κατεβάστε το άρθρο - Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας & Υδάτινου

244
4ο Γιεθνές Σσνέδριο “Υδροβιολογίας – Αλιείας”, Βόλος 9-11 Ιοσνίοσ 2011
ΜΠΟΡΟΤΝ ΣΑ ΠΡΟΠΛΑ΢ΜΑΣΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΚΔΣΔ΢ ΝΑ
ΥΡΗ΢ΙΜΟΠΟΙΗΘΟΤΝ Ω΢ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΔΡΓΑΛΔΙΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΛΙΔΙΑ
ΚΑΙ ΣΗΝ ΙΥΘΤΟΚΑΛΛΙΔΡΓΔΙΑ;
Δραγώτη Α.1, Καστρίτση- Καθαρίου Ι.2*
1
Εζληθφ & Καπνδηζηξηαθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ, Σρνιή Θεηηθψλ Επηζηεκψλ, Τκήκα Βηνινγίαο,
Τνκέαο Ζσνινγίαο θαη Θαιάζζηαο Βηνινγίαο, Παλεπηζηεκηνχπνιε, Αζήλα 15784
2
Παλεπηζηήκην Θεζζαιίαο, Σρνιή Γεσπνληθψλ Επηζηεκψλ, Τκήκα Γεσπνλίαο Θρζπνινγίαο θαη Υδάηηλνπ
Πεξηβάιινληνο, Οδφο Φπηφθνπ, Βφινο, 38446
Πεξίιεψε
Η ζεσξεηηθή γλψζε πνπ παξέρεηαη ζηνπο θνηηεηέο ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο γχξσ απφ ηα
εθαξκνζκέλα αληηθείκελα ηεο αιηείαο θαη θχξηα ησλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ, ζα είλαη πην επνηθνδνκεηηθή
φηαλ ζπλνδεχεηαη απφ πξαθηηθή άζθεζε, επηζθέςεηο ζε κνλάδεο ηρζπνθαιιηέξγεηαο, επηηφπηα κειέηε
παζνινγηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ ςαξηψλ θαη εμνηθείσζε κε ηηο κεζφδνπο δηάγλσζεο θαη αληηκεηψπηζήο
ηνπο. Επεηδή ην πδάηηλν πεξηβάιινλ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλν κε ηα δχν απηά επηζηεκνληθά
αληηθείκελα πνπ πξναλαθέξζεθαλ θαη ηα νπνία απνηεινχλ ην ππξήλα ηεο αιηεπηηθήο βηνκεραλίαο, ε
ζθαηξηθή γλψζε ηνπ απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ νξζνινγηθή δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δψλεο, φπνπ
θαη’ εμνρή απαληψληαη νη εληνλφηεξεο αλζξσπνγελείο πηέζεηο. Σπρλά ε έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πφξσλ γηα
ηε παηδεία, ε έιιεηςε δηαζέζηκσλ πιηθψλ κέζσλ θαη νη απνζηάζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θέληξσλ απφ ηηο
πεξηνρέο εθαξκνγήο, θαζηζηά ζρεδφλ αλέθηθηε ηελ πινπνίεζε ησλ ππνζηεξηθηηθψλ εθπαηδεπηηθψλ
δξάζεσλ. Πξνθεηκέλνπ λα μεπεξαζηνχλ ηα εκπφδηα απηά, θξίλεηαη αλαγθαία ε εχξεζε ελαιιαθηηθψλ
κεζφδσλ πξαθηηθήο εθπαίδεπζεο. Η ρξήζε κνληέισλ απεηθφληζεο θαη πξνζνκνίσζεο εμεηάδεηαη ζηελ
παξνχζα εξγαζία σο έλα ελαιιαθηηθφ εθπαηδεπηηθφ εξγαιείν. Σε απηά ηα κνληέια ζπκπεξηιακβάλνληαη
καθέηεο (ηχπνη κνλάδσλ εθηξνθήο, εγθαηαζηάζεηο, θ.ιπ.), δηνξάκαηα βηνηφπσλ ζπλνδεπφκελα απφ έλαλ
αξηζκφ
πξνπιαζκάησλ πνπ απεηθνλίδνπλ ηνπο νξγαληζκνχο ελφο νηθνζπζηήκαηνο θαζψο θαη
κεκνλσκέλα πξνπιάζκαηα απφ πειφ, φπνπ απνηππψλνληαη νξγαληζκνί ζε θπζηνινγηθέο θαη παζνινγηθέο
θαηαζηάζεηο πνπ απαληψληαη ζηα αιηεχκαηα ή ζηα πξντφληα ησλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ.
Λέμεηο θιεηδηά: προπλάζμαηα, προζομοίωζη, εκπαίδεσζη, αλιεσηική βιομητανία.
*Σπγγξαθέαο επηθνηλσλίαο: Καζηξίηζε – Καζαξίνπ Θσάλλα ([email protected]).
CLAY AND ARCHITECTURAL MODELS: CAN THEY BE OF USE IN AN
EDUCATIONAL MANNER?
Dragoti Α.1, Castritsi- Catharios Ι.2*
1
University of Athens, Department of Biology, Sector of Zoology and Marine Biology, Athens 15784,
Greece
2
University of Thessaly, School of Agricultural Sciences, Department of Ichthyology and Aquatic
Environment, Fytoko Street, Volos, 38446, Greece
Abstract
The theoretic knowledge provided to university students on the subjects of applied fisheries and
aquaculture will be complete and more efficient when combined with practical exercises, visits to fish
farms, field study of fish pathology and application methods of treatment and prevention. Since the
aquatic environment is inextricably connected to the previously mentioned scientific fields (which form
the core of the fishing industry), an overall knowledge is a prerequisite for a correct management of the
coastal zone, a place which reflects the strongest impact of human pressure. The often lack in financial
funds for education, available resources and materials, as well as the long distance between education
centres and practice areas, make it almost impossible to implement the educational support activities.
Hence, in order to overcome these obstacles, it is necessary to find alternative methods of practical
training. The use of simulation models is proposed as an alternative educational tool in the present study.
4th International Symposium “Hydrobiology – Fisheries”, Volos 9-11 June 2011
245
4ο Γιεθνές Σσνέδριο “Υδροβιολογίας – Αλιείας”, Βόλος 9-11 Ιοσνίοσ 2011
Such models can be architectural models (types of aquaculture farms, facilities etc.), habitat dioramas
simulating of different ecosystems, as well as clay models, which depict organisms in healthy and
pathological states encountered in fisheries and aquaculture products.
Key words: clay models, simulation, education, fishing industry.
*Corresponding author: Castritsi – Catharios Jeanne ([email protected]).
1. Δηζαγωγή
Η γλψζε ζηνπο ηνκείο ηεο αιηείαο θαη ησλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ δελ πξέπεη λα
κέλεη ζε ζεσξεηηθφ επίπεδν, θαζψο κφλν κε πξαθηηθή εμάζθεζε θαη εθαξκνγή ηεο
ζεσξίαο, ην γλσζηηθφ αληηθείκελν γίλεηαη θαηαλνεηφ ζε βάζνο. Είλαη ινηπφλ
απαξαίηεην λα ζπκπιεξψλεηαη ε ζεσξία κε ηηο απαξαίηεηεο εθπαηδεπηηθέο πξαθηηθέο
πνπ ζα πξνεηνηκάδνπλ επαξθψο ηνπο θνηηεηέο ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο αιιά θαη
φζνπο ζέινπλ λα αζρνιεζνχλ κε ηα παξαπάλσ αληηθείκελα. Σε απηέο ηηο πξαθηηθέο
ζπκπεξηιακβάλνληαη νη επηζθέςεηο ζε κνλάδεο ηρζπνθαιιηέξγεηαο, ε γλσξηκία κε ηα
αιηεπηηθά εξγαιεία θαη ηηο αιηεπηηθέο κεζφδνπο, ε εμνηθείσζε κε ηα ραξαθηεξηζηηθά
ησλ νξγαληζκψλ (νηθνθπζηνινγία, αλαηνκία, παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο) θαζψο θαη ε
γλψζε ηεο εθαξκνγήο πξνιεπηηθψλ θαη ζεξαπεπηηθψλ κέηξσλ γηα ηελ νξζφηεξε
δηαρείξηζε ησλ πξντφλησλ πδαηνθαιιηέξγεηαο.
Η ζχγρξνλε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε, φκσο, απνηξέπεη ηε δηεμαγσγή, αλ φρη
φισλ, ησλ πεξηζζφηεξσλ πξαθηηθψλ εθαξκνγψλ. Αξθεηέο θνξέο ε πξνεηνηκαζία ησλ
θνηηεηψλ είλαη ειιηπήο θαη φηαλ θαινχληαη λα εξγαζηνχλ ζηνλ ηνκέα ηεο αιηείαο ή ζηηο
πδαηνθαιιηέξγεηεο ράλεηαη πνιχηηκνο ρξφλνο γηα ηελ θάιπςε ησλ θελψλ απηψλ
πξνθεηκέλνπ λα εμνηθεησζνχλ θαη λα πξνεηνηκαζηνχλ θαηάιιεια. Επνκέλσο, πξέπεη λα
βξεζεί κηα ιχζε πνπ λα ζπλδπάδεη ην ρακειφ θφζηνο κε ηελ πιήξε θαηάξηηζε ησλ
θνηηεηψλ, εηδηθφηεξα γηα ηνλ εθαξκνζκέλν ηνκέα ηεο αιηείαο-πδαηνθαιιηέξγεηαο. Σε
απηφ ην ζθνπφ ζπκβάιιεη ε ρξήζε κνληέισλ σο βνήζεκα δηδαζθαιίαο.
2. Τιηθά θαη Μέζνδνη
Σηελ παξνχζα εξγαζία, φια ηα πξνπιάζκαηα είλαη θαηαζθεπαζκέλα εμ
νινθιήξνπ ζην ρέξη, κε ηελ εμαίξεζε ησλ θπζηθψλ πιηθψλ (άκκνο, πέηξεο, θνξάιιηα,
ζπφγγνη). Όια ηα πξνπιάζκαηα είλαη θηηαγκέλα απφ γχςν ζε κνξθή πεινχ θαη γάδαο
εθηφο ηνπ θχθνπο Posidonia oceanica, ην νπνίν είλαη θηηαγκέλν απφ ραξηφλη. Επίζεο
ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζχξκα πίπαο, πεηνληά, γπαιφραξηα, κεράλεκα Dremmel, ραξηφληα
ζθιεξά θαη αθξψδε, θνιιεηηθή ηαηλία κε φςε αινπκηλίνπ θαζψο θαη απηνθφιιεηα
ληχκαηα ηαπεηζαξίαο. Η καθέηα είλαη θηηαγκέλε απφ θειιφ, μχιν, Plexiglas, ραξηφλη
θαη θπηά κνληειηζκνχ. Γηα ηε βαθή ρξεζηκνπνηήζεθαλ αθξπιηθέο κπνγηέο, αζηάξη θαη
βεξλίθη.
3. Απνηειέζκαηα
Σηηο Εηθφλεο 1, 2 & 3 παξαηίζεληαη θσηνγξαθίεο ηεο καθέηαο, ησλ
πξνπιαζκάησλ θαη ηνπ δηνξάκαηνο – ελπδξείνπ Μεζνγεηαθνχ νηθφηνπνπ.
4th International Symposium “Hydrobiology – Fisheries”, Volos 9-11 June 2011
246
4ο Γιεθνές Σσνέδριο “Υδροβιολογίας – Αλιείας”, Βόλος 9-11 Ιοσνίοσ 2011
Δηθόλα 1. Ο ηρζπνγελλεηηθφο ζηαζκφο ζηελ Πσγσλίηζα Πξέβεδαο (καθέηα).
Δηθόλα 2. Πξνπιάζκαηα παζνινγίαο θαηά ηελ θαηαζθεπαζηηθή δηαδηθαζία.
Δηθόλα 3. Μεζνγεηαθφ δηφξακα.
4. ΢πδήηεζε
Η θαηαζθεπή θαη ε ρξήζε κνληέισλ ζπληζηνχλ κηα λέα πξνζέγγηζε ζην
ζεσξεηηθφ θαη ζην πξαθηηθφ θνκκάηη ηεο εθπαίδεπζεο, εμειίζζνληαο ηε δηδαζθαιία
4th International Symposium “Hydrobiology – Fisheries”, Volos 9-11 June 2011
247
4ο Γιεθνές Σσνέδριο “Υδροβιολογίας – Αλιείας”, Βόλος 9-11 Ιοσνίοσ 2011
αιιά θαη δηεγείξνληαο ην ελδηαθέξνλ ησλ θνηηεηψλ. Όπσο ηνλίδνπλ νη Gilbert θαη
Boulter (2000), ζε πείξακά ηνπο φπνπ είραλ αλαζέζεη ηελ θαηαζθεπή κνληέισλ ζε
καζεηέο 7 εηψλ πάλσ ζε έλα ζέκα Φπζηθήο, νη καζεηέο ηνπο εκθάληζαλ βειηίσζε ηεο
ηθαλφηεηά ηνπο λα εθηηκνχλ απφ πξηλ ηελ έθβαζε ησλ πεηξακαηηθψλ ηνπο εξεπλψλ.
Σχκθσλν είλαη θαη ην Βξεηαληθφ Σπκβνχιην Σρεδίνπ (Gilbert and Boulter 2000), ην
νπνίν ππνζηεξίδεη πσο ν ζρεδηαζκφο ζηα πιαίζηα θαηαζθεπήο κνληέινπ «εληζρχεη ηε
δεκηνπξγηθφηεηα θαη ηελ αλάπηπμε ηθαλνηήησλ επίιπζεο πξνβιεκάησλ, ιήςεο
απνθάζεσλ θαη εθηίκεζεο θαηαζηάζεσλ», ζηνηρεία απαξαίηεηα ζηνλ απαηηεηηθφ ρψξν
ηεο εμειηζζφκελεο αιηείαο θαη ηρζπνθαιιηέξγεηαο.
Ο πξψηνο ηχπνο κνληέινπ, δειαδή ε καθέηα, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηελ
αλαπαξάζηαζε ρεξζαίσλ εγθαηαζηάζεσλ κνλάδσλ ηρζπνθαιιηέξγεηαο, φπσο ν
ηρζπνγελλεηηθφο ζηαζκφο ζηελ Πσγσλίηζα Πξέβεδαο (Εηθ.1), αιιά θαη θάζε ηκήκαηφο
ηνπο μερσξηζηά (π.ρ. απεηθφληζε κφλν ηεο πάρπλζεο). Επηπιένλ, κε καθέηεο κπνξνχλ λα
αλαπαξαζηαζνχλ θαη νη δηάθνξνη ηχπνη θαιιηέξγεηαο σο πξνο ηε κέζνδν (εθηαηηθή,
εκηεληαηηθή, εληαηηθή) αιιά θαη σο πξνο ην εθηξεθφκελν είδνο, φπσο νη
νζηξαθνθαιιηέξγεηεο. Έηζη νη θνηηεηέο ζα απνθηήζνπλ μεθάζαξε εηθφλα γηα ηνλ θάζε
ηχπν, ψζηε λα κπνξνχλ λα εληνπίζνπλ ηηο δηαθνξέο θαη λα θαηαλνήζνπλ ηηο
απαξαίηεηεο παξακέηξνπο πνπ πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε, φηαλ ζα δνπιεχνπλ ή ζα
ιεηηνπξγνχλ κηα κνλάδα ηρζπνθαιιηέξγεηαο.
Τα κνληέια απφ γχςν είλαη θαηάιιεια γηα ηελ απεηθφληζε νξγαληζκψλ ζε
δηάθνξα ζηάδηα θαη θαηαζηάζεηο ηεο δσήο ηνπο. Μπνξνχκε λα απνηππψζνπκε ηα
δηάθνξα αλαπηπμηαθά ζηάδηα ελφο νξγαληζκνχ θαη ηα αλαηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ,
εμσηεξηθά θαη εζσηεξηθά. Επίζεο, είλαη δπλαηή ε απεηθφληζε παζνινγηθψλ
θαηαζηάζεσλ (Εηθ.2) πξνο κειέηε ηεο θιηληθήο εηθφλαο, νχησο ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη
ε δηάγλσζε ηεο λφζνπ θαη λα απνθεχγεηαη ε επέθηαζε κνιχλζεσλ ζηηο εγθαηαζηάζεηο
ησλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ. Πέξαλ φκσο ησλ κεκνλσκέλσλ πξνπιαζκάησλ κπνξνχλ λα
κειεηεζνχλ θαη ζχλνια πξνπιαζκάησλ, φπσο ην δηφξακα ελφο βηφηνπνπ (Εηθ. 3). Έηζη
θαζίζηαηαη επθνιφηεξε ε κειέηε ησλ ηζνξξνπηψλ πνπ ηνλ δηέπνπλ θαη δίλεηαη ε
δπλαηφηεηα λα αμηνινγεζνχλ νη επηπηψζεηο ησλ αλζξσπνγελψλ πηέζεσλ ζηα πιαίζηα
ηεο αιηείαο αιιά θαη ηεο πδαηνθαιιηέξγεηαο ζηελ παξάθηηα δψλε.
Η ρξήζε κνληέισλ απνηειεί κηα θαιή ιχζε γηα ηελ θάιπςε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ
απηνχ θελνχ, κηα ιχζε κε ρακειφ θφζηνο θαη παξάιιεια πςειή αληαπφθξηζε ζηηο
απαηηήζεηο ηνπ δηδαθηηθνχ κέξνπο ηεο αιηείαο θαη ησλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ. Μηα άιιε
πξφηαζε, εμίζνπ επνηθνδνκεηηθή, είλαη θαη ε έληαμε ηεο θαηαζθεπήο κνληέισλ σο
εξγαζία ζηνπο θνηηεηέο. Οη θνηηεηέο ζα κπνξέζνπλ φρη κφλν λα θαηαλνήζνπλ πιήξσο
ηηο ζεσξεηηθέο γλψζεηο πνπ ηνπο παξέρνληαη, κα θαη λα εθθξάζνπλ θαιχηεξα ηηο ηδέεο
ηνπο πάλσ ζε έλα δήηεκα, λα αλαθαιχςνπλ κεζφδνπο δνθηκήο, βειηίσζεο θαη
εθηίκεζεο κηαο πεηξακαηηθήο ηδέαο, θαζψο θαη λα αλαπηχμνπλ κηα ζηξαηεγηθή ζθέςεο
πάλσ ζηελ αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ (Welch 1999).
Βηβιηνγξαθία
Gilbert J.K., Boulter C.J. (2000) Developing models in science education. Kluwer
Academic Publishers, pp137-144, 271-2, 343, 345-348.
Welch Μ. (1999) Analyzing the Tacit Strategies of Novice Designers. Research in
Science & Technological Education, 17(1): 19 – 34.
4th International Symposium “Hydrobiology – Fisheries”, Volos 9-11 June 2011