Υπεύθυνοι καθηγητές Ζουμποπούλου Νίκη Ράρρα Αργυρούλα Ομάδα Α Αγγελακοπούλου Ευθυμία Βλάχου Στεφανία Πανάκης Γιάννης Παπαλελούδης Δημήτρης Ρούλιας Θέμης Λαμία, Μάιος 2012 Περιεχόμενα 1. Περίληψη …………………………………………………………………………………………..………….. 2. Εισαγωγή …………………………………………………………………………………………..………..... 3. Μεθοδολογία ………............................................................................................. 4. Πλαίσιο – Στόχοι ………………………………………………………………………………….………… Διερεύνηση 5. Ορισμός Ιστότοπων Κοινωνικής Δικτύωσης……………………………………………… 6. Λίγα λόγια για τους Ιστότοπους Κοινωνικής Δικτύωσης…………………………… 7. Πόσες ώρες ασχολούνται οι νέοι με τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης; ……………………………………………………………………………………………… 8. Πόσοι από τους συνομηλίκους τους επικοινωνούν περισσότερο διαδικτυακά αποφεύγοντας την προσωπική επικοινωνία; ………………………. 9. Τι πλεονεκτήματα προσφέρει αυτό το είδος επικοινωνίας; ……………………. 10. Επιδράσεις των Κοινωνικών Δικτύων ………………………………………………………. 11. Στην διαδικτυακή επικοινωνία τους δίνουν προσωπικά στοιχεία ή χρησιμοποιούν ψευδώνυμο; …………………………………………………………………… 12. Τι πραγματικά γνωρίζουν για τα προσωπικά δεδομένα; ………………………….. 13. Τι γνωρίζουμε «εμείς» για τα άτομα που επικοινωνούμε; ……………………… 14. Τι γνωρίζουν για «εμάς» με την είσοδό μας σε μια σελίδα κοινωνικής δικτύωσης; ………………………………………………………………………………………………. 15. Πόσο εύκολα κάποιος χρήστης του διαδικτύου μπορεί να παγιδευτεί;……. 16. Cyberbullying. Τι είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός; ……………………………….. 17. Συμπεριφορά Θύματος, Συμπεριφορά θύτη ……………………………………………. 18. Τι γνωρίζουν οι γονείς και πως η πολιτεία τους ενημερώνει και προστατεύει όλους τους χρήστες; ……………………………………………………………. 2 19. Ποια η συμπεριφορά και ο χαρακτήρας των ατόμων με τάσεις απομόνωσης; …………………………………………………………………………………………… 20. Παρέχει η πολιτεία βοήθεια σε άτομα με τάσεις απομόνωσης; Ποιοι οι φορείς και ποιες ιστοσελίδες; …………………………………………………………………. 21. Συμβουλές 22. Συμπεράσματα ……………………………………………………………………………………………… 23. Αυτοκριτική Προσέγγιση………………………………………………………………………………… 24. Βιβλιογραφία……………………………………………………………………………………………….... 25. Παράρτημα …………………………………………………………………………………………….……… 3 1.Περίληψη Οι κοινωνικοί ιστότοποι είναι ένα διαδικτυακό μέρος το οποίο παρέχει στους χρήστες/μέλη του τη δυνατότητα να επικοινωνούν με γνωστούς τους, να δημιουργούν νέες γνωριμίες, να διασκεδάζουν, να ανεβάζουν φωτογραφίες ή ακόμα και βίντεο και βέβαια να μοιράζουν τις σκέψεις και τις απόψεις τους με τους υπόλοιπους. Οι πιο δημοφιλείς είναι το Facebook με 750.000.000+ εγγεγραμμένους χρήστες και ακολουθεί το Twitter με 250.000.000 εγγεγραμμένους χρήστες. Σαφώς παρέχουν στους χρήστες κάποια πλεονεκτήματα, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι είναι μια γρήγορη μορφή επικοινωνίας. Παρόλα αυτά δεν είναι λίγα τα μειονεκτήματα. Κυρίως η έλλειψη ενημέρωσης αλλά και η μη σωστή ενημέρωση των χρηστών κάνει την πλοήγησή τους επικίνδυνη, μιας και δεν γνωρίζουν τους κινδύνους. 2.Εισαγωγή Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν στους χρήστες να δημιουργήσουν δικό τους περιεχόμενο και να το μοιραστούν με ένα ευρύ δίκτυο ατόμων, σε ορισμένες περιπτώσεις και σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπάρχει μεγάλος αριθμός τέτοιων υπηρεσιών και το περιεχόμενο που διαμορφώνεται από τους χρήστες γίνεται όλο και πιο δημοφιλές. Οι υπηρεσίες αυτές απευθύνονται σε ποικίλες ομάδες των χρηστών του Διαδικτύου, αλλά χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγω από παιδιά και νέους. Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν στο χρήστη να δημιουργήσει και να σχεδιάσει την προσωπική του ιστοσελίδα, blog ή ημερολόγιο χρησιμοποιώντας γραφικά, χρώμα, μουσική και εικόνες ώστε να της δώσει ξεχωριστό χαρακτήρα και ταυτότητα. Στις ιστοσελίδες αυτές, τα παιδιά και οι νέοι ανταλλάσσουν σκέψεις και πληροφορίες σχετικά με τα ενδιαφέροντά τους, δημοσιεύουν και ανταλλάσσουν την μουσική τους, δέχονται σχόλια από φίλους και επισκέπτες, δημοσιεύουν εικόνες και βίντεο δικά τους ή φίλων τους και συνδέονται με τις ιστοσελίδες άλλων χρηστών. Σε πολλές ιστοσελίδες μπορούν επίσης να επικοινωνήσουν με φίλους τους σε πραγματικό χρόνο μέσω υπηρεσιών άμεσων μηνυμάτων, chat room ή forum και μπορούν να γνωρίσουν νέους φίλους, να παίξουν παιχνίδια online, να συμμετάσχουν σε κοινότητες όπου έχουν τη δυνατότητα να συζητήσουν για τα ενδιαφέροντά τους με άλλους και να λάβουν μέρος σε διαγωνισμούς και quiz. 4 3.Μεθοδολογία Η μεθοδολογία που ακολουθήσαμε σε αυτή την έρευνα ήταν κυρίως η συλλογή πληροφοριών από το internet. Η έρευνα βασίστηκε στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο. Σε πρώτη φάση δημιουργήσαμε ερωτήσεις σχετικά με την εργασία και στη συνέχεια κατασκευάσαμε ένα ερωτηματολόγιο σε ηλεκτρονική μορφή έτσι ώστε να αποκομίσουμε όσο το δυνατό περισσότερες απαντήσεις που θα μας βοηθούσαν. Ρωτήθηκαν 100 άτομα από τα οποία τα 68 είναι γυναίκες, τα 32 άντρες. Το 19% είναι από 10-15 ετών, το 60% είναι από 16-20 ετών, το 19% είναι από ηλικίες 21-30 και τέλος ηλικίες από 30 και πάνω είναι το 2%. Μια εξίσου σημαντική πηγή για άντληση πληροφοριών ήταν η ημερίδα «bsafeonline: Μαθαίνουμε να χρησιμοποιούμε με ασφάλεια το διαδίκτυο» που διοργάνωσε το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Λαμίας τη Δευτέρα 23/04/2012. Στην ημερίδα, εξειδικευμένοι επιστήμονες μίλησαν για τις απεριόριστες δυνατότητες του διαδικτύου, αλλά και για το πώς οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να το χρησιμοποιούν με ασφάλεια. Επίσης προσέγγισε το θέμα της κακόβουλης επικοινωνίας και στο τέλος του εθισμού που παρουσιάζεται στους νέους. 5 4.Πλαίσιο – Στόχοι Στόχος αυτής της εργασίας είναι όλοι μας: 1. Να ενημερωθούμε για τους κοινωνικούς ιστότοπους. 2. Να μελετήσουμε και να εκτιμήσουμε σωστά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των κοινωνικών ιστότοπων. 3. Να αποκτήσουμε τις κατάλληλες γνώσεις πάνω σε αυτό το θέμα έτσι ώστε να κάνουμε ασφαλή πλοήγηση και να αποφεύγουμε τους κινδύνους. 4. Να μεταβιβάσουμε κάθε γνώση που πήραμε στους φίλους/γνωστούς μας και στο οικογενειακό μας περιβάλλον ενημερώνοντάς τους για τη σωστή χρήση των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης και για τους κινδύνους που κρύβουν. 6 Διερεύνηση 5.Τι είναι οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης; Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν στους χρήστες έναν κεντρικό χώρο στο διαδίκτυο, όπου μπορούν να δημιουργήσουν το δικό τους διαδικτυακό προφίλ που θα περιέχει προσωπικά δεδομένα, όπως το όνομά τους, την ηλεκτρονική διεύθυνσή τους, τα χόμπι τους, τι τους αρέσει και τι όχι, φωτογραφίες, βίντεο, κι όπου μπορούν επίσης να δημιουργήσουν επαφές, ή λίστες «φίλων», με τους οποίους να τα μοιράζονται όλα αυτά. Δηλαδή είναι ένα μέσο επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων. Καθημερινά όλο και περισσότεροι άνθρωποι, ακόμα και άνθρωποι με ελάχιστες γνώσεις χρήσης των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και του διαδικτύου προστίθενται στη λίστα των ενεργών χρηστών των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης. «Είσαι μέλος μιας τουλάχιστον ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης;» Η απάντηση που πήραμε φαίνεται στο γράφημα. Όλοι είναι μέλη σε έναν τουλάχιστον κοινωνικό ιστότοπο. 6.Συνοπτικά, κάποια λόγια για τους πιο δημοφιλείς κοινωνικούς ιστότοπους. Το Facebook, η πιο γνωστή ιστοσελίδα, ένα ιδιαίτερα αναπτυγμένο δίκτυο. Ιδρυτής του είναι ο Mark Zuckerberg. Αρχικά, το Facebook είχε ξεκινήσει τη λειτουργία του με σκοπό να κρατά σε επαφή τους φοιτητές στο πανεπιστήμιο του Harvard. Στη συνέχεια όμως, η δημοτικότητα του αυξήθηκε τόσο πολύ που πλέον είναι ανοικτό σε ολόκληρο τον κόσμο. Επιτρέπει στους χρήστες να αλληλεπιδρούν και μόλις εγγραφεί γίνεται αυτόματα ένας από τους 600 εκατομμύρια χρήστες του και μπορεί να προσκαλέσει τους φίλους του προσωπικού του κύκλου και να μοιραστεί με αυτούς μηνύματα και διάφορα αρχεία όπως εικόνες και videos. Είναι επίσης ένας χρήσιμος τρόπος να μένουν σε επαφή μέλη ομάδων κοινού ενδιαφέροντος. Χρησιμοποιώντας το, αρκετοί έχουν βρει παλιούς φίλους τους οποίους η ζωή τα έφερε έτσι ώστε κάποια στιγμή να χάσουν επαφή ο ένας με τον άλλο. Το να βρεις κάποιον που είναι μέλος στο Facebook δεν είναι και τόσο δύσκολη υπόθεση, φτάνει να ξέρεις μερικά στοιχεία για αυτόν. Όσο περισσότερα 7 βέβαια, τόσο πιο πολλές είναι και οι πιθανότητες σου. Συνήθως όμως το e-mail ή το ονοματεπώνυμο του είναι υπέρ-αρκετά για να τον εντοπίσεις. Το Twitter είναι μια κοινωνική πλατφόρμα που επιτρέπει να έρχονται σε επαφή μέλη και χρήστες του ασχέτως εάν είναι φίλοι ή όχι φτάνει να έχουν κάτι κοινό. Λόγω του ότι μπορεί κάποιος να στείλει ένα μικρό μήνυμα μέχρι 140 χαρακτήρες και εκφράζοντας μια σκέψη, μία ιδέα, μια κατάσταση στην οποία βρίσκεται και να την περιγράψει. Και αφού το προωθεί μπορούν πολύ εύκολα και άλλοι να εκφραστούν σχολιάζοντας το και έτσι πολύ γρήγορα διευρύνεται και ο κύκλος των συμμετεχόντων αλλά και το chat μεταξύ τους. Ο χρήστης μπορεί να ακολουθήσει (follow) άλλους εγγεγραμμένους χρήστες και από την κεντρική σελίδα να βλέπει όλα τα μικρά μηνύματα που γράφουν ή στέλνουν αυτοί καθημερινά. Το MySpace είναι μια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης αρκετά δημοφιλής, όπου ο κάθε χρήστης έχει την δυνατότητα να διαμορφώσει την εμφάνιση και τις πληροφορίες που θα εμφανίζονται στο προφίλ του, αλλά και να έρθει σε επικοινωνία με φίλους του και να μοιραστεί μαζί τους μηνύματα, φωτογραφίες, βίντεο κ.τ.λ. Μπορεί το Facebook είναι το δημοφιλέστερο κοινωνικό δίκτυο, το MySpace κρατάει την πρωτιά στην μουσική. Οι χρήστες του MySpace μπορούν να ανεβάσουνε μουσική και να δημιουργήσουν λίστες αναπαραγωγής. 7.Πόσες ώρες ασχολούνται οι νέοι με τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης; Και τα 100 άτομα που πήραν μέρος στην έρευνά μας δηλώνουν πως είναι χρήστες ενός Μερικά από τα σημάδια που δείχνουν ότι συγκεκριμένα οι νέοι περνούν πολλές ώρες συνδεδεμένοι σε ιστότοπους, είναι αρχικά το ότι παραμελούν τους φίλους, την οικογένειά τους και τις υποχρεώσεις τους για να ασχοληθούν με το διαδίκτυο και πολλές φορές να ξενυχτούν για να μένουν συνδεδεμένοι. Επίσης τα άτομα που έχει εθιστεί αισθάνονται ευφορία όση ώρα βρίσκονται στον υπολογιστή ενώ σε αντίθετη περίπτωση νιώθουν θλιμμένοι, κενοί ή οξύθυμοι. Σύμφωνα με την έρευνα που έκανε ή ομάδα μας, διαπιστώθηκε ότι το 65% δηλαδή η πλειοψηφία των ατόμων που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο μας ασχολείται 1-3 ώρες καθημερινά. Το 17% απάντησε 4-6 ώρες, το 13% λιγότερο και το 5% περισσότερο από τις ώρες που δόθηκαν. 8 Τα άτομα ρωτήθηκαν εάν ποτέ έχουν προσπαθήσει να μειώσουν τις ώρες που περνούν online. Το 71% απάντησε «Ναι» και το 29% «Όχι», πράγμα το οποίο δηλώνει ότι έχουν καταλάβει το γεγονός ότι ξεπερνάνε το όριο και σπαταλάνε περισσότερο από ότι σκόπευαν. 8.Πόσοι από τους συνομηλίκους τους επικοινωνούν περισσότερο διαδικτυακά αποφεύγοντας την προσωπική επικοινωνία; Στο ερωτηματολόγιό μας συμπεριλάβαμε μια λίστα από κάποιες προτάσεις τις οποίες το άτομο που θα το συμπλήρωνε, θα επέλεγε τις δηλώσεις που τον περιέγραφε καλύτερα. Φυσικά υπήρχε η δυνατότητα επιλογής περισσότερων από ένα πλαισίων ελέγχου, έτσι το άθροισμα των ποσοστών είναι μεγαλύτερο του 100%. Συχνά βρίσκω τον εαυτό μου να μένει online περισσότερο απ’όσο σκόπευα. Συχνά παραμελώ τις υποχρεώσεις μου προκειμένου να μείνω online. Συχνά προτιμώ να περνάω περισσότερο χρόνο online αντί να βγω με φίλους. Συχνά προτιμώ τη συγκίνηση του διαδικτύου από τη στενή σχέση με τον αγόρι/κορίτσι μου. Συχνά δημιουργώ νέες φιλίες με άτομα που γνώρισα στο διαδίκτυο. Συχνά πιάνω τον εαυτό μου να ανυπομονεί για το πότε θα ξαναμπεί στο διαδίκτυο. Συχνά φοβάμαι ότι η ζωή χωρίς διαδίκτυο θα ήταν βαρετή, άδεια και χωρίς χαρά. 57 57% 20 5 20% 5% 1 1% 52 21 52% 21% 9 9% 9 9.Τι πλεονεκτήματα προσφέρει αυτό το είδος επικοινωνίας; Τα κοινωνικά δίκτυα προσφέρουν τη δυνατότητα να διατηρεί ο χρήστης επαφές με άτομα που δεν βλέπει καθημερινά. Μπορεί να επιτύχει μια γρήγορη συζήτηση για κάποιο σοβαρό ζήτημα που έχει τύχει και με αυτόν τον τρόπο μπορεί να σωθεί ακόμα και μια ζωή. Επίσης οι συνθήκες μπορεί να είναι δύσκολες και τα πρόσωπα να μην μπορούν να έρθουν σε επαφή όποτε το chat μπορεί να φάνει πολύ χρήσιμο. Αν επίσης υπάρχουν κάποιες εκκρεμότητες στο εξωτερικό ή υπάρχει κάποιος συγγενής, μπορεί ο χρήστης να επικοινωνήσει πιο εύκολα και πιο οικονομικά από το να τηλεφωνήσει. Ακόμη, εάν το μέλος είναι πιο “κλειστός” χαρακτήρας, έχει την ευκαιρία να συνομιλήσει με το αγαπημένο του πρόσωπο πιο άνετα. Από την άλλη υπάρχει και η δυνατότητα οπτικής επαφής και ακουστικής που αυτό καθιστά πιο βολική και ευχάριστη την συνομιλία. Χάρη σε κοινωνικούς ιστότοπους μπορεί κανείς να βρει παλιούς φίλους και γνωστούς και να ανανεωθεί η σχέση τους με αυτό τον τρόπο. Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, είναι το γεγονός ότι προωθεί κάποιος χρήστης το έργο του όπως για παράδειγμα ένας μουσικός προωθεί τον εαυτό του μέσα από κοινωνικούς ιστότοπους και πολλές είναι οι περιπτώσεις που έχει καταφέρει να γίνει κάποιο πρόσωπο γνωστό αποκλειστικά και μόνο μέσα από αυτούς. Από την δική μας έρευνα, τα άτομα στην ερώτηση «Ποια πλεονεκτήματα πιστεύεις ότι σου προσφέρει αυτό το είδος επικοινωνίας;», απάντησαν τα εξής : Επικοινωνία, ψυχαγωγία, ξεκούραση, είναι γρήγορο και χωρίς κανένα κόστος, αμεσότητα, ασχολία τον ελεύθερο χρόνο, κοινωνικοποίηση, Γρήγορη διαθεσιμότητα των εθνικών και διεθνείς πληροφοριών, ευχρηστία, Εξοικονόμηση χρόνου, παγκόσμια επικοινωνία, δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών, 10.Επιδράσεις των Κοινωνικών Δικτύων Οι επιδράσεις από τη χρήση και την εξάπλωση των κοινωνικών δικτύων επεκτείνονται σε πολλούς τομείς της ζωής του ατόμου: στην κοινωνική του ζωή, στην εργασία, στον ελεύθερο χρόνο του, στην ψυχολογία του και στην ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων. Ιδιαίτερη επίδραση έχουν τα κοινωνικά δίκτυα στους εφήβους και τους νέους. Στο τομέα της κοινωνικής ζωής: Τα κοινωνικά δίκτυα ασκούν έντονη επιρροή στην κοινωνία. Η πραγματική κοινωνία όμως διαφέρει από τα κοινωνικά δίκτυα του παγκόσμιου ιστού. Δηλαδή οι άνθρωποι επηρεάζονται από εκείνους που συναναστρέφονται καθημερινά. Δεν είναι τόσο εύκολο να επηρεαστεί κάποιος από έναν άγνωστο, αλλά μονό από κάποιον φίλο του, δηλαδή από άτομα με τα οποία έχει ήδη σχέσεις. 10 Στο τομέα της εργασίας: Τα κοινωνικά Σύμφωνα με μια εφημερίδα, τα κοινωνικά δίκτυα, όπως το MySpace και το Facebook, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη σταδιοδρομία κάποιου, καθώς γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή ως χώροι αναζήτησης προσωπικού και στελεχών. Ένας στους πέντε εργοδότες χρησιμοποιεί τα online κοινωνικά δίκτυα για να ελέγξει πώς οι υποψήφιοι εργαζόμενοι παρουσιάζουν τον εαυτό τους σε αυτά. Τα 2/3 όσων ανταποκρίθηκαν στην έρευνα, δήλωσαν πως οι πληροφορίες που συλλέγουν, επηρεάζουν σημαντικά την απόφαση πρόσληψης. Μάλιστα, το 1/4 των ερωτηθέντων δήλωσε ότι άλλαξε γνώμη και δεν προσέλαβε κάποιον υποψήφιο εξαιτίας του προφίλ του σε κοινωνικό δίκτυο. 11.Στην διαδικτυακή επικοινωνία τους δίνουν προσωπικά στοιχεία ή χρησιμοποιούν ψευδώνυμο; Εκατομμύρια είναι πλέον οι χρήστες των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίοι μοιράζονται δίχως δισταγμό τις πιο προσωπικές στιγμές τους σε οποιοδήποτε μέρος και αν βρίσκονται. Οι χρήστες των υπηρεσιών αυτών μπορούν να δημοσιοποιούν και να μοιράζονται προσωπικές πληροφορίες με άλλες ομάδες χρηστών, όπως π.χ. θέματα σχετικά με τα χόμπι τους, την εργασία τους, τις προτιμήσεις τους, τα αγαπημένα τους πρόσωπα, κ.α. μέσα από το προσωπικό τους προφίλ, αλλά και υπό μορφή μηνυμάτων, φωτογραφιών, βίντεο, κ.α. Αναμφίβολα οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν μία νέα μορφή επικοινωνίας, ιδιαιτέρως ανάμεσα στους νέους αλλά όχι μόνο. Ταυτόχρονα όμως, οι υπηρεσίες αυτές προσδίδουν και μια καινούργια διάσταση στην έννοια του “προσωπικού χώρου”, δημιουργώντας σοβαρές ανησυχίες για παραβίαση της ιδιωτικότητας των χρηστών τους, των οποίων τα προσωπικά δεδομένα δημοσιοποιούνται στο Διαδίκτυο με πρωτοφανή τρόπο και ποσότητα. Το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο που διαθέτει σήμερα συγκεκριμένα το Facebook, είναι η τεράστια βάση δεδομένων του από στοιχεία σχετικά με την ηλικία, το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο και τα ενδιαφέροντα κάθε χρήστη. Πρακτικά η νεολαία δεν ενδιαφέρεται τελικά για το ποια κατάληξη μπορεί να έχει η μεταφόρτωση φωτογραφιών ή οποιοδήποτε υλικού στο διαδίκτυο. Από την άλλη η επίσης αδιαφορία για τις περιπτώσεις που έχουμε παραβιάσεις λογαριασμών, είναι και αυτή μία ανησυχητική ένδειξη, για το ενδιαφέρον που δείχνουν απέναντι στην παραβίαση της προσωπικής ζωής. Ωστόσο στην συγκεκριμένη έρευνα, δεν γινόντουσαν σαφείς διαχωρισμοί σχετικά με το ποιος μπορεί να είχε παραβιάσει τον λογαριασμό τους και αν σε αυτές τις περιπτώσεις περιλάμβαναν και φίλους που μπορεί να είχαν μπει στο λογαριασμό κάποιου που είχε ξεχάσει τον υπολογιστή ανοιχτό, και κινούνταν σε πιο απροσδιόριστες κατευθύνσεις. Το 73% των χρηστών δήλωσαν πως χρησιμοποιούν το πραγματικό τους όνομα ενώ το ψευδώνυμό τους χρησιμοποιεί το 27%, όπως δείχνει και το παρακάτω γράφημα. 11 12.Τι πραγματικά γνωρίζουν για τα προσωπικά δεδομένα; Στατιστικές θέλουν τους νέους χρήστες να είναι ενήμεροι για τους κινδύνους και τις παγίδες από τις οποίες μπορούν να πέσουν θύματα. Στο ερώτημα (από μια άλλη έρευνα), εάν έχουν σκεφτεί τις επιπτώσεις της μεταφόρτωσης διαφόρων πραγμάτων στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, οι αριθμοί αποκαλύπτουν πως οι νέοι δεν δίνουν και ιδιαίτερη βάση και προσοχή σε αυτά τα ζητήματα. Το 41% δεν είχε αναλογιστεί καθόλου που τελικά θα μπορούσε να κατέληγε το υλικό το οποίο είχαν ανεβάσει. Το 44% ανησυχούσε ελάχιστα για την περίπτωση που το υλικό αυτό θα έπεφτε στα χέρια των αρχών. Στην έρευνα της ομάδας μας διαπιστώθηκε πως εξαιτίας της ενημέρωσης που έχουν οι νέοι για τους κινδύνους και τις παγίδες που καραδοκούν, δεν αφήνουν τα προσωπικά τους δεδομένα(π.χ. ηλικία, τόπος διαμονής, χρονολογία και ημερομηνία γέννησης κτλ) ορατά στους υπόλοιπους χρήστες. 13.Τι γνωρίζουμε «εμείς» για τα άτομα που επικοινωνούμε; Στο Διαδίκτυο ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ποιος είναι ο συνομιλητής μας στις ηλεκτρονικές μας επικοινωνίες, ακόμα και αν βλέπουμε τη φωτογραφία του ή αν χρησιμοποιούμε κάμερα. Έτσι, πολλοί επιτήδειοι εκμεταλλεύονται το γεγονός αυτό, δίνουν ψεύτικα στοιχεία (κυρίως για την ηλικία τους) και ξεκινούν συζητήσεις με τα πιθανά θύματά τους με στόχο να αναπτύξουν φιλική με αυτά σχέση και να αποσπάσουν όσο το δυνατό περισσότερες πληροφορίες (π.χ. τόπο 12 διαμονής, τα ενδιαφέροντά τους, τα χόμπι τους, τις σεξουαλικές τους εμπειρίες κ.λ.π.). Τα δωμάτια επικοινωνίας (chat rooms) είναι ένας δημοφιλής τρόπος επικοινωνίας μεταξύ των νέων αλλά και δημοφιλές μέσο αποπλάνησης. Αυτά είναι εικονικά μέρη όπου άνθρωποι από όλο τον κόσμο μπορούν να «συναντηθούν» και να «συνομιλήσουν» μέσω μηνυμάτων. Πρέπει να γνωρίζουμε όμως ότι οποιοσδήποτε μπορεί, χρησιμοποιώντας απλά ένα ψευδώνυμο, να παρακολουθεί ή να συμμετέχει σε συζητήσεις μας. Η ανώνυμη επικοινωνία στο διαδίκτυο συνδέεται άμεσα με την ψευδώνυμη επικοινωνία σ’ αυτό. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς μεταξύ ανώνυμης και ψευδώνυμης επικοινωνίας. Τι είναι όμως ανώνυμη και τι ψευδώνυμη επικοινωνία στο διαδίκτυο; Για τον προσδιορισμό των εν λόγω εννοιών γίνεται συσχετισμός με τη δυνατότητα ανίχνευσης στοιχείων περί τον ενεργούντα την επικοινωνία, ανώνυμη ή ψευδώνυμη, στο διαδίκτυο. Ως ανώνυμη επικοινωνία στο διαδίκτυο, λοιπόν, εννοούμε αυτή που δεν παρέχει στον παραλήπτη αυτής κανένα στοιχείο ικανό να διαφωτίσει για την ταυτότητα του ενεργούντα την επικοινωνία. Πρόκειται δηλαδή για κάθε επικοινωνία που δεν διαφωτίζει ή έστω δεν μειώνει την αβεβαιότητα του παραλήπτη της για την ταυτότητα του αποστολέα της επικοινωνίας αυτής. Ως ψευδώνυμη επικοινωνία στο διαδίκτυο εννοούμε την επικοινωνία εκείνη που αν και δεν περιέχει κανένα σαφές στοιχείο για την ταυτότητα του ενεργούντα αυτήν ως πραγματικού φυσικού ή νομικού προσώπου, ωστόσο περιέχει στοιχεία για τον προσδιορισμό και την αναγνωρισιμότητα κάποιας πλασματικής persona στην οποία αποδίδεται η επικοινωνία. 14.Τι γνωρίζουν για «εμάς» με την είσοδό μας σε μια σελίδα κοινωνικής δικτύωσης; Oι υπηρεσίες αυτές προσδίδουν και μια καινούργια διάσταση στην έννοια του “προσωπικού χώρου”, δημιουργώντας σοβαρές ανησυχίες για παραβίαση της ιδιωτικότητας των χρηστών τους, των οποίων τα προσωπικά δεδομένα δημοσιοποιούνται στο Διαδίκτυο με πρωτοφανή τρόπο και ποσότητα.Tα στοιχεία που γνωρίζουν για εμάς τα άτομα που επικοινωνούμε δεν είναι λίγα αφού τις περισσότερες φορές εμείς οι ίδιοι έχουμε φροντίσει να τα διαθέσουμε δημοσίως. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι μέσω των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης εύκολα και απλά μπορούν να δημιουργηθούν τεράστιες βάσεις προσωπικών δεδομένων και προτιμήσεων από τις πληροφορίες που δημοσιεύονται στο προφίλ ενός χρήστη αλλά και από τη γενικότερη δραστηριότητά του στην ιστοσελίδα. Τα 13 στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνται με πολλούς τρόπους. Και εδώ πρέπει οι χρήστες να προβληματιστούν και να ενημερωθούν σωστά προτού αποφασίσουν ποια στοιχεία τους θα δημοσιοποιούν στις πλατφόρμες αυτές. 15.Πόσο εύκολα κάποιος χρήστης του διαδικτύου μπορεί να παγιδευτεί; Όπως επισημαίνουν κοινωνιολόγοι, ο κίνδυνος να παγιδευτεί κάποιος είναι μεγαλύτερος για τα παιδιά, με δεδομένο ότι δεν υπάρχει καμία διασφάλιση ταυτοποίησης του πραγματικού προσώπου πίσω από ένα διαδικτυακό προφίλ, άρα μπορεί κάλλιστα κάποιος που εμφανίζεται ως δεκαεξάχρονο κορίτσι, να είναι ένας 45χρονος άντρας. Πρόκειται για τη χαρά των απατεώνων, αλλά και των υπηρεσιών, που βγαίνουν από τον κόπο να σχηματίσουν το κοινωνικό και πολιτικό προφίλ όποιων βάζουν στο μάτι για πολιτικούς ή άλλους λόγους. Τους το παρέχουν τα ίδια τα θύματα «στο πιάτο» μαζί με τον κύκλο των φίλων και επαφών. Και είναι πολύ εύκολο τα στοιχεία του προφίλ να συνδυαστούν και με άλλα διαθέσιμα στοιχεία για να οδηγήσουν σε ένα υπερπλήρες προφίλ, που θα επιτρέψει «ψάρεμα» για πληροφορίες, εκβιασμό, οικονομική, κοινωνική ή ψυχολογική πίεση. Στην ηπιότερη εκδοχή, τα στοιχεία του προφίλ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παρενόχληση Οι παγίδες που κρύβει το διαδίκτυο και ιδιαίτερα στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, όπως είναι το Facebook, το MySpace και το Twitter. 1. Πολλοί, νέοι κυρίως, άνθρωποι αυτοπαγιδεύονται μέσα στη γοητεία που αναδίδουν οι διαδικτυακοί αυτοί τόποι και κυριολεκτικά βάζουν μια κάμερα μέσα στο σπίτι τους, εκθέτοντας τις προσωπικές τους στιγμές, αλλά και τις αδυναμίες τους (π.χ. κατανάλωση αλκοόλ, ξέφρενα γλέντια, άσεμνες χειρονομίες, φωτογραφίες προκλητικού περιεχομένου κλπ). 2. Κολακευμένοι και ενθουσιασμένοι από τους «φίλους» που θέλουν να τους κάνουν «add», πολλοί χρήστες του διαδικτύου προσθέτουν ανεξέλεγκτα πρόσωπα στους καταλόγους των «φίλων» τους, διευρύνοντας έτσι τον κύκλο των προσώπων που μπορούν να κάνουν ανεμπόδιστα χρήση του υλικού των σελίδων τους και συνεπώς και των προσωπικών τους δεδομένων. Αυτό έχει δυσάρεστα και ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Για έναν ενήλικα θα ίσχυε ότι τέτοιο υλικό έχει έρθει, πολλές φορές, στα χέρια των εργοδοτών ή των 14 υποψηφίων εργοδοτών, με αποτέλεσμα την απόλυση του επιπόλαιου χρήστη ή τη μη πρόσληψη του. 3. Το διαδίκτυο είναι η "χαρά" των απατεώνων, των άσπονδων "φίλων" και κυρίως των αντιπάλων (τωρινών, αλλά και μελλόντων). Ας μη τους δίνεται λοιπόν υλικό «στο πιάτο», για να μαζεύουν πληροφορίες εναντίον κάποιων μελών. Ας έχει ο καθένας πάντα κατά νου ότι χάνεται ο έλεγχος κάθε νέας πληροφορίας προσωπικού χαρακτήρα που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης. Η πλειοψηφία των ατόμων που απάντησαν στο δικό μας ερωτηματολόγιο υποστηρίζει πως δεν έχει παγιδευτεί από κάποιον άγνωστο σε ιστότοπο. Ένας καθησυχαστικός αριθμός, μόνο το 2% έχει πέσει στην παγίδα κάποιου αγνώστου. Δεν είναι όμως λίγες οι φρικτές ιστορίες, ιστορίες δολοφονίας, με πρωταγωνιστές χρήστες και μέλη ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης. 1. Η περίπτωση της έφηβης Αμερικανίδας Megan Meier -που έπεσε θύμα παρενόχλησης και μάλιστα όχι από επαγγελματία, αλλά από έναν συνομήλικό της, με τελικό αποτέλεσμα να αυτοκτονήσει- δείχνει τη δύναμη που δίνει στον κακοπροαίρετο η γνώση ευαίσθητων προσωπικών στοιχείων. 2. Μια τραγική ιστορία που συγκλόνισε την Αγγλία, ήταν η δολοφονία ενός 16χρονου κοριτσιού, της Άσλεϊ Χαλ, η οποία δολοφονήθηκε από τον άγνωστο συνομιλητή της στο Facebook! Η Άσλεϊ βρέθηκε νεκρή στο Σέντγκεφιλντ, μέσα σε ένα χαντάκι και σύμφωνα με τη μαρτυρία του 32χρονου δολοφόνου της (τον οποίο συνέλαβαν οι Αρχές), είχαν «κλείσει» 15 ραντεβού και τη σκότωσε μέσα στο αυτοκίνητό του. Άλλη ιστορία, που συντάραξε την Αυστραλία, είναι η δολοφονία μιας 18χρονης. Ο επίδοξος δολοφόνος εκμεταλλεύτηκε την αγάπη της 18χρονης για τα ζώα και παρουσιάστηκε, μέσω του Facebοok, ως «ζωόφιλος» που εργαζόταν σε οργάνωση προστασίας των ζώων, με ψεύτικη ταυτότητα. Έτσι την έπεισε να την "εκπαιδεύσει" σε ειδικό κάμπινγκ και τη δολοφόνησε. Η έρευνά μας μας έδειξε ότι το 52% είχε επαφή με κάποιο άτομο το οποίο είχε γνωρίσει διαδικτυακά. Συμπεραίνουμε ότι η πλειοψηφία των χρηστών δεν γνωρίζει για τους κινδύνους που κρύβει μια τέτοια επαφή με έναν άγνωστο. 16.Cyberbullying Τι είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός; Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν πολλά οφέλη στο παιδί, από το να το βοηθούν να αναπτύξει ζωτικής σημασίας δεξιότητες στην τεχνολογία των πληροφοριών μέχρι να του παρέχουν ψυχαγωγία και διασκέδαση. Ατυχώς, το διαδίκτυο, τα κινητά και άλλες συσκευές έχουν επίσης δημιουργήσει ένα νέο μέσο διά του οποίου ασκείται εκφοβισμός (bullying). Γνωστός ως διαδικτυακός εκφοβισμός, μπορεί να είναι πολύ δυσάρεστος για τα παιδιά και τους εφήβους, ιδιαίτερα καθώς η κλίμακα, η ταχύτητα και η διαρκής παρουσία, σε 24ωρη βάση, του ψηφιακού κόσμου, συνεπάγονται ότι μπορεί να συμβεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Αυτοί που ασκούν εκφοβισμό χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες για να απειλήσουν, να εκφοβίσουν, να παρενοχλήσουν, να δυσφημήσουν και να αποκλείσουν νέους, και, σε μερικές περιπτώσεις, να τους υποδυθούν ή να υποκλέψουν την ταυτότητά τους. Μερικές από τις πιο κοινές μεθόδους είναι οι εξής: 16         Εκφοβισμός με γραπτό μήνυμα: το παιδί ίσως λάβει δυσάρεστα, προσβλητικά ή απειλητικά μηνύματα. Παρενόχληση/κλήσεις-φάρσα: κάποιος ίσως καλεί επίμονα το παιδί στο κινητό του και του λέει δυσάρεστα και προσβλητικά πράγματα. Δημοσίευση και διαμοιρασμός εικόνων χωρίς τη συγκατάθεση του παιδιού: φωτογραφίες, βίντεο ή οπτικό υλικό τραβηγμένο με webcam, όπου εμφανίζεται το παιδί, θα μπορούσαν να κυκλοφορήσουν μέσω e-mail ή μηνυμάτων, να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ή να μπουν σε δημόσιο ιστότοπο με το όνομα του παιδιού σε ετικέτα. «Happy slapping»: κάποιος θα μπορούσε με το κινητό του να φωτογραφίσει ή να βιντεοσκοπήσει το παιδί καθώς το κακοποιεί λεκτικά ή σωματικά. Εκφοβισμός μέσω email ή άμεσων μηνυμάτων: το παιδί θα μπορούσε να λάβει δυσάρεστα, προσβλητικά ή ενοχλητικά email ή άμεσα μηνύματα από κάποιον που γνωρίζει ή από έναν άγνωστο. Εκφοβισμός σε chatroom: ένας άλλος χρήστης του chatroom θα μπορούσε να πει αγενή πράγματα στο, ή για το, παιδί. Εκφοβισμός μέσω κοινωνικού δικτύου: κάποιος θα μπορούσε να αναρτήσει δυσάρεστα ή προσβλητικά μηνύματα για το παιδί σ’ έναν ιστότοπο σαν το Facebook ή το MySpace, ή να φτιάξει ένα πλαστό προφίλ του παιδιού. Εκφοβισμός στη διάρκεια ενός διαδραστικού παιχνιδιού: αν το παιδί παίζει παιχνίδια για πολλούς παίκτες, κάποιος συμπαίκτης του ίσως προσπαθήσει να το αποκλείσει ή να το αγνοήσει. Οι έρευνες δείχνουν πως αυτού του είδους ο διαδικτυακός εξοστρακισμός έχει αντίκτυπο στην αυτοεκτίμηση. 17.Συμπεριφορά Θύματος: Οι παρακάτω συμπεριφορές θα πρέπει να προβληματίσουν ένα γονέα σε περίπτωση που τις εμφανίσει το παιδί:        Ξαφνικά σταματάει να χρησιμοποιεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή του. Φαίνεται νευρικό ή αναστατωμένο όταν εμφανίζεται στην οθόνη ένα μήνυμα από Instant Messaging ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) ή ένα γραπτό μήνυμα (SMS) στο κινητό. Φαίνεται να έχει δυσκολία να πάει σχολείο ή να βγει εκτός σπιτιού γενικότερα. Φαίνεται να είναι στεναχωρημένο, θλιμμένο, απογοητευμένο μετά τη σύνδεση στο διαδίκτυο. Αποφεύγει συζητήσεις γύρω από το τι κάνει ενώ περιηγείται στο διαδίκτυο. Αποσύρεται από τις επαφές με μέλη της οικογένειας και τους φίλους του. Παρουσιάζει ξαφνική μείωση στη σχολική του επίδοση. 17 Συμπεριφορά Θύτη: Οι παρακάτω συμπεριφορές θα πρέπει να προβληματίσουν επίσης ένα γονέα σε περίπτωση που τις εμφανίσει το παιδί:       Αλλάζει γρήγορα την οθόνη ή κλείνει προγράμματα όταν πλησιάζει ο γονέας τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Χρησιμοποιεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή οποιαδήποτε ώρα τη νύχτα. Γίνεται απροσδόκητα αρνητικό, εφόσον δε μπορεί να χρησιμοποιήσει τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή το κινητό. Γελάει υπερβολικά ενώ χρησιμοποιεί το κινητό ή τον υπολογιστή. Χρησιμοποιεί πολλαπλούς λογαριασμούς χρήστη ή χρησιμοποιεί ένα λογαριασμό που δεν είναι δικός του, αποφεύγοντας με αυτόν τον τρόπο να γίνει γνωστή η ταυτότητά του όταν στέλνει e-mail ή σχόλια σε κάποιον τρίτο. Εκφράζεται υποτιμητικά για συμμαθητές του. 18.Τι γνωρίζουν οι γονείς και πως η πολιτεία τους ενημερώνει και προστατεύει όλους τους χρήστες; Από μια έρευνα προέκυψε, ότι μόλις το 6% των Ελλήνων γονέων δείχνουν να γνωρίζουν ότι τα παιδιά τους έχουν δει επιβλαβές γι' αυτά περιεχόμενο, ενώ το ποσοστό των παιδιών που παραδέχεται ότι έχει ενοχληθεί ή έχει νοιώσει άσχημα για κάτι που είδε στο Διαδίκτυο αγγίζει το 10%. Όπως επισημαίνεται από το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου, η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ παιδιών και γονιών στη χώρα μας γίνεται εμφανής από το κατά πόσον οι γονείς έχουν επίγνωση αν το παιδί τους έχει δει εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου στο Διαδίκτυο. Το 42% των γονιών εκτιμούν "όχι", το 35% δηλώνουν "ναι", ενώ ένα 24% αναγνωρίζει ότι έχει πλήρη άγνοια. Σε σχέση με τον εκφοβισμό και την εξύβριση (bullying), συγκρίνοντας τα ποσοστά των γονιών ως προς το κατά πόσο πιστεύουν ότι τα παιδιά τους έχουν υποστεί διαδικτυακό bullying, η Ελλάδα έχει από τα υψηλότερα ποσοστά άγνοιας (79%). Με αφορμή τα παραπάνω, συμπεριλάβαμε στο ερωτηματολόγιό μας την ερώτηση «Οι γονείς σου επιτρέπουν να επισκέπτεσαι όποιους ιστότοπους θες;». Περίπου οι μισές απαντήσεις(το 49%) ήταν «Ναι», δηλαδή οι γονείς αυτών των ατόμων επιτρέπουν να επισκέπτονται όποιο ιστότοπο αυτοί θέλουν. Το 33% των 18 ερωτηθέντων υποστηρίζει πως οι γονείς τους τούς απαγορεύει την πλοήγησή τους σε όποιον ιστότοπο αυτοί θέλουν. 19.Ποια η συμπεριφορά και ο χαρακτήρας των ατόμων με τάσεις απομόνωσης; Τάση στην απομόνωση και την εσωστρέφεια εκδηλώνουν τα άτομα που είναι εθισμένα στο διαδίκτυο ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι έχουν και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ξένες μελέτες έδειξαν ότι τα άτομα που είναι εθισμένα στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης παρουσιάζουν εμφάνιση άγχους, κατάθλιψης ακόμα και κατάχρησης ουσιών. Τα άτομα που έχουν την τάση σε ψυχωτικές συμπεριφορές μέσα στο διαδίκτυο βρίσκονται αντιμέτωποι αρκετά σε κοινωνικούς αποκλεισμούς και στην πραγματική τους ζωή. Είναι γι’ αυτούς το διαδίκτυο μια ελκυστική διέξοδος και τους δίνει την ψευδαίσθηση της αποκατάστασης και της αποδοχής. Έχουν προδιαθέσεις κατά κυρίως για κοινωνική απομόνωση, για μειωμένη αυτοεκτίμηση, αποξένωση, σύμπλεγμα κατωτερότητας και ίσως κάποια υπάρχουσα κατάθλιψη. Θέλουν να «τρέφονται» από την πλασματικότητα του κυβερνοχώρου και να μεταβαίνουν νοητικά σε μυθικές καταστάσεις. Εκτός αυτών των αρνητικών επιπτώσεων στην ψυχική υγεία έχουν διαπιστωθεί και άλλες παρενέργειες της εξάρτησης από τον υπολογιστή, όπως η μείωση του χρόνου ενός εφήβου με την οικογένεια, τάσεις απομόνωσης, εμφάνιση παχυσαρκίας, μυοσκελετικά προβλήματα, παθήσεις του οφθαλμού, παραμέληση της ατομικής υγιεινής, απουσίες από το σχολείο. 20.Παρέχει η πολιτεία βοήθεια σε άτομα με τάσεις απομόνωσης; Ποιοι οι φορείς και ποιες ιστοσελίδες; Υπάρχουν αρκετές ιστοσελίδες που μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους και όχι μόνο που έχουν κάποιον κίνδυνο μέσω διαδικτύου, αρκεί να μην διστάσουν να διατυπώσουν το πρόβλημα τους στους γονείς τους αλλά και στους ειδικότερους με 19 αυτόν τον τρόπο θα βοηθηθούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους και για το πώς θα δραπετεύσουν από αυτά ώστε να μην ξανασυμβούν. 21.Συμβουλές  για ασφαλή πλοήγηση στους κοινωνικούς ιστότοπους: 1. Ενημερωθείτε για τη χρήση των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης και 2. 3. 4. 5. 6. 7. των chatrooms από το παιδί σας και μάθετε αν μέσω αυτών επικοινωνεί με φίλους ή με άγνωστους. Βεβαιωθείτε ότι συμφωνείτε με το περιεχόμενο των ιστότοπων και των chatrooms που επισκέπτεται κι ότι αυτά δεν απευθύνονται σε ενηλίκους, το περιεχόμενο των οποίων μπορεί να είναι ακατάλληλο για το παιδί. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί είναι ενήμερο και συμμορφώνεται με τους όρους και προϋποθέσεις, καθώς η χρήση υπηρεσιών chat προϋποθέτει, στις περισσότερες περιπτώσεις την αποδοχή των όρων προϋποθέσεων της υπηρεσίας. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί κατανοεί το πόσο σημαντικό είναι να μη δίνει πότε προσωπικές πληροφορίες(π.χ. ηλικία, πραγματικό όνομα, κωδικούς πρόσβασης) σε αγνώστους. Ενημερώστε το παιδί έτσι ώστε να είναι προσεκτικό με τα μηνύματα που στέλνει για να αποφύγει να προσβάλλει τους άλλους. Βεβαιωθείτε ότι επιδεικνύει προσοχή στην επικοινωνία του, όταν αρχίζουν και το ρωτούν πολλές προσωπικές ερωτήσεις, ιδιαίτερα όταν δεν σταματούν ενώ το έχει ζητήσει. Εάν αισθάνεται άσχημα ή ανησυχεί, θα πρέπει απλώς να φύγει από αυτό τον ιστότοπο και έπειτα να ενημερώσει για ό,τι τον ενόχλησε. Αποθαρρύνετε το παιδί να συναντήσει άτομα που επικοινωνεί μέσω των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης. Εάν επιμένει, θα πρέπει να το συνοδέψετε, ενώ η συνάντηση πρέπει να γίνει σε δημόσιο χώρο με πολύ κόσμο.  για την αποφυγή εθισμού στο διαδίκτυο: 1. Τοποθετήστε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή σε κοινό χώρο στο σπίτι για να ελέγχεται το είδος της χρήσης. 2. Προβάλλετε επιχειρήματα στο παιδί, όσον αφορά στους όρους που θέτετε στη χρήση του διαδικτύου, για παράδειγμα ότι θα το χρησιμοποιεί για συγκεκριμένη ώρα, ώστε να έχει χρόνο και για άλλες δραστηριότητες και μη δίνετε εντολές ούτε να επιβάλλετε την άποψη σας. 20 3. Επιλέξτε την κατάλληλη στιγμή για να συζητήσετε με το παιδί σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου, πάντα πριν την πλοήγησή κι όχι κατά τη διάρκεια ή στο τέλος αυτής, ώστε να αποφύγουμε α) την αρνητική αντίδραση του παιδιού λόγω διακοπής μιας ευχάριστης για εκείνο δραστηριότητα και β) την έλλειψη διάθεσης του παιδιού για συζήτηση, λόγω της κούρασης μετά από πολύωρη πλοήγηση στο διαδίκτυο.  για την αντιμετώπιση της κακόβουλης επικοινωνίας: 1. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί κατανοεί πόσο σημαντικό είναι να μη δίνει πότε προσωπικές πληροφορίες σε αγνώστους. 2. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί κατανοεί πως δεν πρέπει να στέλνει ενοχλητικά μηνύματα, ρωτώντας το πώς θα ένιωθε εάν το ίδιο λάμβανε ανάλογα μηνύματα.  Για την αποτροπή εκφοβισμού κι επιθετικότητας (Cyberbullying) ως θύτη: 1. Τονίστε στο παιδί ότι οι κανόνες επικοινωνίας της καθημερινής ζωής ισχύουν και για την επικοινωνία μέσω διαδικτύου. 2. Ενημερώστε στο παιδί ότι όπως η πρόσωπο με πρόσωπο έτσι και η διαδικτυακή παρενόχληση προκαλεί συναισθηματικό πόνο, επομένως θα πρέπει να είναι προσεκτικό ώστε να μην προσβάλει τους άλλους.  για την αποτροπή εκφοβισμού και επιθετικότητας (Cyberbullying) ως θύμα: 1. Ερευνήστε την κατάσταση λεπτομερώς. 2. Προσφέρετε υποστήριξη στο παιδί χωρίς όρους και δημιουργήστε ένα περιβάλλον ασφάλειας. 3. Εφόσον το παιδί είναι αποδέκτης προσωπικών απειλητικών, υποτιμητικών ή προσβλητικών σχολίων ή εφόσον γίνει στόχος πίεσης με σκοπό τη κάθε φύσης εκμετάλλευσης από τρίτους, επικοινωνήστε με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, είτε με το τμήμα Αθηνών, είτε με το τμήμα Θεσσαλονίκης. 21 22.Συμπεράσματα Σκοπός της ερευνητικής εργασίας μας ήταν να μελετήσουμε κάποιες πτυχές των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης. Αρχικά να μάθουμε το σκοπό αυτών και τη χρήση τους, τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν, τα μειονεκτήματα και τις επιδράσεις που έχουν στη ζωή μας, την κακόβουλη επικοινωνία, τον εκφοβισμό και τις διαδικτυακές τρομοκρατικές συμπεριφορές (Cyberbullying) που σημειώνονται πολύ συχνά και τείνουν να συμβαίνουν επί καθημερινής βάσεως. Συνοπτικά, καταλήξαμε στο ότι κάποια από τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι ιστότοποι είναι η γρήγορη επικοινωνία, η αμεσότητα, το γεγονός ότι δεν κοστίζει. Στη συνέχεια σας παραθέτουμε κάποια από τα μειονεκτήματα: εθισμός αν γίνει μη σωστή χρήση, άπειροι κίνδυνοι και παγίδες για τις οποίες ο κόσμος δεν είναι ενημερωμένος. Με αφορμή το γεγονός ότι τα μειονεκτήματα υπερτερούν, ασχοληθήκαμε περισσότερο με τα “μείον” των κοινωνικών ιστότοπων. Οι χρήστες παρουσιάζονται ενημερωμένοι όσον αφορά την ασφάλεια των προσωπικών τους δεδομένων, δηλαδή προστατεύουν τις πληροφορίες τους (οι οποίες είναι ορατές μόνο στα μέλη/χρήστες που είναι φίλοι με τον ίδιο) από έναν κακόβουλο ξένο που θα θελήσει να εκμεταλλευτεί κάποια πληροφορία του. Τάσεις απομόνωσης εκδηλώνονται στα άτομα που είναι εθισμένα με το διαδίκτυο, και συνήθως παρουσιάζουν ενδείξεις χαμηλής αυτοεκτίμησης, άγχους και κατάθλιψης. Η πολιτεία έχει μεριμνήσει για αυτά τα άτομα, υπάρχουν αρκετές ιστοσελίδες που προτείνουν τρόπους και λύσεις για να μπορέσει κάποιος να ξεπεράσει αυτό το πρόβλημα. Κλείνοντας, οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης πάρα τα οφέλη που προσφέρουν στους χρήστες τους, είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους-και εύκολους- τόπους όπου ένας νέος κυρίως μπορεί να βρεθεί παγιδευμένος, είτε από κάποιον ξένο με κακές προθέσεις, είτε ακόμα και από τον ίδιο του τον εαυτό εάν δεν κάνει ορθή χρήση του διαδικτύου. 23.Αυτοκριτική Προσέγγιση Αντιμετωπίσαμε αρκετές δυσκολίες σχετικά με τη συλλογή δεδομένων από το διαδίκτυο. Όπως είναι γνωστό το internet παρέχει μία μεγάλη ποικιλία πληροφοριών, γι’αυτό το λόγο ήμασταν αρκετά προσεκτικοί με τις πληροφορίες που βρίσκαμε για το αν είναι ακριβείς ή όχι. Μια άλλη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν ο χρόνος, αναγκαστήκαμε δηλαδή να ασχοληθούμε και να εργαστούμε περισσότερες ώρες για την τελειοποίηση της εργασίας. 22 24.Βιβλιογραφία Bsafeonline - Οδηγός για Γονείς (ενημερωτικό φυλλάδιο) Freestuff.gr http://www.freestuff.gr/forums/viewtopic.php?t=40991 SocialMediaPlan.gr http://www.socialmediaplan.gr/social-media-marketingblog/37-eisagogika-how-to-arthra-odigos/130-eidi-meson-koinonikis-diktyosis.html http://www.ebizmba.com/articles/social-networking-websites e-phychology.gr http://e-psychology.gr/addictions/611-ethismos-st0-diadiktyo-mianea-morfh-eksarthshs http://gkyriakaki.korakies.gr/index2.php?option=com_docman&task=doc_view&gid =32&Itemid=6 http://www.saferinternet.gr/index.php?objId=Category18&childobjId=Category24& parentobjId=Page2 http://www.dpa.gr/portal/page?_pageid=33,32920&_dad=portal&_schema=PORTAL www.techit.gr http://www.okosmosgyromas.gr/node/66 http://www.pi.ac.cy/InternetSafety/sec_kindinoi_apoplanisi.html http://www.sigmalive.com/simerini/news/social/293978 http://meropbird.blogspot.com/2010/08/blog-post_20.html http://www.nooz.gr/tech/molis-to-6-ton-ellinon-goneon-gnorizoun-oti-ta-paidiatous-exoun-dei-epivlaves-gi-auta-periexomeno http://www.ygeiaonline.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=5903 %3Aet&catid=134%3Aalcoholis&Itemid=145 http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_21/10/2009_334226 Campuscy.com http://www.campuscy.com/easyconsole.cfm/id/929 Vodafone.gr http://www.vodafone.gr/portal/client/cms/viewCmsPage.action?pageId=10625 www.v-websites.gr 23 25.Παράρτημα Ερωτηματολόγιο. Ιστότοποι Κοινωνικής Δικτύωσης Το ερωτηματολόγιο αυτό αναφέρεται σε άτομα τα οποία κάνουν χρήση του διαδικτύου και συγκεκριμένα που είναι μέλη σε κάποιο ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης. * Απαιτείται Φύλο. *  Άντρας  Γυναίκα Ηλικία. *  10-15  16-20  21-30  30 και άνω 1) Πότε χρησιμοποίησες το διαδίκτυο για πρώτη φορά; *  Δημοτικό  Γυμνάσιο  Λύκειο  Αργότερα 2) Είσαι μέλος μιας τουλάχιστον ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης; * (αν απαντήσεις "Όχι" μη συνεχίζεις το ερωτηματολόγιο.)  Ναι  Όχι 24 3) Ανάφερε σε ποια. * (μπορείς να επιλέξεις παραπάνω από μία.)  Facebook  Twitter  Hi-5  Άλλο 4) Χρησιμοποιείς το πραγματικό σου όνομα ή ψευδώνυμο για να συνδεθείς; *  Χρησιμοποιώ το πραγματικό μου  Χρησιμοποιώ ψευδώνυμο 5) Είναι τα προσωπικά δεδομένα σου ορατά σε όλους τους υπόλοιπους χρήστες; *  Ναι  Όχι 6) Πόσες ώρες περνάς μπροστά στον υπολογιστή και ασχολείσαι με τους κοινωνικούς ιστότοπους; *  1-3  4-6  Λίγοτερο  Περισσότερο 7) Έχεις ποτέ προσπαθήσει να μειώσεις τις ώρες που περνάς online; *  Ναι  Όχι 8) Οι γονείς σου επιτρέπουν να επισκέπτεσαι όποιους ιστότοπους θέλεις; *  Ναι  Όχι 25  Αδιαφορούν 9) Είχες ποτέ επαφή με κάποιον μέσω διαδικτύου χωρίς να τον είχες δει ποτέ προσωπικά; *  Ναι  Όχι 10) Έχεις παγιδευτεί ποτέ από κάποιον άγνωστο σε έναν ιστότοπο; *  Ναι  Όχι 11)Ποια πλεονεκτήματα νομίζεις ότι σου προσφέρει αυτός ο τρόπος επικοινωνίας; * 12) Αφού διαβάσεις κάθε δήλωση ΕΠΕΛΕΞΕ την απάντηση που σε περιγράφει καλύτερα. * (μπορείς να επιλέξεις παραπάνω από ένα.)  Συχνά βρίσκω τον εαυτό μου να μένει online περισσότερο απ’όσο σκόπευα.  Συχνά παραμελώ τις υποχρεώσεις μου προκειμένου να μείνω online.  Συχνά προτιμώ να περνάω περισσότερο χρόνο online αντί να βγω με φίλους.  Συχνά προτιμώ τη συγκίνηση του διαδικτύου από τη στενή σχέση με τον αγόρι/κορίτσι μου.  Συχνά δημιουργώ νέες φιλίες με άτομα που γνώρισα στο διαδίκτυο.  Συχνά πιάνω τον εαυτό μου να ανυπομονεί για το πότε θα ξαναμπεί στο διαδίκτυο.  Συχνά φοβάμαι ότι η ζωή χωρίς διαδίκτυο θα ήταν βαρετή, άδεια και χωρίς χαρά. 26 Σχετικά videos: http://www.youtube.com/watch?v=D7uyScK3-CU http://www.youtube.com/watch?v=cV1ZCF4oueQ 27