Β. ANAΛYTIKO YΠOMNHMA ΣΠOY∆ΩN KAI ∆PAΣTHPIOTHTΩN 1. Bασικές σπουδές Παρακολούθησα τα µαθήµατα του ∆ηµοτικού Σχολείου των Μελισσουργών, στα ορεινά Τζουµέρκα, ενώ τα γυµνασιακά στο Β΄ εξατάξιο Γυµνάσιο της Άρτας, από όπου αποφοίτησα τον Ιούνιο του 1974. Τον Σεπτέµβριο του ίδιου έτους γράφτηκα στο Τµήµα Γαλλικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του Πανεπιστηµίου του Μπορντώ. Το 1979 απέκτησα το Diplôme Supérieur d’Études Françaises από το Πανεπιστήµιο του Bordeaux ΙΙΙ. Από το 1979 έως το 1984 συνέχισα τις σπουδές µου στην Ιστορία και την Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήµιο του Μπορντώ. Τον Ιούνιο του 1982 απέκτησα το Diplôme d’Études Universitaires Générales (D.E.U.G.)· το 1983 πήρα το πτυχίο της Licence ès Lettres, ενώ τον Ιούνιο του 1984 απέκτησα τον τίτλο της Maîtrise d’Histoire. Κατά τη διάρκεια των σπουδών µου στο Πανεπιστήµιο του Μπορντώ, εκτός από µαθήµατα αρχαίας ιστορίας, παρακολούθησα µαθήµατα αρχαίας ελληνικής και λατινικής γλώσσας και λογοτεχνίας. Συγχρόνως παρακολούθησα και εξετάστηκα επιτυχώς στα µαθήµατα δύο άλλων Certificats: Ελληνική Eπιγραφική και ∆ραµατική Ποίηση. Mε ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολουθούσα τα µαθήµατα των καθηγητών µου κ.κ. Raoul Baladié, Jean-Marie Jacques, Pierre Debord, Robert Etienne, Bernard Guilemain, Alain Bresson και Raymond Descat. Eνδεικτικά αναφέρω ορισµένα από τα µαθήµατα των δύο τελευταίων ετών, στα οποία έκανα και ιδιαίτερες προσωπικές εργασίες: 1) Eλληνική Iστορία: α) Αρχαία ελληνική θρησκεία (ένταξη στο πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο), β) Mυκηναϊκός κόσµος, οµηρικός κόσµος, γ) O ελληνικός κόσµος από τα µέσα του VIου αιώνα ως την εποχή του Mεγάλου Aλεξάνδρου, δ) O ελληνικός αποικισµός VIII-VI αι. π.X., ε) H ελληνιστική πόλις. 2) Pωµαϊκή Iστορία: α) O ρωµαϊκός κόσµος από το 250 ως το 450 µ.X., β) H ρωµαϊκή ∆ύση, γ) O ρωµαϊκός κόσµος από το θάνατο του Σύλλα ως το θάνατο του Nέρωνα, δ) Kοινωνία και πολιτισµός στο ρωµαϊκό κόσµο. 3) Eλληνική Γλώσσα και Πολιτισµός: α) Aριστοτέλης, Περί ποιητικής, β) Aριστοφάνης, Aχαρνείς, Nεφέλες, Eιρήνη, γ) Aισχίνης, Kατά Kτησιφώντος, δ) ∆ηµοσθένης, Oλυνθιακός Γ', Περί των εν Xερρονήσω, ε) Eυριπίδης, Hρακλής, στ) Mένανδρος, ∆ύσκολος, Σαµία, ζ) Hσίοδος, Eργα και ηµέραι, η) Πλάτων, Πολιτεία, (βιβλία V, VI, VII), θ) Σοφοκλής, Aντιγόνη, ι) Όµηρος, Iλιάς (ραψ. Α, Β, Τ, Ω). 4) Λατινική Γλώσσα και Πολιτισµός: α) Kικέρων, Pro A. Caesina, β) Tίτος Λίβιος, βιβλία XXVII-XXVIII, γ) Σενέκας, De beneficiis (V-VI). Aκόµη, εκτός από τα µαθήµατα ξένων γλωσσών, τις οικονοµικές επιστήµες και τη Γεωγραφία (αγροτική, αστική και ανθρωπογεωγραφία), παρακολούθησα επί τρία χρόνια και εξετάστηκα επιτυχώς στη Mεσαιωνική Iστορία της ∆υτικής Eυρώπης. Στην πρώτη εξεταστική περίοδο (Iούνιος 1983) πέτυχα σε όλα τα µαθήµατα και ανακηρύχθηκα Licencié ès Lettres του Πανεπιστηµίου του Bordeaux III. Kατά τη διάρκεια του πανεπιστηµιακού έτους 1983-1984 προετοίµασα και παρουσίασα την πτυχιακή εργασία µου: Προϊστορία και γένεση του αρχαίου ελληνικού θεάτρου, 146 σελ. Παράλληλα µε τη σύνταξη αυτής της εργασίας, υπό την εποπτεία του καθηγητή κ. Pierre Debord, προετοίµασα και το Certificat C 2: Mεθοδολογία της Aρχαίας Iστορίας και Eλληνική Eπιγραφική. Πέτυχα µε τους βαθµούς πολύ καλά και άριστα αντίστοιχα. Mετά την επιτυχία µου στο παραπάνω σύνολο µαθηµάτων και, αφού υποστήριξα δηµοσία την εργασία µου, απέκτησα το δίπλωµα της Maîtrise, µε ειδικότητα στην Iστορία και τον Πολιτισµό της Aρχαίας Eλλάδας. 1 2. Mεταπτυχιακές σπουδές Αµέσως µετά την επιτυχία µου στο πτυχίο της Maîtrise, έγινα δεκτός για µεταπτυχιακές σπουδές στο Kλασικό Tµήµα του Πανεπιστηµίου του Montpellier III, υπό την εποπτεία της καθηγήτριας των αρχαίων ελληνικών Paulette GHIRON-BISTAGNE. Με τη σύµφωνη γνώµη της καθηγήτριας P. Ghiron-Bistagne µου ανατέθηκε για την προετοιµασία του D.E.A., η εργασία: H υπόθεση της σωτηρίας και του σωτήρα στις κωµωδίες του Aριστοφάνη. Oλοκλήρωσα την έρευνά µου και την υποστήριξα δηµοσία το Nοέµβριο του 1985. H Εξεταστική Eπιτροπή αποτελείτο από τον καθηγητή B. SCHOULER, πρόεδρο, τον καθηγητή L. ROUSSEL, και την καθηγήτρια P. GHIRON-BISTANGE, εισηγήτρια. Συγχρόνως µε τη σύνταξη της εργασίας αυτής παρακολούθησα και εξετάστηκα επιτυχώς στα µεταπτυχιακά µαθήµατα του Tµήµατος Eλληνικών Σπουδών του Πανεπιστηµίου του Montpellier III. Tα µαθήµατα αυτά ήταν τα ακόλουθα: Mεθοδολογία στην Έρευνα, Aρχαίο ∆ράµα, Aρχαία Iστορία, Eλληνική Eπιγραφική, Θρησκεία και Kοινωνία στην Aρχαία Eλλάδα. Kατά τη διάρκεια της προετοιµασίας της µεταπτυχιακής µου εργασίας παρακολούθησα διαλέξεις και σεµινάρια καθηγητών σχετικά µε το θέµα µου, τα οποία αφορούσαν, συνάµα, γενικότερα την ελληνική αρχαιότητα. H επιτυχία µου στο Diplôme d’Études Approfondies (D.E.A.) συνετέλεσε στο να προταθώ από την καθηγήτρια Paulette Ghiron-Bistagne για την ανάθεση εκπόνησης διδακτορικής διατριβής µε θέµα: Aνθρωπολογία της Aρχαίας Eλληνικής Kωµωδίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν, παράλληλα µε την προσωπική µου έρευνα, έλαβα µέρος και παρουσίασα αρκετά σεµινάρια τρίτου κύκλου, στα ερευνητικά προγράµµατα των Πανεπιστηµίων του Montpellier III και του Aix-en-Provence I. Mετά την ολοκλήρωση της έρευνάς µου και πριν από την παρουσίαση της εργασίας µου, σύµφωνα µε τη νοµοθεσία του Πανεπιστηµίου του Montpellier III, υποβλήθηκα (στις 04-021988) στην Προ-διδακτορική Eξέταση Γενικής Παιδείας στα παρακάτω γνωστικά αντικείµενα: α) Aρχαία Eλληνική Λογοτεχνία, β) Aρχαία Eλληνική Θρησκεία και γ) Eλληνική Eπιγραφική. H Eξεταστική Eπιτροπή αποτελείτο από την καθηγήτρια P. GHIRON-BISTANGE, Πρόεδρο της Eπιτροπής και τον καθηγητή B. SCHOULER. H επιτυχία µου ήταν οµόφωνη. Στις 24 Mαρτίου 1989 υποστήριξα δηµοσία τη διατριβή µου και ανακηρύχθηκα ∆ιδάκτορας της Aρχαίας Eλληνικής Λογοτεχνίας και Γλώσσας του Πανεπιστηµίου του Montepellier III µε το βαθµό άριστα (Très Honorable). H Eξεταστική Eπιτροπή αποτελείτο από την P. GHIRON-BISTANGE, καθηγήτρια στο Πανεπιστήµιο του Montepellier III, εισηγήτρια· τον A. MACHIN, καθηγητή στο Πανεπιστήµιο της Προβηγκίας· την C. VIAL, καθηγήτρια στο Πανεπιστήµιο του Montepellier· τον Φ. KAKPI∆H, καθηγητή στο Πανεπιστήµιο των Iωαννίνων, και τον M. CASEVITZ, καθηγητή στο Πανεπιστήµιο της Λυών, πρόεδρο της εξεταστικής Eπιτροπής. 3. ∆ιδακτικό έργο Tο 1982 διορίστηκα µε σύµβαση στο I.U.T. B΄ (Σχολή ∆ηµοσιογραφίας) του Πανεπιστηµίου του Mπορντώ III βοηθός του καθηγητή Maurice RABAU. Mε τον τίτλο του Chargé d’enseignement δίδαξα Nέα Eλληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία επί δύο χρόνια: από 01.10.1982 έως 30.09.1984. Tο 1986 εκλέχτηκα και διορίστηκα στο Πανεπιστήµιο της Προβηγκίας (Aix-en-Provence I) Λέκτορας Eλληνικών. ∆ίδαξα Nέα Eλληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, καθώς και Bυζαντινή Ιστορία και Λογοτεχνία, στο Τµήµα Φιλολογίας του Πανεπιστηµίου του Aix-en-Provence. (βλ. σχετικές πράξεις διορισµού και πρωτόκολλο ορκωµοσίας, καθώς και συστατικές επιστολές των καθηγητών κκ. Albert Machin και Louis Coutelle). Tο συµβόλαιό µου ήταν τριετές, ήτοι από 01.10.1986 έως 30.09.1989. Στο Ιόνιο Πανεπιστήµιο διορίστηκα µε σύµβαση βάσει του άρθρου 5 του Π.∆. 407/80 τον Οκτώβριο του 1989. Στο Τµήµα Ιστορίας δίδαξα τα µαθήµατα: α. «Aρχαία Eλληνική 2 Γραµµατεία: Αττική Κωµωδία»· β. «Ιστορία της Aρχαίας Eλληνικής Παιδείας: Από τον Όµηρο ως τον Ισοκράτη»· γ. «Iστορία της Ελληνικής Γλώσσας» και δ. «Aρχαία Eλληνική Θρησκεία». Στο Tµήµα Aρχειονοµίας και Βιβλιοθηκονοµίας διδάσκω από το ακαδηµαϊκό έτος 1993-94 (αρχικά ως συµβασιούχος του Π.∆. 407/80 και, από το 1997, ως µέλος ∆.Ε.Π.), τα ακόλουθα µαθήµατα: Aρχαία Eλληνική Γραµµατεία Ι & ΙΙ, Iστορία της Aρχαίας Eλληνικής Παιδείας, Μεθοδολογία της Επιστηµονικής Έρευνας. ∆ίδαξα επίσης, επί δύο χρόνια, τα γνωστικά αντικείµενα: Ιστορία της Παράδοσης των Αρχαίων Κειµένων και Ιστορία των Κλασικών Σπουδών. Κατά τα ακαδηµαϊκά έτη 1994-95 και 1995-96 δίδαξα µε σύµβαση του Π.∆. 407/80 στα Παιδαιγωγικά Tµήµατα του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας τα γνωστικά αντικείµενα: «Θεατρική Παιδεία» και «Aρχαία Eλληνική Γραµµατεία». Επίσης, δίδαξα, επίσης, επί σειρά ετών (19952005), στη Σχολή Ξεναγών Κέρκυρας, τα µαθήµατα: «Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας» και «Ιστορία Θεάτρου». Α. Προπτυχιακά µαθήµατα Στο Τµήµα Αρχειονοµίας και Βιβλιοθηκονοµίας διδάσκω τα ακόλουθα προπτυχιακά µαθήµατα: i. Αρχαία Ελληνική Γραµµατεία Ι ii. Αρχαία Ελληνική Γραµµατεία ΙΙ iii. Ιστορία του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισµού iv. Μεθοδολογία της Επιστηµονικής Έρευνας v. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα. і. Aρχαία Ελληνική Γραµµατεία Ι. Τύπος µαθήµατος: ΥΠΟ - Εξάµηνο: Α΄ (36 ώρες) Αριθµός µονάδων: 3 (ECTS=5). Τρόπος διδασκαλίας: ∆ιδασκαλία και Σεµινάριο µε θέµα: «Βιβλίο και αναγνωστικό κοινό στον αρχαίο ελληνικό κόσµο». Αξιολόγηση: Γραπτή (προαιρετικά: εργασία). Αντικείµενο του µαθήµατος: Εισαγωγή στην αρχαία ελληνική γραµµατεία. Στόχοι του µαθήµατος: Η διαµόρφωση γενικής εικόνας της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας από τις απαρχές έως και την ελληνιστική εποχή. Η προφορική παράδοση και ο γραπτός λόγος. Τα λογοτεχνικά είδη και η σηµασία τους. ∆ιάρθρωση του µαθήµατος: Εισαγωγή στην αρχαία ελληνική γραµµατεία από τον Όµηρο ως τον Ισοκράτη: α΄. Κλασική φιλολογία και βοηθητικές επιστήµες, λογοτεχνία και κοινωνία στην αρχαιότητα, παράδοση των κλασικών κειµένων. β΄. Ηρωικό έπος (προφορική παράδοση και γραπτός λόγος, το οµηρικό ζήτηµα, δοµή και σύνθεση των οµηρικών επών). γ΄. Ησίοδος (σχέση µε την παράδοση, επιδράσεις, πηγές). δ΄. Λυρική ποίηση (ελεγεία, ίαµβος, µελική ποίηση). ε΄. Ιστοριογραφία (Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Ξενοφών). στ΄. Φιλοσοφία και επιστήµη (Πλάτων, Αριστοτέλης, Ιπποκράτης). ζ΄. Ρητορική (Ισοκράτης, Λυσίας, ∆ηµοσθένης, Αισχίνης). η΄. Ανθολογηµένα κείµενα από έπος, λυρική ποίηση, φιλοσοφία, ρητορεία και ιστοριογραφία. Βιβλιογραφία: P.E. Easterling – B.M.W. Knox, Iστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, µτφρ. N. Kονοµής κ.ά., εκδ. Παπαδήµας, Aθήνα 1994². ≈ A. Lesky, Iστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, µτφρ. A.Γ. Tσοπανάκης, εκδ. Kυριακίδης, Θεσσαλονίκη 1981 (5η έκδ.). ≈ H.-G. Nesselrath, (επιµ.), Εισαγωγή στην αρχαιογνωσία, τόµ. Α΄: Αρχαία Ελλάδα, µτφρ. Ι. Αναστασίου κ.ά. (επιµ. ∆.Ι. Ιακώβ – Α. Ρεγκάκος), εκδ. Παπαδήµας, Αθήνα 2003. ≈ Θ.Γ. Παππάς, Προσεγγίσεις στην αρχαία ελληνική παιδεία. Από τον Όµηρο ως τον Ισοκράτη, εκδ. Καρδαµίτσα, Αθήνα 2007. ≈ Franco Montanari, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας. Από τον 8ο αι. π.Χ. έως τον 6ο αι. µ.Χ., µτφρ. Σπ. Κουτράκης – ∆. Κουκουζίκα – Κ. Σαββά (επιµ. ∆ανιήλ Ιακώβ – Αντώνιος Ρεγκάκος), εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2008. Υλικό - Ύλη µαθήµατος: Εκτός από το διδακτικό εγχειρίδιο που επιλέγουν οι φοιτητές από τα προτεινόµενα βιβλία, κατά τη διάρκεια του εξαµήνου διανέµεται επίσης υλικό µε κείµενα (στο πρωτότυπο και σε µετάφραση), εκτενής βιβλιογραφία κατά ενότητα, καθώς και διάφορες άλλες πηγές και µελετήµατα. 3 ii. Aρχαία Ελληνική Γραµµατεία ΙΙ. Τύπος µαθήµατος: ΥΕΠ - Εξάµηνο: Γ΄ (36 ώρες) Αριθµός µονάδων: 3 (ECTS=5). Τρόπος διδασκαλίας: ∆ιδασκαλία και Σεµινάριο µε θέµα: «Ιστορία της παράδοσης του κειµένου του Αριστοφάνη». Αξιολόγηση: Γραπτή (προαιρετικά: εργασία). Αντικείµενο του µαθήµατος: ∆ραµατική ποίηση. Στόχοι του µαθήµατος: Η µύηση και η γνωριµία µε το έργο των µεγάλων τραγικών και κωµικών ποιητών της αρχαιότητας. Οι απαρχές του θεάτρου και ο Αισχύλος. Το αττικό θέατρο στα χρόνια της ∆ηµοκρατίας. Η Αρχαία κωµωδία και ο Αριστοφάνης. Η Νέα κωµωδία και ο Μένανδρος. ∆ιάρθρωση του µαθήµατος: Εισαγωγή στο αρχαίο ελληνικό θέατρο: α΄. δραµατική ποίηση και θεατρική παράσταση. β΄. καταγωγή του αρχαίου ελληνικού δράµατος. γ΄. Η τραγωδία (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης). δ΄. Η αττική κωµωδία και ο Αριστοφάνης (ιστορική ανασκόπηση, χαρακτηριστικά του κωµικού ήρωα, γλώσσα και ύφος, πολιτικό και κοινωνικό περιεχόµενο). ζ΄. Η νέα κωµωδία και ο Μένανδρος. η΄. Παρουσίαση και µελέτη επίλεκτων κειµένων της τραγωδίας και της αττικής κωµωδίας. Βιβλιογραφία: H.C. Baldry, Το τραγικό θέατρο στην αρχαία Ελλάδα, µτφρ. Γ. Χριστοδούλου – Λ. Χατζηκώστα, εκδ. Καρδαµίτσα, Αθήνα 1981. ≈ H.-D. Blume, Eισαγωγή στο αρχαίο θέατρο, µτφρ. M. Iατρού, εκδ. M.I.E.T, Aθήνα 1986. ≈ K.G. Dover, H κωµωδία του Aριστοφάνη, µτφρ. Φ. I. Kακριδής, εκδ. M.I.E.T, Aθήνα 1978. ≈ Θ. Παππάς, O φιλόγελως Aριστοφάνης, εκδ. Kαρδαµίτσα, Aθήνα 1996². P. Thiercy, Ο Αριστοφάνης και η αρχαία κωµωδία, µτφρ. Γ.Φ. Γαλάνης, εκδ. Πατάκης, Αθήνα 2001. ≈ B. Zimmermann, Η αρχαία ελληνική κωµωδία, µτφρ. Η. Τσιριγκάκης (επιµ. ∆.Ι. Ιακώβ), εκδ. Παπαδήµας, Αθήνα 2002. ≈ R.L. Hunter, Η νέα κωµωδία στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώµη, µτφρ. Βασίλης Φυντίκογλου, εκδ. Καρδαµίτσα, Αθήνα 1994. ≈ Easterling P.E. (επιµ.), Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία, µτφρ. Λ. Ρόζη – Κ. Βαλάκας, Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2007. ≈ Θ. Παππάς – Α. Μαρκαντωνάτος (επιµ.), Αττική Κωµωδία. Πρόσωπα και Προσεγγίσεις, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2011. Υλικό - Ύλη µαθήµατος: Εκτός από το διδακτικό εγχειρίδιο που επιλέγουν οι φοιτητές από τα προτεινόµενα βιβλία, κατά τη διάρκεια του εξαµήνου διανέµεται επίσης υλικό µε κείµενα (στο πρωτότυπο και σε µετάφραση), εκτενής βιβλιογραφία κατά ενότητα, καθώς και διάφορες άλλες πηγές και µελετήµατα. iii. Ιστορία του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισµού. Τύπος µαθήµατος: ΥΕΠ - Εξάµηνο: β΄ (36 ώρες) - Αριθµός µονάδων: 3 (ECTS=5). Τρόπος διδασκαλίας: ∆ιδασκαλία και Σεµινάριο µε θέµα: «Η ιδιωτική ζωή των αρχαίων Ελλήνων». Αξιολόγηση: Γραπτή (προαιρετικά: εργασία). Αντικείµενο του µαθήµατος: Εισαγωγή στον αρχαίο ελληνικό πολιτισµό. Στόχοι του µαθήµατος: Η γνωριµία µε τον ελληνικό πολιτισµό και την ανθρωπολογία της αρχαίας Ελλάδας. Ο πολίτης και η πόλη. Η πραγµάτωση του ανθρώπου. Ο άνθρωπος και οι θεοί. Ο δηµόσιος και ο ιδιωτικός βίος στην αρχαία Ελλάδα. ∆ιάρθρωση του µαθήµατος: Εξετάζεται η ιστορία του αρχαίου ελληνικού πολιτισµού και η ανθρωπολογία της αρχαίας Ελλάδας: α΄. Εισαγωγή στις έννοιες του πολιτισµού και της κουλτούρας. β΄. Οι αξίες των αρχαίων Ελλήνων (κοινωνικές, θρησκευτικές, οικονοµικές). γ΄. Ο αρχαίος Έλληνας και οι θεοί. δ΄. Ο άνθρωπος και οι µορφές κοινωνικότητας. ε΄. Η γέννηση της ιστορικής συνείδησης. ε΄. Η διδασκαλία των σοφιστών και η πολιτική αρετή. στ΄. Πόλεµος και οικονοµία, πόλεµος και θρησκεία. η΄. Θέατρο και κοινωνία. θ΄. Πολίτες, γυναίκες και δούλοι. ι΄. ∆ηµόσιος και ιδιωτικός βίος στην αρχαία Ελλάδα. κ΄. Επιλογή κειµένων σχετικών µε τα παραπάνω θέµατα. Βιβλιογραφία: A. Bonnard, O αρχαίος ελληνικός πολιτισµός, µτφρ. ∆. Θοιβιδόπουλος - E. Γαρίδη, εκδ. Θεµέλιο, τόµοι 1-3, Aθήνα 1985-1991. ≈ P. Borgeaud - G. Cambiano (κ.ά.), O Έλληνας άνθρωπος, µτφρ. Χ. Τασάκος, εκδ. Ελληνικά Γράµµατα, Αθήνα 1996. ≈ H. Blanck, Εισαγωγή στην ιδιωτική ζωή των αρχαίων Ελλήνων και Ρωµαίων, µτφρ. Α. Μουστάκα, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2004. ≈ W. Burkert, Aρχαία ελληνική θρησκεία: αρχαϊκή και κλασική εποχή, µτφρ. N.Π. Mπεζαντάκου ‒ A. Aβαγιανού, εκδ. Kαρδαµίτσα, Aθήνα 1993. ≈ F. Chamoux, O ελληνικός πολιτισµός, µτφρ. Αικ. Παπαθωµοπούλου, εκδ. Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1999. ≈ Simon Goldhill, Ποιος χρειάζεται τους Έλληνες; Ποιος χρειάζεται τα ελληνικά; µτφρ. Γιώργος Κουσουνέλος, εκδ. Ενάλιος, Αθήνα 2003. ≈ W. Jaeger, Παιδεία. H µόρφωσις του Έλληνος ανθρώπου, τόµοι 1-3, µτφρ. Γ.Π. Bέρροιος, εκδ. Παιδεία, Aθήνα 1968-1974. ≈ Bruno Snell, Η ανακάλυψη του πνεύµατος, µτφρ. ∆ανιήλ Ι. Ιακώβ, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1989. Υλικό - Ύλη µαθήµατος: Εκτός από το διδακτικό 4 εγχειρίδιο που επιλέγουν οι φοιτητές από τα προτεινόµενα βιβλία, κατά τη διάρκεια του εξαµήνου διανέµεται επίσης υλικό µε κείµενα (στο πρωτότυπο και σε µετάφραση), εκτενής βιβλιογραφία κατά ενότητα, καθώς και διάφορες άλλες πηγές και µελετήµατα. iv. Μεθοδολογία Επιστηµονικής Έρευνας. Τύπος µαθήµατος: ΥΠΟ - Εξάµηνο: ∆΄ (36 ώρες) - Αριθµός µονάδων: 3 (ECTS=5). Αξιολόγηση: Γραπτή (προαιρετικά: εργασία). Αντικείµενο του µαθήµατος: Εισαγωγή στη µεθοδολογία της επιστηµονικής έρευνας. Στόχοι του µαθήµατος: Πῶς δεῖ ἐπιστηµονικὴν ἐργασίαν συγγράφειν. ∆ιάρθρωση του µαθήµατος: Εξετάζεται ο τρόπος διεξαγωγής της επιστηµονικής έρευνας στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήµες. α΄. Χαρακτηριστικά της επιστηµονικής έρευνας. β΄. Επιλογή και διατύπωση του θέµατος. γ΄. Αναζήτηση και συγκέντρωση του βιβλιογραφικού υλικού. δ΄. Επιστηµονική έρευνα και νέες τεχνολογίες. ε΄. Χρήση της βιβλιογραφίας. στ΄. ∆ιάρθρωση της επιστηµονικής εργασίας. ζ΄. Παραποµπές και σηµειώσεις. η΄. Συγγραφή. θ΄. Αξιολόγηση της επιστηµονικής µελέτης. Βιβλιογραφία: Judith Bell, Μεθοδολογικός σχεδιασµός παιδαγωγικής και κοινωνικής έρευνας, µτφρ. Αναστασία Ρήγα, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 1997. ≈ Louis Cohen – Lawrence Manion, Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας, µτφρ. Χ. Μητσοπούλου – Μ. Φιλοπούλου, εκδ. Μεταίχµιο, Αθήνα 2000. ≈ Umberto Eco, Πώς γίνεται µια διπλωµατική εργασία, µτφρ. Μαριάννα Κονδύλη, εκδ. Νήσος, Αθήνα 1994. ≈ K. Howard & J. Sharp, Η επιστηµονική µελέτη. Οδηγός σχεδιασµού και διαχείρισης πανεπιστηµιακών ερευνητικών εργασιών, µτφρ. Βασιλική Νταλάκου, εκδ. Gutenberg, Aθήνα 1996. ≈ Colin Robson, Η έρευνα του πραγµατικού κόσµου. Ένα µέσον για κοινωνικούς επιστήµονες και επαγγελµατίες ερευνητές, µτφρ. Β. Νταλάκου – Κ. βασιλικού, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2007. ≈ Θ. Παππάς, Η µεθοδολογία της επιστηµονικής έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήµες, εκδ. Καρδαµίτσα, Αθήνα 2002. Υλικό – Ύλη µαθήµατος: Εκτός από το διδακτικό εγχειρίδιο που επιλέγουν οι φοιτητές από τα προτεινόµενα βιβλία, στην αρχή του εξαµήνου διανέµεται επίσης σχετική βιβλιογραφία, καθώς και κατάλογος θεµάτων για επεξεργασία και προβληµατισµό. v. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα. Τύπος µαθήµατος: ΥΠΕ - Εξάµηνο: Α΄ (36 ώρες) - Αριθµός µονάδων: 3 (ECTS=5). Τρόπος διδασκαλίας: ∆ιδασκαλία, ασκήσεις και φροντιστήριο. Αξιολόγηση: Γραπτή και προφορική. Αντικείµενο του µαθήµατος: Αρχαία ελληνική γλώσσα. Στόχοι του µαθήµατος: Η µετάφραση και ο γλωσσικός σχολιασµός επιλεγµένων κειµένων από την αρχαία ελληνική λογοτεχνία. ∆ιάρθρωση του µαθήµατος: Ανάγνωση, σχολιασµός, γλωσσική επεξεργασία και µετάφραση επιλεγµένων κειµένων από το έργο δραµατικών ποιητών, ιστορικών, ρητόρων και φιλοσόφων (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Αριστοφάνης, ∆ηµοσθένης, Ισοκράτης, Λυσίας, Ξενοφών, Πλάτων, Θουκυδίδης). Βιβλιογραφία: Francisco R. Adrados, Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας, µτφρ. Alicia Villar Lecumbertri, εκδ. Παπαδήµας, Αθήνα 2008² ≈ N. Π. Ανδριώτης, Iστορία της ελληνικής γλώσσας. Tέσσερις µελέτες, Iνστιτούτο Nεοελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1992. ≈ P. Chantraine, Dictionaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots, éd. klincksieck, τόµ. 2, Paris 1968-1980. Ανατύπωση 1990. ≈ ∆. ∆ηµητράκος (εκδ.), Μέγα Λεξικόν όλης της Ελληνικής γλώσσης, 9 τόµοι, Αθήνα 19331959. ≈ Μ.Ζ. Κοπιδάκης (επιµ.), Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας, εκδ. Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1999. ≈ Α. Φ. Χριστίδης (επιµ.), Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας. Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα, εκδ. Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2001. Υλικό - Ύλη µαθήµατος: Κατά τη διάρκεια του εξαµήνου διανέµονται κείµενα, τα οποία µεταφράζονται και σχολιάζονται γλωσσικά µε την ενεργή συµµετοχή των φοιτητών. vi. Πτυχιακές εργασίες. Έχω αναλάβει και εποπτεύω αρκετές πτυχιακές εργασίες µε θέµατα που άπτονται της ειδικότητάς µου και που εντάσσονται στο γενικότερο αντικείµενο του Τµήµατος. Πιο συγκεκριµένα, κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, ολοκληρώθηκαν ήδη και εξετάστηκαν πέντε πτυχιακές εργασίες το 2003-2004, τρεις το 2004-2005, τέσσερις κατά τη διάρκεια του 2005-2006, τρεις το 2006-2007, τρεις το 2007-2008, δύο το 2008-2009, τρεις το 2009-2010 και τρεις το 2010-2011, ενώ ετοιµάζονται πέντε για το επόµενο ακαδηµαϊκό έτος. 5 Παρακολούθησα, επίσης, και εξέτασα τρεις ερευνητικές εργασίες, οι οποίες εκπονήθηκαν από επιµορφούµενους καθηγητές ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, στο Τµήµα Ιστορίας. Β. Μεταπτυχιακά µαθήµατα i. Ανθρωπολογία της Αρχαίας Ελλάδας (Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Τµήµατος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστηµίου, ακαδ. έτος 2004-2005, 2005-2006, 2006-2007, 2007-2008). ii. Μεθοδολογία της Έρευνας στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήµες (Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Τµήµατος Αρχειονοµίας και Βιβλιοθηκονοµίας του Ιονίου Πανεπιστηµίου, ακαδηµ. έτος 2003-2004, 2004-2005, 2005-2006, 2006-2007). iii. Ψηφιακή πληροφορία στις Ανθρωπιστικές Επιστήµες (Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Τµήµατος Αρχειονοµίας και Βιβλιοθηκονοµίας του Ιονίου Πανεπιστηµίου, ακαδηµ. έτος 2004-2005, 2005-2006, 2006-2007). i. Ανθρωπολογία της αρχαίας Ελλάδας. Αντικείµενο του µαθήµατος: Πολίτες και µη πολίτες στην αρχαία Ελλάδα. Οι Έλληνες και οι άλλοι. Ο Ξένος, ο δούλος, ο µέτοικος, ο πολίτης. Η γυναίκα στην κλασική Αθήνα. Ιδιωτική και δηµόσια ζωή της γυναίκας. Ενδυµασία και καλλωπισµός. Γαµήλια έθιµα. Ο αρχαίος Έλληνας και οι θεοί. Χαρακτηριστικά της αρχαίας ελληνικής θρησκείας. Ευσέβεια και αθεϊσµός. Το ιερό, οι θεοί και η πόλη. Θρησκεία και µαγεία. Μυστήρια και αιρέσεις. Θρησκευτικοί σύλλογοι. Ο άνθρωπος και οι µορφές κοινωνικότητας. Επιλογή βιβλιογραφίας. M.D. Baslez, L’étranger dans la Grèce antique, Les Belles Lettres, Paris 1984. ≈ P. Borgeaud – G. Cambiano (κ.ά.), O Έλληνας άνθρωπος, µτφρ. Χ. Τασάκος, εκδ. Ελληνικά Γράµµατα, Αθήνα 1996. ≈ W. Burkert, Aρχαία ελληνική θρησκεία. Aρχαϊκή και κλασική εποχή, µτφρ. N.Π. Mπεζαντάκου – A. Aβαγιανού, εκδ. Kαρδαµίτσα, Aθήνα 1993. ≈ F. Chamoux, O Ελληνικός Πολιτισµός, µτφρ. Αικ. Παπαθωµοπούλου, εκδ. Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1999. ≈ Robert Flacelière, Ο δηµόσιος και ιδιωτικός βίος των αρχαίων Ελλήνων, µτφρ. Γ.∆. Βανδώρος, εκδ. Παπαδήµας, Αθήνα 1995. ≈ P. Gauthier, Symbola: les étrangers et la justice dans les cités grecques, Annales de l’Est, Nancy 1972. Louis Gernet, Ανθρωπολογία της αρχαίας Ελλάδας, µτφρ. Αναστασία Μεθενίτη & Αθανάσιος Στεφανής, εκδ. Πατάκης, Αθήνα 2000. Th. Pappas, Anthropologie de la comédie grecque ancienne, Montpellier 1989. ≈ J.-P. Vernant, Mythe et société en Grèce ancienne, Paris 1974. J.-P. Vernant, Mύθος και σκέψη στην αρχαία Eλλάδα, τόµοι I-II, µτφρ. Στ. Γεωργούδη, εκδ. I. Zαχαρόπουλος, Aθήνα 1989. Claude Vatin, Citoyens et non-citoyens dans le monde grec, Sedes, Paris 1984. ii. Μεθοδολογία της Έρευνας στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήµες. Αντικείµενο του µαθήµατος: Εφαρµογές της επιστηµονικής έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήµες. Επιστηµονική έρευνα, νέες τεχνολογίες-Internet. ∆ιάρθρωση της επιστηµονικής εργασίας. Κριτίρια αξιολόγηση της επιστηµονικής µελέτης. Επιλογή Βιβλιογραφίας: Louis Cohen – Lawrence Manion, Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας, µτφρ. Χ. Μητσοπούλου – Μ. Φιλοπούλου, εκδ. Μεταίχµιο, Αθήνα 2000. ≈ K. Howard & J. Sharp, Η επιστηµονική µελέτη. Οδηγός σχεδιασµού και διαχείρισης πανεπιστηµιακών ερευνητικών εργασιών, µτφρ. Βασιλική Νταλάκου, εκδ. Gutenberg, Aθήνα 1996. ≈ Colin Robson, Η έρευνα του πραγµατικού κόσµου. Ένα µέσον για κοινωνικούς επιστήµονες και επαγγελµατίες ερευνητές, µτφρ. Β. Νταλάκου – Κ. βασιλικού, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2007. Θ. Παππάς, Η µεθοδολογία της επιστηµονικής έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήµες, εκδ. Καρδαµίτσα, Αθήνα 2002. iii. Ψηφιακή πληροφορία στις Ανθρωπιστικές Επιστήµες. Εξετάζεται η θέση των ανθρωπιστικών επιστηµών στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον. Προβλήµατα και προοπτικές. Επιλογή Βιβλιογραφίας: Perseus-Project http://www.perseus.tufts.edu/ Ancient Greece http://www.wsu.edu.8080/~dee/GREECE/GREECE.HTM 6 The Internet Classics Archive http://classics.mit.edu/ Electronic Resources for Classicists http://www.tlg.uci.edu/~tlg/index/resources.html KIRKE http://www.phil.uni-erlangen.de/~p2latein/kirke/kirkerah.html Argos http://argos.evansville.edu/ Diotima http://www.stoa.org/diotima Index of Resources for Historians http://www.cc.ukans.edu/history/index.html 4. Ερευνητικές ∆ραστηριότητες Από το ακαδηµαϊκό έτος 1984-1985 συµµετέχω σε διάφορες Ερευνητικές Οµάδες, Σεµινάρια και Συνέδρια στα οποία κάνω ανακοινώσεις και διαλέξεις. Στο Πανεπιστήµιο του Montepellier ανέπτυξα πολλά θέµατα στα σεµινάρια του Eρευνητικού ∆ιεπιστηµονικού Kέντρου Aρχαίου ∆ράµατος (G.I.T.A.), του οποίου είµαι ενεργό µέλος. Στο Πανεπιστήµιο του Aix-en-Provence συµµετείχα µε ανακοινώσεις στην Eρευνητική Oµάδα του καθηγητή Claude VATIN. Έλαβα µέρος στα παρακάτω διεθνή συνέδρια: Στις Συρακούσες, στο XI Congresso Internazionale di Studi sul Dramma Antico, sul Tema: Strutture della commedia greca, στις 2528 Mαρτίου 1986· θέµα ανακοίνωσης: «Contributo a uno studio antropologico della commedia attica antica: struttura e funzione degli Exodoi nelle commedie di Aristofane». Στη Bαρκελώνη, στο XI Congrès International des Néohellénistes Francophones, στις 7-9 Mαΐου 1987. Tο θέµα της ανακοίνωσής µου ήταν: «'A propos des traductions de quelques passages d’Aristophane en grec moderne». Στις 3-5 Mαρτίου του 1988 έλαβα µέρος στην Table Ronde Internationale, του Πανεπιστηµίου του Mονπελλιέ, µε θέµα: «Transe et Tréâtre», όπου έκανα µια παρέµβαση σχετικά µε τα πρωτο-θεατρικά δρώµενα του ελλαδικού χώρου. Στις Συρακούσες, έλαβα µέρος στο XIII Congresso Internazionale di Studi sul Dramma Antico, sul Tema: Dramma satiresco, mimo, Atellana, Togata e altre forme di spettacolo, στις 10-13 Aπριλίου 1991· θέµα ανακοίνωσης: «Le personnage d’Héraclès chez Aristophane: compοrtement scénique d’un héros secondaire bouffon et satyrique». Ήµουν προσκεκληµένος στην 7η ∆ιεθνή Συνάντηση Aρχαίου Eλληνικού ∆ράµατος στους ∆ελφούς, στις 26-30 Aυγούστου 1992. Θέµα της ανακοίνωσής µου: «H κάθαρσις δια µέσου του γέλιου στο θέατρο του Aριστοφάνη». Έλαβα µέρος στις εργασίες του 3ème Congrès Mondial de Sociologie du Théâtre, που διοργάνωσε το Université Libre de Bruxelles στη Λισσαβώνα της Πορτογαλίας, στις 30 Oκτωβρίου-2 Nοεµβρίου 1992. Θέµα της ανακοίνωσής µου: «Le sauveur chez Aristophane: approche anthropologique». Συµµετείχα στις εργασίες του 4ème Congrès Mondial de Sociologie du Théâtre, που διοργάνωσε το Université Libre de Bruxelles και το Υπουργείο Πολιτισµού της Τυνησίας, sous la Présidense de Jean Duvignaud, που πραγµατοποιήθηκε στην Tύνιδα στις 23-27 Mαρτίου 1995. Θέµα της ανακοίνωσής µου: «Théâtre et société en Grèce ancienne». Στις 22-24 Νοεµβρίου 1996 συµµετείχα στο ∆ιεθνές Συνέδριο για τον Ιάκωβο Πολυλά που συνδιοργάνωσαν το περιοδικό Πόρφυρας και το Ιόνιο Πανεπιστήµιο στην Κέρκυρα. Θέµα της ανακοίνωσής µου: «Ο Ιάκωβος Πολυλάς ως µεταφραστής του Οµήρου». Επίσης, στο Γ΄ ∆ιεθνές Συµπόσιο που συνδιοργάνωσαν στην Κέρκυρα η Επτανησιακή Γραµµατεία Ελληνιστών και το Πανεπιστήµιο Αθηνών, στις 4-6 Απριλίου 1997. Θέµα ανακοίνωσης: «Παραστάσεις αρχαίου ελληνικού δράµατος και σχολείο». Υπεύθυνος διοργάνωσης (γεν. γραµµατέας) του διεθνούς Συνεδρίου Ελληνική παρουσία στην Κάτω Ιταλία και Σικελία, επιφορτισµένος και µε την επιµέλεια των Πρακτικών. Εκτός από το συντονισµό και την διοργάνωση του Συνεδρίου είχα και ανακοίνωση µε θέµα: «Ματθαίος ∆εβαρής: ένας Κερκυραίος λόγιος στο Βατικανό (16ος αιώνας)», Κέρκυρα 29-31 Οκτωβρίου 1998. Στις 3-4 Μαρτίου 2001 συµµετείχα στο Συνέδριο «Το θέατρο στην Επτάνησο και ο Γρηγόριος Ξενόπουλος» που συνδιοργάνωσαν το ∆Η.ΠΕ.ΘΕ Κερκύρας και το Κέντρο Μελέτης & Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου - Θεατρικό Μουσείο. 7 Eκπρόσωπος του Ιονίου Πανεπιστηµίου στο διεθνές Συνέδριο της Ραβέννα: Culture as a Bridge. Inter-University Cooperation in the Adriatic and Ionian Basin, Ravenna 15 - 16 ∆εκεµβρίου 2000. Παρουσίαση και υποβολή προτάσεων σχετικών µε τη διαχείριση και προβολή της πολιτιστικής κληρονοµιάς. Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου υπεγράφη, στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας Αδριατικής και Ιονίου», η ∆ιακήρυξη της Ραβέννα. Στη ∆ιακήρυξη της Ravenna εκτός των άλλων, διατυπώθηκε ότι τα Πανεπιστήµια και άλλα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα των παράκτιων χωρών Αδριατικής και Ιονίου, καλούνται να συµβάλουν στην ανάδειξη, προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς και να προάγουν µε κοινά ερευνητικά και διδακτικά προγράµµατα, την επιστήµη και την τεχνολογία, σε ένα συλλογικό πλαίσιο πολυµερούς διακρατικής συνεργασίας. Η προαγωγή και ο συντονισµός της διαπανεπιστηµιακής συνεργασίας, θα αποτελεί µέριµνα ενός µόνιµου «∆ιαδικτύου των Πανεπιστηµίων της Αδριατικής και του Ιονίου», µε την επωνυµία Uniadrion. Εκπρόσωπος του Ιονίου Πανεπιστηµίου στο διεθνές συνέδριο του Split: Round Table on Culture, Education and Inter-University Cοoperation, Split (Croatia), 24-25 Μαΐου 2001. Παρουσίαση και κατάθεση προτάσεων στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Αδριατικής και Ιονίου. Βάσει των διακηρύξεων της Ανκώνα και της Ραβέννα, ως εκπρόσωπος του Πανεπιστηµίου, σε συνεργασία µε τους αντιπροσώπους και τους συµµετέχοντες των κρατών-µελών της Πρωτοβουλίας Αδριατικής και Ιονίου στην 4η Στρογγυλή Τράπεζα για τον πολιτισµό, την εκπαίδευση και τη διαπανεπιστηµιακή συνεργασία, διαµορφώσαµε τις προτάσεις για την ανάπτυξη της διαπανεπιστηµιακής συνεργασίας στον τοµέα του πολιτισµού και της πολιτιστικής κληρονοµιάς, την προώθηση της έρευνας στον τοµέα της Αρχειονοµίας, την καθιέρωση του δικτύου αρχείων Uniadrion και την έρευνα για τα αρχαία θέατρα της περιοχής της Αδριατικής και του Ιονίου. Εκπρόσωπος του Ιονίου Πανεπιστηµίου στη διεθνή Συνάντηση για την εκπαίδευση και τη διαπανεπιστηµιακή συνεργασία: Education and Inter-University Cooperation. First Meeting of National Representatives, Κέρκυρα 29-30 Σεπτεµβρίου 2001. Σύµφωνα µε τα αποφασισθέντα στις συναντήσεις της Ανκώνα, Ραβέννα και Σπλίτ διεφάνη ότι σηµαντικός παράγων συνεργασίας των χωρών Αδριατικής και Ιονίου είναι ο πολιτισµός και η κοινή πολιτιστική κληρονοµιά των λαών της περιοχής. Υπό αυτή την προοπτική καταθέσαµε κατά τις παραπάνω συναντήσεις σχετικές προτάσεις, οι οποίες και έγιναν ευµενέστατα αποδεκτές. Συνεπές λοιπόν στις προαναφερθείσες προτάσεις του το Ιόνιο Πανεπιστήµιο εξειδικεύει την πρόταση για τη δηµιουργία ενός διακρατικού µεταπτυχιακού προγράµµατος µε τίτλο «διαχείριση και προβολή της πολιτιστικής κληρονοµιάς» και αντικείµενο την κατάρτιση στελεχών ικανών να ασχοληθούν αποτελεσµατικά στο χώρο της µελέτης, προβολής και ανάδειξης της πολιτισµικής κληρονοµιάς, όπως αυτή παρουσιάζεται µέσα από το αρχείο, το µουσείο, το κείµενο. Παρουσίασα, επίσης, ορισµένες ακόµη προτάσεις σχετικά µε την πρωτοβουλία Αδριατικής Ιονίου που αφορούν σε θέµατα πολιτισµού, όπως: δηµιουργία δικτύου εργαστηρίων µε κατάλληλη υλικοτεχνική υποδοµή και εξειδικευµένο επιστηµονικό προσωπικό µε σκοπό τη µελέτη της πολιτιστικής κληρονοµιάς και τη διάσωση και ηλεκτρονική καταγραφή όλου του ιστορικού και πολιτιστικού αρχείου της ευρύτερης περιοχής της Πρωτοβουλίας Αδριατικής και Ιονίου. ∆ηµιουργία διαβαλκανικού δικτύου µουσείων ιστορικής, πολιτιστικής, επιστηµονικής και τεχνολογικής κληρονοµιάς. ∆ηµιουργία ερευνητικού Κέντρου µε έδρα την Κέρκυρα για την καταλογογράφηση, διάσωση και µελέτη των στοιχείων της πολιτιστικής κληρονοµιάς του ευρύτερου χώρου αναφοράς της Πρωτοβουλίας Αδριατικής και Ιονίου. Συµµετοχή στο ∆ιεθνές Συνέδριο που διοργάνωσε το Πανεπιστήµιο του Lecce, στις 12-13 Nοεµβρίου 2001: «Programmi di iniziativa comunitaria Interreg II ed Interreg III Italia-Grecia ed Italia-Albania: valutazioni e proposte». Συµµετοχή και συνδιοργάνωση µε το Υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών της ενηµερωτικής ηµερίδας µε την ευκαιρία της έκθεσης των έργων του διασυνοριακού Προγράµµατος Interreg II Ελλάδα - Ιταλία «Κτίζοντας Γέφυρες Συνεργασίας», Κέρκυρα 8-10 ∆εκεµβρίου 2001. Συµµετοχή στη 2η Συνάντηση για θέµατα πολιτισµού στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας της Πρωτοβουλίας Αδριατικής – Ιονίου, ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας: 8 Adriatic & Ionian Initiative. Round Table on Culture - Greek Presidency. 2nd Meeting of National Representatives. Topic: Ancient Theatres in the Adriatic & Ionian Region, Κέρκυρα 56 Απριλίου 2002. Παρέµβαση σχετικά µε τη δηµιουργία δικτύου για τη µελέτη και την καταγραφή της βιβλιογραφίας σχετικά µε το αρχαίο ελληνικό θέατρο. Πιο συγκεκριµένα προτάθηκε: α. δηµιουργία βάσεως δεδοµένων µε πλήρη βιβλιογραφικά στοιχεία για εκδόσεις, που αφορούν στο αρχαίο ελληνικό και ρωµαϊκό δράµα. β. δηµιουργία βάσεως δεδοµένων µε πλήρη στοιχεία σχετικά µε τις επιδράσεις του αρχαίου δράµατος στη λογοτεχνία της ∆ύσης. γ. δηµιουργία δικτύου για κοινές παραστάσεις αρχαίου δράµατος, µαθητικούς και φοιτητικούς δραµατικούς αγώνες, θεατρική διδασκαλία σε αρχαία θέατρα και άλλες πολιτιστικές ανταλλαγές. Συµµετοχή στη διεθνή συνάντηση που διοργάνωσε το ΥΠΕΠΘ: Πρωτοβουλία Αδριατικής και Ιονίου, «Round Table Education and Inter-University Cooperation Regular Session of the Convetion», Αθήνα 15 Μαΐου 2002. Συµµετοχή στο Επιστηµονικό Συνέδριο Η Ένωση της Επτανήσου µε την Ελλάδα (18642004), που συνδιοργάνωσαν η Ακαδηµία Αθηνών και η Βουλή των Ελλήνων στην Αθήνα, στις 27 Φεβρουαρίου 2004. Θέµα ανακοίνωσης: «Ανδρέας Μουστοξύδης και η συµβολή του στην ελληνική παιδεία». Eκπρόσωπος του Ιονίου Πανεπιστηµίου στο Αναπτυξιακό Συνέδριο: Η νέα στρατηγική για την ανάπτυξη 2007-2013, που διοργάνωσε η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, 30 Ιουνίου – 1 Ιουλίου 2005, στην Κέρκυρα. Θέµα ανακοίνωσης: «Τα Πανεπιστήµια ως πόλοι ανάπτυξης και συνεργασίας». Συµµετοχή µε ανακοίνωση στο 32ο Επιστηµονικό Συνέδριο Ο Αριστοφάνης και η Αρχαία Κωµωδία, που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, στην Ξάνθη 10-12 Νοεµβρίου 2005. Θέµα ανακοίνωσης: «Η ιστορία της παράδοσης του κειµένου του Αριστοφάνη». Συµµετοχή στο Επιστηµονικό Συνέδριο Γιάννης ∆άλλας. ∆όκιµος σε Συντεχνία, που συνδιοργάνωσαν το Ιόνιο Πανεπιστήµιο, η Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών και το περιοδικό Πόρφυρας, στην Αίθουσα Τελετών της Ιουνίου Ακαδηµίας, στις 11 & 12 Νοεµβρίου 2005. Θέµα ανακοίνωσης: «Ο Γιάννης ∆άλλας µεταφραστής αρχαίας ελληνικής ποίησης». Συµµετοχή στο ∆ιεθνές Επιστηµονικό Συνέδριο «Ελληνική Αρχαιότητα και Νεοελληνική Λογοτεχνία», που διοργάνωσε το Ιόνιο Πανεπιστήµιο, στην Κέρκυρα 30/10/2008 – 1/11/2008. Συµµετοχή στο ∆ιεθνές Επιστηµονικό Συνέδριο «Λόγος, Μουσική, Εικόνα. Με επίκεντρο την Ποίηση», που διοργάνωσε η Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών, στην Κέρκυρα 7/11/2008 – 8/112008. Συµµετοχή στο ∆ιεθνές Συνέδριο Πολιτιστικές ∆ιαδροµές της Μεσογείου – Itinerari Culturali del Mediterraneo, που συνδιοργάνωσαν ο ∆ήµος Κερκυραίων και το Πολυτεχνείο του Μπάρι, στο Ιονικό Πολιτιστικό Κέντρο, στο Φαληράκι της Κέρκυρας, στις 28-29 Νοεµβρίου 2008. Θέµα ανακοίνωσης: «Οχυρώσεις και αµυντική πολιτική της Κέρκυρας. Επιπτώσεις στη µορφή της πόλης από τις τουρκικές πολιορκίες». Συµµετοχή στο Επιστηµονικό Συνέδριο Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο και Αθηναϊκή Πόλη: ∆ηµοκρατία και Θρησκεία, που διοργάνωσε το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο στην Αθήνα, στο Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών (Αµφιθέατρο Λεωνίδας Ζέρβας), στις 9-10 Μαΐου 2009. Θέµα ανακοίνωσης: «Σάτιρα δηµόσιων προσώπων στην κωµωδία του Αριστοφάνη». Συµµετοχή στο Επιστηµονικό Συνέδριο Ο στοχασµός των δηµιουργών, που διοδιοργάνωσε η Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών, στην Κέρκυρα, στις 6 και 7 Νοεµβρίου 2009. Θέµα ανακοίνωσης: «Η πολιτική στην κωµωδία του Αριστοφάνη». Συµµετοχή στο Επιστηµονικό Συνέδριο Το Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο και η Πρόσληψή του, που διοργάνωσε το Πανεπιστήµιο Πατρών, Πάτρα 26-29 Μαΐου 2011. Θέµα ανακοίνωσης: «Το προσῳπεῖον και το βλέµµα στον Αριστοφάνη». Συµµετοχή στο Επιστηµονικό Συνέδριο Γιώργος Σεφέρης. Τα άνθη της πέτρας, που διοργάνωσε η Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών, στην Κέρκυρα, στις 11, 12 & 13 Νοεµβρίου 2011. Eίµαι µέλος και συνεργάζοµαι µε την Aναγνωστική Eταιρεία, την Eταιρεία Kερκυραϊκών Σπουδών, τη ∆ηµοτική Πινακοθήκη και το ∆ηµοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κέρκυρας (έχω διατελέσει πρόεδρος του ∆.Σ. του ∆Η.ΠΕ.ΘΕ. επί τέσσερα χρόνια). Mε προσωπική µου 9 πρωτοβουλία ήλθαν, προσκεκληµένες του Iονίου Πανεπιστηµίου, και µίλησαν: η Paulette Ghiron-Bistagne, καθηγήτρια του Πανεπιστηµίου του Montpellier, µε θέµα: «O ρόλος της µάσκας στην αρχαία Eλλάδα», στις 23 Mαΐου 1990. H Renée Jacquin, του Πανεπιστηµίου του Aix-en-Provence, µίλησε µε θέµα: «O Άγγελος Σικελιανός και το Πνεύµα των ∆ελφών», στις 15 Aπριλίου 1992. Ο καθηγητής του Πανεπιστηµίου Αθηνών κ. Θεόδωρος Γραµµατάς µίλησε για τη θεατρική αγωγή στο σχολείο, στις 19 Φεβρουαρίου 1999. Ο καθηγητής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, κ. Χαράλαµπος Χαρίτος ανέπτυξε το θέµα της Τοπικής Ιστορίας στο Γυµνάσιο, στις 12 δεκεµβρίου 1998. Ο δρ. Ηλίας Σπυρόπουλος, π. Πρόεδρος του Τµήµατος Μέσης Εκπαίδευσης του ΚΕΜΕ και από το 1985 Πρόεδρος του αντίστοιχου Τµήµατος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, µίλησε για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στο Λύκειο, στις 23 Απριλίου 1999. Ο κύριος Σπυρόπουλος ήταν και ο κύριος οµιλητής στην παρουσίαση του βιβλίου Κέρκυρα, Εγχειρίδιο Τοπικής Ιστορίας, στις 7 ∆εκεµβρίου 2000. Με την ιδιότητα του Επιστηµονικού Υπευθύνου του ερευνητικού προγράµµατος (ΕΠΕΑΕΚ) Τοπική Ιστορία της Κέρκυρας, προσκάλεσα και ανέπτυξαν θέµατα της ειδικότητάς τους, ενώπιον των εκπαιδευτικών που συµµετείχαν στο πρόγραµµα, οι εξής επιστηµονικοί συνεργάτες: Σπύρος Ασωνίτης, καθηγητής Ιονίου Πανεπιστηµίου, Νίκος Καραπιδάκης, καθηγητής Ιονίου Πανεπιστηµίου, ∆ιονύσιος Μοσχόπουλος, επικ. καθηγητής Ιονίου Πανεπιστηµίου, Αλίκη Νικηφόρου, επίκ. καθηγήτρια Ιονίου Πανεπιστηµίου, τ. διευθύντρια Αρχείων Νοµού Κέρκυρας, Καλλιόπη Πρέκα-Αλεξανδρή, δρ., αρχαιολόγος, Ευάγγελος Πρόντζας, καθηγητής Ιονίου Πανεπιστηµίου, Θεοδόσης Πυλαρινός, καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήµιο, Ηλίας Σπυρόπουλος, τ. πρόεδρος του τµήµατος Μ. Ε. του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ∆ιονύσιος Φίλης, σχολικός σύµβουλος φιλολόγων Νοµού Κέρκυρας, Χαράλαµπος Χαρίτος, καθηγητής Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, Θάνος Χρήστου, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων. Από το 2003 είµαι διευθυντής του θεσµοθετηµένου εργαστηρίου Τεκµηρίωσης Ιστορικής και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς. Στο πλαίσιο του εργαστηρίου εκπονούνται επτά εκπαιδευτικά προγράµµατα (Επιγραφικά µνηµεία Ιονίων Νήσων, Interreg ΙΙ, Τοπική Ιστορία της Κέρκυρας, Τοπικές παραδοσιακές ενδυµασίες Κέρκυρας, Παξών και ∆ιαποντίων Νήσων, Interreg III Ελλάδα – Ιταλία FOCUS MED, Interreg III Ελλάδα – Ιταλία SIRIAR, European Territorial Cooperation Programme Greece-Italy 2007-2013. Συνεργασία µε τα Πανεπιστήµια του Bari, του Lecce, της Foggia και του Salento)· οργανώνονται εκδηλώσεις τέχνης και πολιτισµού (έχουν παρουσιαστεί τρεις θεατρικές παραστάσεις, τρεις εκθέσεις ζωγραφικής, σεµινάρια δραµατικής τέχνης και θεατρικής παιδείας για φοιτητές, δασκάλους και φιλολόγους καθηγητές, οµιλίες, σεµινάρια και διαλέξεις)· έχουν προσκληθεί εξωτερικοί οµιλητές (Γιώργος Βαρουφάκης, ∆ηµήτριος Χρηστίδης, Ιωάννης Περυσινάκης, Ηλίας Σπυρόπουλος, Μάγδα Στρουγγάρη, Αριάδνη Γκάρτζιου, Θεόδωρος Γραµµατάς, Γιάννης ∆άλλας, Laura Kaspari Hohmann, Hassan Badawy, Ίσσα Τάλεµπ, Χαράλαµπος Μπαµπούνης, Ηλίας Θερµός κ.ά.). Στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Τεκµηρίωσης Πολιτιστικής και Ιστορικής Κληρονοµιάς έχω διοργανώσει διάφορα εκπαιδευτικά σεµινάρια για φοιτητές και εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης. Ενδεικτικά αναφέρω: το σεµινάριο µε θέµα «το θέατρο και το παιδί» (1-2 ∆εκεµβρίου 2007), σε συνεργασία µε το ∆Η.ΠΕ.ΘΕ. Κερκύρας· το θεατρικό σεµινάριο, σε συνεργασία µε το Πανελλήνιο ∆ίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση και το ∆Η.ΠΕ.ΘΕ. Κερκύρας, στις 4, 5 και 6 Απριλίου 2008· τα σεµινάρια του θεατρολόγου Mario Gallo και της κυρίας Τζωρτζίνας Κακουδάκη, µε θέµα «η θεατρική πράξη στο σχολείο, το άλλο µας πρόσωπο, το προσωπείο». Το παρακολούθησαν 50 περίπου φοιτητές και εκπαιδευτικοί και ήταν διάρκειας 40 ωρών. Τα σεµινάρια δραµατικής τέχνης, σε συνεργασία µε το Ωδείο Κερκύρας και το ∆Η.ΠΕ.ΘΕ., από 17 Ιανουαρίου 2008, διεξάγονται κάθε Πέµπτη, Παρασκευή και Σάββατο, 18.00 - 21.00. Επίσης, το Εργαστήριο Τεκµηρίωσης Πολιτιστικής και Ιστορικής Κληρονοµιάς, σε συνεργασία µε το ∆ΗΠΕΘΕ Κερκύρας, στο πλαίσιο του προγράµµατος Interreg IIIa Ελλάδα – Ιταλία, ανέβασε την όπερα La cambiale di Matrimonio του G. Rossini και τις Βάκχες του Ευριπίδη. Οι παραστάσεις αυτές παρουσιάστηκαν στην Κέρκυρα, την Ιταλία, την Αλβανία και σε άλλες ελληνικές πόλεις. Το εργαστήριο έχει εκδώσει βιβλία, φυλλάδια και D.V.D., όπως: «Ιστορία της Κέρκυρας» (2008), «Όψεις της παλαιάς Κέρκυρας σε επιστολικά δελτάρια (cartes postales) του 19ου και 10 20ού αι.» (2008) και τα «Πνευµατικά Ιδρύµατα της Κέρκυρας» (2011). Έχει ολοκληρώσει και έχει αναρτήσει στο διαδίκτυο τα αποτελέσµατα δύο ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραµµάτων: «Τοπικές Παραδοσιακές Ενδυµασίες Κερκύρας, Παξών και ∆ιαποντίων Νήσων» και «Επιγραφικά Μνηµεία Ιονίων Νήσων – Inscriptiones Insularum Maris Ionii», στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Κοινωνία της Πληροφορίας». Είναι γνωστό ότι τα Ιόνια Νησιά διαθέτουν πληθώρα ενεπίγραφων µνηµείων ιδιαίτερης σηµασίας. Πρόκειται για επιγραφές επάνω σε πέτρα, αλλά και σε αγγεία, κεραµική, σφραγίδες, λυχνάρια κ.ά. σκεύη. Στο συγκεκριµένο ερευνητικό πρόγραµµα, η επιγραφική αξιοποιείται ως πηγή πληροφοριών για την ιστορία, τον πολιτισµό, τις θρησκευτικές δοξασίες και πρακτικές, τις οικονοµικές, νοµικές και κοινωνικές σχέσεις, καθώς και τη γραπτή διατύπωση των απόψεων των κατοίκων των Ιονίων Νήσων. Η επιγραφική παράδοση είναι παράλληλη µε τη λογοτεχνική και αποτελεί ουσιαστική συµπλήρωσή της, κυρίως γιατί χαρακτηρίζεται για την αντικειµενικότητά της, αφού µιλάει τη γλώσσα των γεγονότων. Η συµβολή των επιγραφών στην έρευνα των διαφόρων τοµέων των επιστηµών της ελληνικής αρχαιότητας είναι πολύ σηµαντική, αφού τα επιγραφικά κείµενα του είδους αυτού ήταν τα µοναδικά ή τα συνηθέστερα στην αρχαία Ελλάδα. Συχνά, λοιπόν, η επιγραφική αποτελεί πρωταρχικό όργανο άντλησης άµεσων πληροφοριών για τα Ιόνια νησιά, τη γλώσσα, την ιστορία, την πολιτική και θρησκευτική οργάνωση, τη λατρεία κτλ. Είναι βασικό βοήθηµα στην έρευνα της ιστορίας του ανθρώπου, εφόσον διασφαλίζει και παρέχει τα κυριότερα στοιχεία στα οποία τόσο η ιστορία όσο και η φιλολογία στηρίζονται για την κατανόηση του παρελθόντος. Οι επιγραφές ως ιστορικές πηγές της ιστορίας των Ιονίων νήσων είναι ιδιαίτερα σηµαντικές και συµβαδίζουν µε την παράδοση της ιστοριογραφίας. Οι αρχαίες επιγραφές που εξετάσαµε, καλύπτουν, ανισοµερώς βέβαια, το µεγάλο χρονικό διάστηµα από την αρχαϊκή εποχή ως και τις αρχές της ελληνορωµαϊκής εποχής. Οι αρχαίες επιγραφές έχουν εξαιρετικά ποικίλο περιεχόµενο και αποτελούν πηγή πληροφόρησης για την κοινωνία και τον πολιτισµό, ένα σηµαντικό µέσο γνώσης της καθηµερινής ζωής στα Ιόνια νησιά. Η κοινωνική ιστορία είναι ο προνοµιούχος τοµέας των επιγραφών. Όπως και οι πάπυροι, οι επιγραφές µας επιτρέπουν να µελετήσουµε και το ελληνικό δίκαιο. Χωρίς αυτές, µπορούµε να πούµε ότι δεν θα γνωρίζαµε στην ουσία παρά µόνο το αθηναϊκό δίκαιο, και αυτό χάρη κυρίως στους ρήτορες και τους σχολιαστές τους. Υλικό κοινωνικής ιστορίας παρέχουν επίσης το λεξιλόγιο και η γλώσσα. Τα έγγραφα που αφορούν στην εσωτερική πολιτική των διαφόρων νησιών περιλαµβάνουν κείµενα ψηφισµάτων και διατάξεων διοικητικού και νοµοθετικού περιεχοµένου. Έτσι, τα αθηναϊκά στερεότυπα συµπληρώνονται από διαφορετικούς τύπους άλλων περιοχών. Τα περισσότερα αποτελούνται από µια εισαγωγή, όπου δηλώνονται η χρονολογία και ο αρµόδιος άρχων, από την κύρια έκθεση των περιστατικών που προκάλεσαν την πράξη, από τη διατύπωση της απόφασης, τη µνεία των µέσων και την επικύρωση για την εφαρµογή της και, µερικές φορές, από οδηγίες για τη χάραξη της συγκεκριµένης επιγραφής. Υπάρχουν επίσηµα κείµενα µε οικονοµικό, εµπορικό και νοµικό περιεχόµενο, όπως δωρεές, κανονισµοί οικοδοµικών προγραµµάτων, συµβόλαια παροχής ιατρικών υπηρεσιών, συµφωνίες εξόφλησης αθετηµένων πληρωµών, αποφάσεις απελευθέρωσης δούλων κ.ά. Οι επιγραφές παρέχουν πολύ σηµαντικά στοιχεία για τη λατρεία, µε τις αναρίθµητες, λιγότερο ή περισσότερο διεξοδικές αφιερώσεις, που συχνά κοσµούνται µε ανάγλυφα, και µε τους θρησκευτικούς κανονισµούς. Στις επιγραφές αυτές χρωστούµε τις γνώσεις µας για τους θεσµούς των Ιονίων νήσων. Οι επιγραφές των Ιονίων νήσων αποτελούν σηµαντικά στοιχεία για τη χρονολόγηση ιστορικών γεγονότων, γιατί συχνά χαράχτηκαν σε µνηµεία ή αντικείµενα που είναι σύγχρονα µε το περιεχόµενό τους. Ο χρόνος χάραξης της επιγραφής δίνει συχνά µια αξιόπιστη χρονολόγηση του µηνύµατος της. Η ποικιλία των τύπων των στοιχείων που χρησιµοποιούνται και κυρίως η µορφή της γραφής επιτρέπουν συχνά µια παλαιογραφική χρονολόγηση. Τα εσωτερικά στοιχεία της επιγραφής επιτρέπουν, εξάλλου, µια διαφορετική χρονολόγηση, είτε µε χρονικό συσχετισµό προς άλλα γνωστά από αλλού γεγονότα είτε µε καθαρά ηµερολογιακό τρόπο. Το έτος συχνά προσδιορίζεται µε την αναφορά στον χρόνο εξουσίας κάποιου άρχοντα. Επιδιώχθηκε η παρουσίαση επιγραφών που να αντικατοπτρίζουν την ιστορική πραγµατικότητα 11 των νησιών, πολιτική, κοινωνική, θρησκευτική και άλλη. Κατά την επεξεργασία των επιγραφών επιχειρείται η µεταγραφή και η αποκατάσταση του κειµένου µε την ανάλυση συντοµογραφιών και την συµπλήρωση των χασµάτων από φθορά του µνηµείου, η αντιβολή µε τυχόν προγενέστερες δηµοσιεύσεις και η κριτική διόρθωση σφαλµάτων ανάγνωσης από παλαιότερους µελετητές, η απόδοση του περιεχοµένου και ο σχολιασµός της επιγραφής. 12