Επιμόρφωση Β’ Επιπέδου Καθηγητών Πληροφορικής Ψωματάκης Βαγγέλης, ΠΕ19 Ο αναστοχασμός είναι η ικανότητα των εκπαιδευτικών να σκεφτούν το παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό τους έργο και το πλαίσιο στο οποίο αυτό συμβαίνει, σε μία προσπάθεια αναγνώρισης, επανεξέτασης και κριτικής των αντιλήψεων και πρακτικών τους, με στόχο την αλλαγή τους (όπου κρίνεται ότι χρειάζεται). Η διαδικασία του αναστοχασμού στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας και του αποτελέσματος της εκπαίδευσης αλλά στη βελτίωση του ίδιου του εκπαιδευτικού. O αναστοχασμός της διδακτικής πράξης αποτελεί «μια σύνθετη και πολυεπίπεδη διαδικασία στην εξέλιξη της οποίας εμπλέκονται όλες οι προϋπάρχουσες έννοιες για τη μάθηση και οι υποκειμενικές εμπειρίες κάθε εκπαιδευόμενου» (Cornford, 2002, όπως παρατίθεται στο Γιαννακοπούλου, 2008). Υπό την έννοια αυτή, αποτελεί μια μεταγνωστική διαδικασία καθώς ανατροφοδοτεί την εκπαιδευτική πράξη και καθοδηγεί τις σκέψεις και κατ’ επέκταση τις διδακτικές ενέργειες των υποψήφιων εκπαιδευτικών. Επίσης, ο αναστοχασμός εξασφαλίζει συνθήκες για περαιτέρω επαγγελματική ανάπτυξη, μιας και μέσω αυτού ο εκπαιδευτικός συνειδητοποιεί τις προσωπικές του θεωρίες, προσδιορίζει τα εκπαιδευτικά ζητήματα/καταστάσεις που τον απασχολούν, θέτει ερωτήματα, αναγνωρίζει τη σχέση ανάμεσα στις προσωπικές θεωρίες και τις πρακτικές του και στηρίζει εναλλακτικές λύσεις επιλέγοντας από ένα πλέγμα πιθανοτήτων. Όπως έχει ερευνητικά διαπιστωθεί, οι εκπαιδευτικοί μετά την ολοκλήρωση της βασικής τους εκπαίδευσης, διαφοροποιούν σε πολύ μικρό βαθμό τις αντιλήψεις τους για τη διδακτική πρακτική καθώς διαμορφώνουν τις διδακτικές τους ενέργειες και πρακτικές στηριζόμενοι περισσότερο στις προϋπάρχουσες ιδέες και αντιλήψεις τους για τη διδασκαλία, οι οποίες βασικά προέρχονται από τις σχολικές τους εμπειρίες, παρά εφαρμόζουν γνώσεις και πρακτικές που διδάχθηκαν στα προγράμματα της βασικής τους εκπαίδευσης (Rogers, 1999). Επίπεδα βάθους του Αναστοχασμού Στη βιβλιογραφία αναγνωρίζονται τρία επίπεδα βάθους του αναστοχασμού (Lee 2005): R1: Επίπεδο Ανάκλησης (Recall level): όταν ο εκπαιδευτικός περιγράφει τις εμπειρίες του, ερμηνεύει την κατάσταση βασισμένος στην ανάκληση εμπειριών, χωρίς να αναζητά εναλλακτικές εξηγήσεις, και προσπαθεί να μιμηθεί αυτό που έχει διδαχθεί ή παρατηρήσει. Στο επίπεδο αυτό εντάσσονται περιπτώσεις στις οποίες ο εκπαιδευτικός παραθέτει λίστα δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία του, εκφράζει γενικές ανησυχίες, εστιάζεται σε ζητήματα διαχείρισης του χρόνου. R2: Επίπεδο Αιτιολόγησης (Rationalization level): όταν ο εκπαιδευτικός αναζητά σχέσεις μεταξύ των εμπειριών του, ερμηνεύει την κατάσταση με αίτια, ψάχνει το «γιατί», και γενικεύει την εμπειρία του ή βρίσκει καινούργιες καθοδηγητικές αρχές. Ειδικότερα, εντάσσονται περιπτώσεις όπως αναστοχασμός πάνω στο αναλυτικό πρόγραμμα, στην επιλογή κατάλληλων υλικών και μέσων, στην πολυπλοκότητα της διδασκαλίας (π.χ. διδακτική μέθοδος). R3: Επίπεδο Κριτικής Ανάλυσης (Reflectivity level): όταν ο εκπαιδευτικός προσεγγίζει την εμπειρία του με την πρόθεση της αλλαγής/βελτίωσης στο Επιμόρφωση Β’ Επιπέδου Καθηγητών Πληροφορικής Ψωματάκης Βαγγέλης, ΠΕ19 μέλλον, αναλύει την εμπειρία του μέσα από πολλές προοπτικές, και είναι ικανός να δει την επίδραση των συνεργαζόμενων εκπαιδευτικών πάνω στις αξίες / συμπεριφορές / επιτεύγματα των μαθητών τους. Ειδικότερη περίπτωση μπορεί να είναι στο επίπεδο αυτό, ο προβληματισμός του εκπαιδευτικού για βελτίωση των διδακτικών του προσεγγίσεων. Επιμόρφωση Β’ Επιπέδου Καθηγητών Πληροφορικής Ψωματάκης Βαγγέλης, ΠΕ19 Βιβλιογραφία Γιαννακοπούλου, Ε. (2008). Η μικροδιδασκαλία στην εκπαίδευση εκπαιδευτών ενηλίκων: Από την ανατροφοδότηση στον αναστοχασμό. Εκπαίδευση Ενηλίκων, 14, 11-16. Cornford, I.R. (2002). Reflective Teaching: Empirical Research Findings and Some Implications for Teacher Education. Journal of Vocational Education and Training, 54, 219-235. Lee, H.-J. (2005). Understanding and assessing preservice teachers' reflective thinking. Teaching and Teacher Education (21), 699-715.
© Copyright 2024 Paperzz
