογικότερη κατανομή του ξενοδοχειακού δυναμικού στο χώρο, στο πλαίσιο ενός σταθερού τουριστικού σχεδιασμού, με παράλληλη βελτίωση των αναγκαίων υποδομών. • Η οργάνωση και παροχή καινοτομικών και ποιοτικών, κατά κύριο λόγο, τουριστικών υπηρεσιών, σε ανταγωνιστικές διεθνώς τιμές. • Ο εκσυγχρονισμός του σχετικού παραγωγικού ιστού, ώστε οι τουριστικές επιχειρήσεις να είναι βιώσιμες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται από απόψεως μεγέθους, αξιοποίησης νέων τεχνολογιών και ανθρώπινου δυναμικού. Στο πλαίσιο αυτό, σκόπιμο είναι, παρά την επιτακτική ανάγκη νέων επενδύσεων, να αποθαρρύνεται η ίδρυση πρόσθετων καταλυμάτων σε περιοχές με υπερεπαρκή ξενοδοχειακή προσφορά, να ενθαρρύνονται οι επενδύσεις εκσυγχρονισμού ξενοδοχείων και δημιουργίας εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής και προσφοράς «μοναδικών» τουριστικών προϊόντων και, γενικότερα, να εξορθολογιστεί το γενικότερο πλέγμα των σχετικών αναπτυξιακών κινήτρων, ώστε να αναβαθμιστεί –με παράλληλο περιορισμό, σε ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις, της κρατικής ενίσχυσης– ο αυτόνομος και υπεύθυνος ρόλος του ιδιώτη επενδυτή, που οδηγεί στη δημιουργία πιο ανταγωνιστικών μονάδων. Χρονιά ρεκόρ, κατά τα φαινόμενα, το 2014 για τον ελληνικό τουρισμό, παρά τις κάποιες αρνητικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών (κρίση Ουκρανίας, γεγονότα της Γάζας), που ενδέχεται να περιορίσουν λίγο το κύμα των Ρώσων και των Ισραηλινών τουριστών. Το ρεκόρ αυτό, όμως, που προσλαμβάνει ευρύτερες διαστάσεις λόγω της γενικότερης οικονομικής δυσπραγίας, δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε εφησυχασμούς και αποπροσανατολισμούς, γιατί τα προβλήματα του κλάδου είναι σοβαρά και απαιτούν άμεσες διορθωτικές κινήσεις. Και, πάντως, είναι ανάγκη να συνειδητοποιηθεί ευρύτερα ότι: • Η τουριστική δραστηριότητα, λόγω της φύσης της (υψηλή εξάρτηση από τη διεθνή ζήτηση που παρουσιάζει έντονο βαθμό αβεβαιότητας κ.ά.), δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να αποτελέσει τον κύριο –και πολύ περισσότερο τον αποκλειστικό– αναπτυξιακό μοχλό και μόνον συμπληρωματικός παράγοντας της όλης αναπτυξιακής διαδικασίας θα πρέπει να θεωρείται. • Η μονοδιάστατη ανάπτυξη του τουρισμού, με βάση την εξωτερική μόνον ζήτηση, δεν αποτελεί ορθολογική επιλογή. Βέβαια, μετά από 6 χρόνια ύφεσης και με την ανεργία στο 27% του ενεργού πληθυσμού, η απάντηση στο δίλημμα «μηδενική ανάπτυξη ή ανάπτυξη με τα παλιά υλικά (μαζικός τουρισμός, οικοδομή)» δεν είναι και τόσο εύκολη. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 59 Ο ΟΔΗΓΟΣ Tου Σταύρου Βαρδαλά Το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ανάλυση και κριτική) (Μέρος Δ΄) Τ ο άρθρο 12 του νόμου 3419/2005, όπως τροποποιηθέν και συμπληρωθέν ισχύει σήμερα, αναφέρεται στην έννομη προστασία των δικαιούχων των καταχωρίσεων στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο. Αν η αρμόδια υπηρεσία καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. αρνείται να προβεί στην αιτούμενη καταχώριση, μεταβολή ή διαγραφή, όποιος έχει έννομο συμφέρον μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο να διατάξει την εγγραφή, μεταβολή, διαγραφή ή άλλη καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. Αρμόδιο να διατάξει την αιτούμενη ενέργεια, σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, είναι το μονομελές πρωτοδικείο της περιφέρειας όπου εδρεύει η αρμόδια υπηρεσία καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. Αν στην ίδια περιφέρεια υφίστανται περισσότερα πρωτοδικεία, αρμόδιο είναι το πρωτοδικείο που βρίσκεται εγγύτερα στην ανωτέρω αρμόδια υπηρεσία. Αν έχουν ιδρυθεί στην ημεδαπή, από τον ίδιο υπόχρεο, περισσότερα του 60 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ενός υποκαταστήματα, αρμόδιο είναι το πρωτοδικείο στο οποίο προσφεύγει, κατ’ επιλογή του, ο υπόχρεος. Το δικαστήριο δικάζει κατά τη διαδικασία που ορίζεται στα άρθρα 739 επ. του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Στη δίκη κλητεύεται υποχρεωτικά, με επιμέλεια του αιτούντος, ο πρόεδρος του οικείου επιμελητηρίου στο οποίο υπάγεται η υπηρεσία καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. ή ο νόμιμος αναπληρωτής του. Αν η αίτηση υποβάλλεται από τρίτο, στη σχετική δίκη κλητεύονται υποχρεωτικά, με επιμέλεια του αιτούντος, ο υπόχρεος ή η υπό σύσταση εταιρεία. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την κλήτευση και οποιουδήποτε τρίτου έχει ειδικό έννομο συμφέρον. Αν η άρνηση της εγγραφής, καταχώρισης ή μεταβολής οφείλεται σε κίνδυνο σύγχυσης της επωνυμίας ή του διακριτικού τίτλου του υπόχρεου, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 5, κλητεύεται υποχρεωτικά ο δικαιούχος της προκαταχωρισμένης ΣΥΝΕΧΊΖΟΥΜΕ ΤΗ ΣΥΝΟΠΤΙΚΉ ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ ΤΩΝ ΔΙΑΤΆΞΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΎΝ ΤΟ ΓΕΝΙΚΌ ΕΜΠΟΡΙΚΌ ΜΗΤΡΏΟ, ΜΕ ΣΚΟΠΌ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΑΥΤΏΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΉ ΤΩΝ ΑΔΥΝΑΜΙΏΝ ΤΟΥ, ΏΣΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΕΊ ΔΥΝΑΤΉ Η ΕΙΣΉΓΗΣΗ ΠΡΟΤΆΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΊΩΣΉ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΜΕΣΌΤΕΡΗ ΕΞΥΠΗΡΈΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΈΝΩΝ ΜΕΛΏΝ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΊΟΥ. επωνυμίας ή του διακριτικού τίτλου. Η απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου καθορίζει επακριβώς το περιεχόμενο της εγγραφής, καταχώρισης ή μεταβολής, καθώς και το αντικείμενο της διαγραφής. Με επιμέλεια της γραμματείας του δικαστηρίου, η απόφαση διαβιβάζεται με ηλεκτρονικά μέσα στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ., η οποία οφείλει να ενεργήσει αυθημερόν, κατά το διατακτικό της απόφασης. Με κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομικών, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθορίζονται η διαδικασία και οι όροι διαβίβασης των δικαστικών αποφάσεων κατά το προηγούμενο εδάφιο, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια. Η τελευταία αυτή ρύθμιση έγινε με τη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 13 του νόμου 3853/2010 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 90/17.6.2010). Η εγγραφή, μεταβολή, διαγραφή ή άλλη καταχώριση που διενεργείται σε εκτέλεση απόφασης δικαστηρίου ή των συμβουλίων που αναφέρονται στο άρθρο 3, δεν έχουν αναδρομικό αποτέλεσμα. Το επόμενο άρθρο 13, το οποίο καταργείται από την 1η Ιανουαρίου 2015, σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 3, του νόμου 4250/2014 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 74/26.3.2014), προβλέπει ότι το Τεύχος Ανωνύμων Εταιρειών και Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως μετονομάζεται σε Τεύχος Ανωνύμων Εταιρειών-Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης και Γενικού Εμπορικού Μητρώου, από την έναρξη λειτουργίας του Γ.Ε.ΜΗ., κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 18. Αν η εγγραφή στο Γ.Ε.ΜΗ. και κάθε περαιτέρω καταχώριση, μεταβολή ή διαγραφή αφορά ανώνυμες εταιρείες, εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, ευρωπαϊκές εταιρείες, ευρωπαϊκές συνεταιριστικές εταιρείες και τα υποκαταστήματα αλλοδαπών εταιρειών στην ημεδαπή, που αναφέρονται στις περιπτώσεις στ΄, ζ΄ και η΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 1, η αρμόδια υπηρεσία καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. αποστέλλει, αυτεπαγγέλτως, στο Εθνικό Τυπογραφείο ανακοίνωση για τη σχετική καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ., με περιληπτική αναφορά του περιεχομένου της καταχώρισης, μεταβολής ή διαγραφής και του χρόνου διενέργειάς τους. Προϋπόθεση της αποστολής της ανακοίνωσης αποτελεί η προηγούμενη καταβολή από τον υπόχρεο των τελών δημοσίευσης στο Τεύχος Ανωνύμων Εταιρειών-Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης και Γενικού Εμπορικού Μητρώου. Σε περίπτωση αυτεπάγγελτης εγγραφής, καταχώρισης, μεταβολής ή διαγραφής, σύμφωνα με το άρθρο 11, η υπηρεσία καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. αποστέλλει τη σχετική ανακοίνωση στο Εθνικό Τυπογραφείο και επιβάλλει τα σχετικά τέλη στον υπόχρεο. Προηγούμενη καταβολή από τον υπόχρεο των τελών δημοσίευσης στο Τεύχος Ανωνύμων Εταιρειών-Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης και Γενικού Εμπορικού Μητρώου, ακόμα και σε περίπτωση αυτεπάγγελτης εγγραφής, καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ., σύμφωνα με το άρθρο 11, δεν απαιτείται εξαιρετικά για τις περιπτώσεις δημοσίευσης της περιληπτικής αναφοράς του περιεχομένου της καταχώρισης σύστασης ανωνύμων εταιρειών και εταιρειών περιορισμένης ευθύνης στο Τεύχος Ανωνύμων Εταιρειών-Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης και Γενικού Εμπορικού Μητρώου, η οποία (δημοσίευση) γίνεται ατελώς. Με κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομικών, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν την έκδοση και την κυκλοφορία του Τεύχους Ανωνύμων Εταιρειών-Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης και Γενικού Εμπορικού Μητρώου και τη διαδικασία δημοσίευσης, σε αυτό, των καταχωρίσεων στο Γ.Ε.ΜΗ. Με την ίδια απόφαση μπορεί να αποφασισθεί η τήρηση του Τεύχους Ανωνύμων Εταιρειών-Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης και Γενικού Εμπορικού Μητρώου σε ηλεκτρονική μορφή και να καθορισθούν οι αναγκαίες λεπτομέρειες. Το άρθρο 13 αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ. 10 του άρθρου 13 του νόμου 3853/2010 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 90/17.6.2010). Περαιτέρω, σημειώνεται ότι με την παρ. 7 του άρθρου 7 του νόμου 3469/2006 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 131/28.6.2006) ορίζεται ότι: «Στο Τεύχος Α.Ε.-Ε.Π.Ε. και Γ.Ε.ΜΗ. δημοσιεύονται σε περίληψη: α), β)... ζ) τα προβλεπόμενα προς δημοσίευση στην “Εφημερίδα της Κυβερνήσεως”, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 61 Ο ΟΔΗΓΟΣ 13 του Ν. 3419/2005 (Φ.Ε.Κ. 297 Α΄)». Το άρθρο 14 αναφέρεται στις ξενόγλωσσες καταχωρίσεις και προβλέπει ότι οι καταχωρίσεις στο Γ.Ε.ΜΗ. μπορεί να λάβουν χώρα και σε μία ή περισσότερες από τις επίσημες γλώσσες της Ε.Ε., μετά από σχετική αίτηση των υπόχρεων, εφόσον αυτοί προσκομίζουν τις σχετικές δηλώσεις και αιτήσεις και όλα τα προς καταχώριση έγγραφα σε νομίμως επικυρωμένη μετάφραση. Με απόφαση του υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας είναι δυνατόν να καθορίζονται οι αναγκαίες λεπτομέρειες σχετικά με τις προϋποθέσεις διενέργειας ξενόγλωσσων καταχωρίσεων στο Γ.Ε.ΜΗ. Η διάταξη αυτή αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ. 11 του άρθρου 13 του νόμου 3853/2010 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 90/17.6.2010). Αν διαπιστώνεται απόκλιση μεταξύ ελληνόγλωσσης και ξενόγλωσσης καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ., υπερισχύει η καταχώριση στην ελληνική γλώσσα. Κάθε τρίτος μπορεί να επικαλεσθεί την ξενόγλωσση καταχώριση, εκτός αν ο υπόχρεος αποδείξει ότι οι τρίτοι είχαν γνώση της καταχώρισης στην ελληνική γλώσσα και της διαφοράς της τελευταίας από την ξενόγλωσση. Το επόμενο άρθρο 15 αναφέρεται στα αποτελέσματα της καταχώρισης και προβλέπει ότι με την καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. των νομικών γεγονότων, δηλώσεων, εγγράφων και λοιπών στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού, επέρχονται, ως προς τις ομόρρυθμες εταιρείες, τις ετερόρρυθμες εταιρείες (απλές ή κατά μετοχές), τις ανώνυμες εταιρείες, τις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, τις ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες, τους αστικούς συνεταιρισμούς, τις εταιρείες που αναφέρονται στο άρθρο 1 και τους υπόχρεους που αναφέρονται στην περίπτωση β΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 1, τα ακόλουθα αποτελέσματα: α. Τα υπό σύσταση νομικά πρόσωπα που ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο αποκτούν νομική προσωπικότητα. β. Με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας, που ρυθμίζουν τη μετατροπή ή το μετασχηματισμό των εταιρειών, συντελείται η μετατροπή των υπόχρεων εταιρειών σε ανώνυμες εταιρείες, εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες, αστικούς συνεταιρισμούς και σε εταιρείες που αναφέρονται στο άρθρο 1. γ. Επέρχεται η τροποποίηση του καταστατικού. δ. Συντελείται η συγχώνευση ή η διάσπαση, με μόνη την εγγραφή και πριν από τη διαγραφή της εταιρείας που απορροφάται ή διασπάται. ε. Επέρχεται η λύση, μετά από απόφαση των εταίρων ή έκδοση σχετικής διοικητικής πράξης. στ. Επέρχεται η αναβίωση. Η διάταξη αυτή, όπως είχε τροποποιηθεί με την παρ. 12 του άρθρου 13 του νόμου 3853/2010 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 90), αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ. 4 του άρθρου 118 του νόμου 4072/2012 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 86/11.4.2012). Με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας, από την έναρξη της τήρησης του Γ.Ε.ΜΗ. και με την καταχώριση σε αυτό των νομικών γεγονότων, δηλώσεων, εγγράφων 62 ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 και λοιπών στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού, δημιουργείται για τους λοιπούς υπόχρεους, που αναφέρονται στο άρθρο 1, μαχητό τεκμήριο εμπορικής ιδιότητας. Με την επιφύλαξη των παραγράφων 12 επ. του άρθρου 7β του Κ.Ν. 2190/1920 και του άρθρου 8α του Κ.Ν. 3190/1955, οι υπόχρεοι που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 1 του νόμου αυτού δεν μπορούν να αντιτάξουν, προς τρίτους, κάθε μορφής γεγονότα και μεταβολές που καταχωρίζονται υποχρεωτικά, εφόσον αυτά δεν καταχωρίστηκαν, εκτός αν αποδεικνύουν ότι οι τρίτοι είχαν λάβει σχετική γνώση ή αν τα γεγονότα και οι μεταβολές δεν παράγουν έννομες συνέπειες χωρίς προηγούμενη καταχώρισή τους. Το προηγούμενο εδάφιο δεν εφαρμόζεται για γεγονότα και μεταβολές που διαλαμβάνονται σε δικαστικές αποφάσεις, οι οποίες αφορούν συλλογικές διαδικασίες ικανοποίησης πιστωτών. Η διάταξη αυτή έχει καταργηθεί από το άρθρο 248, περ. 4, του νόμου 4072/2012 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 86/11.4.2012). Οι εγγραφές και καταχωρίσεις στο Γ.Ε.ΜΗ. τεκμαίρονται ορθές και σύννομες μέχρι τη διόρθωσή τους, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 9. Με το άρθρο 16 ρυθμίζονται θέματα δημοσιότητας του Γενικού Εμπορικού Μητρώου. Συγκεκριμένα: α) Η εμπορική δημοσιότητα πραγματοποιείται με: αα) Την καταχώριση, αρχική ή μεταγενέστερη, στο Γ.Ε.ΜΗ., σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται από τον παρόντα νόμο, και ββ) τη δημοσίευση στο διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. από την Υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. ή, κατά περίπτωση, το Τμήμα Γ.Ε.ΜΗ., σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 5, των πράξεων και στοιχείων για τα οποία επιβάλλεται υποχρέωση δημοσιότητας. γγ) Ειδικά ως προς τους υπόχρεους που αναφέρονται στην παράγραφο 2α του άρθρου 13, δεν θίγονται οι διατάξεις της ειδικής νομοθεσίας οι οποίες προβλέπουν διατυπώσεις δημοσίευσης των καταχωρίσεων. Στην περίπτωση αυτή, η ολοκλήρωση της εμπορικής δημοσιότητας προϋποθέτει επιπλέον και την τήρηση της διαδικασίας που ορίζεται στην παράγραφο 2α του άρθρου 13. Σημειώνεται ότι η περίπτωση γγ΄ καταργείται από 1.1.2015 με το άρθρο 2, παρ. 3, του νόμου 4250/2014 (ΦΕΚ Α΄ 74/26.3.2014). β) Ο διαδικτυακός τόπος του Γ.Ε.ΜΗ. αποτελεί το «Εθνικό Δελτίο Εμπορικής Δημοσιότητας». Σε ειδικό κατάλογο του διαδικτυακού τόπου του Γ.Ε.ΜΗ. υπό τον τίτλο «Δελτίο Εμπορικής Δημοσιότητας» δημοσιεύονται το Γενικό Ευρετήριο Επωνυμιών και η Μερίδα. γ) Οι δημοσιεύσεις στο διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. που αφορούν τις κεφαλαιουχικές εταιρείες προβάλλονται σε ειδικό υποκατάλογο υπό τον τίτλο «Δελτίο Εμπορικής Δημοσιότητας/Τεύχος Κεφαλαιουχικών Εταιρειών». Σε ειδικό τμήμα του Τεύχους αυτού προβάλλονται οι προσκλήσεις και κάθε άλλης μορφής επικοινωνία της εταιρείας με τους μετόχους της, οι ανακοινώσεις σχετικά με τους μετασχηματισμούς των εταιρειών (μετατροπή, συγχώνευση, διάσπαση, απόσχιση κ.λπ.) και γενικά οι πράξεις για τις οποίες υπάρχει, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, υποχρέωση δημοσιότητας. δ) Πληροφορίες, στοιχεία και μεταβολές που προβλέπονται από τον Πτωχευτικό Κώδικα δημοσιεύονται σε ειδικό υποκατάλογο υπό τον τίτλο «Δελτίο Εμπορικής Δημοσιότητας/Τεύχος Πτω- χευτικού Κώδικα. Υπεύθυνα για την υποβολή στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. των πράξεων και στοιχείων για τα οποία απαιτείται δημοσιότητα, είναι τα πρόσωπα του άρθρου 1 ή ο αντιπρόσωπός τους. α) Τα πρόσωπα και οι ενώσεις προσώπων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 1 δεν μπορούν να αντιτάξουν στους τρίτους τις πράξεις και τα στοιχεία για τα οποία δεν τηρήθηκαν οι διατυπώσεις δημοσίευσης της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1, εκτός αν αποδείξουν ότι οι τρίτοι τα γνώριζαν. Πράξεις ή στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί δεν αντιτάσσονται στους τρίτους προτού περάσουν δεκαπέντε ημέρες από τη δημοσίευση, εφόσον οι τρίτοι αποδεικνύουν ότι δεν ήταν δυνατόν να τα γνωρίζουν. β) Σε περίπτωση ασυμφωνίας του κειμένου που δημοσιεύτηκε, με το περιεχόμενο της πράξης ή του στοιχείου που έχει καταχωριστεί στο Γ.Ε.ΜΗ., τα πρόσωπα των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 1 δεν μπορούν να αντιτάξουν στους τρίτους το περιεχόμενο του κειμένου που δημοσιεύτηκε. Οι τρίτοι μπορούν να επικαλεστούν το στοιχείο που δημοσιεύτηκε, εκτός αν τα ανωτέρω πρόσωπα αποδείξουν ότι οι τρίτοι γνώριζαν το κείμενο που έχει καταχωριστεί στο Γ.Ε.ΜΗ. γ) Οι τρίτοι μπορούν να επικαλούνται πράξεις ή στοιχεία για τα οποία δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι διατυπώσεις δημοσιότητας, σύμφωνα με τα ανωτέρω, εκτός αν η έλλειψη δημοσιότητας καθιστά τις πράξεις ή τα στοιχεία ανίσχυρα. Το άρθρο 16, όπως είχε τροποποιηθεί με την παρ. 13 του άρθρου 13 του νόμου 3853/2010 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 90) και την παρ. 2 του άρθρου 15 του νόμου 4038/2012 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 14), αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 10, παρ. 3, του νόμου 4155/2013 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 120/29.5.2013). Το άρθρο 17 αναφέρεται στις διοικητικές κυρώσεις και προβλέπει ότι με απόφαση της εκάστοτε αρμόδιας υπηρεσίας καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. επιβάλλεται, σε βάρος των υπόχρεων ή των νόμιμων εκπροσώπων τους που παραβιάζουν τις διατάξεις του νόμου αυτού και των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότησή του, πρόστιμο από 600 έως 30.000 ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης. Τα ανωτέρω πρόστιμα αποτελούν έσοδα της υπηρεσίας καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. στην οποία υπάγεται ο υπόχρεος. Σε περίπτωση που η υπηρεσία καταχώρισης είναι επιμελητήριο, τα ανωτέρω πρόστιμα αποτελούν κατά ποσοστό 50% έσοδα της υπηρεσίας καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. στην οποία υπάγεται ο υπόχρεος και κατά ποσοστό 50% έσοδα της Κ.Ε.Ε. Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, καθορίζεται η διαδικασία επιβολής και είσπραξης των προστίμων και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Με όμοια απόφαση μπορεί να αναπροσαρμόζεται το ύψος του προστίμου. Το άρθρο 17, όπως είχε τροποποιηθεί με την παρ. 14 του άρθρου 13 του νόμου 3853/2010 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 90), αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 10, παρ. 4, του νόμου 4155/2013 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 120/29.5.2013). Με την παράγραφο 5 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι όπου στις διατάξεις των νόμων 3853/2010 (Α΄ 90) και 3419/2005 προβλέπεται η έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης, στους συνυπογράφοντες υπουργούς προστίθεται ο υπουργός Τουρισμού. ανάπτυξη|ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 63 ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Ε.Β.Ε.Α. ΜΕΛΗ Δ.Σ. - ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ 1. ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Τηλ..: 210 9959971• Φαξ: 210 9959975 2. ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Τηλ: 210 2851304 • Φαξ: 210 2835338 ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Τηλ.: 210 6849008 • Φαξ: 210 6856012 3. ΑΛΒΑΝΙΑ ΣΙΑΜΙΔΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ Τηλ.: 210 8070496, 22620 32992 • Φαξ: 22620 32991 4. ΑΛΓΕΡΙΑ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Τηλ.: 210 8219930 • Φαξ: 210 8230637 5. ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ 6. ΑΡΜΕΝΙΑ ΔΟΝΤΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Τηλ.: 210 2404240 • Φαξ: 210 2467177 7. ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΚΑΥΚΑΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Τηλ.: 210 5144401 • Φαξ: 210 5142564 ΤΣΑΓΚΑΛΙΔΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Τηλ.: 210 7712309, 210 7712318 8. ΑΥΣΤΡΙΑ STRUECKER MARCO Τηλ.: 210 6886424 • Φαξ: 210 6886542 9. ΑΦΡΙΚΗ (ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ) ΚΙΟΛΕΪΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Τηλ.: 210 8180000 • Φαξ: 210 8180001 ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ Τηλ.: 6932190200 • Φαξ: 210 8135513 10. ΑΦΡΙΚΗ (ΔΥΤΙΚΗ) ΚΙΟΛΕΪΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Τηλ.: 210 8180000 • Φαξ: 210 8180001 ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ Τηλ.: 6932190200 • Φαξ: 210 8135513 11. ΑΦΡΙΚΗ (ΝΟΤΙΟΣ) ΛΕΟΥΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Τηλ.: 210 6135631 • Φαξ: 210 8042995 12. ΒΑΛΤΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ (ΕΣΘΟΝΙΑ, ΛΕΤΟΝΙΑ, ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ) ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Τηλ.: 210 9959971 • Φαξ: 210 9959975 13. ΒΕΛΓΙΟ ΡΕΠΠΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Τηλ.: 2103212829 • Φαξ: 2103217448 14. ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ ΘΑΝΟΣ Τηλ.: 210 8219930 • Φαξ: 210 8230637 ΦΡΑΓΓΕΔΑΚΗ ΕΥΘΑΛΙΑ Τηλ.: 210 8230042 • Φαξ: 210 8230637 15. ΒΙΕΤΝΑΜ ΚΑΡΑΜΑΛΑΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Τηλ.: 210 3220093 • Φαξ: 210 3230890 16. ΒΟΛΙΒΙΑ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ ΘΑΝΟΣ Τηλ.: 210 8219930 • Φαξ: 210 8230637 17. ΒΟΣΝΙΑ ΚΑΙ ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Τηλ.: 210 9959971 • Φαξ: 210 9959975 18. ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΦΛΕΣΣΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Τηλ.: 210 6837633 • Φαξ: 210 6842604 ΠΑΝΕΤΤΑΣ ΜΑΡΚΟΣ Τηλ.: 210 8074390 • Φαξ: 210 8074229 19.ΒΡΑΖΙΛΙΑ ΣΙΑΜΙΔΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ Τηλ.: 210 8070496, 22620 32992 • Φαξ: 22620 32991 ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Τηλ.: 210 6849008 • Φαξ: 210 6856012 20. ΓΑΛΛΙΑ ΡΕΠΠΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Τηλ.: 210 3212829 • Φαξ: 210 3217448 ΛΑΣΚΑΡΙΣ ΠΑΥΛΟΣ Τηλ.: 210 6200010 • Φαξ: 210 8074309 21. ΓΕΡΜΑΝΙΑ STRUECKER MARCO Τηλ.: 210 6886424 • Φαξ: 210 6886542 ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ Τηλ.: 210 8210536, 210 8829053 22. ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΗΣ Τηλ.: 210 8210536 • Φαξ: 210 8829053 23. ΓΚΑΝΑ ΦΡΑΓΓΕΔΑΚΗ ΕΥΘΑΛΙΑ Τηλ.: 210 8230042 • Φαξ: 210 8230637 24. ΔΑΝΙΑ ΔΟΝΤΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Τηλ.: 210 2404240 • Φαξ: 210 2467177 25. ΕΛΒΕΤΙΑ ΗΛΙΑΔΗΣ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ Τηλ.: 210 9339090 •Φαξ: 210 9345475 26. ΗΝΩΜΕΝΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ Τηλ.: 6932190200 • Φαξ: 210 8135513 ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Τηλ.: 210 3227768 • Φαξ: 210 3226925 ΔΕΡΙΖΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 2117676 • Φαξ: 210 2117677 27. Η.Π.Α ΛΕΟΥΣΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Τηλ.: 210 6135631 • Φαξ: 210 8042995 ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ ΣΠΥΡΟΣ Τηλ.: 210 8210536, 210 8829053 28. ΙΑΠΩΝΙΑ ΧΑΖΑΠΗ-ΠΙΤΤΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Τηλ.: 210 5751896 • Φαξ: 210 5717113 ΜΕΛΑΝΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Τηλ.: 210 6612556 • Φαξ: 210 6613640 29. ΙΝΔΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Τηλ.: 210 6849008 • Φαξ: 210 6856012 ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Τηλ.: 210 2851304 • Φαξ: 210 2835338 30. ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ ΚΟΥΡΤΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Τηλ.: 210 3623727 • Φαξ: 210 3601398 ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Τηλ.: 210 6849008 • Φαξ: 210 6856012 31. ΙΟΡΔΑΝΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Τηλ.: 210 9959971 • Φαξ: 210 9959975 32. ΙΡΑΝ ΣΟΦΙΑΝΟΣ ΝΙΚΟΣ Τηλ.: 210 6835034 • Φαξ: 210 6893539 ΚΟΥΔΟΥΝΗΣ ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ Τηλ.: 210 5595223 • Φαξ: 210 5595185 33. ΙΡΑΚ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ Τηλ.: 6932190200 • Φαξ: 210 8135513 34. ΙΡΛΑΝΔΙΑ ΚΟΛΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 5772900 • Φαξ: 210 5782600 35.ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ ΘΑΝΟΣ Τηλ.: 210 8219930 • Φαξ: 210 8230637 ΦΡΑΓΓΕΔΑΚΗ ΕΥΘΑΛΙΑ Τηλ.: 210 8230042 • Φαξ: 210 8230637 36. ΙΣΠΑΝΙΑ ΠΑΝΕΤΤΑΣ ΜΑΡΚΟΣ Τηλ.: 210 8074390 • Φαξ: 210 8074229 37. ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΦΟΥΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Τηλ.: 210 5232605 • Φαξ: 210 5226605 ΤΖΟΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Τηλ.: 210 9537370 • Φαξ: 2109537369 38. ΙΤΑΛΙΑ ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Τηλ.: 210 6269.811 • Φαξ: 210 6269602 ΛΑΣΚΑΡΙΣ ΠΑΥΛΟΣ Τηλ.: 210 6200010 • Φαξ: 210 8074309 39. ΚΑΖΑΚΣΤΑΝ ΚΟΥΔΟΥΝΗΣ ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ Τηλ.: 210 5595223 • Φαξ: 210 5595185 40. ΚΑΝΑΔΑΣ ΠΑΠΑΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Τηλ.: 210 4805200 • Φαξ: 210 4805212 ΧΑΖΑΠΗ-ΠΙΤΤΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Τηλ.: 210 5751896 • Φαξ: 210 5717113 41. ΚΑΤΑΡ ΠΟΥΛΑΝΤΖΑΣ ΔΡΑΚΟΥΛΗΣ Τηλ.: 210 7759.433 • Φαξ: 210 7781118 ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ Τηλ.: 6932190200 • Φαξ: 210 8135513 42. ΚΙΝΑ ΚΑΝΔΑΡΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ Τηλ.: 210 3634108 • Φαξ: 210 3634165 ΜΕΛΑΝΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Τηλ.: 210 6612556 • Φαξ: 210 6613640 43. ΚΟΛΟΜΒΙΑ ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Τηλ.: 210 6269811 • Φαξ: 210 6269602 44. ΚΟΡΕΑ ΠΡΩΤΟΓΕΡΟΥ ΕΛΕΝΗ Τηλ.: 210 3458022 • Φαξ: 210 3455170 ΗΛΙΑΔΗΣ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ Τηλ.: 210 9339090 • Φαξ: 210 9345475 45. ΚΟΥΒΑ ΔΟΝΤΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Τηλ.: 210 2404240 • Φαξ: 210 2467177 46. ΚΟΥΒΕΪΤ ΔΕΡΙΖΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 2117676 • Φαξ: 210 2117677 47. ΚΡΟΑΤΙΑ ΚΟΛΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 5772900 • Φαξ: 210 5782600 48. ΚΥΠΡΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Τηλ.: 210 8234325 • Φαξ: 210 8833022 ΠΑΠΑΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Τηλ.: 210 4805200 • Φαξ: 210 4805212 ΚΟΥΡΤΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Τηλ.: 210 3623727 • Φαξ: 210 3601398 49. ΛΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΟΝΓΚΟ ΤΣΟΓΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Τηλ.: 210 3824307 • Φαξ: 210 3824394 50. ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ ΔΟΝΤΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Τηλ.: 210 2404240 • Φαξ: 210 2467177 51. ΛΙΒΑΝΟΣ ΧΑΖΑΠΗ-ΠΙΤΤΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Τηλ.: 210 5751896 • Φαξ: 210 5717113 52. ΛΙΒΥΗ ΘΩΜΟΓΛΟΥ ΠΑΥΛΟΣ Τηλ.: 210 6810613, 22620 31462 • Φαξ: 22620 31890 ΚΟΥΜΠΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Τηλ.: 210 8123720 • Φαξ: 210 6140448 53. ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ ΡΕΠΠΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Τηλ.: 210 3212829 • Φαξ: 210 3217448 54. ΜΑΛΑΙΣΙΑ ΤΣΑΓΚΑΛΙΔΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Τηλ.: 210 7712309 • 210 7712318 55. ΜΑΛΤΑ ΤΣΟΒΟΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Τηλ.: 210 7220185 • Φαξ: 210 7220643 56. ΜΑΡΟΚΟ ΠΑΠΑΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Τηλ.: 210 4805200 • Φαξ: 210 4805212 57.ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΜΩΡΑΪΤΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Τηλ: 210 6543129 • Φαξ: 210 6543229 ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Τηλ.: 210 9959.971 • Φαξ: 210 9959975 ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Τηλ.: 210 7253783 • Φαξ: 210 7251563 58. ΜΕΞΙΚΟ ΚΑΥΚΑΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Τηλ.: 210 5144401 • Φαξ: 210 5142564 59. ΜΟΛΔΑΒΙΑ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΗΣ Τηλ.: 210 8210536 • Φαξ: 210 8829053 60. ΜΠΑΧΡΕΪΝ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ Τηλ.: 6932190200 • Φαξ: 210 8135513 61. ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ ΤΣΑΓΚΑΛΙΔΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Τηλ.: 210 7712309, 210 7712318 ΚΑΥΚΑΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Τηλ.: 210 5144401 • Φαξ: 210 5142564 62. ΝΙΓΗΡΙΑ ΤΣΟΓΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Τηλ.: 210 3824307 • Φαξ: 210 3824394 63. ΝΟΡΒΗΓΙΑ ΣΙΑΜΙΔΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ Τηλ.: 210 8070496, 22620 32992 • Φαξ: 22620 32991 64. ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΛΕΟΥΣΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Τηλ.: 210 6135631 • Φαξ: 210 8042995 65. ΟΜΑΝ ΜΩΡΑΪΤΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Τηλ.: 210 6543129 • Φαξ: 210 6543229 66. ΟΥΓΓΑΡΙΑ ΚΟΥΔΟΥΝΗΣ ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ Τηλ.: 210 5595223 • Φαξ: 210 5595185 67. ΟΥΓΚΑΝΤΑ ΘΩΜΟΓΛΟΥ ΠΑΥΛΟΣ Τηλ.: 210 6810613, 22620 31462 •Φαξ 22620 31890 68. ΟΥΖΜΠΕΚΙΣΤΑΝ ΚΟΥΔΟΥΝΗΣ ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ Τηλ.: 210 5595223 • Φαξ: 210 5595185 69. ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΤΣΟΒΟΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Τηλ.: 210 7220185 • Φαξ: 210 7220643 70. ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ ΔΟΝΤΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Τηλ.: 210 2404240 • Φαξ: 210 2467177 71. ΠΑΚΙΣΤΑΝ ΔΟΝΤΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Τηλ.: 210 2404240 • Φαξ: 210 2467177 72. ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΜΩΡΑΪΤΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Τηλ.: 210 6543129 • Φαξ: 210 6543229 73. ΠΑΡΑΓΟΥΑΗ ΔΟΝΤΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Τηλ.: 210 2404240 • Φαξ: 210 2467177 74. ΠΕΡΟΥ ΔΟΝΤΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Τηλ.: 210 2404240 • Φαξ: 210 2467177 75. ΠΟΛΩΝΙΑ ΜΠΕΚΥΡΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Τηλ.: 210 9484090 • Φαξ: 210 9484110 76. ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Τηλ.: 210 3227768 • Φαξ: 210 3226925 77. ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΣΟΦΙΑΝΟΣ ΝΙΚΟΣ Τηλ.: 210 6835034 • Φαξ: 210 6893539 ΚΟΥΜΠΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Τηλ.: 210 8123720 • Φαξ: 210 6140448 78. ΡΩΣΙΑ ΚΙΟΛΕΪΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Τηλ.: 210 8180000 • Φαξ: 210 8180001 ΔΕΡΙΖΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 2117676 • Φαξ: 210 2117677 79. ΣΑΝ ΜΑΡΙΝΟ ΑΘΑΝΑΣΟΥΛΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Τηλ.: 210 6138312 • Φαξ: 210 6138317 80. ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ Τηλ.: 6932190200 • Φαξ: 210 8135513 81. ΣΕΡΒΙΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Τηλ.: 210 8234325 • Φαξ: 210 8833022 ΤΖΟΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Τηλ.: 210 9537370 • Φαξ: 210 9537369 82. ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗ ΚΟΥΡΤΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Τηλ.: 210 3623727 • Φαξ: 210 3601398 ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Τηλ.: 210 6849008 • Φαξ: 210 6856012 83. ΣΚΟΠΙΑ ΣΙΑΜΙΔΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ Τηλ.: 210 8070496, 22620 32992 • Φαξ: 22620 32991 84. ΣΛΟΒΑΚΙΑ ΚΟΛΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 5772900•Φαξ 210 57826001 85. ΣΛΟΒΕΝΙΑ ΚΟΛΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 5772900•Φαξ 210 57826001 86. ΣΟΥΔΑΝ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ Τηλ.: 6932190200 • Φαξ: 210 8135513 ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Τηλ.: 210 9959971 • Φαξ: 210 9959975 87. ΣΟΥΗΔΙΑ ΜΕΛΑΝΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Τηλ.: 210 6612556 • Φαξ: 210 6613640 88. ΣΥΡΙΑ ΚΟΛΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 5772900 • Φαξ: 2105782600 89. ΤΑΪΛΑΝΔΗ ΤΣΑΓΚΑΛΙΔΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Τηλ.: 210 7712309, 210 7712318 90. ΤΑΪΒΑΝ ΒΕΝΟΥΡΗ-ΓΟΒΔΕΛΑ ΑΛΚΗΣΤΙΣ Τηλ.: 210 4820095 • Φαξ: 210 4814712 ΚΟΥΜΠΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Τηλ.: 210 8123720•φαξ 210 6140448 91. ΤΑΤΖΙΚΙΣΤΑΝ ΚΟΛΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 5772900 • Φαξ: 210 5782600 92. ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΥΦΡΑΙΜΟΓΛΟΥ-ΚΟΥΝΕΝΑΚΗ ΣΟΦΙΑ Τηλ.: 211 7503741 • Φαξ: 210 5241863 ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Τηλ.: 210 2837000 • Φαξ: 210 2838889 93. ΤΥΝΗΣΙΑ ΜΠΕΚΥΡΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Τηλ.: 210 9484090 • Φαξ: 210 9484110 94. ΤΣΕΧΙΑ ΜΠΕΚΥΡΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Τηλ.: 210 9484090 • Φαξ: 210 9484110 95. ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ ΦΛΕΣΣΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Τηλ: 210 6837633 • Φαξ: 210 6842604 96. ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Τηλ.: 210 7253783 • Φαξ: 2107251563 97. ΧΙΛΗ ΔΕΡΙΖΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τηλ.: 210 2117676 • Φαξ: 210 2117677
© Copyright 2024 Paperzz
