ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2013
2
ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Θεολογική Σχολή
Τμήμα Θεολογίας
541 24 Θεσσαλονίκη
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:
http://www.theo.auth.gr
Επιμέλεια Οδηγού Σπουδών: Γλυκερία Xατζούλη, Eπ. Καθηγήτρια
Διονύσιος Βαλαής, Επ. Καθηγητής
3
ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
1. Πρυτανεία
Πρύτανης:
Αντιπρυτάνεις:
Ιωάννης Μυλόπουλος
Σοφία Κουίδου-Ανδρέου
Δέσπω Λιάλιου
Ιωάννης Παντής
2. Σύγκλητος
Η Σύγκλητος αποτελείται από τον Πρύτανη, τους Αντιπρυτάνεις,
τους Κοσμήτορες των Σχολών, τους Προέδρους των Τμημάτων, έναν εκπρόσωπο φοιτητών από κάθε Τμήμα, δύο εκπροσώπους των μεταπτυχιακών φοιτητών, έναν εκπρόσωπο του Ειδικού και Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (Ε.Ε.ΔΙ.Π.), έναν εκπρόσωπο του Ειδικού Τεχνικού
Εργαστηριακού Προσωπικού (Ε.Τ.Ε.Π.) και έναν εκπρόσωπο του Διοικητικού Προσωπικού.
3. Η Σχολή
Η Σχολή καλύπτει ένα σύνολο συγγενών επιστημών, έτσι ώστε να
εξασφαλίζεται η αναγκαία για την επιστημονική εξέλιξη αλληλεπίδρασή
τους και ο αναγκαίος για την έρευνα και τη διδασκαλία συντονισμός. Τα
όργανα της Σχολής είναι η Κοσμητεία, που απαρτίζεται από τον Κοσμήτορα και τους Προέδρους των Τμημάτων, και η Γενική Συνέλευση, που
απαρτίζεται από τις Γενικές Συνελεύσεις των Τμημάτων που ανήκουν σ’
αυτή.
4. Τμήμα
Κάθε Τμήμα καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο μιας επιστήμης και
χορηγεί ενιαίο πτυχίο. Το Τμήμα έχει την ευθύνη της μεθόδευσης της εκ-
4
παιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας στο γνωστικό αντικείμενο
της επιστήμης που καλύπτει.
Όργανα του Τμήματος είναι:
Η Γενική Συνέλευση του Τμήματος. Σ’ αυτή συμμετέχει ο Πρόεδρος του
Τμήματος, τα μέλη του Δ.Ε.Π., οι εκπρόσωποι των φοιτητών, ίσοι με το
50% των μελών του Δ.Ε.Π., και των μεταπτυχιακών φοιτητών σε ποσοστό
15% του αριθμού των μελών Δ.Ε.Π., οι εκπρόσωποι του Ε.Ε.ΔΙ.Π., του
Ε.Τ.Ε.Π. και των διδακτόρων βοηθών, επιστημονικών συνεργατών και
επιμελητών σε ποσοστό ίσο προς το 5% των μελών Δ.Ε.Π.
Η Γενική Συνέλευση του Τμήματος είναι το κυρίαρχο όργανο, που
χαράζει τη διδακτική και ερευνητική δραστηριότητά του καθώς και το
δημοκρατικό έλεγχο της λειτουργίας του.
Το Διοικητικό Συμβούλιο. Αυτό αποτελείται από τον Πρόεδρο του
Τμήματος, τους Διευθυντές των Τομέων, δύο προπτυχιακούς και έναν
εκπρόσωπο των μεταπτυχιακών φοιτητών. Όταν συζητούνται θέματα
υπηρεσιακής κατάστασης του κλάδου τους συμμετέχει, ανάλογα με το
συζητούμενο θέμα, ένας εκπρόσωπος του Ε.Ε.ΔΙ.Π. ή του Ε.Τ.Ε.Π.
5. Τομείς
Κάθε Τμήμα χωρίζεται σε Τομείς, οι οποίοι συντονίζουν τη διδασκαλία
μέρους του γνωστικού αντικειμένου του Τμήματος, που αντιστοιχεί σε
συγκεκριμένο πεδίο της επιστήμης.
Όργανα του Τομέα είναι η Γενική Συνέλευση και ο Διευθυντής. Η
Γενική Συνέλευση απαρτίζεται από το Δ.Ε.Π. του Τομέα και δύο εκπροσώπους των φοιτητών. Ο Τομέας προεδρεύεται από τον Διευθυντή του,
που εκλέγεται από τη Γενική Συνέλευση του Τομέα και ανήκει σε μια από
τις δύο ανώτερες βαθμίδες (Καθηγητής, Αν. Καθηγητής) του Δ.Ε.Π.
5
Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Με το Νόμο-Πλαίσιο 1268/82 η Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης έχει χωριστεί σε δύο Τμήματα:
1. Τμήμα Θεολογίας.
2. Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας.
Και τα δύο Τμήματα στελεχώθηκαν από το προσωπικό της παλαιάς Σχολής.
Κοσμήτορας Θεολογικής Σχολής: Καθηγητής Μιχαήλ Τρίτος
Η Κοσμητεία απαρτίζεται από:
α) τον Κοσμήτορα, Καθηγητή Μιχαήλ Τρίτο
β) τους Προέδρους των δύο Τμημάτων
– Τμήματος Θεολογίας: Καθηγητή Χρυσόστομο Σταμούλη
– Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας: Καθηγητή
Θεόδωρο Γιάγκου
γ) δύο εκπροσώπους των φοιτητών, έναν από κάθε Τμήμα.
Γραμματέας: Μακεδονοπούλου Ευμορφία
ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
Ομότιμοι Καθηγητές του Τμήματος Θεολογίας (κατά χρονολογική
σειρά)
Νίκος Ζαχαρόπουλος, Αντώνιος-Αιμίλιος Ταχιάος, Βασίλειος Ψευτογκάς, Γρηγόριος Ζιάκας, Γεώργιος Μαντζαρίδης, Κωνσταντίνος Χαραλαμπίδης, Βενιζέλος Χριστοφορίδης, Ιωάννης Καραβιδόπουλος, Βασίλειος Γιούλτσης, Απόστολος Γλαβίνας, Ιωάννης Ταρνανίδης, Ιωάννης
Γαλάνης, Χρήστος Βασιλόπουλος, Πέτρος Βασιλειάδης, Δημήτριος Καϊμάκης.
6
Ι. ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
Α. Πρόεδρος Τμήματος:
Χρυσόστομος Σταμούλης
Αναπληρωτής Πρόεδρος: Φώτιος Ιωαννίδης
Διευθύντρια Τομέα Α’:
Διευθύντρια Τομέα Β’:
Διευθυντής Τομέα Γ’:
Διευθυντής Τομέα Δ’:
Διευθυντής Τομέα Ε’:
Α. Κόλτσιου-Νικήτα
Μ. Καζαμία-Τσέρνου
Λ. Σιάσος
Π. Σκαλτσής
π. Βασίλειος Καλλιακμάνης
Β. Η Γραμματεία του Τμήματος
Στεγάζεται στον πρώτο όροφο του κτηρίου της Σχολής και δέχεται τους
φοιτητές κατά τις εργάσιμες ημέρες, ώρα 12:00 - 13:00 μ.μ. από τις θυρίδες. Η Γραμματέας του Τμήματος προΐσταται του προσωπικού της Γραμματείας και είναι υπεύθυνη για την εύρυθμη λειτουργία της. Ενημερώνει
τα συλλογικά όργανα και κάθε ενδιαφερόμενο για την ισχύουσα νομοθεσία και τα νομικά και διοικητικά θέματα που προκύπτουν. Η Γραμματεία έχει το παρακάτω προσωπικό:
Γραμματέας: Νικ. Γρηγοριάδης
Υπάλληλοι: Κ. Ζαπατέτα, Α. Τοπτσίδης, Γ. Φωτακίδου-Μπεναβίδου
Γ. Μέλη Τακτικής Συνέλευσης Πανεπιστημιακού Έτους 2013-2014
Πρόεδρος: Χρυσόστομος Σταμούλης (Καθηγητής)
Αναπληρωτής Πρόεδρος: Φώτιος Ιωαννίδης (Αν. Καθηγητής)
Καθηγητές: π. Βασίλειος Καλλιακμάνης, Αν. Κεσελόπουλος, Ι. Κογκούλης, Δ. Κούκουρα, Μ. Κωνσταντίνου, Γ. Μαρτζέλος, Ι. Μούρτζιος, Ανδρέας Νανάκης Μητρ. Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου, Π. Παχής, Ι. Πέτρου, Λ. Σιάσος, Δ. Τσελεγγίδης.
Αναπληρωτές Καθηγητές: Ευ. Αμοιρίδου, Χρ. Αραμπατζής, Μ. Καζαμία-Τσέρνου, Α. Κόλτσιου-Νικήτα, Ι. Κουρεμπελές, Ν. Παπαγεωργίου, Π.
Σκαλτσής.
Επίκουροι Καθηγητές: Χαρ. Ατματζίδης, Δ. Βαλαής, Ηλ. Ευαγγέλου, Α.
Ζιάκα, Ν. Μαγγιώρος, Β. Μητροπούλου-Μούρκα, Ν. Μυρίδης, Ε. Οικο-
7
νόμου, π. Ιωάννης Σκιαδαρέσης, Στ. Τσομπανίδης, Π. Υφαντής, Γ. Χατζούλη.
Λέκτορες: Μ. Γκουτζιούδης, Αντ. Κυριατζή, Ι. Παπαδογιαννάκης, Μ.
Ράντζου, Αθ. Στογιαννίδης, Χ. Τσιρώνης.
Ε.Τ.Ε.Π.: Aικ. Mπρανιώτου, Αικ. Στράτου
Εκπρόσωποι των φοιτητών (20).
Δ. Τομείς του Τμήματος
Από το 1983 (Υπ. Απ. Β1/76) συστάθηκαν και λειτουργούν στο Τμήμα
Θεολογίας οι παρακάτω τομείς:
1. Τομέας Βιβλικής Γραμματείας και Θρησκειολογίας. Καλύπτει το
γνωστικό αντικείμενο της Παλαιάς Διαθήκης, της Καινής Διαθήκης, της
Θρησκειολογίας και των Κλασικών γλωσσών (Αρχαία Ελληνικά, Εβραϊκά κ.λπ.).
2. Τομέας Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Χριστιανικής Γραμματείας,
Αρχαιολογίας και Τέχνης. Καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο της Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας, της Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Ελλάδος,
της Ιστορίας των Σλαβικών Εκκλησιών, της Εκκλησιαστικής Γραμματείας
και της Χριστιανικής και Βυζαντινής Αρχαιολογίας.
3. Τομέας Δογματικής Θεολογίας. Καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο της Δογματικής, της Συμβολικής, της Ιστορίας των Δογμάτων, της
Οικουμενικής Κίνησης και της Ιστορίας της Φιλοσοφίας.
4. Τομέας Λατρείας, Χριστιανικής Αγωγής και Εκκλησιαστικής
Διοίκησης. Καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο της Ομιλητικής, της Λειτουργικής, της Εκκλησιαστικής Μουσικής, της Κατηχητικής, των Παιδαγωγικών, του Κανονικού Δικαίου και της Εισαγωγής στη Θεολογία.
5. Τομέας Ηθικής και Κοινωνιολογίας. Καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο της Ηθικής, της Γενικής Κοινωνιολογίας, της Εισαγωγής στην
Κοινωνιολογία της Θρησκείας, της Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού
και της Ποιμαντικής.
Ε. Προσωπικό των Τομέων
1. Τομέας Βιβλικής Γραμματείας και Θρησκειολογίας
Καθηγητές: Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Ιωάννης Μούρτζιος, Παναγιώτης
Παχής.
8
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια: Άννα Κόλτσιου - Νικήτα.
Επίκουροι Καθηγητές: Χαράλαμπος Ατματζίδης, Αγγελική Ζιάκα, π.
Ιωάννης Σκιαδαρέσης.
Λέκτορας: Μόσχος Γκουτζιούδης.
Ε.Ε.ΔΙ.Π.: Ευάγγελος Αναστασίου.
Ε.Τ.Ε.Π.: Νικόλαος Ρόσιος.
2. Τομέας Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Χριστιανικής Γραμματείας, Αρχαιολογίας και Τέχνης
Καθηγητής: Ανδρέας Νανάκης, Μητρ. Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και
Βιάννου.
Αναπληρωτές Καθηγητές: Ευαγγελία Αμοιρίδου, Χρήστος Αραμπατζής,
Φώτιος Ιωαννίδης, Μαρία Καζαμία-Τσέρνου.
Επίκουροι Καθηγητές: Διονύσιος Βαλαής, Ηλίας Ευαγγέλου, Ελένη Οικονόμου, Παναγιώτης Υφαντής, Γλυκερία Χατζούλη.
Λέκτορες: Αντωνία Κυριατζή, Ιωάννης Παπαδογιαννάκης.
Ε.Τ.Ε.Π.: Ελισάβετ Καπλάνη, Αικατερίνη Μπρανιώτου.
3. Τομέας Δογματικής Θεολογίας
Καθηγητές: Γεώργιος Μαρτζέλος, Λάμπρος Σιάσος, Χρυσόστομος Σταμούλης, Δημήτριος Τσελεγγίδης.
Αναπληρωτής Καθηγητής: Ιωάννης Κουρεμπελές.
Επίκουρος Καθηγητής: Στυλιανός Τσομπανίδης.
Ε.Ε.ΔΙ.Π.: Αργυρώ Ζαννεττή.
4. Τομέας Λατρείας, Χριστιανικής Αγωγής και Εκκλησιαστικής Διοίκησης
Καθηγητές: Ιωάννης Κογκούλης, Δήμητρα Κούκουρα.
Αναπληρωτής Καθηγητής: Παναγιώτης Σκαλτσής.
Επίκουροι Καθηγητές: Νικόλαος Μαγγιώρος, Βασιλική ΜητροπούλουΜούρκα.
Λέκτορες: Μαρία Ράντζου, Αθανάσιος Στογιαννίδης
5. Τομέας Ηθικής και Κοινωνιολογίας
9
Καθηγητές: π. Βασίλειος Καλλιακμάνης, Ανέστης Κεσελόπουλος, Ιωάννης Πέτρου.
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια: Νίκη Παπαγεωργίου
Επίκουρος Καθηγητής: Νικόλαος Μυρίδης
Λέκτορας: Χρήστος Τσιρώνης
Ε.Τ.Ε.Π.: Ηλίας Καγιάρας, Ιωάννης Μπουζιανάς, Αικατερίνη Στράτου.
Διδάσκαλοι Ξένων γλωσσών (Ε.Ε.ΔΙ.Π. Ι): Σμαράγδα ΧρηστίδουΚιοσέογλου (Αγγλικής), Ελένη Γκίνου (Γαλλικής), Αγνή Δάφφα και Παναγιώτα Ποπότη (Γερμανικής)
ΣΤ. Εργαστήριο Παιδαγωγικής
Διευθυντής: Καθηγητής Ιωάννης Β. Κογκούλης
Τηλέφωνα: 2310 996961, 2310 996965
Δραστηριότητες
•
•
•
•
•
•
•
Συμβολή στην κάλυψη ερευνητικών και διδακτικών αναγκών σε
προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο του Τμήματος σε θέματα
Παιδαγωγικής και Πολιτισμού.
Συμμετοχή στην επιμόρφωση θεολόγων εκπαιδευτικών Δ/θμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας σε θέματα Παιδαγωγικής και
γνωστικών αντικειμένων.
Ευαισθητοποίηση σε θέματα διεπιστημονικής (ιστορία, γλώσσα) και
διαπολιτισμικής εκπαίδευσης.
Επιμόρφωση προπτυχιακών, μεταπτυχιακών φοιτητών και θεολόγων καθηγητών στις Νέες Τεχνολογίες.
Συμμετοχή και συνεργασία με άλλα Εργαστήρια Τμημάτων του
Α.Π.Θ. στο πλαίσιο ευρύτερου θεματικού δικτύου με τίτλο: Δίκτυο
Ανάπτυξης και Εφαρμογών Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας
στην Εκπαίδευση (ΔΙΕΤΠΕ).
Οργάνωση Ημερίδων.
Παρουσίαση παραχθέντος ηλεκτρονικού υλικού από φοιτητές για τη
διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών με υπολογιστές.
10
II. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Η Γενική Συνέλευση του Τμήματος Θεολογίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 24 του Ν. 1268/1982 και τις αποφάσεις των συνεδριών
αρ. 216/15.5.97 και 217/5.6.97, καθορίζει: Ο φοιτητής του Τμήματος, για
να αποκτήσει πτυχίο Θεολογίας, πρέπει να παρακολουθήσει συνολικά
σαράντα τέσσερα (44) υποχρεωτικά μαθήματα και δεκατέσσερα (14) κατ’
επιλογήν υποχρεωτικά, τα οποία κατανέμονται ενδεικτικά σε οκτώ (8)
εξάμηνα. Κάθε ώρα διδασκαλίας ή ασκήσεων μαθήματος αντιστοιχεί σε
μία διδακτική μονάδα (δ.μ.). Ο ελάχιστος αριθμός διδακτικών μονάδων,
που απαιτείται για τη λήψη του πτυχίου, είναι εκατόν εβδομήντα έξι
(176), δηλαδή 134 δ.μ. υποχρεωτικών μαθημάτων και 42 δ.μ. κατ’ επιλογήν υποχρεωτικών. Η ξένη γλώσσα δεν υπολογίζεται σε δ.μ., αλλά είναι
υποχρεωτική για τη λήψη του πτυχίου και επιλέγεται για τέσσερα (4) εξάμηνα, επί δίωρο εβδομαδιαίως. Το ίδιο ισχύει και για τις ασκήσεις Λειτουργικής και Ομιλητικής.
Ο φοιτητής του Τμήματος έχει τη δυνατότητα, σε όλη τη διάρκεια
των σπουδών του, να παρακολουθήσει δύο το πολύ μαθήματα άλλων
Τμημάτων του Πανεπιστημίου. Οι εκδρομές-ασκήσεις συνιστούν πρακτική εκπαίδευση και αντιστοιχούν σε αριθμό δ.μ. στα πλαίσια των μαθημάτων που έχουν ασκήσεις.
Ο χρόνος διάρκειας διδασκαλίας και εξετάσεων, σύμφωνα με τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του Α.Π.Θ. (ΦΕΚ 1099/Β’/5.9.2000 απόφαση
Υπουργού Παιδείας, αρ. Φ. 1. 231/Β1/425, άρθρο 12, σ. 15764), καθορίζεται
ως εξής:
30.09.2013 - 17.01.2014
20.01.2014 - 07.02.2014
10.02.2014 - 23.05.2014
26.05.2014 - 13.06.2014
01.09.2014 –19.09.2014
Χειμερινό Εξάμηνο
Εξετάσεις Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου
Εαρινό Εξάμηνο
Εξετάσεις Ιουνίου
Εξετάσεις Σεπτεμβρίου
11
Β. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΕΞΑΜΗΝΑ
Α′ Εξάμηνο
Υποχρεωτικά μαθήματα
1. Αρχαία Ελληνικά
(Α. Κόλτσιου-Νικήτα)
2. Τα Θρησκεύματα του Αρχαίου
κόσμου (Θρησκειολογία)
(Π. Παχής – Α. Ζιάκα)
3. Εισαγωγή στη Θεολογία
(Δ. Κούκουρα)
4. Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη
και τη βιβλική εβραϊκή γλώσσα
(Μ. Κωνσταντίνου)
5. Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη
(Μ. Γκουτζιούδης)
6. Άσκηση Λειτουργικής
(Π. Σκαλτσής)
7. Ξένη Γλώσσα
Σύνολο Δ.Μ.
Δ.Μ.
Διδ.
Ασκ.
1
ECTS*
3
3
5
3
3
5
2
2
4
4
4
5
3
3
5
2
2
15
Β’ Εξάμηνο
Υποχρεωτικά μαθήματα
1. Ιστορία και Γραμματεία της
Εκκλησίας της Ελλάδος
(Ανδρέας Νανάκης, Μητρ.
Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου
και Βιάννου)
2. Βυζαντινή Αρχαιολογία
(Μ. Καζαμία - Τσέρνου)
3. Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία:
Από την ίδρυση της Εκκλησίας
μέχρι το σχίσμα (1054)
(Ευ. Αμοιρίδου)
Δ.Μ.
Διδ.
Ασκ.
ECTS
3
4
3
3
1
5
5
3
3
5
12
Υποχρεωτικά μαθήματα
Δ.Μ.
Διδ.
Ασκ.
ECTS
4. Ιστορία της Φιλοσοφίας
(Λ. Σιάσος)
5. Εισαγωγή στην Παιδαγωγική
(Ι. Κογκούλης Β. Μητροπούλου)
6. Πληροφορική και Θεολογία
(Ν. Μυρίδης)
7. Ξένη Γλώσσα
Κατ‘ επιλογήν υποχρεωτικά
Δύο (2) μαθήματα
3
4
4
3
1
5
3
3
1
5
Σύνολο Δ.Μ.
26
5
2
6
Γ′ Εξάμηνο
Υποχρεωτικά μαθήματα
1. Ερμηνεία Ιστορικών Βιβλίων
της Παλαιάς Διαθήκης από το
κείμενο των Ο’
(Μ. Κωνσταντίνου)
2. Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία:
Από το σχίσμα (1054) μέχρι σήμερα
(Δ. Βαλαής)
3. Ιστορία των Σλαβικών
Εκκλησιών
(Ε. Οικονόμου)
4. Aγιολογία και Eισαγωγή
στη Xριστιανική Γραμματεία
(Π. Υφαντής)
5. Γενική Κοινωνιολογία
(Ι. Πέτρου – Χρ. Τσιρώνης)
(Ν-Ω) (Α-Μ)
6. Ξένη Γλώσσα
Κατ’ επιλογήν υποχρεωτικά
Δύο (2) μαθήματα
Σύνολο Δ.Μ.
Δ.Μ.
Διδ.
Ασκ.
ECTS
2
2
4
3
3
5
3
3
5
4
3
5
3
3
5
2
6
21
13
Δ′ Εξάμηνο
Υποχρεωτικά μαθήματα
Δ.Μ.
Διδ.
1. Ερμηνεία Ποιητικών και Προφητικών Βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης από το κείμενο των Ο’
2
(Ι. Μούρτζιος)
2. Ερμηνεία Συνοπτικών Ευαγγελίων 3
(Μ. Γκουτζιούδης)
3. Τα σύγχρονα μεγάλα Θρησκεύματα 3
(Π. Παχής - Α. Ζιάκα)
4. Εκκλησιαστική Γραμματολογία
και Ερμηνεία Πατέρων
4
(Χρ. Αραμπατζής)
5. Εκκλησιαστική Γραμματολογία με
έμφαση στους Λατίνους Πατέρες
3
(Φ. Ιωαννίδης)
6. Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία
της Θρησκείας
2
(Ν. Παπαγεωργίου)
7. Άσκηση Ομιλητικής - Επικοινωνίας
(Δ. Κούκουρα)
8. Ξένη Γλώσσα
Κατ’ επιλογήν υποχρεωτικά
Δύο (2) μαθήματα
6
Σύνολο Δ.Μ. 23
Ασκ.
ECTS
2
4
3
5
3
5
4
5
3
5
2
4
1
2
E′ Εξάμηνο
Υποχρεωτικά μαθήματα
Δ.Μ.
1. Ερμηνεία Επιστολών του Αποστόλου Παύλου
(Χ. Ατματζίδης)
2. Δογματική Α’. Ιστορία της Ορθόδοξης Θεολογίας και πνευματικότητας
(Ι. Κουρεμπελές)
Διδ.
Ασκ.
ECTS
3
3
5
3
3
5
14
Υποχρεωτικά μαθήματα
Δ.Μ.
Διδ.
3. Λειτουργική (Π. Σκαλτσής)
3
4. Εισαγωγή στην Ποιμαντική
2
(π. Β. Καλλιακμάνης)
5. Ποιμαντική Θεολογία
2
(Α. Κεσελόπουλος)
Κατ‘ επιλογήν υποχρεωτικά
Δύο (2) μαθήματα
6
Σύνολο Δ.Μ. 19
Ασκ.
ECTS
3
2
1
5
4
2
1
4
ΣT′ Εξάμηνο
Υποχρεωτικά μαθήματα
Δ.Μ.
1. Διαθρησκειακός διάλογος
2
(Π. Παχής - Α. Ζιάκα)
2. Εκκλησιαστική Γραμματεία των
Σλάβων (H. Eυαγγέλου)
3
3. Δογματική Β’. Εισαγωγή στη Θεολογική Γνωσιολογία
3
(Γ. Μαρτζέλος)
4. Οικουμενική Κίνηση
3
(Στ. Τσομπανίδης)
5. Ομιλητική (Δ. Κούκουρα)
2
6. Κοινωνιολογία του Χριστιανισμού
4
(Ν. Παπαγεωργίου - Χ. Τσιρώνης)
Κατ’ επιλογήν υποχρεωτικά
Δύο (2) μαθήματα
6
Σύνολο Δ.Μ. 23
Διδ.
Ασκ.
2
ECTS
4
3
5
3
5
3
5
2
4
4
5
Z′ Εξάμηνο
Υποχρεωτικά μαθήματα
Δ.Μ.
1. Ερμηνεία της Ιωαννείου Γραμματείας
(π. Ι. Σκιαδαρέσης)
2. Θεολογία της Παλαιάς Διαθήκης
(Ι. Μούρτζιος)
Διδ.
Ασκ.
ECTS
3
3
5
3
3
5
15
Υποχρεωτικά μαθήματα
Δ.Μ.
Διδ.
3. Δογματική Γ′. Έκθεση της Ορθοδόξου Πίστεως
3
(Χρυσ. Σταμούλης)
4. Δογματική Δ’. Συμβολική Θεολoγία (Δ. Τσελεγγίδης)
3
5. Κατηχητική και Χριστιανική
Παιδαγωγική (Ι. Κογκούλης)
5
Άσκηση: ((Ι. Κογκούλης – Β. Μητροπούλου - Μ. Ράντζου - Αθ. Στογιαννίδης)
6. Εισαγωγή στην Ηθική
2
(Ν. Παπαγεωργίου)
Κατ’ επιλογήν υποχρεωτικά
Δύο (2) μαθήματα
6
Σύνολο Δ.Μ. 25
Ασκ.
ECTS
3
5
3
5
3
2
2
6
4
H′ Εξάμηνο
Υποχρεωτικά μαθήματα
Δ.Μ.
1. Θεολογία της Καινής Διαθήκης
3
(Χ. Ατματζίδης)
2. Κανονικό και Εκκλησιαστικό
Δίκαιο (Ν. Μαγγιώρος)
4
3. Διδακτική του μαθήματος των
Θρησκευτικών
5
(Ι. Κογκούλης - Β. Μητροπούλου
- Αθ. Στογιαννίδης)
Άσκηση: (Ι. Κογκούλης - Β. Μητροπούλου
- Μ. Ράντζου - Αθ. Στογιαννίδης)
4. Χριστιανική Ηθική
4
(Α. Κεσελόπουλος - π. Β. Καλλιακμάνης)
5. Σημειολογία του σύγχρονου
Πολιτισμού
2
(I. Πέτρου)
Κατ’ επιλογήν υποχρεωτικά
Δύο (2) μαθήματα
6
Σύνολο Δ.Μ. 24
Διδ.
Ασκ.
ECTS
3
5
4
5
3
2
6
4
5
2
4
16
**********
Το ενδεικτικό πρόγραμμα μαθημάτων σχηματοποιείται από άποψη
διδακτικών μονάδων ως εξής:
Εξάμηνα
Α’
Β’
Γ′
Δ’
Ε’
ΣΤ′ Ζ′
Η’
Μαθήματα υποχρεωτικά
15
20
15
17
13
17
19
18
Μαθήματα κατ’ επιλογήν
υποχρεωτικά
6
6
6
6
6
6
6
17
Γ´. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
ΕΞΑΜΗΝΩΝ Α´-Η´
Α’ Εξάμηνο
101. Αρχαία Ελληνικά
Διδάσκονται επιλεγμένα κείμενα συγγραφέων της κλασικής και
ελληνιστικής περιόδου καθώς και κείμενα της χριστιανικής γραμματείας των πρώτων αιώνων. Επιχειρείται μεταφραστική προσέγγιση και
εξέταση της ειδολογικής – μορφολογικής ταυτότητας των κειμένων αυτών, με στόχο να διερευνηθεί στη συνέχεια η πρόσληψη της εθνικής
γραμματείας από τους χριστιανούς συγγραφείς.
Άσκηση: Πρακτική εξάσκηση στην αττικίζουσα γλώσσα των κειμένων της χριστιανικής γραμματείας: γλωσσική, γραμματική και συντακτική ανάλυση, καθώς και μεταφραστική προσέγγιση με επισήμανση
των μεταφραστικών προβλημάτων που απαντώνται στα κείμενα αυτά.
Εγχειρίδιο:
1. Α. Κόλτσιου-Νικήτα, Μεταφραστικά ζητήματα της ελληνόφωνης και
λατινόφωνης χριστιανικής γραμματείας. Από τους Εβδομήκοντα ως τον Νικόλαο Σεκουνδινό, εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2009.
2. Α. Κόλτσιου-Νικήτα, Φιλολόγως ζητούντες. Γλωσσικές απόψεις και
όψεις στα κείμενα των Καππαδοκών Πατέρων, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2005.
(Α. Κόλτσιου-Νικήτα)
102. Τα Θρησκεύματα του Αρχαίου Κόσμου (Θρησκειολογία)
α1.Θεωρία και Μεθοδολογία της Επιστημονικής Μελέτης της Θρησκείας, όπου εξετάζουμε τις εξής θεματικές ενότητες: «τι είναι η μελέτη
της θρησκείας;» Πρόκειται για την επιστημονική έρευνα της ανθρώπινης πολιτιστικής όψης και των πρακτικών της. Η όψη αυτή είναι ταυτόσημη με τους σκοπούς της μελέτης μας και με τους ορισμούς που επιλέγουμε για χρήση, ορισμούς κατάλληλους για τους σκοπούς και τις
αναζητήσεις μας. Ό,τι μας ενώνει σε αυτή τη συλλογική ομάδα, η ο-
18
ποία προσδιορίζεται με την αντωνυμία «δικό μας», δεν είναι μόνο οι
κοινές αναζητήσεις, τα κοινά εργαλεία και η συμφωνία σε καθιερωμένες αποδείξεις και επιχειρηματολογία, αλλά επίσης το θεσμικό όργανο
το οποίο μας ενώνει ως ομάδα και στο οποίο συνεισφέρει το έργο μας.
Το όργανο αυτό είναι το δημόσιο πανεπιστήμιο, ένας θεσμός που καταλήγει σε ότι αποτελεί ακαδημαϊκή μελέτη της θρησκείας. Έτσι ίσως
μπορούμε να καταλήξουμε αναθεωρώντας το αρχικό μας ερώτημα στο
«τι είναι η μελέτη της θρησκείας;» Η ερώτηση αυτή μπορεί να βρει άριστη απάντηση αν πρώτα αναρωτηθούμε «πού ασκείται η μελέτη της
θρησκείας, από ποιους και με ποιους σκοπούς;» Η απάντηση, εξαρτώμενη από τη συνάφεια των πραγμάτων και τα ενδιαφέροντα του καθενός, μπορεί να οδηγήσει σε πολύ διαφορετικά συμπεράσματα σε διάφορους λαούς. Ένα άλλο σημείο που μας απασχολεί είναι η ταξινόμηση των θρησκειών. Πώς μπορούμε να τις ταξινομήσουμε και πώς μπορούμε να τις μελετήσουμε; Απάντηση στα ερωτήματα αυτά δίνει το έργο του ερευνητή της θρησκείας.
Με όλες αυτές τις κοινές υποθέσεις μπορεί τώρα κάποιος να κατανοήσει τι πασχίζει να μελετήσει ο φοιτητής του τμήματός μας: το ποιος
λαός (σύνολο ανθρώπων), πότε, που και γιατί όλα αυτά τα δεδομένα
αναφέρονται ως θρησκεία. Θέτοντας τα ερωτήματα αυτά με τη μεθοδολογία ενός ερευνητή (όπως π.χ. ο Bruce Lincoln, University of
Chicago), o φοιτητής βλέπει το αντικείμενο της μελέτης ως μια ενδιαφέρουσα όψη ενός περίπλοκου ανθρώπινου κόσμου κοινωνικής συμπεριφοράς. Επομένως ο φοιτητής μελετά εκείνες τις υπό συζήτηση ανθρώπινες συμπεριφορές τις οποίες και θεωρεί ως θρησκευτικές, δηλ. το
σύνολο των υποθέσεων, ιδεών, πεποιθήσεων κλπ. που αφορούν σε ένα
θέμα. Όταν κανείς θέτει τα σωστά ερωτήματα και βλέπει στην ιστορική
συνάφεια των δεδομένων που μελετά, τότε αντιλαμβάνεται ότι οι λαοί
ανά τον κόσμο διεκδικούν την κατηγορία «θρησκεία». Υπό το φως αυτό, ο φοιτητής της θρησκείας όχι μόνο σπουδάζει τις θρησκείες του κόσμου αλλά και εκτιμά πως και γιατί ένας θεσμός, μια κίνηση ή μια ομάδα οδηγούνται να θεωρηθούν θρησκεία. Έτσι, αν μελετούμε τόσο
την θρησκεία όσο και την κατηγορία «θρησκεία» ως γνώρισμα του πολύπλοκου συστήματος της ανθρώπινης συμπεριφοράς που ονομάζεται
κοινωνία, το μάθημα γίνεται ενδιαφέρον.
α2. Τα γενικά χαρακτηριστικά της αρχαίας ελληνικής θρησκείας:
Υπήρξε ποτέ αυτό που αποκαλούμε ελληνική θρησκεία; Μπορεί η ερώτηση να είναι περιττή αλλά πρέπει να γίνει εξαρχής απολύτως σαφές
19
ότι ελληνική θρησκεία ως μονολιθική ολότητα δεν υπήρξε ποτέ. Όταν η
Ελλάδα αναδύθηκε από το σκοτάδι του παρελθόντος γύρω στα 800 π.Χ.
αναπτύχθηκαν διάφορες κοινότητες - πόλεις. Κάθε πόλη είχε το δικό
της πάνθεο στο οποίο ορισμένοι θεοί ήταν σπουδαιότεροι από τους άλλους και ορισμένοι θεοί δεν λατρεύτηκαν ποτέ. Κάθε πόλη είχε τη μυθολογία της, το θρησκευτικό της ημερολόγιο, τις θρησκευτικές της
γιορτές.
Η έννοια της ενσωμάτωσης της αρχαίας ελληνικής θρησκείας. Η
αρχαία ελληνική θρησκεία ήταν πλήρως ενσωματωμένη στην κοινωνία, δεν υπήρχε σφαίρα της ζωής από την οποία να απουσιάζει η θρησκευτική οπτική. Γέννηση, θάνατος, πόλεμος και ειρήνη, γεωργία, εμπόριο, πολιτική, όλα τα γεγονότα και οι δραστηριότητες συνοδεύονταν από θρησκευτικές πρακτικές. Η ενσωμάτωση αυτή επηρέασε την
αντίληψη του ιερού. Σχετικά θέματα που εξετάζονται στο μάθημα:
- πολυθεϊσμός, ευσέβεια και βέβηλο,
- οι εκπρόσωποι του «ιερού»
- ο ρόλος του φύλου και κυρίως της γυναίκας
- ειδικές μορφές ελληνικής ευσέβειας: μυστικές (Θεσμοφόρια - λατρεία
του Διονύσου) και μυστηριακές (Ελευσίνεια μυστήρια), «ορφικός
βίος».
Εγχειρίδιο:
Π. Παχής, Θρησκεία και οικονομία στην αρχαία ελληνική κοινωνία, εκδ.
Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη 2010.
(Π. Παχής – Α. Ζιάκα)
103. Εισαγωγή στη Θεολογία
Εξετάζεται το γνωστικό αντικείμενο της Επιστήμης της Θεολογίας.
Η δυναμική και η στατική θεώρησή της. Η χαρισματική και η ακαδημαϊκή Θεολογία. Η θέση της Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο και ο ρόλος
της στη διατύπωση αξιών για τις σύγχρονες κοινωνίες.
Εγχειρίδιο:
1. Δήμητρα Α. Κούκουρα, Εισαγωγή στη σπουδή της Θεολογίας, εκδ.
Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2013.
2 Δήμητρα Α. Κούκουρα, Εισαγωγή στη Θεολογία, εκδ. Κορνηλία
Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2003.
(Δ. Κούκουρα)
20
104. Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη και τη Βιβλική Εβραϊκή
Γλώσσα
Στόχος του μαθήματος είναι να ενημερώσει τους φοιτητές: α) για
τα πορίσματα της σύγχρονης επιστήμης σε θέματα που σχετίζονται με
την ονομασία, τη συγγραφή, τη σύνθεση, την ένταξη στον Κανόνα, το
περιεχόμενο και τη θεολογία των βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης και β)
για την ιστορία, τη γραφή, την ανάγνωση και τα κυριότερα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα της εβραϊκής γλώσσας του πρωτοτύπου
κειμένου της Π.Δ.
Εγχειρίδιο:
1α. Δ. Καϊμάκης, Σύντομη Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1991.
1β. Η Παλαιά Διαθήκη κατά το κείμενο των εβδομήκοντα (Ο΄), εκδ.
German Bible Society, Γερμανία 2006.
(Μ. Κωνσταντίνου)
105. Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη
Ιστορία του χειρογράφου και εντύπου κειμένου της Καινής Διαθήκης. Ιστορία του Κανόνα της. Ιστορικά στοιχεία για το ελληνιστικό περιβάλλον, στο οποίο αναπτύχθηκε και διαδόθηκε η Καινή Διαθήκη.
Γλώσσα, χαρακτήρας, ύφος, τόπος, χρόνος, σκοπός συγγραφής, θεολογικές ιδέες και περιεχόμενο των επί μέρους βιβλίων της Καινής Διαθήκης. Το μήνυμα τους στο σύγχρονο κόσμο.
Εγχειρίδιο:
Ι. Καραβιδόπουλος, Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη, εκδ. Πουρναράς,
Θεσσαλονίκη 2008.
(Μ. Γκουτζιούδης)
Άσκηση Λειτουργικής
Εισαγωγή στην ιστορία και τη Θεολογία της θείας Λατρείας. Εξέλιξη της θείας Λατρείας. Λειτουργικός χρόνος. Εκκλησιαστικό έτος. Μοναχικό και ασματικό τυπικό. Οι ακολουθίες του νυχθημέρου. Ανάλυση
21
λειτουργικών όρων. Λειτουργικά σκεύη, βιβλία και άμφια. Πρακτική
άσκηση στο Ναό της Σχολής.
Εγχειρίδιο:
1. Γηθόσυνον Σέβασμα. Αντίδωρον τιμής και μνήμης εις τον μακαριστόν Καθηγητήν της Λειτουργικής Ιωάννην Μ.Φουντούλην (2007), τ.Α’, εκδ.
Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2013.
2. Ιωάννης Φουντούλης , Λειτουργική Α’, Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία,
εκδ. Μιχαήλ Φουντούλη, Θεσσαλονίκη 2004.
(Π. Σκαλτσής)
Ξένες Γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά)
Αγγλική γλώσσα
Κύριος στόχος τoυ μαθήματος της Αγγλικής Γλώσσας είναι η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με την ειδική γλώσσα της Θεολογικής Επιστήμης, ώστε να αποκτήσουν τις γλωσσικές δεξιότητες που θα τους/τις
επιτρέψουν να κατανοούν και να παράγουν επιστημονικά κείμενα σχετικά με το γνωστικό αντικείμενο των σπουδών τους. Επίσης, στόχος είναι
να αναπτύξουν οι φοιτητές/τριες δεξιότητες για να μπορούν να ανταποκρίνονται σε γενικότερες και ειδικότερες περιστάσεις επικοινωνίας
στα πλαίσια των σπουδών τους.
Γνωστικοί στόχοι: Εξοικείωση των φοιτητών με την ειδική γλώσσα
και ορολογία της Θεολογικής Επιστήμης όπως χρησιμοποιείται σε κείμενα Βίων Αγίων. Ανάπτυξη δεξιοτήτων ανάγνωσης που θα διευκολύνουν
την κατανόηση μέσα από δραστηριότητες πρo-ανάγνωσης, κατανόησης
που ακολουθούν τη γρήγορη ή ανιχνευτική ανάγνωση, λεπτομερούς κατανόησης περιεχομένου και εξάσκησης στο ειδικό λεξιλόγιο.
Εγχειρίδιο:
Μakrantonaki-Farasa, M. 2008. English Theological Texts and Exercises
nd
(2 ed). Θεσσαλονίκη, εκδ. Πουρναρά.
Συμπληρωματικό μαθησιακό υλικό αναρτάται στα e- μαθήματα του
Τμήματος με ελεύθερη πρόσβαση.
(Δρ. Σμαράγδα Χρηστίδου -Κιοσέογλου)
22
Β’ Εξάμηνο
202. Ιστορία και Γραμματεία της Εκκλησίας της Ελλάδος
Αντικείμενο εξέτασης του μαθήματος είναι ή ιστορία και η γραμματεία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μελετάται η διαμόρφωση της αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδος, ως συνέπεια της ιδεολογίας του διαφωτισμού και της αρχής των εθνοτήτων, που οδηγεί στη διάσπαση της προϋπάρχουσας ενότητας του ορθόδοξου γένους, της ρωμιοσύνης, του ρουμ
μιλέτ, που είχε κέντρο και σημείο αναφοράς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, την εθναρχούσα Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης. Η εθνοκρατική
συγκρότηση δημιουργεί στην Ελλάδα την πρώτη ορθόδοξη αυτοκέφαλη
Εκκλησία των Βαλκανίων. Προσεγγίζονται οι ιδεολογικές προϋποθέσεις
της απόφασης του 1833, της έκδοσης του Πατριαρχικού και Συνοδικού
Τόμου του 1850, αλλά και η συνέχεια της πολιτειοκρατίας σε ολόκληρο
το 19ο αιώνα στην Εκκλησία της Ελλάδος, σε σύγκριση και αναφορά με
τις δικαιοδοσίες της εθναρχίας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ιδιαίτερα
μάλιστα την περίοδο των μεταρρυθμίσεων – Τανζιμάτ και των Γενικών
Κανονισμών κατά το 19ο αιώνα. Παράλληλα παρουσιάζονται και μελετώνται εκκλησιαστικά κείμενα της εποχής.
Εγχειρίδιο:
Μητρ. Ανδρέας Νανάκης, To Οικουμενικό Πατριαρχείο στην ύστερη
Οθωμανική αυτοκρατορία. Από το Γένος και την εθναρχία στο έθνος, εκδ.
Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2013.
(Μητρ. Ανδρέας Νανάκης)
203. Βυζαντινή Αρχαιολογία
Εισαγωγή στην τέχνη της παλαιοχριστιανικής, πρωτοβυζαντινής, μεσοβυζαντινής και υστεροβυζαντινής περιόδου. Αρχιτεκτονική, μνημειακή
ζωγραφική (τοιχογραφίες, ψηφιδωτά), γλυπτική, μικροτεχνία, ιστορημένα χειρόγραφα.
Εγχειρίδιο:
Μαρία Καζαμία-Τσέρνου, Ιστορώντας τη «Δέηση» στις βυζαντινούς
ναούς της Ελλάδος, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2003.
23
Σημειώσεις Βυζαντινής Αρχαιολογίας (ανάρτηση ηλεκτρονικά).
(Μ. Καζαμία-Τσέρνου)
205. Ιστορία της Φιλοσοφίας
Διδάσκεται η αρχαία ελληνική φιλοσοφία από τους Προσωκρατικούς ως
τους τελευταίους Πλατωνικούς. Παρουσιάζονται επίσης βασικοί αντιπρόσωποι
της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου. Η διδασκαλία εμπεδώνεται με ανάλυση και ερμηνεία συναφών κειμένων. Το μάθημα αποσκοπεί στην κατανόηση
θεμελιωδών φιλοσοφικών όρων που υιοθετήθηκαν από την ορθόδοξη θεολογική
παράδοση και στην υπογράμμιση φιλοσοφικών θέσεων και μεθοδολογικών συμπεριφορών που είναι ασυμβίβαστες με εκείνες των χριστιανών συγγραφέων.
Εκπονούνται συλλογικές και προσωπικές ασκήσεις επί των αρχαίων πηγών. Παρέχεται υποχρεωτική και προαιρετική βιβλιογραφία.
Εγχειρίδιο:
1. Κ. Δ. Γεωργούλης, Ιστορία της ελληνικής φιλοσοφίας, εκδ. Παπαδήμα,
Αθήνα 2004.
2. Ν. Ματσούκας, Ιστορία της Φιλοσοφίας, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη
2006.
(Λ. Σιάσος)
206. Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία: Από την Ίδρυση της Εκκλησίας μέχρι το Σχίσμα (1054)
Στο συγκεκριμένο μάθημα εξετάζεται η Ιστορία της αδιαίρετης Εκκλησίας. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται και αναλύονται οι συνθήκες
και οι προϋποθέσεις της διάδοσης του ευαγγελικού κηρύγματος, Η οργάνωση της πρώτης Εκκλησίας, Τα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα
που αντιμετώπισε, Η θέση της μέσα στην αυτοκρατορία ως μη επιτρεπόμενη θρησκεία αρχικά και ως επίσημη / υποχρεωτική στην συνέχεια, Η
διοίκηση της Εκκλησίας καθώς και η διαμόρφωση του συνοδικού θεσμού,
Η Αρχιεπισκοπή Κωνσταντινουπόλεως και η ανάδειξή της σε Οικουμενικό Πατριαρχείο, Η εικονομαχία, Οι προϋποθέσεις και τα γεγονότα του
Μεγάλου Σχίσματος.
Σκοπός του μαθήματος: η γνωριμία με το ιδιαίτερο μέρος της γενικής ιστορίας, που συνιστά η Εκκλησιαστική Ιστορία, καθώς και η εξέταση
24
των συνθηκών που διαμόρφωσαν τον τρόπο ύπαρξης και οργάνωσης της
Εκκλησίας, κατά την πρώτη χιλιετία.
Εγχειρίδιο:
Ευαγγελία Αμοιρίδου, Πτυχές από την ιστορία της αδιαίρετης Εκκλησίας,
εκδ. Μέθεξις, Θεσσαλονίκη 2012.
(Ε. Αμοιρίδου)
404. Εισαγωγή στην Παιδαγωγική
Το περιεχόμενο της διδασκαλίας περιστρέφεται γύρω από ένα ευρύτατο φάσμα βασικών στοιχείων της Παιδαγωγικής Επιστήμης με
κύριους άξονες τον επιστημονικό της χαρακτήρα, το αντικείμενο, τη
μεθοδολογία και τα μεθοδολογικά προβλήματα της έρευνας καθώς και
τη σχέση της με τις επιστήμες της αγωγής, αλλά και άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες.
Η ιστορική ανασκόπηση κρίνεται απαραίτητη με σαφείς αναφορές
στο φαινόμενο της αγωγής, όπως απαντάται σε λαούς και θρησκείες,
αλλά και σε ρεύματα ή τάσεις και ιδεώδη που κυριάρχησαν κατά καιρούς μέχρι τις μέρες μας. Η εξέταση του φαινομένου της αγωγής δεν
εξαντλείται εδώ, δεδομένου ότι η μελέτη της σύγχρονης Παιδαγωγικής
σε σχέση με τις δυνατότητες, τις προοπτικές, τους σκοπούς, τα μορφωτικά αγαθά, τις μεθόδους, τα μέσα, τους φορείς της, ακόμη και με μορφές άλλων ειδών αγωγής, κάτω από το πρίσμα νέων παιδαγωγικών
κοινωνικών προβληματισμών, αναδεικνύουν το ρόλο της αγωγής τόσο
για το υποκείμενό της, το μαθητή, όσο και για το δάσκαλο ή καθηγητή
και την κοινωνία ευρύτερα. Βασική επιδίωξή μας η επιστημονική και
παιδαγωγική κυρίως θωράκιση των φοιτητών, στοιχείο απαραίτητο για
την εξέλιξή τους και τις προοπτικές τους.
Εγχειρίδιο:
1. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική, έκδοση Ε΄,
εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη ⁵2005, σσ. 420.
2. Δημήτρης Χρ. Χατζηδήμος, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική, Συμβολή
στη διάχυση της παιδαγωγικής σκέψης, εκδ. ΣΤ΄, εκδ. Αδελφών Κυριακίδη,
Θεσσαλονίκη ⁶2007, σσ. 350.
(I. Κογκούλης - Β. Μητροπούλου)
25
207. Πληροφορική και Θεολογία
Εισαγωγική παρουσίαση της επιστήμης της Πληροφορικής με έμφαση
στη σύνθεση των τεχνικών δομών και στην ανάλυση των αρχών ψηφιακής λογικής που συνθέτουν το πλαίσιο λειτουργίας της. Συνοπτική παράθεση της αρχιτεκτονικής των υπολογιστικών συστημάτων (Ηardware).
Βασικές αρχές των δικτύων Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (Η/Υ). Ο κυβερνοχώρος του διαδικτύου (Ιηternet). Εισαγωγή στις μεθοδολογίες του προγραμματισμού (software), στα λειτουργικά συστήματα Η/Υ και στις εφαρμογές επεξεργασίας δεδομένων. Παρουσίαση των προγραμμάτων
επεξεργασίας κειμένου, λογιστικών φύλλων και ηλεκτρονικών παρουσιάσεων, καθώς και των θεμελιωδών αρχών που διέπουν τα προγράμματα
αυτά. Ψηφιακά αρχεία και ψηφιακές βιβλιοθήκες. Δημιουργία παρουσιάσεων, μαθημάτων και διαλέξεων με χρήση Η/Υ.
Εφαρμογές της πληροφορικής σε διαδικασίες θεολογικού ενδιαφέροντος: Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας (ΤLG), πληροφορική και
Αγία Γραφή (λεξικά, concordantiae κ.λπ.). Η συμβολή των Η/Υ στη
διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Μετα-εφαρμογές της ψηφιακής τεχνολογίας στα δεδομένα θεολογικού περιεχομένου. Ορισμός
και ποσοτική αξιολόγηση της πληροφορίας. Τεχνολογικά επιτεύγματα
αιχμής: τηλεδιάσκεψη, τηλεματική, εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Θέματα ηθικής στην κοινωνία των Η/Υ.
Εγχειρίδιο:
1. Ν. Μυρίδης, Εφαρμογές της Πληροφορικής στην Θεολογία και τον
Πολιτισμό.
2. Ν. Μυρίδης, Ψηφιακή επεξεργασία συλλογών κειμένων, Εκδ. Τζιόλα,
Θεσσαλονίκη 2012.
(Ν. Μυρίδης)
Ξένες Γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά)
Αγγλικά
Γνωστικοί στόχοι : Βελτίωση των δεξιοτήτων ανάγνωσης, κατανόηση της συνεκτικότητας και συνοχής του κειμένου, εμπλουτισμός του
λεξιλογίου, με χρήση διαφόρων κειμενικών ειδών όπως η Θεία Λειτουργία, Επιστολές Οικουμενικού Πατριάρχου, Η Κυριακή Προσευχή
και το Σύμβολο της Πίστεως.
26
Εγχειρίδιο:
Makrantonaki-Farasa, M. 2008. English Theological Texts and Exercisnd
es (2 ed). Θεσσαλονίκη, εκδ. Πουρναρά.
Συμπληρωματικό μαθησιακό υλικό αναρτάται στα e-μαθήματα
του Τμήματος με ελεύθερη πρόσβαση.
(Δρ. Σμαράγδα Χρηστίδου-Κιοσέογλου)
Γ’ Εξάμηνο
201. Ερμηνεία Ιστορικών Βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης από το
Κείμενο των Ο'
Το μάθημα προσεγγίζει το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης με βάση
την ερμηνευτική παράδοση της Εκκλησίας μας και τα πορίσματα της
νεότερης βιβλικής επιστήμης. Ειδικότερα, μέσα από την ανάλυση βιβλικών περικοπών, εξετάζονται θέματα όπως η προέλευση του σύμπαντος, η εμφάνιση του κακού στον κόσμο, ο ρόλος του Θεού στην ιστορία της ανθρωπότητας, η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό, η διασπορά
της ανθρωπότητας πάνω στη γη, η έναρξη της ιερής ιστορίας κ.λπ.
Εγχειρίδιο:
1α. Μ. Κωνσταντίνου, Ρήμα Κυρίου Κραταιόν, Αφηγηματικά κείμενα,
από την Παλαιά Διαθήκη, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 42005.
1β. Biblia Hebraica Stuttgartensia, German Bible Society, 51997.
(Μ. Κωνσταντίνου)
302. Ιστορία των Σλαβικών Εκκλησιών
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η επιστημονική σπουδή της εκκλησιαστικής ιστορίας των σλαβικών κοινωνιών από τον βασικό προχριστιανικό μύθο, τον εκχριστιανισμό τους και τον εκκλησιαστικό βίο
τους έως σήμερα. Ιδιαίτερα μελετώνται ο εκχριστιανισμός των Σλάβων, η
γένεση και συγκρότηση των τοπικών εθνικών Εκκλησιών τους, η εσωτερική οργάνωση, η δράση τους, οι σχέσεις τους με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά κράτη κατά την προαναφερθείσα περίοδο. Παρακολουθείται μέσω
των πηγών η εξέλιξη των σλαβικών εκκλησιαστικών θεσμών, η εκκλησιαστική κοινωνική σκέψη των Σλάβων και η σχέση τους με την ετεροδοξία
27
και άλλες κοινωνικές μειονότητες. Σκοπός του μαθήματος είναι η οικείωση των φοιτητών με την εκκλησιαστική ιστορία των Σλάβων του ανατολικού και δυτικού χριστιανισμού στη φανέρωση των ποικίλων συνιστωσών τους.
Εγχειρίδιο: Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2001.
(Ελ. Οικονόμου)
303. Αγιολογία και Εισαγωγή στη Χριστιανική Γραμματεία
Αντικείμενο του μαθήματος ως προς το πρώτο μέρος του (Αγιολογία) είναι οι ανθρωπολογικές, χριστολογικές και εκκλησιολογικές παράμετροι του γεγονότος της αγιότητας, μέσα από τα αγιολογικά μοντέλα που
δεσπόζουν σε κάθε περίοδο της εκκλησιαστικής ιστορίας από την εποχή
της Βίβλου μέχρι τις μέρες μας, και τα οποία μνημειώνονται σε ανάλογα
αφηγηματικά αλλά και ποιητικά κείμενα της Χριστιανικής Γραμματείας.
Κατά το δεύτερο σκέλος του, το μάθημα αποτελεί μια ευρύτερη εισαγωγή
στη Χριστιανική Γραμματεία: στα βασικά της είδη, τις μεθόδους προσέγγισης, το ιδιαίτερο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο που τα
πλαισιώνει καθώς και τη σωτηριολογική της στοχοθεσία.
Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών αφενός με
τα είδη της χριστιανικής γραμματείας και ιδιαίτερα με το αγιολογικό της
υποσύνολο και, με τις στάσεις ζωής που τα ενέπνευσαν και στη συνέχεια
εμπνεύστηκαν απ’ αυτά. Η παρουσίαση και ανάλυση του περιεχομένου
είναι αφενός ιστορικοφιλολογική (ιστορικό πλαίσιο, λογοτεχνικά είδη,
γλώσσα, ύφος, εκδόσεις) και αφετέρου θεολογική (εξωτερικές προκλήσεις
και εσωτερικές ανάγκες που συνέβαλαν στη σύνταξη των κειμένων, θεματολογία, απολογητικές, διδακτικές και αντιαιρετικές χρήσεις).
Εγχειρίδιο:
1. Παναγιώτης Υφαντής, Κλήση, πορεία, μετοχή. Η πνευματική οντολογία της χριστιανικής αγιότητας, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2010.
2. Δημήτριος Τσάμης, Εκκλησιαστική Γραμματολογία και κείμενα Πατερικής Γραμματείας, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2008.
(Π. Αρ. Υφαντής)
28
304. Γενική Κοινωνιολογία
Εισαγωγή στην έννοια της επιστήμης. Ανάλυση των βασικών εννοιών-λειτουργιών της κοινωνικής ζωής. Τυπολογική παρουσίαση των
τάσεων που οδήγησαν αρχικά στην προβληματική και προοδευτικά
στη γένεση της Επιστήμης. Ερμηνεία της κοινωνικής συμπεριφοράς και
δράσης. Προσέγγιση και ανάλυση των προϋποθέσεων-πηγών της Κοινωνιολογίας. Προϊστορία, ιστορία και κλασικοί του κοινωνιολογικού
χώρου, εξειδικευμένες προοπτικές. Διαιρέσεις της βασικής επιστήμης.
Λειτουργία της ολικής κοινωνίας. Προέλευση, μορφοποιητικές διαδικασίες, εξέλιξη, λειτουργία των κοινωνικών θεσμών. Σύγχρονοι κλάδοι
και περιεχόμενο. Μέθοδοι και αρχές της κοινωνιολογικής έρευνας.
Εγχειρίδιο:
1. Ι. Πέτρου, Κοινωνιολογία, εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2007.
2. Β. Γιούλτσης, Γενική Κοινωνιολογία, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη
1997.
(Ι. Πέτρου – Χρ. Τσιρώνης)
305. Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία: Από το Σχίσμα (1054) μέχρι
σήμερα
Εξετάζονται οι ακόλουθες θεματικές ενότητες: (α) συνέπειες του εκκλησιαστικού Σχίσματος του 1054, (β) ενωτικές προσπάθειες Ανατολικής
και Δυτικής Εκκλησίας (11ος-15ος αι.), (γ) αιρέσεις και θεολογικές έριδες
(11ος-15ος αι.), (δ) εδραίωση της κυριαρχίας των Οθωμανών στις περιοχές
των Ορθοδόξων, (ε) προσηλυτιστική δράση ετεροδόξων στις βενετοκρατούμενες και οθωμανοκρατούμενες ελληνικές περιοχές, (στ) ζητήματα
λειτουργίας των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων, (ζ) η ιδιότυπη εκκλησιαστική κατάσταση στην Ελληνική Κοινότητα της Βενετίας, (η) η Κολλυβαδική έριδα και (θ) βασικές πτυχές από την ιστορία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και των Προτεσταντών. Σκοπός του μαθήματος είναι να
προσφέρει στους φοιτητές τις απαραίτητες ιστορικο-θεολογικές γνώσεις,
που θα τους βοηθήσουν να γνωρίσουν την ιστορική διαδρομή του διασπασμένου χριστιανικού κόσμου και να κατανοήσουν τις δυσκολίες αλ-
29
λά και τις δυνατότητες που υπάρχουν στις μέρες μας για την αποκατάσταση της εκκλησιαστικής ενότητας.
Εγχειρίδιο:
1. Β. Κουκουσάς – Δ. Βαλαής, Θέματα Εκκλησιαστικής Ιστορίας, εκδ.
Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2011, τ.2
2. Δ. Βαλαής, Η πατριαρχία του Θεοδοσίου Β΄ (1769-1773). Συμβολή στη
μελέτη της θεσμικής λειτουργίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009.
(Διον. Βαλαής)
Ξένες Γλώσσες. (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά)
Αγγλική γλώσσα
Γνωστικοί στόχοι: Ανάπτυξη δεξιοτήτων παραγωγής γραπτού λόγου
με την παραγωγή πλαγιότιτλων, παράφρασης, ορισμών όρων με καθοδήγηση. Βελτίωση των δεξιοτήτων ανάγνωσης και εμπλουτισμός του λεξιλογίου με μελέτη κειμένων που αφορούν στην αρχιτεκτονική των
ναών, στα λειτουργικά σκεύη, άμφια και λειτουργικά βιβλία.
Εγχειρίδιο:
Μakrantonaki-Farasa, M. 2008. English Theological Texts and Exercises
nd
(2 ed). Θεσσαλονίκη, εκδ. Πουρναρά.
Συμπληρωματικό μαθησιακό υλικό αναρτάται στα e-μαθήματα του
Τμήματος με ελεύθερη πρόσβαση
(Δρ. Σμαράγδα Χρηστίδου-Κιοσέογλου)
Δ’ Εξάμηνο
301. Ερμηνεία ποιητικών και προφητικών βιβλίων της Π.Δ. από
το κείμενο των Ο΄
Γενικά εισαγωγικά. Ανάλυση και προσπάθεια προσέγγισης των
ποιητικών και προφητικών βιβλίων και των ερμηνευτικών προβλημάτων που παρουσιάζουν.
30
Εγχειρίδιο:
Ι. Μούρτζιος, Η Παλαιά Διαθήκη. Διάγραμμα περιεχομένου των ποιητικών και προφητικών βιβλίων, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 42005.
(Ι. Μούρτζιος)
401. Ερμηνεία Συνοπτικών Ευαγγελίων
Ερμηνευτική ανάλυση του κατά Μάρκον Ευαγγελίου σε συνδυασμό με τις παράλληλες διηγήσεις των συνοπτικών Ευαγγελίων Ματθαίου και Λουκά. Η θεολογία των συνοπτικών ευαγγελιστών με ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα όπως: εσχατολογία (Βασιλεία του Θεού), χριστολογία (Υιός του ανθρώπου, Χριστός, Υιός του Θεού κ.λπ.), πνευματολογία, εκκλησιολογία, ιεραποστολή.
Εγχειρίδιο:
Ι. Καραβιδόπουλος, Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, εκδ. Πουρναράς,
Θεσσαλονίκη 72006.
(Μ. Γκουτζιούδης)
601. Τα Σύγχρονα Μεγάλα Θρησκεύματα
Γένεση, ιστορική εξέλιξη, διδασκαλία, μύθος, λατρεία, ζωή και κοινωνία των σύγχρονων μεγάλων θρησκευμάτων του κόσμου, δηλαδή
των ινδικών (Ινδουισμού, Βουδισμού, Τζαϊνισμού, Σικχισμού), των κινεζικών (Κομφουκισμού, Ταοϊσμού) και των ιαπωνικών (Σιντοϊσμού
και ιαπωνικού Βουδισμού). Ειδική αναφορά γίνεται στο Ισλάμ, γένεση,
εξέλιξη, κλάδοι, δομή ισλαμικής κοινωνίας. Παρουσίαση βασικών αρχών και θέσεων του Ισλάμ και των άλλων ασιατικών θρησκειών.
Εγχειρίδιο:
1. Γρ. Ζιάκας, Ταξίδι στις Θρησκείες και τους Πολιτισμούς της Ασίας,
εκδ. Harptree, London 2013.
2. Γρ. Ζιάκας, Ιστορία των Θρησκευμάτων. Τόμος Α΄ Τα Ινδικά θρησκεύματα, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2003.
(Π. Παχής - Α. Ζιάκα)
31
402. Εκκλησιαστική Γραμματολογία με έμφαση στους Λατίνους
Πατέρες
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η επιστημονική σπουδή των Πατέρων και των συγγραφέων της Εκκλησίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη
μελέτη της λατινικής χριστιανικής γραμματείας.
Οι συγγραφείς εντάσσονται μέσα στο χώρο και το χρόνο που έδρασαν, ενώ εξετάζονται οι κοινωνικές, θρησκευτικές, φιλοσοφικές και πολιτιστικές συνιστώσες που επέδρασαν στη σκέψη τους ή προκάλεσαν την
απολογητική και αντιρρητική τους στάση.
Ο βίος και η εργογραφία των συγγραφέων διερευνώνται ιστορικοφιλολογικώς. Μέσα από τα συγγράμματά τους αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της διδασκαλίας, των εμπειριών και της συμβολής
τους στην εξέλιξη και τη διαμόρφωση των αληθειών της πίστης και της
εκκλησιαστικής παράδοσης. Ερευνάται η επίδραση της σκέψης κάθε
συγγραφέα στους μεταγενέστερους και δίδεται έμφαση στην επικαιρική
παρουσίαση του μηνύματός τους.
Σκοπός του μαθήματος είναι η γνωριμία των φοιτητών με την πατερική θεολογία και ιδιαιτέρως με τη δυτική θεολογική παράδοση τόσο
κατά την περίοδο της αδιαίρετης Εκκλησίας όσο και κατά τους πρώτους
αιώνες της διαίρεσής της.
Εγχειρίδιο:
Φώτιος Σ. Ιωαννίδης, Πατέρες και Εκκλησιαστικοί Συγγραφείς της Δύσης,
εκδ. Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2010.
(Φ. Ιωαννίδης)
403. Εκκλησιαστική Γραμματολογία και Ερμηνεία Πατέρων
Το μάθημα χωρίζεται σε δύο ενότητες. Στην πρώτη εξετάζεται ο βίος
και η διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας και των εκκλησιαστικών
συγγραφέων ενώ στη δεύτερη επιχειρείται η ιστορικο-φιλολογική και
θεολογική ανάλυση και επεξεργασία των έργων τους.
Ο κάθε συγγραφέας ή πατέρας της Εκκλησίας τοποθετείται στο ευρύτερο χωροχρονικό και πνευματικό πλαίσιο και διαπιστώνεται ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά προσεταιριστικά ή αντιθετικά σε συγκεκριμένα
κοινωνικά, πολιτικά, θεολογικά και εκκλησιαστικά δεδομένα.
Στη δεύτερη ενότητα εξετάζεται το πρόβλημα της ερμηνείας της χριστιανικής γραμματείας. Παρουσιάζονται οι μέθοδοι ερμηνείας που επέ-
32
λεξαν πατέρες και εκκλησιαστικοί συγγραφείς καθώς και τα θέματα που
προκύπτουν από τη συνάντηση του πατερικού λόγου με σύγχρονα ζητήματα. Η προσέγγιση γίνεται επί τη βάσει των πατερικών κειμένων τα
οποία αναγιγνώσκονται και αναλύονται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Σκοπός του μαθήματος είναι η μύηση των φοιτητών στην χριστιανική γραμματεία, στις μεθόδους ιστορικοφιλολογικής της προσέγγισης και
της ερμηνευτικής της ανάλυσης.
Εγχειρίδιο:
1. Xρ. Αραμπατζής, Χριστιανική Γραμματεία και Ερμηνεία Πατέρων, εκδ.
Βάνια 2013.
2. Χρ. Αραμπατζής, Κείμενα εκκλησιαστικής Γραμματείας από τον 1ο έως
τον 18ο αιώνα, εκδ. Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2010.
(Χρ. Αραμπατζής)
405. Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Θρησκείας
Το μάθημα παρουσιάζει τις σχέσεις θρησκείας και κοινωνίας. Ειδικότερα τα επιμέρους θέματα που εξετάζει είναι: ορισμοί και λειτουργίες
της θρησκείας ως κοινωνικού φαινομένου• κλασικές κοινωνιολογικές
προσεγγίσεις της θρησκείας• οι λειτουργίες της θρησκείας στη σύγχρονη κοινωνία• το φαινόμενο της εκκοσμίκευσης• κυρίαρχες θρησκευτικές κοινότητες και θρησκευτικές μειονότητες• φονταμενταλισμός και
παγκοσμιοποίηση• Κοινωνιολογία, Θεολογία και θρησκευτική πίστη
Εγχειρίδιο:
1. Grace Davie, Κοινωνιολογία της θρησκείας, εκδ. Κριτική, Αθήνα
2010.
2. Β. Γιούλτσης, Κοινωνιολογία της θρησκείας, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2004.
(Ν. Παπαγεωργίου)
Άσκηση Ομιλητικής - Επικοινωνίας
Περιλαμβάνει εξέταση των επιδράσεων της Ρητορικής στα
ομιλητικά κείμενα και τις συγχρονικές δυνατότητες αναλόγων
εφαρμογών.
33
Εγχειρίδιο:
1. Δήμητρα Α. Κούκουρα, Εκκλησία και Γλώσσα, εκδ. Πουρναρά,
Θεσσαλονίκη 2009.
2. Δήμητρα Α. Κούκουρα, Η Ρητορική και η Εκκλησιαστική Ρητορική.
Διαχρονική Μελέτη, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2003.
(Δ. Κούκουρα)
Ξένες Γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά)
Αγγλική γλώσσα
Γνωστικοί στόχοι: Περαιτέρω ανάπτυξη δεξιοτήτων παραγωγής
γραπτού λόγου με συγγραφή περίληψης, μετάφρασης, βελτίωση των δεξιοτήτων ανάγνωσης και εμπλουτισμός του ειδικού λεξιλογίου μέσα από
τη μελέτη αποσπασμάτων της Κ. Διαθήκης.
To μαθησιακό υλικό αναρτάται στα e-μαθήματα του Τμήματος με
ελεύθερη πρόσβαση.
(Δρ. Σμαράγδα Χρηστίδου-Κιοσέογλου)
Ε’ Εξάμηνο
501. Ερμηνεία Επιστολών του Αποστόλου Παύλου
Εισαγωγή στη δομή και το θεολογικό και κοινωνικό υπόβαθρο
των παύλειων επιστολών. Ερμηνεία αποσπασμάτων από τις επιστολές
του απ. Παύλου και κυρίως των Α' και Β' προς Θεσσαλονικείς. Σύντομη παρουσίαση των θέσεων του Παύλου για τη χριστολογία, μυστηριολογία, εκκλησιολογία, εσχατολογία και την ανθρωπολογία. Επίσης θα
γίνει αναφορά στις κοινωνιολογικές απόψεις του αποστόλου (λογεία),
στην ευχαριστιακή θεολογία και στη σχέση του Παύλου με τον ιουδαϊσμό.
Εγχειρίδιο:
1. Ι. Γαλάνης, A΄ και Β΄ επιστολές του Αποστόλου Παύλου προς Θεσσαλονικείς, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Ι. Καραβιδόπουλος, Αποστόλου Παύλου Επιστολές προς Εφεσίους,
Φιλιππησίους, Κολοσσαείς, Φιλήμονα, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη
32008.
(Χ. Ατματζίδης)
34
502. Δογματική Α΄. (Ιστορία της Ορθόδοξης Θεολογίας και
Πνευματικότητας)
Ιστορία της μορφολογικής ανάπτυξης των ορθόδοξων δογμάτων από τη
βιβλική τους διατύπωση μέχρι την πιο ανεπτυγμένη εκκλησιαστική τους μορφή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται κυρίως στο Τριαδικό και στο Χριστολογικό
δόγμα. Η εξέταση της μορφολογικής ανάπτυξης των δογμάτων αυτών γίνεται
σε στενή σχέση με την ορθόδοξη πνευματική εμπειρία και ζωή και τον σύγχρονο θεολογικό προβληματισμό.
Εγχειρίδιο:
Ι. Κουρεμπελές, Τίποτα ενάντια στη συνείδηση: Ο Μητροφάνης Κριτόπουλος σε θεολογικό διάλογο και η Δογματική σημασία της ομολογίας του, εκδ.
Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2012.
Γ. Μαρτζέλος, Ιστορία της Ορθόδοξης Θεολογίας και Πνευματικότητας,
Πανεπιστημιακές Σημειώσεις σε ηλεκτρονική μορφή.
(Ι. Κουρεμπελές)
503. Λειτουργική
Ιστορία και Θεολογία της χριστιανικής Λατρείας. Η έννοια των
όρων Λειτουργία, Λειτουργική, Λατρεία, Τελετουργική, Λειτουργική
Θεολογία και Θεολογία της Λατρείας. Η λειτουργική προσευχή ως αντικείμενο της χριστιανικής Λατρείας. Ο άνθρωπος ως λειτουργικό ον,
ο βιβλικός, δογματικός, κοινωνικός και κοσμικός χαρακτήρας της θείας Λατρείας. Πηγές της Λειτουργικής, Λειτουργική Ερμηνευτική. Λειτουργικοί τύποι της Ανατολής και της Δύσεως. Η θεία Λειτουργία. Οι
απαρχές της θείας Ευχαριστίας. Η ευχαριστιακή ενότητα κλήρου και
λαού. Ευχαριστιακή εκκλησιολογία. Λειτουργική και πνευματική ζωή.
Λειτουργία και κόσμος. Η εξέλιξη και διαμόρφωση της θείας Λειτουργίας. Ερμηνεία της θείας Λειτουργίας με βάση τα λειτουργικά υπομνήματα. Ανάλυση των Λειτουργιών Αποστολικών Διαταγών, αποστόλου
Μάρκου, Ιακώβου, Αρμενίων, Ρωμαϊκής. Σύγχρονα λειτουργικά προβλήματα και δυνατότητες λειτουργικής ανανέωσης.
Στο πλαίσιο του μαθήματος είναι αναγκαία η συμμετοχή των φοιτητών τόσο στις εκπαιδευτικές ασκήσεις σε Μητροπόλεις και ενορίες
35
της Ελλάδος, για τη μελέτη της λειτουργικής τους ζωής, όσο και στην
εβδομαδιαία λατρευτική σύναξη στο ναό της Σχολής.
Εγχειρίδιο:
1. Γηθόσυνον Σέβασμα: Αντίδωρον τιμής και μνήμης εις τον μακαριστόν Καθηγητήν της Λειτουργικής Ιωάννην Μ. Φουντούλην, τ.Β’, εκδ. Αδελφών Κυριακίδη, Θεσ/νίκη 2013.
2 Παναγιώτης Ι. Σκαλτσής, Λειτουργικές Μελέτες, τ.Β’, εκδ. Πουρναρά, Θεσ/νίκη 2006.
(Π. Σκαλτσής)
504. Ποιμαντική Θεολογία
Παρουσιάζονται οι προϋποθέσεις, οι στόχοι και οι άξονες της Ποιμαντικής Θεολογίας με βάση τη βιβλική και πατερική μας παράδοση.
Εγχειρίδιο:
1. Αν. Κεσελόπουλος, Προτάσεις Ποιμαντικής Θεολογίας, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2003.
2. Η Λειτουργική παράδοση στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2000
3. Β. Θερμός, Ποιμαίνοντες μετ’ επιστήμης, εκδ. Αρμός, Αθήνα 1996.
4. Αρ. Βαρριάς, Περιθωριακότητα και Εκκλησία, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2006.
5. Αδ. Αυγουστίδης, Ποιμένας και θεραπευτής, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα
1999.
Άσκηση Ποιμαντικής
(Αν. Κεσελόπουλος)
505. Εισαγωγή στην Ποιμαντική
Περί μεθοδολογίας της ποιμαντικής στην εκκλησιαστική παράδοση. Βασικές συντεταγμένες του ποιμαντικού έργου. Η θεία οικονομία
ως βάση της ποιμαντικής. Θεραπευτική ποιμαντική. Ακρίβεια και οικονομία στην Εκκλησία. Ο μυστηριακός χαρακτήρας της ποιμαντικής
και οι οικουμενικές της διαστάσεις. Ανάδειξη εκκλησιολογικού χαρακτήρα της Ποιμαντικής. Εμβάθυνση σε θέματα των μυστηρίων. Ανάπτυξη ποιμαντικών και ηθικών προβλημάτων του γάμου. Πραγμάτευ-
36
ση απαντήσεων σχετικά με το μυστήριο της μετάνοιας. Ποιμαντική
προσέγγιση του θανάτου.
Εγχειρίδιο:
1. π. Βασίλειος Καλλιακμάνης, Ποιμαντική και Εκκλησιολογία, εκδ.
Μυγδονία, Θεσσαλονίκη 2013.
2. Αλ. Σταυρόπουλος, Επιστήμη και Τέχνη της Ποιμαντικής, εκδ. Αρμός, Θεσσαλονίκη 1997.
Άσκηση Ποιμαντικής.
(π. Βασίλειος Καλλιακμάνης)
ΣΤ’ Εξάμηνο
605. Διαθρησκειακός Διάλογος
Γνωριμία των βασικών αρχών της διαθρησκειακής εκπαίδευσης
για τη διεξαγωγή ορθού και εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ του
Χριστιανισμού και των σύγχρονων μεγάλων παγκοσμίων θρησκειών.
Διεπιστημονική προσέγγιση του διαθρησκειακού διαλόγου υπό το πρίσμα της θρησκειολογίας, της κοινωνιολογίας και της οικουμενικής κίνησης. Σημεία σύγκλισης και απόκλισης των αρχών των μεγάλων θρησκειών προς τις θεμελιώδεις αρχές της χριστιανικής διδασκαλίας για
την αλληλοκατανόηση και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών. Ο διαχρονικός διάλογος μεταξύ Ανατολικής Χριστιανικής Εκκλησίας και
αβρααμικών θρησκειών, Ιουδαϊσμού και Ισλάμ.
Εγχειρίδιο:
1. Γρ. Ζιάκας, Διαθρησκειακοί Διάλογοι, τόμος Α΄: Ζώντας αρμονικά με
τον θρησκευτικώς άλλον, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2010.
2. Αγγ. Ζιάκα, Διαθρησκειακοί Διάλογοι, τόμος Β΄: Η συνάντηση του
Χριστιανισμού με το Ισλάμ, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2010.
(Π. Παχής - Α. Ζιάκα)
602. Εκκλησιαστική Γραμματεία των Σλάβων
Παρουσιάζεται η ιστορία και εξέλιξη της μεσαιωνικής γραμματείας
των Σλάβων από τον 9ο έως τον 15ο αιώνα. Εξετάζεται αναλυτικά η δράση και το έργο των φωτιστών των Σλάβων, Κυρίλλου και του Μεθοδίου
37
στη Μεγάλη Μοραβία, το ιστορικό και διπλωματικό παρασκήνιο και η
δράση των μαθητών και συνεχιστών τους. Επίσης παρουσιάζεται αναλυτικά η ιστορία και εξέλιξη της μεσαιωνικής βουλγαρικής, σερβικής και
ρωσικής γραμματείας από τις απαρχές τους και μέχρι και τον 15ο αιώνα.
Εγχειρίδιο:
Ι. Ταρνανίδης - Η. Ευαγγέλου, Μεσαιωνική γραμματεία των Σλάβων. Ιστορία και διαχρονική εξέλιξη, εκδ. Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2013.
(Ηλ. Ευαγγέλου)
603. Δογματική Β’. (Εισαγωγή στη Θεολογική Γνωσιολογία).
Πρόκειται για την εξέταση των γνωσιολογικών προϋποθέσεων της Ορθόδοξης δογματικής διδασκαλίας σε συνάρτηση με τη σχολαστική και γενικότερα τη δυτική θεολογία και παράδοση.
Εγχειρίδιο:
1. Γ. Μαρτζέλος, Ορθόδοξο δόγμα και θεολογικός προβληματισμός Δ΄,
εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2011.
2. Ν. Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική Θεολογία Α΄. Εισαγωγή στην
Θεολογική Γνωσιολογία, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1985.
(Γ. Μαρτζέλος)
604. Κοινωνιολογία του Χριστιανισμού
Εισαγωγή. Κοινωνιολογική θεωρία και Θρησκεία. Από τις απαρχές του Χριστιανισμού στη σύγχρονη πραγματικότητα. Το φαινόμενο
της εκκοσμίκευσης και η ευρωπαϊκή κουλτούρα. Κοινωνική ηθική, κοινωνικά προβλήματα, κοινωνική αλλαγή και Χριστιανισμός, Χριστιανισμός και πολιτική, η οικονομία και το πρόβλημα της κοινωνικής δικαιοσύνης, τα οικολογικά προβλήματα, Γυναίκα και Χριστιανισμός,
κοινωνική μέριμνα και φροντίδα. Εμπειρική έρευνα της θρησκείας.
Εγχειρίδιο:
1. Ι. Πέτρου, Χριστιανισμός και Κοινωνία. Κοινωνιολογική ανάλυση των
σχέσεων του Χριστιανισμού με την κοινωνία και τον πολιτισμό, εκδ. Bάνια,
Θεσσαλονίκη 2004.
38
2. Γ. Μαντζαρίδης, Κοινωνιολογία του Χριστιανισμού, εκδ. Πουρναρά,
Θεσσαλονίκη 1999.
(Ν. Παπαγεωργίου – Χρ. Τσιρώνης)
606. Οικουμενική Κίνηση
Ιστορική και θεολογική θεμελίωση των σύγχρονων συναντήσεων και τάσεων που παρατηρούνται μεταξύ των Εκκλησιών της Οικουμενικής Κίνησης.
Δίνεται έμφαση όχι μόνο στις δραστηριότητες του Π.Σ.Ε. αλλά και στην ιστορική διαδρομή του εκκλησιαστικού φαινομένου της οικουμενικής παρουσίας του
Χριστιανισμού.
Εγχειρίδιο:
1. Στ. Τσομπανίδης, «Υπέρ της των πάντων ενώσεως». Η συμβολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας και θεολογίας στο Π.Σ.Ε, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Απ. Νικολαΐδης, Οι οικουμενικές περιπέτειες του χριστιανισμού, εκδ.
Γρηγόρη, Αθήνα 2008.
(Στ. Τσομπανίδης)
607. Ομιλητική
Α. Παρουσιάζεται το λογοτεχνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο
γεννήθηκε το είδος της χριστιανικής «ομιλίας», το Ελληνιστικό και το
Ιουδαϊκό. Εξετάζεται η σχέση του Ευαγγελίου με το Κήρυγμα της Συναγωγής, συζητείται η διατριβή των Κυνικών ως αμφισβητούμενο λογοτεχνικό είδος, τα χαρακτηριστικά της και η επίδρασή της στο χριστιανικό κήρυγμα και αναλύεται η πρώτη χριστιανική ομιλία, αρχές Β΄
αιώνα.
Β. Στη συνέχεια εξετάζεται η οριστική διαμόρφωση της χριστιανικής ομιλίας από τους Καππαδόκες και τον Ιερό Χρυσόστομο και η σχέση της με το εκκλησίασμα της εποχής τους.
Εγχειρίδιο:
1. Δήμητρα Α. Κούκουρα, Η χριστιανική ¨Ομιλία¨. Η γένεση και η διαμόρφωσή της, εκδ. Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2013.
2.Δήμητρα Α. Κούκουρα, Σπουδή στη χριστιανική ομιλία, εκδόσεις
Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009.
(Δ. Κούκουρα)
39
Ζ’ Εξάμηνο
701. Ερμηνεία της Ιωαννείου Γραμματείας
Γενική εισαγωγή στην Ιωάννεια γραμματεία (Ευαγγέλιο, Επιστολές, Αποκάλυψη). Κεντρικές θεολογικές έννοιες του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου και ερμηνεία περικοπών κατ' επιλογήν. Ανάλυση θεματικών
αξόνων της Αποκάλυψης. Σύντομη ερμηνεία όλης της Αποκάλυψης.
Εγχειρίδιο:
π. Ιωάννης Σκιαδαρέσης, Ιωάννεια Γραμματεία, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2013.
(π. Ιω. Σκιαδαρέσης)
702. Δογματική Γ΄. (Έκθεση της Ορθοδόξου Πίστεως)
Ακριβής έκθεση του περιεχομένου της Ορθόδοξης πίστης σε διάλογο με
τη δυτική χριστιανοσύνη. Συνεξετάζονται οι ιστορικοί και πνευματικοί παράγοντες του χώρου, όπου διαμορφώθηκε η διατύπωση των δογμάτων (πολιτική,
φιλοσοφία, τέχνη κ.ά.). Ο άξονας είναι τα δόγματα και τα σύμβολα. Σκοπός
του μαθήματος είναι η μύηση των σπουδαστών στην ορθόδοξη πνευματικότητα και στον τρόπο της λόγιας γνώσης του δόγματος.
Εγχειρίδιο:
1. Ν. Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική Θεολογία, Β’. (Έκθεση της
Ορθόδοξης Πίστης σε αντιπαράθεση με τη Δυτική Χριστιανοσύνη), εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1985.
2. Χρ. Σταμούλης, Κυρίλλου Αλεξανδρείας, κατά ανθρωπομορφιτών, εκδ.
Το Παλίμψηστον, Θεσσαλονίκη 1993.
(Χρ. Σταμούλης)
703. Δογματική Δ΄. (Συμβολική Θεολογία).
Παρουσιάζεται η θεολογία της Ρωμαιοκαθολικής και της Προτεσταντικής Εκκλησίας από την εμφάνισή τους μέχρι σήμερα και παράλληλα αναλύεται η σημασία της θεολογίας των Εκκλησιών αυτών στη διαμόρφωση της
πνευματικότητας των πιστών τους.
40
Σκοπός του μαθήματος είναι να επισημάνει τις δογματικές πλάνες των
ετεροδόξων και στη συνέχεια να τις αιτιολογήσει και να τις ερμηνεύσει εντάσσοντάς τες στην όλη ζωή της αντίστοιχης Εκκλησίας. Η γνώση των δογματικών διαφορών και της ζωής της κάθε Εκκλησίας θα δημιουργήσει τη ρεαλιστική βάση για μια σωστή προσέγγιση των Εκκλησιών, στην οποία αποβλέπουν τελικά οι παρεχόμενες γνώσεις.
Εγχειρίδιο:
1. Δ. Τσελεγγίδης, Προϋποθέσεις και κριτήρια του ορθοδόξως και απλανώς θεολογείν, εκδ. Πουρναρά, Αθήνα 2013.
Δ. Τσελεγγίδης, Δυτική Θεολογία και Πνευματικότητα, Πανεπιστημιακές
Σημειώσεις σε ηλεκτρονική μορφή.
(Δ. Τσελεγγίδης)
706. Θεολογία της Παλαιάς Διαθήκης
Εξετάζονται η έννοια του μονοθεϊσμού και του πολυθεϊσμού, η
αποκάλυψη του ονόματος του Θεού στον άνθρωπο, η θεολογία της δημιουργίας, οι ισραηλιτικές παραδόσεις, αρχαιότερες και νεότερες, αγγελολογία - δαιμονολογία, η έννοια του νόμου, της πίστης, του Μεσσία, της αμαρτίας, η εσχατολογία στην Παλαιά Διαθήκη και η θεολογία
του ναού.
Εγχειρίδιο:
D. H. Preuss (Μετ. Ι. Μούρτζιος), Θεολογία της Παλαιάς Διαθήκης,
εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2011.
(Ι. Μούρτζιος)
704. Κατηχητική και Χριστιανική Παιδαγωγική
Το μάθημα περιλαμβάνει δύο ενότητες:
Διδασκαλία που βασίζεται στο σύνολο των 12 κεφαλαίων του σχετικού συγγράμματος.
Προτάσσεται η προσέγγιση και τεκμηρίωση της Κατηχητικής και
Χριστιανικής Παιδαγωγικής ως επιστημονικού κλάδου, οι σχέσεις τους
με παρεμφερείς επιστημονικούς κλάδους, καθώς και όλο το πλαίσιο
προβληματισμών γύρω από το θέμα.
Στη συνέχεια επιχειρείται μια ιστορική ανασκόπηση της Κατηχητικής και της Χριστιανικής Αγωγής από τον βιβλικό ακόμη χώρο μέχρι
41
και τις σημαντικές εκφράσεις τους μέσα στο Χριστιανισμό, σε Δύση και
Ανατολή, με ιδιαίτερη έμφαση στον ελλαδικό χώρο.
Η μεθοδολογία στην έρευνα, ο σκοπός, το περιεχόμενο, τα μέσα
και τα σύγχρονα προβλήματα της επιστήμης - με σαφείς αναφορές στο
υποκείμενό της, στους φορείς αλλά και στους θεσμούς που την υπηρετούν - θα συμπληρώσουν τη σαφή εικόνα του αντικειμένου.
Τέλος, η σύνδεση του γεγονότος της Κατήχησης και της Χριστιανικής αγωγής με νέα δεδομένα της κοινωνικής πραγματικότητας, όπως
τα μέσα ενημέρωσης, με άλλους τομείς της αγωγής, όπως η διαπολιτισμική αγωγή, η διαθρησκειακή αγωγή, η ειδική αγωγή, σκοπό έχουν
να συνθέσουν την ολοκληρωμένη και πραγματική διάστασή της, αλλά
και τις προοπτικές και τις δυνατότητες προσφοράς στο σύγχρονο παιδαγωγό.
Εγχειρίδιο:
1. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Κατηχητική και Χριστιανική Παιδαγωγική,
εκδ. Β’, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2002.
2. Κωνσταντίνος Φράγκος, Εισαγωγή στην Κατηχητική και Χριστιανική Παιδαγωγική, τ.Α’, εκδ. Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2005.
(Ι. Κογκούλης- Μ. Ράντζου)
Άσκηση: (I. Κογκούλης - Β. Μητροπούλου - Μ. Ράντζου- Αθ. Στογιαννίδης)
705. Εισαγωγή στην Ηθική
Το μάθημα έχει σκοπό να εισαγάγει τους φοιτητές στην προβληματική της Ηθικής ως επιστήμης και να τους προετοιμάσει για τη Χριστιανική Ηθική. Επιμέρους θέματα που εξετάζει είναι: η προέλευση της
έννοιας της ηθικής, ηθική φιλοσοφία: προσεγγίσεις κλασικών και σύγχρονων φιλοσόφων, αρχές και μεθοδολογία της ηθικής, ηθικές διαστάσεις των σύγχρονων προβλημάτων, οι πηγές της Χριστιανικής Ηθικής,
οι οντολογικές βάσεις του χριστιανικού ήθους, αυτονομία και ετερονομία, ελευθερία και αυθεντία, θεία και ανθρώπινη δικαιοσύνη, οι σχέσεις μεταξύ δόγματος και ήθους. Το μάθημα συμπληρώνεται από μια
σύντομη εξέταση πατερικών κειμένων που αναφέρονται σε βασικά θέματα Χριστιανικής Ηθικής.
42
Εγχειρίδιο:
1. Γ. Μαντζαρίδης, Χριστιανική Ηθική Ι, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009.
2. Μυρτώ Δραγώνα - Μονάχου, Σύγχρονη ηθική φιλοσοφία, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1995.
3. Απ. Νικολαΐδης, Προβληματισμοί χριστιανικού ήθους, Αθήνα 2000.
(Νίκη Παπαγεωργίου)
Η’ Εξάμηνο
801. Θεολογία της Καινής Διαθήκης
Στο μάθημα θα επιχειρηθεί η παρουσίαση βασικών θεολογικών
θεμάτων όπως: χριστολογία, πνευματολογία εσχατολογία, εκκλησιολογία και ηθικών -κοινωνικών θεμάτων όπως: ο πλούτος, η δουλεία, η
θέση της γυναίκας. Η ανάπτυξη των παραπάνω θα αναφέρεται ξεχωριστά στις επιστολές του Παύλου, στις δευτεροπαύλειες επιστολές, στη
διδασκαλία των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων, στα επιμέρους ευαγγέλια, στις Καθολικές επιστολές και στην Αποκάλυψη.
Εγχειρίδιο:
1. Χαρ. Ατματζίδης, Από την βιβλική έρευνα στην πίστη της Εκκλησίας.
Συνοπτική θεολογία της Καινής Διαθήκης, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη
2010.
2. E. Lohse, Επίτομη θεολογία της Καινής Διαθήκης, εκδ. Άρτος Ζωής,
Αθήνα 42002.
(Χ. Ατματζίδης)
802. Κανονικό και Εκκλησιαστικό Δίκαιο
Το μάθημα περιλαμβάνει: α) την οργάνωση και τη διοίκηση της
Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας γενικά και της Εκκλησίας της Ελλάδος ειδικότερα, β) την κανονική τέλεση των ιερών μυστηρίων και τις
νομοκανονικές τους συνέπειες, γ) τις νομοκανονικές συνέπειες που δημιουργούνται από τα παρεκτρεπόμενα μέλη της Εκκλησίας, δ) την οργάνωση και την απονομή της εκκλησιαστικής δικαιοσύνης και ε) την
43
επικοινωνία των μελών της Εκκλησίας με τους ετερόδοξους και τους
αλλόθρησκους.
Εγχειρίδιο:
1. Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Εκκλησιαστικό Δίκαιο, εκδόσεις
Μπαρμπουνάκη, Αθήνα- Κομοτηνή 2013.
2. Ακανθόπουλος Πρόδρομος, Κώδικας Ιερών Κανόνων και Εκκλησιαστικής Νομοθεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος , εκδόσεις Βάνια, Θεσσαλονίκη 2006.
(Ν. Μαγγιώρος)
803. Διδακτική του Μαθήματος των Θρησκευτικών
Το μάθημα έχει δύο σκέλη. Στο πρώτο αναπτύσσονται τα εξής θέματα: Το Μάθημα των Θρησκευτικών στην εκπαίδευση. Οι κύριοι παράγοντες στο Μάθημα των Θρησκευτικών. Οι βασικές μεθοδολογικές
προϋποθέσεις σχεδιασμού του Μ.Θ. Ο σχεδιασμός, διάρθρωση και διεξαγωγή της διδασκαλίας του Μ.Θ. Η διδακτέα ύλη του Μ.Θ. και μάλιστα: Η ιστορική και γραμματολογική ύλη (ιστορική, βιβλική, θρησκειολογική), Η εννοιολογική ύλη στο Μ.Θ., Η εποπτική ύλη, Η λυρική
ύλη. Η εφαρμογή της εκπαιδευτικής τεχνολογίας. Η αξιολόγηση και η
μέτρηση της σχολικής επίδοσης των μαθητών στο Μ.Θ. Η αξιολόγηση
της διδασκαλίας στο Μ.Θ. Το δεύτερο σκέλος καλύπτεται από πρακτικές ασκήσεις των δύο ειδών: α) παρακολούθηση και πρακτική διδασκαλιών σε Γυμνάσια και Λύκεια και β) εξάσκηση των φοιτητών κατά
ομάδες μέσα στη Σχολή.
Εγχειρίδιο:
1. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Διδακτική των Θρησκευτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2005.
2. Βασιλική Μητροπούλου, Το εκπαιδευτικό λογισμικό στη Διδασκαλία
του μαθήματος των Θρησκευτικών, εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2008.
(I. Κογκούλης - Β. Μητροπούλου - Αθ. Στογιαννίδης)
Άσκηση: (Ι. Κογκούλης - Β. Μητροπούλου - Μ. Ράντζου - Αθ. Στογιαννίδης).
44
804. Χριστιανική Ηθική
Παρουσιάζεται ο χαρακτήρας της Χριστιανικής Ηθικής και αναλύονται τα βασικά θέματά της σε τρεις μεγάλες ενότητες. Η πρώτη αναφέρεται στην κατακόρυφη διάστασή της (σχέσεις ανθρώπου και
Θεού), η δεύτερη στην οριζόντια διάστασή της (διαπροσωπικές και
κοινωνικές σχέσεις) και η τρίτη εξετάζει τα βασικά προβλήματα και τις
προοπτικές της ανθρώπινης υπάρξεως.
Εγχειρίδιο:
1. Γ. Μαντζαρίδης, Χριστιανική Ηθική ΙΙ, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009.
2. Κ. Κορναράκης, Η διαλεκτική του φιλοκαλικού ήθους, εκδ. Αρμός,
Αθήνα 2002.
3. Κάλλιστος Ware Ο ορθόδοξος δρόμος, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 1984.
(Αν. Κεσελόπουλος - π. Βασίλειος Καλλιακμάνης)
805. Σημειολογία του σύγχρονου πολιτισμού
Πολιτισμός και κουλτούρα, προϋποθέσεις γένεσης του μοντέρνου
πολιτισμού, βασικά χαρακτηριστικά και κοινωνικές τομές του μοντέρνου, μεταμοντέρνο και μεταμοντερνισμός, παγκοσμιοποίηση και ύστερη νεωτερικότητα, παγκοσμιοποίηση και τοπικοί πολιτισμοί. Ειρήνη,
ανθρώπινη ανάπτυξη και υπέρβαση της βίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και
οι αξίες του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Βιοηθική και βιοδίκαιο σε μια
πολυπολιτισμική κοινωνία. Οικονομική κρίση και οι κοινωνικοηθικές
αξίες.
Η πολυπολιτισμικότητα ως κοινωνικό γεγονός και κοινωνικό αίτημα, πολιτιστικές διακρίσεις, θρησκευτικός φονταμενταλισμός, πολιτιστικός πλουραλισμός και σεβασμός του άλλου, θρησκευτική ελευθερία και δημοκρατία.
Εγχειρίδιο:
1. Ι. Πέτρου, Κοινωνική θεωρία και σύγχρονος πολιτισμός, εκδ. Βάνια,
Θεσσαλονίκη 2012.
45
2. Stuart Hall, D. Held, Arthory McGrew, Η νεωτερικότητα σήμερα.
Οικονομία, Κοινωνία, Πολιτική, Πολιτισμός, μτφρ.: Θ. Τσακίρης - Β. Τσακίρης, εκδ. Σαββάλα, Αθήνα 2003.
(Ι. Πέτρου)
46
Δ. ΚΑΤ’ ΕΠΙΛΟΓΗΝ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
Οι φοιτητές όλων των εξαμήνων (εξαιρούνται οι νεοεισαχθέντες)
μπορούν να δηλώνουν τα κατ’ επιλογήν μαθήματα σύμφωνα με τις
ανακοινώσεις της Γραμματείας.
Ο αριθμός των επιλεγόμενων μαθημάτων για κάθε εξάμηνο σπουδών είναι μέχρι τρία (3), από τα οποία τα δύο (2) υποχρεωτικά.
Οι φοιτητές που εγγράφονται στο γ΄ εξάμηνο σπουδών (από κατάταξη ή μετεγγραφή από ΑΕΙ εξωτερικού) δικαιούνται να δηλώνουν
μέχρι 4 και οι επί πτυχίω μέχρι 5 μαθήματα για κάθε εξάμηνο (απόφαση Δ. Σ.).
Ο συνολικός αριθμός επιλεγόμενων μαθημάτων για τη λήψη του
πτυχίου δεν μπορεί να είναι μικρότερος του δεκατέσσερα (14).
Καθένα από τα επιλεγόμενα μαθήματα πιστώνεται με 3 μονάδες
στο σύστημα ΕCTS (European Community Course Credit Transfer
System). Ακολουθεί ο πίνακας των κατ’ επιλογήν υποχρεωτικών μαθημάτων των εξαμήνων χειμερινού και εαρινού.
ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ
Α. ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΒΛΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΚΑΙ
ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑΣ
(1999) «Παίρνοντας θέση» στον επαναπροσδιορισμό της Θρησκειολογίας. Η σημασία της σκέψης του J. Smith (Πανεπιστήμιο Σικάγο, Η.Π.Α.) και η επίδρασή της στη σύγχρονη έρευνα.
Α. Περιγραφή μαθήματος
Το επιστημονικό έργο και η σκέψη του Jonathan Z. Smith (Πανεπιστήμιο Σικάγο, Η.Π.Α.) εξασκούν μια ιδιαίτερη επίδραση και γοητεία
από την αρχή της δεκαετίας του ’70 στη συνολική έρευνα της σύγχρονης
έρευνας της Θρησκειολογίας. Ο Smith δήλωσε άφοβα ότι «για τον ερευνητή της μελέτης της θρησκείας δεν μπορεί και δεν πρέπει κανένα δεδο-
47
μένο από μόνο του να έχει ουσιαστικό ενδιαφέρον». Αποκτά σημασία
μόνο όταν χρησιμεύει ως σημείο αναφοράς για τη έναρξη επιστημονικών
και κυρίως θεωρητικών συζητήσεων σχετικών με το συγκεκριμένο αντικείμενο που σχετίζεται με την επιστημονική μελέτη της θρησκείας».
Η ερευνητική προσπάθεια του Smith σχετίζεται με τη δημιουργία της αυτεπίγνωσης στον μελετητή, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να τονίσει τα δεδομένα τα οποία θεωρεί ως βασικά σημεία αναφοράς για την
επιστημονική μελέτη της θρησκείας καθώς επίσης και για τη διδασκαλία
του συγκεκριμένου αντικειμένου. Μ’ αυτό τον τρόπο προσπαθεί να δημιουργήσει ένα ιδανικό σημείο σύζευξης ανάμεσα στην έρευνα και τη
διδασκαλία της Θρησκειολογίας
Β. Σκοπός – Στόχοι μαθήματος
1. Να αποκτήσουμε μια γενική γνώση της Ιστορίας των Θρησκειών
ως ένα από τα γνωστικά αντικείμενα του σύγχρονου ακαδημαϊκού χώρου. Να γνωρίσουμε την εργογραφία καθώς επίσης τον τρόπο σκέψης
ενός από τους κατεξοχήν ερευνητές του 20ου και του 21ου αιώνα.
2. Να δημιουργήσουμε συνθήκες διαλόγου και κριτικής σε θέματα
σχετικά με τις θρησκείες καθώς επίσης με τους μύθους και τις τελετουργίες που κυριαρχούν σ’ αυτές. Βασικός παράγοντας αποτελεί η μελέτη της
θρησκείας ως συστήματος.
3. Να συγκρίνουμε τα δεδομένα των διαφόρων θρησκειών και πολιτισμών με βάση πάντοτε την αρχή της «αναλογίας».
4. Να μάθουμε πως ορίζουμε μια θρησκεία, αλλά παράλληλα να εξασκηθούμε στα δεδομένα της περιγραφής και της μη αξιολογικής σύγκρισης ανάμεσα στις θρησκείες..
5. Να αποκτήσουμε την ικανότητα διατύπωσης κριτικής θέσης σε
θέματα σχετικά με τη σύγχρονη έρευνα της Θρησκειολογίας
Γ. (Ενδεικτική) Βιβλιογραφία
Α. Βιβλιογραφία για το επιστημονικό έργο του Jonathan Z. Smith.
Ι. Μονογραφίες
1. Relating Religion: Essays in the Study of Religion, Chicago: Chicago
University Press, 2005.
2. Imagining Religion: From Babylon to Jonestown, Chicago: Chicago
University Press,1982.
3. To Take Place: Toward Theory in Ritual, Chicago: Chicago University
Press,1987.
48
4. Drudgery Divine: On the Comparison of Early Christianities and the
Religions of Late Antiquity (Chicago: Chicago University Press, 1990).
2. Άρθρα
1. “The Necessary Lie: Duplicity in the Disciplines.” http:// teaching. uchicago. edu/handbook/tac12.html. 2000.
2. “Playful Acts of Imagination.” Liberal Education 73/5(1978): 14-20.
Β. Βιβλιογραφία για τη μελέτη της Ιστορίας των Θρησκειών
1. Mircea Eliade, The Sacred and the Profane: The Nature of Religion
(New York: 1959).
2. Joseph M. Kitigawa, “The History of Religions at Chicago.” in The
History of Religions: Understanding Human Experience. (Atlanta: 1987): 133144.
3. _____. “The History of Religions in America,” in The History of Religions: Understanding Human Experience (Atlanta: 1987): 3-26.
4. Mark W. Muesse, “Religious Studies and “Heaven's Gate”: Making the Strange Familiar and the Familiar Strange,” Chronicle of Higher
Education (April 25, 1997) = Reprinted in Russell T. 5. McCutcheon,
ed.,The<Insider / Outsider Problem in the Study of Religion (London: Cassell,
1999), 390-94.
Γ. Έργα αναφοράς για τη μελέτη της Ιστορίας των Θρησκειών
1. Encyclopaedia of Religion and Ethics vol. 1-12, James Hastings, ed.
(New York: Charles Scribner's Sons, 1908-26), 12 volumes.
2. The Encyclopedia of Religion. Mircea Eliade, ed., (New York: 1987).
16 volumes.
3. The Encyclopedia of Religion, 2nd edition, Lindsey Jones, (ed.) (New
York: 2005).
3. The HarperCollins Dictionary of Religion, Jonathan Z. Smith, ed. (San
Francisco: 1995).
Εγχειρίδιo:
P. Pachis & D. Wiebe, Chasing down religion: in the sights of history and
the cognitive sciences, εκδ. Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη, 2010.
(Π. Παχής)
49
(972) Ιστορία του βιβλικού Ισραήλ
Εγχειρίδιο:
A.H.J. Gunneweg, (μτφρ. Ι. Μούρτζιος), Η ιστορία του Ισραήλ έως την
εξέγερση του Βαρ-Κοχβά, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1997.
(Ι. Μούρτζιος)
(1811) Η καθημερινή ζωή στον ελληνορωμαϊκό κόσμο
Στο μάθημα επιχειρείται, με βάση τις μαρτυρίες των κειμένων της
αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής γραμματείας και τις εικαστικές παραστάσεις, να παρουσιασθεί και να σχολιασθεί η καθημερινή ζωή στον αρχαίο ελληνορωμαϊκό κόσμο και κατ’ επέκταση η καθημερινή ζωή των
χρόνων της Βίβλου και των πρώτων χριστιανικών αιώνων. Ειδικότερα
αναπτύσσονται οι εξής πτυχές: εκπαίδευση, ενδυμασία, διατροφή, λατρεία και θρησκευτική ζωή, τέχνη, γάμος, οικονομία, ήθη και έθιμα, ψυχαγωγία, άθληση, κατοικία, κ.ά. Οι φοιτητές αξιοποιώντας τη δευτερεύουσα βιβλιογραφία και τις πηγές αναλαμβάνουν να παρουσιάσουν στο
μάθημα ένα συγκεκριμένο θέμα και ακολουθεί συζήτηση και κριτική.
Εγχειρίδιο:
1. R. Flacelière (μτφρ. Γ.Δ. Βανδώρος), Ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος
των αρχαίων ελλήνων, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα 2005.
2. Κ. Κολόμποβα – Α.Ε. Οζερέτσκαϊα (μτφρ. Γ. Ζωΐδης.), Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Ελλάδα, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα 1999.
(Α. Κόλτσιου-Νικήτα)
(2010) Προλεγόμενα της Θείας Ευχαριστίας στην Καινή Διαθήκη
Εγχειρίδιο:
π. Ι. Σκιαδαρέση, Προλεγόμενα της Θείας Ευχαριστίας στην Καινή Διαθήκη, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2013.
(π. Ι. Σκιαδαρέσης)
(2011) Θεολογικά θέματα από την Α΄ προς Κορινθίους Επιστολή
Σκοπός του μαθήματος είναι να ερμηνευτούν ορισμένες περικοπές
από την πρώτη προς Κορινθίους επιστολή ώστε να αναδειχθεί ο χαρα-
50
κτήρας της επιστολής αυτής, η θεολογική της σημασία και, κυρίως, τα
διάφορα προβλήματα της πρωτοχριστιανικής κοινότητας της Κορίνθου.
Εγχειρίδιο:
1. Χαρ. Ατματζίδης, Η έννοια της δόξας στην παύλεια θεολογία, εκδ.
Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2000.
2. Χαρ. Ατματζίδης, Κριτικές αναγνώσεις των βιβλικών κειμένων. Ερευνητικές επισκέψεις σε βιβλικά τοπία. Τόμος Α΄ , εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2010.
(Χ. Ατματζίδης)
(1808) Ισλάμ και Ισλαμισμός
Στόχος του μαθήματος είναι να δώσει στους διδασκομένους τις γενικές αρχές της ιστορίας και των πολιτικών προεκτάσεων του Ισλάμ στο
σύγχρονο κόσμο. Πώς εκφράζονται οι έννοιες της θεοκρατίας, της νεωτερικότητας, του παναραβισμού και του ισλαμισμού στη νεότερη και
σύγχρονη ισλαμική ιστορία. Για την επίτευξη των διδακτικών αυτών
στόχων εξετάζεται η ιστορία και εξέλιξη του Ισλάμ από την εμφάνισή του
έως σήμερα, η γεωγραφία του, η διαίρεσή του σε σουννίτες και σιίτες και
σε επιμέρους θρησκευτικο-πολιτικές ομάδες και παρατάξεις, εκτίθενται οι
κύριες θρησκευτικές του διδασκαλίες, η έννοια του ισλαμικού δικαίου
και η εφαρμογή του εντός των μουσουλμανικών χωρών και προσεγγίζονται οι σύγχρονες θρησκευτικο-πολιτικές ζυμώσεις και ανακατατάξεις
των μουσουλμανικών κρατών της Μέσης Ανατολής. Ειδική μνεία γίνεται
τέλος, στους μουσουλμάνους της Ευρώπης και ιδιαιτέρως στους μουσουλμάνους της Ελλάδας, αυτόχθονες και μετανάστες.
Εγχειρίδιο:
Αγγ. Ζιάκα, Το σιιτικό Ισλάμ. Οι κοινωνικές και πολιτικές του προεκτάσεις
στη Μέση Ανατολή, εκδ. Harptree, London 2013.
(Α. Ζιάκα)
(1813) Η συνάντηση του Χριστιανισμού με το Ισλάμ: Από το Βυζάντιο έως σήμερα
Έκθεση και διάγραμμα του διαχρονικού διαλόγου μεταξύ Ανατολικής Χριστιανικής Εκκλησίας και Ισλάμ από τους βυζαντινούς χρόνους
έως σήμερα. Παρουσίαση της σύγχρονης ελληνικής έρευνας για τον α-
51
ραβοϊσλαμικό κόσμος και των ποικίλων εκφάνσεών της υπό το πρίσμα
θρησκειολογικών, κοινωνικών και ιστορικών προσεγγίσεων με στόχο να
διερευνηθεί κατά πόσον η έρευνα α) συμβάλλει στην αποδόμηση της
συλλογικής φαντασιακής εικόνας περί Ισλάμ στην ελληνική αντίληψη,
β) γνωστοποιεί τη θρησκευτική και πολιτιστική ετερότητα του αραβοϊσλαμικού κόσμου, γ) οικοδομεί πνεύμα αντικειμενικής επιστημονικής έρευνας και δ) προσφέρει ποικίλες κατανοήσεις και προσεγγίσεις.
Εγχειρίδιο:
1. Αγγ. Ζιάκα, Μεταξύ πολεμικής και διαλόγου. Το Ισλάμ στη βυζαντινή,
μεταβυζαντινή και νεότερη ελληνική γραμματεία, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2010.
2. J. Koder, Το Βυζάντιο ως χώρος. Εισαγωγή στην Ιστορική Γεωγραφία
της Ανατολικής Μεσογείου στη Βυζαντινή Εποχή, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη
2004.
(Α. Ζιάκα)
(1718) Καινή Διαθήκη και Αρχαιολογία
Εγχειρίδιο:
Μ. Γκουτζιούδης, Καινοδιαθηκικές μελέτες με τη συνδρομή της αρχαιολογίας, εκδ. Μέθεξις, Θεσσαλονίκη 2011.
(Μ. Γκουτζιούδης)
Β. ΤΟΜΕΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ
(1986) Η Μικρασιατική καταστροφή. Εκκλησιαστική συνείδηση
και ταυτότητα στους πρόσφυγες της Ελλάδος
Αντικείμενο εξέτασης του μαθήματος είναι α) οι συνθήκες που οδήγησαν στην καταστροφή του 1922 και στο τέλος της αυτοκρατορικής οικουμένης του ελληνισμού και β) η διαμόρφωση ταυτότητας στην εκκλησιαστική αστική συνείδηση των προσφύγων.
52
Εγχειρίδιο:
Μητρ. Ανδρέας Νανάκης, Μικρά Ασία. Προσφυγικά ατελεύτητα, Θεσσαλονίκη, εκδ. οίκος Σταμούλη 2012.
(Μητρ. Ανδρέας Νανάκης)
(1740) Ανατολική και δυτική ασκητική γραμματεία της πρώτης
χιλιετίας
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η διερεύνηση της σχετικής ασκητικής γραμματείας, των προτύπων και των οσιακών μορφών που διαμόρφωσαν τον ανατολικό και δυτικό μοναχισμό. Θα καταδειχθούν οι
σχέσεις των δύο ασκητικών παραδόσεων και οι επιδράσεις μέσα από μία
συγκριτική προσέγγιση των πηγών.
Σκοπός του μαθήματος είναι η γνωριμία των φοιτητών με τα πρόσωπα και τη σχετική γραμματεία καθώς και η άσκησή τους στη συγκριτική προσέγγιση των πηγών.
Εγχειρίδιο:
Φώτιος Σ. Ιωαννίδης, Πτυχές της Ορθόδοξης δυτικής εμπειρίας. Θεολογία - Γραμματεία - Πνευματικότητα, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη
2010.
(Φ. Ιωαννίδης)
(1741) Μνημειακή Τοπογραφία της Χριστιανικής Θεσσαλονίκης
Διεξοδική παρουσίαση, με βάση παλαιότερες και νεότερες αρχαιολογικές έρευνες, των ναών της Θεσσαλονίκης από τον 4° μέχρι και τον
15° αιώνα. Πλαισίωση του μαθήματος με προβολές διαφανειών και
επισκέψεις στα ίδια τα μνημεία.
Εγχειρίδιο:
Μαρία Καζαμία-Τσέρνου, Μνημειακή τοπογραφία της Χριστιανικής
Θεσσαλονίκης. Οι ναοί. Α΄ (4ος-8ος αι.), εκδ. Γράφημα, Θεσσαλονίκη 2009.
(Μ. Καζαμία-Τσέρνου)
53
(1681) Εισαγωγή στην τέχνη της αγιογραφίας
Εγχειρίδιο:
Κωνσταντίνος Ξενόπουλος, Κόπος και σπουδή, Κατερίνη 1996.
(Μ. Καζαμία - Τσέρνου)
(1268) Η ερμηνεία του αριθμού χξστ΄(666) στην βυζαντινή και
μεταβυζαντινή γραμματεία
Σκοπός του μαθήματος: να παρουσιασθεί η συνάφεια του 13ου κεφ.
της Αποκάλυψης του Ιωάννη ως πλαίσιο των ιστορικών ερμηνειών της,
καθώς και τα σχετικά βυζαντινά και μεταβυζαντινά ερμηνευτικά υπομνήματα της Αποκάλυψης, εστιασμένα στην ερμηνεία του αριθμού
χξστ΄(666).
Εγχειρίδιο:
Ευαγγελία Ν. Αμοιρίδου, Η ερμηνεία του αριθμού χξστ΄(666) στην βυζαντινή και μεταβυζαντινή γραμματεία (υπό έκδοση, εκδ. «Το Παλίμψηστον», Θεσσαλονίκη 2013)
(Ε. Αμοιρίδου)
(1987) Η χριστιανική γραμματεία και οι μέθοδοι προσέγγισής
της από τους Πατέρες της Εκκλησίας
Μέσα στην ιστορία της Εκκλησίας το ζήτημα της πατερικής αυθεντίας και της ερμηνείας της πατερικής Παράδοσης βρέθηκε συχνά στο
επίκεντρο του θεολογικού προβληματισμού. Με μια σύγχρονη ανάγνωση του φαινομένου θα λέγαμε ότι το οι δομές και οι μορφές της
χριστιανικής πίστης που καθορίστηκαν στο παρελθόν δρουν, μέσω της
ερμηνευτικής τους προσέγγισης, κανονιστικά και καταλυτικά πολλές
φορές στο εκάστοτε ιστορικό παρόν.
Κατά τη διάρκεια του μαθήματος περιγράφεται η διαδικασία της
ερμηνείας της χριστιανικής γραμματείας η οποία συνδέεται με συγκε-
54
κριμένες μεθοδολογικές αρχές, προσωπικά βιώματα και πιστεύω του
κάθε ερευνητή ή εκκλησιαστικού συγγραφέα.
Εγχειρίδιο:
Xρ. Αραμπατζής, Ανθολόγιο κειμένων της Χριστιανικής Γραμματείας,
Βάνιας 2012.
(Χρ. Αραμπατζής)
(1988) Η στάση των Εκκλησιαστικών συγγραφέων και των Πατέρων της Εκκλησίας έναντι των θεαμάτων και εορτών της
εθνικής (ειδωλολατρικής) παράδοσης (2ος- 5ος αι.)
Εγχειρίδιο:
Sir Arthur Pickard-Cambridge & John Gould, Οι δραματικές εορτές της
Αθήνας, εκδ. Βάνιας 2011.
(Χρ. Αραμπατζής - Παν. Παχής)
(1990) Εισαγωγή στη ζωγραφική της Επτανησιακής Σχολής
(1700-1850)
Εγχειρίδιο:
Δ. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, Μελέτες για τη Μεταβυζαντινή ζωγραφική. Ενετοκρατούμενη και τουρκοκρατούμενη Ελλάδα και Κύπρος, έκδ.
Σύλλογος προς διάδοσιν ωφέλιμων βιβλίων, Αθήναι 2002.
(Γλ. Χατζούλη)
(1504) Ρωσική πνευματικότητα
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η ανάδειξη της πνευματικότητας
των ανατολικοσλαβικών κοινωνιών, όπως αποτυπώθηκε και συνεχίζει
να εξελίσσεται στις ποικίλες διασταυρώσεις της θεολογίας τους με την
ιστορία και τον πνευματικό και υλικό πολιτισμό. Αναλύονται τα χαρακτηριστικά της ανατολικοσλαβικής πνευματικότητας, όπως διαμορφώθηκαν από τον εκχριστιανισμό έως τον 20ό αι. Σημαντική θέση κατέχει η
μελέτη των μεσαιωνικών πηγών, της νεότερης ουκρανικής και ρωσικής
λογοτεχνίας (18ος-20ός αι) καθώς και του λαϊκού υλικού πολιτισμού.
55
Σκοπός του μαθήματος είναι η διεπιστημονική προσέγγιση του ρωσικού
θρησκευτικού φαινομένου και οι αλληλεπιδράσεις του με τον παγκόσμιο
πολιτισμό.
Εγχειρίδιο:
Γιάννα Κατσόβσκα-Μαλιγκούδη, Η αυτοκρατορική Ρωσία (16131917), Αθήνα: GUTENBERG, 2008.
(Ελ. Οικονόμου)
(1706) Εκπαιδευτικά κέντρα του Ελληνισμού κατά την περίοδο
της Οθωμανικής κυριαρχίας
Εξετάζεται η κατάσταση της ελληνικής εκπαίδευσης μετά την άλωση
της Κωνσταντινούπολης (1453) εστιάζοντας το ενδιαφέρον στα ιδεολογικά ρεύματα, τις φημισμένες σχολές και τους επιφανέστερους λογίους του
Ελληνισμού.
Στόχος του μαθήματος είναι η επισήμανση των παραγόντων εκείνων
που συντέλεσαν στη βαθμιαία αναγέννηση της ελληνικής παιδείας κατά
την περίοδο εκείνη, με ιδιαίτερη έμφαση στη συμβολή της Εκκλησίας.
Εγχειρίδιο:
1. Τρ. Ευαγγελίδης, Η παιδεία επί τουρκοκρατίας, εκδ. Π. Πουρναρά,
Θεσσαλονίκη 2009.
2. Δ. Βαλαής, Η πατριαρχία του Θεοδοσίου Β΄ (1769-1773). Συμβολή
στη μελέτη της θεσμικής λειτουργίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά τη
μεταβυζαντινή περίοδο, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009.
(Διον. Βαλαής)
(1989) Από τους Γερμανούς στους Σλάβους. Η διαμόρφωση της
σύγχρονης Ευρώπης κατά τις μεσαιωνικές γραμματειακές
πηγές του ελληνικού και του σλαβικού κόσμου
Εξετάζεται η ιστορία των μεγάλων μεταναστεύσεων των λαών που
ξεκίνησαν από την ύστερη αρχαιότητα και συνεχίστηκαν και κατά τους
μέσους χρόνους, καθώς και η επίδραση που άσκησαν στη διαμόρφωση
56
(εθνολογική, πολιτιστική, πολιτική και ιστορική) της Ευρώπης έτσι όπως
αποτυπώνονται στις ελληνικές και σλαβικές πηγές της περιόδου.
Εγχειρίδιο:
Ζ. Τσιρπανλής, Η μεσαιωνική Δύση (5ος-15ος αι.), εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2004.
(Η. Ευαγγέλου)
(1991) Προσφυγικοί πληθυσμοί στις Μητροπόλεις της ελληνικής
επικράτειας
Αντικείμενο εξέτασης του μαθήματος αποτελεί η εγκατάσταση των
προσφύγων στην ελληνική επικράτεια μετά τη μικρασιατική καταστροφή και η αρωγή της Εκκλησίας στην αποκατάστασή τους από την ελληνική πολιτεία.
Εγχειρίδιο:
Μητρ. Ανδρέας Νανάκης, Μικρά Ασία. Προσφυγικά ατελεύτητα, Θεσσαλονίκη, εκδ. Σταμούλη 2012.
(Αντ. Κυριατζή)
(1799) Μεθοδολογία έρευνας και συγγραφής επιστημονικής μελέτης
Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η εξέταση των σταδίων έρευνας και συγγραφής επιστημονικής μελέτης. Παρέχονται στοιχεία βιβλιοθηκονομίας για τη σύνταξη βιβλιογραφίας, εργαλεία έρευνας για
την εκκλησιαστική ιστορία και τους άλλους τομείς της Θεολογίας. Εξετάζονται τα στάδια εκπόνησης επιστημονικής μελέτης, από τη συλλογή
και επεξεργασία υλικού, μέχρι τη σύνταξη, δημοσίευση και τυπογραφικές διορθώσεις κειμένου.
Εγχειρίδιο:
Λ. Σιάσος, Μυρσίνη. Ασκητική της έρευνας, εκδ. Αρμός 2007.
(Αντ. Κυριατζή)
57
Γ. ΤΟΜΕΑΣ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
(1652) Γένεση και ουσία της Χριστιανικής φιλοσοφίας
Εγχειρίδιο:
1. Γ. Μαρτζέλος, Ορθόδοξο δόγμα και θεολογικός προβληματισμός τ.Β΄,
εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2000.
2. Β. Ν. Τατάκης, Χριστιανική και Βυζαντινή Φιλοσοφία, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2007.
(Γ. Μαρτζέλος)
(2031) Η Σωτηρία του ανθρώπου κατά την θεολογία της Δύσεως.
(Κριτική προσέγγιση από Ορθόδοξη άποψη).
Εγχειρίδιο:
Δ. Τσελεγγίδης, Η Σωτηριολογία του Δυτικού Χριστιανισμού, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2012.
(Δ. Τσελεγγίδης)
(2017) Το ερευνάν και το συγγράφειν στη θεολογία.
Εγχειρίδιο:
Λ. Σιάσος, Μυρσίνη: Ασκητική της έρευνας, εκδ. Αρμός, Θεσσαλονίκη
2007.
(Λ. Σιάσος)
(2018) Θεολογία και κινηματογράφος. Ο Θεός της βεβαιότητας και η
επανάσταση της αγάπης.
Εγχειρίδιο:
Χρ. Σταμούλης, 'Ασκηση αυτοσυνειδησίας και αλλά μελετήματα, εκδ. Το
Παλίμψηστον, Αθήνα 2004.
(Χρ. Σταμούλης)
58
(2019) Το "νέον" στην ιστορία του ορθοδόξου δόγματος και στη θεολογική επιστήμη. (Το παράδειγμα του νεοχαλκηδονισμού).
Εγχειρίδιο:
Ι. Κουρεμπελές, Νεοχαλκηδονισμός: Δογματικός τρόπος διαίρεσης ή τόπος
οικουμενικής συνύπαρξης, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2012.
(Ι. Κουρεμπελές)
(1336) Ανθρώπου πόνος και το ερώτημα της θεοδικίας.
Εγχειρίδιο:
Ι. Κουρεμπελές, Ανθρώπινος πόνος και υπαρξιακός προβληματισμός, εκδ.
Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2013.
(I. Κουρεμπελές)
(2020) Ορθοδοξία και οικουμενικός διάλογος στον 21ο αιώνα.
Εγχειρίδιο:
1. Ι. Πέτρου - Στ. Τσομπανίδης - Μ. Γκουτζιούδης, Ο οικουμενικός διάλογος στον 21ο αιώνα, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2013.
2. Α. Μπασδέκης, Εμείς και οι άλλοι, εκδ. Κορνηλία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2012.
(Στ. Τσομπανίδης)
(2021) Προσωπογραφίες: Αμ. Αλιβιζάτος, Ν. Νησιώτης, Ν. Ματσούκας
- Ανίχνευση της κοινής οικουμενικής τους δυναμικής.
Εγχειρίδιο:
Ν. Ματσούκας, Οικουμενική Θεολογία, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη
2005.
(Στ. Τσομπανίδης)
59
Δ. ΤΟΜΕΑΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
(939) Το μάθημα των Θρησκευτικών στη Μέση Εκπαίδευση
Διερευνά τη θέση της θρησκευτικής γενικότερα αγωγής και ειδικότερα του μαθήματος των Θρησκευτικών στην όλη εκπαιδευτική πολιτική που εφαρμόστηκε κατά το πρόσφατο παρελθόν, τα αναλυτικά προγράμματα του μαθήματος των Θρησκευτικών που ίσχυσαν κατά διαστήματα στη Μέση Εκπαίδευση, καθώς και τα διδακτικά βιβλία που
χρησιμοποιήθηκαν. Τέλος ασχολείται με το διδακτικό προσωπικό που
άμεσα ή έμμεσα υπηρέτησε το μάθημα των Θρησκευτικών.
Εγχειρίδιο:
1. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Το μάθημα των Θρησκευτικών στη Μέση
Εκπαίδευση κατά την Πεντηκονταετία (1932-1982), εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη ²1993.
2. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Το μάθημα των Θρησκευτικών στη Μέση
Εκπαίδευση (1833-1932). Συμβολή στην ιστορία της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης, εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη ²1993.
(Ι. Κογκούλης)
(941) Η σχολική τάξη ως κοινωνική ομάδα και η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση
Ασχολείται με τη σχολική τάξη ως κοινωνική ομάδα και ό,τι αυτό συνεπάγεται από κοινωνιολογικής, ψυχολογικής και παιδαγωγικής σκοπιάς. Η εξέταση της σχολικής τάξης συντελείται κυρίως κάτω από το πρίσμα της λειτουργίας της τόσο σε επίπεδο κοινωνικοποίησης όσο και σε
επίπεδο διδασκαλίας και μάθησης, και μάλιστα κάτω από το πρίσμα της
ομαδοσυνεργατικής της μορφής.
Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην εσωτερική λειτουργία της ομάδας,
τους μαθητές και τους δασκάλους ή καθηγητές σε πλήρη αντιστοίχιση
με τις παιδαγωγικές αρχές και την πραγματικότητα στο ελληνικό σχολείο.
60
Εγχειρίδιο:
1. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Η σχολική τάξη ως κοινωνική ομάδα και η
ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη
2004.
2. Κωνσταντίνος Γ. Μπίκος, Αλληλεπίδραση και Κοινωνικές σχέσεις
στη σχολική τάξη, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004.
(Ι. Κογκούλης)
(2037) Ευαγγελισμός και επανευαγγελισμός. Το μήνυμα του
Ευαγγελίου και οι αποδέκτες του στον σύγχρονο κόσμο
Στο μάθημα θα διδαχθεί η σημασία του όρου ευαγγελισμός κατά
τους αποστολικούς χρόνους και τα χαρακτηριστικά του ιεραποστολικού κηρύγματος της ίδιας εποχής, τα οποία προσδιορίζονται από τους
αποδέκτες του μηνύματος του Ευαγγελίου. Θα γίνει σύγκριση με το
κήρυγμα της πνευματικής οικοδομής των μεταγενέστερων χρόνων και
στη συνέχεια θα εξετασθεί η συμπεριφορά των σημερινών παραδοσιακών χριστιανικών κοινωνιών, η οποία οδηγεί τις χριστιανικές Εκκλησίες στο Βόρειο Ημισφαίριο στην ανάγκη του επανευαγγελισμού.
Εγχειρίδιο:
1. Αναστάσιος Γιαννουλάτος Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, Έως εσχάτου της γης, εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 2009.
2. Δήμητρα Κούκουρα, Το μήνυμα του Ευαγγελίου. Πρόσληψη και Μετάδοση, εκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009.
(Δ. Κούκουρα)
(2007) Υμνολογία και ερμηνεία Λειτουργικών Κειμένων
Στο μάθημα αυτό εξετάζονται: Οι υμνογραφικοί όροι, τα στάδια
εξέλιξης της Υμνογραφίας, τα είδη των ύμνων (τροπάρια, κοντάκια,
κανόνες κ.ά.), οι διάφοροι υμνογράφοι, η σχέση θεολογίας και υμνολογίας, η γλώσσα και η μετρική των λειτουργικών ύμνων. Ερμηνεύονται επίσης βασικοί ύμνοι και ορισμένες ευχές από τη Θεία Λειτουργία
και τη λοιπή λειτουργική προσευχή της Εκκλησίας. Δίδεται το λειτουργικό τους πλαίσιο και σχολιάζεται το βαθύτερο θεολογικό τους νόημα
61
(χαρακτηριστικά παραδείγματα: Η Αγία Αναφορά, το Φως Ιλαρόν, η
Δοξολογία κ.ά.)
Εγχειρίδιο:
1. Παναγιώτης Τρεμπέλας, Εκλογή Ελληνικής Ορθοδόξου Υμνογραφίας, εκδ. «Ο Σωτήρ», Αθήνα 2007.
2. Νικόλαος Τωμαδάκης, Η βυζαντινή Υμνογραφία και Ποίησις ήτοι
εισαγωγή εις την βυζαντινήν φιλολογίαν, τ.2, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1993.
(Π. Σκαλτσής)
(1445) Ιστορική εξέλιξη και Θεολογία των Μυστηρίων
Στο γνωστικό αυτό αντικείμενο ερευνάται η ιστορία και η τάξη
των ιερών Μυστηρίων με βάση τις σχετικές πηγές και την εξέλιξη του
Ευχολογίου. Αναπτύσσεται επίσης η θεολογία των Μυστηρίων, η εκκλησιολογική και εσχατολογική των σημασία, καθώς επίσης και οι
συμβολισμοί των επί μέρους στοιχείων.
Εγχειρίδιο:
1. Παναγιώτης Ι. Σκαλτσής, «Γεύσασθε και ίδετε». Ο άρτος και ο οίνος
στη Θεία Λειτουργία, Αδελφών Κυριακίδη, Θεσ/νίκη 2013.
2. Νένατ Μιλόσεβιτς, Λειτουργικο-Κανονικές Μελέτες, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2012.
(Π. Σκαλτσής)
(1186) Σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο
Διερεύνηση των σχέσεων Εκκλησίας και Αυτοκρατορίας κατά την
πρώιμη βυζαντινή περίοδο μέσα από την αξιολόγηση των νέων κοινωνικών, πολιτικών και εκκλησιαστικών δεδομένων των αρχών του 4ου
αιώνα. Συστηματική μελέτη των διαδοχικών σταδίων που διέπουν τις
σχέσεις Εκκλησίας-Πολιτείας κατά την περίοδο πριν από την πρώτη
Οικουμενική Σύνοδο. Προσέγγιση της νέας αυτοκρατορικής θρησκευτικής πολιτικής και της αφετηριακής διαδικασίας μεταμόρφωσης της
ειδωλολατρικής ρωμαϊκής Πολιτείας σε χριστιανική.
62
Εγχειρίδιο:
1. Νικόλαος Μαγγιώρος, Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Δονατική έριδα.
Συμβολή στη μελέτη των σχέσεων Εκκλησίας - Πολιτείας κατά την Κωνσταντίνεια περίοδο, εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2001.
2. Ιωάννης Καραγιαννόπουλος, Το Βυζαντινό κράτος, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2001.
(Ν. Μαγγιώρος)
(1187) Πηγές και θεσμοί του Κανονικού και Εκκλησιαστικού
Δικαίου
Χρονολογική και συστηματική παρουσίαση των πηγών του Κανονικού και Εκκλησιαστικού Δικαίου. Μελέτη της γένεσης και της εξελικτικής πορείας των πηγών και των θεσμών σε συνάρτηση με το θεσμικό
και δικαιϊκό πλαίσιο της Πολιτείας. Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στο
Κανονικό και Εκκλησιαστικό Δίκαιο.
Εγχειρίδιο:
1. Νικόλαος Μαγγιώρος, Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Δονατική έριδα.
Συμβολή στη μελέτη των σχέσεων Εκκλησίας - Πολιτείας κατά την Κωνσταντίνεια περίοδο, εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2001.
2. Σπυρίδων Τρωϊάνος, Οι πηγές του Βυζαντινού Δικαίου, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα- Θεσσαλονίκη 1999.
(Ν. Μαγγιώρος)
(1587) Θρησκευτική Αγωγή και νέες τεχνολογίες
Δυναμική της Θρησκευτικής αγωγής και ιδιαιτερότητά της. Παιδαγωγική θεμελίωση και σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις του μαθήματος των Θρησκευτικών. Σχεδιασμός της διδασκαλίας και αξιολόγηση. Εφαρμογή της εκπαιδευτικής τεχνολογίας. Δυνατότητες που
προσφέρουν οι υπολογιστές στη διδασκαλία και επικοινωνία. Οι νέοι
τρόποι επικοινωνίας και διαπολιτισμικής προσέγγισης των λαών μέσω
του παγκόσμιου ιστού, πέρα από θρησκεία, φύλο, χρώμα. Χρήση των
νέων τεχνολογικών μέσων και εφαρμογών στη διδασκαλία του ΜΘ στη
σχολική τάξη.
63
Εγχειρίδιο:
1. Βασιλική Μητροπούλου, Νέες Τεχνολογίες και Θρησκευτική Αγωγή, εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2007.
2. Κωνσταντίνος Μπίκος, Εκπαιδευτικοί και Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές,
εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1995.
(Β. Μητροπούλου)
(1680) Σύγχρονα Εκπαιδευτικά και Διδακτικά θέματα: Η συμβολή της
Θρησκευτικής Αγωγής στην Ευρώπη της Διαφορετικότητας
Το μάθημα αφορά στο θέμα Εντατικού Προγράμματος Erasmus, όπου
εξετάστηκε η διαφορετικότητα στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που
συμμετείχαν στο πρόγραμμα και το βαθμό συμμόρφωσής των χωρών
τους στις Συστάσεις της ΕΕ, με εστίαση στο μάθημα των Θρησκευτικών.
Στόχος είναι η πληροφόρηση για τις ικανότητες και δεξιότητες που πρέπει να κατέχει ο θεολόγος ώστε να αναγνωρίζει και να εκτιμά την διαφορετικότητα και η διαμόρφωση νέας στάσης απέναντι στη διαφορετικότητα και τρόποι αποτελεσματικού διαχειρισμού της διαφορετικότητας
στην τάξη. Συμπεριλαμβάνονται επισκέψεις σε διαπολιτισμικά σχολεία
της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Εγχειρίδιο:
1.Χρήστος Βασιλόπουλος, Παιδαγωγικά Μελετήματα, εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2006.
2. Σημειώσεις
Διδάσκουν επίσης: Ν. Παπαγεωργίου, Β. Παπαδοπούλου, Μ. Ράντζου,
Χρ. Τουρτούρας, Α. Κόπτσης, A. Kaupp, L.Vasilescu, R. Aikonen)
(Β. Μητροπούλου)
(1785) Αναλυτικά Προγράμματα Ενοριακής Εκκλησιαστικής
Κατήχησης και Κατηχητικά Βοηθήματα: «Ιστορία και
Προοπτικές»
Το περιεχόμενο του μαθήματος επικεντρώνεται στις προσπάθειες
σχεδιασμού, ανάπτυξης και αξιολόγησης των Αναλυτικών Προγραμ-
64
μάτων της ενοριακής εκκλησιαστικής κατήχησης από το 1949 μέχρι
σήμερα. Παράλληλα αξιολογούνται διάφορα κατηχητικά βοηθήματα
ως προς το περιεχόμενο, τα δομικά χαρακτηριστικά, την παιδαγωγική
και διδακτική καταλληλότητα, την αισθητική του εικαστικού μέρους
και την τεχνική αρτιότητά τους. Εν κατακλείδι καταγράφονται οι σύγχρονες προσπάθειες σύνθεσης των νέων κατηχητικών βοηθημάτων από
φορείς της Εκκλησίας και ιδιώτες.
Εγχειρίδιο:
1. Κωνσταντίνος Φράγκος, Κατηχητικά Βοηθήματα. Ι. Κατηχητική
προθεωρία, Μεσολόγγι: Ι. Μητροπόλεως Αιτωλίας & Ακαρνανίας, 2010.
2. Χρήστος Βασιλόπουλος, Οι Κατηχήσεις του Κυρίλλου Ιεροσολύμων:
ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση, Θεσσαλονίκη: Κυριακίδη, ²1998.
(Μ. Ράντζου)
(2039) Bασικές Πτυχές της Σχολικής Παιδαγωγικής και το Μάθημα των Θρησκευτικών
Στο μάθημα αυτό διερευνώνται οι ακόλουθες θεματικές: Η κοινωνικοποιητική λειτουργία του σχολείου σε σχέση με τον πληροφοριακό και
ερμηνευτικό χαρακτήρα του Μαθήματος των Θρησκευτικών. Η συνύπαρξη θεωρίας και πράξης στη σχολική διδασκαλία. Η διδασκαλία ως
λειτουργία του σχολείου και η σημειωτική της διάσταση. Η αξιοποίηση
της Σημειωτικής Διδακτικής στο Μάθημα των Θρησκευτικών. Η γλώσσα
της σχολικής διδασκαλίας ως σύνολο σημείων διαφορετικών σημασιολογικών πεδίων και ο ρόλος του Μαθήματος των Θρησκευτικών. Τέλος,
αναλύεται η έννοια "Διεπιστημονικότητα", όπως και τα είδη της, και επισημαίνεται η διαφορά της αναφορικά με την έννοια "Διαθεματικότητα".
Στο πλαίσιο αυτής της ανάλυσης διερευνάται και η δυναμική ενός διεπιστημονικού διαλόγου μεταξύ Μαθήματος της Φυσικής και Μαθήματος
των Θρησκευτικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Εγχειρίδιο:
1. Αθανάσιος Στογιαννίδης, Μελετήματα Σχολικής Παιδαγωγικής και
Διδακτικής του Μαθήματος των Θρησκευτικών Α’ , εκδ. Αδελφών Κυριακίδη,
Θεσσαλονίκη 22013.
65
2. Παναγιώτης Ξωχέλλης, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική. Θεμελιώδη προβλήματα της Παιδαγωγικής επιστήμης, εκδ. Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2010.
(Αθ. Στογιαννίδης)
(2040) Φιλοσοφία της Παιδείας και η Διδασκαλία του Μαθήματος
των Θρησκευτικών
Το εν λόγω μάθημα διερευνά το περιεχόμενο και τις διαστάσεις της
έννοιας «παιδεία» όπως αυτή αναπτύχθηκε και προσδιορίστηκε σε δύο
διαφορετικά μεταξύ τους πλαίσια:
α. στην Παιδαγωγική που συνδέθηκε με την ορθόδοξη παράδοση
και ζωή,
β. στην Παιδαγωγική που καλλιεργήθηκε μέσα στο χώρο της προτεσταντικής χριστιανοσύνης.
Έτσι, το μάθημα αποκτά τον χαρακτήρα μιας συγκριτικής μελέτης
που εξετάζει βασικούς προβληματισμούς της φιλοσοφίας της παιδείας με
βάση δύο διαφορετικές παιδαγωγικές κατευθύνσεις.
Ειδικότερα, εξετάζονται οι ανθρωπολογικές προϋποθέσεις της έννοιας της παιδείας στον Προτεσταντισμό και στην Ορθόδοξη παράδοση.
Επίσης, αναλύονται συστηματικά επιλεγμένες παιδαγωγικές θεωρίες από
τη σύγχρονη προτεσταντική θρησκευτική παιδαγωγική. Κατόπιν, επιχειρείται ένας διάλογος των θεωριών αυτών με τις βασικές αρχές εκείνης
της φιλοσοφίας της παιδείας που συνδέεται με την παιδαγωγική ανθρωπολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Τέλος, προτείνονται τρόποι με τους
οποίους τα συμπεράσματα της διαλογικής αυτής συνάντησης μπορούν
να αξιοποιηθούν με κριτικό πνεύμα στο Μάθημα των Θρησκευτικών που
διδάσκεται σήμερα στην ελληνική σχολική πραγματικότητα· ως προς το
σημείο αυτό εστιάζεται το ενδιαφέρον στον προβληματισμό που αφορά
στα περιεχόμενα και στο γενικό σκοπό του Μαθήματος των Θρησκευτικών.
Εγχειρίδιο:
1. Αθανάσιος Στογιαννίδης, Φιλοσοφία της Παιδείας και Χριστιανισμός,
εκδ. Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 22013.
2. Βασίλειος Δημόπουλος, Η Φιλοσοφία της Παιδείας, εκδ. Αδελφών
Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2012.
(Αθ. Στογιαννίδης)
66
Ε. ΤΟΜΕΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
(1210) Χριστιανισμός και Νεοελληνική Λογοτεχνία
Εξετάζεται και αναπτύσσεται η επίδραση του Χριστιανισμού, και μάλιστα της ορθόδοξης παραδόσεως, στη νεοελληνική λογοτεχνία και δίνεται έμφαση στα κείμενα των Παπαδιαμάντη, Μωραϊτίδη, Κόντογλου, Σεφέρη, Πεντζίκη.
Εγχειρίδιο:
1. Αν. Κεσελόπουλος, Από τον Παπαδιαμάντη στον Πεντζίκη. Ορθόδοξη
Παράδοση και Νεοελληνική Λογοτεχνία, εκδ. Το Παλίμψηστον, Θεσσαλονίκη 2003.
2. Νεοελληνική λογοτεχνία, Συλλογικός Τόμος, εκδ. Αστήρ, Αθήνα.
3. Αν. Κεσελόπουλος, Η λειτουργική παράδοση στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2000.
(Αν. Κεσελόπουλος)
(954) Θεολογικά ρεύματα της Τουρκοκρατίας
Ερευνάται το πλαίσιο διαμόρφωσης της διδασκαλίας της Εκκλησίας, ο ρόλος των εκκλησιαστικών δικαστηρίων, των Νομοκανονικών
Συλλογών και των Εξομολογηταρίων κατά την Τουρκοκρατία. Εξετάζεται η ερμηνεία του Μωσαϊκού Δεκαλόγου και αναπτύσσονται πτυχές
της ηθικής και της Ποιμαντικής κατά την εποχή αυτή. Ακόμη παρουσιάζονται οι απαρχές της Νεοελληνικής Θεολογίας με επίκεντρο σπουδαίες εκκλησιαστικές μορφές όπως του Μακαρίου Νοταρά, Βικεντίου
Δαμοδού, Νικοδήμου Αγιορείτου, Κοσμά Αιτωλού και Αθανασίου
Παρίου. Γίνεται επίσης λόγος για τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά και τις
περιπέτειες των έργων του.
Εγχειρίδιο:
1. π. Βασίλειος Καλλιακμάνης, Θεολογικά ρεύματα της τουρκοκρατίας,
εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009.
2. Γεώργιος Μαντζαρίδης, Οδοιπορικό θεολογικής ανθρωπολογίας, έκδ.
Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2008
67
3. G. Ροdskalsky, Η ελληνική θεολογία επί τουρκοκρατίας 1453-1821,
ΜΙΕΤ, Αθήνα 2005.
(π. Β. Καλλιακμάνης)
(1756) Θρησκεία και κοινωνία στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης
Το μάθημα εξετάζει τη σχέση θρησκείας και κοινωνίας κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης στην Ελλάδα. Ειδικότερα διερευνά τη θέση της
Ορθόδοξης Εκκλησίας στο μεταπολιτευτικό περιβάλλον και τη σχέση της
με την ελληνική κοινωνία και το ελληνικό κράτος, αναλύει το θεσμικό
λόγο και τις πρακτικές της Εκκλησίας σχετικά με επιμέρους ζητήματα
που ανακύπτουν αυτήν την περίοδο, μελετά ζητήματα θρησκευτικότητας
και θρησκευτικής ταυτότητας των σύγχρονων Ελλήνων και εισάγει στο
φαινόμενο του αναδυόμενου θρησκευτικού πλουραλισμού.
Εγχειρίδιο:
1. Νίκη Παπαγεωργίου, Η Εκκλησία στη νεοελληνική κοινωνία. Γλωσσοκοινωνιολογική ανάλυση των Εγκυκλίων της Ιεράς Συνόδου, εκδ. Π.
Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2000.
2. Εμμανουήλ Κλάψης, Ορθόδοξες Εκκλησίες σε έναν πλουραλιστικό
κόσμο, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2006.
3. Θ. Λίποβατς, Ν. Δεμερτζής, Β. Γεωργιάδου, Θρησκείες και Πολιτική στη νεωτερικότητα, εκδ. Κριτική, Αθήνα 2002.
(Ν. Παπαγεωργίου)
(2032) Ψηφιακή διατήρηση Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Κατασκευή ιστοσελίδων
Η προοπτική της διανυόμενης εποχής αναδεικνύει τον δυναμικό
χώρο της Διατήρησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως ένα πεδίο ιδιαιτέρου επιστημονικού και τεχνολογικού ενδιαφέροντος με άμεσες και
χρηστικές εφαρμογές. Αποδεικτικό στοιχείο αποτελεί το πολύπτυχο
ερευνητικό και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο
όσο και σε παγκόσμιο.
Αντικείμενα του μαθήματος:
Α. Τεχνικές ψηφιακής ανάκτησης και διατήρησης έργων.
Β. Ψηφιακές συλλογές.
68
Γ. Ψηφιακά μουσεία.
Δ. Σχεδίαση και δημοσιοποίηση ιστοσελίδων.
Εγχειρίδιο:
1. Νικόλαος Μυρίδης, Εφαρμογές της Πληροφορικής στην Θεολογία
και τον Πολιτισμό.
2. Μ. Μαρκατσέλας, Κ. Ξαρχάκος, Μαθαίνετε εύκολα Joomla, εκδ.
Ξαρχάκος.
(Ν. Μυρίδης)
(2033) Ψηφιακή Διαχείριση Πληροφορίας. Οργάνωση δεδομένων στον υπολογιστή.
Αναπτύσσεται στη βάση της ακόλουθης διάρθρωσης:
1. Εισαγωγή στην πληροφορία και την διαχείρισή της.
2. Τεχνικές διαχείρισης πληροφορίας.
3. Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων.
4. Πρόγραμμα Αccess.
Εγχειρίδιο:
1. Νικόλαος Μυρίδης, Πλαίσιο της Πληροφορικής: Θεωρία και Εφαρμογές.
2. Tan-Steinbach-Kumar, Εισαγωγή στην εξόρυξη δεδομένων, εκδ.
Τζιόλα.
3. N.E. Μυρίδης, Πληροφορία και Πληροφορική, εκδ. Κυριακίδη.
(Ν. Μυρίδης)
(2029) Ο καταναλωτισμός στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα: Θεολογικές και κοινωνικές θεωρήσεις.
Ο καταναλωτισμός βρίσκεται σήμερα στο κέντρο του ενδιαφέροντος των κοινωνικών, ηθικών αλλά και θεολογικών θεωρήσεων, ιδιαιτέρως μάλιστα εκείνες οι πτυχές του, που συνδέονται με την οικονομική κρίση, με τα ζητήματα της προσωπικής, πολιτισμικής και θρησκευτικής ταυτότητας, αλλά και με την ιεράρχηση των αξιών στις σύγχρονες κοινωνίες. Τα πρότυπα και οι επιλογές κατανάλωσης (το ίδιο ισχύει
και για τις πρακτικές υπερκατανάλωσης) σχετίζονται με διάφορους
παράγοντες όπως είναι οι πολιτικο-ιδεολογικές πεποιθήσεις, η θρησκευτική πίστη, οι αξίες, οι εκπαιδευτικοί και κοινωνικοί προσανατο-
69
λισμοί και ιεραρχήσεις σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, οι προοπτικές της οικονομικής λειτουργίας και οι ευρύτερες κοινωνικές εξελίξεις. Το μάθημα θα αναλύσει τις παραπάνω προοπτικές, θα παρουσιάσει τις κοινωνικές και θεολογικές διαστάσεις τους και θα προσεγγίσει
κριτικά τα σύγχρονα κοινωνικά φαινόμενα που σχετίζονται με τον
καταναλωτισμό.
Εγχειρίδιο: Χρ. Τσιρώνης, Ο καταναλωτισμός στη σύγχρονη κοινωνική
θεωρία. Τομές στο έργο του Z. Bauman, εκδ. Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2013.
(Χρ. Τσιρώνης)
70
ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ
Α. ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΒΛΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΚΑΙ
ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑΣ
(910) Βιβλική εβραϊκή γλώσσα
Σκοπός του μαθήματος είναι η εκμάθηση της γλώσσας του πρωτότυπου κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης: Λεξιλόγιο, Γραμματική, Συντακτικό.
Εγχειρίδιο:
1α. Δ. Δόϊκος – Μ. Κωνσταντίνου, Γλωσσική ανάλυση της Πεντατεύχου,
εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2008.
1β. Biblia Hebraica Stuttgartensia, εκδ. German Bible Society, 51997.
(Μ. Κωνσταντίνου)
(1675) Το πολιτιστικό περιβάλλον της Βίβλου
Το σύγγραμμα εξετάζει τις κυριότερες πηγές που έχουμε στη διάθεσή
μας για τον πολιτισμό της Παλαιστίνης.
Εγχειρίδιο:
1α. Μ. Κωνσταντίνου, Πηγές της Ιστορίας της Παλαιστίνης, εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2005.
1β. Η Αγία Γραφή (Παλαιά και Καινή Διαθήκη), Ελληνική Βιβλική Εταιρεία, Αθήνα 1997.
(Μ. Κωνσταντίνου)
(2012) Η «σκηνοθεσία του θείου» στην αρχαιοελληνική και την
ελληνορωμαϊκή θρησκεία.
Δε νοείται γιορτή ή τελετή χωρίς σκηνοθεσία. Πολύ εντονότερα είναι
τα σκηνοθετικά στοιχεία σε τελετουργίες που προϋποθέτουν αυστηρή
ακολουθία πράξεων και δρώμενων. Η σκηνοθεσία τους είναι απολύτως
71
απαραίτητη, όχι μόνο για να τηρηθεί η σωστή ακολουθία των λατρευτικών πράξεων, αλλά και για να επιτευχθεί το επιδιωκόμενο αισθητικό
αποτέλεσμα. Το ενδιαφέρον για την αισθητική πλευρά της θρησκευτικής
γιορτής σχετίζεται πρώτιστα με το γεγονός ότι η γιορτή αποτελεί το θεσμοθετημένο πλαίσιο ομαδικής επικοινωνίας με το θείο.
Η παραπάνω πρακτική χαρακτηρίζει τη θρησκευτικότητα των ανθρώπων της αρχαιοελληνικής καθώς επίσης και της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας. Η καινοτομία των πρακτικών (θρησκευτικών και καθημερινών) που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της ελληνορωμαϊκής
εποχής της κινούνται άλλωστε μεταξύ παράδοσης και νεωτερισμών. Το
πλέον καινοφανές από την έναρξη ήδη αυτής «μεταβατικής εποχής» είναι η θεοποίηση των ηγεμόνων. Οι νέες γιορτές εξυπηρετούν την πολιτική των πόλεων και των ηγεμόνων των ελληνιστικών βασιλείων, προβάλλουν τον πλούτο, την ευημερία και την ιδεολογία τους, ενώ συγχρόνως διασκεδάζουν πολίτες και υπηκόους. Μ’ αυτό τον τρόπο εθίζουν
τους πολίτες στο νέο παθητικό τους ρόλο, δημιουργώντας συγχρόνως σ’
αυτούς τη ψευδαίσθηση της συμμετοχής. Η έννοια της «αυθεντίας» και
της «παράδοσης» αποκτούν το ιδεώδες περιβάλλον στο περιβάλλον των
πολιτικο-θρησκευτικών αντιλήψεων και δρωμένων της εποχής. Παράλληλα όμως οι πομπώδεις τελετουργίες και η επιβλητική σκηνοθεσία τους
ενισχύουν ακόμη περισσότερο την αίσθηση των ανθρώπων για την υπέρμετρη δύναμη των εκπροσώπων της πολιτικής εξουσίας και του θεϊκού κόσμου.
Εγχειρίδιο:
Π. Παχής, Religion and Politics in the Graeco-Roman World, εκδ.
Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη 2010.
(Π. Παχής)
(2013) Ο προφήτης Ησαΐας και το μήνυμά του
Εγχειρίδιο:
Ι. Μούρτζιος, Η μεταιχμαλωσιακή ιουδαϊκή κοινότητα στον Τριτοησαΐα. Ιστορία – Θεολογία, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2013.
(Ι. Μούρτζιος)
72
(1409) Παλαιογραφία και κριτική κειμένων
Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζεται ο τρόπος της χειρόγραφης παράδοσης των κειμένων της εθνικής και χριστιανικής γραμματείας μέχρι
την ανακάλυψη της τυπογραφίας: υλικά γραφής, ιστορία και εξέλιξη της
ελληνικής γραφής, μορφή βιβλίου, τρόποι χρονολόγησης των χειρογράφων, αυτόγραφα, παλίμψηστα χειρόγραφα, αντιγραφικά εργαστήρια,
αντιγραφικά λάθη, κατάλογοι χειρογράφων, ψηφιοποίηση.
Στη δεύτερη γίνεται άσκηση ανάγνωσης χειρογράφων με αντιπροσωπευτικά δείγματα γραφής (συντομογραφίες, σημειώματα, κλπ).
Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζεται η μεθοδολογία και οι βασικές
αρχές μιας κριτικής έκδοσης.
Εγχειρίδιο:
1. E.D. Mioni, (μτφρ. Ν. Μ. Παναγιωτάκης), Εισαγωγή στην ελληνική
παλαιογραφία, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1977.
2. L.D. Reynolds – N.G. Wilson, (μτφρ. Ν. Μ. Παναγιωτάκης), Αντιγραφείς και φιλόλογοι. Το ιστορικό της παράδοσης των κλασσικών κειμένων,
εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1981.
(Α. Κόλτσιου-Νικήτα)
(1295) Αρχαία Ελληνική Γλώσσα ΙΙ
Το μάθημα απευθύνεται κυρίως σε αλλοδαπούς φοιτητές και Έλληνες που δεν έχουν τις απαραίτητες βάσεις για να ανταποκριθούν στις
ανάγκες του υποχρεωτικού μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών.
Περιλαμβάνει τη διδασκαλία γραμματικών και συντακτικών κειμένων και μετάφραση απλών κειμένων της χριστιανικής γραμματείας.
Εγχειρίδιο:
1. Α. Κόλτσιου – Νικήτα, Φουλγεντίου Προς Πέτρον περί πίστεως, εκδ.
Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999.
2. R. F. Adralos, (μτφρ. A. V. Lecumberri), Ιστορία της ελληνικής
γλώσσας, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα 22008.
(Α. Κόλτσιου-Νικήτα).
73
(2015) Προϋποθέσεις προσέγγισης. Μέτωπα – πνευματικότητα και
έσχατα στην Αποκάλυψη του Ιωάννη
Εγχειρίδιο:
π. Ιω. Σκιαδαρέσης, Ιωάννεια Γραμματεία, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη
2013.
(π. Ι. Σκιαδαρέσης)
(2016) Πρόσωπα, θεσμοί και θέματα της Καινής Διαθήκης
Εγχειρίδιο:
π. Ιω. Σκιαδαρέσης, Βιβλικά Ανάλεκτα, εκδ. Βάνιας , Θεσσαλονίκη
2013.
(π. Ι. Σκιαδαρέσης)
(1715) Μέθοδοι ερμηνείας της Καινής Διαθήκης
Η μεθοδολογία της ερμηνείας της Καινής Διαθήκης είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός και συνάμα παραμελημένος κλάδος της επιστήμης της
Καινής Διαθήκης. Χωρίς αυτόν είναι πολύ δύσκολο να προσεγγιστούν
κατά τρόπο σύγχρονο τα κείμενα της Καινής Διαθήκης. Σκοπός του μαθήματος είναι να δώσει την ευκαιρία στους φοιτητές και φοιτήτριες όλων
των εξαμήνων να πάρουν μια γεύση από την μεθοδολογία της Κ.Δ. και
να προσεγγίσουν τόσο τις παλαιές όσο και τις νέες μεθόδους ερμηνείας
των κειμένων της Κ.Δ. Αυτό θα πραγματοποιηθεί τόσο θεωρητικά όσο
και πρακτικά με τη βοήθεια συγκεκριμένων παραδειγμάτων από την
Κ.Δ. για κάθε ερμηνευτική μέθοδο και με παράθεση πλούσιας βιβλιογραφίας.
Εγχειρίδιο:
1. Ρ. Gooder, Αναζητώντας το νόημα. Εισαγωγή στην ερμηνεία της Καινής
Διαθήκης, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2010.
2. Χαρ. Ατματζίδης, Κριτικές αναγνώσεις των βιβλικών κειμένων, τόμος
Β΄, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2010.
(Χ. Ατματζίδης)
74
(1709) Μεσσιανικές προσδοκίες στο Ισλάμ
Στο Ισλάμ παρατηρείται εξαρχής η γέννηση πολλών ρευμάτων
σκέψης και πολιτικής διαπάλης συνυφασμένης με μια μεγάλη ποικιλία
εσχατολογικών αντιλήψεων με μεσσιανικούς και χιλιαστικούς θρύλους.
Οι αντιλήψεις αυτές, φαινόμενο κοινωνικής και πολιτικής αντίδρασης σε
δυσμενείς ιστορικές συγκυρίες και καταστάσεις, πήραν μια εδική εσχατολογική και μεσσιανική χροιά στους σιίτες μουσουλμάνους, όπου αναπτύχθηκε η διδασκαλία για τον τελευταίο αρχηγό της κοινότητας, τον
ιμάμη, ο οποίος βρίσκεται σε κατάσταση απόκρυψης και θα έρθει κατά
τους έσχατους καιρούς για να σώσει τον κόσμο. Η βασική ιδέα της σιιτικής σκέψης περί εσχατολογικού ιμάμη που θα επιστρέψει στο τέλος του
κόσμου με την θρυλική μορφή του Μάχντη (Mahdî), δηλαδή του σωτήρα
και ελευθερωτή, γρήγορα εισχώρησε και στον υπόλοιπο ισλαμικό κόσμο
και αποτελεί σήμερα μια κοινώς αποδεκτή προσδοκία. Στο μάθημα αυτό
διαγράφεται όλη η θρησκευτική και πολιτική διαπάλη του πρώιμου, μεσαιωνικού, νεώτερου και σύγχρονου Ισλάμ και τα αποκαλυπτικά και
μεσσιανικά ισλαμικά κινήματα.
Εγχειρίδιο:
1. Αγγ. Ζιάκα, Μεσσιανικά και Αποκαλυπτικά κινήματα στο Ισλάμ. Μάχντη, ο εσχατολογικός λυτρωτής, εκδ. Harptree, London, 2013.
2. Στ. Ζουμπουλάκης, Η Μεσσιανική ιδέα και οι μεταμορφώσεις της. Από
την Παλαιά Διαθήκη ως τους πολιτικούς μεσσιανισμούς του 20ού αιώνα, εκδ.
Άρτος Ζωής, Αθήνα 2011.
(Α. Ζιάκα )
(1712) Ερμηνεία και θεολογία της προς Εβραίους Επιστολής
Εγχειρίδιο:
Μ. Γκουτζιούδης, Το βιβλικό κείμενο στο πέρασμα του χρόνου. Η περίπτωση της προς Εβραίους Επιστολής, εκδ. Μέθεξις, Θεσσαλονίκη 2008.
(Μ. Γκουτζιούδης)
(2014) Ζωομορφικές εκδοχές του κακού στην Καινή Διαθήκη
Εγχειρίδιο:
75
Μ. Γκουτζιούδης, Φύσις θηρίων. Η χρήση της ζωικής ποικιλότητας στην
Καινή Διαθήκη, εκδ. Μέθεξις, Θεσσαλονίκη 2013.
(Μ. Γκουτζιούδης)
Β. ΤΟΜΕΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ
(1817) Ερμηνευτικές προσεγγίσεις στη θεολογία των Πατέρων της
Δύσης
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η ερμηνευτική προσέγγιση θεολογικών ζητημάτων της σκέψης των Λατίνων Πατέρων.
Σκοπός του μαθήματος είναι η εμβάθυνση των φοιτητών στη θεολογία των Πατέρων της Δύσης.
Εγχειρίδιο:
Φώτιος Σ. Ιωαννίδης, Χριστιανοί Λατίνοι, τ.Α΄, Εκδόσεις Επιστημονικών Συγγραμμάτων ΕΠΕ, Θεσσαλονίκη 2011.
(Φ. Ιωαννίδης)
(1691) Αγιογραφία. Θεωρία και Πράξη
Εγχειρίδιο:
Γ. Κόρδης, Αυγοτέμπερα με υποζωγράφιση. Το χρώμα ως φως στη βυζαντινή ζωγραφική. Θεωρία και Πρακτική, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2010.
(Μ. Καζαμία - Τσέρνου)
(1993) Οι Καππαδόκες Πατέρες και οι αιρέσεις του 4ου αιώνα
Εγχειρίδιο:
1. Fadi Georgi, Η ανάστασις και η ζωή, Μπαρμπουνάκης 2010.
2. Χρ. Αραμπατζή, Κείμενα Εκκλησιαστικής Γραμματείας από τον 1ο
έως τον 18ο αιώνα, τ.Α΄, Μπαρμπουνάκης 2010.
(Χρ. Αραμπατζής)
76
(1994) Το Filioque και οι Πατέρες της Εκκλησίας σε Ανατολή
και Δύση
Το ζήτημα της εκπόρευσης του Αγίου Πνεύματος απασχόλησε τους
εκκλησιαστικούς συγγραφείς και πατέρες στο πλαίσιο των συζητήσεων
με τη Λατινική Δύση και των συνόδων από τον 9ο έως και τον 15ο
αιώνα.
Στόχος του μαθήματος είναι να παρουσιάσει τις τάσεις που αναπτύχθηκαν εντός της ορθόδοξης εκκλησίας και να εξετασθεί η διδασκαλία των κυριοτέρων φιλενωτικών συγγραφέων: Ιωάννης Βέκκος,
Κωνσταντίνος Μελετηνιώτης, Δημήτριος Κυδώνης, Μανουήλ Καλέκας
και Βησσαρίων Νικαίας.
Εγχειρίδιο:
1. Φ. Ιωαννίδης- Π. Υφαντής, Ιερός Αυγουστίνος. Η επίδραση της θεολογίας του σε Ανατολή και Δύση, Βάνιας 2013.
2. Χρ. Αραμπατζή, Ανθολόγιο Κειμένων της Χριστιανικής Γραμματείας, Βάνιας 2012.
(Χρ. Αραμπατζής)
(1992) Το Βυζάντιο του Καβάφη
Σκοπός του μαθήματος είναι με την ευκαιρία του εορτασμού του
«Έτους Καβάφη», να αξιολογηθεί η σχέση των ποιημάτων με θέματα
από την βυζαντινή περίοδο του «ιστορικού» ποιητή προς τις ιστορικές
πηγές τους.
Εγχειρίδιο: Λόγω απουσίας συγκεκριμένου ad hoc συγγράμματος,
το μάθημα θα στηριχθεί στην ήδη υπάρχουσα αρθρογραφία, καθώς και
στις σχετικές, εκδεδομένες, βυζαντινές ιστορικές πηγές.
(Ε. Αμοιρίδου)
(1997) Εισαγωγή στην εκκλησιαστική ξυλογλυπτική 14ος - 19ος αιώνας
Εγχειρίδιο:
77
Κ. Α. Μακρής, Εκκλησιαστικά ξυλόγλυπτα, έκδ. Αποστολική Διακονία της
Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι 1982.
(Γλ. Χατζούλη)
(1692) Σλαβική Αγιολογία
Aντικείμενο του μαθήματος είναι η μελέτη της γένεσης, της εξέλιξης και των διαχρονικών χαρακτηριστικών του προτύπου του αγίου
και της αντίληψης για την αγιότητα στους Σλάβους. Οι φοιτητές και
φοιτήτριες καθοδηγούνται στην ερμηνευτική των πηγών. Ειδικότερα
μελετώνται: Πηγές, περιοδολόγηση, τυπολογία της σλαβικής αγιολογίας. Η θέση της εικόνας στο ρωσικό αγιολόγιο. Αγιολογικές πηγές του
δυτικοσλαβικού χριστιανισμού. Νοτιοσλάβοι άγιοι. Η γυναικεία αγιότητα στα Βαλκάνια. Η ηθική του μεταμορφωμένου διάφυλου έρωτα. Οι
Σλαβικές Εκκλησίες στη διάρκεια του σύντομου 20ού αιώνα
(1917/1945-1989/1991): Νεομάρτυρες. Η αγιολογία της σλαβικής διασποράς. Το διαποτισμένο δέρας: Το αγιολογικό πρότυπο στις τέχνες
του θεάματος (θέατρο, λυρικό δράμα, κινηματογράφος, 19ος-20ός αι.).
Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση και διερεύνηση του ανθρωπολογικού τύπου του αγίου στη χριστιανική κοινωνία των Σλάβων.
Εγχειρίδιο:
Δημήτριος Γόνης, Ο όσιος Ιωάννης ο Ριλιώτης. Προλεγόμενα στα υμναγιολογικά ελληνικά κείμενα, εκδ. Αρμός, Αθήνα 1997.
(Ελ. Οικονόμου)
(1794) Εισαγωγή στη Ρωσική Ορθόδοξη Ιεραποστολή
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η διερεύνηση της ιεραποστολικής δράσης της Ρωσικής Εκκλησίας. Μελετάται η ιεραποστολική της
Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας προς αιρετικούς και αλλόδοξους, στην
περιφέρεια και εκτός συνόρων της Αυτοκρατορικής Ρωσίας, σε ποικίλους λαούς και πολιτισμούς αλλά και η ιεραποστολική των δυτικών
κλάδων του χριστιανισμού στο εσωτερικό και εξωτερικό πεδίο δράσης
της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι φοιτητές και φοιτήτριες καθοδηγούνται στη μελέτη των πηγών και της βιβλιογραφίας. Σκοπός του
78
μαθήματος είναι η ανάλυση και κατανόηση της ρωσικής ιεραποστολικής και των επιπτώσεών της στη γεωπολιτική τριών ηπείρων.
Εγχειρίδιο: (Φάκελος υλικού παραδίδεται από τη διδάσκουσα.)
(Ελ. Οικονόμου)
(1995) Ιστορία του Πατριαρχείου Αντιοχείας (11ος-20ός αι.)
Οι θεματικές ενότητες που εξετάζονται είναι οι εξής: (α) ζητήματα
εσωτερικής οργάνωσης και διοίκησης του Ορθόδοξου Πατριαρχείου Αντιοχείας, (β) οι σχέσεις του με τις λοιπές Ορθόδοξες Εκκλησίες, (γ) οι
σχέσεις του με τους ετερόδοξους και αλλόθρησκους πληθυσμούς της περιοχής, (δ) η δράση των Πατριαρχών Αντιοχείας Ιωακείμ Ε΄, Μακαρίου
Γ΄ και Σιλβέστρου, (ε) εσωτερικές διενέξεις, και (στ) σύγχρονη κατάσταση.
Στόχος του μαθήματος είναι η επιστημονική διερεύνηση των σημαντικότερων γεγονότων της ιστορίας του Πατριαρχείου Αντιοχείας κατά
τη δεύτερη χιλιετία, ώστε να φωτιστεί ο περιπετειώδης βίος του, που είχε
ως συνέπεια τη συρρίκνωση του ποιμνίου του, και να αναδειχθεί ο ρόλος
του στην σκληρά δοκιμαζόμενη περιοχή της Συρίας.
Εγχειρίδιο:
1. Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, Ιστορία της Εκκλησίας Αλεξανδρείας (62-1934), εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009.
2. Β. Κουκουσάς – Δ. Βαλαής, Θέματα Εκκλησιαστικής Ιστορίας, εκδ.
Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2011, τ.1.
3. Β. Κουκουσάς – Δ. Βαλαής, Θέματα Εκκλησιαστικής Ιστορίας, εκδ.
Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2011, τ.2.
(Διον. Βαλαής)
(1996) Ο Μέγας Αντώνιος ως πρότυπο οσιακής αγιότητας
Το μάθημα προσεγγίζει τον Μέγα Αντώνιο ως ιστορική και εκκλησιαστική προσωπικότητα αλλά και ως διαχρονικό σύμβολο της ασκητικής εμπειρίας. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στον Βίο του οσίου που
συνέταξε ο Αθανάσιος Αλεξανδρείας και στην τεράστια απήχηση του
79
κειμένου στη διαμόρφωση της συναξαριακής γραμματείας από τον 4ο
αιώνα μέχρι τα μεταβυζαντινά χρόνια.
Στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με την
γραμματολογική αποτύπωση και πνευματική εμπέδωση της οσιακής
αγιότητας.
Εγχειρίδιο:
Παναγιώτης Αρ. Υφαντής, Ο Βίος του αγίου Αντωνίου υπό Αθανασίου
Αλεξανδρείας σε δημώδη μετάφραση του 16ου αιώνα (cod. Marcianus Gr. 588),
Εισαγωγή-Κριτική έκδοση-Σχόλια-Γλωσσάρι, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2013.
(Π. Αρ. Υφαντής)
(1793) Slavia Orthodoxa. Η ιστορία της Ορθοδοξίας στον σλαβικό κόσμο
Στο μάθημα παρουσιάζεται η γνωριμία του σλαβικού κόσμου με την
Ορθόδοξη Παράδοση της Ανατολής και η πορεία εδραίωσής της που είχε
ως αποτέλεσμα την ένταξη στους κόλπους της Ορθοδοξίας του μεγαλύτερου μέρους του σλαβικού κόσμου.
Εγχειρίδιο:
Η. Ευαγγέλου, Slavia Orthodoxa. Τομές στην Πνευματική και Πολιτιστική Ιστορία του Ορθόδοξου Σλαβικού Κόσμου, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη
2011.
(Ηλ. Ευαγγέλου )
(1998) Πνευματική κίνηση και ιδεολογικά ρεύματα του Γένους
και του Ελληνισμού στους χρόνους της Οθωμανικής κυριαρχίας
Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η εξέταση της πνευματικής κίνησης στο χώρο της ορθοδοξίας κατά την περίοδο του νεοελληνικού διαφωτισμού. Εξετάζονται τα ιδεολογικά ρεύματα, οι λόγιοι και το έργο
τους.
Εγχειρίδιο:
80
Αντ. Κυριατζή, Πνευματική κίνηση και ιδεολογικά ρεύματα του Γένους και
του Ελληνισμού στους χρόνους της Οθωμανικής κυριαρχίας μέσα από τις εκδόσεις των Φυλλαδίων, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2009.
(Αντ. Κυριατζή)
(1801) Εισαγωγικά στην Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος
Προσδιορίζεται το αντικείμενο της εκκλησιαστικής ιστορίας της Ελλάδος, εξετάζονται οι πηγές της εκκλησιαστικής ιστορίας της Ελλάδος, η
χρήση τους, η κριτική προσέγγιση, η ερμηνεία τους.
Εγχειρίδιο:
π. Γεώργιος Μεταλληνός, Πηγές Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Αθήνα,
εκδ. Αρμός.
(Αντ. Κυριατζή)
Γ. ΤΟΜΕΑΣ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
(1612) Ο θεολογικός διάλογος μεταξύ της Ορθοδόξου και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας (παρελθόν-παρόν-μέλλον)
Εγχειρίδιο:
1. Γεώργιος Μαρτζέλος, Ορθοδοξία και σύγχρονοι διάλογοι, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Α. Παπαδόπουλος, Θεολογικός διάλογος Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1996.
(Γ. Μαρτζέλος)
(2028) Θεολογία και Παιδεία.
Εγχειρίδιο:
Δ. Τσελεγγίδης, Ορθόδοξη θεολογία και ζωή, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2005.
(Δ. Τσελεγγίδης)
81
(2027) Παιδαγωγική σημασία των εικόνων.
Εγχειρίδιο:
Δ. Τσελεγγίδης, Εικονολογικές Μελέτες, εκδ. Δ. Τσελεγγίδης, Μάκρη Αλεξανδρούπολης 2003.
(Δ. Τσελεγγίδης)
(2026) Ισαάκ του Σύρου, τρόποι τρεις της γνώσεως.
Εγχειρίδιο: Λ. Σιάσος, Μυρσίνη: Ασκητική της έρευνας, εκδ. Αρμός,
Θεσσαλονίκη 2007.
(Λ. Σιάσος)
(2025) Αλλαγή, συνήθεια και σύνθεση. Η αναζήτηση ταυτότητας της
Ορθόδοξης Θεολογίας στην Ελλάδα στη διάρκεια του 20ού
και του 21ου αιώνα.
Εγχειρίδιο:
1. Χρ. Σταμούλης, Η γυναίκα του Λωτ και η σύγχρονη θεολογία, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2013.
2. Χρ. Σταμούλης, Άσκηση αυτοσυνειδησίας και άλλα μελετήματα, εκδ. Το
Παλίμψηστον, Θεσσαλονίκη 2004.
(Χρ. Σταμούλης)
(2024) Η συμπλοκή των σωμάτων και η ερωτική συγκρότηση του
βίου. Ο έρως, η σεξουαλικότητα, η επιθυμία και οι ηδονές στη
θεολογία της Ορθόδοξης Ανατολής.
Εγχειρίδιο:
1. Χρ. Σταμούλης, Έρωτας και σεξουαλικότητα, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2013.
2. Χρ. Σταμούλης, Έρωτας και Θάνατος. Δοκιμή για ένα πολιτισμό της
σάρκωσης, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2009.
(Χρ. Σταμούλης)
(2023) Θεολογία Διαλόγου
82
Εγχειρίδιο:
Ι. Κουρεμπελές, Δος μου λόγο Λόγε. Μελέτες λόγω θεολογίας, εκδ. Κυριακίδης, Θεσσαλονίκη 2013.
(Ι. Κουρεμπελές)
(2012) Θεολογία και θρησκεία σε σύγχρονο θεολογικό προβληματισμό
Εγχειρίδιο:
Ι. Κουρεμπελές, Θεολογία και θρησκεία εν μέσω απολυτοποίησης και σχετικοποίησης, εκδ. Κυριακίδης, Θεσσαλονίκη 2013.
(Ι. Κουρεμπελές)
(1620) Οικουμένη - Οικονομία - Οικολογία: Εκκλησίες και Θρησκείες
ενώπιον των προκλήσεων της οικονομικής παγκοσμιοποίησης.
Εγχειρίδιο:
Στ. Τσομπανίδης, Μετα-λειτουργία. Η ορθόδοξη συμμετοχή στην κοινή
χριστιανική μαρτυρία για δικαιοσύνη ειρήνη και ακεραιότητα της ειρήνης και
ακεραιότητα της δημιουργίας, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2010.
(Στ. Τσομπανίδης)
Δ. ΤΟΜΕΑΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
(984) Λατρευτική αγωγή στην παιδική και εφηβική ηλικία
Κάθε κατηχητική και χριστιανοπαιδαγωγική λειτουργία, η οποία
στοχεύει στην κάλυψη αναγκών των μελών της εκκλησιαστικής κοινότητας, σχετίζεται με τη λατρευτική αγωγή των παιδιών και των εφήβων. Κατά τη διαπραγμάτευση της εν λόγω αγωγής αναφερόμαστε στη
θέση των παιδιών και των εφήβων στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας,
όπως αυτή καταγράφεται από την ιστορία της, στη θεολογική και χρι-
83
στιανοπαιδαγωγική θεώρησή της, στο ρόλο της ενορίας, της οικογένειας και του σχολείου, στην πραγμάτωση της λατρευτικής αγωγής και,
τέλος, στα προβλήματα και τις δυνατότητες υλοποίησής της.
Εγχειρίδιο:
1. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Ο εκκλησιασμός των μαθητών. Συμβολή στη
Λατρευτική Αγωγή, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 22002.
2. Εμμανουήλ Περσελής, Κατήχηση και παιδεία. Μελετήματα
Xριστιανικής Θρησκευτικής Aγωγής, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2003.
(Ι. Κογκούλης)
(2041) Ο Ομιλητής και οι ακροατές του: Επικοινωνιακή προσέγγιση του Κηρύγματος
Εξετάζονται οι Ομιλίες του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά ως προς
το θεολογικό τους μήνυμα και τη γλωσσική τους διατύπωση, σε σχέση
με το ακροατήριό του στους ναούς της Θεσσαλονίκης κατά τον 14ο
αιώνα.. Ερευνώνται οι δυνατότητες πρόσληψης του μηνύματος από το
εκκλησίασμα που μιλούσε την προφορική ύστερη δημώδη γλώσσα του
Βυζαντίου, ενώ επί το πλείστον αγνοούσε τη γραπτή αττικίζουσα
γλώσσα, όπως επίσης η παιδεία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και
η μέριμνά του για την πνευματική οικοδομή του ποιμνίου του.
Εγχειρίδιο:
1. Δήμητρα Α. Κούκουρα, Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς Αρχιεπίσκοπος
Θεσσαλονίκης. Οι ομιλίες του και οι ακροατές του, εκδόσεις Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2013.
2. Δήμητρα Α. Κούκουρα, Ρητορική και Εκκλησιαστική Ρητορική, εκδ.
Πουρναρά 2003.
(Δ. Κούκουρα)
(1786) Ειδικά Θέματα Ιστορίας και Θεολογίας της Λατρείας
Στο γνωστικό αυτό αντικείμενο μελετώνται διάφορες πτυχές της
Λατρείας με ξεχωριστό ιστορικό και θεολογικό ενδιαφέρον
Εγχειρίδιο:
84
1. Παναγιώτης Ι. Σκαλτσής, «Ιερουργοί και Φιλοθεάμονες». Κεφάλαια
Ιστορίας και Θεολογίας της Λατρείας, εκδ. Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2013.
2. Παναγιώτης Ι. Σκαλτσής, Λειτουργικές Μελέτες 1, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1999.
(Π. Σκαλτσής)
(2042) Θεία Λατρεία και Οικολογία
Το εν λόγω μάθημα ερευνά τα οικολογικά στοιχεία που μαρτυρούνται στο Εορτολόγιο, το Ευχολόγιο και την Υμνολογία. Η Ίνδικτος
είναι εορτή της οικολογίας και θεολογικά αναδεικνύει την εν Χριστώ
ανακεφαλαίωση του κόσμου. Στο Ευχολόγιο επίσης υπάρχουν ευχές
για τον κόσμο, τη σπορά, τους καιρούς και τους καρπούς. Η Θεία Λειτουργία προβάλλει τον κόσμο και τη δημιουργία ως έργο της αγάπης
του Θεού. Στην Υμνογραφία επίσης υπάρχει έντονο οικολογικό ενδιαφέρον.
Εγχειρίδιο:
1. Παναγιώτης Ι. Σκαλτσής, Τα οικολογικά της Θείας Λατρείας. «Του
Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής», εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2013.
2. Θωμάς Α. Ιωαννίδης, Άνθρωπος και κόσμος κατά τον Απόστολο
Παύλο, εκδόσεις Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2008
(Π. Σκαλτσής)
(1679) Το Δίκαιο του Αγίου Όρους
Εξετάζεται η διοικητική οργάνωση της Αγιορείτικης Πολιτείας στο
πλαίσιο της ισχύος του άρθ. 105 του Συντάγματος, του Καταστατικού
Χάρτη του Αγίου Όρους και της ειδικής αγιορείτικης νομοθεσίας. Η
χερσόνησος του Αγίου Όρους απολαμβάνει εδώ και αιώνες ένα ειδικό
προνομιακό καθεστώς, το οποίο παρέχει αυτοδιοίκηση στις Μονές και
τα τοπικά διοικητικά όργανα (Ι. Κοινότητα, Ι. Επιστασία, Έκτακτες
Συνάξεις). Επίσης αναλύεται το ειδικό περιουσιακό δίκαιο των Μονών
και η ειδική μεταχείριση που επιφυλάσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
85
Εγχειρίδιο:
1. Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Θεσμοί Δικαίου Αγίου Όρους, Πρότυπες Θεσσαλικές εκδόσεις, Τρίκαλα 2009.
2. Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Εκκλησιαστικό Δίκαιο, εκδόσεις
Μπαρμπουνάκη, Αθήνα - Κομοτηνή 2013.
(Ν. Μαγγιώρος)
(1215 Θ) Το Δίκαιο των Ετεροδόξων Εκκλησιών
Συγκριτική παρουσίαση της οργάνωσης και διοίκησης της Ρωμαιοκαθολικής και Αγγλικανικής Εκκλησίας. Η θέση των κληρικών και
των λαϊκών, τα μυστήρια, η εκκλησιαστική περιουσία, οι εκκλησιαστικές ποινές και τα εκκλησιαστικά δικαστήρια σύμφωνα με το νέο Κώδικα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και την τελευταία έκδοση των Κανόνων της Εκκλησίας της Αγγλίας. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη διδασκαλία Ρωμαιοκαθολικών και Αγγλικανών για τις σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας.
Εγχειρίδιο:
1. Νικόλαος Μαγγιώρος, Το περιουσιακό δίκαιο της Ρωμαιοκαθολικής
Εκκλησίας, εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2007.
2. Le Goff, Ο πολιτισμός της Μεσαιωνικής Δύσης, εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2006.
(Ν. Μαγγιώρος)
(1611) Διδασκαλία των Θρησκευτικών με νέες τεχνολογίες
Πώς σχεδιάζεται μια εκπαιδευτική εφαρμογή για διδασκαλία στην
τάξη. Επιλογή και χρήση νέων τεχνολογικών μέσων και εφαρμογών
στη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στη σχολική τάξη.
Εφαρμογή των θεωριών μάθησης στις τεχνικές δημιουργίας σχεδίων
μαθημάτων διδασκαλίας με Η/Υ στη σχολική τάξη με χρήση υπολογιστή. Αρχές σχεδιασμού παρουσίασης ηλεκτρονικού υλικού για διδασκαλία με ηλεκτρονικό υπολογιστή και τεχνικές δημιουργίας του. Σχεδιασμός και ανάπτυξη σχεδίου διδασκαλίας για τα Θρησκευτικά με
Η/Υ.
Εγχειρίδιο:
86
1. Βασιλική Μητροπούλου, Το Εκπαιδευτικό λογισμικό στη Διδασκαλία
του μαθήματος των Θρησκευτικών, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Βασιλική Μητροπούλου, Υποδείγματα συγγραφής εργασιών και βιβλιογραφίας, εκδόσεις Ι. Καραδέδος Μέθεξις, Θεσσαλονίκη 2008.
(Β. Μητροπούλου)
(2043) Σύγχρονες τάσεις σχεδιασμού και διεξαγωγής της διδασκαλίας με ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών
Σύγχρονες εκπαιδευτικές προτάσεις στο σχεδιασμό της διδασκαλίας που ενσωματώνουν και τις νέες τεχνολογίες: υπολογιστές, διαδραστικούς πίνακες. Παρουσίαση παραδειγμάτων Σχεδίων Διδασκαλίας,
Μικροδιδασκαλίας, Σχεδίων Εργασίας, Ερευνητικών Εργασιών, Σεναρίων. Συμβολή των νέων τεχνολογιών στη διεξαγωγή της διδασκαλίας
με τη δημιουργία Φύλλων Εργασίας, Εννοιολογικών Χαρτών, Project,
Ιστολογίων (blog), Wiki, WebQuest. Το διαδίκτυο στη διδασκαλία.
Αποτίμηση της μάθησης μέσω ηλεκτρονικών φακέλων εργασίας (eportfolio), κλιμάκων Διαβαθμισμένης Αξιολόγησης (rubrics).
Εγχειρίδιο:
1. Jonassen D., Howland J., Marra R. & Crismond D., (μτφ. Βασιλική Μητροπούλου), Ουσιαστική μάθηση με την Τεχνολογία, εκδόσεις Ι. Καραδέδος Μέθεξις, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Χατζηδήμου, Προετοιμασία και σχέδιο μαθήματος, εκδόσεις Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2008.
(Β. Μητροπούλου)
(1764) Η συγγνώμη και η συγχώρηση στις διαπροσωπικές σχέσεις των εφήβων και η ορθόδοξη χριστιανική αγωγή
Το περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει: την εννοιολογική
προσέγγιση των όρων της συγγνώμης και της συγχώρησης στην Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση, τη διαδικασία της συγγνώμης και της
συγχώρησης στην παιδική και εφηβική ηλικία υπό το πρίσμα των αρχών της εξελικτικής ψυχολογίας και της ψυχοθεραπείας και τους βασικούς άξονες της χριστιανικής αγωγής για την προσέγγιση της συγγνώμης και της συγχώρησης στον έφηβο.
87
Εγχειρίδιο:
1. Μαρία Ράντζου, Η συγγνώμη και η συγχώρηση στην εφηβική ηλικία
και η ορθόδοξη χριστιανική αγωγή. Θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση, εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2002.
2. Ιωάννης Τσάγκας, Το παιδί και ο έφηβος στην εκκλησιαστική κοινότητα. Θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση, εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη,
Θεσσαλονίκη ²2012.
(Μ. Ράντζου)
(1765) Η διαχείριση των συγκρούσεων στην παιδική ηλικία και
η ενοριακή κατηχητική διακονία
Το περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει: α) την ανάλυση της
σημασίας των αντιθέσεων και των διαπληκτισμών στην καθημερινή
ζωή των παιδιών και β) την καταγραφή τρόπων αντιμετώπισής τους
μέσα από παραδείγματα της Ορθόδοξης Χριστιανικής Παράδοσης και
τις αρχές της Παιδαγωγικής Επιστήμης. Παράλληλα προτείνονται και
μοντέλα διδασκαλίας για τη διαχείριση και επίλυση των συγκρούσεων
στην ενοριακή εκκλησιαστική κατήχηση. Τα παιδιά, μαθαίνοντας να
διαχειρίζονται αντιθέσεις και διαπληκτισμούς στις διαπροσωπικές σχέσεις τους, οικειοποιούνται ειρηνικές μορφές συμπεριφοράς στην κοινωνία της διαπολιτισμικότητας και του διαφορετικού, γίνονται φορείς
του λόγου του Χριστού διατηρώντας την ορθόδοξη ταυτότητά τους ανάμεσα στις διαφορετικά εκφραζόμενες θρησκείες.
Εγχειρίδιο:
1. Μαρία Ράντζου, Η ενοριακή κατηχητική διδασκαλία και η διευθέτηση
των αντιθέσεων στη σχολική παιδική ηλικία, εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη,
Θεσσαλονίκη 22012.
2. Ηρακλής Ρεράκης, Ο “άλλος” στο ελληνικό σχολείο. Ορθόδοξη χριστιανοπαιδαγωγική θεώρηση, εκδόσεις Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2007.
(Μ. Ράντζου)
(2044) Το Σύμβολο ως μέσο και ως περιεχόμενο του Μαθήματος
των Θρησκευτικών
88
To Μάθημα των Θρησκευτικών προσεγγίζεται ως ένα Μάθημα, το
οποίο έχει στόχο να πληροφορήσει και να παρουσιάσει ερμηνευτικά μία
πρόταση ζωής με βάση την εμπειρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Για τον
σκοπό αυτό κρίνεται ωφέλιμη η αναφορά στα μνημεία του πολιτισμού.
Τα λατρευτικά σύμβολα αποτελούν τέτοιου είδους μνημεία. Διερευνάται
η έννοια του λατρευτικού Συμβόλου τόσο στο πλαίσιο της Ορθόδοξης
Θεολογίας όσο και αναφορικά με βασικούς εκπροσώπους της σύγχρονης
σκέψης (ψυχολογία, φιλοσοφία). Παρουσιάζονται με κριτικό τρόπο οι
κυριότερες κατευθύνσεις στη σύγχρονη Διδακτική των Συμβόλων (βιωματική-αναγωγική, ιστορικοκριτική-επαγωγική και σημειωτική), οι οποίες και αντιμετωπίζουν το Σύμβολο ως το προσφορότερο μέσο για τη
διδασκαλία του Μαθήματος των Θρησκευτικών. Τέλος, αναλύεται η ανάπτυξη της θρησκευτικής αλλά και της συμβολικής σκέψης των μαθητών στο πλαίσιο της διδασκαλίας των συμβόλων.
Εγχειρίδιο:
1. Αθανάσιος Στογιαννίδης, Η διδασκαλία των λατρευτικών συμβόλων
της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας στο Μάθημα των Θρησκευτικών, εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη Θεσσαλονίκη 22013.
2. Πωλ Ρικαίρ, Λόγος και σύμβολο, εκδόσεις Γεώργιος Θ. Χατζηϊακώβου, Θεσσαλονίκη 2012.
(Αθ. Στογιαννίδης)
Ε. ΤΟΜΕΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
(1762) Θρησκεία και Κοινωνία στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Η θεματική του μαθήματος περιλαμβάνει τα εξής: Θρησκεία και
κοινωνία. Βασικές θεωρίες. Μέθοδος προσέγγισης των σχέσεων θρησκείας και κοινωνίας. Θρησκεία και πολιτική. Θρησκεία και Δημοκρατία. Η θρησκεία στο δημόσιο χώρο. Θρησκεία και αξίες. Θρησκείες σε
ένα πλουραλιστικό περιβάλλον. Θρησκεία και κοινωνική πρακτική. Η
κατάσταση των θρησκειών στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Ελλάδα.
Θρησκεία και μοντέρνο. Θρησκεία, ειρήνη και ανθρώπινα δικαιώματα.
Εγχειρίδιο:
89
1. Ιωάν. Πέτρου, Θρησκεία και κοινωνία. Κοινωνιολογική ανάλυση των
σχέσεων θρησκείας και κοινωνίας στη σύγχρονη πραγματικότητα, εκδ. Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2011
2. Απόστολος Νικολαΐδης, Κοινωνιολογία της θρησκείας, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2007.
(Ι. Πέτρου)
(1154) Προκλήσεις Βιοηθικής
Το μάθημα παρουσιάζει τους παράγοντες που δημιούργησαν τη
βιοηθική και αντιμετωπίζει τα διλήμματα που προέρχονται από τη βιοτεχνολογία, τη βιολογία, τη βιοϊατρική και τη γενετική. Αναφέρεται
στις προκλήσεις που αναφέρονται τόσο στην αρχή της ανθρώπινης
ζωής, όπως τεχνητή και εξωσωματική γονιμοποίηση, κλωνοποίηση,
αποκωδικοποίηση ανθρώπινου γονιδιώματος, εμβρυϊκή έρευνα, προγεννητικό έλεγχο, εκτρώσεις κ.λπ. όσο και εκείνες που παρουσιάζονται
στην πορεία και το τέλος της, όπως είναι η ευθανασία, οι μεταμοσχεύσεις και ο εγκεφαλικός θάνατος.
Εγχειρίδιο:
1. Ανέστης Κεσελόπουλος, Εκ του Θανάτου εις την Ζωήν. Θεολογική
προσέγγιση στις προκλήσεις της Βιοηθικής, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη
2003.
2. Απ. Νικολαΐδης, Από τη γένεση στη γενετική, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2006.
3. Β. Φανάρας, Υποβοηθούμενη, αναπαραγωγή, εκδ. Το Παλίμψηστον,
Θεσσαλονίκη 2000.
(Αν. Κεσελόπουλος)
(1585) Προσέγγιση στον ορθόδοξο μοναχισμό
Εγχειρίδιο:
1. Αν. Κεσελόπουλος, Αλλ’ είδον μοναχούς. Προσέγγιση στον ορθόδοξο
μοναχισμό, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Μωϋσής Αγιορείτης, Κάλλιστος Γουέαρ, Παύλος Ευδοκίμωφ,
Ολιβιέ Κλεμάν, Σταύρος Φωτίου, Ορθόδοξος μοναχισμός, εκδ. Αρμός,
Αθήνα 1997.
(Αν. Κεσελόπουλος)
90
(963) Hθικά Κεφάλαια
Με βάση τη Φιλοκαλία αναπτύσσεται η φαινομενολογία του φόβου,
η διαλεκτική φόβου και ελευθερίας, η σχέση φόβου, αρετών και εντολών καθώς και η σύνδεση του φόβου με την αγάπη.
Εγχειρίδιο:
1. π. Βασίλειος Καλλιακμάνης, Από το φόβο στην αγάπη. Σπουδή και
μαθητεία στη Φιλοκαλία των ιερών Νηπτικών, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009.
2. Κων. Κορναράκης, Η διαλεκτική του φιλοκαλικού ήθους, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2002.
(π. Βασίλειος Καλλιακμάνης)
(1767) Θρησκεία και Μετανάστευση
Το περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει τις εξής θεματικές: Α.
Η προβληματική της έρευνας των σχέσεων θρησκείας και μετανάστευσης: οι αμερικανικές έρευνες και το «παράδειγμα» του κοινοτισμού, οι
ευρωπαϊκές έρευνες και το «παράδειγμα» του κοσμοπολιτισμού. Β. Οι
θρησκευτικές συνιστώσες της μετανάστευσης στην Ελλάδα: εθνοθρησκευτική ταυτότητα των μεταναστών, θρησκευτική γεωγραφία των
μεταναστών, θρησκευτικά δικαιώματα και άσκηση λατρείας, η στάση της
ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας απέναντι στους μετανάστες. Το μάθημα
συμπληρώνεται με την έρευνα της μεταναστευτικής κοινότητας των Ινδών Σιχ στην Ελλάδα.
Εγχειρίδιο:
Νίκη Παπαγεωργίου, Θρησκεία και Μετανάστευση. Η περίπτωση των
Σιχ στην Ελλάδα, εκδ. Κορνηλία Σφακιαννάκη, Θεσσαλονίκη 2011.
(Ν. Παπαγεωργίου)
(2034) Ψηφιακός Κόσμος [Διαδίκτυο & Επεξεργασία Εικόνας]
[Α] Ο ψηφιακός κόσμος που αναπτύχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες
συνεχώς επεκτείνεται και ανδρώνεται. Από την άλλη υπάρχει ο κυρίαρ-
91
χος φυσικός κόσμος. Στα πλαίσια του διδακτικού αυτού αντικειμένου
εξετάζονται και παρουσιάζονται τα ακόλουθα θέματα:
-Ποιο το περιεχόμενο του ψηφιακού κόσμου
-ποια τα αντικείμενα και εφαρμογές του
-νέες οπτικές του φυσικού κόσμου
-ποια η σχέση του ψηφιακού προς τον φυσικό κόσμο
-ποια η διαλειτουργικότητα και αλληλεπίδραση των δύο αυτών
κόσμων κ.ά.
[Β] Εισαγωγή στον αχανή χώρο του κυβερνοχώρου και ανάλυση των
παραμέτρων του Διαδικτύου. Κριτήρια και προϋποθέσεις βελτιστοποιημένης διαδρομής αναζήτησης πληροφορίας. Κριτική χρήση και σημασία
της ψηφιακής εικόνας και του αντίστοιχου πεδίου επεξεργασίας εικόνας
στην λειτουργικότητα του Διαδικτύου. Θέματα και στοιχεία επεξεργασίας εικόνας. Συσχέτιση και εφαρμογή των διαδικτυακών πληροφοριών
και της άντλησης τους, όπως και της επεξεργασίας εικόνας, σε αντικείμενα θεολογικής έρευνας. Διεύρυνση της εστίασης σε θέματα επιστημονικής
διερεύνησης και ενδιαφέροντος, καθώς και σε τεχνολογικές περιοχές και
εφαρμογές.
Άσκηση: Εισαγωγή, παρουσίαση και ανάπτυξη εφαρμογών σε περιβάλλον ΡhotoShορ.
Εγχειρίδιο:
1. Νικόλαος Μυρίδης, Παρατηρησιακή Πληροφορία.
2. Ν. Παπαμάρκος, Ψηφιακή επεξεργασία και ανάλυση εικόνας.
3. Ν.Ε. Μυρίδης, Πληροφορία και Πληροφορική, εκδ Κυριακίδη.
(Ν. Μυρίδης)
(2035) Ψηφιακή έρευνα και αναζήτηση Πληροφορίας - Ηλεκτρονική Τυπογραφία
Περιεχόμενο του μαθήματος είναι η αναζήτηση και συλλογή πληροφορίας με τους αναρίθμητους ψηφιακούς τρόπους στον χώρο των
Η/Υ και του Διαδικτύου. Ειδικότερα:
Συλλογές κειμένων θεολογικών: Sources Chrétiennes, Patrologia
Graeca κ.ά. Ειδική αναφορά στην ψηφιακή συλλογή κειμένων ελληνικής γλώσσας ΤLG: Τheasaurus Linguae Graecae. Παρουσίαση του περιβάλλοντος χρήσης της Βάσης Δεδομένων του ΤLG. Kλείδες, ψηφια-
92
κοί αλγόριθμοι άντλησης δεδομένων από τις συλλογές, ευρετήρια κ.λπ.
Διαδικασίες ηλεκτρονικής αναζήτησης θεολογικής πληροφορίας. Ειδικό λογισμικό (software) θεολογικής χρήσης. Ψηφιακά λεξικά, ψηφιακές Πατρολογίες, διαδικτυακές εφαρμογές.
Το μάθημα αναφέρεται στη διαδικασία και μεθοδολογία παραγωγής
κειμένων τόσο με τη συμβατική μορφή εντύπων (διατριβές, περιοδικά,
βιβλία, κ.ά.), όσο και με την μορφή του υπερκειμένου (hypertext: ιστοσελίδες, e-βιβλία, e-περιοδικά κλπ.) με τα σύγχρονα μέσα και τεχνολογίες.
1. Αρχές σχεδίασης εντύπου.
2. Υλοποίηση της μορφής εγγράφου: (α) ψηφιακά με χρήση Η/Υ,
(β) ηλεκτρονική δημοσιοποίηση και διακίνηση μέσω διαδικτύου.
Εγχειρίδιο:
1. Νικόλαος Μυρίδης, Ψηφιακή Επεξεργασία Συλλογών Κειμένων, εκδ.
Τζιόλα 2012.
2. Berners - Lee, Hall, Hendler, Ohara, Shadbolt, Weitzer, Το πλαίσιο της επιστήμης του WEB, εκδ. Βαφόπουλος και ΣΙΑ Ο.Ε.
(Ν. Μυρίδης)
(2030) Θέματα Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης
Το σχολείο στις σύγχρονες κοινωνίες αποτελεί ιδιαίτερο θεσμό και
έχουν αναπτυχθεί αντίστοιχες δομές για τη λειτουργία του, βρίσκεται
όμως πάντοτε σε συνεχή και δυναμική αλληλεπίδραση με τις ευρύτερες
κοινωνικές εξελίξεις. Στο μάθημα αυτό θα παρουσιαστούν τα βασικά
στάδια εξέλιξης της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, τα κύρια ρεύματα σκέψης και οι προκλήσεις της εκπαίδευσης στο σύγχρονο κόσμο. Η
διερεύνηση της σχέσης μεταξύ εκπαίδευσης και κοινωνίας, τα νεώτερα
ερευνητικά δεδομένα, οι βασικές αρχές κοινωνικής αλληλεπίδρασης
και επικοινωνίας στον εκπαιδευτικό χώρο, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών δομών στην Ελλάδα και στο διεθνή χώρο , η
κοινωνική και εκπαιδευτική ανισότητα, ο στιγματισμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός στην εκπαίδευση, η κοινωνική αναπαραγωγή και ο
ρόλος του κοινωνικού κεφαλαίου θα αποτελέσουν τα βασικά πεδία
ανάλυσης μέσα από το πρίσμα της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης.
93
Εγχειρίδιο:
Χ.Ν. Τσιρώνης, Κοινωνικός αποκλεισμός και εκπαίδευση στην ύστερη
νεωτερικότητα, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2003.
(Χ. Τσιρώνης)
(2036) Χριστιανισμός και Κοινωνία στην ύστερη νεωτερικότητα
Το μάθημα αυτό εξετάζει τις σύγχρονες κοινωνικές εξελίξεις, αλλά
και τις κοινωνικές εκφάνσεις του θρησκευτικού βίου μέσα από μια διπλή εστίαση, της Θεολογίας και της Κοινωνικής Θεωρίας. Κοινωνικά
προβλήματα, κοινωνικοί ρόλοι και μετασχηματισμοί, εξελίξεις και
προκλήσεις για την κοινωνία και τον άνθρωπο εξετάζονται μέσα από
αυτήν την διπλή προοπτική. Ειδικότερα, η ανάλυση θα εστιάσει σε ζητήματα που σχετίζονται με την σύγχρονη οικογένεια, τη χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τη βιοτεχνολογία, την
ειρήνη, την παγκοσμιοποίηση, την κοινωνική δικαιοσύνη κ.α. και θα
παρουσιαστούν τα βασικά ρεύματα σκέψης στο χώρο των κοινωνικών
επιστημών, καθώς και οι ηθικές και θεολογικές διαστάσεις κύριων κοινωνικών φαινομένων και αλλαγών στην ύστερη νεωτερικότητα.
Εγχειρίδιο:
Χ.Ν. Τσιρώνης, Άνθρωπος και κοινωνία. Συμβολή στο διάλογο Θεολογίας και Κοινωνικής θεωρίας, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2013.
(Χ. Τσιρώνης)
94
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α. ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
Στο Τμήμα Θεολογίας εισάγονται φοιτητές με τους ακόλουθους τρόπους:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Με τις Πανελλήνιες Εξετάσεις
Ως πτυχιούχοι Ακαδημιών
Ως πτυχιούχοι Ανωτέρων Εκκλησιαστικών Σχολών
Ως πτυχιούχοι Σχολών των Α.Ε.Ι.
Ως πτυχιούχοι ισότιμων Σχολών του Εξωτερικού
Ομογενείς
Αλλοδαποί
Κύπριοι
Με ειδικούς λόγους (λόγους υγείας).
Ο Σύλλογος Φοιτητών της Θεολογικής Σχολής προωθεί λύσεις για τα
φοιτητικά και πανεπιστημιακά προβλήματα, συμμετέχει με εκπροσώπους στα φοιτητικά όργανα (ΦΕΑΠΘ, ΕΦΕΕ) και διοργανώνει εκδηλώσεις θεολογικού, πολιτιστικού, πολιτικού και ενημερωτικού περιεχομένου.
Ο Φοιτητικός Σύλλογος εκπροσωπεί νόμιμα τους φοιτητές στα όργανα διοίκησης του Πανεπιστημίου, στο Τμήμα, στους Τομείς και στα
Διοικητικά Συμβούλια με δικαίωμα λόγου και ψήφου. Συμμετέχει, ισότιμα με τους διδάσκοντες, στις εκλογές των Πρυτάνεων, Κοσμητόρων,
Προέδρων Τμημάτων, Διευθυντών Τομέων κ.τ.λ. Συμμετέχει επίσης στην
οργάνωση του προγράμματος σπουδών και γενικά συμβάλλει αποφασιστικά και θετικά στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Ανώτατο όργανο των φοιτητών, σε πανελλήνια κλίμακα, είναι η Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδας (ΕΦΕΕ), με το μεγάλο κύρος και τις
περγαμηνές που της χάρισαν οι ιστορικοί αγώνες της για Ελευθερία και
Δημοκρατία στη χώρα μας, από την εποχή των «Συλλαλητηρίων για την
95
Κύπρο», του «114», του «15%», του Πολυτεχνείου και άλλων ιστορικών
καμπών στην ιστορία της νεολαίας και του φοιτητικού κινήματος στη
χώρα μας. Στην ΕΦΕΕ στέλνονται εκλεγμένοι εκπρόσωποι από όλους
τους Φοιτητικούς Συλλόγους των ΑΕΙ της χώρας. Εξίσου σημαντικό συλλογικό όργανο είναι η Φοιτητική Ένωση Αριστοτελείου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης (ΦΕΑΠΘ), με επίσης μεγάλη ιστορία στο φοιτητικό κίνημα, που εκπροσωπεί τους Φοιτητικούς Συλλόγους του Α.Π.Θ. Στη
ΦΕΑΠΘ στέλνονται οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι από τους Φοιτητικούς
Συλλόγους του Πανεπιστημίου μας.
96
B. ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΝΟΝIΣΜΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ Α.Π.Θ.
Α. Γενικά
1. Σκοπός του συστήματος βιβλιοθηκών του Α.Π.Θ. είναι η υποστήριξη των διαδικασιών της μάθησης, της διδασκαλίας και της έρευνας στο
Α.Π.Θ., μέσω της διάθεσης τεκμηριωμένης πληροφορίας σε κάθε είδους
μορφή (βιβλία, περιοδικά, μη έντυπο υλικό, ηλεκτρονικό υλικό, νόμιμη
πρόσβαση σε υπηρεσίες δικτύου κ.λπ.), με παράλληλη ενημέρωση και
καθοδήγηση των χρηστών για την άριστη χρήση της. Η πληροφορία αυτή θα είναι, υπό προϋποθέσεις, και στη διάθεση χρηστών εκτός της πανεπιστημιακής κοινότητας.
2. Το σύστημα βιβλιοθηκών του Α.Π.Θ. αποτελείται από την Κεντρική Βιβλιοθήκη (KB) και τις Περιφερειακές Βιβλιοθήκες (ΠΒ).
3. Η KB στεγάζεται στο ομώνυμο κτίριο της Πανεπιστημιούπολης
και αποτελεί την Κεντρική Μονάδα Διαχείρισης του έντυπου και μη έντυπου υλικού που καλύπτει ανάγκες του συστήματος βιβλιοθηκών του
Α.Π.Θ.
4. Ως ΠΒ νοούνται βιβλιοθήκες Σχολών, Τμημάτων ή ομάδων συγγενών Τμημάτων του Α.Π.Θ. που στεγάζονται σε χώρους των αντίστοιχων Σχολών και Τμημάτων.
Γ. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
Η ενιαία Θεολογική Σχολή είχε τέσσερα Σπουδαστήρια, που κάλυπταν τους αντίστοιχους θεολογικούς κλάδους, και ένα Παιδαγωγικό Εργαστήριο. Μετά τη διαίρεση της Σχολής, τα Σπουδαστήρια ανήκουν και
στα δυο Τμήματα.
Από τον Οκτώβριο του 1986 λειτουργεί στη Σχολή ενιαία Βιβλιοθήκη. Δίπλα από τα γραφεία των Γραμματειών διαμορφώθηκε εξυπαρχής
χώρος Αναγνωστηρίου χωρητικότητας εκατό περίπου ατόμων. Το Ανα-
97
γνωστήριο διαθέτει τις απαραίτητες σειρές κειμένων και τα χρηστικότερα
όργανα μελέτης (λεξικά, κλείδες κ.λπ.).
Η λειτουργία της Βιβλιοθήκης και του Αναγνωστηρίου ρυθμίζεται
από τον παρακάτω Κανονισμό.
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ
ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
Ώρες Λειτουργίας
Κατά τη διάρκεια των μαθημάτων: Δευτέρα - Πέμπτη, ώρες 08:30 20:00 και Παρασκευή 08:30 - 15:00
Κατά τη διάρκεια των διακοπών: Δευτέρα - Παρασκευή, ώρες 08:30 15:00.
Πρόσβαση στη Βιβλιοθήκη
Κάθε φοιτητής γίνεται μέλος της Βιβλιοθήκης με την υποβολή σ’ αυτή αίτησης εγγραφής. Τότε αποκτά την προσωπική του ταυτότητα και
μπορεί να δανείζεται βιβλία.
Οι φοιτητές, μεταπτυχιακοί, διδάκτορες κ.λπ. έχουν πρόσβαση στα
βιβλιοστάσια με την ένδειξη της αστυνομικής τους ταυτότητας ή του βιβλιαρίου σπουδών, το οποίο και αφήνουν στους υπαλλήλους.
Δανεισμός Βιβλίων και Διάρκεια Δανεισμού
Τα βιβλία δανείζονται στο χώρο υποδοχής της Βιβλιοθήκης, με την
ένδειξη της ταυτότητας (κάρτας Βιβλιοθήκης). Οι φοιτητές έχουν δικαίωμα να δανείζονται 4 βιβλία για 15 μέρες, ενώ οι μεταπτυχιακοί, οι διδάκτορες και τα μέλη ΔΕΠ 15 βιβλία για 1 μήνα.
Όλα τα μέλη έχουν δικαίωμα να δανείζονται μόνο 1 βιβλίο για 3
ώρες ή για 3 μέρες (σειρές, θεματικοί κύκλοι κ.λπ.).
Η απώλεια της πρώτης κάρτας αντιστοιχεί σε πρόστιμο 5 €, της δεύτερης σε 20 € και την τρίτη διαγράφεται ο αναγνώστης.
Οι εξωτερικοί χρήστες μπορούν να δανείζονται μέχρι 5 βιβλία αποκτώντας την κάρτα βιβλιοθήκης ως ακολούθως:
α) Μέλη ΔΕΠ και φοιτητές άλλων Ιδρυμάτων
30 ₠ για ετήσια χρήση
20 ₠ για εξάμηνη χρήση
β) Λοιποί εξωτερικοί χρήστες
98
50 ₠ για ετήσια χρήση
30 ₠ για εξάμηνη χρήση
20 ₠ για τρίμηνη χρήση
Η κάρτα ισχύει για όλες τις βιβλιοθήκες του Α.Π.Θ. Αν υπάρχει εκκρεμότητα (πρόστιμο ή απώλεια βιβλίου) δεν μπορεί να δοθεί βεβαίωση
από τη βιβλιοθήκη σε κανέναν αναγνώστη (φοιτητή, μεταπτυχιακό ή
διδάκτορα).
Η καθυστέρηση επιστροφής των βιβλίων επισύρει πρόστιμο, το οποίο ανέρχεται σε 0,30 € την ημέρα ή την ώρα. Το πρόστιμο των χαμένων
βιβλίων είναι τουλάχιστον 35 €. Τα πληροφοριακά βιβλία (εγκυκλοπαίδειες, λεξικά κ.λπ.), τα περιοδικά, οι μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες και οι διδακτορικές διατριβές δεν δανείζονται.
Βιβλία, που ανήκουν σε Σειρές και σε Θεματικούς Κύκλους, δανείζονται, εάν υπάρχει δεύτερο αντίτυπό τους.
Όλα τα βιβλία επιστρέφονται στο χώρο δανεισμού. Όσα βιβλία δεν
έχουν δεσμευθεί από άλλους χρήστες, είναι δυνατόν να δανεισθούν εκ
νέου στον ίδιο αναγνώστη για μια ακόμη φορά.
Συλλογή
Η συλλογή της Βιβλιοθήκης κατανέμεται ως εξής:
Αναγνωστήριο: Βιβλία πληροφοριακά (εγκυκλοπαίδειες, λεξικά
κ.λπ.), εγχειρίδια, κείμενα (αρχαία και πατερικά).
Τμήμα Παλαιτύπων.
Βιβλιοστάσια:
Α΄: Περιοδικά, Σειρές, Θεματικοί Κύκλοι, Μεταπτυχιακές και Διδακτορικές εργασίες και εκδόσεις Τέχνης.
Β΄: Η κυρίως Συλλογή και η Δωρεά D. Zellev (μη δανειζόμενη).
Πρώτο μικρό βιβλιοστάσιο: εκδόσεις σλαβικές και αραβικές
Δεύτερο μικρό βιβλιοστάσιο: μικρό τμήμα Περιοδικών και διάφορα
πολλαπλά αντίτυπα.
Ασφάλεια
Στη Βιβλιοθήκη λειτουργεί αντικλεπτικό σύστημα. Παρακαλείσθε να
επιβεβαιώνετε τη σωστή διαδικασία δανεισμού πριν εγκαταλείψετε το
χώρο της Βιβλιοθήκης.
99
Φωτοτυπίες
Υπάρχει δυνατότητα λήψης φωτοτυπιών (με χρέωση) από φωτοτυπικά μηχανήματα που βρίσκονται στο χώρο της Βιβλιοθήκης. Η φωτοτύπηση γίνεται με ειδικές κάρτες (50 και 100 φωτοτυπιών, με κόστος 2
και 3,5 € αντίστοιχα), που παρέχονται από το προσωπικό της Βιβλιοθήκης.
Ανεύρεση Βιβλίων
Η Βιβλιοθήκη διαθέτει Ανοικτό Δημόσιο Κατάλογο (OPAC), που
υποστηρίζεται από το αυτοματοποιημένο σύστημα Horizon. Υπάρχει
δυνατότητα αναζήτησης βιβλίων με τη χρήση της υπηρεσίας Webpac
μέσω του Internet, http://www.lib.auth.gr
H αναζήτηση των βιβλίων γίνεται από τους ίδιους τους χρήστες (από H/Y που υπάρχουν στη βιβλιοθήκη και στις νησίδες της σχολής που
βρίσκονται στον 4ο όροφο).
Σημ.: Oι αναγνώστες πρέπει να γνωρίζουν καλά τη δομή της βιβλιοθήκης. Επίσης, για την αναζήτηση βιβλιογραφίας πραγματοποιούνται
σχετικά σεμινάρια στο χώρο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης.
Γενικοί Κανόνες
Οι χρήστες δεν μπορούν να χρησιμοποιούν την κάρτα βιβλιοθήκης
άλλου φοιτητή. Τα βιβλία πρέπει να επιστρέφονται στην κατάσταση που
παραλαμβάνονται, χωρίς φθορές. Στους χώρους της Βιβλιοθήκης απαγορεύονται το κάπνισμα, το φαγητό, ο καφές, τα αναψυκτικά. Επιτρέπεται μόνο το νερό.
Απαγορεύεται η κατά οποιοδήποτε τρόπο ενόχληση των αναγνωστών (δυνατή ομιλία, θόρυβοι, κ.λπ.).
Τσάντες και σακίδια φυλάσσονται σε ειδικό χώρο έξω από το βιβλιοστάσιο.
100
Δ. Η ΧΟΡΩΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ.
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ
Η Χορωδία της Θεολογικής Σχολής ιδρύθηκε για πρώτη φορά το
1966, ενώ το 1974 οργανώθηκε συστηματικότερα από τον καθηγητή Αντώνιο Αλυγιζάκη. Η κατά τα τελευταία όμως χρόνια έλλειψη μιας μόνιμης και συγκροτημένης Χορωδίας στη Σχολή μας οδήγησε το 1999 τον
τότε κοσμήτορα καθηγητή Σωτήριο Βαρναλίδη στην απόφαση να συγκροτηθεί εκ νέου η Χορωδία με άρτια οργάνωση και υλικοτεχνική υποδομή, προκειμένου να εκπροσωπεί επάξια τη Σχολή. Έτσι, με πρόταση
της κοσμητείας, οργανώθηκε ο χορός ψαλτών αποτελούμενος από ταλαντούχους φοιτητές της Σχολής, με την ονομασία «Χορωδία της Θεολογικής Σχολής Οι Τρεις Ιεράρχες», αφού η πρώτη μεγάλη εμφάνισή του έγινε
στην αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου στην εορτή των τριών μεγάλων αυτών αγίων.
Πρωταρχικός σκοπός του χορού είναι η συμμετοχή και η άρτια
ψαλμώδηση των ακολουθιών που τελούνται στο ναό της Αγίας Τριάδος
της Θεολογικής Σχολής κάθε Πέμπτη, αλλά και άλλες μέρες, οι οποίες
περιλαμβάνουν μια σειρά δεκαπέντε περίπου αρχαϊκών και μεταγενέστερων λειτουργιών και άλλων ακολουθιών. Με τον τρόπο αυτό έρχονται σε επαφή οι φοιτητές της Σχολής με την παράδοση και τον πλούτο
της ορθόδοξης λατρείας και τους διάφορους λειτουργικούς τύπους και
επιβεβαιώνεται η αδιάρρηκτη συνέχεια της λατρευτικής ζωής και της ευχαριστιακής προσφοράς των πιστών προς τον Τριαδικό Θεό.
Ωστόσο, εκτός από αυτό, και κατά τα πρότυπα των χορών ψαλτών
της ιστορίας της ψαλτικής τέχνης, η Χορωδία ασκείται και παρουσιάζει
σε ακολουθίες ή και σε σχετικές μουσικoλογικές συνάξεις, εντός ή εκτός
της Θεσσαλονίκης, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μέλη κορυφαίων εκκλησιαστικών μελοποιών. Είναι μια προσπάθεια σπουδής των μελών του
χορού και παρουσίασης στο ευρύ κοινό των θησαυρών της πολύ σημαντικής αυτής εκκλησιαστικής-πολιτιστικής δημιουργίας και έκφρασης
του ελληνορθόδοξου πολιτισμού, που αποδεδειγμένα σημάδεψε καίρια
το παγκόσμιο μουσικό γίγνεσθαι ως ο μακροβιότερος γραπτός μουσικός
πολιτισμός (από τον 9° αιώνα και εξής). Κυρίως όμως η δραστηριότητα
της Χορωδίας-χορού ψαλτών της Θεολογικής Σχολής «Οι Τρεις Ιεράρχες»
101
αποβλέπει στην ορθή - κατά την έννοια της υπεύθυνης εκκλησιαστικής
διακονίας και της εκφραστικής και ιεροπρεπούς μουσικής επένδυσης του
υμνογραφικού λόγου-προσομιλία των πιστών με τον Τριαδικό Θεό, με
την ικεσία, την παράκληση, την ευχαριστία και τη δοξολογία.
Η Χορωδία διευθύνεται από τον πρωτοπρ. Σπυρίδωνα Αντωνίου,
Επίκ. Καθηγητή της Βυζαντινής Μουσικολογίας και Ψαλτικής Τέχνης
του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής
Σχολής του Α.Π.Θ.
102
E. ΜΑΘΗΜΑΤΑ-ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
α. Πανεπιστημιακό Ημερολόγιο - Αργίες
1. Το ακαδημαϊκό έτος αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου και τελειώνει την
31η Αυγούστου του επόμενου έτους.
2. Το εκπαιδευτικό έργο κάθε ακαδημαϊκού έτους διαρθρώνεται σε
δύο εξάμηνα. Κάθε εξάμηνο περιλαμβάνει τουλάχιστο 13 πλήρεις εβδομάδες για διδασκαλία και 2 για εξετάσεις.
3. Το πρώτο εξάμηνο αρχίζει το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου και το δεύτερο λήγει το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου.
4. Τα μαθήματα διακόπτονται από την παραμονή των Χριστουγέννων ως και τα Θεοφάνια, από την Πέμπτη της Τυροφάγου ως και την
επομένη από την Καθαρή Δευτέρα, από τη Μεγάλη Δευτέρα ως και την
Κυριακή του Θωμά, την ημέρα των γενικών φοιτητικών εκλογών και την
ημέρα των πρυτανικών εκλογών.
5. Δεν γίνονται μαθήματα και εξετάσεις τα Σαββατοκύριακα και στις
παρακάτω αργίες:
Του Αγίου Δημητρίου (26 Οκτωβρίου)
Την εθνική εορτή της 28ης Οκτωβρίου
Την 17η Νοεμβρίου
Των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου)
Του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου)
Την πρώτη Μαΐου
Της Αναλήψεως
Του Αγίου Πνεύματος
β. Απόφαση Συγκλήτου 2562/7.6.1989
Η Σύγκλητος, έχοντας υπόψη την Υπουργική Απόφαση αριθμ. ΣΤ’
5/27/20-10-1982, με την οποία ορίσθηκε ότι οι αρμοδιότητες των Πειθαρχικών Συμβουλίων των φοιτητών περιέρχονται στις Συγκλήτους των
A.E.I., αποφάσισε, για ενιαία ρύθμιση του θέματος αυτού από όλα τα
Τμήματα του Πανεπιστημίου, τα εξής:
103
Εξουσιοδοτεί τα Τμήματα του Πανεπιστημίου, σε περίπτωση που
συλλαμβάνεται φοιτητής να αντιγράφει, να επιβάλλουν ποινή αποκλεισμού από όλα τα μαθήματα της επόμενης εξεταστικής περιόδου.
Η σχετική απόφαση θα πρέπει να κοινοποιείται στη Σύγκλητο.
Σε περίπτωση αμφισβήτησης του γεγονότος της αντιγραφής από τον
φοιτητή ή ακόμη σε περίπτωση ύπαρξης μαρτύρων ότι δεν διεπράχθη το
αδίκημα το θέμα θα παραπέμπεται στη Σύγκλητο, αφού προηγηθεί η σχετική διαδικασία απολογίας του φοιτητή και εξέταση μαρτύρων που τυχόν
υπάρχουν.
Ιδιαίτερες περιπτώσεις αντιγραφών, όπως πλαστοπροσωπίες ή υποτροπές ίδιων φοιτητών σε αντιγραφές, θα εξετάζονται από τη Σύγκλητο,
ύστερα από πρόταση του Τμήματος για επιβολή πιθανόν μεγαλύτερης
ποινής.
Για τις ρυθμίσεις αυτές πρέπει να ενημερωθούν όλα τα μέλη Δ.Ε.Π.,
τα οποία και θα πρέπει να τις ανακοινώσουν στους φοιτητές πριν την
έναρξη διεξαγωγής των εξετάσεων.
Οι φοιτητές θα πρέπει να προσέρχονται στις εξετάσεις με τις φοιτητικές ταυτότητες ή το βιβλιάριο σπουδών τους ή, σε περίπτωση έλλειψης
αυτών, με οποιοδήποτε αποδεικτικό στοιχείο της ταυτότητάς τους.
Επειδή διατυπώθηκε η άποψη ότι αρκετές φορές προβλήματα αντιγραφής δημιουργούνται σε εξετάσεις ορισμένων μαθημάτων, η Σύγκλητος θεωρεί σκόπιμο τα Τμήματα να ενεργοποιήσουν τις Επιτροπές Προγραμμάτων Σπουδών τους, οι οποίες να αντιμετωπίσουν συνολικά όχι
μόνο τη σύνθεση του Προγράμματος Σπουδών τους, τον αριθμό των διδασκομένων μαθημάτων και τον τρόπο διδασκαλίας τους, αλλά και τον
τρόπο διεξαγωγής των εξετάσεων, ώστε να προαχθεί το πνεύμα της ακαδημαϊκής ατμόσφαιρας, μέσα στο οποίο είναι απαράδεκτες ενέργειες τύπου αντιγραφών.
γ. Κανονισμός Γραπτών Εξετάσεων Τμήματος Θεολογίας
1. Οι φοιτητές υποχρεούνται να έχουν μαζί τους την φοιτητική τους
ταυτότητα ή το πάσο, για να γίνεται ο αναγκαίος έλεγχος από τους επιτηρητές. Ο φοιτητής παραδίδει το γραπτό του με την επίδειξη της φοιτητικής του ταυτότητας.
2. Η κόλλα αναφοράς για το γραπτό δοκίμιο των εξετάσεων δίδεται
από τον εξεταστή και φέρει την σφραγίδα του αντίστοιχου Τομέα ή και
τη μονογραφή του καθηγητή. Δεύτερη κόλλα αναφοράς δίδεται μόνο
από τον υπεύθυνο επιτηρητή.
104
3. Κατά τη διάρκεια της εξετάσεως απομακρύνονται τα βιβλία και οι
σημειώσεις από τα έδρανα των φοιτητών. Μπροστά τους υπάρχει μόνο η
κόλλα του γραπτού δοκιμίου τους. Ως πρόχειρο χρησιμοποιείται η τέταρτη σελίδα του δοκιμίου.
4. Η επιτήρηση δεν είναι σκληρή και καταπιεστική. Είναι όμως αυστηρή και δίκαιη, για να αποφεύγονται οι περιπτώσεις απειθαρχίας ή
αντιγραφών και να περισώζονται το κύρος και η αντικειμενικότητα των
εξετάσεων.
5. Η επιτήρηση γίνεται από τους καθηγητές όλων των βαθμίδων,
τους Βοηθούς-Επιστημονικούς Συνεργάτες, τα μέλη του Ε.Τ.Ε.Π. και τους
Ειδικούς Μεταπτυχιακούς Υποτρόφους του Τμήματος.
6. Ο φοιτητής δεν μπορεί να αποχωρήσει από την αίθουσα των εξετάσεων χωρίς να παραδώσει το γραπτό του, έστω και αν δεν έχει ασχοληθεί καθόλου με την απάντηση των ερωτήσεων.
7. Σε περιπτώσεις απειθαρχίας, απρεπούς συμπεριφοράς ή αντιδικίας, επιλαμβάνεται του θέματος, ανάλογα με τη σοβαρότητα, το Τμήμα
και αποφασίζει για τη λύση παρόμοιων προβλημάτων.
8. Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων απαγορεύεται το κάπνισμα.
δ. Αξιολόγηση μαθημάτων και διδασκόντων
Κάθε εξάμηνο, πριν από την έναρξη της εξεταστικής περιόδου, οι
φοιτητές έχουν το δικαίωμα και την υποχρέωση να αξιολογούν τα μαθήματα και τους διδάσκοντες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των
σπουδών. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα
της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ-ΑΠΘ http://qa.auth.gr)
και στην ιστοσελίδα του Τμήματος.
105
ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ
Πρύτανης Α.Π.Θ.
Τηλεφωνικό Κέντρο Πανεπιστημίου
Φοιτητική Λέσχη Α.Π.Θ. - Γραμματεία
Φοιτητική Λέσχη Α.Π.Θ. - Υγειονομική Υπηρεσία
Κεντρική Βιβλιοθήκη (Γραμματεία)
Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο
Κοσμήτορας Θεολογικής Σχολής
Γραμματεία Kοσμητείας
Πρόεδρος Τμήματος Θεολογίας
Προϊστάμενος Γραμματείας Τμήματος Θεολογίας
Γραμματεία Τμήματος Θεολογίας
2310.99.6703
2310.99.6000
2310.99.2602
2310.99.2642
2310.99.5354
2310.99.2672
2310.99.6699
2310.99.6698
2310.99.6977
2310.99.6980
2310.99.6981
2310.99.6983
2310.99.6691
2310.99.6999
2310.221.271
2310.99.6995
Bιβλιοθήκη Θεολογικής Σχολής
Θυρωρείο Θεολογικής Σχολής
Κυλικείο Θεολογικής Σχολής
Οικία
Αμοιρίδου Ευαγγελία
Αναστασίου Ευάγγελος
Ανδρέας Νανάκης, Μητροπολίτης
Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου
και Βιάννου
Αραμπατζής Χρήστος
Ατματζίδης Χαράλαμπος
Γραφείο
(Αν. Καθ.)
(Ε.Ε.ΔΙ.Π.)
2310.664.056 2310.99.7033
2310.99.6985
(Καθ.)
(Αν. Καθ.)
(Επ. Καθ.)
2310.99.6947
2310.99.7023
23920.66.031 2310.99.1371
106
Οικία
Γραφείο
Βαλαής Διονύσιος
(Επ. Καθ.)
2310.99.7480
Γκίνου Ελένη
(ΕΕΔΙΠ Ι, Γαλλικής)
2310.99.6979
Γκουτζιούδης Μόσχος
(Λέκτ.)
2310.526755 2310.99.7919
Γρηγοριάδης Νικόλαος
(Προϊστ. Γραμμ.)
2310.99.6980
Δάφφα Αγνή
(ΕΕΔΙΠ Ι, Γερμανικής)
2310.99.6636
Ευαγγέλου Ηλίας
(Επ. Καθ.)
2310.99.1369
Ζαννεττή Αργυρώ
(Ε.Ε.ΔΙ.Π.) 2310.441.445 2310.99.6959
Ζαπατέτα Καλλιόπη
(Υπ. Γραμμ.)
2310.99.1308
Ζιάκα Αγγελική
(Επ. Καθ.) 6972328626 2310.99.7919
Ιωαννίδης Φώτιος
(Aν. Καθ.)
2310.99.6990
Καγιάρας Ηλίας
(Ε.Τ.Ε.Π.)
2310.99.7042
Καζαμία-Τσέρνου Μαρία
(Αν. Καθ.) 2310.423.876 23.10.99.6998
Καλλιακμάνης π. Βασίλειος
(Καθ.)
2310.99.6972
Καπλάνη Ελισάβετ
(Ε.Τ.Ε.Π.)
2310.99.6952
Κεσελόπουλος Ανέστης
(Καθ.)
2310.938.274 2310.99.6975
Κογκούλης Ιωάννης
(Καθ.)
2310.286.033 2310.99.6961
Κόλτσιου-Νικήτα Άννα
(Αν. Καθ.) 2311.251.051 2310.99.7112
Κούκουρα Δήμητρα
(Καθ.)
6944.779737 2310.99.6978
Κουρεμπελές Ιωάννης
(Αν. Kαθ.) 2310.580.966 2310.99.7093
Κυριατζή Αντωνία
(Λέκτ.)
2310.281.814 2310.99.6941
Κωνσταντίνου Μιλτιάδης
(Καθ.)
2310.939.305 2310.99.6936
Μαγγιώρος Νικόλαος
(Eπ. Kαθ.)
2310.99.7132
Μαρτζέλος Γεώργιος
(Καθ.)
2310.434.316 2310.99.6956
Μητροπούλου-Μούρκα Βασιλική (Επ. Καθ.)
2310.328.255 2310.99.7075
Μούρτζιος Ιωάννης
(Καθ.)
2310.422.056 2310.99.6997
Μπουζιανάς Ιωάννης
(Ε.Τ.Ε.Π.)
2310.310.988 2310.99.6971
Μπρανιώτου Αικατερίνη
(Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.212.842 2310.99.6690-1
Μυρίδης Νικόλαος
(Επ. Καθ.)
2310.99.6970
Οικονόμου Ελένη
(Επ. Καθ.) 6976276070
2310.99.6967
Παπαγεωργίου Νίκη
(Αν. Καθ.) 2310.244.456 2310.99.6973
Παπαδογιαννάκης Ιωάννης
(Λέκτ.)
2310.99.6953
Παχής Παναγιώτης
(Καθ.)
2310.99.6933
Πέτρου Ιωάννης
(Καθ.)
2310.811.221 2310.99.6974
Ποπότη Παναγιώτα
(ΕΕΔΙΠ Ι, Γερμανικής)
2310.99.9368
107
Οικία
Ράντζου Μαρία
(Λέκτ.)
Ρόσιος Νικόλαος
(Ε.Τ.Ε.Π.)
Σιάσος Λάμπρος
(Καθ.)
Σκαλτσής Παναγιώτης
(Aν. Καθ.) 23210.23.848
Σκιαδαρέσης π. Ιωάννης
(Επ. Καθ.) 2310.211.644
Σταμούλης Χρυσόστομος
(Καθ.)
2310.347.573
Στογιαννίδης Αθανάσιος
(Λέκτ.)
2310.245594
Στράτου Αικατερίνη
(Ε.Τ.Ε.Π.)
2310.662.755
Tζελιάτης Aπόστολος
(Υπ. Βιβλ.)
Τοπτσίδης Αναστάσιος
(Υπ. Γραμμ.)
Τσαρουχίδου Αλεξάνδρα
(Υπ. Βιβλ.)
Τσελεγγίδης Δημήτριος
(Καθ.)
2310.342.938
Τσιρώνης Χρήστος
(Λέκτ.)
Τσομπανίδης Στυλιανός
(Eπ. Kαθ.) 2310.450.504
Υφαντής Παναγιώτης
(Eπ. Kαθ.)
Φωτακίδου-Μπεναβίδου Γαρυφ. (Υπ. Γραμμ.)
Xατζούλη Γλυκερία
(Eπ. Kαθ.) 2310.273.252
Χρηστίδου-Κιοσέογλου Σμαράγδα (ΕΕΔΙΠ Ι, Αγγλικής)
Γραφείο
2310.99.6940
2310.99.6938
2310.99.6959
2310.99.6657
2310.99.7062
2310.99.6977
2310.99.6627
2310.99.6976
2310.99.6690
2310.99.6983
2310.99.6690
2310.99.6957
2310.996910
2310.99.7478
2310.99.6917
2310.99.6982
2310.99.6944
2310.99.8447
108
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΗΛΕΟΜΟΙΟΤΥΠΙΑΣ (FAX)
ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ (E-MAIL)
Γραμματεία Τμήματος Θεολογίας
Ανδρέας Νανάκης, Μητροπολίτης
Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου
και Βιάννου
(Καθ.)
2310.99.6991
2310.99.6947
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Αμοιρίδου Ευαγγελία
(Αν. Καθ.) 2310.99.7033 [email protected]
Αραμπατζής Χρήστος
(Αν. Καθ.)
[email protected]
Ατματζίδης Χαράλαμπος (Επ. Καθ.)
[email protected]
Βαλαής Διον.
(Επ. Καθ.)
[email protected]
Γκίνου Ελένη
(ΕΕΔΙΠ Ι)
ginou@the. forthnet.gr
Γκουτζιούδης Μόσχος
(Λέκτ.)
[email protected]
Ευαγγέλου Ηλίας
(Επ. Καθ.) 2310.99.1369 [email protected]
Ζιάκα Αγγελική
(Επ. Καθ.)
[email protected]
Ιωαννίδης Φώτιος
(Aν. Καθ.) 2310.99.6990
[email protected]
Καγιάρας Ηλίας
(Ε.Τ.Ε.Π.)
[email protected]
Kαζαμία-Tσέρνου Mαρία (Αν. Καθ.)
[email protected]
Καλλιακμάνης π. Βασίλειος (Καθ.) 2310.99.6972
[email protected]
Κεσελόπουλος Ανέστης
(Καθ.) 2310.99.6975
[email protected]
Κογκούλης Ιωάννης
(Καθ.)
2310.99.6961 [email protected]
Κόλτσιου - Νικήτα Άννα (Αν. Καθ.)
[email protected]
Κούκουρα Δήμητρα
(Καθ.)
2310.233.953 [email protected]
Κουρεμπελές Ιωάννης
(Αν. Καθ.)
kourebe@ theo.auth.gr
Κυριατζή Αντωνία
(Λέκτ.)
[email protected]
Κωνσταντίνου Μιλτιάδης (Καθ.)
[email protected]
Μαγγιώρος Νικόλαος
(Eπ. Kαθ.) 6937604555 [email protected]
www.canonlaw.gr
Μαρτζέλος Γεώργιος
(Καθ.)
2310.99.8742 [email protected]
Μητροπούλου-Mούρκα
Βασιλική
(Επ. Καθ.) 2310.99.7075
[email protected]
Μούρτζιος Ιωάννης
(Καθ.)
[email protected]
Μπρανιώτου Αικατερίνη (Ε.Τ.Ε.Π.)
[email protected]
109
Μυρίδης Νικόλαος
(Επ. Καθ.)
[email protected]
Οικονόμου Ελένη
(Επ. Καθ.)
[email protected]
Παπαγεωργίου Νίκη
(Αν. Καθ.)
[email protected]
Παχής Παναγιώτης
(Καθ.)
[email protected]
Πέτρου Ιωάννης
(Καθ.)
2310.99.6976
[email protected]
Ράντζου Μαρία
(Λέκτ.)
[email protected]
Ρόσιος Νικόλαος
(Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.99.6938 [email protected]
Σιάσος Λάμπρος
(Καθ.)
2310.99.6958 [email protected]
Σκαλτσής Παναγιώτης
(Aν. Καθ.) 2310.99.6657 [email protected]
Σκιαδαρέσης π. Ιωάννης (Επ. Καθ.)
[email protected]
Σταμούλης Χρυσόστομος (Καθ.)
2310.99.6977 [email protected]
Στογιαννίδης Αθανάσιος (Λέκτ.)
[email protected]
Τσελεγγίδης Δημήτριος
(Καθ.)
2310.99.6957 [email protected]
Τσιρώνης Χρήστος
(Λέκτ.)
[email protected]
Τσομπανίδης Στυλιανός
(Eπ. Kαθ.) 2310.99.7478 [email protected]
Υφαντής Παναγιώτης
(Eπ. Kαθ.)
[email protected]
Χατζούλη Γλυκερία
(Eπ. Kαθ.)
[email protected]
Χρηστίδου-Κιοσέογλου Σμαράγδα (ΕΕΔΙΠΙ)
[email protected]
www.lance.auth.gr

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ

Ιστορία του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ

1e16.ps, page 1-16 @ Normalize ( 1e16:No_419 )

Οδηγός Σπουδών - Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και

Συμμετέχοντες στη Διημερίδα

Θάλεια Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου.pdf

πλήρη βιβλιοθήκη

THEOLOGY – ΘΕΟΛΟΓΙΑ – THEOLOGIE

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΠΑΠΑ∆ΙΑΜΑΝΤΗΣ