ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
τευχοΣ 14ο
Περιοδική Έκδοση Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής - Φθινόπωρο 2011
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
Περιοδική Έκδοση Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής
Διοικητής Σχολής τΑΞχοΣ Παρασκευή Παπαδοπούλου
υποδιοικητής Σχολής ΠχοΣ (υΝ) χαρίκλεια Νεονάκη ΠΝ
Διευθυντής Σπουδών ΑΝχΗΣ (υΝ) Παπαμιχαήλ Μαρία
υπεύθυνοι Σύνταξης εΠΓοΣ (υΝ) ελένη Δημητριάδου
ΠχΗΣ (υΝ) Βασιλική Ρόκα ΠΝ
ΑΝΘχοΣ (υΝ) Παπακωσταντίνου Στυλιανή - Ιουλία ΠΝ
Καλλιτεχνική επιμέλεια Μαρία Σπαθάρου, Γραφίστρια
έκδοσης (ευγενική χορηγία) [email protected]
Συντακτική επιτροπή: ΑΛχΙΑΣ ΜΙV Παπασπύρου ευανθία, εΠχΙΑΣ Αποστολίδου ελένη,
ΛχΙΑΣ MIV Κράββαρη χριστίνα- Μαρία, ΛχΙΑΣ MIV Γύλαρη
ειρήνη, ΔΝεΑΣ MIV Σασών Βασιλική, MIV Γεωργιού Μαρία, MIV
Παντελεάκου Γεωργία,MIV Γκότση Βάϊα,
MIV Ιωάννου ευγενία, MIV Πετρόπουλος Αναστάσιος, MΙV Κοθώνας
Κωνσταντίνος,
MIV Αποστολού Βασιλική, MIV Κάππα Δέσποινα, MIΙΙ Δουτσίνη
Σουλτάνα, ΜΙΙΙ Ηλιοπούλου Μαρκέλλα, MIΙΙ Βλαχοπούλου
Αντωνία, MIΙΙ Παρίσσου ευδοκία,MIΙΙ Παπαδημητρίου Σταυρούλα,
MIΙΙ Κοκοζίδου χριστίνα, MIΙΙ Πιτταροκοιλης Νικόλαος, MIΙ Ντιντής
Γεώργιος, MIΙ Νάκα ελένη, ΜΙΙ Γαβάθογλου Σοφία – Ασημίνα, ΜΙΙ
Ρουμελιώτη Φωτεινή,
ΜΙΙ Βακουφτσή Δήμητρα
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ι. ΑΛΛΑΓΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
• Τελετή παράδοσης - Παραλαβής
ΣΕΛ. 04
ΙΙ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ
•
•
•
Θεραπεία διαβητικού ποδιού
ΣΕΛ. 07
Δισχιδής Ράχη
ΣΕΛ. 10
Η σημασία της αξιολόγησης
και της εξέτασης του δέρματος
ΙV. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΧΟΛΗΣ
•
•
•
•
•
Παρέλαση 25ης Μαρτίου
ΣΕΛ. 24
Ευ Αγωνίζεσθαι
ΣΕΛ. 26
Επίσκεψη Χορωδίας σε
Ξενώνα Αστέγων
ΣΕΛ. 28
Βραδιά Σπουδαστή
ΣΕΛ. 28
Θεατρική Ομάδα
ΣΕΛ. 29
Θερινή διαβίωση
ΣΕΛ. 30
Ορκομωσίες 2011
ΣΕΛ. 32
για την πρόληψη και την έγκαιρη •
αντιμετώπιση του μελανώματος
•
ΣΕΛ. 12
• Τι είναι ο HPV;
ΣΕΛ. 14
• Υπέρταση: Επιπλοκές και μη
V. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
φαρμακευτική αντιμετώπιση
ΣΕΛ. 16
• Πέντε μύθοι για τη διατροφή
που μάθαμε λάθος
ΙII. ΙΣΤΟΡΙΚΑ
από τους γονείς μας
ΣΕΛ. 35
• Η Μεγάλη Κυρία της ελληνικής
• MC4
νοσηλευτικής
ΣΕΛ. 36
ΣΕΛ. 19
• Déjà vu
• Έρνεστ Τσίλλερ
ΣΕΛ. 37
ΣΕΛ. 20
• Δελφίνι
ΣΕΛ. 38
• Επισκεφθείτε το Βερολίνο!
ΣΕΛ. 40
• Σωτήρης Σόρογκας
ΣΕΛ. 42
• Λόγια & Εικόνες
ΣΕΛ. 44
• Συνέδρια
ΣΕΛ. 46
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΠΡΟ
04 ΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΑΛΛΑΓΗ
ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
>ΕΠΧΙΑΣ ΜΙV ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ
ΛΧΙΑΣ ΜΙV ΚΡΑΒΒΑΡΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ-ΜΑΡΙΑ
ΜΙV ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΡΙΑ
Στις 4 Απριλίου 2011 πραγματοποιήθηκε η τελετή
αλλαγής διοίκησης της Σχολής παρουσία του
κυρίου υπαρχηγού ΓεεΘΑ Αρχιστρατήγου Γεώργιου Νακόπουλου. Στην θέση της απελθούσας
Διοικητού της Σχολής τοποθετήθηκε η ταξίαρχος
Παρασκευή Παπαδοπούλου - Σπαθάρου από το
ΓεΣ/ΔυΓ.
Η αποχωρούσα Διοικητής της Σχολής, ταξίαρχος
Αγγελική Θεοδωρακοπούλου-τσαγκλή, η οποία
μετατέθηκε στο ΓεεΘΑ/ΔυΓ, τόνισε τις δυσκολίες
που αντιμετωπίζει η ΣΑΝ λόγω οικονομικής κρίσης,
καθώς και την σπουδαιότητά του διττού ρόλου
των αποφοίτων της Σχολής.
Όλο το στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό της
Σχολής μαζί με το τάγμα των σπουδαστών εύχονται στην μεν απερχόμενη Διοικητή καλή συνέχεια
στο έργο της, στη δε παραλαμβάνουσα επιτυχή
πορεία στα νέα της καθήκοντα.
05
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ταξίαρχος Παρασκευή Παπαδοπούλου – Σπαθάρου
Η Ταξίαρχος Παρασκευή Παπαδοπούλου-Σπαθάρου γεννήθηκε και μεγάλωσε
στην Έδεσσα, αποφοίτησε από τη ΣΑΝ και ονομάστηκε Ανθυπολοχαγός
το 1982. Έλαβε την ειδικότητα της Χειρουργικής Νοσηλευτικής
το 1993 στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς»
και εξειδικεύτηκε στην παρεντερική διατροφή στο Πανεπιστημιακό
Νοσοκομείο του Ρίου Πατρών. Το 1999 αποφοίτησε από την Ανωτάτη Σχολή
Πολέμου (ΑΣΠ), το 2001 από το Σχολείο Ψυχολογικών Επιχειρήσεων της
ΑΣΠ και το 2006 από τη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ). Έχει διδάξει
στη ΣΑΝ επί 3 συνεχή έτη το μάθημα της Χειρουργικής Νοσηλευτικής
και έχει συμμετάσχει με εργασία στο Ιατρικό Συνέδριο των Ενόπλων
Δυνάμεων του 1994 και σε νοσηλευτικές ημερίδες. Επίσης συμμετείχε
στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Παρεντερικής Διατροφής (Ολλανδία
1996). Έχει υπηρετήσει διαδοχικά στο 424 ΓΣΝΕ, στο 401 ΓΣΝΑ,
όπου υπήρξε για σειρά ετών υπεύθυνη και στη συνέχεια προϊσταμένη
της Μονάδος Εντατικής Θεραπείας των Πολυτραυματιών καθώς και σε
Μονάδα εκστρατείας του υγειονομικού (96 ΤΥΕΘ). Υπηρέτησε κατά
τη χρονική περίοδο 2003 - 2004 στον Κλάδο των Ολυμπιακών Αγώνων
του ΓΕΕΘΑ (ΚΛΟΑ) στη Διεύθυνση της Διοικητικής Μέριμνας ως
υπεύθυνη Υγειονομικής Υποστήριξης. Έχει διατελέσει διευθύντρια
2ου και 7ου Γραφείου της 79 ΑΔΤΕ,τμηματάρχης 3ου και διευθύντρια
5ου Γραφείου της Διεύθυνσης Υγειονομικού του Γενικού Επιτελείου
Στρατού. Είναι παντρεμένη με τον Ταξίαρχο Νικόλαο Σπαθάρο, του
Γενικού Επιτελείου Στρατού και μητέρα δύο παιδιών, της Μαρίας
και του Αντώνη.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Πλοίαρχος (ΥΝ) Χαρίκλεια Νεονάκη - Λούκου ΠΝ
Η Πλοίαρχος (ΥΝ) Χαρίκλεια Νεονάκη-Λούκου ΠΝ γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ηράκλειο Κρήτης. Αποφοίτησε από τη ΣΑΝ και ονομάστηκε Σημαιοφόρος το 1984 και τοποθετήθηκε στο Ναυτικό Νοσοκομείο
Κρήτης (ΝΝΚ). Από το 1999 έως το 2001 υπηρέτησε στο Ναυτικό
Νοσοκομείο Αθηνών (ΝΝΑ). Το 2002 ξεκίνησε την μετεκπαίδευσή της
στη Χειρουργική Νοσηλευτική στο Βέλγιο. Το 2003 περάτωσε την
ειδικότητά της στη Χειρουργική Νοσηλευτική και τοποθετήθηκε στο
ΝΝΑ. Το 2005 μετατέθηκε στην 126 Σμηναρχία Μάχης του Ηρακλείου
Κρήτης. Το 2007 επέστρεψε στο ΝΝΑ από όπου το 2009 μετατέθηκε
στην 88 ΣΔΙ στη Λήμνο. Τον Nοέμβριο του 2010 προήχθη σε Πλοίαρχο και τον Αύγουστο τοποθετήθηκε ως Υποδιοικητής της ΣΑΝ. Είναι
παντρεμένη με τον Σμήναρχο Μαρίνο Λούκο, Αξιωματικό Ιπτάμενο
της Πολεμικής Αεροπορίας. Και έχει δύο κόρες, την Ειρήνη και
την Εύη.
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΠΡΟ
ΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
[*]ΣΤΗΜΟΝΙΚΑ
07
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ
> ΕΠΧΙΑΣ ΜΙV ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ
Ένα από τα συνηθέστερα συνοδά νοσήματα των
νοσηλευόμενων και μη, ασθενών είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και οι επιπλοκές του. Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, περιφερική αγγειοπάθεια,
αρτηριακή υπέρταση, νεφροπάθεια και στεφανιαία
νόσος είναι μερικές από αυτές. Η υψηλότερη επίπτωση ωστόσο παρατηρείται στις επιπλοκές των
κάτω άκρων καθώς οι διαβητικοί χαρακτηρίζονται
από μειωμένη αισθητικότητα, επιρρέπεια στις λοιμώξεις και αποφρακτικές βλάβες στις μεγάλου, μεσαίου και μικρού μεγέθους αρτηρίες.
οι βλάβες των ποδών, συνήθως, αρχίζουν ως επιπόλαια δερματικά έλκη τα οποία επεκτείνονται σε
βάθος στους μύς και τα οστά προκαλώντας αποστήματα ή οστεομυελίτιδα. Γάγγραινα είναι δυνατόν να προκληθεί σε ένα ή περισσότερα δάχτυλα.
εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως υπάρχει κίνδυνος
να επεκταθεί σε ολόκληρο τον άκρο πόδα. Η φροντίδα των ποδιών, σημαντικό τμήμα της εκπαίδευσης του ασθενούς και της οικογένειάς του, περιγράφεται στη συνέχεια στο παρόν άρθρο.
Ακρογωνιαίο λίθο στην αντιμετώπιση αποτελεί η
μείωση της ασκούμενης πίεσης στην περιοχή της
εξέλκωσης μέχρι να επέλθει πλήρης επούλωση.
ο κλινοστατισμός και η χρήση αναπηρικού αμαξιδίου συμβάλλουν προς την κατεύθυνση αυτή, αλλά
η συμμόρφωση των ασθενών είναι μικρή. Για το
λόγο αυτό εφαρμόζονται μέτρα που επιτρέπουν
κάποια περιορισμένη κινητικότητα όπως η χρήση
βακτηρίας και η στήριξη του ποδιού στην πτέρνα.
Στην αγορά υπάρχουν διαθέσιμα ειδικά θεραπευ-
τικά υποδήματα και πάτοι που ανακατανέμουν τις
πιέσεις στο πέλμα αποφορτίζοντας το πρόσθιο ή το
οπίσθιο τμήμα του ποδιού. οι υπάρχουσες ωστόσο
μελέτες έδειξαν ότι η διάρκεια χρήσης των συμβατικών υποδημάτων ήταν περίπου διπλάσια από αυτή
των θεραπευτικών υποδημάτων, παρότι οι ασθενείς
ανέφεραν χρήση των θεραπευτικών τους υποδημάτων στις περισσότερες δραστηριότητές τους.
Η εφαρμογή γύψου με κατάλληλη βάση ώστε να επιτρέπεται η περιορισμένη βάδιση αποτελεί την πλέον
αποτελεσματική μέθοδο αποφόρτισης. Έχει όμως το
μειονέκτημα ότι δεν είναι κατάλληλη για επιμολυσμένα έλκη, όπου απαιτείται συχνός οπτικός έλεγχος και
αλλαγή των επιθεμάτων, για έλκη με εντόπιση στην
πτέρνα και στις περιπτώσεις περιφερικής αρτηριοπάθειας. ο γύψος συνιστάται να αλλάζει κάθε 1-2 εβδομάδες. Ένα άνοιγμα που δημιουργείται κάτω από την
επιφάνεια του έλκους επιτρέπει τη συχνή επισκόπηση
της εξέλκωσης και την αλλαγή των επιθεμάτων. Άλλες μεθόδους αποφόρτισης αποτελούν η τοποθέτηση αφαιρούμενου νάρθηκα καθώς και η χρήση ειδικών
μποτών.
Όταν το έλκος έχει επιπλακεί με λοίμωξη απαιτείται
καλός καθαρισμός του και κατόπιν λήψη υλικού από
τη βάση του (είναι προτιμότερο να λαμβάνεται ξέσμα
ιστού) το οποίο αποστέλλεται γρήγορα στο εργαστήριο για καλλιέργεια για αερόβιους και αναερόβιους
παθογόνους μικροοργανισμούς. Όταν υπάρχουν κλινικά στοιχεία λοίμωξης επιβάλλεται η εμπειρική χορήγηση αντιμικροβιακών φαρμάκων εν αναμονή του
αποτελέσματος της καλλιέργειας.
08
Τα χορηγούμενα αντιμικροβιακά φάρμακα είναι συνάρτηση της βαρύτητας της λοίμωξης και της πιθανολογούμενης ύπαρξης ανθεκτικών στελεχών. Οι λοιμώξεις
του διαβητικού ποδιού ταξινομούνται σε:
Ήπιες: Παρατηρείται είτε εντοπισμένη κυτταρίτιδα
χωρίς έλκος, είτε κυτταρίτιδα (ερυθρότητα, πόνος,
αυξημένη θερμοκρασία, ευαισθησία στην ψηλάφηση)
γύρω από το έλκος ή πυώδες εξίδρωμα.Τα συστηματικά συμπτώματα απουσιάζουν και ο ασθενής είναι μεταβολικά και αιμοδυναμικά σταθερός. Η πλειονότητα
αυτών των λοιμώξεων οφείλεται σε αερόβια Gram
θετικά μικρόβια (με συχνότερο τον Staphylococcus
aureus) και συχνά αυτά είναι τα μόνα παθογόνα τα
οποία ανιχνεύονται.
Μέτριας βαρύτητας: Υπάρχει κυτταρίτιδα διαμ. >2 εκ.
ή λοίμωξη των εν τω βάθει ιστών (απόστημα, σηπτική αρθρίτιδα, οστεομυελίτιδα). Τα κύρια παθογόνα
μικρόβια είναι - όπως και στις ήπιες λοιμώξεις - τα αερόβια Gram θετικά. Όταν πρόκειται για χρόνια έλκη,
συνήθως απομονώνονται περισσότερα από ένα παθογόνα μικρόβια.
Σοβαρές: Υπάρχουν σημεία συστηματικής τοξικότητας
απειλητικά για το μέλος ή και τη ζωή του ασθενούς
(πυρετός, ρίγος, σύγχυση, υπόταση) και μεταβολική
αστάθεια (εκσεσημασμένη υπεργλυκαιμία, μεταβολική οξέωση, αζωθαιμία). Επιπλέον, η προσβολή των εν
τω βάθει ιστών, η υγρή γάγγραινα, η εκτεταμένη ιστική
νέκρωση και η γρήγορη επέκταση της λοίμωξης, αποτελούν (το καθένα ξεχωριστά) σημεία σοβαρής λοίμωξης.Άλλες εκδηλώσεις της σοβαρής λοίμωξης είναι η
ύπαρξη φυσαλίδων, εκχυμώσεων, ακαθόριστου πόνου, μυικής αδυναμίας και μείωσης της αισθητικότητας. Οι σοβαρές λοιμώξεις είναι πολυμικροβιακές με
συμμετοχή Gram(+), Gram(-) κι αναεροβίων μικροβίων.
Νοσηλεία προτείνεται σε κάθε περίπτωση που απαιτείται ενδοφλέβια χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής,
όταν υπάρχουν σημεία συστηματικής λοίμωξης, μεταβολική αστάθεια, κρίσιμη ισχαιμία των κάτω άκρων,
όταν χρειάζεται να γίνουν εκτεταμένοι χειρουργικοί
χειρισμοί και για κοινωνικούς λόγους, σε άτομα που
αδυνατούν να φροντίσουν τα πόδια ή να λάβουν την
ενδεικνυόμενη θεραπεία μόνοι τους.
Κάθε χρόνιο έλκος, ιδιαίτερα όταν οι διαστάσεις του
είναι άνω των 2 εκ, μπορεί να επιπλακεί από οστεομυελίτιδα. Η οξεία οστεομυελίτιδα δίνει ακτινολογικά
ευρήματα εντός 2 εβδομάδων από την προσβολή του
οστού. Γι’αυτό ακτινογραφία συνιστάται να γίνεται σε
όλα τα χρόνια έλκη (η ευαισθησία της είναι 55% αλλά
αυξάνει περισσότερο όταν η ακτινογραφία επαναληφθεί σε διάστημα 2 εβδομάδων).Άλλες διαγνωστικές
εξετάσεις αποτελούν η γενική αίματος(αναιμία χρόνιας νόσου), η ταχύτητα καθίζησης των ερυθροκυττάρων καθώς και ο προσδιορισμός της C-αντιδρώσας
πρωτεΐνης. Το άγγιγμα του οστού με μεταλλικό αντικείμενο μέσα από το έλκος έχει ευαισθησία άνω
του 90% στη διάγνωση της οξείας οστεομυελίτιδας.
Η υπολογιστική τομογραφία (CT) και ο μαγνητικός συντονισμός μπορούν να αναδείξουν περισσότερες μικρές βλάβες από την απλή ακτινογραφία και τις βλάβες των μαλακών μορίων.
Όσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος οστεομυελίτιδας
τόσο πιο σημαντικός καθίσταται ο χειρουργικός καθαρισμός στα χείλη της εξέλκωσης για την αφαίρεση των
υπερκερατώσεων. Αφαιρείται τόσος ιστός ώστε από
τα χείλη της εξέλκωσης να αναβλύζουν σταγόνες αίματος. Η επιφάνεια της εξέλκωσης καθαρίζεται αρχικά
με άφθονο διάλυμα NaCl 0,9% ή 15% και κατόπιν με το
νυστέρι, με σκοπό την απομάκρυνση από την επιφάνεια του έλκους των μικροβίων και των προϊόντων των
μακροφάγων και των ουδετεροφίλων, που δρουν αναστέλλοντας τη δράση των ινοβλαστών και των τοπικά
παραγομένων παραγόντων της επούλωσης.
Εκτός από το χειρουργικό καθαρισμό υπάρχουν ο ενζυματικός και ο χημικός καθαρισμός. Στην πρώτη περίπτωση, εφαρμόζονται πρωτεολυτικά ένζυμα (όπως
η στρεπτοκινάση) στην επιφάνεια της εξέλκωσης καθημερινά. Αυτού του είδους ο καθαρισμός ενδείκνυται
όταν υπάρχει εκτεταμένη νέκρωση ή όταν λόγω του
πόνου δεν είναι δυνατός ο χειρουργικός καθαρισμός.
Μειονεκτήματα του ενζυμικού καθαρισμού είναι το μεγάλο κόστος και ο ερεθισμός που μπορεί να προκαλέσει όταν εφαρμοστεί σε υγιές δέρμα. Στον ενζυματικό
καθαρισμό περιλαμβάνεται και η χρήση των σκωλήκων
(maggots). Τα maggotts είναι οι προνύμφες της πράσινης μύγας (γένος Lucilia sericata) που λαμβάνονται και
αναπτύσσονται σε ειδικά αποστειρωμένο περιβάλλον.
Όταν εφαρμόζονται σε έλκη με νεκρώσεις έχουν την
ιδιότητα να «τρώνε» μόνο τον παθολογικό ιστό, ενώ
αφήνουν ανέπαφο τον υγιή, καθαρίζοντας έτσι την
επιφάνεια της εξέλκωσης. Η θεραπεία αυτή είναι ανώδυνη, ασφαλής, σχετικά φτηνή και αποτελεσματική.
Χημικός καθαρισμός γίνεται με την εφαρμογή των
υδρογελών. Οι υδρογέλες βοηθούν στον καθαρισμό
της επιφάνειας της εξέλκωσης όταν δεν μπορεί να γίνει χειρουργικός καθαρισμός. Υπολείπονται όμως σαφώς του τελευταίου γιατί αφενός η έναρξη της δράσης καθυστερεί και αφετέρου η αποτελεσματικότητα
είναι μικρότερη.
09
το επίθεμα που θεωρείται «επίθεμα αναφοράς» επί
του παρόντος είναι η αποστειρωμένη γάζα που είναι
εμποτισμένη σε διάλυμα NaCl 0,9% ή καλύτερα 15%.
τα έλκη κλείνουν καλύτερα όταν η επιφάνειά τους
είναι υγρή και γι’ αυτό το λόγο πρέπει να μη χρησιμοποιούνται επιθέματα που στεγνώνουν την ελκωτική
επιφάνεια με εξαίρεση την ύπαρξη ξηρής γάγγραινας,
όπου είναι επιθυμητή η διατήρηση της πάσχουσας περιοχής στεγνής. Στην αγορά υπάρχουν διάφορα επιθέματα με ποικίλες ιδιότητες το κόστος των οποίων είναι
αρκετά υψηλό.
Σε έλκη που δεν είναι επιμολυσμένα ή νεκρωτικά, η
χρήση διαλύματος ποβιδόνης δεν ενδείκνυται, γιατί
αυτή είναι τοξική για τους ινοβλάστες. τα επιθέματα
αλλάζονται από τον ασθενή ή από κάποιον συνοδό
του σε καθημερινή βάση. Η συχνότητα των επισκέψεων στο ιατρείο διαβητικού ποδιού είναι μια φορά την
εβδομάδα εφόσον το έλκος δεν εμφανίζει κάποια επιπλοκή. ο ασθενής πρέπει να ενημερώνεται ότι η εμφάνιση σημείων λοίμωξης επιβάλλει την αναζήτηση
επείγουσας ιατρικής βοήθειας.
εκτός από τα προαναφερόμενα επιθέματα, η βιοτεχνολογία ανέπτυξε υποκατάστατα του ανθρώπινου δέρματος και αυξητικούς παράγοντες. το καλλιεργημένο
ανθρώπινο χόριο παράγεται από ανθρώπινους ινοβλάστες που πολλαπλασιάζονται σε έναν βιοδιασπώμενο
σκελετό. Μετά από καλλιέργεια για δυο εβδομάδες
παράγεται ένα ζωντανό υποκατάστατο του χορίου,
που σε δεύτερο χρόνο μπορεί να υποστηρίξει την δημιουργία επιδερμίδας και να παράγει όλους τους αυξητικούς παράγοντες που προάγουν την επούλωση.
Κλείνοντας, η τοπική εφαρμογή αυξητικών παραγόντων που λαμβάνονται από αιμοπετάλια, η εφαρμογή
του ανασυνδυασμένου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα και του μετατρεπτικού αυξητικού παράγοντα
βήτα καθώς και η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο
επιταχύνουν, βάσει μελετών, την επούλωση.
ΠΗΓΕΣ:
1. Μυγδάλης,(2006)Στρατηγικές στον Σακχαρώδη διαβήτη,1η έκδοση,
Εκδόσεις Ζήτα, Αθήνα
2. R.A. Hope, J.M. Longmore, S.K. Mcmanus, C.A. Wood-Allum,(2002) Oxford
handbook κλινικής ιατρικής, 4nd edn, New York Tokyo, Oxford University
Press
3. Pai S, Lendoux WR.(2011)The quasi-linear viscoelastic properties of diabetic
and non-diabetic plantar soft tissue, Ann Biomed Eng.,39(5):1517-27 διαθέσιμο στο http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21327701, προσπέλαση
στις 20-05-2011
4. Wang CJ, Wu RW, Yang YJ.(2011)Treatment of diabetic foot ulcers: A
comparative study of extracorporeal shockwave therapy and hyperbaric
oxygen therapy,Diabetes Res Clin Pract,92(2):187-93 διαθέσιμο στο http://
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21310502, προσπέλαση στις 06-04-2011
5. Kranke P, Bennett M, Roeckl-Wiedmann I, Debus S.(2004)Hyperbaric
oxygen therapy for chronic wounds,Cochrane Database Syst Rev διαθέσιμο στο http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15106239,
6. Buchberger B, Follmann M, Freyer D, Huppertz H, Ehm A, Wasem
J.(2010)The importance of growth factors for the treatment of chronic
wounds in the case of diabetic foot ulcers, GMS Health Technol Assess,6:
Doc 12 διαθέσιμο στο http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21289885
7. Adreoli T., Carpenter C., Griggs R., Loscalzo J., (2002),Cecil Βασική παθολογία, 5η Εκδοση,Εκδόσεις Λίτσας
8. Σουμίλας Α., (1997),Χειρουργική Νοσηλευτική, Εκδόσεις Λίτσας
010
Δισχιδής
ράχη
> ΜΙΙ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ ΦΩΤΕΙΝΗ
ΜΙΙ ΝΑΚΑ ΕΛΕΝΗ
Ένα ασυνήθιστο γεγονός
Την ιστορία την έχω ξαναδιαβάσει και στο παρελθόν,
με αφορμή όμως ένα ενδιαφέρον μάθημα εμβρυολογίας που παρακολούθησα σκέφτηκα να την αναφέρω
ξανά... Κάποιοι την αμφισβήτησαν αλλά ποτέ δεν είσαι
βέβαιος αν είναι ψευδής μια ιστορία που έλαβε χώρα
μέσα σε ένα χειρουργείο και αποκαλείται θαύμα!
Έμβρυο είχε διαγνωστεί ότι έπασχε από την νόσο
spina bifida (διχοτομημένη σπονδυλική στήλη) και θα
είχε τρομακτικά προβλήματα στην μετέπειτα ζωή του.
Η φωτογραφία δείχνει τον 21 εβδομάδων Samuel
Alexander Armas να σφίγγει το χέρι του χειρουργού
Joseph Bruner ο οποίος προβαίνοντας σε μια καταπληκτική εγχείριση έσωσε την ζωή του αγέννητου
μωρού.
Αφιερωμένο σε όσους αγαπούν τη ζωή... Μια εικόνα χίλιες λέξεις
Η Julie Armas μητέρα του μικρού Samuel εργαζόταν
ως νοσοκόμα στην Ατλάντα των Ηνωμένων Πολιτειών και γνώριζε τις προχωρημένου τύπου χειρουργικές
επεμβάσεις του Δόκτορα Bruner στο Πανεπιστημιακό
Ιατρικό Κέντρο του Vanderbilt, στη Nashville.
Για να γίνει όμως η επέμβαση στο έμβρυο,αυτό δεν
έπρεπε να απομακρυνθεί από την μήτρα διότι δεν θα
επιβίωνε. Κατά τη διάρκεια της εγχείρησης λοιπόν, ο
χειρουργός αφαίρεσε την υστέρα με καισαρική και
έκανε μια μικρή τομή στον αμνιακό σάκο, μέσω της
οποίας μπόρεσε να εγχειρίσει τον μικρό Samuel.
O Dr. Bruner τελείωνε επιτυχώς την εγχείρηση, όταν
το έμβρυο έβγαλε το μικροσκοπικό αλλά ανεπτυγμένο χεράκι του μέσα από τη τομή και γαντζώθηκε από
το δάχτυλο του γιατρού, δείχνοντας έτσι ευγνωμοσύνη που του χάρισε το δώρο της ζωής.
Το μωράκι τελικά είδε το φως του ήλιου στις 2 Δεκεμβρίου του 1999, και ζει μια αρκετά φυσιολογική ζωή…
Στοιχεία για την νόσο
Το είδος της νόσου
Η δισχιδής ράχη είναι μια αναπτυξιακή ανωμαλία του
σπονδυλικού τόξου που προκλαλείτε από την αποτυχία πλήρους κατάδυσης του νευρικού σωλήνα κάτω
από την επιφάνεια έτσι ώστε τα σωματικά κύτταρα
του σκληροτομίου να μην μπορούν να μεταναστεύσουν και να ολοκληρώσουν το σχηματισμό του σπονδυλικού τόξου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο νωτιαίος
μυελός να παραμείνει εκτεθειμένος στην επιφάνεια.
Η πιο κοινή θέση της διπλασίας είναι η οσφυϊκή περιοχή. Εντοπίζεται γύρω στην 4η με 5η εβδομάδα κύησης όπου κανονικά πραγματοποιείται το κλείσιμο του
νευρικού σωλήνα.
Εάν ο νωτιαίος μυελός είναι φυσιολογικός αλλά υπάρχει σάκος με εγκεφαλονωτιαίο υγρό τότε πρόκειται για
μηνιγγοκήλη ενώ εάν στο σάκο περιέχεται τμήμα του
νωτιαίου μυελού, τότε έχουμε μηνιγγομυελοκήλη.
Η νόσος της spina bifida διακρίνεται σε τέσσερις κατηγορίες: 1.δισχιδής ράχη occulta, 2.δισχιδής ράχη
cystica 3.meningocele και 4. lipomeningocele.
Αιτίες
Η νόσος μπορεί να προκλειθεί απο φάρμακα όπως
ορισμένα αντισπασμωδικά, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, καθώς και η αυξημένη θερμοκρασία του σώματος
από τον πυρετό ή εξωτερικές πηγές, όπως τζακούζι
και ηλεκτρικές κουβέρτες μπορούν να αυξήσουν τις
πιθανότητες σύλληψης ενός μωρού με δισχιδή ράχη.
011
Θεραπεία
υπάρχουν δυο τρόποι θεραπείας με την μέθοδο της
χειρουργικής, α: η ενδομήτριος χειρουργική επέμβαση
για την δισχιδή ράχη και β: η διαδικασία TESTET, οπού
και στις δυο νευροχειρουργοί παίδων αναλαμβάνουν
να κλείσουν το άνοιγμα στην πλάτη όσο το έμβρυο
κυοφορείται. Αν και οι δυο μέθοδοι βρίσκονται στο
στάδιο της έρευνας, έχουν πραγματοποιηθεί μερικές
επιτυχείς επεμβάσεις. Στην πρώτη, γίνεται προσπάθεια
να επανέλθει στο εσωτερικό της σπονδυλικής στήλης
ο νωτιαίος μυελός και έπειτα να καλυφτεί η περιοχή
με μήνιγγες ή με εμβρυϊκά μοσχεύματα. Η διαδρομή
αυτή της πρόσβασης στο έμβρυο ονομάζεται «ανοικτή εμβρυϊκή χειρουργική».Η δεύτερη διαδικασία γίνεται με τη λαπαροσκοπική μέθοδο στην κοιλότητα της
μήτρας. Στο τέλος της εγχείρησης η τομή στη πλάτη
κλείνεται με μικρά όργανα (συρραπτικά εργαλεία).
Αυτή είναι η καλύτερη φροντίδα αμέσως μετά
τη γέννηση…
εφόσον εγχειριστεί και γεννηθεί φυσιολογικά το έμβρυο συστήνεται συνεχής παρακολούθηση, από ορθο-
πεδικούς που ελέγχουν τα οστά και τους μυς του, νευροχειρουργούς που αξιολογούν τον εγκέφαλο και το
νωτιαίο μυελό καθώς και ουρολόγους για τα νεφρά και
την ουροδόχο κύστη. Έτσι δίνεται η δυνατότητα ζωής
στο έμβρυο και μάλιστα με φυσιολογικούς ρυθμούς.
Ποσοστό εμφάνισης
Η δισχιδής ράχη είναι μια από τις πιο κοινές γενετικές ανωμαλίες, με μέσο όρο σε παγκόσμιο επίπεδο
1-2 περιπτώσεις ανά 1000 γεννήσεις, αλλά ορισμένοι πληθυσμοί έχουν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο.
τα υψηλότερα ποσοστά επίπτωσης σε όλο τον κόσμο
βρέθηκαν στην Ιρλανδία και την ουαλία, όπου είναι
3-4 περιπτώσεις ατόμων με διχοτομημένη σπονδυλική στήλη ανά 1000 κατοίκους.
ΠΗΓΕΣ:
1. http://www.news-medical.net/health/Spina-Bifida-(Greek).aspx
2. http://e-physician.blogspot.com/2006/01/spina-bifida.html
3. http://www.iatrikionline.gr/Deltio_51d/06.htm
012
ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ & ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ
Η
& ΤΗΝ
ΕΓΚΑΙΡΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΤΟΥ
> ΕΠΧΙΑΣ ΜΙV ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ
ΛΧΙΑΣ ΜΙV ΓΥΛΑΡΗ ΕΙΡΗΝΗ
ΜΙV ΓΚΟΤΣΗ ΒΑΓΙΑ
Η ονομασία «μελάνωμα» σχετίζεται ετυμολογικά με τη
λέξη «μέλαν». Το μελάνωμα του δέρματος αποτελεί
την πιο επιθετική και θανατηφόρο μορφή καρκίνου
του δέρματος και προέρχεται από τα μελανοκύτταρά του, τα οποία βρίσκονται ανάμεσα στις στοιβάδες
της δερμίδας και της επιδερμίδας. Τα μελανοκύτταρα
είναι τα κύτταρα που παράγουν μελανίνη και δίνουν
το μελανό χρώμα στο δέρμα. Το μελάνωμα ξεκινά ως
εντοπισμένο ογκίδιο, που όμως κατά την πρόοδο της
νόσου μπορεί να δώσει μεταστάσεις στους λεμφαδένες και σε όργανα όπως τους πνεύμονες, το ήπαρ, τα
οστά και τον εγκέφαλο.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη στην Ελλάδα και
δημοσιεύτηκε στο Rural and Remote Health Journal,
μόνο το 37,9% των ερωτηθέντων γνώρίζε ότι το μελάνωμα είναι τύπος καρκίνου του δέρματος, ενώ το
50% δε γνώριζε καν τι είναι. Επίσης το 36% ανέφερε
ότι πήγαινε στη παραλία μετά τις 16:00 (η ασφαλέστερη ώρα για έκθεση στον ήλιο). Ωστόσο, η πλειονότητα (το 55%) πήγαινε μεταξύ 10:00-16:00. Η συχνότητα χρήσης αντηλιακού ήταν σημαντικά χαμηλή με
την πλειονότητα των ερωτηθέντων να μη γνωρίζουν
τη σωστή χρήση του. Αυτή η έρευνα απέδειξε ότι η
γνώση των Ελλήνων σε ό,τι αφορά στην έκθεση στον
ήλιο είναι ανεπαρκής και ότι οι Έλληνες εμφανίζουν
παρακινδυνευμένες συμπεριφορές κατά τη διάρκεια
των καλοκαιρινών μηνών.
Υπάρχει μία σειρά από παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί για την παθογένεση του μελανώματος. Από
αυτούς άλλοι σχετίζονται με τον ασθενή και άλλοι
αποτελούν εξωγενείς παράγοντες κινδύνου. Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου ανάπτυξης μελανώματος είναι η κληρονομικότητα. Η διακεκομμένη έκθεση σε έντονη ηλιακή ακτινοβολία, η οποία προκαλεί
μάλλον εγκαύματα παρά μαύρισμα, σχετίζεται με το
μελάνωμα καθώς η επίδραση του ηλίου και ειδικά της
UVB ακτινοβολίας επιφέρει αλλαγές στην βιολογική
συμπεριφορά των κυττάρων. Το solarium αποτελεί
έναν επιπλέον προδιαθεσικό παράγοντα. Το μελάνωμα είναι δυνατόν να προέρχεται από εξαλλαγή μελανοκυτταρικών σπίλων. Επίσης, η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων, τα περισσότερα από τα οποία περιέχουν
προγεστερινοειδείς παράγοντες, έχει συσχετισθεί με
αυξημένη συχνότητα εμφάνισης μελανωμάτων επιφανειακής ανάπτυξης.
Χημικές ουσίες, διατροφή και χρόνιος ερεθισμός μελαγχρωματικών βλαβών θα μπορούσαν να συμβάλουν στην διαδικασία δημιουργίας μελανώματος.
Το προφίλ του ατόμου που διατρέχει αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσει μελάνωμα θα είχε ως σημαντικότερα χαρακτηριστικά τα εξής:
• Κόκκινα, ξανθά μαλλιά, γαλανά μάτια, ανοικτό
χρώμα δέρματος που καίγεται εύκολα και φακίδες.
• Ιστορικό καρκίνου του δέρματος και
προκαρκινωματωδών καταστάσεων.
• Ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων με σχηματισμό
φυσαλίδων πριν την ηλικία των 20 ετών.
• Αυξημένο αριθμό μελανοκυτταρικών σπίλων.
• Κατά περιόδους, έντονη έκθεση
στις ηλιακές ακτίνες.
Έχει τεράστια σημασία η αναγνώριση των πρώιμων
σημείων τα οποία πρέπει αμέσως να αποσπούν την
προσοχή. Τότε θα πρέπει να παραπέμφθεί ο ασθενής
σε ειδικό δερματολόγο, ογκολόγο ή χειρουργό.
Τα διαγνωστικά κλινικά γνωρίσματα του μελανώματος
κυμαίνονται από λεπτά σε προφανή χαρακτηριστικά.
013
Ένας καθιερωμένος οδηγός για την εξέταση και ερμηνεία των χρωματισμένων τραυμάτων και για τους
επαγγελματίες και για τους ασθενείς είναι η μέθοδος
ABCDE. Αυτός ο κατάλογος χαρακτηριστικών γνωρισμάτων, που είναι εύκολο να απομνημονευθεί αντιπροσωπεύει την ασυμμετρία, παρατυπία συνόρων,
παραλλαγή χρώματος, διάμ. (>6 χιλ.), και το πρόσφατα προστιθέμενο ε που αφορά στην εξέλιξη και αλλαγή. Περιλαμβάνει οποιαδήποτε αλλαγή στο μέγεθος,
τη μορφή, την επιφάνεια, το χρώμα ή τα συμπτώματα. Η διάγνωση τεκμηριώνεται μόνο με τη χειρουργική
αφαίρεση και την ιστολογική εξέταση της βλάβης με
τα ύποπτα κλινικά χαρακτηριστικά.
Η πρόληψη είναι πολύ σημαντική για την μείωση
του κινδύνου εμφάνισης μελανώματος και μπορεί
να διακριθεί σε πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή. Στην πρωτογενή πρόληψη συμπεριλαμβάνεται η
προστασία από τροποποιήσιμους προδιαθεσικούς παράγοντες, όπως είναι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Έτσι για να προστατευτούμε από την ηλιακή
ακτινοβολία πρέπει:
1. Να αποφεύγουμε την παρατεταμένη έκθεση στον
ήλιο, ειδικά τις ώρες που η ηλιακή ακτινοβολία
είναι ισχυρότερη.
2. Να φοράμε γυαλιά ηλίου και καπέλο.
3. Να χρησιμοποιούμε αντηλιακό με δείκτη προστασίας SPF τουλάχιστον 15.
4. Να εφαρμόζουμε αντηλιακό κάθε 2 ώρες.
Δευτερογενής πρόληψη επιτυγχάνεται με διάγνωση
και θεραπεία στα αρχικά στάδια του μελανώματος.
τα άτομα με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος θα πρέπει να αναγνωρίζονται και να αξιολογούνται. Screening των ατόμων υψηλού κινδύνου είναι
οικονομικά αποδοτικό και σχετίζεται με την αύξηση
του προσδόκιμου επιβίωσης. Η τριτογενής πρόληψη περιλαμβάνει μείωση θνησιμότητας και αύξηση
του προσδόκιμου ζωής σε ασθενή με προχωρημένη
νόσο. Η αυτοεξέταση δέρματος αποτελεί ένα μεγάλο και σημαντικό κομμάτι της πρόληψης που αξίζει να
αναφερθεί. Πρέπει να εξεταστεί όλη η επιφάνεια του
δέρματος και οι σπίλοι να αξιολογηθούν με μεγάλη
προσοχή. Σε μέρη του σώματος που δε μπορούν να
εξεταστούν από τον ίδιο τον ασθενή, όπως για παράδειγμα το κεφάλι, η αυτοεξέταση μπορεί να γίνει
από το/τη σύζυγο, από κάποιο φίλο ή κάποιο ασθενή. Η λήψη φωτογραφιών όλης της επιφάνειας του
δέρματος σε συνδυασμό με τις γραπτές οδηγίες που
αφορούν στις δερματικές βλάβες έχουν αποδειχθεί
χρήσιμη στρατηγική για την αύξηση της ικανότητας
του ασθενή να διακρίνει ύποπτα σημεία και την αποτελεσματικότητα της αυτοεξέτασης. ταυτόχρονα, οι
φωτογραφίες της επιφάνειας του δέρματος μπορούν
να αποτελέσουν μια υπενθύμιση για τη μηνιαία αυτοεξέταση δέρματος αλλά και σημείο αναφοράς για
αλλαγές στις δερματικές βλάβες κατά τη διαγνωστική
ακρίβεια της εξέτασης.
τέλος, ερευνητές στο εθνικό Καρκινικό Ινστιτούτο
(National Cancer Institute) έχουν αναπτύξει ένα μοντέλο πρόληψης κινδύνου εμφάνισης μελανώματος
το οποίο περιλαμβάνει πληροφορίες για την ηλικία
του ασθενή, το φύλο, το χρωματικό τόνο του δέρματος, το «ιστορικό μαυρίσματος» και την περιοχή διαμονής του ασθενή κατα την εξέταση δέρματος. το
μοντέλο αυτό παρουσιάζει την πιθανότητα εμφάνισης
μελανώματος σε ένα χρονικό πλαίσιο 5 ετών. επίσης,
έχουν διαμορφώσει τον αλγόριθμο 8 βημάτων (Basic
skin cancer triage algorithm) που επιτρέπει στον επαγγελματία υγείας να αντιμετωπίσει επιτυχώς τον ασθενή με δερματικές βλάβες.
εν τέλει οι επαγγελματίες υγείας είναι υπεύθυνοι για
την καταγραφή πορείας νόσου του ασθενούς με μελάνωμα, να εκπαιδεύουν τον ασθενή στην αναγνώριση
σημείων εμφάνισης μελανώματος με την αυτοεξέταση του δέρματος και την προώθηση των μηνυμάτων
που αφορούν την προστασία του πληθυσμού από
τους προδιαθεσικούς παράγοντες του μελανώματος.
ΠΗΓΕΣ:
1. Armstrong BK, Kricker A.(1993)How much melanoma is caused by sun
exposure, Melanoma Research, 3:395-340.
2. Arthey S, Clarke VA.(1995)Sun tanning and sun protection: a review of
the psychological literature, Social Science and Medicine,40:265-274.
3. Balzi D, Carli P, Geddes M.(1997) Malignant melanoma in Europe: changes
in mortality rates (1970-90) in European Community countries, European
Journal of Cancer Prevention,8: 128-143.
4. Cather JC, Nelson BR, Duvic M. (1999) Malignant melanoma—clinical
diagnostic techniques. Cuti, 379-388.
5. Clemente C, Cochran AJ, Elder DE, et al(1991) Histopathologic diagnosis
of dysplastic nevi: Concordance among pathologists convened by the
World Health Organization Melanoma Programme, Hum Pathol,22:313-319.
6. Habif TP, Campbell Jr JL, Chapman MS, Dinulos JGH.(2005) Skin disease:
diagnosis and treatment., Leuven: Mosby, Accomedical, 298-421.
7. Holman CD, Armstrong BK, Heenan PJ.(1983) A theory of the etiology
and pathogenesis of human cutaneous malignant melanoma. Journal of
the National Cancer Institute, 21: 651-656.
8. Jacobsen S, Owen J.(2005) Ultraviolet radiation and the risks of cutaneous
malignant melanoma and non-melanoma skin cancer: perceptions and
behaviours of Danish and American adolescents. European Journal of
Cancer Prevention, 14: 57-62.
9. Montague M, Borland R, Sinclair C. (2005) Slip, Slop, Slap and Sun Smart.
Health Education and Behaviour, 28:290-305.
10. Rigel DS (1995) Identification of those at highest risk for development
of malignant melanoma. Adv Dermatol,10:151-170; discussion 171.
11. Rigel DS, Robinson JK.(2000) What is the evidencefor a sunscreen and
melanoma controversy?, Arch Dermatol, in press.
12. Rodenas JM, Delgado-Rodriguez M, Herranz MT, et al (1996) Sun
exposure, pigmentary traits, and risk of cutaneous malignant melanoma:
A case-control study in a Mediterranean population, Cancer Causes
Control,7:275-283
13. Rosso S, Zanetti R, Pippione M, et al(1999) Parallel risk assessment of
melanoma and basal cell carcinoma: Skin characteristics and sun exposure,
Melanoma Res,8:573-583.
14. Danidson’s (2005) Παθολογία, 19η έκδοση, ιατρικές εκδόσεις Π.Χ.Πασχαλίδης, Αθήνα.
15. Παπαδημητρίου (2004) Σύγχρονη γενική χειρουργική, εκδόσεις Μ. Παρισιάνου, Αθήνα.
014
ΤΙ ΕΙΝΑΙ
Ο HPV?
> MIΙ BAKΟΥΦΤΣΗ ΔΗΜΗΤΡΑ
O ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι ο συχνότερος σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός. υπάρχουν
περίπου 40 τύποι ιών HPV που προσβάλουν το γεννητικό σύστημα και από αυτούς οι 15 (ογκογόνα στελέχη) σχετίζονται με εως και το 99.7% των περιπτώσεων
του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι η 2η αιτία
θανάτου γυναικών παγκοσμίως. Στην ευρώπη εως και
το 71.5% των περιπτώσεων καρκίνου τραχήλου της
μήτρας προκαλείται από τα ογκογόνα στελέχη HPV 16
και 18. Κάποιες μορφές του HPV ενδέχεται να προκαλέσουν κονδυλώματα, ενώ κάποιες άλλες μορφές
μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση, η οποία να επιφέρει
προ-καρκινικές δυσπλασίες. Όλοι οι τύποι του HPV μεταδίδονται μέσω δερματικής επαφής και, επομένως,
δεν απαιτείται πλήρης σεξουαλική επαφή για τη μετάδοση.ο κίνδυνος ξεκινά με την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας και μπορεί να διαρκέσει καθ’ όλη
τη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας. Ποσοστό εως και
80% των σεξουαλικά ενεργών γυναικών θα προσβληθεί από τον HPV σε κάποια στιγμή της ζωή τους.ο
HPV μπορεί να μεταδοθεί με την δερματική επαφή
στην περιοχή των γεννητικών οργάνων χωρίς να είναι αναγκαία η ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή. Αν
και η χρήση του προφυλακτικού μειώνει τον κίνδυνο,
δεν προφυλάσσει πλήρως από τη λοίμωξη με τον ιό
HPV. οι περισσότερες HPV λοιμώξεις δεν προκαλούν
συμπτώματα και συνήθως αυτοθεραπεύονται. Στην
πλειονότητα των γυναικών η λοίμωξη με τον ιό HPV
υποστρέφεται μέσα σε μερικούς μήνες. Δεν μπορεί
να προβλεφθεί όμως ποιες λοιμώξεις θα επιμείνουν.
Η εμμένουσα λοίμωξη με ογκογόνα στελέχη του HPV
είναι ο απαραίτητος αιτιολογικός παράγοντας για την
ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Δεν υπάρχει θεραπεία για την HPV λοίμωξη αλλά για
τις βλάβες που αυτή προκαλεί.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ασθενειας?
Η λοίμωξη απο τον ΗPV γίνεται εμφανής μέσω της
έκκρισης απο τον κόλπο συνήθως δύσοσμων καφέ ή
ροζ χρώματος υγρών. Μπορεί να εμφανισθεί μητρορραγία: Πρόκειται για αιμορραγίες που παρατηρούνται
εκτός περιόδου και συνήθως μετά από σεξουαλική
επαφή. Αργότερα, με την εξέλιξη της νόσου μπορεί
να παρουσιασθεί πόνος στην ουροδόχο κύστη, συχνοουρίες καθώς και να εμφάνιστεί ενδοεπιθηλιακός καρκίνος in sutu, δηλαδή μη διηθητικός καρκίνος.
Γιατί να εμβολιαστώ?
το εμβόλιο HPV είναι ένα αδρανοποιημένο προφυλακτικό εμβόλιο ενάντια στους 4 κυριότερους τύπους
του ιού HPV (6/11 και 16/18). οι δύο από αυτούς
(16/18) προκαλούν το 70% του τραχηλικού καρκίνου
και οι άλλοι δύο (6/11) είναι υπεύθυνοι για το 90%
των γεννητικών κονδυλωμάτων. ετσι το HPV εμβόλιο
προφυλάσσει από τα γεννητικά κονδυλώματα και τον
καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Η προστασία από
τον HPV αναμένεται να είναι μακράς διαρκείας. Όμως,
οι γυναίκες που εμβολιάστηκαν συνεχίζουν να χρειάζονται έλεγχο με τεστ Παπανικολάου γιατί το εμβόλιο
δεν παρέχει προστασία για όλα τα στελέχη του HPV
που προκαλούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Ποιός πρέπει να εμβολιαστεί με το HPV εμβόλιο
και πότε ?
το HPV εμβόλιο συνιστάται για κορίτσια 11-12 χρόνων
αλλά μπορεί να χορηγηθεί και σε νεαρότερα άτομα
9 χρόνων.είναι σημαντικό να εμβολιαστούν τα κορίτσια πριν την πρώτη τους σεξουαλική επαφή – συνεπώς πριν την έκθεσή τους στον ιό HPV. Στα κορίτσια
αυτά, η ανοσολογική κάλυψη για τους 4 τύπους HPV
φτάνει εως και το 100%. Αν παρόλα αυτά μια γυναίκα
ή ένα κορίτσι έχουν ήδη μολυνθεί από κάποιον τύπο
HPV, τότε το εμβόλιο δεν παρέχει πρόληψη για πιθανή νόσο από αυτόν τον συγκεκριμένο τύπο. το εμβόλιο συνιστάται επίσης για κορίτσια και γυναίκες 13-26
χρόνων που δεν εμβολιάστηκαν νωρίτερα. το εμβόλιο
χορηγείται σε 3 δόσεις
Πρώτη δόση : τώρα.
Δεύτερη δόση : 2 μήνες μετά την πρώτη δόση.
Τρίτη δόση : 6 μήνες μετά την πρώτη δόση. το HPV
εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί συγχρόνως και με άλλα
εμβόλια. Η διάρκεια της κλινικής αποτελεσματικότητος του εμβολίου έχει αποδειχθεί οτι υφίσταται για
τουλάχιστον 5 χρόνια.
επομένως η καλύτερη θεραπεία για την αντιμετώπιση
των δυσάρεστων επιπτώσεων του HPV στον ανθρώπινο οργανισμό είναι η πρόληψη μέσω εμβολιασμού και
συχνής εξέτασης.
015
Πηγές
1. Αντωνιάδης Αντώνιος & συν.(2005) Ιατρική Μικροβιολογία, 3η Έκδοση, Εκδόσεις Πασχαλίδης, Αθήνα.
2. Διαθέσιμο στο: http://en.wikipedia.gr , προσπέλαση στις 25-03-2011
3. Στυλιανός Π. Μιχάλας (2000)Επίτομη μαιευτική και γυναικολογία, Εκδόσεις Παρισιάνου, Αθήνα.
016
ΥΠΕΡΤΑΣΗ: ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΚΑΙ
ΜΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
> ΛΧΙΑΣ ΜΙV ΚΡΑΒΒΑΡΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ- ΜΑΡΙΑ
ΜΙV ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΡΙΑ
Στις αναπτυγμένες χώρες τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου. Η υπέρταση είναι ένας από τους σημαντικότερους και τους συχνότερους παράγοντες που αυξάνουν
τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια. Γνωστή ως «Βουβός δολοφόνος» (silent killer),είναι
ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα υγείας στις βιομηχανικές χώρες και ευθύνεται περίπου
για τους μισούς θανάτους των ενηλίκων. ειδικότερα σε άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 40
ετών, το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι τα δύο συχνότερα αίτια
σοβαρής αναπηρίας. Πολλά από τα επεισόδια αυτά μπορούν να προληφθούν. οι εκστρατείες
που οργανώνουν οι εθνικές ιατρικές οργανώσεις και η διενέργεια μαζικών εξετάσεων του
πληθυσμού, συνετέλεσαν στην αύξηση των άτόμων που διαπιστώνουν το πρόβλημα, και σήμερα εκτιμάται ότι μόνο το 30% των ασθενών δεν γνωρίζουν την κατάσταση τους.
Παρόλα αυτά, μόνο 50% των ασθενών με υπέρταση υποβάλλονται σε θεραπεία και μόνο
στο 30% η αρτηριακή πίεση του αίματος ελέγχεται έτσι ώστε να παραμένει στα ιδανικά επίπεδα. Στη χώρα μας λιγότεροι από το 25% των υπερτασικών είναι καλά ρυθμισμένοι. Αποτελεί παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έμφραγμα μυοκαρδίου, για καρδιακή
ανεπάρκεια, ξαφνικό αιφνίδιο θάνατο, νεφρική βλάβη, απόφραξη των αρτηριών των κάτω
άκρων κ.ά. Για κάθε 20 mmHg αύξησης της συστολικής πίεσης ή 10 mmHg αύξησης της
διαστολικής, διπλασιάζεται ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα. Σε
πολύ υψηλές πιέσεις – μέση αρτηριακή πίεση 50% ή και περισσότερο πάνω από τη φυσιολογική(130-135mmHg)- το άτομο αναμένεται να έχει μειωμένο προσδόκιμο επιβίωσης.
οι θανατηφόρες επιδράσεις της αρτηριακής υπέρτασης προκαλούνται με τρεις κυρίως τρόπους:
(1) Η υπέρμετρη επιβάρυνση της καρδιάς οδηγεί σε πρώιμη ανάπτυξη συμφορητικής καρδιακής νόσου, στεφανιαίας νόσου ή και των δύο, που συχνά επιφέρουν θάνατο από καρδιακή
προσβολή. (2) Η υψηλή πίεση συχνά προκαλεί ρήξεις σε μείζονα εγκεφαλικά αγγεία, που
ακολουθούνται από θρόμβωση του αίματος και νέκρωση μεγάλων τμημάτων του εγκεφάλου.
Πρόκειται για εγκεφαλικό έμφραγμα, το οποίο ονομάζεται αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ανάλογα με το τμήμα του εγκεφάλου στο οποίο εντοπίζεται, το εγκεφαλικό επεισόδιο, μπορεί
να προκαλέσει παράλυση, άνοια, τύφλωση ή και πολλαπλές βαριές εγκεφαλικές διαταραχές.
(3) Η πολύ υψηλή αρτηριακή πίεση, σχεδόν πάντοτε, προκαλεί πολλαπλές αιμορραγίες στους
νεφρούς, με αποτέλεσμα την καταστροφή πολλών περιοχών του νεφρικού παρεγχύματος
και, τελικά, την πρόκληση νεφρικής ανεπάρκειας, ουραιμίας και θανάτου. οι κεφαλαλγίες
(συνήθως ινιακές), η θόλωση της όρασης, η καταβολή, η ζάλη, η επίσταξη, η δύσπνοια, ο
θωρακικός πόνος καθώς και η υπερτασική εγκεφαλοπάθεια και η υπερτασική σπειραματονεφρίτιδα αποτελούν μερικές ακόμα από τις συνέπειες της υψηλής αρτηριακής πίεσης και της
κακοήθους υπέρτασης. Γι’ αυτό η αρχική εξέταση πρέπει να περιλαμβάνει προσεκτική λήψη
του ιστορικού, προσεκτική φυσική εξέταση και περιορισμένες εργαστηριακές δοκιμασίες. Η
επιλογή της θεραπείας θα επηρεαστεί από την ύπαρξη και την έκταση των βλαβών των οργάνων- στόχων. Στόχος της θεραπείας είναι η πρόληψη της μακροπρόθεσμης νοσηρότητας και
θνητότητας, που συνεπάγεται η μακροχρόνια υψηλή πίεση του αίματος. Στους ασθενείς με
ελαφρά ή μέτρια υπέρταση, είναι λογικό να επιχειρείται δοκιμαστικά θεραπεία χωρίς φάρμακα
για 3-6 μήνες. Η θεραπεία αυτή συνίσταται σε:
017
1. Διακοπή του καπνίσματος: το κάπνισμα επηρεά-
ζει ελάχιστα την αρτηριακή πίεση. Όμως, η διακοπή
του αποτελεί τον πρώτο στόχο στους υπερτασικούς
καπνιστές, αφού το κάπνισμα είναι εξίσου σημαντικός
και σε μερικές περιπτώσεις ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για θάνατο, έμφραγμα μυοκαρδίου,
εγκεφαλικό ή άλλο καρδιαγγειακό επεισόδιο σε σύγκριση με την υπέρταση.
2.
Μείωση του σωματικού βάρους των υπέρβαρων
ατόμων: Η ελάττωση του σωματικού βάρους στους
υπέρβαρους υπερτασικούς είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για τη μείωση της πίεσης χωρίς φάρμακα.
Ακόμα και μικρή απώλεια βάρους (π.χ., 5 κιλά) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης αλλά και στη
βελτίωση άλλων παραγόντων που οδηγούν σε καρδιαγγειακό επεισόδιο, όπως είναι η χοληστερίνη και το
σάκχαρο.
3.
τακτική αερόβια άσκηση: Η σωματική άσκηση, γρήγορο περπάτημα ή ποδήλατο για τουλάχιστον μισή
ώρα τη μέρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας,
μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης και στη
βελτίωση άλλων παραγόντων κινδύνου όπως είναι τα
αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και γλυκόζης στο
αίμα.
4.
Αποφυγή του οινοπνεύματος: ο περιορισμός της
κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών, μέχρι δύο
ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες, μειώνει επίσης την αρτηριακή πίεση σε αυτούς
που κάνουν κατάχρηση.
5.
Μέτρα που αφορούν στη διατροφή όπως δίαιτα
με πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά χωρίς
λίπη. Διατροφή πλούσια σε κάλιο και ασβέστιο, μπορεί
επίσης να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης (γνωστή
ως δίαιτα DASH). Περιορισμός της πρόσληψης νατρίου
με την τροφή (λιγότερο από 6 g νατρίου την ημέρα.) Η
μείωση της πρόσληψης αλατιού με το φαγητό μειώνει
την πίεση κυρίως στους υπερτασικούς μεγαλύτερης
ηλικίας. επιπλέον ενισχύει την αποτελεσματικότητα
των αντιυπερτασικών φαρμάκων, κυρίως των διουρητικών, των αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου
και των ανταγωνιστών της αγγειοτενσίνης.
Αυτές οι αλλαγές του τρόπου ζωής είναι δυνατό να
επιβραδύνουν την εξέλιξη της «υψηλής φυσιολογικής» πίεσης σε μόνιμη υπέρταση, να βοηθήσουν στον
έλεγχο της εγκατεστημένης υπέρτασης, να μειώσουν
ή να εξαλείψουν την ανάγκη φαρμακευτικής αγωγής
και να μειώσουν άλλους παράγοντες καρδιακού κινδύνου. τα μέτρα αυτά πρέπει να εφαρμόζονται και σε
ασθενείς με βαριά υπέρταση(>180/110 mmHg), με
πολλούς παράγοντες καρδιακού κινδύνου οι οποίοι
βρίσκονται υπο ιατρική-φαρμακευτική αγωγή.
Συμπερασματικά, είναι εμφανές ότι η υπέρταση αποτελεί τον ισχυρότερο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους
ισχυρότερους για έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η αντιμετώπιση της, εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει την τροποποίηση του τρόπου ζωής με την
υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών. Όμως είναι σημαντικό
να αναφερθεί ότι υπάρχει δυσκολία στη μακροχρόνια
τήρηση των μη φαρμακευτικών μέτρων, επειδή οι
υπερτασικοί ασθενείς συνήθως μειώνουν την προσπάθεια μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Για το λόγο
αυτό πρέπει να καταστεί σαφές στους πάσχοντες ότι
με την αποτελεσματική εφαρμογή της μη φαρμακευτικής αντιμετώπισης της αρτηριακής υπέρτασης είναι
δυνατό να μειωθούν οι δόσεις των φαρμάκων.
ΠΗΓΕΣ:
1. Arthur C. Guyton, John E. Hall (2001) Φυσιολογία του Ανθρώπου και Μηχανισμοί των Νόσων, 6η Έκδοση, Εκδόσεις Παρισιάνος, Αθήνα.
2. Charles C. J. Carpenter, Joseph Loscalzo, Robert C. Griggs (2010) Cecil
Βασική Παθολογία, 5η Έκδοση, Εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα.
3. Γεώργιος Στεργίου (2008). Υπέρταση: μύθοι και αλήθειες. Διαθέσιμο
στο: http://www.pubmed.org, προσπέλαση στις 26-02-2011.
4. Στεργίου Γ (2007). 41 Πρακτικές Ερωτήσεις και Απαντήσεις για την Υπέρταση και τη Χοληστερίνη. Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης. Διαθέσιμο στο http://helios-eie.ekt.gr/EIE/handle/10442/425, προσπέλαση
στις 26-02-2011.
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΠΡΟ
ΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΙΣΤ
ΟΡΙΚΑ
019
Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ
> ΜΙV ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΡΙΑ
ΜΙV ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ
Πολλοί είστε αυτοί που δεν γνωρίζετε την επί 20 χρόνια
μεγαλύτερη καθηγήτρια του τμήματος Νοσηλευτικής
του εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου.
Η Β.Α. Λανάρα γεννήθηκε το 1929 στο Αγρίνιο προερχόμενη από πολύτεκνη οικογένεια. οι σπουδές
της ήταν πολλές, ολοκληρωμένες και πρωτοπόρες,
για την εποχή της. Αποφοίτησε από τη σχολή του
ευαγγελισμού το 1952 και συνέχισε τις σπουδές της
στο πανεπιστήμιο της Βοστώνης των ΗΠΑ απ’ όπου
και αποφοίτησε το 1965.Ακολούθησαν μεταπτυχιακές
σπουδές στο πανεπιστήμιο Columbia των ΗΠΑ, το
1966, από το οποίο κατέκτησε 3 τίτλους: Master of
Arts (1966), Master of Education (1973) και Doctor of
Education Degree(1974).
υπήρξε πρωτεργάτης για την ίδρυση Πανεπιστημιακής
Νοσηλευτικής Σχολής, στόχος που επετεύχθη το 19791980. Ήταν η πρώτη Καθηγήτρια του τμήματος Νοσηλευτικής του εΚΠΑ και για πολλά χρόνια μέλος ΔεΠ.
Ήταν η βασική οραματίστρια της ίδρυσης της Ένωσης
Νοσηλευτών ελλάδος και άρχισε επίσημα τις προσπάθειες της από το 1998 και διετέλεσε πρόεδρος του
εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών ελλάδος.
Διετέλεσε μέλος της Συμβουλευτικής επιτροπής
εμπειρογνωμόνων του Παγκόσμιου οργανισμού υγείας (WHO)(1984-1992), πρόεδρος της Συμβουλευτικής
επιτροπής της ευρωπαϊκής Ένωσης (1990-1994),
αντιπρόεδρος του ευρωπαϊκού Συνδέσμου εκπαίδευσης επιστημόνων και μέλος άλλων επιστημονικών
ελληνικών και ευρωπαϊκών επιτροπών για τη Νοσηλευτική εκπαίδευση.
Η μεγαλύτερη όμως διάκριση και αναγνώριση ήταν
η εκλογή της ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου
του Διεθνούς Συμβουλίου Νοσηλευτών (International
Council of Nurses) (1996-2001).Η συγγραφική δραστηριότητα, πλούσια σε ελληνικά και ξενόγλωσσα βιβλία
και άρθρα, κειμήλιο για τις επόμενες γενιές.
είχε τα χαρακτηριστικά του νοσηλευτή που βλέπει
τον άνθρωπο σαν «όλον» και όχι απλά σαν άθροισμα
των μερών του γεγονότος που φαινόταν και από τον
τρόπο ζωής της. Η ενσυναίσθηση, η διαίσθηση, η πραότητα και η ευστροφία καθώς και ο χαρακτηριστικός
τρόπος αντιμετώπισης, τόσο των επιτυχιών της και της
αναγνωρισιμότητας της όσο και των δυσκολιών που
προέκυπταν, με ψυχραιμία και σεμνότητα, αποτέλεσαν
φωτεινό οδηγό για μαθητές και συνεργάτες της.
Η δεοντολογία, το ήθος και οι ανθρωπιστικές αξίες
είχαν πάντα τον πρωταρχικό ρόλο στη ζωή της. υποστήριζε πάντα ότι «ο σκοπός του ήρωα και ο σκοπός
του νοσηλευτή συμπίπτουν». Στόχος του ήρωα είναι
να υπερνικά ότι απειλεί τα ιδεώδη του και του νοσηλευτή είναι η υπερνίκηση των εμποδίων που απειλούν
το νοσηλευτικό ιδεώδες του.
χαρακτηριστικά είναι τα λόγια στο βιβλίο της
«Ηρωισμός και Νοσηλευτική»:
«Η κοινωνία δεν μπορεί να επιζήσει μόνο με τον
ηρωισμό, που επαινείται στην ιστορία. Η κοινωνία γαλουχείται κυρίως με τον αφανή ηρωισμό, ο οποίος δεν
ελκύει τους ιστορικούς, ούτε διεγείρει τη φαντασία
ποιητών, μεγάλων συγγραφέων και μέσων μαζικής
ενημέρωσης. ο μεγαλύτερος ηρωισμός είναι εκείνος
για τον οποίο ελάχιστα μιλούν και ασκείται στις πλέον
άγνωστες σφαίρες της καθημερινής μας ζωής».
Η Β.Α. Λανάρα άφησε την τελευταία της πνοή στις 22
Φεβρουαρίου 2009,έπειτα από 10 χρόνια απουσίας
από τα δρώμενα λόγω ασθένειας. Η κληρονομιά που
αφήνει πίσω σε όλους εμάς είναι ότι έμαθε στους
Έλληνες νοσηλευτές την αφοσίωση στον άνθρωπο,
την σημασία της πίστης στο σκοπό και την σημασία της
Νοσηλευτικής.
Άνοιξε καινούργιους δρόμους και ορίζοντες στη Νοσηλευτική στην ελλάδα αφήνοντας ίχνη και πυξίδα για
να μην χάσουμε τον προορισμό μας και το μονοπάτι
στο οποίο βαδίζουμε, προωθώντας σκέψεις για πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας κάτι που ήταν πολλά έτη
μπροστά από την εποχή της και γι’ αυτό και γεύτηκε το
πικρό «ποτήρι» της εσωτερικής αμφισβήτησης τιμούμε
τη μνήμη της μεγάλης αυτής Κυρίας και ελπίζουμε ως
σύγχρονοι Νοσηλευτές γεμάτοι εφόδια, δεξιότητες και
γνώσεις από εκείνη να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε
τα οράματά της για ολιστική φροντίδα του ανθρώπου
και εξύψωση της Νοσηλευτικής επιστήμης και τέχνης.
ΠΗΓΕΣ
1. Ο ρυθμός της υγείας, Από τη σύνταξη, Τιμούμε την μνήμη της μεγάλης
Κυρίας, διαθέσιμο στο: http:// www.enne.gr, προσπέλαση στις
25-04-2010.
2. Μαρβάκη Χ., Βασιλική Α. Λανάρα: Εις μνημόσυνον αιώνιον, διαθέσιμο
στο: http:// www.vima-asklhpioy.gr/volumes/2010, προσπέλαση στις
25-04-2010.
3. Διάθεσιμο στο: http:// www.nurs.uoa.gr, προσπέλαση στις 25-04-2010.
020
ΕΡΝΕΣΤΟΣ ΤΣΙΛΛΕΡ:
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕ
ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
> ΜΙV ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΡΙΑ
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποιος οραματίστηκε και μετέτρεψε την Αθήνα στην πόλη που σήμερα ξέρουμε με
τα χαρακτηριστικά κτίρια της οδού Πανεπιστημίου και
όχι μόνο; Η εθνική Πινακοθήκη μας παρουσίασε τον
Μάρτιο του 2010 τον ερνέστο τσίλλερ τον άνθρωπο
που μεταμόρφωσε κυριολεκτικά την Αθήνα του 19ου
αιώνα από χωριό σε ευρωπαϊκή πόλη προσδίδοντάς
της μια λάμψη διαρκείας και την αρχιτεκτονική ταυτότητα και αισθητική που η πρωτεύουσα του νέου ελληνικού κράτους χρειαζόταν επειγόντως, καθώς επίσης
και τη σύνδεσή της με το ένδοξο αρχαίο παρελθόν. Η
αναπαράσταση στην εθνική Πινακοθήκη μιας φανταστικής πόλης του τσίλλερ, στην οποία συναντώνται
ορισμένα από τα καλύτερα έργα του στην Αθήνα και
σε άλλες ελληνικές πόλεις, αποτελεί το εντυπωσιακότερο στοιχείο της έκθεσης «ερνέστος τσίλλερ, Αρχιτέκτων, 1837-1923», μιας έκθεσης-αναβίωσης της
νεοκλασικής πόλης όπως θα τη σχεδίαζε ο γερμανός
αρχιτέκτονας.
Για πρώτη φορά παρουσιάστηκε ολόκληρο το Αρχείο
τσίλλερ-περί τα 430 σχέδια- που κατέχει η εθνική Πινακοθήκη από το 1961 χάρη στην επιτυχημένη αγορά
του, αντί 20.000 δραχμών, από τον τότε διευθυντή
της Μαρίνο Καλλιγά, στον οποίο και είναι αφιερωμένη
η έκθεση.
ο ερνέστος τσίλλερ (Ernst Ziller) γεννήθηκε στις 22
Ιουνίου 1837 στο Oberloessnitz της Σαξονίας. το 1855
γίνεται δεκτός στην Βασιλική Σχολή της Αρχιτεκτονικής
του Πολυτεχνείου της Δρέσδης απ’ όπου αποφοιτά το
1858. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του εργάζεται
για ένα διάστημα στη Βιέννη στο γραφείο του Δανού
αρχιτέκτονα Θεόφιλου χάνσεν. Η γνωριμία μαζί του θα
καθορίσει την καριέρα του. Λίγα χρόνια αργότερα, το
1861, ο τσίλλερ φθάνει στην Αθήνα ως εκπρόσωπος
του χάνσεν και αναλαμβάνει την επίβλεψη της κατασκευής της Ακαδημίας των Αθηνών.
Γρήγορα εντάσσεται στην αθηναϊκή κοινωνία και εγκαθίσταται στην ελλάδα. Παντρεύεται ελληνίδα, δημιουργεί οικογένεια και παραμένει στη χώρα μέχρι τον
θάνατό του το Νοέμβριο του 1923. Στα πρώτα χρόνια
της παραμονής του στη χώρα ο τσίλλερ περιοδεύει την ελλάδα για να γνωρίσει τους αρχαιολογικούς
της θησαυρούς. Μετά την έξωση του Όθωνα τα έργα
στην Ακαδημία διακόπτονται και ο τσίλλερ θα επιστρέψει για ένα μικρό διάστημα στη Βιέννη.
το 1868 επανέρχεται στην ελλάδα. το 1872 διορίζεται
καθηγητής στο Σχολείο των τεχνών, τον πρόδρομο
του εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. οι παραγγελίες
έρχονται η μια μετά την άλλη. ο τσίλλερ έχει πια καθιερωθεί. Η εύνοια του βασιλέως και η ανάθεση σ’ αυτόν της μελέτης των θερινών ανακτόρων στο τατόι,
στους Πεταλιούς και αργότερα του ανακτόρου του Διαδόχου προσελκύει, όπως είναι φυσικό πλήθος μεγαλοαστών που του αναθέτουν να σχεδιάσει τα μέγαρά
τους ή τις εξοχικές τους επαύλεις. Παράλληλα σχεδιάζει σειρά δημοσίων, δημοτικών κτιρίων και ναών.
Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ακόμα δυνατή η πλήρης
καταγραφή του συνόλου του έργου του.
Ανεξάρτητα όμως από το πλήθος των κτιρίων που μελέτησε, τα οποία πρέπει να ξεπερνούν τα 600, ο τσίλλερ αποτελεί για τη νεοελληνική αρχιτεκτονική ένα
ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο. το αρχιτεκτονικό του
έργο, που εκτείνεται χρονικά στο δεύτερο μισό του
19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, χαρακτηρίζεται
από δημιουργική πνοή και από αίσθηση καλλιτεχνικής
ελευθερίας. Αυτή η κλασσικιστική στην αρχή αίσθηση
θα σφραγίσει τη φάση του ώριμου αθηναϊκού νεοκλασικισμού για να προχωρήσει προς τον εκλεκτισμό και
το ρομαντισμό, κυρίως στις ιδιωτικές κατοικίες. Στην
αρχιτεκτονική όμως των δημόσιων κτιρίων θα διατηρήσει το ελληνικό πνεύμα του κλασικισμού, ενώ αντίστοιχα στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική θα προσπαθήσει να διαφυλάξει τη βυζαντινή παράδοση.
είναι αναμφισβήτητα ο αρχιτέκτονας που σφράγισε
την αρχιτεκτονική της περιόδου του Βασιλέως Γεωργίου Α’, επηρεάζοντας με το έργο του την εποχή του.
ο τσίλλερ δεν ήταν ακριβώς νεοκλασικιστής. Ήταν
ένας ιδανικός ισορροπιστής ρυθμών και μορφολογιών
της νέο-Αναγέννησης και του νέο-κλασικισμού, ένας
εκλεκτικιστής που δημιούργησε το προσωπικό του
αρχιτεκτονικό ιδίωμα.
Έκτισε περισσότερα από 500 κτίρια στην ελλάδα,
μεταξύ των οποίων και το δικό του σπίτι στην οδό
Μαυρομιχάλη, όπου έζησε με τη σύζυγό του Σοφία
021
Δούδου και τα παιδιά τους, ενώ στον κάτω όροφο
λειτουργούσε το γραφείο του. Ζωγράφοι ειδικευμένοι στην τέχνη της τοιχογραφίας, έμπειροι τεχνίτες και
καλλιτέχνες αποτελούσαν τους στενούς συνεργάτες
του που διακοσμούσαν τις προσόψεις και τα δωμάτια,
κατασκεύαζαν τα χυτοσιδηρά κιγκλιδώματα με θέματα εμπνευσμένα από τη φύση ή τη μυθολογία και φιλοτεχνούσαν τα κεραμικά αγάλματα των κτιρίων στο
χρώμα του μαρμάρου και του πηλού.
το θέατρο Απόλλων της Πάτρας με την εκλεκτική
μείξη στοιχείων από την ελληνική αρχαιότητα και την
αρχιτεκτονική της τοσκάνης, με τις ευρύχωρες στοές
και τα περίτεχνα κιγκλιδώματα, το Μέγαρο Βασιλείου
Μελά που θυμίζει πολυτελή συγκροτήματα της Βιέννης με τα μεγάλα τοξωτά ανοίγματα, την επιβλητική είσοδο, τους ιωνικούς κίονες και τα αγάλματα, το
Ιλίου Μέλαθρον, κατοικία του ερρίκου Σλήμαν, το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο, τη βιβλιοθήκη και την ακαδημία με τα μεγαλοπρεπή αγάλματα είναι ορισμένα
από τα έργα του Σάξονα αρχιτέκτονα. Πολλά από τα
ιδιωτικά κτίρια, κατεδαφισμένα σήμερα ύστερα από
τη λαίλαπα της αντιπαροχής του ‘60,αναγνωρίζονται
σε πίνακες του Γιάννη τσαρούχη εκείνης της εποχής. εκτός από άριστος αρχιτέκτονας και σχεδιαστής,
υπήρξε και σπουδαίος μηχανικός και κατασκευαστής,
αφού ήταν ο πρώτος που μεταχειρίστηκε τη σιδηροδοκό και τα σιδηρά υποστυλώματα στην οικοδομή,
ασχολήθηκε με την αντισεισμικότητα των κτιρίων και
χρησιμοποίησε τεχνητό εξαερισμό και κεντρική θέρμανση καθώς και ρολά στα παράθυρα.
Ποιον ενδιαφέρει όμως σήμερα αυτός ο οραματιστής του 19ου αιώνα; Στο ερώτημα θα απαντήσει
η επιμελήτρια της έκθεσης Δρ Μαριλένα Κασιμάτη:
«Tο διεθνές καλλιτεχνικό ρεύμα του νεοκλασικισμού
που άνθησε πρώτα στην ευρώπη είχε ως πρότυπό
του την αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική, γιατί παρά
τον ενάμιση αιώνα από την εποχή που κτίσθηκε η τριλογία της οδού Πανεπιστημίου, το Μέγαρο Σλήμαν,
το Μέγαρο Σταθάτου αυτά τα κτίρια εξακολουθούν
να κρατούν τα πρωτεία του αισθητικού κάλλους».
Στην έκθεση ο επισκέπτης είχε την δυνατότητα να δει
την Αθήνα να ξαναχτίζεται μπροστά του μέσα από γιγαντιαίες φωτογραφικές απεικονίσεις των κτιρίων, αναρτημένα σχέδια πραγματικών έργων τέχνης του μεγάλου
αυτού αρχιτέκτονα από τον αρχιτέκτονα-μουσειολόγο
κ. Βασίλη Κολώνα και φωτογραφιών της εποχής, αλλά
και να γνωρίσει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε εκείνη
την εποχή μέσα από τις επιστολές και τα έγγραφα του.
Ό,τι πιο ξεχωριστό για την ελλάδα μας!
ΠΗΓΕΣ
1. Θέρμου Μ.., Αναπαραστάσεις : Ο Τσίλλερ στην Αθήνα, διαθέσιμο στο:
http:// www.tovima.gr, προσπέλαση στις 07-12-2010.
2. Ο Τσίλλερ στην Αθήνα, διαθέσιμο στο :
http:// www.nationalgallery.gr,
προσπέλαση στις 07-12-2010.
3. Διαθέσιμο στο:
http:// www.precidency.gr,
προσπέλαση στις 07-12-2010.
Ξενοδοχείο Ακταίον, έργο του Ε. Τσίλλερ, Φάληρο, περί τα 1917
Δικαστικό μέγαρο Αθηνών
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΠΡΟ
ΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΣΧΟΛΗΣ
023
024
ΠΑΡΕΛΑΣΗ
ης
25 ΜΑΡΤΙΟΥ
> ΜΙΙI ΚΟΚΟΖΙΔΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ
Στις αρχές του Φεβρουαρίου 2011 μας ανακοινώνεται η έναρξη των δοκιμαστικών παρελάσεων
ώστε την 25η Μαρτίου να είμαστε έτοιμοι για μια
αξιοπρεπή και ηχηρή διέλευση. Οι δοκιμαστικές
ήταν κουραστικές, τακτικές όμως και αποδοτικές.
Την Τρίτη, 22 Μαρτίου, όλες οι Στρατιωτικές Σχολές καθώς και οι υπόλοιπες Μονάδες των Ε.Δ. και
Σ.Α. που θα έκαναν παρέλαση βρισκόμαστε για την
τελική δοκιμαστική. Οι συνθήκες δεν ευνοούσαν,
η διέλευση μας ωστόσο δέχτηκε θετικά σχόλια.
Δεν υπήρχε ανταγωνισμός, όλοι προσπαθήσαμε να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό για την
Πατρίδα. Τα συνθήματα από κάποιες σχολές δεν
έλειψαν και μας υπενθύμισαν το ρόλο μας. (Η Σημαία που αγαπώ έχει έναν λευκό σταυρό και θα
την υπηρετώ…) Η μέρα της εθνικής μας εορτής
έφτασε. 25η Μαρτίου λέει το ημερολόγιο και το
έθνος γιορτάζει. Το κέντρο της Αθήνας πλημμύρισε από κόσμο που προσήλθε να θαυμάσει την
παρέλαση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Δυστυχώς μηχανοκίνητες μονάδες και αεροσκάφη
δεν θα καταφέρουν να συνοδεύσουν τα πεζοπόρα
τμήματα λόγω περικοπών των δαπανών. Η παρέλαση ξεκινάει με τη προεδρική φρουρά. Το αργό,
συγχρονισμένο βήμα η περηφάνια στα βλέμματα,
που υπηρετούν την πατρίδα, προκαλούν δέος
στους θεατές. Ακολουθούν αξιωματικοί, σημαιοφόροι και η αντίστοιχη σχολή: Στρατιωτική Σχολή
Ευελπίδων. Μετά ακολουθεί η Σχολή Αξιωματικών
Νοσηλευτικής, με τη διέλευση μας, τέτοια ακρι-
025
βως, όπως αρμόζει σε μια στρατιωτική σχολή.
Ακολουθούν οι λοιπές στρατιωτικές σχολές (ΣΜΥ,
ΣΝΔ, ΣΙ, ΣΜΥΝ), στρατιωτικές μονάδες καθώς και
αστυνομικές σχολές (αξιωματικών και αστυφυλάκων). Όλοι μας προσπαθούμε για το καλύτερο και
οι κόποι μας ανταμείβονται με το χειροκρότημα
του κόσμου και τα λόγια αγάπης προς την πατρίδα
και τις Ελληνικές Δυνάμεις. Κατά μήκος της διαδρομής της παρέλασης, η δυναμική παρέμβαση
ορισμένων Ελλήνων εμψύχωνε και ανέβαζε τους
τόνους εκεί όπου έπαυε η μπάντα να δίνει ρυθμό
και να ανυψώνει το ηθικό. Η πορεία των πεζοπόρων τμημάτων ξεκινούσε από το Ζάππειο Μέγαρο, διερχόταν από το Σύνταγμα, κατευθυνόμενη
προς την πλατεία Ομονοίας και τερμάτιζε στο
Πεδίο του Άρεως.
026
ΕΥ ΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑI
> ΜΙV ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΜΙΙΙ ΠΙΤΑΡΟΚΟΙΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΜΙΙ ΓΑΒΑΘΟΓΛΟΥ ΣΟΦΙΑ
ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2010-2011
Στις 6 και 7 Απριλίου του 2011 πραγματοποιήθηκαν οι
αγώνες στίβου μεταξύ των Ανώτατων Στρατιωτικών
Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Οι αθλητές μας με αξιέπαινη προσπάθεια κατάφεραν να κερδίσουν ικανοποιητικό
αριθμό μεταλλίων ξεπερνώντας τις προσδοκίες όλων.
•Ο ΜΙV Αθανασίου Κων/νος κατέλαβε την 2η θέση
και αργυρό μετάλλιο για την διάκρισή του στον ακοντισμό ανδρών.
• Η ΜΙΙ Γκαραβέλου Μαρία κατέλαβε την 3η θέση και
χάλκινο μετάλλιο για την διάκρισή της στο άλμα εις
ύψος γυναικών.
027
• Η ΜΙ χαμακιώτη Ιφιγένεια κατέκτησε 2 χάλκινα
μετάλλια με την 3η θέση στα αγωνίσματα 100μ. και
200μ. δρόμου γυναικών αντίστοιχα.
• τη 2η θέση και το αργυρό μετάλλιο κατέλαβε η
ομάδα σκυταλοδρομίας 4χ100μ. δρόμου των ανδρών αποτελούμενη από τους ΜΙΙΙ Κυριαζόπουλο
Ιωάννη, ΜΙΙ Πιταροκοίλη Νικόλαο, ΜΙ Λάππα Σαμουήλ,
ΜΙ Alatoom Mahmut.
• τη 2η θέση και το αργυρό μετάλλιο κατέλαβε η
ομάδα σκυταλοδρομίας 4χ100μ. δρόμου των γυναικών αποτελούμενη από τις ΜΙV Παπάρα Μαρία, ΜΙΙΙ
Αποστολού Βασιλική, ΜΙΙ Πουρνάρα Γλυκερία, ΜΙ χαμακιώτη Ιφιγένεια
εκτός, όμως από την ομάδα στίβου και η ομάδα κολύμβησης κατάφερε να εντυπωσιάσει με τον ΜΙΙ Πιταροκοίλη Νικόλαο να κατακτά την 2η θέση και το αργυρό μετάλλιο στο ελεύθερο ανδρών καθώς και την
3η θέση και χάλκινο μετάλλιο στα 100μ. πεταλούδας
ανδρών. Η ΜΙ Γαβάθογλου Σοφία κατέκτησε 2 αργυρά
μετάλλια στα αγωνίσματα 100μ. ελεύθερο γυναικών
και 50μ. ύπτιο γυναικών, αντίστοιχα.
028
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΧΟΡΩΔΙΑΣ
ΣΤΟΝ ΞΕΝΩΝΑ
ΑΣΤΕΓΩΝ
ΤΟΥ ΚΑΡΕΑ
> ΜΙΙΙ Δουτσίνη Σουλτάνα
Κατά την περίοδο των Χριστουγέννων του προηγούμενου έτους,η ομάδα χορωδίας της σχολής μας επισκέφθηκε τον ξενώνα αστέγων στην περιοχή του Καρέα με σκοπό την ψυχαγωγία και ταυτόχρονα την υποστήριξη των ανθρώπων που φιλοξενούνται εκεί.
Λίγο πριν από την άφιξή μας στον χώρο,σε συνεργασία με τον Λγο κ.Σιώπη ο οποίος ήταν ο συνοδός μας,προμηθευτήκαμε γλυκίσματα τα οποία προσφέραμε στους παρευρισκομένους.Μόλις φθάσαμε,η υπεύθυνη του
ξενώνα μας ξενάγησε στον χώρο και μας οδήγησε σε μια αίθουσα όπου μας περίμεναν οι φιλοξενούμενοι.
Προκειμένου να δημιουργήσουμε εορταστική ατμόσφαιρα ερμηνεύσαμε χριστουγεννιάτικα τραγούδια και οι
φιλοξενούμενοι μας χειροκρότησαν και μας ευχαρίστησαν.Η παρουσία και η προσφορά μας κατέστη εφικτή
χάρη στα χρήματα τα οποία συγκεντρώθηκαν μετά από έρανο που πραγματοποιήθηκε μεταξύ σπουδαστών
και αξιωματικών.Αυτή η συλλογική πράξη ανθρωπιάς και αλληλεγγύης μας γέμισε συναισθήματα χαράς,προσφοράς και ικανοποίησης.Τέλος,αποτέλεσε ερέθισμα έτσι ώστε να προβληματιστούμε και να γνωρίσουμε εκ
του σύνεγγυς τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί συνάνθρωποί μας.
ΒΡΑΔΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗ
> ΜΙΙ Ντιντής Γεώργιος
Με το πέρας του ακαδημαϊκού έτους πραγματοποιήθηκε η Βραδιά του Σπουδαστή, παρουσία του
στρατιωτικού και του πολιτικού προσωπικού της
Σχολής μας.
029
ΘΕΑΤΡΙΚΗ
Στις 3 Ιουλίου 2011 πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό θέατρο Παπάγου Χολαργού η θεατρική παράσταση της Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής
παρουσία της διοίκησης της Σχολής και των σπουδαστών με θέμα: «Η Λοκαντιέρα». Τα σχόλια που
αποσπάστηκαν ήταν τα καλύτερα,δίνοντας έτσι
το έναυσμα στους σπουδαστές για την ενασχόληση τους με μεγαλύτερο ζήλο με τα καλλιτεχνικά
δρώμενα της Σχολής.
ΟΜΑΔΑ
> MII ΒΑΚΟΥΦΤΣΗ ΔΗΜΗΤΡΑ
Η βραδιά ξεκίνησε με χορούς από Θράκη, Μ. Ασία
και Κυκλάδες που παρουσίασε η χορευτική ομάδα
της σχολής υπό την καθοδήγηση του καθηγητή
χορού κ. Πολύκαρπου Κελεσίδη και ολοκληρώθηκε με τραγούδια από το νεοσύστατο μουσικό
συγκρότημα των σπουδαστών.
030
η
ν
ι
ρ
θε ιωση
β
α
δι
> ΜΙV ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
ΜΙΙΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
Η θερινή διαβίωση του Ι, ΙΙ και ΙΙΙ έτους της Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής για το έτος 2010-2011 πραγματοποιήθηκε στο ύψωμα Καναπίτσα του Λιτοχώρου
Πιερίας. Η διάρκειά της ήταν δέκα ημέρες, από 11
έως 21 Ιουλίου, παρουσία της Δκτού Σχολής. το πρόγραμμα της θερινής διαβίωσης είχε στρατιωτικό και
εκπαιδευτικό χαρακτήρα με εφαρμογή αντικειμένων
σε περιβάλλον εκστρατείας. οι σπουδαστές άντλησαν
πολλές εμπειρίες που θα μείνουν ανεξίτηλες στη μνήμη τους. Αξιωματικοί και σπουδαστές δοκίμασαν τις
αντοχές και τις δυνάμεις τους προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο απαιτητικό πρόγραμμα της διαβίωσης.
Πριν ξημερώσει η Δευτέρα 11ης Ιουλίου το ΙΙΙ, ΙΙ και Ι
έτος με ατομική εξάρτηση και οπλισμό επιβιβάστηκαν
στα λεωφορεία με κατεύθυνση την Καναπίτσα. Δέκα
μέρες μακριά από την καθημερινή πραγματικότητα
μόλις ξεκίνησαν, δέκα μέρες στρατιωτικής ζωής και
αληθινής πειθαρχίας ήταν μπροστά μας… το μεσημέρι που φτάσαμε αμέσως στήσαμε τον καταυλισμό και
οργανώσαμε το χώρο. το απόγευμα πραγματοποιήθηκε ενημέρωση πυρασφάλειας. Κάθε μέρα υπήρχε
μια διμοιρία πυρασφάλειας σε επιφυλακή για την
ασφάλεια του καταυλισμού.
το ημερήσιο πρόγραμμα από Δευτέρα έως Παρασκευή ξεκινούσε με εγερτήριο στις 05:50. Στη συνέχεια ακολουθούσε η φρουρά στις 06:00, έπειτα
η γυμναστική η οποία διαρκούσε 50 λεπτά και μετά
το πρωϊνό ρόφημα. εν συνεχεία λάμβανε χώρα η
επιθεώρηση των σκηνών από τους Αξιωματικούς
και κατόπιν η αναφορά τάγματος και η έπαρση σημαίας. Η πρωϊνή εκπαίδευση γινόταν 08:00-13:00
στο χώρο ψυχαγωγίας στην τραπεζαρία καθώς και η
απογευματινή εκπαίδευση από τις 17:15 έως 19:45.
τα αντικείμενα της εκπαίδευσης ήταν ποικίλα.
τα θεωρητικά σχολεία αφορούσαν την ατομική υγιεινή στον καταυλισμό, την προφύλαξη από δυσμενείς συνθήκες, ενημέρωση για δήγματα εντόμων,
αεροδιακομιδές, επιδεσμολογία, χρήση και περιγραφή μαγνητικής πυξίδας, σπουδή και επισήμανση
εδάφους, εκτίμηση αποστάσεως.
την τετάρτη 13/07 το βράδυ πραγματοποιήθηκε ο
νυχτερινός στίβος τοπογραφίας με πρακτική εφαρμογή απο κάθε διμοιρία ξεχωριστά σε όλη την έκταση του στρατοπέδου. Αρκετά εντυπωσιακή ήταν η
εξάσκηση στο πυρ και κίνηση των υποομάδων ελιγμού και υποστηρίξεως χωρίς πυρά σε ειδικά διαμορφωμένο έδαφος που έγινε την Πέμπτη 14/07.
το ίδιο βράδυ ακολούθησε η πορεία 8 χιλιομέτρων
σε ειδικό δρομολόγιο στο ύψωμα Καναπίτσα. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον ήταν και το σχολείο κατασκευής
031
ατομικού ορύγματος, βασισμένο στις αρχές κάλυψης
και απόκρυψης σε φυσικό περιβάλλον.
Και για να μην ξεχνάμε το διπλό έργο που επιτελούμε ως Αξιωματικοί νοσηλευτές την Παρασκευή 15/07
έγινε εκπαίδευση ραδιοβιοχημικού πολέμου και υγειονομικά σενάρια βασισμένα στις αρχές διαλογής και
διακομιδής των τραυματιών στο πεδίο της μάχης. οι
σπουδαστές εγκατέστησαν Σταθμό Πρώτων Βοηθειών (ΣΑΒ) και ΚΙχΝε για την προσφορά υπηρεσιών σε
συμβάντα που μπορεί να υπάρξουν εν καιρώ πολέμου
όπως για παράδειγμα θλαστικό τραύμα κεφαλής, κάταγμα βραχιονίου και άλλα.
τη Δευτέρα 18/07 πραγματοποιήθηκαν βολές με τουφέκια τύπου G3A3 και ΗΚ11 και την τρίτη 19/07 βολή
με πιστόλι 0,45’’. οι βολές με ΗΚ11 και με πιστόλι ήταν
οι παρθενικές στη ιστορία της Σ.Α.Ν. και ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία για τους σπουδαστές.
την τετάρτη 20/07 οι σπουδαστές συνοδεία αξιωματικών πήγαμε στην παραλία Κατερίνης για ασκήσεις
υγρού στίβου και επιδείξης ναυαγοσωστικής. την Πέμπτη 21/07 έγινε διαγωνισμός διμοιριών με αγώνα
δρόμου, στίβο τοπογραφίας, στίβο μάχης μετ’ εμποδίων και λύση-αρμολόγηση όπλου με κλειστά μάτια.
Παρά τις υψηλές απαιτήσεις και το δύσκολο πρόγραμ-
μα είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε και στιγμές
χαλάρωσης όπως η επίσκεψη στον αρχαιολογικό
χώρο της Βεργίνας και στη μονή του Αγίου Διονυσίου.
Μια ανάσα δροσιάς ήταν και οι τρεις έξοδοι που δόθηκαν στην πόλη ή στην παραλία του Λιτοχώρου και
μας έδωσαν δύναμη να ανταπεξέλθουμε στο απαιτητικό πρόγραμμα.
Αυτές τις δέκα ημέρες οι σπουδαστές έζησαν ξεχωριστές εμπειρίες και έμαθαν πολλά πράγματα. Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους διότι οι εκπαιδεύσεις
ολοκληρώθηκαν με επιτυχία. Θα πρέπει να ευχαριστήσουμε την XXIV τΘτ για την αμέριστη υποστήριξή
της σε όλα τα θέματα ΔΜ, καθ’ όλη τη διάρκεια της
παραμονής μας και το ενδιαφέρον της να μας παρουσιάσει τα σύγχρονα οπλικά συστήματα που διαθέτει. Η θερινή διαβίωση πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της στρατιωτικής εκπαίδευσης των
σπουδαστών της Σ.Α.Ν.
032
ΟΡΚΟΜΩΣΙΕΣ
2011
>ΕΠΧΙΑΣ ΜΙV ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ
Στις 31 Οκτωβρίου 2011 πραγματοποιήθηκε η
ορκωμοσία των Νέων Αξιωματικών τάξεως 2011
της Σχολής, παρουσία της Ανώτατης Στρατιωτικής
Ηγεσίας της χώρας. Ύστερα από 4 χρόνια σκληρής προσπάθειας, ακαδημαϊκής και στρατιωτικής
εκπαίδευσης, έκλεισε ο κύκλος της 61ης σειράς
σπουδαστών της ΣΑΝ. Οι απόφοιτοι πλήρως καταρτισμένοι και συνειδητοποιημένοι για την αποστολή τους ως Αξιωματικοί Νοσηλευτές των ΕΔ
ονομάστηκαν Ανθυπολοχαγοί, Σημαιοφόροι και
Ανθυποσμηναγοί και κατανεμήθηκαν στους τρεις
κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων ως εξής:
Στρατός Ξηράς: 15 Ανθυπολοχαγοί
Πολεμικό Ναυτικό: 4 Σημαιοφόροι.
Πολεμική Αεροπορία: 10 Ανθυποσμηναγοί.
Με τους Έλληνες συναδέλφους του ορκίστηκε
και ένας Ιορδανός Ανθυπολοχαγός.
Την επίδοση ξιφών έκανε ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Αντιπτέραρχος κ. Ιωάννης Γιάγκος. Στην τελετή ορκωμοσίας παρεβρέθη πλήθος συγγενών των
νέων Αξιωματικών, που παρακολούθησαν συγκινημένοι τα παιδιά τους να εκπληρώνουν τα όνειρά τους, αλλά και το χρέος τους στην πατρίδα.
Ακολούθησε παρέλαση των τμημάτων της σχολής και η τελετή έκλεισε με την καθιερωμένη δεξίωση που παρατέθηκε προς τιμή τους.
033
Την 11 Νοε 2011 πραγματοποιήθηκε η τελετή
ορκωμοσίας των πρωτοετών Σπουδαστών της
Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής παρουσία του
Υπαρχηγού Επιτελείου ΓΕΕΘΑ Αντιπτεράρχου (I)
κ. Ευάγγελου Τουρνά.
Την τελετή τίμησαν με την παρουσία τους ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης της Ιεράς Μητρόπολης Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ.κ. Δανιήλ, Αξιωματικοί, καθηγητές καθώς και συγγενείς
των ορκιζομένων.
Στην Ημερήσια Διαταγή η Διοικητής της Σχολής
Ταξίαρχος Παρασκευή Παπαδοπούλου- Σπαθάρου
τόνισε μεταξύ άλλων ότι οι υψηλές επιδόσεις στις
κατατακτήριες εξετάσεις, η επιλογή καριέρας σε
ανθρωποκεντρικό επάγγελμα και λειτούργημα
όπως αυτό της νοσηλευτικής, καθώς και η επιτυχής περάτωση του σταδίου Βασικής Στρατιωτικής
Εκπαίδευσης καταδεικνύουν ότι οι νέοι πρωτοετείς διαθέτουν θέληση, εργατικότητα, φιλομάθεια, υπομονή και επιμονή αλλά και βούληση να
υπηρετήσουν υψηλούς στόχους και ιδεώδη.
Αυτές τις ικανότητες, καθώς και τις αρχές και αξίες
του Στρατιωτικού καλούνται να τις αναπτύξουν και
να τις καλλιεργήσουν, προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε μια εξαιρετικά απαιτητική ακαδημαϊκή
και ταυτόχρονα Στρατιωτική εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο και τη Σχολή.
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΠΡΟ
ΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΓΕΝΙΚΟΥ
ΕΝ[÷]ΦΕΡΟΝΤΟΣ
035
5
ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΟΥ ΜΑΘΑΜΕ
ΛΑΘΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΜΑΣ
> ΜΙΙI ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ
ΜΙΙI ΠΑΡΙΣΣΟΥ ΕΥΔΟΚΙΑ
1
Πορτοκαλάδα…ανεβάζει την πίεση
Ίσως θυμάστε από πολύ μικρή ηλικία την γιαγιά
σας να λέει ότι δεν κάνει να φάει πορτοκάλι γιατί έχει πίεση. Από την άλλη, κάθε φορά που κάποια δεσποινίδα έπεφτε ημιλιπόθυμη στην τάξη λόγω χαμηλής πίεσης, της έφερναν και μια πορτοκαλάδα για να
«της την ανεβάσουν». Στην πραγματικότητα, το στοιχείο που ευθύνεται για την υψηλή πίεση είναι το νάτριο, το οποίο βρίσκεται σε μηδαμινή ποσότητα στην
πορτοκαλάδα. Αντίθετα, τα πορτοκάλια και ο φυσικός
χυμός τους μάλλον μειώνουν την πίεση παρά την αυξάνουν, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε
κάλιο. Η πορτοκαλάδα, λοιπόν, δεν θα πρέπει να αποφεύγεται από ανθρώπους που έχουν τέτοιου είδος
προβλήματα, εφόσον λειτουργεί ευεργετικά.
2
Κρέας & άμυλο…συνδυασμός που παχαίνει
το κρέας με τα μακαρόνια είναι από τους συνδυασμούς που θεωρούνται «απαγορευμένοι». το
πιο συχνό διατροφικό λάθος που έχει αναγκάσει πολλούς ανθρώπους να δοκιμάσουν μονοφαγικές δίαιτες
προκειμένου να χάσουν βάρος. Η παρερμηνεία αυτή
φαίνεται πως ξεκινά από το γεγονός πως τόσο το άμυλο όσο και η πρωτεΐνη αποτελούν σύνθετα συστατικά
που ο οργανισμός καθυστερεί να τα πέψει. Ωστόσο, η
αύξηση ή η απώλεια βάρους εξαρτώνται αποκλειστικά
από το ισοζύγιο ενέργειας και όχι από την ποιότητα ή
κάποιον ‘μαγικό’ συνδυασμό των θρεπτικών συστατικών. τα μακαρόνια με το κρέας σε συνδυασμό με τη
σάλτσα που πολλές φορές τα συνοδεύει, πράγματι,
μπορεί να είναι ένα πιάτο με αρκετές θερμίδες στο σύνολό του. Ανάλογες θερμίδες, ωστόσο, μπορεί προσλάβει κάποιος αν φάει… φασολάκια σε τέτοια ποσότητα που να δίνει αντίστοιχες θερμίδες.
3
Σπανάκι για ‘σιδερένια’ μπράτσα
«Φάε όλο το σπανάκι σου για να γίνεις δυνατός
σαν τον Ποπάυ. το σπανάκι έχει σίδηρο!». Πόσες
μάχες δεν έχουν δώσει οι μανάδες μας για να αδειάσουμε το πιάτο μας;ευτυχώς, ο σύμμαχος αυτής της
προσπάθειας βρισκόταν στα κόμικς διευκολύνοντας
την κατάσταση. Κι όμως, η θεωρία των παιδικών μας
χρόνων ‘ότι το σπανάκι είναι πολύ πλούσιο σε σίδηρο’
οφείλεται σε κάποια αρχική λανθασμένη μέτρηση. Στη
θεωρία αυτή βασίστηκε ο Ποπάυ και ξεδιπλώθηκε ο
μύθος. Ποια είναι η αλήθεια; τα φασόλια περιέχουν
3,7mg/100 γρ., το σπανάκι έρχεται δεύτερο με 3,6
mg/100 γρ, ενώ τελευταίες, ποιος να το πίστευε, είναι
οι φακές με 3,3 mg/100γρ. την πρωτιά, ωστόσο, φαίνεται να κατέχουν τα πράσα, που περιέχουν 7,6 mg/
100 γρ! Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί, άραγε, τον
Ποπάυ να τρώει πράσα και μετά να νικάει τους κακούς;
τέλος, ας μην ξεχνάμε πως ο σίδηρος των φυτικών
τροφών (μη αιμικός σίδηρος) απορροφάται σε πολύ
μικρό ποσοστό. Για να αυξήσετε την απορρόφηση
του μη αιμικού σιδήρου, φροντίστε να συνοδεύετε
τα αντίστοιχα γεύματά σας με μια πηγή βιταμίνης C,
όπως ένα φυσικό χυμό πορτοκάλι ή ένα χυμό με έξτρα
βιταμίνη C.
4
Μη βάζεις ζάχαρη στο γάλα, παχαίνει, αν
θες βάλε μέλι…’
Πολλές φορές στην παιδική ηλικία οι γονείς παρότρυναν να χρησιμοποιούμε μέλι αντί για ζάχαρη,
επειδή αφενός είναι πιο υγιεινό και αφετέρου έχει λιγότερες θερμίδες από τη ζάχαρη. Πράγματι, το μέλι
φαίνεται να είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά,
όπως κάποια ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, αν και η ποσότητα που δίνει ένα κουταλάκι μέλι είναι τόσο μικρή
που δε διαφοροποιεί σημαντικά τις προσλαμβανόμενες βιταμίνες στο σύνολο της ημέρας. Όσο για τις
θερμίδες; τίποτα. το μέλι στην πραγματικότητα έχει
περισσότερες θερμίδες από τη ζάχαρη, 64 αντί 46 ανά
κουταλιά. το πλεονέκτημά του είναι ότι είναι πιο γλυκό, άρα με μικρότερη ποσότητα μελιού έχουμε την
ίδια γλυκιά γεύση. Πόσο εύκολα, όμως, μπορούμε να
έχουμε…μια κοφτή κουταλιά μέλι;
5
Δώσε αίμα, πιες… χυμό πορτοκάλι
Μια από τις μεγαλύτερες παρανοήσεις είναι η
συνήθεια του να πίνει κάποιος πορτοκαλάδα,
αφού έχει δώσει αίμα. ο περισσότερος κόσμος πιστεύει ότι η πορτοκαλάδα ανεβάζει τον αιματοκρίτη και βοηθά στην αποκατάσταση του όγκου του αίματος που
αφαιρέθηκε από τον οργανισμό μας. Η αλήθεια είναι
ότι το ίδιο θα συνέβαινε αν πίναμε απλά… νεράκι. Στην
πραγματικότητα, τα κύτταρα και τα στοιχεία που βρίσκονται διαλυμένα στο αίμα αποκαθίστανται περίπου
σε 3-4 εβδομάδες μετά την αιμοδοσία. Η παρανόηση
γίνεται επειδή στον δότη προσφέρεται πορτοκαλάδα,
κάτι που έχει να κάνει περισσότερο με ψυχολογικούς
(η πορτοκαλάδα ενισχύει τον οργανισμό μας, περιέχει
βιταμίνη C κ.α) παρά με ουσιαστικούς λόγους.
ΠΗΓΕΣ
Αμερικάνου Μ., Καρμίρης Β., Παπακώστα Χ. (2007) Στοιχεία ειδικής διατροφής, 7η Έκδοση ,ΟΕΔΒ, Αθήνα.
036
MC4:
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΛΕΞΗ
ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ
> ΜIV ΚΟΘΩΝΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
οι διαρκώς αυξανόμενες απώλειες υγείας μάχης του
στρατού των Η.Π.Α. στα μέτωπα του Αφγανιστάν και
του Ιράκ έχουν οδηγήσει στη δημιουργία ενός εξελιγμένου συστήματος επικοινωνιών όσον αφορά τον
τομέα της αντιμετώπισης τραυματιών στο πεδίο της
μάχης. Αυτό το σύστημα ακούει στο όνομα MC4. Πρόκειται για συντομογραφία του Medical Communications
for Combat Casualty Care και αναφέρεται στην άμεση ανταλλαγή πληροφοριών για την κατάσταση του
τραυματία προκειμένου να ενεργήσουν κατάλληλα οι
άνθρωποι του υγειονομικού που βρίσκονται στο πλευρό των μαχόμενων.
ο εξοπλισμός του MC4 περιλαμβάνει ηλεκτρονικές
συσκευές χειρός(MC4 handheld), φορητούς υπολογιστές (laptops), διακομιστές (servers), εκτυπωτές και
περιφεριακούς σαρωτές (handheld scanners).
το MC4 handheld αποτελεί επίτευγμα της εταιρείας
Motorola και είναι ένα φορητό υπολογιστικό σύστημα παλάμης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κινητό
τηλέφωνο,PDA,σαρωτής και απεικονιστής. Η οθόνη
αφής και η συνδεσιμότητά του σε τοπικά ασύρματα δίκτυα(LAN/WAN/PAN) σε συνδυασμό με το λειτουργικό
του σύστημα (Microsoft Windows Mobile 5.0), το καθιστούν ιδανικό για τη χρήση του στο σύγχρονο πεδίο
μάχης. Με τις κατάλληλες προσαρμογές και την εγκατάσταση εξειδικευμένου λογισμικού μπορεί να δράσει
ως βοηθός του στρατιωτικού νοσηλευτή παρέχοντας
οδηγίες για την αντιμετώπιση του περιστατικού. το πιο
ενδιαφέρον μέρος όμως, είναι η δυνατότητα αποστολής λεπτομερών στοιχείων από μέρους του νοσηλευτή προς το κέντρο επιχειρήσεων. υπάρχει η δυνατότητα επιλογής με τη γραφίδα του Motorola του σημείου
τραυματισμού του μαχητή σε ένα ψηφιακά απεικονισμένο ανθρώπινο ομοίωμα που υπάρχει σε ένα απο
τα προγράμματα της συσκευής και καταχώρησης
στοιχείων σχετικά με την παρούσα κατάσταση του
τραυματία σε μια έτοιμη ψηφιακή φόρμα. επιπλέον
υπάρχει η δυνατότητα σάρωσης ενός τύπου barcode
από στρατιωτικές ταυτότητες που θα μπορούσαν να
φέρουν οι στρατιώτες με τη βοήθεια των handheld
scanners προκειμένου να επιτυγχάνεται ταχύτερα η
ταυτοποίηση των στοιχείων του τραυματία.
τα στοιχεία αυτά αποστέλλονται μέσω τοπικού ασύρματου δικτύου σε φορητούς υπολογιστές στο κέντρο
επιχειρήσεων, όπου το προσωπικό που τους χειρίζεται
ενημερώνει το υγειονομικό προσωπικό για την ακριβή
θέση του τραυματία ώστε να αποσταλλεί γρήγορα
φορειοφόρο τεθωρακισμένο όχημα ή ελικόπτερο,το
οποίο θα αναλάβει την μεταφορά του στο σταθμό
υγειονομικού. Παράλληλα ενημερώνεται το προσωπικό του σταθμού για την κατάλληλη διαμόρφωση
του χώρου (π.χ. προετοιμασία χειρουργείου) και των
υλικών (π.χ. επιλογή φαρμακευτικών σκευασμάτων),
καλούνται οι ιατροί ειδικοτήτων που θα χρειαστεί να
παρέμβουν (π.χ. ορθοπεδικοί για κατάγματα) και αν
κριθεί απαραίτητο αποστέλλεται σήμα στο τμήμα αεροδιακομιδών για την έγκαιρη προετοιμασία αεροπλάνου και πιλότων για την μεταφορά των σοβαρών περιστατικών σε κάποια νοσοκομειακή μονάδα. επιπλέον,
γίνεται ενημέρωση των εμπλεκομένων σχετικά με το
ιατρικό ιστορικό του τραυματισμένου στρατιώτη (π.χ.
αλλεργίες σε φάρμακα, προηγούμενα χειρουργεία)
καθώς υπάρχουν καταχωρημένα στοιχεία που αφορούν σε θέματα υγείας για όλα τα μέλη του στρατιωτικού τμήματος που συμμετέχουν στην αποστολή, σε
βάσεις δεδομένων εύκολα προσβάσιμες στο προσωπικό του MC4.
Κάθε ένα από τα στάδια που ακολουθεί ο τραυματίας
μέχρι την μετάβασή του σε μία από τις νοσοκομειακές
μονάδες των Η.Π.Α. καταχωρείται στον ψηφιακό φάκελο του ώστε να λάβουν γνώση οι υπεύθυνοι του ασθενούς για όλα τα φάρμακα που έχει λάβει και τις ιατρονοσηλευτικές πράξεις στις οποίες έχει υποβληθεί.
Για πρώτη φορά το επιχειρησιακό αυτό σχέδιο παροχής
πληροφοριών ιατρικού περιεχομένου χρησιμοποιήθηκε από το 334ο τάγμα υποστήριξης Μάχης του αμερικανικού στρατού σε άσκηση που πραγματοποιήθηκε
στο Fort Irwin της California. Όπως διαπιστώθηκε, όλοι
οι λόχοι πεζικού που συμμετείχαν στην άσκηση, αν και
ήταν διασκορπισμένοι σε μεγάλη έκταση της ερήμου,
κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν με επιτυχία τον εξοπλισμό προκειμένου να ανταλλάξουν τις πληροφορίες
που ήταν απαραίτητες για τους εικονικούς τραυματίες.
οι προγραμματιστές του MC4 εργάζονται πυρετωδώς προκειμένου να προσαρμόσουν τα προγράμματα
που τρέχουν στο Motorola σε άλλες πιο σύγχρονες
συσκευές που παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευελιξία
και περισσότερα πλεονεκτήματα, όπως οι εξής: το
iphone, το ipod touch και το ipad της εταιρείας Apple,
το EVO της HTC και το Epic της Samsung.
Η πολύ καλή οργάνωση των υπηρεσιών υγείας αλλά
και η μεγάλη ταχύτητα με την οποία αντιμετωπίζονται
τα περιστατικά της λεγόμενης πρώτης γραμμής θα
εξασφαλίζουν στους στρατιώτες των Η.Π.Α. όχι μόνο
ένα μεγαλύτερο ποσοστό επιβίωσης αλλά παράλληλα θα ενισχύουν το ηθικό τους, κάνοντας τους πιο
αποτελεσματικούς στο έργο τους.
ΠΗΓΕΣ
Διαθέσιμο στο: http:// www.mc4.army.mil, προσπέλαση στις 19-05-2011.
037
deja
vu
déjà vu
deja vu
deja vu
> ΜIΙΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
ΣΑΝ ΣΕ ΤΑΙΝΙΑ
ορισμένοι άνθρωποι δηλώνουν ότι έχουν déjà vu και ταυτόχρονα την αίσθηση ότι έχουν ξαναβιώσει τη στιγμή
και ξέρουν τι θα συμβεί αμέσως μετά. Αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί, οι επιστήμονες πάντως διαχωρίζουν το
προαίσθημα από το déjà vu. Η διαφορά είναι ότι το déjà vu βιώνεται ταυτόχρονα με αυτό που μας συμβαίνει και
όχι πριν. Στο déjà vu είναι σαν, μέσα σε αυτό το σύντομο διάστημα των δευτερολέπτων που διαρκεί,να παρατηρούμε σαν σε ταινία αυτά που γίνονται και να «τσεκάρουμε»: «Κι αυτό μου είναι γνώριμο κι αυτό το ξέρω κι
αυτό το έχω ξαναδεί.»
2 ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΕΡΜΗΝΙΕΣ
Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΟΛΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ο ολλανδός ψυχίατρος H.Sco ισχυρίζεται ότι το déjà vu συμβαίνει όταν κάποια λεπτομέρεια στο περιβάλλον στο
οποίο βρισκόμαστε εκείνη τη στιγμή (μια εικόνα, ένας ήχος, μια οσμή) είναι παρόμοια με ένα απομεινάρι μιας
«θαμμένης» ανάμνησής μας και ο εγκέφαλός μας ξαναφτιάχνει μια ολόκληρη σκηνή από αυτό το απειροελάχιστο στοιχείο,δημιουργώντας έτσι την αίσθηση του γνώριμου.
Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΤΟΥ
ο αμερικανός ερευνητής δρ. Alan Brown πρότεινε τη θεωρία του κινητού ή αλλιως της διχασμένης προσοχής.
Σύμφωνα με τα πειράματά του όταν είμαστε απορροφημένοι από κάτι (σαν να μιλάμε στο κινητό), προσλαμβάνουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας χωρίς να τα καταγράφουμε συνειδητά. Όταν είμαστε ξανά σε θέση να
εστιάσουμε την προσοχή μας σε αυτό που κάνουμε, αυτά που βλέπουμε γύρω μας μας φαίνονται γνώριμα,
ενώ γνωρίζουμε ότι δεν τα έχουμε «δει».Έτσι, φαίνεται λογικό ότι μπορεί να μπαίνουμε σε έναν καινούριο χώρο
όντας απορροφημένοι και ξαφνικά να έχουμε déjà vu.τι συμβαίνει:Πριν καν κοιτάξουμε το χώρο, ο εγκέφαλός
μας έχει καταγράψει τα ερεθίσματα και μετά από κλάσματα δευτερολέπτου που κοιτάμε πραγματικά έχουμε
την αίσθηση ότι μας είναι όλα γνώριμα.
ΤΟ DÉJAÀ VU ΠΡΟΤΙΜΑ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ;
Έχουν άραγε όλοι οι άνθρωποι déjà vu; Όπως μας λένε οι σχετικές μελέτες περίπου το 60% των ανθρώπων
δηλώνει ότι έχει βιώσει déjà vu. τα ποσοστά είναι υψηλότερα στις ηλικίες μεταξύ 15 και 25 ετών,ενώ οι περισσότεροι συμφωνούν ότι με την αύξηση της ηλικίας το φαινόμενο μειώνεται. Πιο συγκεκριμένα φαίνεται ότι
ορισμένες ομάδες ανθρώπων,όπως αυτοί που ταξιδεύουν συχνότερα,αυτοί με υψηλότερο βιοτικό ή μορφωτικό επίπεδο, έχουν συχνότερα déjà vu από άλλους.επίσης η μεγάλη φαντασία,η ευρύτητα πνεύματος και η
ικανότητα να θυμάται κανείς τα όνειρά του είναι χαρακτηριστικά ανθρώπων που δηλώνουν ότι έχουν βιώματα
déjà vu.Ίσως όμως αυτό απλώς να σημαίνει ότι όσο πιο ευφάνταστος και ανοιχτόμυαλος είναι κανείς, τόσο πιο
εύκολα μπορεί να του συμβεί κάτι παράξενο ή ανεξήγητο.
ΠΗΓΕΣ
Διαθέσιμο στο: http:// en.wikipedia.org, προσπέλαση στις 02-06-2011
038
ΔΕΛΦΙΝΙ
> ΔΝΕΑΣ ΜΙV ΣΑΣΩΝ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΜΙV ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
Τα δελφίνια είναι θαλάσσια θηλαστικά τα οποία συγγενεύουν με τις φάλαινες. Υπάρχουν περίπου 40 είδη
δελφινιών από 17 γένη. Το μέγεθός τους ποικίλλει
από 1,2 μέτρα και 40 κιλά (δελφίνι του είδους Maui’s
Dolphin) μέχρι 9,5 μέτρα και 10 τόνους (που είναι η
όρκα, που λέγεται και δολοφόνος- Φάλαινα). Απαντώνται σε όλες σχεδόν τις θάλασσες του κόσμου,
καθώς και σε ορισμένα μεγάλα ποτάμια, όπως είναι
ο Αμαζόνιος και ο ποταμός Γιανγκτσέ της Κίνας και είναι ζώα σαρκοβόρα (τρέφονται κυρίως με ψάρια και
καλαμάρια). Η οικογένεια Δελφινίδες(στην οικογένεια
των δελφινίδων ανήκουν και αρκετά είδη φαλαινών)
είναι η μεγαλύτερη των Κητωδών και από εξελικτική
άποψη σχετικά νέα. Τα δελφίνια θεωρούνται από τα
πλέον ευφυή ζώα και έχουν καταστεί δημοφιλή στους
ανθρώπους μέσα στους αιώνες για την παιχνιδιάρικη
συμπεριφορά τους και τη φιλική τους εμφάνιση.
Ανατομία
Το δελφίνι έχει χρώμα μπλε σκούρο στη ράχη και λευκό στην κοιλιά. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι το
ρύγχος του, το οποίο σχηματίζει ένα πραγματικό ράμφος και αποτελείται από δύο σιαγόνες με 100 περίπου
κωνικά δόντια. Ανάμεσά τους υπάρχουν κενά, ώστε
να προσαρμόζονται τα δόντια της κάτω γνάθου. Διαθέτει ένα σταθεροποιητικό ραχιαίο πτερύγιο, όπως
οι καρχαρίες. Το πτερύγιο της ουράς είναι οριζόντιο
και κινείται προς τα πάνω και προς τα κάτω. Λείπουν
εντελώς τα πίσω άκρα, ενώ τα εμπρόσθια άκρα έχουν
μεταμορφωθεί σε πτερύγια. Ο εγκέφαλος του ζώου
είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος: σε βάρος
είναι ελαφρά μεγαλύτερος από του
ανθρώπου, ενώ η
αναλογία όγκου του προς το βάρος του ζώου είναι η
μεγαλύτερη ανάμεσα στα θηλαστικά μετά από αυτή
του ανθρώπου και της φάλαινας. Η αναπνοή του γίνεται με πνεύμονες. Μπορεί να φθάσει σε μήκος τα 2
μέτρα περίπου.
Τα δελφίνια δεν έχουν τρίχωμα, σε αντίθεση με τα
υπόλοιπα θηλαστικά, Ωστόσο, γεννιούνται με λίγες
τρίχες στην άκρη του ράμφους τους, τις οποίες χάνουν λίγο μετά τη γέννησή τους. Η μόνη εξαίρεση
είναι το δελφίνι του ποταμού Μπότο, το οποίο έχει
μικρές τρίχες στο ράμφος.
Αισθήσεις
Τα περισσότερα δελφίνια βλέπουν πολύ καλά τόσο
μέσα όσο και έξω από το νερό, ενώ η ακοή τους είναι
ανώτερη από αυτήν του ανθρώπου. Αν και έχουν από
ένα μικρό αυτί σε κάθε πλευρά του κεφαλιού τους,
πιστεύεται ότι η ακοή μέσα στο νερό γίνεται με τη μετάδοση των ηχητικών κυμάτων από την κάτω σιαγόνα
στον μέσο ου. Η ακοή τους χρησιμοποιείται και σαν
σύστημα ηχοεντοπισμού που τα βοηθά να προσανατολίζονται και να κινούνται. Πιστεύεται ότι σε αυτό βοηθά η διάταξη των δοντιών τους, τα οποία συλλέγουν
σαν κεραίες τους ήχους και βοηθούν στον καθορισμό
της θέσης των αντικειμένων. Η αφή τους είναι επίσης
αρκετά καλή, ενώ στερούνται οσφρητικών νεύρων και
για το λόγο αυτό πιστεύεται ότι απουσιάζει σε αυτά
η αίσθηση της όσφρησης. Ωστόσο, διαθέτουν γεύση
ώστε να προτιμούν συγκεκριμένα είδη ψαριών.
Συμπεριφορά
Είναι ζώα κοινωνικά και ζουν κατά αγέλες έως δώδεκα
δελφινιών. Σε περιοχές όπου αφθονεί η τροφή, μπορεί να ενωθούν πολλές αγέλες και ο συνολικός πληθυσμός της ομάδας να φτάσει τα χίλια δελφίνια. Τα
δελφίνια επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας
σφυρίγματα, πλαταγίσματα και άλλους ήχους. Επίσης,
χρησιμοποιούν υπέρηχους για εντοπισμό. Τα μέλη
των ομάδων μπορεί να εναλλάσσονται μεταξύ τους,
όμως τα δελφίνια μπορούν να οικοδομήσουν ισχυρούς προσωπικούς δεσμούς. Έτσι, θα μείνουν με τα
άρρωστα ή τραυματισμένα μέλη της ομάδας, βοηθώντας τα ορισμένες φορές να κολυμπήσουν. Η αλτρουιστική αυτή συμπεριφορά δεν περιορίζεται στο είδος
τους. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις δελφινιών που
προστατεύουν κολυμβητές από καρχαρίες κάνοντας
κύκλους γύρω τους, καθώς και δελφίνια που βοηθούν
τις φάλαινες που έχουν εξοκοίλει να ξαναβρούν το
δρόμο προς τα ανοιχτά.
Τα ζώα αυτά δείχνουν και πολιτιστική συμπεριφορά,
γεγονός το οποίο θεωρούνταν ως τώρα αποκλειστικότητα του ανθρώπου. Το 2005 στην Αυστραλία ανακαλύφθηκε ότι το είδος Ινδίας και Ειρηνικού (Tursiops
aduncus) διδάσκει στα νεαρά δελφίνια τη χρήση εργαλείων, και ειδικότερα κομματιών σπόγγου που το-
039
ποθετούν στο ρύγχος τους προκειμένου να προστατευτούν κατά το κυνήγι. Άλλο ένα τέτοιο παράδειγμα
παρατηρήθηκε στα ποταμίσια δελφίνια της Βραζιλίας,
όπου σε μια μελέτη διαπιστώθηκε ότι τα αρσενικά
δελφίνια κουβαλούν κλαδιά και κομμάτια φυτών για
να εντυπωσιάσουν τα θηλυκά.
α δελφίνια διαθέτουν επίσης και επιθετικότητα, η
τα
οποία εκδηλώνεται κυρίως μεταξύ των αρσενικών
δελφινιών, συχνά για τους ίδιους λόγους που εμφανίζεται και στους ανθρώπους, όπως διαφωνίες μεταξύ
συντρόφων ή ανταγωνισμό για κάποιο θηλυκό. Έχει
παρατηρηθεί πως ο χαμένος μιας διαμάχης μπορεί να
φύγει σε εξορία, αφήνοντας την ομάδα στην οποία
ανήκε. τα
α αρσενικά δελφίνια του είδους Bottlenose
(ρινοδέλφινα) είναι επίσης γνωστό πως σκοτώνουν τα
μικρά τους.
Ακροβατικά Και Παιχνίδια:
τα δελφίνια περιστασιακά πηδάνε πάνω από την επιφάνεια του νερού, κάνοντας μερικές φορές ακροβατικές φιγούρες. οι επιστήμονες δεν μπορούν να
μιλήσουν με βεβαιότητα για το σκοπό αυτών των
ακροβατικών. Πιθανόν εντοπίζουν κοπάδια ψαριών,
κοιτάζοντας πάνω από την επιφάνεια του νερού για
σημάδια όπως πουλιά που θρέφονται από αυτά. επικοινωνούν με άλλα δελφίνια, διώχνουν παράσιτα ή
απλά το κάνουν για διασκέδαση.
το παιχνίδι διαδραματίζει εξέχοντα ρόλο στη καθημερινότητα των δελφινιών. Παίζουν με το φυτοπλαγκτόν ή «μονομαχούν» για διασκέδαση με άλλα δελφίνια. Περιστασιακά πειράζουν άλλα ζώα του βυθού
όπως τις θαλάσσιες χελώνες. Ακόμα απολαμβάνουν
το σερφάρισμα με τα κύματα και ιδιαίτερα με εκείνα
που προκαλούνται από τη διέλευση των πλοίων. Δεν
είναι σπάνιο το φαινόμενο όπου δελφίνια έρχονται σε
επαφή με λουόμενους προκειμένου να παίξουν.
Τροφή
το δελφίνι τρέφεται με Κεφαλόποδα, μαλακόστρακα
και επίσης μικρά ψάρια. οι ψαράδες συνήθως το φοβούνται γιατί σχίζει τα δίχτυα τους, ωστόσο υπάρχουν
αρχαίες μαρτυρίες, μεταξύ των άλλων από τον Πλίνιο
τον πρεσβύτερο, για συνεργασία ανθρώπων και δελφινιών στο ψάρεμα, ενώ μια τέτοια μορφή συνεργασίας διατηρείται ακόμα και σήμερα στην πόλη Λαγκούνα της Βραζιλίας. εκεί, τα δελφίνια οδηγούν τα ψάρια
στην ακτή όπου βρίσκονται οι ψαράδες και τους δίνουν σήμα όταν πρέπει να ρίξουν τα δίχτυα τους. Στη
συνέχεια τρέφονται με τα ψάρια που καταφέρνουν να
ξεφύγουν από τα δίχτυα.
Εχθροί
Κυριότεροι εχθροί του είναι οι άνθρωποι. ειδικότερα,
πολλά δελφίνια σκοτώνονται από αλιευτικά με δίχτυα, συγκεκριμένα αφρόδιχτα. Άλλα χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγία σε πάρκα, σε τσίρκο και ενυδρεία,
όπως επίσης και στις έρευνες πολλών ναυτικών ερευνητικών ινστιτούτων. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες έχουν ιδρυθεί οργανώσεις για την προστασία των
δελφινιών και έως ένα βαθμό έχουν τεθεί περιορισμοί
στη χρήση αφρόδιχτων. Η μόλυνση των θαλασσών
και των υδάτων, επίσης, έχει θέσει σε κίνδυνο πολλά είδη δελφινιών. χαρακτηριστικότερο παράδειγμα
το Δελφίνι του ποταμού Γιανγκτσέ, που έχει κηρυχθεί
ουσιαστικά εξαφανισμένο από το 2006 (πιστεύεται ότι
επιβιώνουν ένα ή δυο δελφίνια).
Άλλος σημαντικός εχθρός του δελφινιού είναι ο καρχαρίας. το κρέας των δελφινιών τρώγεται, παρ’ όλο
που κάτι τέτοιο γενικά δεν συνηθίζεται.
Στρατιωτική χρήση
οι στρατοί πολλών χωρών χρησιμοποιούν τα δελφίνια για τη διάσωση αγνοουμένων ή παγιδευμένων
ανθρώπων. Ωστόσο, η χρήση τέτοιων στρατιωτικών
δελφινιών τέθηκε υπό αμφισβήτηση όταν κατά τον
πόλεμο του Βιετνάμ κυκλοφόρησαν φήμες ότι εκπαιδεύονταν από το Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό με
σκοπό να σκοτώνουν Βιετναμέζους δύτες. το 2000
έγινε γνωστό ότι δελφίνια που εκπαιδεύονταν από το
ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό πωλήθηκαν στο Ιράν.
ΠΗΓΕΣ
Διαθέσιμο στο: http:// en.wikipedia.org, προσπέλαση στις 16-09-2011
040
Επισκεφθείτε το
Βερολίνο!
> ΛΧΙΑΣ ΜΙV ΚΡΑΒΒΑΡΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ - ΜΑΡΙΑ
το Βερολίνο είναι σήμερα η πρωτεύουσα της Γερμανίας. Η άλλοτε πρωτεύουσα της Πρωσίας, ύστερα της
γερμανικής αυτοκρατορίας και τέλος του τρίτου Ράιχ,
το Βερολίνο πέρασε μια περίοδο παρακμής μετά τη
διαίρεσή του σε δύο τμήματα: στο Δυτικό Βερολίνο,
που ανήκε στις δυτικές δυνάμεις και στο Ανατολικό
Βερολίνο, που βρισκόταν κάτω από τη σοβιετική επιρροή (1945-1990).
Η μεγαλειώδης ανάπτυξη του Βερολίνου συνέπεσε
με την εποχή της πρωσικής μοναρχίας. Μετά τον Β’
Παγκόσμιο Πόλεμο η πολύχρονη διχοτόμησή του οδήγησε σε διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης και στη διαμόρφωση διαφορετικών χαρακτηριστικών που ακόμη
και σήμερα αποτυπώνονται σ’ αυτή την πόλη παρά τις
προσπάθειες για ομοιογενή εμφάνιση.
Στο ανατολικό τμήμα βρίσκονται η περίφημη πύλη του
Βραδεμβούργου, η Κρατική Όπερα και το Δημαρχιακό
Μέγαρο. Αξιοθέατα αποτελούν η εθνική Πινακοθήκη
και το Μουσείο Διακοσμητικών τεχνών, η στήλη της
Νίκης και το Δημαρχιακό μέγαρο του Σένεμπεργκ.
Στα περίχωρα της πόλης βρίσκονται τόσο αστικές όσο
και βιομηχανικές συνοικίες. Ανάμεσα στις πρώτες είναι
η Ντάλεμ, με πολυάριθμα πανεπιστημιακά ιδρύματα
που έχουν ιδρυθεί πριν από τον πόλεμο.
Γενικές πληροφορίες για την πόλη
Το εντυπωσιακό «νέο Βερολίνο»
Αξίζει να γίνει ιδιαίτερη μνεία στα νέα αρχιτεκτονικά
δημιουργήματα της πόλης, κάποια από τα οποία είναι
μακράν τα εντυπωσιακότερα συγκριτικά με αυτά των
άλλων ευρωπαϊκών πόλεων. Η αρχιτεκτονική πρωτοπορία βρήκε εδώ πρόσφορο έδαφος για να δημιουργήσει ελεύθερα, να θέσει τη σφραγίδα της στην πόλη,
να οριοθετήσει το «νέο Βερολίνο». οι λάτρεις της αρχιτεκτονικής, αλλά και ο παρατηρητικός επισκέπτης,
θα βρουν στην πόλη μερικά από τα καλύτερα δείγματα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής - και σε ποσότητα
που δεν βρίσκεις πουθενά αλλού στην ευρώπη.
Σε κάθε περίπτωση, όποιος αποφασίσει να επισκεφθεί το Βερολίνο πρέπει να έχει υπόψη του πως δεν
θα δει μια αυστηρά τυπική γερμανική πόλη. το Βερολίνο είναι πολλά πράγματα, αλλά «δεν είναι Γερμανία», όπως αρέσκονται να επαναλαμβάνουν συχνά οι
Βερολινέζοι.
Η πόλη σε αφήνει ήσυχο, αν αυτό επιλέξεις. Αν όμως
επιθυμείς ένταση, θα σου την προσφέρει απλόχερα.
Κομψά εστιατόρια, πολυτελή ξενοδοχεία, ήσυχες γωνιές για διάβασμα και τσάι, κληρονομιά της αυστροπρωσικής παράδοσης, αλλά και δυνατό κλάμπινγκ,
μουσεία, εκθέσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, πολυσύχναστα καφέ και happenings στο δρόμο.
Αγοράζοντας με άποψη
τα εμπορικά κέντρα του Βερολίνου είναι διάσπαρτα
σε ολόκληρη την πόλη. Βρίσκονται κυρίως κοντά στην
Unter den Linden και στους κάθετους σε αυτή δρόμους
όπως η Friedrichstrasse, αλλά και στην Kurfurstendam,
στο Charlotternburg ή στην Potsdamer Platz.
το πιο γνωστό πολυκατάστημα του Βερολίνου είναι
το KaDeWe επί της οδού Kurfurstendam. Αν ανήκετε στους πιο «περίεργους» αγοραστές, επιβάλλεται
μια βόλτα στην Oranienstrasse, στην Frankfurt Alee
ή στους κάθετους σε αυτές δρόμους. εκεί θα βρείτε
από αντικείμενα του στρατού της πρώην Aνατολικής
Γερμανίας και προχωρημένα αντικείμενα χρήσης ή
διακοσμητικά μέχρι ρούχα που σχεδιαστικά αγγίζουν
κάποιες φορές τα όρια της τέχνης. ενδιαφέρον όμως
παρουσιάζουν και οι υπαίθριες αγορές, στις περισσότερες από τις οποίες βρίσκεις παλιά αντικείμενα.
τέτοιες είναι η κατάμεστη αγορά στην Arkonaplatz
τις Κυριακές και η αγορά Trodelmarkt στο Σαρλότενμπουργκ. Η τελευταία είναι μάλλον ακριβή, αλλά θα
εντυπωσιαστείτε με τα κάθε λογής και προελεύσεως
αντικείμενα.
041
Και τη νύχτα...
το Βερολίνο είναι μια ολοζώντανη πόλη. Θα βρείτε ό,τι είδους διασκέδαση σας ενδιαφέρει. Αρχίστε
το βράδυ σας με ένα ποτό σ’ ένα από τα μπαρ της
οδού Oranienburger Strasse στο κέντρο της πόλης ή
στη λεωφόρο Kastanienallee στη συνοικία Prenzlauer
Berg. Αν προτιμάτε κλαμπ, το Watergate στις όχθες
του ποταμού Spree, το Studio στην Hauptstrasse ή το
μπαρ Brel στη Savignplatz είναι ανάμεσα σε αυτά που
θα σας προτείναμε.
Oσο για τη γερμανική κουζίνα, δεν διεκδικεί δάφνες
γαστρονομικής πρωτοτυπίας. «Oλα έχουν ένα τέλος, εκτός από το λουκάνικο που έχει δύο», λένε οι
Γερμανοί. Η απλοϊκή αυτή παροιμία συμπυκνώνει τις
διατροφικές προτιμήσεις των Γερμανών οι οποίες, για
τα κριτήρια των γευσιγνωστών, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν μέχρι και αφελείς. το βοδινό με καφέ
σάλτσα, το γκούλας, τα σνίτσελ, οι πατατοσαλάτες
και - φυσικά - τα λουκάνικα είναι τα πιο δημοφιλή πιάτα. Μην παραλείψετε να γευθείτε τη μεγάλη ποικιλία
από μπίρες, στις οποίες η Γερμανία έχει παράδοση.
Στo Βερολίνο όμως την ίδια στιγμή μπορεί κανείς να
βρει πολλές και διαφορετικές κουζίνες, όπως ασιατικές, ιταλική, ελληνική, τουρκική και γαλλική. το φαγητό είναι σε γενικές γραμμές οικονομικό, χωρίς αυτό
να σημαίνει πως δεν μπορεί κάποιος να γευματίσει σε
εστιατόρια πολυτελείας και ανάλογου κόστους.
Αν, πάλι, κατά τη διάρκεια των περιηγήσεών σας πεινάσετε, μη διστάσετε να δοκιμάσετε από τις καντίνες
του δρόμου τα νόστιμα «βουρστ», λουκάνικα εγχώριας
παραγωγής, με σπιτική πικάντικη σάλτσα ή με κέτσαπ,
πάπρικα, κάρι σκόνη ή μουστάρδα και ωραίο ψωμί.
042
Ζωγραφική
Λογοτεχνία
Θέατρο
Φωτογραφία
ΣΩΤΗΡΗΣ
ΣΟΡΟΓΚΑΣ
ο ζωγράφος "της ποιητικής σιωπής"
> ΤΑΞΧΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Μουσική
το ζωγράφο Σωτήρη Σόρογκα έχουν χαρακτηρίσει
κατά καιρούς άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων
ως «ζωγράφο-στοχαστή», ως «ζωγράφο της ποιητικής
σιωπής», ως «ασκητικό ζωγράφο που ξορκίζει την
υλική φθορά για να κερδίσει την αφθαρσία της ψυχής».
την άνοιξη του 1997 γνώρισα έργα του καλλιτέχνη και
θυμάμαι πως λυπήθηκα γιατί ενώ μου άρεσαν και με
ταξίδεψαν, δεν είχα τρόπο και γνώσεις να εκφράσω
αυτό που ένοιωσα. Η νοσταλγία του παρελθόντος που
διέκρινα σ’ αυτά, ο σεβασμός με τον οποίο χειριζόταν
τη φθορά του χρόνου, το φως-κυρίαρχο στοιχείο
μέσα στους ίσκιους και τις σκούρες πινελιές, δημιουργούσαν συνθέσεις που «σταματούσαν» το βλέμμα και την ψυχή μου. Με αφορμή την αναδρομική
του έκθεση που όπως πληροφορήθηκα θα εγκαινιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς στις
21 Δεκ. 2011, ως θεατής και σε καμία περίπτωση
ειδικός να κρίνω το έργο ενός από τους μεγαλύτερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους, θα παραθέσω στη συνέχεια λίγα βιογραφικά στοιχεία και τις
κριτικές μερικών έγκυρων κριτικών τέχνης που με
τις αναλύσεις τους άγγιξαν το στοχαστικό βάθος της
ζωγραφικής τέχνης του Σωτήρη Σόρογκα, εγκαινιάζοντας μια σελίδα στο περιοδικό μας η οποία θα διευρύνει
τις γνώσεις μας γύρω από τα πολιτιστικά-πολιτισμικά
δρώμενα της εποχής.
043
ο Σωτήρης Σόρογκας γενήθηκε στην
Αθήνα το 1936. Σπούδασε με κρατική υποτροφία στην Ανωτάτη Σχολή
Καλών τεχνών απ’ όπου αποφοίτησε το 1961. το 1972 έλαβε ετήσια
προσωπική χορηγία του ιδρύματος
Φόρντ. Έχει πλήθος ατομικών και
ομαδικών εκθέσεων στην ελλάδα
και σε διεθνείς εκδηλώσεις, οργανωμένες από το υπουργείο Πολιτισμού την εθνική Πινακοθήκη, την
Πινακοθήκη Πιερίδη και ιδιωτικές αίθουσες τέχνης ( τόκυο, Βρυξέλλες,
Δουβλίνο, Σαο Πάολο, Νέα υόρκη,
Παρίσι, Ρώμη, Βασιλεία κ.α. ) Δίδαξε
σχέδιο και χρώμα στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ε.Μ. Πολυτεχνίου απο
το 1964 έως το 2003. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής του. υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου
Σύγχρονης τέχνης, μέλος της «ομάδας για
την επικοινωνία και την εκπαίδευση στην
τέχνη»και μέλος της συντακτικής επιτροπής
του περιοδικού θεωρίας της τέχνης Σπείρα.
Για το ζωγραφικό του έργο έχουν γραφτεί
μελέτες, άρθρα, κριτικές και δύο μονογραφίες. Έργα του βρίσκονται στην εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, στις πινακοθήκες Πιερίδη, Βορρέ και Μοσχανδρέου, στο τελόγλειο
Μουσείο του Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης, στο
μουσείο Γουλανδρή στην Άνδρο, στα υπουργεία πολιτισμού και εξωτερικών, σε δήμους,
κοινότητες, τράπεζες, οργανισμούς και σε
πολλές ιδιωτικές συλλογές στην ελλάδα και
στο εξωτερικό. το 2004 βραβεύτηκε απο την
Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο της καλλιτεχνικής του προσφοράς. είναι παντρεμένος
με την Μαρία Λυρατζή, συντηρήτρια έργων
τέχνης και συγγραφέα παιδικών βιβλίων κι
έχουν μια κόρη την ελένη - εριφύλη.
«Οι κουρασμένες, γερασμένες, ρυτιδωμένες απο τη χρήση και
το χρόνο επιφάνειες των πραγμάτων που επιλέγει ο Σόρογκας
προκαλούν το φώς να τις χαïδέψει, να αναδείξει μέσα απο τα
επεισόδια της φθοράς με ίσκιους και μισόφωτα, την υλική τους
υπόσταση, την ιδιαίτερη σχέση τους με το χρόνο. Αυτό το φως
το ανελέητο, είναι φώς ελληνικό. Φώς που ξορκίζει τα φαντάσματα και το φόβο του θανάτου. Κάτω απ’ αυτό το φώς ακόμα κι
η εικόνα της φθοράς μεταστοιχειώνεται σε θεοφάνεια.»
Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα
Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης,
Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης
Με αφορμή την έκθεση του Σόρογκα στην γκαλερί Artemis των Βρυξελλών:
«Το ποιητικό σύμπαν του Σ. Σόρογκα συγκαταλέγεται μεταξύ
των πλέον ερμητικών που έχει εκφράσει η ευρωπαική
ζωγραφική στη δεκαετία του 80.» 1988
Τζουλιάνο Σεραφίνι
Ιστορικός Τέχνης και τεχνοκτιτικός
«Ο Σ. Σόρογκας, στοχαστικός και τρυφερός κατορθώνει στα έργα
του να διατηρεί αδιάσπαστη τη συνέχεια των εικαστικών αναζητήσεών του. Ερευνά τα εμβλήματα των έργων του - πέτρες,
ξύλα, ερείπια, σκουριές -, αναδεικνύει απο το υπόστρωμά τους
τις ηθικές αξίες του, παγιώνει στις επιφάνειές στους το λιτό και
πυκνό ιδίωμά του. Ζωγράφος με ισχυρό πνευματικό οπλισμό,
γνήσιο αισθητικό όραμα και αναγνωρίσιμη την προσωπική γραφή, επιδιώκει την εμβάθυνσή του στους προβληματισμούς της
ιστορικής πραγματικότητας, διατυπώνοντας και την άποψή του
στις προκλίσεις των καιρών.»
Δημήτρης Παυλόπουλος
Επίκουρος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Τμήμα Ιστορίας και
Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
ΠΗΓΕΣ
1. Δημήτρης Παυλόπουλος (2008), Σωτήρης Σόρογκας,
εκδόσεις Κ. Αδάμ, Αθήνα
2. Ίδρυμα Ν. Π. Γουλανδρή - Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης,
Σόρογκας. Σημειώσεις από τα λατομία της Πεντέλης
(καταλογος)
044
Ζωγραφική
Λογοτεχνία
Θέατρο
Φωτογραφία
Φωτογραφία
Μουσική
ΛΟΓΙΑ &
ΕΙΚΟΝΕΣ
> ΜΙΙΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
(φωτογραφίες) ΜΙΙΙ ΚΟΚΟΖΙΔΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ
«το αληθινό και το δίκαιο έχουν απ’ τη φύση μεγαλύτερη δύναμη απ’ το ψέμα και το άδικο.»
Αριστοτέλης
«το να παρασιωπάς την αλήθεια, όταν την ξέρεις,
είναι σαν να θάβεις χρυσάφι.»
Πυθαγόρας(Αρχαίος φιλόσοφος και μαθηματικός)
«Όπου υπάρχει άμιλλα, υπάρχει και νίκη.»
Αριστοτέλης
«Κάθε δώρο, όσο μικρό κι αν φαίνεται, είναι μεγάλο
στην πραγματικότητα, αν προσφέρεται από καρδιά.»
Δανιήλ Φιλιππίδης
«Η ζήλια είναι κόρη της φιλαυτίας και αχώριστη
αδερφή του φθόνου και της κακεντρέχειας.»
Καλλίμαχος
«Λίγοι άνθρωποι το έχουν στη φύση τους αυτό, να
τιμούν χωρίς ζηλοφθονία τον ευτυχισμένο φίλο
τους.»
Αισχύλος
«Όποιος δεν έχει αρετές, ζηλεύει τις αρετές των άλλων.»
Ρότζερ Μπέικον
«Η ευτυχία, πολλές φορές, κοστίζει περισσότερο απ’
όσο αξίζει.»
Γάιος Κορνήλιος Τάκιτος
«Ποτέ κανείς δεν είναι τόσο ευτυχισμένος ή τόσο
δυστυχισμένος, όσο το φαντάζεται.»
Λα Ροσφουκώ
«Η γλώσσα της καρδιάς δεν έχει ανάγκη από λέξεις
για να εκφραστεί. είναι γραμμένη στα μάτια.»
Αλφόνς Λαμαρτίν
045
«Ποτέ και πουθενά δεν υπήρξε ούτε τάξη ούτε
λευτεριά, και ποτέ δεν έπαψε ο κόσμος να τα επιθυμεί και τα δύο.»
Αλφρέντ Ντε Βινί
«Η αληθινή ελευθερία δεν είναι να κάνει κανείς
ό,τι θέλει, αλλά ό,τι έχει δικαίωμα να κάνει.»
Βικτωρ Κουζέν
«Σ’ όσους γιατρούς υπάρχει φιλανθρωπία, εκεί
υπάρχει και ο έρωτας για την επιστήμη.»
Ιπποκράτης
«Το πορτοφόλι του αρρώστου πολλές φορές παρατείνει την αρρώστια.»
Αρτουρ Τσίμερμαν
046
[+]ΕΔΡΙΑ
> ΑΛΧΙΑΣ ΜΙV ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ ΕΥΑΝΘΙΑ
ΜΙΙΙ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ
4o Πανελλήνιο και 3ο Πανευρωπαïκό Επιστημονικό & Επαγγελματικό Νοσηλευτικό Συνέδριο
9-12 Μαρτίου 2011
Divani Caravel
Αθήνα
Τη σχολή μας εκπροσώπησαν με εργασίες οι Επχιας MIV Αποστολίδου Ελένη, Λχιας MIV Κράββαρη Χριστίνα-Μαρία, Λχιας MIV
Γύλαρη Ειρήνη και MIV Γεωργίου Μαρία.
10o Πανελλήνιο Φοιτητικό Συνέδριο Τμήματος Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ
8-10 Απριλίου 2011
Ε.Κ.Π.Α.
Αθήνα
Τη σχολή μας εκπροσώπησαν με εργασίες οι Λχιας MIV Κράββαρη Χριστίνα-Μαρία, Λχιας MIV Γύλαρη Ειρήνη και MIV Γεωργίου
Μαρία, MIV Γκότση Βάϊα και ΜΙΙΙ Ηλιοπούλου Μαρκέλλα.
Εντατική Θεραπεία & Επείγουσα Ιατρική
25 Νοεμβρίου 2011
251 ΓΝΑ
Αθήνα
...Τη διοργάνωση επιμελήθηκε ο Καθηγητής τμήματος της Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ, κ. Γεώργιος Ι. Μπαλτόπουλος,
ο οποίος κατέχει τη θέση του Διευθυντού της Πανεπιστημιακής
Μ.Ε.Θ./Γ.Ο.Ν.Κ. «Οι Άγιοι Ανάργυροι».
Στο συνέδριο παραβρέθηκαν η Διοικητής της ΣΑΝ Ταξχος Παρασκευή Παπαδοπούλου, η Διευθύντρια Σπουδών και οι σπουδαστές
του IV έτους. Το κυρίαρχο θέμα ήταν το Πνευμονικό Οίδημα.
Χαιρετισμό απεύθυνε και η Δκτης της Σχολής μας.
Το θέμα του Συνεδρίου άγγιζε πέρα από τους Εντατικολόγους
και όλους τους λειτουργούς του χώρου της υγείας, τον καθένα
από τη δική του τη σκοπιά. Παρότι η πλειονότητα των διαλέξεων προσέγγιζαν το θέμα από Ιατρική άποψη, υπήρχαν τρεις
εργασίες, κατά τη δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου, οι οποίες
μου έκαναν και τη μεγαλύτερη εντύπωση, που προσέγγιζαν το
θέμα από νοσηλευτική πλευρά.
Από τις τρεις προαναφερθείσες ομιλίες, η μία αφορούσε στο
Πνευμονικό Οίδημα και συγκεκριμένα στις νοσηλευτικές
ενέργειες για την αντιμετώπισή του και οι άλλες δύο την
Μ.Ε.Θ. γενικά, εστιάζοντας στην κόπωση συμπόνιας των νοσηλευτών και στην αξιολόγηση της στάσης του νοσηλευτικού προσωπικού. Από τις παραπάνω ομιλίες συνειδητοποίησα ότι
οι νοσηλευτές των Μ.Ε.Θ. εργάζονται σε πολύ απαιτητικό περιβάλλον και συνεχώς εκτίθενται σε τραυματικές καταστάσεις
και στρεσογόνα γεγονότα, εξαιτίας της αυξημένης νοσηρότητας
και θνησιμότητας των ασθενών, των καθημερινών συγκρούσεων
με ηθικά διλήμματα και της τεταμένης ατμόσφαιρας, που συνήθως επικρατεί. Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, οι νοσηλευτές καλούνται να ανταπεξέλθουν στον απαιτητικό ρόλο τους
με μοναδικό στόχο τη φροντίδα του ασθενούς.
047
Προσεχώς
5o Πανελλήνιο και 4ο Πανευρωπαïκό Επιστημονικό & Επαγγελματικό Νοσηλευτικό Συνέδριο
10-13 Μαΐου 2012
Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδας
Κέρκυρα
39ο Πανελλήνιο Νοσηλευτικό Συνέδριο
15- 18 Μάιου 2012
Εθνικός Σύνδεσμος
Βόλος
Νοσηλευτών Ελλάδας
καλά
Χριστούγεννα
048
Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής
Στρατόπεδο Σακέττα Α, Βύρωνας,
τΚ 16201, 902 ΒΣτ
τηλ.: 210 76 75 609
mail: [email protected], www.san.mil.gr

Στεγαστικό Επίδομα_Φάκελοι που εστάλησαν στις ΥΔΕ.pdf

Διαβάστε τις πρώτες σελίδες

Επιπεφυκίτιδες (conjunctivitis) 2012 _eyepathology.gr.pdf

ενδοσκοπήσεις

ΣΥΝΤΟΜΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΤΗΣ

κατεβάστε το pdf

null

Πολιτικές Ελέγχου & Αξιολόγησης στον Υγειονομικό Τομέα

αιθουσα τεχνης φ.α.α.θ.

εδώ

στο κατώφλι μας

όγκος της εγκυμοσύνης - Hellenic Otorhinolaryngology

Εδώ - My Lefkada

Δείτε - Α.Ο.Ο.Α

Επιληψία: η γνώση είναι δύναμη