ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΜΗΜΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΗ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΗΣΛΟ ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΣΩΝ ΝΔΩΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΗ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΚΑΙ ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ ΜΔΩ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ ΓΡΑΗ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΧΝ: Μπεξέηε εβαζηή (Α.Μ.:9982200700094) ηαπξέινπ Δηξήλε (Α.Μ.:99822007000237) ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: Β. Σζάθνο ΑΘΖΝΑ 2011 Πεξηερόκελα Πεξίιεςε………………………………………………………………………………8 Δηζαγσγή……………………………………………………………………………...9 1.Άμνλαο δηεξεχλεζεο: Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε…………………. ………………………………………….10 2.χλδεζε κε ην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ θαη ηνλ Οδεγφ Νεπηαγσγνχ…………………………………………………………………..11 3.Κξηηήξηα επηινγήο ηεο έξεπλαο δξάζεο σο κεζφδνπ δηελέξγεηαο ηεο έξεπλάο καο……………………………………………………………………………………12 Θεσξεηηθό κέξνο…………………………………………………………………...14 1.Θεσξίεο κάζεζεο ζηε δηδαζθαιία ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ…………………………………………………………………………..15 2.Μνληέια έληαμεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ…………………………………………………………………….…...19 3.Οη ηερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηελ λεπηαθή εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία……………………………………………………………………………21 4.Ο ππνινγηζηήο σο γλσζηηθφ εξγαιείν ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή……………………………………………………………………..………….23 5.Ο ππνινγηζηήο σο κέζν πιεξνθφξεζεο ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή………………………………………………………………….……………..28 2 6.Ο ππνινγηζηήο σο δηδαθηηθφ κέζν ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή………………………………………………………………………………...31 7.Ο ππνινγηζηήο σο κέζν επηθνηλσλίαο ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή……………………………………………………………….………………..32 8.Ζ αλάπηπμε ηεο θξηηηθήο ζθέςεο θαη ε ζπκβνιή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή…………………………………………………………………....33 9.Κίλδπλνη απφ ηελ αμηνπνίεζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε….………………………………………………………………………..34 10.πλεξγαηηθή κάζεζε θαη ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο ζην Νεπηαγσγείν………………………………………………………………………….35 11.Ζ εθπαηδεπηηθή ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ παηρληδηψλ ζην ρψξν ηνπ Νεπηαγσγείνπ………………………………………………………………………...37 12.Ζ Δπηθνηλσλία ησλ παηδηψλ (πξνζρνιηθήο ειηθίαο) κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή…………………………………………………………………………...39 13.ρεδηαζκφο καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε βάζε ην πιαίζην ηεο ηάμεο ζην Νεπηαγσγείν………………………………………………………………….………40 14.Ο ππνινγηζηήο σο εξγαιείν γξαπηήο έθθξαζεο ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή…………............................................................................................................45 15.Ζ εθπαηδεπηηθή ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ ζην λεπηαθφ πεξηβάιινλ……………...…48 16.Ο ππνινγηζηήο σο κέζν θαηάθηεζεο ηεο καζεκαηηθήο γλψζεο ζην Νεπηαγσγείν………………………………………………………………………….49 17.Ο ππνινγηζηήο σο κέζν θαιιηηερληθήο δεκηνπξγίαο ζην Νεπηαγσγείν..………...50 3 18.Γηδαζθαιία παηδηψλ κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο (λνεηηθή ζηέξεζε θαη αιινδαπά) θαη πξνβιήκαηα ζπκπεξηθνξάο ζην Νεπηαγσγείν………………………………..….52 19.«Σερλνθηιηθνί» θαη «ηερλνθνβηθνί»…………………………………………...…54 Δξεπλεηηθό κέξνο…………………………………………………………...............55 θνπφο ηεο έξεπλαο…………………………………………………………………..56 Δξεπλεηηθά εξσηήκαηα ………………………………………………………….......57 Σξφπνη δηελέξγεηαο ηεο εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο δξάζεο……………………………..58 Μέζνδνη ζπιινγήο δεδνκέλσλ………………………………………………………61 Μεζνδνινγία………………………………………………………………………..64 Ζ εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο……………………………………………………...65 Πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο…………………………………………………….69 Δθηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο - Κξηηήξηα επηινγήο ηνπ ζέκαηνο κε βάζε ην πιαίζην ηεο ηάμεο….……………………………………………………………………………...70 Α’ Κύθινο Αλαγλσξηζηηθφο ζρεδηαζκφο…………………………………………………………73 ρεδηαζκφο Γξάζε Παξαηήξεζε ηνραζκφο Β’ Κύθινο «Αλάγλσζε παξακπζηνύ-επέθηαζε κε ηε ρξήζε ηεο ςεθηαθήο θσηνγξαθηθήο κεραλήο» ρεδηαζκφο δξαζηεξηφηεηαο…………………………………………………77 Κξηηήξηα αμηνιφγεζε………………………………………………………...78 Τινπνίεζε δξαζηεξηφηεηαο………………………………………………….78 Αμηνιφγεζε…………………………………………………………………..79 4 Οκαδηθφο αλαζηνραζκφο …………………………………………………….81 Αλαζρεδηαζκόο……………………………………………………………………...85 Γ’ Κύθινο «Αλαδήηεζε πιεξνθνξηώλ ζην δηαδίθηπν» ρεδηαζκφο δξαζηεξηφηεηαο…………………………………………………86 Κξηηήξηα αμηνιφγεζε………………………………………………………...86 Τινπνίεζε δξαζηεξηφηεηαο………………………………………………….86 Αμηνιφγεζε…………………………………………………………………..87 Οκαδηθφο αλαζηνραζκφο …………………………………………………….90 Αλαζρεδηαζκόο ……………………………………………………………………..92 Γ’ Κύθινο «Γεκηνπξγία πξόζθιεζεο» ρεδηαζκφο δξαζηεξηφηεηαο…………………………………………………93 Κξηηήξηα αμηνιφγεζε………………………………………………………...93 Τινπνίεζε δξαζηεξηφηεηαο………………………………………………….94 Αμηνιφγεζε…………………………………………………………………..94 Οκαδηθφο αλαζηνραζκφο …………………………………………………….96 Αλαζρεδηαζκόο ……………………………………………………………………..98 Δ’ Κύθινο «Φόξησζε ην ηξελάθη» ρεδηαζκφο δξαζηεξηφηεηαο…………………………………………………99 Κξηηήξηα αμηνιφγεζε………………………………………………………...99 Τινπνίεζε δξαζηεξηφηεηαο………………………………………………….99 Αμηνιφγεζε…………………………………………………………………100 Οκαδηθφο αλαζηνραζκφο …………………………………………………...101 5 Γεληθά ζπκπεξάζκαηα………………………………………………………….104 Αηνκηθόο αλαζηνραζκόο………………………………………………………….109 Β’ Κύθινο Αηνκηθφο αλαζηνραζκφο (Μπεξέηε εβαζηή)……………………………..110 Αηνκηθφο αλαζηνραζκφο (ηαπξέινπ Δηξήλε)……………………………..113 Γ’ Κύθινο Αηνκηθφο αλαζηνραζκφο (Μπεξέηε εβαζηή)……………………….…….115 Αηνκηθφο αλαζηνραζκφο (ηαπξέινπ Δηξήλε)………………………….….117 Γ’ Κύθινο Αηνκηθφο αλαζηνραζκφο (Μπεξέηε εβαζηή)……………………………...119 Αηνκηθφο αλαζηνραζκφο (ηαπξέινπ Δηξήλε)……………………………..121 Δ’ Κύθινο Αηνκηθφο αλαζηνραζκφο (Μπεξέηε εβαζηή)…………………………..…122 Αηνκηθφο αλαζηνραζκφο (ηαπξέινπ Δηξήλε)………………………..……123 Αηνκηθή αμηνιόγεζε……………………………………………………………....125 Αηνκηθή αμηνιόγεζε (Μπεξέηε εβαζηή) Δπαγγεικαηηθή εμέιημε - Αιιαγέο ζηηο αληηιήςεηο θαη ηελ επαγγεικαηηθή ηαπηφηεηα……………………………………………………………………….…..126 Γεληθφηεξε απνηίκεζε ηεο έξεπλαο δξάζεο………………………………………..130 Γπζθνιίεο – πξνβιεκαηηζκνί……………………………………………………….131 6 Αηνκηθή αμηνιόγεζε (ηαπξέινπ Δηξήλε) Δπαγγεικαηηθή εμέιημε- Αιιαγέο ζηηο αληηιήςεηο θαη ηελ επαγγεικαηηθή ηαπηφηεηα……………………………………………………………………….…..133 Γεληθφηεξε απνηίκεζε ηεο έξεπλαο δξάζεο………………………………………..135 Γπζθνιίεο – πξνβιεκαηηζκνί……………………………………………………….136 Δπίινγνο……………………………………………………………………………138 Βηβιηνγξαθία………………………………………………………………………140 Παξάξηεκα………………………………………………………………………...144 7 Πεξίιεςε ηελ παξνχζα εξγαζία θαηαγξάθεηαη ε πνξεία ηεο εξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο κε ζέκα «Ζ Δθαξκνγή ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε: αμηνιφγεζε θαη δηεξεχλεζε κέζσ εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο δξάζεο». Αξρηθά, επηρεηξήζακε κηα αλαθνξά ζην ζεσξεηηθφ πιαίζην πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ αμηνπνίεζε θαη ηελ έληαμε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε κε ηε ζπκβνιή ηεο έξεπλαο δξάζεο. πγθεθξηκέλα, πξαγκαηνπνηήζεθαλ πέληε θχθινη έξεπλαο, θαηά ηελ νπνία ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο ζην λεπηαγσγείν κπνξεί λα αμηνπνηεζεί σο γλσζηηθφ εξγαιείν, σο κέζν πιεξνθφξεζεο, δηδαζθαιίαο θαη επηθνηλσλίαο. Οη δξαζηεξηφηεηεο, πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ θαηά ηελ δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο, είραλ δηαζεκαηηθφ ραξαθηήξα θαη επεδίσθαλ ηε ζχλδεζε ηνπ άμνλα ηεο πιεξνθνξηθήο κε ηνπο ππφινηπνπο γλσζηηθνχο άμνλεο. Δηδηθφηεξα, κε ηνλ άμνλα ηεο γιψζζαο, ησλ καζεκαηηθψλ θαη ησλ εηθαζηηθψλ. ε θάζε θχθιν αθνινπζήζακε ην κνληέιν ηνπ Kemmis, ζχκθσλα κε ην νπνίν ε έξεπλα δξάζεο εμειίζζεηαη κε ηελ εμήο κνξθή: ζρεδηαζκφο, δξάζε, παξαηήξεζε, ζηνραζκφο θαη αλαζρεδηαζκφο. Καηά ηε θάζε θάζε αλαζρεδηαζκνχ ιακβάλακε ππφςε ηα δεδνκέλα ηνπ πξνεγνχκελνπ θχθινπ, ζέινληαο λα αμηνπνηήζνπκε ηελ έξεπλα δξάζεο γηα ηελ επαγγεικαηηθή καο εμέιημε. ηε ζπλέρεηα, γίλεηαη ιφγνο γηα ηνπο θηλδχλνπο πνπ εγθπκνλεί ε ρξήζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε ιφγσ ηεο ειιηπνχο ελεκέξσζεο θαη επηκφξθσζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ νξζή έληαμε θαη αμηνπνίεζή ηνπο ζην ρψξν ηνπ λεπηαγσγείνπ. Παξφια απηά παξνπζηάδεηαη θαη ε ζεηηθή πιεπξά ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε. Αξρηθά, αλαθεξφκαζηε ζηνλ μερσξηζηφ ηξφπν επηθνηλσλίαο ησλ παηδηψλ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, θαζψο θαη ζηελ αλάπηπμε ηεο νκαδνζπλεξγαηηθήο κάζεζεο. Αθφκε, επηζεκαίλεηαη ε ζπκβνιή ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε παηδηψλ κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο. 8 Δηζαγσγή Ζ θαζηέξσζε ηεο ρξήζεο ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσλίαο σο εξγαιείνπ εθπαίδεπζεο γηα παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο απνηέιεζε αληηθείκελν δηεξεχλεζεο γηα εκάο ζηα πιαίζηα ηεο πηπρηαθήο καο άζθεζεο. Ζ ζπνπδαηφηεηα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ζηε πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε έγθεηηαη, ζην φηη παξνπζηάδεηαη ζην παηδί ζαλ παηρλίδη. Γελ ηνπ επηβάιιεηαη, ηνλ επηιέγεη ειεχζεξα γηαηί ηνπ αξέζεη, γηαηί παίδεη θαη δνθηκάδεη πξσηφγλσξα πξάγκαηα, παίδεη θαη κεηξά ηηο δπλαηφηεηέο ηνπ, παίδεη θαη θαηαλνεί, παίδεη θαη καζαίλεη (Καξχδε-Ππξνπλάθε). Οη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσλίαο κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ σο πεγέο πιεξνθφξεζεο, σο κέζν ελεκέξσζεο θαη σο κέζν επηθνηλσλίαο (Καξακελάο, 2006). Έηζη ζπκβάιινπλ ζηελ νιφπιεπξε αλάπηπμε θαη κάζεζε ησλ λεπίσλ (Νηθνινπνχινπ, 2009). Καηά ηε δηάξθεηα ηεο έξεπλάο καο ζα ζηεξηρζνχκε φρη ζηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, αιιά ζηε ρξεζηκφηεηά ηνπ θαηά ηε δηαδηθαζία κάζεζεο. πγθεθξηκέλα γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηε πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε βαζηθή πξνυπφζεζε είλαη ε ελεξγφο θαη ιεηηνπξγηθή έληαμή ηνπο ζηε ζρνιηθή ηάμε, ε ελζσκάησζή ηνπο ζηηο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο ζηελ φιε πξαθηηθή ηνπ λεπηαγσγείνπ, ππνζηεξίδνληαο θαη εκπινπηίδνληαο ηηο εκπεηξίεο ησλ παηδηψλ, ιεηηνπξγψληαο ζπκπιεξσκαηηθά, ρσξίο λα αληηθαζηζηνχλ άιιεο θιαζζηθέοζπκβαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ησλ παηδηψλ (Νηθνινπνχινπ, 2009). 9 Άμνλαο δηεξεύλεζεο: Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε Ζ ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, αιιά θαη γεληθφηεξα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, ζην ρψξν ηνπ λεπηαγσγείνπ είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλε. Πψο ζα κπνξνχζαλ φκσο λα αμηνπνηεζνχλ ζηα δηάθνξα καζεζηαθά αληηθείκελα (Γιψζζα, Μαζεκαηηθά, Μειέηε Πεξηβάιινληνο, Γεκηνπξγία θαη Έθθξαζε); Δθφζνλ δνχκε ζε κηα θνηλσλία πνπ είλαη αλαγθαία θαη απαξαίηεηε ε έζησ θαη ζηνηρεηψδεο γλψζε ηεο ρξήζεο ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, δε ζα έπξεπε, απφ ην λεπηαγσγείν θηφιαο ηα παηδηά λα πξνεηνηκάδνληαη θαη λα έξρνληαη ζε κηα πξψηε επαθή κε απηφ πνπ νλνκάδνπκε γεληθφηεξα λέεο ηερλνινγίεο; Σα παηδηά θαζεκεξηλά έξρνληαη ζε επαθή κε ηελ εηθφλα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ζηηο δηάθνξεο εξγαζίεο, ππεξεζίεο, θαζψο θαη ζην ζπίηη, απνθηψληαο έηζη βηψκαηα, εκπεηξίεο θαη γλψζεηο πνπ ην λεπηαγσγείν νθείιεη λα αμηνπνηεί, λα ππνζηεξίδεη θαη λα δηεπξχλεη. χκθσλα κε ηνλ Οδεγφ Νεπηαγσγνχ ε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή απφ ηα παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο ζπκβάιιεη: ζηε θνηλσληθνπνίεζε ηνπο, θαζψο ζχκθσλα κε έξεπλεο ηα παηδηά πξνηηκνχλ λα εξγάδνληαη ζηνλ ππνινγηζηή ζε νκάδεο ησλ 2-3 αηφκσλ παξά αηνκηθά ζηελ ελίζρπζε ηεο επειημίαο ηεο ζθέςεο θαη ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο ζηελ αλάπηπμε ηθαλφηεηαο επίιπζεο πξνβιεκάησλ ζηελ αλάπηπμε πξνθνξηθήο επηθνηλσλίαο πςειφηεξνπ επηπέδνπ, απ' φηη φηαλ εκπιέθνληαη ζε παξαδνζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο ζηελ αλάπηπμε ηεο απηνλνκίαο ησλ παηδηψλ ζηελ εμέιημε γλψζεσλ, ηθαλνηήησλ θαη δεμηνηήησλ πνπ ζπλδένληαη κε άιιεο γλσζηηθέο πεξηνρέο ζηελ αλάπηπμε ηεο ιεπηήο θηλεηηθφηεηαο ηνπο ζηελ ελίζρπζε ηεο παξαηεξεηηθφηεηάο ηνπο ζηελ θαηαλφεζε αηηίνπ-απνηειέζκαηνο. χκθσλα κε αξθεηέο έξεπλεο, ε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ δηεπξχλεη ηηο επθαηξίεο γηα κάζεζε θαη ππνζηεξίδεη ηε ζπλνιηθή γλσζηηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε ησλ παηδηψλ, αξθεί λα αμηνπνηείηαη θαηάιιεια απφ ηνλ/ηελ εθπαηδεπηηθφ. 10 ύλδεζε κε ην Γηαζεκαηηθό Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδώλ θαη ηνλ Οδεγό Νεπηαγσγνύ Σν Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ πξνβιέπεη κηα δηαζεκαηηθή πξνζέγγηζε ηεο πιεξνθνξηθήο, φπνπ κέζα απφ απηή κπνξνχλ λα «δηδαρζνχλ» θαη ηα άιια γλσζηηθά αληηθείκελα, φπσο ε Γιψζζα, ηα Μαζεκαηηθά, ε Μειέηε Πεξηβάιινληνο, ε Γεκηνπξγία θαη Έθθξαζε. ην πξψην κέξνο ηνπ Γηαζεκαηηθνχ Δληαίνπ Πιαηζίνπ Πξνγξακκάησλ πνπδψλ αλαθέξεηαη, πσο ην πξφγξακκα γηα ηε πιεξνθνξηθή εηζάγεη ηε γλσξηκία ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή σο επνπηηθνχ κέζνπ δηδαζθαιίαο θαη σο εξγαιείνπ δηεξεχλεζεο θαη επηθνηλσλίαο κε ηε ζηελή βνήζεηα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Αλαθέξεηαη, επνκέλσο, πεξηζζφηεξν ζηε ρξεζηκφηεηα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη ζηε ζχλδεζή ηνπ κε ηα άιια γλσζηηθά αληηθείκελα. ην δεχηεξν κέξνο φκσο, νη ζηφρνη πνπ ζέηεη, φπσο «λα αλαγλσξίδνπλ ηηο θπξηφηεξεο κνλάδεο ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή» ή «λα εληνπίδνπλ γξάκκαηα θαη αξηζκνχο ζην πιεθηξνιφγην» θαλεξψλεη, πσο, ίζσο ηειηθά, ην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ παξνπζηάδεη ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο ρξεζηηθφ αληηθείκελν παξαγθσλίδνληαο ηε ζχλδεζή ηνπ κε ηηο άιιεο καζεζηαθέο πεξηνρέο ζηηο δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο. Ο Οδεγφο Νεπηαγσγνχ πεξηέρεη έλα θεθάιαην ζρεηηθφ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, δίλνληαο έκθαζε ζηηο δπλαηφηεηεο αμηνπνίεζεο ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή σο εξγαιείνπ δηδαζθαιίαο ζην λεπηαγσγείν. Έλα εξγαιείν φκσο, πνπ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επεθηείλεη ηηο εθπαηδεπηηθέο επθαηξίεο ησλ κηθξψλ παηδηψλ, πξνζδίδνληαο λέα δηάζηαζε ζηηο αλαπηπζζφκελεο δξαζηεξηφηεηεο θαη εληζρχνληαο ηε δπλακηθή ηνπ δηεξεπλεηηθνχ- δεκηνπξγηθνχ ηνπο παηρληδηνχ (Νηθνινπνχινπ, 2009). Ο Οδεγφο Νεπηαγσγνχ πξνηείλεη ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηεο, ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο κπνξεί ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο λα ρξεζηκνπνηεζεί κέζα ζηε ηάμε ηνπ λεπηαγσγείνπ ππνζηεξίδνληαο, πσο κέζα απφ απηέο ζα επέιζνπλ ζηαδηαθά θαη νη γλψζεηο γχξσ απφ ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Σέινο, ηφζν ζην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ φζν θαη ζηνλ Οδεγφ Νεπηαγσγνχ ε έθηαζε πνπ δίλεηαη ζηελ ελφηεηα ζρεηηθά κε ηε πιεξνθνξηθή είλαη πνιχ κηθξφηεξε απφ απηή ησλ άιισλ γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ, θάηη ην νπνίν κπνξεί λα ζπκβαίλεη ιφγσ ηεο ζρεηηθά πξφζθαηεο εηζαγσγήο ηνπο ζηε 11 ηάμε ησλ ειιεληθψλ λεπηαγσγείσλ ή ιφγσ ηεο αξλεηηθήο αληίιεςεο νξηζκέλσλ, πνπ ππνζηεξίδνπλ ηε κε χπαξμή ηνπο ζηε ζρνιηθή ηάμε. Κξηηήξηα επηινγήο ηεο έξεπλαο δξάζεο σο κεζόδνπ δηελέξγεηαο ηεο έξεπλάο καο Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν επηιέμακε λα δηελεξγήζνπκε ηε ζπγθεθξηκέλε έξεπλα, είλαη ε έξεπλα δξάζεο θαη απηφ, γηαηί απνηειεί κηα κνξθή αλαζηνραζηηθήο έξεπλαο, πνπ πινπνηείηαη απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζε εθπαηδεπηηθφ ή γεληθφηεξα θνηλσληθφ πιαίζην. Έρεη σο ζηφρν ηε βειηίσζε ησλ θνηλσληθψλ ή πξαθηηθψλ ησλ ζπκκεηερφλησλ, αιιά θαη ηελ νπζηαζηηθή θαηαλφεζε ησλ πξαθηηθψλ απηψλ θαη ηνπ πιαηζίνπ κέζα ζην νπνίν πξαγκαηνπνηνχληαη. Σα ραξαθηεξηζηηθά ηεο έξεπλαο δξάζεο καο νδήγεζαλ ζην λα ηελ επηιέμνπκε σο κέζνδν πξαγκαηνπνίεζεο ηεο έξεπλάο καο. Ζ έξεπλα δξάζεο απνηειεί κηα ζπκκεηνρηθή θαη ζπλεξγαηηθή δηαδηθαζία. Δπίζεο, είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ δηαπιέθεη ηελ έξεπλα κε ηε δξάζε, ηε ζεσξία κε ηε πξάμε, έρεη ζπεηξνεηδή θαη πνηνηηθή εξεπλεηηθή δηάζηαζε. Σέινο, δηαζέηεη ζηνραζηηθνθξηηηθφ ραξαθηήξα, ελψ ηαπηφρξνλα ζρεηίδεηαη κε ηελ επαγγεικαηηθή καο αλάπηπμε (Καηζαξνχ & Σζάθνο, 2003). χκθσλα κε ηνπο Carr θαη Kemmis ε έξεπλα δξάζεο κπνξεί λα πάξεη ηξεηο κνξθέο. εκαληηθνί εθπξφζσπνη ηεο Κξηηηθήο ρνιήο ζε ζρέζε κε ηελ εθπαηδεπηηθή έξεπλα, νη Carr θαη Kemmis ζηεξίρζεθαλ ζηε ζεσξία ηνπ J. Habermas ζχκθσλα κε ηελ νπνία ηα ηξία βαζηθά γλσζηηθά αλζξψπηλα ελδηαθέξνληα είλαη ην ηερληθφ, ην πξαθηηθφ θαη ην ρεηξαθεηηθφ. Έηζη πξνθχπηεη ε ηερληθή, ε πξαθηηθή θαη ε ρεηξαθεηηθή έξεπλα δξάζεο. (Καηζαξνχ & Σζάθνο, 2003) Ζ κνξθή πνπ δηαζέηεη ε έξεπλα δξάζεο καο είλαη ε πξαθηηθή. Έρεη, δειαδή σο ζθνπφ ηε δεκηνπξγία κηαο εθπαηδεπηηθήο ζεσξίαο, ε νπνία ζα πξνέξρεηαη απφ ηελ εθπαηδεπηηθή εξγαζία θαη ζπγρξφλσο ζα ηελ ηξνθνδνηεί. Μία ηέηνηα έξεπλα έρεη σο ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο πξάμεο πξνθεηκέλνπ λα ηελ θαηαλνήζνπλ νη εθπαηδεπηηθνί. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ επίηεπμε ηεο βειηίσζήο ηεο είλαη ν ζεσξεηηθφο ζηνραζκφο, ν νπνίνο νδεγεί κε ηνλ ηξφπν απηφ ζηε ζεσξία ηεο πξάμεο. Έηζη ε δηδαζθαιία δεκηνπξγεί έλα είδνο πξαθηηθήο επηζηήκεο, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο νδεγεί θαη ζηε δηακφξθσζε εθπαηδεπηηθήο ζεσξίαο. Άξα, ινηπφλ, ε ζρέζε ζεσξίαο θαη πξάμεο είλαη κία ζρέζε ακθίδξνκε, εθφζνλ νη εθπαηδεπηηθνί ζπλεξγάδνληαη κε 12 ηνλ εξεπλεηή, ν νπνίνο ελεξγεί θαη σο δηεπθνιπληήο θαη ν νπνίνο ζηε ζπλέρεηα πξνσζεί ηνλ αλαζηνραζκφ κέζσ ηνπ δηαιφγνπ. Ζ πξνζέγγηζε απηή ζηεξίδεηαη επηζηεκνινγηθά ζην εξκελεπηηθφ παξάδεηγκα θαη δελ επηηξέπεη θαλνληζηηθνχ ηχπνπ γεληθεχζεηο. Γίλεηαη θπξίσο έκθαζε ζηνλ ίδην ηνλ εθπαηδεπηηθφ, ζην ξφιν πνπ θαηέρεη ν ίδηνο ζε κία ζπγθεθξηκέλε θαηάζηαζε θαη απφ ηνλ νπνίν εμαξηάηαη θαη ε βειηίσζε ηεο πξαθηηθήο. Ζ πξαθηηθή απηή είλαη απνηέιεζκα ελφο πνιχπιεπξνπ θαη δηππνθεηκεληθνχ θξηηηθνχ ειέγρνπ ηφζν ηεο δεδνκέλεο εθπαηδεπηηθήο θαηάζηαζεο, φζν θαη ηεο παξέκβαζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζε απηή. Καηά ζπλέπεηα, ζε κηα ηέηνηα πνηνηηθή εξεπλεηηθή πξνζέγγηζε ηα εξεπλεηηθά απνηειέζκαηα ιακβάλνληαη σο ππνζέζεηο δξάζεο θαη φρη σο γεληθεπκέλνπ ραξαθηήξα ζπκπεξάζκαηα. 13 Θεσξεηηθό κέξνο 14 1. Θεσξίεο κάζεζεο ζηε δηδαζθαιία ησλ λέσλ ηερλνινγηώλ Ζ εηζαγσγή νπνηνπδήπνηε κέζνπ ζηελ εθπαίδεπζε, πνπ δηεπθνιχλεη ηε κάζεζε, απαηηεί θαηαλφεζε θαη εθηίκεζε ησλ αξρψλ, πνπ δηέπνπλ ηνλ ηξφπν κάζεζεο ησλ αλζξψπσλ. πσο, γηα παξάδεηγκα ε κεραληθή είλαη ε εθαξκνγή ησλ βαζηθψλ αξρψλ ηεο θπζηθήο, έηζη θαη ε δηδαζθαιία είλαη ε εθαξκνγή ησλ βαζηθψλ αξρψλ ηεο κάζεζεο. Καηά ζπλέπεηα, ν ζρεδηαζκφο νπνηνπδήπνηε θαηλνηνκηθνχ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ πξέπεη λα γίλεηαη κε βάζε ηηο αξρέο ηεο κάζεζεο. Δίλαη θαλεξφ, πσο γηα λα δηδάμεη θάπνηνο ζσζηά θαη απνηειεζκαηηθά νπνηνδήπνηε κάζεκα πξέπεη λα εθαξκφδεη κηα ή πεξηζζφηεξεο ζεσξίεο κάζεζεο (αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε), ζε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε, είηε ζα απηνζρεδηάδεη, είηε ζα αλαπαξάγεη ην ζρνιηθφ εγρεηξίδην, πνπ θαλέλα απφ ηα δχν δελ είλαη απνδεθηφ. Οη ζεσξίεο ηεο κάζεζεο, ζηηο νπνίεο ζηεξίδεηαη ε έληαμε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, νπνηαζδήπνηε βαζκίδαο, είλαη ηξεηο. Ο πκπεξηθνξηζκφο ή Μπηρεβηνξηζκφο απνηειεί ηελ πξψηε ζεσξία κάζεζεο. Θεκειηψδεο αμίσκα απηήο ηεο ζεσξίαο είλαη, φηη ε κάζεζε θαη ε απφθηεζε ηεο γλψζεο είλαη απνηέιεζκα ζπλεμαξηήζεσλ αλάκεζα ζηα εξεζίζκαηα πνπ δέρεηαη ην άηνκν απφ ην πεξηβάιινλ ηνπ θαη ηηο αληηδξάζεηο ηνπ ζηα εξεζίζκαηα απηά. Γειαδή ε ζπκπεξηθνξά ηνπ αηφκνπ ειέγρεηαη θαη δηακνξθψλεηαη απφ πεξηβαιινληηθνχο παξάγνληεο. Ο ζπκπεξηθνξηζκφο έρεη ηηο ξίδεο ηνπ ζηηο εξγαζίεο ησλ Edward Thorndike θαη Ivan Pavlov. Οη δπν απηνί εξεπλεηέο εθηφο απφ ζεκειησηέο είλαη θαη νη εθπξφζσπνη ησλ δχν θπξηφηεξσλ κνξθψλ ή ηάζεσλ ηνπ ζπκπεξηθνξηζκνχ, ηεο θιαζζηθήο ππνθαηάζηαζεο- δηαζχλδεζεο (γλσζηήο σο S-R[εξέζηζκα-αληίδξαζε] ζεσξία), πνπ παξνπζίαζε ν Ivan Pavlov θαη πξνψζεζε ν John Watson θαη ηεο ζπληειεζηηθήο ππνθαηάζηαζεο πνπ παξνπζίαζε ν Edward Thorndike θαη πξνψζεζε ν B.F. Skinner (Atkinson, θ.α., 2003). Ζ ζεσξία ηνπ Pavlov γηα ηε κάζεζε βαζίζηεθε ζε πεηξάκαηα, πνπ πξαγκαηνπνίεζε κε έλαλ ζθχιν. Παξαηεξψληαο ηα ζηνηρεία ησλ εξεπλψλ ηνπ ν Pavlov (εμαξηεκέλε κάζεζε) νδεγήζεθε ζην ζπκπέξαζκα, φηη κάζεζε έρνπκε φηαλ θαηαθέξνπκε λα ζπλεμαξηήζνπκε θάπνην νπδέηεξν εξέζηζκα κε θάπνηα αληίδξαζε. Απηή ε αληίδξαζε κπνξεί λα πξνθαιείηαη απφ θάπνην θπζηθφ εξέζηζκα αξρηθά. Αληίζεηα ην νπδέηεξν εξέζηζκα δελ επηθέξεη απηή ηελ αληίδξαζε. Μεηά ηε 15 ζπλεμάξηεζε, δειαδή ηελ ηνπνρξνληθή ζπλάθεηα νπδεηέξνπ θαη θπζηθνχ εξεζίζκαηνο θαζψο θαη ηεο αληίδξαζεο, επηηπγράλεηαη ε εκθάληζε ηεο θπζηθήο αληίδξαζεο κε ηε δηέγεξζε, πνπ πξνθαινχζε ην νπδέηεξν αξρηθά εξέζηζκα (Atkinson, θ.α., 2003). χκθσλα κε ηνλ B.F. Skinner (ζπληειεζηηθή κάζεζε) ην βαζηθφ εξέζηζκα ,ην νπνίν εληζρχεη ηε κάζεζε, δε δεκηνπξγείηαη εθ ηνπ κεδελφο, αιιά αθνινπζεί ηε ζπγθεθξηκέλε επηζπκεηή αληίδξαζε, γη’ απηφ θαη ε κέζνδφο ηνπ νλνκάδεηαη ελεξγφο ζπληειεζηηθή κάζεζε. χκθσλα κε απηφ, ε ζπκπεξηθνξά πνπ αθνινπζείηαη ακέζσο απφ ζεηηθή ελίζρπζε (ακνηβή) επαλαιακβάλεηαη θαη καζαίλεηαη, ελψ αληίζεηα ε ζπκπεξηθνξά πνπ αθνινπζείηαη απφ αξλεηηθή ελίζρπζε (πνηλή) εμαθαλίδεηαη (Atkinson, θ.α., 2003). Ο ζπκπεξηθνξηζκφο θπξηάξρεζε ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ εηθνζηνχ αηψλα ζε φια ηα εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα ησλ πξνεγκέλσλ ρσξψλ. πλέβαιε ζηελ νξγάλσζε ηεο δηδαζθαιίαο θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα παξέρνληαη νη πιεξνθνξίεο ζηαδηαθά θαη ηεξαξρηθά δνκεκέλεο. Δπεξέαζε ηε δηδαθηηθή πξάμε κε ηε δηακφξθσζε αξρψλ γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ θαη ηε δηαηχπσζε ησλ παηδαγσγηθψλ θαη δηδαθηηθψλ ζηφρσλ, νη νπνίνη πξέπεη λα είλαη πνιχ ζπγθεθξηκέλνη θαη ζαθείο. ηε ζεσξία απηή ζηεξίρηεθε θαη ε πξνγξακκαηηζκέλε κε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή δηδαζθαιία. Οη δε εξγαζίεο ζρεηηθά κε ηε δηδαζθαιία απηή ππξνδφηεζαλ πνιπάξηζκεο έξεπλεο γηα ηε κάζεζε θαη έπαημαλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε (Πξέδαο, 2003). Ζ ζεσξία ηνπ ζπκπεξηθνξηζκνχ δέρηεθε δξηκχηαηε θξηηηθή απφ ηνπο ππνζηεξηθηέο κηαο λέαο ζεσξίαο κάζεζεο, ηεο γλσζηηθήο ζεσξίαο. Ζ ζεσξία απηή δίλεη έκθαζε ζε κε παξαηεξήζηκεο έλλνηεο, φπσο είλαη ν λνπο, ε κλήκε, ε δηάζεζε, ην θίλεηξν, ε ζθέςε, ν ινγηζκφο θαη άιιεο εζσηεξηθέο δηεξγαζίεο. ηεξίδεηαη ζηηο θηινζνθηθέο αξρέο ηνπ «νξζνινγηζκνχ» κε θπξηφηεξν εθπξφζσπν ηνλ Kant, ν νπνίνο ππνζηήξημε, φηη ε γλψζε δελ απνθηάηαη κε ηελ εκπεηξία κέζσ ησλ αηζζήζεσλ, αιιά κέζσ ππεξβαηηθψλ αξρψλ πνπ πξνυπάξρνπλ ηεο αλζξψπηλεο λφεζεο. Οη γλσζηηθνί ςπρνιφγνη κειέηεζαλ ηελ επίδξαζε πνπ αζθνχλ νη πξνεγνχκελεο γλψζεηο θαη εκπεηξίεο ηνπ αηφκνπ ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν αληηιακβάλεηαη θαη αληηδξά ζηα εξεζίζκαηα ηνπ πεξηβάιινληνο. πσο ζπκβαίλεη κε φιεο ηηο λέεο ζεσξίεο, ππξνδνηνχλ ην ελδηαθέξνλ πνιιψλ εξεπλεηψλ. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ πξνζέγγηζή ηνπο απφ πνιιέο πιεπξέο θαη ηελ εκθάληζε δηαθνξεηηθψλ ζρνιψλ, αιιά ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο αθφκε θαη λέσλ ζεσξηψλ (Πξέδαο, 2003). 16 Θεκειησηήο ηεο ζεσξίαο ηνπ γλσζηηθηζκνχ είλαη ν Piaget, ν νπνίνο αζρνιήζεθε κε ηελ ςπρνπλεπκαηηθή αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ θαη ηνπ εθήβνπ. Σελ πεξηέγξαςε σο κηα εμειηθηηθή δηαδηθαζία, ε νπνία αθνινπζεί δηαθνξεηηθά ζηάδηα. Κάζε ζηάδην ραξαθηεξίδεηαη απφ νξηζκέλεο δπλαηφηεηεο δηαλνεηηθήο ιεηηνπξγίαο, νη νπνίεο εμαξηψληαη απφ ηελ ειηθία ηνπ παηδηνχ θαη ηηο εκπεηξίεο πνπ απνθηά κέζα ζην πεξηβάιινλ ηνπ. Σα ζηνηρεία απηά θαζνξίδνπλ θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν καζαίλεη ην αλαπηπζζφκελν άηνκν. Καηά ηνλ Piaget νη γλψζεηο δελ είλαη απιέο ζπλεηξκηθέο απαληήζεηο ζε εξεζίζκαηα, αιιά πεγάδνπλ απφ ηε δξάζε ηνπ αηφκνπ πάλσ ζηα αληηθείκελα. Ο Piaget ρξεζηκνπνηεί ηνλ φξν «αθνκνίσζε» γηα λα πεξηγξάςεη ηε δηαδηθαζία ηεο ελζσκάησζεο ηεο λέαο γλψζεο ή πιεξνθνξίαο κε ηελ πξνζαξκνγή θαη ην ηαίξηαζκά ηνπο ζηηο ήδε ππάξρνπζεο, ελψ «ζπκκφξθσζε» νλνκάδεη ηελ ηξνπνπνίεζε ησλ ήδε ππαξρνπζψλ γλψζεσλ γηα λα γίλνπλ δεθηέο νη λέεο (Siegler, 2006). Μηα άιιε ζρνιή ηεο γλσζηηθήο ζεσξίαο ηεο κάζεζεο κε θχξην εθθξαζηή ηεο ην Vygotsky ππνζηήξημε, φηη ε λνεηηθή αλάπηπμε είλαη απνηέιεζκα ηεο θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο θαη ηνπ πνιηηηζκηθνχ πιαηζίνπ κέζα ζην νπνίν απηή ζπληειείηαη (Πξέδαο, 2003). Ο Bruner , γλσζηηθφο ςπρνιφγνο επίζεο, δίλεη έκθαζε ζηε δηεπθφιπλζε ηεο κάζεζεο κέζα απφ ηελ θαηαλφεζε ησλ δνκψλ θαη ησλ επηζηεκνληθψλ αξρψλ ελφο γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ θαη ηνπ ηξφπνπ ζθέςεο ηνπ εθπαηδεπφκελνπ. Τπνζηήξημε, φηη έλα κάζεκα κπνξεί λα δηδαρζεί απνηειεζκαηηθά ζε νπνηνδήπνηε εθπαηδεπφκελν, αξθεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ε γιψζζα πνπ θαηαιαβαίλεη αλάινγα κε ην επίπεδν ηεο λνεηηθήο ηνπ αλάπηπμεο. Σν «επξηζηηθφ-αλαθαιππηηθφ» κνληέιν ηνπ Bruner, ηαπηίδεηαη κε ηε δηαρείξηζε θαη νξγάλσζε ησλ γλψζεσλ θαη πιεξνθνξηψλ, πνπ ήδε ππάξρνπλ πξνθεηκέλνπ λα απνθηήζεη θαλείο λέεο (Υαηδεγεσξγίνπ, 2004). Ζ καζεζηαθή δηαδηθαζία είλαη γηα ηνπο επηζηήκνλεο ηεο γλσζηηθήο ςπρνινγίαο απνηέιεζκα νξγάλσζεο θαη πξνζαξκνγήο ησλ πιεξνθνξηψλ ζε ήδε πξνυπάξρνπζεο γλσζηηθέο δνκέο. Γλσζηηθέο δνκέο είλαη ην ζχλνιν ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ επεμεξγαζίαο απηψλ, πνπ θαηέρεη ην άηνκν. Ζ ηξνπνπνίεζε ησλ γλσζηηθψλ δνκψλ πνπ ππάξρνπλ θαη ε απφθηεζε λέσλ είλαη ην απνηέιεζκα ηεο γλσζηηθήο κάζεζεο (Siegler, 2006). Οη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο «νηθνδνκήζεθαλ» ηερληθά πάλσ ζηε ιεηηνπξγία ηεο αλζξψπηλεο λφεζεο, φπσο απηή κειεηήζεθε θαη παξνπζηάζηεθε απφ ηνπο επηζηήκνλεο ηεο γλσζηηθήο ςπρνινγίαο. Σα δε ινγηζκηθά «κάζεζεο κέζσ 17 θαηαλφεζεο» ραξαθηεξίδνληαη απφ κηα απζηεξά δνκεκέλε εμειηθηηθή αιιεινπρία. Τπάξρεη βαζηθή ζηνρνζεζία, πνπ γηα λα ηελ θαηαθηήζεη ν δηδαζθφκελνο ζα πξέπεη λα αθνινπζήζεη ηελ θιίκαθα ηεο θαηάθηεζεο ηεο γλψζεο. ην γλσζηηθφ εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ, ζε αληηδηαζηνιή κε ην ζπκπεξηθνξηζηηθφ, ν καζεηήο έρεη θεληξηθφ ξφιν ζε φια ηα ζηάδηα εμέιημεο ηνπ καζήκαηνο. Ο εθπαηδεπηηθφο θαζνδεγεί, ζπκβνπιεχεη θαη ιχλεη απνξίεο ηνπ καζεηή. Ζ αλαηξνθνδφηεζε ηεο γλψζεο πνπ παξέρνπλ ηα ινγηζκηθά απηά, ελζαξξχλνπλ ηνπο καζεηέο λα ζπκκεηέρνπλ ζηε δηαδηθαζία απφθηεζεο ηεο λέαο γλψζεο θαη αλαπηχζζνπλ ηελ απηνπεπνίζεζή ηνπο. Ο καζεηήο κπνξεί λα θάλεη εχθνια ζπγθξίζεηο θαη λα μερσξίδεη έλλνηεο ζην κπαιφ ηνπ. Έρεη αθφκε ηε δπλαηφηεηα λα αμηνινγείηαη απφ ην δηδάζθνληα αιιά θαη λα απηναμηνινγείηαη (Πξέδαο, 2003). πσο ε γλσζηηθή ζεσξία ηεο κάζεζεο άξρηζε λα αληηθαζηζηά ηελ επηθξαηνχζα ζεσξία ηνπ ζπκπεξηθνξηζκνχ ζηε δεθαεηία ηνπ 1970, έηζη θαη ε θνλζηξνπθηηβηζηηθή ζεσξία ηεο κάζεζεο ακθηζβεηεί ζήκεξα ηελ ηξέρνπζα θπξίαξρε γλσζηηθή πξνζέγγηζε. Ο θνλζηξνπθηηβηζκφο είλαη επίζεο, κηα θηινζνθηθή άπνςε, ε νπνία πξεζβεχεη, φηη ε κφλε πξαγκαηηθφηεηα, πνπ έρεη ζεκαζία, είλαη ε πξνζσπηθή καο εξκελεία φζσλ αληηιακβαλφκαζηε. Ζ ζεσξία ηεο θνλζηξνπθηηβηζηηθήο κάζεζεο ηζρπξίδεηαη, φηη ε γλψζε δελ πξνζιακβάλεηαη απφ ηνλ έμσ θφζκν, αιιά δνκείηαη ζην θεθάιη καο. Τπάξρνπλ δηαθνξεηηθέο θνλζηξνπθηηβηζηηθέο ζρνιέο. χκθσλα κε ηνλ θνηλσληθφ θνλζηξνπθηηβηζκφ γηα παξάδεηγκα, ε κάζεζε είλαη κηα θνηλσληθή δηαδηθαζία. ηη καζαίλνπκε είλαη κηα ζπλάξηεζε θνηλσληθψλ πξνηχπσλ θαη εξκελεηψλ. Ζ δε γλψζε δε δνκείηαη απιψο απφ ην άηνκν, αιιά απφ θνηλσληθέο νκάδεο. Ο δηαιιαθηηθφο θνλζηξνπθηηβηζκφο ππνζηεξίδεη, φηη ππάξρεη φλησο έλαο πξαγκαηηθφο θφζκνο, αιιά θαη ε θαηαλφεζή ηνπ είλαη πνιχ αηνκηθή θαη κεηαβαιιφκελε. Ο ξηδνζπαζηηθφηεξνο θνλζηξνπθηηβηζκφο ζεσξεί, φηη πνηέ δελ κπνξνχκε πξαγκαηηθά λα γλσξίζνπκε ηελ αθξηβή θχζε ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ, αιιά λα δίλνπκε κφλν ηηο εξκελείεο καο γηα φζα δηαδξακαηίδνληαη (Υαηδεγεσξγίνπ, 2004). Σν ζεκαληηθφ ζεκείν γηα ην ζρεδηαζκφ ηεο δηδαζθαιίαο είλαη, φηη ζχκθσλα κε ηελ θνλζηξνπθηηβηζηηθή νπηηθή γσλία, ε κάζεζε είλαη κηα δηαδηθαζία ησλ αηφκσλ πνπ δνκνχλ ελεξγά ηε γλψζε. Οη παξαδνζηαθέο εθπαηδεπηηθέο κέζνδνη, φπσο ε απνκλεκφλεπζε, ε επίδεημε θαη ε κίκεζε, ζεσξνχληαη αζχκβαηεο κε ηελ άπνςε, φηη ε κάζεζε είλαη κηα δηαδηθαζία δφκεζεο (Υαηδεγεσξγίνπ, 2004). 18 Ζ έξεπλα ηνπ Semour Papert κε Logo ήηαλ έλα απφ ηα πξψηα παξαδείγκαηα εθαξκνγήο κηαο θνλζηξνπθηηβηζηηθήο άπνςεο ηεο εθπαηδεπηηθήο ρξήζεο ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ. Σα ηειεπηαία ρξφληα ν Papert θαη νη ζπλεξγάηεο ηνπ έρνπλ δηεπξχλεη απηή ηελ πξνζέγγηζε ζηε γεληθφηεξε ηδέα, φηη νη άλζξσπνη καζαίλνπλ ηα πεξηζζφηεξα πξάγκαηα θαιχηεξα κέζσ ηεο δφκεζεο πξνγξακκάησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, παηρληδηψλ κε ππνινγηζηέο ή ζπλζέζεσλ πνιπκέζσλ παξά κέζσ ησλ παξαδνζηαθψλ κεζφδσλ ηεο άκεζεο δηδαζθαιίαο ηεο χιεο (Παλέηνο, 2001). Δλ θαηαθιείδη, ν ηξφπνο πνπ έρνπκε επηιέμεη λα εξγαζηνχκε ζηεξίδεηαη ζηε γλσζηηθή ζεσξία κάζεζεο. ε ζρέζε κε ην γλσζηηθηζκφ, νη απφςεηο καο ζπκπίπηνπλ κε απηή ηνπ Bruner, πσο ε κάζεζε επηηπγράλεηαη κε ηελ νξγάλσζε θαη ηε πξνζαξκνγή ησλ πιεξνθνξηψλ ζε ήδε πξνυπάξρνπζεο γλσζηηθέο δνκέο. Ο καζεηήο σο κέινο ηεο ζρνιηθήο νκάδαο βξίζθεηαη ζε κία δηαξθή αιιειεπίδξαζε κε ηα ππφινηπα κέιε ηεο θάηη ην νπνίν ζπληειεί ζηελ νηθνδφκεζε κίαο ζθαηξηθήο γλψζεο ησλ πξαγκάησλ. 2. Μνληέια έληαμεο ησλ Σερλνινγηώλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληώλ Μέζα ζηελ θαζεκεξηλή εθπαηδεπηηθή πξαθηηθή επηθξαηνχλ ηξεηο θάζεηο ρξήζεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ζ δηδαζθαιία ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ γεληθφηεξα θαη ηεο Πιεξνθνξηθήο εηδηθφηεξα, σο απηφλνκν γλσζηηθφ αληηθείκελν απνηειεί ην ηερλνθεληξηθφ κνληέιν. Ζ ηερλνθεληξηθή απηή πξνζέγγηζε ππήξμε ε πξψηε ρξνλνινγηθά πξνζέγγηζε εηζαγσγήο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Σν ζπγθεθξηκέλν κνληέιν ραξαθηεξίδεηαη απφ ηερλνθξαηηθφ ληεηεξκηληζκφ θαη απνζθνπεί ζηελ απφθηεζε γλψζεσλ ζε ζρέζε κε ηε ιεηηνπξγία ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ θαη ηελ εηζαγσγή ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηνπο. ηε ζπλέρεηα, ε δηδαζθαιία ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ γεληθφηεξα θαη ηεο Πιεξνθνξηθήο εηδηθφηεξα, σο κέζν γηα ηε δηδαζθαιία άιισλ καζεκάησλ απνηειεί ην πξαγκαηνινγηθφ κνληέιν. Ζ πξαγκαηνινγηθή πξνζέγγηζε ζρεηίδεηαη κε ην ηερλνινγηθφ αιθαβεηηζκφ, γηαηί νη 19 ηερλνινγίεο δελ απνηεινχλ κφλν γλσζηηθφ αληηθείκελν, ην νπνίν είλαη απαξαίηεην γηα ηνλ ηερλνινγηθφ αιθαβεηηζκφ ησλ καζεηψλ, αιιά θαη ζεκαληηθφ επνπηηθφ πνιπκέζν θαη γλσζηηθφ εξγαιείν δηδαζθαιίαο γηα φια ηα καζήκαηα. Αθφκε, απνηεινχλ θαη κηα αζηείξεπηε πεγή πιεξνθφξεζεο θαη επηθνηλσλίαο κε ηνλ θφζκν ηεο γλψζεο. Ζ νξζή παηδαγσγηθή ηνπο ρξήζε απνηειεί απφ κφλε ηεο κηα ελ δπλάκεη θαηλνηφκν παηδαγσγηθή κεζνδνινγία, πνπ κεηαζρεκαηίδεη ηηο παξαδνζηαθέο δνκέο επηθνηλσλίαο θαη επλνεί ηελ εθαξκνγή πνιιψλ άιισλ παηδαγσγηθψλ αξρψλ, πνπ ήηαλ δχζθνιν κέρξη ηψξα λα εθαξκνζηνχλ ζην πιαίζην ηεο παξαδνζηαθήο ηάμεο. Σέινο, ε δηδαζθαιία ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ γεληθφηεξα θαη ηεο Πιεξνθνξηθήο εηδηθφηεξα, σο κέζν επηθνηλσλίαο απνηειεί ην νινθιεξσκέλν κνληέιν. χκθσλα δειαδή κε ην νινθιεξσκέλν κνληέιν ηα ζέκαηα, πνπ αθνξνχλ ζηηο λέεο ηερλνινγίεο δηδάζθνληαη κέζα απφ φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα ηνπ ζρνιείνπ θαη δελ ζπληζηνχλ ηδηαίηεξν γλσζηηθφ αληηθείκελν. Οη ππνζηεξηθηέο ηνπ κνληέινπ απηνχ πηζηεχνπλ, πσο ν δηαρσξηζκφο ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο ρξήζεο ηεο πιεξνθνξηθήο ζε φιν ην θάζκα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ θαη φρη ε έληαμή ηνπ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν αληηθείκελν, κπνξεί λα βνεζήζεη ηελ νπζηαζηηθή θαη απφ θνηλνχ δεκηνπξγηθή ζπκκεηνρή εθπαηδεπηηθψλ θαη καζεηψλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Σν γεγνλφο, ινηπφλ, φηη θαζίζηαηαη αλαγθαίνο ν αιθαβεηηζκφο φζνλ αθνξά ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ γεληθφηεξα θαη ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ εηδηθφηεξα, νδεγεί ζην πξαγκαηνινγηθφ πξφηππν έληαμεο, ην νπνίν θαίλεηαη λα ζπλδπάδεη ηα παηδαγσγηθά πιενλεθηήκαηα ηεο νινθιεξσηηθήο πξνζέγγηζεο κε ηνπο φξνπο ηνπ εθηθηνχ. Υαξαθηεξίδεηαη απφ ηελ χπαξμε ελφο απηφλνκνπ καζήκαηνο γεληθψλ γλψζεσλ πιεξνθνξηθήο θαη ηελ πξννδεπηηθή έληαμε ηεο ρξήζεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ σο κέζν ζηήξημεο ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο ζε φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. 20 3. Οη ηερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληώλ ζηελ λεπηαθή εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία Ζ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε απνηειεί ηελ θαηαιιειφηεξε βαζκίδα εθπαίδεπζεο γηα ηελ έληαμε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ θαηά θχξην ιφγν κε ηελ νιηζηηθή πξνζέγγηζε, ηελ αμηνπνίεζε δειαδή ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζε φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα σο κέζσλ έθθξαζεο κηαο δηαζεκαηηθήο πξνζέγγηζεο ζηε κάζεζε. Παξφια απηά απαηηνχληαη κεηαξξπζκίζεηο. Ζ εηζαγσγή ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ δχλαηαη λα πινπνηεζεί επθνιφηεξα ππνζηεξίδνληαο, ζπκπιεξψλνληαο, αιιά θαη επεθηείλνληαο δηαθνξεηηθέο δηδαθηηθέο πξνζεγγίζεηο θαη κεζφδνπο, φπσο ε εθαξκνγή ηνπ Γηαζεκαηηθνχ Δληαίνπ Πιαηζίνπ Πξνγξάκκαηνο πνπδψλ, ε θάπνηα επειημία πνπ πξνζθέξεη ην αλαιπηηθφ πξφγξακκα ζε πνηθίιεο πεξηπηψζεηο, ε δηεχξπλζε ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο ζην πιαίζην ηεο επέιηθηεο δψλεο, θαζψο θαη ηνπ νινήκεξνπ ζρνιείνπ. Ζ δπλαηφηεηα ραιαξήο ζχλδεζεο ηεο παηδαγσγηθήο αμηνπνίεζεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ κε ηε δηδαζθφκελε χιε, νη δπλαηφηεηεο θαη νη επθαηξίεο γηα πινπνίεζε ηεο ζπλαηζζεκαηηθήο θαη ςπρνθηλεηηθήο ηαμηλνκίαο, εθηφο απφ ηε γλσζηηθή, νη γλψζεηο θαη ε εηνηκφηεηα ησλ λέσλ εθπαηδεπηηθψλ, νη νπνίνη είλαη απφθνηηνη ησλ Παλεπηζηεκηαθψλ Παηδαγσγηθψλ Σκεκάησλ, ε ζπλερηδφκελε θαη δηαξζξσκέλε ζε επίπεδα επηκφξθσζε ησλ ελ ελεξγεία εθπαηδεπηηθψλ θαη ε ζεηηθή ζηάζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ απέλαληη ζηηο Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ. χκθσλα κε ην Δληαίν Πιαίζην Πξνγξάκκαηνο πνπδψλ Πιεξνθνξηθήο έκθαζε δίλεηαη ζηελ αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή απφ ηνπο καζεηέο κε ηε βνήζεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηνπο, απνβιέπνληαο ζε κηα πην νπζηαζηηθή παηδαγσγηθή αμηνπνίεζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ. Γηα ηελ πξαγκάησζε φκσο απηνχ ηνπ ζηφρνπ, θξίλεηαη απαξαίηεην ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο λα αμηνπνηείηαη σο γλσζηηθφ-δηεξεπλεηηθφ εξγαιείν, σο επνπηηθφ κέζν δηδαζθαιίαο, σο εξγαιείν επηθνηλσλίαο θαη αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ θαζψο θαη σο πιεξνθνξηθφο αιθαβεηηζκφο. Ο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο σο γλσζηηθφ-δηεξεπλεηηθφ εξγαιείν απνηειεί ηνλ θπξηφηεξν άμνλα έληαμεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Ζ ζπγθεθξηκέλε πξνζέγγηζε 21 ζρεηίδεηαη κε ηε ρξήζε ινγηζκηθνχ δηαθφξσλ ηχπσλ κε ζθνπφ ηε δπλαηφηεηα δηεξεχλεζεο, απφ ην κέξνο ησλ καζεηψλ, πξαγκαηηθψλ ή κε πξαγκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ γηα ηελ νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο, θπξίσο ζε πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο νη καζεηέο δπζθνιεχνληαη λα έρνπλ αλαπαξαζηάζεηο ή εκπεηξίεο θαη λα δεκηνπξγνχλ λνεηηθά κνληέια. Αθφκε, έκθαζε δίλεηαη ζηελ αλάπηπμε καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή απφ ην καζεηή ζε ζπλεξγαζία κε άιινπο καζεηέο ή κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ ηνπο. ηελ πεξίπησζε πνπ ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο αμηνπνηείηαη σο επνπηηθφ κέζν δηδαζθαιίαο, ε ρξήζε ινγηζκηθνχ γεληθήο ρξήζεο, φπσο ν επεμεξγαζηήο θεηκέλνπ, ζην πιαίζην ηεο δηδαζθαιίαο ζπγθεθξηκέλσλ καζεκάησλ, θαζψο θαη ε αλάπηπμε δεμηνηήησλ κέζσ πνηθίισλ δξαζηεξηνηήησλ, θξίλνληαη αλαγθαία. Καη εδψ έκθαζε δίλεηαη ζηελ αλάπηπμε καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αλαδεηθλχνπλ ηνλ θχξην ζηφρν ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή σο γλσζηηθνχ-δηεξεπλεηηθνχ εξγαιείνπ. Ο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο σο εξγαιείν επηθνηλσλίαο θαη αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ ζε ηνπηθέο ή απνκαθξπζκέλεο ηξάπεδεο πιεξνθνξηψλ, θαζψο θαη γηα ηελ επηθνηλσλία κε άιινπο καζεηέο, ζρνιεία θαη θνξείο. Ο πιεξνθνξηθφο αιθαβεηηζκφο αθνξά ηελ πξνζέγγηζε θαη εμνηθείσζε ησλ καζεηψλ κε ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Ο ζπγθεθξηκέλνο άμνλαο πξνηείλεηαη λα πινπνηείηαη κέζα απφ ηηο εκπεηξίεο ησλ καζεηψλ ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο εξγαιείν, ρσξίο λα δίλεηαη έκθαζε ζε δηδαθηηθέο πξνζεγγίζεηο. ζν, ινηπφλ, αθνξά θαη ηνπο ηέζζεξηο άμνλεο πξνθεηκέλνπ λα πινπνηεζεί ν ζθνπφο ηεο έληαμεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε δηαπλένληαη απφ ηελ αμηνπνίεζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή σο γλσζηηθνχ-δηεξεπλεηηθνχ εξγαιείνπ κε ηελ αλάπηπμε καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ηελ έθθξαζε ησλ καζεηψλ κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή αθνινπζψληαο κία πξνζέγγηζε νιηζηηθή. Δπίζεο, θάλνπλ αηζζεηή ηελ παξνπζία ηνπο νη εκπεηξίεο, ε ελεξγφο ζπκκεηνρή θαη ηα θίλεηξα γηα κάζεζε, ηα νπνία θαινχληαη λα αμηνπνηήζνπλ νη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ. Έηζη, ινηπφλ, απφ ηα παξαπάλσ ζπλεπάγεηαη, πσο ν ξφινο ηεο νπζηαζηηθήο παηδαγσγηθήο αμηνπνίεζεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ, κε ζηφρν λα ζπλεηζθέξνπλ ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία θαη ηελ νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο είλαη πνιχ ζεκαληηθφο. 22 4. Ο ππνινγηζηήο σο γλσζηηθό εξγαιείν ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή ηε ζχγρξνλε εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία, φηαλ αλαθεξφκαζηε ζηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή δελ αλαθεξφκαζηε ζε απηφλ απιψο σο έλα δηδαθηηθφ κέζν, αιιά θαη σο έλα γλσζηηθφ εξγαιείν, ή κάιινλ σο κία πεγή γλσζηηθψλ εξγαιείσλ. Με ηνλ φξν γλωζηηθό εξγαιείν ζηε Γηδαθηηθή αλαθεξφκαζηε ζε φια φζα ιεηηνπξγνχλ σο γλσζηηθέο δνκέο θαη ιεηηνπξγίεο, κέζσ ησλ νπνίσλ νη καζεηέο ζθέθηνληαη θαη καζαίλνπλ κέζα απφ ηηο ζθέςεηο ηνπο, δηεπθνιχλνληαο έηζη ηε γλσζηηθή ηνπο αλάπηπμε (Ράπηεο Α. & Ράπηε Α., 2004). Ο ππνινγηζηήο ζπληζηά γλσζηηθφ εξγαιείν, εθφζνλ ε λνεηηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ αηφκνπ πνπ ην ρξεζηκνπνηεί ππνζηεξίδεηαη ππνινγηζηηθά, αλαπαξαζηαηηθά θαη δηαρεηξηζηηθά. χκθσλα επίζεο κε ην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ, ε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή σο γλσζηηθνχ εξγαιείνπ απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ηξεηο βαζηθνχο ζθνπνχο ηεο ρξήζεο ηνπ. Ζ νξζή φκσο ρξήζε απηνχ σο γλσζηηθνχ εξγαιείνπ δε κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί, εθφζνλ δελ πιεξνχληαη νη απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο. Απαηνχληαη αξρηθά θαηάιιειεο δξαζηεξηφηεηεο. Γηα λα αμηνπνηεζεί ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο σο γλσζηηθφ εξγαιείν είλαη απαξαίηεηνο ν επαλαζρεδηαζκφο ησλ ζπκβαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, έηζη ψζηε λα θαηνξζψζνπκε λα εληάμνπκε επηηπρψο ζε απηέο ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο γλσζηηθφ εξγαιείν. Υξεηάδεηαη επίζεο ην θαηάιιειν ινγηζκηθφ, θαζψο θαη ε ζσζηή νξγάλσζε ηεο ηάμεο. Ζ εξγαζία ζε νκάδεο ίζσο λα απνηειεί ηελ επηθξαηέζηεξε επηινγή θαη γηα ιφγνπο παηδαγσγηθνχο αιιά, ζεκαληηθφηεξν κα θαζφινπ επράξηζην, γηαηί νη ππνινγηζηέο δελ επαξθνχλ γηα φινπο, ηδηαίηεξα ζηα ειιεληθά λεπηαγσγεία πνπ ζπρλφηεξε είλαη ε πιήξεο απνπζία ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Σέινο, ζα πξέπεη λα ππάξμεη κηα αιιαγή φζνλ αθνξά ηε δηδαθηηθή πξνζέγγηζε ηεο κάζεζεο. Ζ ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ζα πξέπεη λα γίλεηαη κε κέηξν θαη κφλν ζε πεξίπησζε πνπ ε ελαζρφιεζε κε απηφλ ζα νδεγήζεη ζηε πεξαηηέξσ γλψζε. Λχζε γηα ηελ νξζή ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή απνηειεί ε νξηδφληηα έληαμή ηνπ ζηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχκε. Υσξίο επνκέλσο λα γίλεηαη ε ρξήζε ηνπ απηνζθνπφο, αιιά εληάζζνληάο ηνλ ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία κε απψηεξν ζηφρν ηελ απνθηψκελε γλψζε. (Θενδσξαθνπνχινπ Μ. & Καξαζαββίδεο Ζ.), (20-052011) 23 Δπίζεο, ν ζχγρξνλνο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο, φζνλ αθνξά ζηηο δπλαηφηεηεο θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ παξέρεη ζην πιαίζην ηεο πξνζρνιηθήο εθπαίδεπζεο, ζεσξείηαη σο ην ηζρπξφηεξν γλσζηηθφ εξγαιείν. Οη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ αμηνπνηνχληαη ζην ρψξν ηεο πξνζρνιηθήο αγσγήο κέζσ θαηάιιεισλ ζπζηεκάησλ θαη ινγηζκηθψλ γηα πξφζβαζε ζε πεγέο πιεξνθνξηψλ, γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ηεο πιεξνθνξίαο, ηελ αλάιπζε πνιχπινθσλ πξνβιεκάησλ, ηελ επίιπζε δχζθνισλ δηεξγαζηψλ, ηελ αλαπαξάζηαζε ηεο γλψζεο ηνπ ρξήζηε-καζεηή, θαζψο θαη ηελ ππνζηήξημε δεκηνπξγίαο λνεηηθψλ κνληέισλ. Ο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο κε ηα ηερλνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ απνηειεί έλα εξγαιείν γεληθήο ρξήζεο, ην νπνίν ζπλεηζθέξεη ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία κε πνηθίινπο ηξφπνπο. Ζ πιεηνςεθία ησλ γλσζηηθψλ εξγαιείσλ απνηεινχλ εζσηεξηθέο δηεξγαζίεο ηνπ καζεηή. Γελ είλαη φκσο ιίγεο νη θνξέο, θπξίσο θαηά ηελ πξαγκάηεπζε αθεξεκέλσλ ελλνηψλ θαη θαηαζηάζεσλ, απξφζηησλ ζηελ θαζεκεξηλή εκπεηξία, πνπ απαηηνχληαη εμσηεξηθά γλσζηηθά εξγαιεία πνπ εκπιέθνπλ ηνπο καζεηέο ζε λνεκαηνδνηνχκελεο γλσζηηθέο δηεξγαζίεο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο, θαζψο αμηνπνηνχληαη σο δηακεζνιαβεηέο θαη πεδία πξαθηηθήο ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Απηφ νδεγεί, ζην φηη νη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ είλαη γλσζηηθά εξγαιεία. Δπίζεο, ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο εκπιέθεη ηνπο καζεηέο ζε δηεξγαζίεο κε ζπγθεθξηκέλνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο θαη ζε λνεηηθέο δηεξγαζίεο πςεινχ επηπέδνπ, ιεηηνπξγψληαο έηζη σο γλσζηηθά εξγαιεία, εθφζνλ ε ιεηηνπξγία ηνπο εμαξηάηαη απφ ηηο ελέξγεηεο ησλ καζεηψλ θαη επεηδή ηνπο ππνζηεξίδνπλ ζηε δεκηνπξγηθή ζθέςε, ππεξβαίλνληαο ηνπο γλσζηηθνχο πεξηνξηζκνχο ηνπο θαη εκπιέθνληάο ηνπο ζε γλσζηηθέο δηεξγαζίεο πνπ αδπλαηνχλ λα πινπνηεζνχλ κε άιιν ηξφπν. Γλσζηηθά εξγαιεία είλαη εθαξκνγέο ινγηζκηθνχ, νη νπνίεο δεκηνπξγνχληαη ή ηξνπνπνηνχληαη θαη ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ην καζεηή πξνθεηκέλνπ λα αλαπαξαζηήζεη ηηο γλψζεηο ηνπ θαη ηνλ εκπιέθνπλ απαξαίηεηα ζε δηεξγαζίεο θξηηηθήο ζθέςεο ζρεηηθά κε ην ππφ κειέηε ζέκα. Έλα γλσζηηθφ εξγαιείν, φπσο είλαη ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο, κπνξεί λα ζεσξεζεί σο κία ηερληθή δηδαζθαιίαο, πεξηιακβάλνληαο δηεξγαζίεο κε ζηφρν ηελ ελεξγή θαη ζηαδηαθή νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο κέζσ ηεο δηαρείξηζεο θαη αλαπαξάζηαζεο ηεο πιεξνθνξίαο πνπ πεξηέρνπλ θαη ηνπ πξνβιήκαηνο ζην νπνίν αλαθέξνληαη. 24 ηε ζπλέρεηα, πξνηείλνληαη ηέζζεξηο ηχπνη γλσζηηθψλ εξγαιείσλ. Ο δηαρσξηζκφο απηφο γίλεηαη κε βάζε ηε ιεηηνπξγία ζηελ νπνία εκπιέθνληαη. Ο πξψηνο ζρεηίδεηαη κε ηελ ππνζηήξημε γλσζηηθψλ θαη κεηαγλσζηηθψλ δηεξγαζηψλ. Ο δεχηεξνο αθνξά ηελ κείσζε ηνπ γλσζηηθνχ θφξηνπ κε ηελ εθηέιεζε κεραληζηηθψλ δηεξγαζηψλ πνπ απαηηνχλ γλσζηηθέο δεμηφηεηεο ρακεινχ επηπέδνπ, ψζηε ν καζεηήο λα αζρνιείηαη κε λνεηηθέο δηεξγαζίεο πςεινχ επηπέδνπ. Ο ηξίηνο ηχπνο γλσζηηθνχ εξγαιείνπ είλαη εθείλνο πνπ εκπιέθεη ην καζεηή ζε καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο, πνπ είλαη αδχλαην λα πινπνηεζνχλ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν. Σέινο, ν ηέηαξηνο ηχπνο γλσζηηθνχ εξγαιείνπ πξνζθέξεη ζην καζεηή ηελ επθαηξία λα δεκηνπξγεί θαη λα ειέγρεη ππνζέζεηο ζην πιαίζην ηεο επίιπζεο ελφο πξνβιήκαηνο. Με ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο γλσζηηθφ εξγαιείν, ε παηδαγσγηθή αμηνπνίεζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ πεξλά ζε άιιν επίπεδν. Απφ ηελ ηερλνθεληξηθή πξνζέγγηζε ηνπ πιεξνθνξηθνχ αιθαβεηηζκνχ θαη ηεο ππνβνεζνχκελεο απφ ππνινγηζηή δηδαζθαιίαο ζηελ επνηθνδνκεηηθή ζπκβνιή ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηε κάζεζε. Ο πιεξνθνξηθφο αιθαβεηηζκφο αθνξά ηε κάζεζε ζρεηηθά κε ηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο. ζνλ αθνξά ηελ παηδαγσγηθή αμηνπνίεζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ απαηηεί έλα επίπεδν ηερληθψλ δεμηνηήησλ, νη νπνίεο δχλαληαη λα απνθηεζνχλ ζην πιαίζην ελφο λνεκαηνδνηεκέλνπ εθπαηδεπηηθνχ πιαηζίνπ θαηά ηε ρξήζε γλσζηηθψλ εξγαιείσλ. Δπίζεο, θαη ε ππνβνεζνχκελε απφ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή δηδαζθαιία αθνξά ηε κάζεζε κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, φπσο θαη ν πιεξνθνξηθφο αιθαβεηηζκφο. πγθεθξηκέλα πεξηιακβάλεη θαηά θχξην ιφγν ινγηζκηθά εμάζθεζεο θαη πξαθηηθήο, δηδαζθαιίαο, λνήκνλα εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα. ε ηέηνηνπ είδνπο ινγηζκηθά ν καζεηήο αζρνιείηαη κε φ, ηη έρεη πξνγξακκαηηζηεί ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο λα ηνπ παξνπζηάζεη θαη ηνλ νδεγεί ζπλήζσο ζε δξαζηεξηφηεηεο πξνθεηκέλνπ λα απνθηήζεη ζπγθεθξηκέλεο γλψζεηο ή δεμηφηεηεο. Παξά ην γεγνλφο φηη ν ρξήζηεο-καζεηήο ηέηνηνπ είδνπο ινγηζκηθψλ θξαηνχλ ζεηηθή ζηάζε φζνλ αθνξά απηά, ελψ ηαπηφρξνλα πινπνηνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ηνλ ζπλνδεχνπλ, ζχκθσλα κε έξεπλεο ε γλψζε πνπ απνθηά ν ρξήζηεο-καζεηήο παξακέλεη αδξαλήο θαη ιίγεο είλαη νη πεξηπηψζεηο πνπ ηνπ παξέρεηαη ε επθαηξία γηα απηελέξγεηα ζηα πιαίζηα ησλ ινγηζκηθψλ. Ζ κάζεζε κε ηηο Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ, ε νπνία ζρεηίδεηαη κε ηελ αμηνπνίεζή ηνπο σο γλσζηηθψλ εξγαιείσλ, απνηειεί κία 25 πξνζέγγηζε θαζαξά επνηθνδνκεηηθή. χκθσλα κε ηηο Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ε νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο απφ ηνλ καζεηή πξαγκαηνπνηείηαη κε ηελ εκπινθή ηνπ ζε δηαδηθαζίεο πνπ δηαρεηξίδεηαη θαη θαηεπζχλεη ν ίδηνο αλάινγα κε ηηο αλάγθεο θαη ηηο απαηηήζεηο ηνπ θαη πνηθίινπλ αλάινγα κε ην καζεζηαθφ ηχπν ηνπ θάζε καζεηή. Οη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ σο γλσζηηθά εξγαιεία ζπκβάιινπλ ζηελ νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο ζε πεξηπηψζεηο, φπσο ε θαηαζθεπή ηεο γλψζεο κέζσ ηεο αλαπαξάζηαζεο ησλ ηδεψλ ησλ καζεηψλ, ηεο νξγάλσζεο ησλ βάζεσλ γλψζεο απφ ηνπο καζεηέο, ηεο δεκηνπξγίαο ελφο πιαηζίνπ δηαηεηαγκέλσλ θαηεγνξηψλ αλάιπζεο θαη θαηαλφεζεο δεδνκέλσλ. Δπίζεο, νη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ππνζηεξίδνπλ ηελ αλαδήηεζε, εμεξεχλεζε θαη δηεξεχλεζε γηα πξφζβαζε ζε δπλακηθή πιεξνθνξία, θαζψο θαη γηα ζχγθξηζε θαηαζηάζεσλ, πξνζεγγίζεσλ θαη εθδνρψλ. Αθφκε, ζχκθσλα κε ηηο Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ, ε κάζεζε απνθηάηαη κέζσ ελεξγεηψλ, κέζσ πξνζνκνηψζεσλ πξαγκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη θαηλνκέλσλ παξέρνληαο έλα αζθαιέο θαη ειεγρφκελν πεξηβάιινλ εξγαζίαο. Τπνζηεξίδνπλ ηαπηφρξνλα ηε γλσζηηθή ζχγθξνπζε κέζσ πξνζνκνηψζεσλ πξαγκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη θαηλνκέλσλ, εηθνληθψλ πεηξακάησλ, κέζσ ζχγθξηζεο αηηηψλαπνηειεζκάησλ. Οη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ηνλίδνπλ ηε κάζεζε κε ζπλδηαιιαγή κέζσ ηεο ζπλεξγαζίαο κε άιινπο, ηεο ζπδήηεζεο, επηρεηξεκαηνινγίαο θαη ζπλαίλεζεο κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο καζεηηθήο θνηλφηεηαο θαη ηέινο, ηε κάζεζε κέζσ ηνπ αλαζηνραζκνχ βνεζψληαο ην καζεηή λα δηαηππψζεη κε ζαθήλεηα, λα αλαπαξαζηήζεη ηηο γλψζεηο ηνπ θαη λα απνδψζεη λφεκα κε ην δηθφ ηνπ κνλαδηθφ ηξφπν ζε θπζηθά κεγέζε θαη θαηαζηάζεηο. Σα γλσζηηθά εξγαιεία πεξηιακβάλνληαη ζην πιαίζην ηεο επνηθνδνκεηηθήο κάζεζεο, ελψ ηαπηφρξνλα πινπνηνχλ ηνπο άμνλεο γηα ηελ έληαμε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, θαζψο θαη γηα ηελ παηδαγσγηθή ηνπο αμηνπνίεζε. Με ηε ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ πινπνηνχληαη ηξεηο αθφκε άμνλεο αμηνπνίεζήο ηνπο, φζνλ αθνξά ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο σο επνπηηθφ κέζν, σο εξγαιείν επηθνηλσλίαο θαη ν πιεξνθνξηθφο αιθαβεηηζκφο. Ο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο σο γλσζηηθφ εξγαιείν ζην πιαίζην ηεο νηθνδφκεζεο ηεο γλψζεο ζπληειεί ζηελ παξνρή εκπεηξηψλ γηα ηελ νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο ζπλεθηηκψληαο πνηθίιεο πξννπηηθέο, ζηελ ελζσκάησζε ηεο κάζεζεο ζε 26 ξεαιηζηηθά πιαίζηα ζρεηηδφκελα κε ην ππφ κειέηε ζέκα, ζηελ ελζάξξπλζε ηεο θπξηφηεηαο ησλ απφςεσλ θαη ηεο έθθξαζεο ησλ καζεηψλ θαηά ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Δπηπιένλ, ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο ζπκβάιεη σο γλσζηηθφ εξγαιείν ζηελ έληαμε ηεο κάζεζεο ζε έλα θνηλσληθφ πιαίζην κε θνηλσληθή αιιειεπίδξαζε, ζηελ ελζάξξπλζε ηεο ρξήζεο πνιιαπιψλ κνξθψλ αλαπαξάζηαζεο θαη ηεο απηνζπλαίζζεζεο θαηά ηε δηαδηθαζία νηθνδφκεζεο ηεο γλψζεο. ια ηα παξαπάλσ αθνξνχλ αξρέο, νη νπνίεο πξνδηαγξάθνπλ ην πιαίζην γηα ηελ αλάπηπμε επνηθνδνκεηηθψλ καζεζηαθψλ πεξηβαιιφλησλ θαη ηε ζρεδίαζε ηνπ αληίζηνηρνπ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ. Παξακέλνπλ φκσο γεληθέο θαη αθεξεκέλεο σο πξνο ην δηδαθηηθφ ζρεδηαζκφ, ηηο δηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο, ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηε κνξθή παξνπζίαζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ, ην είδνο ησλ αλαπαξαζηάζεσλ, ηα είδε ηεο αιιειεπίδξαζεο καζεηή-εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ, ηε κνξθή ησλ δξαζηεξηνηήησλ γηα ηνπο καζεηέο κε έκθαζε ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ θαζψο θαη ηελ αμηνιφγεζε. Με ηε ρξήζε ησλ θαηάιιεισλ γλσζηηθψλ εξγαιείσλ νη πξναλαθεξζείζεο αξρέο ζπγθεθξηκελνπνηνχληαη θαη εληάζζνληαη ζηα παξαθάησ. Τπνζηεξίδνπλ ην καζεηή ζηε ζρεδίαζε ησλ δηθψλ ηνπ αλαπαξαζηάζεσλ γλψζεο αληίζεηα κε ηελ παξνρή αλαπαξαζηάζεσλ πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί απφ άιινπο. Πξνσζνχλ αλαζηνραζηηθέο δηεξγαζίεο ζθέςεο, νη νπνίεο θξίλνληαη απαξαίηεηεο γηα ηελ νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο. πλεηζθέξνπλ ζηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε, θαζψο θαη ζηελ εμ απνζηάζεσο κάζεζε. Δθαξκφδνληαη θαη ζα πξέπεη λα εθαξκφδνληαη ζε δηεξγαζίεο θαη πξνβιήκαηα, ηα νπνία θαζνξίδνπλ νη ίδηνη νη καζεηέο κε ηε βνήζεηα θαη ελ ζπλεξγαζία κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Σέινο, αμηνπνηνχληαη ζε ξεαιηζηηθφ πιαίζην θάηη ην νπνίν είλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα ηνπο καζεηέο. Σα γλσζηηθά εξγαιεία δξψληαο ζε έλα επνηθνδνκεηηθφ πιαίζην ζπληεινχλ ζηελ πινπνίεζε καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ, πνπ απνηεινχλ ηα δνκηθά ζηνηρεία ηνπ δηδαθηηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη πεξηιακβάλνπλ επίιπζε πξνβιεκάησλ, αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ, πινπνίεζε ζρεδίσλ εξγαζίαο, παηρλίδηα ξφισλ, θαζψο θαη δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξαγκαηψλνληαη απφ ηα γλσζηηθά εξγαιεία. Δπίζεο, ηα γλσζηηθά εξγαιεία απνηεινχλ έλαλ απφ ηνπο θπξηφηεξνπο θαη άκεζα εθαξκφζηκνπο ηξφπνπο παηδαγσγηθήο αμηνπνίεζεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζχκθσλα κε ηνπο ζηφρνπο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε πνηφηεηα ζηελ εθπαίδεπζε. Αθεηεξία απνηειεί ε πξφζβαζε ζε εξγαιεία πνπ βνεζνχλ ηνπο καζεηέο λα γίλνπλ απνδνηηθφηεξνη θαη απνηειεζκαηηθφηεξνη. Αθνινπζεί ε αμηνπνίεζε ησλ εξγαιείσλ πνπ απαηηνχληαη γηα 27 ηελ πξνψζεζε αλαζηνραζηηθψλ δηεξγαζηψλ, ηελ αλάπηπμε θξηηηθήο ζθέςεο θαη ηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ εηδηθνχ θαη γεληθνχ ηχπνπ. Έπνληαη ζηφρνη γεληθφηεξνπ πεξηερνκέλνπ, φπσο είλαη ε επειημία, ε απηελέξγεηα, ε απνθαζηζηηθφηεηα θαη ε ζπλεξγαζία θαη θαηαιήγνπλ ζηε κεηαθνξά κάζεζεο, θαζψο θαη ζηε δπλαηφηεηα λα αληαπνθξίλνληαη νη καζεηέο ζε λέεο, αιιά θαη απξφβιεπηεο θαηαζηάζεηο. (Ράπηεο Α. & Ράπηε Α., 2004) 5. Ο ππνινγηζηήο σο κέζν πιεξνθόξεζεο ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή Σν Γηαδίθηπν απνηειεί ηελ θπξηφηεξε πεγή δπλακηθνχ ςεθηαθνχ πεξηερνκέλνπ. ζνλ αθνξά ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία δελ έρεη ζεηηθή απήρεζε. Ζ αμηνπνίεζε ηνπ Γηαδηθηχνπ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε εηδηθφηεξα, αιιά θαη ζε φιεο ηεο βαζκίδεο ηεο εθπαίδεπζεο αλαδεηθλχεη απφ ηε κία ηε ζεηηθή ζηάζε ηφζν ησλ καζεηψλ, φζν θαη ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη απφ ηελ άιιε ηηο ηερληθνχ ηχπνπ δπζθνιίεο πνπ απαληψληαη θαη ηε γλσζηηθή ππεξθφξησζε απφ ηελ πιεζψξα ησλ πιεξνθνξηψλ. Ο απνπξνζαλαηνιηζκφο ηφζν ησλ καζεηψλ, φζν θαη εθπαηδεπηηθψλ θαηά ηελ αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ ζην ππεξκεζηθφ πιαίζην ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ απνηειεί έλα θαηλφκελν ζχλεζεο. θνπφο ηεο εηζαγσγήο ηνπ άμνλα ηεο Πιεξνθνξηθήο ζηε Πξνζρνιηθή Δθπαίδεπζε είλαη, αλάκεζα ζε άιινπο, λα έξζεη ην παηδί ζε επαθή κε ιεηηνπξγίεο ηνπ ππνινγηζηή, πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ χπαξμή ηνπ ζην λεπηαγσγείν σο εξγαιείνπ αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ (Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ). Οη ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο επηθνηλσλίαο δξνπλ ζπκπιεξσκαηηθά κε ηηο ππφινηπεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα κέζα ζε κηα ηάμε λεπηαγσγείνπ. Οη δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κε ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή δε ζα πξέπεη λα ππνβαζκίδνπλ άιιεο «παξαδνζηαθέο» δξαζηεξηφηεηεο, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ρξήζε πξαγκαηηθψλ πιηθψλ, θαζψο απηφο είλαη ν θαη' εμνρήλ ηξφπνο πνπ ηα παηδηά ιακβάλνπλ πιεξνθνξίεο γηα ην θφζκν πνπ ηα πεξηβάιεη θαη καζαίλνπλ γηα απηφλ. 28 Παξφια απηά έλαο ππνινγηζηήο κε πξφζβαζε ζην Internet, πνπ απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε γηα λα ιεηηνπξγήζεη σο κέζν πιεξνθφξεζεο, κπνξεί λα παξέρεη ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο ζε νπνηνδήπνηε ζέκα, θαζψο ζην Γηαδίθηπν κπνξείο λα βξεηο κηα πιεζψξα πιεξνθνξηαθνχ θαη ελεκεξσηηθνχ πιηθνχ γηα νπνηνδήπνηε ζέκα πξαγκαηεχεζαη νπνηαδήπνηε ζηηγκή. Οη πιεξνθνξίεο απηέο είλαη αλά πάζα ψξα πξνζβάζηκεο θαη δηαζέζηκεο. πγθεθξηκέλα, καζεηέο θαη εθπαηδεπηηθνί κπνξνχλ λα εληνπίδνπλ θάζε είδνο πιεξνθνξίαο θαη δεδνκέλσλ, φπσο άξζξα πεξηνδηθψλ θαη εθεκεξίδσλ, επίζθεςε ζε ςεθηαθέο βηβιηνζήθεο, εηθνληθά κνπζεία, εθζεζηαθνχο ρψξνπο, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ έηνηκν online εθπαηδεπηηθφ πιηθφ θαη πξνγξάκκαηα, παξνπζηάζεηο πξνζνκνηψζεηο θαη εθπαηδεπηηθά παηρλίδηα. ην Γηαδίθηπν, κπνξείο λα βξεηο αμηφινγν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, πξφζθαηεο θαη ελεκεξσκέλεο πιεξνθνξίεο θαη έρεη σο βαζηθφ πιενλέθηεκα ηε δπλαηφηεηα λα απνζεθεχζεηο γηα κεηέπεηηα ρξήζε θαη ελαζρφιεζε θάζε είδνο πιεξνθνξία (Καξάκελαο, 2006). Ζ ρξήζε φκσο ηνπ ππνινγηζηή σο κέζνπ πιεξνθφξεζεο ζα πξέπεη λα γίλεηαη ζε ζηελή ζπλεξγαζία εθπαηδεπηηθνχ θαη καζεηή, θαζψο ηα παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο δελ είλαη ζε ζέζε λα δηαθξίλνπλ ηηο «θαινχ» πεξηερνκέλνπ ηζηνζειίδεο απφ ηηο «θαθνχ». Ζ ζπλεξγαζία φκσο απηή ζα πξέπεη λα γίλεηαη κέζα ζε έλα θιίκα ηζφηεηαο. Ο εθπαηδεπηηθφο νθείιεη λα έρεη ζέζε δίπια ζην καζεηή θαη φρη πάλσ απφ απηφλ, έηζη ψζηε λα δίλεηαη ζηνλ δεχηεξν ε επθαηξία λα ζπκκεηέρεη ελεξγά ζηε δηαδηθαζία αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ. Ζ ελεξγφο ζπκκεηνρή ηνπ καζεηή είλαη ζεκαληηθή, θαζψο είλαη ν ηξφπνο γηα λα κάζνπλ ηα κηθξά παηδηά. Σα εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ ζην Γηαδίθηπν ζεσξνχληαη γλσζηηθά εξγαιεία, φηαλ αμηνπνηνχληαη κε ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο, νη νπνίνη εμππεξεηνχλ ζπγθεθξηκέλεο δηδαθηηθέο θαη καζεζηαθέο αλάγθεο. Ζ ζηνρνζεηεκέλε απηή αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ απνηειεί γλσζηηθφ εξγαιείν. Ζ έξεπλα, φζνλ αθνξά ην αηηνχκελν θάζε θνξά ςεθηαθφ πεξηερφκελν πξαγκαηνπνηείηαη πιένλ κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ. Σν πην δηαδεδνκέλν ρξεζηκνπνηνχκελν εξγαιείν είλαη νη κεραλέο αλαδήηεζεο, ησλ νπνίσλ ερεξφ ραξαθηεξηζηηθφ απνηειεί ν ηξφπνο πξαγκάησζεο ηεο αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ κε ινγηθνχο ηειεζηέο. Έηζη παξέρνληαη επθαηξίεο γηα ζπλερή επαλαπξνζδηνξηζκφ ησλ θξηηεξίσλ αλαδήηεζεο κέρξη λα επέιζεη ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα-πεξηερφκελν. Ζ αμία ηνπ γλσζηηθνχ εξγαιείνπ θαίλεηαη ζηηο θάζεηο ηεο εθηίκεζεο, ηεο θξηηηθήο ζεψξεζεο θαη επηινγήο ηεο θαηάιιειεο πιεξνθνξίαο. Ζ ζηνρνζεηεκέλε αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ ζην Γηαδίθηπν ρξήδεη αλαζηνραζκφ. ε θάζε βήκα αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ απφ ην καζεηή κέρξη 29 λα θηάζεη ζηνλ ηειηθφ ηνπ ζθνπφ επεμεξγάδεηαη, ζπζρεηίδεη ηηο ηξέρνπζεο πιεξνθνξίεο θαη δεκηνπξγεί ηξφπνπο γηα ηελ αλάθηεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ πνπ επηζπκείηαη. Καηά ηελ νξγάλσζε, ηε ζχλζεζε θαη ηελ παξνπζίαζε λέσλ πιεξνθνξηψλ απφ ηελ πιεζψξα ηνπ δηαζέζηκνπ ςεθηαθνχ πεξηερνκέλνπ ηα απνηειέζκαηα ηνπ γλσζηηθνχ εξγαιείνπ είλαη εκθαλή. Οη δεμηφηεηεο πλεπκαηηθνχ πεξηερνκέλνπ πνπ αλαπηχζζνληαη θαηά ηε ζηνρνζεηεκέλε αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ θαη ζπλεηζθέξνπλ ζηελ νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο κπνξνχλ λα ζπλνςηζηνχλ σο εμήο: λνεκαηνδνηνχκελε αλαδήηεζε πεξηερνκέλνπ, θαηαλφεζε πεξηερνκέλνπ, νξγάλσζε πιεξνθνξίαο, ζπζρεηηζκφο πιεξνθνξηψλ, θξηηηθή αλάγλσζε πιεξνθνξίαο, επηινγή πιεξνθνξίαο θαη δεκηνπξγία πεξηερνκέλνπ. Ζ επηζηεκνληθή νξζφηεηα, ε αμηνπηζηία θαη ε απαιιαγκέλε απφ εζληθά, θπιεηηθά θαη θνηλσληθά ζηεξεφηππα πιεξνθνξία είλαη πνιχ ζεκαληηθά ζηνηρεία, φζνλ αθνξά ηελ αμηνπνίεζε ηεο αλαδήηεζεο πιεξνθνξίαο σο γλσζηηθνχ εξγαιείνπ. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηέηνησλ ζεκάησλ, φπσο απηψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηνλ απνπξνζαλαηνιηζκφ ζην Γηαδίθηπν ή ηελ άθξηηε ρξήζε πιεξνθνξίαο πνπ παξνπζηάδεηαη κε ηξφπν ειθπζηηθφ, ζεκαληηθφ ξφιν δηαδξακαηίδεη ν εθπαηδεπηηθφο σο ζπλεξγάηεο ηνπ καζεηή, αιιά θαη δηαρεηξηζηήο ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Σέινο, ζχκθσλα κε έξεπλεο έρεη απνδεηρζεί πσο ε νξγάλσζε καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο κε βάζε ηε ζηνρνζεηεκέλε αλαδήηεζε πιεξνθνξίαο ζην Γηαδίθηπν θαη ηελ ππνζηήξημε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ επηθέξεη ζεηηθά καζεζηαθά απνηειέζκαηα ζε πνηθίια γλσζηηθά αληηθείκελα. ηελ Διιάδα ζπγθεθξηκέλα ππάξρνπλ εθπαηδεπηηθνί θνξείο πνπ έρνπλ δεκηνπξγήζεη θαη ζπληεξήζεη δηθηπαθέο πχιεο εθπαηδεπηηθνχ πεξηερνκέλνπ κε εθπαηδεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο κε ζηφρν ηελ ππνζηήξημε θάζε ελδηαθεξφκελνπ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζηνρνζεηεκέλεο αλαδήηεζεο πιεξνθνξίαο αιιά θαη γεληθφηεξα ηεο αμηνπνίεζεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ σο γλσζηηθψλ εξγαιείσλ. (Ράπηεο Α. & Ράπηε Α., 2004) 30 6. Ο ππνινγηζηήο σο δηδαθηηθό κέζν ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή Ο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηε πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε σο έλα πνιπαηζζεηεξηαθφ θαη δπλακηθφ δηδαθηηθφ κέζν ζε φινπο ηνπο καζεζηαθνχο ηνκείο, απφ ηε γιψζζα θαη ηα καζεκαηηθά κέρξη θαη ηηο ηέρλεο. Με ηε βνήζεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ δηδαθηηθνί ζηφρνη, φπσο ε εμαηνκηθεπκέλε δηδαζθαιία, ε ελεξγφο ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία, θαζψο θαη ε δηεπθφιπλζε απηψλ λα ιεηηνπξγνχλ ζε πην πξνσζεκέλα επίπεδα ζπκβνιηθήο, θξηηηθήο θαη δεκηνπξγηθήο ζθέςεο, ψζηε λα αλαπηχζζνπλ ηε πξνζσπηθφηεηά ηνπο νιφπιεπξα. Γηα λα επηηεπρζνχλ φκσο νη ζηφρνη πνπ κφιηο αλαθέξζεθαλ ζεκαληηθφ είλαη ε ζπλεηδεηνπνίεζε απφ ηε κεξηά ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, πσο ν ξφινο ηνπ πιένλ κεηαηξέπεηαη απφ ηνλ παξαδνζηαθφ πνπ κέρξη πξφηηλνο γλσξίδακε, θαη πεξλάεη ζε κηα ζέζε πεξηζζφηεξν δηεπθνιπληηθή, πνπ αθήλεη ην πεξηζψξην θαη ηε πξσηνβνπιία ζην καζεηή λα αλαιάβεη απηφο ηα ελία ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο. Παξφηη θαληάδεη αδχλαην λα πξαγκαηνπνηεζεί θάηη ηέηνην ζε κηα ηάμε λεπηαγσγείνπ, λα έρεη δειαδή ην λήπην ηελ επζχλε ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο, αξθεί απιά λα ζθεθηνχκε, πσο θαη ε ρξήζε θαη κφλν ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ απφ παηδηά ηέηνησλ ειηθηψλ θαληάδεη αδχλαηε ζε πνιινχο. Δίλαη φκσο, ζχκθσλα θαη κε έξεπλεο, ε ειηθία ησλ παηδηψλ ηνπ λεπηαγσγείνπ θαηάιιειε γηα ηελ πξψηε επαθή ηνπο κε ηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο θαη γεληθφηεξα κε λέα ηερλνινγηθά κέζα πνπ αθνξνχλ ηελ επηθνηλσλία θαη ηε πιεξνθφξεζε . (Αγγέινπ Α.), (19-05-2011) Ζ ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο επηθνηλσλίαο ζηε πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε κπνξεί λα θέξεη ηελ επαλάζηαζε ζηα εθπαηδεπηηθά πξάγκαηα. Ζ κάζεζε κε ηε ρξήζε ηερλνινγηθψλ κέζσλ θέξεη κηα ζεηξά απφ πιενλεθηήκαηα: Κάλνπλ ηε κάζεζε πην ελδηαθέξνπζα θαη δηαζθεδαζηηθή Παξνπζηάδνπλ ηα γεγνλφηα θαη ηηο πιεξνθνξίεο κε πνιιαπιφ ηξφπν (θείκελν – ήρνο εηθφλα) Σνλίδνπλ ηνλ ελεξγεηηθφ ξφιν ηνπ καζεηή ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο (δηαθνξέο παζεηηθήο θαη ελεξγεηηθήο κάζεζεο) Δμαηνκηθεχνπλ ηε δηδαζθαιία θαη παξέρνπλ ηελ θαηάιιειε 31 επαλαηξνθνδφηεζε ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα Παξέρνπλ ηνλ έιεγρν ηεο δηαδηθαζίαο είηε ζην δάζθαιν, είηε ζην καζεηή, ή λα ην θξαηνχλ νη ίδηνη πλδένπλ ηε καζεζηαθή δξαζηεξηφηεηα κε ηελ θαζεκεξηλή δσή Γεκηνπξγνχλ πνηνηηθφηεξεο ζπλζήθεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο (νκαδνθεληξηθή δηδαζθαιία) Τπνγξακκίδνπλ ην δηεπθνιπληηθφ, παξνηξπληηθφ, ζπληνληζηηθφ θαη δηακεζνιαβεηηθφ ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. (Μπαβέιε Α.), (16-05-2011) 7. Ο ππνινγηζηήο σο κέζσ επηθνηλσλίαο ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή Γηα λα ιεηηνπξγήζεη αξρηθά ν ππνινγηζηήο σο εξγαιείν επηθνηλσλίαο, φρη κφλν ζηελ εθπαίδεπζε αιιά θαη γεληθφηεξα, πξέπεη λα είλαη ζπλδεδεκέλνο ζην Internet, ην κέζν δειαδή πνπ ζα δεκηνπξγήζεη ην δίαπιν επηθνηλσλίαο αλάκεζα ζηνπο ππνινγηζηέο. Σν δηαδίθηπν επνκέλσο, σο κέζν επηθνηλσλίαο πξνζθέξεη ζηνπο ρξήζηεο ηνπ πνιιαπιέο δπλαηφηεηεο ζπλεξγαζίαο θαη αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ, απφςεσλ θαη ηδεψλ κεηαμχ εθπαηδεπηηθψλ θαη καζεηψλ, αιιά θαη άιισλ εηδηθψλ πνπ βξίζθνληαη ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο, είηε γεσγξαθηθά, ελψλνληαο ζρνιεία απφ φια ηα κέξε ηεο γεο, είηε αθφκα θαη θνηλσληθά θαη πνιηηηζκηθά δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο. Ζ ζχλδεζε απηή κε άιια γεσγξαθηθά θαη θνηλσληθν-πνιηηηζκηθά πεξηβάιινληα κάζεζεο πξνζθέξεη επαθή θαη γλσξηκία κε δηαθνξεηηθνχο αλζξψπνπο θαη θνηλσληθέο νκάδεο θαη θνηλφηεηεο. Δίλαη έλαο γξήγνξνο θαη νηθνλνκηθφο ηξφπνο λα γλσξίδεηο πεξηνρέο θαη αλζξψπνπο πνπ βξίζθνληαη ζηελ άιιε άθξε ηνπ πιαλήηε, θαζψο θαη ηε θνπιηνχξα θαη ην πνιηηηζκφ ηνπ ηφπνπ πνπ «επηζθέπηεζαη». Αθφκε, ε ζχλδεζε κε άιιεο πεξηνρέο θαη αλζξψπνπο, κπνξεί λα πξνζθέξεη πιεξνθνξίεο θαη δεδνκέλα γηα νπνηνδήπνηε ζέκα πξαγκαηεχεηαη θάζε ζηηγκή κέζα ζηε ηάμε ηνπ 32 λεπηαγσγείνπ θαη είλαη ηξνκεξά ελδηαθέξνλ λα καζαίλεηο ηελ άπνςε θαη γεληθά ηη ηζρχεη ζε άιιεο πεξηνρέο γηα ην ζέκα πνπ πξαγκαηεχεζαη κε ηνπο καζεηέο κέζα ζηε ηάμε. Πνιιέο είλαη αθφκε νη πεξηπηψζεηο πνπ ππάξρεη ζπλεξγαζία κεηαμχ ζρνιείσλ ζε ηνπηθφ, εζληθφ θαη θπξίσο πνιππνιηηηζκηθφ επίπεδν γηα ηελ επίηεπμε θνηλψλ ζηφρσλ. ρνιεία, είηε ζηελ ίδηα ρψξα, είηε ζε δηαθνξεηηθέο, κε παηδηά ηεο ίδηαο ή θαη δηαθνξεηηθήο θνηλσληθν-νηθνλνκηθήο ηάμεο ζπλεξγάδνληαη ζε δηάθνξα δηαζρνιηθά project κε ην δεηνχκελν ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο λα είλαη ε αληαιιαγή απφςεσλ , ηδεψλ θαη πιεξνθνξηψλ γηα ηα ηζρχνληα ζε θάζε πεξηνρή γηα θάζε ζέκα πνπ πξαγκαηεχεηαη ην project. Γηα πνιινχο ε ζπλεξγαζία ζρνιείσλ κέζσ δηαδηθηχνπ θαληάδεη απίζαλε θαη δχζθνιε, φκσο ζε απηή ηε δηαδηθαζία ηα παηδηά βξίζθνπλ κεγάιν ελδηαθέξνλ. Ζ ηαπηφηεηα ηνπ ππνινγηζηή κε ηα ππεξκεζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, κε ηελ εηθφλα, ηνλ ήρν, ην βίληεν θαη φια φζα πξνζειθχνπλ ηε πξνζνρή θαη ην ελδηαθέξνλ ελφο κηθξνχ παηδηνχ, θαη ε ζχλδεζε κε ηφζεο άιιεο πεξηνρέο αλά πάζα ζηηγκή ηεο εκέξαο, δεκηνπξγεί έλα θιίκα ζηε ηάμε πνπ θάλεη ηα παηδηά λα θαζειψλνληαη θαη λα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηελ φιε καζεζηαθή δηαδηθαζία. 8. Η αλάπηπμε ηεο θξηηηθήο ζθέςεο θαη ε ζπκβνιή ησλ λέσλ ηερλνινγηώλ ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή Ζ αίζζεζε απηνλνκίαο θαη ειέγρνπ πνπ ληψζεη ν καζεηήο, φηαλ ρξεζηκνπνηεί ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή απνηειεί έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πξνηεξήκαηά ηνπ. Λφγσ ησλ θπζηνγλσκηθψλ ηνπ ραξαθηεξηζηηθψλ ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο δίλεη ζην ρξήζηε-καζεηή ηε δπλαηφηεηα λα θαζνξίδεη ν ίδηνο ηηο επηινγέο ηνπ, επηινγέο πνπ αθνξνχλ ην ξπζκφ θαη ηελ θαηεχζπλζε ηεο πξφζβαζεο θαη ηεο αλάθιεζεο ησλ πιεξνθνξηψλ, ην πεξηερφκελν θαη ηε κνξθή παξνπζίαζεο απηψλ ησλ πιεξνθνξηψλ. Ζ χπαξμε πνιιψλ νδψλ πινήγεζεο, θαζψο θαη ε δπλαηφηεηα ιήςεο δηαθνξεηηθψλ 33 απνθάζεσλ ππαγνξεχνπλ ηελ πξαγκαηνπνίεζε θάπνηαο ζπλνκηιίαο κεηαμχ πξνγξάκκαηνο θαη ρξήζηε. Γηθαηνινγεκέλα, ινηπφλ, πθίζηαηαη ε άπνςε φηη ε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ζην λεπηαγσγείν ελζαξξχλεη ηελ ελεξγφ θαη ππεχζπλε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία, ελψ ηαπηφρξνλα ηνπο θαζηζηά απηφλνκνπο, θξηηηθά ζθεπηφκελνπο, δεκηνπξγηθνχο θαη αλεμάξηεηνπο. Παξφια απηά, ε ειεπζεξία θηλήζεσλ πνπ πξνζθέξεη ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο δελ απνηειεί πάληνηε κία ζεηηθή παηδαγσγηθή πξάμε θαη δελ ζεκαίλεη πσο φινη κπνξνχλ λα ηελ αμηνπνηήζνπλ απνηειεζκαηηθά. Ζ αλάπηπμε ηηο θξηηηθήο ζθέςεο ησλ καζεηψλ ππνβνεζείηαη κε ηελ ελαζρφιεζή ηνπο κε δξαζηεξηφηεηεο εξεπλεηηθνχ ραξαθηήξα θαη ζπλζεηηθέο εξγαζίεο. Δθφζνλ, ινηπφλ, νη πνιπκεζηθέο θαη δηαδηθηπαθέο εθαξκνγέο κπνξνχλ λα ελζσκαησζνχλ εχθνια ζε δξαζηεξηφηεηεο πνπ απαηηνχλ απφ ηνπο καζεηέο λα αιιειεπηδξάζνπλ κε νπνηαδήπνηε κνξθή πιεξνθνξίαο, έρεη δηαηππσζεί ε άπνςε, φηη ε ρξήζε ηνπο δχλαηαη λα ζπληειέζεη ζηελ θαιιηέξγεηα δεμηνηήησλ επεμεξγαζίαο πιεξνθνξηψλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ πξαγκαηνπνηείηαη ζηξνθή απφ ηελ απιή θαηαλάισζε έηνηκσλ γλψζεσλ ζηηο δηαδηθαζίεο αλάθιεζεο θαη επεμεξγαζίαο πιεξνθνξηψλ θαη ηελ αλαγσγή ηνπο ζε γλψζεηο. Σέινο, θξίλεηαη απαξαίηεην λα αλαθεξζεί πσο ε παηδαγσγηθή ζεσξία δηαθέξεη ζεκαληηθά απφ ηελ εθπαηδεπηηθή πξάμε. (Παπνπιίδεο Γ.), (21/5/2011) 9. Κίλδπλνη από ηελ αμηνπνίεζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηώλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε Ο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη θαζεισηηθά , αλ ηα παηδηά δε βξίζθνληαη ζε ζπγθεθξηκέλν αλαπηπμηαθφ ζηάδην. πγθεθξηκέλα, ε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ δε ζπλίζηαηαη γηα παηδηά κηθξφηεξα ησλ ηξηψλ εηψλ, επεηδή νη ππνινγηζηέο δε ηαηξηάδνπλ κε ην ηξφπν πνπ καζαίλνπλ ηα παηδηά, δειαδή κέζσ ηνπ ζψκαηφο ηνπο (Νηθνινπνχινπ, 2009). Αθφκα, ε ρξήζε θαη ε ζπλερήο ελαζρφιεζε κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη πξνβιήκαηα θνηλσληθήο ζπκπεξηθνξάο ζηα παηδηά 34 πξνζρνιηθήο ειηθίαο (Υαηδεγεσξγίνπ, 2004). Ζ πξνζθφιιεζε ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη ε απνκάθξπλζε ηνπ καζεηή απφ ην θφζκν κπνξεί λα νδεγήζεη ζε θνηλσληθή απνκφλσζε κε φια ηα επαθφινπζά ηεο, φπσο απψιεηα κλήκεο, ζχλδξνκν κεησκέλεο πξνζνρήο, θαηάζιηςε, ή αθφκα θαη άγρνο, ελψ πνιιέο θνξέο νδεγεί ζε αληηθνηλσληθέο ζπκπεξηθνξέο εάλ ην ινγηζκηθφ ή νη δξαζηεξηφηεηεο δελ είλαη θαηάιιεια. Έλαο ηξίηνο θίλδπλνο πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ άινγε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο, είλαη ε πηνζέηεζε κηαο ηερλνθξαηηθήο πξνζέγγηζεο ηεο δηαδηθαζίαο ηεο δηδαθηηθήοκάζεζεο. Τπάξρεη επνκέλσο ν θίλδπλνο ηεο κεραλνπνίεζεο ηεο δηδαζθαιίαο θαη λα ρξεζηκνπνηεζεί ε ηερλνινγία σο ππνθαηάζηαην ηνπ δηδάζθνληνο (Υαηδεγεσξγίνπ, 2004). 10. πλεξγαηηθή κάζεζε θαη ειεθηξνληθόο ππνινγηζηήο ζην Νεπηαγσγείν Ζ ζπλεξγαζία απνηειεί κία βαζηθφηαηε παξάκεηξν ζε πηπρέο ζεκειηψδεηο γηα ηελ αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα, φπσο είλαη ε εξγαζία θαη ε κάζεζε. χκθσλα κε ηηο ζχγρξνλεο ςπρνινγηθέο ζεσξίεο, φηαλ κειεηψληαη νη ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο εξγαδφκαζηε θαη καζαίλνπκε, ηνλίδεηαη ν ξφινο πνπ δηαδξακαηίδεη ην θνηλσληθφ πιαίζην, ε αλζξψπηλε επηθνηλσλία, ε αιιειεπίδξαζε θαη ηα εξγαιεία πνπ ππνζηεξίδνπλ θαη δηακεζνιαβνχλ ζηηο αλζξψπηλεο ζρέζεηο. Δλδηαθέξνληαη, θαηά ζπλέπεηα, γηα ηα ζπιινγηθψο δξψληα ππνθείκελα αλαγλσξίδνληαο ηελ ελεξγή, αιιειεπηδξαζηηθή θαη θνηλσληθή θχζε ηεο γλψζεο θαη ηεο κάζεζεο. Ζ αλάπηπμε ηεο δηθηπαθήο ηερλνινγίαο θαζηζηά εθηθηή ηελ επηθνηλσλία πνπ δηακεζνιαβείηαη απφ ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο αλάκεζα ζε καζεηέο κεκνλσκέλα ή θαη ζε νκάδεο πνπ ζπλεξγάδνληαη θαη εξγάδνληαη γηα έλα θνηλφ ζηφρν ζην ίδην ή ζε δηαθνξεηηθά κέξε. Οη ζπλεξγαηηθέο δηαδηθαζίεο θαζίζηαληαη πιένλ εθηθηέο κέζσ 35 δηθηπαθψλ πεξηβαιιφλησλ ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ θαηαλεκεκέλε θαη απφ απφζηαζε κάζεζε. Ζ ζπλεξγαηηθή κάζεζε κε ηελ ππνζηήξημε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή βαζίδεηαη ζην φηη νη ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ επηθνηλσληψλ κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ θαη λα δηεπθνιχλνπλ νκαδηθέο δηαδηθαζίεο θαη δπλακηθέο ηέηνηνπ ηχπνπ πνπ δελ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ πξφζσπν κε πξφζσπν, ρσξίο φκσο απηφ λα ζπλεπάγεηαη ηελ αληηθαηάζηαζε ηεο αλζξψπηλεο επηθνηλσλίαο πξφζσπν κε πξφζσπν. Πξφθεηηαη γηα κία κέζνδν, ε νπνία βαζίδεηαη ζε πνιινχο καζεηέο πνπ εξγάδνληαη ζηνλ ίδην ρψξν ή ζε νκάδεο καζεηψλ ή κεκνλσκέλνπο καζεηέο πνπ εξγάδνληαη ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο κε ηε βνήζεηα ηνπ Γηαδηθηχνπ. Οη καζεηέο, ινηπφλ, αληαιιάζζνπλ πιεξνθνξίεο θαη ηδέεο, έρνπλ πξφζβαζε ζε δηάθνξα έγγξαθα , αξρεία, πεγέο πιεξνθνξηψλ θαη κπνξνχλ ζπλεξγαδφκελνη, νκαδηθά λα επηιχζνπλ πξνβιήκαηα. ζνλ αθνξά ηελ παηδαγσγηθή αμία ησλ ζπλεξγαηηθψλ πεξηβαιιφλησλ κάζεζεο κεγάιν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ε εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε θαη ζπγθεθξηκέλα ηα εμεηδηθεπκέλα ππνινγηζηηθά πεξηβάιινληα ζπλεξγαζίαο, πνπ αμηνπνηνχληαη γηα ηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε. Ζ θαζηέξσζή ηνπο φκσο ζρεηίδεηαη κε ηελ ηερλνινγία θαη ηηο θνηλσληθέο δηαζηάζεηο, νη νπνίεο αθνξνχλ ηφζν ηελ ηαρχηεηα ησλ δηθηχσλ, πνπ ζα πξέπεη λα είλαη ηέηνηα, ψζηε λα κελ δπζρεξαίλεηαη ε κεηαθνξά ηνπ απαξαίηεηνπ γηα ηελ επηθνηλσλία φγθνπ πιεξνθνξηψλ-δεδνκέλσλ, φζν θαη ηελ αξρηηεθηνληθή ησλ δηαθφξσλ ζπζηεκάησλ, πνπ ζα πξέπεη λα είλαη αλνηρηή φρη κφλν σο πξνο ηηο δπλαηφηεηεο, αιιά θαη ην πεξηερφκελν θαη ηνπο κεραληζκνχο ειέγρνπ πξφζβαζεο. Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη ζπδεηεζεί πάξα πνιχ ε παηδαγσγηθή αμία ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ησλ εθπαηδεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζηεξίδνληαη ζε απηήλ ρξεζηκνπνηψληαο αλνηρηά ππνινγηζηηθά πεξηβάιινληα. Γίλεηαη, δειαδή, έκθαζε ζηε δεκηνπξγία θνηλνηήησλ κάζεζεο κε θνηλνχο ζηφρνπο, θαλφλεο δξάζεο, ρξήζε θαηάιιεισλ εξγαιείσλ θαη αλάινγν θαηακεξηζκφ εξγαζίαο. ια ηα παξαπάλσ αιιάδνπλ θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζρεδηάδνληαη καζεζηαθά πεξηβάιινληα κε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, κε θεληξηθφ ζηφρν ηελ ππνζηήξημε θαη ηε δφκεζε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ θαη ησλ αιιειεμαξηήζεσλ ζε έλα ζχζηεκα δξαζηεξηφηεηαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ καζεηψλ, ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη αλάκεζα ζηηο εξγαζίεο, πνπ πξέπεη λα πινπνηεζνχλ, θαζψο θαη ζηηο νδεγίεο, πνπ παξέρνληαη γηα ην ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ. 36 Σα ζεκαληηθφηεξα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε είλαη ε ελεξγή κάζεζε θαη ε ζε βάζνο επεμεξγαζία ησλ πιεξνθνξηψλ, ελψ απαηηείηαη απφ ηνπο καζεηέο επέλδπζε ζεκαληηθήο λνεηηθήο πξνζπάζεηαο. ην πιαίζην απηφ κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ δεμηφηεηεο θξηηηθήο ζθέςεο, επηθνηλσλίαο, ζπληνληζκνχ θαη λα ζπλεηδεηνπνηεζνχλ νη κεραληζκνί νηθνδφκεζεο ηεο γλψζεο, δίλνληαο ηα δηαδηθηπαθά ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα λέεο επθαηξίεο θαη δπλαηφηεηεο. Σέινο, ε χπαξμε ηππνπνηεκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ παξέρνπλ νη ηερλνινγίεο πιεξνθνξίαο θαη επηθνηλσλίαο εκπνδίδνπλ ηε δεκηνπξγηθφηεηα θαη ηε θαληαζία ησλ παηδηψλ (Νηθνινπνχινπ, 2009). 11. Η εθπαηδεπηηθή ρξήζε ησλ ειεθηξνληθώλ παηρληδηώλ ζην ρώξν ηνπ Νεπηαγσγείνπ Σα ειεθηξνληθά παηρλίδηα έρνπλ απφ θαηξφ εληαρζεί ζην πιαίζην ησλ ζχγρξνλσλ θνηλσληψλ απνηειψληαο αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο επνρήο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο, εθφζνλ πξφθεηηαη γηα κία κνξθή έθθξαζεο αξθεηά πινχζηα, θαζηζηψληαο ηελ θαη αληαγσληζηηθή πξνο άιιεο κνξθέο ειεθηξνληθήο έθθξαζεο, φπσο ε ηειεφξαζε. Βέβαηα δελ είλαη ιίγνη εθείλνη, νη νπνίνη πηζηεχνπλ, φηη ηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα απνηεινχλ κία λέα κνξθή νπηηθναθνπζηηθψλ κέζσλ, ηα νπνία επηβάιινπλ λένπο ηξφπνπο αλάπηπμεο ησλ βηνκεραληψλ ηνπ θαληαζηηθνχ. Οξηζκέλνη εηδηθνί αλαπηχζζνπλ πξνβιεκαηηζκνχο ζρεηηθνχο κε ηηο αξλεηηθέο επηπηψζεηο απφ ηε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ παηρληδηψλ. ζνη ηάζζνληαη θαηά ησλ ειεθηξνληθψλ παηρληδηψλ εζηηάδνπλ ζην φηη απηά νμχλνπλ ηε κνλαμηά, ζπληεινχλ ζηε αλάπηπμε θαηλνκέλσλ εγθιεηζκνχ, ηα νπνία εμειίζζνληαη πξνο κία κνξθή εμάξηεζεο θαη εζηζκνχ. Άιινη πάιη ηνλίδνπλ, πσο ηα θαηλφκελα απηά δελ είλαη πξαγκαηηθά θαη ηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα ιεηηνπξγνχλ σο έλα ηζρπξφ κέζν δηαιφγνπ. 37 Κάπνηνη άιινη αζθνχλ θξηηηθή φζνλ αθνξά ζηα ηδενινγηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηα δηαπεξλνχλ, φζν θη αλ νη δεκηνπξγνί ηνπο πξνζπαζνχλ λα ηα ζπλνδεχζνπλ κε πεξίπινθα θαη αιεζνθαλή ζελάξηα. Σηο θξηηηθέο απηέο ζπλνδεχνπλ, επίζεο, παξαηεξήζεηο, πνπ ζρεηίδνληαη κε ζεμηζηηθέο απφςεηο, ξαηζηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ή θαη ηδενινγηθά ζηνηρεία, ηα νπνία απνθξχπηνπλ ηε θχζε ηνπο θαη εκθαλίδνληαη σο αληαλάθιαζε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο. Ζ επηξξνή πνπ αζθνχλ ζηε θαληαζία ησλ παηδηψλ-καζεηψλ είλαη πνιχ ζεκαληηθή, πφζν κάιινλ ηε ζχγρξνλε επνρή πνπ ηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα απνηεινχλ αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ πνιηηηζκηθνχ καο πεξηβάιινληνο. Κάλνληαο ππνζέζεηο πσο ηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα επλννχλ ηελ πξφζθηεζε κηαο θνπιηνχξαο αληηιακβαλφκαζηε θαηαξράο, πσο παξνηξχλνπλ ηε κάζεζε ηνπ ρεηξηζκνχ ηνπ πιεξνθνξηθνχ ζπζηήκαηνο σο κέζνπ ηερληθνχ κε πνιιά ζπλζεηηθά, φπσο ε νζφλε, ην πιεθηξνιφγην, ην πνληίθη. Έπεηηα, πξνηξέπνπλ ζε κία νξηζκέλε κνξθή ζθέςεο, θπξίσο φηαλ πξφθεηηαη γηα παηρλίδηα ζηξαηεγηθήο ή πεξηπέηεηαο θαη ηέινο, απαηηνχλ ηε ρξεζηκνπνίεζε ηππηθψλ δηαδηθαζηψλ ησλ εθαξκνγψλ ηεο πιεξνθνξηθήο. Μεηά φκσο ηελ απφθηεζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ επηπέδνπ δεμηφηεηαο, φια γίλνληαη κε κεραληζηηθφ ηξφπν ρσξίο ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ. Δπηπξφζζεηα, απηφο ν ηχπνο ρξήζεο δελ πξνηξέπεη ζηε δηεξεχλεζε ηνπ ηη ζπκβαίλεη ζην εζσηεξηθνχ ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνχ, άξα πξφθεηηαη γηα θάηη ηειείσο επηθαλεηαθφ θαη θαηά ζπλέπεηα δελ επλνεί ηελ εθκάζεζε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ. Κάπνηνη ζεσξνχλ πσο ηα παηδηά θαζειψλνληαη απφ ηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα, ελψ άιινη ππνζηεξίδνπλ πσο ηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα ελζαξθψλνπλ ακνηβαίεο αιιειεπηδξάζεηο, πξφθεηηαη δειαδή γηα έλαλ θφζκν κέζα ζηνλ νπνίν κπνξνχκε λα εηζρσξήζνπκε. Χο έλα βαζκφ βέβαηα ππάξρνπλ θάπνηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα, ηα νπνία επηηξέπνπλ ηελ αλάπηπμε ηεο θνηλσληθνπνίεζεο ζηα πιαίζηα ηεο νκάδαο ησλ παηθηψλ. Παξφια απηά δελ είλαη γλσζηή ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο νκαδηθήο απηήο δνπιεηάο, αιιά νχηε θαη ν ξφινο ηνπ θάζε παηδηνχ-καζεηή ζηα πιαίζηα ηεο νκάδαο. Ζ θαιή γλψζε ελφο παηρληδηνχ καο βνεζά λα ζθεθηνχκε θαη λα γεληθεχζνπκε ηηο ζηξαηεγηθέο ηνπ ζε άιια παηρλίδηα. Σα εθπαηδεπηηθά παηρλίδηα βξίζθνληαη ζε εμέιημε ζηα πιαίζηα ηεο αλάπηπμεο ησλ ειεθηξνληθψλ παηρληδηψλ. Απνηεινχλ κία εηδηθή θαηεγνξία γηαηί ζπληζηνχλ θαηά θαλφλα εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ πνπ εθκεηαιιεχεηαη ηελ πηπρή «παηρλίδη ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή» ή γεληθφηεξα ηε ζεηηθή ζηάζε ησλ παηδηψλ-καζεηψλ απέλαληη ζην παηρλίδη, ψζηε λα πινπνηεζνχλ επθνιφηεξα νη εθπαηδεπηηθνί ζηφρνη. 38 ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε παίθηεο είλαη ν ίδηνο ν καζεηήο, ν νπνίνο εμνηθεηψλεηαη κε ηνπο αξηζκνχο, ηα γξάκκαηα, ηα γεσκεηξηθά ζρήκαηα. ηε ζπλέρεηα, ιακβάλνληαο ππφςε πσο ηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα απνηεινχλ έλα ηξφπν δηαζθέδαζεο πιήξσο εληαγκέλν ζηηο θαζεκεξηλέο ζπλήζεηεο ησλ παηδηψλκαζεηψλ καο δίλεηαη ε επθαηξία λα θαηαλνήζνπκε γηα πνην ιφγν πξέπεη λα εηδσζνχλ θάησ απφ ην πξίζκα κηαο ελδερφκελεο θαη κέζα απφ ζεζκηθά πιαίζηα εθπαηδεπηηθήο ρξήζεο. Άιισζηε, ε κάζεζε κέζσ ηνπ παηρληδηνχ είλαη κηα πνιχ παιηά αιιά θαη πεηπρεκέλε ηδέα ζην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο. Πφζν κάιινλ ζηα πιαίζηα ηνπ Νεπηαγσγείνπ πνπ ζπλψλπκν ηεο ιέμεο παηδηνχ είλαη ην παηρλίδη. Πνιιά, ινηπφλ ειεθηξνληθά παηρλίδηα κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ζ ζπκβνιή ηνπο είλαη πνιχ κεγάιε ζε ζρέζε κε ηε κάζεζε. Δθηφο απφ ηηο αηζζεζηνθηλεηηθέο θαη αληαλαθιαζηηθέο δεμηφηεηεο, κπνξνχλ λα επλνεζνχλ θαη δεμηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ηελ αλάιπζε-ζχλζεζε κέζα ζε έλα πνιχπινθν ζχζηεκα, ην ρεηξηζκφ πνιιψλ ηαπηφρξνλα κεηαβιεηψλ, ηελ αλάπηπμε πεξίηερλσλ ζηξαηεγηθψλ. Σέινο, πέξα απφ ηηο εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο ελφο ειεθηξνληθνχ παηρληδηνχ ζα πξέπεη λα δνζεί πξνηεξαηφηεηα ζηηο πξνεθηάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο επξχηεξεο ρξήζεηο ηνπ (Ράπηεο Α. & Ράπηε Α., 2004). 12. Η Δπηθνηλσλία ησλ παηδηώλ (πξνζρνιηθήο ειηθίαο) κε ηνλ ειεθηξνληθό ππνινγηζηή Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ν φξνο επηθνηλσλία ησλ παηδηψλ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Πξφθεηηαη γηα ηελ πεξηνρή ηεο πιεξνθνξηθήο πνπ κειεηά ην ζρεδηαζκφ, ηελ αλάπηπμε θαη ηελ αμηνιφγεζε ησλ αιιειεπηδξαζηηθψλ ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ. Ο φξνο επηθνηλσλία ησλ παηδηψλ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ππνδειψλεη ην ζεκείν επαθήο ρξήζηε θαη ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, ηε δηαρσξηζηηθή δειαδή γξακκή αλάκεζα ζε άλζξσπν θαη κεραλή. πληζηά έλα ζχλνιν νπηηθψλ ή θαη 39 αθνπζηηθψλ παξαζηάζεσλ πνπ πξνβάιιεη ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο, κέζσ ελφο νπνηνπδήπνηε εθηεινχκελνπ πξνγξάκκαηνο πξνο ην ρξήζηε κε ζθνπφ ηελ θαιχηεξε δπλαηή επηθνηλσλία θαη ζπλεξγαζία παηδηνχ θαη κεραλήο. Διέγρεη, θαηά ζπλέπεηα, φιε ηελ αιιειεπίδξαζε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κεηαμχ παηδηνχ θαη ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, ηνλ ηξφπν εηζαγσγήο ησλ εληνιψλ θαη ησλ δεδνκέλσλ, θαζψο θαη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ δίλνληαη ζην παηδί κέζσ, γηα παξάδεηγκα, ηεο νζφλεο ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Ζ επηθνηλσλία κεηαμχ παηδηνχ θαη κεραλήο κπνξεί λα ιάβεη δηάθνξεο κνξθέο. Τπάξρεη ε ρακεινχ επηπέδνπ αιιειεπίδξαζε, θαηά ηελ νπνία ν ρξήζηεο παξέρεη εμαξρήο φιε ηελ απαηηνχκελε πιεξνθνξία ζην ζχζηεκα, αθήλνληάο ην έπεηηα λα εθηειέζεη ην απαηηνχκελν έξγν. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ηνπνζεηείηαη ε πςεινχ επηπέδνπ αιιειεπίδξαζε, κέζσ αιιειεπηδξαζηηθψλ ζπζθεπψλ εηζφδνπ θαη κεζφδσλ, φπσο είλαη ν άκεζνο ρεηξηζκφο, θαζψο θαη νη εθαξκνγέο εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο. Άξα ινηπφλ, νη εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ απαηηνχλ ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηε ζρεδίαζή ηνπο, ψζηε λα πιεξνχλ ηηο βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηελ αιιειεπίδξαζε αλάκεζα ζε ρξήζηεο θαη ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο (Κφκεο Β., 2004). 13. ρεδηαζκόο καζεζηαθώλ δξαζηεξηνηήησλ κε βάζε ην πιαίζην ηεο ηάμεο ζην Νεπηαγσγείν Ζ ζρεδίαζε θαη ε αλάπηπμε καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή απνηειεί κηα δηαδηθαζία δχζθνιε, φζνλ αθνξά θπξίσο ηελ πξνζέγγηζε ησλ επηζηεκψλ ηεο αγσγήο κε ηηο ζεηηθέο επηζηήκεο θαη ηελ ηερλνινγία. Ζ έιιεηςε γεληθεπκέλσλ ζπκπεξαζκάησλ απφ ηελ εθαξκνγή ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο θαηά ηε δηδαθηηθή δηαδηθαζία, νθείιεηαη ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ εθάζηνηε ππφ κειέηε ζέκαηνο, αιιά θαη ηε ρξεζηκνπνηνχκελε ηερλνινγία. Ζ ζπκβνιή ησλ γλσζηηθψλ εξγαιείσλ κέζσ ζεηηθψλ καζεζηαθψλ 40 απνηειεζκάησλ είλαη πνιχ ζεκαληηθή, φζνλ αθνξά φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα, θαζψο θαη φιεο ηηο βαζκίδεο ηεο εθπαίδεπζεο. ηαλ ν εθπαηδεπηηθφο ζθέθηεηαη λα αζρνιεζεί κε ηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο είλαη θπζηθφ λα αλαξσηεζεί ζρεηηθά κε ηε παηδαγσγηθή ηνπο ρξήζε. Αλ δειαδή θαη θαηά πφζν είλαη θαηάιιεινη γηα λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ κηα ζρνιηθή ηάμε λεπηαγσγείνπ θαη θαηά πφζν απηνί ζπκβάιινπλ ζηελ νιφπιεπξε αλάπηπμε ησλ λεπίσλ. Σα εξεπλεηηθά πνξίζκαηα ζπγθιίλνπλ ζην φηη νη ππνινγηζηέο είλαη ηερλνινγηθά κέζα αλαπηπμηαθά θαηάιιεια γηα ηα παηδηά ηεο πξνζρνιηθήο ειηθίαο θαη δείρλνπλ, πσο ε ηερλνινγία κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί, ψζηε λα ππνζηεξίμεη θαη λα ελζαξξχλεη ηελ αλάπηπμε θαη ηε κάζεζε ζε απηέο ηηο ειηθίεο. Οη εξεπλεηηθνί πξνζαλαηνιηζκνί εζηηάδνληαη ζηηο θαηάιιειεο θαη απνηειεζκαηηθέο ρξήζεηο ησλ ηερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο επηθνηλσλίαο ζηελ πξψηε κάζεζε θαη παξέρνπλ νδεγίεο ζηελ επηινγή ησλ εξγαιείσλ θαη ηε δεκηνπξγία βαζηθψλ πεξηβαιιφλησλ γηα ηελ επηηπρή ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο. Θα πξέπεη φκσο, λα γίλεη ζαθέο πσο νη λέεο ηερλνινγίεο ζα πξέπεη λα ιεηηνπξγνχλ ζπκπιεξσκαηηθά ζηηο άιιεο δξαζηεξηφηεηεο θαη λα κελ αληηθαζηζηνχλ άιιεο, φπνπ γίλεηαη ρξήζε πξαγκαηηθψλ πιηθψλ, φπσο ην παξακχζη θαη ην παηρλίδη ζηηο δηάθνξεο γσληέο ηνπ λεπηαγσγείνπ. Καηά ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε παξάγνληεο, φπσο ε ειηθία ησλ παηδηψλ ηεο ηάμεο, ε γλσζηηθή ηθαλφηεηα απηψλ θαη ε αλάπηπμε πνπ αλακέλεηαη κεηά ην πέξαο ηεο δξαζηεξηφηεηαο, θαζψο θαη νη ζηφρνη, πνπ ζα ζρεηίδνληαη, είηε κε ην άκεζν γλσζηηθφ αληηθείκελν πνπ πξαγκαηεπφκαζηε ζηε δξαζηεξηφηεηα, είηε γεληθφηεξα κε ηνπο άιινπο γλσζηηθνχο ηνκείο ηνπ Αλαιπηηθνχ Πξνγξάκκαηνο. Καηά ηε ζρεδίαζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη επίζεο ππφςε νη πξνυπάξρνπζεο γλψζεηο ησλ λεπίσλ, ελψ ε δξαζηεξηφηεηα ζα κπνξνχζε λα είλαη αλεμάξηεηε ή λα ζπλδπαζηεί κε νπνηνδήπνηε άιιν καζεζηαθφ άμνλα (Γιψζζα, Μαζεκαηηθά, Φπζηθέο Δπηζηήκεο, Δηθαζηηθά, Θέαηξν). Καηαιπηηθφο παξάγνληαο είλαη ε θάιπςε ζεκαληηθψλ αλαγθψλ ηεο ειηθίαο απηήο κε ηελ πξνζζήθε ηεο ηερλνινγίαο ζην καζεζηαθφ πεξηβάιινλ. Σα γλσζηηθά εξγαιεία σο εθαξκνγέο ινγηζκηθνχ, ηα νπνία πξνσζνχλ ηελ θξηηηθή ζθέςε θαη ηελ νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο, αθφκε θη αλ πξαγκαηνπνηνχληαη δχζθνια, απνηεινχλ κία ιχζε άκεζα εθαξκφζηκε φζνλ αθνξά ηελ παηδαγσγηθή αμηνπνίεζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο, ρσξίο λα απαηηνχληαη κεηαξξπζκίζεηο επξείαο θιίκαθαο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ο 41 εθπαηδεπηηθφο, ν νπνίνο γλσξίδεη ηηο δπλαηφηεηεο θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο ηεο ηερλνινγίαο, ζα πξέπεη λα αμηνπνηεί ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θαη λα θαζνδεγεί ηνπο καζεηέο φζνλ αθνξά ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, έηζη ψζηε λα πξνσζνχληαη γλσζηηθέο δηεξγαζίεο θαη λα δεκηνπξγνχληαη λνεηηθά κνληέια ζρεηηθά κε ζέκαηα ηα νπνία είλαη δχζθνιν ή θαη αδχλαην λα αληηκεησπηζζνχλ κε άιιν ηξφπν. Ζ δηαηχπσζε ελφο πιαηζίνπ πξνδηαγξαθψλ ή θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ απνηειεί ηελ αθεηεξία γηα ηε ζρεδίαζε κηαο εθαξκνγήο ινγηζκηθνχ σο γλσζηηθνχ εξγαιείνπ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ζέκα. Απηέο ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο αθνινπζεί ν εθπαηδεπηηθφο θαη θαηά ηελ αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ καζεηψλ ή ηεο εκπινθήο ησλ καζεηψλ ζηε δηαδηθαζία νηθνδφκεζεο ηεο γλψζεο κε ηε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνχ. Οπζηαζηηθφ ζηνηρείν απνηεινχλ νη δηδαθηηθνί ζηφρνη πνπ ζέηεη ν εθπαηδεπηηθφο. Οη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο ζέηνπλ ην δηθφ ηνπο πιαίζην, φζνλ αθνξά ηελ πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ θαη νινθιεξψλνπλ ην πεξηβάιινλ εξγαζίαο γηα ην καζεηή. Πξνδηαγξαθέο απζηεξέο δελ ππάξρνπλ παξά κφλν φζεο αθνξνχλ ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο δπλαηφηεηεο παθέησλ ινγηζκηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. ζνλ αθνξά ηελ παηδαγσγηθή αμηνπνίεζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο θαη θπξίσο ζην πιαίζην ησλ γλσζηηθψλ εξγαιείσλ, φπνπ δίλεηαη έκθαζε ζε δηεξγαζίεο θαηαλφεζεο, ζρεδηαζκνχ, αλαπαξάζηαζεο, αλαζηνραζκνχ θαη επίιπζεο πξνβιεκάησλ, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε χπαξμε ελφο πιαηζίνπ γηα ηε ζρεδίαζε ησλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Σν πιαίζην ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ χπαξμε ελφο γλσζηηθνχ θαη δηδαθηηθνχ κνληέινπ, απφ ηε δεκηνπξγία ηεο θαηάιιειεο γλσζηηθήο θαη θνηλσληθήο δηδαθηηθήο πξνζέγγηζεο, θαζψο θαη απφ ηελ ελδπλάκσζε ηεο άπνςεο γηα ηελ ελεξγφ θχζε ηνπ καζεηή. Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηνπλ νξηζκέλεο αξρέο ζρεηηθέο κε ηε ζρεδίαζε εθαξκνγψλ ινγηζκηθνχ σο γλσζηηθψλ εξγαιείσλ. Ζ πξψηε αξρή ζρεηίδεηαη κε ηελ παξνρή εξγαιείσλ θαη δνκψλ πνπ δηεπθνιχλνπλ ην καζεηή λα ρξεζηκνπνηεί ζην κέγηζην βαζκφ ηελ επθπΐα θαη ηηο γλψζεηο ηνπ. Ζ ζπγθεθξηκέλε αξρή έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηε ζπλεζηζκέλε κνξθή ησλ εθπαηδεπηηθψλ πιεξνθνξηθψλ πεξηβαιιφλησλ, πνπ παξέρνπλ έηνηκεο πιεξνθνξίεο θαη θαζνδεγνχλ ηε κάζεζε. Οη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο δελ αληηθαζηζηνχλ ηνλ εθπαηδεπηηθφ, αληίζεηα απνηεινχλ ην κέζν γηα ηελ θαιιηέξγεηα ηεο λνεκνζχλεο ηνπ καζεηή κε ηε ζπλεξγαζία ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα πξνζθέξεηαη ζην καζεηή ε αίζζεζε ηνπ ειέγρνπ ησλ 42 δηεξγαζηψλ θαη ηεο επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο απφ ηνλ ίδην κέζα απφ δξαζηεξηφηεηεο ζρεδηαζκνχ, αλαπαξάζηαζεο, αλαζηνραζκνχ, ιήςεο απνθάζεσλ. Αθφκε, ζα πξέπεη λα επηηξέπεηαη ζην καζεηή λα δεκηνπξγεί θαη λα εθθξάδεη ηα λνεηηθά ηνπ κνληέια. Οη εθαξκνγέο ινγηζκηθνχ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αλαδεηθλχνπλ ηα ελδηάκεζα βήκαηα κε ηα νπνία εξγάζηεθε ν καζεηήο, παξνπζηάδνληαο δπλακηθά ην ζθεπηηθφ ηνπ. Δπηπξφζζεηα, ζα πξέπεη λα παξέρνληαη εξγαιεία απνηειεζκαηηθά φζνλ αθνξά ηε δεκηνπξγία αλαπαξαζηάζεσλ. Σα θαηάιιεια ζπζηήκαηα ζπκβφισλ δίλνπλ ηελ επθαηξία ζην καζεηή λα θαηαλνήζεη θαη λα πεξηγξάςεη ηα δνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξνβιήκαηνο, ελψ νη αλαπαξαζηάζεηο παξέρνπλ έλαλ ελλνηνινγηθφ θψδηθα επηθνηλσλίαο κεηαμχ καζεηψλ θαη εθπαηδεπηηθψλ. Έπεηηα, ζα πξέπεη λα επεθηείλεηαη ε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ζε έλα ππνζηεξηθηηθφ πιαίζην ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο. Γε ζα πξέπεη ινηπφλ, λα αληηκεησπίδεηαη ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο σο έλα εξγαιείν απνκφλσζεο, αιιά σο κέζν επηθνηλσλίαο θαη ζπλεξγαζίαο. Σέινο, ζα πξέπεη νη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο λα αμηνπνηνχληαη ζην ειάρηζην ελλνψληαο, φηη ζα ήηαλ θαιφ λα δηεξεπλψληαη αξρηθά ε δπλαηφηεηα θαη ε επθνιία πινπνίεζεο ησλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ εθηφο πιεξνθνξηθνχ πεξηβάιινληνο, ελψ ηαπηφρξνλα ε ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο σο ζχγρξνλσλ επνπηηθψλ κέζσλ λα έπεηαη ηνπ γλσζηηθνχ εξγαιείνπ. Σν γλσζηηθφ εξγαιείν, αλάινγα κε ην είδνο, ζπγθεθξηκελνπνηεί ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο φζνλ αθνξά ηε ζρεδίαζε θαη ηελ αμηνιφγεζε καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Οη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε ζρεδίαζε εξγαιείσλ δπλακηθήο κνληεινπνίεζεο αθνξνχλ ηνπο κηθξφθνζκνπο θαη ηα ινγηζηηθά θχιια. Πην ζπγθεθξηκέλα πεξηιακβάλνπλ ηελ θαηάιιειε θαηεγνξηνπνίεζε θαη νξγάλσζε ησλ δεδνκέλσλ γηα άκεζνπο ρεηξηζκνχο, ηελ αλαγλψξηζε φισλ ησλ ζεκαληηθψλ κεηαβιεηψλ, ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ εχξνπο ηηκψλ ησλ κεηαβιεηψλ, ηε δεκηνπξγία αλαιπηηθψλ αηηηαθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ, ηε ρξήζε θαηάιιεισλ ζπλαξηήζεσλ, ηε δεκηνπξγία καζεκαηηθψλ εθθξάζεσλ πνπ πεξηγξάθνπλ κε ζαθήλεηα ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ θαη ηελ επηινγή θαηάιιεισλ ηχπσλ γξαθεκάησλ γηα ηελ αθξηβή αλαπαξάζηαζε ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ παξακέηξσλ θαη ηελ αλάδεημε λέαο πιεξνθνξίαο ζηελ εθπαίδεπζε. Οη πξνδηαγξαθέο ζρεηηθά κε ηα ππεξκεζηθά πεξηβάιινληα σο εξγαιεία θαηαζθεπήο ηεο γλψζεο πεξηιακβάλνπλ ηνλ εκθαλή ζηφρν ηεο ππεξκεζηθήο εθαξκνγήο, ηελ αθξίβεηα, ηελ επηθαηξφηεηα θαη ηε ηεθκεξίσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ 43 θφκβσλ, ηνλ θαηάιιειν φγθν πιεξνθνξηψλ ζηνπο θφκβνπο γηα απνθπγή γλσζηηθήο ππεξθφξησζεο, ηελ θαηάιιειε δηαζχλδεζε ησλ θφκβσλ γηα θαηαλφεζε ελλνηψλ θαη δηεξγαζηψλ, ηε ρξήζε θαηάιιεισλ αλαπαξαζηάζεσλ γηα ηε ζαθή απφδνζε ελλνηψλ, ηελ θαηαλνεηή δνκή πινήγεζεο, ηελ αιιειεπηδξαζηηθφηεηα θαη ηελ ηζφξξνπε ρξήζε πνιπκεζηθψλ ζηνηρείσλ. Οη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ ηερληθψλ αλαδήηεζεο πιεξνθνξίαο σο εξκελεπηηθψλ εξγαιείσλ πεξηέρνπλ ηνλ αθξηβή θαζνξηζκφ φισλ ησλ ζπλαθψλ ελλνηψλ, ην ζαθή πξνζδηνξηζκφ ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ ελλνηψλ, ηελ θαηάιιειε ρξήζε ησλ ινγηθψλ ηειεζηψλ, πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηνχληαη νη επηζπκεηέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ελλνηψλ, ηελ επηινγή ηζηνζειίδσλ θαη πεξηερνκέλνπ κεηά απφ αμηνιφγεζε, ηε ρξήζε ηεθκεξησκέλσλ πεγψλ θαη ηε ρξήζε επίθαηξεο πιεξνθνξίαο. ηε ζπλέρεηα, νη πξνδηαγξαθέο πνπ αθνξνχλ ηε ρξήζε νπηηθνπνίεζεο πεξηιακβάλνπλ ηελ θαηάιιειε επηινγή κεγεζψλ πξνο νπηηθνπνίεζε, ηνλ θαηάιιειν ζπλδπαζκφ κεηαβιεηψλ γηα ηελ αλάδεημε λέσλ δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξίαο, ηελ νπηηθνπνίεζε ζχκθσλα κε κνληέια θαη πξνζνκνηψζεηο, φπνπ βέβαηα απηφ είλαη εθηθηφ, ηελ απνθπγή ζπκβφισλ, ηε ρξήζε θπζηθήο ζεκαληηθήο θαη ηέινο ηηο δπλακηθέο νπηηθνπνηήζεηο γηα ηελ αλαπαξάζηαζε δπλακηθψλ θαηλνκέλσλ. Έπεηηα, φζνλ αθνξά ηα εξγαιεία ζχγρξνλεο θαη αζχγρξνλεο επηθνηλσλίαο νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο δηαζέηνπλ νξγάλσζε θαη δηαρείξηζε ηεο επηθνηλσλίαο, ηελ επηθνηλσλία κε βάζε ζπγθεθξηκέλνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο, ηε ζαθήλεηα θα ηε ηεθκεξίσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ κελπκάησλ, ηε ζπλνρή ζην πεξηερφκελν ησλ κελπκάησλ θαη ηελ επηθνηλσλία λέσλ ηδεψλ. Οη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε ζρεδίαζε βάζεσλ δεδνκέλσλ αθνξνχλ ηελ αλάιπζε απαηηήζεσλ ηνλ πξνζδηνξηζκφ δεδνκέλσλ, ην κνληέιν δεδνκέλσλ, ην νπνίν αλαπαξηζηά πηζηά ηε δνκή ηνπ πεξηερνκέλνπ, ηηο εγγξαθέο, νη νπνίεο απνηεινχληαη απφ φια ηα απαξαίηεηα πεδία, ηα πεδία, ηα νπνία πεξηγξάθνπλ φιν ην εχξνο ησλ πεξηερνκέλσλ, ηηο ζρέζεηο θαη ηα εξσηήκαηα, ηα νπνία αλαδεηθλχνπλ λέα πιεξνθνξία θαη ηέινο ηηο ζαθείο εθζέζεηο. Οη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε ζρεδίαζε ελλνηνινγηθψλ ραξηψλ πεξηέρνπλ ηνλ θαηάιιειν αξηζκφ θφκβσλ γηα ηελ θάιπςε ηνπ ζέκαηνο θαη ησλ ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ γηα ηελ εκβάζπλζε ζην ζέκα, ηνλ ζαθή θαη αθξηβή πξνζδηνξηζκφ ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ θφκβσλ, ηελ θαηεχζπλζε ησλ ζπλδέζκσλ πνπ αλαπαξηζηά ηεξαξρηθή ή αηηηαθή ζρέζε θαη ηελ αθξίβεηα πεξηερνκέλνπ. 44 ιεο νη παξαπάλσ θαηεπζπληήξηεο γξακκέο απνηεινχλ ηελ αθεηεξία γηα ηε ζρεδίαζε γλσζηηθψλ εξγαιείσλ ζχκθσλα κε δηαθνξεηηθέο ηερλνινγηθέο πξνζεγγίζεηο θαη δελ ζεσξνχληαη κνλαδηθέο. Καζεκηά απφ ηηο πξνηάζεηο ησλ θαηεπζπληεξίσλ γξακκψλ πξνθχπηεη απφ ηελ έκθαζε ζηελ αλάπηπμε καζεηνθεληξηθψλ πεξηβαιιφλησλ θαη εμαξηάηαη απφ ηνπο εθάζηνηε δηδαθηηθνχο ζηφρνπο. Κάζε εθαξκνγή ινγηζκηθνχ πξέπεη λα έρεη ηερληθή αξηηφηεηα θαη λα ιεηηνπξγεί κε φζνλ ην δπλαηφλ δηαθαλή ηξφπν. ε θακηά πεξίπησζε δελ πξέπεη λα κεηαηξέπεηαη ζε έλα ηερλνθεληξηθφ πεξηβάιινλ κε έκθαζε ζηελ πιήξε αμηνπνίεζε ηερλνινγηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζε ραιαξή ζχλδεζε κε ηνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο. Καζεκηά αλαδεηθλχεη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εξγαιείνπ κε ην νπνίν πινπνηείηαη. Σέινο, νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζρεδηάδνληαη απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο απνηεινχλ αθνξκή γηα εξγαζία κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, αλαβάζκηζε θαη επέθηαζή ηνπο, ηδέεο γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ δξαζηεξηνηήησλ (Μηθξφπνπινο Σ., 2010). 14. Ο ππνινγηζηήο σο εξγαιείν γξαπηήο έθθξαζεο ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή Ζ επεμεξγαζία ηνπ θεηκέλνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε αξθεηά λεπηαγσγεία πνπ δηαζέηνπλ ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο. Ζ ρξήζε ηεο έρεη θαζηεξσζεί ζην πιαίζην ηεο έληαμεο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο ζηελ εθπαίδεπζε. Σα ηειεπηαία ρξφληα κάιηζηα είλαη ην ινγηζκηθφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξν ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε θαηά θχξην ιφγν. χκθσλα κε ην αλαιπηηθφ πξφγξακκα πιεξνθνξηθήο πνπ αθνξά ηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε ηνλίδεηαη ε ρξήζε επεμεξγαζηψλ θεηκέλσλ, φπνπ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί σο έλα αλνηρηφ θαη 45 επέιηθην εθπαηδεπηηθφ εξγαιείν, κε ηε βνήζεηα ηνπ νπνίνπ νη καζεηέο καζαίλνπλ λα ζθέθηνληαη πάλσ ζηε δνκή θαη ην ζθνπφ ηεο γιψζζαο. Ζ ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή αθφκε θη αλ δελ δηεπθνιχλεη ζε πξψηε θάζε ηελ εθκάζεζε ηεο γξαθήο, επηηξέπεη ην ζβήζηκν, ηελ εηζαγσγή, ηε κεηαθίλεζε, ηε ζειηδνπνίεζε, ηε δηακφξθσζε θαη γεληθφηεξα ηελ επεμεξγαζία. Πξνζθέξεη, δειαδή, ηελ αζθάιεηα ηεο απφθηεζεο νπνηαδήπνηε ζηηγκή ελφο θαζαξνχ θαη εθηηκεηένπ απνηειέζκαηνο, ην νπνίν ζεσξείηαη ζεκαληηθφ παηδαγσγηθφ ζηνηρείν, φζνλ αθνξά ηηο κηθξέο ειηθίεο θπξίσο. Με ηε ρξήζε επεμεξγαζηψλ θεηκέλνπ ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο κεηαηξέπεηαη ζε έλα ηζρπξφ εξγαιείν γξαπηήο έθθξαζεο κε αμηφινγα απνηειέζκαηα γηα ηε ζρνιηθή κάζεζε ηεο αλάγλσζεο θαη ηεο γξαθήο, πφζν κάιινλ φηαλ ν ηερληθφο ρεηξηζκφο ελφο επεμεξγαζηή θεηκέλνπ, φπσο απαηηείηαη ζην λεπηαγσγείν, δελ είλαη ηδηαίηεξα δχζθνινο. Δπίζεο, ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο κπνξεί λα δηεπθνιχλεη ηε κάζεζε ελζαξξχλνληαο ηελ επηηπρία θαη δίλνληαο έλα πην μεθάζαξν πεξηερφκελν ζε αζθήζεηο γξαπηήο έθθξαζεο. ήκεξα ζεσξείηαη πσο ε επεμεξγαζία θεηκέλνπ κπνξεί λα παίμεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εθκάζεζε ηεο γξαθήο. Γηθαηνινγεκέλα νη εθπαηδεπηηθνί παξαηεξνχλ πφζν αληηπαηδαγσγηθφ θαη απνζαξξπληηθφ είλαη γηα ηα παηδηά ή δηαξθήο ζχγθξνπζε θαη αληηπαξάζεζε κε ηα ιάζε θαη ηηο αλεπάξθεηέο ηνπο. Με ηνλ επεμεξγαζηή θεηκέλνπ ν καζεηήο κπνξεί λα απειεπζεξσζεί απφ ην θφθθηλν κειάλη ζην πεξηζψξην ηνπ ηεηξαδίνπ ηνπ θαη ηηο δεπηεξεχνπζεο αξλεηηθέο έλλνηεο πνπ ηαπηίδνληαη κε ηελ ηδέα ηνπ ζθάικαηνο. Πέξα απφ ηελ απελνρνπνίεζε ησλ καζεηψλ πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν θαηέρνπλ νη επθαηξίεο πνπ πξνζθέξεη ν επεμεξγαζηήο θεηκέλνπ ζε ζρέζε κε ηε ρξήζε ηεο γξαθνκεραλήο. Οη δπλαηφηεηεο απηέο ηνλίδνπλ ηε δηάζηαζε ηνπ θεηκέλνπ σο «πξψηε χιε». ε απηή ηελ πεξίπησζε ην θείκελν αληηκεησπίδεηαη σο αθαηέξγαζηε χιε πνπ παξνπζηάδεη ζηαδηαθή δηακφξθσζε θαη δελ απνηειεί ηειηθφ πξντφλ ζθέςεο πξηλ ηελ πιεθηξνιφγεζή ηνπ. Έηζη, ινηπφλ, ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο δελ απνηειεί ηψξα πηα κία γξαθνκεραλή αιιά έλα ηζρπξφ φξγαλν γξαθήο πνπ δελ αθήλεη ίρλε πξφρεηξσλ ραξηηψλ, εθφζνλ ην γξαπηφ είλαη δηαξθψο «θαζαξφ» θαη ε «πνηλή» ηνπ ζβεζίκαηνο εμαιείθεηαη. Ζ πιεξνθνξηθή δίλεη ηε δπλαηφηεηα κεηαηξνπήο ηνπ θεηκέλνπ ζε έλα αληηθείκελν απεξηφξηζηα ηξνπνπνηήζηκν. 46 Δπίζεο, νη ζχγρξνλνη επεμεξγαζηέο θεηκέλνπ επηηξέπνπλ ηελ επαλεμέηαζε θαη ηελ αλαζεψξεζή ηνπ, δηφηη παξέρνπλ ην ηζηνξηθφ φισλ ησλ ηξνπνπνηήζεσλ πνπ έρνπλ πξνεγεζεί, θαηά ζπλέπεηα δίλεηαη ε επθαηξία γηα δεκηνπξγία ζπλεξγαηηθψλ θεηκέλσλ απφ πνιινχο καζεηέο. χκθσλα κε κειέηεο γηα ηε γξαθή θαη ηε γξαπηή έθθξαζε ζην λεπηαγσγείν, απνδεηθλχεηαη πσο νη επεμεξγαζηέο θεηκέλνπ θαηέρνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζε απηφ. Ζ επεμεξγαζία θεηκέλνπ απνηειεί κία δξαζηεξηφηεηα, ε νπνία δελ πεξηιακβάλεη κφλν ηελ έθδνζε ησλ γξαπηψλ αιιά παίδεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ νξγάλσζε ησλ ηδεψλ θαη ησλ επηρεηξεκάησλ ησλ καζεηψλ. Δπηπξφζζεηα, κε ηνλ επεμεξγαζηή θεηκέλνπ επηθέξνληαη λέεο αλέζεηο φζνλ αθνξά ηελ πξαθηηθή πιεπξά ηεο γξαθήο απινπζηεχνληαο ηηο δηνξζψζεηο, ηηο ηξνπνπνηήζεηο, ηε ζειηδνπνίεζε. Απφ ηελ άιιε, ζρεηηθά κε ηε βαζηθή δξαζηεξηφηεηα ηεο παξαγσγήο θεηκέλσλ ν θεηκελνγξάθνο δχλαηαη λα παξεκπνδίζεη ην παηδί απφ θάζε πξφηεξε ζθέςε θαη λα ην σζήζεη ζην λα αξρίζεη ακέζσο ηε ζχληαμε ηνπ θεηκέλνπ ή λα ην νδεγήζεη ζε ζχγρπζε κεηαμχ ηειεησκέλνπ θεηκέλνπ θαη θεηκέλνπ, πνπ ρξήδεη επηπιένλ επεμεξγαζία θαη ζειηδνπνίεζε. αλ απνηέιεζκα ησλ παξαπάλσ, κε ηε γξαθή κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ηξεηο θαηεπζχλζεηο. Ζ πξψηε ζρεηίδεηαη κε ηε δηαδηθαζία ηεο γξαπηήο έθθξαζεο, κε ή ρσξίο ηελ αμηνπνίεζε ησλ ηερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξηθήο, μεθηλψληαο απφ ηηο γλψζεηο πνπ δηαζέηνπκε γηα ηνπο γλσζηηθνχο θαη θνηλσληθνχο παξάγνληεο, πνπ παξεκβαίλνπλ ζηε ζχλζεζε ελφο θεηκέλνπ. Ζ δεχηεξε θαηεχζπλζε έγθεηηαη ζην ζρεδηαζκφ, θαζψο θαη ηελ αλάπηπμε εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ ζρεηηθφ κε ηε δηδαζθαιία ηεο γξαπηήο έθθξαζεο. Σέινο, ε ηξίηε θαηεχζπλζε αλαθέξεηαη ζηε ζπγθέληξσζε ησλ κειεηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ εθκάζεζε ηεο γξαπηήο έθθξαζεο θαη ηε ζχδεπμή ηνπο κε ηηο κειέηεο ζε ζρέζε κε ηηο ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξίαο εθαξκνζκέλεο ζηε δηδαζθαιία ηεο γξαπηήο έθθξαζεο(Κφκεο Β. , 2004). 47 15. Η εθπαηδεπηηθή ρξήζε ηνπ Γηαδηθηύνπ ζην λεπηαθό πεξηβάιινλ Σν Γηαδίθηπν κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηελ θαιχηεξε ζπζηεκαηνπνίεζε ηεο πξνζρνιηθήο δσήο, ζηελ αξηηφηεξε νξγάλσζε ηεο δηδαζθαιίαο, ζηελ επηθνηλσλία δηαθνξεηηθψλ ζρνιηθψλ νκάδσλ θαη ζηελ πξνψζεζε ζπιινγηθψλ θαη ζπλεξγαηηθψλ θαηαζηάζεσλ κάζεζεο κέζα θαη έμσ απφ ην ζρνιηθφ πεξηβάιινλ. Δπίζεο, επηδηψθεηαη ε αλάπηπμε λέσλ γλσζηηθψλ δεμηνηήησλ πνπ αθνξνχλ ηελ αλαδήηεζε ζηνηρείσλ θαη δεδνκέλσλ κέζσ κεραλψλ αλαδήηεζεο, θαηαιφγνπο πιεξνθνξηψλ, θαζψο θαη κε ηελ πινήγεζε κέζα ζε έλα αθεξεκέλν θαη ηαπηφρξνλα πνιχπινθν ζχζηεκα, φπσο είλαη ην Γηαδίθηπν. Σν Γηαδίθηπν, επηηξέπνληαο ηελ επηθνηλσλία ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν αλάκεζα ζε καζεηέο δηαθνξεηηθψλ ηάμεσλ ηνπ ίδηνπ ζρνιείνπ ή ζε καζεηέο ηάμεσλ ζρνιείσλ πνπ βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ή θαη ζε άιιεο ρψξεο, θαηαξγψληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ηηο απνζηάζεηο θαη ηελ αλακνλή πνπ απνηεινχλ ραξαθηεξηζηηθά ζπκβαηηθψλ ηξφπσλ επηθνηλσλίαο, δηεπξχλεη ηε ζρνιηθή θνηλφηεηα. Δπηπξφζζεηα, αλαηξνθνδνηεί ηελ αιιειεπίδξαζε θαη ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ καζεηψλ κέζσ ζπζηεκάησλ ζχγρξνλεο ζπλεξγαζίαο πνπ ππνζηεξίδνληαη απφ ην Γηαδίθηπν. Δπηηξέπεη, αθφκε, ηελ πην ζπζηεκαηηθνπνηεκέλε δηαρείξηζε ησλ δηαζέζηκσλ πεγψλ πιεξνθνξηψλ, πξφζβαζε δειαδή ζε βάζεηο δεδνκέλσλ, ζε ςεθηαθέο βηβιηνζήθεο, ηελ αχμεζε θαη ηελ πξνζαξκνγή ησλ ρξήζεσλ θαη ηεο δηαζεζηκφηεηάο ηνπο, ελψ ηαπηφρξνλα επλνεί ηηο αηνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ρξήζεηο. Καηά ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία ηα δίθηπα δχλαληαη λα αμηνπνηεζνχλ πνηθηινηξφπσο. Ζ ζρνιηθή αιιεινγξαθία κέζσ ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο, ε νπνία κπνξεί λα πινπνηεζεί είηε κεηαμχ καζεηψλ, είηε κεηαμχ εθπαηδεπηηθψλ, είηε κεηαμχ καζεηψλ δηαθνξεηηθψλ ηάμεσλ είλαη έλαο ηξφπνο. Ζ γξήγνξε θαη εμ απνζηάζεσο πξφζβαζε ζε ζηνηρεία, πιεξνθνξίεο θαη δεδνκέλα, νη βηβιηνζήθεο εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ θαζψο θαη ε αλνηρηή εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε, ε νπνία είλαη πνιχ ρξήζηκε θπξίσο ζε απνκαθξπζκέλεο ή κε εχθνια πξνζβάζηκεο πεξηνρέο είλαη θάπνηνη αθφκε ηξφπνη αμηνπνίεζεο ησλ δηθηχσλ θαηά ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Σέινο, ε δηαξθήο θαηάξηηζε, ε δηα βίνπ κάζεζε θαη ηα ζρνιηθά δίθηπα, νη ζπκπξάμεηο δειαδή ζρνιείσλ πνπ επηθνηλσλνχλ θαη ζπλεξγάδνληαη κεηαμχ ηνπο ζε ζηαζεξή βάζε γχξσ απφ ζέκαηα πνπ δηεξεπλψληαη θαη ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε κπνξνχλ λα 48 πινπνηεζνχλ κε ηε βνήζεηα ηνπ Γηαδηθηχνπ θαηά ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία(Κφκεο Β., 2004). 16. Ο ππνινγηζηήο σο κέζν θαηάθηεζεο ηεο καζεκαηηθήο γλώζεο ζην Νεπηαγσγείν ηαλ αλαθεξφκαζηε ζε ζρεδηαζκφ δξαζηεξηνηήησλ γηα ην λεπηαγσγείν κε ζθνπφ ηελ αλάπηπμε ηεο καζεκαηηθήο γλψζεο, αλαθεξφκαζηε ζε έλα πξνκαζεκαηηθφ ζηάδην θαη ζηελ εκπέδσζε πξνκαζεκαηηθψλ ελλνηψλ. Οη δξαζηεξηφηεηεο εκπέδσζεο ζα πξέπεη λα ζηεξίδνληαη ζε εξγαζίεο εμάζθεζεο θαη πξαθηηθήο θαη λα έρεη σο ζηφρν: Σε πξνζέγγηζε βαζηθψλ πνζνηηθψλ ζρέζεσλ, φπσο: κηθξφηεξν απφ..., κεγαιχηεξν απφ..., πιαηχηεξν απφ..., ζηελφηεξν απφ..., ςειφηεξν απφ..., θνληχηεξν απφ..., κέζα απφ ηε ζχγθξηζε αληηθεηκέλσλ. Να αληηιεθζνχλ ηηο έλλνηεο πεξηζζφηεξα απφ..., ιηγφηεξα απφ, ηφζα φζα..., κε βάζε ηελ έλα πξνο έλα αληηζηνίρεζή ηνπο θαη ηελ απαξίζκεζε απηψλ. Να δηαηάζζνπλ αληηθείκελα κε βάζε ην βαζκφ παξνπζίαο ελφο ραξαθηεξηζηηθνχ ηνπο. Να πξαγκαηνπνηνχλ αληηζηνηρίζεηο αληηθεηκέλσλ έλα πξνο έλα. Να πξνζεγγίζνπλ ηελ έλλνηα ησλ αξηζκψλ θαη λα εμνηθεησζνχλ κε ηα ζχκβνιά ηνπο. Να απαξηζκνχλ ζσζηά ζχλνια κε 1 έσο 10 ζηνηρεία (απαξίζκεζε αληηθεηκέλσλ ζε γξακκηθή ή άιινπ είδνπο δηάηαμε ζην ρψξν). Να πξνζεγγίζνπλ βαζηθνχο ινγηθν-καζεκαηηθνχο ζπιινγηζκνχο θαη ηδηαίηεξα απηνχο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ έλλνηα ησλ δπν αξηζκεηηθψλ πξάμεσλ (πξφζζεζε θαη αθαίξεζε). (Ράπηεο Α., 2004) 49 ηα πεξηζζφηεξα λεπηαγσγεία πξαγκαηνπνηνχληαη νη ζπκβαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο καζεκαηηθψλ ή ζε άιια δίλνληαη ζηα παηδηά θχιια εξγαζίαο, κε απνηέιεζκα ηα παηδηά λα κε βξίζθνπλ ελδηαθέξνλ ζηηο ζρεηηθέο κε ηα καζεκαηηθά δξαζηεξηφηεηεο. Οη δξαζηεξηφηεηεο καζεκαηηθψλ ζηνλ ππνινγηζηή, επεηδή ζπλδπάδνπλ ηα «βαξεηά» καζεκαηηθά κε ηελ εηθφλα θαη ηνλ ήρν, πξνζειθχνπλ ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ θαη δίλνπλ άιιε δηάζηαζε ζηε δηδαζθαιία ησλ πξνκαζεκαηηθψλ ελλνηψλ. 17. Ο ππνινγηζηήο σο κέζν θαιιηηερληθήο δεκηνπξγίαο ζην Νεπηαγσγείν Οη εθπαηδεπηηθέο δπλαηφηεηεο ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή επεθηείλνληαη θαη ζηνλ ηνκέα ηνλ Καιψλ Σερλψλ. Υξεζηκνπνηψληαο ν εθπαηδεπηηθφο ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο εξγαζηήξη δελ απνζθνπεί ζην λα ππνθαηαζηήζεη ηα παξαδνζηαθά εξγαιεία, ηηο ηερληθέο θαη ηα πεξηβάιινληα, αιιά λα εληζρχζεη ηα κάζεζε αμηνπνηψληαο ηηο δπλαηφηεηεο απηνχ ηνπ ειεθηξνληθνχ εξγαζηεξίνπ. Πέξα απφ ην φηη νη λέεο ηερλνινγίεο έθεξαλ καδί ηνπο λέεο ηάζεηο θαη ηερλνινγίεο, ηηο νπνίεο πξέπεη λα γλσξίζνπλ νη καζεηέο, καο δίλνπλ ηαπηφρξνλα ηε δπλαηφηεηα λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ην ειεθηξνληθφ θαιιηηερληθφ εξγαζηήξη γηα λα θέξνπκε πην θνληά ζε φια ηα παηδηά ηελ ηέρλε, λα θαιιηεξγήζνπκε ηελ αηζζεηηθή παηδεία πνπ απεπζχλεηαη ζηα παηδηά φισλ ησλ θνηλσληθψλ ζηξσκάησλ. Ο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο είλαη θάηη θαηλνχξην γηα φια ηα παηδηά θαη αμίδεη λα επηρεηξήζνπλ κηα λέα πξνζέγγηζε ηεο Σέρλεο, θαηά ηελ νπνία φινη νη καζεηέο ζα έρνπλ ηελ επθαηξία λα θάλνπλ κία λέα αξρή, γεθπξψλνληαο ην ράζκα ηεο πνιηηηζηηθήο ηνπο αθεηεξίαο. εκαληηθφηεξε επηδίσμε, φκσο, φζνλ αθνξά ηελ αηζζεηηθή αγσγή είλαη λα κπνξέζνπκε λα θάλνπκε ηνπο καζεηέο-παηδηά λα αγαπήζνπλ ηελ Σέρλε. 50 Αθφκε, ην ειεθηξνληθφ εξγαζηήξη είλαη πνιχ ειθπζηηθφ θαη νηθείν φζνλ αθνξά ην αηζζεηήξην ησλ καζεηψλ, κε μερσξηζηή αίγιε θαη απνδνρή, θπξίσο φηαλ νη καζεζηαθέο δηαδηθαζίεο είλαη παηγληψδεηο, αλαθαιππηηθέο, ππνζηεξηθηηθέο ηεο επηηπρίαο θαη δελ αλαπαξάγνπλ ηηο πξαθηηθέο ηεο παξαδνζηαθήο δηδαζθαιίαο ζην ρψξν ηνπ λεπηαγσγείνπ. Ο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο ιεηηνπξγεί σο κία «θαζαξή πεξηνρή», εθφζνλ ππάξρεη πάληνηε ε δπλαηφηεηα γηα πεηξακαηηζκφ θαη αιιαγή ηεο ζθέςεο ρσξίο λα κείλνπλ αλεπηζχκεηα «ίρλε» αλά πάζα ζηηγκή. Δπίζεο, επεηδή ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο λα παξεκβαίλεη ιεηηνπξγψληαο σο εκςπρσηήο θαη ελζαξξχλνληαο ηνπο καζεηέο λα επηκείλνπλ κε ηελ εξγαζία ηνπο, έρεη σο απνηέιεζκα λα βειηηψλνληαη νη εξγαζίεο ησλ παηδηψλ φζνλ αθνξά ην ζρεδηαζηηθφ ηνκέα θαη λα πηνζεηνχλ ηα παηδηά-καζεηέο κία πην ζεηηθή ζηάζε ζε ζρέζε κε ηε ζηάζε πνπ θξαηνχζαλ θαηά ηε δηάξθεηα πινπνίεζεο δξαζηεξηνηήησλ κε ηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν. Σαπηφρξνλα, νη καζεηέο πνπ ηνπο ραξαθηεξίδεη ε αλαπνθαζηζηηθφηεηα θαη ε κε εθεπξεηηθφηεηα κπνξεί λα θάλνπλ ιάζε. Μία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο επζχλεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη θαηά ηε δηάξθεηα πνπ εμεγεί ηε δξαζηεξηφηεηα λα εκςπρψλεη ηνπο καζεηέο πνπ δπζθνιεχνληαη λα θέξνπλ εηο πέξαο ηέηνηνπ είδνπο δξαζηεξηφηεηεο. Αθφκε, φηαλ ρξεζηκνπνηείηαη ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο ζηνλ ηνκέα ησλ εηθαζηηθψλ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα απνζήθεπζεο ελφο κέξνπο ηεο δνπιεηάο πνπ έρεη θάλεη ν καζεηήο θαη λα αζρνιεζεί κε θάπνην άιιν θνκκάηη ηεο δξαζηεξηφηεηαο πνπ πινπνηείηαη. Έηζη νη καζεηέο έρνπλ φζν ρξφλν ρξεηάδνληαη πξνθεηκέλνπ λα ζθεθηνχλ γηα ην πψο θαη αλ ζα ζπλερίζνπλ. Ο εθπαηδεπηηθφο, φηαλ πξφθεηηαη γηα δπζθνιίεο πνπ ζπλαληνχλ νη καζεηέο κπνξεί λα ηνπο πξνζθέξεη κία δνκή, κέζσ ηεο νπνίαο θάζε ζηάδην ηεο εξγαζίαο ηνπο ζα απνζεθεχεηαη ζε δίζθν, ελψ θάζε λέα πξνζπάζεηα ζα δχλαηαη λα ζπδεηεζεί θαη λα νξγαλσζεί ζε ζπλεξγαζία κε ηε ζπκβνπιεπηηθή παξέκβαζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. 51 18. Γηδαζθαιία παηδηώλ κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο (λνεηηθή ζηέξεζε θαη αιινδαπά) θαη πξνβιήκαηα ζπκπεξηθνξάο ζην Νεπηαγσγείν ηαλ αλαθεξφκαζηε ζε παηδηά κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο, ελλννχκε ηνπο καζεηέο πνπ απερζάλνληαη ηε ζρνιηθή εξγαζία, πνπ δελ επηδεηθλχνπλ ηελ ελδεδεηγκέλε «θαιή ζρνιηθή ζπκπεξηθνξά», θαη πνπ ζπλήζσο δελ έρνπλ θαιέο επηδφζεηο. Δίλαη ηα παηδηά πνπ δπζθνιεχνπλ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ζην έξγν ηνπ θαη παξαθσιχνπλ ηε δηδαζθαιία ζηε ζρνιηθή ηάμε. Οη καζεζηαθέο δπζθνιίεο κπνξνχλ λα αθνξνχλ ην ίδην ην αληηθείκελν κάζεζεο, ηεο ζπλζήθεο θαη ην ηξφπν κε ηνλ νπνίν επηδηψθεηαη θαη επηηπγράλεηαη ε κάζεζε, θαζψο θαη ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αηφκνπ κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο, πνπ κπνξεί λα αθνξνχλ ηηο θπζηθέο ή πλεπκαηηθέο αδπλακίεο, ηα θνηλσληθά, ζπλαηζζεκαηηθά ή ςπρνινγηθά εκπφδηα, θαζψο θαη άιιεο πξνζσπηθέο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ θάζε αηφκνπ. Με ηελ αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο αλνίγεη ν δξφκνο, ψζηε λα θσηηζηνχλ νη πξνθαηαιήςεηο θαη ηα ζηεξεφηππα, πνπ ζέινπλ ηε κάζεζε απηψλ ησλ παηδηψλ λα είλαη αδχλαηε θαη αλαθαιχπηνληαη λένη ηξφπνη αληηκεηψπηζεο ησλ καζεζηαθψλ δπζθνιηψλ θαη ησλ ρακειψλ επηδφζεσλ ησλ καζεηψλ απηψλ. Ζ ρξήζε ηεο λέαο ηερλνινγίαο έρεη απνδεηρζεί, φηη παξέρεη εμαηξεηηθέο επθαηξίεο θαη κέζα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ αηφκσλ κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο. Καηά ηε ζρεδίαζε δξαζηεξηνηήησλ γηα παηδηά κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο, εθηφο απφ ηελ ηαηξηθή γλσκάηεπζε ρξεηάδεηαη θαη ε δηεξεχλεζε ησλ δπλαηψλ θαη αδχλαησλ ζεκείσλ ηνπ αηφκνπ, πνπ πεξηιακβάλεη δεηήκαηα γλσζηηθήο, πξνζσπηθήο θαη θνηλσληθήο αλάπηπμεο. Ζ επζχλε ησλ εθπαηδεπηηθψλ είλαη κεγάιε, φζνλ αθνξά ηελ ζρεδίαζε θαη πινπνίεζε θαηάιιεισλ δξαζηεξηνηήησλ γηα ην θάζε παηδί. ην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα ηνληζηεί πσο δελ ππάξρνπλ ζπληαγέο πνπ θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο φισλ θαη πσο νη λέεο ηερλνινγίεο δελ βνεζνχλ φια ηα άηνκα κε ηνλ ίδην ηξφπν. Οη εθπαηδεπηηθνί ζα πξέπεη λα βξνπλ ην κέζν θαη ην ηξφπν πνπ ν ππνινγηζηήο θαη φπνην άιιν ηερλνινγηθφ κέζν ζα ρξεζηκνπνηεζεί σο βνεζφο, έηζη ψζηε λα κεγηζηνπνηεζνχλ νη ηθαλφηεηεο ησλ παηδηψλ θαη λα παξαθακθζνχλ νη φπνηεο δπζθνιίεο. Ζ ππεξκεζηθή δνκή ηνπ ππνινγηζηή, νη ήρνη, νη εηθφλεο, ε νκηιία, ραξίδνπλ ζηα άηνκα κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο έλα θίλεηξν λα αζρνιεζνχλ κε απηφλ. Ζ έλαξμε 52 ηεο ελαζρφιεζεο κε ηνλ ππνινγηζηή θαη κε άιια ηερλνινγηθά κέζα ζα πξέπεη λα γίλνληαη ζηαδηαθά. Αξρηθά, ην παηδί ζα πξέπεη λα βξεη ελδηαθέξνλ, ψζηε λα αζρνιεζεί κε απηφλ. ηε ζπλέρεηα, ζπρλά ππάξρνπλ δπζθνιίεο ζην λα θαζίζεη ην άηνκν ζσζηά ζηνλ ππνινγηζηή θαη λα έρεη κηα ζσζηή ζηάζε. Έπεηηα, ζα πξέπεη νη ζηφρνη πνπ ζέηνπκε λα είλαη κηθξνί θαη βξαρππξφζεζκνη. Ζ αξρή θαιφ ζα ήηαλ λα γίλεηαη κε πνιχ απιά έξγα, φπσο ην λα αληηιεθζεί ην παηδί ηελ έλλνηα ηνπ αηηίνπ – απνηειέζκαηνο (κε ηελ επηινγή πνπ γίλεηαη κε ην πνληίθη). Δλ ζπλερεία, ην παηδί ζα πεξάζεη θαη ζε άιιεο έλλνηεο πνπ δηδάζθνληαη ζηε πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε θαη δελ ζρεηίδνληαη άκεζα κε ηνλ άμνλα ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, φπσο ρσξνρξνληθέο, πξνγισζζηθέο θαη πξνκαζεκαηηθέο έλλνηεο, θαζψο επίζεο θαη ζηξαηεγηθέο επίιπζεο πξνβιεκάησλ. Σέινο, ην άηνκν κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο, ή αθφκα θαη ε νκάδα παηδηψλ κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο, ζα αξρίζεη ζηαδηαθά λα δεκηνπξγεί θαη λα θέξεη εηο πέξαο εξγαζίεο ή αθφκα θαη νινθιεξσκέλα ζρέδηα εξγαζίαο, αλαπηχζζνληαο ηε κεηαμχ ηνπο αιιειεπίδξαζε, ην αίζζεκα ηνπ ειέγρνπ ηεο δνπιεηάο ηνπο, θαη ζα αηζζάλνληαη ππεξήθαλα γηα ηε πξνζσπηθή ηνπο δεκηνπξγία. Πνιινί ζα ήηαλ βέβαηα απηνί πνπ ζα έιεγαλ πσο δελ είλαη νη ππνινγηζηέο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ επηθέληξσζε ηεο πξνζνρήο απηψλ ησλ αηφκσλ, αιιά ε μερσξηζηή πξνζνρή θαη ε πξνζέγγηζε πνπ δέρνληαη απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, θαζψο θαη ε δηάζεζε ησλ ηειεπηαίσλ λα πξνζαξκφζνπλ ηε δηδαζθαιία ηνπο θαη ηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο ζην επίπεδν ησλ καζεηψλ απηψλ. (Ράπηεο, Α., 2004) 53 19. «Σερλνθηιηθνί» θαη «ηερλνθνβηθνί» Σα ζέκαηα πνπ αλαθχπηνπλ ζρεηηθά κε ηελ εηζαγσγή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηε πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε είλαη πνιιά θαη αθνξνχλ ζηελ αλαγθαηφηεηα, ρξεζηκφηεηα θαη ζθνπηκφηεηα ηνπ εγρεηξήκαηνο, ζηε κεζνδνινγία έληαμεο, ζηηο απαξαίηεηεο πξνζαξκνγέο θαη αλαηξνπέο. ια απηά, φπσο είλαη θπζηθφ, πξνθαινχλ έληνλεο ζπδεηήζεηο, αληηδξάζεηο θαη πξνβιεκαηηζκνχο θαη δηαρσξίδνπλ ηελ επηζηεκνληθή θαη εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα ζε ηξεηο νκάδεο. Οη έλζεξκνη ππνζηεξηθηέο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ δηαηείλνληαη, φηη νη ππνινγηζηέο παίδνπλ πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν θαηά ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Δθαηνληάδεο εξεπλεηηθψλ κειεηψλ έρνπλ δηεμαρζεί γηα λα απνδείμνπλ, φηη ε ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ γηα δηδαζθαιία είλαη θαιχηεξε απφ ηε ρξήζε ησλ παξαδνζηαθψλ κεζφδσλ. Οη απνινγηζκνί απηψλ ησλ κειεηψλ δελ έδσζαλ ηα απνηειέζκαηα ηα νπνία πξνζδνθνχζαλ νη εκπλεπζηέο ηνπο . Ζ ηζηνξία ηεο εθπαίδεπζεο φκσο, έρεη πνιιέο πεξηπηψζεηο ζενπνίεζεο παηδαγσγηθψλ θαηλνηνκηψλ. Οη ππεξβνιηθέο πξνζδνθίεο, ζπλήζσο, δελ έρνπλ νπζηαζηηθφ αληίθξηζκα θαη απνξξίπηνληαη κε ηελ ίδηα ππεξβνιή, ρσξίο λα αμηνπνηνχληαη νη πξαγκαηηθέο δπλαηφηεηέο ηνπο. Οη ππνζηεξηθηέο απηήο ηεο αληίιεςεο εζηηάδνπλ ην ελδηαθέξνλ ηνπο ζην ζρεδηαζκφ ηεο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο απνθιεηζηηθά θαη κφλν κε ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ κε απνηέιεζκα λα αλάγνπλ ηα ζρεηηθά δεηήκαηα ζε ηερληθά, απνγπκλσκέλα απφ ηηο θνηλσληθνπνιηηηθέο παξακέηξνπο (Νηθνινπνχινπ, 2009). ηελ αθξηβψο αληίζεηε θαηεχζπλζε θηλνχληαη νη αξλεηέο ηεο ρξήζεο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Τπεξηνλίδνπλ ηηο παξελέξγεηεο θαη ηηο ξηδηθέο αιιαγέο πνπ ζα επηθέξνπλ ζηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν δηδαζθαιίαο (Νηθνινπνχινπ, 2009). ηε κέζε ησλ δπν αθξαίσλ απηψλ πξνζεγγίζεσλ βξίζθνληαη νη θξηηηθνί ζηνραζηέο. Θεσξνχλ αλαγθαία θαη ρξήζηκε ηελ εηζαγσγή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε, δίλνπλ έκθαζε ζην ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ σο δηακεζνιαβεηή θαηά ηε καζεζηαθή αιιειεπίδξαζε θαη ηνλίδνπλ ηελ αλάγθε ζπλερνχο αμηνιφγεζεο ησλ επηπηψζεσλ ηεο ρξήζεο ηεο λέαο ηερλνινγίαο. Οη λέεο ηερλνινγίεο δελ είλαη απφ κφλεο ηνπο επεξγεηηθέο ή επηθίλδπλεο. Δίλαη δήηεκα νξζήο ρξήζεο. Οη ρξήζηεο , δειαδή νη εθπαηδεπηηθνί, θαινχληαη λα επαγξππλνχλ θαη λα θάλνπλ πάληα ηζνινγηζκφ ησλ ζεηηθψλ θαη αξλεηηθψλ επηπηψζεσλ (Υαηδεγεσξγίνπ, 2004). 54 Δξεπλεηηθό Μέξνο 55 θνπόο ηεο έξεπλαο Ζ έληαμε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε απνηέιεζε αληηθείκελν έξεπλαο θαη ζπγθεθξηκέλα ε εθαξκνγή θαη ε αμηνπνίεζή ηνπο ζηηο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ λεπηαγσγείνπ. Οη Νέεο Σερλνινγίεο δίλνπλ επθαηξίεο γηα κάζεζε θαη ππνζηεξίδνπλ ηε ζπλνιηθή γλσζηηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε ηνπ λεπίνπ. Μέζσ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κε ηε ζπκβνιή ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ επηηπγράλεηαη ε θνηλσληθνπνίεζή ησλ παηδηψλ, ε πξνψζεζε ηεο ζπλεξγαζίαο, ηεο απηνλνκίαο, γηαηί ν εθπαηδεπηηθφο ιεηηνπξγεί σο εκςπρσηήο θαη ζπιιεηηνπξγφο ζηα πιαίζηα ηεο νκάδαο ρσξίο λα θαηέρεη εγεηηθφ ξφιν. Δπίζεο, κε ηε ρξήζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζην λεπηαγσγείν εληζρχεηαη ε επειημία ηεο ζθέςεο θαη ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο, επηηπγράλεηαη ε αλάπηπμε πξνθνξηθήο επηθνηλσλίαο πςειφηεξνπ επηπέδνπ θαη εμειίζζνληαη νη γλψζεηο, νη ηθαλφηεηεο θαη νη δεμηφηεηεο ησλ παηδηψλ. Σέινο, φζνλ αθνξά ηε ζπγθεθξηκέλε έξεπλα έρεη σο ζθνπφ ηε δηαζεκαηηθή πξνζέγγηζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ. Δηδηθφηεξα ζα επηρεηξήζνπκε ηε ζχλδεζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ κε ηνπο άμνλεο ηεο Γιψζζαο, ησλ Μαζεκαηηθψλ θαη ησλ Δηθαζηηθψλ. 56 Δξεπλεηηθά εξσηήκαηα ηελ πξψηε καο παξαηήξεζε, ελ φςεη ηεο πηπρηαθήο καο άζθεζεο, δηαπηζηψζακε, φηη παξά ηελ επηζπκία ησλ παηδηψλ λα πξαγκαηνπνηνχληαη νξγαλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο απφ ηελ λεπηαγσγφ κε ηε βνήζεηα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, πνπ βξίζθεηαη ζηελ ηάμε ηνπο, θάηη ηέηνην δελ πθίζηαην. Έηζη, ινηπφλ, θαηά ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο δξάζεο θαη ελψ πξνζπαζνχζακε λα βξνχκε ιχζεηο φζνλ αθνξά ηελ πξνβιεκαηηθή θαηάζηαζε, δεκηνπξγήζεθαλ ζε εκάο ηα αθφινπζα εξσηήκαηα: - Πσο κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ νη λέεο ηερλνινγίεο ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε; - Πσο βειηηψλνπλ νη λέεο ηερλνινγίεο ηηο ζπλζήθεο κάζεζεο ησλ παηδηψλ κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο; - Δίλαη νη λέεο ηερλνινγίεο θαηάιιειεο γηα ηελ δηδαζθαιία ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε; - πληειεί ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο ζηελ αλάπηπμε ηεο θξηηηθήο ζθέςεο ησλ παηδηψλ ηεο πξνζρνιηθήο ειηθίαο; - Πσο δηαθνξνπνηείηαη ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη ηνπ καζεηή ζην ζχγρξνλν ηερλνινγηθφ καζεζηαθφ πεξηβάιινλ, ζε ζρέζε κε ην παξαδνζηαθφ; - Πσο αμηνπνηνχληαη νη λέεο ηερλνινγίεο ζηε θαζεκεξηλφηεηα ηνπ λεπηαγσγείνπ; 57 Σξόπνη δηελέξγεηαο ηεο εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο δξάζεο Αλ θαη θαληάδεη παξάινγν ην εγρείξεκα λα πεξηγξάςνπκε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν πξαγκαηνπνηείηαη ε εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο, δηφηη έλα απζηεξά πξνθαζνξηζκέλν πξφηππν δε ζπκβαδίδεη κε ηνλ αλαζηνραζηηθφ θαη απειεπζεξσηηθφ ραξαθηήξα ηεο, έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ απηνλνκία πνπ ραξαθηεξίδεη ηνλ εξεπλεηή θαη δελ επηηξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε νη δεδνκέλεο ηνπηθέο ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο πξαγκαηψλεηαη ε έξεπλα. Παξφια απηά έρνπλ πξνηαζεί νξηζκέλα ζπγθεθξηκέλα κνληέια νξγάλσζεο ηεο έξεπλαο δξάζεο, φρη σο θαλνληζηηθά θαη επηηαθηηθά πξφηππα αιιά σο έλα πιαίζην δξάζεο, σο ζπκβνπιεπηηθέο πξνηάζεηο. Σν πην δηαδεδνκέλν κνληέιν δηελέξγεηαο έξεπλαο δξάζεο είλαη ην αθφινπζν: ηνπ St. Kemmis: βαζίδεηαη ζην κνληέιν ηνπ Lewin ελψ ηαπηφρξνλα πξνζζέηεη ηελ επαιιειία ησλ θχθισλ ηεο ζπείξαο. πκπεξαίλνπκε, ινηπφλ, πσο ζχκθσλα κε ην παξαπάλσ κνληέιν ε έξεπλα δξάζεο παξνπζηάδεηαη σο κηα ζπλερφκελε δηαδηθαζία πνπ ηείλεη πξνο ηε ζπλερή βειηίσζε, γη’ απηφ ζπρλά απνδίδεηαη σο κηα ζεηξά επαλαιακβαλφκελσλ θάζεσλ, θάζε θάζε εθ ησλ νπνίσλ απνηειεί πξνζπάζεηα βειηίσζεο ηεο πξνεγνχκελεο κέζσ επαλαηξνθνδφηεζεο θαη θξηηηθνχ ζηνραζκνχ φισλ φζσλ ζπκκεηέρνπλ ζηελ έξεπλα. 58 Αθεηεξία ηεο εθπαηδεπηηθήο καο έξεπλαο δξάζεο απνηειεί κηα πξνβιεκαηηθή θαηάζηαζε πνπ απαζρνιεί ηνπο εθπαηδεπηηθνχο εξεπλεηέο, ε νπνία ρξήδεη παξέκβαζεο πξνθεηκέλνπ λα βειηησζεί. πσο ήδε έρνπκε αλαθέξεη έλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο έξεπλαο δξάζεο είλαη ε ζπιινγηθή θαη ζπλεξγαηηθή ηεο δηάζηαζε. Δθηφο δειαδή απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ εξεπλεηή ζπκκεηέρνπλ θη άιινη φπσο νη γνλείο, νη ζρνιηθνί ζχκβνπινη, ν δηεπθνιπληήο απηφο δειαδή πνπ ζπληνλίδεη ην εθπαηδεπηηθφ πξφγξακκα φηαλ θαηά θχξην ιφγν ππάξρεη εξεπλεηηθή νκάδα αιιά θαη ν θξηηηθφο θίινο-ζπλεξγάηεο. Ο ξφινο πνπ θαηέρεη ν δηεπθνιπληήο είλαη πνιπδηάζηαηνο. Αξρηθά ιεηηνπξγεί σο ππνζηεξηθηήο, παξέρνληαο ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο εξεπλεηέο πξφζβαζε ζην ζεσξεηηθφ πιαίζην φζνλ αθνξά ηελ πξαθηηθή ηνπο ή ηε ζεσξία ηεο έξεπλαο δξάζεο, θαζψο θαη ηεο δπλακηθήο ησλ νκάδσλ ζπκβάιινληαο ζηελ αλάπηπμε ζρέζεσλ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ, πξνθεηκέλνπ ε επηινγή ηνπο λα γίλεηαη κε θνηλά θξηηήξηα κέζα ζε έλα πιαίζην ζπκκεηξηθήο επηθνηλσλίαο. Δπίζεο, ιεηηνπξγεί αλαηξνθνδνηηθά, έρνληαο σο θχξην κέιεκά ηνπ ηελ θξηηηθή αλαηξνθνδφηεζε ηεο νκάδαο θαζψο θαη ηε δηαζθάιηζε ηεο πνηθηιίαο ησλ απφςεσλ θαηά ηελ πξνζέγγηζε ηεο δηεξεπλψκελεο θαηάζηαζεο. Σέινο, ιεηηνπξγεί δεζκεπηηθά πξνζπαζψληαο λα εμαζθαιίζεη ηε δέζκεπζε ησλ ζπκκεηερφλησλ ζε κηα έξεπλα ζπλεξγαηηθή θαη ζπζηεκαηηθή, ε νπνία ζηε ζπλέρεηα κεηαηξέπεηαη ζε ζπιινγηθή ζπλεηδεηνπνηψληαο φηη εθηφο απφ ηνπο αηνκηθνχο ζηφρνπο έρνπλ θαη θνηλνχο, ζπληειψληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ζην λα «κεηακνξθσζεί» ε εξεπλεηηθή νκάδα ζε θξηηηθή θνηλφηεηα, κε θνηλή ηαπηφηεηα θαη γιψζζα. Αληίζεηα κε ην δηεπθνιπληή, ν ξφινο ηνπ θξηηηθνχ θίινπ, ν νπνίνο θαιείηαη λα ζπκβάιιεη ζε θάζεηο αλαηξνθνδφηεζεο θπξίσο, ραξαθηεξίδεηαη πην πεξηνξηζκέλνο. Γχλαηαη λα ζπκκεηέρεη ζηε ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ έξεπλα δξάζεο πξνθεηκέλνπ λα πξνζζέζεη θαη ηε δηθή ηνπ νπηηθή ζηελ πξννπηηθή ηεο ηξηγσλνπνίεζεο, ηεο ηξηπιήο δειαδή δηαζηαχξσζεο ησλ ζηνηρείσλ θαη ησλ εξκελεηψλ κε ηε ρξήζε ηξηψλ δηαθνξεηηθψλ κεζφδσλ ζπιινγήο δεδνκέλσλ. Δπίζεο, δηεπθνιχλεη ην εξεπλεηηθφ έξγν ησλ εθπαηδεπηηθψλ-εξεπλεηψλ θαζψο δίλεη κηα πην αληηθεηκεληθή εηθφλα ηεο ηάμεο, κία άιιε νπηηθή γσλία, βνεζψληαο ηνπο λα επεθηείλνπλ ή θαη λα αιιάμνπλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο. Αθφκε, ν θξηηηθφο θίινο βνεζά ηνπο εθπαηδεπηηθνχο-εξεπλεηέο λα κνηξαζηνχλ ηνπο πξνβιεκαηηζκνχο ηνπο πηνζεηψληαο ζπκβνπιεπηηθφ ξφιν θαη 59 παξέρνληαο πιεξνθνξίεο πνπ δηαζέηεη ν ίδηνο απφ ηε δηθή ηνπ εκπεηξία θαη γλψζε θαη γεληθφηεξα ζπκβάιεη ζηελ αμηνπνίεζε ησλ ζπκπεξαζκάησλ ηνπ αλαζηνραζκνχ. Γηα λα κπνξέζνπλ φκσο λα ιεηηνπξγήζνπλ απνηειεζκαηηθά ηφζν ν δηεπθνιπληήο, φζν θαη ν θξηηηθφο θίινο, θξίλεηαη απαξαίηεηε κηα νπζηαζηηθή ακθίδξνκε θαη ηαπηφρξνλα ζπκκεηξηθή επηθνηλσλία ηνπο κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ εξεπλεηή ή ηελ εξεπλεηηθή νκάδα. 60 Μέζνδνη ζπιινγήο δεδνκέλσλ Οη κέζνδνη ζπιινγήο δεδνκέλσλ πνπ επηιέμακε λα εξγαζηνχκε είλαη ην εκεξνιφγην, ε ζπκκεηνρηθή παξαηήξεζε, νη αλαθνξέο ηνπ ζπλαδέιθνπ (θξηηηθφο θίινο), ε απνκαγλεηνθψλεζε ησλ κεηαμχ καο ζπδεηήζεσλ θαη νη ζπλεληεχμεηο απφ ηα παηδηά. Σν εκεξνιόγην (βι. παξάξηεκα 1) γίλεηαη ην κέζν αλαζηνραζκνχ θαη απηναμηνιφγεζεο θαη ζπκπιεξψλεη ή/ θαη αλαηξνθνδνηεί απηφ πνπ γίλεηαη ζηελ νκάδα ή ζε κηθξφηεξεο νκάδεο. Ο ξφινο ηνπ εκεξνινγίνπ σο κεζνδνινγηθνχ εξγαιείνπ ηεο Έξεπλαο Γξάζεο είλαη απαξαίηεην λα ζπδεηείηαη κε ηνπο εκπιεθφκελνπο θαη λα γίλεηαη κέξνο ηεο Έξεπλαο. Δίλαη αλαηξνθνδφηεζεο ην θαη βαζηθφ γη’ εξγαιείν απηφ είλαη αλαζηνραζκνχ πάληα θαη αληηθείκελν δηαπξαγκάηεπζεο ηεο ζεκαζίαο θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ. Οη εθπαηδεπηηθνί δε ζα πξέπεη λα ην ηεξνχλ απιψο σο εξγαιείν ζπγθεθξηκέλεο έξεπλαο αιιά λα ην ρξεζηκνπνηνχλ πάληα σο εξγαιείν αλάπηπμεο. Έλα απφ ηα πιενλεθηήκαηα ηεο ζπκκεηνρηθήο παξαηήξεζεο, είλαη ε ακεζφηεηα. Με ηε ζπκκεηνρηθή παξαηήξεζε ν εξεπλεηήο κπνξεί λα εμαγάγεη ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα γηα ην πεξηβάιινλ ηεο έξεπλάο ηνπ θαη λα έρεη πην νινθιεξσκέλε άπνςε γηα ηε θαηάζηαζε πνπ ζέιεη λα βειηηψζεη. Δπίζεο, ν εξεπλεηήο κπνξεί λα έρεη πην νινθιεξσκέλε άπνςε ζε δεδνκέλα (ζπλαηζζήκαηα, ζηάζεηο θαη αηκφζθαηξα) πνπ είλαη δχζθνιν λα θαηαγξαθνχλ κε άιιεο κεζφδνπο, φπσο ην εξσηεκαηνιφγην. Αθφκε, κπνξεί λα δηακνξθψζεη ηηο εξεπλεηηθέο επηινγέο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο ηνπ, αλάινγα κε ηελ ηδηνκνξθία ηεο θάζε πεξίπησζεο. Σέινο κπνξεί λα παξέκβεη άκεζα θαη λα δηακνξθψζεη ηηο ζπλζήθεο ηεο θαηάζηαζεο πνπ ζέιεη λα αιιάμεη (ηάθαο .,) (9-04-2011). 61 Με ηηο γξαπηέο αλαθνξέο ηνπ θξηηηθνχ θίινπ (βι. παξάξηεκα 3), δίλνληαη ρξήζηκα ζηνηρεία πνπ κπνξεί λα δηαθχγνπλ ηεο πξνζνρήο ηνπ ζπκκεηνρηθνχ παξαηεξεηή. Δπίζεο θαηαγξάθνληαη παξάγνληεο πνπ κπνξεί λα κελ είλαη άκεζα νξαηνί ή πνπ κπνξεί λα αμηνινγεζνχλ εζθαικέλα εμαηηίαο ησλ κέζσλ θαηαγξαθήο. Σέινο ελεξγνπνηείηαη θαη ν εθπαηδεπηηθφο ζπκκεηέρνληαο ζηε δηαδηθαζία ηεο έξεπλαο θαη θαηά θάπνην ηξφπν σο εθπαηδεπφκελνο ζε κηα ζπζηεκαηηθή εξεπλεηηθή δηαδηθαζία. (ηάθαο .,), (9-04-2011) Οη απνκαγλεηνθσλήζεηο ησλ κεηαμχ καο ζπδεηήζεσλ (βι. παξάξηεκα 4), θαηά ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο καο, ήηαλ ηδηαίηεξα δηαθσηηζηηθέο, εθφζνλ καο έδηλαλ ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο γηα πεξαηηέξσ έξεπλα. ηθαλνπνηεηηθφ Οη απνκαγλεηνθσλήζεηο καο παξείραλ πιηθφ κε κεγάιε επθνιία. πγθεθξηκέλα είρακε ηε δπλαηφηεηα λα αθνχκε φζεο θνξέο επηζπκνχζακε ηηο κεηαμχ καο ζπδεηήζεηο, κε απνηέιεζκα θάζε θνξά λα νδεγνχκαζηε ζε λέα ζπκπεξάζκαηα. Δμάιινπ, κε ηηο απνκαγλεηνθσλήζεηο είρακε ηελ επθαηξία λα παξαηεξήζνπκε ηελ εμέιημε ηεο νκαδηθήο δνπιεηάο καο. Απφ ηελ άιιε, πέξα απφ ηα πιενλεθηήκαηα ππάξρνπλ θαη κεηνλεθηήκαηα θαηά ηε ρξήζε ηεο απνκαγλεηνθψλεζεο σο κέζν ζπιινγήο δεδνκέλσλ. Ζ απνκαγλεηνθψλεζε ζηεξείηαη νπηηθνχ πιηθνχ, πνπ κπνξεί λα θαηαγξάςεη αθφκε θαη ζηνηρεία κε ιεθηηθήο επηθνηλσλίαο, ηα νπνία απνηεινχλ πνιχ ζεκαληηθφ παξάγνληα φζνλ αθνξά ηε ζπιινγή δεδνκέλσλ. (Hopkins D.) Γηα λα ζπιιέμνπκε πιεξνθνξίεο απφ ηα παηδηά πξαγκαηνπνηήζακε ζπδήηεζε-ζπλέληεπμε (βι. παξάξηεκα 2). Ζ ζπλέληεπμε ραξαθηεξίδεηαη απφ ακεζφηεηα, θαζψο ν εξεπλεηήο είλαη φπσο θαη ζηε ζπκκεηνρηθή παξαηήξεζε πξφζσπν κε πξφζσπν κε ην ζέκα δηεξεχλεζεο. Δπηπιένλ, εμεηάδεη ζε βάζνο δεηήκαηα πνπ κπνξεί λα πεξάζνπλ απαξαηήξεηα ζε έλα εξσηεκαηνιφγην ή ζε κηα ζπκκεηνρηθή παξαηήξεζε. ε κηα ζπλέληεπμε πξνζθέξνληαη λέα ζηνηρεία θαη 62 ζπγθεθξηκέλα ζε αλνηρηέο ζπλεληεχμεηο κπνξεί λα θαηαγξαθνχλ ελδηαθέξνπζεο απφςεηο πνπ ίζσο δελ είραλ ππνινγηζηεί ζηηο εξεπλεηηθέο επηινγέο. Μπνξεί, επίζεο, κε ηε ζπλέληεπμε λα απνηππσζνχλ ζηνηρεία πνπ δχζθνια κπνξνχλ λα απνδνζνχλ κε κηα εηθφλα, ή πεξλνχλ απαξαηήξεηα, φπσο ζπλαηζζήκαηα θαη ζηάζεηο. Σέινο, κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη ζπκπιεξσκαηηθά ζηελ παξαηήξεζε θαη λα θσηίζεη πιεπξέο γηα ηηο νπνίεο δελ έρνπκε δεδνκέλα. 63 Μεζνδνινγία 64 Η εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο Ζ έξεπλα δξάζεο είλαη κία εξεπλεηηθή δηαδηθαζία πνπ νη ίδηνη νη άλζξσπνη ηεο πξάμεο δηελεξγνχλ, κε ζθνπφ λα βειηηψζνπλ ηηο επαγγεικαηηθέο πξαθηηθέο ηνπο. Δίλαη έλα είδνο έξεπλαο ζχκθσλα κε ην νπνίν ν εξεπλεηήο είλαη παξάιιεια θαη απηφο πνπ δξα ζηελ πξαγκαηηθφηεηα πνπ εξεπλά. ε ζπλεξγαζία κε άιινπο πνπ ζπκκεηέρνπλ θαη απηνί ζηε ζπγθεθξηκέλε πξαγκαηηθφηεηα, ηε δηεξεπλνχλ κε ζθνπφ λα ηελ θαηαλνήζνπλ, λα εξκελεχζνπλ ηηο δπζιεηηνπξγίεο ηεο, λα δηαγλψζνπλ ηπρφλ πξνβιήκαηα θαη ζην ηέινο λα παξέκβνπλ πξνθεηκέλνπ λα βειηηψζνπλ ηηο ζπλζήθεο κέζα ζηηο νπνίεο δξνπλ ζαλ επαγγεικαηίεο. Ζ έξεπλα δξάζεο, απνηειεί δειαδή κία δηαδηθαζία ζπλεξγαηηθήο έξεπλαο, ε νπνία πξνυπνζέηεη ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ησλ εκπιεθνκέλσλ ζην πεδίν πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ε έξεπλα δξάζεο. Οη νξηζκνί πνπ έρνπλ δνζεί θαηά θαηξνχο ζηελ εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο πνηθίινπλ. Οη δηαθνξνπνηήζεηο έγθεηληαη ηφζν ζηελ εθπαηδεπηηθή πξαγκαηηθφηεηα φζν θαη ζηελ εθπαηδεπηηθή έξεπλα, αιιά θπξίσο ζηηο δηαθνξεηηθέο επηζηεκνινγηθέο αθεηεξίεο. Έλαο ελδεηθηηθφο νξηζκφο κε ηνλ νπνίν ζπκθσλνχκε θαη εκείο είλαη ν αθφινπζνο: «Η έξεπλα δξάζεο είλαη κηα κνξθή απην–ζηνραζηηθήο δηεξεύλεζεο πνπ έρνπλ αλαιάβεη νη ζπκκεηέρνληεο ζε θνηλωληθέο (ζπκπεξηιακβαλνκέλωλ θαη ηωλ εθπαηδεπηηθώλ) θαηαζηάζεηο κε ζθνπό λα βειηηώζνπλ ηε ινγηθή θαη ηε δηθαηνζύλε πνπ δηέπεη α) ηηο δηθέο ηνπο θνηλωληθέο ή εθπαηδεπηηθέο πξαθηηθέο, β) ηελ θαηαλόεζή ηνπο όζνλ αθνξά απηέο ηηο πξαθηηθέο, γ) ηηο θαηαζηάζεηο όπνπ εθαξκόδνληαη απηέο νη πξαθηηθέο». (Stephen Kemmis). ζνλ αθνξά ηελ εθπαίδεπζε, ζηελ έξεπλα δξάζεο εκπιέθνληαη εθπαηδεπηηθνί, καζεηέο θαη θνηλσληθνί παξάγνληεο, φπσο γνλείο, ζρνιηθνί ζχκβνπινη, ηνπηθέο αξρέο πνπ είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλνη κε ην ζρνιείν. Δκείο σο εθπαηδεπηηθνί εξεπλεηέο αζρνινχκαζηε κε ηελ εθπαίδεπζε, ζπκκεηέρνληαο ζε φιεο ηηο θάζεηο ηεο εξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο σο κέιε κηαο εξεπλεηηθήο νκάδαο. ηηο δηάθνξεο παξεκβάζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζην λεπηαγσγείν, αλαιακβάλνπκε ελαιιάμ θεληξηθφ ξφιν ε θάζε κηα, κε ηε δεχηεξε λα έρεη ππνζηεξηθηηθή θαη θξηηηθή ζέζε. Γε δηαηππψλνπκε απιά ηε γλψκε καο ζρεηηθά κε ην εθπαηδεπηηθφ έξγν θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ ζπλαληάκε, αιιά παξεκβαίλνπκε ηαπηφρξνλα ζηε δηακφξθσζε ηνπ εξεπλεηηθνχ πξνγξάκκαηνο θαη ζπκκεηέρνπκε ελεξγά ζε φιε ηε ζηνραζηηθνθεληξηθή 65 δηαδηθαζία, είηε αθνξά ππνζέζεηο θαη ζηξαηεγηθέο δξάζεο είηε ηελ ίδηα ηελ πξαθηηθή θαη ηελ παξέκβαζή ηνπο ζε απηήλ είηε ζηελ αμηνιφγεζή ηεο. Ζ έξεπλα δξάζεο δηαζέηεη θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά ζχκθσλα κε ηα νπνία θηλεζήθακε. Σν πξψην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ζπγθεθξηκέλεο κεζφδνπ είλαη ν ζπκκεηνρηθφο ηεο ραξαθηήξαο. ηελ εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο σο εθπαηδεπηηθνί θαηέρνπκε δηηηφ ξφιν. Δίκαζηε θαη δηδάζθνληεο θαη εξεπλεηέο. Γηδάζθνπκε ελψ ηαπηφρξνλα δηεξεπλνχκε ηε δηαδηθαζία ηεο δηδαζθαιίαο θαη φιεο ηηο παξακέηξνπο ηεο. Πξφθεηηαη γηα κηα ζπκκεηνρηθή κνξθή έξεπλαο, δηφηη εκείο νη ίδηνη νη εθπαηδεπηηθνί είκαζηε πνπ δηεξεπλνχκε θαη ηε δηθή καο πξνζσπηθή ζεσξία αιιά θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ε ίδηα θαζνξίδεη ηελ πξαθηηθή καο, ζηα πιαίζηα ηεο νπνίαο ζα πξέπεη λα είκαζηε ππεχζπλα θαη ελζπλείδεηα άηνκα, ελψ ηαπηφρξνλα λα ζπκκεηέρνπκε ελεξγά ζηε εξεπλεηηθή δηαδηθαζία κε ζηφρν ηελ αιιαγή θαη ηε βειηίσζε. Άιιν έλα ραξαθηεξηζηηθφ ηεο έξεπλαο δξάζεο είλαη πψο απνηειεί κία δηαδηθαζία ζπλεξγαηηθή, θάηη ην νπνίν ζπλεπάγεηαη απφ ην γεγνλφο, φηη εθφζνλ ε εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία είλαη θνηλσληθή δξάζε, ε έξεπλα θξίλεηαη απαξαίηεην λα δηελεξγείηαη κε άιινπο. πγθεθξηκέλα εκείο σο εθπαηδεπηηθνί ζπλεξγαδφκαζηε κε άιια κέιε ηεο ζρνιηθήο, αιιά θαη ηεο επξχηεξεο εθπαηδεπηηθήο θνηλφηεηαο, φπσο ζπλαδέιθνπο καο εθπαηδεπηηθνχο, καζεηέο, γνλείο, ζρνιηθνχο ζπκβνχινπο, εξεπλεηέο, παλεπηζηεκηαθνχο θαη θπξίσο ζπλεηδεηνπνηνχκε ηελ έλλνηα ηεο αιιειεμάξηεζεο θαη ηελ αλάγθε γηα ακνηβαία θαηαλφεζε αμηψλ θαη αληηιήςεσλ κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ ζηελ έξεπλα. ηελ έξεπλα δξάζεο θαζψο σο εξεπλεηέο-εθπαηδεπηηθνί παξεκβαίλνπκε θαη δηεξεπλνχκε ηελ πξαγκαηηθφηεηα ζηελ νπνία δνχκε, είλαη απφιπηα θπζηνινγηθφ λα αμηνπνηνχκε θαη ζηε πξάμε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλάο καο θαη λα επηδηψθνπκε ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ κέζα ζηηο νπνίεο εξγαδφκαζηε. Καηά ζπλέπεηα ε έξεπλα δξάζεο ζπλδπάδεη ηελ νπζηαζηηθή δξάζε κε ηε δηαδηθαζία ηεο έξεπλαο. ζνλ αθνξά ηελ εθπαίδεπζε σο εθπαηδεπηηθνί εκπιεθφκαζηε ζε κηα εξεπλεηηθή δηαδηθαζία πξνηξεπφκελνη λα ζπλδπάζνπκε έξεπλα θαη δηδαζθαιία, αλαιακβάλνληαο ην ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ εξεπλεηή. Σν φηη πξαγκαηνπνηείηαη δηεξεχλεζε ηεο πξαθηηθήο απφ εκάο σο εθπαηδεπηηθνχο δελ αλαηξεί ηελ ελαζρφιεζή καο θαη κε ηε ζεσξία, ηελ νπνία δελ αληηκεησπίδνπκε σο απνηέιεζκα λνεηηθψλ αθαηξέζεσλ ιακβάλνληαο ππφςε ηνπο ηελ πξαθηηθή θχζε ηεο εθπαίδεπζεο. Σαπηφρξνλα δελ αληηκεησπίδνπκε ηνπο εαπηνχο καο σο θαηαλαισηέο επηζηεκνληθψλ ζεσξηψλ. Δπνκέλσο, ε δηδαζθαιία δελ 66 αληηκεησπίδεηαη σο δηαδηθαζία εθαξκνγήο ζεσξεηηθψλ πνξηζκάησλ πνπ αλαθέξνληαη ζε επηκέξνπο δεμηφηεηεο θαη ηερληθέο. Χο εθπαηδεπηηθνί δηεξεπλνχκε δηαιεθηηθά ηε ζεσξία θαη ηελ πξάμε. Ζ ζεσξία δε θαληάδεη απξφζηηε, αιιά ζπκπιεξψλεη θαη εκπινπηίδεη ηελ πξαθηηθή θξίζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Μέζσ απηήο ηεο δηαδηθαζίαο ε ίδηα ε πξαθηηθή εκπινπηίδεηαη, ελψ παξάιιεια αλακνξθψλεη θαη επεθηείλεη θαη ηελ αθαδεκατθή γλψζε. Αθφκε, ε έξεπλα δξάζεο δελ απνηειεί κία γξακκηθή εξεπλεηηθή κεζνδνινγία πνπ αξρίδεη κε ηε δηαηχπσζε ππνζέζεσλ, πάληα ειεγρφκελσλ απφ ηε δηεξεπλεηηθή δηαδηθαζία γηα λα θαηαιήμεη ζηελ επηβεβαίσζε ή δηάςεπζή ηνπο. Γελ έρεη δειαδή αξρή θαη ηέινο κε ζπγθεθξηκέλν ηξφπν. Αλαπηχζζεηαη κέζα απφ ηνλ απηνζηνραζκφ (έλαλ έιηθα απνηεινχκελν απφ θχθινπο ζρεδηαζκνχ), ηε δξάζε (πεξηιακβάλεη ηελ πινπνίεζε ηνπ ζρεδηαζκνχ), ηε ζπζηεκαηηθή παξαηήξεζε, ην ζηνραζκφ... επαλαζρεδηαζκφ, πεξαηηέξσ πινπνίεζε, παξαηήξεζε θαη ζηνραζκφ… Απνηειψληαο δειαδή επαλαιακβαλφκελνπο θχθινπο δίρσο ηέινο. Οπζηαζηηθά ε έξεπλα δξάζεο είλαη κία αλνηρηή θπθιηθή δηαδηθαζία, ζχκθσλα κε ηελ νπνία θάζε θχθινο νδεγεί ζηνλ επφκελν. Κάηη ηέηνην ζεκαηνδνηεί επαλαπξνζδηνξηζκφ ηνπ αξρηθνχ ζρεδηαζκνχ, λέα ζηξαηεγηθή δξάζεο, επηπιένλ θξηηηθή θαζψο θαη απηνθξηηηθή παξέκβαζε θαη αλαζηνραζκφ ζε έλα πιαίζην ζπλερνχο ζχλζεζεο θαη αλαζχλζεζεο. Δπηπξφζζεηα, ε έξεπλα δξάζεο δηαζέηεη ζηνραζηηθή θαη αλαζηνραζηηθή δηάζηαζε. Δηδηθφηεξα σο εθπαηδεπηηθνί εξεπλεηέο εκπιεθφκαζηε ζε κηα δηαδηθαζία ε νπνία ζπκβάιιεη ζην λα ζηνραδφκαζηε θαη λα πξνζπαζνχκε λα εξκελεχζνπκε θαζεηί πνπ ζπληειείηαη ζηελ ηάμε καο αιιά θαη ζε επξχηεξν πιαίζην, ζην ρψξν ηνπ ζρνιείνπ. Απηφ βνεζά λα αλαπηχζζνπκε εθπαηδεπηηθέο ζεσξίεο, ηηο νπνίεο δνθηκάδνπκε κέζσ ηεο έξεπλαο θαη ζηε ζπλέρεηα ζηελ πξάμε. Έηζη νδεγνχκαζηε ζε κία κνξθή γλψζεο, ε νπνία βξίζθεηαη ππφ δηαξθή δνθηκή ιακβάλνληάο ηελ ππφςε καο σο πξνζσξηλή θαη πξνζαξκνζκέλε ζηηο ηνπηθέο θαη δεδνκέλεο ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο πξαγκαηνπνηείηαη. Δπηπιένλ, ε έξεπλα δξάζεο ζρεηίδεηαη κε ηελ επαγγεικαηηθή αλάπηπμε καο σο εθπαηδεπηηθνί. ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε σο εθπαηδεπηηθνί δίλνπκε έκθαζε ζηελ θαηαλφεζε θαη ηελ αλακφξθσζε ηεο πξαθηηθήο καο, ζηε δηεξεχλεζε ησλ θηλήηξσλ δξάζεο καο θαη ζηελ επηδίσμή καο λα πξαγκαηψζνπκε ηηο αμίεο καο πνπ έρνπκε ζέζεη ππφ δηεξεχλεζε ζην πιαίζην ηεο εξεπλεηηθήο νκάδαο ζηελ νπνία αλήθνπκε. Ζ ππφ δηεξεχλεζε δξάζε βαζίδεηαη θαηά θχξην ιφγν ζην ινγηθφ ζηνραζκφ πνπ 67 πξαγκαηνπνηνχκε σο επαγγεικαηίεο. Με απνηέιεζκα κέζσ ηεο έξεπλαο δξάζεο λα αλαπηχζζνπκε ηελ θξηηηθή καο ηθαλφηεηα θαη ηελ επαγγεικαηηθή καο γλψζε. Σέινο, ε έξεπλα δξάζεο δηαζέηεη θαη πνηνηηθή δηάζηαζε. Χο εθπαηδεπηηθνί εξεπλεηέο απνηεινχκε αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο πξαγκαηηθφηεηαο πνπ δηεξεπλάηαη ρσξίο λα αλαζηέιινπκε ηελ έλλνηα ηεο αιιειεπίδξαζεο. Γηεξεπλνχκε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή ηεο εθπαηδεπηηθήο πξαγκαηηθφηεηαο, ηελ νπνία ζεσξνχκε κνλαδηθή θαη πνιπζχλζεηε. Δθφζνλ, ινηπφλ, ε έξεπλα δξάζεο δελ θαηαιήγεη ζηε δηαηχπσζε γεληθεπκέλσλ λφκσλ δελ απνηειεί θαη αληηπξνζσπεπηηθφ δείγκα. ηα δείγκαηα πνπ απνθνκίδνπκε απφ ηηο πνζνηηθέο πξνζεγγίζεηο ηηο νπνίεο πξαγκαηνπνηνχκε αληηπαξαβάιινπκε ηελ έλλνηα ηεο πεξίπησζεο θαη ζηα γεληθεπκέλα ζπκπεξάζκαηα ηα εξεπλεηηθά απνηειέζκαηα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην πιαίζην ηεο ζρνιηθήο ηάμεο θαη κεηαθξάδνληαη ζε ππνζέζεηο δξάζεο. 68 Πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο 69 Δθηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο-Κξηηήξηα επηινγήο ηνπ ζέκαηνο ζε ζρέζε κε ην πιαίζην ηεο ηάμεο ηα πιαίζηα ηεο πηπρηαθήο καο άζθεζεο θαη γηα ηε πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο καο επηζθεθηήθακε έλα λεπηαγσγείν. Σν ηκήκα είλαη θιαζηθφ θαη απνηειείηαη απφ εηθνζηηέζζεξα (24) παηδηά., απφ ηα νπνία ηα έληεθα (11) είλαη αγφξηα θαη ηα δεθαηξία (13) θνξίηζηα, δχν (2) εθ ησλ νπνίσλ είλαη αιινδαπά, έλα απφ Αίγππην θαη έλα απφ Μνιδαβία, ηα ππφινηπα εκεδαπά θαη έλα (1) κε λνεηηθή ζηέξεζε. Πξφθεηηαη γηα έλα ζρνιείν δχν ηκεκάησλ, έλα θιαζηθφ θαη έλα νινήκεξν. Σν θιαζηθφ ηκήκα, ζην πιαίζην ηνπ νπνίνπ πξαγκαηνπνηήζακε ηελ έξεπλά καο, δηαζέηεη κηα αξθεηά κεγάιε θαη θσηεηλή αίζνπζα, πινχζηα ζε εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, ην νπνίν δελ αμηνπνηείηαη θαηάιιεια απφ ηελ εθπαηδεπηηθφ ηεο ηάμεο. Αθφκε, ππάξρνπλ νη εμήο γσληέο: Ζ γσληά ηεο ζπδήηεζεο, ε νπνία δηαζέηεη πέληε μχιηλα παγθάθηα θαη έλαλ θεινπίλαθα, ζηνλ νπνίν αλαξηάηαη πιεξνθνξηαθφ θαη θσηνγξαθηθφ πιηθφ ζρεηηθά κε ην ππφ δηεξεχλεζε ζέκα. Ζ γσληά ηνπ θνχξλνπ, ε νπνία είλαη εμνπιηζκέλε κε μχιηλα ξάθηα, αξηνζθεπάζκαηα, θαηαζθεπαζκέλα κε δηάθνξα πιηθά (πειφο, πιαζηειίλε), ηειέθσλν, ηακηαθή κεραλή θαη ειεθηξηθή θνπδίλα. Ζ γσληά ηεο βηβιηνζήθεο, ε νπνία απνηειείηαη απφ κεγάιε πνηθηιία βηβιίσλ, ηα νπνία φκσο δελ είλαη νξγαλσκέλα ζχκθσλα κε ηνλ ηξφπν πνπ πξνηείλεη ν Οδεγφο Νεπηαγσγνχ. πγθεθξηκέλα ηα βηβιία είλαη ζηνηβαγκέλα ην έλα πάλσ ζην άιιν θαη φρη κε ην εμψθπιιν, έηζη ψζηε λα είλαη άκεζα νξαηφ ζηα παηδηά. Ζ γσληά ησλ θαηαζθεπψλ, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηνπβιάθηα θαη νηθνδνκηθφ πιηθφ. Ζ γσληά ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, ε νπνία δεκηνπξγήζεθε πξφζθαηα θαη δελ είλαη πιήξσο εμνπιηζκέλε. Απνηειείηαη δειαδή, απφ έλαλ ζρεηηθά παιηφ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Δθηφο απφ ηνλ ειιεηπή εμνπιηζκφ θαη παξά ην κέγεζνο ηεο αίζνπζαο νη γσληέο δελ είλαη επδηάθξηηεο θαζψο δελ ππάξρνπλ θηλεηά ή αθίλεηα δηαρσξηζηηθά αλάκεζά 70 ηνπο. Με απνηέιεζκα ηα παηδηά λα κπεξδεχνληαη κεηαμχ ηνπο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ειεχζεξνπ παηρληδηνχ ζηηο δηάθνξεο γσληέο. ζνλ αθνξά ηνλ εμσηεξηθφ ρψξν ηνπ λεπηαγσγείνπ πξφθεηηαη γηα έλαλ ρψξν αξθεηά κεγάιν, ζε ζρήκα «Π» πνπ δελ δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηε λεπηαγσγφ λα επηβιέπεη ην ζχλνιν ησλ παηδηψλ αλά πάζα ζηηγκή. Δπίζεο, δε δηαζέηεη επηδαπέδηα ή άιινπ είδνπο παηρλίδηα, πνπ θαιιηεξγνχλ ηε δεκηνπξγηθφηεηα, ηε θαληαζία θαη ηε θπζηθή άζθεζε, ηα νπνία είλαη πνιχηηκα γηα ηελ παηδηθή ειηθία. Αθφκε, ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ εμσηεξηθνχ ρψξνπ ππάξρεη ηζηκέλην θαη άκεζε πξφζβαζε ζην δξφκν, κε απνηέιεζκα λα κελ παξέρεη ηελ απαηηνχκελε αζθάιεηα. ην ζπγθεθξηκέλν λεπηαγσγείν πξαγκαηνπνηνχκε ηαπηφρξνλα θαη ηε πξαθηηθή καο άζθεζε. Γλσξίδνπκε θαιά ην πιαίζην ηεο ηάμεο, ηφζν σο ζχλζεζε φζν θαη σο πξνο ηα ελδηαθέξνληα, ηηο ηδηαηηεξφηεηεο θαη ηηο θιίζεηο ηνπ θάζε παηδηνχ. Μπνξνχκε λα ρεηξηζηνχκε ην θάζε παηδί κε ηδηαίηεξν ηξφπν θαη μέξνπκε κε πνην ηξφπν ζα κπνξνχζακε λα ην θηλεηνπνηήζνπκε, ψζηε λα ζπκκεηέρεη ελεξγά ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία, δίλνληαο ηνπ θίλεηξν γηα απηή ηνπ ηε ζπκκεηνρή. ηα πιαίζηα ηεο πξαθηηθήο καο άζθεζεο ζπρλά ρξεζηκνπνηήζακε θαηά ηε δηάξθεηα δηαθφξσλ δξαζηεξηνηήησλ ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή γηα λα πξνβάινπκε ζηα παηδηά θσηνγξαθίεο θαη βίληεν ζρεηηθά κε ην ζέκα πνπ επεμεξγαδφκαζηαλ ηε δεδνκέλε ζηηγκή. Σα πεξηζζφηεξα παηδηά αλέθεξαλ ηελ χπαξμε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ζην νηθείν ηνπο πεξηβάιινλ. Γλψξηδαλ γηα πνηνπο ιφγνπο θαη κε πνηνπο ηξφπνπο γίλεηαη ε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Σν γεγνλφο, φηη ε πιεηνλφηεηα ησλ παηδηψλ είλαη εμνηθεησκέλα κε ηελ εηθφλα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή καο ραξνπνίεζε ηδηαίηεξα, θαζψο ζεσξνχκε πσο ην έξγν καο ζα είλαη επθνιφηεξν θαη πσο ζα κπνξέζνπκε λα θηλεζνχκε κε κεγαιχηεξε επειημία ζε πεξηζζφηεξα πξνγξάκκαηα. Δπίζεο, ζα κπνξέζνπλ λα βνεζεζνχλ θαη ηα παηδηά πνπ δελ έρνπλ επαθή κε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ζην ζπίηη ζπλεξγαδφκελα κε ηα ππφινηπα. Σέινο, γλψζηεο θαη κε, ρξήζηεο θαη κε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ζην ζπίηη, έδεημαλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ήηαλ ζρεηηθέο κε ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή θαη γεληθφηεξα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. Αθφκε, παξά ηελ επηζπκία ησλ παηδηψλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, ηφζν ζηηο ειεχζεξεο φζν θαη ζηηο νξγαλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο, θαη ηε ζέιεζε ηνπο λα αζρνιεζνχλ κε ηα ζχγρξνλα ηερλνινγηθά κέζα, ε άγλνηα θαη ε απξνζπκία ηεο λεπηαγσγνχ ηεο ηάμεο θαζηζηά θάηη ηέηνην αδχλαην λα πξαγκαηνπνηεζεί. 71 Θέιακε επνκέλσο λα βάινπκε ζηε θαζεκεξηλφηεηα ηεο ηάμεο ηελ ελαζρφιεζε ησλ παηδηψλ κε ηα λέα ηερλνινγηθά κέζα θαη ηελ εμνηθείσζή ηνπο κε απηά. Καηά ηελ πξψηε δξαζηεξηφηεηά καο επηρεηξήζακε λα επαιεζεχζνπκε θαηά πφζν ε αξρηθή καο εθηίκεζε ήηαλ νξζή. ηε ζπλέρεηα, επηρεηξήζακε κία δηαζεκαηηθή πξνζέγγηζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζπλδένληάο ηεο κε ηνπο άμνλεο: ηεο Γιψζζαο, ησλ Μαζεκαηηθψλ θαη ησλ Δηθαζηηθψλ. 72 Α’ θύθινο Αλαγλσξηζηηθόο ζρεδηαζκόο: ηελ πξψηε καο παξαηήξεζε πξαγκαηνπνηήζακε θαη έλαλ αλαγλσξηζηηθφ ζρεδηαζκφ γηα λα εξκελεχζνπκε ηα δεδνκέλα πνπ ζα πξνέθππηαλ θαη λα θαηαιήμνπκε ζηελ πξνβιεκαηηθή θαηάζηαζε, ηελ νπνία ζα έπξεπε λα επηιχζνπκε. Ζ δξαζηεξηφηεηα ήηαλ ζρεηηθή κε ηνλ άμνλα ηνπ Γηαζεκαηηθνχ Δληαίνπ Πιαηζίνπ Πξνγξακκάησλ πνπδψλ , «Παηδί θαη Γιψζζα» θαη «Παηδί, Γεκηνπξγία θαη Έθθξαζε». ηόρνη : Να πηνζεηνχλ βαζηθέο ζπκβάζεηο αλάγλσζεο ηνπ αιθαβεηηθνχ ζπζηήκαηνο γξαθήο (γηα παξάδεηγκα δηαβάδνπκε απφ ηα αξηζηεξά πξνο ηα δεμηά θαη απφ πάλσ πξνο ηα θάησ, φηη ηα βηβιία δηαβάδνληαη απφ ηελ αξρή πξνο ην ηέινο). Να αθνχζνπλ θαη λα θαηαλνήζνπλ έλα θείκελν πνπ ηνπο δηαβάδνπκε θσλαρηά. Να πεηξακαηίδνληαη κε δηάθνξα πιηθά θαη ρξψκαηα, λα καζαίλνπλ ή λα επηλννχλ δηάθνξεο ηερληθέο θαη λα ηηο εθαξκφδνπλ γηα λα ζρεδηάδνπλ θαη λα δσγξαθίδνπλ. Τιηθά : Παξακχζη: «Δίκαη έλαο βάηξαρνο κηθξνχιεο, ν Δκκαλνπήι ΑΜπαθαθνχιεο», Μαξηαλίλα Κξηεδή, εθδ. Άκκνο, ραξηί ηνπ κέηξνπ, δαρηπινκπνγηέο πιαζηηθέο ζαθνχιεο. 73 Πεξηγξαθή : Καζφκαζηε ζηε γσληά ηεο ζπδήηεζεο θαη ε θνηηήηξηα παξνπζηάδεη ην βηβιίν ζηα παηδηά ηνλίδνληαο θαη αλαθέξνληαο ηα ζηνηρεία ηνπ εμσθχιινπ (ηίηινο, ζπγγξαθέαο, εθδφζεηο). ηε ζπλέρεηα, έρνληαο ην βηβιίν ζηξακκέλν πξνο ηα παηδηά, δηαβάδεη ην παξακχζη. Αθνινπζεί ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ παξακπζηνχ θαηά ηελ νπνία ηα παηδηά ζα κπνξέζνπλ λα έξζνπλ ζε άκεζε επαθή κε ην βηβιίν θαη λα ην επεμεξγαζηνχλ. Έπεηηα, ε θνηηήηξηα πξαγκαηνπνηεί επέθηαζε ηνπ παξακπζηνχ ιέγνληαο ζηα παηδηά λα ζθεθηνχλ ηη άιιν ζα κπνξνχζε λα είλαη ην «Α» ζην επψλπκν ηνπ ήξσα ηνπ βηβιίνπ θαη λα ην απνδψζνπλ κε δσγξαθηθή. Εεηά απφ ηα παηδηά λα θηηάμνπλ κηα νκαδηθή δσγξαθηά ζην πξφγξακκα «Εσγξαθηθή» ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Τινπνίεζε : Αθνχ θαζίζακε ζηε γσληά ηεο ζπδήηεζεο παξνπζηάζακε ην βηβιίν ζηα παηδηά. Αξρηθά κηιήζακε γηα ηα ζηνηρεία ηνπ εμσθχιινπ θαη ζηε ζπλέρεηα ηνπο δηαβάζακε ην παξακχζη. Μεηά ηελ αλάγλσζε ηνπ παξακπζηνχ αθνινχζεζε ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ βηβιίνπ θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ην γξάκκα «Α» πνπ βξίζθεηαη ζην φλνκα ηνπ ήξσα ηνπ βηβιίνπ. Δηδηθφηεξα ηα παηδηά καο αλέθεξαλ πσο ην γξάκκα «Α» εθηφο απφ «Αγαπεκέλνο», ζα κπνξνχζε λα ήηαλ «άγγεινο», «αγφξη», «αζηέξη», «αξθνπδάθη». ηε ζπλέρεηα ζπδήηεζαλ κεηαμχ ηνπο γηα ην πψο ζα κπνξνχζαλ λα δσγξαθίζνπλ φια ηα παξαπάλσ ζην πξφγξακκα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή πνπ ηνπο δεηήζακε. ια κε ηε ζεηξά ηνπο δσγξάθηζαλ θαη απφ θάηη, έπεηηα απφ ηε κεηαμχ ηνπο ζπλελλφεζε, ζηνλ ππνινγηζηή ηεο ηάμεο. Αμηνιόγεζε Με ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα επηδηψμακε λα εληνπίζνπκε ηε πξνβιεκαηηθή θαηάζηαζε πνπ επηθξαηνχζε ζηε ηάμε. Θέιακε λα δνχκε θαηά πφζν ηα παηδηά επηζπκνχζαλ λα έξζνπλ ζε επαθή κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη πφζν ζα ηνπο θέληξηδε ην ελδηαθέξνλ κηα ηέηνηα δξαζηεξηφηεηα. Αθφκα, κε βάζε ηα δεδνκέλα πνπ ζα ζπιιέγακε, ζα κπνξνχζακε λα θάλνπκε ππνζέζεηο ζρεηηθά κε ηε ζέιεζε θαη ηελ επηζπκία ησλ παηδηψλ λα αζρνιεζνχλ κε ηα ζχγρξνλα ηερλνινγηθά κέζα. Σα παηδηά έδεημαλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ λα αζρνιεζνχλ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Αθφκα θαη απηά πνπ δελ είραλ θάλεη μαλά ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ 74 ππνινγηζηή θαη ησλ πξνγξακκάησλ ηνπ, θαη ήηαλ αξθεηά θνβηζκέλα, βνεζήζεθαλ απφ ηα ππφινηπα θαη ζπκκεηείραλ ελεξγά ζηε δξαζηεξηφηεηα. Σν γεγνλφο φηη πξαγκαηνπνίεζαλ κηα ζπλεζηζκέλε δξαζηεξηφηεηα γηα εθείλα, πνπ πεξηείρε κηα απιή αλάγλσζε παξακπζηνχ θαη ζηε ζπλέρεηα εηθαζηηθή επέθηαζε απηνχ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην πξφγξακκα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, ην νπνίν ήηαλ θάηη πξσηφηππν θαη δηαθνξεηηθφ κε φηη είραλ ζπλεζίζεη κέρξη ηψξα ηα παηδηά, δεκηνχξγεζε ελ ηέιεη κηα δξαζηεξηφηεηα, γηα ηελ νπνία ηα παηδηά έδεημαλ άπιεην ελζνπζηαζκφ. Δίδακε λα ζπκκεηέρνπλ ζηε δξαζηεξηφηεηα παηδηά, πνπ δε ζπκκεηείραλ ζε άιινπ ηχπνπ δξαζηεξηφηεηεο. Απηά ηα παηδηά πξνζπαζνχζαλ κε θάζε ηξφπν λα δξάζνπλ αθφκα θαη ην παηδί απφ ηελ Αίγππην πνπ αληηκεησπίδεη πξφβιεκα κε ηε γιψζζα αιιά θαη ην παηδί κε λνεηηθή ζηέξεζε, πξνζπάζεζαλ θαη βξήθαλ ηξφπν λα επηθνηλσλήζνπλ νπζηαζηηθά κε ηα ππφινηπα παηδηά θαη λα ζπλεξγαζηνχλ καδί ηνπο. Σέινο, ηα δεδνκέλα καο νδήγεζαλ ζην ζπκπέξαζκα, πσο ηα παηδηά πξάγκαηη ελζνπζηάζηεθαλ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη ηνπο άξεζε πνιχ λα αζρνινχληαη καδί ηνπ, γηαηί μεθεχγεη πνιχ απφ ην παξαδνζηαθφ ηξφπν δηδαζθαιίαο θαη πινπνίεζεο δξαζηεξηνηήησλ, ζηνλ νπνίν είραλ κέρξη ηψξα ζπλεζίζεη. Ζ ζπλεξγαζία ζηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα θαη θαη’ επέθηαζε θαη ζε άιιεο πνπ πεξηιακβάλνπλ ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ, απνηέιεζε ην θίλεηξν λα πξνζπαζήζνπλ ηα παηδηά λα βξνπλ ηξφπνπο λα επηθνηλσλήζνπλ θαη θαηά ζπλέπεηα λα ζπλεξγαζηνχλ κεηαμχ ηνπο. Χζηφζν, καο πξνβιεκάηηζε ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ζα εμνηθεηψζνπκε ηα παηδηά κε ηηο Νέεο Σερλνινγίεο θαη ζπγθεθξηκέλα ην ηερλνινγηθφ κέζν, κε ην νπνίν ζα μεθηλνχζακε ηελ εξεπλεηηθή δηαδηθαζία. Δπίζεο, ππήξμε ξεηφο θφβνο κήπσο κε απηφλ ηνλ ηξφπν επλνεζνχλ θάπνηα παηδηά θαη πεξηζσξηνπνηεζνχλ άιια. Άιισζηε δε ζα πξέπεη λα μερλάκε πσο ραξαθηεξηζηηθφ θάζε ηάμεο απνηειεί ε εηεξνγέλεηα. Κάζε παηδί εθηφο απφ ηα εγγελή ραξαθηεξηζηηθά πνπ δηαζέηεη επεξεάδεηαη άκεζα απφ ην θνηλσληθφ ηνπ πεξίγπξν. ζνλ αθνξά ηελ εθπαίδεπζε θάζε παηδηνχ ζεκαληηθφ ζηνηρείν απνηειεί ην κνξθσηηθφ, νηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ επίπεδν ησλ γνλέσλ. ια ηα παξαπάλσ πξνθχπηνπλ απφ ην γεγνλφο, φηη ζηελ ηάμε καο ππάξρνπλ παηδηά απφ δηάθνξα θνηλσληθν-νηθνλνκηθά ζηξψκαηα, κε απνηέιεζκα λα είκαζηε ηδηαίηεξα επηθπιαθηηθέο ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν, κε ηνλ νπνίν ζα επηρεηξήζνπκε λα αμηνπνηήζνπκε ηηο Νέεο Σερλνινγίεο. (Αζθνχλε Ν., 2003) 75 Μεηά ηελ εθηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο αθνινπζεί ε πνξεία εμέιημεο ηεο έξεπλάο καο. 76 Β’ θύθινο Αλάγλσζε παξακπζηνύ- επέθηαζε κε ηε ρξήζε ηεο ςεθηαθήο θσηνγξαθηθήο κεραλήο ρεδηαζκόο πγθεληξψλνπκε ηα παηδηά ζηε γσληά ηεο ζπδήηεζεο. ηελ νινκέιεηα πξαγκαηνπνηνχκε ηελ αλάγλσζε ηνπ παξακπζηνχ «παηρληδηάξηθα γαηάθηα», ην νπνίν αλαθέξεηαη ζηα ρξψκαηα. Εεηάκε απφ ηα παηδηά λα καο πνπλ ηα βαζηθά εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ βηβιίνπ, ψζηε λα αξρίζνπλ ζηαδηαθά λα αλαγλσξίδνπλ ηηο βαζηθέο εθδνρέο ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ. ηε ζπλέρεηα, έρνπκε ην βηβιίν ζηξακκέλν πξνο ηα παηδηά θαη δείρλνληαο κε ην δάρηπιν φ, ηη δηαβάδνπκε κε ζθνπφ λα πηνζεηήζνπλ ηηο βαζηθέο ζπκβάζεηο αλάγλσζεο ηνπ αιθαβεηηθνχ ζπζηήκαηνο γξαθήο. Έπεηηα, δεηάκε απφ ηα παηδηά αθνχ ρσξηζηνχλ ζε δχν νκάδεο λα θαηαγξάςνπλ ηα ρξψκαηα πνπ ππάξρνπλ ζην βηβιίν, κε φπνην ηξφπν κπνξνχλ, πξνθεηκέλνπ λα θαηαλνήζνπλ ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ. Σέινο, δίλνπκε ζηε θάζε νκάδα κηα ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή θαη ηνπο δεηάκε λα θσηνγξαθίζνπλ ιεπηνκέξεηεο κέζα ζηε ηάμε θαη ζην πξναχιην ρψξν ηνπ ζρνιείνπ πνπ απεηθνλίδνπλ θάπνηα απφ ηα δεηνχκελα ρξψκαηα κε ζηφρν λα αλαπηχμνπλ ηε ιεπηή θηλεηηθφηεηά ηνπο θαη λα κάζνπλ λα εζηηάδνπλ ζηε ιεπηνκέξεηα. Ζ δξαζηεξηφηεηα νινθιεξψλεηαη αθνχ δεκηνπξγήζνπκε ζηνλ ππνινγηζηή πνπ βξίζθεηαη ζηε ηάμε δχν θαθέινπο πνπ ζα «πεξάζνπκε» ηηο θσηνγξαθίεο θαη ζα θαηακεηξήζνπκε απηέο γηα λα βξνχκε ην ληθεηή ηεο δξαζηεξηφηεηαο κε ζηφρν λα επεθηείλνπλ ηηο γλψζεηο ηνπο ζρεηηθά κε ηνπο αξηζκνχο απαξηζκψληαο αληηθείκελα (θσηνγξαθίεο). 77 Κξηηήξηα αμηνιόγεζεο 1. Με πνηνλ ηξφπν ζα αμηνπνηήζνπλ ηε θσηνγξαθηθή κεραλή 2. Με πνηνπο ηξφπνπο ζπλεξγάδνληαη κεηαμχ ηνπο 3. Πσο θαηφξζσζαλ λα εζηηάζνπλ ζηε ιεπηνκέξεηα Τινπνίεζε δξαζηεξηόηεηαο Αξρηθά, ζπγθεληξψζακε ηα παηδηά ζηελ νινκέιεηα θαη ηνπο δεηήζακε λα αλαγλσξίζνπλ ηα γξαπηά ζηνηρεία ηνπ εμσθχιινπ. Σα παηδηά κπφξεζαλ λα αλαγλσξίζνπλ ηα παξαπάλσ ζηνηρεία κε αξθεηή επθνιία. ηε ζπλέρεηα, δηαβάζακε ην παξακχζη ζηα παηδηά, έρνληαο ην ζηξακκέλν πξνο εθείλα θαη δείρλνληαο ην ζεκείν πνπ δηαβάδακε κε απνηέιεζκα λα θαηαλνήζνπλ ηελ ηζηνξία, γεγνλφο πνπ απνδεηθλχεηαη απφ ην φηη ηα παηδηά κπφξεζαλ λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηελ αλαδηήγεζή ηνπ. Έπεηηα, ρσξηζηήθακε ζε δχν νκάδεο θαη θάζε κηα απφ ηηο ζπλεξγαδφκελεο θνηηήηξηεο αλέιαβε απφ κηα νκάδα. Γψζακε ζηε θάζε νκάδα απφ έλα ραξηί θαη ηνπο δεηήζακε λα θαηαγξάςνπλ ηα ρξψκαηα πνπ πεξηιακβάλνληαλ ζην παξακχζη κε φπνηνλ ηξφπν απηά κπνξνχζαλ. Σα κέιε ησλ νκάδσλ επέιεμαλ λα θαηαγξάςνπλ ην θάζε ρξψκα κε ηνλ αληίζηνηρν καξθαδφξν. ε θάζε νκάδα δφζεθε απφ κηα ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή θαη ηνπο δεηήζεθε λα θσηνγξαθίζνπλ αληηθείκελα κε ρξψκαηα αλάινγα κε απηά πνπ ππήξραλ ζην ραξηί. Σν δεηνχκελν ήηαλ ηα παηδηά λα θαηαθέξνπλ λα εζηηάζνπλ ζηε ιεπηνκέξεηα πνπ απεηθφληδε ην ρξψκα πνπ ήζειαλ θάζε θνξά λα θσηνγξαθίζνπλ. ηνπο θαλφλεο ηνπ παηρληδηνχ αλαθεξφηαλ πσο ζα απνθιεηφηαλ θάζε θσηνγξαθία πνπ δελ ζα ήηαλ εζηηαζκέλε ζην δεηνχκελν ρξψκα, θαηαθέξλνληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν θάζε παηδί λα αλαπηχμεη ηε ιεπηή θηλεηηθφηεηά ηνπ. Οη θσηνγξαθίεο πνπ ηξάβεμαλ ηα παηδηά πξνέξρνληαλ απφ ην πξναχιην ρψξν ηνπ ζρνιείνπ θαη ην ρψξν ηεο ηάμεο ηνπο. ηε ζπλέρεηα, κηα απφ ηεο θνηηήηξηεο πέξαζε ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ηηο θσηνγξαθίεο απφ ηε ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή θαη ηηο απνζήθεπζε ζε δπν δηαθνξεηηθνχο θαθέινπο. Αθνινχζεζε ε θαηακέηξεζε ησλ θσηνγξαθηψλ κε ηε βνήζεηα ησλ παηδηψλ θαη ησλ 78 δπν νκάδσλ, ε πξψηε νκάδα είρε θσηνγξαθίζεη 46 αληηθείκελα θαη ε δεχηεξε 58 αληηθείκελα. Αμηνιόγεζε Θεσξνχκε ηε δξαζηεξηφηεηα απηή επηηπρεκέλε, θαζψο νη ζηφρνη πνπ είρακε ζέζεη πινπνηήζεθαλ. Σα παηδηά θαηάθεξαλ λα ζπλεξγαζηνχλ κεηαμχ ηνπο, παξφηη ε δξαζηεξηφηεηα θαη γεληθφηεξα ν γλσζηηθφο απηφο ηνκέαο ηνπο ήηαλ άγλσζηνο θαη θάηη θαηλνχξην, κε ην νπνίν δελ είραλ αζρνιεζεί μαλά. Αξρηθά, βέβαηα είρακε κηθξνπξνβιήκαηα, θαζψο ηα παηδηά δηαθσλνχζαλ γηα ην πνηφο ζα ρξεζηκνπνηήζεη θάζε θνξά ηε θσηνγξαθηθή κεραλή, φκσο θαηαθέξακε λα βξνχκε ιχζε κεηά απφ ζπδήηεζε κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο θαη λα θαηαιήμνπκε, ζην φηη ζα ηε ρξεζηκνπνηνχλ ελαιιάμ θαη κε ηε ζεηξά. ρεηηθά κε ηε ρξήζε ηεο ςεθηαθήο θσηνγξαθηθήο κεραλήο, ηα παηδηά παξφηη ε πιεηνλφηεηα απηψλ δελ είρε εκπεηξία απφ ηε ρξήζε ηεο θαηάθεξαλ λα ηε ρξεζηκνπνηήζνπλ κε επηηπρία, ζρεηηθά εχθνια θαη γξήγνξα. Ζ εηθφλα ηεο ςεθηαθήο θσηνγξαθηθήο κεραλήο ήηαλ νηθεία ζε φια ηα παηδηά, ηα νπνία γλψξηδαλ ηηο βαζηθέο ρξήζεηο ηεο (ιήςε θσηνγξαθίαο κε ην πάηεκα ελφο θνπκπηνχ θαη δπλαηφηεηα πξνβνιήο ησλ θσηνγξαθηψλ). Σν γεγνλφο απηφ εμεγείηαη, απφ ην φηη ε θσηνγξαθηθή κεραλή είλαη έλα ζρεηηθά εχθνιν ηερλνινγηθφ κέζν λα ην ρξεζηκνπνηήζεη θαλείο θαη απηφο είλαη θαη ν ιφγνο πνπ ην επηιέμακε γηα ηε πξψηε καο δξαζηεξηφηεηα. Παξφια απηά ηα παηδηά έδεηρλαλ λα παληθνβάιινληαη ζε θάζε πάηεκα ιάζνο θνπκπηνχ αλαδεηψληαο βνήζεηα ζε εκάο. Θέινληαο, φκσο, λα δψζνπκε ζηα παηδηά ηελ επθαηξία λα πεηξακαηηζηνχλ δελ ηνπο δίλακε έηνηκεο απαληήζεηο αιιά αληίζεηα ηα αθήλακε λα πξνβιεκαηηζηνχλ θαη λα βξνπλ κφλα ηνπο ηε ιχζε. ζνλ αθνξά ηελ εζηίαζε ζηε ιεπηνκέξεηα πνπ ήζειαλ λα απαζαλαηίζνπλ θάζε θνξά ππήξρε αξρηθά κηα κηθξή δπζθνιία, θαζψο πνιιά απφ απηά δε κπνξνχζαλ λα θαηαλνήζνπλ ηφζν ην ιφγν πνπ έπξεπε λα ην θάλνπλ φζν θαη ην ηξφπν λα γίλεη. Σν ιφγν πνπ ζα ην έθαλαλ ηνπο ην εμεγήζακε εκείο ιέγνληάο ηνπο πσο πξέπεη λα γίλεη γηα λα μέξνπκε θάζε θνξά πην ρξψκα ζέινπλ λα θσηνγξαθίζνπλ. Σν ηξφπν πνπ ζα ην έθαλαλ ην βξήθαλ κφλνη ηνπο κεηά απφ δηάθνξεο δνθηκέο πνπ έθαλαλ κε ηε 79 θσηνγξαθηθή κεραλή θαη κεηά απφ ζπδεηήζεηο πνπ έθαλαλ ηα κέιε ηεο νκάδαο κεηαμχ ηνπο. Με ηε δξαζηεξηφηεηα απηή ζεσξνχκε πσο έγηλε ην πξψην βήκα γηα ηελ εηζαγσγή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηα παηδηά ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζρνιηθνχ πιαηζίνπ, αιιά θαη γεληθφηεξα ηνπ λεπηαγσγείνπ. Δπηιέμακε ηε ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή, θαζψο ζεσξνχκε ηε ρξήζε ηεο απιή θαη είλαη έλα ηερλνινγηθφ κέζν νηθείν ζε φια ηα παηδηά. Απνηειεί επίζεο έλα πξσηφηππν κέζν γηα λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ηέηνηνπ είδνπο δξαζηεξηφηεηεο. Παξφηη νη ζηφρνη πνπ αξρηθά είρακε ζέζεη ζεσξνχληαη επηηπρεκέλνη ππάξρεη έλα ζεκείν ζην νπνίν ζα ζέιακε λα είρακε επέκβεη δηαθνξεηηθά. Θα έπξεπε λα είρακε πξαγκαηνπνηήζεη ηε δξαζηεξηφηεηα κε ηξφπν ηέηνην, ψζηε ηα παηδηά λα έρνπλ πεξηζζφηεξε επαθή κε ηε ζπζθεπή θαη ην ινγηζκηθφ ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Με ην ηξφπν απηφ ζα είρε γίλεη ε πξψηε γλσξηκία κε πξνγξάκκαηα πέξαλ ηεο δσγξαθηθήο κε ηελ νπνία αζρνινχληαη, πξνθεηκέλνπ θαη ζηηο επφκελεο δξαζηεξηφηεηεο, νξγαλσκέλεο ή ειεχζεξνπ παηρληδηνχ, λα έρνπλ πεξηζζφηεξν ζάξξνο λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ απφ κφλνη ηνπο. πγθεθξηκέλα ζα κπνξνχζακε λα εμεγήζνπκε ζηα παηδηά πσο δεκηνπξγείηαη έλαο λένο θάθεινο ζηνλ ππνινγηζηή θαη, αθνχ ηνπο δείρλακε έλα παξάδεηγκα, κεηά λα δεκηνπξγνχζαλ δηθνχο ηνπο πξνζσπηθνχο θαθέινπο, ζηνπο νπνίνπο ζα κπνξνχζαλ λα απνζεθεχνπλ ηα αξρεία θαη ηηο εξγαζίεο ηνπο. Σα απνηειέζκαηα απφ ηελ πινπνίεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο πνπ πξαγκαηνπνηήζακε καο νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα, φηη ε αξρηθή δηαπίζησζε ηεο «πξνβιεκαηηθήο» θαηάζηαζεο είλαη ζσζηή, θαζψο ηα παηδηά ζέινπλ θαη ηνπο αξέζεη πνιχ λα αζρνινχληαη κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο θαη ηέηνηνπ είδνπο δξαζηεξηφηεηεο δε πξαγκαηνπνηνχληαη απφ ηε θχξηα παηδαγσγφ ηεο ηάμεο ηνπο. Σν ελδηαθέξνλ φισλ ησλ παηδηψλ αθφκα θαη απηψλ πνπ ζπλήζσο δελ ζπκκεηέρνπλ ζηηο δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο είλαη κεγάιν. Σα βαζηθά ζεκεία ζηα νπνία έρνπκε δψζεη ηδηαίηεξε ζεκαζία είλαη ην πσο ζα κπνξέζνπκε λα εληάμνπκε ηηο λέεο ηερλνινγίεο ζην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ λεπηαγσγείνπ θαζψο θαη πσο ζα κπνξέζνπκε λα θεληξίζνπκε ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ κε ηα ηερλνινγηθά κέζα πνπ ρξεζηκνπνηνχκε ζηηο δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχκε. 80 Οκαδηθόο αλαζηνραζκόο: Βξηζθφκαζηε κφιηο κεηά ηελ πινπνίεζε ηεο πξψηεο δξαζηεξηφηεηαο ζην λεπηαγσγείν θαη ήδε έρνπκε δηαθνξνπνηήζεη ηηο απφςεηο καο. Άιια δεδνκέλα πνπ ζπιιέμακε καο νδήγεζαλ ζην απνηέιεζκα πνπ πεξηκέλακε θαη άιια καο εμέπιεμαλ, επράξηζηα ή δπζάξεζηα. Σν βαζηθφ ζηνηρείν πνπ παξαηεξήζακε είλαη ε αιιαγή ζηνπο ξφινπο ηνπ καζεηή θαη ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Απφ ηε δαζθαινθεληξηθή δηάζηαζε ηεο κάζεζεο πνπ επηθξαηνχζε ζηε ηάμε έσο ηψξα πεξάζακε ζε κηα πεξηζζφηεξν καζεηνθεληξηθή. Σα παηδηά είραλ ζπλεζίζεη ην ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ σο απινχ αλακεηαδφηε γλψζεσλ θαη θπξίαξρνπ ηεο ηάμεο, ιφγσ ηνπ ξφινπ, ηεο ειηθίαο θαη ηνπ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ ηνπ, ελψ ηα ίδηα δε ζπκκεηείραλ ελεξγά ζηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηα βηψκαηά ηνπο, νη αλάγθεο ηνπο θαη νη επηζπκίεο ηνπο δε ιακβάλνληαλ ππφςε απφ ηελ εθπαηδεπηηθφ ηεο ηάμεο ζηε δηεμαγσγή ηνπ καζήκαηνο. Με ηε δξαζηεξηφηεηα πνπ πξαγκαηνπνηήζακε νδεγήζακε ηα παηδηά ζε έλα πιαίζην καζεηνθεληξηθήο δηδαζθαιίαο, κε ηα ίδηα λα θαηαιακβάλνπλ ην πξψην ξφιν, δίλνληαο ηνπο ηελ επθαηξία λα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά θαη λα πξνβάιινπλ ηηο πξνηηκήζεηο ηνπο. Απφ παζεηηθνί δέθηεο γλψζεσλ έγηλαλ δεκηνπξγνί ηεο δηθήο ηνπο γλψζεο. Ο νκαδηθφο ζρεδηαζκφο ηεο δξαζηεξηφηεηαο νδήγεζε ηα παηδηά ζην λα ζπλεξγαζηνχλ κεηαμχ ηνπο, λα εξγαζηνχλ σο κέιε ηεο ίδηαο νκάδαο γηα ηελ επίηεπμε ηεο ζπιινγηθήο εξγαζίαο, λα επηθνηλσλήζνπλ πεξηζζφηεξν γηα ηελ εχξεζε ιχζεσλ ζην πξφβιεκα πνπ αληηκεηψπηδαλ. Γφζεθε ζηα παηδηά ε επθαηξία λα δξάζνπλ απηφλνκα θαη αλεμάξηεηα σο δηαρεηξηζηέο ηεο καζεζηαθήο ηνπο δηαδηθαζίαο, δίλνληαο ηνπο ηνλ έιεγρν απηήο θαη κεηψλνληαο ηελ αλάγθε γηα παξνπζία δαζθάινπ. Γείμακε ζηα παηδηά έλαλ άιιν ηχπν εθπαηδεπηηθνχ. Ο εθπαηδεπηηθφο ζε έλα καζεζηαθφ πιαίζην πνπ γίλεηαη ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξίαο θαη επηθνηλσλίαο, έρεη κάιινλ ην ξφιν ηνπ ζπκβνχινπ θαη ηνπ θαζνδεγεηή παξά ηνπ παξνπζηαζηή. Θέζακε εξσηήκαηα ζηα παηδηά ζρεηηθά κε ηελ εμέιημε ηεο δηαδηθαζίαο, ελψ ζε θακία πεξίπησζε δε πξνζθέξακε έηνηκν καζεζηαθφ πιηθφ. Γψζακε ζηα παηδηά ην αξρηθφ ζρέδην εξγαζίαο θαη ζηε ζπλέρεηα ηνπο αθήζακε ην πεξηζψξην λα αλαιάβνπλ πξσηνβνπιία θαη ηελ απηνλνκία λα δηαρεηξηζηνχλ ηε θαηάζηαζε φπσο ήζειαλ ηα ίδηα. Λεηηνπξγήζακε επίζεο σο κέιε ηεο νκάδαο θαη φρη κεκνλσκέλα. Μάζακε καδί ηνπο. πλεξγαζηήθακε. Βέβαηα ήηαλ θαη θάπνηεο νη πεξηπηψζεηο πνπ 81 ζεσξήζακε απαξαίηεηε ηελ παξέκβαζή καο, ψζηε λα ζπληνλίζνπκε ηε δηαδηθαζία ζηε πεξίπησζε πνπ ηα παηδηά αδπλαηνχζαλ. ζνλ αθνξά ηψξα ηελ εξεπλεηηθή δηάζηαζε ηεο εξγαζίαο, θαηαιήμακε ζην ζπκπέξαζκα πσο ε επέιηθηε θχζε ησλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ ηα θαζηζηά δπλαηά εξγαιεία ηα νπνία κπνξνχλ λα ππεξεηήζνπλ ηηο δηαθνξεηηθέο αλάγθεο θαη ηνπο δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο κάζεζεο. Δπίζεο, ζπκβάιινπλ ζηελ αχμεζε ηεο πξνζνρήο θαη ζηε πξνζήισζε ηνπ καζεηή ζηελ εξγαζία πνπ θάλεη, ζηε δηεπθφιπλζε ηεο επηθνηλσλίαο θαη ηεο αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ ζπκκαζεηψλ, ζηε δεκηνπξγία θηλήηξσλ γηα κάζεζε, ζηε δεκηνπξγία επθαηξηψλ γηα επηπιένλ εμάζθεζε θαη ζηελ αχμεζε ηεο απηνεθηίκεζεο. Γεδνκέλν πνπ καο νδεγεί ζε απηφ ην ζπκπέξαζκα απνηειεί ε εηθφλα ησλ παηδηψλ ηελ ψξα πνπ πξαγκαηνπνηνχηαλ ηε δξαζηεξηφηεηα. ια ηα παηδηά, αθφκα θαη απηά πνπ ζπλήζσο δε ζπκκεηέρνπλ ζηηο δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ιακβάλνπλ κέξνο ζηε ηάμε ην θαζέλα γηα δηαθνξεηηθφ ιφγν, ελεξγνπνηήζεθαλ θαη είραλ νπζηαζηηθή ζπκκεηνρή ζηε δξαζηεξηφηεηα. Μπνξεί ε δξαζηεξηφηεηα λα κε μεθίλεζε έρνληαο σο εθθίλεζε ηα βηψκαηα θαη ηηο αλάγθεο ηνπ ζρνιηθνχ πιαηζίνπ, φκσο πξνζπαζήζακε λα δψζνπκε φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξε ειεπζεξία ζηα παηδηά λα θέξνπλ ηε δξαζηεξηφηεηα ζηα δηθά ηνπο κέηξα. Γίλνληαο ηνπο ηελ απνθιεηζηηθή επζχλε ηεο εμέιημεο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηα νδεγήζακε ζην λα απμεζεί ε πξνζνρή ηνπο θαη λα πξνζεισζνχλ απνθιεηζηηθά ζηελ εξγαζία πνπ είραλ λα νινθιεξψζνπλ. ρεηηθά κε ηελ επηθνηλσλία θαη ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ησλ καζεηψλ, είδακε παηδηά πνπ δελ έρνπλ ηδηαίηεξεο επαθέο κεηαμχ ηνπο λα επηθνηλσλνχλ ιεθηηθά αιιά θαη κε ιεθηηθά (θπξίσο κε αγγίγκαηα) γηα λα θέξνπλ εηο πέξαο ηε δξαζηεξηφηεηα πνπ ηνπο είρε αλαηεζεί. Αθφκα έλαο ιφγνο πνπ ζεσξνχκε πσο ζπληέιεζε ζηελ επηηπρία ηεο πινπνίεζεο ηεο δξαζηεξηφηεηαο είλαη ε παηγληψδεο θαηάζηαζε πνπ δεκηνπξγήζακε, ψζηε λα θαηαθέξνπκε λα εληάμνπκε φια ηα παηδηά ζε απηή. Σν παηρλίδη είλαη ν θαηεμνρήλ ηξφπνο λα καζαίλνπλ ηα παηδηά, θαζψο κέζα ζε απηφ δξαζηεξηνπνηνχληαη θαη κέζσ ηεο δξάζεο έξρνληαη νη γλψζεηο. ρεηηθά κε ηηο αξρηθέο καο αληηιήςεηο γηα ην πψο ζα θηλεζνχκε ζηε δηάξθεηα ησλ πξνγξακκαηηζκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ γηα ηε πηπρηαθή καο άζθεζε, ζέιακε λα θάλνπκε ηα παηδηά λα θαηαλνήζνπλ ηε ρξεζηκφηεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηε θαζεκεξηλή ηνπο δσή. Έηζη νδεγεζήθακε ζην λα νξγαλψζνπκε δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα εληάζζακε ζε απηέο θάπνηα απφ ηα πην γλσζηά ζηα παηδηά λέα ηερλνινγηθά κέζα, έηζη ψζηε λα πεξάζνπκε κέζα απφ έλα δηαζεκαηηθφ πιαίζην ηε ρξεζηκφηεηα αξρηθά 82 ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θαη ζηε ζπλέρεηα, ρσξίο λα είλαη απηφ άκεζε επηδίσμή καο, λα κάζνπλ ηα παηδηά ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηε ρξήζε ηνπ εθάζηνηε ηερλνινγηθνχ κέζνπ. ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα ηα παηδηά ρξεζηκνπνίεζαλ ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή κέζα ζε έλα παηρλίδη, πνπ νξγαλψζακε κέζα θαη έμσ απφ ηε ηάμε, θαη ζε απηφ έπξεπε λα θσηνγξαθίζνπλ δηάθνξα αληηθείκελα. Μέζσ ηνπ παηρληδηνχ φια ηα παηδηά ήξζαλ ζε επαθή κε ηε ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή θαη έδεημαλ λα εμνηθεηψλνληαη εχθνια θαη γξήγνξα κε ηε ρξήζε ηεο. Οη αληηιήςεηο καο γηα ην πψο ζα θηλεζνχκε ζηε ζπλέρεηα παξακέλνπλ ίδηεο θαη ζα πξνζπαζήζνπκε λα νξγαλψζνπκε δξαζηεξηφηεηεο αλεβαίλνληαο ζηγά-ζηγά ζηε δπζθνιία ησλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχκε. Γεληθφηεξα φκσο ζα θηλεζνχκε θαη πάιη ζε δηαζεκαηηθφ πιαίζην ζέινληαο λα δείμνπκε κφλν ηε ρξεζηκφηεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ. Ζ κεηαμχ καο ζπλεξγαζία πξαγκαηνπνηείηαη ζε θαιφ θιίκα. ηηο ζπλαληήζεηο πνπ γίλνληαη, νη αληαιιαγέο απφςεσλ θηλνχληαη γχξσ απφ ην ηη έρεη πξαγκαηνπνηεζεί ζην λεπηαγσγείν, ηη απνηειέζκαηα είραλ ζηα παηδηά θαη ζε εκάο, φζα πινπνηήζεθαλ θαη αλ ζπλέβαιαλ ζην λα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη πνπ είρακε ζέζεη, θαη πσο ζα ζπλερίζνπκε ζηνλ επφκελν ζρεδηαζκφ καο, βαζηδφκελνη ζηα ζηνηρεία πνπ έρνπκε ζπιιέμεη απφ απηφλ πνπ πξνεγήζεθε. Σν γεγνλφο φηη καο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα αληαιιάζζνπκε ηηο κεηαμχ καο απφςεηο, νδεγεί ζην λα εθθξάδνληαη δπν απφςεηο θαη λα ππάξρεη αληηπαξάζεζε απηψλ. Απηφ ζπληειεί ζην λα δερφκαζηε ή λα απνξξίπηνπκε θάπνηεο απφςεηο θαη λα δεκηνπξγνχκε κηα γεληθφηεξε θαη πην ζθαηξηθή άπνςε γηα ην ζέκα πνπ πξαγκαηεπφκαζηε. Δπίζεο βιέπνπκε θξηηηθά ην έξγν ηνπ ζπλεξγάηε ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο, φζν θαη ην δηθφ καο. ηηο ζπλαληήζεηο επνπηείαο έρνπκε ηελ επθαηξία λα παξνπζηάδνπκε ην έξγν πνπ γίλεηαη ζην λεπηαγσγείν θαη λα αθνχκε ηηο απφςεηο ησλ ππνινίπσλ νκάδσλ. Σηο πεξηζζφηεξεο θνξέο νη απφςεηο ησλ άιισλ νκάδσλ βνεζνχλ απνηειεζκαηηθά. Δίλαη φκσο θαη πνιιέο νη πεξηπηψζεηο πνπ, επεηδή δε θαηαθέξλνπκε λα παξνπζηάζνπκε κε αθξίβεηα ην θιίκα πνπ επηθξαηεί ζηελ ηάμε θαηά ηε δηεμαγσγή ηεο δξαζηεξηφηεηαο, ίζσο νη απφςεηο πνπ παξνπζηάδνληαη απφ ηηο άιιεο νκάδεο δελ είλαη ηφζν βνεζεηηθέο φζν ζα ζέιακε ή ζα πεξηκέλακε. Πξηλ ην ζρεδηαζκφ καο αλαηξέμακε ηφζν ζην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ φζν θαη ζηνλ Οδεγφ Νεπηαγσγνχ πξνθεηκέλνπ λα πάξνπκε πιεξνθνξίεο γηα ηεο λέεο ηερλνινγίεο θαη ην πψο απηέο εληάζζνληαη ζηε δηδαζθαιία ζην λεπηαγσγείν. Ζ αιήζεηα είλαη πσο θαη απφ ηα δχν δελ βνεζεζήθακε ηδηαίηεξα, 83 θαζψο θαη ηα δχν θάλνπλ αλαθνξά κφλν ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη φρη ζηηο λέεο ηερλνινγίεο γεληθφηεξα. Μφλν ζηνλ Οδεγφ Νεπηαγσγνχ γίλεηαη ιφγνο γηα κηα ελδεηθηηθή δξαζηεξηφηεηα κε ηε ρξήζε ηεο ςεθηαθήο θσηνγξαθηθήο κεραλήο, θαηά ηελ νπνία ηα παηδηά θσηνγξαθίδνπλ ζηηγκηφηππα απφ ηε δσή ηνπο ζηελ ηάμε θαη ζηε ζπλέρεηα επεμεξγάδνληαη θαη απνζεθεχνπλ ηηο θσηνγξαθίεο απηέο ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ψζηε λα κπνξέζνπλ λα ηηο ρξεζηκνπνηήζνπλ αξγφηεξα ζε θάπνηα έθζεζε, ζηελ εθεκεξίδα ή ζην βηβιίν πνπ ζα θηηάμνπλ. Δθφζνλ θαη ηα δχν απηά ζεζκηθά θείκελα είλαη ηφζν επηθεληξσκέλα ζηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη δελ αλαπηχζζνληαη πεξαηηέξσ δελ γλσξίδνπκε θαηά πφζν ζα κπνξνχζαλ λα καο βνεζήζνπλ θαη ζηε ζπλέρεηα ηεο έξεπλάο καο. 84 Αλαζρεδηαζκόο Ζ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζακε ζηεξίδεηαη ζηελ ινγηθή ηεο έξεπλαο δξάζεο (παξαηήξεζε - ζρεδηαζκφο – δξάζε – ζηνραζκφο - αλαζρεδηαζκφο- …[κνληέιν Kemis]). Έηζη κεηά ηελ αξρηθή καο παξαηήξεζε θαη ηνλ εληνπηζκφ ηεο «πξνβιεκαηηθήο» θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηνχζε ζηε ηάμε, ζπιιέμακε ζηνηρεία θαη νξγαλψζακε ηε πξψηε καο δξαζηεξηφηεηα κε βάζε ην ηη ζα ήζειαλ λα θάλνπλ ηα παηδηά. Με απηή ηε ινγηθή ζεσξνχκε πσο ε δξαζηεξηφηεηα πνπ πξαγκαηνπνηήζακε δελ είλαη απνθιεηζηηθά δηθή καο πξσηνβνπιία. Καη δε ζα κπνξνχζε άιισζηε θαζψο βαζίδεηαη ζηα ελδηαθέξνληα θαη ζηηο αλάγθεο ησλ παηδηψλ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζρνιηθνχ πιαηζίνπ. Απφ εθεί θαη πέξα ν ζρεδηαζκφο ηεο δξαζηεξηφηεηαο πνπ είρακε νξγαλψζεη δελ επεθηάζεθε πεξαηηέξσ ιφγσ έιιεηςεο ρξφλνπ. Αξρηθά, ζέινληαο λα παξνπζηάζνπκε ζηα παηδηά έλα αξθεηά εχθνιν θαη νηθείν ηερλνινγηθφ κέζν ζε εθείλα απνθαζίζακε λα αζρνιεζνχκε κε ηελ ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή. ηε ζπλέρεηα, επηζπκψληαο λα ρξεζηκνπνηήζνπκε έλα άιιν ηερλνινγηθφ κέζν εμίζνπ νηθείν ζηα παηδηά, ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, θαη ιακβάλνληαο ππφςε ηηο επηζπκίεο ηνπο θαη ην ππφ δηεξεχλεζε ζέκα ηε ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή πεξίνδν, απνθαζίζακε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο κέζν πιεξνθφξεζεο ζηελ αθφινπζε δξαζηεξηφηεηα. 85 Γ’ θύθινο Αλαδήηεζε πιεξνθνξηώλ ζην δηαδίθηπν ρεδηαζκόο πγθεληξψλνπκε ηα παηδηά ζηε γσληά ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη ηα βάδνπκε λα θαζίζνπλ πεξηκεηξηθά έηζη ψζηε λα έρνπλ φινη νπηηθή επαθή κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. ηε ζπλέρεηα πξαγκαηνπνηείηαη κηα ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ην δηαδίθηπν θαη ηε ρξήζε ηνπ, ζέινληαο λα κάζνπκε ηη αθξηβψο γλσξίδνπλ ηα παηδηά γηα ην δηαδίθηπν θαζψο θαη ηηο εκπεηξίεο ηνπο. Εεηάκε απφ ηα παηδηά λα καο αλαθέξνπλ αλ γλσξίδνπλ ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ ή πσο ρξεζηκνπνηείηαη. ηε ζπλέρεηα, δείρλνπκε ζηα παηδηά πσο ρξεζηκνπνηνχκε ην δηαδίθηπν θαη πσο ςάρλνπκε ζε δηάθνξεο κεραλέο αλαδήηεζεο, πιεθηξνινγψληαο ηα ίδηα ηα παηδηά ηηο ιέμεηο θιεηδηά θέξλνληάο ηα ζε κία πξψηε επαθή κε ην πιεθηξνιφγην. Σέινο, αλαηξέρνληαο ζε κεραλέο αλαδήηεζεο ςάρλνπκε δηάθνξεο ηζηνζειίδεο ζρεηηθά κε ην ζέκα πνπ αζρνινχκαζηε, «ην ειηαθφ ζχζηεκα». Κξηηήξηα αμηνιόγεζεο: 1. ε πνην βαζκφ ηα παηδηά θαηαλννχλ ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη 2. ε πνην βαζκφ πξνζεγγίδνπλ θξηηηθά ηηο ηζηνζειίδεο πνπ πξαγκαηεπφκαζηε Τινπνίεζε Ζ δξαζηεξηφηεηα πξαγκαηνπνηήζεθε ζην γξαθείν ηνπ λεπηαγσγείνπ. Σα παηδηά θάζηζαλ ζην πάησκα, γχξσ απφ ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, ψζηε λα 86 θνηηάδνπλ φια ηελ νζφλε ηνπ. Γελ είραλ επαθή κε ηα κέξε ηνπ ππνινγηζηή θαζφινπ. Έηζη απιά αλαθεξζήθακε ζην πσο γίλεηαη ε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ζην πσο πξαγκαηνπνηείηαη ε αλαδήηεζε. Σα παηδηά δελ ήξζαλ θαζφινπ ζε επαθή κε ηα κέξε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή (πνληίθη θαη πιεθηξνιφγην). Γελ πιεθηξνιφγεζαλ ηα ίδηα ηηο ιέμεηο θιεηδηά, φπσο είρακε ζρεδηάζεη, παξά κφλν παξαθνινχζεζαλ κηα απιή παξνπζίαζε ησλ ηζηνζειίδσλ, ζηηο νπνίεο αλαηξέμακε. Γελ είραλ ηε δπλαηφηεηα λα εληνπίζνπλ ηα ίδηα γξάκκαηα θαη αξηζκνχο ζην πιεθηξνιφγην αιιά θαη λα έξζνπλ ζε άκεζε επαθή κε ην νινθιεξσκέλν πεξηερφκελν ησλ ηζηνζειίδσλ ζηηο νπνίεο αλαηξέμακε. Αμηνιόγεζε: Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή πξαγκαηνπνηήζεθε κεηά απφ πξνηξνπή ησλ παηδηψλ ζε εκάο λα βξνχκε ζηνηρεία ζρεηηθά κε ην ζέκα πνπ πξαγκαηεχνληαλ κε ηε λεπηαγσγφ ηεο ηάμεο ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν. Ήζειαλ λα ςάμνπκε εηθφλεο θαη βίληεν ζην δηαδίθηπν ζρεηηθά κε ην ειηαθφ ζχζηεκα. Μέζσ ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηα παηδηά ήξζαλ ζε επαθή κε ην δηαδίθηπν, θάηη πνπ ιφγσ έιιεηςεο γλψζεσλ δε κπνξνχζε λα πξαγκαηνπνηήζεη ε λεπηαγσγφο ηεο ηάμεο. ηελ αξρηθή καο ζπδήηεζε αξθεηά ήηαλ ηα παηδηά πνπ γλψξηδαλ ζρεηηθά κε ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ. Σν γεγνλφο απηφ είλαη ελζαξξπληηθφ γηα ηηο ηπρφλ κεηέπεηηα δξαζηεξηφηεηεο καο ζρεηηθά κε ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. ζα αλέθεξαλ ηα παηδηά θαη φζα ηνπο είπακε εκείο νδήγεζαλ ζηελ θαηαλφεζε απφ κεξηά ησλ παηδηψλ ηεο ρξεζηκφηεηαο ηνπ δηαδηθηχνπ. Κάηη πνπ απνδεηθλχεη πσο πεηχρακε ην πξψην καο ζηφρν είλαη ε επηζπκία ησλ παηδηψλ λα πιεθηξνινγνχκε ζπλερψο λέεο ιέμεηο-θιεηδηά, ψζηε λα βξίζθνπκε λέεο ηζηνζειίδεο θαη φιν θαη πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο. Ζ επαθή κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη ζπγθεθξηκέλα κε ην δηαδίθηπν θάιπςε ην ζρεηηθφ θελφ πνπ ππήξρε κέζα ζηε ηάμε απφ ηε κε ρξήζε ηνπ ζηε θαζεκεξηλφηεηα. Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή ήηαλ απιά ην πξψην βήκα. κσο, ηα παηδηά θάλεθαλ λα ληψζνπλ ηθαλνπνηεκέλα απφ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ βξήθακε θαη επραξηζηεκέλα απφ ηελ φιε δηαδηθαζία θαη ίζσο ζηε ζπλέρεηα λα επεδίσθαλ 87 αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ ζην δηαδίθηπν θαη ζηα επφκελα ζρέδηα εξγαζίαο πνπ ζα πινπνηνχληαλ κέζα ζηε ηάμε. Ο παξάγνληαο πνπ ζεσξνχκε πσο ζπληέιεζε ζηελ επηηπρία ηεο δξαζηεξηφηεηαο ήηαλ πψο φ, ηη ππάξρεη ζην δηαδίθηπν παξνπζηάδεηαη κε ηξφπν ειθπζηηθφ, ιφγσ ηεο ππεξκεζηθήο δνκήο ηνπ (εηθφλα, βίληεν, ήρνο, γξαθηθά). Αθφκε, παξφηη ηα πεξηζζφηεξα γλψξηδαλ ζρεηηθά κε ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ, ππήξρε κεγάιε πεξηέξγεηα απφ ηε πιεηνλφηεηα ησλ παηδηψλ ζρεηηθά κε ηε ρξήζε απηνχ θάηη ην νπνίν απνηέιεζε ην θίλεηξν γηα λα ελδηαθεξζνχλ θαη λα αζρνιεζνχλ κε απηφ. Κάηη πνπ ζσξνχκε φηη δελ έρεη επηηεπρζεί νινθιεξσηηθά απφ ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα είλαη ν δεχηεξνο ζηφρνο, πνπ έρεη λα θάλεη κε ηελ θξηηηθή καηηά πνπ ζα αλαπηχμνπλ ηα παηδηά, ψζηε λα κπνξνχλ λα δηαθξίλνπλ ηηο «θαιέο» απφ ηηο «θαθέο» ηζηνζειίδεο. Πηζηεχνπκε πσο απηφ είλαη απφιπηα θπζηνινγηθφ, θαζψο απηή ήηαλ ε πξψηε ηνπο επαθή κε ηνλ δηαδίθηπν θαη ε θξηηηθή άπνςε είλαη θάηη πνπ αλαπηχζζεηαη κε ηε πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. Αθφκε, ην γεγνλφο φηη δελ ηνπο δφζεθε ε δπλαηφηεηα λα έξζνπλ ζε άκεζε επαθή κε ην πεξηερφκελν ησλ ηζηνζειίδσλ παξά κφλν θαηά ηελ παξνπζίαζή ηνπ απφ εκάο έπαημε αξλεηηθφ ξφιν ζρεηηθά κε ην λα κπνξέζνπλ ηα παηδηά λα αλαπηχμνπλ θξηηηθή άπνςε. Δπίζεο, ίζσο ηα παηδηά λα κελ ήηαλ ζην θαηάιιειν αλαπηπμηαθφ ζηάδην γηα λα κπνξέζνπλ λα μερσξίζνπλ ηηο πνηνηηθέο απφ ηηο κε πνηνηηθέο ηζηνζειίδεο. Αξρηθά ηα δεηήκαηα πξνο επίιπζε πνπ πξνθχπηνπλ είλαη ηερληθήο θχζεσο. πγθεθξηκέλα, ελψ ππάξρεη ππνινγηζηήο ζηελ αίζνπζα δελ ππάξρεη ζχλδεζε κε ην δηαδίθηπν. ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα αλαγθαζηήθακε λα κεηαθηλεζνχκε ζην γξαθείν ηεο λεπηαγσγνχ. Σν γεγνλφο απηφ έρεη δπν αξλεηηθέο ζπλέπεηεο. Πξψηνλ, ν ππνινγηζηήο ηεο ηάμεο ζηνλ νπνίνλ έρνπλ πξφζβαζε ηα παηδηά δελ είλαη ζπλδεδεκέλνο ζην δηαδίθηπν θαη δεχηεξνλ, δελ είλαη εχθνιε ε κεηαθίλεζε επί θαζεκεξηλήο βάζεσο ζην γξαθείν ηεο λεπηαγσγνχ, θαζψο δεκηνπξγείηαη αλαζηάησζε ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ζρνιείνπ. Δθηφο απφ απηφ, ην γξαθείν ηεο λεπηαγσγνχ δελ απνηειεί ην θαηάιιειν καζεζηαθφ πεξηβάιινλ θαη ζε απηφ δελ ππάξρνπλ ηα θαηάιιεια καζεζηαθά εξεζίζκαηα. Θα ζέιακε γηα παξάδεηγκα λα είρακε ζηε δηάζεζή καο ηνπο πίλαθεο αλαθνξάο πνπ ππάξρνπλ ζηε ηάμε, έηζη ψζηε ηα παηδηά λα πιεθηξνινγνχλ απφ κφλα ηνπο ηηο ιέμεηο-θιεηδηά ζηε κεραλή αλαδήηεζεο θαη λα έξζνπλ ζε επαθή κε ην πιεθηξνιφγην. Αθφκε, άιινο έλαο παξάγνληαο πνπ παξαθσιχεη ηελ δηαδηθαζία έξεπλάο καο, αιιά θαη γεληθφηεξα ηεο ελαζρφιεζεο ησλ παηδηψλ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, 88 είλαη ε άγλνηα ηεο λεπηαγσγνχ πεξί ησλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ θαη ηεο ρξήζεο απηψλ. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα λα κελ έξρνληαη ηα παηδηά, αλ φρη ζε θαζεκεξηλή, ηνπιάρηζηνλ ζε ζπρλή επαθή κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Έηζη, θάζε θνξά πνπ πεγαίλνπκε γηα λα πξαγκαηνπνηήζνπκε θάπνηα δξαζηεξηφηεηα είλαη ζαλ λα μεθηλάκε απφ ηελ αξρή, γεγνλφο πνπ δπζθνιεχεη ηελ δηαδηθαζία ηεο έξεπλαο δξάζεο καο. Σα δεδνκέλα πνπ ζπιιέμακε καο νδεγνχλ ζην ζπκπέξαζκα πσο ε αξρηθή καο δηαπίζησζε ήηαλ ζσζηή. Ζ «πξνβιεκαηηθή» θαηάζηαζε εκκέλεη θαη δελ έρνπλ αιιάμεη νη αξρηθέο καο απφςεηο. Θεσξνχκε πσο ην γεγνλφο απηφ ζπκβαίλεη θαζψο νη παξεκβάζεηο καο ζην λεπηαγσγείν δελ είλαη ηφζν ζπρλέο φζν ζα έπξεπε θαη ζα ζέιακε. Καηά ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα νη παξάκεηξνη ζηηο νπνίεο εζηηάζακε είλαη ν ξπζκφο κάζεζεο, ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ θαη ε δηαθνξεηηθφηεηά ηνπο. ρεηηθά κε ην ξπζκφ κάζεζεο, πξνζπαζνχκε κε βάζε ηα δεδνκέλα πνπ ζπιιέγνπκε απφ θάζε παξέκβαζή καο λα θηλνχκαζηε κε ζηαζεξφ θαη αβίαζην ξπζκφ, ψζηε ην θάζε κέινο ηεο ηάμεο λα είλαη ζε ζέζε λα ζπκκεηέρεη ζηε δξαζηεξηφηεηα έρνληαο ζηε δηάζεζή ηνπ πάληα ην ρξφλν πνπ ρξεηάδεηαη. Αθφκε, πξνζπαζνχκε κε ηα ηερλνινγηθά κέζα θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ επηιέγνπκε λα θεληξίζνπκε ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ. Έηζη, επηιέγνληαο λα αζρνιεζνχκε κε ην δηαδίθηπν, γλσξίδνπκε πσο απηφ είλαη θαηάιιειν γηα λα ηξαβήμεη ηε πξνζνρή ηνπο, εμαηηίαο ηεο ππεξκεζηθήο δνκήο ηνπ (ήρνο, εηθφλα, βίληεν, γξαθηθά). Άιισζηε, ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο παξνπζηάδεη ελδηαθέξνλ γηα ην καζεηή, εθφζνλ ηνλ ηαπηίδεη κε παηρλίδη, θάηη ην νπνίν απνδεηθλχεηαη απφ ηε πξφηαζε ησλ παηδηψλ λα αζρνιεζνχκε κε ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα θαη ηερλνινγηθφ κέζν. Σέινο, ζέιακε λα ζρεδηάζνπκε ηε δξαζηεξηφηεηα καο έηζη ψζηε λα κπνξέζεη ην θάζε παηδί λα πξνβάιεη ηελ δηαθνξεηηθφηεηά ηνπ. Γη’ απηφ ην ιφγν δελ ηνπο παξνπζηάζακε εκείο ηηο ηζηνζειίδεο πνπ ζέιακε, αιιά ηνπο αθήζακε λα επηιέμνπλ απφ κφλνη ηνπο ηηο ηζηνζειίδεο πνπ ζεσξνχζαλ θαηάιιειεο. Απηφ πνπ ζα ζέιακε λα πξαγκαηνπνηήζνπκε θαηά ηελ επέθηαζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο καο, ζα ήηαλ λα εληάμνπκε ζε απηφ πιεθηξνιφγεζε γξακκάησλ θαη ιέμεσλ ή θξάζεσλ απφ ηα ίδηα ηα παηδηά. Με ηνλ ηξφπν απηφ ζα κπνξνχζε λα γίλεη κηα πξψηε επαθή θαη κε ην πιεθηξνιφγην ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη λα αξρίζνπκε ζηγά- ζηγά λα πξαγκαηνπνηνχκε δξαζηεξηφηεηεο γιψζζαο (γξαθήο θπξίσο) ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. 89 Οκαδηθόο αλαζηνραζκόο: Καηά ηε δηεμαγσγή ηεο δεχηεξεο δξαζηεξηφηεηαο καο ζρεηηθά κε ηα λέα ηερλνινγηθά κέζα θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή αζρνιεζήθακε κε ην δηαδίθηπν. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δξαζηεξηφηεηαο ζέιακε λα παξνπζηάζνπκε ζηα παηδηά ην δηαδίθηπν σο πεγή πιεξνθνξηψλ. Έηζη ζπλεηδεηνπνηήζακε πσο κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ, καζεηέο θαη εθπαηδεπηηθνί κπνξνχλ λα εληνπίδνπλ θάζε είδνπο πιεξνθνξίεο θαη δεδνκέλα. Αλαδεηψληαο πιεξνθνξίεο ζην δηαδίθηπν γηα ην ειηαθφ ζχζηεκα, πνπ ήηαλ ην ζέκα καο ηε ζπγθεθξηκέλε κέξα, βξήθακε δηάθνξεο ηζηνζειίδεο πνπ πεξηείραλ άξζξα εθεκεξίδσλ θαη ειεθηξνληθψλ πεξηνδηθψλ ζρεηηθά κε ην ζέκα πνπ πξαγκαηεπφκαζηαλ θαη επηζθεθηήθακε ςεθηαθέο βηβιηνζήθεο πξνθεηκέλνπ λα βξνχκε βηβιία ή επηζηεκνληθά πεξηνδηθά γηα ην ειηαθφ ζχζηεκα. Δλψ εκείο πξνζπαζνχζακε λα παξνπζηάζνπκε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο πεγή πιεξνθνξηψλ ηα παηδηά ζπλέρηδαλ λα ηνλ ζρεηίδνπλ θαη κε ην παηρλίδη. Δθφζνλ ηα παηδηά έβιεπαλ ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο παηρλίδη, ην ελδηαθέξνλ ηνπο δηαηεξνχηαλ ακείσην κε ζπλέπεηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε δξαζηεξηφηεηα θαη λα έρνπκε ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Γειαδή παξά ηελ παηγληψδε κνξθή ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή πνπ ηα παηδηά είραλ ζην κπαιφ ηνπο, ε έξεπλα κέζσ δηαδηθηχνπ πξαγκαηνπνηήζεθε θαη ηα παηδηά θαηαλφεζαλ θαη ηελ ελεκεξσηηθήπιεξνθνξηαθή δηάζηαζή ηνπ. Παξφιε ηελ επηηπρία ηνπ ζηφρνπ ηεο δξαζηεξηφηεηαο (λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ δειαδή ηα παηδηά ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ), ζεσξνχκε πσο ίζσο ζα έπξεπε λα έρεη απηή κηα πεξηζζφηεξν παηγληψδε κνξθή, εθφζνλ απηφο είλαη ν ηξφπνο πνπ θαη’ εμνρήλ καζαίλνπλ ηα παηδηά. ζνλ αθνξά ηνπο ξφινπο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη ηνπ καζεηή κάζακε, πσο ν πξψηνο νθείιεη λα ιεηηνπξγεί σο ζχκβνπινο θαη θαζνδεγεηήο, σο κέινο ηεο νκάδαο, σο ζπλεξγάηεο. Γε κπνξεί λα ειέγρεη νινθιεξσηηθά ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία, ελψ θχξην κέιεκα ηνπ ζα πξέπεη λα είλαη πσο ζα θαηνξζψζεη λα εκςπρψζεη θαη λα ελζαξξχλεη ηνπο καζεηέο, δίλνληαο ηνπο θίλεηξν πξνθεηκέλνπ λα αλαιακβάλνπλ πξσηνβνπιίεο , έηζη ψζηε λα απμάλεηαη ε απηνπεπνίζεζε ηνπο. Απφ ηελ άιιε νη καζεηέο, κέζσ ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ νη νπνίεο κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ έλα θαηλνχξην πιαίζην δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο, κπνξνχλ λα δξνπλ απηφλνκα, αλεμάξηεηα θαη απηφβνπια, σο δηαρεηξηζηέο ηνπ ρξφλνπ ηνπο θαη ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο. 90 Δμάιινπ θαη ε δξαζηεξηφηεηα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε πξνέθπςε έπεηηα απφ επηζπκία ησλ παηδηψλ λα αζρνιεζνχλ κε ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα. Δπνκέλσο δελ απνηειεί ε δξαζηεξηφηεηα δηθή καο πξσηνβνπιία γηα λα αζρνιεζνχλ ηα παηδηά κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη ην δηαδίθηπν, αιιά απάληεζε ζην αίηεκα ησλ παηδηψλ. 91 Αλαζρεδηαζκόο ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα ρξεζηκνπνηήζακε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο κέζν πιεξνθφξεζεο. Παξφηη νη ζηφρνη καο δελ πινπνηήζεθαλ πιήξσο ηα παηδηά κπφξεζαλ λα θαηαλνήζνπλ ηε ρξεζηκφηεηα θαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη ην δηαδίθηπν σο πιεξνθνξηαθνχ κέζνπ. Θέινληαο ζηελ επφκελε δξαζηεξηφηεηα λα πξνβάινπκε ηε γλσζηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη ζεσξψληαο πσο κε απηφ ηνλ ηξφπν ελεξγνχκε εμειηθηηθά σο πξνο ηελ εμνηθείσζε ησλ παηδηψλ κε απηφλ, ζα επηρεηξήζνπκε ηε ζχλδεζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή κε ην άμνλα ηεο Γιψζζαο θαη ζπγθεθξηκέλα κε ην γξαπηφ ιφγν, θαζψο θαη κε ηνλ άμνλα Δηθαζηηθά, εθφζνλ ζα ζέιακε λα εξγαζηνχκε δηαζεκαηηθά θαη κε έλαλ πην επράξηζην θαη ειθπζηηθφ ηξφπν γηα ηα παηδηά. 92 Γ’ θύθινο Γεκηνπξγία πξόζθιεζεο ρεδηαζκόο πγθεληξψλνπκε ηα παηδηά ζηε γσληά ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη κε αθνξκή ηελ απνθξηάηηθε γηνξηή ηνπο ηα πξνηξέπνπκε λα δεκηνπξγήζνπκε κε ηα πξνγξάκκαηα πνπ ππάξρνπλ ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ηεο ηάμεο κηα πξφζθιεζε (βι. παξάξηεκα 5) γηα λα θνηλνπνηήζνπκε ην γεγνλφο ζηνπο γνλείο ηνπο. Έηζη ζπδεηάκε γηα ην ηη ζα ζέιακε λα δσγξαθίζνπκε ζηελ πξφζθιεζε θαη ην πνηεο πιεξνθνξίεο ζα πξέπεη λα γξάςνπκε γηα λα ελεκεξψζνπκε γηα ηε γηνξηή καο, βειηηψλνληαο θαη εκπινπηίδνληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ησλ πξνθνξηθφ ηνπο ιφγν. Αθνχ απνθαζίζνπκε ηη ζα δσγξαθίζνπκε θάζε έλα παηδί αλαιακβάλεη θαη απφ έλα ηκήκα ηεο θαη ην δσγξαθίδεη ζην πξφγξακκα «Tux Paint» ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή εμνηθεηψλνληάο κε ηε ρξήζε ησλ εξγαιείσλ ειεχζεξεο ζρεδίαζεο. ηε ζπλέρεηα, απνθαζίδνπκε ηη ζα γξάςνπκε ζην θείκελν ηεο πξφζθιεζεο, δίλνληαο ζηα παηδηά ηελ επθαηξία λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ πσο θάζε είδνο θεηκέλνπ, εμππεξεηεί δηαθνξεηηθνχο επηθνηλσληαθνχο ζηφρνπο (ρξήζε θαηαιιήισλ γισζζηθψλ επηινγψλ, θαηάιιεισλ πιηθψλ θαη κνξθήο). Έλαο αλαιακβάλεη ην ξφιν ηνπ γξαθέα (απηφο ζα πιεθηξνινγήζεη ην θείκελν) έρνληαο ηελ επθαηξία λα εληνπίδεη γξάκκαηα θαη αξηζκνχο ζην πιεθηξνιφγην θαη ε ππφινηπε νκάδα ηνλ θαζνδεγεί, θαη κε ηε βνήζεηα ησλ πηλάθσλ αλαθνξάο, γηα πνηα γξάκκαηα ζα ρξεζηκνπνηήζεη γηα λα ζπλζέζεη ηηο ιέμεηο πνπ απαξηίδνπλ ην θείκελν, δεκηνπξγψληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν θιίκα ζπλεξγαζίαο θαη αιιειεπίδξαζεο. Κξηηήξηα αμηνιόγεζεο 1. Με πνην ηξφπν πξαγκαηνπνηήζεθε ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ παηδηψλ 2. ε πνην βαζκφ εμνηθεηψζεθαλ ηα παηδηά κε ην πξφγξακκα «Tux Paint» 3. ε πνην βαζκφ ζπλεηδεηνπνίεζαλ ηνπο δηαθνξεηηθνχο επηθνηλσληαθνχο ζηφρνπο θάζε θεηκέλνπ (πξφζθιεζε) 93 Τινπνίεζε πγθεληξψζακε ηα παηδηά ζηε γσληά ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη ηνπο αλαθέξακε πσο ζα δεκηνπξγνχζακε ζην πξφγξακκα «Tux Paint» ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή κηα πξφζθιεζε γηα λα θαιέζνπκε ηνπο γνλείο ηνπο ζηελ απνθξηάηηθε γηνξηή ηνπ ζρνιείνπ. Έηζη ζπδεηήζακε αξρηθά γηα ην ηη ζα δσγξαθίδακε ζηε πξφζθιεζε. Καηαιήμακε λα δσγξαθίζνπκε έλα θιφνπλ. Κάζε έλα παηδί κε ηε ζεηξά ηνπ δσγξάθηδε θαη απφ έλα ζηνηρείν ζην θιφνπλ. Σα ππφινηπα βνεζνχζαλ ιέγνληάο ηνπ πψο λα ην θάλεη. ηε ζπλέρεηα ζπδεηήζακε γηα ην ηη ζα γξάςνπκε ζηε πξφζθιεζε , έηζη ψζηε λα γίλνληαη θαηαλνεηέο νη πιεξνθνξίεο. Σα παηδηά είπαλ φηη ζηε πξφζθιεζε ζα αλαγξάθνληαη ηα εμήο: ε εκεξνκελία, ε ψξα, ην κέξνο. Καηαιήμακε ζην εμήο θείκελν: «αο πξνζθαινχκε ζηελ απνθξηάηηθε γηνξηή καο πνπ ζα γίλεη ζην λεπηαγσγείν καο, ηε Παξαζθεπή 4 Μαξηίνπ 2011 θαη ψξα 5 ην απφγεπκα. Να θνξάηε φινη ηηο ζηνιέο ζαο.». Σα παηδηά κε απηφ ην θείκελν κπφξεζαλ λα δψζνπλ φιεο ηηο απαηηνχκελεο πιεξνθνξίεο, ζπλεηδεηνπνηψληαο ην ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν γξάθνπκε κία πξφζθιεζε θαη ην απαηηνχκελν πεξηερφκελφ ηεο. Ο Β. αλέιαβε ξφιν γξαθέα θαη νη ππφινηπνη κε ηε βνήζεηα ησλ πηλάθσλ αλαθνξάο αιιά θαη κε παξαπνκπέο ζηα νλφκαηά ηνπο, φπσο γηα παξάδεηγκα ην Η ηνπ Ηάζσλα ηνπ ππνδείθλπαλ ηα γξάκκαηα πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη γηα λα ζρεκαηίζεη ηηο ιέμεηο, εληνπίδνληαο ηα γξάκκαηα πνπ ρξεηαδφληνπζαλ γηα ηε ζχλζεζε ησλ ιέμεσλ ζην πιεθηξνιφγην. Αμηνιόγεζε: ηελ ηξίηε καο δξαζηεξηφηεηα ζπλδπάζακε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή κε ηε γιψζζα, θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηε γξαθή, θαη ηα εηθαζηηθά. Γεκηνπξγήζακε κία πξφζθιεζε θαηά ηε ζρεδίαζε ηεο νπνίαο ηα παηδηά έπξεπε λα απνθαζίζνπλ ηη ζα γξάςνπλ, ψζηε λα δψζνπλ ηηο θαηάιιειεο πιεξνθνξίεο. Έηζη ηα παηδηά καο είπαλ πσο πξέπεη ζηε πξφζθιεζε λα γξάςνπλ αξρηθά γηα πνην ιφγν γίλεηαη ε γηνξηή ηνπο, ηε κέξα θαη ηελ ψξα πνπ ζα γίλεη απηή, 94 ην κέξνο θαη ηειηθά πνηνο ηε δηνξγαλψλεη. Έηζη έγξαςαλ: «αο πξνζθαινχκε ζηελ απνθξηάηηθε γηνξηή καο πνπ ζα γίλεη ζην λεπηαγσγείν καο, ηε Παξαζθεπή 4 Μαξηίνπ 2011 θαη ψξα 5 ην απφγεπκα. Να θνξάηε φινη ηηο ζηνιέο ζαο». Σα παηδηά θαηάθεξαλ λα δψζνπλ φιεο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ρξεηάδνληαλ, ψζηε λα ελεκεξσζεί θαλείο θαηάιιεια γηα ηε γηνξηή. Καηάθεξαλ λα θάλνπλ ηηο απαξαίηεηεο γισζζηθέο επηινγέο θαη λα δψζνπλ ζην θείκελν ηε θαηάιιειε κνξθή. Θεσξνχκε πσο ν ζηφρνο απηφο είλαη επηηπρεκέλνο, δηφηη ηα παηδηά έξρνληαη ζπλερψο ζε επαθή κε δηάθνξα είδε θεηκέλσλ θαη εηδηθφηεξα κε πξνζθιήζεηο. Ξέξνπλ πνηεο πιεξνθνξίεο είλαη απαξαίηεηεο γηα ηε ζχληαμε κηαο πξφζθιεζεο θαη πνηα κνξθή πξέπεη λα έρεη απηή. Αθφκε ηα παηδηά κπφξεζαλ λα ζρεδηάζνπλ ηε πξφζθιεζή ηνπο ζην πξφγξακκα «Tux Paint». Μπφξεζαλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηα εξγαιεία ειεχζεξεο ζρεδίαζεο θαη ηα δηάθνξα γεσκεηξηθά ζρήκαηα, γηα λα θαηαζθεπάζνπλ ηε πξφζθιεζή ηνπο. Αλέπηπμαλ ηε ιεπηή θηλεηηθφηεηά ηνπο κέζσ ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηαο. Μπφξεζαλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή κε αζθάιεηα θαη κε ηξφπν πνπ εμππεξεηνχζε ην δηθφ ηνπο ζθνπφ θαη ηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο ( λα δεκηνπξγήζνπλ ηε πξφζθιεζε ηνπο). Πηζηεχνπκε πσο ν ζηφρνο απηφο επηηεχρζεθε, δηφηη ηα παηδηά είραλ ήδε ρξεζηκνπνηήζεη απηφ ην πξφγξακκα θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ειεχζεξσλ δξαζηεξηνηήησλ. Έηζη, εκείο απιά εληάμακε ην ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα ζε κηα νξγαλσκέλε δξαζηεξηφηεηα θαη ηα παηδηά εξγάζηεθαλ πάλσ ζε απηφ κεζνδηθά, κε εκάο λα ηνπο παξνπζηάδνπκε θάπνηεο εηδηθφηεξεο ιεπηνκέξεηεο απηνχ θαη δίλνληαο ηνπο ηελ επθαηξία λα εμεξεπλήζνπλ θαη λα αλαθαιχςνπλ αθφκα πεξηζζφηεξεο δπλαηφηεηεο ηνπ. Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή απνηειεί κηα νκαδηθή δξαζηεξηφηεηα, παξά ηνλ αηνκηθφ ραξαθηήξα πνπ πνιινί ζεσξνχλ πσο έρεη ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο. Οη καζεηέο θαηάθεξαλ λα επηθνηλσλήζνπλ κεηαμχ ηνπο κέζα ζε θιίκα νκαδνζπλεξγαηθήο κάζεζεο, δηφηη θιήζεθαλ λα ζπλεηζθέξνπλ ζηελ επίηεπμε ελφο θνηλνχ ζηφρνπ (θαηαζθεπή πξφζθιεζεο), ζπζηξαηεχνληαο ηηο δπλάκεηο ηνπο γηα ην θνηλφ ζθνπφ, φπσο θαη φζν κπνξνχζε ν θαζέλαο, ζεβφκελα ηηο δηαθνξεηηθέο δπλαηφηεηεο πνπ θαζέλα δηαζέηεη . Άιισζηε έξεπλεο έρνπλ δείμεη πσο ηα παηδηά ιεηηνπξγνχλ πνιχ θαιχηεξα ζε νκάδεο, παξά αηνκηθά, θαηά ηελ ελαζρφιεζε κε ηα λέα ηερλνινγηθά κέζα. Αθφκε, έρεη θαηαγξαθεί πσο ε νκαδηθή εξγαζία επλνεί ηε θνηλσληθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή αλάπηπμε, θαζψο ηνλψλεη ην αίζζεκα ηνπ «αλήθεηλ», πνπ είλαη απαξαίηεην γηα ηε ςπρηθή ηζνξξνπία ησλ παηδηψλ. Ζ απνδνρή ηνπο ζην 95 πιαίζην ηεο νκάδαο ελδπλακψλεη ηελ απηνεθηίκεζή ηνπο θαη ζπκβάιιεη ζηε ηφλσζε ηεο απηνπεπνίζεζή ηνπο (Οδεγφο Νεπηαγσγνχ, 2007). Παξά ην ελδηαθέξνλ πνπ έδεημαλ, ηα παηδηά δπζθνιεχηεθαλ ηδηαίηεξα ζην λα εληνπίζνπλ ηα γξάκκαηα θαη ηνπο αξηζκνχο πνπ ρξεηάδνληαλ γηα ηε ζχληαμε ηνπ θεηκέλνπ ηεο πξφζθιεζεο θαη απηφ γηαηί εξρφληνπζαλ ζε επαθή κε ηε δηαδηθαζία γξαθήο ζην πιεθηξνιφγην γηα πξψηε θνξά . Δπνκέλσο ζεσξνχκε ην απνηέιεζκα απηφ απφιπηα θπζηνινγηθφ. Θα πξέπεη φκσο λα γίλνπλ θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο ζρεηηθέο κε ηε γξαθή ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή πξνθεηκέλνπ ηα παηδηά λα εμνηθεησζνχλ αθφκε πεξηζζφηεξν κε απηφ. Οη παξάκεηξνη ζηνπο νπνίνπο ζηεξίμακε ηε δξαζηεξηφηεηα καο ζρεηίδνληαη κε ηα ελδηαθέξνληα ησλ παηδηψλ θαη κε ην ξπζκφ κάζεζεο. Σα παηδηά ήηαλ απηά ηα νπνία δήηεζαλ λα θαηαζθεπάζνπκε κηα πξφζθιεζε γηα ηελ απνθξηάηηθε γηνξηή ηνπο. Δκείο κε ηε ζεηξά καο ζπλδέζακε απηή ηνπο ηελ επηζπκία κε ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. ζνλ αθνξά ην ρξφλν πνπ ηνπο δφζεθε, απηφο ήηαλ απεξηφξηζηνο θαη ηα παηδηά ιεηηνπξγνχζαλ αβίαζηα φπσο εθείλα πίζηεπαλ πσο ήηαλ ζσζηά. Οκαδηθόο αλαζηνραζκόο Καηά ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηαο ρξεζηκνπνηήζακε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο κέζν θαηάθηεζεο ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ. Σα παηδηά θαηά ηε δηεμαγσγή ηεο παξαπάλσ δξαζηεξηφηεηαο θαηάθεξαλ λα ζπλεξγαζηνχλ αξκνληθά κέζα ζε έλα νκαδηθφ πιαίζην έρνληαο σο θνηλφ ζηφρν ηε δεκηνπξγία ηεο πξφζθιεζεο γηα ηελ απνθξηάηηθε γηνξηή. Καηφξζσζαλ λα δψζνπλ ηηο απαξαίηεηεο γηα ην θείκελφ ηνπο (πξφζθιεζε) πιεξνθνξίεο. Ο γξαπηφο ιφγνο γηα έλα καζεηή πξνζρνιηθήο ειηθίαο είλαη κηα επίπνλε δηαδηθαζία. Σν λα νξγαλσζνχλ φκσο δξαζηεξηφηεηεο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ πνπ ζα έρνπλ λφεκα γηα ηα παηδηά ζπληειψληαο ζηελ θαηαλφεζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο γιψζζαο (γξαπηφο ιφγνο) απνηειεί κία δηαδηθαζία ηδηαίηεξα ζεκαληηθή γηα ηνλ ίδην, εθφζνλ δελ καζαίλνπλ κφλν ηα παηδηά απφ εθείλνλ αιιά θαη ν ίδηνο απφ απηά. 96 Σέινο, φζνλ αθνξά ηε ζρεδίαζε ηέηνηνπ είδνπο δξαζηεξηνηήησλ ζπνπδαία βνεζήκαηα απνηεινχλ ηα ζεζκηθά θείκελα ηνπ Γηαζεκαηηθνχ Δληαίνπ Πιαηζίνπ Πξνγξακκάησλ πνπδψλ θαη ηνπ Οδεγνχ Νεπηαγσγνχ. Μέζα ζε απηά πεξηέρνληαη ζηφρνη πνπ αθνξνχλ ηε γιψζζα θαη ηα εηθαζηηθά ζε ζρέζε κε ηελ πιεξνθνξηθή θαζψο θαη ελδεηθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Γηα παξάδεηγκα ζηνλ Οδεγφ Νεπηαγσγνχ αλαθέξεηαη «πσο ε εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα πξνσζήζεη ηε ζχλδεζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή κε ηε δηακφξθσζε πξνζθιήζεσλ γηα γηνξηέο θαη εθδειψζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζην ρψξν ηνπ ζρνιείνπ». 97 Αλαζρεδηαζκόο Αμηνπνηψληαο ζηελ πξνεγνχκελε δξαζηεξηφηεηα ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο εξγαιείν γξαπηήο έθθξαζεο, ζα ζέιακε ζηελ επφκελε δξαζηεξηφηεηα λα ρξεζηκνπνηεζεί σο κέζν θαηάθηεζεο ηεο καζεκαηηθήο γλψζεο. πλδπάδνληαο ηνλ άμνλα ησλ Μαζεκαηηθψλ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ζθνπεχνπκε λα νξγαλψζνπκε κία δξαζηεξηφηεηα πεξηζζφηεξν ειθπζηηθή θαη ελδηαθέξνπζα γηα ηα παηδηά, μεθεχγνληαο απφ ηελ παξαδνζηαθή θαη αληαξή δηδαζθαιία ησλ καζεκαηηθψλ. ην λεπηαγσγείν έρνπκε σο ζηφρν ηελ εκπέδσζε καζεκαηηθψλ ελλνηψλ. ηεξηδφκελνη ζε εξγαζίεο εμάζθεζεο θαη πξαθηηθήο έρνπκε, γηα ηελ επφκελε δξαζηεξηφηεηα, ζηφρν ηελ αληηζηνίρεζε αληηθεηκέλσλ κε βάζε θάπνην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπο (ζρήκαηα). 98 Δ’ θύθινο Φόξησζε ην ηξελάθη ρεδηαζκόο πγθεληξψλνπκε ηα παηδηά ζηε γσληά ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη ηνπο παξνπζηάδνπκε ζην πξφγξακκα ηεο «δσγξαθηθήο» έλα ζρεδηαζκέλν απφ εκάο ηξελάθη (βι. παξάξηεκα 6) ζην νπνίν ζε θάζε βαγφλη αληηζηνηρεί έλα γεσκεηξηθφ ζρήκα (ηξίγσλν, θχθινο, ηεηξάγσλν), ελζαξξχλνληαη λα παξαηεξνχλ θαη λα πεηξακαίδνληαη κε ηα ζρήκαηα απηά, λα αληηιακβάλνληαη ηηο απιέο βαζηθέο ηδηφηεηέο ηνπο θαη λα ηηο αμηνπνηήζνπλ ζηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα. Κάησ απφ ην ηξέλν βξίζθνληαη δηάθνξα γεσκεηξηθά ζρήκαηα δηαθφξσλ ρξσκάησλ. Σα παηδηά θαινχληαη λα αληηζηνηρίζνπλ κε ηε βνήζεηα ηνπ πνληηθηνχ ηα ζρήκαηα πνπ βξίζθνληαη θάησ απφ ην ηξέλν κε ην αλάινγν βαγφλη αλαπηχζζνληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ηε ιεπηή θηλεηηθφηεηά ηνπο. Κξηηήξηα αμηνιόγεζεο 1. ε πνην βαζκφ κπφξεζαλ ηα παηδηά λα αληηζηνηρίζνπλ ηα ζρήκαηα ζην αλάινγν βαγφλη 2. Με πνην ηξφπν ζπλεξγάζηεθαλ Τινπνίεζε πγθεληξσζήθακε ζηε γσληά ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη παξνπζηάζακε ζηα παηδηά απηφ πνπ είρακε πξνζρεδηάζεη ζηε «δσγξαθηθή». Σνπο 99 εμεγήζακε πσο έπξεπε λα αληηζηνηρίζνπλ ηα ζρήκαηα πνπ βξίζθνληαη θάησ απφ ην ηξέλν ζηα αληίζηνηρα βαγφληα. Σα παηδηά ζε δεπγάξηα θαζφληνπζαλ ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη κε ην πνληίθη έζεξλαλ ηα ζρήκαηα ζην αληίζηνηρν βαγφλη. Σα ηξίγσλα δειαδή ηα ηνπνζεηνχζαλ ζην βαγφλη πνπ είρε πάλσ ηνπ ζρεδηαζκέλν έλα ηξίγσλν. Σν ίδην ζπλέβε κε ηνπο θχθινπο θαη ηα ηεηξάγσλα. Αμηνιόγεζε Δίλαη ε ηέηαξηε δξαζηεξηφηεηα ζρεηηθά κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο. Σα παηδηά είλαη πιένλ αξθεηά εμνηθεησκέλα κε ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, θαζψο απηφ είλαη ην κέζν ην νπνίν βξίζθεηαη θαζεκεξηλά κέζα ζηε ηάμε ηνπο θαη θαζεκεξηλά ηα παηδηά επηδηψθνπλ ηε ρξήζε ηνπ είηε ζηηο ειεχζεξεο δξαζηεξηφηεηεο είηε ζηηο νξγαλσκέλεο. Ζ ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα ζπλεηέιεζε ζην λα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη πνπ είρακε ζέζεη αξρηθά. Σα παηδηά θαηάθεξαλ λα θάλνπλ ρξήζε ηνπ πνληηθηνχ θαηαιιήισο θαη λα αλαπηχμνπλ κε απηφ ηνλ ηξφπν ηε ιεπηή ηνπο θηλεηηθφηεηα. Καηφξζσζαλ λα ηνπνζεηήζνπλ ηα ζρήκαηα πνπ ηνπο είραλ δνζεί ζηα αληίζηνηρα βαγφληα. ζνλ αθνξά ην ζηφρν ζρεηηθά κε ηα καζεκαηηθά, ην αλ θαη θαηά πφζν δειαδή ηα παηδηά θαηάθεξαλ λα παξαηεξήζνπλ θαη λα αληηζηνηρίζνπλ ζσζηά ηα ζρήκαηα ζηα αληίζηνηρα βαγφληα, θαη απηφο κπνξεί λα ζεσξεζεί επηηπρεκέλνο. Σα παηδηά ρσξηζκέλα ζε νκάδεο ησλ δχν αηφκσλ ζπλεξγάζηεθαλ θαη έθεξαλ εηο πέξαο ην ζηφρν ηνπο. Αθφκα θαη ηα παηδηά πνπ δπζθνιεχηεθαλ λα θάλνπλ ηελ αληηζηνίρηζε κε ηε βνήζεηα ηνπ άιινπ αηφκνπ ηεο νκάδαο θαηάθεξαλ λα ηε θάλνπλ. Με ηε δξαζηεξηφηεηα απηή ήξζακε ζε πξψηε επαθή κε ηε δηδαζθαιία ησλ καζεκαηηθψλ ζπλδπαζκέλα κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο. Ήηαλ ε πξψηε επαθή θαη γηα ηα παηδηά αιιά θαη γηα εκάο. Παξφια απηά είκαζηε επραξηζηεκέλεο θαη απφιπηα ηθαλνπνηεκέλεο κε ην απνηέιεζκα, θαζψο ζρεδηάζακε ηε δξαζηεξηφηεηα κε φζν ην 100 δπλαηφ απινχζηεξν ηξφπν, ψζηε λα αληαπνθξίλεηαη ζην ζπγθεθξηκέλν ζρνιηθφ πιαίζην θαη ζηηο δπζθνιίεο πνπ κέρξη ηφηε είρακε αληηκεησπίζεη. Δθφζνλ θάπνηα απφ ηα παηδηά δπζθνιεχηεθαλ ζηελ αληηζηνίρηζε ησλ ζρεκάησλ, ζα πξέπεη λα δνζεί ηδηαίηεξε έκθαζε, απφ ηε λεπηαγσγφ ηεο ηάμεο θαη απφ εκάο ζηηο κεηέπεηηα δξαζηεξηφηεηεο καο, ζηνλ άμνλα ησλ καζεκαηηθψλ, είηε ζπλδπάδεηαη κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο είηε φρη, πξνθεηκέλνπ ηα παηδηά λα εμνηθεησζνχλ πεξηζζφηεξν κε ηηο βαζηθέο καζεκαηηθέο έλλνηεο. Παξφηη ζεσξνχκε πσο ε πξνβιεκαηηθή θαηάζηαζε εκκέλεη θαη πσο ηα παηδηά βξίζθνπλ ηδηαίηεξα ελδηαθέξνπζεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κε ηε βνήζεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ, δηαγλψζακε πξφβιεκα θαη ζηνλ ηνκέα ησλ καζεκαηηθψλ. Έηζη, θαη ζε απηνχζηεο δξαζηεξηφηεηεο καζεκαηηθψλ θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ ηνκέα ηεο πιεξνθνξηθήο ζα κπνξνχζακε λα αζρνιεζνχκε θαη κε ην ζπγθεθξηκέλν καζεζηαθφ άμνλα. Γηα ην ζρεδηαζκφ ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηαο ζηεξηρζήθακε ζην ξπζκφ κάζεζεο ησλ παηδηψλ θαη γηα απηφ ην ιφγν ζρεδηάζακε ηε δξαζηεξηφηεηα φζν απινχζηεξε γηλφηαλ γηα λα κε δπζθνιέςεη ηδηαίηεξα ηα παηδηά. Αθφκε, βαζηζηήθακε ζην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ γηα ηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο θαη ζπλδπάζακε κηα ζεσξεηηθά βαξεηή δξαζηεξηφηεηα καζεκαηηθψλ κε απηνχο γηα λα ηνπο θηλήζνπκε ην ελδηαθέξνλ θαη λα ηε θάλνπκε πεξηζζφηεξν ειθπζηηθή. Οκαδηθόο αλαζηνραζκόο: Οη ζχγρξνλεο αληηιήςεηο γηα ηε θχζε ηεο επηζηεκνληθήο γλψζεο ζε ζπλδπαζκφ κε απηέο γηα ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία έζεζαλ ζε ακθηζβήηεζε ην παξαδνζηαθφ πιαίζην δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο ησλ Μαζεκαηηθψλ. χκθσλα κε ηηο αξρέο ηεο ζεσξίαο θαηαζθεπήο ηεο γλψζεο, πνπ απνηειεί ηε ζχγρξνλε αληίιεςε ζηε Γηδαθηηθή ησλ Μαζεκαηηθψλ, ε γλψζε δελ κεηαβηβάδεηαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ζην καζεηή, αιιά νηθνδνκείηαη απφ απηφλ, φρη κε δηαδηθαζίεο άζξνηζεο πιεξνθνξηαθψλ δεδνκέλσλ, αιιά κε δηαδηθαζίεο έληαμεο ησλ λέσλ πιεξνθνξηαθψλ ζηνηρείσλ ζηα πξνυπάξρνληα λνεηηθά ζρήκαηα θαη ηελ ηξνπνπνίεζε ησλ ζρεκάησλ απηψλ, πνπ επηθέξεη ε έληαμε λέσλ δεδνκέλσλ (Μαηζαγγνχξαο, 2003). 101 H αιιαγή ηνπ ηξφπνπ δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο ησλ Μαζεκαηηθψλ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηε δηδαθηηθή πξαθηηθή ησλ εθπαηδεπηηθψλ κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε. Απαηηεί δηαθνξνπνίεζε ησλ αληηιήςεσλ ηνπο ζρεηηθά κε ηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε πξνθεηκέλνπ λα πξνζαξκφζνπλ ηελ επαγγεικαηηθή πξαθηηθή ηνπο ζηηο ζχγρξνλεο αληηιήςεηο ηεο δηδαθηηθήο ησλ Μαζεκαηηθψλ θαη ηε θηινζνθία ησλ λέσλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ. Ζ επαγγεικαηηθή πξαθηηθή ελφο εθπαηδεπηηθνχ, φπσο ήδε αλαθέξζεθε, επεξεάδεηαη ζεκαληηθά απφ ηηο αληηιήςεηο πνπ έρεη δηακνξθψζεη γηα ηε θχζε, ηε κάζεζε θαη ηε δηδαζθαιία ησλ Μαζεκαηηθψλ. Γηα λα αιιάμεη, ζπλεπψο, ν ηξφπνο δηδαζθαιίαο ησλ Μαζεκαηηθψλ, είλαη αλαγθαίν λα δηαθνξνπνηεζνχλ νη αληηιήςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηε θχζε ησλ Μαζεκαηηθψλ, ηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζή ηνπο, πξάγκα πνπ πξνυπνζέηεη ηε δηεξεχλεζή ηνπο ψζηε λα θαζνξηζηεί έλα πιαίζην πνπ ζα βνεζήζεη ζηελ αλαζεψξεζή ηνπο. χκθσλα κε ηηο ζχγρξνλεο αληηιήςεηο ζην ρψξν ηεο δηδαθηηθήο ησλ Μαζεκαηηθψλ, ε καζεκαηηθή εθπαίδεπζε ζην Νεπηαγσγείν κπνξεί λα δηεπξχλεη ην ζηελφ πιαίζην ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζθέςεο ηνπ παηδηνχ ρηίδνληαο ηα ζεκέιηα γηα ηε κεηάβαζε ζηελ ηππηθή καζεκαηηθή γλψζε (Εαράξνο & Παπαλδξένπ, 2004). Ζ αλάπηπμε ησλ Μαζεκαηηθψλ ζην Νεπηαγσγείν: α) αζθεί ην παηδί ζηε γεληθφηεξε δηαδηθαζία αλάπηπμεο ησλ ελλνηψλ, β) απνηειεί έλα πξψην βαζηθφ πιαίζην ζην νπνίν ζα ζηεξηρζεί ε εμέιημε ησλ καζεκαηηθψλ ελλνηψλ (Σδεθάθε, 1998). Ο ξφινο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηεο πξνζρνιηθήο αγσγήο, επνκέλσο, είλαη θαζνξηζηηθφο ηφζν φζνλ αθνξά ηελ παξαπάλσ δηαδηθαζία, φζν θαη ηελ θαιιηέξγεηα ζεηηθήο ζηάζεο ησλ παηδηψλ ηεο πξνζρνιηθήο ειηθίαο γηα ηα Μαζεκαηηθά. Γηα απηνχο αθξηβψο ηνπο ιφγνπο ζεσξνχκε ζεκαληηθή ηε δηεξεχλεζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ λεπηαγσγψλ ζρεηηθά κε ηε δηδαζθαιία ησλ Μαζεκαηηθψλ ζην Νεπηαγσγείν. Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή ήηαλ απνθιεηζηηθά δηθή καο πξσηνβνπιία. Θέιακε λα δνχκε θαηά πφζν ηα παηδηά ήηαλ εμνηθεησκέλα κε ηα καζεκαηηθά, θαζψο νη νξγαλσκέλεο απφ ηε λεπηαγσγφ δξαζηεξηφηεηεο ζρεηηθά κε ηα καζεκαηηθά είλαη ζπάληεο. πλδέζακε ηνλ άμνλα ησλ καζεκαηηθψλ κε απηφλ ηεο πιεξνθνξηθήο ζέινληαο λα θάλνπκε ηελ δξαζηεξηφηεηα πην ειθπζηηθή θαη πξνζπαζήζακε λα ηε θξαηήζνπκε ζε ζρεηηθά ρακειφ επίπεδν γηα λα κπνξέζνπλ φια ηα παηδηά λα ζπκκεηέρνπλ ζε απηή. Θέιακε εμάιινπ λα θέξνπκε ζε επαθή ηα παηδηά κε ηε γλψζε θαη λα αζρνιεζνχλ κε φζα ηνπο παξνπζηάδακε αβίαζηα θαη επράξηζηα, θαζψο ε απφθηεζε απηήο δελ ήηαλ ν απηνζθνπφο καο. Ο ζρεδηαζκφο κηαο δξαζηεξηφηεηαο πνπ έρεη λφεκα γηα ηα παηδηά απνηειεί ηελ αθεηεξία γηα λα αζρνιεζνχλ κε απηή. Ζ 102 ζχλδεζε επνκέλσο απηψλ ησλ δχν καζεζηαθψλ αμφλσλ δεκηνχξγεζε κηα δηαδηθαζία ζηελ νπνία ηα παηδηά πξφζπκα ζπκκεηείραλ θαη κε ηελ νπνία ζηαδηαθά θαζηζηνχληαλ ηθαλά λα θάλνπλ αληηζηνηρίζεηο. Ζ αληηζηνίρηζε απνηειεί κηα απφ ηηο βαζηθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ θαηάθηεζε απφ ηα παηδηά ηεο δηαηήξεζεο ηεο έλλνηαο ηνπ αξηζκνχ, ζπλεηδεηνπνηψληαο ηελ ζρέζε αλάκεζα ζηνλ αξηζκφ θαη ηελ αληίζηνηρε πνζφηεηα απηνχ (Οδεγφο Νεπηαγσγνχ, 2007). Σέινο, δελ βνεζεζήθακε ηδηαίηεξα απφ ην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ νχηε απφ ηνλ Οδεγφ Νεπηαγσγνχ, θαζψο θαλέλα απφ ηα παξαπάλσ ζεζκηθά θείκελα δελ αλαθέξεηαη ζηε ζχλδεζε ησλ καζεκαηηθψλ θαη ηεο πιεξνθνξηθήο, αιιά αλαιχεη ηνπο δχν απηνχο άμνλεο κεκνλσκέλα. 103 Γεληθά ζπκπεξάζκαηα 104 Γεληθά ζπκπεξάζκαηα Καηά ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο καο ελ φςεη ηεο πηπρηαθήο καο εξγαζίαο κε ζέκα «Δθαξκνγή ησλ λέσλ Σερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε: αμηνιφγεζε θαη δηεξεχλεζε κέζσ εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο δξάζεο» πξαγκαηνπνηήζακε κία δηαδηθαζία, ε νπνία πεξηιάκβαλε πέληε θχθινπο δξάζεο. ηνλ θάζε θχθιν ζπλδπάζακε ηνλ άμνλα ηελ πιεξνθνξηθήο κε ηνπο άμνλεο γιψζζα, καζεκαηηθά, εηθαζηηθά. Υαξαθηεξηζηηθφ φισλ ησλ θχθισλ απνηέιεζε ε δηαζεκαηηθή πξνζέγγηζε ηνπ ζέκαηνο πνπ πξαγκαηεπφκαζηαλ θάζε θνξά. ηελ αξρή πξαγκαηνπνηήζεθε κία αλαγλσξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα κε ζθνπφ ηε δηάγλσζε ηεο πξνβιεκαηηθήο θαηάζηαζεο, ηελ νπνία ζηε ζπλέρεηα ζα πξνζπαζνχζακε λα επηιχζνπκε. Καηά ηελ πινπνίεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αθνινχζεζαλ παξαηεξήζακε πσο ε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θέληξηδε ηδηαίηεξα ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ, αθφκε θαη παηδηά κε πξνβιήκαηα ζπκπεξηθνξάο, λνεηηθή ζηέξεζε θαη καζεζηαθέο δπζθνιίεο έδεημαλ ζέιεζε θαη επηζπκία λα αζρνιεζνχλ κε ηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο. Απηφ νθείιεηαη ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ρξεζηκνπνηεζήθαλ νη λέεο ηερλνινγίεο. πγθεθξηκέλα ν ηξφπνο πνπ ήηαλ νξγαλσκέλεο νη δξαζηεξηφηεηεο έδεημε ζεβαζκφ ζηε δηαθνξεηηθφηεηα ηνπ θάζε καζεηή ζηηο αλάγθεο ηνπ θαη ζηνλ πξνζσπηθφ ξπζκφ κάζεζήο ηνπ. Δπίζεο, ραξαθηεξηζηηθφ ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ είλαη ε δηαθπγή απφ ην παξαδνζηαθφ ζχζηεκα δηδαζθαιίαο. Ζ κάζεζε απφ δαζθαινθεληξηθή κεηαηξέπεηαη ζε καζεηνθεληξηθή. Ο εθπαηδεπηηθφο απφ απιψο κεηαθνξέαο ηεο γλψζεο γίλεηαη δηακεζνιαβεηήο αλάκεζα ζηε γλψζε θαη ζην καζεηή, γίλεηαη ζχκβνπινο θαη θαζνδεγεηήο ηνπ, ελψ ν καζεηήο αλαιακβάλεη πιένλ ελεξγφ ξφιν ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία θαη καζαίλεη λα δηαρεηξίδεηαη απηφλνκα, νινθιεξσηηθά θαη ειεχζεξα ηε γλψζε πνπ ζα απνθηήζεη. Κχξην κέιεκα ηεο έξεπλαο καο θαη θαη’ επέθηαζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ καο ήηαλ ην λα αληηιεθζνχλ ηα παηδηά ηε ρξεζηκφηεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ θαζεκεξηλή δσή. Σα παηδηά θαζεκεξηλά έξρνληαη ζε επαθή κε αλζξψπνπο θαη ππεξεζίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηηο λέεο ηερλνινγίεο γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο εξγαζίαο ηνπο ρσξίο λα γλσξίδνπλ πνηα είλαη ε ρξεζηκφηεηά ηνπο. ηφρνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ 105 καο ήηαλ κέζα απφ ηηο πξνυπάξρνπζεο γλψζεηο ησλ παηδηψλ θαη ηηο επηζπκίεο ηνπο λα δεκηνπξγήζνπκε δξαζηεξηφηεηεο έηζη ψζηε λα πιεξνθνξεζνχλ γηα ηε ρξεζηκφηεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ θαζεκεξηλή δσή. Απηφ ην νπνίν καο βνήζεζε ηδηαίηεξα ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ έξγνπ καο ήηαλ ε παηγληψδεο δηάζηαζε πνπ ηα παηδηά είραλ δψζεη ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη ζηηο λέεο ηερλνινγίεο γεληθφηεξα. Ζ επέιηθηε θχζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, φηη δειαδή ηα παηδηά καδί κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ κπνξνχλ λα ηηο αμηνπνηήζνπλ κε θάζε επηζπκεηφ ηξφπν, ηηο θαζηζηά ηδηαίηεξα ρξήζηκεο θαη επθνινπξνζάξκνζηεο. Σαπηφρξνλα, νη λέεο ηερλνινγίεο ιφγσ ηεο ππεξκεζηθήο δνκήο ηνπο (ήρνο, εηθφλα, βίληεν) πξνζειθχνπλ ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ. Δπηδηψμακε ηελ αμηνπνίεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ κε νκαδνζπλεξγαηηθφ ηξφπν. Παξαηεξήζακε ηελ νκαιή ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ παηδηψλ θαη ζπγθεθξηκέλα πσο νη ζηφρνη πνπ είραλ ηεζεί νινθιεξψζεθαλ επθνιφηεξα θαη θαιχηεξα ζε νκαδηθφ επίπεδν παξά ζε αηνκηθφ. Έλα απφ ηα εξσηήκαηα πνπ είρακε αξρηθά ζέζεη ήηαλ θαηά πφζν κπνξεί λα αλαπηπρζεί ε θξηηηθή ζθέςε θαηά ηελ αμηνπνίεζε ησλ ηερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξίαο θαη επηθνηλσλίαο. Έπεηηα, φκσο απφ ηηο παξεκβάζεηο καο θαηαιήμακε ζην ζπκπέξαζκα πσο ηνπιάρηζηνλ ηα παηδηά ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζρνιηθνχ πιαηζίνπ δελ θαηφξζσζαλ λα αλαπηχμνπλ θξηηηθή ζθέςε σο πξνο ηηο λέεο ηερλνινγίεο θαη ζπγθεθξηκέλα ην Γηαδίθηπν κε ην νπνίν αζρνιεζήθακε. Ίζσο ε δξαζηεξηφηεηα θαζψο θαη ν ηξφπνο πινπνίεζήο ηεο δελ ήηαλ θαηάιιεια, ή ηα παηδηά πηζαλφλ λα κελ βξίζθνληαλ ζην θαηάιιειν αλαπηπμηαθφ ζηάδην, ψζηε λα αλαπηχμνπλ θξηηηθή ζθέςε. Σν γεγνλφο φηη ηα παηδηά αληηιακβάλνληαη ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή σο παηρλίδη θαη θαη’ επέθηαζε σο θάηη θαιφ θαη ζεηηθφ γηα ηα ίδηα έρεη σο ζπλέπεηα λα κελ ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο ηελ αξλεηηθή φςε ηνπ. ηελ θάζε δξαζηεξηφηεηα επηδηψθακε λα ζέηνπκε βξαρππξφζεζκνπο ζηφρνπο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε αλάπηπμε ηεο ιεπηήο θηλεηηθφηεηαο, ε εχξεζε γξακκάησλ ζην πιεθηξνιφγην ψζηε λα νδεγεζνχκε ζηαδηαθά ζηνλ καθξνπξφζεζκν θαη νινθιεξσκέλν ζηφρν ηεο εξγαζίαο καο πνπ είλαη ε νιφπιεπξε θαη πξαγκαηηθή εμνηθείσζε κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο. Παξφια ηα απνηειέζκαηα πνπ είρακε ε πξνβιεκαηηθή θαηάζηαζε πνπ είρακε αξρηθά δηαγλψζεη εκκέλεη θαη απηφ επεηδή δελ αμηνπνηείηαη θαζεκεξηλά ζηηο νξγαλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο απφ ηελ εθπαηδεπηηθφ ιφγσ άγλνηαο. ε απηφ ην ζεκείν θξίλεηαη απαξαίηεην λα αλαθεξζνχκε θαη ζηελ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζε 106 ζρέζε κε ηερλνινγηθά ζέκαηα κε ζθνπφ ηελ επλντθφηεξε αμηνπνίεζή ηνπο κέζα ζηελ ηάμε. Αθφκε, έλαλ αλαζηαιηηθφ παξάγνληα απνηειεί θαη ε έιιεηςε πιηθνηερληθήο ππνδνκήο. πγθεθξηκέλα ην Νεπηαγσγείν ζην νπνίν πξαγκαηνπνηήζεθε ε έξεπλά καο δηαζέηεη έλαλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, ν νπνίνο δελ είλαη ζπλδεδεκέλνο κε ην δηαδίθηπν θαη απηφ δπζρεξαίλεη ηελ φιε δηαδηθαζία κάζεζεο. ζνλ αθνξά ηηο ζπλαληήζεηο επνπηείαο κε ην δηεπθνιπληή ηεο έξεπλάο καο ήηαλ ηδηαίηεξα βνεζεηηθέο, θαζψο ζπληεινχζαλ ζηελ νξγάλσζε ηεο εξγαζίαο καο θαη ζηε δεκηνπξγία λέσλ εξσηεκάησλ πξνθεηκέλνπ λα καο πξνβιεκαηίζνπλ θαη λα καο βνεζήζνπλ ζηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλάο καο. Απφ ηελ άιιε φζνλ αθνξά ηε κεηαμχ καο ζπλεξγαζία πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηξφπν νκαιφ θαη ηδηαίηεξα επνηθνδνκεηηθφ, εθφζνλ ιεηηνπξγνχζακε ζπκπιεξσκαηηθά ε κία πξνο ηελ άιιε. ε θάζε δξαζηεξηφηεηα πξνζπαζνχζακε λα θξαηάκε ηνπο ξφινπο καο ρσξίο λα παξεκβαίλεη ε κία θαηά ηελ πινπνίεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο άιιεο. Ξεθηλψληαο ηελ έξεπλά καο πξνζπαζήζακε λα ζηεξηρηνχκε ζηα φζα αλαθέξνληαλ ζην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ θαη ζηνλ Οδεγφ Νεπηαγσγνχ γηα ηηο λέεο ηερλνινγίεο. Σν γεγνλφο φκσο φηη ηα δχν απηά ζεζκηθά θείκελα πεξηνξίδνληαλ κφλν ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, καο νδήγεζε ζηελ αλαδήηεζε άιισλ πεγψλ πιεξνθνξηψλ πέξα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Σέινο, ηα παξαπάλσ πεξηιάκβαλαλ ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ελψ εκείο επηδηψθακε λα αζρνιεζνχκε καδί κε ηα παηδηά κε ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Γλσξίδνληαο ην πιαίζην ηεο ηάμεο, ήδε απφ ηελ πξαθηηθή καο άζθεζε, είρακε δηαπηζηψζεη πσο ηα παηδηά δελ έδεηρλαλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ζρεηηθά κε ηηο παξαδνζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχζε ε Νεπηαγσγφο. Έδεηρλαλ λα θνπξάδνληαη θαη δελ ζπκκεηείραλ θαηά ηελ πινπνίεζή ηνπο. Με ηελ έληαμε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηηο δξαζηεξηφηεηέο καο ηα παηδηά ελζνπζηάζηεθαλ, γηαηί μέθεπγαλ απφ ηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν δηδαζθαιίαο θαη αθνξνχζαλ ηα δηθά ηνπο ελδηαθέξνληα θαη ηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο. Σέινο, αλ ππήξρε ε δπλαηφηεηα λα ζπλερηζηεί ε έξεπλά καο ζε επφκελεο παξεκβάζεηο ζα ζρεδηάδακε θαη πάιη δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα ζπλέδεαλ ηνλ άμνλα ηεο πιεξνθνξηθήο κε ηνπο ππφινηπνπο καζεζηαθνχο άμνλεο. Απηφ πνπ νπζηαζηηθά επηδηψθακε ήηαλ ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο λα κελ δηαρσξίδεηαη σο γλσζηηθφ 107 αληηθείκελν αιιά λα αμηνπνηείηαη σο έλαο ελαιιαθηηθφο ηξφπνο δηδαζθαιίαο ζε θάζε καζεζηαθφ ηνκέα. 108 Αηνκηθόο αλαζηνραζκόο 109 Αηνκηθόο αλαζηνραζκόο Β’ θύθινο Α) Μπεξέηε εβαζηή Ζ πξψηε δξαζηεξηφηεηα ζρεηίδεηαη κε ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θαηά ηελ πξνζρνιηθή ειηθία γεληθφηεξα θαη εηδηθφηεξα κε ηε ρξήζε ηεο ςεθηαθήο θσηνγξαθηθήο κεραλήο. Παξά ηηο αληηπαξαζέζεηο κεηαμχ ησλ εξεπλεηψλ γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα, πιένλ, κε ηελ ηδηαίηεξα δπλακηθή εηζαγσγή ηνπ ππνινγηζηή ζηελ εθπαηδεπηηθή πξαγκαηηθφηεηα ησλ ζχγρξνλσλ δπηηθψλ θνηλσληψλ, νη αληηδξάζεηο έρνπλ ειαρηζηνπνηεζεί θαη ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα κεηαηίζεηαη απφ ην εάλ ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη νη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο, ζην πψο θάηη ηέηνην ζα γίλεη κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν. Σα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ έληαμε ησλ ζχγρξνλσλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε είλαη ζεκαληηθά. Παξαηεξείηαη ελίζρπζε ηεο απηνεθηίκεζεο ησλ παηδηψλ, ελψ παξάιιεια ζπληεινχλ ζηελ αλάπηπμε λνεηηθψλ-γλσζηηθψλ δεμηνηήησλ θαη ζηελ ελεξγφ εκπινθή ησλ παηδηψλ ζηε δηαδηθαζία κάζεζεο (Ράπηεο Α. & Ράπηε Α., 2006). Ζ εηζαγσγή θαη ε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ κε ηελ πινπνίεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηαο απνηέιεζε θαη ηελ πξψηε κνπ επαθή κε ηελ αμηνπνίεζή ηνπο ζην πιαίζην ηεο ηάμεο. Ζ ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή απνδείρζεθε έλα κέζν πνιχ εχθνιν ζηε ρξήζε ηνπ ζε ζρέζε κε ηα παηδηά, θάηη ην νπνίν κε πξνβιεκάηηδε αξρηθά γηα ην αλ ζα κπνξνχζαλ λα αληαπεμέιζνπλ φια ηνπο. Αλ θαη ππήξραλ παηδηά πνπ έβιεπαλ γηα πξψηε θνξά ηε ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή, αλ θαη ππήξραλ θάπνηα πνπ ελψ ήμεξαλ πσο είλαη δελ ηνπο είρε δνζεί πνηέ ε επθαηξία λα ρξεζηκνπνηήζνπλ, φια ηα παηδηά θαηφξζσζαλ λα ζπλεξγαζηνχλ πνιχ θαιά κεηαμχ ηνπο θαη αιιεινβνεζνχκελα λα ζπληειέζνπλ ζηε δηεμαγσγή ηεο πξψηεο δξαζηεξηφηεηαο. Ζ νκαιή ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ παηδηψλ ήηαλ θάηη ην νπνίν, αλ θαη πξνζδνθνχζα, είρα θάπνηνπο ελδνηαζκνχο, δηφηη δελ ήμεξα αλ ζα θαηάθεξλαλ λα ζπλεξγαζηνχλ, ιακβάλνληαο ππφςε φηη ππάξρεη ζηε ηάμε έλα παηδί κε λνεηηθή ζηέξεζε θαη έλα αιινδαπφ, ην νπνίν δε γλσξίδεη θαζφινπ ηελ ειιεληθή γιψζζα. Μεηά φκσο ηε δηεμαγσγή ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηαο κνπ δφζεθε ε επθαηξία 110 λα αληηιεθζψ πφζν ζεκαληηθφ είλαη λα αλαπηχζζνληαη ζρέζεηο εκπηζηνζχλεο θαη πφζν ζεκαληηθφ ξφιν θαηέρεη ε έλλνηα ηεο αιιειεπίδξαζεο ζην πιαίζην ηεο ηάμεο. Πξφθεηηαη γηα παξάγνληεο θαζνξηζηηθνχο φζνλ αθνξά ηε δηακφξθσζε ηεο ζρνιηθήο δσήο δείρλνληαο ελδηαθέξνλ φρη κφλν ζηα πνηθίια θαηλφκελα πξνβιεκαηηθήο ζπκπεξηθνξάο πνπ εκθαλίδνληαη ζην πιαίζην ηνπ ζρνιείνπ αιιά θαη ζηελ πξνζπάζεηά καο λα δεκηνπξγήζνπκε ζπλζήθεο ζεηηθήο θαη δεκηνπξγηθήο ζπλχπαξμεο ησλ καζεηψλ κεηαμχ ηνπο. Δπίζεο, κέζα απφ ηε ρξήζε ηεο ςεθηαθήο θσηνγξαθηθήο κεραλήο απφ ηα ίδηα ηα παηδηά, ηα νπνία αλέιαβαλ πξσηνβνπιίεο, ε δηαδηθαζία ηεο δηδαζθαιίαο έγηλε επηθνηλσληαθή θαη ηαπηφρξνλα βησκαηηθή, έρνληαο ζην θέληξν ηνπο καζεηέο θαη ηα ελδηαθέξνληά ηνπο. Έηζη, ινηπφλ, κηιάκε γηα καζεηνθεληξηθή δηδαζθαιία πνπ φρη κφλν δελ ππνβαζκίδεη ην ξφιν καο σο εθπαηδεπηηθνχο, αιιά αληίζεηα ηνλ αλαβαζκίδεη θαη ηνλ δηαθνξνπνηεί. Ο εθπαηδεπηηθφο παχεη πιένλ λα απνηειεί ηνλ απνθιεηζηηθφ κεηαθνξέα γλψζεσλ θαη ηδεψλ σο απζεληία, ζχκθσλα κε ην παξαδνζηαθφ ζρνιείν. Παχεη λα είλαη κεηαιακπαδεπηήο ηδενινγεκάησλ θαη ηαπηφρξνλα ειεγθηήο ηεο απνδνρήο ηνπο γηα ηα νπνία ζα πξέπεη λα δψζεη ζηνπο καζεηέο ηελ επθαηξία λα θάλνπλ ηηο δηθέο ηνπο πξνζεγγίζεηο αληί λα επηρεηξεί λα βξεη ηξφπνπο λα ηνπο ηα επηβάιεη. Σέινο, ε βαξχηεηα ηνπ έξγνπ ηνπ κεηαθέξεηαη ζηε δξάζε ηνπ σο ζπληνληζηή ζην πιαίζην ηεο επηθνηλσληαθήο δηδαζθαιίαο, σο βνεζνχ ζηηο αλαδεηήζεηο θαη ηηο δπζθνιίεο ησλ καζεηψλ, σο ζπλεξγάηε ζηε γεληθφηεξε πξνζπάζεηά ηνπο λα απηνλνκεζνχλ. Κάηη ην νπνίν ζα ήζεια λα πξνζζέζσ ζηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα είλαη ην φηη ζεσξψ πσο ηα παηδηά ζα έπξεπε λα έρνπλ ελεξγφ ζπκκεηνρή θαη ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, φηαλ δειαδή πεξάζακε ηηο θσηνγξαθίεο ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ζα ήηαλ θαιχηεξν ηα παηδηά λα πξαγκαηνπνηνχζαλ κφλα ηνπο ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα, γηαηί έηζη ζα έξρνληαλ ζε πξψηε επαθή κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, ν νπνίνο ζα απνηειέζεη ην επφκελν λέν ηερλνινγηθφ κέζν κε ην νπνίν ζα αζρνιεζνχκε. ζνλ αθνξά ηελ έξεπλα δξάζεο ζπληέιεζε ζηελ αλάπηπμε ηεο θξηηηθή κνπ ηθαλφηεηαο, θάηη ην νπνίν ζα ζπκβάιεη ζηελ κεηέπεηηα ηθαλφηεηά κνπ λα δηεξεπλψ ζπζηεκαηηθά ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα δηεμάγεηαη ε δηδαζθαιία κνπ, ην ελδηαθέξνλ κνπ λα ειέγρσ θαη λα αμηνινγψ ηελ πξαθηηθή κνπ, ηηο ηδέεο κνπ αιιά θαη ηελ επξχηεξε εθπαηδεπηηθή ζεσξία δηελεξγψληαο εθπαηδεπηηθή έξεπλα ζηελ ηάμε κνπ. 111 Σέινο, ηα εξσηήκαηα, ηα νπνία πξνθχπηνπλ έπεηηα απφ ηελ πινπνίεζε ηεο πξψηεο δξαζηεξηφηεηαο ζρεηίδνληαη κε ην αλ θάπνηα ζηηγκή εμνπιηζηνχλ ηα λεπηαγσγεία επαξθψο κε λέα ηερλνινγηθά κέζα, θαηά πφζν δχλαηαη λα αμηνπνηνχληαη ιακβάλνληαο ππφςε πάληα ην πιαίζην ηεο ηάμεο, ζην νπνίν δελ είλαη ιίγεο νη θνξέο πνπ εξρφκαζηε αληηκέησπνη κε πνιιέο πξνβιεκαηηθέο θαηαζηάζεηο θαη θαηά πφζν νη γνλείο ησλ καζεηψλ κνπ ζα θαηαζηνχλ αξσγνί ηεο πξνζπάζεηάο κνπ γηα ηελ φζν γίλεηαη θαιχηεξε δηεμαγσγή ηνπ έξγνπ κνπ. 112 Β) ηαπξέινπ Δηξήλε Ζ πξψηε δξαζηεξηφηεηα ζρεηηθά κε ηελ ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζπλέπεζε θαη κε ηε πξψηε θνξά πνπ εγψ πξαγκαηνπνηνχζα κηα ηέηνηνπ είδνπο δξαζηεξηφηεηα. Γελ είρα έξζεη μαλά ζε επαθή κε ην ηξφπν δηδαζθαιίαο ησλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ θαη ε αιήζεηα είλαη πσο είρα αγρσζεί. Ήκνπλ φκσο θαηάιιεια πξνεηνηκαζκέλε θαη είρα δηαβάζεη αξθεηά γηα ηε δηδαζθαιία ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. Δίρακε επηιέμεη έλα ηερλνινγηθφ κέζν απιφ, πνπ δε ζα δπζθφιεπε ζηε ρξήζε ηνπ νχηε εκάο νχηε ηα παηδηά. Απηφ πνπ κε εληππσζίαζε ήηαλ ην πφζν εχθνια θαη γξήγνξα ηα παηδηά κπφξεζαλ λα αληαπεμέιζνπλ ζε απηφ πνπ ηνπο δεηήζακε λα θάλνπλ θαη απηφ πνπ έκαζα ήηαλ πσο δε πξέπεη λα είκαζηε πξνθαηεηιεκκέλνη ζηε ρξήζε λέσλ κέζσλ ζηε δηδαζθαιία. Ίζσο ε πξσηνηππία ηξνκάδεη ηνλ εθπαηδεπηηθφ πνπ λνκίδεη πσο δε ζα κπνξέζεη λα αληαπεμέιζεη ζε θαηαζηάζεηο πξσηφγλσξεο. Σν αίζζεκα απηφ ζα κπνξνχζε λα εμαιεηθζεί εάλ ν ίδηνο ν εθπαηδεπηηθφο βάιεη ηνλ εαπηφ ηνπ ζηε ζέζε ηνπ καζεηή θαη αθήζεη ην ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ-παληνγλψζηε. Πνηέ δελ είρα ζην λνπ κνπ πσο ε ζέζε κνπ σο εθπαηδεπηηθφο ζα ήηαλ απηή ηνπ αλακεηαδφηε γλψζεσλ. Μέζσ απηήο ηεο δξαζηεξηφηεηαο φκσο έκαζα θαη ζηγνπξεχηεθα πσο ε ζέζε κνπ ζα πξέπεη λα είλαη δίπια ζην καζεηή θαη φρη πάλσ απφ απηφλ. Να καζαίλσ απφ απηφλ θαη καδί κε απηφλ θαη λα κε δηδάζθσ απηφλ. Κάηη πνπ αθφκα κε αγρψλεη θαη πνπ δελ θαηφξζσζα λα θαηαθηήζσ απφιπηα κέζα απφ ηε δξαζηεξηφηεηα πνπ πξαγκαηνπνίεζα είλαη ν ηξφπνο πνπ γίλεηαη ε δηδαζθαιία ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζην λεπηαγσγείν. Πεξίκελα κεηά απφ ηελ πινπνίεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο πσο ζα ήκνπλ πην ζίγνπξε θαη κε πεξηζζφηεξε απηνπεπνίζεζε ζρεηηθά κε απηφ ην ζέκα φκσο θάηη ηέηνην δελ επηηεχρζεθε. Γε κπνξψ λα εζηηάζσ απφιπηα ζηνπο ιφγνπο πνπ απηφ έγηλε. Σν πηζαλφηεξν, κεηά απφ ηνλ αλαζηνραζκφ κνπ, είλαη πσο ίζσο ν ηξφπνο πνπ ζρεδηάζηεθε ε δξαζηεξηφηεηα θαη πνπ άθελε ζρεδφλ νινθιεξσηηθά απφ έμσ θάζε άιιν ηερλνινγηθφ κέζν, πιελ ηεο θσηνγξαθηθήο κεραλήο, δελ άθελε πεξηζψξην λα επεθηαζνχκε θαη ζηα ππφινηπα (φπσο ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ηεο ηάμεο) απνθηψληαο έηζη πεξηζζφηεξε εκπεηξία θαη ζε άιια ηερλνινγηθά κέζα. 113 Δπνκέλσο απηφ πνπ ζα άιιαδα ζα ήηαλ ν αξρηθφο κνπ ζρεδηαζκφο. ε απηφλ ζα πξνζέζεηα θαη ελαζρφιεζε ησλ παηδηψλ κε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Με απηφ ην ηξφπν ζα κπνξνχζα θαη εγψ λα απνθηήζσ κεγαιχηεξε εκπεηξία ζρεηηθά κε ηε δηδαζθαιία ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ζην λεπηαγσγείν, αιιά θαη λα δσ πσο ζα αληηδξνχζαλ ηα παηδηά ζηε πξψηε ηνπο επαθή κε απηφλ ζηα πιαίζην κηαο νξγαλσκέλεο απηή ηε θνξά δξαζηεξηφηεηαο, έηζη ψζηε λα ζηεξηρζψ πάλσ ζηηο αληηδξάζεηο ηνπο γηα ηνλ επφκελν ζρεδηαζκφ κνπ. ζνλ αθνξά ηελ άπνςή κνπ ζρεηηθά κε ηε δηδαζθαιία, απηή δελ άιιαμε θαζφινπ. Αλέθαζελ ήκνπλ ππέξκαρνο ηεο καζεηνθεληξηθήο δηάζηαζεο ηεο κάζεζεο. Έκεηλα δίπια ζηα παηδηά θαη θξάηεζα ξφιν ζπκβνπιεπηηθφ. Λίγεο ήηαλ νη θνξέο πνπ επελέβεθα θαη απηφ σο ζπληνληζηήο, θαζψο ηα παηδηά αδπλαηνχζαλ λα ζπληνλίζνπλ ηε πξνζπάζεηά ηνπο, γεγνλφο ινγηθφ εθφζνλ ήηαλ ε πξψηε θνξά πνπ είραλ ην πιήξε έιεγρν ηεο θαηάζηαζεο κε απνηέιεζκα λα κελ έρνπλ αλαπηχμεη νξγαλσηηθέο ηθαλφηεηεο. ρεηηθά κε ηελ έξεπλα δξάζεο ζηελ εμέιημε ηεο δξαζηεξηφηεηαο, απηή κε βνήζεζε λα νξγαλψζσ ηε δνπιεηά κνπ. Μπφξεζα κεηά ηελ αξρηθή παξαηήξεζε λα βξσ ηε πξνβιεκαηηθή θαηάζηαζε πνπ επηθξαηνχζε θαη λα ζρεδηάζσ κηα δξαζηεξηφηεηα πνπ λα αληαπνθξίλεηαη ζε απηή. ηε ζπλέρεηα ζπλέιεμα ζηνηρεία γηα λα αμηνινγήζσ ηε δξαζηεξηφηεηα πνπ πξαγκαηνπνίεζα θαη λα κπνξέζσ κε βάζε απηά λα νξγαλψζσ θαη ηε ζπλέρεηα ηεο δξαζηεξηφηεηαο κνπ. 114 Γ’ θύθινο Α) Μπεξέηε εβαζηή (θξηηηθή άπνςε ζηε δξαζηεξηόηεηα) Ζ δεχηεξε δξαζηεξηφηεηα αθνξά ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ ηφζν ζηε θαζεκεξηλή δσή, φζν θαη θαηά ηε δηάξθεηα κηαο δξαζηεξηφηεηαο γηα ηελ εχξεζε πιεξνθνξηψλ. Πξφθεηηαη γηα κία δξαζηεξηφηεηα πνπ θαηνξζψζακε λα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη πνπ είρακε ζέζεη. Να θαηαλνήζνπλ, δειαδή ηα παηδηά ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ θαη λα αλαπηχμνπλ θξηηηθή άπνςε γηα ηηο ηζηνζειίδεο πνπ πξαγκαηεπηήθακε. Αξρηθά, έγηλαλ θάπνηεο εξσηήζεηο ζηα παηδηά γηα λα πιεξνθνξεζνχκε ηηο γλψζεηο πνπ θαηείραλ ζρεηηθά κε ην δηαδίθηπν. Με ηηο εξσηήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ δηαπίζησζα πσο ε πιεηνλφηεηα ησλ παηδηψλ γλψξηδε πνιχ θαιά ηη είλαη ην δηαδίθηπν, εθφζνλ ην είραλ ρξεζηκνπνηήζεη κε ηνπο γνλείο ηνπο. Παξφια απηά ζπλεηδεηνπνίεζα πσο ηα παηδηά είραλ ζπλδέζεη ην δηαδίθηπν κε ην παηρλίδη θαη δελ ην είραλ αμηνπνηήζεη γηα ηελ εχξεζε πιεξνθνξηψλ. Απηφ, ινηπφλ, πξνζπαζήζακε λα ηνπο δείμνπκε, ψζηε λα κπνξέζνπλ ζηε ζπλέρεηα λα αζρνιεζνχλ θαη ηα ίδηα κε ην δηαδίθηπν θαη ζπγθεθξηκέλα λα κπνξέζνπλ λα αληιήζνπλ πιεξνθνξίεο γηα ην ειηαθφ καο ζχζηεκα, θάηη ην νπνίν ηα ίδηα επηζπκνχζαλ. Παξά ην φηη επηηεχρζεθαλ νη ζηφρνη πνπ είρακε ζέζεη πηζηεχσ πσο ηα παηδηά αλ θαη έδεημαλ λα θαηαλννχλ φηη ην δηαδίθηπν εθηφο απφ ηηο ζεηηθέο ζπλέπεηεο έρεη θαη αξλεηηθέο δελ επαξθνχζε γηα λα αλαπηχμνπλ ηελ θξηηηθή ηνπο ηθαλφηεηα ζε ηέηνην βαζκφ πνπ ζα ζπκβάιεη ζην λα απνθχγνπλ θαζεηί αξλεηηθφ. ζνλ αθνξά ηελ έξεπλα δξάζεο, παξά ηηο δπζθνιίεο θαη ηα πξνβιήκαηα, κπνξεί λα πξνζθέξεη ζεκαληηθέο επθαηξίεο ζηνλ εθπαηδεπηηθφ, ν νπνίνο επηδηψθεη λα αλαβαζκίζεη ην ξφιν ηνπ ή λα αλαπηχμεη θαηλνηνκίεο ζηνλ επαγγεικαηηθφ ηνπ ρψξν. Ο εθπαηδεπηηθφο-εξεπλεηήο δηεπξχλνληαο ην ξφιν ηνπ απνθηά δπλαηφηεηεο παξέκβαζεο ηφζν ζηε δηδαζθαιία ηνπ φζν θαη επξχηεξα ζην πιαίζην δξάζεο ηνπ. Αλαιακβάλεη πξσηνβνπιίεο, θξαηά ελεξγεηηθή αιιά θαη θξηηηθή ζηάζε απέλαληη ζηα 115 φζα δηαδξακαηίδνληαη κέζα ζην ζρνιηθφ ρψξν πξνζπαζψληαο λα ηα πξνζαξκφζεη ζχκθσλα κε ηηο θνηλσληθέο θαη εθπαηδεπηηθέο πεξηζηάζεηο πνπ θάζε θνξά δηακνξθψλνληαη. Σέινο, ν εθπαηδεπηηθφο-εξεπλεηήο ζα πξέπεη λα εξγάδεηαη κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο επηθξαηνχζαο θαηάζηαζεο, πνπ απνηειεί θαη ζθνπφ ηεο έξεπλαο δξάζεο, παξαγθσλίδνληαο θάζε ηπρφλ δπζθνιία πνπ πξνθχπηεη. Απηφ ην νπνίν πηζηεχσ πσο έιιεηςε απφ ηελ φιε δηαδηθαζία θαη ζα ήζεια λα πξνζηεζεί είλαη ε εχξεζε ελφο ηξφπνπ πνπ ζα έθαλε ηα παηδηά λα αλαπηχμνπλ νπζηαζηηθά θξηηηθή ζθέςε ζε ζρέζε κε ην δηαδίθηπν. Μπνξεί λα ελζηεξλίζηεθαλ ελ κέξεη ηε δηθή καο άπνςε γηα ην φηη ην δηαδίθηπν έρεη θαη αξλεηηθέο επηπηψζεηο, απηφ φκσο δε ζεσξψ πσο είλαη αξθεηφ. Σα παηδηά θξίλσ απαξαίηεην πσο ζα έπξεπε κε θάπνην βησκαηηθφ ηξφπν λα νδεγεζνχλ ζηελ παξαπάλσ δηαπίζησζε. Έλαλ ηξφπν, ηνλ νπνίν δελ θαηφξζσζα λα αλαθαιχςσ. Σέινο, ην εξψηεκα πνπ πξνέθπςε κεηά ηελ πινπνίεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηαο είλαη κε πνηνλ ηξφπν δχλαηαη ε νπζηαζηηθή θαηαλφεζε ησλ παηδηψλ ζε ζρέζε κε ηηο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο ηνπ δηαδηθηχνπ. 116 Β) ηαπξέινπ Δηξήλε Ζ δεχηεξε δξαζηεξηφηεηα ζρεηηθά κε ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ, ηφζν ζηε θαζεκεξηλή δσή, φζν θαη θαηά ηε δηάξθεηα κηαο δξαζηεξηφηεηαο γηα ηελ εχξεζε πιεξνθνξηψλ, ζεσξψ πσο ήηαλ επηηπρεκέλε. Ήζεια ηα παηδηά λα είλαη απνιχησο ειεχζεξα λα ρεηξηζηνχλ ην δηαδίθηπν κε ηνλ ηξφπν πνπ ηα ίδηα ήζειαλ. Αξρηθά ηνπο έθαλα εξσηήζεηο γηα ηε ρξήζε θαη ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ. Σα ξψηεζα γηα παξάδεηγκα αλ έρνπλ αθνχζεη μαλά θάηη ζρεηηθά κε ην δηαδίθηπν, ηη ήηαλ απηφ θαη αλ ην είραλ ρξεζηκνπνηήζεη, θαζψο θαη ηνλ ηξφπν θαη ην ιφγν πνπ είραλ θάλεη ρξήζε απηνχ. Με απηφ ηνλ ηξφπν ήζεια λα ζπιιέμσ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο πξνυπάξρνπζεο γλψζεηο πνπ είραλ ηα παηδηά πάλσ ζην ζέκα ηνπ δηαδηθηχνπ, θαζψο θαη ζε πνην επίπεδν βξίζθνληαη ηα παηδηά, φζνλ αθνξά ηε ρξήζε απηνχ. Έπεηηα, αθνχ ηνπο έδεημα ηα βαζηθά γηα ηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ, ηα άθεζα λα ρεηξηζηνχλ ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο κφλα ηνπο. Ήζεια κε απηφ ηνλ ηξφπν λα θαηαγξάςσ ηηο πξψηεο αληηδξάζεηο ησλ παηδηψλ θαη ην πνζνζηφ πνπ απηά πνπ ηνπο είρα δείμεη είραλ γίλεη θαηαλνεηά. Ηδηαίηεξε εληχπσζε κνπ πξνμέλεζε ην γεγνλφο πσο ε πιεηνςεθία ησλ παηδηψλ φρη κφλν ήμεξαλ ηη είλαη ην δηαδίθηπν (δελ έιαβα ελλνείηαη ζαθή θαη νινθιεξσκέλν νξηζκφ, αιιά θαη θάπνηεο απφ ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ), αιιά είραλ ρξεζηκνπνηήζεη ην δηαδίθηπν κε ηνπο γνλείο ηνπο, νη πεξηζζφηεξνη γηα ηελ εχξεζε θάπνησλ ειεθηξνληθψλ παηρληδηψλ. Απηφ βέβαηα πνπ πνιινί γλψξηδαλ, αιιά πνηέ δελ είραλ πξαγκαηνπνηήζεη κε ηνπο γνλείο ηνπο, είλαη πσο ζην δηαδίθηπν κπνξείο λα βξεηο πιεξνθνξίεο γηα φπνην ζέκα επηζπκείο. Καη απηφ είλαη πνπ πξνζπαζήζακε λα ηνπο δείμνπκε θαη λα ην θάλνπκε φζν πην θαηαλνεηφ, ψζηε λα κπνξνχλ ζηε ζπλέρεηα λα θάλνπλ θαη απηνί δηαδηθηπαθή έξεπλα. Μεηά θαη ηε δεχηεξε δξαζηεξηφηεηα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε ηάμε ζρεηηθά κε ηηο ρξεζηκφηεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, ληψζσ αξθεηά ζίγνπξε πιένλ γηα ην πνηνο ίζσο είλαη ν ηξφπνο δηδαζθαιίαο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηε ηάμε ηνπ λεπηαγσγείνπ. Καη ιέγνληαο δηδαζθαιία, αζθαιψο δελ αλαθέξνκαη ζηε ηππηθή ηεο κνξθή. Γίλνληαο ηηο αξρηθέο νδεγίεο θαη θαηεπζχλζεηο ζηα παηδηά, ζηε ζπλέρεηα ηα 117 άθεζα κφλα ηνπο λα επεμεξγαζηνχλ ηα δεδνκέλα πνπ πξνέθππηαλ θάζε θνξά, δξψληαο κέζα ζε έλα πιαίζην νκαδηθφηεηαο θαη ζπλεξγαζίαο. Ήκνπλ παξνχζα θαη απνχζα ηαπηνρξφλσο. Βξηζθφκνπλ εθεί, έρνληαο ζηάζε ππνζηεξηθηηθή θαη βνεζεηηθή, αθήλνληαο ζηα παηδηά ην πεξηζψξην λα αλαπηχμνπλ ηελ απηνλνκία ηνπο κέζα απφ κηα αλεμάξηεηε θαη απηφβνπιε δξάζε. Έρνληαο κάζεη πιένλ λα εξγάδνκαη κε ην ηξφπν πνπ απαηηεί ε εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο, κπνξψ λα είκαη ζίγνπξε γηα ηα νθέιε απηήο. ε εκέλα απηφο ν ηξφπνο δνπιεηάο ήηαλ ζχκκαρνο ζην λα νξγαλσζεί ε θάζε δηδαζθαιία έρνληαο σο βάζε ηελ πξνβιεκαηηθή θαηάζηαζε πνπ είρα εληνπίζεη. Ήηαλ ε κεζνδνινγία απηήο πνπ κνπ επέηξεςε κέζα απφ ηηο ζπλερείο αμηνινγήζεηο, ηφζν απφ εκέλα φζν θαη απφ ηε θξηηηθή ζπλάδειθν, λα βαδίδσ ζσζηά θαη λα κε μεθεχγσ απφ ην ζηφρν κνπ. Να κπνξψ λα θξίλσ ηε δνπιεία κνπ θαη ηε πνξεία κνπ κέζα ζηε ηάμε. Μέζα απφ ηε δξαζηεξηφηεηα απηή δε θαηαθέξακε λα έρνπκε ζεηηθφ απνηέιεζκα ζην ζηφρν καο ζρεηηθά κε ηελ αλάπηπμε θξηηηθήο καηηάο ζηηο δηάθνξεο ηζηνζειίδεο πνπ επεμεξγαζηήθακε. Αλ θαη είλαη ινγηθφ, θαζψο ηα παηδηά πξψηε θνξά ήξζαλ ζε επαθή κε ζειίδεο ηνπ δηαδηθηχνπ, λνκίδσ πσο ζα έπξεπε λα βξσ έλα ηξφπν λα ην θάλσ ζαθέζηεξν. Ίζσο απηφο ν ηξφπνο ζα ήηαλ λα θάλσ ηε δξαζηεξηφηεηα πεξηζζφηεξν «δαζθαινθεληξηθή» θαη λα δηδάμσ ζηα παηδηά ζρεηηθά κε ηνπ «θαινχ» θαη «θαθνχ» πεξηερνκέλνπ ηζηνζειίδεο, φκσο ζεσξψ πσο ε δεμηφηεηα απηή ζα αλαπηπρζεί κε ην ρξφλν θαη ηε ηξηβή ησλ παηδηψλ πάλσ ζηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ δηαδηθηχνπ. 118 Γ’ θύθινο Α) Μπεξέηε εβαζηή Ζ ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα απνηεινχζε ζπλδπαζκφ ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή κε ηε γιψζζα, θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηε γξαθή, θαη ηα εηθαζηηθά. Σα παηδηά καο πξφηεηλαλ λα θηηάμνπλ ηελ πξφζθιεζε γηα ηελ απνθξηάηηθε γηνξηή ηνπο ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Απηφ ην νπνίν κε εληππσζίαζε ήηαλ ε επηθνηλσλία, ε ζπλεξγαζία θαη ε αληαιιαγή ηδεψλ κεηαμχ ησλ παηδηψλ. Δπίζεο, πνιιά είλαη ηα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ζηε δηδαζθαιία ηεο γιψζζαο. πγθεθξηκέλα ε ρξήζε ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ βνεζά θαη ζηελ εθκάζεζε ηεο γιψζζαο θαη ελ γέλεη ζηελ πνηφηεηα ηεο γλψζεο, ζηε ζθέςε θαη ζηελ απφθηεζε θαη βειηίσζε πνηθίισλ δεμηνηήησλ. Αθφκε, ηα επίπεδα πξνθνξηθήο επηθνηλσλίαο θαη ζπλεξγαζίαο ησλ παηδηψλ κπξνζηά ζηνλ ππνινγηζηή είλαη ηδηαίηεξα πςειά, ελψ ε θχζε ηεο κεηαμχ ηνπο αιιειεπίδξαζεο είλαη ζπρλφηεξε θαη δηαθέξεη απφ απηή πνπ ιακβάλεη ρψξα θαηά ηε δηάξθεηα παξαδνζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ . Σα παξαπάλσ αλαδεηθλχνπλ ηε ζεκαζία ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ ηεο γιψζζαο, ηδηαίηεξα φηαλ ζπλδπάδεηαη κε ηηο Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο. Δπνκέλσο ε εηζαγσγή ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ζην λεπηαγσγείν κπνξεί λα εληζρχζεη ηε δηδαζθαιία ηεο γιψζζαο αληηκεησπίδνληάο ηελ πνιπδηάζηαηα θαη φρη σο έλα απνθνκκέλν γλσζηηθφ αληηθείκελν, θαζψο νη δξαζηεξηφηεηεο πξνθνξηθήο επηθνηλσλίαο, αλάγλσζεο θαη γξαθήο, εληάζζνληαη ζε φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζην λεπηαγσγείν θαη εληζρχνληαη απφ ην δηαζεκαηηθφ ραξαθηήξα ηνπ πξνγξάκκαηνο (Γ.Δ.Π.Π.., 2001). Άιισζηε ζχκθσλα κε ην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ (2001), ηδηαίηεξε έκθαζε δίλεηαη ζηε ζηαδηαθή νηθνδφκεζε ηεο γιψζζαο, κέζα απφ «επηθνηλσληαθέο ζρέζεηο ππνζηεξηθηηθνχ ραξαθηήξα». Ζ δηακφξθσζε ππνζηεξηθηηθψλ πεξηβαιιφλησλ γξακκαηηζκνχ ζην πιαίζην ηεο ηάμεο ηνπ λεπηαγσγείνπ, (Οδεγφο Νεπηαγσγνχ, 2007), φπσο γηα παξάδεηγκα νη πίλαθεο 119 αλαθνξάο ζηνπο νπνίνπο παξαπέκπνληαλ ηα παηδηά γηα λα γξάςνπλ ηελ πξφζθιεζή ηνπο, ζηεξίδεηαη ζηε ζεσξία ηνπ αλαδπφκελνπ γξακκαηηζκνχ (emergent literacy), ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη δεμηφηεηεο πνπ είλαη ζρεηηθέο κε ην γξαπηφ ιφγν αλαδχνληαη ζηαδηαθά θαη εμαξηψληαη ηφζν απφ ηελ αλάπηπμε ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ ηνπ παηδηνχ, φζν θαη απφ ηηο εκπεηξίεο ηνπ γξακκαηηζκνχ ηνπ (Παληειηάδνπ, 2000). Απφ απηή ηε ζεσξία πξνθχπηεη ε αλάγθε πξνζέγγηζεο ηεο αλάγλσζεο θαη ηεο γξαθήο κέζα ζε έλα καζεζηαθφ πεξηβάιινλ ην νπνίν ζα πξνσζεί ιεηηνπξγηθέο εκπεηξίεο γξακκαηηζκνχ, ελζαξξχλνληαο ηε δεκηνπξγηθφηεηα θαη ηε θαληαζία ησλ παηδηψλ (Οδεγφο Νεπηαγσγνχ, 2007). 120 Β) ηαπξέινπ Δηξήλε (θξηηηθή ζηε δξαζηεξηόηεηα) Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή απνηειεί έλα πνιχ θαιφ δείγκα δξαζηεξηφηεηαο δηαζεκαηηθνχ ραξαθηήξα πνπ ζπλδπάδεη ηε πιεξνθνξηθή κε ηε γξαθή θαη ηα εηθαζηηθά. Οη λέεο ηερλνινγίεο είλαη πξνηηκφηεξν λα «δηδάζθνληαη» ζηε πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε κε ηξφπν δηαζεκαηηθφ. Σα παηδηά κέζα ζε έλα πιαίζην δηαζεκαηηθνχ ραξαθηήξα έξρνληαη ζε επαθή κε ηηο ιεηηνπξγίεο ησλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ. Απηή ε επαθή ζα νδεγήζεη ζηαδηαθά ζηε γλψζε απηψλ ησλ ιεηηνπξγηψλ. Ζ επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ πξνγξάκκαηνο είλαη ζεκαληηθή. Γηα λα αζρνιεζνχλ ηα παηδηά κε ηα εηθαζηηθά ζην πιαίζην ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηαο επηιέρζεθε απφ ηελ ζπλάδειθν ην πξφγξακκα ηεο «Tux Paint» . Δίλαη έλα πξφγξακκα κε ην νπνίν ηα παηδηά έρνπλ αζρνιεζεί μαλά θαη γλψξηδαλ πσο λα ην ρξεζηκνπνηνχλ. Απηή ηε θνξά φκσο εληάρζεθε ζε νξγαλσκέλε δξαζηεξηφηεηα θαη φρη ζηηο ειεχζεξεο δξαζηεξηφηεηεο φπσο ζπλήζσο. Ζ δξαζηεξηφηεηα ζπλδπάζηεθε θαη κε ηνλ άμνλα ηεο γιψζζαο(γξαθή), αθνχ ηνπο δεηήζεθε λα γξάςνπλ θαη έλα θείκελν γηα ηε πξφζθιεζε πνπ δεκηνπξγνχζαλ. πσο αλαθέξεη θαη ν Οδεγφο Νεπηαγσγνχ, νη δηαδηθαζίεο γξαθήο ζα πξέπεη λα πξνσζνχληαη κέζα απφ ιεηηνπξγηθέο εκπεηξίεο γξακκαηηζκνχ. 121 Δ’ θύθινο Α) Μπεξέηε εβαζηή Ζ ηειεπηαία δξαζηεξηφηεηα απνηειεί ζπλδπαζκφ καζεκαηηθψλ θαη ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Απνθαζίζακε λα θάλνπλ ηα παηδηά ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα πνπ πεξηιάκβαλε έλα ηξέλν πξνθεηκέλνπ λα αληηζηνηρήζνπλ ηα ζρήκαηα πνπ βξίζθνληαλ δηαζθνξπηζκέλα κε ην ζσζηφ βαγφλη. Μεηά απφ ηε δξαζηεξηφηεηα απηή ζπλεηδεηνπνίεζα πσο ε δηδαζθαιία ησλ καζεκαηηθψλ ζηελ πξνζρνιηθή ειηθία δελ είλαη απιά κηα απαξαίηεηε πξνεξγαζία γηα ηελ πξνεηνηκαζία ησλ καζεκαηηθψλ αλαγθψλ ηεο κεηέπεηηα ζρνιηθήο δσήο. ρεηίδνληαη κε κηα νιφπιεπξε γλσζηηθή, ζπλαηζζεκαηηθή, ζσκαηηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε ησλ παηδηψλ. Καηά ηελ πξνζρνιηθή ειηθία ε νηθεηνπνίεζε ησλ καζεκαηηθψλ ελλνηψλ δελ εμαληιείηαη, αιιά κφιηο αξρίδεη λα νηθνδνκείηαη, γηαηί θαηά ηελ πξνζρνιηθή ειηθία ηα παηδηά έξρνληαη γηα πξψηε θνξά ζε επαθή κε ηα καζεκαηηθά. Άιισζηε ζηφρνο ηνπ Νεπηαγσγείνπ ζα πξέπεη λα είλαη λα αξρίζνπλ ηα παηδηά λα ζθέθηνληαη κε ηξφπνπο πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηε καζεκαηηθή επηζηήκε, ζπλεηδεηνπνηψληαο ηαπηφρξνλα θαη ηελ θνηλσληθή ηνπο δηάζηαζε. (Οδεγφο Νεπηαγσγνχ, 2007) Σέινο, ζχκθσλα κε ηελ παηδαγσγηθή θηινζνθία ηεο Montessori νη εζσηεξηθέο δπλάκεηο πνπ δηαζέηεη θάζε παηδί ην παξνηξχλνπλ λα γλσξίζεη ην πεξηβάιινλ ηνπ θη έηζη απνθηά εκπεηξίεο. Άξα θξίλεηαη απαξαίηεην λα ππάξρεη έλα θαηάιιεια νξγαλσκέλν πεξηβάιινλ κέζα ζην νπνίν ην παηδί ζα κπνξεί λα εξγάδεηαη κε δξαζηεξηφηεηεο πνπ αληαπνθξίλνληαη ζηα ελδηαθέξνληά ηνπ. Έλα απφ ηα ελδηαθέξνληα ησλ παηδηψλ είλαη θαη ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο, ν νπνίνο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο θάηη πξσηφηππν θαη θηλεηήξην ζε αληίζεζε κε ηηο παξαδνζηαθέο νξγαλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα επεθηαζνχλ πεξαηηέξσ κε ηε βνήζεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. 122 Β) ηαπξέινπ Δηξήλε Ζ ηέηαξηε δξαζηεξηφηεηα πνπ πξαγκαηνπνηήζακε ζηε πνξεία ηεο έξεπλάο καο ήηαλ ζρεηηθή κε ηε δηδαζθαιία ησλ καζεκαηηθψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Έηζη ζρεδίαζα κηα θαηά ηε γλψκε κνπ απιή δξαζηεξηφηεηα αληηζηνίρηζεο ζην πξφγξακκα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή «δσγξαθηθή». Ο ζπλδπαζκφο απηφο ζπλεηέιεζε, ψζηε ε βαξεηή γηα ηα παηδηά δξαζηεξηφηεηα ησλ καζεκαηηθψλ λα πξνσζεζεί κέζσ ηεο ηερλνινγίαο πνπ, φπσο έρνπκε παξαηεξήζεη, έιθεη ηδηαίηεξα ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζρνιηθνχ πιαηζίνπ. Σα ρξφληα θαη ν ρψξνο ηνπ λεπηαγσγείνπ θαζψο θαη ν ηξφπνο πνπ ζα παξνπζηαζηνχλ ηα καζεκαηηθά ζηα παηδηά ηεο πξνζρνιηθήο εθπαίδεπζεο είλαη ζεκαληηθφο έηζη ψζηε ηα παηδηά λα θαηαιάβνπλ ηε πξαγκαηηθή αμία ηνπο ζηε θαζεκεξηλή δσή. Οη δξαζηεξηφηεηεο ησλ καζεκαηηθψλ ζα πξέπεη λα είλαη αλάινγεο κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο γιψζζαο. Να γίλνληαη δειαδή κε ηξφπν ψζηε ηα παηδηά λα ζπλεηδεηνπνηνχλ ηε ιεηηνπξγηθή ηνπο ζεκαζία. Ζ αξρή ζα πξέπεη λα γίλεη κε ηε ζπλεηδεηνπνίεζε απφ κεξηάο ησλ παηδηψλ πσο «ηα καζεκαηηθά ζπκβάιινπλ ζηελ επίιπζε θαζεκεξηλψλ πξνβιεκάησλ θαη πξνζθέξνπλ εθφδηα γηα ηελ εξκελεία ηνπ θφζκνπ». (Οδεγφο Νεπηαγσγνχ, 2007). Ζ δξαζηεξηφηεηα ηψξα πνπ πξαγκαηνπνηήζακε εκείο δελ ζηεξίδεηαη ζε φζα πξνηείλεη ν Οδεγφο Νεπηαγσγνχ γηα ην πσο πξέπεη λα γίλεηαη ε δηδαζθαιία ησλ καζεκαηηθψλ. Αλ θαη δελ ήηαλ κηα θαζαξά ηππνπνηεκέλε δξαζηεξηφηεηα, φπσο ηα θχιια εξγαζία πνπ ηνπο δίλεη ε λεπηαγσγφο ηεο ηάμεο, δελ απνηεινχζε θαη κηα δξαζηεξηφηεηα ε νπνία είρε σο αθεηεξία ηηο αλάγθεο ησλ παηδηψλ. Παξφια απηά ηα απνηειέζκαηα ηεο ήηαλ εμαηξεηηθά. Καη ζεσξψ πσο είρακε ζεηηθά απνηειέζκαηα, δηφηη ηα παηδηά απφ πξνεγνχκελεο δξαζηεξηφηεηεο είραλ εμνηθεησζεί κε ηηο εηθφλεο ησλ ζρεκάησλ θαη ηηο δηαθνξέο απηψλ. Έηζη, κπφξεζαλ λα θάλνπλ ηελ αληηζηνίρηζε. Καηά ην ζρεδηαζκφ ηεο δξαζηεξηφηεηαο, θαηέιεμα ζην ρσξηζκφ ησλ δεπγαξηψλ ζε δεπγάξηα. Καη απηφ γηαηί ζεψξεζα πσο ηα παηδηά ζα ιεηηνπξγνχζαλ θαιχηεξα κε απηφ ην ηξφπν, θαζψο ζα ππήξρε αιιεινβνήζεηα φζνλ αθνξά θαη ηνλ 123 άμνλα ησλ καζεκαηηθψλ (λα θάλνπλ ηελ αληηζηνίρηζε) θαη ησλ άμνλα ηεο πιεξνθνξηθήο ( λα ρεηξηζηνχλ θαηάιιεια ην πξφγξακκα θαη ην πνληίθη). Καη φλησο, ηα παηδηά θαηάθεξαλ λα ζπλεξγαζηνχλ πεξίθεκα θαη λα θέξνπλ εηο πέξαο ηε δξαζηεξηφηεηα. ζνλ αθνξά ην ξφιν κνπ θαηά ηελ πινπνίεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηα, απηφο ήηαλ πεξηζζφηεξν βνεζεηηθφο. Αθνχ εμήγεζα πσο ζα ρεηξηζηνχλ ην πξφγξακκα θάζηζα δίπια ηνπο ζηε γσληά ηνπ ειεθηξνληθνχ ηνπ ππνινγηζηή θαη φπνπ έβιεπα πσο αληηκεηψπηδαλ δπζθνιία παξελέβαηλα κε θξάζεηο ηνπ ηχπνπ «Πσο είπακε πσο είλαη ην ηξίγσλν;», «Δίζαη ζίγνπξνο πσο απηφ πνπ έβαιεο ηψξα ζην βαγφλη ηαηξηάδεη κε ηα ππφινηπα;». Δμάιινπ ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζε κηα δξαζηεξηφηεηα ζρεηηθή κε ηνλ άμνλα ησλ καζεκαηηθψλ ζα πξέπεη λα είλαη ππνζηεξηθηηθφο, έηζη ψζηε ηα παηδηά λα ιακβάλνπλ ην θίλεηξν γηα λα εκπιαθνχλ ζηε δξαζηεξηφηεηα. 124 Αηνκηθή αμηνιόγεζε 125 Αηνκηθή αμηνιόγεζε Μπεξέηε εβαζηή I. Δπαγγεικαηηθή εμέιημε- Αιιαγέο ζηηο αληηιήςεηο θαη ηελ επαγγεικαηηθή ηαπηόηεηα ε κία επνρή θαηά ηελ νπνία πξαγκαηνπνηνχληαη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζε δηάθνξνπο ηνκείο είλαη απφιπηα θπζηνινγηθφ λα πθίζηαληαη κεηαξξπζκίζεηο θαη ζην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο. Παιηφηεξα ην ζρνιείν ραξαθηεξηδφηαλ απφ δαζθαινθεληξηζκφ. Δπξφθεηην γηα κηα δηαδηθαζία ειεγρφκελε εμσηεξηθά, κε ρακεινχ επηπέδνπ γλσζηηθν- ζπλαηζζεκαηηθή ζπκκεηνρή θαη εκπινθή ηεο πιεηνςεθίαο ησλ καζεηψλ ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία κε ηξφπν παζεηηθφ, κε ελεξγφ θαη κε ειάρηζηεο επθαηξίεο απηνδηφξζσζεο. Δπίζεο, δελ ιακβάλνληαλ ππφςε θαη δελ αμηνπνηνχληαλ δηδαθηηθά νη πξνυπάξρνπζεο εκπεηξίεο ησλ καζεηψλ. Δπηθξαηνχζε ε κέζνδνο ηεο παξνπζίαζεο ηεο γλψζεο ελψ νη καζεηέο πνπ εκπιέθνληαλ ζε κηα αιιειεπηδξαζηηθή δηδαθηηθή επηθνηλσλία κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ ή κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο ήηαλ πνιχ ιίγνη. Αθφκε, ε δηαδηθαζία κάζεζεο ήηαλ ζπγθεθξηκέλε θαη πξνεπηιεγκέλε απφ ηελ εθπαηδεπηηθφ θαη ζηφρεπε ζηελ απφθηεζε ηαπηφζεκσλ γλψζεσλ κεηαμχ ησλ παηδηψλ. Πέξα απφ ην ζρνιηθφ εγρεηξίδην δελ ππήξραλ πνιιέο αιιά θαη ηθαλνπνηεηηθέο πεγέο πιεξνθφξεζεο θαη κάζεζεο ζην ελδνζρνιηθφ θαη ζην εμσζρνιηθφ πεξηβάιινλ. Σν ζχζηεκα ήηαλ βηβιηνθεληξηθφ θαη εμεηαζηηθνθεληξηθφ πνπ «έπληγε» ηελ πεγαία ηθαλνπνίεζε, ηελ αλάπηπμε ηεο θαληαζίαο θαη ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο ησλ καζεηψλ, ηηο πξσηνβνπιίεο θαη ηελ αλαδήηεζε ελαιιαθηηθψλ ζεσξήζεσλ. Ζ κάζεζε ζηεξηδφηαλ θαηά θχξην ιφγν ζηελ χιε ηνπ ζρνιηθνχ εγρεηξηδίνπ θαη ιηγφηεξν ή θαη θαζφινπ ζηελ εκπεηξία, ηε δηεξεχλεζε, ηελ επηζηεκνληθή κεζνδνινγία θαη ζηε ιεηηνπξγηθή θαηαλφεζε. Σν ιάζνο ηηκσξνχηαλ, ζηηγκαηηδφηαλ, ειεγρφηαλ εμσηεξηθά ελψ νη επθαηξίεο κάζεζεο ζην πιαίζην ηεο ζρνιηθήο ηάμεο κέζα απφ δηαδηθαζίεο γλσζηηθήο ζχγθξνπζεο θαη απηνδηφξζσζεο ήηαλ ιίγεο. Παξάιιεια πθίζηαλην θεξκαηηζκφο θαη 126 ηεξάξρεζε ηεο γλψζεο, ππνβαζκίδνληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ηνλ νιηθφ ραξαθηήξα ηεο γλψζεο θαη ηεο κάζεζεο θαη αγλνψληαο ηνλ ζπλαηζζεκαηηθφ θαη ςπρνθνηλσληθφ ηνκέα ηεο πξνζσπηθφηεηαο. Παξέρνληαλ θπξίσο εμσηεξηθά θίλεηξα θαη παξακεινχληαλ ηα εζσηεξηθά. Οη επθαηξίεο αλάδεημεο ησλ ηδηαίηεξσλ θιίζεσλ θάζε καζεηή ήηαλ ειάρηζηεο. ηε ζπλέρεηα, ε αμηνιφγεζε ηεο ζρνιηθήο επίδνζεο απνηεινχζε κία δηαδηθαζία πνηληθή θαη κηα αμηνινγηθή θαη θνηλσληθή ηεξάξρεζε ησλ αηφκσλ κε πνιχ πεξηνξηζκέλα θξηηήξηα, δίρσο λα αμηνπνηείηαη σο κία ζεηηθή επθαηξία κάζεζεο. Ζ δηαδηθαζία κάζεζεο ραξαθηεξηδφηαλ σο επηιεθηηθή θαη θνηλσληθά αλαπαξαγσγηθή, δειαδή φρη κφλν αλαπνηειεζκαηηθή αιιά θαη άδηθε κε παξέρνληαο ηηο απαξαίηεηεο επθαηξίεο κάζεζεο ζε φινπο ηνπο καζεηέο θαη ζπρλά ιεηηνπξγνχζε σο κέζν άζθεζεο εμνπζίαο θαη ειέγρνπ ηεο ηάμεο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. Τπήξρε παξάιιεια έιιεηςε ζεβαζκνχ φζνλ αθνξά ηελ ηδηαηηεξφηεηα, ην δηαθνξεηηθφ ξπζκφ θαη ηξφπν κάζεζεο ησλ καζεηψλ θαη αδπλακία άκβιπλζεο ησλ δηαθφξσλ εηδψλ θνηλσληθήο αληζφηεηαο, θαζψο θαη ηεο πνιηηηζηηθήο «ζηέξεζεο» ησλ πξνεξρφκελσλ απφ ηα θαηψηεξα θνηλσληθά ζηξψκαηα καζεηψλ. Σέινο, ε επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ καζεηψλ ήηαλ κε ηέηνην ηξφπν δνκεκέλε, ψζηε λα κελ επλνείηαη ε πξνζσπηθή αιιειεπίδξαζε, αιιά λα ηξνθνδνηνχληαη ζρέζεηο αηνκηθηζκνχ, αληαγσληζκνχ, αθαδεκατθήο ζηξσκαηνπνίεζεο, αληζφηεηαο, εηηθεηνπνίεζεο θαη εηεξνθαηεχζπλζεο. Πξφθεηηαη γηα φξνπο πνπ ιεηηνπξγνχλ αλαζηαιηηθά φζνλ αθνξά ηελ αλάπηπμε ηεο απηνεθηίκεζεο, ηελ πξνζσπηθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή αλάπηπμε ησλ καζεηψλ. Απηή ήηαλ θαη ε εηθφλα πνπ είρα ζρεκαηίζεη γηα ην ζρνιείν. Σε ζεκεξηλή, φκσο, επνρή θαη έπεηηα απφ ηελ πξαθηηθή κνπ άζθεζε θαη ηελ εκπεηξία πνπ απνθφκηζα ε εηθφλα ελφο ζρνιείνπ «θιεηζηνχ», ρσξίο λα πξνζθέξεη επθαηξίεο ζηνπο καζεηέο, ρσξίο λα ηνπο ιακβάλεη ππφςε ηνπ, κέλνληαο ζηε ζηπγλή κάζεζε, ε νπνία δελ έρεη θαλέλα ελδηαθέξνλ γηα ηα παηδηά αλεηξάπε. Ο ζχγρξνλνο εθπαηδεπηηθφο είλαη ζπλεξεπλεηήο, ζπλεξγάηεο βνεζφο, δηακεζνιαβεηήο, θαζνδεγεηήο ζε ζέκαηα ηερληθήο, δηεπθνιχλνληαο φιε ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία ρσξίο λα εμνπζηάδεη. Δμαζθαιίδεη έλα πεξηβάιινλ ειθπζηηθφ, αζθαιέο θαη πινχζην ζε εξεζίζκαηα. Αμηνπνηεί, αθφκε, δηάθνξεο πεγέο πιεξνθφξεζεο, ζπλεξγάδεηαη κε ηνπο γνλείο θαη ππνζηεξίδεη ηηο εθπαηδεπηηθέο αληαιιαγέο κε ηελ επξχηεξε θνηλφηεηα κε πνηθίινπο ηξφπνπο. Αλνίγνληαο δειαδή ην ζρνιείν ζε θνξείο ηεο θνηλσλίαο εληζρχεη ηελ θνηλσληθή δηάζηαζε ηεο κάζεζεο θαη ηελ θνηλσληθή ζπκκεηνρή. 127 ρεδηάδεη έρνληαο πάληνηε ππφςε ηνπ ηηο πηζαλέο θαηεπζχλζεηο πνπ κπνξεί λα πάξεη ην ππφ δηεξεχλεζε ζέκα. Δπίζεο, θαιείηαη λα ππνζηεξίδεη ηηο πξνζπάζεηεο ησλ παηδηψλ κε θαηάιιειεο παξεκβάζεηο, νη νπνίεο θξνληίδεη λα είλαη κεηξεκέλεο ρσξίο λα αλαηξέπνπλ απηφ πνπ θάλνπλ ηα παηδηά. Αλαγλσξίδεη ην δηθαίσκα ησλ παηδηψλ λα θάλνπλ ιάζε, ηα ελζαξξχλεη λα επηθεληξψλνληαη θαη λα επεθηείλνπλ ηηο ηδέεο ηνπο δηαξθψο, λα δνπλ ην «πξφβιεκα» θαη ηα ιάζε πνπ έγηλαλ θαη λα θηάζνπλ ζηε γλψζε. ρεδηάδεη θαη αλαθαιχπηεη ηξφπνπο λα πξνθαιεί θαη λα δηαηεξεί ακείσην ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ. Σα βνεζά λα ζθεθηνχλ, δηαηππψλνληαο εξσηήζεηο αλνηρηνχ ηχπνπ θαη δείρλνληαο ζηα παηδηά φηη δε γλσξίδεη ηα πάληα θαη φηη επηζπκεί θαη ν ίδηνο λα ςάμεη καδί ηνπο, φηη ελδηαθέξεηαη λα αλαδεηά θαη λα «αλαθαιχπηεη» ζπνπδαίεο ηδέεο, παξνηξχλνληάο ηα λα θάλνπλ ην ίδην. Αμηνπνηεί ηηο πξνυπάξρνπζεο γλψζεηο, ηα βηψκαηα θαη ηηο εκπεηξίεο ησλ παηδηψλ, ηα νπνία απνηεινχλ ζεκείν εθθίλεζεο, επηδηψθνληαο ηε δηεξεχλεζε θαη ηνλ εκπινπηηζκφ ηνπο. Γεκηνπξγεί θιίκα απνδνρήο θαη εκπηζηνζχλεο, πξνθεηκέλνπ ηα παηδηά λα εθθξάδνληαη κε πνηθίινπο ηξφπνπο αιιά θαη ειεχζεξα. Δπηδηψθεη ηαπηφρξνλα ηελ αβίαζηε ζπκκεηνρή θάζε παηδηνχ ιακβάλνληαο ππφςε ηε κνλαδηθφηεηά ηνπ. Δπηπιένλ, ε καζεζηαθή δηαδηθαζία ηε ζχγρξνλε επνρή ζηεξίδεηαη ζην δνκεηηζκφ δίλνληαο ζεκαζία φρη κφλν ζην απνηέιεζκα αιιά θαη ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο, ε νπνία είλαη ελεξγεηηθή θαη ηα παηδηά νηθνδνκνχλ ζηαδηαθά ηε γλψζε κέζα απφ ηηο δηθέο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο. Ζ δηαδηθαζία κάζεζεο είλαη αλνηρηή θαη επέιηθηε, ρσξίο απζηεξφ θαζνξηζκφ θαη δηακνξθψλεηαη αλάινγα κε ηηο εθάζηνηε ζπλζήθεο θαη ελδηαθέξνληα ησλ παηδηψλ. Γίλεηαη έκθαζε ζηελ νκαδνζπλεξγαηηθή κάζεζε, ηα παηδηά δειαδή εξγάδνληαη θπξίσο ζε εηεξνγελείο νκάδεο γηα ηελ επίηεπμε ελφο θνηλνχ ζηφρνπ. Ζ πξνζρνιηθή, ινηπφλ, αγσγή παίδεη πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δηάπιαζε ηνπ παηδηνχ, θαζψο βάδεη ηα ζεκέιηα ζε κηα πνιχ επαίζζεηε ειηθία, θαηά ηελ νπνία νη εκπεηξίεο έρνπλ θαζνξηζηηθή επίδξαζε ζηε δηακφξθσζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ, ζηελ εμέιημε ηεο καζεζηαθήο ηνπ ηθαλφηεηαο θαη γεληθφηεξα ζηε δπλαηφηεηα ηνπ αηφκνπ λα πνξεχεηαη ζηε δσή κε δχλακε θαη γλψζε. Χο Νεπηαγσγνί ζα πξέπεη λα έρνπκε ζαλ ζηφρν ηελ ηζφξξνπε θαη νιφπιεπξε ςπρηθή, ζσκαηηθή, ζπλαηζζεκαηηθή θαη λνεηηθή αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ θαζψο θαη ηελ θαιιηέξγεηα ησλ δεμηνηήησλ ηνπ, πνπ ζα νδεγήζνπλ ζηε δεκηνπξγία κηαο αθέξαηεο πξνζσπηθφηεηαο, απαιιαγκέλεο απφ θφβνπο θαη αλαζηνιέο, πξνηθίδνληαο ηαπηφρξνλα ην παηδί κε απηνγλσζία, πεηζαξρεία, ζάξξνο θαη θξηηηθή ζθέςε. Να 128 πξνεηνηκάδνπκε, επίζεο, ην παηδί γηα ηελ είζνδφ ηνπ ζην δεκνηηθφ ζρνιείν, ζέηνληαο ηηο βάζεηο γηα κηα επηηπρεκέλε πνξεία ηνπ παηδηνχ θαζψο πνιιά απφ ηα εξγαιεία ηεο κάζεζεο, φπσο ε ζπγθέληξσζε, ε κλήκε, ε κέζνδνη έξεπλαο είλαη επίθηεηα θαη απφ ηελ πξνζρνιηθή ειηθία κπνξνχλ λα θαιιηεξγεζνχλ ζσζηά κε ηα θαηάιιεια εξεζίζκαηα. Σν παηδί ηεο πξνζρνιηθήο ειηθίαο ρξεηάδεηαη βνήζεηα απφ εηδηθεπκέλα άηνκα, απφ εκάο δειαδή ηνπο λεπηαγσγνχο, γηα λα αλαπηχμεη θαη λα θαιιηεξγήζεη ηέηνηεο δεμηφηεηεο, πνπ ζα ην βνεζήζνπλ λα αμηνπνηήζεη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν ηηο επθαηξίεο, πνπ ζα ηνπ δνζνχλ αξγφηεξα ζην ζρνιείν αιιά θαη κεηέπεηηα ζηε δσή ηνπ γηα κφξθσζε θαη επηκφξθσζε, γηα απηφ θαη είλαη πάξα πνιχ ζεκαληηθή ε πξνζρνιηθή αγσγή πνπ πξνζθέξεηαη ζην παηδί θαη πξέπεη λα δίλνπκε κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζε απηή. Πφζν κάιινλ ζήκεξα πνπ κε ηελ είζνδν λέσλ δεδνκέλσλ θαη ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε έρεη αιιάμεη ξηδηθά θαη ν ξφινο ηνπ λεπηαγσγείνπ. Χο λεπηαγσγνί δελ κπνξνχκε λα αθνινπζνχκε πιένλ πξαθηηθέο παιαηνηέξσλ εηψλ, αιιά θαινχκαζηε λα ελαξκνληζηνχκε κε ηηο επηζηεκνληθέο εμειίμεηο θαη ηα ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα. Ενχκε, ινηπφλ, ζηελ επνρή ησλ ζπλερφκελσλ ηερλνινγηθψλ εμειίμεσλ. Οη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ έρνπλ κπεη γηα ηα θαιά ζηε δσή καο θαη κπαίλνπλ θαη ζηε δσή ηνπ ζεκεξηλνχ παηδηνχ απφ ηελ πξψηε ζηηγκή ηεο χπαξμήο ηνπ. Χο λένη εθπαηδεπηηθνί θαινχκαζηε λα αθνινπζήζνπκε θαη λα πξνζαξκνζηνχκε ζηηο λέεο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο. Παξφια απηά ιίγα είλαη ηα Νεπηαγσγεία ζηα νπνία ππάξρνπλ ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο, πνιπκέζα αθφκα θαη Γηαδίθηπν. Σα παηδηά ηεο πξνζρνιηθήο ειηθίαο κπνξνχλ κέζα απφ εμεηδηθεπκέλα πξνγξάκκαηα πξνζρνιηθήο αγσγήο λα δηδαρζνχλ πξναλάγλσζε, πξνγξαθή, πξνκαζεκαηηθά, κνπζηθή, ηζηνξία, θπθινθνξηαθή αγσγή, αγγιηθά, ζρέδην, δσγξαθηθή. Υξεζηκνπνηνχκε έηζη ηα ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα ψζηε, λα απνηειέζνπλ βαζηθφ εξγαιείν πξνζρνιηθήο εθπαίδεπζεο θαη αλάπηπμεο ησλ δεμηνηήησλ ησλ παηδηψλ. Οη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο, νη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο, ην Γηαδίθηπν, ηα πνιπκέζα δελ ήξζαλ γηα λα αληηθαηαζηήζνπλ ηα πάληα ζηε δσή καο, αιιά γηα λα πξνζθέξνπλ ελαιιαθηηθέο ιχζεηο ζε θάζε δξαζηεξηφηεηα. Μπνξνχλ λα γίλνπλ δάζθαινη, θίινη, θαιή παξέα αιιά θαη φξγαλα θαζήισζεο. Δίλαη έλα εξγαιείν, φπσο φια φζα έρεη εθεχξεη ν άλζξσπνο. Ζ ρξεζηκφηεηά ηνπο εμαξηάηαη απφ ηε ρξήζε ηνπο. Χο εθπαηδεπηηθφ εξγαιείν, είλαη κηα ιχζε, ε νπνία κπνξεί λα πξνζθέξεη νπζηαζηηθά 129 ζε θάζε ειηθία. Σν λεπηαγσγείν νθείιεη λα πξνεηνηκάζεη ηα παηδηά γηα ηε λέα πξαγκαηηθφηεηα, πνπ μεδηπιψλεηε κπξνζηά καο. II. Γεληθόηεξε απνηίκεζε ηεο έξεπλαο δξάζεο Καηά ηελ ζπκκεηνρή κνπ ζηελ έξεπλα πνπ δηεμήγα κε ζέκα «ε Δθαξκνγή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε: Αμηνιφγεζε θαη Γηεξεχλεζε κέζσ εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο δξάζεο» θαηάιαβα πφζν ζεκαληηθφ ξφιν δηαδξακαηίδεη ε έξεπλα δξάζεο ζηελ επαγγεικαηηθή καο αλάπηπμε σο εθπαηδεπηηθνί, εθφζνλ, κέζσ ηνπ ζηνραζκνχ θαη ηεο δξάζεο, επηδηψθνπκε λα βειηηψζνπκε ηηο πξαθηηθέο καο ζεσξίεο, θαζψο θαη ηελ ηθαλφηεηά καο γηα δξάζε. Παξφια απηά ε έξεπλα δξάζεο δελ απνηειεί απιψο έλα κνληέιν πξαθηηθφ φζνλ αθνξά ηελ επαγγεικαηηθή καο αλάπηπμε, αιιά ηαπηφρξνλα ζπληειεί ζηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηεο εθπαηδεπηηθήο ζεσξίαο. Δπίζεο, ιεηηνπξγψληαο σο εθπαηδεπηηθφο-εξεπλεηήο αλαδήηεζα παξάγνληεο νη νπνίνη επεξέαζαλ ηελ πξαθηηθή κνπ θαη είλαη ππεχζπλνη γηα ηηο πξνβιεκαηηθέο θαηαζηάζεηο πνπ απαληνχκε αιιά θαη αληηκεησπίδνπκε εκείο νη εθπαηδεπηηθνί εηδηθφηεξα ζηηο ηάμεηο καο αιιά θαη γεληθφηεξα ζην ζρνιείν, θάηη ην νπνίν ζπκβάιιεη ζην λα ζπλεηδεηνπνηήζνπκε ηε δχλακε πνπ έρνπκε απνθνκίζεη κέζα απφ ηε ζπλεξγαζία καο γηα βειηίσζε. Αλαιακβάλνληαο ξφινπο ππεχζπλνπο κνπ αλνίρηεθαλ δξφκνη απηνλνκίαο αιιά θαη νξίδνληεο κειέηεο ηνπ ξφινπ κνπ, ηεο δξάζεο κνπ θαη ηεο επαγγεικαηηθήο κνπ θξίζεο. Σν ζχγρξνλν θίλεκα ηεο έξεπλαο καο, σο εθπαηδεπηηθνί, απνηειεί κία πξάμε θξηηηθή, ε νπνία εθηφο απφ ηελ αλάπηπμε ηεο απηνλνκίαο καο θαη ηεο θαηαλφεζεο ηεο γλψζεο σο πεγή δχλακεο ζην πιαίζην ηεο θνηλσλίαο, δεκηνπξγεί κία ζρέζε αιιειέλδεηε αλάκεζα ζηε γλψζε, ηελ έξεπλα θαη ηελ πξαθηηθή. 130 Αθφκε, σο εθπαηδεπηηθφο-εξεπλεηήο κέζα απφ ηε δηαδηθαζία ηεο έξεπλαο δξάζεο δελ αλαδήηεζα κφλν πξνζσπηθή αλαλέσζε θαη επαγγεικαηηθή αλάπηπμε ζε πξνζσπηθφ επίπεδν. Αληίζεηα απηφ ην νπνίν επεδίσμα είλαη θνηλσληθή αλακφξθσζε θαη δηθαηνζχλε. Χο εθπαηδεπηηθφο-εξεπλεηήο έθξηλα απαξαίηεην λα ηαρζψ θαηά ησλ πνιηηηθψλ εθείλσλ πεπνηζήζεσλ, νη νπνίεο δελ είλαη επαξθείο απφ εζηθήο θαη εθπαηδεπηηθήο άπνςεο. Δπηπξφζζεηα, σο κέινο ηεο νκάδαο ησλ εθπαηδεπηηθψλεξεπλεηψλ θξίλσ ρξήζηκν λα κάρνκαη γηα ηε δεκηνπξγία ελφο θφζκνπ κέζα ζηνλ νπνίν θάζε παηδί ζα έρεη ην δηθαίσκα γηα κηα αμηνπξεπή θαη ηθαλνπνηεηηθή δσή. Σέινο, σο κέινο κηαο νκάδαο θαηά ηελ νπνία δηεμήρζε ε ζπγθεθξηκέλε έξεπλα δξάζεο, πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ζπιινγηθφηεηα, θαηφξζσζα λα ζπκπεξάλσ, πσο κέζσ ηεο δηαδηθαζίαο ηεο έξεπλαο δξάζεο ζα κνπ δνζεί ε επθαηξία γηα ζπλερή αλαηξνθνδφηεζε, ε νπνία ζα κε νδεγήζεη ζε κία δηαδηθαζία κάζεζεο φζνλ ην δπλαηφλ θαιχηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε γηα ηα ίδηα ηα παηδηά αιιά θαη γηα κέλα. III. Γπζθνιίεο-πξνβιεκαηηζκνί Καηά ηελ έξεπλα δξάζεο πνπ πξαγκαηνπνίεζα κε ζηφρν λα δηεξεπλήζσ ηελ Δθαξκνγή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε έλησζα ζαλ λα γεθπξψλεηαη ην ράζκα κεηαμχ ηεο εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο θαη εθπαηδεπηηθήο πξάμεο. Αξρηθά ζθέθηεθα ην ζρνιείν, ην νπνίν σο κία νξγαλσκέλε δνκή δελ επλνεί ηε δνθηκή, θαζψο θαη ηελ πνιηηεία, ε νπνία κε θαλνληζηηθέο δηαηάμεηο θαη εγθπθιίνπο επηδηψθεη ηηο φπνηεο κεηαξξπζκηζηηθέο αιιαγέο. Δπίζεο, δελ δχλαηαη λα ηεζνχλ εχθνια ππφ ακθηζβήηεζε νη βεβαηφηεηεο ηνπ επαγγέικαηφο καο, γηαηί κε απηφ ηνλ ηξφπν δηαθπβεχεηαη ην θχξνο καο σο επαγγεικαηίεο, άξα ππάξρνπλ αξθεηέο θνξέο αληηδξάζεηο απφ εκάο ηνπο ίδηνπο. Αθφκε, νη πξνζδνθίεο ηεο θνηλσλίαο γηα ηνλ εθπαηδεπηηθφ, ν νπνίνο είλαη αλαγθαζκέλνο λα θαιχςεη ζπγθεθξηκέλε χιε θαηά απηή θαη πνιιέο θνξέο δέρεηαη θξηηηθή. Ζ εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο ζηεξίδεηαη θπξίσο ζε ζηαηηζηηθά δεδνκέλα 131 θαη πνζνηηθέο κεηξήζεηο θαηαιήγνληαο ζπλήζσο ζε ζπκπεξάζκαηα γεληθεπηηθνχ ηχπνπ. Με βάζε ηα θξηηήξηα απηά ε έξεπλα δξάζεο πνπ ρξεζηκνπνηεί πνηνηηθέο εξεπλεηηθέο πξνζεγγίζεηο, νη νπνίεο δελ νδεγνχλ ζε γεληθεχζεηο, αιιά αληίζεηα ζε ππνζέζεηο ζεσξείηαη απφ πνιινχο αληηεπηζηεκνληθή. ηε ζπλέρεηα, νη πιεηνςεθία ησλ εθπαηδεπηηθψλ δελ πηνζεηνχλ εχθνια ζπκκεηνρηθέο θαη ζπλεξγαηηθέο πξνζεγγίζεηο, γηαηί δελ είλαη εμνηθεησκέλνη κε κνξθέο αμηνιφγεζεο πνπ απαηηνχλ απηνδηεξεχλεζε θαη ζπιινγηθή ζηνραζηηθή δηαδηθαζία ζην πιαίζην κηαο νκάδαο δηδαζθφλησλ. Γελ ζα πξέπεη λα αγλνήζνπκε ηαπηφρξνλα πξνβιήκαηα πξαθηηθήο θχζεσο φζνλ αθνξά ηνλ εθπαηδεπηηθφ, φπσο είλαη ε έιιεηςε ρξφλνπ θαη γλψζεσλ θαζψο θαη ε δηεχζπλζε ηνπ ζρνιείνπ. Λακβάλνληαο, ινηπφλ, ππφςε κνπ φια ηα παξαπάλσ κνπ δεκηνπξγήζεθε ην δίιεκκα λα αμηνπνηήζσ ηελ έξεπλα δξάζεο κε απψηεξν ζθνπφ ηε βειηίσζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο ή λα αθνινπζήζσ ηνλ «ζίγνπξν» παξαδνζηαθφ δξφκν ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. 132 Αηνκηθή αμηνιόγεζε ηαπξέινπ Δηξήλε I. Δπαγγεικαηηθή εμέιημε- Αιιαγέο ζηηο αληηιήςεηο θαη ηελ επαγγεικαηηθή ηαπηόηεηα Οη θαηλνηνκίεο πνπ επηθέξνπλ ηα λέα ηερλνινγηθά κέζα ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο θαζεκεξηλφηεηάο καο, δε ζα κπνξνχζαλ παξά λα θέξνπλ ζεκαληηθέο αιιαγέο θαη ζηνλ ηνκέα ηεο εθπαίδεπζεο. Αλ θαη δελ έρνπλ πεξάζεη πνιιά ρξφληα απφ ηφηε πνπ ήκνπλ καζήηξηα ε επίδξαζε ησλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ δελ ήηαλ ηφηε ηφζν έληνλε. Σν ζχζηεκα πνπ θπξηαξρνχζε ήηαλ πεξηζζφηεξν δαζθαινθεληξηθφ, κε ηελ κνξθή ηνπ θαζεγεηή σο θσηεηλνχ παληνγλψζηε, σο δηάλνηαο, πνπ ζα παξέδηδε ην κάζεκα κε ηε κέζνδν ηεο απιήο παξνπζίαζεο ηεο γλψζεο, ελψ ε δηδαζθαιία ηνπ ζα ήηαλ απφ πξηλ ζρεδηαζκέλε θαη άξηηα νξγαλσκέλε θαη ζπγθεθξηκέλε, ελψ πνηέ δε ζα μέθεπγε απφ ην πιάλν ηνπ καζήκαηνο πνπ είρε ζρεδηάζεη. ζν γηα ην ελδερφκελν ν καζεηήο λα παξνπζηάζεη κηα απνξία; Απηφ δελ πθίζηαλην. Σν ιάζνο απνηεινχζε κεγάιν παξάπησκα θαη ηηκσξνχληαλ, κε απνηέιεζκα ην παηδί λα θνβάηαη λα πξνβάιεη νπνηαδήπνηε απνξία ηνπ. Με ηνλ ηξφπν απηφ ην παηδί ιάκβαλε κηα παζεηηθή ζηάζε πνπ δελ έδηδε ην ελδερφκελν εμέιημεο ηνπ. Οη γλψζεηο πνπ ιάκβαλαλ φια ηα παηδηά ήηαλ παλνκνηφηππεο, θαζψο ν εθπαηδεπηηθφο ζηεξηδφηαλ απιά ζηελ χιε ηνπ ζρνιηθνχ εγρεηξηδίνπ, ελψ κε απηφλ ηνλ ηξφπν ε γλψζε δηαρσξηδφηαλ ζε δηάθνξνπο γλσζηηθνχο άμνλεο (Γιψζζα, Μαζεκαηηθά, Φπζηθέο επηζηήκεο θιπ). Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν γηλφηαλ ην κάζεκα δελ είρε θαλέλα απνιχησο ελδηαθέξνλ γηα ηα παηδηά. Ο εθπαηδεπηηθφο δελ έδηλε ζηα παηδηά ην θίλεηξν λα ιάβνπλ κέξνο ζηελ καζεζηαθή δηαδηθαζία. 133 Σψξα πιένλ ην πιαίζην ηνπ ζρνιείνπ αιιάδεη θαη γίλεηαη πεξηζζφηεξν καζεηνθεληξηθφ. Καηά ηε δηαδηθαζία ζρεδίαζεο ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο, ιακβάλνληαη ππφςε νη πξνυπάξρνπζεο εκπεηξίεο ησλ παηδηψλ θαη ηα βηψκαηά ηνπο, σο ζεκείν εθθίλεζεο γηα ηελ κεηέπεηηα εμέιημε ηεο δξαζηεξηφηεηαο. ηε ζρεδίαζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ δίλεηαη έκθαζε ζηηο αλάγθεο ηνπ θάζε παηδηνχ θαη ζην ζπλαηζζεκαηηθφ θαη ςπρνθνηλσληθφ ηνκέα ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ θάζε παηδηνχ. Λακβάλνληαη ππφςε νη αδπλακίεο ηνπ θάζε καζεηή, νη ηδηαηηεξφηεηέο ηνπ, νη ηδηαίηεξεο θιίζεηο ηνπ θαη ν πξνζσπηθφο ξπζκφο κάζεζεο ηνπ. Μέιεκα ηνπ θάζε εθπαηδεπηηθνχ είλαη ην λα δνζεί ζηα παηδηά ην θίλεηξν, ψζηε λα βξνπλ ελδηαθέξνλ λα αζρνιεζνχλ ελεξγά κε ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Ο εθπαηδεπηηθφο ιεηηνπξγεί σο βνεζφο, σο ζπλεξγάηεο θαη δηακεζνιαβεηήο αλάκεζα ζην κηθξφ καζεηή θαη ηηο γλψζεηο πνπ πξαγκαηεχεηαη. θνπφο ηνπ είλαη λα δεκηνπξγεί ην θαηάιιειν καζεζηαθφ πεξηβάιινλ, ψζηε ηα παηδηά λα ιακβάλνπλ ηα θαηάιιεια καζεζηαθά εξεζίζκαηα. Οη λέεο ηερλνινγίεο έρνπλ θέξεη ζηελ εθπαίδεπζε ζεηηθέο θαη αξλεηηθέο επηπηψζεηο. Ο εθπαηδεπηηθφο ραξαθηήξαο φκσο είλαη πνιχ ζεκαληηθφο. Καηαξρήλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ κε ηελ εηθφλα θαη ηνλ ήρν, κπνξνχλ λα πξνζειθχζνπλ θαη λα δηαηεξήζνπλ ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ. Απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη πνπ ηηο θαζηζηά θαηάιιειεο θαη αλαγθαίεο γηα ηε δηδαζθαιία παηδηψλ πξνζρνιηθήο ειηθίαο. Κάπνηεο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ νη λέεο ηερλνινγίεο κπνξνχλ λα έρνπλ ζεκαληηθά απνηειέζκαηα θαηά ηελ καζεζηαθή δηαδηθαζία. Γηα παξάδεηγκα ην Γηαδίθηπν ην νπνίν έρεη αξρηθά αλαδεηρζεί σο κέζν πιεξνθφξεζεο. Σα παηδηά κπνξνχλ αλά πάζα ζηηγκή λα βξνπλ πιεξνθνξίεο γηα νπνηνδήπνηε ζέκα λα ηηο επεμεξγαζηνχλ θαη λα ηηο ρξεζηκνπνηήζνπλ. Λεηηνπξγεί επίζεο σο κέζν επηθνηλσλίαο, κε ηελ επηθνηλσλία θαη ηελ αληαιιαγή εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ αλάκεζα ζε εθπαηδεπηηθέο θνηλφηεηεο, ή κε ηε ζχλδεζε απηψλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ θνηλνηήησλ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε θάπνηνπ project. κσο ην ζεκαληηθφηεξν είλαη νη αιιαγέο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ζηνπο ξφινπο εθπαηδεπηηθνχ θαη καζεηή ζην λέν απηφ ηερλνινγηθφ καζεζηαθφ πεξηβάιινλ. Ο εθπαηδεπηηθφο είλαη πιένλ ζχκβνπινο θαη θαζνδεγεηήο. ρεδηαζηήο κηαο αλνηρηήο δηδαζθαιίαο. Γελ πξνζθέξεη έηνηκεο γλψζεηο, αιιά δίλεη ζηνπο καζεηέο ηνπ ηε δπλαηφηεηα λα δηαρεηξηζηνχλ απηφλνκα ηηο γλψζεηο πνπ επηζπκνχλ ζχκθσλα κε ηα πξνζσπηθά ελδηαθέξνληα ηνπ θαζελφο. Λεηηνπξγεί σο κέινο ηεο νκάδαο. πκκεηέρεη 134 ζηεο δξαζηεξηφηεηεο σο κέινο ηεο νκάδαο θαη ζπληνλίδεη ηεο δξαζηεξηφηεηεο απηήο. Γελ είλαη πιένλ ν αξρεγφο, θαη έρεη πάςεη λα ειέγρεη νινθιεξσηηθά ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Ο καζεηήο απφ ηελ άιιε, έρεη απειεπζεξσζεί εληειψο απφ ηε κνλφηνλε δηδαζθαιία πνπ θπξηαξρνχζε πξηλ. Γεκηνπξγφο ηεο γλψζεο ηνπ πιένλ, πάλσ ζε ζέκαηα πνπ πξαγκαηηθά ηνλ ελδηαθέξνπλ. Με ηε βνήζεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θαη ηδηαίηεξα κε ηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ κπνξεί θάζε καζεηήο λα έξζεη ζε επαθή κε φπνην ζέκα απηφο επηζπκεί. Δπηιέγεη ην ζέκα κε ην νπνίν ζα αζρνιεζεί, επηιέγεη φκσο θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα ην δηαπξαγκαηεπηεί. Με ηελ είζνδν ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε έρεη αιιάμεη ξηδηθά θαη ν ξφινο ηνπ λεπηαγσγείνπ. Ο εθπαηδεπηηθφο σο ζηφρν έρεη ηελ νινθιεξσκέλε θαη νιφπιεπξε, ςπρηθή, ζσκαηηθή, ζπλαηζζεκαηηθή, θνηλσληθή θαη λνεηηθή αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ. Έρεη αθφκα σο ζηφρν ηελ θαιιηέξγεηα ησλ δεμηνηήησλ ησλ παηδηψλ πνπ ζα ηα βνεζήζεη ζηε κεηέπεηηα ζρνιηθή ηνπο πνξεία ζηηο ππφινηπεο βαζκίδεο θαη ζηελ δσή ηνπο γεληθφηεξα. Με ηηο λέεο ηερλνινγίεο κπνξνχκε λα βξνχκε λένπο ηξφπνπο λα νινθιεξψζνπκε ηνπο ζηφρνπο καο μεθεχγνληαο απφ ηηο θιαζζηθέο κεζφδνπο. Δθφζνλ ηα παηδηά έξρνληαη απφ πνιχ λσξίο ζε επαθή κε ηα ηερλνινγηθά κέζα πνπ ηα πεξηβάιινπλ είκαζηε ππνρξεσκέλνη λα ηα εληάμνπκε ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Μέζσ απηψλ ηα παηδηά ζα πξέπεη λα δηδαρζνχλ φινπο ηνπο ηνκείο ηεο κάζεζεο, ρσξίο λα θαηαθεξκαηίδεηαη ε γλψζε, δηαηεξψληαο δειαδή ηνλ νιηθφ ραξαθηήξα ηεο. Κπξηφηεξνο ζηφρνο ηνπ λεπηαγσγείνπ ζα πξέπεη λα είλαη ε ζσζηή πξνεηνηκαζία ησλ λεπίσλ γηα ηελ νξζή ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ζηε κεηέπεηηα δσή ηνπο. II. Γεληθόηεξε απνηίκεζε ηεο έξεπλαο δξάζεο Καηά ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλάο καο εξγαζηήθακε κε ηε κέζνδν ηεο έξεπλαο δξάζεο. Ο ηξφπνο δηελέξγεηαο απηήο ηεο κεζφδνπ, κε ηηο ζπλερείο αλαηξνθνδνηήζεηο πνπ πξνζθέξεη ν αλαζηνραζκφο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη έπεηηα απφ 135 θάζε πινπνίεζε δξαζηεξηφηεηαο, δίλεη ζηνλ εθπαηδεπηηθφ ηελ δπλαηφηεηα λα βιέπεη θξηηηθά ην έξγν ηνπ θαη λα βειηηψλεη ηε παηδαγσγηθή πξαθηηθή ηνπ. Έηζη θαη εγψ, έπεηηα απφ θάζε δξαζηεξηφηεηα πξνζπαζνχζα λα δσ θξηηηθά ην έξγν κνπ θαη ζηε ζπλέρεηα λα ζρεδηάζσ ηελ επφκελε δξαζηεξηφηεηα ζχκθσλα κε ηα δεδνκέλα πνπ είρα ζπιιέμεη. Με ηνλ ηξφπν απηφ ν εθπαηδεπηηθφο θαηνξζψλεη λα βειηηψλεηαη ζπλερψο. Ζ ζπλεξγαζία πνπ είρα κε ηε ζπκθνηηήηξηα κνπ κε βνήζεζε απνηειεζκαηηθά θαηά ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο. Οη ζπδεηήζεηο έπεηηα απφ θάζε πινπνίεζε δξαζηεξηφηεηαο θαη ε θξηηηθή καηηά θάπνηνπ πνπ είλαη «έμσ» απφ ηελ καζεζηαθή δηαδηθαζία θαη κπνξεί λα ηε δεη πην θαζαξά θαη αληηθεηκεληθά, είλαη πνιχ βνεζεηηθέο γηα ηελ ζπλέρεηα ηεο δηαδηθαζίαο ηεο έξεπλαο δξάζεο. Σέινο, ε έξεπλα δξάζεο είλαη φλησο έλαο ηξφπνο ζχλδεζεο ηεο ζεσξίαο κε ηε πξάμε. Σα δεδνκέλα φκσο πνπ ζπιιέγνληαη θαηά ηε δηαδηθαζία απηή κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε πεξαηηέξσ αλάπηπμε, αλαηξνθνδφηεζε ή θαη αιιαγή ηεο εθπαηδεπηηθήο ζεσξίαο. III. Γπζθνιίεο-πξνβιεκαηηζκνί Αλαθεξφκελε αξρηθά ζηελ ρξήζε θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηε πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε, ζπκπεξαίλσ πσο ε άγλνηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ γνληψλ είλαη απηή πνπ θνβίδεη θαη απνηξέπεη ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε. Δάλ γηα παξάδεηγκα πξαγκαηνπνηνχληαλ ζσζηή θαη νξγαλσκέλε επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ πάλσ ζε ηερλνινγηθά ζέκαηα ζεσξψ πσο ζα κεησλφηαλ θαηά πνιχ ε άξλεζε απέλαληί ηνπο. ζνλ αθνξά ηελ έξεπλα δξάζεο, ηνλ ηξφπν δειαδή πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ε έξεπλα, ζεσξψ απαξαίηεην λα ηνλίζσ πφζν ζεκαληηθή είλαη ε κεζνδνινγία πνπ πξνζθέξεη. Σν λεπηαγσγείν είλαη ε πιένλ θαηάιιειε βαζκίδα λα εθαξκνζηεί εθφζνλ ην Αλαιπηηθφ Πξφγξακκα είλαη πεξηζζφηεξν αλνηρηφ απφ απηφ ησλ άιισλ βαζκίδσλ. Ζ ρξήζε ηνπ ζα κπνξνχζε λα επηθέξεη ηεξάζηηεο αιιαγέο θαη ζηηο ππφινηπεο βαζκίδεο αξθεί πξψηα λα γηλφληνπζαλ αιιαγέο ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα απηψλ. 136 Ζ χιε πνπ επηβάιιεηαη θαη ε παξνπζία ηνπ ζρνιηθνχ εγρεηξηδίνπ, δελ επηηξέπεη λα εθαξκνζηεί, άκεζα ηνπιάρηζηνλ, ε εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο. Γηα λα πξαγκαηνπνηήζεη φκσο έξεπλα δξάζεο, ρξεηάδεζαη θαη ηε ζηήξημε άιισλ αηφκσλ, ηεο εξεπλεηηθήο νκάδαο. Έζησ θαη έλα άηνκν ζα αξθνχζε. κσο ιίγνη είλαη απηνί πνπ γλσξίδνπλ πσο πξαγκαηνπνηείηαη ε έξεπλα δξάζεο, ελψ πνιινί απηνί πνπ ζεσξνχλ ρξνλνβφξα ηελ εθηέιεζή ηεο. Έηζη δχζθνια κπνξείο λα βξεηο άηνκα λα ζπλεξγαζηείο. Μήπσο επνκέλσο φια ηα δεηήκαηα ζηελ εθπαίδεπζε είλαη ζέκα επηκφξθσζεο θαη ελεκέξσζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηα λέα δεδνκέλα ζηελ εθπαίδεπζε; Μήπσο αλ γλψξηδαλ ηα νθέιε πνπ κπνξνχλ λα επηθέξνπλ νη λέεο ηερλνινγίεο ζηελ εθπαίδεπζε ή ηα νθέιε απφ ηε πξαγκαηνπνίεζε ηεο εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο δξάζεο επέιεγαλ λα εξγαζηνχλ κε απηά; 137 Δπίινγνο Ζ ρξήζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηα πιαίζηα ηεο πξνζρνιηθήο εθπαίδεπζεο θξίλεηαη αλαγθαία, εθφζνλ δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηνλ εθπαηδεπηηθφ λα δηαθνξνπνηήζεη ηε δηδαζθαιία ηνπ θαη λα ρξεζηκνπνηήζεη λέα κέζα θαη δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο, έηζη ψζηε λα θαηνξζψζεη λα πξνζειθχζεη ην ελδηαθέξνλ ησλ καζεηψλ ηνπ. Δίλαη γεγνλφο, φηη ε ηερλνινγία θαη νη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο έρνπλ κεγάιεο δπλαηφηεηεο λα καο βνεζήζνπλ ζηελ εθπαίδεπζε ησλ παηδηψλ πξνζρνιηθήο αγσγήο κε φισλ ησλ εηδψλ ηηο καζεζηαθέο αλάγθεο. κσο απηέο νη δπλαηφηεηεο κπνξεί λα παξακείλνπλ κηα απιή πξννπηηθή εάλ δελ δεκηνπξγεζνχλ νη θαηάιιειεο ζπλζήθεο εχξεζεο θαη εθαξκνγήο δηαθνξεηηθψλ θαη δεκηνπξγηθψλ ιχζεσλ ζχκθσλσλ κε ηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ καο. Καηαξράο ρξεηάδεηαη έλα πην αλνηθηφ θαη επέιηθην αλαιπηηθφ ζρνιηθφ πξφγξακκα ζε ζρέζε κε ηελ έληαμε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζην λεπηαγσγείν, πξνθεηκέλνπ λα πθίζηαηαη απνηειεζκαηηθφηεξε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ζηα πιαίζηα ηεο θαζεκεξηλήο ζρνιηθήο δσήο. ηε ζπλέρεηα, θξίλεηαη αλαγθαία ε επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ πάλσ ζε ζέκαηα ηερλνινγηθνχ ραξαθηήξα, ψζηε λα κελ αληηκεησπίδνπλ ηφζν επηθπιαθηηθά ηε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ζην πιαίζην ηεο εθπαίδεπζεο θαη ζπγθεθξηκέλα ζην ρψξν ηνπ λεπηαγσγείνπ. Ζ ζπλερήο ελεκέξσζε θαη επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζα ηνπο ηξνθνδνηεί κε απηνπεπνίζεζε θαη ζα ηνπο θαζηζηά ηθαλνχο λα εληάμνπλ θαη ελ ζπλερεία λα θάλνπλ νξζή θαη επνηθνδνκεηηθή ρξήζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηελ ηάμε ηνπο. ια ηα παξαπάλσ ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ ζρεδηαζκφ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζα εμππεξεηνχλ ηηο αλάγθεο θαη ηα ελδηαθέξνληα ησλ παηδηψλ πξνζρνιηθήο ειηθίαο ζα κπνξνχζαλ λα είλαη πην πξνζνδνθφξεο γηα ηνπο καζεηέο ηνπ λεπηαγσγείνπ. Σα παηδηά ζε έλα πιαίζην νκαδνζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ λα ιεηηνπξγεί σο κέινο ηεο νκάδαο, εμνηθεηψλνληαη κε ηε ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο ηφζν ζην ρψξν ηνπ ζρνιείνπ ηνπο φζν θαη ζηελ θαζεκεξηλή ηνπο δσή. 138 Καηά ηε δηάξθεηα ηεο έξεπλάο καο ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο αμηνπνηήζεθε πνηθηινηξφπσο. Αξρηθά, ρξεζηκνπνηήζεθε σο κέζν πιεξνθφξεζεο, ζέινληαο λα παξνπζηάζνπκε ζηα παηδηά ηελ εθπαηδεπηηθή ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ. ηε ζπλέρεηα, σο γλσζηηθφ εξγαιείν ζπλδπάδνληάο ην κε ηνλ άμνλα ηεο γιψζζαο, ησλ καζεκαηηθψλ θαη ησλ εηθαζηηθψλ, επηρεηξψληαο κηα δηαζεκαηηθή θαη δηαθνξνπνηεκέλε πξνζέγγηζή ηνπο. Έρνληαο ππφςε καο φια ηα δεδνκέλα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ έξεπλά καο αλαξσηηφκαζηε κέρξη πνην ζεκείν, κε πνην ηξφπν θαη γηα πνην ζθνπφ ζα κπνξνχζαλ νη Νέεο Σερλνινγίεο λα αμηνπνηεζνχλ ζηα πιαίζηα ηεο πξνζρνιηθήο εθπαίδεπζεο. ζνλ αθνξά ηελ έξεπλα δξάζεο νη δπλαηφηεηεο πνπ πξνζέθεξε ζε εκάο πνπ επηδηψθνπκε ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ξφινπ καο ή ηελ αλάπηπμε θαηλνηνκηψλ ζηνλ επαγγεικαηηθφ καο ρψξν είλαη πνηθίιεο. Χο εθπαηδεπηηθνί εξγαδφκαζηε κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο πνπ δηεξεπλάηαη, αλαπξνζαξκφδνληαο ηηο πξαθηηθέο καο κέζα απφ κία ελεξγεηηθή αιιά ηαπηφρξνλα θαη θξηηηθή ζηάζε απέλαληη ζην αλαιπηηθφ πξφγξακκα θαη ηα ζρνιηθά εγρεηξίδηα. Πνιιέο δπλαηφηεηεο, αθφκε, πξνήιζαλ απφ ηε ζπλεξγαηηθή θχζε ηεο έξεπλαο δξάζεο. Μέζα απφ ην δηάινγν πνπ πξαγκαηνπνηήζακε σο κέιε ηεο εθπαηδεπηηθήο θαη επξχηεξεο θνηλφηεηαο, εκείο νη εθπαηδεπηηθνί κπνξέζακε λα ζπλεξγαζηνχκε θαη λα βνεζεζνχκε απφ ηνπο εκπιεθνκέλνπο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία θαη λα ζπλεηδεηνπνηήζνπκε ην ξφιν καο, ηέινο, δηακνξθψζεθε έλα θιίκα πνπ επλφεζε ηνλ πξνβιεκαηηζκφ θαη ηελ αλαδήηεζε ελαιιαθηηθψλ επηινγψλ θαη λέσλ πξννπηηθψλ καο. Οθείινπκε λα ηνλίζνπκε, φηη ην ρξνληθφ δηάζηεκα θαηά ην νπνίν πξαγκαηνπνηήζεθε ε έξεπλα δξάζεο καο ήηαλ πνιχ ζχληνκν θαη θαηά ζπλέπεηα ηα απνηειέζκαηα πνπ ζα κπνξνχζε λα επηθέξεη είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλα. Γηα λα κπνξέζνπκε λα έρνπκε πην νινθιεξσκέλα απνηειέζκαηα απαηηείηαη κεγαιχηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα αιιά θαη κεγαιχηεξε εκπεηξία θαη αθνζίσζε απφ ηελ κεξηά καο σο εθπαηδεπηηθνί εξεπλεηέο. 139 Βηβιηνγξαθία 140 ATKINSON Rita L., ATKINSON Richard C., SMITH Edward E., BEN Daryl J. & NOLEN-HOEKSEMA, Δηζαγσγή ζηελ ςπρνινγία ηνπ Hilgard, εθδ. Παπαδήζε, Αζήλα, Β’, 2003 HOPKINS D., A Teacher’s Guide to Classroom Research, Open University Press, 1985 SIEGLER Robert S., Πσο ζθέθηνληαη ηα παηδηά, (κηθξ. Ε. Κνπιεληηαλνχ) εθδ. Gutenberg, Αζήλα, 2006 ΑΓΓΔΛΟΤ Αηθαηεξίλε Γ., «Μηα δηδαθηηθή πξφηαζε ηνπ Ππζαγνξείνπ Θεσξήκαηνο κε ηε βνήζεηα δπλακηθψλ εξγαιείσλ ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο», πξφζβαζε http://www.math.uoa.gr/me/dipl/dipl_aggelou.pdf, 19/5/2011 ΑΚΟΤΝΖ Ν., Κνηλσληθέο αληζφηεηεο ζην ζρνιείν, http://www.kleidiakaiantikleidia.net/book21/book21.pdf , πξφζβαζε 6/6/2011 ΓΑΦΔΡΜΟΤ Υ., ΚΟΤΛΟΤΡΖ Π., ΜΠΑΑΓΗΑΝΝΖ Δ., Οδεγόο λεπηαγωγνύ, Εθπαηδεπηηθνί Σρεδηαζκνί, Δεκηνπξγηθά Πεξηβάιινληα κάζεζεο, ΟΔΓΒ, Αζήλα, 2007 Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ, Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην, 2003 ΓΗΑΜΑΝΣΑΚΖ Κ., ΝΣΑΒΟΤ Μ., ΠΑΝΟΤΖ Γ., Νέεο Σερλνινγίεο θαη παιηνί θφβνη ζην ζρνιηθφ ζχζηεκα. Αλαπαξαζηάζεηο θαη ζηάζεηο εθπαηδεπηηθώλ ωο πξνο ηε ρξήζε λέωλ ηερλνινγηώλ ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, εθδ. Παπαδήζε, Αζήλα, 2001 ΕΑΥΑΡΟ Κ. & ΠΑΠΑΝΓΡΔΟΤ Μ., Σα Μαζεκαηηθά ζην λεπηαγσγείν: Μηα θξηηηθή αλάιπζε ηνπ ΓΔΠΠ, Μπαγάθεο, Γ. (2004), Ο εθπαηδεπηηθόο θαη ην αλαιπηηθό πξόγξακκα, εθδ. Μεηαίρκην, Αζήλα, 2004 ΕΧΓΟΠΟΤΛΟ Δ., Νέεο Σερλνινγίεο θαη Μέζα Δπηθνηλσλίαο, εθδ. Κιεηδάξηζκνο, 2001 141 ΘΔΟΓΧΡΑΚΑΚΟΤ Μ. & ΚΑΡΑΑΒΒΗΓΖ Ζ., «Ο πλεξγαηηθφο ρεδηαζκφο κηαο Φεθηαθήο Αθίζαο απφ Νήπηα: Πηπρέο ηεο Γηακεζνιάβεζεο θαη Αιιειεπίδξαζεο», http://didaskalia.eu/~agialama/synedrio_syros_4/daskaloi_nipiagogoi/1 37_Karassav_TheodorakakouOK.pdf, πξφζβαζε 20/5/2011 ΚΑΡΑΜΖΝΑ Η., Γηδαζθαιία θαη κάζεζε κε ηελ αμηνπνίεζε ηνπ δηαδηθηχνπ. Ο ξόινο ηνπ εθπαηδεπηηθνύ, εθδ. Αηξαπφο, Αζήλα, 2006 ΚΑΡΤΓΖ – ΠΤΡΟΤΝΑΚΖ Α., Ο Ζιεθηξνληθφο ππνινγηζηήο θαη ην ίληεξλεη ζην ειιεληθφ λεπηαγσγείν. ην Κ. Σζνιαθίδεο (επηκ.), Πξαθηηθά ζπλεδξίνπ «Ζ πιεξνθνξηθή ζηελ α’ βάζκηα εθπαίδεπζε», 114, ρνιή Διιεληθψλ θαη Μεζνγεηαθψλ πνπδψλ, Σκήκα Γεκνηηθήο Δθπαίδεπζεο, Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, Ρφδνο, 12-12-1998 ΚΟΜΖ ΒΑΗΛΖ Η., Δηζαγσγή ζηηο εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ, εθδ. Νέσλ Σερλνινγηψλ, Αζήλα, 2004 ΚΡΗΔΕΖ Μ., Δίκαη έλαο βάηξαρνο κηθξνχιεο, ν Δκκαλνπήι Α κπαθαθνχιεο, εθδ. Άκκνο, Αζήλα ΚΟΤΣΔΛΗΝΖ-ΗΧΑΝΝΗΓΟΤ Μ., εθπαηδεπηηθή αλάπηπμεο δηαδηθαζία «Ζ Έξεπλα Γξάζεο εθπαηδεπηψλ σο θαη εθπαηδεπνκέλσλ»,http://www.actionresearch.gr/AR/ActionResearch_V ol1/Issue01_02_p04-09.pdf, πξφζβαζε 21/5/2011 ΜΑΚΡΑΚΖ Βαζίιεο Γ., Τπεξκέζα ζηελ Δθπαίδεπζε. Μηα θνηλωληθν-επνηθνδνκηζηηθή πξνζέγγηζε, εθδ. Μεηαίρκην, Αζήλα, 2001 ΜΑΣΑΓΓΟΤΡΑ Ζ., Ζ δηαζεκαηηθφηεηα ζηε ζρνιηθή γλψζε. Ελλνηνθεληξηθή Αλαπιαηζίωζε θαη Σρέδηα εξγαζίαο, εθδ. Γξεγφξεο, Αζήλα, 2003 ΜΗΚΡΟΠΟΤΛΟ Σ., Ο ππνινγηζηήο σο γλσζηηθφ εξγαιείν, εθδ. Διιεληθά Γξάκκαηα, Αζήλα, 2010 ΜΠΑΒΔΛΖ Α., «Οη Νέεο Σερλνινγίεο ζηελ εθπαίδεπζε Πξνβιήκαηα θαη Πξννπηηθέο», http://telephos.eos.gr/ekpa/mpabelis2.doc, πξφζβαζε 16/5/2011 ΝΗΚΟΛΟΠΟΤΛΟΤ Κ., Οη ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ησλ επηθνηλσληψλ ζηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε. Έληαμε, ρξήζε θαηαμηνπνίεζε, εθδ. Παηάθε, Αζήλα, 2009 142 ΠΑΝΑΓΗΧΣΟΠΟΤΛΟ Υ., ΠΗΔΡΡΑΚΔΑ Υ., ΠΗΝΣΔΛΑ Π., Σν εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ θαη ε αμηνιφγεζή ηνπ, εθδ. Μεηαίρκην, 2003 ΠΑΝΔΣΟ ., Οη ππνινγηζηέο ζηελ εθπαίδεπζε, εθδ. ΗΧΝ, 2001 ΠΑΝΣΔΛΗΑΓΟΤ ., Μαζεζηαθέο δπζθνιίεο θαη εθπαηδεπηηθή πξάμε. Τη θαη γηαηί, εθδ. Διιεληθά Γξάκκαηα, Αζήλα, 2000 ΠΑΠΟΤΛΗΓΖ Γ., «Αλάπηπμε θξηηηθήο ζθέςεο, δεκηνπξγηθφηεηαο θαη δηαρείξηζεο πιεξνθνξηψλ ζηελ επνρή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ», http://www.elliepek.gr/documents/3o_synedrio_eisigiseis/papoulidis.p df, πξφζβαζε 21/5/2011 ΠΡΔΕΑ Π., Θεσξίεο Μάζεζεο θαη Δθπαηδεπηηθφ Λνγηζκηθφ, εθδ. Κιεηδάξηζκνο, Αζήλα, 2003 ΡΑΠΣΖ Α., ΡΑΠΣΖ Α., Μάζεζε θαη δηδαζθαιία ζηελ επνρή ηεο πιεξνθνξηθήο. Παηδαγωγηθέο Δξαζηεξηόηεηεο, εθδ. Νέσλ Σερλνινγηψλ, Αζήλα, 2006 ΡΑΠΣΖ Α., ΡΑΠΣΖ Α., Μάζεζε θαη δηδαζθαιία ζηελ επνρή ηεο πιεξνθνξηθήο. Οιηθή Πξνζέγγηζε, εθδ. Νέσλ Σερλνινγηψλ, Αζήλα, 2006 ΗΑΚΑ ., «Ζ παξαηήξεζε ζηελ έξεπλα δξάζεο», www.uoi.gr/schools/early-childhood/sse/Siakas.pps, πξφζβαζε 9/4/2011 ΟΛΟΜΧΝΗΓΟΤ Υ., Δθπαηδεπηηθή ηερλνινγία, εθδ. Καζηαληψηε, Αζήλα, 1999 ΣΕΔΚΑΚΖ Μ. & ΓΑΡΓΑΝΟ Κ., Μαζεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο γηα ηελ πξνζρνιηθή ειηθία, εθδ. Gutenberg, Αζήλα, 1998 ΣΑΦΟ Β. & ΚΑΣΑΡΟΤ Δ., Απφ ηελ έξεπλα ζηε δηδαζθαιία. Η εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο, εθδ. αββάιαο, Αζήλα, 2003 ΥΑΣΕΖΓΔΧΡΓΗΟΤ Γ., Γλψζη ην curriculum. Γεληθά θαη εηδηθά ζέκαηα αλαιπηηθώλ πξνγξακκάηωλ θαη δηδαθηηθήο, εθδ. Αηξαπφο, Αζήλα, 2004 143 Παξάξηεκα 144 Παξάξηεκα 1 Ηκεξνιόγην (Β’ θύθινο) - Σα παηδηά θαηφξζσζαλ λα ζπλεξγαζηνχλ κεηαμχ ηνπο. - Ζ πιεηνλφηεηα ησλ παηδηψλ δελ είραλ μαλαρξεζηκνπνηήζεη ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή. - Δζηίαζε ζηε ιεπηνκέξεηα κε θάπνηα δπζθνιία αξρηθά. Έπεηηα εμνηθείσζε θαη κε κεγάιε επθνιία. Ηκεξνιόγην (Γ’ θύθινο) - Αλαδήηεζε ζην δηαδίθηπν ζρεηηθά κε ην ειηαθφ ζχζηεκα. - Σα παηδηά είραλ γλψζε ηεο ρξεζηκφηεηαο ηνπ δηαδηθηχνπ. - Με επίηεπμεο ηνπ ζηφρνπ λα πηνζεηήζνπλ ηα παηδηά θξηηηθή καηηά ζε ζρέζε κε ην δηαδίθηπν. - Σα παηδηά θνπξάζηεθαλ ιφγσ ηεο κεγάιεο δηάξθεηαο. - Ζ δξαζηεξηφηεηα πξαγκαηνπνηήζεθε ζην γξαθείν ηεο λεπηαγσγνχ. - Σα παηδηά δε πξφζεραλ ζε θάπνηα ζεκεία/ ίζσο έθηαηγε ν κε πινχζηνο ζε παηδαγσγηθά εξεζίζκαηα ρψξνο ηνπ γξαθείνπ. Ηκεξνιόγην(Γ’ θύθινο) Σα παηδηά θαηφξζσζαλ λα δψζνπλ φιεο ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ πξφζθιεζε. Έθαλαλ ηηο θαηάιιειεο γισζζηθέο επηινγέο. Αλέπηπμαλ ηε ιεπηή θηλεηηθφηεηά ηνπο. Υξεζηκνπνίεζαλ ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή κε ηξφπν πνπ εμππεξεηνχζε ηηο αλάγθεο ηνπο. Οκαδνζπλεξγαηθή κάζεζε. 145 Γπζθνιία ζην λα εληνπίζνπλ ηα γξάκκαηα θαη ηνπο αξηζκνχο πνπ ρξεηάδνληαλ γηα ηε ζχληαμε ηνπ θεηκέλνπ ηεο πξφζθιεζεο. Ηκεξνιόγην (Δ’ θύθινο) σζηή θίλεζε ν ρσξηζκφο ζε νκάδεο/ θαιή ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηα δεπγάξηα Καιφο ρεηξηζκφο ηνπ πνληηθηνχ απφ φια ηα παηδηά Σα πεξηζζφηεξα παηδηά ήηαλ εμνηθεησκέλα κε ηα ζρήκαηα/θάπνηα κπέξδεπαλ ην ηξίγσλν κε ην ηεηξάγσλν 146 Παξάξηεκα 2 πδήηεζε κε ηα παηδηά (Β’ θύθινο) ην ηέινο ηνπο δξαζηεξηφηεηαο, ζπγθεληξσζήθακε ζηε γσληά ηνπο ζπδήηεζεο θαη ζπδεηήζακε ζρεηηθά κε ηε δξαζηεξηφηεηα θαη ηη ηνπο άξεζε πεξηζζφηεξν ζε απηή. - Δγψ: Ση ηνπο άξεζε πεξηζζφηεξν απφ απηφ πνπ θάλακε ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή πξηλ; - Β: Δκέλα κνπ άξεζε πνπ ςάμακε ζην δηαδίθηπν. - Μ: Δκέλα κνπ άξεζε πνπ είδακε ηνπο πιαλήηεο. - Υ: Δκέλα κνπ άξεζε ν πιαλήηεο πνπ ηνλ έιεγαλ Μπηάλθα. - Δγψ: Πιαλήηεο ήηαλ ε Μπηάλθα; Μήπσο ζπκάηαη θαλείο ηη είπακε πσο είλαη; - Η: Φεγγάξη ήηαλ. - Δγψ: Ση άιιν ηνπο άξεζε; - Κ: Πνπ είδακε ζηνλ ππνινγηζηή φζα είρακε δεη κφλν ζε εηθφλεο. Αιιά ζην θνκπηνχηεξ είρε θαη βίληεν θαη ηα βιέπακε λα θηλνχληαη. - Ζ: Ήηαλ ζαλ δσληαλά. - Δ: Δίραλ σξαία ρξψκαηα. - Δγψ: Ση άιιν ζα ζέιαηε λα ςάμνπκε ζην δηαδίθηπν; - Υ: Κπξία κπνξνχκε λα ςάμνπκε γηα ηα ςάξηα ηελ άιιε θνξά; - Β: Δγψ ζέισ γηα ηα δψα λα ςάμνπκε. - Α: Δγψ ζέισ λα βξνχκε θαη άιια παηρλίδηα λα παίδνπκε ζην θνκπηνχηεξ. - Δγψ: Χξαία. Απφ ηελ άιιε θνξά ζα ςάρλνπκε γηα φηη ζέιεηε. Απιά πξέπεη λα ζπλελλννχκαζηε θάζε θνξά ηη ζα ςάρλνπκε γηαηί δε γίλεηαη ν θαζέλαο λα ςάρλεη γηα ην δηθφ ηνπ. 147 πδήηεζε κε ηα παηδηά(Γ’ θύθινο) Θα αθνινπζήζεη ηνπο δηάινγνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηνπο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηαο: Δγψ: ζπκάζηε πνπ ηνπο είραηε δεηήζεη λα θηηάμνπκε ηελ πξφζθιεζε γηα ηελ απνθξηάηηθε γηνξηή ηνπο; Παηδηά: λαη…….. Η.: θαη πσο ζα γίλεη απηφ Κπξία; Δγψ: μέξεη θαλείο θάπνην πξφγξακκα ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, ην νπνίν κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε θαη λα θηηάμνπκε ηελ πξφζθιεζή ηνπο; Υ.: λαη. Απηφ πνπ δσγξαθίδνπκε κε ηνλ πηγθνπίλν. Δγψ: Πνιχ σξαία! Καη ηη ζα πξέπεη λα γξάςνπκε ζηελ πξφζθιεζε. Κ.: Σελ ψξα. Δγψ: Μάιηζηα. Σελ ψξα. Κάηη άιιν; Ζ.: Καη ηε δηεχζπλζε Κπξία. Δγψ: Πάξα πνιχ σξαία Ζ. Ση άιιν ζα κπνξνχζακε λα γξάςνπκε; Β.: Να θαιέζνπκε ηνλ θφζκν. Δγψ: Καη πσο ζα ηνπο θαιέζνπκε; Β.: Σνπο πξνζθαινχκε ζηελ απνθξηάηηθε γηνξηή ηνπο. Δγψ: Πνιχ σξαία ηδέα Β. Τπάξρεη θάηη άιιν πνπ ζα ζέιαηε λα γξάςνπκε; Γ.: Να θνξάλε φινη ηνπο ζηνιέο ηνπο. Δγψ: Χξαία. Πνηνο ζέιεη ηψξα λα έξζεη λα γξάςεη ηελ πξφζθιεζε; Β.: Δγψ. Δγψ: Έια Β. Οη ππφινηπνη ζα βνεζήζνπκε ην Β. λα γξάςεη φζα είπακε πξνεγνπκέλσο. Ση ζα γξάςνπκε πξψηα; Ν.: Σνπο πξνζθαινχκε ζηελ απνθξηάηηθε γηνξηή ηνπο. Δγψ: Γηα λα βνεζήζνπκε ην Β. λα γξάςεη ηε ιέμε «Σνπο». Πσο γξάθεηαη; Π.: Γξάςε ην «ζ» ηνπ ζηηαξηνχ. Μεηά ην «α» ηνπ Αιέμαλδξνπ θαη μαλά ην «ζ» ηνπ ζηηαξηνχ. Έηζη ζπλερίζακε θαζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηνπο δξαζηεξηφηεηαο κέρξη λα νινθιεξσζεί ε πξφζθιεζε. 148 πδήηεζε κε ηα παηδηά(Γ’ θύθινο) Παξνπζηάδνπκε κηα ραξαθηεξηζηηθή ζπδήηεζε πνπ είρακε κε έλα δεπγάξη παηδηψλ ηελ ψξα πνπ πξαγκαηνπνηνχζακε ηε δξαζηεξηφηεηα: Δγψ: «Λνηπφλ, απηή είλαη ε δσγξαθηά πνπ έθηηαμα εγψ. Σνπο ηψξα πξέπεη ηα ζρήκαηα πνπ έρσ βάιεη ζθφξπηα θάησ απφ ην ηξέλν λα ηα βάιεηε ζην βαγφλη πνπ ηαηξηάδεη. ην βαγφλη πνπ είλαη δσγξαθηζκέλν ην ηξίγσλν, ζα βάιεηε ηα ηξίγσλα, ζην άιιν ηνπο θχθινπο θαη ζην άιιν ηα ηεηξάγσλα. Δληάμεη; Γ.: Δληάμεη θπξία. (ν Γ. μεθηλάεη πξψηνο θαη ηνπνζεηεί έλα ηξίγσλν. πλερίδεη θαη βάδεη θαη ηα ππφινηπα ηξίγσλα). Μ.: Βάιε θαη θαλέλα άιιν ζρήκα. Γψζε κνπ λα βάισ εγψ. (Ζ Μ. ηνπνζεηεί έλα ηεηξάγσλν ζην βαγφλη κε ηα ηξίγσλα.) Γ.: Μα ηη θάλεηο; Γε βιέπεηο πσο δελ είλαη ίδην; Έηζη είλαη ηα ηξίγσλα θαη έηζη ηα ηεηξάγσλα. (θαη ηνπο δείρλεη δχν δηαθνξεηηθά ζρήκαηα. Ζ Μ. επαλαιακβάλεη ην ίδην ιάζνο) Δγψ: Δμήγεζέ ηνπο πσο είλαη ην ηξίγσλν θαη πσο είλαη ην ηεηξάγσλν. Γ.: Σν ηξίγσλν είλαη έηζη (θαη ην ζρεδηάδεη κε ηα δάρηπιά ηνπ) θαη ην ηεηξάγσλν είλαη έηζη ( θαη ην ζρεδηάδεη ηνπο κε ηα δάρηπιά ηνπ). Ζ ζπγθεθξηκέλε ζπδήηεζε απνδεηθλχεη πφζν ζεκαληηθή είλαη ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ παηδηψλ. Ο Γ. είρε θαηαιάβεη πσο είλαη ην ηξίγσλν θαη ην ηεηξάγσλν θαη ηνπο δηαθνξέο ηνπο, ελψ ε Μ δελ είρε εμνηθεησζεί αθφκε κε ηνπο εηθφλεο απηψλ. Έηζη αληί λα εμεγήζσ εγψ θαη λα «πξνβάισ ηνπο γλψζεηο κνπ» πξνηίκεζα λα πξνηξέςσ ηα παηδηά λα ζπλεξγαζηνχλ κεηαμχ ηνπο. 149 Παξάξηεκα 3 Γξαπηή αλαθνξά ζπλαδέιθνπ (Γ’ θύθινο) Σα παηδηά έδεημαλ κεγάιν ελδηαθέξνλ φζνλ αθνξά ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα εθφζνλ ήηαλ θάηη ην νπνίν είρε δεηεζεί απφ ηα ίδηα. Ζ δξαζηεξηφηεηα πξαγκαηνπνηήζεθε κε επηηπρία ελ κέξεη, δηφηη ν έλαο απφ ηνπο ζηφρνπο πνπ ζέζακε πηζηεχσ πσο δελ επηηεχρζεθε. Σα παηδηά, δειαδή, δελ θαηφξζσζαλ λα πηνζεηήζνπλ θξηηηθή άπνςε ζε ζρέζε κε ηηο ηζηνζειίδεο πνπ αθνξνχζαλ ην ζέκα πνπ πξαγκαηεπφκαζηαλ. Άιισζηε θάηη ηέηνην θαζίζηαηαη αδχλαην, επεηδή ηα παηδηά ήξζαλ γηα πξψηε θνξά ζε επαθή κε ην δηαδίθηπν θαη δελ είραλ ηελ επθαηξία λα αζρνιεζνχλ κφλα ηνπο κε απηφ. Γξαπηή αλαθνξά ζπλαδέιθνπ (Δ’ θύθινο) Πηζηεχσ πσο ε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα άξεζε πάξα πνιχ ζηα παηδηά, θάηη ην νπνίν απνδεηθλχεηαη απφ ην φηη ήζειαλ φζα απφ ηα παηδηά ηειείσλαλ ηε δξαζηεξηφηεηα λα ηελ επαλαιάβνπλ. Σα παηδηά ππέδεημαλ κεγάιν ελδηαθέξνλ, γηαηί ήηαλ κία δξαζηεξηφηεηα πνπ πινπνηήζεθε κε έλα λέν ηερλνινγηθφ κέζν, φζνλ αθνξά ηελ πξνζρνιηθή αγσγή, ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Σν φηη ηα παηδηά δελ είραλ θάλεη πνηέ μαλά δξαζηεξηφηεηεο ζρεηηθέο κε ηα καζεκαηηθά ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή έμαςε ηελ πεξηέξγεηά ηνπο θαη απνηέιεζε ην θίλεηξν λα αζρνιεζνχλ κε κεγάιν ελζνπζηαζκφ. 150 Παξάξηεκα 4 Απνκαγλεηνθώλεζε ηεο κεηαμύ καο ζπδήηεζεο Ι. Μεηά ηνλ αλαγλσξηζηηθό ζρεδηαζκό - Λνηπφλ, λνκίδσ πσο θάλακε κηα πνιχ θαιή αξρή. - Σα παηδηά πάλησο έδεημαλ πνιχ επραξηζηεκέλα. - Με ηνλ ππνινγηζηή πσο ηα είδεο; - ρεηηθά θαιά. Γελ αζρνινχληαη θαη πνιχ, νπφηε λνκίδσ πσο ήηαλ θαιά γηα πξψηε θνξά. - Ναη εληάμεη αιιά ηα ελδηαθέξεη απηφ πνπ θάλνπκε; Απηφ πνπ πάκε λα θάλνπκε λνκίδεηο πσο ηα αληηπξνζσπεχεη; - Κνίηα, απφ ηε πξψηε ζηηγκή πνπ βάιακε ην lap-top ζηε ηάμε, ζπκάζαη πσο έθαλαλ. Καη λα κάζνπλ ήζειαλ, θαη λα ηνπο δείμνπκε ηα πάληα θαη φια. ηαλ ηνπο βάιακε θαη ηνλ ζηαζεξφ (ππνινγηζηή) θαη ηνπο είπε ε λεπηαγσγφο ηνπο φηη είλαη δηθφο ηνπο, μεηξειάζεθαλ. - Ναη, αιιά είρακε πξνβιήκαηα κέρξη λα “πηάζνπλ” ηνπο θαλφλεο. - ια ηα παηδηά έρνπλ πξφβιεκα κε ηνπο θαλφλεο. Να ζνπ πσ φκσο; Θα πάκε ακέζσο ζηνλ ππνινγηζηή; - Γε ην βξίζθεηο θαιή ηδέα; - Απιά ζεσξψ πσο ζα δπζθνιεπηνχλ ηα παηδηά αλ ακέζσο ηα βάινπκε λα θαζίζνπλ ζηνλ ππνινγηζηή. Καη ε Ν. δε ζα θαζίζεη θαλ. - Ναη ην μέξσ, αιιά... - Άζε πνπ δελ ζέινπκε λα αζρνιεζνχκε κε ηνλ Ζ/Τ απνθιεηζηηθά, αιιά κε ηηο Νέεο Σερλνινγίεο. Γε λνκίδεηο; - Καη ηη πξνηείλεηο λα θάλνπκε; - Θα έιεγα λα μεθηλήζνπκε κε θάηη εχθνιν. - Θα πξέπεη λα έρεη θαη θίλεζε φηη θαη λα θάλνπκε, γηαηί αιιηψο ζα βαξεζνχλ. - Λνηπφλ, λα μεθηλήζνπκε κε θάκεξα ή κε θσηνγξαθηθή κεραλή; - Ννκίδσ πσο ε θσηνγξαθηθή κεραλή είλαη πην εχθνιε. Γε ζα δπζθνιεπηεί θαλείο. - Δθηφο απφ απηφ, φια έρνπλ εκπεηξία απφ θσηνγξαθηθή κεραλή. 151 - Με ην ιεο. - Δληάμεη. Καη λα κελ έρνπλ πηάζεη ζίγνπξα έρνπλ δεη. Γε ζα ηα έρνπλ βγάιεη κηα θσηνγξαθία; - Δ λαη εληάμεη. Ξεθηλάκε κε απηφ ινηπφλ; - Καη ηη λα θάλνπκε γηα πξψηε κέξα; - Γε κπνξνχκε λα δεηήζνπκε θάηη πνιχ δχζθνιν. - Ση ζα έιεγεο γηα θσην-ηζηνξία; - Να ηξαβήμνπλ θσηνγξαθίεο θαη κεηά λα πνχκε ηελ ηζηνξία. Ή λα πνχκε πξψηα κηα ηζηνξία θαη λα ηξαβήμνπκε κεηά ηηο θσηνγξαθίεο λα ηελ εηθνλνγξαθήζνπκε. - Μπα. Γε ζα κπνξέζνπλ λα ην θάλνπλ φινη. θέςνπ ην πιαίζην, ζθέςνπ ηη κπνξνχλ λα θάλνπλ ηα παηδηά κέζα ζηε ηάμε πνπ δηαζέηνπκε; - Καη ηη λα θάλνπκε; - Θπκάζαη ηα “ρξσκαηηζηά γαηάθηα” πνπ ηνπο είρακε δηαβάζεη; - Ναη. - Ννκίδσ πσο αλ βξίζθακε θάπνηα δξαζηεξηφηεηα επέθηαζεο γηα απηφ ην παξακχζη ζα είρακε πιήξε ζπκκεηνρή. Σν είραλ ιαηξέςεη. Θα ην ζπκνχληαη ζίγνπξα απ' έμσ. - Δίρα ηελ εληχπσζε πσο πξέπεη λα είλαη απηνχζηα δξαζηεξηφηεηα θαη λα κε ζπλερίδεη απφ θάπνηα άιιε. - Ξέξεηο εζχ δξαζηεξηφηεηα ζην λεπηαγσγείν πνπ λα είλαη απηνχζηα; - Χξαία. Αλ βγάδακε φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξεο θσηνγξαθίεο κε ηα ρξψκαηα πνπ αλαθέξνληαη ζην βηβιίν; - Γελ είλαη πνιχ απιφ; Πσο ζα θαηαιάβνπκε αλ θαηάιαβαλ ηε ρξήζε ηεο κεραλήο; - Θα βάινπκε θαλφλεο. - πσο; - Γε ζα βγάδνπλ φηη ζέινπλ. Θα εζηηάδνπλ ζην ρξψκα πνπ πξέπεη. Καη εκείο ζα είκαζηε ε επηηξνπή πνπ φζεο θσηνγξαθίεο δελ καο θάλνπλ ζα απνθιείνληαη. Αθνχ ηνπο εμεγήζνπκε ην ιφγν βέβαηα. - Χξαία, θαη ηη ζηφρν έρεη απηή ε δξαζηεξηφηεηα; - Μηα πξψηε επαθή κε ηα ηερλνινγηθά κέζα. Καη γηα απηφ ζα θάλνπκε θάηη ηφζν απιφ. Να δνχκε θαη πσο ζα αληηδξάζνπλ… 152 ΙΙ. Μεηά ηελ πέκπηε δξαζηεξηόηεηα - Πσο ζνπ θάλεθε ε ζεκεξηλή δξαζηεξηφηεηα; - Παξνπζίαζε θάπνηα πξνβιήκαηα ζηνλ άμνλα ησλ καζεκαηηθψλ, ελψ δελ ην πεξίκελα. - Καη εγψ λφκηδα πσο δελ είραλ πξφβιεκα κε ηα ζρήκαηα, αιιά άιια πξνέθπςαλ. - Πάλησο ζπκκεηείραλ αξθεηά. Καη δε θνπξάζηεθαλ φπσο άιιεο θνξέο πνπ ηα είρακε δεη λα θάλνπλ καζεκαηηθά κε ηε λεπηαγσγφ ηνπο. - Ναη, φλησο, ιεηηνχξγεζε ν ππνινγηζηήο θαη αθφκα θαη ν Α. ζπκκεηείρε. - Σν ίδην θαη ε Ν. - Γελ είραλ μαλαθαζίζεη ηφζν πξφζπκα ζε δξαζηεξηφηεηα καζεκαηηθψλ. - Πσο είδεο ηνλ ηξφπν πνπ έθαλαλ ηελ αληηζηνίρεζε. Γπζθνιεχηεθαλ κε ην πνληίθη. - ρη φια ηα παηδηά. Ζ Ν. είρε έλα κηθξφ πξφβιεκα κε ην πνληίθη, δε κπνξνχζε θαλ λα ην θξαηήζεη θαιά, αιιά πξνζπάζεζε. Σα ππφινηπα δε δπζθνιεχηεθαλ ηδηαίηεξα. - Με πξνβιεκαηίδεη πάλησο πνπ θάπνηνη δε θαηάιαβαλ θαλ ην ζηφρν ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Ο Γ. γηα παξάδεηγκα. Με θνηηνχζε γεκάηνο απνξία θαη έδεηρλα λα κε θαηαιαβαίλεη. - Ση λνκίδεηο πσο δε θαηαιάβαηλε φκσο; Σα ζρήκαηα θαη πσο ηα μερσξίδνπκε, ή πσο ζα έθαλε ηελ αληηζηνίρεζε κε ην πνληίθη. - Ση λα ζνπ πσ; Ννκίδσ πσο είρε λα θάλεη κε ην ρεηξηζκφ ηνπ πνληηθνχ. Δλψ κνπ έδεηρλε πσο πξέπεη λα πάεη ην ηξίγσλν, γηα παξάδεηγκα ζην πξψην βαγφλη, δε κπνξνχζε λα πηάζεη θαιά ην πνληίθη γηα λα ην θάλεη. - ε ξψηεζα γηαηί είδα παηδηά πνπ δε κπνξνχζαλ λα θάλνπλ ηε δηάθξηζε αλάκεζα ζηα ζρήκαηα ή λα ηα νλνκάζνπλ. Ζ Β. δελ κπνξνχζε λα νλνκαηίζεη ηα ζρήκαηα, φηαλ ηε ξσηνχζα ηη είλαη ην θαζέλα. - Απ’ ηε δηθή κνπ νκάδα ε κφλε πνπ είρε πξφβιεκα κε ηα ζρήκαηα ήηαλ ε Ν… 153 Παξάξηεκα 5 154 Παξάξηεκα 6 155
© Copyright 2024 Paperzz
