ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΩΝ ΕΑΑ 2010
Δεκέμβριος 2011
1
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΩΝ ΕΑΑ ΓΙΑ ΤΟ 2010
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
4
2. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΗ
8
3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
11
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ 2010
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ & ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
16
2. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
17
3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΗ
18
4. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
31
5. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
47
6. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
60
7. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
72
8. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ
78
9. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΑΑ
81
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ 2010
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
96
2. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
97
3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΗ
98
4. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
101
5. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
104
6. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
118
7. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ
139
8. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ
145
9. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
156
2
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ 2010
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
158
2. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
159
3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΗ
160
4. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
172
5. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
181
6. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
188
7. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
195
8. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ
198
9. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΑΑ
200
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ 2010
ΓΕΩΔΥΝΑΜΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
207
2. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
208
3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΗ
209
4. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
215
5. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
216
6. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
217
7. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
224
8. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ
226
9. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΑΑ
228
3
Εισαγωγή
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) είναι το αρχαιότερο ερευνητικό ίδρυμα της
χώρας που ιδρύθηκε με Βασιλικό Διάταγμα το 1840 και δωρεά του Εθνικού ευεργέτου Γ.
Σίνα. Ο δημόσιος χαρακτήρας του ΕΑΑ υφίσταται ήδη από το 1846, έτος πρώτης
λειτουργίας του στο Λόφο των Νυμφών στο Θησείο. Η νεώτερη οργάνωσή του ως
Ερευνητικό Κέντρο διέπεται από το Ν.Δ. 1975/1942. Με το ΠΔ 62/1986 «Οργανισμός του
ΕΑΑ», το ΕΑΑ αποτελεί ΝΠΔΔ οργανωμένο σε πέντε Ινστιτούτα : Γεωδυναμικό (Γ.Ι.),
Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ), Ινστιτούτο
Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΔΕΤ), Ινστιτούτο Αστρονομίας και
Αστροφυσικής (ΙΑΑ), Ινστιτούτο Αστροσωματιδιακής Φυσικής ΝΕΣΤΩΡ (ΙΑΦ), τα οποία
στελεχωμένα με επίλεκτο επιστημονικό δυναμικό συμβάλλουν αδιάλειπτα στη βασική
έρευνα σε τομείς πολυάριθμων επιστημονικών πεδίων και σε κοινωνικές υπηρεσίες
στρατηγικής σημασίας για τη χώρα.
Το Ινστιτούτο Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΔΕΤ) αναπαράγει σε
επίπεδο ινστιτούτου τον πολυδιάστατο χαρακτήρα του Εθνικού Αστεροσκοπείου
Αθηνών.Το ΙΔΕΤ δραστηριοποιείται σε προγράμματα βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας
στις επιστημονικές περιοχές των διαστημικών επιστημών, της παρατήρησης και
παρακολούθησης της Γης με μεθόδους δορυφορικής και επίγειας τηλεπισκόπησης, και των
ασύρματων τηλεπικοινωνιών, καθώς επίσης και της επεξεργασίας σήματος και της
πληροφορικής ως υποστηρικτικών εργαλείων όλων των προηγούμενων. Από πλευράς
αντικειμένου και τεχνογνωσίας, το ΙΔΕΤ είναι χωρίς αμφιβολία ένα κομβικό ινστιτούτο
διαστημικών ερευνών και εφαρμογών στην Ελλάδα.
Στο διεπιστημονικό έργο του Ινστιτούτου συμπεριλαμβάνεται η συστηματική συλλογή και
επεξεργασία μετρήσεων που πραγματοποιούνται από την επιφάνεια της Γης και από το
διάστημα και αφορούν την χερσαία και θαλάσσια επιφάνεια της Γης, την ατμόσφαιρα, την
ιονόσφαιρα και μαγνητόσφαιρα της Γης, τον διαπλανητικό χώρο, τις μαγνητόσφαιρες,
ιονόσφαιρες και εξώσφαιρες άλλων πλανητών και την ατμόσφαιρα του Ήλιου. Οι
παρατηρήσεις προέρχονται από δορυφόρους και αρχεία δορυφορικών παρατηρήσεων της
NASA και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος ( EuropeanSpaceAgency,ESA), από
τον ψηφιακό ιονοσφαιρικό πομποδέκτη, τον Σταθμό Ατμοσφαιρικής Τηλεπισκόπησης και
το δίκτυο μαγνητομέτρων του ΙΔΕΤ. Επιπλέον το ΙΔΕΤ διαθέτει κεραίες λήψης
δορυφορικών εικόνων NOAA POES/AVHRR και ESA MSG/SEVIRI.
Οι ερευνητές του ΙΔΕΤ διεξάγουν έρευνα αιχμής και ηγούνται ερευνητικών δράσεων σε
ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Μέσα από αυτή την πολύ επιτυχημένη πορεία, κατάφεραν
4
κατά την τελευταία δεκαετία να προσελκύσουν μέσω ανταγωνιστικών ερευνητικών
προγραμμάτων κονδύλια,με τα οποίαέχει επιτευχθεί διαχρονικά η συστηματική κάλυψη
δαπανών σχετικών με τα έξοδα μετακινήσεων για ερευνητικές αποστολές, οι αμοιβές
εξωτερικών συνεργατών/τεχνικών υποστήριξης των έργων, καθώς και οι δαπάνες για τη
λειτουργία και συντήρηση των υποδομών του ινστιτούτου.
Το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ): του
ΕΑΑ είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά Ερευνητικά Ινστιτούτα διατηρώντας το δημόσιο
χαρακτήρα του από το 1846. Η συμβολή του στην επιστήμη της μετεωρολογίας και του
κλίματος ξεκινά από το 1858 οπότε ξεκίνησε η λειτουργία πλήρους μετεωρολογικού
σταθμού στο λόφο Νυμφών στο Θησείο. Η λειτουργία του σταθμού αυτού εξακολουθεί
αδιάλειπτα στην ίδια θέση ως σήμερα και αποτελεί τη μεγαλύτερη σε διάρκεια χρονοσειρά
για τον Ελλαδικό χώρο.
Το ΙΕΠΒΑ στα χρόνια της λειτουργίας του, απαντώντας στις σύγχρονες επιστημονικές
τάσεις, διεύρυνε τα επιστημονικά αντικείμενα που θεραπεύει με αποτέλεσμα να αποτελεί
ένα Ινστιτούτο που μπορεί λόγο τόσο της στελέχωσής του αλλά και των υποδομών του να
μελετήσει και να αντιμετωπίσει σφαιρικά τα περισσότερα περιβαλλοντικά θέματα (εκτός
αυτών που αφορούν το θαλάσσιο περιβάλλον). Συγκεκριμένα, έχει να επιδείξει πολύ
αξιόλογη συμβολή στην έρευνα αλλά και στην υποστήριξη της πολιτείας
Με τις δραστηριότητές του το ΙΕΠΒΑ αποτελεί σημείο εστίασης σε θέματα έρευνας
περιβάλλοντος και περιβαλλοντικής διαχείρισης, στοχεύει στη διασύνδεσή του με Εθνικά
και Διεθνή Κέντρα και Υπηρεσίες και αποσκοπεί στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και
δημιουργία υψηλής προστιθέμενης αξίας στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον.
Δραστηριότητες
• λειτουργεί δίκτυο παρατηρήσεων που περιλαμβάνει τον ιστορικό σταθμό του Θησείου
αλλά και περισσότερους από 180 αυτόματους σταθμούς μετρήσεων σε όλη τη χώρα,
μετεωρολογικό ραντάρ, δίκτυο καταγραφής ηλεκτρικών εκκενώσεων αλλά και εργαστήριο
βαθμονόμησης μετεωρολογικού εξοπλισμού. Επίσης παρέχει εξειδικευμένες πληροφορίες
για τον καιρό μέσω της δημοφιλούς ιστοσελίδας www.meteo.gr (πλέον των 1.500.000
επισκέψεων μηνιαίως).
• την ποιότητα της ατμόσφαιρας και την ατμοσφαιρική χημεία: Λειτουργεί πλήρως
εξοπλισμένο εργαστήριο ατμοσφαιρικής χημείας για εξειδικευμένες δειγματοληψίες και
χημικές αναλύσεις αλλά και κινητό σταθμό ελέγχου ατμοσφαιρικής ρύπανσης για
μετρήσεις αερίων και σωματιδιακών ρύπων.
• τη μελέτη του κλίματος και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής με σημαντική
συμβολή τόσο στις εκθέσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή
αλλά και στην εθνική εκπροσώπηση σε όργανα του ΟΗΕ (UNFCCC).
• τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά και την εφαρμοσμένη έρευνα στη φυσική δόμησης
και την ενεργειακή εξοικονόμηση
• την περιβαλλοντική διαχείριση, σχεδιασμό και έρευνα σε ζητήματα βιώσιμης ανάπτυξης
την επιφανειακή και υπόγεια υδρολογία καθώς και τη διαχείριση των υδατικών πόρων και
μεθόδων περιβαλλοντικής προστασίας, λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικές, οικονομικές και
νομικές παραμέτρους.
Το Ινστιτούτο Αστρονομίας και Αστροφυσικής (Ι.Α.Α.): είναι το αρχαιότερο
Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α.) με τις πρώτες καταγεγραμμένες
αστρονομικές παρατηρήσεις τον Σεπτέμβριο του 1847. Έχει ως αντικείμενο την ανάπτυξη
της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας με στόχο τη μελέτη των ουρανίων σωμάτων, του
διαστήματος που τα περιλαμβάνει και γενικά της ύλης που ευρίσκεται στο διάστημα, όπου
5
αυτό επεκτείνεται. Αυτό γίνεται με τη βοήθεια παρατηρήσεων που διεξάγονται από την
επιφάνεια της Γης αλλά και από δορυφόρους. Το Ινστιτούτο Αστρονομίας & Αστροφυσικής
έχει επίσης σκοπό την ανάπτυξη εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διάδοση της
αστρονομικής γνώσης.
Το Ινστιτούτο Αστρονομίας & Αστροφυσικής διαθέτοντας σύγχρονη υποδομή (σύγχρονο
δικτυακό και υπολογιστικό εξοπλισμό και σύγχρονα αστρονομικά όργανα) και ενεργό
ερευνητικό προσωπικό έχει τις προδιαγραφές να παίξει σημαντικό ρόλο στη διεθνή
αστρονομική κοινότητα την επόμενη δεκαετία.
Οι βασικότερες κτιριακές εγκαταστάσεις του Ι.Α.Α., εκτός από το κτίριο που στεγάζονται
τα γραφεία του προσωπικού του Ι.Α.Α. στην Πεντέλη, είναι το Αστεροσκοπείο Χελμού, το
Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, και τα κτίρια των διαφόρων τηλεσκοπίων (στην Πεντέλη και
στο Θησείο) τα οποία διαχειρίζεται, για εκπαιδευτικούς σκοπούς, το Κέντρο Επισκεπτών
του Ι.Α.Α. Στις υποδομές περιλαμβάνεται και το τοπικό δίκτυο και Υπολογιστικό Κέντρο
του Ι.Α.Α.
Γενικά στον τομέα της ευρύτερης Αστρονομίας, Αστροφυσικής και
Αστροσωματι-διακής Φυσικής το ΕΑΑ δια του Ινστιτούτου ΙΑΑ δραστηριοποιείται
διεθνώς με το τηλεσκόπιο ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ και τη συμμετοχή του σε άλλα διεθνή επίγεια και
δορυφορικά παρατηρητήρια και προγράμματα αστρονομίας. H κρατική στήριξη της
αστρονομίας είναι εκ των ων ουκ άνευ εάν η χώρα επιθυμεί να μην συγκαταλέγεται σε
τριτοκοσμικές χώρες. Η κρατική τόνωση της Αστρονομίας μας δίνει επίσης το δικαίωμα
διασφάλισης της συνέχειας της Ελληνικής ονοματοθεσίας σε νέοανακαλυπτώμενα ουράνια
σώματα, γεγονός ιδιαίτερης πολιτισμικής σημασίας.
Στον τομέα της Αστροσωματιδιακής Φυσικής το ΕΑΑ δια του Ινστιτούτου ΝΕΣΤΩΡ
προετοιμάζει την υλοποίηση της μεγάλης διεθνούς υποδομής του κυβικού χιλιομέτρου.
Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (Γ.Ι.): είναι ένα από τα πέντε ινστιτούτα που απαρτίζουν
το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (Ε.Α.Α.), το οποίο αποτελεί Εθνικό Ερευνητικό Κέντρο
που επιβλέπεται από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, του Υπουργείου
Παιδείας δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Το Γ.Ι. αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα
ινστιτούτα στην Ελλάδα, με αδιάκοπη λειτουργία από το 1893. Το 1897 εγκαταστάθηκε ο
πρώτος σεισμογράφος στην Αθήνα και το 1899 άρχισε η λειτουργία του πρώτου
σεισμογραφικού δικτύου. Από την χρονική εκείνη στιγμή ξεκίνησε η συστηματική και
λεπτομερής σεισμική παρακολούθηση της περιοχής που εκτείνεται από 34 Ν μέχρι και 42
Ν και από 19 Ε μέχρι 30 Ε. Η έδρα της Διεύθυνσης του Γ.Ι. βρίσκεται στον Λόφο Νυμφών
απέναντι από την Ακρόπολη, στο κέντρο των Αθηνών.
Σήμερα το ΓΙ διαθέτει ως μοναδική και αναντικατάστατη υποδομή ένα σύγχρονο εθνικό,
τηλεμετρικό δίκτυο πολλών δεκάδων σεισμογράφων κατανεμημένων σε όλη τη χώρα. Με
την υποδομή αυτή καθίσταται δυνατή η πραγματοποίηση της 24ωρης παρακολούθησης
της σεισμικότητας με την ανάλυση δεκάδων μικρών σεισμών καθημερινά, την άμεση
ανάρτηση στο διαδίκτυο του αποτελέσματος της ανάλυσης και την δημόσια ανακοίνωση
κάθε αξιόλογου σεισμού. Η λειτουργία αυτή αποκτά κρίσιμο επιχειρησιακό και κοινωνικό
χαρακτήρα σε περιόδους σεισμικών κρίσεων όταν η γένεση ισχυρών σεισμών προκαλεί
βλάβες, ανθρώπινα θύματα και έντονη κοινωνική αναστάτωση (π.χ. Αθήνα 1999) και το ΓΙ
καλείται να παρακολουθεί στενά και να αξιολογεί αδιαλείπτως τη σεισμική δράση, να
ενημερώνει και συμβουλεύει την πολιτεία απ’ ευθείας αλλά και το κοινωνικό σύνολο διά
των ΜΜΕ.
6
Αποστολή του Γ.Ι. αποτελεί η μελέτη και προώθηση της έρευνας στα πεδία: της
Σεισμολογίας, της Φυσικής του εσωτερικού της Γης, της Γεωφυσικής, Τεκτονικής
λιθοσφαιρικών πλακών, της Ηφαιστειολογίας και Γεωθερμίας, της Σεισμοτεκτονικής και
Τεχνικής Σεισμολογίας. Τα κύρια καθήκοντα του Γ.Ι. αποτελούν η συλλογή και
επεξεργασία των διαφόρων σεισμολογικών-γεωφυσικών παραμέτρων, η εκπόνηση
ερευνητικών προγραμμάτων και σχετικών σπουδών και η εκπαίδευση και οι υπηρεσίες που
παρέχονται σε τρίτους.
Το Γ.Ι. λειτουργεί σε 24ωρη βάση, 365 μέρες τον χρόνο. Για την λειτουργία και
συντήρηση των διαφόρων μηχανημάτων, το Γ.Ι. απασχολεί έμπειρο τεχνικό προσωπικό.
Στο Γ.Ι. έχει επίσης ανατεθεί η κρίσιμη αποστολή της ενημέρωσης σε 24ωρη βάση της
Κυβέρνησης, της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, του Ο.Α.Σ.Π. και του κοινού
σχετικά με την σεισμική δραστηριότητα στην Ελλάδα.
Από το 2010, στο Γ.Ι. έχει ανατεθεί να είναι επιχειρησιακά υπεύθυνο για την
παρακολούθηση και προειδοποίηση για κύματα τσουνάμι. Η σχετική υποδομή έχει ήδη
ξεκινήσει να προετοιμάζεται. Παράλληλα, ερευνητές του Ινστιτούτου διεξάγουν σημαντική
ερευνητική εργασία στο αντικείμενο.
7
Όργανα Διοίκησης
Το ΕΑΑ διοικείται από 8μελές Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο απαρτίζεται από το
Διευθυντή του Κέντρου, τους Διευθυντές Ινστιτούτων, ένα εκπρόσωπο Ερευνητών και ένα
εκπρόσωπο Προσωπικού μαζί με τους αναπληρωτές τους.
Η σύσταση του Δ.Σ. του Ε.Α.Α. για το 2010:
Από 29/06/2009 μέχρι 11/05/2010
1. Χρήστος Ζερεφός Πρόεδρος
2. Μιχαήλ Πετράκης Αντιπρόεδρος
3. Κωνστ/νος Μακρόπουλος Μέλος
4. Χρήστος Γούδης Μέλος
5. Ιωάννης Δαγκλής Μέλος
6. Λεωνίδας Ρεσβάνης Μέλος
7. Γεράσιμος Παπαδόπουλος Μέλος
8. Θεόδωρος Βουράκης Μέλος
Από 12/05/2010 μέχρι 31/12/2010
1. Μιχαήλ Πετράκης Αντιπρόεδρος / Εκτελών χρέη Προέδρου
2. Κωνστ/νος Μακρόπουλος Μέλος
3. Χρήστος Γούδης Μέλος
4. Ιωάννης Δαγκλής Μέλος
5. Λεωνίδας Ρεσβάνης Μέλος
6. Γεράσιμος Παπαδόπουλος Μέλος
7. Θεόδωρος Βουράκης Μέλος
8
Εγκαταστάσεις – Υποδομές
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών έχει εγκαταστάσεις στο Θησείο, στην Πεντέλη, στην
Ομόνοια, στην Πύλο, στο Κρυονέρι και στο Χελμό.
Το Θησείο αποτελείται από το κτήριο Σίνα, το πρώτο κτήριο του ΕΑΑ το οποίο
θεμελιώθηκε το 1842 και από το 2009 λειτουργεί κα ως Μουσείο Γεωαστροφυσικής. Το
2010 πήρε το βραβείο πολιτιστικής κληρονομιάς της ΕΕ για την αποκατάσταση και
συντήρηση του.
Επίσης, στο Θησείο υπάρχουν το Τηλεσκόπιο του Δωρίδη, το μεσημβρινό τηλεσκόπιο και
το Διοικητήριο-κτήριο Αιγινήτη.
Τέλος, στο Θησέιο εδρεύει η Διοικητική και Οικονομική Υπηρεσία του ΕΑΑ, ΤΟ
Γεωδυναμικό Ινστιτούτο και μέρος του ΙΕΠΒΑ, του ΙΑΦ ΝΕΣΤΩΡ και του ΙΑΑ.
9
Στην Πεντέλη εδρεύει το ΙΕΠΒΑ, το ΙΔΕΤ και το ΙΑΑ καθώς και το τηλεσκόπιο του Newall.
10
Οικονομικά Στοιχεία E.A.A. 2010
Ο Τακτικός Προϋπολογισμός του Ε.Α.Α. για το 2010 ήταν 1.377.000,00€
Η επιχορήγηση του Τακτικού Προϋπολογισμού του Ε.Α.Α. για το 2010 ήταν
4.284.000,00€
Οικονομικά Στοιχεία Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.)
2010
Στα παρακάτω διαγράμματα εμφανίζονται τα έσοδα τωου ΕΑΑ και των
Ινστιτούτων ξεχωριστά από πηγές χρηματοδότησεις όπως Ευρωπαϊκά
Ανταγωνιστικά Προγράμματα, από Εθνικές Συμμετοχές, παροχή υπηρεσιών κτλ.
11
Ινστιτούτο Αστρονομίας και Αστροφυσικής (ΙΑΑ)
•
Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ)
12
Ινστιτούτο Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΔΕΤ)
Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (Γ.Ι.)
Ινστιτούτο Αστροσωματιδιακής Φυσικής ΝΕΣΤΩΡ (ΙΑΦ ΝΕΣΤΩΡ)
13
Ενδεικτικά παρουσιάζονται τα έσοδα του ΕΛΚΕ την τελευταία πενταετία (20052010) από αντίστοιχους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς:
14
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ
& ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ
ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
2010
15
1.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Ινστιτούτο Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΔΕΤ) είναι ένα από τα
πέντε ινστιτούτα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), του αρχαιότερου
ερευνητικού ιδρύματος της Ελλάδας. Το ΙΔΕΤ αναπαράγει σε επίπεδο ινστιτούτου τον
πολυδιάστατο χαρακτήρα του ΕΑΑ, καθώς δραστηριοποιείται σε μια πληθώρα
ερευνητικών περιοχών, από τη διαστημική και πλανητική εξερεύνηση μέχρι τη
δορυφορική παρακολούθηση και ταξινόμηση υγροβιοτόπων. Από πλευράς
αντικειμένου και τεχνογνωσίας, το ΙΔΕΤ είναι χωρίς αμφιβολία ένα κομβικό ινστιτούτο
διαστημικών ερευνών και εφαρμογών στην Ελλάδα.
Το ΙΔΕΤ ιδρύθηκε το 1955 (Ν.Δ. 3350/1955) με την ονομασία «Ιονοσφαιρικό
Ινστιτούτο». Το 1991 το Ιονοσφαιρικό Ινστιτούτο, υπό τη διεύθυνση του κ.
Εμμανουήλ Σαρρή (1991-1996), διευρύνοντας τις επιστημονικές του δραστηριότητες
μετασχηματίστηκε και μετονομάστηκε σε Ινστιτούτο Ιονόσφαιρας και Φυσικής
Διαστήματος (ΙΙΦΔ).
Το 1995 το Ινστιτούτο μετακόμισε από τον Λόφο Νυμφών του Θησείου στις
κτηριακές εγκαταστάσεις του ΕΑΑ στον Λόφο Κουφού της Πεντέλης, ενώ το 1999,
έχοντας διευρύνει περαιτέρω τις δραστηριότητές του μετονομάστηκε σε Ινστιτούτο
Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΔΕΤ).
Το ΙΔΕΤ, με το ιδιαίτερα ισχυρό ανθρώπινο δυναμικό του και τις υποδομές που έχει
αποκτήσει σταδιακά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, έχει τη δυνατότητα και τη διάθεση
να παίξει σημαντικό ρόλο στο διεθνές διαστημικό γίγνεσθαι και πρωταγωνιστικό ρόλο
στις εθνικές προσπάθειες δραστηριοποίησης στη ευρωπαϊκό διαστημικό γίγνεσθαι. Οι
συστηματικές και πολυάριθμες επιτυχίες του σε ανταγωνιστικά ερευνητικά
προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού
Διαστήματος (ESA) πιστοποιούν την επιστημονική αριστεία του ΙΔΕΤ.
Το 2010, έτος που καλύπτει η παρούσα έκθεση δραστηριοτήτων, προήχθησαν στη Γ΄
βαθμίδα οι ερευνήτριες Όλγα Συκιώτη και Ιωάννα Τσαγγούρη, στη Β΄ βαθμίδα οι
ερευνητές Κων/νος Κουτρούμπας και Αθανάσιος Ροντογιάννης και στην Α βαθμίδα ο
ερευνητής Χαράλαμπος Κοντοές. Θα ήθελα κλείνοντας να ευχαριστήσω θερμά τους
συναδέλφους κκ. Αναστάσιο Αναστασιάδη (ΙΔΕΤ), Βασίλειο Αναστασόπουλο
(Πανεπιστήμιο Πατρών), Δημήτριο Αργιαλά (ΕΜΠ), Ιωάννη Βομβορίδη (ΕΜΠ), Άννα
Μπελεχάκη (ΙΔΕΤ), Δημήτριο Παραδείση (ΕΜΠ), Ιωάννη Σταυρακάκη (ΕΚΠΑ) και
Κυριάκο Χιτζανίδη (ΕΜΠ) για τη συμμετοχή τους στις επιτροπές κρίσης ερευνητών
του ΙΔΕΤ το 2010.
Ιωάννης Α. Δαγκλής
Διευθυντής του ΙΔΕΤ
16
2.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ & ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Το Ινστιτούτο Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης δραστηριοποιείται ως
συντονιστής και ως εταίρος σε προγράμματα βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας στις
επιστημονικές περιοχές των διαστημικών επιστημών, της παρατήρησης της Γης με
μεθόδους δορυφορικής και επίγειας τηλεπισκόπησης, και των ασύρματων
τηλεπικοινωνιών, καθώς επίσης και της επεξεργασίας σήματος και της πληροφορικής
ως υποστηρικτικών εργαλείων όλων των προηγούμενων.
Στο έργο του Ινστιτούτου συμπεριλαμβάνεται η συστηματική συλλογή και
επεξεργασία μετρήσεων που πραγματοποιούνται στην επιφάνεια της Γης και στο
διάστημα και αφορούν την χερσαία και θαλάσσια επιφάνεια της Γης, την ατμόσφαιρα,
ιονόσφαιρα και μαγνητόσφαιρα της Γης, τον διαπλανητικό χώρο, τις μαγνητόσφαιρες,
ιονόσφαιρες και εξώσφαιρες άλλων πλανητών και την ατμόσφαιρα του Ήλιου. Οι
παρατηρήσεις προέρχονται από δορυφόρους της NASA και του Ευρωπαϊκού
Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency), από τον Ιονοσφαιρικό Σταθμό,
από τον Σταθμό Ατμοσφαιρικής Τηλεπισκόπησης και από το Δίκτυο Μαγνητομέτρων
ENIGMA. Επιπλέον το ΙΔΕΤ διαθέτει κεραία λήψης δορυφορικών εικόνων Meteosat
Second Generation (MSG).
Οι γενικοί στόχοι της ερευνητικής και αναπτυξιακής πολιτικής του ΙΔΕΤ είναι:
• Η συνεχής ανάπτυξη της έρευνας σε συνεργασία με άλλους φορείς σε εθνικό
και διεθνές επίπεδο, στους επιστημονικούς τομείς δραστηριότητας του
Ινστιτούτου.
• Η συμμετοχή σε εθνικές και διεθνείς κοινοπραξίες υλοποίησης ερευνητικών
προγραμμάτων.
• Η αδιάλειπτη λειτουργία του μετρητικών διατάξεων του Ινστιτούτου, καθώς
και η περαιτέρω εκμετάλλευση των παρατηρήσεων και πειραματικών
δεδομένων που λαμβάνονται από τις εγκαταστάσεις αυτές
• Η δραστηριοποίηση σε θέματα εκπαίδευσης μέσω της ενεργού συμμετοχής
σε:
- Επίβλεψη διδακτορικών διατριβών, διπλωματικών εργασιών και πρακτικών
ασκήσεων φοιτητών.
- Προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών.
- Προγράμματα επιμόρφωσης για καθηγητές μέσης εκπαίδευσης.
- Προγράμματα εκλαΐκευσης και προβολής της επιστήμης σε μαθητές και στο
ευρύτερο κοινό.
• Η παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών και δεδομένων σε δημόσιους και
ιδιωτικούς φορείς.
17
3.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΥΠΟΔΟΜΗ
3.1
Οργάνωση
Το ΙΔΕΤ έχει την ακόλουθη διάρθρωση:
Διευθυντής
Ιωάννης Α. Δαγκλής
Ερευνητές
Αναστάσιος Αναστασιάδης
Ερευνητής Α’
Χαράλαμπος Κοντοές
Ερευνητής Α’
Παναγιώτης Μαθιόπουλος
Ερευνητής Α’
Άννα Μπελεχάκη
Ερευνήτρια Α’
Κων/νος Κουτρούμπας
Ερευνητής Β’
Αθανάσιος Ροντογιάννης
Ερευνητής Β’
Νικόλαος Σηφάκις
Ερευνητής Β’
Γεωργία Τσιροπούλα
Ερευνήτρια Β’
Βασίλειος Αμοιρίδης
Ερευνητής Γ’
Ιφιγένεια Κεραμιτσόγλου
Ερευνήτρια Γ’
Γεώργιος Μπαλάσης
Ερευνητής Γ’
Όλγα Συκιώτη
Ερευνήτρια Γ’
Ιωάννα Τσαγγούρη
Ερευνήτρια Γ’
Ειδικό Τεχνικό Επιστημονικό Προσωπικό
Παναγιώτης Ηλίας
Δημήτριος Παρώνης
Χριστίνα Χάφνερ
Διοικητικό -Τεχνικό Προσωπικό
Ευαγγελία Παπαδάκη, ΤΕ Τεχνολογικών Εφαρμογών
Γεώργιος Σαλούστρος, ΤΕ Τεχνολογικών Εφαρμογών
Μ εταδιδακτορικοί Συνεργάτες
Ροδάνθη-Ελισάβετ Μαμούρη
Ιωάννης Παναγόπουλος
Στυλιανός Παπαχαράλαμπος
Κων/νος Τζιότζιου
Boris Di Fiore
18
Ingmar Sandberg
Συμβασιούχοι Συνεργάτες
Θεμιστοκλής Χαιρεκάκης
Μ εταπτυχιακοί φ οιτητές
Μαρίνα Γεωργίου
Κων/νος Θεμελής
Παναγιώτης Κόκκαλης
Ιωάννης Κοντογιάννης
Ελένη Μαρίνου
Δαυίδ Μπενμαγιώρ
Ιωάννης Παπουτσής
Γεώργιος Ροπόκης
Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο του ΙΔΕΤ
Παναγιώτης Μαθιόπουλος, Πρόεδρος
Άννα Μπελεχάκη, Αντιπρόεδρος
Αναστάσιος Αναστασιάδης, Μέλος
Χαράλαμπος Κοντοές, Μέλος
Γεωργία Τσιροπούλα, Μέλος
19
3.2
•
Υποδομή
Ιονοσφαιρικός Σταθμός ΕΑΑ
Στο ΙΔΕΤ λειτουργεί ένας ψηφιακός ιονοσφαιρικός πομποδέκτης (DPS-4) που
κατασκευάστηκε από το University of Massachusetts – Lowell. Η κεραία εκπομπής
είναι τύπου Δ και οι κεραίες λήψεις είναι τέσσερεις, τύπου cross-loop, εγκατεστημένες
σε τριγωνική διάταξη με την τέταρτη στο κέντρο του τριγώνου. Ο ιονοσφαιρικός
σταθμός του ΕΑΑ είναι μια από τις σημαντικότερες υποδομές του κέντρου. Θεωρείται
ένας από τους πλέον αξιόπιστους σταθμούς παγκοσμίως και καλύπτει όλη την
περιοχή της νοτιοανατολικής μεσογείου. Ο ιονοσφαιρικός σταθμός έχει ενταχθεί σε
παγκόσμια δίκτυα δεδομένων όπως:
•
•
•
•
World Data Center for Solar-Terrestrial Physics, Chilton, Rutherford Appleton
Laboratory (http://www.ukssdc.ac.uk/wdcc1/wdc_menu.html)
Global
Ionospheric
Radio
Observatory
(GIRO),
UMLCAR,
USA
(http://giro.uml.edu/)
Space Physics Interactive Data Resource (SPIDR), NGDC, NOAA, USA
(http://spidr.ngdc.noaa.gov/spidr/)
European Space Agency, SWENET project
ενώ απετέλεσε τον βασικό πυρήνα για τη δημιουργία του Πανευρωπαϊκού
Δικτύου
DIAS
–
European
Digital
Upper
Atmosphere
Server
(http://dias.space.noa.gr).
Η κεραία εκπομπής του ιονοσφαιρικού σταθμού αποτελείται από δύο στελέχη τύπου Δ με
προσανατολισμό Α-Δ και Β-Ν. Ο ιστός έχει ύψος 30 m.
Ο ιονοσφαιρικός σταθμός της Αθήνας εξυπηρετεί περισσότερους από 400
εγγεγραμμένους χρήστες από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Παρατηρήσεις από τον
ιονοσφαιρικό σταθμό αποστέλλονται σε πραγματικό χρόνο στα πλαίσια συστηματικών
συνεργασιών στα παρακάτω ερευνητικά κέντρα:
• IPS Radio and Space Services, Australian Space Weather Agency
(χαρτογράφηση ιονοσφαιρικών παραμέτρων).
20
•
•
•
•
INGV, Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia – πρόγραμμα MIRTO
(εφαρμογές ιονοσφαιρικής τομογραφίας)
IZMIRAN, Institute of Terrestrial Magnetism, Ionosphere and Radio Wave
Propagation, (ανίχνευση μεταβολών του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου στα
ιονοσφαιρικά ύψη)
Northwest Research Associates (ιονοσφαιρικοί δείκτες)
University of Massachusetts Lowell – Center of Atmospheric Research
(Δημιουργία διαδραστικής βάσης ιονοσφαιρικών παρατηρήσεων DIDB)
21
Παρεχόμενες Υπηρεσίες Ιονοσφαιρικού Σταθμού ΕΑΑ
Ιονοσφαιρικός Σταθμός – Athens Digisonde
http://www.iono.noa.gr
Σύνολο χρηστών 412
•
•
•
•
Ιονοσφαιρικές παρατηρήσεις σε πραγματικό χρόνο και μετρήσεις αρχείου:
- Ιονογράμματα Doppler
- Κρίσιμες ιονοσφαιρικές παράμετροι διάδοσης
- Ταχύτητες ολίσθησης
- Στιγμιαία χαρτογράφηση πηγών ανάκλασης ιονοσφαιρικών σημάτων
- Ημερήσια κατευθυντογράμματα
Ιονοσφαιρικές προγνώσεις για τις επόμενες 24 ώρες
Προειδοποιήσεις για επερχόμενες ιονοσφαιρικές καταιγίδες πάνω από την Αθήνα
Υπολογισμός της μέγιστης χρησιμοποιούμενης συχνότητας (MUF) για
συγκεκριμένες ραδιο-ζεύξεις στον Ελληνικό χώρο.
22
•
Σύστημα DIAS
Το σύστημα DIAS συλλέγει, ομογενοποιεί, αρχειοθετεί και επεξεργάζεται σε
πραγματικό χρόνο δεδομένα από επίγειους ιονοσφαιρικούς πομποδέκτες. Πολύ
πρόσφατα προστέθηκαν δεδομένα από νέους σταθμούς που λειτουργούν στη
Ευρώπη, και σήμερα το DIAS βασίζεται σε δεδομένα από οκτώ ιονοσφαιρικούς
σταθμούς που καλύπτουν πλήρως την περιοχή της Ευρώπης στα μεσαία πλάτη
(Chilton, Juliusruh, Pruhonice, Rome, Moscow, Arenosillo, Tortosa, Athens). Το
σύστημα DIASπαρέχει δεδομένα, προϊόντα προστιθέμενης αξίας και υπηρεσίες που
απευθύνονται σε χρήστες από τον ακαδημαϊκό και επιχειρησιακό χώρο (για
παράδειγμα NOAA, ESA, NASA, BBC, κ.ά.). Το σύστημα DIAS παραδόθηκε στην
Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Αύγουστο του 2006 και έκτοτε την ευθύνη της λειτουργία
του, της συντήρησής του και της αναβάθμισής του έχει η Ομάδα Ιονοσφαιρικής
Φυσικής του ΕΑΑ. Το σύστημα DIAS είναι το μοναδικό κέντρο παρακολούθησης και
πρόγνωσης της κατάστασης της ιονόσφαιρας πάνω από την Ευρώπη, το οποίο
παρέχει υπηρεσίες συστηματικά και αδιάλειπτα σε περισσότερους από 300
εγγεγραμμένους χρήστες.
Το δίκτυο των ιονοσφαιρικών σταθμών του συστήματος DIAS
Το DIAS είναι ένα σύστημα ανοιχτής πρόσβασης. Οι χρήστες του συστήματος
αποκτούν πρόσβαση με μια απλή αίτηση που υποβάλλουν διαδικτυακά.
Τα
δεδομένα
και
οι
υπηρεσίες
παρέχονται
από
τον
διαδικτυακό
τόπο http://dias.space.noa.gr.
Οι βασικότερες κατηγορίες δεδομένων και προϊόντων είναι:
−
Προσδιορισμός των συνθηκών της ιονόσφαιρας πάνω από την Ευρώπη σε
πραγματικό χρόνο
23
Ιονογράμματα
από όλους
τους
σταθμούς του
δικτύου DIAS
- Ημερήσια
μεταβολή
κρίσιμων
ιονοσφαιρικών
παραμέτρων
foF2, fmin,
M(3000)F2 και του ισοδύναμου αριθμού ηλιακών κηλίδων (effective sunspot
number)
- Χάρτες των παραμέτρων foF2 και M (3000) F2 πάνω από τον Ευρωπαϊκό
χώρο
- Χάρτες της παραμέτρου MUF πάνω από τον Ευρωπαϊκό χώρο
- Τρισδιάστατοι χάρτες της ηλεκτρονικής
συχνότητας με το ύψος μέχρι το ύψος
της μέγιστης πυκνότητας.
- Χάρτες της τρέχουσας ιονοσφαιρικής
δραστηριότητας πάνω από τον
Ευρωπαϊκό χώρο
Μακροπρόθεσμες
ιονοσφαιρικές προγνώσεις
των κρίσιμων
συχνοτήτων foF2,
M(3000)F2 και MUF για
τους επόμενους 3 μήνες
Ιονοσφαιρικές
προγνώσεις, σε τοπική
κλίμακα και σε μορφή
Ευρωπαϊκών χαρτών, για
την τιμή της παραμέτρου
foF2 για τις επόμενες 24
ώρες
Προειδοποιήσεις για επερχόμενες ιονοσφαιρικές καταιγίδες πάνω από την Ευρώπη
που βασίζονται στο Solar-wind driven Ionospheric Forecast Model.
-
−
−
−
24
•
Γεωδαιτικός Σταθμός Αναφοράς
Ο γεωδαιτικός σταθμός αναφοράς, τύπου Topcon NET-G3 λειτουργεί από το 2008 και
λαμβάνει δεδομένα από δορυφόρους GPS και GLONASS με δυνατότητα
αποκωδικοποίησης και δεδομένων από το σμήνος των δορυφόρων του συστήματος
Galileoτης ESA.
Με συχνότητα καταγραφής που μπορεί να φτάσει τα 2 sec,τα δεδομένα που
λαμβάνονται είναι κατάλληλα ακόμα και για την παρακολούθηση ασταθειών στο
ιονοσφαιρικό πλάσμα τύπου scintillations.
Δεξιά: H κεραία λήψης που βρίσκεται
εγκατεστημένη στην οροφή του κτιρίου του
ΙΔΕΤ στην Πεντέλη
Κάτω εικόνα: Ο γεωδαιτικός
αναφοράς
TOPCONNET-3G,
υπολογιστικό κέντρο του ΙΔΕΤ
σταθμός
στο
Τα δεδομένα συλλέγονται σε δυαδική κωδικοποίηση και ακολούθως μετατρέπονται σε
αρχεία RINEX από όπου υπολογίζονται παράμετροι που χαρακτηρίζουν την
πυκνότητα της ιονόσφαιρας πάνω από την Αθήνα. Οι παράμετροι αυτοί είναι
πολύτιμοι για συγκριτικές μελέτες που αποσκοπούν στη διερεύνηση της σύζευξης
ιονόσφαιρας – πλασμόσφαιρας – ηλιακού ανέμου.
25
•
Δίκτυο
Array)
Mαγνητομέτρων
ENIGMA
(HellENIc
GeoMagnetic
Το δίκτυο μαγνητομέτρων ENIGMA του ΙΔΕΤ διαθέτει προς το παρόν τρεις
γεωμαγνητικούς σταθμούς:
• Γεωμαγνητικός σταθμός Τρικάλων (Κλοκωτού)
Ο γεωμαγνητικός σταθμός Τρικάλων (Κλοκωτού) ξεκίνησε τη λειτουργία του τον
Οκτώβριο του 2007 στο χώρο του σεισμολογικού σταθμού του Γεωδυναμικού
Ινστιτούτου του ΕΑΑ. Στο σταθμό αυτό έχει εγκατασταθεί ένα μαγνητόμετρο
τύπου fluxgate (CHIMAG) και ένα μαγνητόμετρο τύπου οverhauser (GSM-90F1
v7.0). Ο σταθμός καλύπτει την περιοχή της Θεσσαλίας.
• Γεωμαγνητικός σταθμός Λακωνίας (Βελιών)
Ο γεωμαγνητικός σταθμός Λακωνίας (Βελιών) ξεκίνησε τη λειτουργία του τον
Απρίλιο του 2008 στο χώρο του σεισμολογικού σταθμού του Γεωδυναμικού
Ινστιτούτου. Στο σταθμό αυτό έχει εγκατασταθεί 1 μαγνητόμετρο τύπου
fluxgate (CHIMAG). Ο σταθμός καλύπτει την περιοχή της Πελοποννήσου.
• Γεωμαγνητικός σταθμός Αττικής (Διόνυσου)
Ο γεωμαγνητικός σταθμός Αττικής (Διόνυσου) βρίσκεται σε διαδικασία
μεταστέγασης από τον χώρο του γεωμαγνητικού σταθμού του Ινστιτούτου
Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών στον χώρο του Κέντρου Δορυφόρων
Διόνυσου του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
26
Ο εξοπλισμός μαγνητομετρίας του ΙΔΕΤ περιλαμβάνει:
o Ένα μαγνητόμετρο GEOMAG-02Μ τύπου fluxgate. Toόργανο αυτό είναι
ειδικά σχεδιασμένο για τη μέτρηση των τριών επιμέρους συνιστωσών (Χ-Βορράς,
Υ-Ανατολή και Ζ-κατακόρυφη) του γεωμαγνητικού πεδίου με δειγματοληψία 1
Hz. Προσφέρει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: διακριτική ικανότητα 0.01 nT,
απόλυτη ακρίβεια 0.1 nT, εύρος λειτουργίας ± 65.000 nT.
o Έναν μαγνητοτελλουρικό σταθμό GEOMAG-02 που περιλαμβάνει
μαγνητόμετρο τύπου fluxgate. Toόργανο προσφέρει ταυτόχρονα με τη μέτρηση
του γεωμαγνητικού πεδίου και τη μέτρηση του ηλεκτρικού (τελλουρικού) πεδίου
της Γης με δειγματοληψία 1 Hz. Το μαγνητόμετρο έχει τα ίδια τεχνικά
χαρακτηριστικά με το GEOMAG-02Μ. Τα ηλεκτρόδια που χρησιμοποιούνται στο
σύστημα περιγράφονται στη συνέχεια.
o Δύο μαγνητόμετρα CHIMAG τύπου fluxgate. Tα όργανα αυτά είναι ειδικά
σχεδιασμένα για τη μέτρηση των διαταραχών και μεταβολών του μαγνητικού
πεδίου της Γης με διακριτική ικανότητα 10 pT, μέγιστη δειγματοληψία 64 Hz και
GPS για τον συγχρονισμό των μετρήσεων.
o Ένα μαγνητόμετρο GSM-90F1 v7.0 τύπου οverhauser. Toόργανο αυτό είναι
ειδικά σχεδιασμένο για τη μέτρηση της συνολικής τιμής του μαγνητικού πεδίου
με δειγματοληψία 1 Hz και χρησιμοποιείται για τη βαθμονόμηση των
μαγνητομέτρων τύπου fluxgate. Προσφέρει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:
χαμηλή κατανάλωση ρεύματος, διακριτική ικανότητα 0.01 nT, απόλυτη ακρίβεια
0.2 nT, εύρος λειτουργίας 20000-120000 nT, ρυθμός σταθερότητας μακράς
διαρκείας < 0.05 nT / χρόνο.
o Ένα μαγνητόμετρο κατασκευής
search-coil.Toόργανο αυτό είναι
γεωμαγνητικών παλμών (κυμάτων
συχνοτήτων που καλύπτεται είναι
ικανότητα 1 pT / s.
του Πανεπιστημίου του Oulu τύπου
ειδικά σχεδιασμένο για την ανίχνευση
ULF) δειγματοληψίας 10 Hz. Το εύρος
από μερικά mHz έως 4 Hz με διακριτική
o 6 ηλεκτρόδια κατασκευής του GFZ Potsdam τύπου Ag/AgCl, που
χρησιμοποιούνται για την ταυτόχρονη, με το μαγνητικό, μέτρηση του ηλεκτρικού
(τελλουρικού) πεδίου.
• Σταθμός Ατμοσφαιρικής Τηλεπισκόπησης
Στις υποδομές του ΙΔΕΤ περιλαμβάνεται επίγειος Σταθμός Ατμοσφαιρικής
Τηλεπισκόπησης (ΣΑΤ), ο οποίος χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της
ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα. Ο ΣΑΤ του ΙΔΕΤ ξεκίνησε τη λειτουργία του
τον Μάιο του 2008, οπότε και εγκαταστάθηκε στο δώμα του Κέντρου Ερεύνης
Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών (37.9880 N,
23.7750 E, 130 a.s.l.). Η επιλογή της συγκεκριμένης τοποθεσίας για την συνεχή
λειτουργία του οργάνου βασίστηκε στο γεγονός ότι η παρακολούθηση των επιπέδων
της ηλιακής ακτινοβολίας πρέπει να γίνεται σε τόπο όσο το δυνατόν πλησιέστερο στο
ύψος της μέσης στάθμης της θάλασσας. Επιπρόσθετα, ο ορίζοντας δεν πρέπει να
27
περιορίζει το οπτικό πεδίο του οργάνου. Η επιλεγμένη τοποθεσία πληρούσε όλες τις
παραπάνω συνθήκες για την σωστή λειτουργία του ΣΑΤ.
Ο ΣΑΤ είναι εξοπλισμένος με:
•
•
Φωτόμετρο CIMEL CE318-NEDPS9
Ραδιόμετρο φίλτρων με σκίαση εκ περιστροφής Yankee UV-MFR-7
Το φωτόμετρο CIMEL είναι ένα αυτόματο όργανο μέτρησης ακτινοβολίας (άμεσης,
διάχυτης και ολικής) που χρησιμοποιείται για τη μελέτη των οπτικών ιδιοτήτων των
αιωρούμενων σωματιδίων και των υδρατμών και αποτελεί ένα από τα πιο
διαδεδομένα όργανα μέτρησης ακτινοβολίας σε όλο τον κόσμο. Είναι το φωτόμετρο
που έχει επιλεγεί για τις ανάγκες του παγκόσμιου δικτύου μέτρησης ακτινοβολίας
AERONET (Aerosol Robotic NETwork) της NASA (http://aeronet.gsfc.nasa.gov). Το
AERONET θεωρείται πρότυπο δίκτυο για την μελέτη των μικροφυσικών ιδιοτήτων
των αιωρούμενων σωματιδίων και της επίδρασής τους στο κλίμα, όπως επίσης και της
επικύρωσης αντίστοιχων δορυφορικών μετρήσεων από επίγειους σταθμούς. Ο ΣΑΤ
του ΙΔΕΤ συμμετέχει στο παγκόσμιο δίκτυο μετρήσεων AERONET και εκπροσωπεί
την Αθήνα στη σημαντική αυτή διεθνή δραστηριότητα
28
(http://aeronet.gsfc.nasa.gov/cgi-bin/type_one_station_opera_v2
new?site=ATHENS-NOA&nachal=2&level=2&place_code=10).
Το ραδιόμετρο UV-MFR-7 είναι ένα αυτόματο όργανο μέτρησης της ηλιακής
ακτινοβολίας στην υπεριώδη περιοχή που χρησιμοποιείται για τη μελέτη των
ιδιοτήτων των λεπτών αιωρούμενων σωματιδίων και του όζοντος. Επιπλέον, με τις
μετρήσεις του οργάνου είναι δυνατός ο υπολογισμός του δείκτη υπεριώδους
ακτινοβολίας.
Ο ΣΑΤ του ΙΔΕΤ αποτελεί έναν ολοκληρωμένο επίγειο σταθμό ατμοσφαιρικής
παθητικής τηλεπισκόπησης για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα στην
Αθήνα. Τα δεδομένα που συλλέγονται από το ΙΔΕΤ χρησιμοποιούνται για τη μελέτη
του σωματιδιακού φόρτου και την επίδραση αυτού στο ισοζύγιο της ακτινοβολίας και
την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, οι επίγειες παρατηρήσεις χρησιμοποιούνται για τη
διαπίστευση αντίστοιχων δορυφορικών δεδομένων.
•
Δορυφορικός Σταθμός MSG
Τον Ιούλιο του 2007 εγκαταστάθηκε σταθμός λήψης τηλεπισκοπικών δεδομένων
Meteosat Second Generation με κεραία d1.1m. Το σύστημα αποτελείται επίσης από
Η/Υ με συνολικό χώρο αποθήκευσης δεδομένων 1ΤΒ, κάρτα DVB λήψης
δορυφορικού σήματος δεδομένων, κλειδί (Eumetcast Key Unit) και λογισμικό
αποκωδικοποίησης (EUMETCast Client Software). Επίσης εγκαταστάθηκε το ελεύθερο
λογισμικό XRIT2PIC για την διαχείριση των εικόνων.
•
Συστοιχία Ηλεκτρονικών Υπολογιστών
Στους υπολογιστικούς πόρους που χρησιμοποιούν οι ερευνητές του ΙΔΕΤ,
περιλαμβάνεται μία σύγχρονη πλατφόρμα κατανεμημένου σμήνους υπολογιστών
(High Performance Computing cluster), η οποία αποτελείται από τέσσερις
εξυπηρετητές (servers). Πιο αναλυτικά, η πλατφόρμα βασίζεται σε τεχνολογία της
Intel και διαθέτει συνολικά 8 επεξεργαστές, με συνολική επεξεργαστική ισχύ 32
πυρήνων. Οι εξυπηρετητές έχουν τοποθετηθεί σε rack και η δικτύωση των
εξυπηρετητών βασίζεται σε Gbit Ethernet. Κάθε εξυπηρετητής διαθέτει μνήμη RAM
16GB, ενώ η χωρητικότητα αποθήκευσης για τα δεδομένα των χρηστών ανέρχεται σε
6ΤΒ, οργανωμένα σε διάταξη Raid. Το σμήνος των Η/Υ αναπτύχθηκε αποκλειστικά με
λογισμικό ανοιχτού κώδικα. Το λειτουργικό του σύστημα είναι το Debian Linux. Αξίζει
να αναφερθεί ότι στη διάθεση των χρηστών υπάρχουν βιβλιοθήκες παράλληλου
προγραμματισμού όπως η MPICH2, compilers για τις γλώσσες προγραμματισμού C,
C++ και Fortran, καθώς επίσης και οι γλώσσες προγραμματισμού υψηλού επιπέδου
IDL και Matlab.
•
Λοιπός Υπολογιστικός Εξοπλισμός
Ο υπολογιστικός εξοπλισμός του ΙΔΕΤ αποτελείται από 4 εξυπηρετητές για παροχή
ειδικών υπηρεσιών, 40 υπολογιστές προσωπικής χρήσης, καθώς και πληθώρα
περιφερειακών όπως σαρωτές διαστάσεων A4/A0, συστήματα αδιάλειπτης
τροφοδοσίας, και εκτυπωτές έγχυσης μελάνης / laser, έγχρωμους / ασπρόμαυρους,
διαστάσεων A4/A3/A0. Ο δικτυακός εξοπλισμός αποτελείται από δύο SUN UNIX οι
οποίοι λειτουργούν ως εξυπηρετητές δικτυακών υπηρεσιών, 8 μεταγωγείς
(10/100/1000 Mbps) εκ των οποίων οι 3 είναι προγραμματιζόμενοι καθώς και
προσαρμογείς οπτικών ινών.
29
•
Εξοπλισμός Δορυφορικής Πλοήγησης
o Programmable Handheld Global Positioning System (GPS)
o Microbotics MIDG II Inertial Navigation System(INS)/GPS
•
Όργανα μετρήσεων
o HP High Precission Multimeter
o Marconi 1.9 GHz Digital Spectrum analyzer
•
Τηλεπικοινωνιακός Εξοπλισμός
o Satellite Network of excellence (SatNEx) satellite video teleconference
equipment
30
4.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
4.1
Γενική παρουσίαση
Οι ερευνητικές δραστηριότητες του Ινστιτούτου αφορούν τομείς των διαστημικών
ερευνών και εφαρμογών και εντάσσονται στις ακόλουθες γενικές θεματικές περιοχές:
i. Διαστημικές επιστήμες
Θεματική περιοχή δραστηριότητας των ερευνητών Α. Αναστασιάδη, Ι.Α. Δαγκλή, Κ.
Κουτρούμπα, Α. Μπελεχάκη, Γ. Μπαλάση, Α. Ροντογιάννη, Ό. Συκιώτη, Ι. Τσαγγούρη
και Γ. Τσιροπούλα.
Οι ερευνητικές δραστηριότητες σε αυτή τη γενική θεματική περιοχή επικεντρώνονται
στους εξής τομείς: Φυσική της ιονόσφαιρας και της μαγνητόσφαιρας της Γης και
άλλων πλανητών, Πλανητική εξερεύνηση, Φυσική του διαπλανητικού χώρου, και
Ηλιακή φυσική.
Οι ερευνητικές δραστηριότητες του Ινστιτούτου σε αυτήν τη θεματική περιοχή είναι
αξιόλογες και με ευρεία διεθνή απήχηση, όπως μαρτυρεί ο ιδιαίτερα υψηλός αριθμός
αναφορών που συγκεντρώνουν οι σχετικές δημοσιεύσεις των μελών του ΙΔΕΤ στη
διεθνή βιβλιογραφία, καθώς και από την υλοποίηση πολυάριθμων ερευνητικών
προγραμμάτων, που περιγράφονται αναλυτικά στην ενότητα 5.
ii. Παρατήρηση
της Γης με μεθόδους δορυφ ορικής και επίγειας
τηλεπισκόπησης
Θεματική περιοχή δραστηριότητας των ερευνητών Β. Αμοιρίδη, Ι.Α. Δαγκλή, Ι.
Κεραμιτσόγλου, Χ. Κοντοέ, Κ. Κουτρούμπα, Ν. Σηφάκι και Ό. Συκιώτη και των
ειδικών τεχνικών επιστημόνων Π. Ηλία και Δ. Παρώνη.
Οι βασικές δραστηριότητες σε αυτή τη θεματική περιοχή είναι η συστηματική λήψη,
αρχειοθέτηση, επεξεργασία και αξιοποίηση δεδομένων δορυφορικών δεκτών που
απεικονίζουν τη Γη και το δυναμικό της περιβάλλον σε διάφορα μήκη κύματος του
ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, καθώς και δεδομένων από επίγειες διατάξεις
τηλεπισκόπησης.
Οι κεντρικοί στόχοι των δραστηριοτήτων είναι:
• Η συνεχής παρακολούθηση του περιβάλλοντος και η ανίχνευση γεγονότων
που προέρχονται από φυσικά ή ανθρωπογενή αίτια και απειλούν με σημαντικές
επιπτώσεις την ποιότητα της ζωής, την οικονομία μιας περιοχής, τα οικοσυστήματα,
τις δασικές περιοχές, το θαλάσσιο περιβάλλον, την αγροτική ανάπτυξη, κλπ.
• Η συστηματική παροχή υπηρεσιών και πληροφοριών προς τους πολίτες και
τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και άσκησης πολιτικής, σε θέματα φύλαξης του
περιβάλλοντος, διαχείρισης της γης, αντιμετώπισης κρισίμων καταστάσεων, κλπ.
Τα βασικά ερευνητικά πεδία της θεματικής περιοχής της τηλεπισκόπησης αφορούν
την ανάπτυξη μεθοδολογίας με σκοπό την διαχείριση των φυσικών διαθεσίμων και
πόρων, την μελέτη αλλαγών στα οικοσυστήματα, καθώς και την παρακολούθηση,
ερμηνεία και διαχείριση γεωφυσικών φαινομένων, ακραίων καιρικών φαινομένων,
φυσικών καταστροφών, ατμοσφαιρικής και θαλάσσιας ρύπανσης με αξιοποίηση
δορυφορικών δεδομένων. Σημαντική έρευνα έχει αναπτυχθεί στην δημιουργία
ειδικών αλγορίθμων για την επεξεργασία νέας γενιάς δορυφορικών δεδομένων πολύ
υψηλής χωρικής ανάλυσης. Μεταξύ των δράσεων που έχουν βρει σημαντική
ανάπτυξη είναι η αξιοποίηση ενεργητικών δεκτών radar συνθετικού ανοίγματος (SAR)
για την παρακολούθηση γεωφυσικών φαινομένων σε εξέλιξη (ηφαιστειακή
31
δραστηριότητα, σεισμοί, κατολισθήσεις), που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην
υγεία των πολιτών και στην οικονομία και ανάπτυξη των περιοχών που έχουν πληγεί.
Το 2010 δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην επεξεργασία ατμοσφαιρικών δορυφορικών
δεδομένων από τον δέκτη ενεργής τηλεπισκόπησης CALIPSO της NASA σε
συνδυασμό με τα επίγεια δεδομένα του Σταθμού Ατμοσφαιρικής Τηλεπισκόπησης
(ΣΑΤ) του Ινστιτούτου. Το όργανο CALIOP του δορυφόρου CALIPSO είναι ο πρώτος
δέκτης ενεργής ατμοσφαιρικής τηλεπισκόπησης (Laser Detection and Ranging LIDAR) στο διάστημα που καταφέρνει να λειτουργεί για περισσότερο από 4 χρόνια.
Οι κατακόρυφες κατανομές των αιωρούμενων σωματιδίων και των νεφών όπως
καταγράφονται από τον συγκεκριμένο δορυφόρο, αναμένεται να συνεισφέρουν στην
ακριβή αποτύπωση ατμοσφαιρικών διεργασιών και την αντίστοιχη προσομοίωσή τους
από ατμοσφαιρικά μοντέλα. Τη δορυφορική αποστολή της NASA θα ακολουθήσουν οι
αποστολές των δορυφόρων AEOLUS (2013) και EarthCARE (2014) από την ESA. Οι
συγκεκριμένες αποστολές θα χρησιμοποιούν lidars στην υπεριώδη περιοχή (355 nm),
αντίθετα από τον CALIPSO που λειτουργεί στο ορατό και κοντινό υπέρυθρο (532,
1064 nm). Για την αποτύπωση μιας παγκόσμιας κλιματολογίας (της τάξης των 10
ετών) στο κατακόρυφο, θα καταστεί απαραίτητη η ομογενοποίηση των δεδομένων
από τους δορυφόρους των NASA και ESA, δηλαδή η μετατροπή των οπτικών
παραμέτρων από το ορατό στο υπεριώδες φάσμα. Για τον υπολογισμό κατάλληλων
συντελεστών μετατροπής, μεγάλο ρόλο θα διαδραματίσουν οι επίγειες μετρήσεις με
lidars και φωτόμετρα. Προσομοιώσεις τέτοιων μετατροπών διενεργούνται ήδη στο
ΙΔΕΤ με την παράλληλη χρήση δορυφορικών δεδομένων CALIPSO και επίγειων
δεδομένων του ΣΑΤ.
iii. Ασύρματες Τηλεπικοινωνίες
Θεματική περιοχή δραστηριότητας των ερευνητών Π. Μαθιόπουλου και Α.
Ροντογιάννη.
Οι βασικές δραστηριότητες σε αυτή τη θεματική περιοχή αφορούν τις δορυφορικές
και επίγειες ασύρματες τηλεπικοινωνίες με έμφαση στα συστήματα πολυμεσικών
εφαρμογών (π.χ. UMTS και S-UMTS για συστήματα 3ης γενιάς (3G), ψηφιακό
ραδιόφωνο και τηλεόραση, δορυφορικά συστήματα LEO/MEO/GEO).
32
4.2 Παρουσίαση επιμέρους ερευνητικών δραστηριοτήτων
Επιπτώσεις των πυρκαγιών του 2009 στο ισοζύγιο ακτινοβολίας και τα
επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης των Αθηνών
Έρευνα στο πλαίσιο των έργων CITYZEN (FP7/2007-2013, grant agreement nr.
212095); MEGAPOLI (FP/2007-2011, grant agreement nr. 212520); SAFER
(FP7/2007-2013, grant agreement nr. 218802); ENSEMBLES (FP6, GOCE-CT-2003505539); ACI-UV (FP7-PEOPLE-2009-RG Marie Curie European Reintegration Grant,
PERG05-GA-2009-247492); PARTHENO2N (FP7-PEOPLE-2009-RG Marie Curie
European Reintegration Grant, PERG-GA-2009-256391)
Β. Αμοιρίδης, Χ. Ζερεφός, Σ. Καζαντζής, Β. Γερασόπουλος, Κ. Ελευθεράτος, Ι.
Κεραμιτσόγλου, Ε. Κωστοπούλου, Μ. Βρεκούσης, Χ. Κοντοές, A. Stohl, Χ.
Γιαννακόπουλος, Β. Κοτρώνη, Κ. Λαγουβάρδος, A. Richter, J.P. Burrows
Η μεγάλη πυρκαγιά του 2009 στην Ανατολική Αττική που ξεκίνησε το βράδυ της 21
Αυγούστου από την περιοχή του Γραμματικού, είχε διάρκεια τεσσάρων ημερών και
έκαψε συνολικά 13.045 εκτάρια γης, κυρίως πευκοδάσους. Η πυρκαγιά αυτή είναι η
μεγαλύτερη που έχει γνωρίσει ποτέ ο νομός Αττικής. Το ΙΔΕΤ διοργάνωσε έρευνα για
την αποτίμηση των επιπτώσεων της πυρκαγιάς στο χερσαίο περιβάλλον του νομού,
την ατμοσφαιρική επιβάρυνση της πόλης των Αθηνών και τη διαταραχή του
ενεργειακού ισοζυγίου ακτινοβολίας. Για τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιήθηκαν
πειραματικά δεδομένα από τον Σταθμό Ατμοσφαιρικής Τηλεπισκόπησης (ΣΑΤ) του
ΙΔΕΤ, δορυφορικά δεδομένα από πολλαπλούς δέκτες και προσομοιώσεις
μετεωρολογικών και κλιματικών μοντέλων. Τα δεδομένα και οι προσομοιώσεις
προήλθαν από τη συμμετοχή ερευνητών του ΕΑΑ σε αριθμό ερευνητικών
προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. Σύνοψη της έρευνας
παρουσιάζεται στα ακόλουθα.
Εικόνες από τον δορυφορικό δέκτη MODIS κατέδειξαν τη διασπορά των θυσάνων
καπνού από τις πηγές των πυρκαγιών προς τα νοτιο-δυτικά του νομού και την πόλη
των Αθηνών. Τα μετεωρολογικά δεδομένα του ΕΑΑ έδειξαν ότι η ένταση των
πυρκαγιών ευνοήθηκε από τις ετησίες που επικρατούσαν την περίοδο του
Αυγούστου. Τα πεδία ανέμου μετέφεραν τον καπνό πάνω από την πόλη των Αθηνών.
Δεδομένα ατμοσφαιρικής ρύπανση συλλέχθηκαν από επίγειους σταθμούς, η θέση των
οποίων παρουσιάζεται στην ακόλουθη εικόνα, μαζί με τις εικόνες MODIS.
Δεδομένα από τον δέκτη MODIS για τα τελευταία 10 έτη σχετικά με τον αριθμό των
εστιών φωτιάς στην περιοχή της Αττικής, κατέδειξαν ότι οι πυρκαγιές συμβαίνουν
33
κυρίως κατά τον μήνα Αύγουστο. Ο μεγαλύτερος αριθμός εστιών στην δεκαετία
καταγράφηκε για την περιοχή κατά τα έτη 2007 και 2009:
Greater Athens Area
1000
800
Number of hot spots
600
400
200
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Year
1000
800
600
400
200
0
Jan
Feb
Mar
Apr
May
Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov
Dec
Month
Μετρήσεις αιωρούμενων σωματιδίων καπνού από τον ΣΑΤ, κατέδειξαν οπτικά βάθη
της τάξης του 2 στο ορατό (CIMEL), ενώ οι τιμές των οπτικών βαθών
μεγιστοποιήθηκαν στο υπεριώδες (~6, UV-MFR). Οι τιμές αυτές είναι ακόμη
μεγαλύτερες από τα οπτικά βάθη που καταγράφηκαν στην έκρηξη του ηφαιστείου
του Pinatubo. Τα επίπεδα της υπεριώδους ακτινοβολίας στο έδαφος
υποδιπλασιάστηκαν λόγω της σκέδασης και της απορρόφησης από τα σωματίδια.
160
340 nm
440 nm
500 nm
667 nm
1020 nm
2.5
2.0
Day of August 2009
19th
Erythemal Irradiance
-2
(mW.m )
AEROSOL OPTICAL DEPTH
3.0
1.5
1.0
22nd
120
23rd
80
40
0.5
0.0
20
21
22
23
24
0
25
4
DAY OF AUGUST 2009
6
8
10
12
TIME (U.T.)
14
16
18
Οι καμένες εκτάσεις αποτιμήθηκαν με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων και
αλγορίθμων του ΙΔΕΤ (SAFER), και κατέδειξαν καμένη έκταση 13045 εκταρίων.
34
Προσομοιώσεις με κλιματικά μοντέλα έδειξαν ότι ο δείκτης ρίσκου θα είναι
μεγαλύτερος στο μέλλον για την περιοχή.
35
Ένας πλήρης ηλιακός κύκλος λειτουργίας του Ιονοσφαιρικού Σταθμού του
Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
Ομάδα Ιονοσφαιρικής Φυσικής ΙΔΕΤ/ΕΑΑ
Άννα Μπελεχάκη, Ιωάννα Τσαγγούρη, Θεμιστοκλής Χαιρεκάκης
Ο Ιονοσφαιρικός Σταθμός (Digisonde Portable Sounder – 4) εγκαταστάθηκε στην
Πεντέλη το καλοκαίρι του 2000 και από το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους πραγματοποιεί
συστηματικές ραδιοβολήσεις στην ιονόσφαιρα. Κάθε 15 λεπτά της ώρας ο
πομποδέκτης εκτελεί τρία διαφορετικά προγράμματα παρατηρήσεων: σάρωση του
φάσματος συχνοτήτων από 1 έως 20 MHz και σύνθεση του αντίστοιχου
ιονογράμματος κατακόρυφης πρόσπτωσης (VI ionogram with digital beam forming
and O/X detection), μετρήσεις Doppler με ανίχνευση σημάτων Ο/Χ στην F περιοχή,
και αντίστοιχες μετρήσεις για την Ε περιοχή (Doppler ionogram with O/X detection).
Γραφική παράσταση των κρίσιμων ιονοσφαιρικών συχνοτήτων (foF2, foE, foEs) στις 12:00
τοπικό μεσημέρι, που υπολογίστηκαν με το πρόγραμμα αυτόματης αποδελτίωσης των
ιονογραμμάτων του Ιονοσφαιρικού Σταθμού της Αθήνας, από το 2000 έως το 2010. Στο πάνω
μέρος του σχήματος απεικονίζεται η χρονική εξέλιξη των ηλιακών κηλίδων Rz κατά το ίδιο
χρονικό διάστημα.
Με βάση τα πρωτογενή δεδομένα, υπολογίζονται σε πραγματικό χρόνο μια σειρά από
παράμετροι που προσδιορίζουν τη διαστρωμάτωση της ιονόσφαιρας (critical and
minimum frequencies, virtual and true height of the maximum electrondensity in
each ionospheric layer), τις ιδιότητες του ιονοσφαιρικού πλάσματος σε κάθε περιοχή
της ιονόσφαιρας μέχρι το ύψος της μέγιστης πυκνότητας (electrondensity profile
versus true height), και τις ταχύτητες ολίσθησης του ιονοσφαιρικού πλάσματος σε
διάφορα ύψη (ionospheric drift velocities in E and F region). Οι παρατηρήσεις
παρέχονται
σε
πραγματικό
χρόνο
μέσα
από
τον
δικτυακό
τόπο
http://www.iono.noa.gr.
36
Οι ιονοσφαιρικές παρατηρήσεις που παρέχονται σε πραγματικό χρόνο, μετά από
αυτόματη επεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων περιλαμβάνουν:
i) Ιονογράμματα κατακόρυφης πρόσπτωσης με το αποτέλεσμα της αυτόματης
αποδελτίωσης,
ii) Ταχύτητες ιονοσφαιρικής ολίσθησης,
iιι) Στιγμιαία χαρτογράφηση πηγών ανάκλασης ιονοσφαιρικών σημάτων, και
v) Ημερήσια κατευθυντογράμματα.
Παράδειγμα ταχυτήτων ολίσθησης του ιονοσφαιρικού πλάσματος με τους αντίστοιχους χάρτες
πηγών ανάκλασης
37
Παράδειγμα ενός ημερήσιου κατευθυντογράμματος και ενός ιονογράμματος κατακόρυφης
πρόσπτωσης με το αποτέλεσμα της αυτόματης αποδελτίωσης
Για τον πλήρη προσδιορισμό των ιονοσφαιρικών συνθηκών σε ακτίνα περίπου 500
km γύρω από την Αθήνα, η ομάδα Ιονοσφαιρικής Φυσικής του ΕΑΑ έχει προχωρήσει
στην αξιοποίηση των παρατηρήσεων του Ιονοσφαιρικού Σταθμού για την ανάπτυξη
πρόσθετων υπηρεσιών που παρέχονται επίσης από τον δικτυακό τόπο
http://www.iono.noa.gr και περιλαμβάνουν:
•
Υπολογισμό της μέγιστης συχνότητας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί (MUF) για
συγκεκριμένες ραδιο-ζεύξεις στο χώρο της νοτιοανατολικής μεσογείου.
•
Ανασύσταση της συνάρτησης μεταβολής της ηλεκτρονικής πυκνότητας με το
ύψος μέχρι τα 20,000 km και υπολογισμός της ημερήσιας μεταβολής της ολικής
ηλεκτρονικής πυκνότητας (TEC) στην ιονόσφαιρα και την πλασμόσφαιρα.
38
•
•
Πρόγνωση της κρίσιμης συχνότητας αποκοπής για τις επόμενες 24 ώρες, με βάση
το εμπειρικό μοντέλο SWIF (Solar Wind driven Ionospheric Forecast) και
Προειδοποιήσεις για επερχόμενες ιονοσφαιρικές καταιγίδες πάνω από την Αθήνα
39
Ημι-εμπειρικό μοντέλο για την ανασύσταση της συνάρτησης μεταβολής της
ηλεκτρονικής πυκνότητας με το ύψος στην περιοχή της ανώτερης
ιονόσφαιρας και πλασμόσφαιρας
Άννα Μπελεχάκη, Ιωάννα Τσαγγούρη, Θέμος Χαιρεκάκης, Boris Di Fiore
(Ομάδα Ιονοσφαιρικής Φυσικής ΙΔΕΤ/ΕΑΑ)
Ivan Kutiev, Pencho Marinov (Bulgarian Academy of Sciences)
Για την ασφαλή και αξιόπιστη λειτουργία δορυφορικών συστημάτων είναι απαραίτητη
η παρακολούθηση και πρόγνωση των συνθηκών που επικρατούν στο περιβάλλον
γύρω από τα διαστημικά οχήματα. Ειδικά για τις αποστολές που επιχειρούν στην
ανώτερη ατμόσφαιρα, στην ιονόσφαιρα και στην πλασμόσφαιρα (π.χ. δορυφορικά
σμήνη LEO και MEO) η ιονοσφαιρική επίδραση είναι καθοριστικής σημασίας και
μπορεί να εκτιμηθεί μέσω της παραμέτρου TEC (Total Electron Content). Η
παράμετρος TEC συνολικά για το σύστημα ιονόσφαιρα-πλασμόσφαιρα, δηλαδή το
ολοκλήρωμα της ηλεκτρονικής πυκνότητας με το ύψος από την επιφάνεια της Γης
μέχρις τα 20,000 km, υπολογίζεται από δεδομένα που συλλέγουν επίγειοι δέκτες
GNSS. Για δορυφορικά συστήματα που επιχειρούν σε ύψη χαμηλότερα από τα 20,000
km, είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός της παραμέτρου TEC μεταξύ δύο τυχαίων
σημείων του γεωδιαστήματος (π.χ. μεταξύ δύο διαστημικών οχημάτων ή μεταξύ ενός
διαστημικού οχήματος και της επιφάνειας της Γης). Με δεδομένη την έλλειψη
συστηματικών παρατηρήσεων της ηλεκτρονικής πυκνότητας με το ύψος στην
περιοχή της ανώτερης ιονόσφαιρας και πλασμόσφαιρας το πρόβλημα μπορεί να
αντιμετωπιστεί με την ανάπτυξη αξιόπιστων επιχειρησιακών μοντέλων για την
ανασύσταση της συνάρτησης μεταβολής της ηλεκτρονικής πυκνότητας με το ύψος.
Στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος “An improved model for operational
specification of the electron density structure up to geosynchronous heights” (20092010) αναπτύχθηκε και πιστοποιήθηκε μια βελτιωμένη μέθοδος για την ανασύσταση
της συνάρτησης μεταβολής της ηλεκτρονικής πυκνότητας με το ύψος από την
ιονόσφαιρα μέχρι τη γεωσύγχρονη τροχιά (Topside Sounder Model – assisted
Digisonde, TaD).
Η νέα μέθοδος συνδυάζει:
− Ημι-εμπειρικά μοντέλα της ανώτερης ιονόσφαιρας για τη θεωρητική επίλυση του
προβλήματος και παρατηρήσεις από τις διαστημικές αποστολές και
γεωμαγνητικούς δείκτες
− Χαρακτηριστικές παραμέτρους του ιονοσφαιρικού πλάσματος στο ύψος μέγιστης
πυκνότητας που προσδιορίζονται από επίγειους ιονοσφαιρικούς πομποδέκτες και
χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό των οριακών συνθηκών.
Η αξιολόγηση της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων της νέας μεθόδου, βασίστηκε στη
σύγκρισής τους:
• με ιονογράμματα της ανώτερης ιονόσφαιρας από τη δορυφορική αποστολή ISIS1
• με παρατηρήσεις της ηλεκτρονικής πυκνότητας μέχρι τα 700 km από το
Incoherent Scatter Radar που λειτούργησε στο Malvern (UK)
• με ραδιοβολήσεις στη πλασμόσφαιρα (plasmagrams) από την διαστημική
αποστολή IMAGE (RPI)
• με την παράμετρο TEC που υπολογίστηκε από δεδομένα επίγειων δεικτών GNSS.
40
4000
yyddd=69097
hhmmss=170235
hT(new) = 1117 km
hT(old) = 1013 km
RMS(old) = 0.112
RMS(new) = 0.051
ln(O+)
ln(H+)
ln(He+)
ln(sum)
ln(Ne)
3500
3000
altitude
2500
2000
1500
1000
500
new = solid line
old = dashed line
0
0
2
4
6
8
10
12
14
16
ln(density)
Η θεωρητική αναπαραγωγή της συνάρτησης μεταβολής
της ηλεκτρονικής πυκνότητας με το ύψος (TaD model)
5000
Σύγκριση του μοντέλου TaD με μετρήσεις της
ηλεκτρονικής πυκνότητας από το Incoherent
Scatter Radar στο Malvern, UK
San Vito
15 Feb 2001
02:00
altitude, km
4000
3000
2000
TaD
RPI
1000
Digisonde
0
1E+1
1E+2
1E+3
1E+4
1E+5
electron density cm-3
41
1E+6
Σύγκριση των αποτελεσμάτων του μοντέλου TaD με μία ραδιοβόληση της πλασμόσφαιρας
από το δορυφόρο IMAGE(RPI) σε μία διέλευσή του πάνω από την Ιταλία.
Η μέθοδος TaD έχει εφαρμοστεί πιλοτικά στον Ιονοσφαιρικό Σταθμό του ΕΑΑ και
μπορεί να παρέχει την κατακόρυφη μεταβολή της ηλεκτρονικής πυκνότητας με το
ύψος μέχρι τη γεωσύγχρονη τροχιά και εκτιμήσεις των παραμέτρων TEC (total
electron content) και τ
(Slab
Thickness) πάνω
από
την
Αθήνα
(http://www.iono.noa.gr/) για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Η εφαρμογή της
μεθόδου σε πραγματικό χρόνο έχει ήδη προγραμματιστεί από την Ομάδα
Ιονοσφαιρικής Φυσικής του ΕΑΑ.
42
Πιστοποίηση μοντέλων πρόγνωσης διαστημικού καιρού για επιχειρησιακή
εφαρμογή στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Δράσης COST ES0803
Ομάδα Ιονοσφαιρικής Φυσικής ΕΑΑ
Ιωάννα Τσαγγούρη, Άννα Μπελεχάκη
Η επιτυχής μετάβαση ενός μοντέλου πρόγνωσης διαστημικού καιρού από το επίπεδο
της έρευνας στο επίπεδο της επιχειρησιακής εφαρμογής του προϋποθέτει κυρίως
συστηματικό έλεγχο της αξιοπιστίας των προγνώσεών του και προσδιορισμό της
ακρίβειας των αποτελεσμάτων του κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Για το σκοπό
αυτό είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν πρότυπες μεθοδολογίες και να οριστούν
μέτρα και δείκτες απόδοσης, η εφαρμογή των οποίων θα πιστοποιεί την
καταλληλότητα ενός μοντέλου για επιχειρησιακή χρήση αλλά θα διευκολύνει επίσης
την καταγραφή και την παρακολούθηση της εξέλιξης της δυναμικής των μοντέλων.
Ακολουθώντας τις τρέχουσες τάσεις στη διεθνή κοινότητα, η Ευρωπαϊκή Δράση COST
ES0803 έχει αναλάβει να συντονίσει τις προσπάθειες πιστοποίησης των μοντέλων
πρόγνωσης διαστημικού καιρού σε ευρωπαϊκό επίπεδο προτείνοντας για το σκοπό
αυτό συγκεκριμένες μεθοδολογίες, μια προσπάθεια στην οποία η Ομάδα
Ιονοσφαιρικής Φυσικής (ΟΙΦ) του ΕΑΑ έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΟΙΦ του ΕΑΑ πραγματοποίησε σε συνεργασία με την ESA
επισκόπηση της πρακτικής που ακολουθείται στον τομέα αυτό από μεγάλους διεθνείς
οργανισμούς όπως το CCMC και το CISM στις ΗΠΑ, διοργάνωσε συνεδρίες και
συμμετείχε ενεργά σε συναντήσεις εργασίας όπου συμμετείχαν ειδικοί ανάπτυξης,
πιστοποίησης και χρήσης υπηρεσιών διαστημικού καιρού από τη διεθνή επιστημονική
κοινότητα (Validation procedures for spaceweather models, Splinter Meeting,
ESWW7, November 2010; SWWT Plenary Meeting, June 2010) προκειμένου να
προχωρήσει στη διατύπωση συγκεκριμένης μεθοδολογίας για την πιστοποίηση
μοντέλων πρόγνωσης διαστημικού καιρού. Η προτεινόμενη μεθοδολογία
περιλαμβάνει:i) κριτήρια επιλογής χρονικών διαστημάτων για τον έλεγχο της
αξιοπιστίας των μοντέλων, ii) σύγκριση των προγνώσεων με πραγματικές
παρατηρήσεις, iii) σύγκριση των προγνώσεων με απλές τεχνικές πρόγνωσης (π.χ.
κλιματολογικές εκτιμήσεις), iv) σύγκριση των προγνώσεων με αντίστοιχες προγνώσεις
καθιερωμένων μοντέλων και v) προσδιορισμό της ακρίβειας των προγνώσεων κάτω
από οποιεσδήποτε συνθήκες. Για κάθε στάδιο της αξιολόγησης ορίζονται επίσης τα
αντίστοιχα μέτρα και οι δείκτες απόδοσης.
Η προτεινόμενη μεθοδολογία έχει εφαρμοστεί για την αξιολόγηση της απόδοσης των
μοντέλων πρόγνωσης της ιονοσφαιρικής παραμέτρου foF2, SWIF και GCAM του
συστήματος DIAS, για την περιοχή της Ευρώπης.
43
Αποτελέσματα σύγκρισης των προγνώσεων SWIF και GCAM με πραγματικές
παρατηρήσεις για έναν ηλιακό κύκλο στην περιοχή της Ευρώπης.
Ο δείκτης της σχετικής
απόδοσης των μοντέλων
SWIF και GCAM με
κλιματολογικά και
καθιερωμένα (IRI2000)
μοντέλα σα συνάρτηση του
βήματος της πρόγνωσης.
Το σφάλμα πρόγνωσης των
μοντέλων SWIF και GCAM σα
συνάρτηση του βήματος της
πρόγνωσης και του επιπέδου
της δραστηριότητας.
44
Urban Heat Islands και Thermopolis 2009:
Απεικόνιση και κατανόηση του φαινομένου της Αστικής Θερμικής Νησίδας
Ιωάννης Α. Δαγκλής, Ιφιγένεια Κεραμιτσόγλου, Νεκτάριος Χρυσουλάκης (ΙΤΕ),
Βασίλειος Αμοιρίδης, Χρήστος Κυρανούδης (ΕΜΠ), Θεμιστοκλής Χαιρεκάκης
Κατά τη διάρκεια του 2010 συνεχίστηκαν οι δράσεις του ερευνητικού προγράμματος
Urban Heat Islands and Urban Thermography (UHI) και ολοκληρώθηκε η
επεξεργασία των δεδομένων του ερευνητικού προγράμματος Thermopolis 2009, το
οποίο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από μια κοινοπραξία ελληνικών και ισπανικών
φορέων με στόχο τη συντονισμένη πειραματική υποστήριξη του ερευνητικού
προγράμματος UHI. Και τα δύο προγράμματα χρηματοδοτήθηκαν από τον Ευρωπαϊκό
Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και συγκεκριμένα από τη δράση Data User Element
(DUE) του προγράμματος-πλαισίου Earth Observation Envelope Programme 3 (EOEP3).
Η εκστρατεία μετρήσεων Thermopolis 2009 πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα μεταξύ
16 Ιουλίου και 2 Αυγούστου 2009. Στόχευε σε μια σε βάθος μελέτη του φαινομένου
της Αστικής Θερμικής Νησίδας (ΑΘΝ) της Αθήνας συνδυάζοντας δεδομένα από
πολυφασματικούς και υπερφασματικούς δέκτες από αεροσκάφη, δορυφόρους καθώς
και επίγειες μετρήσεις (από σταθερούς μετεωρολογικούς σταθμούς και κινητούς
σταθμούς).
Χάρτης επιφανειακής θερμοκρασίας εδάφους στην περιοχή του Δήμου Αμαρουσίου (πρωινή
εικόνα). Με έντονο κόκκινο διακρίνονται οι θερμότερες περιοχές καθώς και οι (επίσης θερμοί
λόγω ασφάλτου) οδικοί άξονες, ενώ με ανοιχτό γαλάζιο οι ψυχρότερες/δροσερότερες
περιοχές, όπως το Ρέμα Χαλανδρίου.
45
Με τα δεδομένα αυτά χαρτογραφήθηκε η θερμοκρασιακή κατανομή της Αθήνας.
Παράλληλα στo πλαίσιo του έργου UHI αναπτύxθηκαν προϊόντα και υπηρεσίες για τη
διευκόλυνση φορέων-χρηστών σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης (π.χ. Δήμος
Αθηναίων, Δήμος Αμαρουσίου), αλλά και εθνικών υπηρεσιών υγείας και πολιτικής
προστασίας (π.χ. Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας) προκειμένου να
αντιμετωπιστεί με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο το πρόβλημα της ΑΘΝ.
Ο χαρακτηρισμός της Αθήνας ήταν πολύπλευρος: από πλευράς χρονικής κάλυψης
επετεύχθη η δημιουργία μιας πλούσιας βάσης δεδομένων χαρτών Επιφανειακής
Θερμοκρασίας Εδάφους για δέκα καλοκαίρια (από Μάιο μέχρι και Σεπτέμβριο), ενώ
από πλευράς χωρικής ανάλυσης οι μετρήσεις από το αεροπλάνο επέτρεψαν τη μελέτη
σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου.
Επίσης, αξίζει να σημειωθεί η ανάπτυξη ενός πρωτότυπου αλγορίθμου για τον
εντοπισμό και τη μελέτη της συμπεριφοράς (θερμικής και χωρικής) των θερμικών
σχηματισμών (thermal patterns) σε περισσότερες από 3.000 δορυφορικές εικόνες. Η
οδηγός ιδέα φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα, που απεικονίζει την απομόνωση του
αποτυπώματος της ΑΘΝ τη νύχτα. Για κάθε εικόνα υπολογίζεται δυναμικά η τιμή
αναφοράς της περιαστικής περιοχής και στη συνέχεια απομονώνονται οι περιοχές που
παρουσιάζουν θερμοκρασίες τουλάχιστον 4oC ψηλότερες από την τιμή αναφοράς. Οι
σχηματισμοί που εντοπίζονται σε κάθε εικόνα αποθηκεύονται σε κατάλληλη βάση
δεδομένων και αναλύονται εκ νέου προκειμένου να μελετηθεί η συμπεριφορά τους. Η
πρωτότυπη μελέτη έγινε σε συνεργασία με το ΕΜΠ.
Αποτύπωμα του φαινομένου της Αστικής Θερμικής Νησίδας τη νύχτα από δεδομένα του
δορυφορικού δέκτη MODIS.
46
5.
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ & ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
5.1
Τρέχοντα ερευνητικά και αναπτυξιακά έργα του ΙΔΕΤ
« SAR PerS-Detection of Active Sm all-Scale Surface Deform ation in
GREECE Using M ultitem poral InSAR and Perm anent Scatterers
Techniques» . Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Χ. Κοντοές. Συνεργαζόμενοι
•
φορείς: ΕΜΠ, IPGP-Jussieu/France. Στην ομάδα έργου συμμετέχουν από το ΙΔΕΤ ο:
Ι. Παπουτσής (υποψήφιος διδάκτορας). Οργανισμός χρηματοδότησης: European
Space Agency, ESA-ESRIN. Πλαίσιο/πρόγραμμα χρηματοδότησης: Announcement of
Opportunity ERS/ENVISAT. European Space Agency. Έναρξη υλοποίησης: Ιούνιος
2003. Χρονική διάρκεια: Ανοικτή. Αντικείμενο του έργου είναι η μελέτη διαχρονικής
ανίχνευσης σταθερών σκεδαστών στις περιοχές του Κορινθιακού Κόλπου και της
Αθήνας, η χαρτογράφηση των θέσεων σταθερών σκεδαστών και η διαχρονική μελέτη
μικρομετακινήσεων εξ’ αιτίας σεισμογενών αιτιών και έντονης κατασκευαστικής
δραστηριότητας στις περιοχές αυτές.
• « HypED - Study of Ecosystem Dynam ics using CHR IS/ PROBA
Hyperspectral data» . Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Ο. Συκιώτη.
Συντονιστής φορέας: ΙΔΕΤ/ΕΑΑ. Συνεργαζόμενοι φορείς: Παν/μιο Ιωαννίνων. Στην
ομάδα του ΙΔΕΤ συμμετέχουν: Δ. Παρώνης. Χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό
Οργανισμό Διαστήματος (ESA) στο πλαίσιο των προγραμμάτων Announcement of
Opportunity Cat-1 Projects. Συνολικός προϋπολογισμός: στο πλαίσιο του
προγράμματος η ESA διαθέτει δωρεάν δορυφορικά δεδομένα. Έναρξη υλοποίησης:
01.01.2006. Χρονική διάρκεια: Ανοικτή. Σκοπός του έργου είναι η αξιοποίηση
δορυφορικών υπερφασματικών δεδομένων (CHRIS/PROBA) για την εκτίμηση της
κατάστασης της φυσικής βλάστησης στο χώρο και στο χρόνο. Τα δορυφορικά
δεδομένα συνδυάζονται με ταυτόχρονες προς τη λήψη των εικόνων επίγειες
μετρήσεις οικοφυσιολογικών παραμέτρων των φυτών. Ο συσχετισμός των
μετρήσεων αυτών με τους ειδικούς βλάστησης που εξάγονται από τα υπερφασματικά
δεδομένα συμβάλλει στην μελέτη της χωροχρονικής κατάστασης και εξέλιξης της
βλάστησης και της απόκρισής της σε ακραίες κλιματολογικές συνθήκες (ξηρασία,
υψηλές/χαμηλές θερμοκρασίες κλπ.).
• « LIM ES (Land and Sea Integrated M onitoring for European
Security/ Global M onitoring Environm ent and Security) / Integrated
Project» . Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΔΕΤ/ΕΑΑ: Χ. Κοντοές. Επιστημονικός
Υπεύθυνος του Έργου: Telespazio (Ιταλία). Συνεργαζόμενοι φορείς: Το έργο
περιλαμβάνει 52 εταίρους και συντονίζεται από τον οργανισμό Telespazio (Ιταλία).
Άλλοι συνεργαζόμενοι φορείς είναι: JRC, DLR., AASI, AASF, GMV, QQ, ASTRIUM, IAI,
NAVI, KSAT, THALES, DAPP, DEF, GAF, IFT-UK, FFI, JOANNEUM, ICG, ZGIS, ULP,
WALPHOT, UNOPS, DPC, CIRA, SE, FRS, UNI PISA, GEOIKON, IREA, UNI ROMA1,
EUSC, UNITN, UPC, HCG, HIT, SPOT, CMRC, INSA, ATOS, TUBAF, FBY, IRD, PSD,
CRI, PLK. Στην ομάδα έργου συμμετέχουν από το ΙΔΕΤ οι: Ι. Κεραμιτσόγλου και Π.
Ηλίας. Οργανισμός χρηματοδότησης: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, DG Enterprise.
Πρόγραμμα-πλαίσιο χρηματοδότησης: SIXTH FRAMEWORK PROGRAMME PRIORITY
4, AERONAUTICS & SPACE – SPACE 2005, FP6-2005-Space-1 / GMES Security στο
πλαίσιο του προγράμματος EC-Aeronautics and Space (GMES/Security). Έναρξη
υλοποίησης:11.12.2006. Χρονική διάρκεια: 42 μήνες. Συνολικός προϋπολογισμός:
23,121 M€. Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 121.000 Ευρώ. Αντικείμενο του έργου
αποτελεί η ανάπτυξη δορυφορικού συστήματος θαλάσσιας επιτήρησης και
47
προστασίας των θαλασσίων συνόρων με συνδυασμό μέσων δορυφορικής
Τηλεπισκόπησης και επιγείων συστημάτων παρακολούθησης (AIS, VTS, VTMIS).
« Enhanced M ulticarrier OFDM Digital Transm ission Techniques for
Broadband Satellites» . Επιστημονικός υπεύθυνος για το ΙΔΕΤ: Π. Μαθιόπουλος.
•
Επιστημονικός φορέας του έργου: Space Engineering. Στην ομάδα συμμετέχουν από
το ΙΔΕΤ οι: Σ. Παπαχαράλαμπος, Ν. Σαγιάς. Συνεργαζόμενοι φορείς: Space
Engineering, Mavigex. Χρηματοδότηση από την European Space Agency. Συνολικός
προϋπολογισμός: 300.000.00 €. Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 80.000,00 €. Έναρξη
υλοποίησης: 01.01.2008. Χρονική Διάρκεια: 28 μήνες. Σκοπός του έργου είναι η
μελέτη τεχνικών ψηφιακής μετάδοσης OFDM για broadband δορυφορικά συστήματα.
• « Ά ΝΑΞ: Ανάπτυξη φ ιλικών προς το χρήστη εργαλείων προηγμένων
μεθόδων ταξινόμησης για τη χαρτογράφ ηση και την παρακολούθηση
προστατευόμενων περιοχών μέσω δορυφ ορικών εικόνων» . Επιστημονική
υπεύθυνη του έργου: Ι. Κεραμιτσόγλου. Στην ομάδα έργου συμμετέχουν από το
ΙΔΕΤ ο Χ. Κοντοές και ο Π. Ηλίας. Χρηματοδότηση από τα Εσωτερικά Ερευνητικά και
Τεχνολογικά Προγράμματα, ΙΔΕΤ, 2008. Έναρξη υλοποίησης: Ιανουάριος 2008.
Χρονική διάρκεια 36 μήνες. Στόχος του έργου είναι να δημιουργηθούν εργονομικά
και αυτόνομα περιβάλλοντα φιλικότερα προς το χρήστη για τη χαρτογράφηση και
παρακολούθηση προστατευόμενων περιοχών με προηγμένες μεθόδους ταξινόμησης
όπως η επαναταξινόμηση παραθυρικών πυρήνων (kernel-based re-classification) και
οι μηχανές διανυσματικής στήριξης (support vector machines).
• « Συνέργεια δορυφ ορικών συστημάτων SAR στις ζώνες συχνοτήτων
Χ, L και C, για μελέτη μικρομετακινήσεων του εδάφ ους. Περίπτωση της
νήσου Νισύρου, Ελλάδα» . Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Π. Ηλίας.
Συνεργαζόμενοι φορείς: Ecole Normale Supérieure/France. Στην ομάδα έργου
συμμετέχουν από το ΙΔΕΤ οι: Ο. Συκιώτη και ο Δ. Παρώνης. Οργανισμός
χρηματοδότησης: Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Έναρξη υλοποίησης: 2008.
Ερευνητικό πεδίο: Earth Observation – Living Planet Programme. Το έργο αποβλέπει
στην αξιοποίηση δεδομένων όσο το δυνατόν μεγαλύτερης πληθώρας δορυφορικών
δεκτών SAR. Η δυσκολία που παρουσιάζει η αποδοτική συνέργεια των διαφορετικών
δεκτών μεταξύ τους αλλά και με τις μετρήσεις GPS έγκειται στην σωστή επιλογή
υφιστάμενων μεθόδων και εργαλείων για χρήση στους καινούργιους δέκτες SAR,
ενδεχομένως στην ανάπτυξη νέων τεχνικών οι οποίοι δεν είχαν στο παρελθόν
εφαρμοσθεί σε δεδομένα SAR, στην υλοποίηση-μετατροπή των εργαλείων λογισμικού
(πιθανώς διαφορετικές εκδόσεις για διαφορετικούς δέκτες) και στον χειρισμό όλων
αυτών των ανομοιογενών δεδομένων και των προϊόντων τους. Θεματικά το έργο
αποσκοπεί στην παρακολούθηση των παραμορφώσεων του εδάφους στον Κορινθιακό
και Πατραϊκό κόλπο λόγω γεωφυσικών διαδικασιών. Επίσης αποβλέπει στη
παρακολούθηση της νήσου Νίσυρος μετά την αυξημένη σεισμική δραστηριότητα του
1995-2000, με σκοπό την ανίχνευση παραμορφώσεων του εδάφους και στον
επαναπροσδιορισμό με ακρίβεια του μαγματικού θαλάμου και πιθανών ενεργών
ρηγμάτων.
• « Μ ελέτη της ηλιακής λεπτής δομής από συντονισμένες επίγειες και
διαστημικές παρατηρήσεις» . Επιστημονική Υπεύθυνη: Γ. Τσιροπούλα. Στην ομάδα
του έργου συμμετέχουν από το ΙΔΕΤ: Κ. Τζιότζιου, Γ. Κοντογιάννης. Συνεργαζόμενοι
φορείς: 1) Max-Planck Institut fuer Sonnensystemforschung, Germany, 2) Ondrejov
Observatory, Czech Republic, 3) National Astronomical Observatory of Japan, Japan,
4) Mullard Space Science Laboratory (MSSL), UK. Χρονική διάρκεια: 36 μήνες.
48
Χρηματοδότηση από την έκτακτη επιχορήγηση του ΙΔΕΤ. Συνολικός
προϋπολογισμός: 37.000€. Έναρξη υλοποίησης: 2008. Σκοπός του έργου είναι η
ανάλυση ηλιακών παρατηρήσεων, που έχουν ληφθεί από επίγεια (THEMIS, DOT) και
διαστημικά όργανα (HINODE, TRACE, SOHO).
• « Solar sm all-scale transient phenom ena and their role in coronal
heating» . Υπεύθυνες ομάδας: Γ. Τσιροπούλα και M. Madjarska. Στην ομάδα
συμμετέχουν 15 επιστήμονες και 4 υποψήφιοι διδάκτορες. Έναρξη: 2008. Χρονική
διάρκεια του έργου: 3 χρόνια. Χρηματοδότηση από το International Space Science
Institute. Προϋπολογισμός: 17.000 €. Σκοπός του έργου είναι η διοργάνωση δύο
meetingsμε τη συμμετοχή διεθνώς αναγνωρισμένων επιστημόνων για τη συζήτηση
και εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις ιδιότητες των μικρής κλίμακας
φαινομένων και το ρόλο τους στη θέρμανση του ηλιακού στέμματος.
• COST ES0803 action: “Developing Space W eather Products and
Services in Europe” (2008-2012). Επιστημονικός υπεύθυνος και συντονιστής της
δράσης: Άννα Μπελεχάκη. Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή COST-ESF.
Ενδεικτικός Προϋπολογισμός: 800,000 €. Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ συμμετέχει η Ι.
Τσαγγούρη και ο Θ. Χαιρεκάκης. Στη δράση συμμετέχουν 80 εμπειρογνώμονες από
24 χώρες. Έναρξη υλοποίησης: 2008. Κύριος σκοπός της δράσης είναι η δημιουργία
ενός ευρωπαϊκού δικτύου που θα μελετήσει και καταγράψει τις δραστηριότητες των
ερευνητικών ομάδων στην παρακολούθηση, και πρόγνωση του διαστημικού καιρού
ώστε να προταθούν τελικά ερευνητικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες με βάση τις
οποίες οι Ευρωπαϊκές ομάδες θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές στην ανάπτυξη προϊόντων
και υπηρεσιών για τον διαστημικό καιρό. Η δράση COST ES0803 διοργανώνει κάθε
χρόνο σε συνεργασία με την ESA και το STCE (ROB, Belgium) τη σειρά των διεθνών
συνεδρίων European Space Weather Week. Έχει επίσης διοργανώσει σχολεία για
νέους επιστήμονες, επιστημονικές συναντήσεις και έχει συντονίσει την έκδοση του
νέου επιστημονικού περιοδικού Journal of Space Weather and Space Climate.
• « Μ ελέτη μαγνητοσφ αιρικών διαταραχών με συνδυαστική ανάλυση
δορυφ ορικών και επίγειων γεωμαγνητικών μετρήσεων» . Επιστημονικός
Υπεύθυνος: Γ. Μπαλάσης. Ημερομηνία έναρξης: 01.04.2008. Χρονική διάρκεια: 24
μήνες. Χρηματοδότηση από την έκτακτη επιχορήγηση του ΙΔΕΤ από τη Γενική
Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης. Προϋπολογισμός:
25.000 €. Ο σκοπός του έργου είναι να επιχειρηθεί η ταυτόχρονη ανάλυση
δεδομένων του επίγειου δικτύου μαγνητομέτρων του ΙΔΕΤ και των δορυφόρων
Cluster της ESA ώστε να συμβάλει αποφασιστικά στην επίλυση ανοιχτών
προβλημάτων που αφορούν στη φυσική των μαγνητοσφαιρικών διαταραχών, όπως
αυτά έχουν καταγραφεί στη βιβλιογραφία. Επίσης στοχεύει στο να αποτελέσει
πιλοτική μελέτη για τη συστηματική συνδυαστική χρήση γεωμαγνητικών μετρήσεων
εδάφους αφενός και γεωμαγνητικών μετρήσεων της πλειάδας δορυφόρων SWARM
της ESA (αναμένεται να τεθούν σε τροχιά το 2011) αφετέρου.
“Upgrade of ISAR S sunphotom etric station to the UV-region for
satellite algorithm validation and optim ization of radiative transfer
algorithm s” . Επιστημονικός Υπεύθυνος: Β. Αμοιρίδης. Χρηματοδότηση από την
•
έκτακτη επιχορήγηση του ΙΔΕΤ από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας
του Υπουργείου Ανάπτυξης. Προϋπολογισμός: 40.000€. Έναρξη υλοποίησης:
01.04.2008. Χρονική διάρκεια: 24 μήνες. Σκοπός του έργου είναι η αναβάθμιση του
Σταθμού Ατμοσφαιρικής Τηλεπισκόπησης του ΙΔΕΤ στην υπεριώδη περιοχή για την
49
επικύρωση δορυφορικών προϊόντων και την βελτιστοποίηση αλγορίθμων διάδοσης
ακτινοβολίας.
« HyM ars– Ανάπτυξη και εφ αρμογή προηγμένων τεχνικών HSI σε
δεδομένα OM EGA (ESA/ M ars Ex press)» . Επιστημονικός υπεύθυνος: Ο. Συκιώτη.
•
Συντονιστής του έργου : ΙΔΕΤ/ΕΑΑ. Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ συμμετέχουν: Α.
Ροντογιάννης, Κ. Θεμελής, Κ. Κουτρούμπας. Χρηματοδότηση από το ΙΔΕΤ/ΕΑΑ ην
ΓΓΕΤ στο πλαίσιο της έκτακτης χρηματοδότησης από την ΓΓΕΤ για δραστηριότητες
του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ στο τομέα του διαστήματος. Συνολικός προϋπολογισμός 12.000€.
Έναρξη υλοποίησης 01.06.2008. Χρονική διάρκεια: 2 χρόνια. Σκοπός του έργου είναι
η ανάπτυξη, μελέτη και εφαρμογή προηγμένων τεχνικών επεξεργασίας σήματος σε
υπερφασματικά δεδομένα (HSI) που προέρχονται από τον δέκτη MEx/OMEGA σε
τροχιά γύρω από τον πλανήτη Άρη. Στην επεξεργασία των δεδομένων, έμφαση
δίνεται σε δύο βασικές θεματικές περιοχές, (ι) στο φασματικό διαχωρισμό και (ιι)
στην ανίχνευση στόχου. Οι τεχνικές που αναπτύσσονται θα συγκριθούν με
αντίστοιχες μεθόδους που χρησιμοποιούνται ευρέως σε υπερφασματικά δεδομένα
Παρατήρησης της Γης και η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων θα εξεταστεί σε σχέση με
δημοσιευμένα αποτελέσματα ως προς διάφορα κριτήρια επίδοσης.
• « SREM Solar Particle Events Scientific Analysis» . Επιστημονικός
Υπεύθυνος του έργου Ι.Α. Δαγκλής. Συνεργαζόμενος Φορέας: Εθνικό Καποδιστριακό
Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ συμμετέχουν οι: Α.
Αναστασιάδης, Ι. Παναγόπουλος I. Sandberg, Κ. Τζιότζιου. Χρηματοδότηση από τον
Ευρωπαϊκό
Οργανισμό
Διαστήματος
(ESA)
Προϋπολογισμός:
199.318€.
Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 145.075€. Έναρξη υλοποίησης: 15.09.2008. Χρονική
διάρκεια: 18 μήνες. Σκοπός του έργου είναι η λεπτομερής ανάλυση μετρήσεων των
οργάνων ανίχνευσης σωματιδιακής ακτινοβολίας SREM (Standard Radiation
Environment Monitor), τα οποία βρίσκονται εγκατεστημένα πάνω σε τέσσερα
διαστημικά σκάφη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA): PROBA-1
(PRoject for OnBoard Autonomy), INTEGRAL
(International Gamma-Ray
Astrophysics Laboratory), Rosetta και Galileo/Giove-Β. Ο επιστημονικός στόχος είναι
η μελέτη ηλιακών επεισοδίων ενεργειακών σωματιδίων. Ιδιαίτερη προσοχή
αφιερώνεται στην ανάλυση των ισχυρών επεισοδίων του 2003 και 2005. Διερευνάται
κατά πόσον οι μετρήσεις των μονάδων SREM μπορούν να υποστηρίξουν την
μοντελοποίηση και ενδεχομένως πρόγνωση των αποτελεσμάτων των ηλιακών
επεισοδίων και συγκεκριμένα την διάδοσή τους στην ηλιόσφαιρα και τη γήινη
μαγνητόσφαιρα. Προς τούτο χρησιμοποιούνται και μετρήσεις άλλων δορυφόρων
καθώς και μετρητικών διατάξεων στην επιφάνεια της Γης.
• « UHI (Urban Urban Heat Islands and Urban Therm ography)» .
Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΔΕΤ/ΕΑΑ: Ι.Α. Δαγκλής. Συντονιστής του έργου: Planetek
(Ιταλία). Συνεργαζόμενοι φορείς: Edisoft (Πορτογαλία), INDRA (Ισπανία), VITO
(Βέλγιο), Eurosense (Βέλγιο). Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ συμμετέχουν: Ι.
Κεραμιτσόγλου, Β. Αμοιρίδης, Θ. Γιάνναρος (ΑΠΘ), Χ. Ιωσηφίδης (ΕΜΠ), Χ. Κοντοές,
Δ. Μελάς (ΑΠΘ), Ν. Σηφάκις, Ν. Χρυσουλάκης (ΙΤΕ). Χρηματοδότηση από τον
Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) στο πλαίσιο του προγράμματος Data User
Element (DUE). Συνολικός προϋπολογισμός: 998.342€. Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ:
200.043€. Έναρξη υλοποίησης: 01.11.2008. Χρονική διάρκεια: 30 μήνες. Σκοπός του
έργου είναι η συντονισμένη μελέτη του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας σε
δέκα μεγάλα αστικά κέντρα της Ευρώπης, με στόχο την λεπτομερή κατανόησή του
και την έγκαιρη και έγκυρη πρόγνωσή του. Κύριοι στόχοι του έργου είναι: i. Η
ανάπτυξη πληροφοριακού συστήματος που θα ενσωματώνει δορυφορικά και επίγεια
50
δεδομένα μέσα σε μετεωρολογικά και κλιματικά μοντέλα. ii. Ο καθορισμός των
τεχνικών απαιτήσεων νέας δορυφορικής αποστολής για λήψη θερμικών δεδομένων
υψηλής χωρικής διακριτικής ικανότητας (Sentinel). iii. H υποστήριξη της εφαρμογής
πολιτικής για την αστική ενεργειακή κατανάλωση. Στo πλαίσιo του έργου
αναπτύσσονται προϊόντα και υπηρεσίες για τη διευκόλυνση φορέων-χρηστών σε
επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και εθνικών υπηρεσιών υγείας και πολιτικής
προστασίας προκειμένου να αντιμετωπιστεί με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο το
πρόβλημα της Αστικής Θερμικής Νησίδας που είναι ιδιαίτερα οξύ τους θερινούς
μήνες. Ενδεικτικά αναφέρονται τα παρακάτω προϊόντα: Καθημερινοί χάρτες
κατανομής της επιφανειακής θερμοκρασίας (εδάφους και αέρα) και στατιστικά των
τελευταίων ετών ανά δήμο, Πρόγνωση της κατανομής της θερμοκρασίας αέρα για τις
προσεχείς 3 ημέρες, Πρόγνωση της θερμικής δυσφορίας που θα αισθανθεί ο
πληθυσμός ανά δήμο προκειμένου να ληφθούν εγκαίρως τα απαραίτητα μέτρα σε
τοπική κλίμακα, χάρτες τρωτότητας πληθυσμού σε περίπτωση επεισοδίου καύσωνα
κ.ά. Φορείς-χρήστες στην Ελλάδα είναι η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας
(ΓΓΠΠ), η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ), ο Δήμος Αθηναίων, ο Δήμος
Αμαρουσίου, ο Δήμος Θεσσαλονίκης και η ΕΤ-3.
• « Hands-On Universe teacher training and support program » .
Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΔΕΤ/ΕΑΑ: Ι.Α. Δαγκλής. Συντονιστής του έργου:
Université Pierreet Marie Curie (Γαλλία). 13 συνεργαζόμενοι φορείς: Karl-FranzensUniversitaet Graz (Αυστρία), Observatoire Royal de Belgique (Βέλγιο), Λύκειο Αγίου
Νικολάου (Κύπρος), Astronomicky ustav Akademie ved Ceske Republiky (Τσεχία),
Universidad Complutense de Madrid (Ισπανία), Cork Institute of Technology
(Ιρλανδία), Fondazione IDIS Città della Scienza (Ιταλία), Uniwersytet Mikolaja
Kopernika (Πολωνία), NUCLIO–Núcleo Interactivo de Astronomia (Πορτογαλία),
Universitatea Din Craiova (Ρουμανία), Vetenskapens Hus (Σουηδία), Cardiff University
(Μεγάλη Βρετανία). Χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην ομάδα
έργου του ΙΔΕΤ συμμετέχουν οι: Γ. Ζυγούρας, Σ. Σπανός, Χ. Τομπουλίδης, Θ.
Τσακνιά, Α. Τσαντούλας, Ε. Χατζηχρήστου. Συνολικός προϋπολογισμός: 405.888€.
Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 17.694€. Έναρξη υλοποίησης: 01.11.2008. Χρονική
διάρκεια: 24 μήνες. Αντικείμενο του έργου είναι η βελτίωση της διδασκαλίας της
αστρονομίας και άλλων φυσικών επιστημών στα σχολεία μέσω ειδικών
επιμορφωτικών σεμιναρίων.
• « LinkER - Supporting the im plem entation of an operational Global
M onitoring for Environm ent and Security service in the field of em ergency
m anagem ent» . Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΔΕΤ/ΕΑΑ: Χ. Κοντοές. Επιστημονικός
υπεύθυνος του έργου: Gianni Mauceri (E-Geos). Συνεργαζόμενοι φορείς: E-Geos,
DPC, DLR, ASI, INDRA, NOA, Booz&Co, DKKV, Elsag Datamat, AN (sub-contr. Of
Boooz&Co), Grid-IT (sub-contr. of DLR), TAS-F (sub-contr. of E-Geos). Στην ομάδα
έργου συμμετέχουν από το ΙΔΕΤ ο: Ι. Παπουτσής (υποψήφιος διδάκτορας), Ι.
Κεραμιτσόγλου και Ν. Σηφάκις. Οργανισμός χρηματοδότησης: Commission of the
European Communities, DG Enterprise. Πλαίσιο/πρόγραμμα χρηματοδότησης:
Invitation to Tender No: ENTR/08/028. Ημερομηνία έναρξης: Δεκέμβριος 2008.
Χρονική διάρκεια: 36 μήνες. Συνολικός προϋπολογισμός: 1.7 MEuros.
Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 106.000 Ευρώ. Αντικείμενο του έργου είναι η
διασύνδεση των οργανισμών πολιτικής προστασίας των χωρών μελών της ΕΕ με τις
προσφερόμενες υπηρεσίες διαχείρισης κρίσεων του επιχειρησιακού προγράμματος
SAFER, καθώς και η ανάπτυξη υποδομών στους φορείς αυτούς, προκειμένου να
διευκολυνθεί η πρόσβαση στους καταλόγους προϊόντων SAFER. Μέσω του έργου
linker, το ΙΔΕΤ/ΕΑΑ αναλαμβάνει τον ρόλο του εθνικού κόμβου συλλογής,
51
δημιουργίας και αναδιανομής προϊόντων – υπηρεσιών SAFER στους θεσμικούς φορείς
διαχείρισης κρίσεων στην Ελλάδα.
« SAFER – EM ER GENCY: Building Em ergency Response Core
Service» . Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΔΕΤ/ΕΑΑ: Χ. Κοντοές. Επιστημονικός
•
υπεύθυνος του έργου: Gill Denis (ITF). Συνεργαζόμενοι φορείς: ITUK, ITD, DLR,
TPZ, CNES, DDSC, DPC, EUSC, INGV, INSA, JRC, MF, UNIFI, ALTAMIRA, BBK, CSW,
DATAMAT, ECMWF, EDISOFT, ENS, EUCENTRE, EURAC, EUROSENSE-BE,
EUROSENSE-RO, GAMMA, GEOID, GEOMER, GISAT, GMV, IGAR, IGN, IMAA, INDRA,
JR, KEYOBS, LATUV, MAPACTION, METRIA, NILU, NIMH, NOA, PKH, PLUSZ_GIS,
RESAC, ROSA, SKYSOFT, SOG, TRE, UAH, ULP, UNIBA, UNOOSA, UNOSAT,
OTHERCP, EUAB, HAA. Στην ομάδα έργου συμμετέχουν από το ΙΔΕΤ οι: Ι.
Κεραμιτσόγλου και Ν. Σηφάκις. Οργανισμός χρηματοδότησης: Commission of the
European Communities, DG Enterprise. Πλαίσιο/πρόγραμμα χρηματοδότησης: FP72007-SPACE-1/ GMES Collaborative Project. Hμερομηνία έναρξης: Δεκέμβριος 2008.
Συνολικός προϋπολογισμός: 26 MEuros. Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 128.000 Ευρώ.
Αντικείμενο του έργου είναι η ανάπτυξη πλατφόρμας έγκαιρης ανίχνευσης δασικών
πυρκαγιών σε πραγματικό χρόνο, η ταχεία χαρτογράφηση της εξέλιξης της πυρκαγιάς
κατά την κρίση (rapid mapping- ημερήσια χαρτογράφηση), και η συνέχιση του έργου
της εποχικής (ετήσιας) χαρτογράφησης των καμένων εκτάσεων, καθώς και της
εκτίμησης των καταστροφών σε επίπεδο χώρας, περιφέρειας, και νομού για τα έτη
2009-2011.
• « Quantification of backscatter and interferom etric Cosm o-SkyM ed
signal response due to landscape changes in environm entally sensitive
areas (QuBIES COSM O-SkyM Ed)» . Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Π.
Ηλίας. Συνεργαζόμενοι φορείς:
Ecole Normale Supérieure/France και Istituto
Nazionale di Geofisica e Vulcanologia/Italy. Στην ομάδα έργου συμμετέχουν από το
ΙΔΕΤ οι: Ο. Συκιώτη και ο Δ. Παρώνης. Οργανισμός χρηματοδότησης: Italian Space
Agency. Πλαίσιο/πρόγραμμα χρηματοδότησης: Announcement of Opportunity
COSMO-SkyMED. Έναρξη υλοποίησης: 2009. Χρονική διάρκεια: 24 μήνες. Αντικείμενο
του έργου αποτελεί η αποτίμηση των δυνατοτήτων τoυ αστερισμού των COSMOSkyMED για την παρακολούθηση της δυναμικής του εδάφους αξιοποιώντας το σήμα
οπισθοσκέδασης και τεχνικές INSAR για την ποσοτικοποίηση των περιβαλλοντικών
αλλαγών και της δυναμικής του εδάφους.
• « Synergy of Satellite SAR sensors in C, L and X band for studying
sm all scale ground deform ations (SynSAR -SOAR ). Case study of Corinthian
Gulf and Nisyros Island, Greece» . Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Π.
Ηλίας. Συνεργαζόμενος φορέας: Ecole Normale Supérieure/France. Στην ομάδα
έργου συμμετέχουν από το ΙΔΕΤ οι: Ο. Συκιώτη και Δ. Παρώνης. Οργανισμός
χρηματοδότησης: Canadian Space Agency. Πλαίσιο/πρόγραμμα χρηματοδότησης:
Sciences and Operational Research over Europe. Έναρξη υλοποίησης: 2009. Χρονική
διάρκεια: 24 μήνες. Αντικείμενο του έργου αποτελεί η παρακολούθηση γεωφυσικών
διαδικασιών που λαβαίνουν χώρα στην ευρύτερη περιοχή της Πάτρας και της νήσου
Νισύρου. Το πρόγραμμα αυτό εντάσσεται στρατηγικά σε μια ενότητα αντίστοιχου
περιεχομένου προγραμμάτων, με σκοπό την αξιοποίηση της συνέργειας δορυφορικών
δεδομένων SAR, οπτικών δεκτών, μετρήσεων GPS και επίγειων παρατηρήσεων για
την παρακολούθηση και μοντελοποίηση των γεωφυσικών διαδικασιών σε περιοχές οι
οποίες παρουσιάζουν αυξημένο επιστημονικό/κοινωνικό/οικονομικό ενδιαφέρον, όπως
ο Κορινθιακό Κόλπος.
52
« Synergy of Satellite SAR sensors in C, L and X band for studying
sm all scale ground deform ations. (SynSAR -ASAR ). Case study of Nisyros
Island, Greece» . Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Π. Ηλίας. Συνεργαζόμενος
•
φορέας: Ecole Normale Supérieure/France. Στην ομάδα έργου συμμετέχουν από το
ΙΔΕΤ οι: Ο. Συκιώτη και Δ. Παρώνης. Οργανισμός χρηματοδότησης: European Space
Agency. Πλαίσιο/πρόγραμμα χρηματοδότησης: Category-1 Project. Έναρξη
υλοποίησης: 2009. Χρονική διάρκεια: 24 μήνες. Αντικείμενο του έργου αποτελεί η
παρακολούθηση γεωφυσικών διαδικασιών που λαβαίνουν χώρα στην ευρύτερη
περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου και της νήσου Νισύρου. Το πρόγραμμα αυτό
εντάσσεται στρατηγικά σε μια ενότητα αντίστοιχου περιεχομένου προγραμμάτων, με
σκοπό την αξιοποίηση της συνέργειας δορυφορικών δεδομένων SAR, οπτικών
δεκτών, μετρήσεων GPS και επίγειων παρατηρήσεων για την παρακολούθηση και
μοντελοποίηση των γεωφυσικών διαδικασιών σε περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν
αυξημένο επιστημονικό/κοινωνικό/οικονομικό ενδιαφέρον.
• « Land degradation assessm ent through Im aging Spectroscopy» .
Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Ο. Συκιώτη. Συνεργαζόμενοι φορείς: University
of Maryland, BAE Systems Electronics & Integrated Solutions, Advanced Technologies
(ΗΠΑ). Fulbright Research Grant. Έναρξη υλοποίησης: 2009. Σκοπός της συνεργασίας
η έρευνα στον εντοπισμό και στον καθορισμό ειδικών φασματικών ιδιοτήτων του
εδάφους και της βλάστησης με την χρήση απεικονιστικής φασματοσκοπίας.
Ειδικότερα, στόχος είναι η εξαγωγή ειδικών βιοχημικών/βιοφυσικών παραμέτρων και
ο εντοπισμός και ανάλυση εποχιακών αλλαγών τους.
• « M agnetic field investigations based on a com m only GFZ – NOA
derived data set obtained from space-borne and ground-based
m easurem ents» . Επιστημονικός υπεύθυνος: Ι.Α. Δαγκλής. Χρονική διάρκεια: 5
χρόνια. Έναρξη υλοποίησης: 01.01.2009. Συνεργαζόμενος φορέας: GeoForschungs
Zentrum Potsdam (Γερμανία). Συνεργαζόμενοι στο ΙΔΕΤ Α. Αναστασιάδης, Γ.
Μπαλάσης, Γ. Σαλούστρος και Μ. Γεωργίου. Συνολική χρηματοδότηση 50.000 €. Ο
σκοπός του έργου είναι η συνεργασία των δύο ιδρυμάτων (EAA και GFZ) σε
συνδυαστικές μελέτες δορυφορικών μετρήσεων του μαγνητικού πεδίου (CHAMP,
SWARM) και μετρήσεων του δικτύου μαγνητομέτρων του ΕΑΑ/ΙΔΕΤ.
• « EuroPlaNeT R I - European Planetology Netw ork R esearch
Infrastructure» . Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΔΕΤ/ΕΑΑ: Ι.Α. Δαγκλής. Συντονιστής
του έργου: Centre National de la Recherche Scientifique (Γαλλία). 26 συνεργαζόμενοι
φορείς: Max-Planck-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften e.V. (Γερμανία),
Observatoire de Paris (Γαλλία), Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt - DLR
(Γερμανία), Instituto Nacional de Técnica Aeroespacial (Ισπανία), Istituto Nazionale
di Astrofisica (Ιταλία), Ilmatieteen Laitos (Φινλανδία), MTA KFKI Részecske-és
Magfizikai Kutatóintézet (Ουγγαρία), Österreichische Akademie der Wissenschaften
(Αυστρία), Technische Universität Berlin (Γερμανία), Space Research Institute of the
Russian Academy of Sciences (Ρωσία), The Open University (Μεγάλη Βρετανία),
University College London (Μεγάλη Βρετανία), Aberystwyth University (Μεγάλη
Βρετανία), Vereniging Voor Christelijk Hoger Onderwijs Wetenschappelijk Onderzoek
En Patiëntenzorg (Ολλανδία), Armagh Observatory and Planetarium (Μεγάλη
Βρετανία), Aarhus Universitet (Δανία), Consorzio Interuniversitario CINECA (Ιταλία),
Forsvarets forskningsinstitutt – FFI (Νορβηγία), Ústav fyziky atmosféry AV ČR
(Τσεχία), Universität Stuttgart (Γερμανία), International Research School of Planetary
Sciences (Ιταλία), International Space Science Institute - ISSI (Ελβετία), Joint
Institute for VLBI in Europe – JIVE (Ολλανδία), University of Nizhni Novgorod
53
(Ρωσία), Universiteit Utrecht (Ολλανδία), και ΕΑΑ/ΙΔΕΤ. Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ
συμμετέχουν: Κ. Θεμελής, Ο. Συκιώτη, Ε. Χατζηχρήστου. Χρηματοδότηση από την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο – FP7 Infrastructures). Συνολικός
προϋπολογισμός: 6.000.000€. Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 113.420€. Έναρξη
υλοποίησης: 01.01.2009. Χρονική διάρκεια: 48 μήνες. Σκοπός του έργου είναι η
πανευρωπαϊκή ερευνητική συνεργασία στο πεδίο της πλανητικής εξερεύνησης.
• « Ανάπτυξη συστήματος παρακολούθησης της αστάθειας κλιτύων για
την πρόληψ η κατολισθήσεων και εκπαίδευση των τοπικών δημοσίων αρχών
στην Περιφ έρεια Πελοποννήσου (Κ ωδικός ΕΟΧ: EL0071)» . 2009-2011.
Υπεύθυνος του έργου: Περιφέρεια Πελοποννήσου. Συμμετέχουν: Γεωδυναμικό
Ινστιτούτο του ΕΑΑ, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Περιφερειακές ενότητες της
Περιφέρειας Πελοποννήσου. Μέλος της επιστημονικής επιτροπής Π. Ηλίας.
Υποστηρίζεται από το χρηματοδοτικό μηχανισμό Ε.Ο.Χ. κατά 50% από την Ισλανδία,
Λιχνενστάιν και Νορβηγία και 50% από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της
Ελλάδας. Συνολικός προϋπολογισμός του έργου 841.485. Έναρξη υλοποίησης 2009.
Διάρκεια του έργου 22 μήνες. Το Έργο αποσκοπεί στην ενίσχυση της επάρκειας και
της διοικητικής ικανότητας των αρμόδιων τοπικών δημόσιων αρχών για την
αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση των φαινομένων κατολισθήσεων και την
προστασία των πολιτών και του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος της
περιφέρειας Πελοποννήσου, μέσα από την ανάπτυξη ενός μόνιμου πιλοτικού
συστήματος παρακολούθησης περιοχών της περιφέρειας που παρουσιάζουν
προβλήματα αστάθειας πρανών με τη χρήση των πλέον σύγχρονων δορυφορικών
μεθόδων και την εκπαίδευσή τους στη χρήση και βέλτιστη αξιοποίηση του
συστήματος. Η συμβολή του κ. Ηλία στο έργο αφορά την επιλογή, προμήθεια και
επεξεργασία κατάλληλων δεδομένων δορυφορικών SAR δεκτών έτσι ώστε να
παραχθούν προϊόντα προστιθέμενης αξίας με τη μορφή χαρτών παραμόρφωσης του
εδάφους, σύμφωνα με τη μεθοδολογία της διαφορικής συμβολομετρίας και των
προχωρημένων τεχνικών της (PS, SBAS). Επίσης σχεδίασε, επέβλεψε τη κατασκευή
και την εγκατάσταση γωνιακών ανακλαστήρων, στις δύο περιοχές μελέτης, οι οποίοι
υποβοηθούν την εφαρμογή της εν λόγω μεθοδολογίας, ορίζοντας σταθερά σημεία
μετρήσεων. Τέλος συμμετέχει στην επιστημονική επιτροπή του έργου.
• «Therm opolis 2009 ». Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΔΕΤ/ΕΑΑ: Ι.Α. Δαγκλής.
Συντονιστής του έργου: ΕΚΕΤΑ (Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης).
Συνεργαζόμενοι φορείς: ΙΝΤΑ (Ισπανία), Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, University of
Valencia (Ισπανία), Δράξις Α.Ε., Airphοtographic A.E. Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ
συμμετέχουν: Β. Αμοιρίδης, Ι. Κεραμιτσόγλου, Γ. Πετρόπουλος. Χρηματοδότηση από
τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) στο πλαίσιο του προγράμματος Data
User Element (DUE). Συνολικός προϋπολογισμός: 420.000€. Προϋπολογισμός για το
ΙΔΕΤ: 52.000€. Έναρξη υλοποίησης: 14.07.2009. Χρονική διάρκεια: 7 μήνες.
Αντικείμενο του έργου είναι η συντονισμένη συλλογή μετρήσεων θερμοκρασίας και
υγρασίας στο έδαφος, από αεροπλάνο και από δορυφόρους παρατήρησης της Γης,
σχετικά με το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας στη Μητροπολική Περιοχή
Αθηνών.
• « An im proved m odel for operational specification of the electron
density structure up to geosynchronous heights» . Επιστημονικός Υπεύθυνος:
Ι. Τσαγγούρη. Συντονιστής του έργου: ΕΑΑ. Συνεργαζόμενος Φορέας: Bulgarian
Academy of Sciences. Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ συμμετέχουν: Ά. Μπελεχάκη, Θ.
Χαιρεκάκης, B. Di Fiore. Χρηματοδότηση από το European Office for Aerospace
Research and Development (EOARD) στο πλαίσιο του προγράμματος Research
54
Contracts. Συνολικός προϋπολογισμός: 52.161,00 USD. Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ:
37.161,00 USD. Έναρξη υλοποίησης: 03.08.2009. Χρονική διάρκεια: 12 μήνες.
Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη μιας βελτιωμένης μεθόδου για την αναπαραγωγή
της συνάρτησης μεταβολής της ηλεκτρονικής πυκνότητας με το ύψος από την
ιονόσφαιρα μέχρι τη γεωσύγχρονη τροχιά. Η νέα μέθοδος βασίζεται σε εμπειρικά
μοντέλα ανασύστασης της ηλεκτρονικής πυκνότητας στην ανώτερη ιονόσφαιρα τα
οποία προσαρμόζονται στις πραγματικές συνθήκες με βάση δεδομένα που
λαμβάνονται από επίγειους ιονοσφαιρικούς ραδιοβολητές. Στο πλαίσιο του
συγκεκριμένου έργου προβλέπεται και η πιστοποίηση της προτεινόμενης μεθόδου με
ιονοσφαιρικές παρατηρήσεις από Incoherent Scatter Radars, και από διαστημικές
αποστολές (CHAMP και IMAGE) αλλά και με δεδομένα ολικής ηλεκτρονικής
περιεκτικότητας (TEC) από επίγειους δέκτες GNSS.
• « M ASSIVE: M apping Seism ic Vulnerability and Risk of Cities» .
Συντονιστής και Επιστημονικός υπεύθυνος έργου: Χ. Κοντοές. Συνεργαζόμενοι
φορείς: ΕΜΠ, Planetek Itallia, Geoicon. Στην ομάδα έργου συμμετέχουν από το ΙΔΕΤ
οι, Ι. Κεραμιτσόγλου, Ν. Σηφάκις, και Θ. Χαιρεκάκης. Οργανισμός χρηματοδότησης:
European Commission -DGENVA.3 – Civil Protection. Πλαίσιο/πρόγραμμα
χρηματοδότησης: 2009 CALL FOR PROPOSALS - CIVIL PROTECTION FINANCIAL
INSTRUMENT. Χρονική διάρκεια: 24 μήνες. Ημερομηνία έναρξης: Νοέμβριος 2009.
Συνολικός προϋπολογισμός: 632.464 €. Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 180.000 €.
Αντικείμενο του έργου είναι η ανάπτυξη μεθοδολογίας εκτίμησης της σεισμικής
τρωτότητας σε μεγάλα αστικά κέντρα σε υψηλή ανάλυση και επίπεδο οικοδομικού
τετραγώνου. Για τους σκοπούς του έργου αξιοποιούνται προηγμένες τεχνολογικές
δυνατότητες δορυφορικής παρακολούθησης και χαρτογράφησης των πόλεων
αναφοράς του έργου (Αθήνα και Acquila-Ιταλία), καθώς και των επιστημών της
σεισμολογίας και γεωπληροφορικής.
• « Satellite Netw ork of Ex cellence II (SatNEx - II Ι)» . Επιστημονικός
υπεύθυνος για το ΙΔΕΤ: Π. Μαθιόπουλος. Επιστημονικός φορέας του έργου: DLR.
Στην ομάδα συμμετέχουν από το ΙΔΕΤ οι: Π. Μπίθας, Σ. Παπαχαράλαμπος, Ν. Σαγιάς.
Συνεργαζόμενοι φορείς: Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt e.V. (DLR),
Aristotle University of Thessaloniki (Auth), Budapest University of Technology and
Economics, University of Bradford, Centre National d' Etudes Spatiales (CNES),
Consorzio Nazionale Interuniversitario per le Telecomunicazioni (CNIT), European
Space Agency (ESA), Fraunhofer Gesellschaft zur Förderung der Angewandten
Forschung e.V., Groupe des Ecoles des Télécommunications (GET/ENST), Istituto di
Scienze e Tecnologia dell'Informazione "Alessandro Faedo" (ISTI), Jozef Stefan
Institute, Office National d'Etudes et de Recherches Aérospatiales (ONERA), Paris
Lodron Universität Salzburg, TéSA,
Technische Universität Graz, Universitat
Autònoma de Barcelona, Universidad Carlos III de Madrid, The University of Surrey,
University of Aberdeen, Università di Bologna, Universita Degli Studi Di Roma "Tor
Vergata", Universidad De Vigo, Institute of Communications and Computer Systems
(ICCS). Χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος στα πλαίσια
του
προγράμματος
IST.
Συνολικός
προϋπολογισμός:
2.000.000.00
€.
Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 55.000 €. Χρονική Διάρκεια: 1/4/2010 – 30/9/2011.
Σκοπός του έργου είναι η δημιουργία και λειτουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου
αριστείας με γνωστικό αντικείμενο τα δορυφορικά τηλεπικοινωνιακά συστήματα.
« TELEIOS—Virtual Observatory Infrastructure for Earth Observation
Data» . Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Χ. Κοντοές. Συντονιστής έργου: ΕΚΠΑ.
•
Συνεργαζόμενοι φορείς:
Fraunhofer, DLR, CWI, ACS. Στην ομάδα έργου
55
συμμετέχουν: Ι. Παπουτσής (υποψήφιος διδάκτορας), Θ. Χαιρεκάκης, Δρ. Ν.
Σηφάκις, Δρ. Δ. Μηχαήλ, Χ. Ιωσηφίδης. Χρηματοδότηση: Commission of the
European Communities, Information Society and Media Directorate-General. Πλαίσιο/
πρόγραμμα χρηματοδότησης: FP7-ICT-2009-5 Collaborative Project. Έναρξη
υλοποίησης: Σεπτέμβριος 2010. Χρονική διάρκεια: 36 μήνες. Αντικείμενο του έργου
είναι η ανάπτυξη υψηλού επιπέδου αλγορίθμων βασισμένων σε χρήση οντολογιών
(RDF/SPARQL), και ειδικών τεχνολογιών Βάσεων Δεδομένων εικόνας (MonetDB), με
σκοπό την ταχεία ανάκτηση και βελτιωμένη επεξεργασία σε πραγματικό χρόνο πολύ
μεγάλου όγκου δορυφορικών δεδομένων τύπου MSGSEVIRI (Tbytes εικόνων ανά
περίοδο πυρκαγιάς / Gbytes σε ημερήσια βάση) που συλλέγονται στις εγκαταστάσεις
του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ. Το έργο προσπαθεί να επιλύσει προβλήματα επιχειρησιακής
εφαρμογής της δορυφορικής Τηλεπισκόπησης σε συνθήκες διαχείρισης
περιβαλλοντικών κρίσεων, καθώς και ανίχνευσης και χαρτογράφησης των εστιών της
πυρκαγιάς σε πραγματικό χρόνο (κάθε 5 ‘ της ώρας με την συλλογή μιας νέας
εικόνας). Επιδιώκεται να επιλυθούν προβλήματα και αμφιβολίες στην ταξινόμηση των
πυρκαγιών / εστιών, καθώς και προβλήματα χρονικής και χωρικής ασυμβατότητας
αλλά και ασυνέπειας των αποτελεσμάτων της
επεξεργασίας των εικόνων
(ταξινομήσεις) με βάση την υποκείμενη γνώση της περιοχής μελέτης, χωρίς να
απαιτούνται αναλογικού τύπου επεμβάσεις φωτοερμηνείας, που είναι απαγορευτικές
σε εφαρμογές πραγματικού χρόνου.
• « SREM Solar Particle Events Scientific Analysis, Ex tension» .
Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου Ι.Α. Δαγκλής. Συνεργαζόμενος Φορέας:
University of Barchelona. Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ συμμετέχουν οι: Α.
Αναστασιάδης, Γ. Μπαλάσης, I. Sandberg, Ε. Γεωργούλης. Χρηματοδότηση από τον
Ευρωπαϊκό
Οργανισμό
Διαστήματος
(ESA).
Προϋπολογισμός:
240.041€.
Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 177.541€. Έναρξη υλοποίησης: 29.10.2010. Χρονική
διάρκεια: 12 μήνες. Σκοπός του έργου είναι η βελτιστοποίηση του κώδικα
αποσυνέλιξης των μετρήσεων των μονάδων ανίχνευσης σωματιδιακής ακτινοβολίας
SREM (Standard Radiation Environment Monitor), τα οποία βρίσκονται
εγκατεστημένα πάνω σε πέντε διαστημόπλοια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού
Διαστήματος (ESA): PROBA-1 (PRoject for OnBoard Autonomy), INTEGRAL
(International Gamma-Ray Astrophysics Laboratory), Rosetta, Herschel και
Galileo/Giove-Β. Επιπλέον, η παροχή ροών ενεργειακών ηλιακών σωματιδίων στις
αποστολές Rosettaκαι Herschel, η ανάπτυξη λογισμικού αυτόματου υπολογισμού
ροών ηλιακών ενεργειακών σωματιδίων και η λεπτομερής ανάλυση επεισοδίων
ηλιακών ενεργειακών σωματιδίων που έχουν καταγραφεί από τις μονάδες SREM.
• « Space Data Routers» . Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΔΕΤ/ΕΑΑ: Ι.Α. Δαγκλής.
Συντονιστής του έργου: Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Άλλοι συνεργαζόμενοι
φορείς: VEGA IT GMBH (Γερμανία), University of Plymouth (Μεγάλη Βρετανία),
Διαστημικές Διαδυκτιώσεις ΕΠΕ (Ελλάς). Χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή, 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο, Θεματική Περιοχή Διάστημα. Στην ομάδα έργου
του ΙΔΕΤ συμμετέχουν: Α. Αναστασιάδης, Γ. Μπαλάσης, Α. Ροντογιάννης, Ι.
Κεραμιτσόγλου, Ο. Συκιώτη, Δ. Παρώνης, Κ. Θεμελής. Συνολικός προϋπολογισμός:
1.686.477 €. Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 236.303 €. Έναρξη υλοποίησης:
01.11.2010. Χρονική διάρκεια: 42 μήνες. Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη
πρωτοκόλλων δρομολόγησης για την αποτελεσματικότερη διάχυση και αξιοποίηση
διαστημικών δεδομένων.
56
• « Therm osphere m onitoring based on routine ionospheric
observations for operational use» . Principal Investigator from NATO countries:
Α. Μπελεχάκη, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Co-Investigator: Ι. Τσαγγούρη.
Principal Investigator from non-NATO countries: Andrei Mikhailov, Russian Academy
of Sciences, Institute of Terrestrial Magnetism, Ionosphere and Radio Wave
Propagation (IZMIRAN), Other Co-investigators: Loredana Perrone, Istituto Nazionale
di Geofisica e Vulcanologia. Χρηματοδότηση από το NRC Science Committee στο
πλαίσιο του προγράμματος NATO-RUSSIA Collaborative Linkage Grant.
Προϋπολογισμός: 20.000 €.Έναρξη υλοποίησης: 15.11.2010. Χρονική διάρκεια: 24
μήνες. Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη και πιστοποίηση μιας νέας μεθόδου για τη
συστηματική παρακολούθηση της θερμόσφαιρας. Η νέα μέθοδος θα βασίζεται στην
αξιοποίηση συστηματικών παρατηρήσεων από επίγειους ιονοσφαιρικούς πομποδέκτες
και στην αναπαραγωγή θερμοσφαιρικών παραμέτρων με βάση θεωρητικά αερονομικά
μοντέλα.
• « M ulti-scale Service for M onitoring NATUR A 2000 Habitats of
European Com m unity Interest- Virtual Observatory Infrastructure for
Earth Observation Data (M S M ONINA)» . Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΔΕΤ/ΕΑΑ:
Ν. Σηφάκις. Συντονιστής του έργου: Paris-Lodron-Uiniversitat Salzburg (Αυστρία).
Άλλοι συνεργαζόμενοι φορείς: Universitat Autonoma de Barcelona, το Centre
National du Machinisme Agricole, du Genie Rural, des Eaux et des Forets Cemagref,
το Vlaams Gewest Inbo, το Eftas Fernerkundung Technologietransfer, το Vlaamse
Instellingvoor Technologisch Onderzoek N.V., η Academia Europea per la Ricerca
Applicata ed il Perfezionamento Professionale Bolzano, το Rheinische FriedrichWilhelms-Universitaet Bonn, το Instytut Geodezji I Kartografii, το Technische
Universitat Berlin, η Eovision Gmbh, η Specto Natura Limited, το Μουσείο Γουλανδρή
Φυσικής Ιστορίας ΕΚΒΥ, η Lup-Luftbild Umwelt Planung Gmbh, το Landesamt fur
Landwirtschaft, Umwelt und Ländliche Räumedes Landes Schleswig-Holstein, το
Conservatoire des Espaces Naturels du Languedoc Roussillon. Χρηματοδότηση από
την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Agency στο πλαίσιο του FP7 SPA.2010.1.1-04 (Stimulating
the development of GMES services in specific areas). Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ
συμμετέχουν: Χ. Κοντοές, Ι. Κεραμιτσόγλου, Χ. Ιωσηφίδης και Κ. Μπερέτα.
Προϋπολογισμός: 1.9 M€. Προϋπολογισμός για το ΙΔΕΤ: 108.000€. Έναρξη
υλοποίησης: 01.12.2010. Χρονική διάρκεια: 36 μήνες. Σκοπός του έργου είναι η στην
ανάπτυξη επιχειρησιακών μεθόδων εφαρμογής της δορυφορικής τηλεπισκόπησης για
τον έλεγχο της Οδηγίας NATURA 2000, μια από τις πλέον επιτυχημένες
πανευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για διατήρηση της βιοποικιλότητας. Το MS.MONINA
ακολουθεί μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση πολυ-κλίμακας που αφ' ενός απεικονίζει τις
λεπτομέρειες και την ποικιλία των βιότοπων στις διαφορετικές βιογεωγραφικές
περιοχές, αφ' ετέρου καθοδηγεί τις προδιαγραφές των σχετικών υπηρεσιών.
5.2
Ερευνητικά έργα στα οποία συμμετέχουν ερευνητές του ΙΔΕΤ
“EARLINET ASOS – European Aerosol Research Lidar Netw ork –
Advanced Sustainable Observation System ” . Επιστημονικός Υπεύθυνος: G.
•
Pappalardo (Consiglio Nazionale delle Ricerche, Potenza, Italy). Συνεργαζόμενος στο
ΙΔΕΤ: Β. Αμοιρίδης. Συνεργαζόμενοι Φορείς: 21 Ευρωπαϊκοί φορείς. Φορέας
χρηματοδότησης: European Commission. Πλαίσιο/πρόγραμμα χρηματοδότησης: EC
FP6 Specific Programme: “Structuring the European Research Area Specific
Programme - Research Infrastructures Action”. Έναρξη Υλοποίησης: 01.03.2006.
Χρονική διάρκεια: 60 μήνες. Σκοπός του έργου είναι η παρακολούθηση της
57
τρισδιάστατης κατανομής των αιωρούμενων σωματιδίων
(http://www.earlinet.org/index.php?id=earlinet_asos)
στην
Ευρώπη.
• “AM FIC – Air Quality M onitoring and Forecasting in China” .
Επιστημονικός Υπεύθυνος ΕΑΑ: Χ. Ζερεφός. Συντονιστής του έργου: KNMI Royal
Netherlands Meteorological Institute. Συνεργαζόμενοι φορείς: KNMI (Ολλανδία), BIRA
(Βέλγιο), VITO (Βέλγιο), FMI (Φινλανδία), IUP (Γερμανία), NSMC (Κίνα), ΝΟΑ, ΔΠΘ,
ΑΠΘ. Στην ομάδα έργου του ΙΔΕΤ συμμετέχουν: Β. Αμοιρίδης. Χρηματοδότηση από:
Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του 6ου Προγράμματος Πλαισίου, Θεματική
Προτεραιότητα Διάστημα. Συνολικός Προϋπολογισμός: 120.000€. Προϋπολογισμός
για το ΙΔΕΤ: 15.000€. Έναρξη Υλοποίησης: 26.10.2007. Χρονική διάρκεια: 36 μήνες.
Σκοπός του έργου είναι η παρακολούθηση και πρόγνωση της ποιότητας του αέρα
στην Κίνα. (http://www.amfic.eu/index.php)
• « Tow ard a new generation of Form ation Flying solar Coronagraph» .
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Philippe Lamy. Ανάδοχος Φορέας: Laboratoire d’
Astrophysique de Marseille (LAM), Γαλλία. Χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό
Οργανισμό Διαστήματος (ESA) στο πλαίσιο του προγράμματος Startiger Initiative.
Έναρξη υλοποίησης: 15.09.2009. Διάρκεια: 7 μήνες. Συνεργαζόμενοι στο ΙΔΕΤ: I.A.
Δαγκλής και Α. Αναστασιάδης.
• « Physics Program m e of the Association EUR ATOM – Hellenic
R epublic» . Επιστημονικός Υπεύθυνος: Κ. Χιτζανίδης (ΕΜΠ). Πρόγραμμα
συγχρηματοδοτούμενο από τη ΓΓΕΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ανάδοχος Φορέας:
ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ. Έναρξη υλοποίησης:01.06.2010. Χρονική διάρκεια: 24 μήνες,
Συνολική Χρηματοδότηση: 0,9 M€. Συνεργαζόμενος στο ΙΔΕΤ: Α. Αναστασιάδης.
• “Geom orphology and geom orphological changes at volcanoes and
active faults observed w ith ALOS. Fusion w ith other rem ote sensing and
ground data. Application to natural disaster m onitoring” . Επιστημονικός
υπεύθυνος του έργου: P. Briole / Ecole Normale Supérieure/France. Επιστημονικός
συνυπεύθυνος Π. Ηλίας. Οργανισμός χρηματοδότησης: Japanese Aerospace
Exploration Agency. Πλαίσιο/πρόγραμμα χρηματοδότησης: Research Announcement.
Αντικείμενο του έργου αποτελεί η παρακολούθηση γεωφυσικών διαδικασιών σε
περιοχές που παρουσιάζουν έντονη αντίστοιχη δραστηριότητα, αξιοποιώντας
δεδομένα από το δορυφόρο ALOS. Το πρόγραμμα αυτό εντάσσεται στρατηγικά σε
μια ενότητα αντίστοιχου περιεχομένου προγραμμάτων, με σκοπό την αξιοποίηση της
συνέργειας δορυφορικών δεδομένων SAR, οπτικών δεκτών, μετρήσεων GPS και
επίγειων παρατηρήσεων για την παρακολούθηση και μοντελοποίηση των γεωφυσικών
διαδικασιών
σε
περιοχές
οι
οποίες
παρουσιάζουν
αυξημένο
επιστημονικό/κοινωνικό/οικονομικό ενδιαφέρον.
“Physical Layer for Dynam ic Access and Cognitive Radio
(PHYDYAS)” , EC Framework Programme 7 STREP Project, χρηματοδότηση από
•
την Ευρωπαϊκή Ένωση, Επιστημονικός Υπεύθυνος Καθ. Maurice Bellanger,
Conservatoire National des Arts et Metiers.Συνεργαζόμενος στο ΙΔΕΤ: Α.
Ροντογιάννης.
“Urban Heat-Μ ελέτη του φ αινομένου της αστικής θερμικής νησίδας
στην Κ ύπρο”. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Σίλας Μιχαηλίδης (Μετεωρολογική
•
Υπηρεσία Κύπρου-ΜΥΚ), Επιστημονικός Υπεύθυνος για το ΕΑΑ: Αδριανός Ρετάλης
(ΙΕΠΒΑ). Χρηματοδότηση: Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου. Συνεργαζόμενοι
58
Φορείς: ΜΥΚ, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, ΕΑΑ, Webby webworks Ltd).
Διάρκεια: 2009-2011. To έργο Urban Heat στοχεύει στη μελέτη του φαινομένου της
αστικής θερμικής νησίδας στην Κύπρο χρησιμοποιώντας στο μέγιστο τις παρούσες
των υποδομών στους τομείς της πληροφορικής, της μετεωρολογίας και της
δορυφορικής τηλεπισκόπησης. Συνεργαζόμενος στο ΙΔΕΤ: Δ. Παρώνης.
• “PM #Grid - GR ID Platform Developm ent for Particulate M atter
M apping in Europe”. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Francisco Manuel Freire Cardoso
Ferreira (Universidade Nova de Lisboa, Πορτογαλία). Χρηματοδότηση από τον
οργανισμό Science and Technology Foundation of the Portuguese Ministry of
Science. Συνεργαζόμενοι Φορείς: UNL, Terradue Srl, European Space Agency (ESA GPOD). Διάρκεια: 2007-2010. Στόχος του προγράμματος ήταν η διερεύνηση της
δυνατότητας ανάπτυξης μιας Grid πλατφόρμας για την παραγωγή δορυφορικών
προϊόντων σχετικών με τη σωματιδιακή ατμοσφαιρική ρύπανση (συγκέντρωση PM10,
PM2.5) σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Στα πλαίσια του προγράμματος αναπτύχθηκε
πρωτότυπη εφαρμογή με βάση την υποδομή G-POD της ESA που συνδυάζει
δορυφορικά δεδομένα οπτικού βάθους αερολυμάτων από τον δέκτη MERIS του
δορυφόρου Envisat, μετεωρολογικά NCEP δεδομένα καθώς και δεδομένα PM10, PM2.5
από
επίγειους
σταθμούς
μέτρησης
σε
πανευρωπαϊκή
κλίμακα
(
http://pmgrid.terradue.com/ ).Συνεργαζόμενος στο ΙΔΕΤ: Δ. Παρώνης.
59
6.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
6.1
I.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Βιβλία
1. Theodoridis S., A. Pikrakis, K. Koutroumbas, D. Cavouras, “An introduction to
Pattern Recognition: A MATLAB approach”, Academic Press, March 2010.
II.
Πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες σε μονογραφ ίες με κριτές ή σε
διεθνή περιοδικά με κριτές που δημοσιεύτηκαν μέσα στο2010
1. Alexandropoulos G. C. and P. T. Mathiopoulos, “Selection diversity receivers
over arbitrarily correlated generalized Gamma fading channels”, IET –
Communications, pp. 1253 – 1265,July 2010
2. Alexandropoulos G. C., P. T. Mathiopoulos and N. C. Sagias, “Switch-andExamine diversity over arbitrary correlated Nakagami-m fading channels,”
IEEE Transactions on Vehicular Technology, pp. 2080 – 2087, May 2010
3. Altadill, D., Boska, J., Cander, L., Gulyaeva, T., Reinisch, B., Romano, V.,
Krankowski, A., Bremer, J., Belehaki, A., Stanislawska, I., Jakowski, N., &
Scotto, C., Near Earth space plasma monitoring under COST 296, Annals of
Geophysics, 52(3-4), 221-234. doi:10.4401/ag-4562, 2010.
4. Amiridis, V., E. Giannakaki, D.S. Balis, E. Gerasopoulos, I. Pytharoulis, P.
Zanis, S. Kazadzis, D. Melas, C. Zerefos, “Smoke injection heights from
agricultural burning in Eastern Europe as seen by CALIPSO”, Atmospheric
Chemistry and Physics, 10, 11567-11576, doi:10.5194/acp-10-11567-2010,
2010
5. Balasis, G., I. A. Daglis, A. Anastasiadis, and K. Eftaxias, “Investigating
magnetospheric dynamics using various complexity measures”, in: “Modern
Challenges in Nonlinear Plasma Physics: a Festschrift Honoring the Career of
Dennis Papadopoulos”, D. Vassiliadis, S.F. Fung, X. Shao, I.A. Daglis, and J.D.
AIP
Conference
Proceedings
1320,
65–71,
Huba
(eds.),
doi:10.1063/1.3544339, American Institute of Physics, Melville, NY, 2010.
6. Balis, D., E. Giannakaki, D. Müller, V. Amiridis, K. Kelektsoglou, S.
Rapsomanikis, and A. Bais, “Estimation of the microphysical aerosol properties
over Thessaloniki, Greece, during the SCOUT-O3 campaign with the synergy
of Raman lidar and Sun photometer data”, Journal of Geophysical Research,
115, D08202, doi:10.1029/2009JD013088, 2010
7. Belehaki A., “EURIPOS: Observing and modeling the Earth's ionosphere and
plasmasphere, Acta Geophysica, 58 (3): 417-419, 2010.
8. Benmayor D., P. T. Mathiopoulos and P. Constantinou, “Rate-compatibla IRA
codes using quadratic congruential extension sequences and puncturing”,
IEEE Communication Letters, pp. 441 – 443, May 2010
9. Benmayor D., S. Papaharalabos, P. T. Mathiopoulos, G. Tsiropoula and P.
Constantinou, “Design of efficiently encodable rate-compatible LDPC codes
using Vandermode extension matrices”, Wireless Personal Communications,
Springer Verlag, on-line publication, DOI 10.1007/s11277-010-9969-8 May
2010
10. Eftaxias, K., G. Balasis, Y. Contoyiannis, C. Papadimitriou, M. Kalimeri, L.
Athanasopoulou, S. Nikolopoulos, J. Kopanas, G. Antonopoulos, and C.
Nomicos, “Unfolding the procedure of characterizing recorded ultra low
frequency, kHZ and MHz electromagnetic anomalies prior to the L’Aquila
60
earthquake as pre-seismic ones – Part 2”, Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 10,
275–294, 2010
11. Foukalas F. T., P. T. Mathiopoulos and G. T. Karestos, “Joint optimal power
allocation and sensing threshold for SU’s capacity maximisation in SS CNRs,”
IET Electronic Letters, pp. 1406 – 1407, 30th September 2010
12. Giannakaki, E., D. S. Balis, V, Amiridis, and C. Zerefos, “Optical properties of
different aerosol types: seven years of combined Raman-elastic backscatter
lidar measurements in Thessaloniki, Greece”, Atmospheric Measurements
and Techniques, 3, 569-578, doi:10.5194/amt-3-569-2010, 2010
13. Katselis D., E. Kofidis, A.A. Rontogiannis, S. Theodoridis, “Preamble-Based
Channel Estimation for CP-OFDM and OFDM/OQAM: A Comparative Study”,
IEEE Transactions on Signal Processing, vol. 58, no. 5, pp. 2911-2916, May
2010.
14. Kazadzis, S., J. Gröbner, A. Arola, and V. Amiridis, “The effect of the global
UV irradiance measurement accuracy on the single scattering albedo
retrieval”, Atmospheric Measurements and Techniques, 3, 1029-1037,
doi:10.5194/amt-3-1029-2010, 2010
15. Kontogiannis, I., Tsiropoula, G., Tziotziou, K., Power halo and magnetic
shadow in a solar quiet region observed in the Hα line, Astron. and
Astrophys.,510, 41, 2010.
16. Kontogiannis, I., Tsiropoula, G., Tziotziou, K., & Georgoulis, M., Oscillations
in a network region observed in the Hαline and their relation to the magnetic
field, Astron. and Astrophys. 524, 12, 2010
17. Koukouli, M.E., S. Kazadzis, V. Amiridis, C. Ichoku, D. Balis, A. Bais, “Signs of
a negative trend in the MODIS Aerosol Optical Depth over the Southern
Balkans”, Atmospheric Environment, 44, 1219-1228, 2010.
18. Koutroumbas K., I. Tsagouri and A. Belehaki, “On the clustering of foF2 time
series corresponding to disturbed ionospheric periods”, Advances in Space
Research, S.I.: Space Weather Advances, 10.1016/j.asr.2010.01.016, 2010.
19. Lalos A., A.A. Rontogiannis, K. Berberidis, “Frequency Domain Channel
Estimation for Cooperative Communication Networks”, IEEE Transactions on
Signal Processing, vol. 58, no. 6, pp. 3400-3405, June 2010.
20. Papadopoulos G.A., V. Karastathis, C. Kontoes, I. Papoutsis, M.
Charalampakis and A. Fokaefs, “Crustal deformation associated with the 8
June 2008 earthquake (Mw6.4) in Greece: seismological observations,
dislocation modeling and DInSAR analysis”, Tectonophysics 492 (2010) 201–
212, doi:10.1016/j.tecto.2010.06.012, pp. 201-212 Elsievier, 2010.
21. Papanastasiou, D.K., A. Poupkou, E. Katragkou, V. Amiridis, D. Melas, N.
Mihalopoulos, S. Basart, C. Perez, and J.M. Baldasano, “An assessment of
the efficiency of dust regional modeling to predict Saharan dust transport
episodes”, Advances in Meteorology, doi:10.1155/2010/154368, 2010
22. Pedone R., M. Villanti, G. E. Corazza, A. Vanelli-Coralli and P. T.
Mathiopoulos, “Frame synchronization in frequency uncertainty,” IEEE
Transactions on Communications, pp. 1235 – 1245, April 2010.
23. Retalis, A., Paronis, D., Lagouvardos, K., and V. Kotroni, The heat wave of
June 2007 in Athens, Greece-Part 1: Study of satellite derived land surface
temperature, Atmospheric Research, 98(2-4), 458-467, 2010.
24. Ropokis G., A. A Rontogiannis, P. T. Mathiopoulos and K. Berberidis, “An
exact performance analysis of MRC / OSTBC over generalized fading
channels”, IEEE Transactions on Communications, pp. 2486 – 2492,
September 2010
61
25. Stagakis, S. Markos, N., Sykioti, O. and Kyparissis, A. “Monitoring canopy
biophysical and biochemical parameters in ecosystem scale using satellite
hyperspectral imagery: An application on a Phlomis fruticosa Mediterranean
ecosystem using multiangular CHRIS/PROBA observations”, Remote Sensing
of Environment, 114, 977–994, 2010.
26. Stanislawska, I., Belehaki, A., Jakowski, N., Zolesi, B., Gulyaeva, T., Cander,
L., Reinisch, B., Pezzopane, M., Tsagouri, I., Tomasik, L., & Galkin, I., COST
296 scientific results designed for operational use, Annals of Geophysics,
52(3-4), 423-435. doi:10.4401/ag-4598, 2010.
27. Taylor, M., I.A. Daglis, A. Anastasiadis and D. Vassiliadis, “Volterra network
modeling of the nonlinear finite-impulse response of the radiation belt flux”,
in: “Modern Challenges in Nonlinear Plasma Physics: a Festschrift Honoring
the Career of Dennis Papadopoulos”, D. Vassiliadis, S.F. Fung, X. Shao, I.A.
Daglis, and J.D. Huba (eds.), AIP Conference Proceedings 1320, 221,
American Institute of Physics, Melville, NY, 2010.
28. Tziotziou, K. Sandberg, I. Anastasiadis, A. Daglis, I.A. and Nieminen, P.
“Using a new set of space-borne particle monitors to investigate solar
terrestrial relations”,Astron. and Astrophys., 514, A21, 2010.
29. Wang Z., D. Makrakis and P. T. Mathiopoulos, “Optimal channel portioning
and channel utilization for multi-class traffic in LEO-MSS,” IEEE Transactions
on Aerospace and Electronic Systems, pp. 2102 – 2107, December 2010
III. Πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά ή
μονογραφ ίες με κριτές (referees), που έγιναν δεκτές αλλά δεν
δημοσιεύτηκαν μέσα στο 2010
1. Aaltonen, V., E. Rodriguez, S. Kazadzis, A. Arola, V. Amiridis, H. Lihavainen,
G. de Leeuw, “On the variation of aerosol properties 1 over Finland based on
the optical columnar measurements”, Atmospheric Research
2. Agelou, N., A. Papayannis, R.E. Mamouri, V. Amiridis, G. Tsaknakis, “On the
relation between aerosol backscatter and atmospheric relative humidity in an
urban area over Athens, Greece by using Raman lidar and radiosonde data”,
International Journal of Remote Sensing
3. Amiridis, V., D. Balis, E. Giannakaki, S. Kazadzis, A. Arola, E. Gerasopoulos,
“Characterization of the aerosol type using simultaneous measurements of
the lidar ratio and estimations of the single scattering albedo”, Atmospheric
Research,
4. Amiridis V., C. Zerefos, S. Kazadzis, E. Gerasopoulos, K. Eleftheratos, I.
Keramitsoglou, E. Kostopoulou, M. Vrekoussis, C. Kontoes, A. Stohl, C.
Giannakopoulos, V. Kotroni, K. Lagouvardos, A. Richter, and J.P. Burrows,
“Overview of August 2009 wild fires in Athens, Greece: description and impact
on radiation and air quality”, Atmospheric Environment
5. Balasis, G., I. A. Daglis, A. Anastasiadis, and K. Eftaxias, “Detection of
dynamical complexity changes in Dst time series using entropy concepts and
rescaled range analysis”, in: “The Dynamic Magnetosphere”, W. Liu, and M.
Fujimoto (eds.), IAGA Special Sopron Book Series, Springer, in press.
6. Balasis, G., I. A. Daglis, A. Anastasiadis, C. Papadimitriou, M. Mandea, and K.
Eftaxias, “Universality in solar flare, magnetic storm and earthquake dynamics
Physica
A,
using
Tsallis
statistical
mechanics”,
doi:10.1016/j.physa.2010.09.029, in press.
62
7. Gerasopoulos, E., V. Amiridis, S. Kazadzis, P. Kokkalis, K. Eleftheratos, M.O.
Andreae, T.W. Andreae, H. El-Askary, C.S. Zerefos, “Three-year ground based
measurements of aerosol optical depth over the Eastern Mediterranean: the
urban environment of Athens”, Atmospheric Chemistry and Physics
8. Jacobs L., G. C. Alexandropoulos, M. Moenecley, H. Bruneel and P. T.
Mathiopoulos, “Analysis and Efficient Evaluation of the BER of OSTBCs With
Imperfect Channel Estimation in Arbitrarily Correlated Fading Channels,” IEEE
Transactions on Signal Processing, accepted for publication
9. Kokkalis, P., R.E. Mamouri, M. Todua, G.G. Didebulidze, A. Papayannis, V.
Amiridis, S. Basart, C. Perez, J.M. Baldasano, “Strong dust event over
Abastumani/Southern Caucasus, Georgia, during May 2009. Sunphotometric/lidar ground based and satellite observations and dust model
simulation”, Remote Sensing Letters
10. Kontogiannis, I. Tsiropoula, G. & Tziotziou, K. , SOT/Hinode and MDI/SoHO
magnetic fields and implications of their differences on the extrapolated
chromospheric field and the height of the canopy, Astron. and Astrophysics
11. Mandellos N.A., I. Keramitsoglou and C.T. Kiranoudis, “A background
subtraction algorithm for detecting and tracking vehicles”, Expert Systems
with Applications
12. Papaharalabos S., D. Benmayor, P. T. Mathiopoulos, and P. Fan,
“Performance Comparisons and Improvements of Channel Coding
Techniques for DVB-SH and ETSI SDR European Digital Satellite Multimedia
Broadcasting”, IEEE Transactions on Broadcasting, accepted for publication
13. Petropoulos George P., Charalambos Kontoes, Iphigenia Keramitsoglou,
“Burnt Area Delineation from a uni-temporal perspective based on Landsat
TM imagery classification using Support Vector Machines”, Int. Journal of
Applied Earth Observation and Geoinformαtion.
14. Ropokis G.A., A.A. Rontogiannis, K. Berberidis, “BER Performance Analysis of
Cooperative DaF Relay Networks and a New Optimal DaF Strategy”, IEEE
Transactions on Wireless Communications.
15. Sifakis N., Iossifidis C., Kontoes C., I. Keramitsoglou, Wildfire detection and
tracking over Greece using MSG-SEVIRI satellite data, Sensors Journal,
2010.
16. Sykioti, O., Paronis, D., Stagakis, S. and Kyparissis, A. Band Depth analysis
of CHRIS/PROBA data for the study of a Mediterranean natural ecosystem.
Correlations with Leaf optical properties and ecophysiological parameters,
Remote Sensing of Environment.
17. Tsaknakis, G., A. Papayannis, P. Kokkalis, V. Amiridis, H.D. Kambezidis, R.E.
Mamouri, G. Georgousis, G. Avdikos, “Inter-comparison of lidar and
ceilometer retrievals for aerosol and Planetary Boundary Layer profiling over
Athens, Greece”, Atmospheric Measurements and Techniques
IV. Εργασίες σε εκδόσεις
δημοσιεύτηκαν το 2010
διεθνών
συνεδρίων
ή
συμποσίων
που
1. Alexandropoulos G. C., A. Conti, and P. T. Mathiopoulos, “Adaptive M-QAM
systems with diversity in correlated Nakagami-m fading and shadowing”, in
the Proceedings of GLOBECOM - IEEE Global Telecommunications
Conference, December 2010
2. Amiridis, V., E. Giannakaki, D. Balis, I. Pytharoulis, P. Zanis, D. Melas, C.
Zerefos, Smoke injection height from biomass burning in Eastern Europe
63
using CALIPSO and MODIS, ESA Living Planet Symposium, Bergen, Norway,
28 June – 2 July 2010
3. Amiridis, V., E. Giannakaki, D. Balis, I. Pytharoulis, P. Zanis, D. Melas, S.
Kazadzis, E. Gerasopoulos, C. Zerefos, Smoke injection heights from
agricultural burning in Eastern Europe as seen by CALIPSO, 25th International
Laser radar Conference, Saint- Petersburg, Russia, 05-09 July 2010
4. Amiridis, V., J. Groebner, S. Nyeki, E. Giannakaki, D. Mueller, S. Kazadzis, P.
Kokkalis, N. Kouremeti, D. Balis, A. Papayannis, I. Keramitsoglou, I. Daglis,
Precision Filter Radiometer measurements and aerosol microphysical
retrievals, during THERMOPOLIS 2009 campaign, International Aerosol
Conference, Helsinki, Finland, 29 August – 3 September 2010
5. Balasis, G., G. D. Egbert, and I. A. Daglis, “Toward an Improved Source
Model for Satellite Electromagnetic Induction Studies”, Proceedings of the 2nd
SWARM International Science Meeting, European Space Agency publication
WPP-303, January 2010.
6. Balasis, G., I. A. Daglis, A. Anastasiadis, and K. Eftaxias, “Dynamical
complexity in Dst time series using entropy concepts”, Astronomical Society of
the Pacific (ASP) Conference Series, 424, 57 – 66, 2010.
7. Balis, D., E. Giannakaki, D. Mueller, V. Amiridis, A. Bais, Estimation of the
microphysical aerosol properties over Thessaloniki, Greece, during the
SCOUT-O3 campaign with the synergy of Raman lidar and sunphotometer
data, 10th conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics,
Patras, Greece, 25-28 May, 2010.
8. Balis, D., E. Giannakaki, E. Katragkou, M. Wiegner, K. Markakis, T. Giannaros,
V. Amiridis, A. Bais, Study of the aerosol load at an urban and a nearby
suburban site using lidar, sunphotometer measurements and model PM10
estimates, 25th International Laser radar Conference, Saint- Petersburg,
Russia, 05-09 July 2010
9. Cianchini, G., De Santis, A., Balasis, G., Mandea, M., Qamili, E, “Entropy
Based Analyses of Satellite Magnetic Signal Applied for Searching Possible
Seismogenic Signatures in Ionosphere”, Proceedings of the 2nd SWARM
International Science Meeting, European Space Agency publication WPP-303,
January 2010.
10. Daglis I.A., Keramitsoglou I., Amiridis V., Petropoulos G., Kourtidis K.,
Georgoulias A., Melas D., Giannaros T., Sobrino J. A., Manunta P., Gröbner
J., Paganini M., Bianchi R., Investigating the Urban Heat Island (UHI) effect
in Athens through a combination of space, airborne and ground-based
observations, 10th conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric
Physics, Patras, Greece, 25-28 May, 2010.
11. Daglis, I. A., G. Balasis, P. Kapiris, B. Di Fiore, A. Anastasiadis, M. Georgiou,
“Combining ground-based and satellite magnetic data for investigating the
Earth’s magnetosphere”, Proceedings of the 2nd SWARM International
Science Meeting, European Space Agency publication WPP-303, January
2010.
12. Daglis, I., S. Rapsomanikis, K. Kourtidis, D. Melas, A. Papayannis, I.
Keramitsoglou, T. Giannaros, V. Amiridis, G. Petropoulos, J. Sobrino, P.
Manunta, J. Groebner, M. Paganini, R. Bianchi, Results of the due
Thermopolis campaign with regard to the Urban Heat Island (UHI) effect in
Athens, ESA Living Planet Symposium, Bergen, Norway, 28 June – 2 July
2010
13. Daglis, I.A., S. Rapsomanikis, K. Kourtidis, D. Melas, A. Papayannis, I.
Keramitsoglou, T. Giannaros, V. Amiridis, G. Petropoulos, J. Sobrino, P.
64
Manunta, J. Grobner, M. Paganini, R. Bianchi, Mapping The Urban Heat
Island Effect In Athens: Results Obtained From The UHI and Thermopolis
2009 Projects, European Geosciences Union, EGU2010, Vienna, Austria, 0207 May 2010
14. Elias P. and Briole P., ALOS PALSAR interferometry in the Western Corinth
Rift, 4th Joint PI symposium of ALOS Data Nodes for ALOS Science Program,
Tokyo (Japan), 15-17 November 2010.
15. Elias, P., Briole, Ganas A., Sykioti Synergy of ASAR and RADARSAT-2 ultrafine acquisitions for ground deformation monitoring by means of DInSAR and
PS. Case Study Gulf of Corinth - city of Patras , Greece, XIX Congress of the
Carpathian Balkan Geological Association, Thessaloniki, Greece, 23-26
September 2010.
16. Elias, P., Briole, P., Sykioti, O., Synergy of ASAR and RADARSAT-2 ultra-fine
acquisitions for ground deformation monitoring by means of DInSAR and PSI,
EGU General Assembly 2010, Vienna (Austria), 2-7 May, 2010.
17. Gerasopoulos, E., P. Kokkalis, S. Kazadzis, V. Amiridis, K. Eleftheratos, C.
Zerefos, Aerosol Optical Depth (AOD) variability over Athens, Greece,
International Aerosol Conference, Helsinki, Finland, 29 August – 3
September 2010
18. Giannakaki, E., D. Balis, V. Amiridis, N. Kouremeti, S. Bourtzoukidis,
Geometrical and optical properties of different aerosol layers over
Thessaloniki lidar station, 25th International Laser radar Conference, SaintPetersburg, Russia, 05-09 July 2010
19. Giannakaki, E., D. Balis, V. Amiridis, Optical properties of different aerosol
types: seven years of combined Raman-elastic backscatter lidar
measurements in Thessaloniki, Greece, 10th conference of Meteorology,
Climatology and Atmospheric Physics, Patras, Greece, 25-28 May, 2010.
20. Guglielmino F., Elias P., Briole P, Puglisi G, Murakami M. ALOS PALSAR
interferometry at Etna, complementarity with ENVISAT ASAR and GPS, 4th
Joint PI symposium of ALOS Data Nodes for ALOS Science Program, Tokyo
(Japan), 15-17 November 2010.
21. Karali, A., Bossioli, E., Tombrou, M., Paronis, D., and A. Dandou, Study of
the impact of isoprene biogenic emission on ozone levels in Europe, in the
Proceedings of the 10th International Conference on Meteorology,
Climatology and Atmospheric Physics, 25 – 28 May 2010, Patras, Greece , p.
901-908, 2010.
22. Kazadzis, S., J. Grobner, A. Arola, V. Amiridis, Aerosol single scattering
albedo retrieval from global UV irradiance Measurements, International
Aerosol Conference, Helsinki, Finland, 29 August – 3 September 2010
23. Kofidis E., A.A. Rontogiannis, “Adaptive V-BLAST Decision Feedback
Equalizer for MIMO-FBMC/OQAM Systems”, in the 21th Annual IEEE
International Symposium on Personal, Indoor
Communications (PIMRC), Istanbul, Sept. 2010.
and
Mobile
Radio
24. Kontogiannis, I, Tsiropoula, G., and Tziotziou K., Study of spicules observed
in the CaII H and Ha lines with Hinode/SOT, 38th COSPAR Scientific
Assembly, Bremen, 18-25 July, 2010
25. Kontogiannis, I., Tsiropoula, G., Tziotziou, K., Comparative analysis of
oscillations of a solar quiet region using multi-wavelength observations,
Proceedings of the 9th Inter. Conference of the Hellenic Astron. Society, ASP,
424, 31, 2010
26. Mamouri, R.E., A. Papayannis, P. Kokkalis, G. Tsaknakis, V. Amiridis, and S.
Kazadzis, Follow up of the Eyjafjallajokull volcano over Athens, Greece in the
65
frame of the EARLINET project, in European Geosciences Union, EGU2010,
Vienna, Austria, 02-07 May 2010
27. Mamouri, R.E., A. Papayannis, V. Amiridis and G. Tsaknakis, Coincidence
NTUA’s ground based and CALIOP’s space-borne lidar measurements in the
frame of the EARLINET-ASOS and ESA-CALIPSO projects, 25th International
Laser Radar Conference, Saint- Petersburg, Russia, 05-09 July 2010
28. Mamouri, R.E., A. Papayannis, V. Amiridis, D. Müller, I. Veselovskii, A.
Kolgotin, P. Kokkalis, G. Tsaknakis, S. Rapsomanikis and A. Nenes, RamanLidar, Sunphotometric and Airborne data in combination with Inversion
Models for the Estimation of the Aerosol Properties over Athens, Greece,
25th International Laser Radar Conference, Saint- Petersburg, Russia, 05-09
July 2010
29. Mavrokefalidis C., A.A. Rontogiannis, K. Berberidis, “Optimal Training Design
and Placement for Channel Estimation in Cooperative Networks”, in IEEE
Workshop on Signal Processing Advances in Wireless Communications
(SPAWC), Marrakech, Morocco, June 2010.
30. Papanastasiou, D.K., V. Amiridis, A.K. Georgoulias, R.Ε. Mamouri and D.
Melas, Impact of boundary layer evolution on near surface air pollution
levels, 10th conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric
Physics, Patras, Greece, 25-28 May, 2010.
31. Papayannis, A., R.E. Mamouri, E. Remoundaki, A. Bourliva, G. Tsaknakis, V.
Amiridis, P. Kokkalis, I. Veselovskii, A. Kolgotin, and C. Samara, Optical,
microphysical and chemical properties of Saharan dust aerosols using a
multi-wavelength RAMAN lidar, 25th International Laser Radar Conference,
Saint- Petersburg, Russia, 05-09 July 2010
32. Paronis, D., Sykioti, O., and A. Kyparissis, Effect of aerosols on narrowband
indices and band depths from CHRIS/PROBA: Case study on a Phlomis
fruticosa ecosystem, in the Proceedings of ESA Hyperspectral Workshop, 1719 March 2010, ESA ESRIN, Frascati, Italy, 2010.
33. Rapsomanikis, S., K. Kourtidis, I. Daglis, I. Keramitsoglou, V. Amiridis, G.
Petropoulos, A. Papayannis, G. Sanchez, J. Antonio, L.E. de Miguel, J.
Sobrino, J. Groebner, R. Bianchi, Thermopolis 2009, an airborne campaign
over Athens, ESA Living Planet Symposium, Bergen, Norway, 28 June – 2
July 2010
34. Retalis, A., Paronis, D., Michaelides, S., Tymvios, F., Charalambous, D.,
Hadjimitsis, D. and A. Agapiou, Urban heat island and heat wave events in
Cyprus, in the Proceedings of the 10th International Conference on
Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics, 25 – 28 May 2010,
Patras, Greece , p. 552-560, 2010.
35. Rizogiannis C., E. Kofidis, A.A. Rontogiannis, S. Theodoridis, “Adaptive
BLAST-Type Decision Feedback Equalizers for DS-CDMA Systems”, in IEEE
International Conference on Communication Systems (ICCS), Singapore,
Nov. 2010.
36. Sandberg, I., I. A. Daglis, A. Anastasiadis, K. Tziotziou, et al., “Estimating
fluxes of SEPs by unfolding ESA/SREM data”, Astronomical Society of the
Pacific (ASP) Conference Series, 424, 43, 2010.
37. Serpetsidaki A., Illieve M., Sokos E., Elias P., Bernard P., Briole P., Lyon-Caen
H., Tselentis A., The 8 June 2008 Andravida earthquake, Ms=6,3 and its
kinematics and tectonic setting. European Seismological Commission 32nd
General Assembly, September 6-10, Montpellier, France.
38. SybisM.,P. Tyczka, S. Papaharalabos, and P. T. Mathiopoulos, “Simplified logMAP decoding with max* approximation based on the Jensen inequality,”
66
IEEE International Symposium on Personal, Indoor and Mobile Radio
Communications, PIMRC, pp. 283 – 287, Sept. 2010.
39. Sykioti, O., Paronis, D., Kyparissis, A., Stagakis, S., Spectroscopic analysis of
a Mediterranean ecosystem using CHRIS/PROBA, in-situ leaf spectra and
plant measurements, in ESA Hyperspectral Workshop, ESA ESRIN, Frascati,
Italy, 17-19 March 2010
40. Taylor, M., I. A. Daglis, A. Anastasiadis and D. Vassiliadis, “Identification of
nonlinear space weather models of the Van Allen radiation belts using
Volterra networks”, Astronomical Society of the Pacific (ASP) Conference
Series, 424, 92, 2010.
41. Themelis K., A.A. Rontogiannis, K. Koutroumbas, “Semi-Supervised
Hyperspectral Unmixing Through the Weighted Lasso”, in IEEE International
Conference on Acoustics, Speech and Signal Processing (ICASSP), pp. 11941197, Dallas, TX, March 2010.
42. Themelis K., A.A. Rontogiannis, O. Sykioti, K. Koutroumbas, I. Daglis, F.
Schmidt, “On the Unmixing of MEx/OMEGA Hyperspectral Data”, in European
Planetary Science Congress (EPSC) , Rome, Sept. 2010.
43. Themistocleous, K., Nisantzi, A., Hadjimitsis, D., Retalis, A., Paronis, D.,
Michaelides, S., Chrysoulakis, N., Agapiou, A., Giorgousis, G., Perdikou, S.,
Monitoring air pollution in the vicinity of cultural heritage sites in Cyprus
using remote sensing techniques, in Lecture Notes in Computer Science
(including subseries Lecture Notes in Artificial Intelligence and Lecture Notes
in Bioinformatics), 6436 LNCS, Springer Verlag , pp. 536, 2010.
44. Todua, M., G. G. Didebulidze, P. Kokkalis, A. Papayannis, R.E. Mamouri, G.
Tsaknakis, and V. Amiridis, Strong dust event over Abastumani/Southern
Caucasus, Georgia, during May 2009. Sun-photometric and lidar
measurements and model validation, 25th International Laser radar
Conference, Saint- Petersburg, Russia, 05-09 July 2010
45. Tsaknakis, G., R.E. Mamouri, A. Papayannis, V. Amiridis and P. Kokkalis,
Οptical properties of biomass burning aerosols in respect to their source
distance over Athens, Greece Using a 6-wavelength raman lidar system, 25th
International Laser radar Conference, Saint- Petersburg, Russia, 05-09 July
2010
46. Tsiropoula, G., Tziotziou K. and Kontogiannis I., Power halo and magnetic
shadow observed in a network region by Hinode/SOT and DOT, 38th COSPAR
Scientific Assembly, Bremen, 18-25 July, 2010
47. Tymvios, F., Michaelides, S., Retalis, A., Paronis, D., Skouteli, C. and S.
Kleanthous, Forecasting aerosol pollution episodes with artificial neural
networks, in the Proceedings of the 10th International Conference on
Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics, 25 – 28 May 2010,
Patras, Greece , p. 1022-1030, 2010.
48. Tziotziou, K. and Tsiropoula, G., The dynamic solar chromosphere: recent
advances from high resolution telescopes, 38th COSPAR Scientific Assembly,
Bremen, 18-25 July, 2010
49. Tziotziou, K., I. Sandberg, A. Anastasiadis, I.A. Daglis, I. Panagopoulos, et
al., “ Solar origin of solar particle events detected by the Standard Radiation
Environment Monitor of ESA”, Astronomical Society of the Pacific (ASP)
Conference Series, 424, 47, 2010.
67
6.2
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
Συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια μέσα στο 2010
1. TEC- EES Final Presentation Days 2010,ESTEC/ESANordwijk, Ολλανδία, 2
Φεβρουαρίου 2010
• Daglis, Ι.Α., A. Anastasiadis, I. Sandberg, K. Tziotziou, H.
Mavromichalaki, M. Gerontidou, A. Papaioannou ‘Scientific Analysis of
solar energetic particle events detected by the ESA Standard Radiation
Environment Monitor (SREM)’
2. ESA Hyperspectral Workshop, ESA ESRIN, Frascati, Ιταλία, 17-19 Μαρτίου 2010
• Paronis, D., Sykioti, O., Kyparissis, A., “Effect of aerosols on narrowband
indices and band depths from CHRIS/PROBA: Case study on a Phlomis
fruticosa ecosystem”
• Sykioti, O., Paronis, D., Kyparissis, A., Stagakis, S., “Spectroscopic
analysis of a Mediterranean ecosystem using CHRIS/PROBA, in-situ leaf
spectra and plant measurements”
3. COSTES0803 2ndWorkshop, Paris, Γαλλία, 22 – 24 Μαρτίου 2010
• TsagouriI. and A. Belehaki, “Upgraded DIAS system”
4. 4th GEO (Group on Earth Observation) European Projects Workshop, Αθήνα, 2930 Απριλίου 2010
• Daglis, I.A., “The Earth
Προσκεκλημένη Ομιλία
Observation
Capacities
in
Greece”,
5. European Geosciences Union General Assembly 2010,Βιέννη, Αυστρία, 2-7
Μαΐου 2010
• Balasis G., C. Papadimitriou, and K. Eftaxias, “Study of pre-seismic kHz
EM emissions by means of complex systems”.
• Balasis G., I. A. Daglis, A. Anastasiadis, and K. Eftaxias, “Dynamical
complexity in Dst time series using entropy concepts and rescaled range
analysis”.
• Daglis A., G. Balasis, A. Anastasiadis, A. Ganas, N. Melis, W.
Baumjohann, W. Magnes, M. Mandea, V. Lesur, and M. Korte, “The
ENIGMA project: a ground-based magnetic array for space research”.
• Eftaxias K., G. Balasis, Y. Contoyiannis, M. Kalimeri, C. Papadimitriou, L.
Athanasopoulou, J. Kopanas, and G. Antonopoulos, “Are there credible
earthquake electromagnetic precursors?”.
• Grosso, N. and D. Paronis, “Comparison of Contrast Reduction based
MODIS AOT estimates with AERONET measurements”
• Paronis, D., Hatzopoulos, J., and F. Dulac, “The effect of observation
geometry on single-channel aerosol retrievals from geostationary
satellites in the Mediterranean”
• Themelis K., A. Rontogiannis, O. Sykioti, K. Koutroumbas, I. Daglis, F.
Schmidt, “On the Unmixing of MEx/OMEGA Hyperspectral Data using a
MAP Estimator”
• Themelis, Κ., Sykioti, Ο., Rontogiannis, Α., Koutroumbas, Κ., Kyparissis,
Α., “Spectral unmixing techniques for retrieving plant foliar information”
68
• Tsagouri I., Mikhailov A., Perrone L. and A. Belehaki, “Evaluation of the
performance of DIAS ionospheric forecasting models during disturbed
conditions”, Προσκεκλημένη Παρουσίαση
6. UEP2010: Urban Environmental Pollution – Overcoming Obstacles
Sustainability and Quality of Life, Boston, ΗΠΑ, 20-23 Ιουνίου2010
to
• Rapsomanikis, S., K. Kourtidis, G. Loupa, I.A. Daglis, E. Karageorgos, C.
Polizou, I. Keramitsoglou, V. Amiridis, A. Papayannis, R.E. Mamouri, E.
Kosmidis, and J. Gröbner, “Thermopolis 2009: an airborne campaign over
Athens, Greece, for the study of the Urban Heat Island”
7. The 2010 European Space Agency Living Planet Symposium, Bergen,Νορβηγία,
28 Ιουνίου– 2 Ιουλίου 2010
• Daglis, I.A., S. Rapsomanikis, K. Kourtidis, D. Melas, A. Papayannis, I.
Keramitsoglou, T. Giannaros, V. Amiridis, G. Petropoulos, J.A. Sobrino, P.
Manunta, J. Gröbner, M. Paganini, and R. Bianchi, “Results of the DUE
Thermopolis campaign with regard to the Urban Heat Island (UHI) effect
in Athens”
• Manunta, P., G. Ceriola, I.A. Daglis, T. Giannaros, I. Keramitsoglou, B.
Maiheu, D. Melas, E. Montero Herrero, M. Palacios, A. Radius, T. Sapage,
M. Tamame, H. Tambuyzer, M. Viel, and M. Paganini, “DUE Urban Heat
Islands and Urban Thermography Project”
• Paronis, D., Grosso, N., Pacheco, N., Brito, F., and A. Rocha, “PM#GRIDA Grid Architecture for Satellite Based PM Mapping Using MERIS Aerosol
Data and NCEP Meteorological Parameters”
• Rapsomanikis, S., K. Kourtidis, I.A. Daglis, I. Keramitsoglou, V. Amiridis,
G. Petropoulos, A. Papayannis, J.-A. Gomez Sanchez, E. Llanes, J.
Sobrino, J. Gröbner, and R. Bianchi, “Thermopolis 2009, an airborne
campaign over Athens, Greece, for the study of the Urban Heat Island”
8. Earth System Science and Environmental Management, COST Office Annual
Progress, Reykjavik, Ισλανδία, 30 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 2010
• Belehaki A., “Developing Space Weather Products and Services in
Europe”, Προσκεκλημένη Παρουσίαση
9. 25th International Laser Radar Conference,Αγία Πετρούπολη, Ρωσία, 5-9 Ιουλίου
2010
• Amiridis, V., E. Giannakaki, D. Balis, I. Pytharoulis, P. Zanis, D. Melas, S.
Kazadzis, E. Gerasopoulos, C. Zerefos, “Smoke injection heights from
agricultural burning in Eastern Europe as seen by CALIPSO”
10. ISSI, Team editorial meeting, Bern, Switzerland, 12-15 Ιουλίου, 2010
• Tsiropoula, G., “Different type of spicules and their interrelationship”
11. COSPAR Scientific Assembly, Bremen, Gernany, 18-25 July, 2010
• Kontogiannis, I., Tsiropoula, G., Tziotziou, K., Study of spicules observed
in the CaII H and Ha lines with Hinode/SOT, 38th COSPAR Scientific
Assembly, Bremen, 18-25 July, 2010
• Tsiropoula, G., Tziotziou K. and Kontogiannis I., Power halo and
magnetic shadow observed in a network region by Hinode/SOT and
DOT, 38th COSPAR Scientific Assembly, Bremen, 18-25 July, 2010
69
• Tziotziou, K. and Tsiropoula, G., The dynamic solar chromosphere:
recent advances from high resolution telescopes, 38th COSPAR Scientific
Assembly, Bremen, 18-25 July, 2010, Προσκεκλημένη Ομιλία
12. European Planetary Science Congress, Rome, Ιταλία, 19-24 Σεπτεμβρίου 2010
• DaglisΙ. Α., G. Balasis, A. Anastasiadis, A. Ganas, N. Melis, W.
Baumjohann, W. Magnes, M. Mandea, V. Lesur and M. Korte, “Initial
operation results of the HellENIc GeoMagnetic Array (ENIGMA), a new
magnetometer array in South-Eastern Europe”, EPSC2010-375.
• Georgiou M., Daglis I. A., Balasis G., Zesta E., Yumoto K. H., Tsinganos
K., On the application of the Wigner-Ville distribution to the identification
and analysis of Pc 5 waves events, EPSC2010-923
• Themelis K., A. Rontogiannis, O. Sykioti, K. Koutroumbas, I. Daglis, F.
Schmidt, “On the Unmixing of MEx/OMEGA Hyperspectral Data”,
EPSC2010-730
13. SPIE
2010 Remote Sensing Conference, Τουλούζη, Γαλλία, 20-23
Σεπτεμβρίου2010
• Sifakis N., Iossifidis C., Kontoes C. (2010), “CHRISTINE: code for high
resolution satellite mapping of optical thickness and Ångstrom exponent”,
Paper 7827-20.
14. XIX Congress of the Carpathian Balkan Geological Association, Θεσσαλονίκη,
23-26 Σεπτεμβρίου 2010
• Elias P., Briole P., Ganas A. and Sykioti O., “Synergy of ASAR and
RADARSAT-2 ultra-fine acquisitions for ground deformation monitoring by
means of DInSAR and PS. Case Study Gulf of Corinth - city of Patras”
15. Cluster 10th Anniversary Workshop: “Understanding the solar windmagnetosphere interaction at multiple scales with Cluster, THEMIS and Double
Star”, Κέρκυρα, 27 Σεπτεμβρίου – 1 Οκτωβρίου2010
• Balasis G., I. A. Daglis, A. Anastasiadis, and K. Eftaxias, “Dynamical
complexity in Dst time series using entropy concepts and rescaled range
analysis”.
• Daglis I. A., G. Balasis, E. Zesta, C. Papadimitriou, M. Georgiou,
“Identification, classification and validation of ULF wave activity through
multipoint Cluster, THEMIS and ground-based observations”
• Georgiou, M., I. A. Daglis, G. Balasis, E. Zesta, and K. Tsinganos,
“Spectral profiles of ultra low frequency waves observed from space and
on the ground during periods of intense geomagnetic activity”
• Metallinou, F.-A., I.A. Daglis, T.E. Moore, M.-C. Fok, and D.C. Delcourt,
“Study of the Contribution of Plasma Sheet Ions to the Build-up of the
Storm-Time Ring Current through Ion acceleration Simulations”
16. ICTP International Advanced School on Space Weather Modelling and
Applications, Τεργέστη, Ιταλία, 18-29 Οκτωβρίου 2010
• Belehaki A. and Zolesi B., “Ionospheric active experiments and
monitoring systems” (Invited tutorial lecture).
• Tsagouri I. and Zolesi B., “Bottomside Ionosphere, Empirical Nowcasting
and Forecasting Models” (Invited tutorial lecture).
70
17. International Conference on Airborne Research for the Environment (ICARE)
Τουλούζη, Γαλλία, 25-31 Οκτωβρίου 2010
• Amiridis, V. and D. Mueller, “Single Scattering Albedo retrievals from
inversions of AERONET/Lidar optical data”
18. Seventh European Space Weather Week, Brugge, Βέλγιο, 15 – 19 Νοεμβρίου
2010
• Daglis, I. A., G. Balasis, C. Papadimitriou, E. Zesta, and A. Anastasiadis,
“Monitoring ULF Wave Influence on Radiation Belt Dynamics”.
• Daglis, I. A., I. Sandberg, G. Balasis, A. Anastasiadis, P. Nieminen, E.
Daly, “Solar Energetic Particles and Magnetic Storms: their Competing
Roles in Radiation Belt Variability”
• Sandberg, Ι., I.A. Daglis, A. Anastasiadis and P. Nieminen ‘Creating an
SEP flux database from ESA/SREM measurements’
Συμμετοχή σε ελληνικά συνέδρια μέσα στο 2010
1.
9οΣχολείο Φυσικής Πλάσματος και Τεχνολογίας Σύντηξης, Βόλος,
Απριλίου2010
• Αναστασιάδης Α., “Βασικές έννοιες στη Φυσική Πλάσματος”.
19- 23
2.
Ημερίδα για την Παρατήρηση της Γης στην Ελλάδα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών,
Αθήνα, 18 Μαΐου 2010
• Κοντοές Χ., “Συνεχής Παρακολούθηση, έγκαιρη ανίχνευση και
χαρτογράφηση δασικών πυρκαγιών στο πλαίσιο του προγράμματος
Παγκόσμιας Παρακολούθησης του Περιβάλλοντος και της Ασφάλειας
(GMES)”.
• Daglis, I.A., and I. Keramitsoglou, “Urban Heat Islands and Urban
Thermography: the UHI project of EOEP/DUE”
3.
6οΠανελλήνιοΣυνέδριοΤεχνητήςΝοημοσύνης , Αθήνα, Μάιος 2010
• Koutroumbas K., Y. Bakopoulos, “On the Approximation Capabilities of
Hard Limiter Feedforward Neural Networks’’
71
7.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Συνεργασία με τον Καθηγητή Λ. Βλάχο και το μεταδιδακτορικό ερευνητή Dr.
H. Isliker του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής του
Τμήματος Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για τη
μελέτη της στατιστικής των ηλιακών εκλάμψεων με χρήση κυψελικών
αυτομάτων (Α. Αναστασιαδης)
Συνεργασία με τον Καθηγητή Κ. Χιταζανίδη της Σχολής Ηλεκτρολόγων
Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου
Πολυτεχνείου, για τη μελέτη φαινομένων μεταφοράς και διάχυσης φορτίων
σε μηχανές παγίδευσης πλάσματος στα πλαίσια του Εθνικού Προγράμματος
Ελεγχόμενης Θερμοπυρηνικής Σύντηξης (Α. Αναστασιάδης)
Συνεργασία με τον Καθηγητή Χ. Βάρβογλη του Τομέα Αστροφυσικής,
Αστρονομίας και Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτέλειου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για τη μελέτη φαινομένων μεταφοράς και
διάχυσης σε δυναμικά αστροφυσικά συστήματα (Α. Αναστασιαδης)
Συνεργασία με τον Εντεταλμένο Ερευνητή Δρ. Κ. Γοντικάκη του Κέντρου
Ερευνών Αστρονομίας και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών της Ακαδημίας
Αθηνών, για τη μελέτη της εκπομπής ακτινοβολίας ακτίνων – Χ από
ενεργειακά ηλιακά γεγονότα. (Α. Αναστασιαδης)
Συνεργασία με τους μεταδιδακτορικούς ερευνητές Δρ. I. Sandberg και Δρ. Κ.
Τζιότζιου στα πλαίσια ερευνητικής δραστηριότητας σχετικής με την ανάλυση
διαστημικών παρατηρήσεων ηλιακών ενεργειακών σωματιδίων. (Α.
Αναστασιάδης)
Συνεργασία με τον Κύριο Ερευνητή Χ. Ευθυμιόπουλο του Κέντρου Ερευνών
Αστρονομίας και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών της Ακαδημίας Αθηνών, για τη
μελέτη της δυναμικής αλληλεπίδρασης φορτισμένων σωματιδίων με φύλλα
ρεύματος. (Α. Αναστασιάδης)
Συνεργασία με το μεταδιδακτορικό ερευνητή Δρ. Χ. Τσιρώνη του Τομέα
Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του
Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για τη μελέτη της
αλληλεπίδρασης φορτίων με ηλεκτρομαγνητικά κύματα στο πλάσμα. (Α.
Αναστασιάδης)
Συνεργασία με το Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ,
Εργαστήριο Ανώτερης Γεωδαισίας, σε εφαρμογές διαφορικής συμβολομετρίας
SAR και permanent scatterers (Χ. Κοντοές).
Συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space
Agency – Remote Sensing Exploitation Department / ESRIN) στον τομέα
InSAR - permanent scatterers. Principal Investigator του ΕΟΔ (Χ. Κοντοές).
Συνεργασία με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα
Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, σε θέματα ταχείας ανάκτησης και
εξαγωγής πληροφοριών από μεγάλα αρχεία δορυφορικών εικόνων με χρήση
ανώτερου επιπέδου γλωσσών προγραμματισμού (Χ. Κοντοές).
Συνεργασία με περισσότερους από 50 Ιδιωτικούς, και Πανεπιστημιακούς
φορείς και Διαστημικές Υπηρεσίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (π.χ. DLR, CWI, eGEOS, INFOTERRA, INDRA, IPGP, CS, TELESPAZIO, κ.λ.π.), στο πλαίσιο του
Παγκόσμιου Προγράμματος Παρακολούθησης του Περιβάλλοντος και της
Ασφάλειας (GMES) στους τομείς της επιτήρησης των θαλασσίων συνόρων και
της διαχείρισης κρίσεων με έμφαση στις Δασικές Πυρκαγιές (Χ. Κοντοές).
Συνεργασία με το Ινστιτούτο Μεταφορών ΕΚΕΤΑ σε θέματα θαλάσσιας
κυκλοφορίας και ασφάλειας των μεταφορών (Χ. Κοντοές).
72
• Με το Biospheric Sciences Branch του GSFC (Goddard Space Flight Center)
της NASA (B. Holben), για τη βαθμονόμηση του φασματοφωτομέτρου CIMEL
του ΙΔΕΤ (Β. Αμοιρίδης)
• Με το Institute for Tropospheric Research του Leibzig, Γερμανίας (A.
Ansmann, D. Muller), για την ανάπτυξη αλγορίθμου αντιστροφής για τον
υπολογισμό φυσικών ιδιοτήτων των αιωρούμενων σωματιδίων από τις
αντίστοιχες οπτικές ιδιότητες (Β. Αμοιρίδης).
• Με το Chapman University (Μ. Καφάτος), για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων
τηλεπισκόπησης σχετικά με την αποτύπωση της σωματιδιακής ρύπανσης στην
Ανατολική Μεσόγειο (Β. Αμοιρίδης).
• Με το Finland Meteorological Institute (A. Arola), για την ανάπτυξη μεθόδου
χαρακτηρισμού των αιωρούμενων σωματιδίων (Β. Αμοιρίδης).
• Με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Δ. Μπαλής), σε θέματα
επεξεργασίας επίγειων δεδομένων lidar (Β. Αμοιρίδης).
• Με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Α. Παπαγιάννης), για την ανάπτυξη
συστήματος lidar για την τηλεπισκόπηση αιωρούμενων σωματιδίων και
υδρατμών (Β. Αμοιρίδης).
• Με το Norwegian Institute for Air Research (A. Stohl), για την ανάπτυξη του
μοντέλου διασποράς FLEXPART για χρήση του στην Ελλάδα (Β. Αμοιρίδης).
• Με το World Radiation Center (J. Groebner), για τη βαθμονόμηση επίγειων
ατμοσφαιρικών μετρήσεων στο υπέρυθρο (Β. Αμοιρίδης)
• Με την Ιταλική εταιρία PLANETEK Italia για την υλοποίηση του έργου UHI and
Urban Thermography της ESA (Ι. Δαγκλής, Ι. Κεραμιτσόγλου)
• Με το Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης για την ενσωμάτωση δορυφορικών μετρήσεων στο μοντέλο
προσομοίωσης της κατανομής της θερμοκρασίας πάνω από αστικές περιοχές
και την εξαγωγή δεικτών δυσφορίας του πληθυσμού (Ι. Κεραμιτσόγλου).
• Με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής
Προστασίας, το Δήμο Αθηναίων και το Δήμο Αμαρουσίου στα πλαίσια του
Έργου UHI and Urban Thermography της ESA (Ι. Δαγκλής, Ι.
Κεραμιτσόγλου).
• Με το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Έρευνας (ΙΤΕ) και το Εργαστήριο
Τηλεπισκόπησης και Επεξεργασίας Εικόνας Τμήματος Φυσικής του Εθνικού και
Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για την εκτίμηση ακρίβειας χαρτών
θερμοκρασίας εδάφους από δορυφορικές εικόνες (Ι. Κεραμιτσόγλου, Ι.
Δαγκλής).
• Με το Z_GIS – Centre for Geoinformatics του University of Salzburg για τη
συγγραφή πρότασης χρηματοδότησης Ευρωπαϊκού έργου (Ν. Σηφάκις, Χ.
Κοντοές, Ι. Κεραμιτσόγλου)
• Με το Ινστιτούτο Διαστημικών Ερευνών της Αυστριακής Ακαδημίας
Επιστημών (W. Baumjohann, W. Magnes) για την εγκατάσταση και λειτουργία
στον Κλοκωτό Τρικάλων και στις Βελιές Λακωνίας μαγνητομέτρων τύπου
fluxgate. Τα όργανα αυτά έχουν κατασκευασθεί στο συγκεκριμένο ερευνητικό
κέντρο και το ΙΔΕΤ έχει αναλάβει την επιχειρησιακή λειτουργία και υποστήριξή
τους (Ι. Α. Δαγκλής και Γ. Μπαλάσης).
• Με το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου του Oulu Φινλανδίας (K. Mursula, T.
Bosinger) για την εγκατάσταση και λειτουργία στο Διόνυσο Αττικής
μαγνητομέτρου τύπου search-coil. Το όργανο αυτό έχει κατασκευασθεί στο
συγκεκριμένο ερευνητικό κέντρο και το ΙΔΕΤ έχει αναλάβει την επιχειρησιακή
λειτουργία και υποστήριξή του (Ι. Α. Δαγκλής και Γ. Μπαλάσης).
• Με το University of California Los Angeles (ΗΠΑ) για τη χρήση μετρήσεων του
δικτύου μαγνητομέτρων SAMBA στη διερεύνηση του ρόλου γεωμαγνητικών
73
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ταλαντώσεων στην επιτάχυνση ηλεκτρονίων (Ι. Α. Δαγκλής, Γ. Μπαλάσης, Μ.
Γεωργίου).
Με το Space Environment Research Center, Kyushu University (Ιαπωνία) στη
χρήση μετρήσεων του δικτύου μαγνητομέτρων 210ΜΜ στη διερεύνηση του
ρόλου γεωμαγνητικών ταλαντώσεων στην επιτάχυνση ηλεκτρονίων (Ι. Α.
Δαγκλής, Γ. Μπαλάσης, Μ. Γεωργίου).
Με το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Κ. Ευταξίας), σε θέματα
επεξεργασίας χρονοσειρών με όρους ανάλυσης γραμμικών και μη-γραμμικών
μεθόδων (Γ. Μπαλάσης).
Με το GeoForschungsZentrum Potsdam, Γερμανία (Μ. Μandea), σε θέματα
επεξεργασίας δορυφορικών και επίγειων μετρήσεων του γεωμαγνητικού
πεδίου (Γ. Μπαλάσης).
Με το College of Oceanic and Atmospheric Sciences του Oregon State
University, ΗΠΑ (G. D. Egbert), σε θέματα επεξεργασίας δορυφορικών
γεωμαγνητικών δεδομένων (Γ. Μπαλάσης).
Με την Σχολή Μαθηματικών και Φυσικής του Πανεπιστημίου Charles Prague
της Τσεχίας (J. Velimsky και Z. Martinec), σε θέματα ανάπτυξης αλγορίθμων
μοντελοποίησης δορυφορικών γεωμαγνητικών δεδομένων (Γ. Μπαλάσης).
Με το Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia Roma της Ιταλίας (A.
DeSantis), σε θέματα επεξεργασίας δορυφορικών γεωμαγνητικών δεδομένων
με όρους ανάλυσης wavelet (Γ. Μπαλάσης).
Με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του ΕΑΑ για τη χρήση των υποδομών των
σταθμών του σεισμογραφικού δικτύου για την εγκατάσταση και λειτουργία
μαγνητομέτρων του ΙΔΕΤ (Ι. Α. Δαγκλής και Γ. Μπαλάσης).
Με το Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών της
Θεσσαλονίκης (Α. Σαββαΐδης), για την πραγματοποίηση μαγνητοτελλουρικών
μετρήσεων με στόχο την εύρεση βέλτιστων από άποψης ηλεκτρομαγνητικού
θορύβου περιοχών για την εγκατάσταση και λειτουργία των μαγνητομέτρων
του ΙΔΕΤ (Γ. Μπαλάσης).
Με το Εργαστήριο Επεξεργασίας Σήματος και Τηλεπικοινωνιών, του Τμήματος
Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών (Καθ. Κ.
Μπερμπερίδης) σε ερευνητική έργο που σχετίζεται με τη μελέτη συστημάτων
συνεργατικής επικοινωνίας. (Δρ. Α. Ροντογιάννης)
Με το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών
(Καθ. Σ. Θεοδωρίδης) στην ανάπτυξη νέων τεχνικών εκτίμησης και
ισοστάθμισης καναλιού για συστήματα μετάδοσης με πολλαπλές φέρουσες.
(Δρ. Α. Ροντογιάννης)
Με τους Ερευνητές του ΙΔΕΤ Ι. Δαγκλή, Κ. Κουτρούμπα, Ο. Συκιώτη και τον
υποψήφιο διδάκτορα Κ. Θεμελή στην ανάπτυξη και εφαρμογή προηγμένων
τεχνικών επεξεργασίας σήματος για υπερφασματικές εικόνες. (Δρ. Α.
Ροντογιάννης).
Με το Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Σ. Θεοδωρίδης), για
την έκδοση ενός νέου βιβλίου με τίτλο “Introduction to Pattern Recognition: A
Matlab approach” (Κ. Κουτρούμπας).
Με τα τμήματα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, Εθνικό και Καποδιστριακό
Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φυσικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο
Αθηνών, και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών
Υπολογιστών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για ερευνητικά θέματα σχετικά
φυσικού επιπέδου ασυρμάτων τηλεπικοινωνιακών συστημάτων (Π.
Μαθιόπουλος)
Με τα Department of Electronic Engineering, University of Rome, Tor
Vergata; IT, Department of Electronics, Computer Science and Systems,
74
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
University of Bologna, IT, Center for Communication Systems Research,
University of Surrey, UK, στα πλαίσια Δικτύου Αριστείας Δορυφορικών
Επικοινωνιών SATNEX-II της ESA (Π. Μαθιόπουλος)
Με τα School of Information Technology and Engineering, University of
Ottawa, Canada, Faculty of Engineering, Shandong University, China,
Institute of Mobile Communications, Southwest Jiantong University, Chengdu,
Sichuan, Κίνα για ερευνητικά θέματα σχετικά φυσικού επιπέδου ασυρμάτων
τηλεπικοινωνιακών συστημάτων (Π. Μαθιόπουλος)
Με τον καθ. Αναστασόπουλο Βασίλειο Καθηγητή του Πανεπιστημίου της
Πάτρας, σε θέματα παρακολούθησης και μοντελοποίησης σεισμικών
μικρoμετακινήσεων του στερεού φλοιού της γης για την περιοχή του
Κορινθιακού με χρήση δορυφορικής Τηλεπισκόπησης (Π. Ηλίας).
Με τον Pierre Briole, Κύριο Ερευνητή στο Ecole Normale Supérieure (ENS), σε
θέματα παρακολούθησης και μοντελοποίησης σεισμικών και ηφαιστειακών
μικρoμετακινήσεων του στερεού φλοιού της γης με χρήση δορυφορικής
Τηλεπισκόπησης (Π. Ηλίας).
Με το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου
Ιωαννίνων (Α. Κυπαρίσσης) σε θέματα επεξεργασίας και αξιοποίησης
υπερφασματικών δεδομένων στην μελέτη της δυναμικής των φυσικών
οικοσυστημάτων (Ο. Συκιώτη).
Με το Instituto di fisica dello Spazio Interplanetario- Instituto Nazionale di
Astrofisica (IFSI-INAF) (D. Grassi) σε θέματα επεξεργασίας και χρήσης
υπερφασματικών δεδομένων στην πλανητική εξερεύνηση
Με την Ecole Normale Superieure de Paris (Pierre Briole) σε θέματα
παρακολούθησης και μοντελοποίησης σεισμικών και ηφαιστειακών
μικρoμετακινήσεων του στερεού φλοιού της γης με χρήση δορυφορικής
Τηλεπισκόπησης (Ο. Συκιώτη)
Με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) στον τομέα στους τομείς
λήψης και αξιοποίησης υπερφασματικών δεδομένων CHRIS/PROBA και
δεδομένων SMOS (Ό. Συκιώτη).
Με το Πανεπιστήμιο Πατρών (Β. Αναστασόπουλος, Β. Τσαγκάρης) σε θέματα
επεξεργασίας και χρήση δορυφορικών δεκτών radar SAR
Με τον ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ (Ε. Φλώρου) στην αξιοποίηση δορυφορικών δεδομένων
Soil Moisture Ocean Salinity του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (Ο.
Συκιώτη).
Με τους Α. Ροντογιάννη και Κ. Κουτρούμπα στο πλαίσιο της ανάπτυξης
αλγορίθμων και τεχνικών επεξεργασίας σήματος σε υπερφασματικά δεδομένα
(Ο. Συκιώτη).
Με τον μεταπτυχιακό φοιτητή Κ. Θεμελή στην ανάπτυξη τεχνικών
επεξεργασίας σήματος για υπερφασματικές εικόνες. (Ο. Συκιώτη).
Με τον Δ. Παρώνη σε θέματα υπερφασματικής απεικόνισης (Ο. Συκιώτη)
Με τον Π. Ηλία (ΙΔΕΤ/ΕΑΑ) σε θέματα επεξεργασίας και αξιοποίησης
δορυφορικών δεδομένων ραντάρ SAR στην μελέτη της δυναμικής
γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών της επιφάνειας του εδάφους και των
τεκτονικών παραμορφώσεων του στερεού φλοιού της γης (Ο. Συκιώτη).
Με το IPS Radio and Space Services, Australian Forecast Center (Prof. P.
Wilkinson): Αντικείμενο της συνεργασίας είναι η παροχή δεδομένων από τον
ιονοσφαιρικό σταθμό του ΕΑΑ, σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό τη
χαρτογράφηση της ιονόσφαιρας πάνω από τον Ευρωπαϊκό χώρο, με χρονική
ανάλυση μίας ώρας (Ά. Μπελεχάκη, Ι. Τσαγγούρη).
Με το Rutherford Appleton Laboratory (Dr. Mike Hapgood): Σκοπός της
συνεργασίας είναι (α) η παροχή πρωτογενών δεδομένων από τον
75
•
•
•
•
•
•
•
ιονοσφαιρικό σταθμό του ΕΑΑ, σε πραγματικό χρόνο στο World Data Center
C2 του RAL και (β) η συστηματική παροχή δεδομένων πραγματικού χρόνου
από τον Ιονοσφαιρικό Σταθμό του Chilton για τη λειτουργία του συστήματος
DIAS (Ά. Μπελεχάκη).
Με το Center for Atmospheric Research, University of Massachusetts-Lowell
(Prof. Bodo Reinisch). Σκοπός της συνεργασίας είναι (α) η ανάπτυξη τεχνικών
για την ελαχιστοποίηση του ηλεκτρομαγνητικού θορύβου και την καλύτερη
ποιότητα του λαμβανόμενου σήματος από τους ιονοσφαιρικούς πομποδέκτες,
(β) η παροχή δεδομένων από τον ιονοσφαιρικό σταθμό του ΕΑΑ στο Global
Ionospheric Radio Observatory και (γ) η ανάλυση πειραματικών
αποτελεσμάτων για την επιβεβαίωση των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για
τον προσδιορισμό χαρακτηριστικών της ιονόσφαιρας (Ά. Μπελεχάκη).
Με το DLR, Institute for Communication and Navigation (Dr N. Jakowski): i)
Aνάλυση πειραματικών δεδομένων για την επιβεβαίωση των μεθόδων που
χρησιμοποιούνται για την ανάκτηση ιονοσφαιρικών προϊόντων από τη
διαστημική αποστολή CHAMPii) Συνεργασία στο πλαίσιο ερευνητικής
δραστηριότητας με σκοπό τη συγκριτική μελέτη χαρακτηριστικών που
αφορούν στην ανώτερη ιονόσφαιρα και προσδιορίζονται με τη βοήθεια
εμπειρικών μοντέλων και δορυφορικών πειραμάτων ( Ά. Μπελεχάκη, Ι.
Τσαγγούρη).
Με το Geophysical Institute of the Bulgarian Academy of Sciences (Prof. I.
Kutiev), στο πλαίσιο εργασιών ερευνητικών έργων με σκοπό την ανάπτυξη
μοντέλων/μεθόδων για την ανασύσταση της συνάρτησης μεταβολής της
ηλεκτρονικής πυκνότητας με το ύψος από την ιονόσφαιρα μέχρι τη
γεωσύγχρονη τροχιά για επιχειρησιακή εφαρμογή (Ά. Μπελεχάκη, Ι.
Τσαγγούρη).
Με το National Institute of Geophysics and Volcanology, Italy (Dr. B. Zolesi,
Dr. L. Perrone). Η συνεργασία αυτή έχει σκοπό (α) τον έλεγχο της αξιοπιστίας
των ιονοσφαιρικών παρατηρήσεων που λαμβάνονται από τους δύο
πανομοιότυπους ιονοσφαιρικούς σταθμούς που λειτουργούν στην Αθήνα και
στη Ρώμη, (β) την ανάπτυξη μεθόδων απεικόνισης της κατάστασης της
ιονόσφαιρας σε πραγματικό χρόνο πάνω από την Ευρώπη, (γ) τη μακροχρόνια
πρόγνωση των χαρακτηριστικών της ιονόσφαιρας και (δ) την ανάπτυξη
δικτύου για την απεικόνιση της ιονόσφαιρας πάνω από την περιοχή της
Μεσογείου (ε) τη συστηματική παροχή δεδομένων πραγματικού χρόνου από
τον Ιονοσφαιρικό Σταθμό της Ρώμης για τη λειτουργία του συστήματος DIAS
(στ) την ανάπτυξη μεθόδου για την παρακολούθηση των συνθηκών στη
θερμόσφαιρα πάνω από την Ευρώπη (Ά. Μπελεχάκη, Ι. Τσαγγούρη).
Με το Institute of Terrestrial Magnetism, Ionosphere and Radio Wave
Propagation (IZMIRAN), Russian Academy of Sciences (Dr. A. Mikhailov) με
σκοπό: i) την ανάπτυξη μεθόδου για την παρακολούθηση των συνθηκών στη
θερμόσφαιρα πάνω από την Ευρώπη, και ii) τη συστηματική παροχή
δεδομένων πραγματικού χρόνου από τον Ιονοσφαιρικό Σταθμό της Μόσχας
για τη λειτουργία του συστήματος DIAS (Ά. Μπελεχάκη, Ι. Τσαγγούρη).
Με το Space Research Center, Polish Academy of Sciences (Iwona
Stanislawska), για την ανάπτυξη υπηρεσιών χαρτογράφησης της ηλεκτρονικής
πυκνότητας της ιονόσφαιρας (Ά. Μπελεχάκη).
Με το Leibniz Institute of Atmospheric Physics ( Dr. J. Mielich), με σκοπό τη
συστηματική παροχή δεδομένων πραγματικού χρόνου από τον Ιονοσφαιρικό
Σταθμό του Juliusruh για τη λειτουργία του συστήματος DIAS (Ά.
Μπελεχάκη).
76
• Με το ESTEC-ESA (DrE. Daly, DrA. Glover) για την συνδιοργάνωση της σειράς
των ετήσιων συνεδρίων European Space Weather Week (Ά. Μπελεχάκη).
• Με το Belgian Solar-Terrestrial Center of Excellence (STCE), (Dr R. Van der
Linden) για την συνδιοργάνωση της σειράς των ετήσιων συνεδρίων European
Space Weather Week (Ά. Μπελεχάκη).
• Με το University of Grenoble (Jean Lilensten) στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής
Δράσης COSTES0803 και στη δημιουργία του νέου περιοδικού Journal of
Space Weather and Space Climate (Ά. Μπελεχάκη).
• Με το INAF-Astronomical Observatory of Trieste (Dr. M. Messerotti) στο
πλαίσιο συντονισμού της Ευρωπαϊκής Δράσης COST ES0803 (Ά. Μπελεχάκη).
• Με το Institute of Atmospheric Physics της Τσεχίας (Jan Lastovicka) με σκοπό
τη συστηματική παροχή δεδομένων πραγματικού χρόνου από τον
Ιονοσφαιρικό Σταθμό της Pruhonice για τη λειτουργία του συστήματος DIAS
(Ά. Μπελεχάκη).
• Με το Universitat Ramon Llull Fundacio Privada της Ισπανίας (David Altadill)
με σκοπό τη συστηματική παροχή δεδομένων πραγματικού χρόνου από τον
Ιονοσφαιρικό Σταθμό του Ebre για τη λειτουργία του συστήματος DIAS (Ά.
Μπελεχάκη).
• Με το Instituto Nacional de Tecnica Aerospacial της Ισπανίας (Benito de la
Morena) για τη συστηματική παροχή δεδομένων πραγματικού χρόνου από τον
Ιονοσφαιρικό Σταθμό Arenosillo για τη λειτουργία του συστήματος DIAS (Ά.
Μπελεχάκη).
• Συνεργασία με την jfwConsult (Dr. J. Watermann) στο πλαίσιο της
Ευρωπαϊκής Δράσης COST ES0803, με σκοπό την αναβάθμιση επιχειρησιακών
μοντέλων πρόγνωσης διαστημικού καιρού (Ι. Τσαγγούρη).
• Με το Swedish Institute of Space Physics (Dr. P. Wintoft) στο πλαίσιο της
Ευρωπαϊκής Δράσης COST ES0803, με σκοπό την καθιέρωση προτύπων για
την πιστοποίηση μοντέλων πρόγνωσης διαστημικού καιρού για επιχειρησιακή
χρήση (Ι. Τσαγγούρη).
77
8.
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ
8.1
Εκπαιδευτική δραστηριότητα
• Μέλος της τριμελούς επιτροπής και επιβλέπων της διδακτορικής διατριβής του
υποψήφιου διδάκτορα κ. Ι. Παπουτσή του Τμήματος ΑΤΜ του ΕΜΠ σε θέματα
διαφορικής συμβολομετρίας radar SAR (Χ. Κοντοές).
• Μέλος της τριμελούς επιτροπής και επιβλέπων της διδακτορικής διατριβής του
υποψήφιου διδάκτορα κ. Β. Μασσίνα του Τμήματος ΑΤΜ του ΕΜΠ σε θέματα
διαφορικής συμβολομετρίας radar SAR (Χ. Κοντοές).
• Μέλος της τριμελούς επιτροπής και επιβλέπων της διδακτορικής διατριβής του
υποψήφιου διδάκτορα Ι. Κώτση του Τμήματος ΑΤΜ του ΕΜΠ σε θέματα
διαφορικής συμβολομετρίας radar SAR. (Χ. Κοντοές).
• Επικουρική επίβλεψη διπλωματικής εργασίας της φοιτήτριας του Εθνικού
Μετσόβιου Πολυτεχνείου κ. Ε. Μαρίνου με θέμα “Κλιματολογία αιωρούμενων
σωματιδίων στην Αθήνα με χρήση δεδομένων επίγειας και δορυφορικής
παθητικής τηλεπισκόπησης” (Β. Αμοιρίδης)
• Μέλος της τριμελούς επιτροπής παρακολούθησης για την εκπόνηση
διδακτορικής διατριβής του μεταπτυχιακού φοιτητή του Εθνικού Μετσόβιου
Πολυτεχνείου κ. Π. Κόκκαλη με θέμα “Μελέτη των τροποσφαιρικών
αερολυμάτων με επίγειες και δορυφορικές τεχνικές – ανάλυση μετρήσεων και
στατιστική επεξεργασία” (Β. Αμοιρίδης)
• Επίβλεψη διπλωματικής εργασίας μεταπτυχιακού διπλώματος του φοιτητή
Δημήτρη Στρατούλια. Master of Science in Geographical Information Science
(GIS), Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου, UK, 2010 (Ι. Κεραμιτσόγλου)
• Μέλος της τριμελούς επιτροπής παρακολούθησης για την εκπόνηση
διδακτορικής διατριβής του μεταπτυχιακού φοιτητή του Πανεπιστημίου
Πατρών κ. Γ. Ροπόκη με θέμα “Επίδοση Συστημάτων ΜΙΜΟ σε Γενικευμένα
Κανάλια Διαλείψεων”. Η εκπόνηση της διατριβής αυτής πραγματοποιήθηκε
σχεδόν αποκλειστικά στο ΙΔΕΤ και ολοκληρώθηκε το Μάιο του 2010. (Δρ. Α.
Ροντογιάννης)
• Μέλος της επταμελούς εξεταστικής επιτροπής της διδακτορικής διατριβής του
μεταπτυχιακού φοιτητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Κ. Ριζογιάννη με θέμα
“Ανάπτυξη
Αλγορίθμων
για
Χωροχρονικούς
Εξισωτές
Ασύρματων
Τηλεπικοινωνιακών Διαύλων”, Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών,
Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2010. (Δρ. Α.
Ροντογιάννης)
• Μέλος της επταμελούς εξεταστικής επιτροπής της διδακτορικής διατριβής του
μεταπτυχιακού φοιτητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Β. Δαλάκα με θέμα
“Ανάπτυξη, Μοντελοποίηση και Προσομοίωση Προηγμένων Τεχνικών
Εκτίμησης και Βελτίωσης της Επίδοσης Δορυφορικών Τηλεπικοινωνιακών
Συστημάτων σε μη Γραμμικούς Διαύλους”, Τμήμα Πληροφορικής και
Τηλεπικοινωνιών, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2010.
(Δρ. Α. Ροντογιάννης)
• Επίβλεψη και υποστήριξη της διδακτορικής διατριβής του μεταπτυχιακού
φοιτητή του Πανεπιστημίου Aθηνών κ. Κ. Θεμελή. Η εκπόνηση της διατριβής
αυτής πραγματοποιείται σχεδόν αποκλειστικά στο ΙΔΕΤ. (Δρ. Α. Ροντογιάννης)
• Μέλος της τριμελούς επιτροπής παρακολούθησης για την εκπόνηση
διδακτορικής διατριβής του μεταπτυχιακού φοιτητή του Πανεπιστημίου
Πατρών κ. Χ. Μαυροκεφαλίδη με θέμα “Αποδοτικές Τεχνικές Ανάκτησης
Συμβόλων σε Συστήματα Συνεργατικής Επικοινωνίας”. (Δρ. Α. Ροντογιάννης)
78
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Μέλος της τριμελούς επιτροπής παρακολούθησης για την εκπόνηση
διδακτορικής διατριβής του μεταπτυχιακού φοιτητή του Πανεπιστημίου
Πατρών κ. Χ. Τσίνου με θέμα “Συνεργατικές Τεχνικές Επικοινωνίας Γνωστικών
Κόμβων”. (Δρ. Α. Ροντογιάννης)
Μέλος της τριμελούς επιτροπής παρακολούθησης για την εκπόνηση
διδακτορικής διατριβής του μεταπτυχιακού φοιτητή του Πανεπιστημίου
Πατρών κ. Ε. Βλάχου (Δρ. Α. Ροντογιάννης)
Μέλος της τριμελούς επιτροπής παρακολούθησης για την εκπόνηση
διδακτορικής διατριβής του μεταπτυχιακού φοιτητή του Πανεπιστημίου
Πατρών κ. Ν. Bogdanovic (Δρ. Α. Ροντογιάννης)
Μέλος της τριμελούς επιτροπής παρακολούθησης για την εκπόνηση
διδακτορικής διατριβής του μεταπτυχιακού φοιτητή του Πανεπιστημίου
Αθηνών κ. Ι. Κοντογιάννη (Δρ Γ. Τσιροπούλα)
Μέλος τριμελούς επιτροπής του υποψήφιου διδάκτορα Ν. Κόκκαλη, Τμήμα
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Δημοκρίτειο
Πανεπιστήμιο Θράκης. Το Διδακτορικό με τίτλο «Μελέτη απόδοσης ψηφιακών
τεχνικών διαμόρφωσης υπέρ-ευρείας ζώνης συχνοτήτων» εκπονείται στο
ΙΔΕΤ υπό την επίβλεψη του και χρηματοδοτούμενο από ερευνητικά έργα του
καθ. Π. Μαθιόπουλου (Π. Μαθιόπουλος)
Μέλος τριμελούς επιτροπής της υποψήφιας διδάκτορα Ζ. Παπαδημητρίου,
Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το
Διδακτορικό με τίτλο «Μελέτη Επίδοσης Ασύρματων Συστημάτων Πολλαπλών
Λήψεων (SIMO) σε συσχετισμένα κανάλια Διαλείψεων Weibull» εκπονήθηκε
στο ΙΔΕΤ υπό την επίβλεψη του, χρηματοδοτήθηκε από ερευνητικά έργα του
καθ. Π. Μαθιόπουλου, και ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο 2010 (Π.
Μαθιόπουλος)
Συνεπίβλεψη του υποψηφίου διδάκτορα Ν. Μπεμαγιώρ, Σχολή Ηλεκτρολόγων
Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το
Διδακτορικό εκπονήθηκε στο ΙΔΕΤ υπό την επίβλεψη του, χρηματοδοτήθηκε
από ερευνητικά έργα της Δρ. Τσιροπούλας, και ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο
2010(Π. Μαθιόπουλος)
Συνεπίβλεψη του υποψήφιου διδάκτορα Β. Δαλάκα, Τμήμα Πληροφορικής και
Τηλεπικοινωνιών, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το Διδακτορικό με τίτλο «Ανάπτυξη,
Μοντελοποίηση και Προσομοίωση Προηγμένων τεχνικών Εκτίμησης και
Βελτίωσης της Επίδοσης Δορυφορικών Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων σε μη
Γραμμικούς Διαύλους» εκπονήθηκε κατά κύριο λόγο στο ΙΔΕΤ υπό την
επίβλεψη του, συν-χρηματοδοτήθηκε από ερευνητικά έργα του καθ. Π.
Μαθιόπουλου, και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο 2010 (Π. Μαθιόπουλος)
Συνεπίβλεψη του υποψήφιου διδάκτορα Γ. Αλεξανδρόπουλου, Τμήμα
Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Πατρών. Το Διδακτορικό με
τίτλο «Μελέτη Επιδόσεων Δεκτών Χωρικού Αδιαφορισμού σε Συσχετισμένα
Κανάλια Διαλείψεων» εκπονήθηκε κατά κύριο λόγο υπό την επίβλεψη του
καθ. Π. Μαθιόπουλου, συν-χρηματοδοτήθηκε από ερευνητικά έργα του καθ.
Π. Μαθιόπουλου, και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο 2010 (Π. Μαθιόπουλος)
Επικουρική επίβλεψη του υποψηφίου διδάκτορα X. Lei, Institute of Mobile
Communications Southwest Jiaotong University Chengdu, Sichuan, Λαϊκή
Δημοκρατία της Κίνας (Π. Μαθιόπουλος)
Επικουρική επίβλεψη της υποψήφιου διδάκτορα J. Sun, School of Information
Science and Engineering, Shandong University, Jinan, Λαϊκή Δημοκρατία της
Κίνας (Π. Μαθιόπουλος)
Μέλος της τριμελούς επιτροπής για την εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής
του μεταπτυχιακού φοιτητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Σ. Σταγάκη με
79
•
•
θέμα “Αξιολόγηση και χρήση πολυφασματικών και υπερφασματικών
δορυφορικών
εικόνων
για
την
παρακολούθηση
της
δυναμικής
οικοσυστημάτων” (Ο. Συκιώτη)
Επίβλεψη πτυχιακής εργασίας του φοιτητή σχολής ΣΕΜΦΕ Κ. Σακελλαρίδη (Ο.
Συκιώτη).
Διευθύντρια του International Advanced School on Space Weather Modelling
and Applications, που διοργανώθηκε στο ICTP, Τεργέστη, Ιταλία, 18-29
Οκτωβρίου 2010 (Ά. Μπελεχάκη)
8.2
Προπτυχιακά Μαθήματα
• «Φυσική των Αισθητήρων», Β΄ εξάμηνο, Τμήμα Ηλεκτρονικής, ΤΕΙ Αθήνας (Γ.
Μπαλάσης).
• «Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνας και Εφαρμογές», Δ’ Εξάμηνο, Τμήμα
Πληροφορικής και Τηλεματικής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. (Δρ. Α.
Ροντογιάννης)
8.3
Μεταπτυχιακά Μαθήματα
• Συνδιδασκαλία εξαμηνιαίου μαθήματος στα πλαίσια του μεταπτυχιακού
προγράμματος «Οικονομική και Διοίκηση των Τηλεπικοινωνιακών Δικτύων».
Διδάσκεται το μέρος του μαθήματος με γνωστικό αντικείμενο «Δορυφορικά
Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα» (Π. Μαθιόπουλος).
• Αυτοδύναμη διδασκαλία εξαμηνιαίου μαθήματος με τίτλο «Δορυφορικές
Επικοινωνίες» που διδάσκεται στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος
«ΡάδιοΗλεκτρολογία» (Π. Μαθιόπουλος)
80
9.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΑΑ
9.1
Θέσεις ευθύνης ερευνητών του Ινστιτούτου
A. Αναστασιάδης
• Εκλεγμένο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Αστρονομικής
Εταιρείας
•
•
•
•
•
Ι.Α. Δαγκλής
Αντεπιστέλλον Μέλος της Διεθνούς Αστροναυτικής Ακαδημίας (International
Academy of Astronautics).
Μέλος του Solar System Working Group, θεσμικού οργάνου γνωμοδότησης
και αξιολόγησης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).
Μέλος του Steering Board του Space Weather Working Team του Ευρωπαϊκού
Οργανισμού Διαστήματος (ESA).
Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και
Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ), ανώνυμης εταιρείας του Υπουργείου Ανάπτυξης που έχει
την ευθύνη παροχής υπηρεσιών εθνικής διασύνδεσης internet υψηλής
χωρητικότητας στην ελληνική ακαδημαϊκή, ερευνητική και εκπαιδευτική
κοινότητα.
Αναπληρωματικό Μέλος της Εθνικής Αστρονομικής Επιτροπής.
Π. Μ αθιόπουλος
Μέλος του Steering Board της Ευρωπαϊκής Τεχνολογικής Πλατφόρμας για
Δορυφορικές Επικοινωνίες ISI (Integral Satellite Initiative)
• Εθνικός Εκπρόσωπος στο Joint Communication Board – Ευρωπαϊκός
Οργανισμός Διαστήματος
• Εθνικός Εκπρόσωπος στο COST-ICT Ευρωπαϊκή Επιτροπή
•
Γ. Μ παλάσης
•
Εθνικός εκπρόσωπος στο Συμβούλιο του Προγράμματος “Space Situational
Awareness” του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space
Agency-ESA).
•
Πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπήςτης Δράσης COST ES0803,
“Developing Space Weather Products and Services in Europe”,(2008-2012).
•
Πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του διεθνούς συνεδρίου «Seventh
European Space Weather Week», 15-19 Νοεμβρίου 2010, Brugge, Βέλγιο
•
Πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του διεθνούς συνεδρίου «Recent
advances in Space Weather products and services», 22-23 Μαρτίου 2010,
Παρίσι
Α. Μ πελεχάκη
Γ. Τσιροπούλα
• Εκλεγμένη Γραμματέας του Συμβουλίου του Joint Organization for Solar
Observations (JOSO)
• Εκλεγμένο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Αστρονομικής
Εταιρείας
81
9.2
•
•
Διοργάνωση συνεδρίων και διεθνών συναντήσεων εργασίας
Cluster 10th Anniversary workshop: “Understanding the solar windmagnetosphere interaction at multiple scales with Cluster, THEMIS and
Double Star”, Corfu Island, Greece, 27 September – 1 October 2010.
Scientific Committee: Ι.Α. Δαγκλής. Local Organizing Committee: Α.
Αναστασιάδης, Ι.Α. Δαγκλής, Γ. Μπαλάσης
“MPRG1: Open session on Geomagnetism and Paleomagnetism”, European
•
Geosciences Union General Assembly 2010, Vienna, Austria, May 2010.
Convener: Γ. Μπαλάσης
EGU General Assembly 2010, 2 – 7 Μαΐου 2010, Βιέννη, Αυστρία
Συντονιστής στη συνεδρία ST3.4 EURIPOS: Observing and modeling the
Earth’s ionosphere and plasmasphere:Ά. Μπελεχάκη
Διοργάνωση Splinter Meeting: Validation Procedures for Space Weather
Models, Seventh European Space Weather Week, Brugge, Βέλγιο, 18
Νοεμβρίου 2010.
Διοργανωτές: Dr. I. Tsagouri, Dr. P. Wintoft, Dr. J. Watermann.
Seventh European Space Weather Week, 15-19 Νοεμβρίου 2010, Brugge,
Βέλγιο
Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής: Ά. Μπελεχάκη
Journal of Space Weather and Space Climate, Kick off meeting, EDP Science,
Paris, 12-13 October 2010.Συνδιοργάνωση: Α. Μπελεχάκη
Seventh European Space Weather Week, Programme Committee meeting,
INGV, Roma, 26-28 May 2010.Συνδιοργάνωση: Α. Μπελεχάκη
Seventh European Space Weather Week, Programme Committee meeting,
ROB, Brussels, 6-7 October 2010.Συνδιοργάνωση: Α. Μπελεχάκη
European Signal Processing Conference (EUSIPCO-2010), Aalborg, Denmark,
23-27 August, 2010. Μέλος της Επιτροπής Προγράμματος: Δρ. Α.
Ροντογιάννης
50th FITCE (Federation of Telecommunications Engineers of the European
Community) International Congress, Palermo, Italy, September 2011
Αντιπρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής: Π. Μαθιόπουλος
Signal Processing and Communication Track, 13th IEEE International
Conference on Communication Technology (IEEE ICCT2011), Jinan, China,
October 2011 Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής: Π. Μαθιόπουλος
Π. Μαθιόπουλος – μέλος της επιστημονικής επιτροπής των ακολούθων
διεθνών συνεδρίων:
• The 5th International Workshop on Signal Design and its Applications
in Communications (IWSDA'11), Guilin, China, October 2011
• The 13th IEEE International Conference on Communication Technology
(IEEE ICCT2011),Jinan, China, October 2011
• The 1stInternational ICST Conference on Personal Satellite Services
[PSATS'11],Malaga, Spain, February 2011
• The 4th International Workshop on Signal Design and its Applications
in Communications (IWSDA'09),Fukoaka, Japan, October 2010
• The 1st International Conference on Advanced in Satellite and Space
Communications (SPACOMM), Colmar, France, July 2010.
Solar small-scale transient phenomana, ISSI, Bern, Switzerland, July 12-15,
•
13th European Solar Physics Meeting, Rhodes, Greece, 12-16 September
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
2010, Co-leader: Γ. Τσιροπούλα
2011, Co-chair of the LOC: Γ. Τσιροπούλα
82
9.3
Συμμετοχή σε συντακτικές επιτροπές διεθνών επιστημονικών
περιοδικών
• Α. Αναστασιάδης
• Μέλος του Editorial Board του διεθνούς περιοδικού International Review
of Physics
• Guest Editor στοSpecial Issue “Tsallis Entropy” του διεθνούς περιοδικού
Entropy
• Ι.Α. Δαγκλής
Editor for Magnetosphere and Space Plasma Physics, Annales Geophysicae,
European Geosciences Union
•
Π. Μ αθιόπουλος
•
Α. Μ πελεχάκη
•
•
•
•
IET - Communications
Journal on Communications and Networks
International Journal on Wireless Personal Communications
International Journal on Vehicular Technology
• Advances in Space Research, Managing Guest Editor, Special Issue
“Space Weather Advances”, 2010 (Εκδοτικός Οίκος Elsevier)
• Acta Geophysica, Guest Editor, Special Issue “EURIPOS”, 2010
(Springer)
• Studia Geophysica et Geodaetica, Associate Editor (Εκδοτικός Οίκος
Springer)
• Editor-in-Chief του νέου διεθνούς επιστημονικού περιοδικού “Journal of
Space Weather and Space Climate”
Το περιοδικό “Journal of Space Weather and Space Climate” δημιουργήθηκε με
πρωτοβουλία της επιστημονικής δράσης COST ES0803 “Developing space weather
products and services in Europe” όπου συμμετέχουν 80 εμπειρογνώμονες από 24
χώρες. Το περιοδικό συγχρηματοδοτήθηκε από το COST Office (EU-FP7), τον
εκδοτικό οίκο EDP Science και το Solar Terrestrial Center of Excellence (ROB
Belgium).
83
Πρόκειται για ένα νέο διεθνές επιστημονικό περιοδικό
ανοιχτής πρόσβασης (Open Access, Crossref ©
indexed), που ακολουθεί τη διαδικασία κρίσης peer
review, με αξιολόγηση όλων των άρθρων από
ανεξάρτητους
εμπειρογνώμονες
αξιολογητές.
Συγκεκριμένα καλύπτει:
• Θέματα βασικής και εφαρμοσμένης επιστημονικής
έρευνας
(θεωρία,
παρατήρηση,
ανάλυση
δεδομένων, μοντέλα) σε θέματα σχετικά με το
διαστημικό καιρό και το διαστημικό κλίμα, που
προέρχονται από επιστημονικά αντικείμενα όπως
ηλιακή φυσική, διαστημικό πλάσμα, αερονομία,
πλανήτες, πληροφορική, γεωφυσική, βιολογία,
ιατρική, αστροναυτική, διαστημική τεχνολογία,
μετεωρολογία, κλιματολογία, μαθηματικά και
οικονομικά.
• Την επιστημονική έρευνα που μελετάει τις
επιδράσεις του διαστημικού καιρού στον
ανθρώπινο οργανισμό και τα φαινόμενα που
καταγράφονται σε τεχνολογικά συστήματα που
επιχειρούν στο διάστημα, στην ατμόσφαιρα, αλλά
και στην επιφάνεια της Γης
• Μελέτες για τις κοινωνικές και οικονομικές
επιπτώσεις που επιφέρουν οι μεταβολές του
διαστημικού καιρού και του διαστημικού κλίματος
• Σχετικές εφαρμογές στην εκπαίδευση και σε
προγράμματα διάχυσης των αποτελεσμάτων της
έρευνας
• Παρουσίαση αναπτυξιακών δραστηριοτήτων για
προϊόντα και υπηρεσίες προσαρμοσμένα σε
συγκριμένες ανάγκες χρηστών
• Παρουσίαση επιστημονικών, αναπτυξιακών και
πολιτικών πρωτοβουλιών σχετικών με τον
διαστημικό καιρό και το διαστημικό κλίμα.
Το επιστημονικό περιοδικό Journal of Space Weather and Space Climate
δημοσιεύει επιστημονικά άρθρα, τεχνικές εκθέσεις, αναφορές με παρατηρήσεις,
εκπαιδευτικά άρθρα και άρθρα στρατηγικής ανάπτυξης. Το περιοδικό εκδίδεται από
τον ιστορικό εκδοτικό οίκο EDP Sciences. Η δημοσίευση των άρθρων γίνεται μόνο
ηλεκτρονικά στον ιστότοπο http://www.swsc-journal.org, απ’ όπου παρέχεται
ανοιχτή πρόσβαση σε όλο το δημοσιευμένο υλικό του περιοδικού.
Συντακτική Επιτροπή
Editors - in - Chief: Anna Belehaki (National Observatory of Athens – Greece) and
Jean Lilensten (Laboratoire de Planétologie Grenoble – France)
Editorial Board: Consuelo Cid (University of Alcala – Spain), Thierry Dudok de Wit
(OSUC/University of Orlιans – France), Alexi Glover (Rhea System for ESA - The
Netherlands), Mike Hapgood (STFC Rutherford Appleton Laboratory – UK), Susan
McKenna-Lawlor (National University of Ireland – Ireland), Kalevi Mursula (University
of Oulu – Finland), Mauro Messerotti (INAF - Trieste Astronomical Observatory –
84
Italy), Esa Turunen (EISCAT Scientific Association – Sweden), Ronald Van der Linden
(Royal Observatory of Belgium – Belgium), Jurgen Watermann (jfwConsult – France),
Vida Žigman (University of Nova Gorica – Slovenia).
Advisory Board: Volker Bothmer(University of Goettingen – Germany), Norma
Crosby (BIRA – Belgium), Boris Filippov (Laboratory of Solar Activity IZMIRAN Russian Academy of Sciences), Walter Gonzalez (Brazilian National Space Institute –
Brazil), Arnold Hanslmeier (Institut fόr Geophysik Astrophysik und Meteorologie –
Austria), John Kelly (Center for Geospace Studies SRI International – USA), François
Lefeuvre (LPCEE - ITU-URSI – France), Ayman M. Mahrous (Helwan University,
Space Weather Monitoring Center – EGYPT), Lee-Anne McKinnell (Hermanus
Magnetic Observatory - South Africa), Terry Onsager (NOAA Space Weather
Prediction Centre – USA), Antti Pulkkinen (The Catholic University of America and
NASA Goddard Space Flight Center – USA), Phil Wilkinson (IPS Radio and Space
Services – Australia), Ji Wu (CSSAR Chinese Academy of Sciences – China), Bruno
Zolesi (INGV Roma 2 – Italy)
• Α. Ροντογιάννης
Μέλος της συντακτικής επιτροπής (Associate Editor) του περιοδικού EURASIP
Journal on Advances in Signal Processing
9.4
Κρίσεις εργασιών σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά
• Β. Αμοιρίδης
Atmospheric Chemistry and Physics
Atmospheric Measurement Techniques
Annales Geophysicae
Geophysical Research Letters
Journal of Applied Meteorology and Climatology
Journal of Environmental Modelling & Software
Atmospheric Research
Tellus B: Chemical and Physical Meteorology
International Journal of Remote Sensing
Journal of the Air & Waste Management Association
Optica Pura y Aplicada
Optics Letters
Atmospheric Science Letters
Environmental Pollution
Procedia Environmental Sciences
•
Α. Αναστασιάδης
Astronomy and Astrophysics
Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics
Annales Geophysicae
Journal of Geophysical Research
Geophysical Research Letters
Advances in Space Research
Natural Hazards and Earth System Sciences
Journal of Engineering Science and Technology Review
International Journal of Modern Physics –D
85
•
•
•
I.A. Δαγκλής
IEEE Transactions on Plasma Science
Journal of Geophysical Research
Natural Hazards and Earth System Sciences
Π. Ηλίας
International Journal of Remote Sensing
Ι. Κ εραμιτσόγλου
Remote Sensing of Environment, Elsevier
• Χ. Κ οντοές
International Journal of Remote Sensing
ΙΕΕΕ Transactions on Geosciences and Remote Sensing.
Remote Sensing of Environment
Sensors ISSN: 1424-8220 (Online), MDPI Journal.
Επιστημονική έκδοση του ΤΕΕ ¨ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ¨.
•
•
•
•
Κ . Κ ουτρούμπας
IEEE Transactions on Signal Processing
IEEE Transactions on Neural Networks
Annales Geophysicae
ICASSP 2010 (Int. Conf. Of Acoustic, Speech and Signal Processing 2010)
SETN ’10 (6o Πανέλληνιο Συνέδριο Τεχνητής Νοημοσύνης, 2010)
ICANN ’10 (20th International Conference on Artificial Neural Networks, 2010)
IJCNN ’10 (IEEE International Joint Conference on Neural Networks, 2010)
Π. Μ αθιόπουλος
IEEE Transactions (Communications,
Communications, Multimedia)
IET – Communications
Vehicular
Technology,
Γ. Μ παλάσης
Advances in Space Research
Annals of Geophysics
Geophysical Journal International
Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics
Natural Hazards and Earth System Sciences
Ά . Μ πελεχάκη
Advances in Space Research
Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics
Radio Science
Geophysical Research Letters
Space Weather
Annales of Geophysics
Acta Geophysica
• Δ. Παρώνης
Natural Hazards and Earth System Sciences
2010 IEEE International Geoscience and Remote Sensing Symposium
86
Wireless
• Α. Ροντογιάννης
IEEE Transactions on Signal Processing,
IEEE Transactions on Communications
IEEE Transactions on Wireless Communications
IEEE Transactions on Vehicular Technology
IEEE Signal Processing Letters
Eurasip Journal on Wireless Communications and Networking
Eurasip Journal on Advances in Signal Processing
•
Ό. Συκιώτη
Remote Sensing of Environment
International Journal of Remote Sensing
Journal of Applied Remote Sensing
• Ι. Τσαγγούρη
Advances in Space Research
Acta Geophysica
Annales Geophysicae
Journal of Geophysical Research
•
Γ. Τσιροπούλα
Solar Physics
Astrophysical Journal
Astronomy and Astrophysics
Earth Science Informatics
9.5
Συμμετοχή σε επιστημονικές, συντονιστικές και συμβουλευτικές
επιτροπές και σε διεθνείς οργανισμούς
• Β. Αμοιρίδης
Μέλος των Active Remote Sensing και Imaging Remote Sensing working groups
της EUFAR (European Facility for Airborne Research)
Μέλος του Expert group of EUFAR cloud microphysics.
• Ι.Α. Δαγκλής
Μέλος του International Living With A Star Working Group.
Μέλος του Space Weather Working Team του Ευρωπαϊκού Οργανισμού
Διαστήματος (ESA)
• Κ . Κ ουτρούμπας
Μέλος της επιτροπής προγράμματος του 6ου Πανελληνίου Συνεδρίου τεχνητής
Νοημοσύνης (2010)
Μέλος της επιτροπής προγράμματος του International Conference on Artificial Neural
Networks, ICANN2010 (2010)
• Ά . Μ πελεχάκη
Μέλος του Space Weather Working Teamτου Ευρωπαϊκού Οργανισμού
Διαστήματος (ESA)
Πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Δράσης COST ES0803
Μέλος της Διαχειριστικής Επιτροπής του European Space Weather Portal
(Belgium Institute for Space Aeronomy)
87
• Π. Μ αθιόπουλος
Μέλος τριμελούς επιτροπής αξιολόγησης του βραβείου καλύτερης επιστημονικής
εργασίας (best paper award) για το International Workshop on Satellite and
Space Communications (IWSSC 2011)
Εκλεγμένο μέλος του Steering Board της Ευρωπαϊκής Τεχνολογικής Πλατφόρμας
Integral Satellite Initiative (ISI) (2009 - 2011)
•
Γ. Τσιροπούλα
Εκλεγμένη Γραμματέας του Συμβουλίου του Joint Organization for Solar
Observations (JOSO) με τριετή θητεία.
9.6
•
•
•
•
•
•
•
•
9.7
Διεθνείς Διακρίσεις
Guest Professor, Institute of Mobile Communications, Southwest Jiantong
University, Chengdu, Sichuan, Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας
(Π.Μαθιόπουλος)
Visiting Professor, School of Information Science and Engineering,
Shandong University, Jinan, Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (Π.Μαθιόπουλος
)
Συμβουλευτικό μέλος επιτροπής κρίσης για προαγωγή στις βαθμίδες
Αναπληρωτή και Τακτικού Καθηγητή, School of Electrical and Electronic
Engineers του Nanyang Technological University, της Σιγκαπούρης (Π.
Μαθιόπουλος )
Tακτικό μέλος του Editorial Board της ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας
Scholar-Pedia
(www.scholarpedia.org)
με
γνωστικό
αντικείμενο
«Τηλεπικοινωνίες» (Π. Μαθιόπουλος )
Εκλογή ως Καθηγητής Ψηφιακών Επικοινωνιών, Τμήμα Πληροφορικής και
Τηλεπικοινωνιών, Πανεπιστήμιο Αθηνών (Π. Μαθιόπουλος )
Εκλεγμένο Αντεπιστέλλον Μέλος της Διεθνούς Αστροναυτικής Ακαδημίας
(Ι.Α. Δαγκλής)
Appointed Member of the Solar System Working Group, θεσμικού
οργάνου γνωμοδότησης και αξιολόγησης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού
Διαστήματος(Ι.Α. Δαγκλής)
Μέλος του Steering Board του Space Weather Working Team του
Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (Ι.Α. Δαγκλής).
Κρίσεις ερευνητικών προγραμμάτων
EUFAR Transnational Access (TA): Β. Αμοιρίδης
Ηράκλειτος-ΙΙ : Α. Αναστασιάδης
ΕΣΠΑ 2007-1013, Δράση ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – Πράξη Ι :Ι. Κεραμιτσόγλου
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, FP7: Ά. Μπελεχάκη
CNRS: Ά. Μπελεχάκη
IPEV – Institut Polaire Francais Paul-Emile Victor: Ά. Μπελεχάκη
Academy of Finland: Ι.Α. Δαγκλής
88
9.8
Συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά προγράμματα ή οργανισμούς
• Β. Αμοιρίδης
Principal Investigator στο διεθνές δίκτυο AERONET της NASA
Μέλος του Global Aerosol Watch (GAW), World Data Center for Aerosols, World
Meteorological Organization (WMO)
• Α. Αναστασιάδης
Co-Investigator στο Spectrometer/Telescope for Imaging X-rays (STIX) για το
διαστημικό πρόγραμμα Solar Orbiter της ESA.
Μέλος της Ομάδας εργασίας (Core Team Member) για το διαστημικό πρόγραμμα
Alfvenτης ESA.
Συνεργαζόμενος Ερευνητής (Associate Scientist) της διεθνούς ομάδας ανάπτυξης
του στεμματογράφου ASPIICS (Association de Satellites Pour l’Imagerie et
l’Interférométrie de la Couronne Solaire) της διαστημικής αποστολής PROBA-3
της ESA.
• Ι.Α. Δαγκλής
Co-Investigator στο διαστημικό πρόγραμμα Polar της NASA.
Co-Investigator στο διαστημικό πρόγραμμα THEMIS της NASA.
Co-Investigator στο διαστημικό πρόγραμμα BepiColombo της ESA.
Scientific Representative του πειράματος SREM στο διαστημικό πρόγραμμα
Rosetta της ESA.
Μέλος της επιστημονικής ομάδας στο διαστημικό πρόγραμμα Cluster της ESA.
Συνεργαζόμενος Ερευνητής (Associate Scientist) της διεθνούς ομάδας ανάπτυξης
του στεμματογράφου ASPIICS (Association de Satellites Pour l’Imagerie et
l’Interférométrie de la Couronne Solaire) της διαστημικής αποστολής PROBA-3
της ESA.
9.9
Κύκλος διαλέξεων του ΙΔΕΤ
Συνεχίστηκε για πέμπτη χρονιά ο κύκλος επιστημονικών διαλέξεων του ΙΔΕΤ που
εγκαινιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2006, με τις παρακάτω διαλέξεις από επιστήμονες
άλλων ιδρυμάτων και από μέλη του ΙΔΕΤ.
89
Ονοματεπώνυμο/Ίδρυμα
Dr. Ingmar Sandberg
ΙΔΕΤ/ΕΑΑ
Τίτλος
Ημερομηνία
Αποσυνέλιξη των μετρήσεων του 22/1/2010
οργάνου καταγραφής σωματιδιακής
ακτινοβολίας SREM του Ευρωπαϊκού
Οργανισμού Διαστήματος
Dr. Kostas Tziotziou
ΙΔΕΤ/ΕΑΑ
Solar origin and coherent analysis of
SREM-detected solar particle events
12/3/2010
Dr. Davide Grassi
INAF-IFSI, Rome
Infrared Spectroscopy of Planetary
Atmospheres
4/5/2010
Dr. Christina Plainaki
INAF-IFSI, Rome
Space Weathering Effects in Europa
Icy Moon
5/5/2010
Prof. Garry Higgs
Saint Louis and Washington
Universities
Combining satellite surrogates with
environmental GIS in respiratory
disease investigations
26/5/2010
Dr. Vassilis Kekatos
University of Minnesota
From sparse signals to
residuals for robust sensing
sparse
29/6/2010
Prof. Menas KAFATOS
Chapman University
Advanced Forecast Modeling and XLB
Antenna
Observing
System
for
Weather, Hazards, and Regional
Climate Change: From California to
Greece and Beyond
5/10/2010
9.10 Προσκεκλημένες διαλέξεις ερευνητών του ΙΔΕΤ
•
•
•
•
•
•
Anastasiadis, A. “Particle acceleration process in solar flares”,Κέντρο
Eρευνών Αστρονομίας και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών, Ακαδημία
Αθηνών, Μάιος 2010
Anastasiadis, A. “Solar flare particle acceleration: Processes and Models’,
Τομέας Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, Τμήμα Φυσικής,
Α.Π.Θ., Νοέμβριος 2010.
Belehaki A., “The launch of the new Journal of Space Weather and Space
Climate ”SWWT Plenary Meeting, 18 June 2010, Βρυξέλλες, Βέλγιο.
Belehaki A., “Developing Space Weather Products and Services in
Europe”, Earth System Science and Environmental Management, COST
Office Annual Progress, Reykjavik, Iceland, 30 June – 2 July 2010.
Belehaki A. and Zolesi B., “Ionospheric active experiments and monitoring
systems”, ICTP International Advanced School on Space Weather
Modelling and Applications, 18-29 October 2010, Τεργέστη, Ιταλία.
Tsagouri I. and Zolesi B., “Bottomside Ionosphere, Empirical Nowcasting
and Forecasting Models”, ICTP International Advanced School on Space
Weather Modelling and Applications, 18-29 October 2010, Τεργέστη,
Ιταλία.
90
•
•
•
Tsagouri I., Glover A., Belehaki A., “Current practice for the assessment
of the performance of space weather models with metrics”, SWWT
Plenary Meeting, 18 June 2010, Βρυξέλλες, Βέλγιο.
Tsagouri I., Mikhailov A., Perrone L. and A. Belehaki, “Evaluation of the
performance of DIAS ionospheric forecasting models during disturbed
conditions”, EGU General Assembly 2010, Vienna, Austria, 2 – 7 May
2010.
Tziotziou, K. and Tsiropoula G. “The dynamic solar chromosphere: recent
advances from high resolution telescopes”, 38th COSPAR Scientific
Assembly, Bremen, 18-25 July, 2010.
91
9.11
Διαλέξεις εκλαΐκευσης της επιστήμης
• «Διαστημική εξερεύνηση τη δεκαετία του ‘60». Ομιλία στην ενότητα Επιστήμη
και Τεχνολογία τη δεκαετία του ’60. Κύκλος εκδηλώσεων «Το περιβόλι του
τρελού – Σαββόπουλος και φίλοι». Αθήνα, Παλαιά Βουλή, 11 Ιανουαρίου 2010
(Ι.Α. Δαγκλής)
• «Αστέρια και Πλανήτες: Μια σχέση ζωής και θανάτου», Αστρονομική Εταιρία
Κέρκυρας, Κέρκυρα, 1 Οκτωβρίου 2010, Κύκλος ομιλιών 2010-2011 (Ι.Α.
Δαγκλής)
• Προλογισμός της επίσημης παρουσίασης της ψηφιακής παράστασης «Ήλιος –
Το άστρο της ημέρας» στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος
Ευγενίδου, Αθήνα, 4 Οκτωβρίου 2010 (Ι.Α. Δαγκλής).
9.12
Επισκέψεις ή παραμονή σε άλλα Ερευνητικά Κέντρα ή
Πανεπιστήμια
• Συστηματικές επισκέψεις στο Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας (ΕΦΑ)
του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο των
προγραμμάτων EARLINET-ASOS, και AMFIC (Β. Αμοιρίδης)
• Συστηματικές επισκέψεις στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στο πλαίσιο των
προγραμμάτων EARLINET-ASOS και AMFIC (Β. Αμοιρίδης)
9.13
Συμμετοχή ερευνητών του Ινστιτούτου σε επιτροπές του Ε.Α.Α.
Α. Αναστασιάδης
• Εκπρόσωπος του ΕΑΑ στη Κοινοπραξία των Ερευνητικών και Τεχνολογικών
Βιβλιοθηκών της ΓΓΕΤ.
• Μέλος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ.
• Μέλος της διαρκούς επιτροπής Υπολογιστικών Συστημάτων του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ.
• Μέλος της διαρκούς επιτροπής Βιβλιοθήκης του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ.
Α. Μ πελεχάκη
•
•
Μέλος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ.
Μέλος Επιτροπής Κρίσης Ερευνητών του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ.
Π. Ηλίας
•
•
•
Μέλος της διαρκούς επιτροπής υπολογιστικών συστημάτων.
Μέλος της διαρκούς επιτροπής χώρων και δικτύου.
Μέλος της διαρκούς επιτροπής καταστροφής παγίων.
Χ.Κ οντοές
Μέλος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ.
Γ. Τσιροπούλα
• Μέλος του Συλλόγου Ερευνητών του ΕΑΑ
• Μέλος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ.
92
9.14
•
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης - Εκλαΐκευση και επικοινωνία με το
κοινό
Ι.Α. Δαγκλής
Συνέντευξη στο δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ για την ανακάλυψη πέντε
εξωπλανητών από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler, Πέμπτη 7 Ιανουαρίου 2010
«Πέντε χρόνια Τιτάνας», Γεωτρόπιο, 508, σελ. 72-77, 9 Ιανουαρίου 2010
«Τέσσερις αιώνες Ηλιακές Κηλίδες», Γεωτρόπιο, 509, σελ. 72-77, 16 Ιανουαρίου
2010
«SDO: Το νέο διαστημικό παρατηρητήριο του Ήλιου», Γεωτρόπιο, 511, σελ. 7277, 30 Ιανουαρίου 2010
«Οι δορυφόροι βοήθησαν σεισμοπαθείς» (στον πρόσφατο σεισμό της Αϊτής),
Συνέντευξη στην εφημερίδα Καθημερινή, Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2010
«Οι προσπάθειες του SETI για αναζήτηση εξωγήινης νοημοσύνης», Συνέντευξη
στο περιοδικό «Κ» της Καθημερινής, σελ. 50, Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2010
«Cryosat – Ο δορυφόρος των πάγων», Γεωτρόπιο, 514, σελ. 72-77, 20
Φεβρουαρίου 2010
«Κοσμικό Όραμα», Γεωτρόπιο, 518, σελ. 75-77, 20 Μαρτίου 2010
«Σουπερνόβα: Τα ωραιότερα αστρικά πτώματα», Γεωτρόπιο, 521, σελ. 70-77, 10
Απριλίου 2010
«Διαστημικές … γεύσεις», Γεωτρόπιο, 529, σελ. 72-77, 5 Ιουνίου 2010
Τηλεφωνική συνέντευξη στην εκπομπή «ΣΚΑΪ τώρα» του ΣΚΑΪ για την
πιθανότητα ύπαρξης ζωής στον Τιτάνα, Δευτέρα 7 Ιουνίου 2010
Συμμετοχή στην εκπομπή «ΣΚΑΪ τώρα» του ΣΚΑΪ σχετικά με τις νέες εκτιμήσεις
νερού στη Σελήνη και τον Άρη, Παρασκευή 18 Ιουνίου 2010
«Δορυφορικό μάτι στους καύσωνες», Ιωάννης Α. Δαγκλής και Ιφιγένεια
Κεραμιτσόγλου, Γεωτρόπιο, 532, σελ. 72-77, 26 Ιουνίου 2010
«Η Ροζέτα επισκέπτεται... το Παρίσι!», Εφημερίδα Καθημερινή, σελ. 15, Κυριακή
4 Ιουλίου 2010
«Δορυφόροι φωτογραφίζουν τους καύσωνες», Συνέντευξη στην εφημερίδα
Έθνος του Σαββάτου, Σάββατο 31 Ιουλίου 2010
Συνέντευξη στον ραδιοφωνικό σταθμό Βήμα FM 99,5 με θέμα την εκτόξευση
μαγνητικού νέφους από τον Ήλιο, Τετάρτη 4 Αυγούστου 2010
Συνέντευξη στην εκπομπή «ΣΚΑΪ On Line» του ΣΚΑΪ σχετικά με τα
χαρακτηριστικά και τις επιπτώσεις των νεφών ηλιακής μάζας, Τετάρτη 4
Αυγούστου 2010
«Ηλιακό μπουρίνι …», Συνέντευξη στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, σελ. 16,
Τετάρτη 4 Αυγούστου 2010
Συμμετοχή στην εκπομπή «Πρωινή Ενημέρωση» της ΝΕΤ σχετικά με τις ηλιακές
εκρήξεις και για την δορυφορική παρακολούθηση των καυσώνων, Πέμπτη 5
Αυγούστου 2010
93
Συμμετοχή στην εκπομπή «Πρώτη Γραμμή» του ΣΚΑΪ σχετικά με τον αποικισμό
του πλανήτη Άρη, Τετάρτη 11 Αυγούστου 2010
Συμμετοχή στην εκπομπή «ΣΚΑΪ τώρα» του ΣΚΑΪ σχετικά με τις επιπτώσεις των
έντονων ηλιακών καταιγίδων που αναμένονται το 2013, Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου
2010
«Βόρειο σέλας στην Ελλάδα!», Συνέντευξη στην εφημερίδα Έθνος, σελ. 20,
Τρίτη 28 Σεπτεμβρίου 2010
Συνέντευξη στον ραδιοφωνικό σταθμό Flash με θέμα τις ηλιακές καταιγίδες,
Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2010
Συμμετοχή στην εκπομπή «Πρώτη Γραμμή» του ΣΚΑΪ σχετικά με την ανακάλυψη
εξωτικής μορφής ζωής και τη σημασία της, Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου 2010
• Χ. Κ οντοές
Συνεντεύξεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (τηλεοπτικά δίκτυα και εφημερίδες)
σχετικά με τις αναπτυσσόμενες στο ΙΔΕΤ/ΕΑΑ δυνατότητες διαχείρισης κρίσεων
από φυσικά και ανθρωπογενή αίτια.
94
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
KΑΙ BΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
2010
95
1.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) έχει ως
αντικείμενο τη Μετεωρολογία, τη Κλιματολογία, τη Φυσική και Χημεία της
Ατμόσφαιρας, την Ηλιακή και Αιολική Ενέργεια, τις Κλιματικές Αλλαγές, τη Διαχείριση
και Προγραμματισμό Φυσικών Πόρων, την Υδρολογία, την Ποιότητα του Αέρα των
Επιφανειακών και Υπογείων Υδάτων και εν γένει τις επιπτώσεις της ανάπτυξης στο
περιβάλλον.
Σκοπός του ΙΕΠΒΑ είναι η προαγωγή όλων των ανωτέρω επιστημονικών περιοχών.
Στόχος του Ινστιτούτου είναι η εντατικοποίηση της προσφοράς υπηρεσιών,
υποστήριξης και πληροφόρησης στην Πολιτεία, στον ιδιωτικό τομέα και στο ευρύ
κοινό, μέσω της έρευνας που επιτελείται με τη συλλογή και επεξεργασία στοιχείων,
τη διεξαγωγή ερευνητικών προγραμμάτων και την εκπόνηση σχετικών μελετών.
96
2.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ & ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Το ΙΕΠΒΑ δραστηριοποιείται σε όλο το εύρος των θεμάτων τα οποία περιγράφονται
στον ιδρυτικό του σκοπό, με έμφαση την αριστεία στους παρακάτω τομείς:
• Ανάπτυξη και συντήρηση αξιόπιστων βάσεων δεδομένων για τη μελέτη των
μετεωρολογικών κλιματικών και λοιπών ατμοσφαιρικών παραμέτρων. Οι βάσεις
δεδομένων, πρωτογενών και επεξεργασμένων, διατίθενται για χρήση από την
ακαδημαϊκή και την τεχνική κοινότητα.
• Ανάπτυξη μεθόδων λογικών εργαλείων και βάσεων δεδομένων για την
εκτίμηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, με σκοπό τον καλύτερο
σχεδιασμό της ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής για την αντιμετώπιση
των κλιματικών μεταβολών.
• Παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα (αέρια και σωματιδιακή ρύπανση)
και διερεύνηση φυσικο-χημικών διεργασιών και διεργασιών μεταφοράς.
• Παρακολούθηση επιπέδων ηλιακής ακτινοβολίας σε διαφορετικές φασματικές
περιοχές ενδιαφέροντος και ανάπτυξη αλγορίθμων υπολογισμού ατμοσφαιρικών
παραμέτρων.
• Πειραματική και θεωρητική μελέτη του Ατμοσφαιρικού Οριακού Στρώματος,
της αιολικής ενέργειας, καθώς και των έντονων καιρικών φαινομένων
(καταιγίδων).
• Ανάπτυξη και εφαρμογή ατμοσφαιρικών μοντέλων συνοπτικής και μέσης
κλίμακας και παροχή υπηρεσιών πρόγνωσης καιρού προς το κοινό.
• Εφαρμογή παγκόσμιων κλιματικών μοντέλων και μοντέλων ατμοσφαιρικής
χημείας για την μελέτη, μεταξύ άλλων, των μεγάλης κλίμακας μηχανισμών
ανάπτυξης ρύπανσης και της επίδρασης της ανθρωπογενούς θέρμανσης στα
ακραία κλιματικά φαινόμενα.
• Μελέτη της φυσικής του κτιρίου και της εξοικονόμησης ενέργειας,
εξετάζοντας προβλήματα αερισμού χώρων, δομικών υλικών και ποιότητας αέρα
εσωτερικών χώρων. Υποστήριξη της τεχνικής κοινότητας μέσω εξειδικευμένων
εκδόσεων, λογισμικού, και παροχής υπηρεσιών συμβούλου.
• Μελέτη θεμάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης, σχεδιασμού και βιώσιμης
ανάπτυξης, με ανάπτυξη και χρήση μεθοδολογιών ταυτοποίησης και αξιολόγησης
πιθανών επιπτώσεων καθώς και διαχείρισης, πρόληψης και αντιμετώπισης
κινδύνων για το περιβάλλον.
• Μελέτη της επιφανειακής και υπόγειας υδρολογίας, καθώς και των
φυσικοχημικών διεργασιών που επηρεάζουν την τύχη των ρύπων στο υδατικό
περιβάλλον. Ανάπτυξη μεθοδολογιών διαχείρισης και προστασίας των υδατικών
πόρων, λαμβάνοντας υπόψη και κοινωνικά, οικονομικά και νομικά/θεσμικά
θέματα.
Οι γενικοί στόχοι προγραμματισμού της ερευνητικής και τεχνολογικής πολιτικής του
ΙΕΠΒΑ είναι η περεταίρω ανάπτυξη της έρευνας στους επιστημονικούς τομείς
δραστηριότητας, ο εκσυγχρονισμός του οργανολογικού εξοπλισμού του, η διεύρυνση
των εφαρμογών και η τεχνολογική ανάπτυξη, η δημιουργία πόλων κέντρων αριστείας
και η προώθηση της καινοτομίας. Με τις δραστηριότητές του το ΙΕΠΒΑ αποτελεί
σημείο εστίασης σε θέματα έρευνας περιβάλλοντος και περιβαλλοντικής διαχείρισης,
στοχεύει στη διασύνδεσή του με Εθνικά και Διεθνή Κέντρα και Υπηρεσίες και
αποσκοπεί στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και δημιουργία υψηλής
προστιθέμενης αξίας στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον.
97
3.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΗ
3.1 Οργάνωση
Το ΙΕΠΒΑ έχει την ακόλουθη διάρθρωση:
Διευθυντής
Δρ. Μιχαήλ Κ. Πετράκης
Eρευνητής
Α
Ερευνητές
Γερασόπουλος Ευάγγελος
Καμπεζίδης Χαράλαμπος
Κοτρώνη Βασιλική
Κούσης Αντώνιος
Λαγουβάρδος Κωνσταντίνος
Μπαλαράς Κωνσταντίνος
Γεωργοπούλου Ελένη
Γιαννακόπουλος Χρήστος
Κοτρωνάρου Αναστασία
Μοιρασγεντής Σεβαστιανός
Ρετάλης Αδριανός
Σακελλαρίου Νικόλαος
Σαραφίδης Γιάννης
Φουντά Δήμητρα
Ψυλόγλου Βασίλειος
Ασημακοπούλου Βασιλική
Δασκαλάκη Ελένη
Καζαντζής Στέλιος
Kαλόγηρος Ιωάννης
Λιακάκου Ελένη
Ερευνητής
Ερευνητής
Ερευνήτρια
Ερευνητής
Ερευνητής
Ερευνητής
Ερευνήτρια
Ερευνητής
Ερευνήτρια
Ερευνητής
Ερευνητής
Ερευνητής
Ερευνητής
Ερευνήτρια
Ερευνητής
Ερευνήτρια
Ερευνήτρια
Ερευνητής
Ερευνητής
Ερευνήτρια
Α
Α
Α
Α
Α
Α
Β
Β
Β
Β
Β
Β
Β
Β
Β
Γ
Γ
Γ
Γ
Γ
Εδικό Τεχνικό Επιστημονικό Προσωπικό – Τεχνικό – Διοικητικό
Προσωπικό
Γαγλία Αθηνά
ΠΕ Μηχανολόγος Μηχανικός
Δρούτσα Καλλιόπη
ΠΕ Μετεωρολόγος
Κατσάνος Δημήτριος
ΠΕ Μετεωρολόγος
Κοντογιαννίδης Σίμων
ΠΕ Μετεωρολόγος
Κοπανιά Θεοδώρα
ΠΕ Φυσικός Περιβάλλοντος
Κουτεντάκη Δήμητρα
ΠΕ Φυσικός
Λιάνου Μαρία
ΠΕ Φυσικός Περιβάλλοντος
Λυκούδης Σπύρος
ΠΕ Φυσικός Περιβάλλοντος
Μάζη Αικατερίνη
ΠΕ Γεωλόγος-Υδρολόγος
Μεταξάτου Αγγελίνα
ΠΕ Βιολόγος
Παπαγιαννάκη Αικατερίνη
ΠΕ Χημικός
Πιέρρος Φραγκίσκος
ΠΕ Φυσικός
Ρουκουνάκης Νικόλαος
ΠΕ Χημικός Μηχανικός
Αναγνωστοπούλου Θέκλα
ΠΕ Διοικητικού
Αδαμοπούλου Αναστασία
ΤΕ Μηχανικών
Κάπος Νικόλαος
ΤΕ Μηχανικών
Αθανασιάδη Βάνα
ΤΕ Διοικητικού-Λογιστικού
Παπαγιάννης Δημήτριος
ΤΕ Ηλεκτρονικός
98
Κατσαμάνη Ανδρονίκη
ΔΕ Προσωπικού Η/Υ
Μητσόπουλος Βασίλης
ΔΕ Προσωπικού Η/Υ
Αριθμό συνεργαζομένων επιστημόνων στα πλαίσια ερευνητικών
προγραμμάτων.
3.2 Υποδομή
Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Χημείας
Το Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Χημείας (ΕΑΧ) του ΕΑΑ δημιουργήθηκε το 1996. Το
ΕΑΧ/ΕΑΑ βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του ΙΕΠΒΑ, στον λόφο Κουφού, στην Παλαιά
Πεντέλη. Σκοπός του ΕΑΧ/ΕΑΑ είναι η λειτουργία ενός εργαστηριακού κέντρου με
πεδίο εργασίας την εφαρμογή διαπιστευμένων, σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο
ποιότητας ΕΛΟΤ ΕΝ ISO-IEC 17025, δοκιμών για τον εντοπισμό και μέτρηση των
χημικών ενώσεων που είναι επιβλαβείς στο περιβάλλον και την δημόσια υγεία.
Άμεσος στόχος του, η παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών μέτρησης
ατμοσφαιρικών και άλλων ρύπων, προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της
ελληνικής κοινωνίας και των κρατικών και παραγωγικών φορέων για βιώσιμη,
οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη, σε συνδυασμό με την προστασία του
περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε: αερολύματα ή
αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ;PM), βενζόλιο, πολυχλωριωμένες διβένζο-διοξίνες και
φουράνια (ΠΧΔ/Φ; PCDD/Fs), πολυχλωριωμένα διφαινύλια (ΠΧΔ; PCBs),
πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (ΠΑΥ; PAHs) και βαρέα μέταλλα (όπως:
υδράργυρος, αρσενικό, νικέλιο, μόλυβδος και χρώμιο) σε ατμοσφαιρικά
υποστρώματα. Παρακολουθώντας τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις στον
τομέα της Ατμοσφαιρικής Χημείας, το ΕΑΧ/ΕΑΑ έχει αναπτύξει, στα πλαίσια
ερευνητικών προγραμμάτων και διακρατικών συνεργασιών, που χρηματοδοτούνται
από την ΕΈ και την ΓΓΕΤ, συγκεκριμένη οργανολογία και μεθοδολογίες μέτρησης,
φροντίζοντας παράλληλα την συνεχή αναβάθμιση της υφιστάμενης υποδομής του.
Κινητός Σταθμός Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης
Το ΙΕΠΒΑ οργάνωσε και λειτουργεί κινητή μονάδα μέτρησης της ρύπανσης η οποία
περιλαμβάνει ένα πλήρως εξοπλισμένο σταθμό με όργανα μέτρησης αττμοσφαιρικών
ρύπων (NO, ΝΟ2, O3, SO2, CO, HC, CH4, PM10) σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο με τον
αντίστοιχο συλλέκτη δεδομένων και ένα μετεωρολογικό σταθμό. Οι δυνατότητες του
κινητού σταθμού για τη μελέτη της ποιότητας της ατμόσφαιρας βελτιώθηκαν με την
απόκτηση ενός συστήματος DOAS αυτόματης σκόπευσης, το οποίο επιτρέπει την
παρακολούθηση εκτός των συμβατικών ρύπων (ΝΟ2, SO2, O3), και της ημερήσιας
πορείας ρύπων, όπως το Βενζόλιο, Τολουόλιο και Ξυλόλιο. Οι ρύποι αυτοί είναι
δύσκολο να καταγραφούν και για την περιοχή της Αθήνας υπάρχουν μόνο
σποραδικές μετρήσεις. Ο κινητός σταθμός παράσχει τη δυνατότητα παροχής
υπηρεσιών μεταξύ άλλων προς φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, προσφέροντας
άμεση ενημέρωση για τα επίπεδα της ρύπανσης στην περιοχή των Αθηνών αλλά και
στη περιφέρεια.
Δίκτυο Μετεωρολογικών Σταθμών
Οι δραστηριότητες του ΕΑΑ σε θέματα μετεωρολογίας ξεκίνησαν το 1858 όταν
εγκαταστάθηκε ο πρώτος μετεωρολογικός σταθμός στο Θησείο. Από το 1996
λειτουργεί και δεύτερος σταθμός του ΕΑΑ στην Πεντέλη. Το 2006 ξεκίνησε η
προσπάθεια επέκτασης του δικτύου αυτόματων σταθμών, οπότε στις αρχές του
2010, το δίκτυο του ΕΑΑ ξεπέρασε τους 145 σταθμούς σε όλη τη χώρα. Από το
1999, το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος του ΕΑΑ ξεκίνησε την παροχή
μετεωρολογικών προγνώσεων μέσω του Διαδικτύου, χρησιμοποιώντας δύο σύγχρονα
99
μετεωρολογικά μοντέλα πρόγνωσης καιρού: το μοντέλο BOLAM και το μοντέλο ΜΜ5.
Σήμερα οι προγνώσεις αυτές είναι οι πιο αναλυτικές που πραγματοποιούνται
επιχειρησιακά στη χώρα μας, επιτρέποντας σε χιλιάδες χρήστες του Διαδικτύου να
έχουν εύκολη πρόσβαση σε αξιόπιστες και λεπτομερείς προγνώσεις καιρού.
Ακτινομετρικοί Σταθμοί
Ο πρώτος Ακτινομετρικός Σταθμός του ΕΑΑ (ΑΣΕΑΑ) δημιουργήθηκε το 1953, στο
Θησείο. Είναι ο αρχαιότερος σταθμός της χώρας και χαρακτηρίζεται ως αστικός
επειδή λειτουργεί μέσα στον αστικό ιστό της Αθήνας. Ο ΑΣΕΑΑ καλύπτει το φάσμα
των δραστηριοτήτων του ΙΕΠΒΑ που αφορούν σε μετρήσεις παραμέτρων της ηλιακής
ακτινοβολίας, φυσικού φωτισμού και φυσικής της ατμόσφαιρας (ατμοσφαιρική
θόλωση, ατμοσφαιρικά αερολύματα). Ο κύριος εξοπλισμός του βρίσκεται στο Θησείο
(ΑΣΕΑΑ-Θησείο), ενώ ένα μικρό παράρτημα έχει δημιουργηθεί στην Πεντέλη (ΑΣΕΑΑΠεντέλη), στην οποία έχει τις κύριες εγκαταστάσεις του το ΙΕΠΒΑ. Οι σταθμοί
περιλαμβάνουν, εξοπλισμό νέας τεχνολογίας και μέτρησης των χαρακτηριστικών της
ηλιακής ακτινοβολίας που συνοδεύονται από προγράμματα ανάλυσης και
αποτύπωσης δεδομένων. Λειτουργεί σύμφωνα με διεθνή πρότυπα και ακολουθεί
επιστημονικές διαδικασίες συντήρησης και βαθμονόμησης του εξοπλισμού του.
Μετεωρολογικό Ραντάρ
Το ΕΑΑ λειτουργεί στις εγκαταστάσεις της Πεντέλης ένα αυτοκινούμενο
μετεωρολογικό ραντάρ διπλού πολισμού, με σκοπό τη δυνατότητα αυτόματης
συλλογής και ανάλυσης παρατηρήσεων σε συχνότητες X-band, ώστε να συλλέγονται
σε πραγματικό χρόνο (real-time) στοιχεία νεφών που θα επιτρέπουν την μέτρηση
βροχόπτωσης αλλά και την εκτίμηση επερχόμενης βροχόπτωσης σε απόσταση 110130 χιλιόμετρα. Οι μετρήσεις καταγράφονται αυτόματα και επεξεργάζονται με
κατάλληλους αλγορίθμους και διαδικασίες, ώστε να γίνεται εκτίμηση του είδους και
της έντασης της βροχόπτωσης από τις μετρήσεις αντανακλαστικότητας.
Πραγματοποιήθηκε επέκταση των δυνατοτήτων του μετεωρολογικού ραντάρ και
εξέλιξή του σε πολυδύναμο σύστημα μετρήσεων υδατόπτωσης, με χρήση εδαφικών
οργάνων της κατανομής της βροχής/χαλάζι και της συχνότητας ηλεκτρικών
εκκενώσεων.
Εργαστήριο Βαθμονόμησης Μετεωρολογικού Εξοπλισμού
Το ΙΕΠΒΑ οργάνωσε και λειτουργεί εργαστήριο για την εκτέλεση βαθμονομήσεων
μετεωρολογικών οργάνων. Έτσι, έχει την δυνατότητα να βαθμονομεί τα ακόλουθα
μετεωρολογικά όργανα: θερμόμετρα (υδραργυρικά και ηλεκτρονικά), θερμογράφους,
υγρόμετρα και υγρογράφους, πυρανόμετρα, πυρηλιόμετρα, ανεμόμετρα θερμού
σύρματος, φωτόμετρα και βροχόμετρα. Η συλλογή και η επεξεργασία των δεδομένων
γίνεται με συστήματα υψηλής ακριβείας και με την βοήθεια ηλεκτρονικών
υπολογιστών. Το εργαστήριο έχει οργανωθεί βάσει των προτύπων του ΕΝ 45000.
Έχει εκπονήσει Εγχειρίδιο Ποιότητας, το οποίο έχει εγκριθεί από το Δ.Σ. του ΕΑΑ. Οι
βαθμονομήσεις διενεργούνται βάσει των προτύπων ISO.
100
4.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Μετεωρολογία
Στα πλαίσια αυτής της θεματικής ενότητας θεραπεύονται αντικείμενα σχετικά με τη
μελέτη συνοπτικών φαινομένων. Παράλληλα αντιμετωπίζονται θέματα σχετικά με τη
χρησιμοποίηση αριθμητικών μοντέλων για τη μελέτη φαινομένων τοπικής ή μέσης
μετεωρολογικής κλίμακας.
Κλιματολογία
Στα πλαίσια της ενότητας αυτής ομάδα ερευνητών του Ινστιτούτου έχει εμπλακεί
στην οργάνωση βάσεων δεδομένων μετεωρολογικής και υδρολογικής πληροφορίας,
στη στατιστική επεξεργασία κλιματολογικών στοιχείων για τη δημιουργία σύγχρονων
χρονοσειρών αξιόπιστων δεδομένων, όπως και για την ερμηνεία ακραίων
περιπτώσεων μετεωρολογικών συμβάντων κ.ά. Παράλληλα μελετώνται θέματα
σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές και τα αίτια που τις προκαλούν.
Φυσική του Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος
Στα πλαίσια του αντικειμένου αυτού αντιμετωπίζονται προβλήματα σχετικά με τη
Φυσική της χαμηλής τροπόσφαιρας και με την ποιότητα του Ατμοσφαιρικού
Περιβάλλοντος σε διάφορες περιοχές. Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται η λειτουργία του
Εργαστηρίου Ατμοσφαιρικής Χημείας με σκοπό την εκπόνηση μελετών και παροχή
υπηρεσιών σε θέματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην
ποιότητα της ατμόσφαιρας και την υγεία. Οι υφιστάμενες υποδομές του Ε.Α.Χ.
εξασφαλίζουν την δειγματοληψία αιωρούμενων σωματιδίων και αερίων (πτητικές και
ημιπτητικές οργανικές ενώσεις), ενώ ταυτόχρονα καθιστούν δυνατή την χημική
ανάλυση των πιο σημαντικών ρύπων. Ο προσδιορισμός των επιπέδων τους στην
ατμόσφαιρα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω των επιπτώσεών τους στην
υγεία (τοξικότητα, ενδεχόμενη καρκινογένεση, μεταλλαξιογόνος δράση), στο
περιβάλλον (μείωση του στρατοσφαιρικού όζοντος, φωτοχημική ρύπανση) και
έμμεσα στο κλίμα. Ο Κινητός Σταθμός Παρακολούθησης Ρύπανσης του ΙΕΠΒΑ,
παράσχει την ευελιξία μεταφοράς εξοπλισμού σε οποιοδήποτε σημείο της ελληνικής
επικράτειας για την παρακολούθηση των επιπέδων ρύπανσης στην περιοχή. Σε
συνεργασία με τους αντιστοίχους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, που καθορίζουν
και τις ανάγκες των συγκεκριμένων μελετών, παρακολουθούνται οι συγκεντρώσεις
συγκεκριμένων ρύπων ταυτόχρονα με μετεωρολογικές παραμέτρους και
συντάσσονται αναφορές με τα επιστημονικά ευρήματα. Εντέλει, ο Σταθμός
Παρακολούθησης Αερολυμάτων του ΙΕΠΒΑ στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου στην
Πεντέλη, λειτουργεί από το Μάρτιο 2008, και έχει ως κύριο σκοπό τη μελέτη των
φυσικών χαρακτηριστικών των αιωρούμενων σωματιδίων, των οπτικών ιδιοτήτων
τους και της χημικής τους σύστασης, για την παρακολούθηση των διεργασιών
παραγωγής και μεταφοράς σωματιδιακών ρύπων στην Ανατολική Μεσόγειο, τον
καθορισμό του κλιματικού τους ρόλου στην ατμόσφαιρα αλλά και τις επιδράσεις τους
στην υγεία και τα οικοσυστήματα.
Ηλιακή και Αιολική Ενέργεια, Εξοικονόμηση Ενέργειας
Στην πολυσύνθετη αυτή θεματική ενότητα έχουν εξελιχθεί πρωτοβουλίες σχετικές με
την ηλιακή ακτινοβολία και τον φυσικό φωτισμό. Συνεχείς φασματικές παρατηρήσεις
έχουν δώσει τη δυνατότητα στην σε βάθος μελέτη της προσπίπτουσας στο έδαφος
ηλιακής ακτινοβολίας και των χαρακτηριστικών της, όπως και στην αλληλεπίδραση με
το ρυπασμένο περιβάλλον της πόλεως.
101
Με τη βοήθεια κυρίως πειραματικών διαδικασιών έχουν μελετηθεί προβλήματα
σχετικά με τα αιολικά χαρακτηριστικά περιοχών με έντονο ανάγλυφο και την
ενδεχόμενη αξιοποίησή τους για αιολικές εφαρμογές. Παράλληλα με τη βοήθεια
μοντέλων έχουν αναπτυχθεί προσεγγίσεις πρόγνωσης του αιολικού δυναμικού σε
περιοχές ενδιαφέροντος.
Τέλος ομάδα ερευνητών έχει εμπλακεί σε θέματα σχετικά με τη μελέτη της φυσικής
του κτιρίου και της εξοικονόμησης ενέργειας. Ειδικότερα έχουν μελετηθεί με
πειραματικές διεργασίες προβλήματα αερισμού χώρων, χρησιμοποίησης ειδικών
δομικών υλικών, ποιότητας αέρα εσωτερικού χώρου κ.ά. Το σύνολο των
προσεγγίσεων αυτών στοχεύει στην εξοικονόμηση ενέργειας και στη βελτίωση της
ποιότητας ζωής μέσα στο κτίριο.
Κλιματικές αλλαγές
Όσον αφορά στην αντιμετώπιση του κινδύνου από την κλιματικής μεταβολή, η
σχετική δραστηριότητα του ΕΑΑ είναι ιδιαίτερα σημαντική και αφορά μεταξύ άλλων
στην ανάπτυξη βάσεων δεδομένων για την εκτίμηση των εκπομπών των αερίων του
θερμοκηπίου βάσει διεθνώς αποδεκτών μεθοδολογιών, στην ανάπτυξη
μεθοδολογικών εργαλείων με στόχο την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής αυτής
διάστασης στην ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική κλπ.
Tο ΕΑΑ, κατόπιν υπογραφής σχετικής σύμβασης με το ΥΠΕΧΩΔΕ, αποτελούσε για
μεγάλο χρονικό διάστημα τον υπεύθυνο φορέα για τη σύνταξη των ετήσιων εθνικών
απογραφών σχετικά με τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τις
απαιτήσεις που καθορίζονται από τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την
Κλιματική Μεταβολή (United Nations Framework Convention on Climate
Change/UNFCCC). Επίσης, το ΕΑΑ συνέταξε - σε συνεργασία με άλλους φορείς - τη
3η Εθνική Εκθεση για τις Κλιματικές Αλλαγές, στην οποία - μεταξύ άλλων αναλύονται οι πολιτικές και μέτρα της χώρας για τον περιορισμό των εκπομπών των
αερίων του θερμοκηπίου και αξιολογείται η σχετική πρόοδός τους. Επιπλέον, το ΕΑΑ
έχει καταστρώσει το Εθνικό Πρόγραμμα για τον Περιορισμό των Εκπομπών Αερίων
του Θερμοκηπίου στην Ελλάδα. Ακόμα, το ΕΑΑ συμμετέχει, ως μέλος της ελληνικής
αντιπροσωπείας, στις συναντήσεις των Συμβαλλομένων Μερών της Σύμβασης και των
επικουρικών οργάνων της, στις συναντήσεις του Ad-Hoc Group της Ευρωπαϊκής
Ένωσης για τις Κλιματικές Αλλαγές, καθώς και στις διάφορες συναντήσεις εργασίας
που διοργανώνονται από διεθνείς οργανισμούς σχετικά με θέματα της Σύμβασης και
του Πρωτοκόλλου του Κυότο.
Επίσης, από το ΕΑΑ εκπονήθηκε ερευνητικό πρόγραμμα σχετικά με τη βέλτιστη
ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων, που πηγάζουν από το Πρωτόκολλο
του Κυότο, στον προγραμματισμό των εθνικών δράσεων της επόμενης δεκαετίας
στον ενεργειακό τομέα, όπου και στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού εξετάζονται
μεταξύ άλλων θέματα όπως το δυναμικό περιορισμού των εκπομπών των αερίων του
θερμοκηπίου από την εφαρμογή διαφόρων μέτρων (π.χ. εφαρμογές ανανεώσιμων
πηγών ενέργειας, εξοικονόμηση ενέργειας κλπ.), το οριακό κόστος περιορισμού των
εκπομπών, η μεθοδολογία για τον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων πολιτικής με
συνεκτίμηση διαφορετικών παραμέτρων (κόστος, περιβαλλοντικό όφελος, κοινωνικές
παράμετροι, δυσκολίες εφαρμογής μέτρων κλπ.).
Ακόμα, στο ΕΑΑ έχει εκπονηθεί μια πληθώρα άλλων προγραμμάτων σχετικά με τις
Κλιματικές Αλλαγές. Το πρόγραμμα για τη Διερεύνηση Υποστηρικτικών Πολιτικών για
την Προώθηση των Μέτρων Πολιτικής του ΥΠΕΧΩΔΕ σχετικά με Μείωση των
Εκπομπών CO2 στον Οικιακό-Τριτογενή Τομέα έχει ως στόχο την εύρεση των πιο
αποδοτικών πολιτικών και μέτρων για τον περιορισμό των εκπομπών CO2 στον
οικιακό και τριτογενή τομέα, λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατανάλωση ενέργειας (και οι
σχετικές εκπομπές) σ’αυτούς τους τομείς είναι σημαντικότατη και παρουσιάζει υψηλό
102
ρυθμό αύξησης τα τελευταία έτη. Επίσης, το ΕΑΑ εκπόνησε και προγράμματα DAC,
τα οποία έχουν ως αντικείμενο την Ανάπτυξη Υποδομής για την Αντιμετώπιση του
Κινδύνου της Κλιματικής Μεταβολής στις εξής χώρες: Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη,
Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία, Πρών Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και
Ρουμανία. Ακόμα, το ΕΑΑ, χρηματοδοτούμενο από το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών
Πόρων και Περιβάλλοντος της Κύπρου, εκπόνησε το πρόγραμμα για τη Διαμόρφωση
Στρατηγικού Σχεδίου για τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου
στην Κύπρο.
Προς το παρόν μέσω προγράμματος LIFE ασχολείται με τις επιπτώσεις της Κλιματικής
Αλλαγής στην Κύπρο.
Περιβαλλοντική διαχείριση, περιβαλλοντικός σχεδιασμός και βιώσιμη
ανάπτυξη
Τα σχετικά ερευνητικά ενδιαφέροντα του ΙΕΠΒΑ επικεντρώνονται σε θέματα:
• Βέλτιστου/στρατηγικού σχεδιασμού, με βάση τεκμηριωμένη εκτίμηση όλων
των ενδεχόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων και σύνθεση/συγκριτική
αξιολόγηση των επιπτώσεων αυτών (Impact assessment).
• Πρόληψης και αντιμετώπισης ενδεχόμενων επικίνδυνων καταστάσεων στο
περιβάλλον.
• Διαχείρισης επικινδυνότητας (Risk management).
Η αντιμετώπιση των παραπάνω θεμάτων βασίζεται σε συλλογή, επεξεργασία και
αξιοποίηση δεδομένων πεδίου και μετρήσεων, συμπεριλαμβανομένων και
στοιχείων τηλεμετρίας και τηλεπισκόπισης, χρήση μαθηματικής προσομοίωσης,
σύγχρονες μεθόδους επιχειρησιακής έρευνας, πολυκριτηριακή ανάλυση και
δυναμικό προγραμματισμό, ανάπτυξη εφαρμογών σε συστήματα γεωγραφικών
πληροφοριών, χρήση DSS, κ.λ.π. Επιπλεόν, εκπονήθηκε από το ΕΑΑ, το
πρόγραμμα για την Απογραφή Αερίων Ρύπων, Υγρών και Στερεών Αποβλήτων από
τη Βιομηχανία και Εκπομπών από την Κεντρική Θέρμανση, το οποίο είχε ως στόχο
τη σύνταξη έκθεσης απογραφής των εκπομπών αερίων, καθώς και των υγρών και
στερεών αποβλήτων, τα οποία είναι αποτέλεσμα της λειτουργίας συγκεκριμένων
βιομηχανικών εγκαταστάσεων, καθώς και των εγκαταστάσεων κεντρικής
θέρμανσης. Επιπλέον μία σημαντική δραστηριότητα του τομέα ασχολείται με την
μελέτη των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την αστικοποίηση σε διάφορες
τουριστικές κυρίως περιοχές, όπως τα νησιά των Κυκλάδων με τη χρήση
δορυφορικών εικόνων και Συστημάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας (GIS).
Υδρολογία και ρύπανση νερών
Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του ΙΕΠΒΑ περιλαμβάνουν:
• Προσομοίωση υδρολογικών λεκανών και υπόγειων υδροφορέων και
καθορισμό του υδατικού ισοζυγίου, με χρήση μαθηματικών μοντέλων και
υδρομετεωρολογικών παρατηρήσεων.
• Εντοπισμό και παρακολούθηση της παρουσίας, τύχης και επικινδυνότητας
ρύπων σε επιφανειακά και υπόγεια νερά, λαμβάνοντας υπόψη τον συνολικό
«κύκλο του νερού».
• Μελέτη φυσικοχημικών διεργασιών που επηρεάζουν την τύχη των ρύπων στο
υδατικό περιβάλλον και την επεξεργασία υγρών αποβλήτων ή τον καθαρισμό
υδατικών αποδεκτών.
• Ανάπτυξη μεθοδολογιών για την βέλτιστη διαχείριση και προστασία υδατικών
πόρων, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων εξοικονόμησης και επαναξιοποίησης
νερού και λαμβάνοντας υπόψη και τα σχετικά κοινωνικά, οικονομικά και
νομικά/θεσμικά θέματα.
103
5.
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
5.1 Ανταγωνιστικά Προγράμματα - Διεθνή
HIGH-COMBI - High Solar Fraction Heating and Cooling Systems With
Combination of Innovative Components and Methods
(TREN/07/FP6EN/S07.68923/038659)Intelligent Energy – Europe, Γενική
Διεύθυνση Ενέργειας (DG XVII), Ευρωπαϊκή Επιτροπή
ΠΕΡΙΟΔΟΣ: από 1-6-2007 έως 31-5-2011, ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: Για το ΕΑΑ 75024
ΕΥΡΩ (συγχρηματοδότηση 45% - 33492 ΕΥΡΩ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
Ανάπτυξη υψηλών αποδόσεων συστημάτων για τη συνδυασμένη εκμετάλλευση
βελτιστοποιημένων τεχνολογιών, ηλιακής θέρμανσης, ψύξης και αποθήκευσης. Κατά
τη φάση της έρευνας εξετάστηκαν διαφορετικές διατάξεις και βελτιστοποιήθηκαν με
τη βοήθεια προσομοιώσεων. Κατασκευάστηκαν πιλοτικές εγκαταστάσεις με
διαφορετικούς συνδυασμούς τεχνολογιών, επιμέρους συστημάτων και αυτοματισμών
ελέγχου. Όλες οι πιλοτικές εγκαταστάσεις επιτυγχάνουν υψηλό ποσοστό
εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας και οικονομική απόδοση, καλύπτοντας σε
ορισμένες περιπτώσεις 70% των φορτίων θέρμανσης χώρων, ζεστού νερού χρήσης,
και ψύξης. Εξετάστηκαν διαφορετικές τεχνικές, επιμέρους συστήματα και συνδυασμοί
τους (πχ νέοι τρόποι αποθήκευσης, εκμετάλλευση της απορριπτόμενης θερμότητας
για ψύξη, συνδυασμένος έλεγχος θέρμανσης και ψύξης). Από τις πιλοτικές
εγκαταστάσεις συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν μετρήσεις συνολικής διάρκειας 15
μηνών, ελέγχθηκε η ακρίβεια προγραμμάτων προσομοίωσης και σχεδιασμού, και
αξιολογήθηκε η απόδοση των μονάδων. Ανάλυση των απαιτήσεων της αγοράς για
την αξιολόγηση του δυναμικού διείσδυσης των συστημάτων αυτών στην Ευρωπαϊκή
αγορά θέρμανσης – ψύξης. Ο τομέας εφαρμογών είναι όλα τα κτίρια με μεσαία και
μεγάλα θερμικά και ψυκτικά φορτία για όλη τη διάρκεια του έτους.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Μπαλαράς
ADAGIO project “ADAPTATION OF AGRICULTURE IN EUROPEAN REGIONS
AT ENVIRONMENTAL RISK UNDER CLIMATE CHANGE” Διάρκεια έργου:
2007-2010, Προϋπ/σμός έργου: 35.000 EUR
Το ADAGIO, είναι ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα SSA (Επιστημονικό Μέτρο
Στήριξης) με Εταίρους από διάφορες χώρες της Ευρώπης, όπως αναλυτικά
αναφέρεται και στη κύρια ιστοσελίδα του Έργου www.adagio-eu.org . Οι επιλεγμένοι
Εταίροι του ADAGIO προέρχονται από διάφορες χώρες, τις περισσότερο τρωτές
χώρες όσον αφορά τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία στην
Ευρώπη. Για την Ελλάδα, Εταίρος του ADAGIO είναι το Ινστιτούτο Έρευνας
Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Μέσω κλιματικών προσομοιώσεων και με την περαιτέρω χρήση της κλιματικής
πληροφορίας σε μοντέλα αγροτικών φυτών/καλλιεργειών, και με την δημιουργία μιας
κοινής γεωγραφικής βάσης δεδομένων πραγματοποιείται η επιστημονική ανάλυση του
έργου για την Ελλάδα. Συλλέγονται και χρησιμοποιούνται δεδομένα κλιματικά,
περιβαλλοντικά, πλυθησμιακών και οικονομικών απογραφών, καθώς και δεδομένα
ανάπτυξης φυτών από πειραματικές δειγματολειπτικές επιφάνειες. Αποτελέσματα του
Έργου αποτελούν μία σειρά χαρτών και χωρικών περιβαλλοντικών δεικτών που
καταδεικνύουν την επικινδυνότητα και τις πιθανότητες προσαρμογής των αγροτικών
καλλιεργειών στις μελλοντικές κλιματικές συνθήκες, καθώς και, μέσω των
συναντήσεων με αγρότες, ένα σύνολο παρατηρήσεων και τοπικών/παραδοσιακών
πρακτικών προσαρμογής στην κλιματική μεταβλητότητα.
104
Επιπλέον, οι εταίροι του έργου έχουν επαφές με αγρότες μέσω συναντήσεων και με
την διανομή και εθελοντική συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου, που απευθύνεται
κύρια στους τελικούς αποδέκτες
(αγρότες) των συνεπειών του κλίματος στην
γεωργία. Το έργο ADAGIO, έχει ως σκοπό και μέσω της συμμετοχής επιστημονικών
και ερευνητικών οργανισμών, να προτείνει λύσεις προσαρμογής των αγροτικών
πρακτικών στο ενδεχόμενο της κλιματικής αλλαγής. Για την ολοκλήρωση του σκοπού
αυτού, γίνεται η συλλογή και καταγραφή απόψεων από αγρότες, αλλά και
διαχειριστικούς οργανισμούς σε τοπικές συναντήσεις και τεχνικές συσκέψεις, και την
εφαρμογή πιλοτικών εφαρμογών.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Μ. Πετράκης
TABULA – Typology Approach for Building Stock Energy Assessment (IEE08-495)Intelligent Energy – Europe, Γενική Διεύθυνση Ενέργειας (DG
XVII), Ευρωπαϊκή Επιτροπή
ΠΕΡΙΟΔΟΣ: από 1-6-2009 έως 31-5-2012, ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: Για το ΕΑΑ 96.898
ΕΥΡΩ (συγχρηματοδότηση 75% - 72674 ΕΥΡΩ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: Δημιουργία μιας εναρμονισμένης δομής των τυπολογιών Ευρωπαϊκών
κτιρίων, με έμφαση στα κτίρια κατοικιών. Η δομή συμπεριλαμβάνει τις διαφορετικές
εθνικές τυπολογίες κατασκευής. Η δομή της τυπολογίας περιλαμβάνει εθνικά
δεδομένα από τους συμμετέχοντες κάθε χώρας, συμπεριλαμβανομένων τυπικές τιμές
για τις επιφάνειες του κελύφους των κτιρίων με τις αντίστοιχες τιμές
θερμοπερατότητας και θερμοοπτικών ιδιοτήτων αδιαφανών και διαφανών
επιφανειών, αποδοτικότητα των εγκαταστάσεων θέρμανσης, ποσοστά των
διαφορετικών τυπολογιών κτιρίων και εγκαταστάσεων στο κτιριακό απόθεμα,
δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας σε δύο επίπεδα - τυπικές & προηγμένες
επεμβάσεις. Εθνικές εκδόσεις παρουσιάζουν μια ανασκόπηση της ενεργειακής
αποδοτικότητας τυπικών/αντιπροσωπευτικών κτιρίων και τις δυνατότητες εφαρμογής
μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας. Τα δεδομένα της τυπολογίας των κτιρίων θα είναι
προσβάσιμα μέσω διαδικτύου.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Ε. Δασκαλάκη
DeSurvey (Desertification Survey), DG Research των Ευρωπαϊκών
Κοινοτήτων. Budget του Αστεροσκοπείου 150,000EUR, διάρκεια: 3/20053/2010.
Σκοπός είναι η εκτίμηση της κατάστασης της ερημοποίησης και της υποβάθμισης των
εδαφών στη Νότια Ευρώπη και η πρόβλεψη μελλοντικού κινδύνου από ερημοποίηση
χρησιμοποιώντας διαφορετικά κλιματικά σενάρια.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. X. Γιαννακόπουλος.
CIRCE (Climate Climate Change and Impact Research: the Mediterranean
Environment) DG Research των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Διάρκεια
4/2007-4/2011, budget για το ΕΑΑ 100,000EUR.
Αντικείμενο της πρότασης είναι η πρόβλεψη και ποσοτικοποίση των κλιματικών
αλλαγών στην περιοχή της Μεσογείου και η εκτίμηση των συνεπειών τους για τον
πληθυσμό σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Στόχος είναι η κατανόηση των
συνεπειών της κλιματικής αλλαγής για την κοινωνική και οικονομική ζωή του
πληθυσμού στη Μεσόγειο καθώς και η εξεύρεση λύσεων προσαρμογής σε
συνεργασία με πρόσωπα λήψης αποφάσεων. Οι τομείς υπό εξέταση θα είναι η
ενέργεια, ο τουρισμός, η γεωργία, η υγεία, η ατμοσφαιρική ρύπανση και οι δασικές
πυρκαγιές.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. X. Γιαννακόπουλος.
105
“CITYZEN, megaCITY - Zoom for the Environment FP7” - Collaborative
Project,
Small
or
medium-scale
focused
research
project,
ENV.2007.1.1.2.1. Megacities and regional hot-spots air quality and
climate. Συντονιστής: Michael Gauss (Meteorologisk institutt met.no,
Norway) Προϋπολογισμός ΕΑΑ: 100000 € (75% χρηματοδοτούμενος από
ΕΕ), Έναρξη: Σεπτέμβριος 2008 – Σεπτέμβριος 2011.
Επιστημονικός Υπεύθυνος ΕΑΑ: Γερασόπουλος Ευάγγελος, ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ
«SEE-GRID eInfrastructure for Regional eScience». Συμμετοχή ως third
party της ΕΔΕΤ στο πλαίσιο INFRA-2007-1.2.2, Integrating Activities –
ICT-based e-Infrastructures. Προυπολογισμός: 41000 Ευρώ + ΦΠΑ.
Διάρκεια 2008-20010.
To πρόγραμμα SEE-GRID-SCI (SEE-GRID eInfrastructure for regional eScience) είναι
ένα πρόγραμμα 2 ετών που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα
βασιστεί στη χρήση της ηλεκτρονικής υποδομής της ΝΑ Ευρώπης για να επιτρέψει τις
νέες επιστημονικές συνεργασίες μεταξύ των κοινοτήτων χρηστών Το SEE-GRID-SCI
υποκινεί τη διαδεδομένη χρήση της ηλεκτρονικής υποδομής από τις νέες ομάδες
χρηστών που επεκτείνονται πέρα από την περιοχή, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία και
την παροχή των προηγμένων υπολογιστικών δυνατοτήτων σε περισσότερους
ερευνητές, με έμφαση σε στρατηγικές ομάδες στη σεισμολογία, τη μετεωρολογία και
την προστασία του περιβάλλοντος. Επίσης, στους στόχους του SEE-GRID-SCI είναι
να βοηθήσει στην ωρίμανση και σταθεροποίηση των εθνικών πρωτοβουλιών
εφαρμογών Υπολογιστικού Πλέγματος (GRID) στην περιοχή, με στόχο την
μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της υποδομής πλέγματος στην Ευρώπη.
Επιστημονικός υπεύθυνος για ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ: Β. Κοτρώνη.
"PREWEC: Predictability, of Water Energy Cycle", 6th Framework
Programme for Research, Technological Development and Demonstration
(Marie Curie Excellence Grant), E.E, Συνεργασία (υπεργολαβία) με το
ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., Προϋπολογισμός
ΕΑΑ: €10.000, Διάρκεια: 1/10/201030/11/2010
Λήψη μετρήσεων βροχόπτωσης με το κινητό μετεωρολογικό ραντάρ, το disdrometer
και βροχόμετρα του ΕΑΑ στην περιοχή της Αττικής και ανάλυση των μετρήσεων στο
πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος PREWEC που έχει στόχο την αξιολόγησης της
ακρίβειας μέτρησης βροχής από υποθαλάσσιους αισθητήρες σε σχέση μετρήσεις από
όργανα ακριβείας όπως είναι το μετεωρολογικό ραντάρ, το disdrometer και
βροχόμετρα.
Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Ι. Καλόγηρος.
"Integrated advanced distributed system for hydro-meteorological
monitoring and forecasting using low-cost high-performance X-band miniradar and cellular network infrastructures (HYDRORAD)", European
Commission, 7th EU RTD Framework, Call FP7-SME-2007-1 (Research for
the benefit of SMEs). Συνεργασία (υπεργολαβία) με την εταιρία RST της Ελλάδος.
Προϋπολογισμός για το ΕΑΑ: 238 kEuro. Διάρκεια: 9/2009-9/2011
Το φορητό μετεωρολογικό RADAR του Ε.Α.Α. θα χρησιμοποιηθεί για αξιολόγηση
πρωτότυπου δικτύου μικρών Χ-band μετεωρολογικών ραντάρ σε πείραμα που θα
λάβει χώρα στη Μολδαβία. Θα αναπτυχθούν επίσης νέοι αλγόριθμοι υπολογισμού
βροχόπτωσης.
Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου: Ι. Καλόγηρος.
106
«FLASH-Observations, Analysis and Modeling of Lightning Activity in
Thunderstorms, for use in Short Term Forecasting of Flash Floods»
Χρηματοδότηση στο 6o Πρόγραμμα Πλαίσιο της EE στη δράση Global
Change and Ecosystems. Προυπολογισμός: 464050 Ευρώ, Διάρκεια 20062010
Ο σκοπός του προγράμματος είναι η μελέτη καιρικών συστημάτων που οδηγούν σε
ξαφνικά πλημμυρικά επεισόδια (flash floods) στην περιοχή της Μεσογείου, καθώς και
η βελτίωση της προγνωσιμότητας των συστημάτων αυτών. Για τη μελέτη θα
χρησιμοποιηθούν τόσο μετεωρολογικά μοντέλα υψηλής ανάλυσης, όσο και
δορυφορικές μετρήσεις οι οποίες επιτρέπουν την εκτίμηση της βροχόπτωσης κυρίως
πάνω από τη θάλασσα. Επιπροσθέτως, δεδομένα από δίκτυα καταγραφών
ηλεκτρικών εκκενώσεων θα χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό της καταιγιδοφόρου
δραστηριότητας η οποία συνήθως προκαλεί ξαφνικά πλημμυρικά επεισόδια.
Πέρα από την μελέτη περιπτώσεων που επηρέασαν τη Μεσόγειο την τελευταία
δεκαετία, το πρόγραμμα θα διερευνήσει τους τρόπους βελτίωσης της
προγνωσιμότητας αυτών των φαινομένων, με τη χρήση μεθόδων εισαγωγής
δορυφορικών μετρήσεων και ηλεκτρικής δραστηριότητας στις αρχικές
μετεωρολογικές συνθήκες που χρησιμοποιούν τα μετεωρολογικά μοντέλα. Οι μέθοδοι
αυτοί θα χρησιμοποιηθούν επιχειρησιακά από τους συμμετέχοντες φορείς κατά τη
διάρκεια του προγράμματος.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Κ. Λαγουβάρδος και Α. Κούσης, Υπεύθυνος για τις
εφαρμογές υδρολογίας του προγράμματος FLASH στην Ελλάδα.
“Particle Representation In Modeling Applications” (PRIMA), Marie Curie
Reintegration Grant του E. Aκύλα, Προϋπολογισμός: € 45000, 2008-20011.
Πηγή χρηματοδότησης: ΓΔ Έρευνας ΕΕ.
Συμμετοχή ως Επιβλέπων Έμπειρος Ερευνητής Δρ. Α. Κούσης.
EU-FP7-PEOPLE-Marie Curie – European Reintegration grant “ACI/UV”.
Aerosol and Cloud Influence on global surface UV irradiance retrieve from
satellite sensors, Προϋπολογισμός: 45.000€, 06/2009-05/2011
H Υπεριώδης (UV) ηλιακή ακτινοβολία έχει ένα ευρύ φάσμα επιπτώσεων στη ζωή στη
Γη. Επηρεάζει όχι μόνο τους ανθρώπους, αλλά τα φυτά και τα ζώα. Επιπλέον,
προκαλεί φθορά των υλικών και επηρεάζει τις βασικές διεργασίες της ατμοσφαιρικής
χημείας. Προκειμένου να μελετηθεί η UV και οι σχετικές επιπτώσεις της είναι
αναγκαίες ακριβείς μετρήσεις της ανά την υφήλιο.
Ο κύριος σκοπός του προγράμματος αυτού είναι να διερευνηθούν βελτιώσεις στην
εκτίμηση της UV στην επιφάνεια της γης, από δορυφορικές μετρήσεις (AURA / ΟΜΙ,
EUMETSAT/O3MSAF) και έτσι να μειωθεί η αβεβαιότητα που σχετίζεται με τις
μετρήσεις αυτές. Η επίτευξη του στόχου προβλέπεται να επιτευχθεί με την
ενσωμάτωση των μετρήσεων που προέρχονται από διαφορετικούς δορυφόρους στα
μοντέλα –αλγορίθμους που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της UV
ακτινοβολίας. Σημαντικό βήμα είναι η σύνδεση των αεροζόλ και των νεφών σε σχέση
με την υπεριώδη ακτινοβολία. Τα δεδομένα αυτά θα συγκεντρωθούν από
δορυφορικές μετρήσεις, από επίγειες μετρήσεις αλλά και από βάσεις δεδομένων από
μοντέλα (AeroCom). Επιπλέον, στόχος του προγράμματος είναι ο προσδιορισμός των
ρυθμών φωτόλυσης JΟ1D και JNO2 οι οποίοι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην
ατμοσφαιρική Χημεία.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Στ. Καζαντζής
107
5.2
Ανταγωνιστικά Προγράμματα – Εθνικά
«Παρακολούθηση και καταγραφή θορύβου, δονήσεων και ατμοσφαιρικής
ρύπανσης στην ευρύτερη περιοχή της Γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου και
παροχή συναφούς συμβουλευτικής υποστήριξης», ΥΠΕΧΩΔΕ, Διάρκεια: 30
μήνες (9/2008-3/2011),
Προϋπολογισμός: 154.700€ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Δρ. Α. Κοτρωνάρου.
5.3 Εθνικά Αναπτυξιακά Προγράμματα
«Ενίσχυση της υφιστάμενης υποδομής του Εργαστηρίου Ατμοσφαιρικής
Χημείας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για την παροχή υπηρεσιών
χημικών αναλύσεων και μετρήσεων ατμοσφαιρικών ρύπων με έμφαση στις
επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία χημικές ενώσεις», Γ΄ ΚΠΣ, Επιχειρησιακό
Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα», Μέτρο 1.2 «Εθνικό Σύστημα
Ποιότητας», Δράση 1.2.2 «Πιστοποίηση». Προϋπολογισμός: 312.900€
πλέον ΦΠΑ. Διάρκεια: 27 μήνες (3/2005-3/2010).
Το έργο αφορά στην προμήθεια επιστημονικών οργάνων και λοιπού εξοπλισμού και
τη διαπίστευση του Εργαστηρίου (ΕΑΧ) για 14 δοκιμές, που αφορούν αερολύματα,
οργανικά και βαρέα μέταλλα.
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Δρ. E. Γερασόπουλος.
«Εθνικό
Δίκτυο
Αριστείας
Υπολογιστών
Υψηλών
Επιδόσεων
(National Network of Excellence in High-Performance Computing)».
Συμμετοχή ως third party της ΕΔΕΤ. Φορέας χρηματοδότησης ΓΓΕΤ.
Προυπολογισμός: 3000 Ευρώ + ΦΠΑ. Διάρκεια 20010
Επιστημονικός Υπεύθυνος για ΕΑΑ: Β. Κοτρώνη.
«ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΙΙ: «Αριθμητική μελέτη της κατανομής της φωτοχημικής και
σωματιδιακής ρύπανσης στην Ευρύτερη Περιοχή των Αθηνών μετά το
2004.» Χρονική διάρκεια: 36 μήνες, Έναρξη έργου 1/9/2010, Προϋπολογισμός:
45000 ευρώ.
Σκοπός του έργου είναι η επικαιροποίηση ενός υπάρχοντος συστήματος απογραφής
εκπομπών για την αριθμητική μελέτη της αέριας ρύπανσης στην Αττική μετά τους
Ολυμπιακούς Αγώνες Αθήνα 2004. Πιο συγκεκριμένα, τα έργα υποδομής που έλαβαν
χώρα πριν τη διοργάνωση των αγώνων καθώς και η ραγδαία ανάπτυξη περιοχών
παλαιότερα αγροτικών αναμένεται να έχουν οδηγήσει σε αλλαγή της κατανομής των
εκπομπών ρύπων καθώς και των επιπέδων ρύπανσης και της χημικής σύνθεσης. Το
παρόν έργο φιλοδοξεί να απεικονίσει την παρούσα κατάσταση της αέριας ρύπανσης
όπως έχει διαμορφωθεί στην Αττική, να αποδώσει ευθύνες στις βασικές πηγές
ρύπανσης καθώς και να συμβάλλει θετικά στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των
κατοίκων του λεκανοπεδίου στο άμεσο μέλλον.
Συμμετοχή από το ΙΕΠΒΑ Ασημακοπούλου Βασιλική (μέλος τριμελούς
συμβουλευτικής επιτροπής).
Δημιουργία εθνικού δικτύου για την ευρωπαϊκή ερευνητική υποδομή
COPAL (FSRI-COPAL) στα πλαίσια της προκήρυξης του ΕΣΠΑ 2007-2013,
Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος «Μακεδονίας-Θράκης»,
Πράξης «Προκήρυξη υποβολής προτάσεων για την Δημιουργία Εθνικών Ερευνητικών
108
Δικτύων σε τομείς που αφορούν τις Ερευνητικές Υποδομές του Ευρωπαϊκού Οδικού
Χάρτη των Ερευνητικών Υποδομών ESFRI (European Strategy Forum on Research
Infrastructures)»
Συμμετοχή: Δρ. Χ. Καμπεζίδης.
"ΞΕΝΙΟΣ" Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στην Τουριστική Ανάπτυξη
Ευαίσθητων Περιοχών της Ελλάδας. Πιλοτική Εφαρμογή: Μεσσηνία –
Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (Π.Ο.Τ.Α.)
ΕΣΠΑ 2007-2013, Δράση Εθνικής Εμβέλειας "ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ", Πράξη Ι: Συνεργατικά
έργα μικρής και μεσαίας κλίμακας, Προϋπολογισμός ΕΑΑ 183.6 Κ€, Έναρξη:
Δεκέμβριος 2010
Επιστημονικός Υπεύθυνος ΕΑΑ: Γερασόπουλος Ευάγγελος, ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ
5.4 Άλλα προγράμματα και αναθέσεις έργων από δημόσιους και
ιδιωτικούς φορείς
«Εκπόνησης μελέτης ποιότητας ατμόσφαιρας και θορύβου, για την
ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Αττικής» Χρηματοδότηση: Νομαρχιακή
Αυτοδιοίκηση Ανατολικής Αττικής, Διάρκεια: 2008-2010, Συνολικό κόστος πρώτου
σταδίου 70.477 Ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 11.252, για το έτος 2008. Για τα
επόμενα έτη παρατηρήσεων 2009 και 2010 προβλέπεται κατ’ έτος το ποσό των
47.986,00 Ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ (7.661,00 Ευρώ).
Εκπόνηση μελέτης, που αποβλέπει στην εκτίμηση της επιβάρυνσης του
περιβάλλοντος και της ατμοσφαιρικής ποιότητας στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής
Αττικής, λόγω της λειτουργίας του αεροδρομίου.
Επιστημονικός υπεύθυνος μελέτης: Δρ. Μ. Πετράκης.
TEE / KENAK – Ανάπτυξη λογισμικού στα πλαίσια εφαρμογής του
Κανονισμού Ενεργειακής Αποδοτικότητας Κτιρίων – ΚΕΝΑΚ
Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), ΠΕΡΙΟΔΟΣ: από 1-6-2010 έως 31-5-2013,
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: Για το ΕΑΑ 71400 ΕΥΡΩ,
Δημιουργία λογισμικού ενεργειακών επιθεωρήσεων και πιστοποίησης κτιρίων,
επιθεωρήσεων λεβήτων & εγκαταστάσεων θέρμανσης, και εγκαταστάσεων
κλιματισμού, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την ενεργειακή
αποδοτικότητα των κτιρίων (EPBD). Οι υπολογισμοί της ενεργειακής απόδοσης
κτιρίων βασίζονται στο εθνικό και ευρωαπϊκό πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13790 για την
έκδοση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και την αξιολόγηση των
προτεινόμενων επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας, σύμφωνα με τις Τεχνικές
Οδηγίες του Τεχνικού επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΟΤΕΕ) για τις αναλυτικές εθνικές
προδιαγραφές παραμέτρων και των εντύπων για τις ενεργειακές επιθεωρήσεις
κτιρίων, λεβήτων & εγκαταστάσεων θέρμανσης και εγκαταστάσεων κλιματισμού.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Ε. Δασκαλάκη
«Εργασίες
Συντήρησης
Δημοτικού
Εργαστηρίου
Περιβάλλοντος
(Συντήρηση
Οργάνων
–
Ανάπτυξη
Λογισμικού
–
Επεξεργασία
Δεδομένων)»Πηγή χρηματοδότησης: Δήμος Μεγαρών Προϋπολογισμός:
5.500 ευρώ, Διάρκεια: 2010
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Δρ. B. Ψυλόγλου.
«Εκτίμηση των επιπέδων έντασης της προσπίπτουσας ηλιακής
ακτινοβολίας σε οριζόντια και κεκλιμένη επιφάνεια στη περιοχή της
109
Τρίπολης, για την εκτίμηση της ενεργειακής απόδοσης Φ/Β σταθμού
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.»
Πηγή χρηματοδότησης: ΡΟΚΑΣ ΗΛΙΑΚΗ ΙΙ Ε.Π.Ε. και ΒΙΟΣΑΡ Ενεργειακή
Α.Ε.,Προϋπολογισμός: 36.800,00 (πλέον ΦΠΑ), Διάρκεια: 18 μήνες, με δυνατότητα
παράτασης επιπλέον 4 μηνών,`Εναρξη εκτέλεσης: 31 Μαρτίου 2009-2010.
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Δρ. B. Ψυλόγλου.
JEPA Θερμικές Προσομοιώσεις & Ενεργειακές Επιθεωρήσεις Κτιρίων –
Διεθνές Αερολιμένας Αθηνών (ΑΙΑ)
JEPA – Γ.Ε. Παπαγρηγοράκης & Συνεργάτες, Ηλεκτρολόγοι – Μηχανολόγοι Μηχανικοί
– Σύμβουλοι
ΠΕΡΙΟΔΟΣ: 2005-2010, ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: 3570 ΕΥΡΩ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: Θερμικές προσομοιώσεις στο TRNSYS, υπό συνθήκες ελεύθερης ροής
και υπολογισμό ψυκτικών & θερμικών φορτίων, αξιολόγηση των εσωτερικών
συνθηκών και των δυνατοτήτων εξοικονόμησης ενέργειας για την επέκταση της
Γέφυρας & ΜΤΒ του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΑΙΑ).
Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Μπαλαράς
5.5 Διακρατικές Συνεργασίες
Ανάπτυξη καταγραφής εκπομπών για την Κωνσταντινούπολη και έλεγχος
μέσω μοντέλων ποιότητας του αέρα και παρατηρήσεων Χρηματοδότηση ΓΓΕΤ.
Προϋπολογισμός 15.000 Ευρώ, διάρκεια: Ιούνιος 2010 - Ιούνιος 2012.
Συμμετοχή: Δρ. Χ. Καμπεζίδης.
IC-MED - Διακρατικό Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας
«Μεσογειακός Χώρος» European Regional Development Fund & Κέντρο
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
ΠΕΡΙΟΔΟΣ: 2009 - 2012
Δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών καινοτομίας (clusters) για τη βελτίωση του
καινοτομικού και επιχειρηματικού τοπίου. Στα πλαίσια του έργου, διερευνώνται οι
δυνατότητες δημιουργίας και διαμόρφωσης των κατάλληλων προϋποθέσεων για την
ανάπτυξη ελληνικών cluster καινοτομίας. Το ΕΑΑ συμμετέχει στην προσπάθεια
δημιουργίας cluster στον τομέα της αειφόρου δόμησης. Συντονιστής Ελληνικού
Cluster: ΚΑΠΕ και εθελοντική συνεργασία με διάφορους οργανισμούς και εταιρείες.
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 13 ακόμη φορείς του δημόσιου - ευρύτερου δημόσιου
τομέα και τεχνολογικοί - αναπτυξιακοί οργανισμοί περιφερειών από τη Γαλλία, την
Ιταλία και την Ισπανία.
Εθελοντική συμμετοχή ως εκπρόσωπος της Ελλάδος: Δρ. Κ. Μπαλαράς.
5.6 Λοιπές Συνεργασίες
«INTELLIGENT URBAN MOBILITY MANAGEMENT AND TRAFFIC CONTROL
SYSTEM FOR THE IMPROVEMENT OF THE URBAN
ENVIRONMENT QUALITY IN THE CENTRAL AREA OF THESSALONIKI’S
AGGLOMERATION»
ΧΜ-ΕΟΧ 2004-2009, Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης και Παρακολούθησης Ταμείου
Συνοχής της Γενικής Γραμματείας Επενδύσεων και Ανάπτυξης του Υπουργείου
Οικονομίας και Οικονομικών.
Προϋπολογισμός ΕΕΑ: 130000 € (50-50% ΧΜ-ΕΟΧ & Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων),
διάρκεια 2009-2011.
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Πετράκης Μιχαήλ, ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ.
110
ΙΕΑ Task 38, Solar Air-Conditioning and Refrigeration International Energy
Agency, Solar Heating & Cooling Programme ΠΕΡΙΟΔΟΣ: από 1-9-2006 έως
31-8-2010
Συμμετοχή στο πρόγραμμα του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), Solar Heating
& Cooling Programme, Task 38 για τον ηλιακό κλιματισμό και ψύξη. Σκοπός του IEATask 38 είναι η εφαρμογή μέτρων για να επιταχυνθεί η εμπορική διείσδυση των
συστημάτων ηλιακού κλιματισμού σε διάφορους τομείς, όπως οικιακό, εμπορικό και
βιομηχανικό, και η δημιουργία των πλέων ευνοϊκών συνθηκών για την υλοποίηση
νέων ερευνητικών δραστηριοτήτων για την ανάπτυξη νέων συστημάτων. Βελτίωση
των συνθηκών για την εισαγωγή στην αγορά των συστημάτων ηλιακού κλιματισμού
για μικρού μεγέθους εφαρμογές στον οικιακό και εμπορικό τομέα. Ανάπτυξη νέων
αρχών λειτουργίας και δημιουργία εργαλείων για την σωστή εφαρμογή του ηλιακού
κλιματισμού και ψύξη σε μεγάλου μεγέθους εφαρμογές (πχ μεγάλα γραφεία και
πολυκατοικίες, ξενοδοχεία, βιομηχανίες κλπ). Υποστήριξη της ανάπτυξης νέων αρχών
λειτουργίας για τη βελτίωση της διαθέσιμης τεχνολογίας που θα καλύπτει τις ανάγκες
των
διαφόρων
τομέων
εφαρμογής
μέσω
συνδυασμένων
ερευνητικών
δραστηριοτήτων. Το ΕΑΑ συμμετέχει στην καταγραφή και παρουσίαση της Ελληνικής
αγοράς και σχετικών εφαρμογών, στην προτυποποίηση του σχεδιασμού συστημάτων,
των διαδικασιών αξιολόγησης, της θερμοδυναμικής ανάλυσης, των οδηγιών
εγκατάστασης και λειτουργικής παραλαβής, της αξιολόγησης των υπολογιστικών
εργαλείων και των ρουτινών του TRNSYS, της μεθοδολογίας αξιολόγησης των
αποδόσεων, της ανάλυσης κύκλου ζωής, και ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού.
Εθελοντική συμμετοχή ως εκπρόσωπος της Ελλάδος: Δρ. Κ. Μπαλαράς.
"Shipboard measurements of surface flux and near-surface profiles from
HiRes 2010 experiment and surface flux parameterization”, Ανάθεση
έργου από το Naval Postgraduate School, ΗΠΑ. Προϋπολογισμός: $40.000 για
τη χρονική περίοδο 20/8/2010-19/8/2011.
Αντικείμενο: Ανάλυση μετρήσεων ατμοσφαιρικής τύρβης από διάφορες πειραματικές
καμπάνιες με πλοία στο επιφανειακό θαλάσσιο ατμοσφαιρικό οριακό στρώμα που
πραγματοποιήθηκαν το καλοκαίρι του 2010.
Επιστημονικός υπεύθυνος έργου: Ι. Καλόγηρος.
Μελέτη του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας στην Κύπρο (HEAT)
Έργο χρηματοδοτούμενο από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ) της
Κύπρου, στα πλαίσια της «Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας 2008»,
Πρόγραμμα «Αειφόρος Ανάπτυξη», Δράση «Αστικό και Δομημένο
Περιβάλλον». Διάρκεια: 01/12/2008 – 30/11/2011. Προϋπολογισμός ΕΑΑ:
23,460 Ευρώ.
Σκοπός του προτεινόμενου έργου είναι η καταγραφή, χαρτογράφηση και
παρακολούθηση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας (UHI) με τη χρήση
δορυφορικών εικόνων, επίγειων μετρήσεων και η αποτύπωση των αποτελεσμάτων σε
ένα κατάλληλα διαμορφωμένο σύστημα για την διάχυση των αποτελεσμάτων και
συμπερασμάτων του Έργου.
Επιστημονικός Υπεύθυνος για το ΕΑΑ: Αδριανός Ρετάλης.
«Συνδυασμένη χρήση δορυφορικής τηλεπισκόπησης και υδραυλικής
προσομοίωσης με σκοπό την εκτίμηση του βαθμού επικινδυνότητας σε
φαινόμενα πλημμύρας σε επίπεδο λεκάνης απορροής στην Κύπρο» Διάρκεια:
15/11/2010–14/11/2013. Προϋπολογισμός ΕΑΑ: 18.400 Eυρώ.
111
Έργο χρηματοδοτούμενο από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ) της Κύπρου,
στα πλαίσια της Πρόσκλησης της «Δέσμης Προγραμμάτων για Έρευνα, Τεχνολογική
Ανάπτυξη και Καινοτομία 2009-2010», Πρόγραμμα «Προσέλκυση Ερευνητών
Εξωτερικού», Θεματική Ενότητα «Αειφόρος Ανάπτυξη».
Αντικείμενο μελέτης: Σκοπός του έργου είναι η χαρτογράφηση της μεταβολής της
αστικής ανάπτυξης με τη βοήθεια τεχνικών δορυφορικής τηλεπισκόπησης από
δορυφόρους μεγάλης διακριτικής ικανότητας, καθώς και η διερεύνηση της
χαρτογράφησης καταγεγραμμένων πλημμυρικών φαινομένων από δορυφορικές
εικόνες radar. Μέσα από τη διεπιστημονική προσέγγιση, θα γίνει εκτίμηση τόσο στην
υφιστάμενη κατάσταση μιας προεπιλεγμένης περιοχής, αλλά ταυτόχρονα θα
πραγματοποιηθούν προσομοιώσεις και υδραυλικές αναλύσεις για μελλοντικούς
κινδύνους πλημμύρων και εκτίμηση των δυνητικών ζημιών.
Επιστημονικός Υπεύθυνος για το ΕΑΑ: Αδριανός Ρετάλης.
«Air Pollution Monitoring from Space in Cyprus»
Έργο χρηματοδοτούμενο από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ) της Κύπρου,
στα πλαίσια της Πρόσκλησης της «Δέσμης Προγραμμάτων για Έρευνα, Τεχνολογική
Ανάπτυξη και Καινοτομία 2009-2010», Πρόγραμμα «Αειφόρος Ανάπτυξη», Θεματική
Ενότητα «Αειφόρος Αστικός Σχεδιασμός». Διάρκεια: 01/12/2010–30/11/2012.
Προϋπολογισμός ΕΑΑ: 38.870 Eυρώ.
Αντικείμενο μελέτης: Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη μιας νέας μεθοδολογίας για
τον έλεγχο της ποιότητας του αέρα μέσω συνδυασμένης χρήσης επίγειων μετρήσεων
ατμοσφαιρικής ρύπανσης (PM10), δορυφορικών μετρήσεων, ηλιακών φωτόμετρων
και Lidar. Στόχο του έργου αποτελεί η σε σχεδόν – πραγματικό χρόνο πρόγνωση
τόσο της ποιότητας του αέρα (συγκεντρώσεις PM10) και του καιρού για 72 ώρες.
Επιστημονικός Υπεύθυνος για το ΕΑΑ: Αδριανός Ρετάλης.
"ΝΕΟ" Navarino Environmental Observatory, Ιατροβιολογικό Ίδρυμα
Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της
Στοκχόλμης, το Bert Bolin Center for Climate Research και την επενδυτική
εταιρία τουριστικής ανάπτυξης TEMES S.A., Έναρξη Μάρτιος 2010.
Επιστ. Υπεύθ.: Καθ. Χρήστος Ζερεφός,
Επιστημονικός Συνεργάτης, μέλος της Steering Committee Δρ. Ε. Γερασόπουλος.
Συσχέτιση των χημικών ιδιοτήτων με οπτικές και κλιματικές παραμέτρους
των αιωρούμενων σωματιδίων στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών, Ε.Π.
«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΙΙ: Ενίσχυση του
Ανθρώπινου Ερευνητικού Δυναμικού μέσω της Υλοποίησης Διδακτορικής Έρευνας,
Υποψήφιος Διδάκτορας: Παρασκευοπούλου Δέσποινα (το διδακτορικό θα
πραγματοποιηθεί στο ΕΑΑ) Έναρξη Σεπτέμβριος 2010.
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Δρ. Ε. Γερασόπουλος.
Μελέτη των τροποσφαιρικών αερολυμάτων με επίγειες και δορυφορικές
τεχνικές - ανάλυση μετρήσεων και στατιστική επεξεργασία, Ε.Π.
«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΙΙ: Ενίσχυση του
Ανθρώπινου Ερευνητικού Δυναμικού μέσω της Υλοποίησης Διδακτορικής Έρευνας,
Υποψήφιος Διδάκτορας: Κόκκαλης Παναγιώτης (Επιστ. Υπεύθ.: Καθ. Παπαγιάννης
Αλέξανδρος ΕΜΠ/ΣΕΜΦΕ, Έναρξη Σεπτέμβριος 2010.
Επιστημονικός Συνεργάτης: Δρ. Ε. Γερασόπουλος.
Δίκτυο Αριστείας (Network of Excellence) «Περιβαλλοντικά συμβατό
Σύστημα Αεροπορικών Μεταφορών, ECATS»
112
Τόπος πραγματοποίησης: Αθήνα, Χρονική περίοδος:
2004 – 2011
Συνεργασίες: Network of Excellence (DLR, NLR, FOI, ONERA, FZK, BUW, MMU,
USFD, U Oslo, UKA EBI, NTUA, UP, NΚUA)
Χρηματοδότηση: EC, Research Directorate-General
Συμμετοχή από το ΙΕΠΒΑ, ως Ερευνήτρια: Δρ. Β. Ασημακοπούλου.
5.7
Προγράμματα παροχής υπηρεσιών
• Παροχή προγνώσεων καιρού στην συνδρομητική υπηρεσία IMODE της
COSMOTE. Επιστημονικός υπεύθυνος για ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ: Β. Κοτρώνη.
• Παροχή προγνώσεων καιρού στην συνδρομητική υπηρεσία Vodafone Live της
VODAFONE. Επιστημονικός υπεύθυνος για ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ: Β. Κοτρώνη.
• Παροχή προγνώσεων καιρού με SΜS μέσω της εταιρείας M-STAT.
Επιστημονικός υπεύθυνος για ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ: Β. Κοτρώνη.
• Παροχή προγνώσεων καιρού στην COSMOTE. Επιστημονικός υπεύθυνος για
ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ: Β. Κοτρώνη.
• Παροχή προγνώσεων καιρού για επιλεγμένες πόλεις στην Ελλάδα και την
Ευρώπη για χρονικό διάστημα 12 μηνών στην εταιρεία «Διεθνής Αερολιμένας
Αθηνών Α.Ε». Προυπολογισμός: 3200 Ευρώ πλέον ΦΠΑ. Επιστημονικός
υπεύθυνος για ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ: Κ. Λαγουβάρδος.
• Συνδρομητική υπηρεσία παροχής προγνώσεων καιρού σε 6000 σημεία στον
Ελλαδικό χώρο μέσω διαδικτύου. Επιστημονικός υπεύθυνος για ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ:
Κ. Λαγουβάρδος.
• Συνδρομητική υπηρεσία παροχής προγνώσεων ανεμολογικού πεδίου στον
Ελλαδικό χώρο μέσω διαδικτύου με την μορφή GRIB. Επιστημονικός
υπεύθυνος για ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ: Κ. Λαγουβάρδος.
• Παροχή προγνώσεων καιρού για επιλεγμένες πόλεις στην Ελλάδα για χρονικό
διάστημα 12 μηνών στην εταιρεία «OTENET». Προυπολογισμός: 7000 Ευρώ
πλέον ΦΠΑ. Επιστημονικός υπεύθυνος για ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ: Κ. Λαγουβάρδος
5.8 Προγράμματα χορηγιών
Ανάπτυξη Δικτύου Αυτόματων Μ ετεωρολογικών Σταθμών
Από τις αρχές του 2006 ξεκίνησε η πρωτοβουλία εγκατάστασης ενός δικτύου
αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών σε ολόκληρη τη χώρα, δίκτυο το οποίο τον
Δεκέμβριο του 2010 περιλαμβάνει 165 σταθμούς (145 ιδιόκτητους και 20 που έχουν
διατεθεί από άλλους φορείς). Οι πληροφορίες των σταθμών (στοιχεία σε πραγματικό
χρόνο
και
ιστορικά
στοιχεία)
δίνονται
από
την
ιστοσελίδα: www.meteo.gr/meteosearch
Η χρηματοδότηση του δικτύου έχει γίνει από χορηγίες τρίτων και κυρίως από ίδιους
πόρους (χρηματοδότηση μέσω της παροχής προγνώσεων καιρού).(Δρ. Κ.
Λαγουβάρδος).
5.9
Υποβληθείσες προτάσεις προγραμμάτων
1. «Αξιολόγηση Περιβαλλοντικού Θορύβου στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας
2002/49/ΕΚ για τα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Ιωαννίνων & Καβάλας».
Συμμετοχή ΙΕΠΒΑ ως συμβούλου σε προσφορά που υποβλήθηκε από σύμπραξη
σε ΥΠΕΚΑ, Δ/νση ΕΑΡΘ. Εκτιμώμενος προϋπολογισμός ΕΑΑ ≈ 100.000€ (θα
οριστικοποιηθεί στην περίπτωση ανάληψης του έργου). (Δρ. Α. Κοτρωνάρου).
113
2. «Αξιολόγηση Περιβαλλοντικού θορύβου στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας
2002/49/ΕΚ για τα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Ηρακλείου Κρήτης και Χανίων».
Συμμετοχή ΙΕΠΒΑ ως συμβούλου σε προσφορά που υποβλήθηκε από σύμπραξη
σε ΥΠΕΚΑ, Δ/νση ΕΑΡΘ. Εκτιμώμενος προϋπολογισμός ΕΑΑ ≈ 100.000€ (θα
οριστικοποιηθεί στην περίπτωση ανάληψης του έργου). (Δρ. Α. Κοτρωνάρου).
3. «Αξιολόγηση Περιβαλλοντικού θορύβου στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας
2002/49/ΕΚ για τα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Κέρκυρας & Αγρινίου».
Συμμετοχή ΙΕΠΒΑ ως συμβούλου σε προσφορά που υποβλήθηκε από σύμπραξη
σε ΥΠΕΚΑ, Δ/νση ΕΑΡΘ. Εκτιμώμενος προϋπολογισμός ΕΑΑ ≈ 100.000€ (θα
οριστικοποιηθεί στην περίπτωση ανάληψης του έργου). (Δρ. Α. Κοτρωνάρου).
4. «Αξιολόγηση Περιβαλλοντικού θορύβου στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας
2002/49/ΕΚ για τα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Λάρισας & Βόλου». Συμμετοχή
ΙΕΠΒΑ ως συμβούλου σε προσφορά που υποβλήθηκε από σύμπραξη σε ΥΠΕΚΑ,
Δ/νση ΕΑΡΘ. Εκτιμώμενος προϋπολογισμός ΕΑΑ ≈ 100.000€ (θα οριστικοποιηθεί
στην περίπτωση ανάληψης του έργου). (Δρ. Α. Κοτρωνάρου).
5. «Αξιολόγηση Περιβαλλοντικού θορύβου στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας
2002/49/ΕΚ για το Πολεοδομικό Συγκρότημα Πάτρας». Συμμετοχή ΙΕΠΒΑ ως
συμβούλου σε προσφορά που υποβλήθηκε από σύμπραξη σε ΥΠΕΚΑ, Δ/νση
ΕΑΡΘ. Εκτιμώμενος προϋπολογισμός ΕΑΑ ≈ 100.000€ (θα οριστικοποιηθεί στην
περίπτωση ανάληψης του έργου). (Δρ. Α. Κοτρωνάρου).
6. Ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου για την προαγωγή της έρευνας και της
καινοτομίας στις 3 περιφέρειες Σταδιακής Εξόδου Ενίσχυση Μεταδιδακτόρων
Ερευνητών/τριών:Τίτλος: Aerosol ABSorption in the UV solar spectrum band in
complex physico-chemical environments. Επιβλέπων ερευνητής/Στη διαδικασία
αξιολόγησης (Δρ. Στ. Καζαντζής).
7. Ανταγωνιστικότητα και επιχειρηματικότητα περιφερειών σε μετάβαση – ΕΣΠΑ
2007-2013
• Τίτλος: Eπιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στις Ανανεώσιμες
Πηγές
Ενεργειακού
Δυναμικού
της
Ελλάδας.
ΝΟΑΕΑΑ/Συνεργαζόμενος Ερευνητής/ Δεν εγκρίθηκε (Δρ. Στ.
Καζαντζής).
•
Τίτλος: Συνεισφορά των υπό Ελληνική σημαία πλοίων στις
παγκόσμιες εκπομπές θερμοκηπικών αερίων από τη ναυσιπλοΐα.
Εθν. και Καποδιστριακό Παν. Αθηνών/ Συνεργαζόμενος
Ερευνητής/Δεν εγκρίθηκε (Δρ. Στ. Καζαντζής).
•
Τίτλος: Ελληνικό Δίκτυο Ηλιακής Ενέργειας ΕΔΗΕ. Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης.
Εγκρίθηκε/
Συνεργαζόμενος
Ερευνητής / Έναρξη 01/2011 (Δρ. Στ. Καζαντζής).
8.
ESA Invitation to Tender AO/1-6207/09/I-LG. ESA Climate Change Initiative
Phase 1: Scientific User Consultation and Detailed Specification
Τίτλος: Building consolidated climate-relevant ozone data sets in the
framework of the ESA’s Climate Change Initiative (CCI) / Belgian Institute for
Space Aeronomy / Εγκρίθηκε/ Συνεργαζόμενος Ερευνητής / Έναρξη 09/2010
(Δρ. Στ. Καζαντζής).
9.
ΘΑΛΗΣ: Ενίσχυση της Διεπιστημονικής ή και Διιδρυματικής έρευνας και
καινοτομίας με δυνατότητα προσέλκυσης ερευνητών υψηλού επιπέδου από
114
το εξωτερικό μέσω της διενέργειας βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας
αριστείας»:
• Τίτλος: Νational network for the study of the transboundary
particulate air pollution - National Technical University of Athens,
Athens, Greece/ Συνεργαζόμενος ερευνητής/Στη διαδικασία
αξιολόγησης (Δρ. Στ. Καζαντζής και Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
•
Τίτλος: UV radiation Measurements, Estimations and Health Effects
in Greece/Univ. of Patras/ Συνεργαζόμενος ερευνητής/Στη
διαδικασία αξιολόγησης (Δρ. Στ. Καζαντζής).
•
Τίτλος: Λανγκρατζιανός Χαρακτηρισμός αερολυμάτων πάνω από το
Αιγαίο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Μηχανικών
Περιβάλλοντος/
Συνεργαζόμενος
ερευνητής/Στη
διαδικασία
αξιολόγησης (Δρ. Στ. Καζαντζής).
10. Συμμετοχή σε ερευνητικές προτάσεις στο πλαίσιο του προγράμματος
«ΘΑΛΗΣ» του Υπ. Εθνικής Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων:
• «Μηχανισμοί παραγωγής, μετασχηματισμού, μεταφοράς,
φυσικοχημικός χαρακτηρισμός και επιδράσεις στην υγεία του
ατμοσφαιρικού αερολύματος» του Εθνικού και Καποδιστριακού
Πανεπιστημίου Αθηνών. (Δρ. Γ. Καλόγηρος).
• «Ακραία κλιματικά φαινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο:
Δυναμικοί μηχανισμοί, επιπτώσεις και μελλοντικές αλλαγές» του
Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. (Δρ. Γ.
Καλόγηρος).
• «Ακραία υδρολογικά φαινόμενα και επιπτώσεις της κλιματικής
αλλαγής στην εξέλιξή τους και στη διαθεσιμότητα των υδατικών
πόρων» του Πολυτεχνείου Κρήτης. (Δρ. Γ. Καλόγηρος).
11. Ερευνητική πρόταση (πρώτη φάση) προς το Υπ. Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης
και Θρησκευμάτων στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος
«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», δράση «Ενίσχυση Μεταδιδακτόρων
Ερευνητών/Ερευνητριών» με τίτλο: «Advancing hydrometeorological uses of
X-band dual-polarization radar (HYDRO-X)» με Φορέα Υποδοχής το ΕΑΑ,
χρονικής διάρκειας τριών ετών και εκτιμούμενο προϋπολογισμό 150.000
Ευρώ. (Δρ. Γ. Καλόγηρος).
12. «Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στις μυδοκαλλιέργειες του Ελλαδικού
χώρου: Οι μοριακές και φυσιολογικές αποκρίσεις των μυδιών ως προϋπόθεση
για την κατανόηση των επιπτώσεων». Ερευνητική πρόταση στο πλαίσιο της
Δράσης «ΘΑΛΗΣ» και συντονιστή το ΑΠΘ. Ο προυπολογισμός για το ΙΕΠΒΑ
θα είναι 38000 Ευρώ. (Δρ. Β. Κοτρώνη).
13. «Use of Satellite Data for the Improvement of the Extreme Precipitation
Forecasts Provided by a High-Resolution Meteorological Model». Ερευνητική
πρόταση στο πλαίσιο της Δράσης «Ενίσχυση Μεταδιδακτόρων
Ερευνητών/τριών» της ΓΓΕΤ. (Δρ. Β. Κοτρώνη).
14. «Ολοκληρωμένη Πλατφόρμα Υπολογισμού Μεταβλητών Οριών Ταχύτητας
και πραγματικής απεικόνισης κυκλοφοριακής κατάστασης αυτοκινητοδρόμων.
Διακριτικός τίτλος "IWECORS" (Impact of Weather Conditions on Road
Surface)». Ερευνητική πρόταση στο πλαίσιο της Δράσης Γενική Γραμματεία
Έρευνας και Τεχνολογίας. Ο προυπολογισμός για το ΙΕΠΒΑ θα είναι ~48.000
Eυρώ(Δρ. Β. Κοτρώνη).
115
15. «ΒΡΟΧΟΚΥΨΕΛΕΣ - ΧΩΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΒΡΟΧΟΜΕΤΡΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΜΕ ΤΗ
ΧΡΗΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ». Ερευνητική πρόταση στο πλαίσιο
της Δράσης «ΘΑΛΗΣ» και συντονιστή το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Ο
προυπολογισμός για το ΙΕΠΒΑ θα είναι 110000 Ευρώ (εκκρεμεί η κρίση της
πρότασης). (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
16. «Sea Clean and Safe». Ερευνητική πρόταση στο πλαίσιο του προγράμματος
INTERREG-MED. Ο προυπολογισμός για το ΙΕΠΒΑ θα είναι ~500.000 Eυρώ
(εκκρεμεί η κρίση της πρότασης). (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
17. «Thunderstorm Integration into GMES European Research». Ερευνητική
πρόταση στο πλαίσιο του προγράμματος FP7-SPACE-2011-1. Ο
προυπολογισμός για το ΙΕΠΒΑ θα είναι ~250.000 Eυρώ (εκκρεμεί η κρίση της
πρότασης). (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
18. «Environmental externalities of RES in the power sector» (ENVIRES).
Ερευνητική Πρόταση που υποβλήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Ενίσχυση
Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/τριών», του Επιχειρησιακού Προγράμματος
«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση». Ο συνολικός προϋπολογισμός της
ανέρχεται σε 100.000 €. (Δρ. Σ. Μοιρασγεντής).
19. «ΥΓΙΗ ΚΤΙΡΙΑ»: ΥΠΟΜΕΤΡΙΚΑ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ ΣΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ –
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΛΥΣΕΙΣ με επιστημονικό Υπεύθυνο τον
Καθηγητή Δημοσθένη Ν,. Ασημακόπουλο, Εθνικό και Καποδιστριακό
Πανεπιστήμιο Αθηνών. Προϋπολογισμός: 600,000ευρώ, ΕΣΠΑ 2007-2013.
(Δρ. Β. Ασημακοπούλου).
20. ANAΠTYΞΗ, ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΗΓΜΕΝΩΝ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΑΝΑΣΧΕΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΚΑΙ
ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑΤΟΣ με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον
Καθηγητή Ματθαίο Σανταμούρη, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο
Αθηνών. Προϋπολογισμός: 600,000ευρώ, ΕΣΠΑ 2007-2013. (Δρ. Β.
Ασημακοπούλου, Δρ. Δ. Φουντά).
21. Μηχανισμοί παραγωγής, μετασχηματισμού, μεταφοράς, φυσικοχημικός
χαρακτηρισμός και επιδράσεις στην υγεία του ατμοσφαιρικού αερολύματος
με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Αναπληρωτή Καθηγητή Κωνσταντίνο Χέλμη,
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Προϋπολογισμός:
600,000ευρώ, ΕΣΠΑ 2007-2013. (Δρ. Β. Ασημακοπούλου).
22. Υποβολή της πρότασης (Ιούνιος 2010) Δημιουργία Τυπικών Μετεωρολογικών
Ετών στον ελλαδικό χώρο (ΤΜΕ-Ελλάδα), στα πλαίσια της προκήρυξης
μελετών 2010-2011 από το Κοινωφελές Ίδρυμα Ι.Σ. Λάτση, με συντονιστή
το ΕΑΑ. Προϋπολογισμός έργου: €11.385. Διάρκεια έργου: 12 μήνες. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
23. Υποβολή της πρότασης (Νοέμβριος 2010) Ποιότητα αέρα σε Αθήνα και
Βελιγράδι συμπεριλαμβάνοντας επεισόδια μεταφοράς αφρικανικής σκόνης
(AQABSDE), στα πλαίσια της προκήρυξης της ΓΓΕΤ για «Κοινά ερευνητικά και
τεχνολογικά έργα 2010-2012» της Πράξης . Προϋπολογισμός έργου:
€13.750. Διάρκεια έργου: 24 μήνες. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
24. Τίτλος: Air Pollution Over Greece: temporal varIability, sOurceS and clImate
change - University of Crete, Greece/ Συνεργαζόμενος ερευνητής/Στη
διαδικασία αξιολόγησης (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
25. Τίτλος: Προσδιορισμός των πηγών και των φυσικοχημικών ιδιοτήτων των
λεπτόκοκκων και υπερλεπτόκοκκων αιωρούμενων σωματιδίων του
ατμοσφαιρικού αερολύματος που επηρεάζουν τον κλίμα της Ελλάδας University of Aegean, Greece/ Συνεργαζόμενος ερευνητής/Στη διαδικασία
αξιολόγησης (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
116
26. CLIMRUN (Climate Local Information in the Mediterranean Region:
Responding to User needs) στα πλαίσια του προγράμματος FP7 της
Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Το αντικείμενο του προγράμματος
είναι η δημιουργία ενός πρωτοκόλλου για τη διαβίβαση κλιματικής
πληροφορίας σε περιοχικό και τοπικό επίπεδο στους τελικούς χρήστες και
δημόσιους λειτουργούς. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου για το ΕΑΑ
είναι 265.600 EUR και η χρονική διάρκεια του προγράμματος 3 έτη.Εγκρίθηκε
για χρηματοδότηση και η αρχή του έργου θα είναι το Μάρτιο 2011. (Δρ. Χ.
Γιαννακόπουλος).
27. Στα πλαίσια των προγραμμάτων «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙΙ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ
ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ», συμμετέχω στην πρόταση με θέμα ‘Εφαρμογή μεθόδων
Data Mining σε Ατμοσφαιρικά / Περιβαλλοντολογικά Δεδομένα’ η οποία
υποβλήθηκε απο το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων. (Δρ. Δ. Φουντά).
28. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΗΝ ΔΟΜΗ,
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ
ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΩΝ ΠΟΤΑΜΩΝ ΛΟΥΡΟΥ ΚΑΙ ΑΧΕΡΟΝΤΑ (ΔΥΤΙΚΗ
ΕΛΛΑΔΑ). Η πρόταση συντονίζεται απο το Πανεπιστημιο Πατρών. Δρ. Δ.
Φουντά).
29. ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ
ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟ ΙΟΝΙΟ ΚΑΙ Η
ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΛΕΙΨΥΔΡΙΑΣ, Υποβολή στο
ΙΔΡΥΜΑ Ι. ΛΑΤΣΗΣ (Δρ. Δ. Φουντά)
30. ΔΙΑΣΩΣΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ
ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟΥ
ΑΘΗΝΩΝ, Υποβολή στο ΙΔΡΥΜΑ Ι. ΛΑΤΣΗΣ (Δρ. Δ. Φουντά)
31. Συμμετοχή στην εκπόνηση της πρότασης με τίτλο Συνδυασμός
Προσομοίωσης και Μεθόδων Βελτιστοποίησης για τον ΄Ελεγχο της
Υφαλμύρινσης Υπογείων Υδροφορέων (πρόγραμμα ΘΑΛΗΣ, Συντονιστής το
Πολυτεχνείο Κρήτης, ΕΥ Καθ. Γ. Καρατζάς). (Δρ. Α. Κούσης).
32. Εγκρίθηκε η υποβληθείσα στην Δράση ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ/ΕΣΠΑ πρόταση
ΔΕΥΚΑΛΙΩΝ, με συντονιστή την εταιρεία E.T.ME. Πέπας & Συν/τες Ε.Ε:
Εκτίμηση πλημμυρικών ροών στην Ελλάδα σε συνθήκες υδροκλιματικής
μεταβλητότητας: Ανάπτυξη φυσικά εδραιωμένου εννοιολογικού-πιθανοτικού
πλαισίου και υπολογιστικών εργαλείων (Προϋπολογισμός ΕΑΑ €120.000,
διάρκεια 36 μήνες). (Δρ. Α. Κούσης).
117
6.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
6.1
Δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά με κριτές
1. M. E. Koukouli, S. Kazadzis, V. Amoiridis, C. Ichoku, D. S. Balis, A. F. Bais,
Investigation of the negative trend in the MODIS Aerosol Optical Depth over
the
Southern
Balkans,
Atmospheric
Environment,
doi:10.1016/j.atmosenv.2009.11.024, 2010
2. S. Kazadzis, J. Gröbner, A. Arola, and V. Amiridis, Investigation of the
accuracy for single scattering albedo retrieval from global UV irradiance
measurements, Atmos. Meas. Tech. Discuss., 3, 1303-1321, 2010
3. Meinander O., Wuttke S., Seckmeyer G., Kazadzis S. ,Lindfors A., Kyrö E.
Solar Zenith Angle Asymmetry Cases in Polar Snow UV Albedo, Geophysica,
45(1–2), 183–198, 2010
4. Amiridis, V., Giannakaki, E., Balis, D. S., Gerasopoulos, E., Pytharoulis, I.,
Zanis, P., Kazadzis, S., Melas, D., and Zerefos, C.: Smoke injection heights
from agricultural burning in Eastern Europe as seen by CALIPSO, Atmos.
Chem. Phys., 10, 11567–11576, 2010
5. Arola, A., Schuster, G., Myhre, G., Kazadzis, S., Dey, S., and Tripathi, S. N.:
Inferring absorbing organic carbon content from AERONET data, Atmos.
Chem. Phys. Discuss., 10, 18365-18388, doi:10.5194/acpd-10-18365-2010
6. Gerasopoulos, E., Amiridis, V., Kazadzis, S., Kokkalis, P., Eleftheratos, K.,
Andreae, M. O., Andreae, T. W., El-Askary, H., and Zerefos, C. S.: Three-year
ground based measurements of Aerosol Optical Depth over the Eastern
Mediterranean: the urban environment of Athens, Atmos. Chem. Phys.
Discuss., 10, 28273-28309, doi:10.5194/acpd-10-28273-2010, 2010.
7. Meinander, O., Kazadzis, S., Arola, A., Kivi, R., Kontu, A., Suokanerva, H.,
Aaltonen, V., Manninen, T., Roujean, J.-L., and Hautecoeur, O.: Spectral
albedo of arctic snow during intensive melt period, Atmos. Chem. Phys.
Discuss., 10, 27075-27098, doi:10.5194/acpd-10-27075-2010, 2010.
8. Lykoudis S.P., Argiriou A.A., 2010, Temporal trends in the stable isotope
composition of precipitation: a comparison between the eastern
Mediterranean and central Europe, Theoretical and Applied Climatology, υπό
εκτύπωση, DOI: 10.1007/s00704-010-0384-6
9. Philipp, A., Bartholy J., Beck C., Erpicum M., Esteban P., Fettweis X., Huth
R., James P., Jourdain S., Kreienkamp F., Krennert T., Lykoudis S.,
Michalides S.C., Pianko-Kluczynska K., Post P., Rasilla Αlvarez D., Schiemann
R., Spekat A., Tymvios F.S., 2010, Cost733cat – A database of weather and
circulation type classifications. Physics and Chemistry of the Earth, 35, 360373.
10. Lykoudis S.P., Kostopoulou E., Argiriou A.A., 2010, Stable isotopic signature
of precipitation under various synoptic classifications, Physics and Chemistry
of the Earth, 35, 530-535.
11. Kassomenos P., Lykoudis S., Chaloulakou A., 2010, A tool for determining
urban emission characteristics to be used in exposure assessment, Environ
Int., 36, 281-289,
12. Tseliou A., Tsiros I.X., Lykoudis S., Nikolopoulou M., 2010, An evaluation of
three biometeorological indices for human thermal comfort in urban outdoor
areas under real climatic conditions, Building and Environment, 45, 13461352.
118
13. Dotsika E., Lykoudis S., Poutoukis D., 2010, Spatial distribution of the
isotopic composition of precipitation and spring water in Greece, Global and
Planetary Change, 71, 141-149.
14. Lykoudis S.P., Argiriou A.A., Dotsika E., 2010, Spatially interpolated time
series of δ18Ο in Eastern Mediterranean precipitation, Global and Planetary
Change, 71, 150-159. Kalogiros, J.A., and Q. Wang, (2010): “Aircraft
observations of sea surface turbulent fluxes near the California coast”,
Boundary-Layer Meteorology, doi: 10.1007/s10546-010-9585-x.
15. Wang, Q., J.A. Kalogiros, S.R. Ramp, J. Paduan, G. Buzorius and H. Jonsson,
(2010): “Wind stress and coastal upwelling in the area of Monterey Bay
observed during AOSN-II”, Journal of Physical Oceanography, doi:
10.1175/2010JPO4305.1.
16. Anagnostou, M.N., J.A. Kalogiros, E.N. Anagnostou, M. Tarolli, A.
Papadopoulos and M. Borga, (2010): “Performance evaluation of high
resolution rainfall estimation by X-band dual polarization radar for flash flood
applications in mountainous basins”, Journal of Hydrology-Special issue on
flash flood, 394, 1-2, 4-16.
17. Wang Q., J. Kalogiros, S. R. Ramp, J. Paduan, G. Buzorius, and H. Jonsson,
(2010): “Wind stress curl and coastal upwelling in the area of Monterey Bay”.
9th Conference on Coastal Atmospheric and Oceanic Prediction and
Processes, 26-29 September 2010, Annapolis, MD, USA.
18. Anagnostou M., J. Kalogiros, E. Anagnostou, A. Papadopoulos, F. Marzano, M.
Montopoli, and E. Picciotti, (2010): “Performance comparison of dualpolarization X-band path attenuation and rainfall microphysical estimates with
measured disdrometer raindrop spectra”. 6th European Conference on Radar
in Meteorology and Hydrology (ERAD), Sibiu, Romania, 6-10 September 2010.
19. Safiolea E., C. Papathanasiou, J. Kalogiros, and M. Mimikou, (2010): “Analysis
and application of polarimetric radar precipitation estimates to support a flood
European Conference on Radar in
risk study in an urban setting”. 6th
Meteorology and Hydrology (ERAD), Sibiu, Romania, 6-10 September 2010.
20. Marzano F.S., E. Picciotti, L. Bernardini, K. De Sanctis, G. Cinque, M.
Montopoli, S. Di Fabio, E. Anagnostou, M. Anagnostou, Y. Fessas, J.
Kalogiros, A. Volpi, R. Pace, and V. Caza, (2010): “HydroRad project:
integrating X-band mini-radar networks and hydro-meteorological forecast
European Conference on Radar in
models in Moldova territory”. 6th
Meteorology and Hydrology (ERAD), Sibiu, Romania, 6-10 September 2010.
21. Anagnostou M. N., J. Kalogiros, E. N. Anagnostou, A. Papadopoulos, F.
Marzano, M. Montopoli, and E. Picciotti, (2010): “Advances in high-resolution
X-band dual-polarization rainfall and drop-size distribution estimation”. 10th
International Precipitation Conference, Coimbra, Portugal, 23-25 June 2010.
22. Anagnostou M.N., J. Nystuen, J. Kalogiros, G. Potiriadis, E. N. Anagnostou, G.
Alexakis, A. Papadopoulos, D. Ballas, K. Nittis, P. Pagonis, L. Perivoliotis, and
D. Georgopoulos, (2010): “Evaluation of underwater acoustic estimates
through compariosn with buoy anemometer and radar measurements”. 10th
International Conference on Meterology, Climatology and Atmospherics
Physics, 25-28 May 2010, Patra, Greece.
23. Koussis, A. D. , Georgopoulou, E. , Kotronarou, A. , Lalas, D. P. , Restrepo,
P. , Destouni, G. , Prieto, C. , Rodriguez, J. J. , Rodriguez-Mirasol, J. , Cordero,
119
T. and Gomez-Gotor, A. 'Cost-efficient management of coastal aquifers via
recharge with treated wastewater and desalination of brackish groundwater:
general framework', Hydrological Sciences Journal, 55: 7, 1217 — 1233, 2010.
24. Koussis, A. D. , Georgopoulou, E. , Kotronarou, A. , Mazi, K. , Restrepo, P. ,
Destouni, G. , Prieto, C. , Rodriguez, J. J. , Rodriguez-Mirasol, J. , Cordero, T. ,
Ioannou, C. , Georgiou, A. , Schwartz, J. and Zacharias, I., 'Cost-efficient
management of coastal aquifers via recharge with treated wastewater and
desalination of brackish groundwater: application to the Akrotiri basin and
aquifer, Cyprus', Hydrological Sciences Journal, 55: 7, 1234 — 1245, 2010.
25. J J de Hartog, J G Ayres, A Karakatsani, A Analitis, H t. Brink, K Hameri, R
Harrison, K Katsouyanni, A Kotronarou, I Kavouras, et al. Lung function and
indicators of exposure to indoor and outdoor particulate matter among
asthma and COPD patients. Occup. Environ. Med., January 1, 2010; 67(1): 2
- 10.
26. Yoav Yair, Barry Lynn, Colin Price, Vassiliki Kotroni, Konstantinos
Lagouvardos, Efrat Morin, Alberto Mugnai and Maria-Carmen Llasat, 2010:
Predicting the potential for lightning activity in Mediterranean storms based
on the Weather Research and Forecasting (WRF) model dynamic and
JGR-Atmospheres,
115,
D04205,
microphysical
fields.
doi:10.1029/2008JD010868.
27. Bartzokas A., V. Kotroni, K. Lagouvardos, C.J. Lolis, A. Gkikas, and M.I.
Tsirogianni, 2010: Weather forecast in north-western Greece: RISKMED
warnings and verification of MM5 model. Natural Hazards and Earth System
Sciences, 10, 1–12, 2010
28. Williams E., W. Lyons, Y. Hobara, V. Mushtak, N. Asencio, R. Boldi, J. Bór, S.
Cummer, E. Greenberg, M. Hayakawa, R. Holzworth, V. Kotroni, J. Li, C.
Morales1, T. Nelson, C. Price, B. Russell, G. Sátori, K. Shirahata, Y.
Takahashi, K. Yamashita, 2010: Ground-based detection of sprites and their
parent lightning flashes over Africa during the 2006 AMMA campaign.
Quarterly Journal of Royal Meteorological Society, 136, 257–271.
29. Lagouvardos K., E. Floros and V. Kotroni, 2010: A Grid-enabled Regionalscale Ensemble Forecasting System in the Mediterranean. Journal of Grid
Computing, 8:181–197.
30. Llasat, M.C., M. Llasat-Botija, M.A. Prat, F. Porcú, C Price, A. Mugnai, K.
Lagouvardos, V.Kotroni, D. Katsanos, S. Michaelides, Y. Yair, K. Savvidou, K.
Nicolaides, 2010: High-impact floods and flash floods in Mediterranean
countries: the FLASH preliminary database. Advances in Geosciences, 23, 4755
31. Harats, N.; Ziv, B.; Kotroni, V.; Yair, Y.; Lynn, B.; Dayan, U., 2010: Lightning
and rain dynamic indices as predictors for flash floods events in the
Mediterranean, Advances in Geosciences, 23, 57-64.
32. Savvidou
Κ.,
K. Lagouvardos,
S. Michaelides,
V. Kotroni,
and
P. Constantinides, 2010: Verification of the BOLAM weather prediction model
over the area of Cyprus, Advances in Geosciences, 23, 93–100, 2010
33. Bartzokas A., J. Azzopardi, L. Bertotti, A. Buzzi, L. Cavaleri, D. Conte, S.
Davolio, S. Dietrich, A. Drago, O. Drofa, A. Gkikas, V. Kotroni, K.
Lagouvardos, C.J. Lolis, S. Michaelides, M. Miglietta, A. Mugnai, S. Music, K.
Nikolaides, F. Porcù, K. Savvidou, and M.I. Tsirogianni, 2010: The RISKMED
project: Philosophy, methods and products. Natural Hazards and Earth
System Sciences, 10, 1393-1401.
120
34. Koletsis I., K. Lagouvardos, V. Kotroni and A. Bartzokas, 2010: The
interaction of northern wind flow with the complex topography of Crete
Island – Part II: Numerical study, Natural Hazards and Earth System
Sciences, 10, 1115-1127.
35. Kotroni V., E.Floros, K. Lagouvardos, G. Pejanovic, L. Ilic, and M. Zivkovic,
2010: Multi-model multi-analysis ensemble weather forecasting on the Grid
for the South Eastern Mediterranean Region, Earth Science Informatics, DOI:
10.1007/s12145-010-0071-2
36. Retalis A., D. Paronis, K. Lagouvardos and V. Kotroni, 2010: The heat wave of
June 2007 in Athens, Greece - Part 1: Study of satellite derived land surface
temperature. Atmospheric Research, 98, 458-46.
37. Kohn M., E. Galanti, C. Price, K. Lagouvardos and V. Kotroni, 2010: NowCasting Thunderstorms in the Mediterranean Region using Lightning Data.
Atmospheric Research (in press).
38. Kotroni V., K. Lagouvardos, and A. Retalis, 2010: The heat wave of June
2007 in Athens, Greece - Part 2: Modelling study and sensitivity experiments.
Atmospheric Research (in press).
39. Mazarakis, N., V. Kotroni, K. Lagouvardos, A.A. Argiriou, and C.J. Anderson,
2010: The sensitivity of warm period precipitation forecasts to various
modifications of the Kain – Fritch Convective Parameterization Scheme.
Natural Hazards and Earth System Sciences (under revision)
40. Amiridis V., C. Zerefos, S. Kazadzis, E. Gerasopoulos, K. Eleftheratos, I.
Keramitsoglou, E. Kostopoulou, M. Vrekoussis, C. Kontoes, A. Stohl, C.
Giannakopoulos, V. Kotroni, K. Lagouvardos, A. Richter; J., 2010: Overview
of August 2009 wild fires in Athens, Greece: description and impact on
radiation and air quality, Atmospheric Environment, (submitted).
41. Price C., Yoav Yair, Alberto Mugnai, Kostas Lagouvardos, Maria Carmen
Llasat, Silas Michaelides, Stefano Dietrich, Eli Galanti, Luis Garrote, Dimitris
Katsanos, Vasso Kotroni, Montserrat Llasat-Botija, Luis Mediero, Efrat Morin ,
Kleanthis Nicolaides, Keti Savvidou, Baruch Ziv, 2010: The FLASH Project:
Using lightning data to better understand and predict flash floods.
Environmental Science & Policy (submitted).
42. Delitala A. , Gallino S. , Villa L., Lagouvardos K. and Drago. A. 2010: Weatherrouting in long-distance Mediterranean routes. Theoretical and Aplied
Climatology, DOI 10.1007/s00704-009-0238-2
43. Retalis, A., Sifakis, N., 2010, Urban aerosol mapping over Athens using the
differential textural analysis (DTA) algorithm on MERIS-ENVISAT data. ISPRS
Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 65 (1), 17-25.
44. Hadjimitsis, D.G., Agapiou, A., Papadavid, G., Themistocleous, K., Retalis, A.,
Michaelides, S., Chrysoulakis, N., Toulios, L. and Clayton, C.R.I., 2010,
Atmospheric correction for satellite remotely sensed data intended for
agricultural applications: impact on vegetation indices. Natural Hazards and
Earth System Sciences, 10 (1), 89-95.
45. Kaskaoutis, D., Sifakis, N., Retalis, A. and Kambezidis, H., 2010, Aerosol
monitoring over Athens using satellite and ground-based measurements.
Advances in Meteorology, Vol. 2010 (2010), Article ID 147910, 12 pages,
doi:10.1155/2010/147910.
46. Retalis, A., Hadjimitsis, D.G., Michaelides, S., Tymvios, F., Chrysoulakis, N.
and Clayton, C.R.I., 2010, Comparison of aerosol optical thickness with in situ
visibility data over Cyprus. Natural Hazards and Earth System Sciences, 10,
421-428.
121
47. Papastergiadou Ε., Kagalou Ι., Stefanidis Κ., Retalis Α. and Leonardos I.,
2010, Effects of Anthropogenic Influences on the Trophic State, Land Uses
and Aquatic Vegetation in a Shallow Mediterranean Lake: Implications for
Restoration. Water Resources Management, 24, 415-435.
48. Retalis A., Paronis D., Lagouvardos K., and Kotroni V., 2010, The heat wave
of June 2007 in Athens, Greece – Part 1: Study of satellite derived land
surface temperature. Atmospheric Research, 98 (2-4), 458-467.
49. V.D. ASSIMAKOPOULOS, I. TSIROS, AND L. SHASHUA-BAR, MICROCLIMATIC
AND BIOCLIMATIC CONDITIONS IN THE INTRA-URBAN NET OF ATHENS
DURING THE EXTREMELY HOT SUMMER OF 2007, 10th International
Conference on Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics, COMECAP
2010, CONFERENCE PROCEEDINGS, pp818-824.
50. V.D. Assimakopoulos, I.X. Tsiros, L. Shashua-Bar, M.E. Hoffman and A.P.
Efthimiadou, Microclimatic conditions in the Athens urban clusters, Cooling
the Cities - The absolute Priority, 3rd International Conference on Passive and
Low Energy Cooling for the Built Environment (PALENC 2010).
51. Badarinath K.V.S., Kharol S.K., Kaskaoutis D.G., Sharma A.R., Ramaswamy V.
and Kambezidis H.D. (2010) Long-range transport of dust aerosols over the
Arabian Sea and Indian region - A case study using satellite data and groundbased measurements. Global & Planetary Change 72 (3), 164-181,
doi:10.1016/j.gloplacha.2010.02.003.
52. Lopez G., Fric O. and Kambezidis H.D. (2010) Comparison of simple
illuminance model performance under clear-sky conditions for Athens
Advanced
Materials
Research
107,
99-103,
doi:
(Greece).
10.4028/www.scientific.net/AMR.107.99.
53. Kaskaoutis D.G., Nastos P.T., Kosmopoulos P.G., Kambezidis H.D., Kharol S.K.
and Badarinath K.V.S. (2010) The Aura-OMI Aerosol Index distribution over
Atmospheric
Research
98
(1),
28-39,
2010,
doi:
Greece.
10.1016/j.atmores.2010.03.018.
54. Kaskaoutis D.G., Kalapureddy M.C.R., Krishna Moorthy K., Devara P.C.S.,
Nastos P.T., Kosmopoulos P.G. and Kambezidis H.D. (2010) Heterogeneity in
pre-monsoon aerosol types over the Arabian Sea deduced from shipboard
measurements of spectral AODs. Atmospheric Chemistry and Physics 10 (1),
4893-4908, doi:10.519/acp-10-4893-2010.
55. Kambezidis H.D., Larissi I.K., Nastos P.T. and Paliatsos A.G. (2010) Spatial
variability and trends of the rain intensity over Greece. Advances in
Geosciences 26, 65-69, doi:10.5194/adgeo-26-65-2010.
56. Badarinath K.V.S., Sharma A.R., Kaskaoutis D.G., Kharol S.K. and Kambezidis
H.D. (2010) Solar dimming over the tropical urban region of Hyderabad,
India: effect of increased cloudiness and increased anthropogenic aerosols.
Journal
of
Geophysical
Research-Atmospheres
115,
D21208,
doi:10.1029/2009JD013694.
57. Kaskaoutis D.G., Kharol S.K., Sifakis N., Nastos P.T., Sharma A.R., Badarinath
K.V.S. and Kambezidis H.D. (2010) Satellite monitoring of the biomass
burning aerosols during the wildfires of August 2007 in Greece: climate
implications. Atmospheric Environment (δεκτό προς δημοσίευση).
58. Kaskaoutis D.G., Nastos P.T., Kosmopoulos P.G., Kambezidis H.D. (2010) The
combined use of satellite data, air-mass trajectories and model applications
for monitoring dust transport over Athens, Greece. International Journal of
Remote Sensing 31 (19), 5089-5109, doi:10.1080/01431160903283868.
59. Kaskaoutis D.G., Kosmopoulos P.G., Kambezidis H.D. and Nastos P.T. (2010)
Identification of the aerosol types over Athens, Greece: the influence of air-
122
masses transport. Advances in Meteorology, ειδικό τεύχος Atmospheric
aerosols and climate, 15 σελίδες, doi:10.1155/2010/168346.
60. Kaskaoutis D.G., Sifakis N., Retalis A. and Kambezidis H.D. (2010) Aerosol
monitoring over Athens using satellite and ground-based measurements.
Advances in Meteorology, ειδικό τεύχος Atmospheric aerosols and climate, 12
σελίδες, doi:10.1155/2010/147910.
61. Gouvas M., Sakellariou N.K. and Kambezidis H.D. (2010) Estimation of the
monthly and annual mean maximum and mean minimum air temperature
values in Greece. Meteorology and Atmsopehric Physics 110 (3-4), 143-149,
doi:10.1007/s00703-010-0111-y.
62. Badarinath K.V.S., Kharol S.K., Sharma A.R., Kaskaoutis D.G. and Kambezidis
H.D. (2010) Multi-year analysis of Terra/Aqua MODIS aerosol optical depth
and ground observations over tropical urban region of Hyderabad, India.
Atmospheric
Environment
(δεκτό
προς
δημοσίευση)
doi:10.1016/j.atmosenv.2010.12.047.
63. Eleftheratos Κ., Zerefos C.S., Gerasopoulos E., Isaksen I.S.A., Rognerud B.,
Dalsøren S., and Varotsos C. (2010). A note on the comparison between total
ozone from Oslo CTM2 model and SBUV satellite data, Int. J. Rem Sens., in
press
64. Kanakidou M., Mihalopoulos N. Kindap T., Im U., Vrekoussis M., Dermitzaki
E., Gerasopoulos E., Unal A., Koçak M., Markakis K., Melas D., Youssef A.F.,
and Moubasherg H. (2010). Megacities as hot spots of air pollution in the East
Mediterranean,
Atmospheric
Environment,
doi:10.1016/j.atmosenv.2010.11.048.
65. E. Dascalaki, P. Droutsa, A. Gaglia, S. Kontoyiannidis and C.A. Balaras, Data
Collection and Analysis of the Building Stock and its Energy Performance – An
Example for Hellenic Buildings, Energy & Buildings, Vol. 42, No 8, p. 12311237, 2010.
66. M. Hatzaki, H. A. Flocas, C. Oikonomou, and C. Giannakopoulos, Future
changes in the relationship of precipitation intensity in Eastern Mediterranean
with large scale circulation, Adv. Geosci., 23, 31–36, 2010
A. Giannakopoulos, P. Hadjinicolaou, E. Kostopoulou, K. V. Varotsos, and C.
Zerefos, Precipitation and temperature regime over Cyprus as a result of
global climate change, Adv. Geosci., 23, 17-24, 2010
67. E. Kostopoulou, C. Giannakopoulos, T. Holt and P. Le Sager, Assessment of
interpolated ERA-40 reanalysis temperature and precipitation against
observations of the Balkan Peninsula, Theoretical and Applied Climatology,
102, 115-124, 2010.
68. Moriondo M., Giannakopoulos C., Bindi M., Climate change impact
assessment: the role of climate extremes in crop yield simulation, Climatic
Change, DOI 10.1007/s10584-010-9871-0, 2010
69. A. Protonotariou, M. Tombrou, C. Giannakopoulos, E.Kostopoulou, P.LeSager,
Study of CO surface pollution in Europe based on observations and nestedgrid applications of GEOS-CHEM global chemical transport model, Tellus B,
62, 209-227, 2010.
70. Koussis, A.D., E. Georgopoulou, A. Kotronarou, D. P. Lalas, P. Restrepo, G.
Destouni, C. Prieto, J.J. Rodriguez, J. Rodriguez-Mirasol, T. Cordero & A.
Gomez-Gotor, Cost-efficient management of coastal aquifers via recharge
with treated wastewater and desalination of brackish groundwater: General
framework, Hydrological Sciences Journal, 55(7), 2010: 1217 – 1233.
71. Koussis, A.D., E. Georgopoulou, A. Kotronarou, K. Mazi, P. Restrepo, G.
Destouni, C. Prieto, J.J. Rodriguez, J. Rodriguez-Mirasol, T. Cordero, C.
123
Ioannou, A. Georgiou, J. Schwartz and I. Zacharias, Cost-efficient
management of coastal aquifers via recharge with treated wastewater and
desalination of brackish groundwater: Application to the Akrotiri Basin and
Aquifer, Cyprus, Hydrological Sciences Journal, 55(7), 2010: 1234 – 1245.
72. Koussis, A.D. (2010) Comment on Dottori, F., M. L. V. Martina & E. Todini
(2009) A dynamic rating curve approach to indirect discharge measurement,
Hydrol. Earth Syst. Sci., 14, 1093-1097, doi:10.5194/hess-14-1093-2010.
73. Koussis, A.D. (2010) Reply to the Discussion of “An assessment review of the
hydraulics of storage flood routing 70 years after the presentation of the
Muskingum method” by M. Perumal, Hydrological Sciences Journal 55(8):
1431 – 1441.
74. P. Kassomenos, G. Mertzanos, M. Petrakis, M. Xylaggoura and B. E. Psiloglou,
“Hospital admissions and air mass types in Athens, Greece”, International
Journal of Environment and Pollution, Vol. 40(1-3), σελ. 236-247, 2010.
75. A. Ganas, E. Lagios, G. Petropoulos and B. E. Psiloglou, “Thermal imaging of
Nisyros volcano (Aegean Sea) using ASTER data: Estimation of Heat Flux”,
International Journal of Remote Sensing, Vol. 31(15), σελ. 4033-4047, 2010.
6.2 Δημοσιεύσεις υπό κρίση
1
2
3
4
5
6
V. Amiridis, D. Balis, E. Giannakaki, .S Kazadzis, A. Arola, E. Gerasopoulos
Characterization of the aerosol type using simultaneous measurements of
the lidar ratio and estimations of the single scattering albedo, Accepted in
Atmospheric Research
V. Aaltonen, E. Rodriguez, S. Kazadzis, A. Arola, V. Amiridis, H.
Lihavainen, G. de Leeuw On the variation of aerosol properties over
Finland based on the optical columnar measurement. Submitted in
Atmospheric Research
C.S. Zerefos, K. Tourpali, K. Eleftheratos, S. Kazadzis, C. Meleti, U.
Feister, T. Koskela, A. Heikkilä. Have we passed the maximum UV-B
exposure levels?. Submitted in Nature in Geosciences
V. Amiridis, C. Zerefos, S. Kazadzis, E. Gerasopoulos, K.Eleftheratos, I.
Keramitsoglou, E. Kostopoulou, M. Vrekoussis, C. Kontoes, A. Stohl, C.
Giannakopoulos, V., K. Lagouvardos, A. Richter; J. Burrows. Overview of
August 2009 wild fires in Athens, Greece: description and impact on
radiation and air quality. Submitted to Atmospheric Environment
Founda D. 2010 : ‘Evolution of the air temperature in Athens and
evidence of climatic change – A review’. Accepted for publication in
Advances in Building Energy Research (ABER)
Nastos P.T., Philandras C.M., Founda D and Zerefos C.S. (2010): ' Air
temperature trends related to changes in atmospheric circulation in the
wider area of Greece' International Journal of Remote Sensing, in press,
ID TRES-SIP-2009-0205.R3
6.3 Δημοσιεύσεις σε πρακτικά Διεθνών Συνεδρίων & Συμποσίων
1. R. Mamouri, A. Papayannis, V. Amiridis, P. Kokkalis, G. Tsaknakis, S.
Kazadzis, Follow up of the Eyjafjallajokull volcano over Athens, Greece in the
frame of the EARLINET project, Geophysical Research Abstracts Vol. 12,
EGU2010-15750, 2010
2. V. Aaltonen, E. Rodriguez, S. Kazadzis, L. Sogacheva, A. Arola, G. de Leeuw,
Characteristics of the aerosol climatology over Finland based on the optical
124
columnar properties, Geophysical Research Abstracts Vol. 12, EGU201015750, 2010
3. S. Kazadzis, J. Grobner, A. Arola, V. Amiridis, Aerosol single scattering albedo
retrieval from global UV irradiance measurements, International Aerosol
Conference, Helsinki 29 August – 3 September 2010
4. E. Gerasopoulos P. Kokkalis, S. Kazadzis, V. Amiridis, K. Eleftheriadis, C.
Zerefos, Christos, Aerosol Optical Depth (AOD) variability over Athens,
Greece, International Aerosol Conference, Helsinki 29 August – 3 September
2010
5. V. Amiridis, J. Grobner, S. Nyeki, E. Giannakaki, D. Muller, S. Kazadzis, P.
Kokkalis, N. Kouremeti, D. Balis, A. Papayannis, I. Keramitsoglou, I. Daglsi,
Precision Filter Radiometer measurements and aerosol microphysical
retrievals, during THERMOPOLIS 2009, International Aerosol Conference,
Helsinki 29 August – 3 September 2010
6. Poupkou, E. Katragkou, M. Koukouli, S. Kazadzis, K. Markakis, T. Giannaros,
D. Balis, N. Daskalakis, M. Kanakidou, D. Melas, Evaluation of simulated PM10
concentrations over Greece using gridded satellite measurements,
International Aerosol Conference, Helsinki 29 August – 3 September 2010
7. M. M. Zempila, A. Kazantzidis, A. F. Bais, S. Kazadzis, P. N. den Outer, T.
Koskela, and Harry Slaper, Calculations of the Human Vitamin D Exposure
from UV Spectral Measurements at Three European Stations 7th International
Conference of the Balkan Physical Union; Alexandroupolis; 9 September 2009
through 13 September 2009; Code 79345
8. ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ Ν., Β. ΚΟΤΡΩΝΗ, Κ. ΛΑΓΟΥΒΑΡΔΟΣ ΚΑΙ Α. Α. ΑΡΓΥΡΙΟΥ, 2010:
Η ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΓΝΩΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΩΝ
ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΤΩΝ KAIN – FRITSCH ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ
ΘΕΡΜΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ. 10ο Συνέδριο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και
Φυσικής της Ατμόσφαιρας, 25-28 Μαΐου 2010, Πάτρα.
9. Σιντόση, Ο. Α., Α. Μπαρτζωκασ, Β. Κοτρωνη και Κ. ΛαγουβαρδοΣ, 2010:
Μελετη τησ αξιοπιστιασ του μοντελου μμ5 στη βροχοπτωση τησ ηπειρου για
διαφορετικεσ οριζοντιεσ αναλυσεισ και επιλογεσ σχηματων. 10ο Συνέδριο
Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, 25-28 Μαΐου
2010, Πάτρα.
10. ΛΑΓΟΥΒΑΡΔΟΣ Κ., Β. ΚΟΤΡΩΝΗ, Σ. ΒΟΥΓΙΟΥΚΑΣ, Δ. ΚΑΤΣΑΝΟΣ, Ι.
ΚΩΛΕΤΣΗΣ, Ν. ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ, Σ. ΛΥΚΟΥΔΗΣ, 2010: ΔΙΚΤΥΟ ΑΘΤΟΜΑΤΩΝ
ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ:
ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ, 10ο Συνέδριο Μετεωρολογίας,
Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, 25-28 Μαΐου 2010, Πάτρα.
Lagouvardos Konstantinos, Vassiliki Kotroni, and Hans-Dieter Betz, 2010: The
ZEUS lightning detection system in the frame of FLASH project. EGU General
Assembly 2008, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
11. Galanti Eli, M. Kohn, C. Price, K. Lagouvardos, and V. Kotroni, 2010: NowCasting Thunderstorms in the Mediterranean Region using Lightning Data.
EGU General Assembly 2008, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
12. Mazarakis Nikos, Vassiliki Kotroni, Konstantinos Lagouvardos, and
Athanassios Argyriou, 2010: Assessment of various convective
parametrisation schemes for warm season precipitation foracasts. EGU
General Assembly 2008, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
13. Kotroni Vassiliki and Konstantinos Lagouvardos, 2010: Assimilation of
lightning data for the improvement of quantitative precipitation forecasts in
125
the frame of FLASH project. EGU General Assembly 2008, Vienna, Austria, 27 May 2010.
14. ΚΟΤΡΩΝΗ Β., Κ. ΛΑΓΟΥΒΑΡΔΟΣ, 2010: AΦΟΜΟΙΩΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΏΝ ΕΚΚΕΝΩΣΕΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ
ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ. 10ο Συνέδριο
Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, 25-28 Μαΐου
2010, Πάτρα.
15. Koutroulis, A.G., I.K. Tsanis, V. Kotroni, K. Lagouvardos, 2010: Lightning
activity, rainfall and flash flooding. Occasional or interrelated events? A case
study in the island of Crete, 12th EGU Plinius Conference on Mediterranean
Storms, Corfu, 1-4 September 2010.
16. Katsafados, P., A. Papadopoulos, K. Lagouvardos, V., 2010: Kotroni, E.
Mavromatidis, I. Pytharoulis, 2010: Statistical evaluation of a mesoscale data
assimilation system over Greece, 12th EGU Plinius Conference on
Mediterranean Storms, Corfu, 1-4 September 2010.
17. Katsanos,D., K. Lagouvardos, V. Kotroni, H. Feidas, 2010: Use of METEOSAT
data for the investigation of pre-convective conditions of warm season
thunderstorms over the Southeastern Europe, 12th EGU Plinius Conference
on Mediterranean Storms, Corfu, 1-4 September 2010.
18. Sindosi, O., A. Bartzokas, V. Kotroni, K. Lagouvardos, 2010: Verification of
precipitation forecasts of MM5 model over Epirus, NW Greece, for various
convective parameterization schemes, 12th EGU Plinius Conference on
Mediterranean Storms, Corfu, 1-4 September 2010
19. ΚΩΛΕΤΣΗΣ Ι., ΛΑΓΟΥΒΑΡΔΟΣ Κ., Β. ΚΟΤΡΩΝΗ, Α. ΜΠΑΡΤΖΩΚΑΣ, 2010:
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΙΑΚΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Της ΒΟΡΕΙΑΣ ΡΟΗΣ ΣΤΟ
ΟΠΕΙΝΟ ΚΑΝΑΛΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ. 10ο Συνέδριο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας
και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, 25-28 Μαΐου 2010, Πάτρα.
20. Themistocleous K., Nisantzi A., Hadjimitsis D., Retalis A., Paronis D.,
Michaelides S., Chrysoulakis N., Agapiou A., Giorgousis G. and Perdikou S.,
2010, Monitoring Air Pollution in the Vicinity of Cultural Heritage Sites in
Cyprus Using Remote Sensing Techniques. Digital Heritage, Lecture Notes in
Computer Science, 2010, Vol. 6436/2010, 536-547, DOI: 10.1007/978-3-64216873-4_44. M. Ioannides (Ed.): EuroMed 2010, LNCS 6436, pp. 536–547,
2010, © Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2010.
21. Hadjimitsis D., Themistocleous K., Trigkas V., Matsas A., Retalis A. and
Chrysoulakis N., 2010, Spectro-radiometric measurements of non-variant
targets intended for the removal of atmospheric effects from satellite images:
the case study of Lemesos area in Cyprus. Proc. SPIE, Vol. 7827, 78270D
(2010); doi:10.1117/12.864806.
22. Themistocleous K., Hadjimitsis D., Retalis A. and Chrysoulakis N., 2010,
Accuracy assessment of atmospheric correction algorithms using sunphotometers (AERONET), lidar system, and in situ spectroradiometers. Proc.
SPIE, Vol. 7827, 78270E (2010); doi:10.1117/12.864825.
23. Papoutsa Ch., Hadjimitsis D., Themistocleous K., Perdikou S., Retalis A. and
Toulios L., 2010, Smart monitoring of water quality in Asprokremmos Dam in
Paphos, Cyprus using satellite remote sensing and wireless sensor platform,
Proc. SPIE, Vol. 7831, 78310Q (2010); doi:10.1117/12.864824.
24. Kambezidis H.D., Demetriou D., Kaskaoutis D.G. and Nastos P.G. (2010) Solar
dimming/brightening in the Mediterranean. EGU General Assembly, Βιέννη, 27 Μαΐου.
25. Kaskaoutis D.G., Nastos P.T., Amiridis B., Kosmopoulos P.G. and Kambezidis
H.D. (2010) Meteorological patterns associated with intense Saharan dust
126
outbreaks over Greece in winter. Πρακτικά 10ου Διεθνούς Συνεδρίου
Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας, Φυσικής της Ατμόσφαιρας (COMECAP 2010),
Πάτρα, 25-28 Μαΐου, ISBN: 978-960-99254-0-2, 1039-1047.
26. Psiloglou B.E. and Kambezidis H.D. (2010) The Meteorological Radiation
Model: Estimation of the global solar radiation under clear-sky conditions.
Πρακτικά 10υο Διεθνούς Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας, Φυσικής
της Ατμόσφαιρας (COMECAP 2010), Πάτρα, 25-28 Μαΐου, ISBN: 978-96099254-0-2, 873-880.
27. Garyfallou A., Manolis A., Kosmopoulos P.G., Kaskaoutis D.G., Nastos P.T.
and Kambezidis H.D. (2010) Study of fire danger index and its possibility of
application in the Greek area. 10ο Διεθνές Συνέδριο Μετεωρολογίας,
Κλιματολογίας, Φυσικής της Ατμόσφαιρας (COMECAP 2010), Πάτρα, 25-28
Μαΐου, ISBN: 978-960-99254-0-2, 322-328.
28. Zerefos C., Eleftheratos, K., Kazadzis S., Gerasopoulos E., Kazantzidis A.,
Luterbacher, et al., Global dimming and brightening: the UV case, European
General Assembly, EGU 2010, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
29. Im U., Markakis K., Daskalakis N., Doering U., Unal A., Mihalopoulos N.,
Gerasopoulos E., Kocak M., Kindap T., van Aardenne J., Kubilay N., and
Kanakidou M., Quantification of air pollution levels and its sources for the
Eastern Mediterranean: A megacity perspective, European General Assembly,
EGU 2010, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
30. Kanakidou M., Mihalopoulos N., Daskalakis N., Im U., Kocak M., Gerasopoulos
E., Hatziannastassiou N., Vrekoussis M., Unal A., Kindap T., Kocak M., Kubilay
N., Markakis K., Poupkou A., Youssef A.F., and Moubasher H., Impact of
growing urbanization on air quality and climate in the East Mediterranean An overview of the first results from the CITYZEN project, European General
Assembly, EGU 2010, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
31. Amiridis V., Giannakaki E., Balis D.S., Pytharoulis I., Zanis P., Melas D.,
Kazadzis S., Gerasopoulos E., and Zerefos C., Smoke injection heights from
agricultural burning in Eastern Europe as seen by CALIPSO, 25th
International Laser Radar Conference, ILRC25, St. Petersburg, Russia, 5-9July 2010.
32. Gerasopoulos E., Kokkalis P., Amiridis V., Eleftheratos K., and Zerefos C.S.,
Physico-chemical processes controlling aerosol optical properties depth over
the urban environment of Athens, International Conference on Meteorology,
Climatology and Atmospheric Physics, COMECAP 2010, Patras, Greece, 25-28
May 2010.
33. C.A. Balaras, E. Dascalaki, P. Tsekouras, A. Aidonis, High Solar Combi
Systems in Europe, ASHRAE TRANSACTIONS, Vol. 116, Part 1, pp. 408-415,
ASHRAE Winter Conference, 23 – 27 Ιανουαρίου, Ορλάντο, ΗΠΑ (2010).
34. C.A. Balaras, E. Dascalaki, P. Tsekouras, D. Chasapis, C. Karytsas, High Solar
Combi-Plus Systems – A Pilot Application in a Hellenic Office Building,
UNEP/ASHRAE Conference “Road to Climate Friendly Chillers: Moving Beyond
CFCs and HCFCs”, United Nations Environmental Program (UNEP) and the
American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers
(ASHRAE), Κάϊρο, Αίγυπτος, 30 Σεπτεμβρίου – 1 Οκτωβρίου (2010).
35. Τίγκας Κ, Γιαννακίδης Γ, Λάλας Δ, Μοιρασγεντής Σ, Σαραφίδης Γ,
Σακκελαρίδης Ν, Νάκος Χ, Μάντζαρης Ι, Καμπούρης Ι. Ανάλυση της
δυνατότητας διείσδυσης των τεχνολογιών ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας
στο Ελληνικό ενεργειακό σύστημα εν όψει των στόχων της Ευρωπαϊκής
Ενεργειακής Πολιτικής. RENES 2010, 4o Εθνικό Συνέδριο: Η εφαρμογή των
127
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας προς ένα φιλόδοξο και αξιόπιστο Εθνικό
Πρόγραμμα Δράσης. Αθήνα.
36. Giannakopoulos, C., M. Hatzaki, E. Kostopoulou, M. McCarthy, and C.
Goodess, The impact of climate change and urban heat islands on the
occurrence of extreme events in cities: The Athens case. 10th International
Conference on Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics, Patra,
Greece, 25-28 May 2010.
37. Kostopoulou, E., C. Giannakopoulos, M. Hatzaki, and K. Tziotziou, Reliability
of ensembles gridded observational dataset and six ensembles regional
climate models to estimate climate extremes over the Balkan Peninsula. 10th
International Conference on Meteorology, Climatology and Atmospheric
Physics, Patra, Greece, 25-28 May 2010.
38. Hatzaki, M., H. A. Flocas, I. Simmonds, K. Keay, C. Giannakopoulos, V.
Brikolas, and J. Kouroutzoglou, 2010: Climate change and Mediterranean
storm tracks: present and future climate simulations of a high-resolution
Mediterranean model. 12th Plinius Conference on Mediterranean Storms,
Corfu Island Greece, 1-4 September 2010, Vol. 12, Plinius12-41.
39. Hatzaki, M., H.A. Flocas, C. Giannakopoulos, E. Kostopoulou, I.
Kouroutzoglou, K. Keay, and I. Simmonds, Assessing the capability of high
resolution climatic model experiments to simulate Mediterranean cyclonic
tracks. 10th EMS Annual Meeting and 8th European Conference on Applied
Climatology (ECAC), Zürich, Switzerland, 13–17 September 2010.
40. Giannakopoulos, C., M. Hatzaki, E. Kostopoulou, and K.V. Varotsos, An
integrated assessment of climate change impacts for Athens-relevance to
stakeholders and policy makers. 10th EMS Annual Meeting and 8th European
Conference on Applied Climatology (ECAC), Zürich, Switzerland, 13–17
September 2010.
41. Varotsos,K.V.; Giannakopoulos,C.A.; Tombrou,M., Climate Change Impact on
Future Air Quality in Europe: a Two-Way Approach, American Geophysical
Union, Fall Meeting 2010.
42. Kostopoulou,E.; Lykoudis,S.; Giannakopoulos,C, Evaluation of circulation type
classifications for the eastern Mediterranean region, 10th EMS Annual Meeting
and 8th European Conference on Applied Climatology (ECAC), Zürich,
Switzerland, 13–17 September 2010.
43. Varotsos,K.V.; Giannakopoulos,C.A.; Tombrou,M., Climate Change Impact on
Future Air Quality in Europe, 10th EMS Annual Meeting and 8th European
Conference on Applied Climatology (ECAC), Zürich, Switzerland, 13–17
September 2010.
44. Founda D. , C. Giannakopoulos , F. Pierros , A. Kalimeris and M. Petrakis
(2010): Past, present and future evolution of precipitation in Athens. 10th
COMECAP, Patras, May 25-28 2010.
45. Kalimeris A, D. Founda, C. Giannakopoulos, F. Pierros and C.M. Philandras
(2010): Long term changes of precipitation in the Ionian sea – Future
projections. 10th COMECAP, Patras, May 25-28 2010.
46. Mazi, K. & A. D. Koussis, Reverse Flood Routing with the Lag-and-Route
Storage Model, 12th Plinius Conference on Mediterranean Storms, 2010,
Corfou, Greece.
47. Koussis, A.D., K. Mazi, L. Lykoudis and A.A. Argiriou, Reverse flood routing
with the inverted Muskingum storage routing scheme, 12th Plinius
Conference on Mediterranean Storms, 2010, Corfou, Greece.
48. Κ. Κουτελίδα, Β. Ε. Ψυλόγλου και Ι. Τσίρος, “Μελέτη διακύμανσης της
θερμοκρασίας εδάφους σε διάφορα βάθη για την περιοχή της Αθήνας”, 10ο
128
Διεθνές συνέδριο Μετεωρολογίας,
Ατμόσφαιρας, 25-29 Μαίου, Ρίο, 2010.
Κλιματολογίας
και
Φυσικής
της
6.4 Χωρίς Δημοσίευση Πρακτικών
1
Lagouvardos Konstantinos, Vassiliki Kotroni, and Hans-Dieter Betz, 2010:
The ZEUS lightning detection system in the frame of FLASH project. EGU
General Assembly 2008, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
2 Galanti Eli, M. Kohn, C. Price, K. Lagouvardos, and V. Kotroni, 2010:
Now-Casting Thunderstorms in the Mediterranean Region using Lightning
Data. EGU General Assembly 2008, V
i
e
n
n
a
,
Austria, 2-7 May 2010.
3 Mazarakis Nikos, Vassiliki Kotroni, Konstantinos Lagouvardos, and
Athanassios Argyriou, 2010: Assessment of various convective
parametrisation schemes for warm season precipitation foracasts. EGU
General Assembly 2008, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
4
Kotroni Vassiliki and Konstantinos Lagouvardos, 2010: Assimilation of
lightning data for the improvement of quantitative precipitation forecasts
in the frame of FLASH project. EGU General Assembly 2008, Vienna,
Austria, 2-7 May 2010.
5 ΚΟΤΡΩΝΗ Β., Κ. ΛΑΓΟΥΒΑΡΔΟΣ, 2010: AΦΟΜΟΙΩΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΏΝ ΕΚΚΕΝΩΣΕΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ
ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ. 10ο
Συνέδριο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας,
25-28 Μαΐου 2010, Πάτρα.
6 Koutroulis, A.G., I.K. Tsanis, V. Kotroni, K. Lagouvardos, 2010: Lightning
activity, rainfall and flash flooding. Occasional or interrelated events? A
case study in the island of Crete, 12th EGU Plinius Conference on
Mediterranean Storms, Corfu, 1-4 September 2010.
7
Katsafados, P., A. Papadopoulos, K. Lagouvardos, V., 2010: Kotroni, E.
Mavromatidis, I. Pytharoulis, 2010: Statistical evaluation of a mesoscale
data assimilation system over Greece, 12th EGU Plinius Conference on
Mediterranean Storms, Corfu, 1-4 September 2010.
8 Katsanos,D., K. Lagouvardos, V. Kotroni, H. Feidas, 2010: Use of
METEOSAT data for the investigation of pre-convective conditions of
warm season thunderstorms over the Southeastern Europe, 12th EGU
Plinius Conference on Mediterranean Storms, Corfu, 1-4 September 2010.
9 Sindosi, O., A. Bartzokas, V. Kotroni, K. Lagouvardos, 2010: Verification
of precipitation forecasts of MM5 model over Epirus, NW Greece, for
various convective parameterization schemes, 12th EGU Plinius
Conference on Mediterranean Storms, Corfu, 1-4 September 2010.
10 Colin Price, Yoav Yair, Alberto Mugnai, Kostas Lagouvardos, Maria
Carmen Llasat, and Silas Michaelides, 2010: Results from the EU FLASH
project: The link between flash floods and lightning flashes. EGU General
Assembly 2008, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
6.5
1.
Δημοσιεύσεις σε πρακτικά Ελληνικών Συνεδρίων & Συμποσίων
Λαγουβάρδος Κ., Κοτρώνη Β., Βουγιούκας Σ., Κατσάνος Δ., Κωλέτσης Ι.,
Μαζαράκης Ν., και Λυκούδης Σ., 2010, Δίκτυο αυτόματων
μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών:
Παρούσα κατάσταση και προοπτικές, 10ο Πανελήνιο Συνέδριο
129
Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Πάτρα,
Πρακτικά, 11-17
2. Τσέλιου Α., Τσίρος Ι., Λυκούδης Σ., Νικολοπούλου Μ., 2010, Εφαρμογή
και αξιολόγηση χαρακτηριστικών βιοκλιματικών δεικτών για την εκτίμηση
της θερμικής άνεσης κατά τη θερμή περίοδο του έτους, 10ο Πανελήνιο
Συνέδριο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας,
Πάτρα, Πρακτικά, 345-352.
3. Λυκούδης Σ.Π., Αργυρίου Α.Α, Φλόκα Ε.Α., 2010, Ισοτοπική ανίχνευση
εξάτμισης της βροχόπτωσης μετά την έξοδο από το νέφος, 10ο Πανελήνιο
Συνέδριο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας,
Πάτρα, Πρακτικά, 458-468.
4. Mazou E., Tsiros I., Alvertos N., Lykoudis S., Garofalakis I., 2010,
Εstimation of soil temperature: time and frequency domain modelling,
10ο Πανελήνιο Συνέδριο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της
Ατμόσφαιρας, Πάτρα, Πρακτικά, 517-525.
5. Ρουκουνάκης Ν., Πετράκης Μ., Ψυλόγλου Β., Φουντά Δ. Λυκούδης Σ.
2010, Επιπτώσεις στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον της Ανατολικής Αττικής
από τη λειτουργία του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών και των μεγάλων
Πανελήνιο
Συνέδριο
Μετεωρολογίας,
οδικών
αρτηριών,
10ο
Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Πάτρα, Πρακτικά, 889-900.
6. Τουρκολιάς Χ, Διακουλάκη Δ, Μοιρασγεντής Σ και Δαμίγος Δ, Το
κοινωνικό κόστος του ελληνικού συστήματος ηλεκτροπαραγωγής:
Συγκριτική αξιολόγηση σεναρίων για το 2020. RENES 2010, 4o Εθνικό
Συνέδριο: Η εφαρμογή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας προς ένα
φιλόδοξο και αξιόπιστο Εθνικό Πρόγραμμα Δράσης. Αθήνα.
7. Τίγκας Κ, Γιαννακίδης Γ, Λάλας Δ, Μοιρασγεντής Σ, Σαραφίδης Γ,
Σακκελαρίδης Ν, Νάκος Χ, Μάντζαρης Ι, Καμπούρης Ι. Ανάλυση της
δυνατότητας διείσδυσης των τεχνολογιών ΑΠΕ και εξοικονόμησης
ενέργειας στο Ελληνικό ενεργειακό σύστημα εν όψει των στόχων της
Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Πολιτικής. RENES 2010, 4o Εθνικό Συνέδριο: Η
εφαρμογή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας προς ένα φιλόδοξο και
αξιόπιστο Εθνικό Πρόγραμμα Δράσης. Αθήνα.
8. Τύμβιος Φ., Χαραλάμπους Δ., Μιχαηλίδης Σ., Ρετάλης Α., Παρώνης Δ.
και Σκουτέλη Χ., 2010, Κατανομή θερμοκρασίας στην Κύπρο με τη
χρήση δορυφορικών εικόνων και Τεχνητών Νευρωνικών Δικτύων. 10ο
Διεθνές Συνέδριο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας, Φυσικής της
Ατμόσφαιρας, 25-28 Μαΐου 2010, Πάτρα.
9. Μάτσας Α., Χατζημιτσής Δ., Θεμιστοκλέους Κ. και Ρετάλης Α., 2010,
Χρήση συστήματος LIDAR και ηλιακών φωτόμετρων για υποστήριξη των
μετρήσεων ατμοσφαιρικής ρύπανσης με δορυφορική τηλεπισκόπηση.
10ο Διεθνές Συνέδριο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας, Φυσικής της
Ατμόσφαιρας, 25-28 Μαΐου 2010, Πάτρα.
10. Νικητοπούλου Θ. και Ρετάλης Α., 2010, Μία μελέτη περίπτωσης: Σχέδιο
Μαθήματος Διδασκαλίας Φαινομένων Κυματικής για εξ Αποστάσεως
Εκπαίδευση. 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, 17-21
Μαρτίου 2010, Πάτρα.
11. Τύμβιος Φ., Μιχαηλίδης Σ., Ρετάλης Α., Παρώνης Δ., Σκουτέλη Χ. και
Κλεάνθους Σ., 2010, Πρόγνωση επεισοδίων αεροσωματιδιακής ρύπανσης
με νευρωνικά δίκτυα. 10ο Διεθνές Συνέδριο Μετεωρολογίας,
Κλιματολογίας, Φυσικής της Ατμόσφαιρας, 25-28 Μαΐου 2010, Πάτρα.
12. Καρράς Ι., Καμπεζίδης Χ.Δ. και Ζευγώλης Δ. (2010) Ανάπτυξη
πολυμεσικής εφαρμογής για την εξοικονόμηση ενέργειας σε ένα τυπικό
130
χώρο γαρφείων με τη χρήση υβριδικού συστήματος ΑΠΕ. Συνέδριο για
την Ενέργεια: Σημερινή εικόνα – Σχεδιαμός – Προοπτικές (οργάνωση:
ΤΕΕ), Αθήνα (8-9/3).
13. Κ.Α. Μπαλαράς, Α. Γαγλία, Σ. Μοιρασγεντής, Ε. Γεωργοπούλου, Ι.
Σαραφίδης, Δ. Δάλας, Κτιριακό απόθεμα, Δυναμικό εξοικονόμησης
ενέργειας και μείωση ρύπων στον οικιακό και τριτογενή τομέα στην
Ελλάδα - Προτεραιότητες εφαρμογής μέτρων, “Ενέργεια: Σημερινή
Εικόνα - Σχεδιασμός – Προοπτικές”, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας,
Αθήνα, 8-10 Μαρτίου (2010).
14. Π. Τσεκούρας, Δ. Χασάπης, Ρ. Χριστοδουλάκη και Κ. Καρύτσας, E.
Δασκαλάκη, Κ. Μπαλαράς, Κ. Αντωνόπουλος και Χ. Τζιβανίδης,
Kαινοτόμο σύστημα υψηλής ηλιακής κάλυψης για θέρμανση και ψύξη
στην Αθήνα, 4ο Εθνικό Συνέδριο RENES, “Εφαρμογή των Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας, προς ένα Φιλόδοξο και Αξιόπιστο Εθνικό Πρόγραμμα
Δράσης ”, Αθήνα, 10-12 Μαϊου (2010).
15. Ζάγκας, Π., Κούτσικος, Κ., Λαρίσση, Ι.Κ., Ψυλόγλου, Β.Ε., Παλιατσός,
Α.Γ. “Συγκριτική αξιολόγηση των επιπέδων συγκέντρωσης συμβατικών
ρύπων σε δυο περιοχές της Αθήνας με χρήση του συστήματος
διαφορικής οπτικής φασματικής απορρόφησης και με συμβατικές
μεθόδους”. Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Φοιτητικού Συνεδρίου της
Ελληνικής Εταιρείας Επιχειρησιακών Ερευνών «Ο Ρόλος της
Επιχειρησιακής Έρευνας & των Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση και
τις Επιχειρήσεις», Αθήνα, 25-27 Νοεμβρίου 2010.
6.6 Τεχνικές Εκθέσεις
1
2
3
4
Philipp A, Beck C., Esteban P., Kreienkamp F., Krennert T., Lykoudis
S.P., Pianko-Kluczynska K., Post P., Rasilla-Alvarez D., Spekat A., and
Streicher F., 2010, COST733CLASS User guide. σ. 70.
Κοτρωνάρου Α. κ.α «Παρακολούθηση και καταγραφή θορύβου, δονήσεων
ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην ευρύτερη περιοχή της Γέφυρας Ρίου –
Αντιρρίου και παροχή συναφούς συμβουλευτικής υποστήριξης», Τελική
Συγκεντρωτική Έκθεση, Δεκέμβριος 2010.
Κοτρωνάρου Α. κ.α «Παρακολούθηση και καταγραφή θορύβου, δονήσεων
ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην ευρύτερη περιοχή της Γέφυρας Ρίου –
Αντιρρίου και παροχή συναφούς συμβουλευτικής υποστήριξης», 2η
Ενδιάμεση Έκθεση, Φεβρουάριος 2010.
Ανάλυση Ενεργειακών Σεναρίων διείσδυσης των τεχνολογιών ΑΠΕ στο
Ενεργειακό Σύστημα και Επίτευξης των Εθνικών Στόχων του 2020 με
χρήση των μοντέλων MARKAL, ENPEP, WASP, COST. (Δρ. Σ.
Μοιρασγεντής – Δρ. Ι. Σαραδίδης).).
5
National Renewable Energy Action Plan in the Scope of Directive
2009/28/EC. (Δρ. Σ. Μοιρασγεντής – Δρ. Ι. Σαραδίδης).
6
Συμμετοχή στην συγγραφή της Μελέτης Σκοπιμότητας (Ιούλιος 2010) του
έργου για την Δημιουργία εθνικού δικτύου για την ευρωπαϊκή ερευνητική
υποδομή FSRI-COPAL. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
7
Regional Assessment of Climate Change in the Mediterranean (RACCM),
Final Report CIRCE FP6 Project, Co-author to the "Air Quality" section.
(Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
131
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Technical Progress Report στα πλαίσια του Προγράμματος TABULA,
European Commission, DG for Energy (DG XVII), Intelligent Energy
Europe, Μάρτιος (2010) (Δρ. Ε. Δασκαλάκη).
Intermediate Technical and Financial Project Report στα πλαίσια του
Προγράμματος HIGH-COMBI, European Commission, DG for Energy (DG
XVII), FP6, Ιούνιος (2010) (Δρ. Κ. Μπαλαράς).
Use of Building Typologies for Energy Performance Assessment of
National Building Stocks. Existent Experiences in European Countries and
Common Approach – First Synthesis Report (SR1), στα πλαίσια του
Προγράμματος TABULA, European Commission, DG for Energy (DG XVII),
Intelligent Energy Europe, Ιούνιος (2010) (Δρ. Ε. Δασκαλάκη).
Β. Ψυλόγλου και Σ. Λυκούδης, “Εκτίμηση των επιπέδων έντασης της
προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια και κεκλιμένη επιφάνεια
στην περιοχή της Τρίπολης για την εκτίμηση της ενεργειακής απόδοσης
Φ/Β σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας”, “Μελέτη Α04:
Εγχειρίδιο
λειτουργίας
και
συντήρησης
του
μετεωρολογικούακτινομετρικού σταθμού στην Τρίπολη.”, ΡΟΚΑΣ Ηλιακή ΙΙ Ε.Π.Ε. και
ΒΙΟΣΑΡ Ενεργειακή Α.Ε., 25 Μαρτίου, 2010.
B. Ψυλόγλου και Σ. Λυκούδης, “Εκτίμηση των επιπέδων έντασης της
προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια και κεκλιμένη επιφάνεια
στην περιοχή της Τρίπολης για την εκτίμηση της ενεργειακής απόδοσης
Φ/Β σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας”, “Μελέτη Β01.1:
Περιοδική διμηνιαία έκθεση ανάλυσης αποτελεσμάτων των μετρήσεων
ηλιακών συνιστωσών και εκτίμησης Ολικής Ηλιακής ακτινοβολίας τόσο σε
οριζόντιο επίπεδο όσο και σε κλίση 30ο με Νότιο προσανατολισμό στην
επιφάνεια της Γης.”, ΡΟΚΑΣ Ηλιακή ΙΙ Ε.Π.Ε. και ΒΙΟΣΑΡ Ενεργειακή
Α.Ε., 15 Ιουλίου, 2010.
B. Ψυλόγλου, “Εκτίμηση των επιπέδων έντασης της προσπίπτουσας
ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια και κεκλιμένη επιφάνεια στην περιοχή
της Τρίπολης για την εκτίμηση της ενεργειακής απόδοσης Φ/Β σταθμού
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας”, “Μελέτη Β01.2: Περιοδική διμηνιαία
έκθεση ανάλυσης αποτελεσμάτων των μετρήσεων ηλιακών συνιστωσών
και εκτίμησης Ολικής Ηλιακής ακτινοβολίας τόσο σε οριζόντιο επίπεδο όσο
και σε κλίση 30ο με Νότιο προσανατολισμό στην πιφάνεια της Γης.”,
ΡΟΚΑΣ Ηλιακή ΙΙ Ε.Π.Ε. και ΒΙΟΣΑΡ Ενεργειακή Α.Ε., 29 Ιουλίου, 2010.
B. Ψυλόγλου, “Εκτίμηση των επιπέδων έντασης της προσπίπτουσας
ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια και κεκλιμένη επιφάνεια στην περιοχή
της Τρίπολης για την εκτίμηση της ενεργειακής απόδοσης Φ/Β σταθμού
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας”, “Μελέτη Β01.3: Περιοδική διμηνιαία
έκθεση ανάλυσης αποτελεσμάτων των μετρήσεων ηλιακών συνιστωσών
και εκτίμησης Ολικής Ηλιακής ακτινοβολίας τόσο σε οριζόντιο επίπεδο όσο
και σε κλίση 30ο με Νότιο προσανατολισμό στην επιφάνεια της Γης.”,
ΡΟΚΑΣ Ηλιακή ΙΙ Ε.Π.Ε. και ΒΙΟΣΑΡ Ενεργειακή Α.Ε., 20 Σεπτεμβρίου,
2010.
Μ. Πετράκης, B. Ψυλόγλου, Ε. Γερασόπουλος, Σ. Λυκούδης, Ν.
Ρουκουνάκης, Θ. Κοπανιά και Ε. Λιακάκου, “Πρόγραμμα Μελέτης
ατμοσφαιρικής ποιότητας και θορύβου στην Ανατολική Αττική - Β’ Φάση”,
Δεύτερη Ενδιάμεση ‘Εκθεση, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ανατολικής
Αττικής, Σεπτέμβριος 2010.
B. Ψυλόγλου, “Εκτίμηση των επιπέδων έντασης της προσπίπτουσας
ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια και κεκλιμένη επιφάνεια στην περιοχή
της Τρίπολης για την εκτίμηση της ενεργειακής απόδοσης Φ/Β σταθμού
132
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας”, “Μελέτη Β01.4: Περιοδική διμηνιαία
έκθεση ανάλυσης αποτελεσμάτων των μετρήσεων ηλιακών συνιστωσών
και εκτίμησης Ολικής Ηλιακής ακτινοβολίας τόσο σε οριζόντιο επίπεδο όσο
και σε κλίση 30ο με Νότιο προσανατολισμό στην επιφάνεια της Γης.”,
ΡΟΚΑΣ Ηλιακή ΙΙ Ε.Π.Ε. και ΒΙΟΣΑΡ Ενεργειακή Α.Ε., 5 Νοεμβρίου, 2010.
17 Μ. Πετράκης, B. Ψυλόγλου, Ε. Γερασόπουλος, Σ. Λυκούδης, Ν.
Ρουκουνάκης, Θ. Κοπανιά και Ε. Λιακάκου, “Πρόγραμμα Μελέτης
ατμοσφαιρικής ποιότητας και θορύβου στην Ανατολική Αττική - Β’ Φάση”,
Τελική ‘Εκθεση, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ανατολικής Αττικής, Νοέμβριος
2010.
18 C. Giannakopoulos, M. A. Lange, P. Hadjinicolaou, E. Kostopoulou and B.
Psiloglou, “Changes in Energy Requirements under Varying Climatic
Conditions in the Eastern Mediterranean”, a report for the study on
“Climate Change and Impacts in the Eastern Mediterranean and Middle
East (CIMME)”, November 2010.
6.7 Επιστημονικές εκδόσεις – Βιβλία
1
2
3
4
Λυκούδης Σ.Π., 2010, Σταθερά ισότοπα (δ2Η, δ18Ο) στον υετό: Ανάλυση
ων ισοτοπικών υπογραφών στην Ελλάδα και κλιματολογική ανάλυση
στην περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου, Διδακτορική
Διατριβή, Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών, σ. 340.
2010: Guest Co-Editor του ειδικού τόμου του περιοδικού Earth Science
Informatics με τίτλο «Virtual organizations and application services for
earth science on grids» (Δρ. Β. Κοτρώνη).
Συγγραφέας των σημειώσεων «Ραδιομετρικές και φωτομετρικές
ποσότητες και μονάδες – Αρχές ραδιομετρίας και φωτομετρίας», που
αποτέλεσαν μέρος της διδακτέας ύλης της ΘΕ «Αρχές ραδιομετρίας και
φωτομετρίας» του μεταπτυχιακού κύκλου σπουδών του ΕΑΠ στον
«Σχεδιαμό φωτισμού – Πολυμέσα» κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011.
(Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
D.L. Grumman, S. Baumgartner, H. Jay Enck. D. Contoyiannis, M. Lewis,
D. Macauley, K. Cross, R. Eckman, S. Brodsky, J. Perry, M. Loeffler, N.
Moiseev, B.A. Price, J. Lane, D. Cline, J. Andrepont, P. Torcellini, M. Deru,
W.J. Kowalski, S. Rosen, J. Ackerman, J.L. Heiman, M. Mendell, M. Forth,
J. Bones, L. Damiano, K. Barker, B. Becker, B. Howard, M. Hertel, C.A.
Balaras, E.M. Swann, A. Abedin, B.A. Rock, A. Butterfield, M. Gallivan,
M. Hydemann, G. Friedman, R. Perkins, V. Patnaik, M. Schwedler, H.
Levin, K. Gowri, G.S. Brager, D. Borges, P. McGregor, B. Jones, D. Bearg,
K. Stum, G.S. Frankenfield, J. Benya, S. Carpenter, M. Deru, K. Dickens,
M. Haggans, G. Maine, J.L. Heiman, M. Hydemann, J. Keller, J. Kokko,
N.L. Larsson, B. McCarry, R. Perkins, D.T. Reindl, W. Robertson, M.
Rosenbaum, M. Schwedler, E. Leonardi, E. Stamper, S. Turner, C. Wilkin
ASHRAE GreenGuide (3rd edition), The Design, Construction, and
Operation of Sustainable Buildings, ASHRAE Press and ButterworthHeinemann an imprint of Elsevier, J.M. Swift, T. Lawrence (Editors),
(ISBN 978-1-933742-85-4), Atlanta, p. 464, (2010).
133
6.8 Άλλα
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Zagouras A., Argiriou A.A., Lykoudis S., Economou G. and Fotopoulos S.
2010, Application of affinity propagation clustering on meteorological
data, Classifications in atmospheric sciences and their applications.
Present state & future directions, COST733 Final workshop, Vienna.
Kostopoulou E., Lykoudis S., Giannakopoulos C., 2010. Evaluation of
circulation type classifications for the eastern Mediterranean region, 10th
Annual Meeting of the EMS/8th ECAC, EMS Annual Meeting Abstracts,
vol. 7, EMS2010-254.
Β. Κοτρώνη: Ανάπτυξη και υποστήριξη επιχειρησιακής πρόγνωσης καιρού
σε συνεργασία με τον Δρ. Κ. Λαγουβάρδο με βάση τρία μοντέλα:
BOLAM, MM5, WRF
Υποστήριξη των ιστοσελίδων πρόγνωσης καιρού :
• www.noa.gr/forecast
• www.meteo.gr
• www.eurometeo.gr
Σημειώνεται ότι η συνολική ημερήσια επισκεψιμότητα της
ιστοσελίδας www.meteo.gr πρόγνωσης καιρού ξεπερνά τις 300.000 σε
ήπιες μετεωρολογικές συνθήκες και ξεπερνά τις 450.000 σε περιπτώσεις
έντονου καιρικού ενδιαφέροντος. Τον Οκτώβριο του 2010, η ιστοσελίδα
είναι πλέον η δεύτερη σε επισκεψιμότητα ελληνική ιστοσελίδα. (Δρ. Β.
Κοτρώνη – Κ. Λαγουβάρδος).
Κατάρτιση μηνιαίου δελτίου μετεωρολογικών παραμέτρων. (Δρ. Β.
Κοτρώνη – Κ. Λαγουβάρδος).
Μετεωρολογική υποστήριξη του Ράλλυ Αιγαίου (Ιούλιος 2010) (Δρ. Κ.
Λαγουβάρδος).
Μετεωρολογική υποστήριξη του 43ου Ράλλυ Αιγαίου (Ιούλιος 2010)
COSMOTE (Δρ. Β. Κοτρώνη).
Δ. Αθανασίου, Α. Γαγλία, Γ. Γιαννακίδης, Κ. Γράψας, Γ. Γιδάκου, Μ.
Καραβασίλη, Ε. Λαμπροπούλου, Κ.Α. Μπαλαράς, Ε. Πολυχρόνη, Χρ.
Σπίρτζης κ.α. , KENAK – Κανονισμός Ενεργειακής Αποδοτικότητας
Κτιρίων, Κοινή Υπουργική Απόφαση ΚΥΑ Δ6/Β/οικ. 5825 ΦΕΚ
407/9.4.2010, σ. 5333-5356, Αθήνα, Απρίλιος (2010).
Α. Ανδρουτσόπουλος, Δ. Αραβαντινός, Α. Γαγλία, Γ. Γιαννακίδης, Α.
δημούδη, Κ. Δρούτσα, Α. Ευθυμιάδης, Π. Ζαχαρίας, Γ. Ηλιάδης, Θ.
Θεοδοσίου, Κ. Καλλιακούδη, Σ. Κατσιμίχας, Γ. Λαδόπουλος, Ε.
Λαμπροπούλου, Κ. Λάσκος, Γ. Μαλαχίας, Δ. Μαντάς, Α. Μαρής, Τ. Μαρής,
Κ.Α. Μπαλαράς, Ε. Πολυχρόνη, Ζ. Σαγιά, Η. Σοφρώνης, Α.
Τσαγκρασούλης, Κ. Τσικαλουδάκη, Δ. Χασάπης, Αναλυτικές εθνικές
προδιαγραφές παραμέτρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής
απόδοσης κτηρίων και την έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής
απόδοσης, Τεχνική Οδηγία Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας ΤΟΤΕΕ
20701-1/2010, 146 σ., Α’ Έκδοση, Αθήνα, Ιούλιος (2010).
Α. Αθανασίου, Α. Γαγλία, Γ. Γιαννακίδης, Ε. Δασκαλάκη, Κ. Δρούτσα, Σ.
Κοντογιαννίδης, Γ. Κόρας, Γ. Μαλαχίας, Δ. Μαντάς, Α. Μαρής, Τ. Μαρής,
Κ.Α. Μπαλαράς, Η. Σοφρώνης, Οδηγίες και Έντυπα Ενεργειακών
Επιθεωρήσεων Κτιρίων, Λεβήτων & Εγκαταστάσεων Θέρμανσης,
και Εγκαταστάσεων Κλιματισμού, Τεχνική Οδηγία Τεχνικού
Επιμελητηρίου Ελλάδας ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010, 160 σ., Α’ Έκδοση, Αθήνα,
Ιούλιος (2010).
134
10 Α. Αθανασίου, Α. Γαγλία, Γ. Γιαννακίδης, Γ. Γιδάκου, Μ. Καραβασίλη, Ε.
Λαμπροπούλου, Κ.Α. Μπαλαράς, Χρ. Σπίρτζης, Συγκρότηση, διοικητική
– οργανωτική δομή και στελέχωση της ειδικής Υπηρεσίας
Επιθεωρητών Ενέργειας (Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ.), Προεδρικό Διάταγμα Π.Δ.
72/2010, ΦΕΚ 132/5.8.2010, σ. 2961-2964, Εφημερίς της Κυβερνήσεως
της Ελληνικής Δημοκρατίας, Αύγουστος (2010).
11 K. Δρούτσα, Α.Γ. Γαγλία, Κ.Α. Μπαλαράς, Εγχειρίδιο Χρήσης ΤΕΕΚΕΝΑΚ Λογισμικό Ενεργειακών Επιθεωρήσεων & Πιστοποίησης
Κτιρίων, ενεργειακής Μελέτης, Επιθεωρήσεων Λεβήτων /
εγκαταστάσεων Θέρμανσης και Εγκαταστάσεων Κλιματισμού,
Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, 88 σ., Σεπτέμβριος (2010).
12 Α. Αθανασίου, Α. Γαγλία, Γ. Γιαννακίδης, Γ. Γιδάκου, Μ. Καραβασίλη, Ε.
Λαμπροπούλου,
Κ.Α.
Μπαλαράς,
Χρ.
Σπίρτζης,
Ενεργειακοί
Επιθεωρητές κτιρίων, λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης
και εγκαταστάσεων κλιματισμού, Προεδρικό Διάταγμα Π.Δ.
100/2010, ΦΕΚ 177Α/6.10.2010, σ. 4083-4089, Εφημερίς της
Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, Οκτώβριος (2010).
13 Επιμέλεια έκδοσης: «Ετήσιου Κλιματολογικού Δελτίου 2010» του
Ινστιτούτου (Δρ. Δ. Φουντά).
14 Μεγάλος αριθμός συμμετοχών σε σεμινάρια κυρίως Τοπικής
Αυτοδιοίκησης και Οργανισμών (Greenpeace, WWF, Οικολόγοι Πράσινοι
κ.λπ.) (Δρ. Μ. Πετράκης).
6.9 Μέλη Επιστημονικών Επιτροπών
1. Εκπρόσωπος του ΕΑΑ στο Δίκτυο ΠΕΡΙΚΤΙΟΝΗ της ΓΓΕΤ (Δρ. Δ. Φουντά).
6.10 Συνεργασίες με Ερευνητικές Ομάδες του Ε.Α.Α., Αλλα Ερευνητικά
Ιδρύματα, Α.Ε.Ι., Οργανισμούς και Εταιρίες στον Ελληνικό Χώρο
και το Εξωτερικό
Το ερευνητικό και επιστημονικό προσωπικό του Ινστιτούτου, εκτός της συνεργασίας
με επιστήμονες του ΕΑΑ, έχουν αναπτύξει και πλήθος συνεργασιών στην Ελλάδα και
στο εξωτερικό, με Ερευνητικά Κέντρα, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Εταιρίες και
Οργανισμούς, στα πλαίσια των ερευνητικών προγραμμάτων.
6.11 Συνεργασίες με ερευνητικά ιδρύματα – AEI
Άλλες ομάδες ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ (Ομάδα ενεργειακού σχεδιασμού Kλιματικής Αλλαγής και
βιώσιμης ανάπτυξης, Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Χημείας, Ομάδα Ατμοσφαιρικής
Έρευνας, Εξοικονόμηση Ενέργειας, Climate, Weather, Water & Sustainability
(CWWS), Κλιματική Αλλαγή, Ομάδα Εξοικονόμησης Ενέργειας, Ερευνητική Ομάδα
Αριθμητικής Πρόγνωσης (Numerical Weather Prediction Group), Ομάδα
Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Ποιότητας, κ.λ.π., συμμετοχή σε δίκτυο ΠΡΟΤΕΠΕ Χ.
Καμπεζίδη, κ.λ.π.)
•
•
•
Institute for Space Applications and Remote Sensing (ISARS)
National Remote Sensing Centre, Hyderabad, Ινδία.
Finnish Meteorological Institute, Finland - Quality Assurance of European
spectroradiometers, Jokioinen June 2010. Πρόσκληση/Συμμετοχή στην
πειραματική εκστρατεία.
135
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Physikalisch-Meteorologisches Observatorium DavosQuality Assurance of
European spectroradiometers, Jokioinen June 2010. Πρόσκληση/Συμμετοχή
στην πειραματική εκστρατεία.
Εθνικό και Καποδιστριακό Παν. Αθηνών
Πανεπιστήμιο Πατρών
Αριστοτέλειο Παν. Θεσσαλονίκης
Belgian Institute for Space Aeronomy, Belgium
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος
Πανεπιστήμιο Πατρών, Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας
ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, Εργαστήριο Αρχαιομετρίας
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Εργαστήριο Μετεωρολογίας
Συνεργασία με το Meteorology Department του Naval Postgraduate School,
ΗΠΑ, για την πραγματοποίηση και ανάλυση μετρήσεων ατμοσφαιρικής
τύρβης.
Συνεργασία με το Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου
Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) σε θέματα μελέτης και πρόβλεψης
πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή της Αττικής.
ISAC-CNR, Italy
ISMAR-CNR, Italy
Meteorological Service, Cyprus
Meteorological Service, France
MIT, USA
NASA-GSFC, USΑ
Open University, Israel
SAR, Sardignia, Italy
University of Barcelona, Spain
University of Sofia, Bulgaria
University of Tel-Aviv, Israel
Aριστοτέλειο Παν/μιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών
Παν/μιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
Παν/μιο Ιωαννίνων, Τμήμα Φυσικής
Χαροκόπειο Παν/μιο
Μέλος της ερευνητικής ομάδας «Ενεργειακού Σχεδιασμού, Κλιματικής Αλλαγής
και Βιώσιμης Ανάπτυξης».
Ερευνητική Ομάδα Εξοικονόμησης Ενέργειας του ΙΕΠΒΑ.
Argonne National Laboratory, USA – σε θέματα μοντελοποίησης ενεργειακών
συστημάτων.
Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας, ΕΜΠ – σε θέματα
οικονομικών της ενέργειας και του περιβάλλοντος.
Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας και Περιβαλλοντικής Μεταλλευτικής
ΕΜΠ – σε θέματα οικονομικών της ενέργειας και του περιβάλλοντος.
Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής και
Σχεδιασμού - σε θέματα ενεργειακού σχεδιασμού και ενεργειακής πολιτικής.
Πανεπιστήμιο Πάτρας, Τμήμα Βιολογίας (Καθ. Θ. Γεωργιάδης, Επικ. Καθ. Ε.
Παπαστεργιάδου).
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Γεωλογίας,
Εργαστήριο Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας (Επικ. Καθ. Π.
Νάστος).
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Φυσικής, Τομέας
Φυσικής Εφαρμογών, Εργαστήριο
Μετεωρολογίας (Επικ. Καθ. Γ.
136
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Παπαϊωάννου).
Μετεωρολογική Υπηρεσία Κύπρου (Δρ. Σίλας Χρ.Μιχαηλίδης).
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και
Μηχανικών Γεωπληροφορικής, Σχολή Μηχανικής και Τεχνολογίας (Αν. Καθ. Δ.
Χατζημιτσής).
Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών
Ασφαλίσεων Κύπρου (Σ. Κλεάνθους).
European Space Agency (ESA).
Earth Remote Sensing Data Analysis Center (ASTER ARO Office, Japan).
NOAA/NASA (Vince Salomonson, Gene Legg, Paul Haggerty).
Department of Civil and Environmental Engineering, University of
Southampton, UK (Prof. C. Clayton).
Department of Physics, Laboratory of Atmospheric Electricity, University of
Tartu, Esthonia (Prof. Hannes Tammet and Dr. Salm).
ΙΔΕΤ-EAA (Δρ. Δ. Παρώνης, Δρ. Ν. Σηφάκις).
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Συνεργασία με Καθ. Α. ΧρονοπούλουΣερέλη και Αν. Καθ. Ι.Τσίρο)
Φυσικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών (Συνεργασία με Καθ. Κ.Χέλμη και Καθ.
Μ.Σανταμούρη)
Συνεργασία με University of Bremen (Institut für Umweltphysik) στα πλαίσια
του FP7 project CITYZEN με αντικείμενο τη σύγκριση δορυφορικών και
επίγειων δεδομένων ρύπανσης πάνω από την Ανατολική Μεσόγειο.
Συνεργασία με το Ανώτατο Τεχνολογικό & Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ιονίων
Νήσων (Τμήμα Οικολογίας και Περιβάλλοντος) με τίτλο “Δημιουργία και
λειτουργία δικτύου παρακολούθησης της ολοφασματικής ηλιακής
ακτινοβολίας και των επιπέδων αέριας και σωματιδιακής ρύπανσης σε
επιλεγμένες περιοχές του ελλαδικού χώρου, με στόχο τη διερεύνηση του
κλιματικού τους ρόλου”. Έχει υπογραφεί σχετικό Συμφωνητικό Συνεργασίας
μεταξύ των Φορέων.
FhG/ISE (Γερμανία) στα πλαίσια του προγράμματος High-Combi & ΙΕΑ
Environment Park S.P.A. (Ιταλία)
ΕΜΠ
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
ΤΕΙ Πειραιά
University of Oradea (Ρουμανία) στα πλαίσια του προγράμματος High-Combi
Politecnico di Milano (Ιταλία) στα πλαίσια του προγράμματος High-Combi
Συνεργασίες με τα Πανεπιστήμια Cambridge UK (Prof. J.A. Pyle)
East Anglia UK(Δρ.C. Goodess)
Harvard USA(Prof. D. Jacob)
ΑΠΘ (Δρ. Χ. Αναγνωστοπούλου)
Ινστιτούτο Κύπρου (Δρ. Π. Χατζηνικολάου)
Ινστιτούτο Max-Planck for Meteorology (Dr. J. Feichter)
Ινστιτούτο Max-Planck for Chemistry (Dr. J. Lelieveld)
Συνεργασία με WWF Eλλάδος για αξιοποίηση αποτελεσμάτων του
προγράμματος κλιματικών αλλαγών για την Ελλάδα.
ΕΜΠ (Σχολή Πολ. Μηχ. ΕΜΠ) (Καθ. Δ. Κουτσογιάννη, Δρ. Α. Κουκουβίνο και
Δρ. Α. Ευστρατιάδη)
ΕΜΠ (Σχολή Αγρ. Τοπογρ. Μηχ.) (Καθ. Α. Μαντόγλου)
Πολυτεχνείο Κρήτης: (Καθ. Γ. Καρατζά)
Universidad Autonoma de Madrid, (J. Rodriguez)
Universidad de Malaga (J. Rodriguez – Mirasol & Tomas Alcantara)
Universidad de Las Palmas Gran Canaria, (Antonio Gomez – Gotor)
137
•
•
•
•
University of Stockholm (Gia Destouni & Carmen Prieto)
ΗΠΑ Natl. Weather Service USA (P. Restrepo)
Συνεργασία με την Prof. Georgia Destouni, Head of Department of Hydrology,
Hydrogeology and Water Resources of Physical Geography at the Department
of Physical Geography and Quaternary Geology, Stockholm University.
Tμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Πατρών ( Καθ. A. Αργυρίου)
6.12 Συνεργασίες με οργανισμούς
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Υπ. Περιβάλλοντος, Eνέργειας & Κλιματικών Αλλαγών στα πλαίσια του
Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) και των Ενεργειακών
Επιθεωρητών.
TEE Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας στα πλαίσια του προγράμματος TEE
ΚΕΝΑΚ, δημιουργίας ΤΟΤΕΕ και εκπαιδευτικών σεμιναρίων
ΚΑΠΕ Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα πλαίσια του προγράμματος
High-Combi και ΚΕΝΑΚ.
Στα πλαίσια του προγράμματος TABULA: Institute for Housing and
Environment IWU GmbH (Γερμανία), French Energy and Environment
Agency ADEME (Γαλλία), Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
NAPE (Πολωνία), Vito nv Energietechnologie (Βέλγιο), Austrian Energy
Agency AEA (Αυστρία), Slovenian Building and Civil Engineering Institute
(Σλοβενία), STU-K (Τσεχία), Energy Action Ltd (Ιρλανδία), Danish
Building Research Institute DBRI (Δανία).
Στα πλαίσια του προγράμματος High-Combi: Institute for Sustainable
Technologies - AEE INTEC (Αυστρία), Provincia di Milano - Direzione Centrale
Risorse Ambientali (Ιταλία), Societat Municipal d'Habitatge de Terrassa, S.Α.
(Ισπανία)
Στα πλαίσια του προγράμματος Montana, EIDEM network - International
Team of Mediterranean Heritage Experts APABCN - Collegi d’Aparelladors,
d’Arquitectes Tècnics i Enginyers d’Edificació de Barcelona (Ισπανία)
ASHRAE, American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning
Engineers Inc.
IEA - International Energy Agency, Task 38
ECTP - European Construction Technology Platform
6.13 Συνεργασίες με εταιρίες
•
•
•
•
•
•
•
•
Γ.Ε. Παπαγρηγοράκης & Συνεργάτες (Ελλάδα), Ηλεκτρολόγοι – Μηχανολόγοι
Μηχανικοί – Σύμβουλοι στα πλαίσια του προγράμματος JEPA
Ελληνική Βιομηχανία Αλουμινίου - ΕΛΒΑΛ
LDK Ltd Consultants (Ελλάδα)
SOLE ΕΠΕ στα πλαίσια του προγράμματος High-Combi
DELPHIS Δ. Δασκαλόπουλος Α.Ε. (Ελλάδα)
Solarinstallation und Design GmbH – SOLID (Αυστρία) στα πλαίσια του
προγράμματος High-Combi
Sistemes Avançats D'energia Solar Termica – AIGUASOL (Ισπανία) στα
πλαίσια του προγράμματος High-Combi
Steinbeis Innovation GmbH (Γερμανία) στα πλαίσια του προγράμματος HighCombi
138
7.
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ
7.1
Επιμόρφωση (παρακολούθηση σεμιναρίων κ.λπ.)
Διεθνές Συνέδριο ASHRAE, Ορλάντο, ΗΠΑ (Δρ. Κ. Μπαλαράς – Δρ. Ε.
Δασκαλάκη)
Σύγχρονα συστήματα διανομής νερού, διατήρησης πίεσης και βελτίωσης
ποιότητας νερού σε εγκαταστάσεις HVAC, Ελληνικό Παράρτημα ASHRAE,
Αθήνα (Δρ. Κ. Μπαλαράς – Α. Γαγλία)
Ενεργειακά Αποδοτικά Κτίρια, Ελληνικό Παράρτημα ASHRAE, Αθήνα (Δρ. Κ.
Μπαλαράς – Α. Γαγλία)
Στόχοι Ενεργειακής Αναβάθμισης & Σχεδιασμού Κτιρίων, Ελληνικό
Παράρτημα ASHRAE, Αθήνα (Δρ. Κ. Μπαλαράς – Α. Γαγλία)
Διεθνές Συνέδριο ASHRAE, Albuquerque, ΗΠΑ (Δρ. Κ. Μπαλαράς)
CIE 2010 Διεθνές Συνέδριο “Conferinta De Inginerie Energetica”, Oradea
Ρουμανία (Δρ. Κ. Μπαλαράς)
Σύγχρονες Τεχνολογίες για την Ενέργεια & το Περιβάλλον, Ελληνικό
Παράρτημα ASHRAE, Αθήνα (Δρ. Κ. Μπαλαράς – Α. Γαγλία)
Πρακολούθηση σεμιναρίων που διεξήχθηκαν κατά την διάρκεια της Έκθεσης
Διεθνής
CHEM
2010,
8η
Έκθεση
Χημείας
&
Βιοτεχνολογίας,
Metropolitan
Expo, 1922 Μαρτίου 2010, από την εταιρεία HELLAMCO, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ
ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ (Δρ. Ε. Λιακάκου):
•
•
•
•
•
•
•
•






19/3/10, 13.00, CE-1, Sample Preparation with MicrowavesDigestion, CEM.
22/3/10, 13.00, AG-3, LC Columns Troubleshooting, AGILENT
Technologies.
22/3/10, 15.00, HE-3, Micro Pipette Calibration & Uncertainty,
HELLAMCO A.E
22/3/10, 16.00, HE-2, Πιστοποίηση Καλής Λειτουργίας HPLC
(OQ/PV), HELLAMCO A.E.
22/3/10, 17.00, HE-1, Πιστοποίηση Καλής Λειτουργίας GC
(OQ/PV), HELLAMC O A.E.
22/3/10, 18.00, AG-4, Tips & Tricks of Troubleshooting the
GC system, AGILENT Technologies.
7.2 Υποστήριξη εκπόνησης διδακτορικών διατριβών, κ.α.
•
•
•
•
Μαυρογεννίδης Κ. – Αριστ. Παν. Θεσσαλονίκης - Οπτικές ιδιότητες των
αιωρούμενων σωματιδίων με μεθόδους τηλεπισκόπησης (Δρ. Στ. Καζαντζής).
Elena Montilla-Rosero Grupo de Óptica Atmosférica Universidad de
Valladolid, Spain – Aerosol Optical properties in a Nordic Environment (Δρ.
Στ. Καζαντζής).
H. Braile - Centro Austral De Investigaciones Cientificas, Buenos Aires,
Argentina - AOD results obtained with a sunphotometer measurements in
Argentina (Δρ. Στ. Καζαντζής).
2006-2010: Μέλος της 3μελούς Συμβουλευτικής επιτροπής για την επίβλεψη
της διαδακτορικής διατριβής του Ν. Μαζαράκη με θέμα: «Παρατηρησιακή και
αριθμητική μελέτη των δυναμικών και φυσικών διεργασιών που συνδέονται με
139
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
τη θερινή καταιγιδοφόρο δραστηριότητα στον Ελλαδικό χώρο», Τμήμα
Φυσικής, Παν/μίου Πατρών. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010. (Δρ. Β. Κοτρώνη).
2008-σήμερα: Μέλος της 3μελούς Συμβουλευτικής επιτροπής για την
επίβλεψη της διαδακτορικής διατριβής της Ο. Σιντόση, Τμήμα Φυσικής,
Παν/μίου Ιωαννίνων, με τίτλο: «Προτυποποίηση ειδικών καιρικών
καταστάσεων στην περιοχή της Ηπείρου με τη χρήση προγνωστικού
μοντέλου». (Δρ. Β. Κοτρώνη).
2009-σήμερα: Μέλος της 3μελούς Συμβουλευτικής επιτροπής για την
επίβλεψη της διαδακτορικής διατριβής της Κυριακής-Μαρίας Φαμέλη, Τμήμα
Φυσικής, Παν/μίου Αθηνών, με τίτλο: «Αριθμητική μελέτη της κατανομής της
φωτοχημικής και σωματιδιακής ρύπανσης στην Ευρύτερη περιοχή των
Αθηνών μετά το 2004». (Δρ. Β. Κοτρώνη).
2009-σήμερα: Μέλος της 3μελούς Συμβουλευτικής επιτροπής για την
επίβλεψη της διαδακτορικής διατριβής του Ι. Μαρκόνη, Τμήμα Πολιτικών
Μηχανικών, ΕΜΠ, με τίτλο: «Στοχαστική διερεύνηση υδροκλιματικών
συσχετισμών μακροκλίμακας στην περιοχή της Μεσογείου». (Δρ. Β.
Κοτρώνη).
2010: Μέλος της 7μελούς επιτροπής υποστήριξης της διαδακτορικής διατριβής
του Σπύρου Λυκούδη με θέμα: «Επίδραση της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας
στη χωροχρονική κατανομή των σταθερών ισοτόπων (D, 18O) του υετού στην
Κεντρική και Ανατολική Μεσόγειο.», Παν/μιο Πατρών, Υποστήριξη
15/10/2010. (Δρ. Β. Κοτρώνη).
2006-2010: Μέλος της 3μελούς επιτροπής παρακολούθησης της
διαδακτορικής διατριβής του Ι. Κωλέτση με θέμα: «Μελέτη ατμοσφαιρικών
παραμέτρων σε περιοχές με έντονο ανάγλυφο με τη χρήση αριθμητικών
μοντέλων πρόγνωσης καιρού πολύ υψηλής ανάλυσης», Τμήμα Φυσικής,
Παν/μίου Ιωαννίνων. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΜΑΙΟΣ 2010. (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
Μέλος της τριμελούς επιτροπής παρακολούθησης της διδακτορικής διατριβής
του Χρήστου Τουρκολιά στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Ε.Μ.Π., με θέμα:
«Ανάπτυξη μεθοδολογικού πλαισίου για την αποτίμηση περιβαλλοντικών και
κοινωνικών επιπτώσεων της ηλεκτροπαραγωγής». (Δρ. Σ. Μοιρασγεντής).
Μέλος της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής στη διδακτορική διατριβή της
Γιαννούλας Κιτσαρά με θέμα: « Επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στις
συνιστώσες του υδρολογικού κύκλου», με επιβλέποντα την Επικ. Καθ. Γ.
Παπαϊωάννου. Η διδακτορική διατριβή εκπονείται στο Τμήμα Φυσικής του
Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (2009-). (Δρ. Α.
Ρετάλης).
Μέλος της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής στη διδακτορική διατριβή της
Αικατερίνης Κωστάρα με επιβλέπουσα την Επίκουρη Καθηγήτρια Ευανθία
Παπαστεργιάδου. Η διδακτορική διατριβή εκπονείται στο Τμήμα του Τμήματος
Βιολογίας του Παν/μίου Πατρών (2009-). (Δρ. Α. Ρετάλης).
Μέλος της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής στη διδακτορική διατριβή του
Κυριάκου Θεμιστοκλέους με θέμα: «Improving atmospheric correction
methods for aerosol optical thickness retrieval supported by in-situ
observations and GIS analysis», με επιβλέποντα τον Αναπλ. Καθ. Δ.
Χατζημιτσή. Η διδακτορική διατριβή εκπονείται στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο
Κύπρου (2008-). (Δρ. Α. Ρετάλης).
Μέλος της τριμελούς επιτροπής καθοδήγησης διδακτορικού της Κυριακής –
Μαρίας Φαμέλη με αντικείμενο: «Αριθμητική μελέτη της κατανομής της
φωτοχημικής και σωματιδιακής ρύπανσης στην Ευρύτερη Περιοχή των
Αθηνών μετά το 2004.» Φυσικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών.(Δρ. Β.
Ασημακοπούλου).
140
•
•
•
•
•
•
Ανάθεση θέματος, κύρια επίβλεψη και μέλος της 3μελούς συμβουλευτικής
επιτροπής (Ιούνιος 2010 - ) της διδακτορικής διατριβής του κ. Ι. Καρρά της
Σχολής Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΕΑΠ με θέμα το Δομημένο περιβάλλον
με βιοκλιματικά στοιχεία χρησιμοποιώντας ψηφιακά μέσα. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
Παρασκευοπούλου Δέσποινα, Τίτλος Διατριβής: Συσχέτιση χημικών ιδιοτήτων
με οπτικές και κλιματικές παραμέτρους των αιωρούμενων σωματιδίων στην
ευρύτερη περιοχή των Αθηνών, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Κρήτης (Δρ. Ε.
Γερασόπουλος).
Κόκκαλης Παναγιώτης, Τίτλος Διατριβής: Μελέτη των τροποσφαιρικών
αερολυμάτων με επίγειες και δορυφορικές τεχνικές - Ανάλυση μετρήσεων και
στατιστική επεξεργασία, Τμήμα Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών
Επιστημών, Εθνιθκό Μετσόβειο Πολυτεχνείο (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Μέλος τριμελούς επιτροπής για καθοδήγηση διδακτορικής διατριβής κ.
Πρωτονοτάριου Άννας, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Θέμα: Μελέτη της
μεταφοράς και μετασχηματισμού ρύπανσης σε ηπειρωτική κλίμακα. (Δρ. Χ.
Γιαννακόπουλος).
Μέλος τριμελούς επιτροπής για καθοδήγηση διδακτορικής διατριβής κ.
Βαρώτσου Κων/νου, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Θέμα: Επιπτώσεις κλιματικής
αλλαγής στη ποιότητα του αέρα (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος).
Μέλος της 7μελούς Εξεταστικής Επιτροπής των Υποψηφίων Διδακτόρων:
(Δρ. Α. Κούσης).
- Γ. Κουράκου, Σχολή Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών, Εθνικό
Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Θέμα της διατριβής: Διαχείριση παρακτίων
υδροφορέων σε πλαίσιο βελτιστοποίησης με οικονομικά και περιβαλλοντικά
κριτήρια.
- Ε. Ρόζου, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Θέμα
της διατριβής: Υδρολογική προσομοίωση της ροής σε υδροφορείς υψηλής
αβεβαιότητος.
- Σ. Λυκούδη, Σχολή θετικών Επιστημών, Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμειο
Πατρών. Θέμα της διατριβής: Σταθερά ισότοπα (δ2Η, δ18Ο) στον υετό:
Ανάλυση των ισοτοπικών υπογραφών στην Ελλάδα και κλιματολογική
ανάλυση στην περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου.
7.3 Καθοδήγηση διπλωματικών εργασιών ή προπτυχιακών εργασιών
• Ανάθεση θέματος και έναρξη κύριας επίβλεψης (Ιανουάριος 2010) της
πτυχιακής εργασίας της Θ. Δημητρίου (ΑΜ 500024) του Τμήματος Γεωλογίας
& Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ με θέμα τη Μελέτη της ηλιακής
σκίασης/λάμπρυνσης στην περιοχή της Μεσογείου. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Μέλος της 3μελούς επιτροπής εξέτασης της πτυχιακής εργασίας (παρουσίαση
στις 16 Μαρτίου 2010) της σπουδάστριας κας Κ. Πολίτη του Δι-ιδρυματικού
Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πρόληψη και διαχείριση φυσικών
καταστροφών» των ΕΑΠ/ΤΕΙ Σερρών με θέμα τις Επιπτώσεις της κλιματικής
αλλαγής στην χωροχρονική κατανομή του δείκτη ξηρότητας για την
ευρύτερη περιοχή της Ελλάδας. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Πρακτική άσκηση της προπτυχιακής φοιτήτριας κας Άννας Χρηστοφίδη του
Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ (ΑΜ 1114200500141)
κατά την περίοδο 1 Νοεμβρίου 2009 – 15 Ιανουαρίου 2010 στο ΙΕΠΒΑ κάτω
από την επίβλεψή μου. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Πρακτική άσκηση της προπτυχιακής φοιτήτριας κας Βαρβάρας Χάσικου του
Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ (ΑΜ 1114200500158)
141
•
•
•
•
•
•
•
•
κατά την περίοδο 1 Νοεμβρίου 2009 – 15 Ιανουαρίου 2010 στο ΙΕΠΒΑ κάτω
από την επίβλεψή μου. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Πρακτική άσκηση της προπτυχιακής φοιτήτριας κας Αικατερίνης Κηπουρού
του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ (ΑΜ
1114200500157) κατά την περίοδο 1 Νοεμβρίου 2009 – 15 Ιανουαρίου 2010
στο ΙΕΠΒΑ κάτω από την επίβλεψή μου. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Βασίλης Τουχτίδης, Energy Performance Certificate of Buildings. Lessons
learned in Europe and national efforts in Greece, M.Sc. Thesis, M.Sc.
Energy, School of Engineering and Physical Sciences, Heriot Watt University
and Dept of Mechanical Engineering, Technological Educational Institute of
Piraeus. (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς).
Δημήτρης Χαραλάμπης, An energy audit of a coastal hotel complex outside of
Athens: Results analysis and overall evaluation of proposed energy
conservation measures, M.Sc. Thesis, M.Sc. Energy, School of Engineering
and Physical Sciences, Heriot Watt University and Dept of Mechanical
Engineering, Technological Educational Institute of Piraeus. (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς).
Αλέξης Γάτσιος, Evolution of the natural gas network and use in Greece Assessment of available technologies and the potential for the use of natural
gas for space cooling in buildings, M.Sc. Thesis, M.Sc. Energy, School of
Engineering and Physical Sciences, Heriot Watt University and Dept of
Mechanical Engineering, Technological Educational Institute of Piraeus. (Δρ.
Κ.Α. Μπαλαράς).
Δέσποινα Δημοσθενειάδου, An investigation of stand-by electrical energy
consumption in Hellenic households, M.Sc. Thesis, M.Sc. Energy, School of
Engineering and Physical Sciences, Heriot Watt University and Dept of
Mechanical Engineering, Technological Educational Institute of Piraeus. (Δρ.
Κ.Α. Μπαλαράς).
Βασίλης Σερμπετζόγλου, A performance assessment of the energy
consumption, the indoor environmental quality and the potential for energy
savings in a representative number of Greek School Buildings, M.Sc. Thesis,
M.Sc. Energy, School of Engineering and Physical Sciences, Heriot Watt
University and Dept of Mechanical Engineering, Technological Educational
Institute of Piraeus. (Δρ. Ε. Δασκαλάκη).
Μέλος της συμβουλευτικής και εξεταστικής επιτροπής της διπλωματικής
εργασίας της Κουτελίδα Αικατερίνης, με τίτλο «Ανάλυση και εκτίμηση
θερμοκρασιών εδάφους», του προγράμματος Μεταπτυχιακών σπουδών
Γενικού Τμήματος στις Θετικές Επιστήμες στην Γεωπονία, του Τομέα
Γεωλογικών Επιστημών και Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος, του Γεωπονικού
Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιούνιος 2010. (Δρ. Β. Ψυλόγλου).
Μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής της διπλωματικής εργασίας των Ζάγκα,
Παναγιώτη και Κούτσικο Κων/νο, με τίτλο «Συγκριτική αξιολόγηση μετρήσεων
συμβατικών ρύπων σε δύο επιβαρυμένες περιοχές της Αθήνας, με χρήση του
συστήματος Διαφορικής Οπτικής Φασματικής Απορρόφησης και με συμβατικές
μεθόδους», του Τμήματος Ηλεκτρονικώς Υπολογιστικών Συστημάτων, της
Σχολής Τεχνολογικών Εφαρμογών, του ΤΕΙ Πειραιά, Οκτώβριος 2010. (Δρ. Β.
Ψυλόγλου).
7.4 Διδασκαλία
• Διάλεξη με θέμα: Κλασσικοί και ηλεκτρονικοί μετεωρολογικοί αισθητήρεςΔιατάξεις βαθμονόμησης και έλεγχος ποιότητας, Γεωλογικό και Ατμοσφαιρικό
142
Περιβάλλον για το Σχεδιασμό Έργων Υποδομής, Π.Μ.Σ. Θετικές Επιστήμες
στη Γεωπονία, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Δρ. Σπ. Λυκούδης).
• Διάλεξη με θέμα: Περιβαλλοντικές επιπτώσεις απο συγκοινωνιακά έργα:
Νομοθεσία-μετεωρολογικές συνθήκες-Θόρυβος-Δονήσεις-Ρύπανση αέρα,
Γεωλογικό και Ατμοσφαιρικό Περιβάλλον για το Σχεδιασμό Έργων Υποδομής,
Π.Μ.Σ. Θετικές Επιστήμες στη Γεωπονία, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
(Δρ. Σπ. Λυκούδης).
• Συμμετοχή στην διδασκαλία του μαθήματος "Υδρομετεωρολογία" του
μεταπτυχιακού προγράμματος "Επιστήμη και Τεχνολογία Υδάτινων Πόρων"
του ΕΜΠ. Διδάσκουσα :Δρ. B. Κοτρώνη
• Υπεύθυνος διδασκαλίας του μαθήματος «Οικονομική Ενέργειας και
Περιβάλλοντος» στο πλαίσιο του Δ.Π.Μ.Σ. Οργάνωση & Διοίκηση
Βιομηχανικών Συστημάτων, που υλοποιείται από το Εθνικό Μετσόβειο
Πολυτεχνείο και το Πανεπιστήμιο Πειραιά. (Δρ. Σ. Μοιρασγεντής).
• Επιστημονικός Συνεργάτης στο Τμήμα Τοπογραφίας, ΑΤΕΙ Αθηνών.
Διδασκαλία του μαθήματος και εργαστηριακών ασκήσεων: «Τηλεπισκόπηση»
(5ο εξάμηνο). (Δρ. Α. Ρετάλης).
• Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Γενικών Σπουδών, παρουσίαση
εισηγήσης στα πλαίσια του υποχρεωτικού Μεταπτυχιακού Μαθήματος
‘Ρύπανση Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος’, κατά τη δεύτερη διδακτική περίοδο.
(Δρ. Β. Ασημακοπούλου).
• Καθηγητής – Σύμβουλος στο ΕΑΠ για την θεματική ενότητα Γενικές αρχές
φωτισμού του μεταπτυχιακού κύκλου σπουδών «Σχεδιασμός φωτισμού –
Πολυμέσα». Αποκτηθείσα εμπειρία στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση το
ακαδημαϊκό έτος 2010-2011. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Διάλεξη στους σπουδαστές του Διαπανεπιστημιακού Διατμηματικού
Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Χημική Ανάλυση – Έλεγχος
Ποιότητας» με θέμα την Περιβαλλοντική Μετεωρολογία (8/12/2010). (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
• Τ.Ε.Ι. Πειραιά, "Energy Studies" για το 3rd Cohort του προγράμματος "MSc in
Energy" Μεταπτυχιακό πρόγραμμα στην Ενέργεια του Τμήματος
Μηχανολογίας ΤΕΙ Πειραιά με το Πανεπιστήμιο Heriot-Watt του Ηνωμένου
Βασιλείου, (ΦΕΚ 1049/03-08-2006). (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς).
• Διδασκαλία του εργαστηριακού μαθήματος “Φυσική Ι”, στο Τμήμα Φυσικής
και Χημείας του ΤΕΙ Πειραιά, για τα σχολικά έτη 2009-2010 και 2010-2011.
(Δρ. Β. Ψυλόγλου).
• Εισηγητής στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τομέα Γεωλογικών Επιστημών
και Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τίτλος εισήγησης: " Εισαγωγή στην Ατμοσφαιρική Ρύπανση. Μεταφορά και
Διάχυση Ρύπων. Μετρητικές μέθοδοι καταγραφής παραμέτρων ποιότητας
αέρα.", 18 Μαρτίου και 15 Απριλίου 2010. (Δρ. Β. Ψυλόγλου).
7.5 Διαλέξεις
•
•
•
Εισηγητής στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης για την επιμόρφωση
ανώτερων στελεχών του δημόσιου τομέα. (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος).
Ομιλία σε Workshop “Cleaning technologies for sustainable use of water in
industry”REMTAVARES: Red Madrileña de Tratamientos Avanzados de Aguas
Residuales με θέμα: Cost-efficient management of coastal aquifers in waterstressed regions (Δρ. Α. Κούσης).
Ομιλία στην Ημερίδα Υδάτινοι Αποδέκτες & Δημόσια Υγεία Οργανωτές
Πανεπιστήμειο Πατρών – Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας με θέμα: Διαχείριση
143
Υδατικών Πόρων στην Ελλάδα: Υποχρεώσεις, Διακυρήξεις, Προσδοκίες &
Πραγματικότητα (Δρ. Α. Κούσης).
144
8.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ
8.1
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Διοργάνωση (ή συμμετοχή) Συνεδρίων – Ημερίδων κ.λπ
2010: Μέλος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου «12th Plinius
Conference on Mediterranean Storms» της EGU, 1-4 Σεπτεμβρίου, Κέρκυρα.
Δρ. B. Κοτρώνη
2001-σήμερα: Μέλος της επιστημονικής επιτροπής (Steering Committee) των
ετησίων διεθνών συνεδρίων «Plinius Conference on Mediterranean Storms»
της EGU. Δρ. B. Κοτρώνη
2010: Co-chair της οργανωτικής και επιστημονικής επιτροπής του συνεδρίου
«12th Plinius Conference on Mediterranean Storms» της EGU, 1-4 Οκτωβρίου,
Κέρκυρα. (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
Local Support Committee of International Conference: "Cooling the Cities The absolute Priority", 29 September to 1 October 2010, Rhodes Island,
Greece, http://palenc2010.conferences.gr (Δρ. Β. Ασημακοπούλου).
Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του 10ου Διεθνούς Συνεδρίου
Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας, Φυσικής της Ατμόσφαιρας (COMECAP 2010),
που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα στις 25-28 Μαΐου 2010. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
Μέλος της οργανωτικής επιτροπής του 10ου Διεθνούς Συνεδρίου
Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας, Φυσικής της Ατμόσφαιρας (COMECAP 2010),
που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα στις 25-28 Μαΐου 2010 (Δρ. Δ. Φουντά).
Συμμετοχή στο 10ο Διεθνές Συνέδρίο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας &
Φυσικής της Ατμόσφαιρας (COMECAP 10) Πάτρα, 25 – 28 Μαϊου 2010 (N.
Ρουκουνάκης)
Πρόεδρος Συνεδρίας “District Cooling”, Διεθνές Συνέδριο UNEP/ASHRAE
Conference “Road to Climate Friendly Chillers: Moving Beyond CFCs and
HCFCs”, United Nations Environmental Program (UNEP) and the American
Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers (ASHRAE),
Κάιρο, Αίγυπτος, 30 Σεπτεμβρίου – 1 Οκτωβριου (2010). (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
Μέλος της Επιστημονικής Οργανωτικής Επιτροπής του 4ου Διεθνούς Συνεδρίου
“Solar Air-Conditioning”, 12-14 Οκτωβρίου, 2011, Λάρνακα, Κύπρος. (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
Μέλος της Διεθνούς Επιστημονικής Επιτροπής του Διεθνούς Συνεδρίου
“Eurosun 2010”, Int. Conference on Solar Heating, Cooling and Buildings, 28
Σεπτεμβρίου – 1 Οκτωβρίου 2010, Graz, Αυστρία. (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
Α. Γαγλία, Εισήγηση της Μόνιμης Επιτροπής Ενέργειας για την 9η συνεδρία με
θέμα «Εξοικονόμηση & Διαχείριση Ενέργειας στα Κτίρια». Συνέδριο για την
Ενέργεια «Ενέργεια: Σημερινή Εικόνα - Σχεδιασμός - Προοπτικές», Τεχνικό
Επιμελητήριο Ελλάδας - ΤΕΕ Αθήνα, 8 έως 10 Μαρτίου 2010.
Κ.Α. Μπαλαράς, Δυναμικό Εξοικονόμησης Ενέργειας στο Ελληνικό Κτιριακό
Απόθεμα, Ημερίδα «Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική & Εξοικονόμηση Ενέργειας
στα Κτήρια», Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Ανατολικής Κρήτης, Αγ.
Νικόλαος, 27 Μαρτίου (2010).
Α. Γαγλία, ΚΕΝΑΚ και οι νέες Τεχνικές Οδηγίες ΤΕΕ, Ημερίδα του Ελληνικού
Παραρτήματος της ASHRAE, «Στόχοι Ενεργειακής Αναβάθμισης & Σχεδιασμού
Κτιρίων», Αθήνα, 17 Μαΐου, 2010.
Αθηνά Γαγλία, Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων – Τεχνικές Οδηγίες
ΤΕΕ, Ημερίδα ΤΕΙ Πειραιά «Ενεργειακές Μελέτες και Ενεργειακή Επιθεώρηση
145
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Κτιρίων, Εκπαίδευση και Επαγγελματικές Δυνατότητες». Αθήνα, 28 Μαΐου,
2010.
Κ.Α. Μπαλαράς, Ενεργειακοί Επιθεωρητές & Ενεργειακές Επιθεωρήσεις
Κτιρίων, Λεβήτων & Εγκαταστάσεων Θέρμανσης, και Εγκαταστάσεων
Κλιματισμού, Ημερίδα ΔΕΗ «Ενεργειακή Μελέτη και Επιθεώρηση Κτιρίων»,
Γενική Διεύθυνση Ανθρώπινων Πόρων και Οργάνωσης, Διεύθυνσης
Εκπαίδευσης, ΔΕΗ Α.Ε., Αθήνα, 8 Ιουλίου (2010).
Α. Γαγλία, Νομοθεσία, Κανονισμοί και Τεχνικές Οδηγίες για την Ενεργειακή
Απόδοση Κτιρίων, Ημερίδα ΔΕΗ «Ενεργειακή Μελέτη και Επιθεώρηση
Κτιρίων», Γενική Διεύθυνση Ανθρώπινων Πόρων και Οργάνωσης, Διεύθυνσης
Εκπαίδευσης, ΔΕΗ Α.Ε., Αθήνα, 8 Ιουλίου (2010).
Κ. Δρούτσα, Λογισμικό Υπολογισμού Ενεργειακής Απόδοσης & Πιστοποίησης
Κτιρίων, Ημερίδα ΔΕΗ «Ενεργειακή Μελέτη και Επιθεώρηση Κτιρίων», Γενική
Διεύθυνση Ανθρώπινων Πόρων και Οργάνωσης, Διεύθυνσης Εκπαίδευσης,
ΔΕΗ Α.Ε., Αθήνα, 8 Ιουλίου (2010)
Κ.Α. Μπαλαράς, Ενεργειακές Επιθεωρήσεις & Επιθεωρητές. Νομοθεσία ΚΕΝΑΚ - ΤΟΤΕΕ - Π.Δ. - Υπ.Απ., Διημερίδα «Εκπαίδευση Εκπαιδευτών
Προσωρινών Ενεργειακών Επιθεωρητών», Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών
Ενέργειας, Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής
(ΥΠΕΚΑ) και Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), Αθήνα, 16-17 Σεπτεμβρίου,
6-7 Οκτωβρίου (2010).
Κ. Δρούτσα, Λογισμικό ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ. Επιθεώρηση & πιστοποίηση κτιρίων,
Ενεργειακή μελέτη, Επιθεώρηση λέβητα / εγκατάστασης θέρμανσης /
εγκατάστασης
κλιματισμού,
Διημερίδα
«Εκπαίδευση
Εκπαιδευτών
Προσωρινών Ενεργειακών Επιθεωρητών», Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών
Ενέργειας, Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής
(ΥΠΕΚΑ) και Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), Αθήνα, 16-17 Σεπτεμβρίου,
6-7 Οκτωβρίου, 13-14 Οκτωβρίου, 19-20 Οκτωβρίου, 3-4 Νοεμβρίου, 10-11
Νοεμβρίου (2010).
Κ.Α. Μπαλαράς, Nομοθετικό Πλαίσιο Ενεργειακών Επιθεωρήσεων &
Επιθεωρητές, Ημερίδα «Η εφαρμογή του Κ.Εν.Α.Κ.: Η ενεργειακή απόδοση
των κτιρίων στο πλαίσιο του νέου ενεργειακού κανονισμού», Εργαστήριο
Οικοδομικής & Φυσικής Κτιρίων, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης
και
Σύλλογος
Πολιτικών
Μηχανικών
Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 15 Οκτωβρίου (2010).
Α. Γαγλία, Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίου – Μέρος Β: προδιαγραφές
ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και υπολογισμοί, Ημερίδα «Η
εφαρμογή του Κ.Εν.Α.Κ.: Η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στο πλαίσιο του
νέου ενεργειακού κανονισμού», Εργαστήριο Οικοδομικής & Φυσικής Κτιρίων,
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και
Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 15 Οκτωβρίου
(2010).
Κ.Α. Μπαλαράς, Εισαγωγή στον ΚΕΝΑΚ: Nομοθετικό πλαίσιο, Ενεργειακή
κατάταξη, Κτίριο αναφοράς, Τεχνικές οδηγίες, Μεθοδολογία υπολογισμού,
Ημερίδα «Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου», Τεχνικό Επιμελητήριο
Ελλάδας (ΤΕΕ), Σειρά 6 Ημερίδων, Αθήνα, 24 Νοεμβρίου – 22 Δεκεμβρίου
(2010).
Κ. Δρούτσα, Λογισμικό Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων, Ημερίδα «Μελέτη
Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου», Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), Σειρά
9 Ημερίδων, Αθήνα, 24 Νοεμβρίου – 22 Δεκεμβρίου (2010).
146
•
•
Α. Γαγλία, Κ. Λάσκος, Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ,
Ημερίδα του Ελληνικού Παραρτήματος της ASHRAE, «Modeling – Ενεργειακές
Μελέτες για Κ.Εν.Α.Κ.», Αθήνα, 6 Δεκεμβρίου, 2010.
Κ.Α. Μπαλαράς, Nομοθετικό Πλαίσιο Ενεργειακών Επιθεωρήσεων &
Επιθεωρητές, Ημερίδα «Νομοθετικό πλαίσιο ενεργειακών επιθεωρήσεων και
επιθεωρητές – Επιλογή υλικών και τεχνικών λύσεων για αναδρομική
θερμομόνωση κτιριακού περιβλήματος – σύμφωνα με τις απαιτήσεις του
Κανονισμού για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα των Κτιρίων και του
προγράμματος Εξοικονόμηση Κατ Οίκον», Κριμάτογλου ΑΕ και Τεχνικό
Επιμελητήριο Ελλάδας Τμήμα Ν. Ευβοίας, Χαλκίδα, 15 Δεκεμβρίου (2010).
8.2
•
•
•
•
•
•
•
Κριτές Επιστημονικών
Προτάσεων
Περιοδικών-βιβλίων
–
Ερευνητικών
Journal of Geophysical Research (Δρ. Στ. Καζαντζής).
Atmospheric Chemistry and Physics (Δρ. Στ. Καζαντζής).
Annales Geophysicae (Δρ. Στ. Καζαντζής).
Journal of pure and Applied Optics (Δρ. Στ. Καζαντζής).
Journal of Solar terrestrial Physics(Δρ. Στ. Καζαντζής).
Natural Hazards and Earth System Sciences, EGU (Δρ. Σπ. Λυκούδης).
Αξιολόγηση προτάσεων σε θέματα υδατικών πόρων για συγχρηματοδότηση
από Κύπρο και ΕΕ, για λογαριασμό αρμόδιας Αρχής Κυπριακής Δημοκρατίας,
Ιανουάριος 2010. (Δρ. Α. Κοτρωνάρου).
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γεν. Δ/νση Ενέργειας, Έργο αξιολογητή για προτάσεις
σε call FR7-ENERGY-2010-2, θεματική περιοχή Βιομάζας. 3-7/5/2010. (Δρ. Α.
Κοτρωνάρου).
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Natural Hazards and Earth System Sciences(Δρ. Β. Κοτρώνη).
Global Nest(Δρ. Β. Κοτρώνη).
Advances in Geosciences(Δρ. Β. Κοτρώνη).
Natural Hazards and Earth System Sciences (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
Meteorology and Atmospheric Physics (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
Energy Policy (Δρ. Σ. Μοιρασγεντής).
International Journal of Remote Sensing. (Δρ. Α. Ρετάλης).
IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing. (Δρ. Α. Ρετάλης).
Journal of Geophysical Research – Atmospheres(Δρ. Α. Ρετάλης).
Journal of Atmospheric Research(Δρ. Α. Ρετάλης).
Journal of the Air & Waste Management Association(Δρ. Α. Ρετάλης).
Συμμετοχή στην Ομάδα Αξιολόγησης προγραμμάτων New Eurasia Foundation:
Russian call «Measures to Attract Leading Scientists to Russian Educational
Institutions».(Δρ. Α. Ρετάλης).
Atmospheric Environment (Δρ. Β. Ασημακοπούλου).
Solar Energy (Δρ. Β. Ασημακοπούλου).
Theoretical and Applied Climatology (Δρ. Β. Ασημακοπούλου).
Atmospheric Environment (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Atmospheric Research (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Fresenius Environmental Bulletin (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Environmental Modelling & Software (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Energy (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Polish Journal of Environmental Science (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Optical Engineering (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Journal of Geophysical Research (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
147
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Asia-Pacific Journal of Atmospheric Sciences (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Meteorology and Atmospheric Physics (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Renewable Energy. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Atmospheric Environment, Elsevier Science (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Atmospheric Chemistry and Physics, EGU (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Journal of Environmental Modelling & Software, Elsevier Science (Δρ. Ε.
Γερασόπουλος).
Optica Pura y Aplicada (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Water, Air, & Soil Pollution, Springer (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Atmospheric Research, Elsevier Science (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
New Astronomy, Elsevier Science (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Annales Geophysicae (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Environmental Science and Pollution Research, Springer (Δρ. Ε.
Γερασόπουλος).
Geophysical Research Letters, AGU (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Meteorology and Atmospheric Physics (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Journal of Geophysical Research, AGU (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Atmospheric Pollution Research, TUNCAP (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Environmental Pollution, Elsevier Science (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
Expert reviewer, Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) Working
Group III (WG III) for the Mitigation of Climate Change, Chapter 3 – Direct
Solar Energy, 98 p., Second Order Draft (SOD) of the Special Report on
Renewable Energy Sources and Climate Change Mitigation – SRREN, (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
Μέλος Συντακτικής Επιτροπής (Editorial Board), «Sustainable Cities and
Society» (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
Μέλος του Editorial Board International Journal “Energy & Buildings”, (Δρ.
Κ.Α. Μπαλαράς)
Μέλος του Editorial Board “The Open Civil Engineering Journal”, (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
Μέλος του Editorial Board “Open Construction and Building Technology
Journal”, (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
Κριτής άρθρων στο Διεθνές Περιοδικό “Energy & Buildings”, (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς, Ε. Δασκαλάκη)
Κριτής άρθρων στο Διεθνές Περιοδικό “Solar Energy”, (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς, Ε.
Δασκαλάκη)
Κριτής άρθρων για το Διεθνές Περιοδικό “Environmental Science &
Technology”, (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
Κριτής άρθρων για το Διεθνές Περιοδικό “Building & Environment”, (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
Κριτής άρθρων για το Διεθνές Περιοδικό “Applied Energy”, (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
Κριτής άρθρων για το Διεθνές Περιοδικό “Construction & Building Materials”,
(Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
Κριτής άρθρων για το Διεθνές Περιοδικό “Cultural Heritage”, (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
Κριτής άρθρων για το Διεθνές Περιοδικό “Environmental Management”, (Δρ.
Κ.Α. Μπαλαράς)
Κριτής άρθρων για τα Διεθνή Συνέδρια της ASHRAE & τα ASHRAE
Transactions, (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
Κριτής άρθρων για το Διεθνές Περιοδικό “Structural Engineering and
Mechanics”, (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
148
• Κριτής άρθρων για το Διεθνές Περιοδικό “Materials in Civil Engineering”, (Δρ.
Κ.Α. Μπαλαράς)
• Κριτής άρθρων για το Διεθνές Περιοδικό “Sustainable Cities and Society”, (Δρ.
Κ.Α. Μπαλαράς)
• Κριτής περιλήψεων & εργασιών για το Διεθνές Συνέδριο της IBPSA
(International Building Performance Simulation Association) “Building
Simulation 2011”, Σύδνεϋ, Αυστραλία (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
• Κριτής περιλήψεων για το Διεθνές Συνέδριο “Greenbuild 2010” International
Conference and Expo, US Green Building Council, 17-19 Νοεμβρίου, 2010,
Σικάγο, ΗΠΑ (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
• Κριτής περιλήψεων και εργασιών για το Διεθνές Συνέδριο “Eurosun 2010”, Int.
Conference on Solar Heating, Cooling and Buildings, 28 Σεπτεμβρίου – 1
Οκτωβρίου 2010, Graz, Αυστρία (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
• Κριτής περιλήψεων και εργασιών για το Διεθνές Συνέδριο “Eurosun 2010”, Int.
Conference on Solar Heating, Cooling and Buildings, 28 Σεπτεμβρίου – 1
Οκτωβρίου 2010, Graz, Αυστρία. (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
• Κριτής εργασιών για το Διεθνές Συνέδριο Clima 2010 “Sustainable Energy Use
in Buildings”, 9 – 12 Μαΐου, 2010 Antalya, Τουρκία. (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
• Εξωτερικό μέλος για την αξιολόγηση προαγωγής υποψήφιου καθηγητή Faculty
promotion process to the rank of Senior Public Service Associate (equivalent
of full Professor), Department of Biological & Agricultural Engineering at the
University of Georgia, GA, USA. (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς)
• Αξιολογητής υποψηφιοτήτων «Διαγωνισμός Εφαρμοσμένης Έρευνας και
Καινοτομίας», Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών – ΣΕΒ, Αθήνα.
• Energy Policy (Δρ. Ι. Σαραφίδης)
• Energy – The International Journal (Δρ. Ι. Σαραφίδης)
• Journal of Geophysical Research (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος)
• Atmospheres (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος)
• Atmospheric Chemistry and Physics (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος)
• Journal of Environmental Radioactivity (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος)
• Regional Environmental Change (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος)
• Associate Editor, Journal of Hydrological Sciences (SCI IF 1.61), 2007-2013
(Δρ. Α. Κούσης).
8.3
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Μέλη Ενώσεων
Ελληνική Μετεωρολογική Εταιρεία (Δρ. Σπ. Λυκούδης).
Α.G.U. (Δρ. Σπ. Λυκούδης).
Μέλος Δ.Σ. Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας (Δρ. Δ. Φουντά)
American Meteorological Society (Ι. Καλόγηρος)
Royal Meteorological Society (Ι. Καλόγηρος)
Μέλος της Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας(Δρ. Β. Κοτρώνη).
Μέλος της Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος)
Μέλος της Γαλλικής Μετεωρολογικής Εταιρείας (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος)
Μέλος της Βρεττανικής Μετεωρολογικής Εταιρείας (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος)
Μέλος της Αμερικανικής Μετεωρολογικής Εταιρείας (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος)
Μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, με αριθμό μητρώου 63104. (Δρ.
Σ. Μοιρασγεντής).
Μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών. (Δρ. Σ.
Μοιρασγεντής).
Μέλος της ελληνικής εταιρείας για τη διάδοση των Ανανεώσιμων Πηγών
Ενέργειας (ELFORES). (Δρ. Σ. Μοιρασγεντής).
149
• Μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Ενέργειας του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών
Μηχανικών. (Δρ. Σ. Μοιρασγεντής).
• Μέλος της Remote Sensing and Photogrammetry Society, UK.(Δρ. Α Ρετάλης).
• Μέλος του Global Network for Environmental Science and Technology. (Δρ.
Α.Ρετάλης).
• Μέλος της Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας. (Δρ. Α. Ρετάλης).
• Μέλος της EARSeL Special Interest Group (SIG): Urban Remote Sensing. (Δρ.
Α. Ρετάλης).
• Μέλος της EARSeL Special Interest Group (SIG): Forest Fires. (Δρ. Α.
Ρετάλης).
• American Geophysical Union (Δρ. Ε. Γερασόπουλος).
• Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ASHRAE, Director-At-Large (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
• Μέλος της Διεθνούς Επιστημονικής Επιτροπής της Clima 2010 “Sustainable
Energy Use in Buildings”, 9 – 12 Μαΐου, 2010 Antalya, Τουρκία. (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
• Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας – ΤΕΕ, (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς, Α. Γαγλία)
• Πανελλήνιος Σύλλογος Διπλωματούχων Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων –
ΠΣΔΜΗ, (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς, Α. Γαγλία)
• Όμιλος για τη Διάδοση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας – ELFORES (Δρ.
Κ.Α. Μπαλαράς)
• Αμερικανική Ένωση Μηχανολόγων Μηχανικών - ASME, Fellow, (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
• Αμερικανική Ένωση Μηχανικών Θέρμανσης Ψύξης και Κλιματισμού ASHRAE, Member (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς, Α. Γαγλία)
• International Association for Life-Cycle Civil Engineering – IALCCE, (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς)
• Μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, με αριθμό μητρώου 63434. (Δρ.
Ι. Σαραφίδης)
• Μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών. (Δρ. Ι. Σαραφίδης)
• American Geophysical Union (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος)
• European Geophysical Society (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος)
• British Institute of Physics (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος)
• Μέλος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας (Δρ. Β. Ψυλόγλου).
• Μέλος της Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρίας (Δρ. Β. Ψυλόγλου).
• Μέλος της American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning
Engineers (ASHRAE) (Δρ. Β. Ψυλόγλου).
8.4
Ομάδες Εργασίας - Λοιπές Δραστηριότητες
• COST Action 733, “Harmonization and Applications of Weather Types
Classifications for European Regions”, συμμετοχή στο Workgroup 2 (Δρ. Σπ.
Λυκούδης).
• Μέλος της συγγραφικής ομάδας της Έκθεσης Global Energy Assessment, μιας
πρωτοβουλίας της IIASA που αναμένεται να εκδοθεί το 2011. (Δρ. Σ.
Μοιρασγεντής).
• Κύριος συγγραφέας του Working Group III της Διακυβερνητικής Επιτροπής
του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) για την προετοιμασία της 5ης
Έκθεσης Επισκόπησης. (Δρ. Σ. Μοιρασγεντής).
• Συμμετοχή στην «Ομάδα Εργασίας 7» του ΕΚΔΑΑ σαν αξιολογητής των
ερωτήσεων που εκπονήθηκαν από 3 συντάκτες (κ.κ. Ε. Σταματίου, Κ.
Καββαδία και Χ. Ζαφείρη) για τους προς εκπαίδευση δημόσιους υπαλλήλους
150
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
στο Θεσμικό πλαίσιο, αδειοδότηση και εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας. Περίοδος λειτουργίας της ομάδας Οκτώβριος 2009 –
Φεβρουάριος 2010. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Μέλος της Συντακτικής Επιτροπής Κανονισμού Ενεργειακής Αποδοτικότητας
Κτιρίων – ΚΕΝΑΚ (ΚΥΑ Δ6/Β/οικ. 5825 ΦΕΚ 407/9.4.2010), Υπουργείο
Περιβάλλοντος, Ενέργειας, & Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) και των συναφών
Προεδρικών Διαταγμάτων: Π.Δ. 72/2010 (ΦΕΚ 132/5.8.2010) «Συγκρότηση,
διοικητική – οργανωτική δομή και στελέχωση της ειδικής Υπηρεσίας
Επιθεωρητών Ενέργειας (Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ.)» και Π.Δ. 100/2010 (ΦΕΚ
177Α/6.10.2010) «Ενεργειακοί Επιθεωρητές κτιρίων, λεβήτων και
εγκαταστάσεων θέρμανσης και εγκαταστάσεων κλιματισμού» (Γαγλία,
Μπαλαράς)
Ειδικός εμπειρογνώμονας σε θέματα ενεργειακών επιθεωρήσεων, Μέλος της
επταμελούς Γνωμοδοτικής Επιτροπής Ενεργειακών Επιθεωρητών (Γ.ΕΠ.Ε.Ε.)
της Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του
Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής – ΥΠΕΚΑ
(Γαγλία, Μπαλαράς)
Συμμετοχή στις Επιτροπές του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας για την
σύνταξη των Τεχνικών Οδηγιών (ΤΟΤΕΕ 20701-1-4/2010), Α’ έκδοση, για την
εφαρμογή
του
ΚΕΝΑΚ,
Ιούλιος
(Γαγλία,
Δασκαλάκη,
Δρούτσα,
Κοντογιαννίδης, Μπαλαράς).
Συμμετοχή στην Επιτροπή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας για τις
διαδικασίες
αδειοδότησης
Ενεργειακών
Επιθεωρητών:
«Πρόγραμμα
Κατάρτισης ανά Ειδικότητα», Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Σεμιναρίων
Κατάρτισης Ενεργειακών Επιθεωρητών, (Γαγλία, Μπαλαράς).
Πρόεδρος της Υποεπιτροπής Handbook της Τεχνικής Επιτροπής της ASHRAE
“TC 6.7 Solar Energy Utilization” (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς).
Μέλος της επιτροπής ASHRAE Environmental Health Committee, Carbon
Calculation Project (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς).
Μέλος της ομάδας εργασίας για το πρότυπο ASHRAE Standard SPC 93
“Method of Testing to Determine Thermal Performance of Solar Collectors”
(Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς).
Μέλος της ομάδας εργασίας της ASHRAE “Advanced Building Energy Labeling”
(Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς).
Μέλος Τεχνικών Επιτροπών της ASHRAE: TC 4.2 – Weather Information, TC
4.7 Energy Calculations, TC 6.7 Solar Energy Utilization, TC 7.9
Commissioning, TC 8.3 Absorption, TC 9.6 Health Care Facilities (Δρ. Κ.Α.
Μπαλαράς).
Εκπαιδευτικός Σύμβουλος στα πλαίσια του προγράμματος e-mentoring της
ASME International (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς).
8.5
Παρουσιάσεις σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
• Μεγάλο αριθμό δημοσιευμάτων στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Δρ. Μ.
Πετράκης).
• Συνεντεύξεις στην τηλεόραση για θέματα καιρού και πρόγνωσης: ΝΕΤ(Δρ. Β.
Κοτρώνη).
• Καταχωρήσεις στον ημερήσιο τύπο για θέματα καιρού και πρόγνωσης: ΤΑ
ΝΕΑ, ΕΘΝΟΣ (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
• Συνεντεύξεις στο ραδιόφωνο για θέματα καιρού και πρόγνωσης: ΝΕΤ,
ΑΘΗΝΑ 9.84 (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
151
• Συνεντεύξεις στην τηλεόραση για θέματα καιρού και πρόγνωσης: ΝΕΤ,
ALTER (Δρ. Κ. Λαγουβάρδος).
• Δημοσίευση των παρακάτω άρθρων στο περιοδικό Δαίμων της Οικολογίας που
κυκλοφορεί με την Κυριακάτικη Αυγή, καθώς και στην εφημερίδα Αυγή: (Δρ.
Σ. Μοιρασγεντής).
• Κοπεγχάγη: μηδέν εις το πηλίκο!
• Η αιολική ενέργεια μέρος του περιβαλλοντικού προβλήματος ή της
λύσης του;
• Οι οικονομικές διαστάσεις της κλιματικής αλλαγής
• Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας:
Προκλήσεις και Εμπόδια
• Στο Κανκούν, με λιγοστές ελπίδες(Δρ. Σ. Μοιρασγεντής).
• Οικονομική κρίση και κλιματική αλλαγή
• Το πραγματικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας
• Τηλεφωνική επικοινωνία στο δελτίο ειδήσεων των 6 μμ του τηλεοπτικού
σταθμού BLUE SKY (1 Ιανουαρίου 2010) με παρουσιαστή το δημοσιογράφο
Σπύρο Γιωτάκη για την πορεία του καιρού την πρώτη εβδομάδα του Νέου
Έτους συμπεριλαμβανομένων των Θεοφανείων. Επίσης, σχολιασμό για τη
θερμότερη Πρωτοχρονιά φέτος των τελευταίων 50 ετών με μέγιστη τιμή 22,3
βαθμών Κελσίου στο μετεωρολογικό σταθμό του ΕΑΑ-Θησείο. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
• Ρεπορτάζ του δημιοσιογράφου Ιωάννη Ελαφρού στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (3
Ιανουαρίου 2010) με τίτλο «Και από Δεκέμβρη, καλό καλοκαίρι», στο οποίο
υπάρχει εκτεταμένη συνέντευξή μου για την ερμηνεία της παρατεταμένης
καλοκαιρίας του Δεκέμβρη του 2009. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Αύρας Γρηγορίου στην εφημερίδα
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (10 Ιανουαρίου 2010) με τίτλο «Το ζεστό μας
τον καιρό» σχετικά με την πρόβλεψη του καιρού του φετινού χειμώνα. Στη
συνέντευξη αναφέρω ότι, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Βρεττανικής
Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, ο χειμώνας του 2009/2010 στην Ελλάδα
αναμένεται να είναι αρκετά ήπιος από πλευράς θερμοκρασιών και με αρκετές
βροχές σχετικά με τις μέσες τιμές της 30ετίας αναφοράς 1971-2000. Αυτό θα
συμβεί γιατί θα πνεύσουν για μεγάλο διάστημα του χειμώνα νότιοι άνεμοι
μεταφέροντας ζεστές και υγρές αέριες μάζες από την Αφρική. Όμως, υπάρχει
πιθανότητα χιονοπτώσεων και ψύχους μικρής διάρκειας (1-3 ημερών). (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
• Τηλεφωνική επικοινωνία στην απογευματινή πληροφοριακή εκπομπή «Άκου
να μαθαίνεις» του ραδιοφωνικού σταθμού ΝΕΤ 105,8 (10 Ιανουαρίου 2010)
με παρουσιάστρια τη δημοσιογράφο Ιωάννα Ταραμπίκου για την ερμηνεία του
φαινομένου της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και πλημμυρών σε
ορισμένες περιοχές της Ελλάδας τις τελευαταίες ημέρες. Η ερμηνεία
αποδόθηκε, κατ΄εμέ, στους έντονους νοτιάδες, οι οποίοι στις περιοχές αυτές
ίσως «σήκωσαν» μεγαλύτερα κύματα με αποτέλεσμα τις κατά τόπους
πλημμύρες γύρω από την παραλία. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Ζωντανή εμφάνιση στο δελτίο ειδήσεων των 6 μμ του τηλεοπτικού σταθμού
BLUE SKY (19 Ιανουαρίου 2010) με παρουσιαστή το δημοσιογράφο Σπύρο
Γιωτάκη για σχολιασμό της είδησης ότι το 2010 θα είναι η θερμότερη χρονιά
των τελευταίων δεκαετιών στον πλανήτη. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Τηλεφωνική επικοινωνία στο δελτίο ειδήσεων των 6 μμ του τηλεοπτικού
σταθμού BLUE SKY (6 Φεβρουαρίου 2010) με παρουσιαστή το δημοσιογράφο
Σπύρο Γιωτάκη για την πρόβλεψη του καιρού στο επόμενο διάστημα, μιας και
αναμένονται ισχυρές βροχοπτώσεις και καταιγίδες με χιονοπτώσεις στα ορεινά
152
•
•
•
•
•
•
•
•
•
το παρόν Σαββατοκύριακο, καθώς και μια εκτίμηση του καιρού για την
ερχόμενη άνοιξη και καλοκαίρι. Επίσης, σχόλιο σχετικά με τις υψηλές
θερμοκρασίες στην περιοχή των Ιμαλαΐων και τις πολικές θερμοκρασίες στις
ανατολικές ΗΠΑ και Καναδά. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Τηλεφωνική επικοινωνία στο δελτίο ειδήσεων των 6 μμ του τηλεοπτικού
σταθμού BLUE SKY (13 Φεβρουαρίου 2010) με παρουσιάστρια τη
δημοσιογράφο Μαρία Άνθη για την πρόβλεψη του καιρού την Κυριακή και
ιδιαίτερα την Καθαρή Δευτέρα, μιας και αναμένονται βροχοπτώσεις και
καταιγίδες με χιονοπτώσεις στα ορεινά στη Δ. Ελλάδα, καθώς και μια εξήγηση
του φαινομένου του σφοδρού χειμώνα στις Α. ΗΠΑ, τη Δ. Β. και Κ. Ευρώπη,
τη στιγμή μάλιστα που ο φετινός χειμώνας στην Ελλάδα ήταν σχετικά ήπιος.
(Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Τηλεφωνική επικοινωνία στο δελτίο ειδήσεων των 6 μμ του τηλεοπτικού
σταθμού BLUE SKY (21 Φεβρουαρίου 2010) με παρουσιαστή το
δημοσιογράφο Σπύρο Γιωτάκη για την εξήγηση του φαινομένου μεταφοράς
αφρικανικής σκόνης στην Ελλάδα που είχαμε κατά το διάστημα 15-20
Φεβρουαρίου, αν σχετίζεται με κλιματικές αλλαγές και ποια η πρόβλεψη του
καιρού για την ερχόμενη εβδομάδα (τέλος χειμώνα) και την πρώτη εβδομάδα
της άνοιξης. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Τηλεφωνική παρέμβαση στην απογευματινή εκπομπή «άκου να μαθαίνεις»
του ραδιοφωνικού σταθμού της ΝΕΤ με παρουσιάστρια τη Μαρία Τεμπερκίδου
σχετικά με την αλλαγή της ώρας και τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν
από αυτήν σε εθνικό επίπεδο λόγω εξοικονόμησης ενέργειας. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
Τηλεφωνική επικοινωνία στο δελτίο ειδήσεων των 6 μμ του τηλεοπτικού
σταθμού BLUE SKY (28 Μαρτίου 2010) με παρουσιάστρια τη δημοσιογράφο
Μαρία Άνθη για τον καιρό της Μ. Εβδομάδας, της Κυριακής του Πάσχα και της
Δευτέρας του Πάσχα. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Ζωντανή εμφάνιση στην πρωϊνή εκπομπή «πρωϊνή ενημέρωση» του
τηλεοπτικού σταθμού ΝΕΤ με συντονιστές τους δημοσιογράφους Κώστα
Αρβανίτη και Ρίτσα Μπιζόγλη (19 Απριλίου 2010) σχετικά με τις επιπτώσεις
του νέφους της τέρφας στον καιρό και το κλίμα από τη συνεχιζόμενη για 4η
ημέρα έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία και μια πρόβλεψη για το αν η
τέφρα θα φθάσει στη χώρα μας. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Ζωντανή εμφάνιση στο δελτίο ειδήσεων των 9 μμ του τηλεοπτικού σταθμού
BLUE SKY (19 Απριλίου 2010) με παρουσιαστή το δημοσιογράφο Κώστα
Μαδρά για τις επιπτώσεις του νέφους της τέρφας στον καιρό και το κλίμα από
τη συνεχιζόμενη για 4η ημέρα έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία και την
πρόβλεψη ότι, αν η έκρηξη συνεχισθεί και την ερχόμενη εβδομάδα, τότε είναι
πολύ πιθανό η τέφρα να φθάσει και στη χώρα μας λόγω επικράτησης βόρειων
ανέμων την εβδομάδα εκείνη. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Ρούλας Σουλούνια στην εφημερίδα
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (24 Απριλίου 2010) με τίτλο «Πόσο απειλεί η
τέφρα την Ελλάδα;» σχετικά με την πρόβλεψη συνέχισης της έκρηξης του
ηφαιστείου στην Ισλανδία και εμφάνιση τέφρας στην Ελλάδα, καθώς και τις
άμεσες επιπτώσεις της στο παγόσμιο κλίμα. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Συμμετοχή σε ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Χρήστου Πρυκάκη με θέμα
«Χημικές ουρές και στο βάθος … HARP», το οποίο αναρτήθηκε στο ιστολόγιο
The Pressroom (http://cpjournalist.wordpress.com/) στις 30 Απριλίου 2010.
(Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Συμμετοχή σε ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Χρήστου Πρυκάκη με θέμα
«Αεροψεκασμοί και διασπορά … υπονοιών», το οποίο αναρτήθηκε στο
153
•
•
•
•
•
•
•
ιστολόγιο The Pressroom (http://cpjournalist.wordpress.com/) στις 2 Μαΐου
2010. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Συμμετοχή σε ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Χρήστου Πρυκάκη με θέμα
«Ήπιο το καλοκαίρι του 2009», το οποίο αναρτήθηκε στο ιστολόγιο The
Pressroom (http://cpjournalist.wordpress.com/) στις 9 Μαΐου 2010. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
Ζωντανή εμφάνιση μέσω ζεύξης με το Φαληρικό Δέλτα στην πρωϊνή εκπομπή
«πρωϊνή ενημέρωση» του τηλεοπτικού σταθμού ΝΕΤ με συντονιστές τους
δημοσιογράφους Κώστα Αρβανίτη και Ρίτσα Μπιζόγλη (12 Μαΐου 2010)
σχετικά με τις αναμενόμενες για τις πολύ υψηλές για το Μάϊο θερμοκρασίες
και την εισβολή αφρικανικής σκόνης, με αποκορύφωμα τόσο στη
συγκέντρωση της σκόνης όσο και της ανόδου της θερμοκρασίας στα 185
μg/m3 και 32-36ο C, αντίστοιχα, την Παρασκευή, 14 Μαΐου. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
Ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Αύρας Γρηγορίου στην εφημερίδα
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (20 Ιουνίου 2010) με τίτλο «Καλοκαίρι με
καύσωνες» σχετικά με την πρόβλεψη του καιρού του φετινού καλοκαιριού.
Στη συνέντευξη αναφέρω ότι, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Βρεττανικής
Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, το καλοκαίρι του 2010 στην Ελλάδα αναμένεται
να είναι αρκετά ζεστό με 2-3 καύσωνες που θα φθάσουν ή ίσως ξεπεράσιουν
τους 40 βαθμούς Κελσίου σε ορισμένες περιοχές της χώρας. Η πιθανότητα να
γει αληθινή η πρόγνωση είναι περί τα 80%. Αντίθετα, οι βροχοπτώσεις θα
είναι ελάχιστες. Επί πλέον, επιβεβαιώνεται με τα στοιχεία του μετεωρολογικού
σταθνμού του ΕΑΑ στο Θησείο η παλιότερη πρόβλεψη στην ίδια εφημερίδα
για ήπιο χειμώνα 2009/2010 και αρκετά ζεστή άνοιξη 2010. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
Βιντεοσκοπημένη εμφάνιση στο βραδινό δελτίο ειδήσεων των 9 μμ του
τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ (28 Ιουνίου 2010) δίδοντας πληροφορίες για τις
ραγδαίες καταιγίδες των τελευταίων ημερών και τις χαμηλές για τέλος Ιουνίου
θερμοκρασίες στην Αττική και την υπόλοιπη Ελλάδα και συσχέτιση της
ανωμαλίας του καιρού με τις συντελούμενες κλιματικές μεταβολές. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
Ζωντανή εμφάνιση στο δελτίο ειδήσεων των 6 μμ του τηλεοπτικού σταθμού
BLUE SKY (23 Ιουλίου 2010) με παρουσιαστή το δημοσιογράφο Σπύρο
Γιωτάκη για σχολιασμό της εξέλιξης του καιρού το Σαββατοκύριακο με τον
επερχόεμνο καύσωνα σε όλη την Ελλάδα. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Βιντεοσκοπημένη εμφάνιση στο βραδινό δελτίο ειδήσεων των 9 μμ του
τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ (7 Αυγούστου 2010) με παρουσιάστρια τη
δημοσιογράφο Έλλη Τριανταφύλλου σχολιάζοντας, ως Πρόεδρος της ΕΦΕ, τη
σπατάλη ηλεκτρικής ενέργειας με το παρατεταμένο άναμμα των λαμπτήρων
του οδικού φωτισμού σε πολλούς δρόμους της χώρας για αρκετές ώρες μετά
την ανατολή του ηλίου και εκτιμώντας ότι η σωστή ρύθμιση των συστημάτων
ανάμματος και σβυσίματος των λαμπτήρων αυτών μπορεί να εξοικονομήσει
ηλεκτρική ενέργεια έως και 5% σε ετήσια βάση, σε περίοδο, μάλιστα,
οικονομικής κρίσης. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Βιντεοσκοπημένη εμφάνιση στο βραδινό δελτίο ειδήσεων των 9 μμ του
τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ (16 Αυγούστου 2010) με παρουσιάστρια τη
δημοσιογράφο Σία Κοσιώνη δίδοντας ερμηνεία για την παρατεταμένη ζέστη
του Αυγούστου και τις πρωτόγνωρες υψηλές τιμές υγρασίας καθώς και
πρόβλεψη για καλλιτέρευση των μετεωρολογικών συνθηκών (πτώση της
θερμοκρασίας) από το επόμενο Σαββατοκύριακο. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
154
• Τηλεφωνική παρέμβαση στην εκπομπή «πρωϊνή ενημέρωση» του
ραδιοφωνικού σταθμού ΣΚΑΪ (17 Αυγούστου 2010) με παρουσιαστή το
δημοσιογράφο Γιώργο Ψάλτη εξηγώντας τι είναι ο δείκτης δυσφορίας, πότε
χρησιμοποιείται και ποιες τιμές έλαβε τις ημέρες αυτές με τις υψηλές
θερμοκρασίες και υγρασίες στην ατμόσφαιρα. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Τηλεφωνική παρέμβαση στην πρωϊνή εκπομπή «άκου να μαθαίνεις» του
ραδιοφωνικού σταθμού ΝΕΤ (17 Αυγούστου 2010) με παρουσιάστρια τη
δημοσιογράφο Ιωάννα Ταραμπίκου εξηγώντας τι είναι ο δείκτης δυσφορίας,
πότε χρησιμοποιείται και ποιες τιμές έλαβε τις ημέρες αυτές με τις υψηλές
θερμοκρασίες και υγρασίες στην ατμόσφαιρα. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Βιντεοσκοπημένη εμφάνιση στο βραδινό δελτίο ειδήσεων των 9 μμ του
τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ (17 Αυγούστου 2010) με παρουσιάστρια τη
δημοσιογράφο Σία Κοσιώνη δίδοντας τις επικρατούσες τιμές θερμοκρασίας και
σχετικής υγρασίας το πρώτο 15θήμερο του φετινού Αυγούστου λόγω της
παρατεταμένης ζέστης και δυσφορίας στον πληθυσμό. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Τηλεφωνική παρέμβαση στην πρωϊνή εκπομπή «πρωϊνή ενημέρωση» του
κρητικού ραδιοφωνικού σταθμού 98,4 (20 Αυγούστου 2010) με παρουσιαστή
το δημοσιογράφο Χριστόφορο Παπαδάκη δίδοντας την πρόβλεψη του καιρού
έως και το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου με εστίαση στην Κρήτη.
(Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Τηλεφωνική παρέμβαση στην πρωϊνή εκπομπή «πρωϊνή ενημέρωση» του
κρητικού ραδιοφωνικού σταθμού 98,4 (2 Σεπτεμβρίου 2010) με παρουσιαστή
το δημοσιογράφο Χριστόφορο Παπαδάκη δίδοντας την πρόβλεψη του καιρού
έως και τα μέσα Σεπτεμβρίου και σχολιάζοντας για την απότομη μετάβαση
των υψηλών θερμοκρασιών του Αυγούστου στις χαμηλές του Σεπτεμβρίου με
ιδιαίτερη έμφαση στην περιοχή της Κρήτης. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Τηλεφωνική επικοινωνία στο δελτίο ειδήσεων των 6 μμ του τηλεοπτικού
σταθμού BLUE SKY (10 Σεπτεμβρίου 2010) με παρουσιαστή το δημοσιογράφο
Σπύρο Γιωτάκη για την πρόβλεψη του καιρού το Σαββατοκύριακο με τις
αναμενόμενες καταιγίδες στην ηπειρωτική κυρίως χώρα. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Βιντεοσκοπημένη εμφάνιση στο βραδινό δελτίο ειδήσεων των 9 μμ του
τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ (16 Οκτωβρίου 2010) με παρουσιαστή το
δημοσιογράφο Σπύρο Λιαρέλη δίδοντας πληροφορίες για την αύξηση στη
συχνότητα εμφάνισης ανεμοστροβίλων στην Ελλάδα με αφορμή τον
καταστροφικό ανεμοστρόβιλο στην Κύθνο στις 14 Οκτωβρίου 2010. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
• Ζωντανή τηλεφωνική συνέντευξη στην εκπομπή «planet» στις 8 μμ του
διαδικτυακού ραδιοφωνικού σταθμού ΧΑΛΑΖΙ (www.xalazi.gr) (18 Οκτωβρίου
2010) με παρουσιαστή τον κ. Κ. Πολυχρόνη σχολιάζοντας τις αντικρουόμενες
απόψεις επιστημόνων για την εξέλιξη του παγκόσμιου κλίματος έως το 2100
(η γνωστή άποψη της υπερθέρμανσης του πλανήτη από την ανθρώπινη
επέμβαση και η αντίθετη της μικρής συνεισφοράς του ανθρώπου που μπορεί
να οδηγήσει και σε ψύξη). (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Συνέντευξη στην εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (19 Οκτωβρίου 2010) σε άρθρο
του δημοσιογράφου Ιωάννη Ελαφρού «έριξε βροχή ενός ολόκληρου μήνα»
σχολιάζοντας τις ισχυρές βροχοπτώσεις των τελευταίων 2 ημερών και τη
μεγαλύτερη εμφάνιση ανεμοστροβίλων στον ελλαδικό χώρο τα τελευταία
χρόνια. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
• Ζωντανή εμφάνιση στην πρωϊνή εκπομπή «πρωϊνή ενημέρωση» του
τηλεοπτικού σταθμού ΝΕΤ με συντονιστές τους δημοσιογράφους Κώστα
Αρβανίτη και Μαριλένα Κατσίμη (29 Οκτωβρίου 2010) σχετικά με τις έντονες
155
•
•
•
•
•
•
•
•
9.
βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών και γενικά του φετινού Οκτωβρίου και
πιθανή ερμηνεία τους λόγω κλιματικών μεταβολών. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Συνέντευξη στην εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (31 Οκτωβρίου 2010) σε άρθρο
του δημοσιογράφου Ιωάννη Ελαφρού «’Ηταν ακραίος ο Οκτώβριος»
σχολιάζοντας τις ισχυρές βροχοπτώσεις και την ύπαρξη ανεμοστροβίλων του
φετινού Οκτωβρίου σε σχέση με τον συνήθη καιρό του εν λόγω μήνα. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη στην εκπομπή «planet» στις 8 μμ του
διαδικτυακού ραδιοφωνικού σταθμού ΧΑΛΑΖΙ (www.xalazi.gr) (3 Δεκεμβρίου
2010), με παρουσιαστή τον κ. Κ. Πολυχρόνη, σχολιάζοντας τις ασυνήθιστα
μεγάλες θερμοκρασίες του φετινού Νοεμβρίου και μάλιστα την διαίρεση της
Ευρώπης, τις τελευταίες ημέρες, σε 2 ζώνες με την βόρεια να έχει πολικό
ψύχος και χιονοπτρώσεις και την νότια με ανοιξιάτικο καιρό. Επίσης, κάνοντας
μιαν πρόβλεψη για τον καιρό του φετινού χειμώνα. (Δρ. Χ. Καμπεζίδης).
Ζωντανή εμφάνιση στο δελτίο ειδήσεων των 9 μμ του τηλεοπτικού σταθμού
ΣΚΑΪ με παρουσιάστριια την δημοσιογράφο Σία Κοσιώνη (24 Δεκεμβρίου
2010) δίδοντας ερμηνεία για με τα μετεωρολογικά αίτια των υψηλών για την
εποχή θερμοκρασιών των τελευταίων ημερών στην Ελλάδα σε σχέση,
μάλιστα, με το πολικό ψύχος και το κλείσιμο αεροδρομίων στην Δ. και Β.
Ευρώπη λόγω έντονων χιονοπτώσεων την ίδια στιγμή. Πρόβλεψη του καιρού
της Πρωτοχρονιάς και της πρώτης εβδομάδας του νέου έτους. (Δρ. Χ.
Καμπεζίδης).
Ζωντανή εμφάνιση στην πρωϊνή εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού ΝΕΤ
«συμβαίνει τώρα» με παρουσιάστρια την δημοσιογράφο Μαρία Σαράφογλου
(11 Ιανουαρίου 2011) σχετικά με τα αίτια των παράκαιρων καιρικών
φαινομένων, όπως αυτών των εκτεταμένων πλημμυρών στην Α. Αυστραλία
και ερμηνεία τους βάση των κλιματικών αλλαγών (τροποποίηση καιρού). (Δρ.
Χ. Καμπεζίδης).
MEGA ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ Κυριακή 28.11.2010 στις 08:05 ζωντανή
τηλεοπτική συνέντευξη με τον Μανώλη Αναγνωστάκη και τον Ιορδάνη
Χασαπόπουλο σχετικά με τα ενεργειακά πιστοποιητικά (Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς).
Τηλεοπτική συνέντευξη για το SKY TV News Οικολογια, 10.3.2010, κατά την
διάρκεια του συνεδρίου του ΤΕΕ για την ενέργεια, σχετικά με τον ΚΕΝΑΚ
(Δρ. Κ.Α. Μπαλαράς, Α. Γαγλία).
Μέσα μαζικής ενημέρωσης. Άρθρα στον τύπο με στόχο την ευαισθητοποίηση
του κοινού σε επιστημονικά θέματα που σχετίζονται με τη ρύπανση και το
κλίμα. (Δρ. Χ. Γιαννακόπουλος)
Άρθρα στον τύπο με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σε επιστημονικά
θέματα που σχετίζονται με τη ρύπανση και το κλίμα. (Δρ. Χ.
Γιαννακόπουλος)
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα έσοδα του Ινστιτούτου προέρχονται από τις ερευνητικές του δραστηριότητες,
καθώς και από τα κονδύλια του Τακτικού Προϋπολογισμού που αντιστοιχούν στο
Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, όπως αυτά
κατανέμονται από το Δ.Σ. του Ε.Α.Α.
156
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗΣ
ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
2010
157
1.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Ινστιτούτο Αστρονομίας και Αστροφυσικής (Ι.Α.Α.) είναι το αρχαιότερο Ινστιτούτο
του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α.) με τις πρώτες καταγεγραμμένες
αστρονομικές παρατηρήσεις τον Σεπτέμβριο του 1847. Έχει ως αντικείμενο την
ανάπτυξη της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας με στόχο τη μελέτη των ουρανίων
σωμάτων, του διαστήματος που τα περιλαμβάνει και γενικά της ύλης που ευρίσκεται
στο διάστημα, όπου αυτό επεκτείνεται. Αυτό γίνεται με τη βοήθεια παρατηρήσεων
που διεξάγονται από την επιφάνεια της Γης αλλά και από δορυφόρους. Το Ινστιτούτο
Αστρονομίας & Αστροφυσικής έχει επίσης σκοπό την ανάπτυξη εκπαιδευτικών
δραστηριοτήτων για τη διάδοση της αστρονομικής γνώσης.
Το Ινστιτούτο Αστρονομίας & Αστροφυσικής διαθέτοντας σύγχρονη υποδομή
(σύγχρονο δικτυακό και υπολογιστικό εξοπλισμό και σύγχρονα αστρονομικά όργανα)
και ενεργό ερευνητικό προσωπικό έχει τις προδιαγραφές να παίξει σημαντικό ρόλο
στη διεθνή αστρονομική κοινότητα την επόμενη δεκαετία.
Οι εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Αστρονομίας & Αστροφυσικής βρίσκονται στην
Αθήνα στο Λόφο Νυμφών, στο Θησείο, στο Αστεροσκοπείο Πεντέλης, στο
Αστεροσκοπείο Κρυονερίου Κορινθίας και στο Αστεροσκοπείο Χελμού Καλαβρύτων.
158
2.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ & ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Το Ινστιτούτο Αστρονομίας & Αστροφυσικής διαθέτει την κατάλληλη υποδομή που
του επιτρέπει να αναπτύσσει δραστηριότητες Ερευνητικές, Εκπαιδευτικές και
Παροχής Υπηρεσιών. Ο εξοπλισμός του Ινστιτούτου, αποτελείται από συστήματα
δικτύου, υπολογιστικά συστήματα ανάλυσης και επεξεργασίας αστρονομικών
δεδομένων, τηλεσκόπια και άλλα αστρονομικά όργανα, τα οποία είναι εγκατεστημένα
στο Λόφο Νυμφών και στους αστρονομικούς σταθμούς Πεντέλης και Κρυονερίου
Κορινθίας.
2.1 Έρευνα
Οι ερευνητικές δραστηριότητες του Ινστιτούτου Αστρονομίας & Αστροφυσικής
συνοψίζονται στα εξής θέματα:
•
•
•
•
•
•
•
ΗΛΙΑΚΗ ΚΑΙ ΗΛΙΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ
ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΑΣΤΡΙΚΗΣ ΥΛΗΣ
ΑΣΤΕΡΕΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΜΑΖΑΣ
ΑΣΤΡΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΓΑΛΑΞΙΕΣ
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΥΠΕΡΥΘΡΟΥ
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΑΚΤΙΝΩΝ-Χ
ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ
2.2
Εκπαίδευση
• Προγράμματα μεταπτυχιακής έρευνας.
• Προγράμματα για τη μέση εκπαίδευση.
• Ξεναγήσεις σχολείων, οργανωμένων ομάδων και κοινού και ΜΜΕ.
• Προγράμματα εκλαΐκευσης και διάχυσης αστρονομικών γνώσεων στο
κοινό.
2.3
Παροχή Υπηρεσιών
• Σύνταξη Ημερολογιακών στοιχείων.
• Παροχή Πληροφοριών και Υπηρεσιών στην επιστημονική κοινότητα.
• Παροχή Πληροφοριών προς Δημόσιες Υπηρεσίες, Ιδιωτικούς Φoρείς, ΜΜΕ
και κοινό.
• Έκδοση
εκλαϊκευμένου
διαδικτυακού
περιοδικού
ΑστρονομίαςΑστροφυσικής
Το Ινστιτούτο Αστρονομίας & Αστροφυσικής διαθέτει την κατάλληλη υποδομή που
του επιτρέπει να αναπτύσσει δραστηριότητες Ερευνητικές, Εκπαιδευτικές και
Παροχής Υπηρεσιών. Ο εξοπλισμός του Ινστιτούτου, αποτελείται από συστήματα
δικτύου, υπολογιστικά συστήματα ανάλυσης και επεξεργασίας αστρονομικών
δεδομένων, τηλεσκόπια και άλλα αστρονομικά όργανα, τα οποία είναι εγκατεστημένα
στο Λόφο Νυμφών και στους αστρονομικούς σταθμούς Πεντέλης Κρυονερίου
Κορινθίας και Χελμού.
159
3.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΥΠΟΔΟΜΗ
3.1 Οργάνωση
Το Ι.Α.Α. έχει την ακόλουθη διάρθρωση:
Διευθυντής
Χρήστος Γούδης
Ερευνητές
Αναστάσιος Δαπέργολας
Ιωάννης Γεωργαντόπουλος
Εμμανουήλ Πλειώνης
Ιωάννης Μπέλλας-Βελίδης
Παναγιώτης Μπούμης
Παναγιώτης Χάντζιος
Δημήτριος Συναχόπουλος
Εμμανουήλ Ξυλούρης
Αντώνιος Γεωργακάκης
Αθανάσιος Κατσιγιάννης
Άλκηστις Μπονάνου
Ερευνητής Α’
Ερευνητής Α’
Ερευνητής Α’
Ερευνητής Β’
Ερευνητής Β’
Ερευνητής Β’
Ερευνητής Β’
Ερευνητής B’
Ερευνητής Γ’
Ερευνητής Γ’
Ερευνήτρια Δ’
Επιστημονικό Τεχνικό Προσωπικό
Όλγα Μαλανδράκη
Επιστημονικοί Συνεργάτες
Ευάγγελος Κοντιζάς (Επίτιμος Διευθυντής Ερευνών)
Σταύρος Άκρας
Σπυρίδων Βασιλάκος
Παπαδόπουλος Παντελής
Αθανάσιος Παπαϊωάννου
Κωνσταντίνος Τζιώτζιου
Παναγιώτης Μαρχαβίλας
Lun Tan
Μ εταδιδακτορικοί Ερευνητές
Norberto Castro
Ηλίας Κουλουρίδης
Γεώργιος Μούντριχας
Ιωάννης Αλικάκος
Διδακτορικοί Φ οιτητές
Λάζαρος Κουτουλίδης
Ιωάννα Λεωνιδάκη
Μ εταπτυχιακοί Φ οιτητές
Φίλιππος Κολιοπάνος
Ευγενία Κουμπιά
Κωνσταντίνος Μαρκάκης
Αλέξανδρος Παπαγεωργίου
160
Προπτυχιακοί Φ οιτητές
Δήμητρα Αμπαρτζή
Τεχνικό προσωπικό
Κουμεντάκου Ουρανία
Νικόλαος Ματσόπουλος
Παράσχος Βαρδαξόγλου
Θωμάς Βάρσος
Γεώργιος Δήμου
Βασίλειος Παπαθανασίου
Γραμματεία
Κέντρο Επισκεπτών
Κέντρο Επισκεπτών
Κέντρο Επισκεπτών
Αστεροσκοπείο Κρυονερίου
Αστεροσκοπείο Κρυονερίου
Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο του Ι.Α.Α.
Εμμανουήλ Πλειώνης
Πρόεδρος
Ιωάννης Γεωργαντόπουλος
Αντιπρόεδρος
Αναστάσιος Δαπέργολας
Μέλος
3.2 Υποδομές
Οι βασικότερες κτιριακές εγκαταστάσεις του Ι.Α.Α., εκτός από το κτίριο που
στεγάζονται τα γραφεία του προσωπικού του Ι.Α.Α. στην Πεντέλη, είναι το
Αστεροσκοπείο Χελμού, το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, και τα κτίρια των διαφόρων
τηλεσκοπίων (στην Πεντέλη και στο Θησείο) τα οποία διαχειρίζεται, για
εκπαιδευτικούς σκοπούς, το Κέντρο Επισκεπτών του Ι.Α.Α.
Στις υποδομές
περιλαμβάνεται και το τοπικό δίκτυο και Υπολογιστικό Κέντρο του Ι.Α.Α.
Αστεροσκοπείο Χελμού
Το κτίριο του θόλου στο Αστεροσκοπείο Χελμού που στεγάζει το τηλεσκόπιο «ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ».
161
Το Αστεροσκοπείο Χελμού βρίσκεται στην κορυφή «Νεραϊδόραχη» της ομώνυμης
οροσειράς της Πελοποννήσου σε υψόμετρο 2340 μ από την επιφάνεια της θάλασσας
και σε απόσταση 220 χλμ νοτιοδυτικά των Αθηνών. Η τοποθεσία αυτή είναι από τις
σκοτεινότερες της ηπειρωτικής Ευρώπης.
Στο Αστεροσκοπείο Χελμού έχει εγκατασταθεί το υπερσύγχρονο οπτικό τηλεσκόπιο
«ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ» το οποίο κατασκευάστηκε από την γερμανική εταιρία Carl Zeiss. Το
κύριο χαρακτηριστικό του είναι το κάτοπτρό του με διάμετρο 2.3 μ που σε
συνδυασμό με τις υπερευαίσθητες συσκευές παρατήρησης που διαθέτει και την
καθαρότητα της ατμόσφαιρας της περιοχής το καθιστά ένα πολύ ικανό εργαλείο για
την παρατήρηση αστρονομικών αντικειμένων, ακόμα και πολύ αμυδρών ή και
μακρινών αντικειμένων που βρίσκονται στις εσχατιές του Σύμπαντος.
Το τηλεσκόπιο συνδυάζει τεχνολογία η οποία εφαρμόζεται σε μεγαλύτερα τηλεσκόπια
(με διάμετρο κατόπτρου 10 μ) έχοντας ως αποτέλεσμα την πολύ καλή ικανότητα
στόχευσης ενός αντικειμένου (με ακρίβεια στόχευσης μικρότερης αυτής των δυο
δευτερολέπτων της μοίρας) καθώς και εξαιρετική ακρίβεια στην παρακολούθηση
αντικειμένων (για πάνω από μια ώρα με σχεδόν μηδενική μετατόπιση του στόχου). Η
προσεγμένη κατασκευή των οπτικών του συστημάτων σε συνδυασμό με τεχνικές
αυτόματης διόρθωσης των μηχανικών μερών του τηλεσκοπίου εγγυάται την άριστη
ποιότητα των αστρονομικών παρατηρήσεων που μπορεί να υποστηρίξει το
συγκεκριμένο τηλεσκόπιο.
Το τηλεσκόπιο «ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ». Το κινούμενο μέρος του που ζυγίζει περίπου 40 τόνους
μπορεί να στοχεύει με απίστευτη ακρίβεια (λίγα δευτερόλεπτα της μοίρας) τα ουράνια
αντικείμενα.
Το τηλεσκόπιο ήδη διαθέτει τελευταίας τεχνολογίας επιστημονικά όργανα, τα οποία
καλύπτουν
ένα
μεγάλο
φάσμα
παρατηρήσεων
στην
σύγχρονη
αστρονομία/αστροφυσική. Η συνοπτική τους περιγραφή έχει ως εξής:
CCD κάμερα (πεδίο οράσεως στον ουρανό 5 πρώτα λεπτά της μοίρας)
SITeAB, 1024 x 1024 pixels. Έχοντας δυνατότητα ψύξης, με υγρό άζωτο, στους 120 oC, η κάμερα αυτή χρησιμοποιείται για ουρανίων αντικειμένων στα οπτικά μήκη
κύματος με χρήση ειδικών φίλτρων.
162
Φασματογράφος χαμηλής και μεσαίας ανάλυσης (ATS: Aristarchos
Transient Spectrometer). Ο φασματογράφος αυτός συνδέεται με το τηλεσκόπιο με
μια συστοιχία 50 οπτικών ινών οι οποίες μεταφέρουν το φως από μακρινά κοσμικά
αντικείμενα με αποτέλεσμα την ανάλυσή του στα διάφορα μήκη κύματος και την
ανίχνευση στοιχείων και μορίων υπό την μορφή φασματικών γραμμών.Ο
φασματογράφος αυτός είναι εφοδιασμένος με CCD κάμερα (Apogee) 1024x1024
pixels.
Ανιχνευτική συσκευή για εξω-πλανήτες (RISE-2). H συσκευή αυτή, ήδη
εγκατεστημένη
στο
τηλεσκόπιο, διαθέτει ειδικό οπτικό σύστημα και ψηφιακή
κάμερα η οποία επιτρέπει την πολύ γρήγορη καταγραφή μεταβολών της
φωτεινότητας ενός ουρανίου αντικειμένου. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί, π.χ., να γίνει
αντιληπτή η διέλευση ενός πλανήτη γύρω από έναν αστέρα. Η συσκευή RISE-2 είναι
πανομοιότυπη με την RISE-1 η οποία βρίσκεται εγκατεστημένη στο Liverpool
Telescope στην La Palma (Κανάρια Νησιά). Με την συμπληρωματική χρήση και των
δύο αυτών οργάνων (εκμεταλλευόμενοι την διαφορά στο γεωγραφικό μήκος των δύο
περιοχών – Ελλάδας/Καναρίων νήσων) επιτυγχάνεται πλήρης παρακολούθηση της
μεταβολής του αστέρα από πιθανή διέλευση ενός πλανήτη.
Vernikos-Eugenides CCD κάμερα (VEC) ευρέος πεδίου (12 πρώτα
λεπτά της μοίρας) Fairchild-486 4096 x 4096 pixels με ψύξη υγρού αζώτου. Η κάμερα
αυτή, λόγω της απαράμιλλης ευαισθησίας της στο ορατό φως
μπορεί
να
υποστηρίξει
παρατηρήσεις πολύ αμυδρών αντικειμένων που βρίσκονται σε
κοσμολογικές αποστάσεις.
Φασματογράφος υψηλής ανάλυσης (MES-AT: Manchester Echelle
Spectrometer). Ο φασματογράφος ήδη δοκιμασμένος σε τηλεσκόπια του Μεξικού
(SPM), της Αυστραλίας (AAT) και των Καναρίων νήσων (WHT), μπορεί να
πραγματοποιήσει παρατηρήσεις υψηλής ανάλυσης και να δώσει πληροφορίες τόσο
για την χημική σύσταση ουρανίων αντικειμένων όσο και για την κινηματική τους. Ο
φασματογράφος είναι εφοδιασμένος με CCD κάμερα SITe με 2048 x 2048 pixels.
Φασματόμετρο Μέτρησης Φίλτρων (MMFS) το οποίο στην λεπτομερή
καταγραφή των ιδιοτήτων των φωτομετρικών φίλτρων που χρησιμοποιούνται στο
τηλεσκόπιο. Το ειδικό αυτό φασματόμετρο είναι εγκατεστημένο στο οπτικοηλεκτρονικό εργαστήριο του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής στην
Πεντέλη.
Οι εγκαταστάσεις του Αστεροσκοπείου Χελμού αποτελούνται από το κτίριο του θόλου
του τηλεσκοπίου, το κτίριο
163
Άποψη από τις εγκαταστάσεις του Αστεροσκοπείου Χελμού. Σε πρώτο πλάνο διακρίνεται ο
θόλος του τηλεσκοπίου «ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ», ενώ, στο μέσο περίπου της φωτογραφίας
διακρίνονται οι λοιπές κτιριακές εγκαταστάσεις. Στο βάθος αριστερά της φωτογραφίας
διακρίνονται οι εγκαταστάσεις των αναβατήρων του χιονοδρομικού κέντρου.
ελέγχου του τηλεσκοπίου και διαμονής των παρατηρητών καθώς και το κτίριο που
στεγάζει τον υποσταθμό της Δ.Ε.Η. και τις βοηθητικές γεννήτριες ρεύματος. Την
κατασκευή των κτιρίων του Αστεροσκοπείου Χελμού ανέλαβαν Ελληνικές εταιρίες.
Συμπληρωματικές εγκαταστάσεις είναι επίσης αυτές του θολίσκου που στεγάζει τα
όργανα παρακολούθησης και καταγραφής της ποιότητας των αστρονομικών
παρατηρήσεων καθώς και μικρό στέγαστρο με δεξαμενή αζώτου.
Ο θόλος που στεγάζει το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος» κατασκευάσθηκε από την
Ελληνική εταιρία «ΠΡΟΤΕΡ Α.Τ.Ε.». Το κυρίως μέρος του κτιρίου αποτελείται από
τρία επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο στεγάζεται το κέντρο ελέγχου του τηλεσκοπίου
αποτελούμενο από τις ηλεκτρονικές συσκευές υποστήριξης του τηλεσκοπίου. Για
λόγους θερμικής μόνωσης από το υπόλοιπο περιβάλλον το δεύτερο επίπεδο του
θόλου παραμένει κενό από κάθε είδους δραστηριότητα ενώ στο τρίτο και τελευταίο
επίπεδο του θόλου, στεγάζεται το ίδιο το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος» το οποίο
βρίσκεται τοποθετημένο σε κολώνα η οποία είναι ανεξάρτητη από το υπόλοιπο κτίριο
προς αποφυγή διάδοσης δονήσεων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το τηλεσκόπιο
και τις παρατηρήσεις. Το κτίριο του θόλου σκεπάζεται από κινούμενο μέρος το οποίο
μπορεί να περιστρέφεται έτσι ώστε να ακολουθεί πάντα την κίνηση του τηλεσκοπίου.
Αυτό το κινούμενο μέρος ανοίγει αφήνοντας ένα «παράθυρο» τριών μέτρων περίπου
από το οποίο μπορεί να βλέπει το τηλεσκόπιο. Ο σχεδιασμός του συγκεκριμένου
θόλου έχει το πλεονέκτημα ότι τα οπτικά συστήματα του τηλεσκοπίου μπορούν να
έρθουν πολύ γρήγορα σε θερμική ισορροπία με τον περιβάλλοντα χώρο οδηγώντας
έτσι σε μια κατάσταση όπου η τοπική ατμόσφαιρα δεν έχει αναταράξεις και επομένως
η ποιότητα των ειδώλων είναι η βέλτιστη δυνατή.
Το κτίριο ελέγχου και διαμονής βρίσκεται σε απόσταση 35 μέτρων από το κτίριο του
θόλου του τηλεσκοπίου, ούτως ώστε η ανθρώπινη δραστηριότητα, η θερμότητα από
τις μηχανές, τους Η/Υ κλπ. να μην επηρεάζουν την λειτουργία του τηλεσκοπίου και
κυρίως την ποιότητα των αστρονομικών παρατηρήσεων.
164
Το κτίριο ελέγχου του τηλεσκοπίου αποτελείται από ένα χώρο με εγκατεστημένους
όλους τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα ηλεκτρονικά συστήματα τα οποία
ελέγχουν το τηλεσκόπιο, τον θόλο και τα επιστημονικά όργανα τα οποία είναι
εγκατεστημένα στο τηλεσκόπιο. Επίσης υπάρχουν βοηθητικοί υπολογιστές για την
υποστήριξη της ανάλυσης των δεδομένων που λαμβάνονται σε πρωτογενή μορφή
από το τηλεσκόπιο. Στο ίδιο κτίριο στεγάζεται και μικρό οπτικο-ηλεκτρονικό
εργαστήριο για την υποστήριξη
εργασιών συντήρησης του τηλεσκοπίου. Το
μεγαλύτερο μέρος του κτιρίου αυτού αποτελείται από χώρους διαμονής του
προσωπικού που εργάζεται και επισκέπτεται το αστεροσκοπείο. Ο χώρος αυτός
αποτελείται από τρεις κρεβατοκάμαρες ικανές να φιλοξενήσουν επτά άτομα συνολικά,
δύο τουαλέτες με μπάνιο, χώρο εστίασης και ανάπαυσης καθώς και κουζίνα με όλες
τις απαραίτητες συσκευές για την εξασφάλιση της άνετης διαμονής του προσωπικού.
Η κτιριακή υποδομή ολοκληρώνεται με δύο ακόμα κτίρια. Στο
ένα
κτίριο
στεγάζονται οι δύο γεννήτριες (75 kVA και 12 kVA) οι οποίες υποστηρίζουν την
λειτουργία του τηλεσκοπίου σε περίπτωση βλάβης του δικτύου της Δ.Ε.Η. Στο
δεύτερο κτίριο στεγάζονται, από το 2007, οι εγκαταστάσεις και ο μετασχηματιστής
υψηλής τάσεως του δικτύου της Δ.Ε.Η. Η παροχή ρεύματος πραγματοποιείται μέσω
υπογείου δικτύου της Δ.Ε.Η. (από τις εγκαταστάσεις του Χιονοδρομικού Κέντρου έως
και το Αστεροσκοπείο Χελμού).
Ανάμεσα στον θόλο του τηλεσκοπίου και στο κτίριο ελέγχου και διαμονής υπάρχει
θολίσκος, ο οποίος στεγάζει ένα μικρό τηλεσκόπιο MEADE με διάμετρο κατόπτρου 30
εκ που χρησιμεύει για την παρακολούθηση και την καταγραφή της ατμοσφαιρικής
ποιότητας (τοπικές ατμοσφαιρικές διαταραχές και αναταράξεις, παράγοντες οι οποίοι
επηρεάζουν και αλλοιώνουν τις
αστρονομικές παρατηρήσεις).
Στο βορινό μέρος του κτιρίου όπου στεγάζεται ο υποσταθμός της Δ.Ε.Η. υπάρχει
μικρό στέγαστρο για την φύλαξη δεξαμενής υγρού αζώτου. Η δεξαμενή αυτή έχει
χωρητικότητα 600 λίτρων και τροφοδοτείται με υγρό άζωτο από ειδικό όχημα της
εταιρείας Air Liquid Hellas.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι η παροχή νερού στο κτίριο διαμονής γίνεται από
τρεις υπόγειες δεξαμενές χωρητικότητας 10 τόνων η κάθε μία. Η συσσώρευση του
νερού γίνεται μέσω συστήματος αγωγών που οδηγούν το βρόχινο νερό που
συγκεντρώνεται στη στέγη των κτιριακών εγκαταστάσεων στις δεξαμενές. Από τις
δεξαμενές, το νερό, με την βοήθεια υπόγειας αντλίας, διοχετεύεται στο κτίριο
διαμονής.
Έως και τη βάση του Χιονοδρομικού Κέντρου Καλαβρύτων (υψόμετρο 1700 μ.)
υπάρχει ασφαλτοστρωμένος δρόμος ο οποίος διατηρείται ανοικτός καθ’ όλη τη
διάρκεια του έτους. Κατά τη θερινή περίοδο, για τη μετάβαση από τη βάση του
Χιονοδρομικού Κέντρου έως την κορυφή
χρησιμοποιείται ο υπάρχων δασικός
δρόμος (χωματόδρομος), μήκους 8.5 χιλιομέτρων. Για το σκοπό αυτό
το
Αστεροσκοπείο Χελμού είναι εφοδιασμένο με δύο τζιπ 4x4. Κατά τη χειμερινή
περίοδο η μετάβαση στην κορυφή είναι αδύνατη μέσω του οδικού δικτύου λόγω
χιονιού. Σε αρκετά σημεία το χιόνι συσσωρεύεται σχηματίζοντας λόφους που
φτάνουν και τα 15 μ. ύψος κάνοντας απαγορευτική την πρόσβαση προς το
αστεροσκοπείο. Κατά του χειμερινούς μήνες υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης στις
εγκαταστάσεις μέσω της χρήσης των αναβατήρων και του ειδικού οχήματος του
Χιονοδρομικού Κέντρου.
165
Από τον Νοέμβριο του 2009 οι εγκαταστάσεις του Αστεροσκοπείου Χελμού είναι
συνδεδεμένες, μέσω δικτύου οπτικών ινών, με το Εθνικό δίκτυο τηλεπικοινωνιών
επιτρέποντας ταχύτητες μέχρι και 100 Mb/s για πρόσβαση στο internet και για
μεταφορά δεδομένων. Το δίκτυο αυτό επιτρέπει και τηλεφωνική επικοινωνία. Πριν
από την ύπαρξη των οπτικών ινών οι τηλεπικοινωνίες του Αστεροσκοπείου Χελμού
γινόταν μέσω μικροκυματικής ζεύξης με δυνατότητα ταχυτήτων μέχρι και 13 Mb/s.
Λόγω του ότι δεν υπάρχει κατευθείαν οπτική επαφή του Αστεροσκοπείου με την
Αθήνα, η ζεύξη γίνεται μέσω ενός ενδιάμεσου αναμεταδότη στα Γεράνεια όρη. Η
διεργασία αυτή είναι ακόμα σε λειτουργία κυρίως για την χρήση τηλεφωνικών
γραμμών από τις εγκαταστάσεις του Ε.Α.Α. στο Θησείο και στην Πεντέλη αλλά και
σαν βοηθητικός σε περίπτωση βλάβης του δικτύου των οπτικών ινών.
Το Αστεροσκοπείο Χελμού είναι εξοπλισμένο με δίκτυο υπολογιστών (server, work
stations, υπολογιστές, κλπ) που υποστηρίζουν τη λειτουργία του τηλεσκοπίου, των
αστρονομικών οργάνων και τις επικοινωνίες καθώς και σύστημα αποθήκευσης
δεδομένων (Data Storage System) με δυνατότητα αποθήκευσης μέχρι 15 Terabytes.
Επίσης, υπάρχουν υπολογιστές εξοπλισμένοι με ειδικά προγράμματα επεξεργασίας
αστρονομικών δεδομένων για την άμεση επεξεργασία των παρατηρήσεων από το
τηλεσκόπιο από τους ερευνητές του Ινστιτούτου αλλά και από επισκέπτες ερευνητές.
Αστρονομικός Σταθμός Καλαβρύτων
Στην πόλη των Καλαβρύτων υπάρχει χώρος αποκλειστικά παραχωρημένος από τις
τοπικές αρχές στο Αστεροσκοπείο Χελμού. Ο χώρος διαθέτει την κατάλληλη
επίπλωση για να φιλοξενήσει μέχρι και δύο άτομα όπως επίσης τηλέφωνο και internet
με ταχύτητες μέχρι και 10 Mb/s.
Αριστερά: Στην πόλη των Καλαβρύτων υπάρχει σταθμός για τις ανάγκες του
Αστεροσκοπείου Χελμού. Στο χώρο αυτό υπάρχει δυνατότητα διαμονής και εργασίας
του προσωπικού του αστεροσκοπείου. Δεξιά: Άποψη του οπτικο-ηλεκτρονικού
εργαστηρίου που βρίσκεται στα κτίρια του Ι.Α.Α. στην Πεντέλη. Το εργαστήριο είναι
εφοδιασμένο με ειδικές οπτικές τράπεζες για την υποστήριξη των συσκευών του
τηλεσκοπίου.
Οπτικο-Ηλεκτρονικό Εργαστήριο Πεντέλης
Στο κτίριο του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής στην Πεντέλη λειτουργεί
οπτικο-ηλεκτρονικό εργαστήριο
με
σκοπό
την
υποστήριξη, συντήρηση,
βαθμονόμηση και αναβάθμιση των επιστημονικών οργάνων. Είναι εφοδιασμένο με
ειδικές οπτικές τράπεζες καθώς και με τις απαραίτητες συσκευές και εργαλεία για την
δοκιμή και κατασκευή οπτικών διατάξεων.
166
Αστεροσκοπείο Κρυονερίου
Το κτίριο του θόλου στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου που στεγάζει το τηλεσκόπιο με διάμετρο
κατόπτρου 1.23 μ.
Το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου ιδρύθηκε το 1972 και βρίσκεται στην περιοχή της
Κορινθίας στη βόρεια Πελοπόννησο στην κορυφή του όρους Κυλλήνη κοντά στο
χωριό Κρυονέρι. Διαθέτει ένα τηλεσκόπιο με διάμετρο κατόπτρου 1.23 μ. το οποίο
είναι ένα από τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια που υπάρχουν αυτή την στιγμή στην
Ελλάδα, με πολλές επιτυχημένες επιστημονικές παρατηρήσεις κατά την μακρά
διάρκεια της λειτουργίας του (έτος έναρξης παρατηρήσεων: 1975). Ενδεικτικά
αναφέρουμε ότι για την περίοδο 2000 – 2010 υπάρχουν πάνω από 50 εργασίες σε
επίσημα διεθνή αστρονομικά περιοδικά με κριτές οι οποίες βασίζονται σε
παρατηρήσεις από το συγκεκριμένο τηλεσκόπιο.
Το οπτικό τηλεσκόπιο του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου κατασκευάστηκε από την
βρετανική εταιρία Grubb Parsons Co., Newcastle, το 1975. Το τηλεσκόπιο είναι τύπου
Cassegrain και αποτελείται από ένα παραβολοειδές πρωτεύον κάτοπτρο διαμέτρου
1.23 μ και ένα υπερβολοειδές δευτερεύον κάτοπτρο διαμέτρου 0.31μ με εστιακό
λόγο f/13. Τα κάτοπτρα κατασκευάστηκαν από την εταιρία Zerodur.
Αριστερά: Το τηλεσκόπιο 1.23 μ του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου. Ενδεικτικό της
μακρόχρονης επιτυχημένης του πορείας είναι ότι την δεκαετία 2000-2010 υπάρχουν
περισσότερες των 50 δημοσιεύσεων σε διεθνή περιοδικά με κριτές οι οποίες προκύπτουν από
παρατηρήσεις με το συγκεκριμένο τηλεσκόπιο. Δεξιά: Το κτίριο του ξενώνα στο
Αστεροσκοπείο Κρυονερίου. Στο κτίριο αυτό μπορούν να φιλοξενηθούν έως και 10 άτομα.
Το τηλεσκόπιο είναι εφοδιασμένο με ψηφιακή CCD κάμερα τύπου Apogee 47p με
1024 x 1024 pixels παρέχοντας συνολικό πεδίο στον ουρανό περίπου 3 πρώτα λεπτά
167
της μοίρας καθώς και ένα σύστημα αλλαγής φίλτρων (filter wheel) όπως και μια
σειρά των βασικών φίλτρων (U,B,V,R,I).
Το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου διαθέτει την βασική υποδομή για τη στήριξη της
λειτουργίας του όπως και συνεχή παροχή ηλεκτρικού ρεύματος από το δίκτυο της
ΔΕΗ. Υπάρχουν οι κατάλληλες εγκαταστάσεις (κτίριο 80τ.μ.) για την διαμονή
ικανοποιητικού αριθμού προσωπικού (μέχρι και 10 άτομα) διαθέτοντας υπνοδωμάτια,
κουζίνα, και αίθουσα εργασίας για το προσωπικό.
Επίσης, υπάρχει αίθουσα επαλουμίνωσης κατόπτρου. Στο υπόγειο του κτιρίου του
θόλου υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός με τον οποίο πραγματοποιείται η
επαλουμίνωση του κυρίως κατόπτρου του τηλεσκοπίου. Πρέπει να τονιστεί ότι με τον
συγκεκριμένο εξοπλισμό (που είναι ο μοναδικός στην Ελλάδα) γίνεται η
επαλουμίνωση των κατόπτρων όλων σχεδόν των μικρότερων τηλεσκοπίων που
υπάρχουν στην Ελλάδα (κυρίως σε πανεπιστημιακούς χώρους). Έως και τις
εγκαταστάσεις του Αστεροσκοπείου (υψόμετρο 930 μ.) υπάρχει ασφαλτοστρωμένος
δρόμος ο οποίος διατηρείται ανοικτός καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου είναι εξοπλισμένο με δύο υπολογιστές, οι οποίοι
χρησιμεύουν για την λειτουργία της ψηφιακής κάμερας και για την παράλληλη χρήση
βοηθητικού λογισμικού για το τηλεσκόπιο.
Υπάρχει σταθερή τηλεφωνική επικοινωνία μέσω γραμμής του Ο.Τ.Ε. καθώς και
ηλεκτρονική επικοινωνία (χαμηλής ταχύτητας σύνδεσης) μέσω σύνδεσης ADSL.
Κέντρο Επισκεπτών
Αριστερά :Εκδηλώσεις για το κοινό στον προαύλιο χώρο του ιστορικού τηλεσκοπίου Δωρίδη
στο Θησείο. Δεξιά: Το διοπτρικό τηλεσκόπιο Newall στην Πεντέλη, ένα από τα παλαιότερα
μεγάλα τηλεσκόπια παγκοσμίως.
Το 1995, στα πλαίσια επιδοτούμενου προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Ένωση και
το Υπουργείο Ανάπτυξης, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών δημιουργεί ένα Κέντρο
Επισκεπτών (ΚΕ) στον Αστρονομικό Σταθμό Πεντέλης, κατά τα πρότυπα πολλών
μεγάλων αστεροσκοπείων του εξωτερικού.
168
Στο ΚΕ διατίθεται αστρονομικός εξοπλισμός που βρίσκεται κυρίως στην Πεντέλη. Ο
εξοπλισμός αυτός περιλαμβάνει:
To μεγάλο διοπτρικό ιστορικό τηλεσκόπιο Newall. Το τηλεσκόπιο αυτό
κατασκευάστηκε στην Αγγλία το 1869 από την εταιρεία T. Cook & Sons, για
λογαριασμό του βαθύπλουτου ερασιτέχνη αστρονόμου R.S. Newall. Την εποχή εκείνη
υπήρξε το μεγαλύτερο διοπτρικό τηλεσκόπιο του κόσμου. Το 1891 μεταφέρθηκε στο
αστεροσκοπείο του Cambridge και το 1957 δωρήθηκε στο Αστεροσκοπείο Αθηνών
και εγκαταστάθηκε στον Αστρονομικό Σταθμό Πεντέλης. Υπήρξε το κύριο
αστρονομικό όργανο για τους Έλληνες αστρονόμους μέχρι το 1975. Έκτοτε
χρησιμοποιήθηκε σποραδικά για αστρονομικές παρατηρήσεις μέχρι τα μέσα της
δεκαετίας του 1980. Ανακαινίστηκε το 1995 και χρησιμοποιήθηκε για την
παρατήρηση διαφόρων αστρονομικών φαινομένων από τους επισκέπτες του Κέντρου
Επισκεπτών έως το 2006, όπου μεγάλη βλάβη του θόλου του τηλεσκοπίου το
μετέτρεψε, ελλείψει οικονομικών πόρων για την επιδιόρθωσή της, σε μουσειακό
αντικείμενο. Το τηλεσκόπιο έχει διάμετρο αντοφθαλμίου φακού 62.5 εκατοστών και
μήκος εννέα μέτρων. Στεγάζεται σε περικαλλές κτίριο από πεντελικό μάρμαρο και ο
θόλος του έχει διάμετρο 14 μέτρα. Το δάπεδο του τηλεσκοπίου είναι κινητό
(ανελκυστήρας) για να εξασφαλίζεται η εύκολη πρόσβαση των παρατηρητών στο
προσοφθάλμιο σύστημα. Παράλληλα, διαμορφώθηκε ο ισόγειος χώρος του κτιρίου
που στεγάζει το τηλεσκόπιο Newall, σε αίθουσα διαλέξεων, χωρητικότητος 120
ατόμων, η οποία είναι πλήρως εξοπλισμένη με σύγχρονο οπτικοακουστικό εξοπλισμό.
Αριστερά: Ο μικρός θόλος στην Πεντέλη που στεγάζει το τηλεσκόπιο των 35 εκατοστών.
Δεξιά: Το ηλιακό τηλεσκόπιο Razdow στις εγκαταστάσεις του Ι.Α.Α. στην Πεντέλη.
Σήμερα η επίδειξη των ουρανίων σωμάτων, γίνεται με την χρήση σύγχρονου καταδιοπτρικού
τηλεσκοπίου διαμέτρου 35 εκατοστών, το οποίο είναι εγκατεστημένο σε θόλο διαμέτρου 3.4
μέτρων σε παρακείμενο κτίριο.
169
Αριστερά: Το μεσημβρινό τηλεσκόπιο που βρίσκεται σε ειδικό θόλο στο Θησείο.
Δεξιά: Το ιστορικό τηλεσκόπιο Δ. Δωρίδη στο θόλο όπου στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του
Αστεροσκοπείου στο Θησείο.
Περιστασιακά, το Κέντρο Επισκεπτών χρησιμοποιεί σε διάφορες εκδηλώσεις το
ηλιακό τηλεσκόπιο Razdow στην Πεντέλη, το μεσημβρινό τηλεσκόπιο στο Θησείο και
το ιστορικό διοπτρικό τηλεσκόπιο Δ. Δωρίδη που στεγάζεται σε θόλο διαμέτρου 9
μέτρων στον λόφο των Νυμφών, στο Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Διαχείριση του τοπικού δικτύου και Υπολογιστικού Κέντρου του Ι.Α.Α
Διαχείριση του τοπικού δικτύου (LAN) astro.noa.gr του Ινστιτούτου Αστρονομίας &
Αστροφυσικής με Υπεύθυνο τον Δρ. Ι. Μπέλλα-Βελίδη. Το δίκτυο κορμού του ΙΑΑ
είναι τμήμα του εκτεταμένου δικτύου (WAN) ΝΟΑΝΕΤ του Ε.Α.Α., και συνδέεται με
το Διαδίκτυο (ΕΔΕΤ) στα 1Gbps μέσω του διαδικτυακού κόμβου WAN του ΕΑΑ στην
Πεντέλη ο οποίος βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του ΙΑΑ. Από το 2010 η διαχείριση
του ΝΟΑΝΕΤ πραγματοποιείται πλέον από την Διεύθυνση Υποστήριξης Ερευνών του
ΕΑΑ σε συνεργασία με τους υπευθύνους των τοπικών δικτύων.
Το τοπικό δίκτυο AstroLAN λειτουργεί στα 100/1000 Mbps (καλωδίωση FO και UTP)
και εξυπηρετείται από συστήματα πρόσβασης, τέσσερεις δρομολογητές Cisco (3825,
3640, 2600), έξι μεταγωγείς Cisco 2950 και 2960 100/1000 Mbps, συστήματα
ασύρματης σύνδεσης. Κεντρικός υπολογιστής είναι ένας server HP rx2640
εγκατεστημένος το 2006. Η παροχή ρεύματος στον δικτυακό εξοπλισμό γίνεται από
συστήματα αδιάλειπτης παροχής ρεύματος (UPS). Από το 2010, οι εγκαταστάσεις του
τηλεσκοπίου «Αρίσταρχος» στο Χελμό συνδέονται με το τοπικό δίκτυο του ΙΑΑ μέσω
του ΕΔΕΤ με οπτική ίνα. Η ασύρματη ζεύξη Χελμός-Πεντέλη, που λειτουργεί από το
2007 χρησιμοποιείται ως εφεδρική. Επίσης, στο τοπικό δίκτυο του ΙΑΑ
συμπεριλαμβάνεται το Κέντρο Επισκεπτών και τμήμα της Διεύθυνσης Υποστήριξης
Ερευνών του ΕΑΑ (συνδέσεις μέσω οπτικών ινών). Από το 2006 λειτουργεί και
κόμβος ασύρματης πρόσβασης, μέσω του δικτύου του ΙΑΑ, στην Αίθουσα Σεμιναρίων
στην Πεντέλη. Συνολικά το AstroLAN διαχειρίζεται πάνω από εκατό δικτυακές
μονάδες (υπολογιστές, δικτυακοί εκτυπωτές και συστήματα δικτύου).
170
Στους χρήστες του τοπικού δικτύου (περίπου 30) προσφέρονται υπηρεσίες σύνδεσης
και καταχώρισης (IP, DNS, LDAP), υπηρεσίες πρόσβασης (ssh, ftp, sftp, X), υπηρεσίες
ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (sendmail, pine, pop3, imap, webmail) και ιστοσελίδων
(http-server, http-hosting), συντονισμού χρόνου (sntp), εκτύπωση μέσω δικτύου
(jetadmin), κ.α. Οι υπηρεσίες αυτές προσφέρονται και στην Εθνική Αστρονομική
Επιτροπή (ΕΑΕ) και του Συλλόγου Ερευνητών του ΕΑΑ των οποίων οι ιστοσελίδες
είναι εγκατεστημένες σε σύστημα του ΙΑΑ.
Μέσω της ιστοσελίδας του Ι.Α.Α. (υπεύθυνος Δρ. Ι. Μπέλλας-Βελίδης, συνεργάτης Δρ
Α. Μπονάνου) προσφέρονται στο Διαδίκτυο, μεταξύ άλλων, και δυναμικές υπηρεσίες
πληροφόρησης (με αυτόματη ανανέωση) Ημερολογιακών Στοιχείων, της κατάστασης
του δικτύου ΝΟΑΝΕΤ και στατιστικών πρόσβασης στην ιστοσελίδα.
Σε συνεργασία με το ΙΕΠΒΑ (υπεύθυνος Δρ Β. Ψιλόγλου) αναπτύχθηκε και παρέχεται
δυναμική υπηρεσία «Δελτίο Καιρού» μέσα από την νέα ιστοσελίδα του Ινστιτούτου
για τους μετεωρολογικούς σταθμούς του ΕΑΑ στο Θησείο, στην Πεντέλη στα Μέγαρα
ενώ το 2010 προστέθηκε ο σταθμός Κλοκωτού.
171
4.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
ΗΛΙΑΚΗ ΚΑΙ ΗΛΙΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ
Στο Ι.Α.Α. διερευνώνται οι πηγές και οι διαδικασίες επιτάχυνσης των ηλιακών
ενεργειακών σωματιδίων (ΗΕΣ) σε πολύ υψηλές ενέργειες κατά τη διάρκεια των
ηλιακών εκρήξεων, άμεσα σχετιζόμενες με το θέμα του Διαστημικού Καιρού.
Διενεργείται, με διεθνείς συνεργασίες, ανάλυση δεδομένων ΗΕΣ από τα
διαστημόπλοια STEREO, ACE, Ulysses, WIND, και SOHO των ESA και NASA και
συσχέτιση τους με ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές από τον Ήλιο.
Αριστερά: Η πρόβλεψη γεγονότων ΗΕΣ είναι υψίστης σημασίας για ασφαλή διαπλανητικά
ταξίδια (προέλευση Posner et al. 2007, EOS Trans. AGU, 88 (52), Fall Meet. Suppl., Abstract
SH41A-0302). Δεξιά: Το Ι.Α.Α. είναι Δομικός Επιστημονικός Ερευνητής του πειράματος EPD
του SOLAR ORBITER της ESA (© ESA/SRE, Δεκέμβριος 2009).
Τα πολύ ενεργειακά ΗΕΣ φτάνουν στη Γη σε λιγότερο από μια ώρα από την έκρηξη
στον Ήλιο και μπορούν να διαπεράσουν τα τοιχώματα διαστημοπλοίων και
δορυφόρων και να καταστρέψουν τα ηλεκτρονικά τους, καθώς και τις στολές
αστροναυτών προκαλώντας επιζήμιες αλλαγές του DNA τους. Η πρόβλεψη των
γεγονότων ΗΕΣ στα πλαίσια του Διαστημικού Καιρού είναι υψίστης σημασίας.
Με διεθνείς συνεργασίες υλοποιείται στο Ι.Α.Α. η μελέτη του φαινομένου δεξαμενών
σωματιδίων και η μελέτη της επίδρασης της δομής του Διαπλανητικού Μαγνητικού
Πεδίου επάνω στο προφίλ της έντασης των ΗΕΣ. Γίνονται συγκρίσεις των εντάσεων,
των φασμάτων και της σύνθεσης ΗΕΣ, με ταυτόχρονη ανάλυση δεδομένων σε
εντελώς διαφορετικές περιοχές της Ηλιόσφαιρας. Γίνεται ανάλυση των εντάσεων και
των γωνιακών κατανομών των ΗΕΣ με σκοπό την εξεύρεση ύπαρξης ανακλαστήρων
στο διάστημα και τη διερεύνηση της επίδρασής τους στα γεγονότα ΗΕΣ. Στο Ι.Α.Α.
(ηγετικό μέλος ομάδας εργασίας της Διεθνούς Ακαδημίας Αστροναυτικής) μελετάται η
επίδραση των ηλιακών εκρήξεων στον Άρη και σε αστροναύτες μελλοντικών
αποστολών. Το Ι.Α.Α. συμμετέχει στην υλοποίηση ενός Ευρωπαϊκού Συστήματος
Προειδοποίησης Διαστημικού Καιρού.
Οι μελέτες υλοποιούνται στα πλαίσια των ερευνητικών έργων ‘SEPServer’ και
‘COMESEP’ του FP7, με το Ι.Α.Α. ως Κύριο Επιστημονικό Εταίρο. Tο Ι.Α.Α. είναι
Δομικός Επιστημονικός Ερευνητής (Co-Investigator) του Energetic Particle Detector
(EPD) της μελλοντικής αποστολής SOLAR ORBITER της ESA (εκτόξευση το 2017)
που με το Solar Probe Plus (NASA) θα οδηγήσει σε τεράστια πρόοδο την πρόβλεψη
του Διαστημικού καιρού.
172
ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΑΣΤΡΙΚΗΣ ΥΛΗΣ
Σημαντική έρευνα πραγματοποιείται από Ερευνητές του Ι.Α.Α., οι οποίοι μελετούν τις
ιδιότητες της ύλης που αποτελεί το μεσοαστρικό χώρο μέσα στους γαλαξίες (αέριο
και σκόνη) στα διάφορα στάδια εξέλιξης (από την δημιουργία ως τον «θάνατο» των
αστεριών και την μετατροπή της σε νέα άστρα). Στο Ι.Α.Α. δραστηριοποιείται μια από
τις πιο ενεργές ομάδες διεθνώς στην ανίχνευση και μελέτη υπολειμμάτων
υπερκαινοφανών αστέρων στον Γαλαξία μας και σε κοντινούς γαλαξίες.
Είναι γνωστό ότι οι αστέρες «πεθαίνουν» μέσω βίαιων, ή μη, εκρήξεων ανάλογα με
την μάζα τους με αποτέλεσμα να εκτινάσσεται η ύλη τους στο μεσοαστρικό χώρο το
μεγαλύτερο μέρος της οποίας κινείται με υπερηχητικές ταχύτητες.
Αριστερά: Χαρτογράφηση της περιοχής του υπολείμματος υπερκαινοφανούς G 15.1-1.6 από
ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής. Η παρατήρηση αυτή
επελέγη από το διεθνούς κύρους επιστημονικό περιοδικό Astronomy & Astrophysics ως
εξώφυλλο του τεύχους 3 του τόμου 481 (2008). Δεξιά: Χαρτογράφηση της περιοχής του
υπολείμματος υπερκαινοφανούς G 32.8-0.1 από ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου
Αστρονομίας και Αστροφυσικής. Η παρατήρηση αυτή επελέγη από το διεθνούς κύρους
επιστημονικό περιοδικό Astronomy & Astrophysics ως εξώφυλλο του τεύχους 3 του τόμου
499 (2009).
Η ύλη του αστέρα που εκτινάσσεται δημιουργεί κελύφη αερίων, τα οποία ανάλογα με
την αρχική μάζα και την εξέλιξη μπορεί να είναι υπολείμματα υπερκαινοφανών
αστέρων (supernova remnants) ή πλανητικά νεφελώματα (planetary nebulae).
Νεφελώματα όμως δημιουργούνται και γύρω από άλλα αντικείμενα όπως οι μπλε
μεταβλητοί αστέρες (luminous blue variables stars) λόγω της αστάθειας και των
συνεχών απωλειών μάζας που παρουσιάζουν.
Ένας από τους στόχους των ερευνητών του Ι.Α.Α. είναι η ανίχνευση και, εν συνεχεία,
η κινηματική και δυναμική μελέτη των δημιουργούμενων νεφελωμάτων μέσα από
εικόνες και φασματοσκοπικές παρατηρήσεις. Από αυτές μπορούν να προκύψουν
πληροφορίες για την μορφολογία τους, τις ταχύτητες διαστολής τους, τους
μηχανισμούς από τους οποίους δημιουργήθηκαν, τις αποστάσεις τους, τις διαστάσεις
τους κ.λ.π. που τελικά θα βοηθήσουν τα θεωρητικά μοντέλα να απεικονίσουν όσο το
δυνατόν καλύτερα τι πραγματικά συμβαίνει σε αυτά και κατ’ επέκταση στον γαλαξία.
Επιπλέον, πραγματοποιούνται μελέτες του πληθυσμού των υπολειμμάτων
υπερκαινοφανών σε κοντινούς γαλαξίες από όπου συνάγουμε ότι οι ιδιότητες (π.χ.
173
θερμοκρασία, λαμπρότητα) του πληθυσμού τους εξαρτώνται από το τοπικό τους
περιβάλλον και τα ποσοστά σχηματισμού μεγάλης μάζας άστρων.
Πέραν της ανωτέρω εκπεμπόμενης ακτινοβολίας, μελετώνται οι ιδιότητες της σκόνης
σε υπερκαινοφανείς και υπολείμματα υπερκαινοφανών αστέρων καθώς και στον
περιβάλλοντα χώρο τους καθώς η σκόνη στους γαλαξίες είναι ένα σημαντικό
συστατικό που καθορίζει τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά καθώς και τον ρυθμό
αστρικής γένεσης που είναι απαραίτητο στοιχείο για την κατανόηση της εξέλιξής
τους.
Μια σημαντική επίσης ερευνητική δραστηριότητα που διεξάγεται από ερευνητές του
Ι.Α.Α., είναι η προσπάθεια υπολογισμού βασικών παραμέτρων μέσα από
παρατηρήσεις πλανητικών νεφελωμάτων, τα οποία μας παρέχουν σημαντικές
πληροφορίες για την γαλαξιακή χημική εξέλιξη, την αστρική εξέλιξη και τον
εμπλουτισμό σε χημικά στοιχεία του μεσοαστρικού χώρου. Μέσω της παρατήρησης
της χημικής σύστασης των πλανητικών νεφελωμάτων μας δίνεται η δυνατότητα να
βγάλουμε συμπεράσματα για τη σύνθεση των πυρήνων στο εσωτερικό των αστέρων
και τη μεταφορά ύλης στα επιφανειακά στρώματα. Επιπλέον, το πλήθος των
πλανητικών νεφελωμάτων και οι μάζες τους προσδιορίζουν την ποσότητα του υλικού
που εμπλουτίζει έναν γαλαξία.
Οι ερευνητές του Ι.Α.Α. πραγματοποιούν κάθε χρόνο σημαντικό αριθμό
παρατηρήσεων σε διάφορα τηλεσκόπια ανά τον κόσμο (επίγεια και δορυφορικά),
συλλέγοντας τις απαραίτητες πληροφορίες για την μελέτη των ανωτέρω
προβλημάτων.
ΑΣΤΕΡΕΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΜΑΖΑΣ
Αριστερά: Ένα από τα νεαρά και μεγάλης μάζας σμήνη (Arches cluster) υπό μελέτη στο Ι.Α.Α.
Ο εντοπισμός μεγάλης μάζας εκλειπτικών συστημάτων στο σμήνος αυτό θα βοηθήσει στον
καθορισμό του ορίου μέγιστης μάζας αστέρα που σχηματίζεται στη Φύση. Δεξιά: Υπέρυθρη
εικόνα του Μεγάλου Νέφους του Μαγγελάνου από το δορυφόρο Spitzer, από εργασία
ερευνητών του Ι.Α.Α. Σημειώνονται και τα γνωστά άστρα μεγάλης μάζας. Η μελέτη των
υπέρυθρων ιδιοτήτων τους παρέχει σημαντικές πληροφορίες για την εξελικτική πορεία που
ακολουθούν τα άστρα μεγάλης μάζας.
174
Η μελέτη των άστρων μεγίστης μάζας είναι ένας ενεργός τομέας έρευνας του Ι.Α.Α.
Συγκεκριμένα, προσπαθούμε να απαντήσουμε στο ερώτημα: ποια είναι η μεγαλύτερη
δυνατή μάζα αστέρα που δημιουργεί η Φύση; Λόγω των πολύπλοκων ασταθειών στη
διαδικασία δημιουργίας άστρων μεγάλης μάζας, η θεωρητική πρόβλεψη του μέγιστου
ορίου μάζας είναι δύσκολη. Το αποδεκτό όριο των 150 ηλιακών μαζών, πρόσφατα
αμφισβητήθηκε με παρατήρηση αστέρων με 300 ηλιακές μάζες. Αστρονόμοι του
Ι.Α.Α. χρησιμοποιούν μια ειδική τεχνική μέτρησης μαζών, μέσω διπλών εκλειπτικών
συστημάτων. Ο σκοπός είναι ο εντοπισμός και ακριβής μέτρηση μεγάλης μάζας
αστέρων σε νεαρά σμήνη μεγάλης μάζας, όχι μόνο στο δικό μας Γαλαξία, αλλά και σε
γειτονικούς γαλαξίες. Οι ακριβείς μετρήσεις που προκύπτουν είναι απαραίτητες για
την κατανόηση της δημιουργίας και εξέλιξης των άστρων μεγάλης μάζας. Η κατάληξη
τέτοιων άστρων οδηγεί σε εκρήξεις υπερκαινοφανών ή εκτινάξεις ακτίνων γάμμα.
Παράλληλα, στο Ι.Α.Α. γίνεται μελέτη των ιδιοτήτων άστρων μεγάλης μάζας στο
υπέρυθρο. Με την εκτόξευση του δορυφόρου Spitzer που λειτουργεί στα υπέρυθρα
μήκη κύματος είναι πλέον δυνατή η συστηματική μελέτη εκατοντάδων άστρων
μεγάλης μάζας σε περιβάλλοντα με διαφορετική μεταλλικότητα, σε διαφορετικούς
γαλαξίες. Υπέρυθρη ακτινοβολία εκπέμπουν άστρα με θερμή ή κρύα σκόνη. Ως εκ
τούτου, η ανίχνευση άστρων μεγάλης μάζας στο υπέρυθρο αποκαλύπτει την ύπαρξη
σκόνης, η μελέτη της οποίας είναι πολύ σημαντική για την κατανόηση της εξελικτικής
τους πορείας. Αστρονόμοι του Ι.Α.Α. ερευνούν τα χαρακτηριστικά αυτά, καθώς και τα
νεφελώματα που σχηματίζονται ώστε να κατανοήσουν τους μηχανισμούς αφαίρεσης
μάζας και εμπλουτισμού της διαστρικής ύλης.
Κατά την τελευταία πενταετία αστρονόμοι του Ι.Α.Α. δραστηριοποιούνται στον τομέα
της Αστεροσεισμολογίας, ένα κλάδο της Αστροφυσικής που ασχολείται με τη μελέτη
τόσο του τρόπου που πάλλονται ορισμένες κατηγορίες αστέρων σχετικά μεγάλων
μαζών και ηλικιών, όσο και των συνθηκών που επικρατούν στο εσωτερικό των
αστέρων αυτών και που προκαλούν αυτούς τους παλμούς. Οι μελέτες αυτές
βασίστηκαν σε παρατηρήσεις που έγιναν από τηλεσκόπια τόσο στην Ελλάδα, όσο και
στη Νότιο Αφρική.
ΑΣΤΡΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΓΑΛΑΞΙΕΣ
Η μελέτη αστρικών πληθυσμών και αστρικών συστημάτων στους γειτονικούς μας
γαλαξίες, η ταξινόμηση των μακρινών γαλαξιών, η εκτίμηση των φυσικών
παραμέτρων, και της κατανομής των διαφόρων τύπων, συμβάλλει (α) στην
διερεύνηση της αστρικής δημιουργίας και είναι κύριος παράγων για την κατανόηση
της εξέλιξης τους και (β) στην έρευνα της ορατής και αόρατης ύλης που υπάρχει στο
Σύμπαν. Ερευνητές του Ι.Α.Α. διαθέτουν την τεχνογνωσία σε εφαρμογές
επεξεργασίας και ανάλυσης αστρονομικών εικόνων και δεδομένων, καθώς και σε
συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης, η οποία είναι απαραίτητη για την πραγματοποίηση
αυτών των μοντέλων. Με βάση παρατηρήσεις αστρικών σμηνών στους γαλαξίες LMC
και SMC από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble της NASA, καθώς και στον γαλαξία
NGC 6822, ερευνητές του Ι.Α.Α. διαπίστωσαν διαχωρισμό μάζας στα νέα αυτά
συστήματα ο οποίος σχετίζεται αντίστροφα με την κεντρική πυκνότητα και είναι
πρωτογενούς φύσης.
175
Αριστερά: Ο γαλαξίας NGC 6822 και τα αστρικά συμπλέγματα (κόκκινο περίγραμμα). Με
διαβαθμίσεις του γκρι παρουσιάζονται οι ισοπληθείς άστρων μικρής ηλικίας. Δεξιά:
Καλλιτεχνική απεικόνιση του διαστημικού παρατηρητηρίου της αποστολής ESA/Gaia. ©ESA C. Carreau.
Στο Ι.Α.Α. γίνεται αστρομετρική έρευνα και κατάρτιση καταλόγου ζευγών αστέρων.
Τέτοιου είδους ζεύγη αστέρων έχουν δημιουργηθεί ταυτόχρονα, στην ίδια περιοχή
του γαλαξία, το κάθε ζεύγος, και από το ίδιο υλικό. Για τους λόγους αυτούς η μελέτη
τους βοηθά τον έλεγχο και τη βελτίωση των θεωριών που αποσκοπούν στην
κατανόηση του τρόπου εξέλιξης τόσο των αστέρων όσο και του γαλαξία μας.
Ερευνητές του Ι.Α.Α. συμμετέχουν ενεργά στο Data Processing and Analysis
Consortium (DPAC, 2006-2020) για την προετοιμασία και την υλοποίηση της
επεξεργασίας και της ανάλυσης των δεδομένων του προγράμματος GAIA της ESA.
Στο Ι.Α.Α. αναπτύσσεται μοντέλο κατανομής αστρικών πληθυσμών στους γαλαξίες
LMC και SMC με σκοπό τη δημιουργία βιβλιοθηκών συνθετικών φασμάτων γαλαξιών
καθώς και λογισμικό για την αυτόματη ταξινόμηση και παραμετροποίηση των
φασμάτων. Το Ι.Α.Α. συμμετέχει και στο GΑΙΑ Research for European Astronomy
Training (2010-2015), μια πανευρωπαϊκή σύμπραξη επιστημόνων, για την
προετοιμασία της επιστημονικής εκμετάλλευσης των αποτελεσμάτων της αποστολής
GAIA. Τέλος, ερευνητές του Ι.Α.Α. αναπτύσσουν το λογισμικό M.A.G.I.L. για την
εξαγωγή των φυσικών παραμέτρων εκτεταμένων αντικειμένων (όπως, π.χ.,
γαλαξίες). Το λογισμικό αυτό έχει την ικανότητα να προσομοιώνει εικόνες
εκτεταμένων αντικειμένων όπως θα τα «δει» και θα τα αναγνωρίσει η GAIA.
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΥΠΕΡΥΘΡΟΥ
Η Αστρονομία Υπερύθρου αποτελεί έναν από τους πλέον σύγχρονους κλάδους της
αστρονομίας. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας οδήγησε στην κατασκευή ειδικών
συσκευών ικανών να καταγράφουν την ακτινοβολία ακόμα και των πιο ψυχρών
ουρανίων αντικειμένων τα οποία εκπέμπουν στα υπέρυθρα μήκη κύματος. Το
πρόσφατο παράδειγμα του διαστημικού τηλεσκοπίου Herschel του Ευρωπαϊκού
Οργανισμού Διαστήματος (ESA) είναι χαρακτηριστικό της ανάπτυξης και της
επικαιρότητας του κλάδου αυτού της αστρονομίας.
176
Αριστερά: Καλλιτεχνική απεικόνιση του υπέρυθρου διαστημικού παρατηρητηρίου Herschel της
ESA (© ESA 2009). Δεξιά: Υπέρυθρες παρατηρήσεις του Γαλαξία μας από το διαστημικό
τηλεσκόπιο COBE της NASA και αντίστοιχες προσομοιώσεις του Γαλαξία με την χρήση
μοντέλου διάδοσης ακτινοβολίας από ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Αστρονομίας και
Αστροφυσικής. Η εργασία αυτή επελέγη από το διεθνούς κύρους επιστημονικό περιοδικό
Astronomy & Astrophysics ως εξώφυλλο του τεύχους 1 του τόμου 459 (2006).
Αστρονόμοι του Ι.Α.Α. δραστηριοποιούνται τόσο σε επιστημονικά θέματα της
αστρονομίας υπερύθρου όσο και σε θέματα διαστημικής τεχνολογίας.
Στα υπέρυθρα μήκη κύματος οι αστρονόμοι μπορούν να ανιχνεύσουν εκπομπή από
πολύ ψυχρά αντικείμενα όπως η μεσοαστρική σκόνη η οποία υπάρχει διάχυτη στους
γαλαξίες. Παράλληλα, μπορούν να δουν «μέσα» από τη σκόνη και να ανιχνεύσουν
αντικείμενα που σε άλλα μήκη κύματος (π.χ. στην οπτική ακτινοβολία) δεν είναι
ορατά. Στο Ι.Α.Α. γίνεται έρευνα πάνω σε θέματα μορφολογίας των γαλαξιών. Μέσω
παρατηρήσεων στα οπτικά και στα υπέρυθρα μήκη κύματος αλλά και με την χρήση
τρισδιάστατου μοντέλου διάδοσης ακτινοβολίας γίνονται μελέτες για τον
προσδιορισμό των ιδιοτήτων και της συνολικής ποσότητας της σκόνης καθώς και για
την σχετική κατανομή της σε σχέση με τα αστέρια και το αέριο στους γαλαξίες.
Παράλληλα, με φασματοσκοπικές παρατηρήσεις αποκαλύπτονται στοιχεία και μόρια
(όπως π.χ. το μόριο του νερού) μέσα από την εκπομπή τους στα παρατηρούμενα
μήκη κύματος.
Η ανίχνευση πολύ ζεστής σκόνης υποδηλώνει έντονο πεδίο ακτινοβολίας, ικανό να
την θερμάνει σε σχετικά υψηλές θερμοκρασίες. Το χαρακτηριστικό αυτό
χρησιμοποιείται για την ανίχνευση ενεργών πυρήνων στα κέντρα των γαλαξιών που
σε άλλα μήκη κύματος παραμένουν κρυμμένοι. Ερευνητές του Ι.Α.Α. πραγματοποιούν
τέτοιες μελέτες συνδυάζοντας παρατηρήσεις σε διάφορα μήκη κύματος όπως, π.χ.,
υπέρυθρα, ακτίνες-Χ, και οπτικά.
Το διαστρικό υλικό που αποτελείται κυρίως από σκόνη και αέριο υδρογόνο είναι σε
συνεχή αλληλεπίδραση με τους γεννήτορές του, τα άστρα. Το υλικό αυτό
εκτοξεύεται στον διαστρικό χώρο από τις βίαιες εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων.
Στη συνέχεια, είναι αυτό το υλικό το οποίο θα δημιουργήσει τα νέα άστρα μέσα από
διαδικασίες βαρυτικής κατάρρευσης. Αστρονόμοι του Ι.Α.Α. μελετούν τα υπολείμματα
177
από αυτές τις εκρήξεις των υπερκαινοφανών αστέρων για να βγάλουν συμπεράσματα
για τις διεργασίες γέννησης και θανάτου των άστρων.
Ερευνητές του Ι.Α.Α. έχουν συμμετάσχει στην βαθμονόμηση του ανιχνευτή HIFI ο
οποίος είναι εγκατεστημένος στο διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel του Ευρωπαϊκού
Το λογότυπο του Κέντρου Ελέγχου του υψηλής ανάλυσης φασματογράφου HIFI (© SRON
2007). Η Ελλάδα δια του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Εθνικού
Αστεροσκοπείου Αθηνών είναι ένα από τα μέλη αυτού του Κέντρου.
Οργανισμού Διαστήματος. Ο φασματογράφος HIFI σχεδιάστηκε και κατασκευάσθηκε
από μια μεγάλη σύμπραξη ινστιτούτων με κύριο ινστιτούτο τον Ολλανδικό Οργανισμό
Διαστήματος (SRON). Με την ευκαιρία της ένταξης της Ελλάδας στην ESA
(Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος) στις αρχές του 2005, επιτεύχθηκε ενεργός
συμμετοχή σε αυτή την αποστολή. Το Ινστιτούτο Αστρονομίας και Αστροφυσικής
του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών είναι μέλος του Κέντρου Ελέγχου (Instrument
Control Center) του ανιχνευτή HIFI με σημαντική συμμετοχή στην βαθμονόμηση και
τον έλεγχο των δυνατοτήτων του οργάνου αυτού.
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΑΚΤΙΝΩΝ-Χ
Η αστρονομία ακτίνων-Χ αποτελεί μία από τις κύριες επιστημονικές κατευθύνσεις του
Ι.Α.Α. Φωτόνια ακτίνων-Χ εκπέμπονται κατά την προσαύξηση ύλης σε εξαιρετικά
συμπαγή αστρονομικά αντικείμενα, όπως αστέρες νετρονίων ή μελανές οπές.
Παρατηρήσεις στις ακτίνες-Χ συνεπώς ανιχνεύουν τα πλέον βίαια και ενεργητικά
φαινόμενα στο Σύμπαν, π.χ. το σχηματισμό μελανών οπών. Η έρευνα στο Ι.Α.Α.
επικεντρώνεται στη μελέτη Ενεργών Γαλαξιακών Πυρήνων, μελανών οπών με μάζες
ένα εκατομμύριο έως και ένα δισεκατομμύριο μεγαλύτερες από την ηλιακή οι οποίες
βρίσκονται στα κέντρα γαλαξιών και προσαυξάνουν τη μάζα τους καταβροχθίζοντας
ύλη από τον ενδοαστρικό χώρο ενώ ταυτόχρονα ακτινοβολούν τεράστια ποσά
ενέργειας.
178
Αριστερά: Καλλιτεχνική απεικόνιση του διαστημικού παρατηρητηρίου ακτίνων-Χ XMM-Newton
της ESA (© ESA). Δεξιά: Η πιο ευαίσθητη παρατήρηση στις ακτίνες-Χ από τον δορυφόρο
XMM-Newton του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Ερευνητές του Ι.Α.Α. συμμετέχουν
στην διεθνή ομάδα που αναλύει και ερμηνεύει τα δεδομένα από την παρατήρηση αυτή με
σκοπό τον προσδιορισμό του ποσοστού των απορροφημένων Ενεργών Γαλαξιακών Πυρήνων
στο Σύμπαν.
Για τη μελέτη των Ενεργών Γαλαξιακών Πυρήνων αστρονόμοι του Ι.Α.Α.
συμμετέχουν στις μεγαλύτερες διεθνείς επιστημονικές συνεργασίες και χρησιμοποιούν
τακτικά τα μεγαλύτερα
διαστημικά και επίγεια τηλεσκόπια για τη συλλογή
δεδομένων. Το Ι.Α.Α. έχει αναπτύξει συγκεκριμένη τεχνογνωσία στις ακτίνες-Χ, όπως
λογισµικό για την αυτοματοποιημένη ανάλυση δεδομένων από τα διαστημικά
τηλεσκόπια Chandra της NASA και ΧΜΜ-Newton του Ευρωπαϊκού Οργανισμού
Διαστήματος.
Ένα από τα καίρια ερωτήματα που οι ερευνητές του Ι.Α.Α. προσπαθούν να
απαντήσουν είναι ποιοί είναι οι μηχανισμοί που δημιουργούν τεράστιας μάζας μελανές
οπές στα κέντρα των γαλαξιών. Η πλέον διαδεδομένη θεωρία υπαγορεύει ότι
σχηματίζονται κατά τις συγκρούσεις γαλαξιών. Αστρονόμοι του Ι.Α.Α. έθεσαν την
υπόθεση αυτή υπό αμφισβήτηση. Μελέτησαν τη μορφολογία γαλαξιών με ενεργούς
πυρήνες και κατέδειξαν ότι οι γαλαξιακές συνενώσεις δεν είναι η μοναδική διαδικασία
σχηματισμού τους. Η εξέλιξη με το χρόνο των Ενεργών Γαλαξιακών Πυρήνων
αποτελεί ερευνητικό πεδίο με έντονο ενδιαφέρον. Παρατηρήσεις δείχνουν ότι οι
Ενεργοί Γαλαξιακοί Πυρήνες ήταν πολυπληθείς στο νεαρό Σύμπαν ενώ σήμερα είναι
σπάνιοι. Η φυσική διαδικασία που οδηγεί σε αυτή τη μεταβολή παραμένει άγνωστη.
Αστρονόμοι του Ι.Α.Α. προσπαθούν να λύσουν αυτό το πρόβλημα, συνδυάζοντας
παρατηρήσεις στις ακτίνες-Χ με δεδομένα σε άλλα μήκη κύματος (π.χ. οπτικό,
υπέρυθρο).
Επιπλέον, η ενέργεια που εκλύεται κατά την προσαύξηση ύλης πάνω σε υπέρμαζες
μελανές οπές πιστεύεται ότι επηρεάζει τους γαλαξίες που τις φιλοξενούν. Ερευνητές
του Ι.Α.Α. συμμετέχουν σε προγράμματα που στόχο έχουν την κατανόηση της
αλληλεπίδρασης γαλαξιών και μελανών οπών. Πρόσφατα βρήκαν ενδείξεις που
υποδεικνύουν ότι οι Ενεργοί Γαλαξιακοί Πυρήνες περιορίζουν την παραγωγή άστρων
στους γαλαξίες και δεν τους επιτρέπουν να αυξήσουν την αστρική τους μάζα.
Μια από τις βασικές δυσκολίες στη μελέτη της εξέλιξης των υπέρμαζων μελανών
οπών και της επίδρασής τους στους γαλαξίες που τις φιλοξενούν είναι ότι ένα
σημαντικό, άλλα όχι καλά προσδιορισμένο, ποσοστό τους είναι κρυμμένες πίσω από
πυκνά πέπλα σκόνης τα οποία καθιστούν τον εντοπισμό τους δύσκολο. Το Ι.Α.Α.
συμμετέχει σε παρατηρησιακά προγράμματα που σκοπό έχουν να εντοπίσουν και να
προσδιορίσουν τον αριθμό των Ενεργών Γαλαξιακών Πυρήνων των οποίων η
ακτινοβολία απορροφάται από νέφη αερίου και σκόνης.
ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ
Στο Ι.Α.Α. διεξάγεται σημαντική έρευνα σε θέματα Κοσμολογίας, δηλαδή σε θέματα
που άπτονται της ίδιας της δομής και εξέλιξης του Σύμπαντος ως συνόλου, αλλά και
των επιμέρους δομικών λίθων που το αποτελούν.
Το Σύμπαν αποτελείται κατά κύριο λόγο από τρεις συνιστώσες, οι αλληλεπιδράσεις
των οποίων δημιουργούν την πολυπλοκότητα και πολυμορφικότητα των κοσμικών
179
δομών που παρατηρούνται, δηλαδή των αστέρων, γαλαξιών, σμηνών γαλαξιών,
μελανών οπών, κβάζαρς, πάλσαρς κλπ. Οι τρείς αυτές συνιστώσες είναι: (α) η
γνωστή σε εμάς ύλη (που την αποτελούν τα πρωτόνια, νετρόνια, ηλεκτρόνια, κλπ),
(β) η λεγόμενη «σκοτεινή» ύλη που ουσιαστικά είναι μια μορφή ύλης που δεν
αλληλεπιδρά ηλεκτρομαγνητικά (δεν παράγει δηλαδή φως) αλλά κυρίως μέσω της
βαρυτικής δύναμης και που είναι περίπου οκτώ φορές πιο πολύ από την πρώτη
συνιστώσα που προαναφέραμε, και (γ) η λεγόμενη «σκοτεινή» ενέργεια, η οποία
αποτελεί την κυρίαρχη συνιστώσα, με 70% περίπου επί του συνολικού ποσού υλοενέργειας, του Σύμπαντος.
Η Κοσμολογική ερευνητική δραστηριότητα στο Ι.Α.Α. επικεντρώνεται κυρίως στην
προσπάθεια ακριβούς μέτρησης της συμμετοχής των διαφορετικών συνιστωσών στο
συνολικό κοσμικό ρευστό, αλλά και της πιθανής κοσμικής εξέλιξης της «σκοτεινής»
ενέργειας χρησιμοποιώντας πλειάδα προσεγγίσεων (υπεκαινοφανείς τύπου Ια,
υπόβαθρο μικροκυματικής ακτινοβολίας, κλπ), ορισμένες από τις οποίες έχουν
προταθεί από αστρονόμους του Ι.Α.Α., όπως παραδείγματος χάριν η χρήση ενεργών
γαλαξιακών πυρήνων και γαλαξιών με έντονη αστρογένεση ως ιχνηλάτες των
κοσμολογικών παραμέτρων.
Το Ι.Α.Α. δραστηριοποιείται επίσης στην μελέτη της δομής, δυναμικής και κοσμικής
εξέλιξης της μεγάλης κλίμακας δομής του Σύμπαντος και των κοσμικών δομών που
περιέχει. Ιδιαίτερα μελετούνται τα μεγαλύτερα κοσμικά σώματα που βρίσκονται
κοντά σε δυναμική ισορροπία, όπως οι ομάδες και σμήνη γαλαξιών αλλά και η άλως
τους
σκοτεινής ύλης στην οποία είναι εμβαπτισμένα. Οι μελέτες αυτές
πραγματοποιούνται με:
την ανάλυση πολυφασματικών παρατηρήσεων – οπτικών, υπέρυθρων και
ακτίνων-Χ – ώστε να υπάρχει η ακριβέστερη δυνατή κατανόηση των φυσικών
διεργασιών που συντελούνται στο εσωτερικό αυτών των κοσμικών σωμάτων αλλά
και στο εγγύς περίγυρο τους,
τη θεωρητική μελέτη των προβλέψεων διαφορετικών κοσμολογικών
θεωρήσεων σχετικά με το αναμενόμενο πλήθος αλλά και τις μάζες των σκοτεινών
άλω που εμπεριέχουν ομάδες και σμήνη γαλαξιών, χρησιμοποιώντας αναλυτικές
προσεγγίσεις μέσω του φορμαλισμού Press-Schecther, και
την χρήση αριθμητικών Κοσμολογικών και ρευστοδυναμικών προσομοιώσεων
Ν-σωμάτων, για την μελέτη των επιπτώσεων της μη-γραμμικής περιοχής της
βαρύτητας στην μορφολογία και την δυναμική των κοσμικών αυτών δομών αλλά και
των αλληλεπιδράσεών τους, που πιστεύεται ότι επηρεάζουν σημαντικά την εξέλιξή
τους.
Προβολή της κατανομής άλω σκοτεινής ύλης σε Κοσμολογική
προσομοίωση του Σύμπαντος στην σημερινή του ηλικία
(αριστερή εικόνα) και όταν το Σύμπαν ήταν στην μισή
σημερινή του ηλικία (δεξιά εικόνα). Όπως είναι φανερό η
χρονική εξέλιξη των κοσμικών δομών είναι δραματική. Η
προσομοίωση έγινε σε συνεργασία με το ερευνητικό κέντρο
ΙΑΤΕ της Κόρδοβας Αργεντινή. Η προσομοιωμένη κοσμική
κλίμακα αντιστοιχεί σε 1.6 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Το
μέγεθος των κουκίδων αντιστοιχεί στη μάζα των άλω
σκοτεινής ύλης, με τις μεγαλύτερες να προσομοιάζουν τα
μεγαλύτερα σμήνη γαλαξιών και τις μικρότερες τις ομάδες
γαλαξιών.
180
5.
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ & ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
5.1
Αναπτυξιακά έργα του Ι.Α.Α.
1) “Τηλεσκοπίο 2.3 μ. στο Χελμό Καλαβρύτων’’. Χρηματοδότηση του
προγράμματος από την Γ.Γ.Ε.Τ. μέσω της έκτακτης επιχορήγησης για το
Αστεροσκοπείο. Επιστημονικός Υπεύθυνος είναι ο Διευθυντής του Ι.Α.Α.
Καθηγητής Χρήστος Γούδης. Στην επιστημονική ομάδα συμμετέχουν οι, Δρ. Π.
Μπούμης, Δρ. Ε. Ξυλούρης, Δρ. Π. Χάντζιος, Δρ. Α. Κατσιγιάννης, Δρ. Α.
Μαρούσης.
2) ‘’Σχεδιασμός, κατασκευή, εγκατάσταση και δοκιμή του επιστημονικού
οργάνου RISE2’’. Χρηματοδότηση από πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα
της Μεγ. Βρετανίας με το ποσό των 300.000 €, με επιστημονικό υπεύθυνο τον
Δρ. Π. Μπούμη.
3) “Εγκατάσταση οπτικής ίνας για παροχή δικτύου 100Mb/s στο Χελμό
Καλαβρύτων’’. Χρηματοδότηση από τo ΕΔΕΤ με το ποσό των 595,000 € με
υπεύθυνους τους Δρ. Π. Μπούμη, Δρ. Α. Μαρούση. Η μελέτη ξεκίνησε τέλη του
2008 και η εγκατάσταση της οπτικής ίνας ξεκίνησε μέσα στο 2009 από τον ΟΤΕ.
Εντός του 2010, πραγματοποιήθηκαν όλες οι απαιτούμενες ρυθμίσεις και τέθηκε
σε λειτουργία η πλήρης σύνδεση του Αστεροσκοπείου Χελμού με το ΕΔΕΤ μέσω
οπτικής ίνας.
4) “Αναβάθμιση φασματογράφου μέτρησης φίλτρων MFMS στο
Εργαστήριο Οπτικής στις εγκαταστάσεις του Ι.Α.Α. στην Πεντέλη’’.
Χρηματοδότηση από τη ΓΓΕΤ με το ποσό των 15,000 € (έκτακτη επιχορήγηση για
το Αστεροσκοπείο Χελμού) με επιστημονικό υπεύθυνο τον Δρ. Μπούμη. Η
αναβάθμιση ξεκίνησε το 2009 και ολοκληρώθηκε το 2010.
5) ‘’Αναβάθμιση δικτυακών και υποδομών Αστεροσκοπείου Χελμού’’.
Εγκαταστάθηκε τελευταίας τεχνολογίας server με build-in redundancy και RAID
αποθηκευτικό σύστημα, ασύρματη σύνδεση WiFi και διαχωρίστηκε το τοπικό
δίκτυο του αστεροσκοπείου ως sub-network από την υπόλοιπη δικτυακή υποδομή
του ΕΑΑ. Επιστημονικοί υπεύθυνοι Δρ. Α. Μαρούσης, Δρ. Α. Κατσιγιάννης.
6) ‘’Πραγματοποίηση ρυθμίσειων και δοκιμών του φασματογράφου ATS
στο τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος»’’, με επσιτημονικούς υπεύθυνους Δρ. Π.
Μπούμης, Δρ. Ε. Ξυλούρης.
7) ‘’Μελέτη,
κατασκευή
και δοκιμές ειδικών δαχτυλιδιών των
συμβολομετρικών φίλτρων’’. Χρηματοδότηση από την ΓΓΕΤ με το ποσό των
5000 € (έκτακτη επιχορήγηση για το Αστεροσκοπείο Χελμού) με επιστημονικό
υπεύθυνο τον Δρ. Π. Μπούμη.
8) ‘’Εγκατάσταση και δοκιμή του τηλεσκοπίου των 30 εκ. και του
λειτουργικού που θα χρησιμοποιηθεί για τις μετρήσεις DIMM στον μικρό
θόλο’’. Χρηματοδότηση από την ΓΓΕΤ με το ποσό των 5000 € (έκτακτη
επιχορήγηση για το Αστεροσκοπείο Χελμού) με επιστημονικούς υπεύθυνους τους
Δρ. Π. Μπούμη, Δρ. Α. Κατσιγιάννη.
9) ‘’Μελέτη, σχεδιασμός, κατασκευή και δοκιμές των ειδικών πλακών
στήριξης της VEC CCD κάμερας και του κλείστρου’’ με επιστημονικό
υπεύθυνο τον Δρ. Π. Μπούμη σε συνεργασία με ειδικό επιστημονικό προσωπικό
από πανεπιστήμια της Μεγ. Βρεταννίας.
10) ‘’Αναβάθμιση του λειτουργικού συστήματος του φασματογράφου MESΑΤ’’, με χρηματοδότηση από την ΓΓΕΤ με το ποσό των 5000 € (έκτακτη
επιχορήγηση για το Αστεροσκοπείο Χελμού) και επιστημονικούς υπεύθυνους
181
τους Δρ. Π. Μπούμη και Δρ. Α. Κατσιγιάννη σε συνεργασία με επιστημονικό
προσωπικό από την Μεγ. Βρεταννία.
5.2 Ερευνητικά προγράμματα που συμμετέχει το Ι.Α.Α
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
European Commission Framework Program Seven Marie Curie International
Reintegration Grant The “Most Massive Stars in the Local Universe” (PIRG04-GA2008-239335) με επιστημονική υπεύθυνο την Δρ. Α. Μπονάνου, συνολικό
προϋπολογισμό 100.000€ και διάρκεια 2009-2012. Σκοπός του προγράμματος
είναι η μελέτη αστέρων μεγάλης μάζας στο κοντινό Σύμπαν. Το πρόγραμμα έχει
χρηματοδοτήσει έναν μεταδιδακτορικό ερευνητή, Δρ. Castro Rodriguez (Νοέμ.
2010 σήμερα) και δυο μεταπτυχιακούς φοιτητές (Ε. Κουμπιά, Κ. Μαρκάκης, Ιαν.Ιούλ. 2010).
Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση. Χρηματοδότηση ερευνητικής μελέτης με
τίτλο “Establishing the Triangulum Galaxy (M33) as an Anchor of the
Extragalactic Distance Scale” με επιστημονική υπεύθυνο την Δρ. Α. Μπονάνου,
συνολικό προϋπολογισμό 12.000€ και διάρκεια 12 μηνών (2011). Σκοπός του
έργου είναι ο υπολογισμός της απόστασης του Γαλαξία M33 χρησιμοποιώντας
εκλειπτικά διπλά συστήματα.
European Commission Framework Program Seven Marie Curie International
Reintegration Grant The “Understanding the evolution of Active Galactic Nuclei”
(PERG03-GA-2008-230644) με επιστημονικό υπεύθυνο τoν Δρ. Α. Γεωργακάκη,
συνολικό προυπολογισμό 45k€ και διάρκεια 2009-2012. Σκοπός του
προγράμματος είναι η κατανόηση της φυσικής διαδικασίας που ευθύνεται για την
εξέλιξη με το χρόνο των Ενεργών Γαλαξιακών Πυρήνων. Το πρόγραμμα έχει
χρηματοδοτήσει δύο μεταδιδακτορικούς ερευνητές, Δρ. Μούντριχα (Ιαν. 2011 –
σήμερα) και Δρ. Κουλουρίδη (Απρ. 2009 – Δεκ. 2009)
GAIA Data Processing & Analysis Consortium (DPAC, 2006-2020) για την
προετοιμασία του επιστημονικού τμήματος της αποστολής ESA/Gaia. Mία
πανευρωπαϊκή κοινότητα περίπου 400 επιστημόνων και μηχανικών οργανωμένων
σε εννέα Coordination Units (CU) με σκοπό την προετοιμασία και την υλοποίηση
της επεξεργασίας και της ανάλυσης των δεδομένων του διαστημικού
προγράμματος Gaia της ESA. Το ΙΑΑ συμμετέχει σε συνολικά τρία προγράμματα
σε δύο CU.
Top Level Work Package CU8/TWP832 “Unresolved Galaxy Classifier”. Στόχος
είναι η ανάπτυξη συστήματος αυτόματης ταξινόμησης και προσδιορισμού
αστροφυσικών παραμέτρων γαλαξιών από τα φάσματα του BP/RP
φασματογράφου. Υπεύθυνος είναι η Δρ Μ. Κοντιζά (Πανεπιστήμιο Αθηνών),
συμμετέχουν από το ΙΑΑ οι Δρ Α. Δαπέργολας και Δρ Ι. Μπέλλας-Βελίδης και οι
C. A. L. Bailer-Jones και P. Tsalmantza (MPI for Astronomy, Heidelberg), B.
Rocca-Volmerange (Institut Astrophysique de Paris), Antonella Vallenari (Padova
Osservatorio Astronomico), κ.α.
CU8/TWP806 “Classifier and utility tools”. Στόχος του είναι η ανάπτυξη
βιβλιοθήκης κοινών εργαλείων (λογισμικού) για το CU8. Υπεύθυνος είναι ο Δρ Ι.
Μπέλλας-Βελίδης (ΙΑΑ) και συμμετέχουν οι: A.-M. Jannotto και S. Fernandez
(CNES, Toulouse) και P. Tsalmantza (MPI for Astronomy, Heidelberg).
CU2/Development Unit 3 “Universe Model”. Στόχος του είναι η δημιουργία
ψηφιακής βιβλιοθήκης σύνθετων φασμάτων μοντέλων γαλαξιών στο πλαίσιο
προετοιμασίας του δορυφόρου GAIA του ΕΟΔ. Υπεύθυνος του τμήματος
“Galaxies” του DU3 είναι η Δρ Μ. Κοντιζά (Πανεπιστήμιο Αθηνών), συμμετέχουν
από το ΙΑΑ ο Δρ Α. Δαπέργολας και Δρ Ι. Μπέλλας-Βελίδης. Στο CU2/DU3
συνεργάζονται επιστήμονες από πάνω από δέκα Ινστιτούτα. Στα πλαίσια του
182
8)
9)
10)
11)
12)
13)
προγράμματος έχουν γίνει δύο δημοσιεύσεις σε περιοδικά με κριτές και μια σειρά
παρουσιάσεις σε επτά Διεθνή Συνέδρια. Το πρόγραμμα απαιτεί και μεγάλο αριθμό
τεχνικών εγγράφων τα οποία τηρούνται στον ιστότοπο της αποστολής.
ELSA (MRTN-CT-2006-033481, 2006-2010) Ευρωπαϊκό πρόγραμμα στα πλαίσια
του Marie Curie Research Training Networks για την ανάπτυξη θεωρητικής
γνώσης και πρακτικών εργαλείων ανάλυσης, αναγκαίων για το διαστημικό
πρόγραμμα GAIA του ΕΟΔ. Σε αυτό το πρόγραμμα (συνολικού προυπολογισμού
2.790.493€) συμμετέχουν συνολικά 13 ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και Κύριος
Έλληνας ερευνητής είναι η Δρ Μ. Κοντιζά. Από το ΙΑΑ συμμετέχουν ο Δρ Α.
Δαπέργολας και ο Δρ Ι. Μπέλλας-Βελίδης ο οποίος είναι μέλος της τριμελούς
επιτροπής επίβλεψης του διδακτορικού της M. Belcheva στα πλαίσια του
προγράμματος. Έχουν γίνει τρείς παρουσιάσεις στα ELSA Workshops (Barcelona,
September 2008, Heidelberg September 2009, Paris-Sevre 2010).
GREAT-ESF (2010-2015) πρόγραμμα του European Science Foundation. Το
GREAT είναι μια παν-Ευρωπαϊκή σύμπραξη επιστημόνων, η οποία στοχεύει στην
πλήρη επιστημονική εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων της αποστολής ESA/Gaia
και θα προσφέρει στην ευρωπαϊκή αστρονομική κοινότητα τη δυνατότητα να
απαντήσει σε καίριες ερωτήσεις για την κατανόηση του Γαλαξία μας και του
Σύμπαντος. Το ΙΑΑ συμμετέχει με τους Δρ Α. Δαπέργολα και Δρ Ι. ΜπέλλαΒελίδη στην ομάδα εργασίας "WGA6 Extra-galactic Science from Gaia" αυτού του
προγράμματος και έχει κάνει δύο παρουσιάσεις σε Διεθνή Συνέδριο (Paris, 2010).
Συμμετοχή (Δρ. Α. Μπονάνου) στο παρατηρησιακό πρόγραμμα του υπέρυθρου
δορυφόρου Spitzer “SAGE-SMC: Surveying the Agents of Galaxy Evolution in the
Tidally-Disrupted, Low-Metallicity Small Magellanic Cloud" (P.I. K. Gordon, Space
Telescope Science Institute, USA). Το πρόγραμα SAGE-SMC αποτελεί ένα από τα
μεγαλύτερα προγράμματα του δορυφόρου Spitzer με συνολικά 285 ώρες
παρατήρησης στο μέσο (8-24μm) και μακρινό υπέρυθρο (70, 160μm) συνολικής
επιφάνειας 25 τετραγωνικών μοιρών στο Μικρό Νέφους του Μαγγελάνου και 8
τετραγωνικών μοιρών σε Γέφυρα που ενώνει τα δύο Μαγγελανικά Νέφη.
Συμμετοχή (Δρ. Α. Μπονάνου) στο παρατηρησιακό πρόγραμμα "VLT-Flames
Tarantula Survey". Σκοπός είναι η μελέτη της επίδρασης της περιστροφής των
αστέρων στην εξέλιξη τους, ο υπολογισμός του ποσοστού μεγάλης μάζας
αστέρων σε διπλά συστήματα και την κατανόηση της εξέλιξης διπλών αστέρων.
Συνολικά 900 αστέρια στην ενεργή περιοχή 30 Dor του Μικρού Νέφους του
Μαγγελάνου παρατηρήθηκαν με τον φασμάτογραφο FLAMES του τηλεσκοπίου 8
μέτρων VLT (Very Large Telescope) του οργανισμού ESO (European Southern
Observatory). Η Δρ. Μπονάνου συνεισφέρει στη μελέτη της μεταβλητότητας των
900 αστέρων, στον προσδιορισμό των ιδιοτήτων τους στο υπέρυθρο και τον
χαρακτηρισμό των διπλών συστημάτων.
Συμμετοχή (Δρ. Πλειώνης, Δρ. Γεωργαντόπουλος) στο διεθνές πρόγραμμα XMMLSS (PI. M.Pierre - Saclay, France). Σκοπός του προγράμματος είναι η μελέτη
στις ακτίνες-Χ μια περιοχής του ουρανού, μεγέθους 10 τετραγωνικών μοιρών, με
το δορυφόρο XMM της ESA με σκοπό, ανάμεσα σε άλλα, την μελέτη της μεγάλης
κλίμακας δομή του σύμπαντος όπως ιχνηλατείτε τόσο από σμήνη γαλαξιών όσο
και από τους ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες (AGN), αλλά και για την μελέτη του
περιβάλλοντος τους και τον έλεγχο του κυρίαρχου παραδείγματος των AGN
(http://wela.astro.ulg.ac.be/themes/spatial/xmm/LSS/cons_e.html)
Συμμετοχή (Δρ. Πλειώνης, Δρ. Γεωργαντόπουλος) στη διεθνή συνεργασία ΧΜΜXXL (PI. M.Pierre - Saclay, France) στην οποία απονεμήθηκαν μέσω
ανταγωνιστικής διαδικασίας 3 εκατομμύρια δευτερόλεπτα χρόνου με το
δορυφόρο ΧΜΜ για τη επισκόπηση στις ακτίνες-Χ 50 τετραγωνικών μοιρών.
Στόχος είναι ο εντοπισμός και η μελέτη σμηνών γαλαξιών αλλά και ενεργών
183
14)
15)
16)
17)
18)
19)
20)
21)
22)
γαλαξιακών πυρήνων για την κατανόηση της φύσης της σκοτεινής ενέργειας που
κυριαρχεί το Σύμπαν. Το πρόγραμμα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα του
δορυφόρου ΧΜΜ, τόσο σε χρόνο όσο και σε γωνιακό εύρος της παρατήρησης
(http://irfu.cea.fr/en/Phocea/Vie_des_labos/Ast/alltec.php?id_ast=3015).
Συμμετοχή (Δρ. Γεωργαντόπουλος) στη διεθνή συνεργασία ΧΜΜ-CDFS (PI.
Comastri - Bologna) στην οποία απονεμήθηκαν μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας
3 εκατομμύρια δευτερόλεπτα χρόνου με το δορυφόρο ΧΜΜ για τη επισκόπηση
στις ακτίνες-Χ της περιοχής Chandra Deep Field South. Στόχος είναι ο εντοπισμός
και η μελέτη Ενεργών Γαλαξιακών Πυρήνων που κρύβονται πίσω από πυκνά
νέφη αερίου και σκόνης. Το πρόγραμμα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα του
δορυφόρου ΧΜΜ.
Συμμετοχή (Δρ. Γεωργακάκης) στη διεθνή συνεργασία AEGIS η οποία
εκμεταλλεύεται πολυχρωματικά δεδομένα (ακτίνες-Χ, οπτικό, μέσο και μακρινό
υπέρυθρο, ραδιοφωνικό) στην περιοχή του ουρανού Extended Groth Strip με
στόχο την κατανόηση της δημιουργίας και εξέλιξης γαλαξιών και Ενεργών
Γαλαξιακών Πυρήνων.
Συμμετοχή (Δρ. Μπούμης) στη διεθνή συνεργασία ‘’Morpho-kinematical study of
Galactic PNe’’. Σκοπός είναι μέσω φασματικών παρατηρήσεων υψηλής ανάλυσης
(echelle) όσων το δυνατόν περισσότερων γαλαξιακών Πλανητικών Νεφελωμάτων
να μελετηθούν οι φυσικές διεργασίες που τα διέπουν και να πραγματοποιηθεί
τρισδιάστατη απεικόνισή τους μέσω δυναμικών μοντέλων.
Συμμετοχή του Δρ. Κατσιγιάννη στην διεθνή επιστημονική ομάδα υπό τον
διεθνούς φήμης Prof. S. Koutchmy ως υπεύθυνος του επιστημονικού οργάνου
OPC. Πρόκειται για μια από τις πολυπληθέστερες και μακροβιότερες διεθνείς
συνεργασίες για την παρακολούθηση ολικών ηλιακών εκλείψεων παγκοσμίως με
σημαντικές ανακαλύψεις στο ενεργητικό της.
Συμμετοχή του Δρ. Κατσιγιάννη σε διεθνή συνεργασία για την ανάλυση
δεδομένων του οργάνου SWAP που αποτελεί το κύριο επιστημονικό όργανο του
ηλιακού δορυφόρου της ESA PROBA-2. Της συνεργασίας αυτής ηγείται ο
επιστημονικός υπεύθυνος του οργάνου Dr D. Berghmans του Βασιλικού
Αστεροσκοπείου του Βελγίου.
Απονομή χρόνου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Δρ. Γεωργακάκης, 7 ώρες μέσα στο
2010, τίτλος “Young Radio Jets in reddened QSOs”) στο ραδιοφωνικό
τηλεσκόπιο eVLA (extended Very Large Array) στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ με
σκοπό τον προσδιορισμό του ραδιοφωνικού φάσματος απορροφημένων ενεργών
Γαλαξιακών Πυρήνων.
Απονομή χρόνου με τον δορυφόρο ακτίνων-Χ ΧΜΜ της ESA (200 ksec) για την
παρατήρηση Ultraluminous-Infrared Galaxies με μεγάλο οπτικό βάθος στα
9.7micron για να εξερευνηθεί η πιθανότητα για το αν περιέχουν Ενεργούς
Γαλαξιακούς Πυρήνες που είναι οπτικά αδιαφανείς (Compton-thick) στις
ακτίνες-Χ.
Απονομή χρόνου με τον δορυφόρο ακτίνων-Χ ΧΜΜ της ESA (3 Μsec, το
μεγαλύτερο πρόγραμμα που έχει απονεμηθεί για παρατηρήσεις με τον δορυφόρο
ΧΜΜ) για την για τη επισκόπηση στις ακτίνες-Χ 50 τετραγωνικών μοιρών με
σκοπό την εξαγωγή σημαντικών κοσμολογικών πληροφοριών (Επιστημονικός
συν-υπέυθυνος Δρ. Μ.Πλειώνης).
Απονομή χρόνου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Δρ. Μπούμης, 8 Απριλίου και 28
Σεπτεμβρίου 2010), τίτλος ‘’A multiwavelength study of Supernova Remnants in
nearby galaxies’’ στο τηλεσκόπιο 4.2μ WHT (William Herschel Telescope) στην
Λα Πάλμα των Καναρίων Νήσων με σκοπό την φασματοσκοπική επιβεβαίωση
νεοανακαλυφθέντων Υπολειμμάτων Υπερκαινοφανών αστέρων σε 6 κοντινούς
γαλαξίες βελτιώνοντας κατά 2 τάξεις μεγέθους προηγούμενες παρατηρήσεις σε
184
23)
24)
25)
26)
27)
28)
29)
30)
άλλους γαλαξίες, δίνοντας την δυνατότητα πληρέστερης μελέτης των
υπολειμμάτων υπερκαινοφανών σε διαφορετικό γαλαξιακό περιβάλλον.
Απονομή χρόνου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Δρ. Μπούμης, 7-9 Δεκεμβρίου
2010), τίτλος ‘’A possible jet interaction with shell of the supernova remnant S
147’’ στο τηλεσκόπιο 2.1μ SPM (San Pedro Martir) του Μεξικού με σκοπό μέσω
της κινηματικής μελέτης νηματοειδών δομών να επιβεβαιωθεί για πρώτη φορά
αλληλεπίδραση μεταξύ του πίδακα με το κέλυφος του υπολείμματος.
Απονομή χρόνου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Δρ. Μπούμης, 3-6 Μαίου 2010),
τίτλος ‘’Investigation of Supernova Remnants in nearby galaxies’’ στο τηλεσκόπιο
4μ KPNO (Kitt Peak National Observatory) της Αριζόνας με σκοπό την
φασματοσκοπική
επιβεβαίωση
νεοανακαλυφθέντων
Υπολειμμάτων
Υπερκαινοφανών αστέρων σε 6 κοντινούς γαλαξίες βελτιώνοντας κατά 2 τάξεις
μεγέθους προηγούμενες παρατηρήσεις σε άλλους γαλαξίες, δίνοντας την
δυνατότητα πληρέστερης μελέτης των υπολειμμάτων υπερκαινοφανών σε
διαφορετικό γαλαξιακό περιβάλλον.
Απονομή χρόνου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Δρ. Μπούμης, 29 Σεπτεμβρίου, 05,
26, 30 Οκτωβρίου, 03, 23 Νοεμβρίου και 27 Δεκεμβρίου 2010), τίτλος
‘’Characterization of HAT-P-13 c’’ στο ρομποτικό τηλεσκόπιο 2μ LT (Liverpool
Telescope) στην Λα Πάλμα των Καναρίων Νήσων, με σκοπό τον υπολογισμό της
μάζας και της περιοδικής τροχιάς του 1ου πλανήτη που ανακαλύφθηκε σε
πολλαπλό πλανητικό σύστημα.
Απονομή χρόνου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Δρ. Μπούμης, 29-31 Αυγούστου και
01-13 Σεπτεμβρίου 2010), τίτλος ‘’New optical detections and study of extended
Galactic Supernova Remnants’’, στο τηλεσκόπιο 1.3μ του Σκίνακα στην Κρήτη,
με σκοπό την μελέτη της εξέλιξης και των φυσικών μηχανισμών που διέπουν τα
υπολείμματα υπερκαινοφανών, καθώς και την μελέτη της φυσικής και χημικής
κατάστασης της μεσοαστρικής ύλης και πως επιδράει ο εμπλουτισμός βαρέων
στοιχείων στους γαλαξίες και στο σχηματισμό περιοχών γεννήσεως αστέρων.
Απονομή χρόνου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Δρ. Μπούμης, συνολικά 33 ώρες,
έως σήμερα 05, 08 Μαίου 2011), τίτλος ‘’Search for Earth-mass companions to
WASP-14b’’ στο ρομποτικό τηλεσκόπιο 2μ LT (Liverpool Telescope) στην Λα
Πάλμα των Καναρίων Νήσων, με σκοπό την ανίχνευση πλανητών γήινης μάζας
στο σύστημα WASP-14b. Η πρόταση υποβλήθηκε το 2010.
Απονομή χρόνου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Δρ. Μπούμης, 3-6 Μαίου 2011),
τίτλος ‘’Investigation of Supernova Remnants in nearby galaxies’’ στο τηλεσκόπιο
4μ KPNO (Kitt Peak National Observatory) της Αριζόνας με σκοπό την
φασματοσκοπική
επιβεβαίωση
νεοανακαλυφθέντων
Υπολειμμάτων
Υπερκαινοφανών αστέρων σε 6 κοντινούς γαλαξίες βελτιώνοντας κατά 2 τάξεις
μεγέθους προηγούμενες παρατηρήσεις σε άλλους γαλαξίες, δίνοντας την
δυνατότητα πληρέστερης μελέτης των υπολειμμάτων υπερκαινοφανών σε
διαφορετικό γαλαξιακό περιβάλλον. Η πρόταση υποβλήθηκε το 2010.
Απονομή χρόνου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Δρ. Μπούμης, 15-17 Νοεμβρίου
2011), τίτλος ‘’Possible high-velocity shocks in the interaction zone between the
Orion-Eridanus superbubble and the interstellar media’’ στο τηλεσκόπιο 2.1μ
SPM (San Pedro Martir) του Μεξικού με σκοπό να μελετηθει για πρώτη φορά αν
στην περιοχή αλληλεπίδρασης μεταξύ μιας «σούπερ-φούσκας» και του
μεσοαστρικού υλικού που την περιβάλλει υπάρχουν κρουστικά κύματα μεγάλης
ταχύτητας. Τα αποτελέσματα θα συγκριθούν με αυτά από άλλα μήκη κύματος
(ακτίνες Χ, υπεριώδες, υπέρυθρο και ράδιο) και αναμένεται να δώσουν
σημαντικές πληροφορίες για την ζώνη αλληλεπίδρασης μεταξύ των περιοχών
αυτών. Η πρόταση υποβλήθηκε το 2010.
Εντοπισμός καφέ νάνων. Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει την χρήση του
185
31)
32)
33)
34)
35)
τηλεσκοπίου «Αρίσταρχος» για τον εντοπισμό των «εξωτικών» καφέ νάνων σε
μια απόπειρα ανακάλυψης καφέ νάνων με την μικρότερη δυνατή μάζα. Η
προσπάθεια αυτή γίνεται σε συνεργασία με τον Dr. D. Pinfield του
Πανεπιστημίου Hertfoshire του Ηνωμένου Βασιλείου.
Εντοπισμός έξω-πλανητών με την μέθοδο της διέλευσης». Στόχος αυτού του
προγράμματος είναι ο εντοπισμός πλανητών σε τροχιά γύρω από άλλους αστέρες
του γαλαξία μας με την μέθοδο της διέλευσης (transit) και χρήσης της κύριας
κάμερας του τηλεσκοπίου (LN CCD). Το πρόγραμμα αυτό είναι διαφορετικό και
ανεξάρτητο του προγράμματος RISE και γίνεται σε συνεργασία με τους Dr D.
Pinfiend και Ms B. Sipocz του Πανεπιστημίου Hertfoshire του Ηνωμένου
Βασιλείου.
European Commission Seventh Framework Programme, FP7-SPACE 2010-1,
‘SEPServer - Data Services and Analysis Tools for Solar Energetic Particle Events
and Related Electromagnetic Emissions’, (GA-262773) με επιστημονικό υπεύθυνο
την Δρ. Όλγα Μαλανδράκη, συνολικό προυπολογισμό 186.166,00€ και διάρκεια
2010-2013. Σκοπός του έργου είναι η δημιουργία ενός νέου εργαλείου το οποίο
διευκολύνει πολύ σημαντικά την έρευνα των ενεργειακών σωματιδίων (SEPs) και
την προέλευσή τους: μιά βάση που θα παρέχει δεδομένα SEPs και τις
σχετιζόμενες ηλεκτρομαγνητικές παρατηρήσεις και μεθόδους ανάλυσης, ένα
πλήρη κατάλογο των παρατηρούμενων SEPs και εκπαιδευτικό υλικό για τις
ηλιακές εκρήξεις. Συντονιστής Προγράμματος: University of Helsinki, Finland,
Other Collaborative Partners: Christian-Albrechts Universitaet zu Kiel, Germany,
Centre Nationale de la Recherche Scientifique, France, University of Barcelona,
Spain, University of Turku, Finland, University of Oulu, Finland, Julius–
Maximilians Universitaet, Wuerzburg, Germany, University of Ioannina, Greece,
Astrophysikalisches Institut Postdam, Germany, DH Consultancy, Belgium.
European Commission Seventh Framework Programme, FP7-SPACE 2010-1,
‘COMESEP – COronal Mass Ejections and Solar Energetic Particles: forecasting
the space weather impact’, (GA-263252) με επιστημονικό υπεύθυνο την Δρ.
Όλγα Μαλανδράκη, συνολικό προυπολογισμό 281.671,00€ και διάρκεια 20102013. Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη εργαλείων για την πρόβλεψη
γεωμαγνητικών καταιγίδων και ηλιακών καταιγίδων ενεργειακών σωματιδίων
(SEPs), με βάση επιστημονική ανάλυση δεδομένων και μοντελοποίηση. Τα
εργαλεία αυτά θα ενσωματωθούν σε ένα Ευρωπαικό αυτοματοποιημένο
λειτουργικό Σύστημα Προειδοποίησης Διαστημικού Καιρού. Τα αποτελέσματα του
προγράμματος θα οδηγήσουνε στην διασφάλιση των αστροναυτών από τις
ακραίες συνθήκες του περιβάλλοντος των ενεργειακών σωματιδίων στο
διάστημα, και σε ασφαλείς επανδρωμένες αποστολές στο Φεγγάρι με επόμενο
σταθμό τον Άρη ή κάποιο αστεροειδή. Συντονιστής Προγράμματος: Institut
d’Aéronomie Spatiale de Belgique, Belgium, Other Collaborative Partners:
Universitaet Graz, Austria, Koninklijke Sterrenwacht van Belgie, Belgium,
Sveuciliste Zagrebu, Croatia, Danmarks Tekniske Universitet, Denmark,
University of Central Lancashire, UK.
Συμμετοχή (Δρ. Όλγα Μαλανδράκη) στο πρόγραμμα – Κοινοπραξία της
μελλοντικής αποστολής της ESA SOLAR ORBITER, ως Co-Investigator της
ομάδας EPD (Energetic Particle Detector) με σκοπό την ανάλυση δεδομένων
ενεργειακών σωματιδίων σε απόσταση 1/5 της αποστάσεως Γης από τον Ήλιο.
Principal Investigator Κοινοπραξίας: Prof. Javier-Pacheco Rodriguez, Univestiry of
Alcala, Spain
Συμμετοχή (κατόπιν προσκλήσεως; Δρ. Όλγα Μαλανδράκη) στο Πρόγραμμα
“Particle Radiation Hazards en route to, and in orbit about, Mars”, υπό την αιγίδα
της International Academy of Astronautics (IAA). Συμμετοχή ως Team Leader of
186
Sub-Group 2. Σκοπός του προγράμματος είναι η διερεύνηση των κινδύνων που
διατρέχουν αστροναύτες από σωματιδιακές ακτινοβολίες κατά την διάρκεια
διαπλανητικών ταξιδιών και σε αποστολή στον πλανήτη Άρη.
187
6.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
6.1
Δημοσιεύσεις
•
Βιβλία
•
Πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες σε μονογραφίες με κριτές ή σε
διεθνή περιοδικά με κριτές, που δημοσιεύτηκαν μέσα στο 2010
1) “The evolution of the hard X-ray luminosity function of AGN’’, J.Aird, K.Nandra, E.
S Laird, A.Georgakakis, et al., AGN, 2010, MNRAS, 401, 2531.
2) “The Herschel Virgo Cluster Survey . VI. The far-infrared view of M 87”, M.Baes,
M. Clemens, E. M Xilouris, et al. 2010, A&A, 518, 53
3) “The end of the white dwarf cooling sequence in M 67”, A. Bellini, L.R. Bedin, G.
Piotto et al. (incl. A.Z. Bonanos) 2010, A&A, 513, 50.
4) “Spitzer SAGE Infrared Photometry of Massive Stars in the Small Magellanic
Cloud”, A.Z. Bonanos, D.J. Lennon, F. Koehlinger, J.Th. van Loon, D.L. Massa, M.
Sewilo, C.J. Evans, N. Panagia, B.L. Babler, M. Block, S. Bracker, C.W.
Engelbracht, K.D. Gordon, J.L. Hora, R. Indebetouw, M.R. Meade, M. Meixner,
K.A. Misselt, T.P. Robitaille, B. Shiao, B.A. Whitney 2010, AJ, 140, 416.
5) “100 μm and 160 μm emission as resolved star-formation rate estimators in M
33 (HERM33ES)”, M. Boquien, D. Calzetti, C. Kramer, E.M. Xilouris, et al. 2010,
A&A, 518, 70
6) "FIR colours and SEDs of nearby galaxies observed with Herschel", A. Boselli, et
al. (incl. E.M.Xilouris), 2010, A&A, 518, 61
7) “Cool gas and dust in M 33: Results from the HERschel M 33 Extended Survey
(HERM33ES)”, J.Braine, P.Gratier, C.Kramer, E.M.Xilouris, et al. 2010, A&A, 518,
69
8) “The Herschel Virgo Cluster Survey. III. A constraint on dust grain lifetime in
early-type galaxies”, M.S. Clemens, et al. (incl. E.M.Xilouris), 2010, A&A, 518, 50
9) “The Herschel Virgo Cluster Survey. VII. Dust in cluster dwarf elliptical galaxies”,
de Looze I., et al. (incl. E.M.Xilouris), 2010, A&A, 518, 54
10) "The CPMDS catalogue of common proper motion double stars in the Bordeaux
Carte du Ciel zone", P.Gavras, D.Sinachopoulos, J. F.Le Campion, C.Ducourant,
2010, A&A 521A, 4G
11) “Excess AGN activity in the z = 2.30 Protocluster in HS 1700+64’’, J. A.DigbyNorth, K.Nandra, E. S.Laird, C. C.Steidel, A.Georgakakis, et al., 2010, MNRAS,
407, 846
12) "The dynamics of an extremely young cluster probed for the first time",
Ch.Ducourant, S.Bontemps, D.Despois, Ph.Andre, R.Teixeira, E.Moraux, J.Bouvier,
A.Krone- Martins, D.Sinachopoulos, 2010, IAUS 266, 386D
13) “Infrared Excess sources: Compton thick QSOs, low-luminosity Seyferts or
starbursts?’’, Georgakakis et al., 2010, MNRAS, 406, 420
14) ‘‘Comparison between the luminosity functions of X-ray and [OIII] selected
AGN’’, I.Georgantopoulos, A.Akylas, 2010, A&A, 509, 38
15) “Molecular lines as tracers of Compton-thick AGN?’’, I.Georgantopoulos,
E.Rovilos, A.Akylas, E.Xilouris, 2010, A&A, 520, L4
16) "Energy estimation of ultra-high energy cosmic ray hadrons by Monte Carlo
simulations of extensive air showers", A. Geranios, D. Koutsokosta, A.
Mastichiadis, O. Malandraki, et al., 2010, International Journal of Modern Physics
A, 25 (12), 2561.
188
17) "Energy estimation of ultra-high energy cosmic ray photons by Monte Carlo
simulations of extensive air showers", A. Geranios, D. Koutsokosta, O. Malandraki,
et al., 2010, International Journal of Modern Physics A, Vol. 25, Issue 20, pp.
3953-3964.
18) “Molecular and atomic gas in the Local Group galaxy M 33”, P. Gratier, et al.
(incl. E.M.Xilouris), 2010, A&A, 522, 3
19) “The Herschel Virgo Cluster Survey. V. Star-forming dwarf galaxies - dust in
metal-poor environments”, M. Grossi, et al. (incl. E.M.Xilouris), 2010, A&A, 518,
52
20) “PACS and SPIRE photometer maps of M 33: First results of the HERschel M 33
Extended Survey (HERM33ES)”, C. Kramer, C. Buchbender, E.M. Xilouris, et al.
2010, A&A, 518, 67
21) “Multi-wavelength study of new supernova remnants in six nearby galaxies I. Xray observations’’, I. Leonidaki, A. Zezas, P. Boumis, 2010, ApJ, 725, 842
22) “Flows along cometary tails in the Helix planetary nebula NGC 7293’’, J.
Meaburn, P. Boumis, 2010, MNRAS, 402, 381
23) “Towards an explanation for the 30 Dor (LMC) Honeycomb nebula - the impact
of recent observations and spectral analysis’’, J. Meaburn, M. P. Redman, P.
Boumis, E. Harvey, 2010, MNRAS, 408, 1249
24) "On the analysis of the complex Forbush Decreases of January 2005", A.
Papaioannou, O. E. Malandraki, A. Belov, R. Skoug, H. Mavromichalaki, E.
Eroshenko, A. Abunin, S. Lepri, 2010, Solar Physics, Volume 266, Issue 1,
pp.181-193.
25) “AEGIS: A Multiwavelength Study of Spitzer Power-law Galaxies’’, S. Q.Park, et
al., 2010, ApJ, 717, 1181
26) “Optically faint X-ray sources in the Chandra deep field North: Spitzer
constraints’’, E.Rovilos, I.Georgantopoulos, A.Akylas, S.Fotopoulou, 2010, A&A,
522, 11
27) “Density profiles of populous star clusters in the Magellanic Clouds”, 2010, G.
Nikolov, A. Dapergolas, M. Kontizas, V. Golev, M. Belcheva, Bulgarian Astron. J.,
Vol. 14, p. 43
28) “Optical Variability of Bright Stars in the Large Magellanic Cloud Using 10 Years of
ASAS Data”, D.M. Szczygiel, K.Z. Stanek, A.Z. Bonanos, G. Pojmanski, B. Pilecki,
J.L. Prieto 2010, AJ, 140, 14.
29) "Photometric Variability of the Gravitational Lens 0142-100 (UM 673)",
D.Sinachopoulos, Th.Nakos, P.Boumis, E.van Dessel, M.Burger, P.Rodriguez-Gil,
AJ 122, 1692S
30) "Photometric observations and frequency analysis of the Delta Scuti star IP UMa",
D.Sinachopoulos, P.Gavras, Chr.Ducourant, 2010, CoAst 161, 17S
31) “The Herschel Virgo Cluster Survey. IV. Resolved dust analysis of spiral
galaxies”, M. W. L Smith ., et al. (incl. E.M. Xilouris), 2010, A&A, 518, 51
32) “The central energy source of 70micron-selected galaxies: Starburst or AGN?’’,
M.Symeonidis, D.Rosario, A.Georgakakis, J.Harker, E. S.Laird, M. J.Page, 2010,
MNRAS, 403, 1474
33) “Spectroscopic identifications of SWIRE sources in ELAIS-N1’’, M.Trichas,
M.Rowan-Robinson, A.Georgakakis et al. 2010, MNRAS, 405, 2243.
34) “Properties of compact 250 μm emission and H II regions in M 33 (HERM33ES)”,
S. Verley, M. Relano, C. Kramer, E.M. Xilouris, et al. 2010, A&A, 518, 68
189
Πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά ή μονογραφίες με
κριτές (referees), που έγιναν δεκτές αλλά δεν δημοσιεύτηκαν μέσα στο
2010
o
o
o
o
o
o
o
o
o
“Dynamics and constraints of the massive graviton dark matter flat cosmologies”,
Plionis, M.; Alves, M. E. S.; Lima, J. A. S., Phys.Rev.D.
“The GALEX Ultraviolet Virgo Cluster Survey (GUViCS). I: The UV luminosity
function of the central 12 sq.deg”, Boselli A., et al. (incl. E. Xilouris), 2011, A&A,
528, 107
“Tracing the molecular gas in distant submillimetre galaxies via CO(1-0) imaging
with the EVLA”, Ivison R. J., Papadopoulos P. P., Smail Ian, Greve T. R.,
Thomson A. P., Xilouris E. M., Chapman S. C., 2011, MNRAS, 412, 1913
“X-ray selected Infrared Excess AGN in the Chandra Deep Fields: a moderate
fraction of Compton-thick sources”, Georgantopoulos I., Rovilos E., Xilouris E. M.,
Comastri A., Akylas A. 2011, A&A, 526, 86
“A serendipitous XMM survey of the SDSS: the evolution of the colour-magnitude
diagram of X-ray AGN from z= 0.8 to 0.1” Georgakakis A. & Nandra K., 2011,
MNRAS, 414, 992
“Searching for an intermediate-mass black hole in the blue compact dwarf galaxy
MRK 996”, Georgakakis A., Tsamis Y. G., James B. L., Aloisi A., 2011, MNRAS,
413, 1729
Gómez-Herrero, R.;
Malandraki, O.;
Dresing, N.;
Kilpua, E.;
Heber, B.;
Klassen, A.; Müller-Mellin, R.; Wimmer-Schweingruber, R. F., ‘Spatial and
temporal variations of CIRs: Multi-point observations by STEREO’, Journal of
Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics, in press, 2011.
Klein, K.-L.; Trottet, G.; Samwel, S.; Malandraki, O., ‘Particle Acceleration and
Propagation in Strong Flares without Major Solar Energetic Particle Events’, Solar
Physics, in press, 2011.
Teresa Nieves-Chinchilla; Raul Gómez-Herrero; Adolfo F. Viñas; Olga Malandraki;
Dresing Nina; Miguel A. Hidalgo; Andrea Opitz; Joseph M. Davila, ‘Analysis and
study of the in situ observation of the June 1st 2008 CME by STEREO’, in press,
Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics, in press, 2011.
Εργασίες σε εκδόσεις διεθνών συνεδρίων ή συμποσίων που δημοσιεύτηκαν
το 2010
o
o
o
o
o
o
o
Georgantopoulos, I.; Plionis, M.; Akylas, A.; Goudis, C., “The Angular Clustering
of Hard X-ray AGNs “, ASPC, 424, 298
Koulouridis, E.;
Plionis, M.;
Chavushyan, V.;
Dultzin, D.;
Krongold, Y.;
Georgantopoulos, I.; Goudis, C., “The Evolutionary Sequence of AGN Activity”,
ASPC, 424, 295
Basilakos, Spyros; Plionis, Manolis, “Interacting Dark Matter as an Alternative to
Dark Energy”, ASPC, 1241, 721
Plionis, M.; Terlevich, R.; Basilakos, S.; Bresolin, F.; Terlevich, E.; Melnick, J.;
Chavez, R., “Constraining the Dark Energy Equation of State using Alternative
High-z Cosmic Tracers”, AIPC, 1241, 267
Plionis, M.; Terlevich, R.; Basilakos, S.; Bresolin, F.; Terlevich, E.; Melnick, J.;
Chavez, R., «The dark energy equation of state using alternative cosmic high-z
tracers», JPhCS, 222, 2025
Georgantopoulos et al. X-ray Obscured AGN in the GOODS-N , ASPC, 424, 289
Georgantopoulos et al. 2010 X-ray obscured AGN in the GOODS-N, AIPC 1248,
435
190
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Koulouridis et al. 2010 The evolutionary sequence of AGN activity, ASPC, 424,
295
Lennon, Daniel; Bonanos, A.; Massa, D.; Smith, L.; Sewilo, M.; Meixner, M.;
Gordon, K.; Koehlinger, F. 2010, BAAS, 215, 459.01
Bonanos, A. Z. 2010, ASPC, 425, 31
Bonanos, A. Z. 2010, ASPC, 435, 367
"Multi-Ring Structure of the Eclipsing Disk in EE Cep - Possible Planets?", Galan,
C.; Mikolajewski, M.; Tomov, T.; Swiercynski, E.; Wicecek, M.; Brozek, T.;
Maciejewski, G.; Wychudzki, P.; Hajduk, M.; Rozanski, P.; … ,Niarchos, P.;
Liakos, A.; Gazeas, K.; Pigulski, A.; Kopacki, G.; Narwid, A.; Majewska, A.;
Steslicki, M.; Niemczura, E.; Ogmen, Y.; Oksanen, A.; Kucakova, H.; Lister, T.;
Heras, T.; Dapergolas, A.; Bellas-Velidis, I.; Kocian, R.; Majcher, A., 2010,
in"Binaries - Key to Comprehension of the Universe". Proceedings of a conference
held June 8-12, 2009 in Brno, Czech Republic. Edited by Andrej Prsa and Miloslav
Zejda. San Francisco: A.S.P.C.,435, p.423
"Optical Microvariability Observations of BL Lac Objects" 2010 Christopoulou, E.
P.; Papadakis, I. E.; Xilouris, E. M.; Boumis, P.; Dapergolas, A., proc. of the 9th
International Conference of the Hellenic Astronomical Society, proceedings of a
conference held 20-24 September 2009 in Athens, Greece. Edited by K.
Tsinganos, D. Hatzidimitriou, and T. Matsakos, A.S.P.C. vol.424, p.283
"Density Profiles of Star Clusters in the Magellanic Clouds", 2010,
Nikolov, G.; Dapergolas, A.; Kontizas, M.; Golev, V.; Belcheva, M., proc. of the
9th International Conference of the Hellenic Astronomical Society, proceedings of
a conference held 20-24 September 2009 in Athens, Greece. Edited by K.
Tsinganos, D. Hatzidimitriou, and T. Matsakos, A.S.P.C. vol.424, p.236
"Indication of Stellar Stratification in Star Clusters in the Magellanic Clouds",
2010, Nikolov, G.; Dapergolas, A.; Kontizas, M.; Golev, V., in Proceedings of the
6th SREAC Meeting, 28-30 Sept. 2009, “Astrophysics and Astrodynamics in
Balkan countries in the International Year of Astronomy”, Eds I. Vince and T.
Bonef, Publ. of the Astron. Obs. of Belgrade, vol.90 p.73
“Star Complexes and Stellar Populations in NGC 6822”. Karampelas, A.;
Kontizas, E.; Dapergolas, A.; Livanou, E.; Kontizas, M.; Bellas-Velidis, I.;
Vilchez, J. M.; 2010, in “Advances in Hellenic Astronomy During the IYA09: 9th
International Conference of the Hellenic Astronomical Society”, 20-24 September
2009, Athens, Greece, ASP Conference Series, Vol. 424, 240
“Typical Galaxy Synthetic Spectra for Gaia at High and Low Resolution”.
Livanou, E.; Kontizas, M.; Rocca-Volmerange, B.; Tsalmantza, P.; BellasVelidis, I.; 2010, in “Advances in Hellenic Astronomy During the IYA09: 9th
International Conference of the Hellenic Astronomical Society”, 20-24 September
2009, Athens, Greece, ASP Conference Series, Vol. 424, 249
“Towards an Optimized Library of Synthetic Galaxy Spectra for the Gaia Mission”.
Karampelas, A.; Kontizas, E.; Tsalmantza, P.; Kontizas, M.; Livanou, E.; RoccaVolmerange, B.; Bellas-Velidis, I.; 2010, in “Advances in Hellenic Astronomy
During the IYA09: 9th International Conference of the Hellenic Astronomical
Society”, 20-24 September 2009, Athens, Greece, ASP Conference Series, Vol.
424, 252
“Unresolved Galaxy Classifier for ESA’s Gaia Mission”. Bellas-Velidis, I.;
Kontizas, M.; Livanou, E.; Tsalmantza, P.; 2010, in “Advances in Hellenic
Astronomy During the IYA09: 9th International Conference of the Hellenic
Astronomical Society”, 20-24 September 2009, Athens, Greece, ASP Conference
Series, Vol. 424, 256
191
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
“Multi-Ring Structure of the Eclipsing Disk in EE Cep - Possible Planets?”; Galan
C., Mikolajewski M., Tomov T., …, Dapergolas A., Bellas-Velidis I. …; 2010, in
Binaries - Key to Comprehension of the Universe. Proceedings of a conference
held June 8-12, 2009 in Brno, Czech Republic, ASP Conference Series, Vol. 435,
423
“The Unresolved Galaxies with Gaia”; Kontizas, M.; Bellas-Velidis, I.; RoccaVolmerange, B.; Kontizas, E.; Tsalmantza, P.; Livanou, E.; Dapergolas, A.;
Karampelas, A.; 2010, in “Gaia: At the frontiers of astrometry”, 7-11 June 2010,
Paris, EAS Publications Series, Volume 45, 2011, pp.337
Katsiyannis A.C. et al. 2010, “SWAP: An EUV Imager for Solar Monitoring on
Board of the PROBA2 Micro-Satellite”, Proceedings of the 9th International
Conference of the Hellenic Astronomical Society,p.104
Goudis C. Et al. 2010, “The Aristarchos Telescope”, Proceedings of the 9th
International Conference of the Hellenic Astronomical Society, p. 422
Boumis et al. 2010, “ARISTARCHOS Instrumentation: Meaburn Filter Measuring
Spectrometer (MFMS)”, Proceedings of the 9th International Conference of the
Hellenic Astronomical Society, p.424
Boumis et al. 2010, “Aristarchos RISE2: A Wide-Field Fast Imager for Exoplanet
Transit Timing”, Proceedings of the 9th International Conference of the Hellenic
Astronomical Society, p. 426
Akras et al., 2010, ASPC, 424, 261, «Modeling the Bar Component in Dusty Spiral
Galaxies»
Leonidaki et al., 2010, ASPC, 424, 223, «New X-ray and Optical SNRs in Six
Nearby Galaxies»
Boumis, Meaburn, 2010, ASPC, 424, 185, «Long Trails of Optical Emission Behind
PNe and LBVs»
Akras, Boumis, 2010, ASPC, 424, 183, «Statistical Analysis of PNe in the Galactic
Bulge Region»
Alikakos et al., 2010, ASPC, 424, 177, «New Candidate Supernova Remnants in
Sagittarius»
O. E. Malandraki, R. Gommez-Herrero, N. Dresing, CIR-accelerated energetic
particles during 2008: Multi-point observations by STEREO and ACE, Advances in
Hellenic Astronomy during the IYA09, Publications of the Astronomical Society of
the Pacific, eds. K. Tsinganos, D. Hatzidimitriou, & T. Matsakos, Vol. 424, 53,
2010.
O. E. Malandraki, Tracing magnetic connectivity and solar injection by means of
energetic particles in the inner heliosphere, Advances in Hellenic Astronomy
during the IYA09, Publications of the Astronomical Society of the Pacific, eds. K.
Tsinganos, D. Hatzidimitriou, & T. Matsakos, Vol. 424, 55, 2010.
O. E. Malandraki, Solar Energetic Particle Observations and Propagation in the 3D Heliosphere in December 2006, Advances in Hellenic Astronomy during the
IYA09, Publications of the Astronomical Society of the Pacific, eds. K. Tsinganos,
D. Hatzidimitriou, & T. Matsakos, Vol. 424, 51, 2010.
A. Geranios, D. Koutsokosta, A. Mastichiadis, O. Malandraki, H. Rozaki-Mavrouli,
S. Maltezos, Energy Estimation of Ultra High Energy Cosmic Hadrons by Lateral
Distribution Functions of Extensive Air Showers, Advances in Hellenic Astronomy
during the IYA09, Publications of the Astronomical Society of the Pacific, eds. K.
Tsinganos, D. Hatzidimitriou, & T. Matsakos, Vol. 51, 350, 2010.
R. Gomez-Herrero, O. E. Malandraki, N. Dresing, E.K.J. Kilpua, A. Klassen, B.
Heber, R. M&uuml;ller-Mellin, R. F. Wimmer-Schweingruber, Multi-point
observations of CIR-associated energetic particles during the 2008 solar
192
minimum, Am. Inst. of Phys. Conference ProceedingsVolume 1216, pp. 608-612,
2010 (paper underwent normal peer-review process)
6.2 Παρουσιάσεις
Συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια μέσα στο 2010
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Recent Developments in Gravity, NEB-14, June 8-11, Ioannina, M. Plionis, (also
member of organizing committee).
“LABOCA sub-mm galaxies in the CDFS” (Ferrara), I. Georgantopoulos, [ομιλία]
“The Extreme X-ray Universe” (Leicester), I. Georgantopoulos, [ομιλία]
“The NXHM mission” (Valencia), I. Georgantopoulos, [ομιλία]
“High Energy View of Accreting Objects: AGN and X-ray Binaries”, Crete, October
2010, A. Georgakakis, [ομιλία]
“The infrared/X-ray connection in Galaxy evolution”, MSSL, July 2010, A.
Georgakakis, [ομιλία]
IAUS 272 on "Active OB stars: structure, evolution, mass loss and critical limits"
(Paris, France, July 19-23, 2010) with 3 contributions:
(α) «Infrared properties of Active OB stars in the Magellanic Clouds from the
Spitzer SAGE Survey», Bonanos, A. Z.; Lennon, D. J.; Massa, D. L.; Sewilo, M.;
Köhlinger, F.; Panagia, N.; van Loon, J. Th.; Evans, C. J.; Smith, L. J.; Meixner,
M.; Gordon, K.; the SAGE teams (talk)
(β) «Fundamental Parameters of 4 Massive Eclipsing Binaries in Westerlund 1»,
Koumpia & Bonanos (poster)
(γ) « Variability of Young Massive Stars in the Arches Cluster», Markakis, K.;
Bonanos, A. Z.; Pietrzynski, G.; Macri, L.; Stanek, K. Z. (poster)
«The multi-wavelength view of Hot, Massive Stars» (Liège, Belgium, July 12-16
2010) with the poster contribution: «The infrared properties of massive stars in
the Magellanic Clouds», Bonanos, A.Z., Lennon, D.J., Massa, D.L., Sewilo, M.,
Koehlinger, F., Panagia, J.Th. van Loon, N., Smith, L.J., Meixner, M., Gordon, K.
«Araucaria Project Distance Scale Workshop», Potsdam, Germany, June 28-30,
2010 (invited talk)
“The Unresolved Galaxies with Gaia”; Kontizas, M.; Bellas-Velidis, I.; RoccaVolmerange, B.; Kontizas, E.; Tsalmantza, P.; Livanou, E.; Dapergolas, A.;
Karampelas, A.; in “Gaia: At the frontiers of astrometry”, ELSA Conference, 7-11
June 2010, Paris
Optimization of Synthetic Galaxy Spectra”; Karampelas, A.; Kontizas, E.; RoccaVolmerange, B.; Bellas-Velidis, I.; Kontizas, M.; Tsalmantza, P.; Livanou, E.; in
“ExtraGalactic Science with Gaia”, GREAT/IAP Workshop, 14-16 June, Paris
“Libraries of Galaxy Spectra for Gaia”; Kontizas, M.; Tsalmantza, P.; RoccaVolmerange, B.; Bailer-Jones C.A.L.; Karampelas, A.; Livanou, E.; Bellas-Velidis,
I.; Kontizas, E.; Vallenari, A.; Fioc, M.; Livanou, E.; in “ExtraGalactic Science with
Gaia”, GREAT/IAP Workshop, 14-16 June, Paris
“Unresolved Galaxy Classifier Performance”; Kontizas, M.; Dapergolas, A.;
Livanou, E.; Kontizas, E.; Karampelas, A.; in “ExtraGalactic Science with Gaia”,
GREAT/IAP Workshop, 14-16 June, Paris
“The infrared/X-ray connection in Galaxy evolution”, MSSL, July 2010
“High Energy View of Accreting Objects: AGN and X-ray Binaries”, Crete, October
2010
O. E. Malandraki, ’Coronal Mass Ejections, Corotating Interaction Regions and
Energetic Particles’, 22nd European Cosmic Ray Symposium, Turku, Finland, 3-6
August, 2010 (Invited talk).
193
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
I. I. Vogiatzis, O. Malandraki, Q.–G. Zong, A. T. Lui, E. T. Sarris, T. A. Fritz, and
X.-Z. Zhou, Evidence for frozen-in breakdown in the central plasma sheet during
substorms observed by THEMIS, 10th International Conference on Substorms,
San Louis, Obispo, California, 22-25 March, 2010.
A. Papaioannou, O. E. Malandraki, H. Mavromichalaki, A. Belov, R. Skoug, E.
Eroshenko, A study of the January 2005 Forbush Decreases, European
Geosciences Union General Assembly 2010, Vienna, Austria, 2-7 May 2010.
T. Nieves-Chinchilla, A. F.- Vinas, R. Gomez-Herrero, O. E. Malandraki, N.
Dresing, M. A. Hidalgo, and J. Davila, The June 1st 2008 CME in the
Interplanetary Medium, European Geosciences Union General Assembly 2010, 27 May 2010, Vienna, Austria.
R. Gomez-Herrero, O. Malandraki, N. Dresing, E. Kilpua, B. Heber, A. Klassen, R.
Müller-Mellin, R. F. Wimmer-Schweingruber, STEREO observations of CIRassociated energetic ions, European Geosciences Union General Assembly 2010,
2-7 May 2010, Vienna, Austria.
I. I. Vogiatzis, O. Malandraki, Q.–G. Zong, A. T. Lui, E. T. Sarris, T. A. Fritz, and
X.-Z. Zhou, Evidence for frozen-in breakdown in the central plasma sheet during
substorms observed by THEMIS, European Geosciences Union General Assembly
2010, 2-7 May 2010, Vienna, Austria.
N. Dresing, R. Gómez-Herrero, O. Malandraki, B. Heber, E. Kilpua, A. Klassen, R.
Müller-Mellin, and R. F. Wimmer-Schweingruber, Multi-point observations of Corotating Interaction Regions, European Geosciences Union General Assembly
2010, 2-7 May 2010, Vienna, Austria.
O. E. Malandraki, R. G. Marsden, D. Lario, C. Tranquille, B. Heber, R. A. Mewaldt,
C. M. S. Cohen, L. J. Lanzerotti, R. B. Forsyth, H. A. Elliott, Solar Energetic
Particle Observations and Propagation in the 3-D Heliosphere in December 2006,
European Geosciences Union General Assembly 2010, 2-7 May 2010, Vienna,
Austria.
N. Dresing, R. Gómez-Herrero, O. Malandraki, E. Kilpua, B. Heber, A. Klassen, R.
Müller-Mellin, ICMEs as possible sources of CIR variability: Multi-point
observations by STEREO, 38th Committee on Space Research (COSPAR)
Scientific Assembly, Bremen, Germany, 18-25 July, 2010.
MOD - Модуляции КЛ, MOD_13. Абунин Артѐм Анатольевич; А. Абунин, А.
Белов, Е. Ерошенко, Е. Мавромичалаки, О. Маландраки, В. Оленѐва, A.
Папаиоанну, Р. Скауг, В. Янке; Форбуш-понижения в январе 2005 г.; 31st AllRussian Cosmic Ray Conference, 2010.
T. Nieves-Chinchilla, A. Vourlidas, R. Gomez-Herrero, O. Malandraki, A. Szabo, A.
F.- Vinas, N. Dresing, J. M. Davila, Propagation and evolution of CMEs in the
interplanetary medium: analysis of remote sensing and in situ observations, The
Meeting of the Americas, Foz do Iguassu, Brazil, 8-12 August, 2010.
A. J. Tylka, O. Malandraki, C. K. Ng, R. G. Marsden, and C. Tranquille,
Simultaneous Observations of SEP Elemental Composition on widely-separated
spacecraft: Comparisons between Ulysses and ACE/WIND in late 2001, AGU Fall
Meeting, 13-17 December, 2010, San Francisco, USA.
Συμμετοχή σε ελληνικά συνέδρια μέσα στο 2010
o
Α. Παπαϊωάννου, Ε. Μαυρομιχαλάκη, Ο. Μαλανδράκη, A. Belov, E. Eroshenko, A.
Abunin, ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΠΛΟΚΩΝ ΜΕΙΩΣΕΩΝ FORBUSH ΤΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΤΗΣ
ΚΟΣΜΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ: ΟΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ, ΜΑΪΟΥ,
ΙΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2005, 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φυσικής, Πάτρα 1721 Μαρτίου 2010.
194
7.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Μ. Κοντιζά)
Institut d’Astrophysique de Paris, France (B. Rocca-Volmerange).
INAF, Padova Observatory (A. Vallenari)
Instituto de Astrofisica de Andalucia, Spain (J. M. Vilchez)
VLT-FLAMES Tarantula Survey meeting in Madrid, Spain (October 14-15)
Centre National d'Etudes Spatiales, Toulouse (Anne-Marie Janotto, Serge
Chastel, S. Fernandez)
Max-Planck Institute for Astronomy, Heildeberg, Germany (Corin Bailer-Jones,
Paraskevi Tsalmantza).
Nicolaus Copernicus University, Torun, Poland (T. Tomov, M. Mikolajewski)
Osservatorio Astronomico Bologna: Συνεργασία με Dr. A. Comastri στην ανάλυση
δεδομένων ΧΜΜ στο πεδίο CDFS
Max Planck Extraterrestrische Physik: Συνεργασία με Δρ. Ροβύλο στην ανάλυση
δεδομένων από το Chandra Deep Field North.
CEA/Saclay: Συνεργασία με Κ. Δασύρα και Δρ. Elbaz στην ανάλυση δεδομένων
από τον δορυφόρο Spitzer της NASA.
Service d'Astrophysique CEA Saclay-France (συνεργασία με την ομάδα της
M.Pierre
σχετικά
με
το
επιστημονικό
πρόγραμμα
XMM-LSS
(http://wela.astro.ulg.ac.be/themes/spatial/xmm/LSS/cons_e.html)
και
το
πρόσφατο
διεθνές
πρόγραμμα
XXL
(http://irfu.cea.fr/en/Phocea/Vie_des_labos/Ast/alltec.php?id_ast=3015)
INAOE Μεξικού (συνεργασία με Drs R.Terlevich, E.Terlevich, V.Chamyusian και
καθοδήγηση του διδακτορικού φοιτητή R.Chavez), σχετικά με τη χρήση
γαλαξιών με έντονη αστρογέννεση ως ιχνηλάτες της συνάρτησης Hubble σε
μεγάλες κλίμακες αποστάσεων.
ΙΑΤΕ Αργεντικής (συνεργασία με Dr. Cinthia Ragone-Figueroa, πρώην
διδακτορική φοιτήτρια μου), σχετικά με κοσμολογικές προσωμοιώσεις Νσωμάτων.
Univ. Autonoma de Madrid, Spain: συνεργασία με Prof. Gustavo Yepes σχετικά
με κοσμολογικές προσωμοιώσεις Ν-σωμάτων.
Univ. de Barcelona, Spain: συνεργασία με Prof. Joan Sola
σχετικά με
κοσμολογικά μοντέλα σκοτεινής ενέργειας και δημιουργία κοσμικών δομών.
Universidade de São Paulo, Brazil, συνεργασία με J.A.S.Lima σχετικά με
κοσμολογικά μοντέλα σκοτεινής ενέργειας και δημιουργία κοσμικών δομών.
Max Planck Extraterrestrische Physik: Συνεργασία με Prof. K. Nandra στην
μελέτη της φύσης και της εξέλιξης ενεργών γαλαξιακών πυρήνων.
University of California, Santa Cruz (Prof. David Koo) στην ανάλυση δεδομένων
του προγράμματος AEGIS με σκοπό τη μελέτη ενεργών γαλαξιακών πυρήνων.
Imperial College London (Prof. M. Rowan-Robinson) για τη μελέτη του μέσου και
μακρινού υπέρυθρου φάσματος ενεργών γαλαξιακών πυρήνων.
"Ανίχνευση και Μελέτη μεγάλης έκτασης αμυδρών υπολειμμάτων υπερκαινοφανών
αστέρων (SNRs) στο Βόρειο Ημισφαίριο του Ουρανού” με χρήση των
τηλεσκοπίων του Αστεροσκοπείου Σκίνακα (1.3μ, 0.3μ) και του Αστεροσκοπείου
Χελμού (2.3μ). Το πρόγραμμα είναι σε συνεργασία με τους Καθ. Χ. Γούδη, Δρ. Ε.
Ξυλούρη, Ι. Αλικάκο, με το Πανεπιστήμιο Κρήτης (Επικ. Καθ. Φ. Μαυροματάκη),
με το Max-Planck Institute (Dr. B. Aschenbach, Dr. W. Becker).
"Ανίχνευση και Μελέτη Πλανητικών Νεφελωμάτων (PNe) σε περιοχές κοντά στο
Γαλαξιακό Κέντρο”, με χρήση των τηλεσκοπίων του Αστεροσκοπείου Σκίνακα
(1.3μ, 0.3μ). Το πρόγραμμα είναι σε συνεργασία με τους Καθ. Χ. Γούδη, Δρ. Ε.
195
•
•
•
•
•
•
•
•
Ξυλούρη, Σ. Άκρα, το Πανεπιστήμιο Κρήτης (Καθ. Ι. Παπαμαστοράκη, Επικ. Καθ..
Φ. Μαυροματάκη), το Βασιλικό Αστεροσκοπείο Βελγίου (Dr. G. van de Steene,
Dr. P. Van Hoof) και με το Αστεροσκοπείο της Αριζόνα – ARO (Dr K. Xilouri, Dr.
S. Milam, Dr. L. Ziurys).
"Μελέτη σύνθετων δομών φασματικών γραμμών εκπομπής Πλανητικών
Νεφελωμάτων, νεφελωμάτων Μπλε Μεταβλητών Αστέρων και Υπολειμμάτων
Υπερκαινοφανών αστέρων”, χρησιμοποιώντας τα 1.3μ και 0.3μ τηλεσκόπια του
Αστεροσκοπείου Σκίνακα, το 2.1μ τηλεσκόπιο του Αστεροσκοπείου San Pedro
Martir του Μεξικού, το 4.2μ τηλεσκόπιο WHT των Καναρίων Νήσων και το 2.3μ
τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος».
Το πρόγραμμα είναι σε συνεργασία με το
Πανεπιστήμιο Μάντσεστερ (Prof. J. Meaburn, Prof. M. Lloyd), με το Ινστιτούτο
Αστρονομίας UNAM στο Μεξικό (Prof. J.A. Lopez, Dr. W. Steffen), με το
Πανεπιστήμιο Ιρλανδίας (Prof. M. P. Redman).
"Ανίχνευση και Μελέτη Υπολειμμάτων Υπερκαινοφανών αστέρων (SNRs) σε
κοντινούς γαλαξίες” με χρήση του δορυφόρου CHANDRA και των 1.3μ
τηλεσκόπιου του Αστεροσκοπείου Σκίνακα, 2.1μ τηλεσκοπίου του
Αστεροσκοπείου San Pedro Martir του Μεξικού, 1.2μ FLWO και 4μ KPNO
τηλεσκόπια του Αστεροσκοπείου FLWO της Αριζόνας. Το πρόγραμμα είναι σε
συνεργασία με την Ι. Λεωνιδάκη, με το Harvard-Smithsonian Center for
Astrophysics (Prof. J. Raymond), το Πανεπιστήμιο Κρήτης (Επικ. Καθ. Α. Ζέζας).
“Μοντελοποίηση ραβδωτών σπειροειδών γαλαξιών”, Το πρόγραμμα είναι σε
συνεργασία με τους Δρ. Ε. Ξυλούρη, Σ. Άκρα και με την Ακαδημία Αθηνών (Δρ.
Π. Πάτση).
“Μελέτη των Ιδιοτήτων της σκόνης σε υπερκαινοφανείς και στον περιβάλλοντα
μεσοαστρικό χώρο”, χρησιμοποιώντας το 12μ τηλεσκόπιο APEX (SZ/LABOCA
2mm, 850μm, SABOCA 350μm) της Χιλής και το 2.3μ τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος».
Το πρόγραμμα είναι σε συνεργασία με τους Δρ. Ε. Ξυλούρη, με το Πανεπιστήμιο
Βόννης (Δρ. Παντελής Παπαδόπουλος, Dr. Kaustuv Basu), Πανεπιστήμιο
Νότινγχαμ (Dr. Loretta Dunne), Πανεπιστήμιο Κάρντιφ (Dr. Haley Gomez), το
Βασιλικό Αστεροσκοπείο Εδιμβούργου (Dr. Rob Ivison).
«GR-in-Solo». Αφορά την κατάθεση πρότασης στα πλαίσια του προγράμματος
PRODEX της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Διαστήματος (ESA) για τον σχεδιασμό,
κατασκευή και έλεγχο λειτουργίας φωτοφράκτη προστασίας για το διαστημικό
όργανο STIX του δορυφόρου Solo. Στην πρόταση αυτή συμμετέχω σαν κύριος
επιστημονικός υπεύθυνος μαζί με τον Δρ. Εμ. Γεωργούλη ερευνητή της
Ακαδημίας Αθηνών ενώ επίσης συνεργάζονται οι Δρ. Κ. Γοντικάκης της
Ακαδημίας Αθηνών και Δρ. Θ. Χόνδρος του Πανεπιστημίου Πατρών.
«PROMEDIOS». Πρόκειται για πρόταση σε συνεργασία με την ιδιωτική εταιρία
«Ελληνική Ρομποτική Τεχνολογία» (HTR) προς την ESA για τον σχεδιασμό,
κατασκευή και έλεγχο των οπτικών κλείστρων του οργάνου EUI της διαστημικής
αποστολής Solo. Στην πρόταση αυτή συμμετέχω ως ο επιστημονικός υπεύθυνος
του προγράμματος.
«Παρακολούθηση ηλιακών εκλείψεων». Συμμετοχή στην διεθνή επιστημονική
ομάδα υπό τον διεθνούς φήμης Prof. S. Koutchmy ως υπεύθυνος του
επιστημονικού οργάνου OPC. Πρόκειται για μια από τις πολυπληθέστερες και
μακροβιότερες διεθνείς συνεργασίες για την παρακολούθηση ολικών ηλιακών
εκλείψεων παγκοσμίως με σημαντικές ανακαλύψεις στο ενεργητικό της.
«Ανάλυση δεδομένων SWAP». Πρόκειται για διεθνή συνεργασία για την ανάλυση
δεδομένων του οργάνου SWAP που αποτελεί το κύριο επιστημονικό όργανο του
ηλιακού δορυφόρου της ESA PROBA-2. Της συνεργασίας αυτής ηγείται ο
επιστημονικός υπεύθυνος του οργάνου Dr D. Berghmans του Βασιλικού
Αστεροσκοπείου του Βελγίου.
196
• «Εντοπισμός καφέ νάνων». Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει την χρήση του
τηλεσκοπίου «Αρίσταρχος» για τον εντοπισμό των «εξωτικών» καφέ νάνων σε
μια απόπειρα ανακάλυψης καφέ νάνων με την μικρότερη δυνατή μάζα. Η
προσπάθεια αυτή γίνεται σε συνεργασία με τον Dr. D. Pinfield του Πανεπιστημίου
Hertfoshire του Ηνωμένου Βασιλείου.
• «Εντοπισμός έξω-πλανητών με την μέθοδο της διέλευσης». Στόχος αυτού του
προγράμματος είναι ο εντοπισμός πλανητών σε τροχιά γύρω από άλλους αστέρες
του γαλαξία μας με την μέθοδο της διέλευσης (transit) και χρήσης της κύριας
κάμερας του τηλεσκοπίου (LN CCD). Το πρόγραμμα αυτό είναι διαφορετικό και
ανεξάρτητο του προγράμματος RISE και γίνεται σε συνεργασία με τους Dr D.
Pinfiend και Ms B. Sipocz του Πανεπιστημίου Hertfoshire του Ηνωμένου
Βασιλείου.
• University of Maryland, USA: Συνεργασία με τον Dr. Lun Tan για την μελέτη
μαγνητικών ανακλαστήρων στο Διάστημα και μελέτες Διαστημικού Καιρού
• Observatoire de Paris, Meudon, France: Συνεργασία με τον Dr. Ludwig Klein και
την ομάδα του για την μελέτη της προέλευσηα και της επιτάχυνσης Ηλιακών
Ενεργειακών Σωματιδίων στον Ήλιο.
•
Christian-Albrechts Universitaet zu Kiel, Germany, Συνεργασία με τον Prof.
Bernd Heber και την ομάδα του για την μελέτη της διάδοσης Ηλιακών
Ενεργειακών Σωματιδίων με ταυτόχρονες παρατηρήσεις από τα διαστημόπλοια
STEREO και ACE.
• European Space Agency/ESTEC: Συνεργασία με τον Dr. Richard Marsden και την
ομάδα του για την σύγκριση της σύνθεσης ιόντων στο διαπλανητικό χώρο εντός
και εκτός του επιπέδου της εκλειπτικής.
• Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών: Συνεργασία με τους Καθηγητές
Παναγιώτα Πρέκα και Ξενοφώντα Μουσά για συσχέτιση διαπλανητικών
παρατηρήσεων ενεργειακών σωματιδίων με ηλιακές ραδιοεξάρσεις από το
πείραμα ARTEMIS.
• Institut d'Aeronomie Spatiale de Belgique, Belgium: Συνεργασία με την Dr.
Norma Crosby για τη δημιουργία ενός European Space Weather Alert System
ηλιακών ενεργειακών σωματιδίων και στεμματικών εκτινάξεων μάζας.
• Συμμετοχή του Ε. Ξυλούρη στα ερευνητικά προγράμματα HERM33ES, HeViCS,
HERCULES, HEROES και NEHMESIS του διαστημικού τηλεσκοπίου HERSCHEL της
ESA.
197
8.
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ
8.1 Εκπαιδευτική δραστηριότητα
Οι δραστηριότητες του Κέντρου Επισκεπτών (ΚΕ) περιλαμβάνουν:
(α) Συστηματικές καθημερινές πρωινές ξεναγήσεις σχολείων και σωματείων, καθ’ όλη
τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους. Οι ξεναγήσεις περιλαμβάνουν διάλεξη 30-40
λεπτών του υπευθύνου του ΚΕ σχετικά με την επιστημονική μέθοδο, την αξία της
επιστήμης για την ανθρώπινη κοινωνία
και τις δραστηριότητες του Εθνικού
Αστεροσκοπείου Αθηνών. Ακολουθεί προβολή εκπαιδευτικών βιντεοταινιών διάρκειας
20-30 λεπτών, διατίθεται χρόνος 15 λεπτών για τις ερωτήσεις των επισκεπτών και
τέλος η ξενάγηση ολοκληρώνεται με την επίσκεψη στο τηλεσκόπιο Newall όπου
παρουσιάζονται η ιστορία και η λειτουργία του.
(β) Βραδινές ξεναγήσεις κοινού ελεύθερης πρόσβασης. Οι ξεναγήσεις αυτές
πραγματοποιούνται 2-4 φορές τον μήνα (Παρασκευές και Κυριακές) και
περιλαμβάνουν ότι και οι πρωινές, σε πιο προχωρημένο επίπεδο, παρατήρηση με
τηλεσκόπιο διαφόρων ουράνιων αντικειμένων, καθώς και μαθήματα ουρανογραφίας
στην ύπαιθρο. Παράλληλα γίνονται πρόσθετες βραδινές ξεναγήσεις σε οργανωμένες
ομάδες ατόμων (σύλλογοι, σχολεία κτλ). Ο ετήσιος μέσος όρος του αριθμού των
νυχτερινών ξεναγήσεων είναι 80.
Στιγμιότυπο από την βραδιά «Αστρονομίας και Ποίησης» στους χώρους του Αστεροσκοπείου
στο Θησείο.
(γ) Ειδικές εκδηλώσεις με αφορμή διάφορα αστρονομικά φαινόμενα, σε συνεργασία
με ερασιτέχνες αστρονόμους.
(δ) Σεμινάρια ερασιτεχνών αστρονόμων. Τα σεμινάρια αυτά γίνονται μία φορά το
μήνα.
(ε) Διαλέξεις. Ο υπεύθυνος του ΚΕ, πραγματοποιεί κατά την διάρκεια του έτους κατά
μέσο όρο 15-20 διαλέξεις αστρονομικού περιεχομένου σε σχολεία, πολιτιστικούς
συλλόγους, πολιτιστικά δημοτικά κέντρα κτλ.
Το ΚΕ παρέχει πληροφορίες σε ενδιαφερόμενους για την Αστρονομία ιδιώτες, και
Μαζικά Μέσα Επικοινωνίας.
Η επισκεψιμότητα του ΚΕ, στα 15 χρόνια της λειτουργίας του, υπερβαίνει τους
160.000 επισκέπτες.
Στα πλαίσια επικοινωνίας και προσφοράς στο ευρύτερο κοινό, ερευνητές του Ι.Α.Α.
δραστηριοποιούνται και στους παρακάτω τομείς:
198
 Σύνταξη και δημοσίευση ημερολογιακών στοιχείων ανά έτος. Η έκδοση και διανομή
αυτών των στοιχείων πραγματοποιείται ετησίως από το 1991. Η έκδοση και διανομή
αυτών των στοιχείων αποτελεί έναν από τους οικονομικούς πόρους που διαθέτει το
Ινστιτούτο. Υπολογισμοί αστρονομικών φαινομένων και άλλων ημερολογιακών
στοιχείων για διάφορες περιοχές της χώρας που ζητούν κατά καιρούς πολίτες ή και
οργανισμοί με αιτήσεις από το ΕΑΑ. Ο υπολογισμός και η έκδοση αυτών των
στοιχείων γίνεται από τους Δρ Α. Δαπέργολα και Δρ Ι. Μπέλλα-Βελίδη.
 Παροχή Πληροφοριών προς Δημόσιες Υπηρεσίες, Ιδιωτικούς Φoρείς, ΜΜΕ και κοινό.
 Διοργάνωση του 15ου Θερινού Σχολείου για μαθητές Λυκείου (1-3 Σεπτεμβρίου 2010)
8.2



Προπτυχιακά Μαθήματα
Δαπέργολας: Πρακτική άσκηση Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2010 με θέμα “Φωτομετρική
μελέτη αστρικών συστημάτων από το HST”.
Π. Μπούμης: Επιβλέπων της πρακτικής άσκησης της Αμπαρτζή Δήμητρας (ΤΕΙ
φωτογραφίας Αθηνών) με τίτλο «Παρατήρηση και επεξεργασία εικόνων ουράνιων
αντικειμένων από επίγεια και δορυφορικά τηλεσκόπια»
M. Πλειώνης: Διδασκαλία στο Χειμερινό σχολείο Αστροφυσικής Βόρειας Ελλάδας,
Καστοριά, Δεκέμβριος 2010 και μέλος της 3μελούς οργανωτικής επιτροπής
(απεύθυνση προς φοιτητές Φυσικού).
8.3 Μεταπτυχιακά Μαθήματα
• Διοργάνωση του 3ου “Advanced Astronomy School” (Σεπτέμβριος 2010) για PhD/MSc
φοιτητές σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Συνολικά παρακολούθησαν το
σχολείο 20 φοιτητές. Σε αυτό διδάσκουν και προσκεκλημένοι επιστήμονες από το
εξωτερικό (αυτήν την χρονιά Dr A. Comastri, Bologna/INAF και Dr. L. Granato
Trieste/INAF)
• Επίβλεψη των μεταπτυχιακών εργασιών (master): των φοιτητών Φ. Κολιοπάνος (Δρ.
Γεωργακάκης), Ε. Κουμπία (Δρ. Μπονάνου) και Κ. Μαρκάκης (Δρ. Μπονάνου).
• Επίβλεψη διδακτορικών διατριβών (PhD):
• Maya Beltcseva, “Spatial distribution of stellar populations for galaxies resolved in
stars by GAIA”. (Μ. Κοντιζά, Ι. Μπέλλας-Βελίδης, Π. Νιάρχος)
• Καράμπελας Αντώνιος, “Ταξινόμηση και παραμετροποίηση γαλαξιακών φασμάτων με
έμφαση στους ανώμαλους γαλαξίες έντονης αστρογέννεσης, στα πλαίσια της
προετοιμασίας του δορυφόρου GAIA”, (Μ. Κοντιζά, Π. Νιάρχος, Ι. Μπέλλας-Βελίδης)
• Αλικάκος Ιωάννης, “Ανίχνευση και μελέτη υπολειμμάτων υπερκαινοφανών και
εξωγαλαξιακής σκόνης”. (Χ. Γούδης, Ε. Ξυλούρης, Π. Μπούμης)
• Άκρας Σταύρος, «Ανίχνευση και μελέτη φαινομένων μεσοαστρικής ύλης» (Χ. Γούδης,
Π. Μπούμης, Ε. Ξυλούρης)
• Λεωνιδάκη Ιωάννα, «Ανίχνευση και μελέτη εξωγαλαξιακών υπολειμμάτων
υπερκαινοφανών αστέρων» (Χ. Γούδης, Π. Μπούμης, Π. Χριστοπούλου)
• Κουτουλίδης Λάζαρος, «Μεγαλής κλιμακας δομή των ενεργών γαλαξιακών πυρήνων
σε μεγάλες ερυθρομεταθέσεις» (Ι. Γεωργαντόπουλος, Μ. Πλειώνης, Χ. Γούδης)
199
9.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΑΑ
9.1 Θέσεις ευθύνης ερευνητών του Ινστιτούτου
 Ε. Ξυλούρης (Αναπληρωτής υπεύθυνος Αστεροσκοπείου Χελμού)
 Α. Δαπέργολας (Υπεύθυνος Αστεροσκοπείου Κρυονερίου Κορινθίας)
 Π. Μπούμης (Εκπρόσωπος του Ι.Α.Α./Ε.Α.Α. στην ετήσια συνάντηση διευθυντών
και υπευθύνων τηλεσκοπίων ως Επιστημονικός Υπεύθυνος του τηλεσκοπίου 2.3μ
«Αρίσταρχος» στο ευρωπαϊκό δίκτυο τηλεσκοπίων «OPTICON». Επιστημονικός
Υπεύθυνος του τηλεσκοπίου 2.3μ «Αρίσταρχος». Επιστημονικός Υπεύθυνος των
αστρονομικών οργάνων που κατασκευάστηκαν μέσω διεθνών συνεργασιών (α)
φασματογράφου υψηλής ανάλυσης MES-AT, (β) φασματογράφου χαμηλής
ανάλυσης ATS (γ) φωτομέτρου RISE2 του 2.3μ τηλεσκοπίου «Αρίσταρχος».
Υπεύθυνος του Εργαστηρίου Οπτο-ηλεκτρονικής του Ι.Α.Α./Ε.Α.Α.)
 I. Γεωργαντόπουλος (Μέλος της επιστημονικής ομάδας του δορυφόρου ΝΗΧΜ.
Μέλος της επιστημονικής ομάδας (science partner) του δορυφόρου ακτίνων-Χ
ΙΧΟ. Μέλος του Astronomy Working Group του European Space Agency).
 A. Γεωργακάκης (Κριτής επιστημονικών προτάσεων παρατήρησης του δορυφόρου
ΧΜΜ της ESA.)
 Ο. Μαλανδράκη [(Α) Εμπειρογνώμονας μέλος στην Ομάδα Εθνικής
Εκπροσώπησης
της
Ελλάδας
στην
επιτροπή
Science
Programme
Committee/European Space Agency. (Β) National Co-ordinator, International
Space Weather Initiative (κατόπιν προσκλήσεως)]
9.2
Διοργάνωση συνεδρίων και διεθνών συναντήσεων εργασίας
 Ε. Ξυλούρης: 2010, April 28-29: “The First HERM33ES workshop”, Εθνικό
Αστεροσκοπείο Αθηνών
 M. Πλειώνης: Μέλος οργανωτικής επιτροπής διεθνούς συνεδρίου ΝΕΒ-14
(Ιωάννινα Ιούνιος 2010)
 M. Πλειώνης: Μέλος οργανωτικής επιτροπής Χειμερινού Σχολείου Αστροφυσικής
(Καστοριά Δεκέμβριος 2010)
 Ι. Γεωργαντόπουλος: Μέλος οργανωτικής επιτροπής συνεδρίου 'New Hard X-ray
Mission', Valencia, Spain November 2010.
 A. Γεωργακάκης: Διοργάνωση 3ου Θερινού Σχολείου Αστρονομίας με θέμα "The
Το
σχολείο
Obscured
Universe"
(http://www.astro.noa.gr/ss2010/).
απευθύνονταν σε μεταπτυχιακούς φοιτήτες αστρονομίας.
 Ο. Μαλανδράκη: Co-Convener, ‘Open Session on the Sun and Heliosphere
(including Hannes Alfvén Medal Lecture)’, European Geosciences Union General
Assembly
2010,
Vienna,
Austria,
2-7
May,
2010.http://meetingorganizer.copernicus.org/EGU2010/sessionprogramme/STO.
 Μαλανδράκη: Co-Convener, ‘Magnetic topology and energetic particles in the
solar system’, European Geosciences Union General Assembly 2010, Vienna,
May,
2010.
Austria,
2-7
http://meetingorganizer.copernicus.org/EGU2010/sessionprogramme/ST
200
9.3 Συμμετοχή σε συντακτικές επιτροπές διεθνών επιστημονικών
περιοδικών
 M. Πλειώνης: Συντάκτης (editor) του διεθνούς περιοδικού Intenational Journal of
Modern Physics D (IJMPD).
 Γεωργακάκης: Assistant editor στο ειδικό τεύχος (Special Issue) με θέμα “Seeking
for the Leading Actor on the Cosmic Stage: Galaxies versus Supermassive Black
Holes” του περιοδικού Advances in Astronomy.
9.4 Κρίσεις εργασιών σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά
 Α. Μπονάνου (Astronomy & Astrophysics, Astrophysical Journal)
 Ι. Γεωργαντόπουλος (Astronomy & Astrophysics, Astrophysical Journal)
 Ε. Ξυλούρης (Astronomy & Astrophysics, Astrophysical Journal, Astronomical
Journal, Baltic Astronomy)
 Π. Μπούμης (Monthly Notices of the Royal Astronomical Society)
 M. Πλειώνης (Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Astronomy
& Astrophysics, Astrophysical Journal)
 A. Γεωργακάκης (Astrophysical Journal, Monthly Notices of the Royal
Astronomical Society, Astronomy & Astrophysics)
 O. Μαλανδράκη (Astrophysical Journal, Journal of Geophysical Research Space Physics, Space Weather - The International Journal of Research and
Applications, Astrophysics and Space Science Transactions)
9.5 Συμμετοχή σε επιστημονικές, συντονιστικές και συμβουλευτικές
επιτροπές και σε διεθνείς οργανισμούς
 Ε. Ξυλούρης [κριτής (referee) για τους οργανισμούς European Science
Foundation (ESF) και Netherlands Organization for Scientific Research
(NOW)]
9.6 Διεθνείς Διακρίσεις
 Α. Κατσιγιάννης (Συμμετοχή στον διαγωνισμό FAMELAB που διοργανώνεται
διεθνώς από το Βρετανικό Συμβούλιο. Ο διαγωνισμός αυτός αφορά την
ικανότητα εκλαΐκευσης και επεξήγησης της επιστήμης στο πλατύ κοινό. Στα
πλαίσια αυτού του διαγωνισμού κέρδισε βραβείο κοινού).
9.7 Κρίσεις ερευνητικών προγραμμάτων
 Α. Γεωργακάκης [XMM AO-10 peer review, surveys panel (Nov. 2010)]
9.8 Συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά προγράμματα ή οργανισμούς
 Ε. Ξυλούρης [Συμμετοχή στην ομάδα βαθμονόμησης του φασματογράφου
HIFI του Διαστημικού Τηλεσκοπίου HERSCHEL της ESA. Συμμετοχή στα
διεθνή επιστημονικά προγράμματα HeViCS (The Herschel Virgo Cluster
Survey), HERM33ES (Herschel M33 extended Survey) and HerCULES
(Herschel Comprehensive (U)LIRG Emission Survey)]
 Μ. Πλειώνης [Συμμετοχή ως co-PI στο διεθνές πρόγραμμα XMM-LSS (PI.
M.Pierre – Saclay, France)
201
(http://wela.astro.ulg.ac.be/themes/spatial/xmm/LSS/cons_e.html).
Συμμετοχή ως co-PI στο διεθνές πρόγραμμα XXL (PI. M.Pierre, Saclay,
France) βασισμένο στη επιτυχή πρόταση παρατήτησεις 3Msec με το
δορυφόρο ΧΜΜ, ESA.
http://irfu.cea.fr/en/Phocea/Vie_des_labos/Ast/alltec.php?id_ast=3015)]
 Ι. Γεωργαντὀπουλος [Μέλος του Astronomy Working Group της ESA του
συμβουλευτικού οργάνου της ESA για αστρονομικούς δορυφόρους. Μέλος
του working group του δορυφόρου ακτίνων-Χ ΝΗΧΜ (υποψήφια Μ-class
mission ESA). Science partner του δορυφόρου ακτίνων-Χ Athena
(υποψήφια L-class mission ESA).]
 Ι. Μπέλλας-Βελλίδης, Α. Δαπέργολας [DPAC (2006-2020), ELSA (2006-2010),
GREAT-ESF (2010-2015)]
 Συμμετοχή (Δρ. Όλγα Μαλανδράκη) στο πρόγραμμα – Κοινοπραξία της
μελλοντικής αποστολής της ESA SOLAR ORBITER, ως Co-Investigator της
ομάδας EPD (Energetic Particle Detector) με σκοπό την ανάλυση δεδομένων
ενεργειακών σωματιδίων σε απόσταση 1/5 της αποστάσεως Γης από τον
Ήλιο. Principal Investigator Κοινοπραξίας: Prof. Javier-Pacheco Rodriguez,
Univestiry of Alcala, Spain
9.9
Κύκλος διαλέξεων του Ι.Α.Α.
Το 2010 πραγματοποιήθηκαν 23 σεμινάρια στο ΙΑΑ, 19 από τα οποία έγιναν από
καταξιωμένους επιστήμονες και καθηγητές από το εξωτερικό (Ευρώπη και ΗΠΑ).
Επίσης, κάθε Παρασκευή γίνεται συνάντηση "journal club" των ερευνητών και
φοιτητών, στην οποία συζητούνται πρόσφατες δημοσιεύσεις και γίνεται ενημέρωση
για καινούριες ανακαλύψεις.
1
Dr. Padelis
University of
Physical conditions of the
05.01.2010
Papadopoulos
Bonn,
molecular gas in
ArgelanderLuminous Infrared Galaxies:
Institut für
First results from the
Astronomie,
Herschel Space Observatory
Germany
2
Mr. Anestis
Stockholm
Trying to understand the
20.01.2010
Tziamtzis
Observatory, nature of the Crab nebula: A
Sweden
look in the inner and
outer regions of the nebula.
3
Mr. Stavros Akras IAA, National Planetary Nebulae in the
24.02.2010
Observatory
Galactic Bulge Region and
of Athens,
Bar Diagnostics in Spiral
Greece
Galaxies
4
Dr. Jay Anderson
Space
Proper Motions at the Center 01.03.2010
Telescope
of Omega Centauri: Evidence
Science
for an IntermediateInstitute,
Mass Black Hole?
USA
5
Dr. Myrto
UCL, Mullard The Significance of Cold
29.03.2010
Symeonidis
Space
Galaxies - Evolution in the
Science
Infrared
Laboratory,
UK
6
Dr Alexis
Dept. of
Exposing the Gas of Planet27.04.2010
Brandeker
Astronomy,
Forming Circumstellar Disks
202
7
Dr. Panos Patsis
8
Prof. Joe Silk
9
Dr. Andrew
Fruchter
10 Dr. Craig Heinke
11 Dr. Yiannis
Tsapras
12 Dr. Armin Rest
13 Dr. Panos
Lampropoulos
14 Prof. Ramesh
Narayan
15 Dr. Tassos
Fragos
16 Dr. Giorgos
Mountrichas
17 Dr. Gian Luigi
Granato
18 Dr. Jacco van
Loon
19 Dr. Ilias Cholis
20 Dr. Manolis
Plionis
21 Dr. Iraklis
Stockholm
University,
Sweden
Academy of
Athens,
Greece
University of
Oxford, UK
Space
Telescope
Science
Institute,
USA
University of
Alberta,
Canada
Las Cumbres
Observatory
Global
Telescope
Network, UK
Space
Telescope
Science
Institute,
USA
Kapteyn
Astronomical
Institute,
Netherlands
Harvard
University,
USA
HarvardSmithsonian
CfA, USA
Durham
University,
UK
INAF-Trieste,
Italy
Keele
University,
UK
SISSA, Italy
National
Observatory
of Athens,
Greece
Penn State
Dynamical mechanisms
behind normal-spiral and
barred-spiral structures
Formation of the Galaxies
19.05.2010
28.05.2010
Gamma-Ray Bursts from a
Safe Distance
18.06.2010
X-ray Binaries in Dense
Environments
02.07.2010
Robotic Astronomy and
Exoplanets
26.08.2010
Studying Ancient Supernovae
via their Light Echoes
08.09.2010
The LOFAR Epoch of
Reionization Experiment
30.09.2010
Measuring Black Hole Spin
08.10.2010
Understanding the Formation
and Evolution of Black Hole
X-ray Binaries
QSOs and galaxies: lensing,
clustering and redshift-space
distortions
Two phase galaxy formation
22.10.2010
26.10.2010
01.11.2010
The star formation history
and dust production in the
center of M33
Fermi/WMAP haze, a signal
of Dark Matter?
Dark Matter in Galaxies (as
part of the Dark Matter
Awareness Week)
01.11.2010
Compact galaxy groups: a
20.12.2010
203
15.11.2010
17.12.2010
Konstantopoulos
22 Dr. Padelis
Papadopoulos
23 Mr. Anestis
Tziamtzis
9.10
University,
USA
University of
Bonn,
ArgelanderInstitut für
Astronomie,
Germany
Stockholm
Observatory,
Sweden
multi-wavelength perspective
into galaxy evolution
Physical conditions of the
molecular gas in
Luminous Infrared Galaxies:
First results from the
Herschel Space Observatory
Trying to understand the
nature of the Crab nebula: A
look in the inner and
outer regions.
05.01.2010
20.01.2010
Προσκεκλημένες διαλέξεις ερευνητών του Ινστιτούτου
 Α. Μπονάνου [Academy of Athens, Invited seminar, March 2010]
 Α. Μπονάνου [Araucaria Workshop, Potsdam, Germany, Invited talk, June
2010]
 Α. Μπονάνου [ESO Garching, Invited Seminar, October 2010]
 O. Μαλανδράκη [‘Ανάλυση και ερμηνεία μετρήσεων πλάσματος, σωματιδίων και
μαγνητικού πεδίου από διαστημόπλοια των ESA & NASA’, Κέντρο Αστρονομίας
και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών, Ακαδημία Αθηνών, 20 Απριλίου 2010.]
 Ο. Μαλανδράκη [‘Coronal Mass Ejections, Corotating Interaction Regions and
Energetic Particles’ Naval Research Laboratory, Space Science Division, USA, 27
August 2010]
9.11
Διαλέξεις εκλαΐκευσης της επιστήμης
 Α. Κατσιγιάννης: Συμμετοχή στον διαγωνισμό FAMELAB που διοργανώνεται
διεθνώς από το Βρετανικό Συμβούλιο. Ο διαγωνισμός αυτός αφορά την
ικανότητα εκλαΐκευσης και επεξήγησης της επιστήμης στο πλατύ κοινό. Στα
πλαίσια αυτού του διαγωνισμού κέρδισε βραβείο κοινού.
9.12 Επισκέψεις ή
Πανεπιστήμια
παραμονή
σε
άλλα
Ερευνητικά
Κέντρα
ή
 Μ. Πλειώνης: (A) INAOE-Mexico (2 επισκέψεις), για συνεργασία με R.Terlevich,
E.Terlevich, R.Chavez. (B) Παρίσι –Γαλλία: Ερευνητικό κέντρο Saclay, για
συνεργασία με M.Pierre σχετικά με πρόγραμμα XMM-LSS
 Ο. Μαλανδράκη: (Α) Ιούλιος 2010: Επίσκεψη για επιστημονική συνεργασία με
την ομάδα Διαστημικής στο Christian-Albrechts Universitaet zu Kiel, Germany.
(Β) Αύγουστος 2010: Επίσκεψη για επιστημονική συνεργασία με την ομάδα
Διαστημικής στο Naval Research Laboratory, Space Science Division,USA.
 Π. Μπούμης: Δεκέμβριος 2010: Επίσκεψη για επιστημονική συνεργασία με τους
W. Steffen, A. Lopez, S. Akras στο Ινσιτούτο Αστρονομίας (UNAM) στην
Ενσενάδα, Μεξικό.
9.13
Συμμετοχή ερευνητών του Ινστιτούτου σε επιτροπές του Ε.Α.Α.
 Π. Μπούμης: Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου
Ερευνητών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Υπεύθυνος τηλεσκοπίου
«Αρίσταρχος». Υπεύθυνος εργαστηρίου οπτο-ηλεκτρονικής.
204
 A. Κατσιγιάννης: Ταμίας του Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Ερευνητών
του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Υπεύθυνος Η/Υ τηλεσκοπίων.
 Ε. Πλειώνης: Πρόεδρος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του
ΙΑΑ/ΕΑΑ
 Ι. Γεωργαντόπουλος: Αντιπρόεδρος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού
Συμβουλίου του ΙΑΑ/ΕΑΑ
 Α. Δαπέργολας: Μέλος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του
ΙΑΑ/ΕΑΑ
 Π. Χάντζιος: Υπεύθυνος Αστεροσκοπείου Χελμού
 Α. Δαπέργολας: Υπεύθυνος Αστεροσκοπείου Κρυονερίου
 Ε. Ξυλούρης: Αναπληρωτής Υπεύθυνος Αστεροσκοπείου Χελμού και
Αστεροσκοπείου Κρυονερίου
 Επιτροπή κατανομής χρόνου τηλεσκοπίου Χελμού: Γούδης, Χάντζιος, Μπούμης,
Ξυλούρης, Δαπέργολας
 Επιτροπή κατανομής χρόνου τηλεσκοπίου Κρυονερίου: Δαπέργολας, Ξυλούρης,
Συναχόπουλος
9.14 Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης - Εκλαΐκευση και επικοινωνία με το
κοινό
 Ε. Ξυλούρης (Συνέντευξη (δύο φορές) στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ
για το διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel καθώς και στην “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ” και στο
περιοδικό “ΠΤΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΣΤΗΜΑ”).
 Α. Κατσιγιάννης (Συνεντεύξεις στους τηλεοπτικούς σταθμούς ΑΛΤΕΡ, ΝΕΤ και
ΣΚΑΪ. Οι συνεντεύξεις αυτές πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια της συνεχούς
προσπάθειας του Ι.Α.Α. να μεταφέρει στο κοινό τις επιστημονικές απόψεις σε
θέματα ευρύτερου ενδιαφέροντος).
 M. Πλειώνης (Προσκλήσεις στην πρωινή ζώνη της ΝΕΤ).
 Ο. Μαλανδράκη [Συνέντευξη στο κανάλι ΣΚΑΪ για το αστρονομικό φαινόμενο
των Περσίδων (πεφταστέρια)]
205
ΓΕΩΔΥΝΑΜΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ
ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
2010
206
1.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (Γ.Ι.) είναι ένα από τα πέντε ινστιτούτα που απαρτίζουν
το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (Ε.Α.Α.), το οποίο αποτελεί Εθνικό Ερευνητικό
Κέντρο που επιβλέπεται από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, του
Υπουργείου Παιδείας δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Το Γ.Ι. αποτελεί ένα από
τα αρχαιότερα ινστιτούτα στην Ελλάδα, με αδιάκοπη λειτουργία από το 1893. Το
1897 εγκαταστάθηκε ο πρώτος σεισμογράφος στην Αθήνα και το 1899 άρχισε η
λειτουργία του πρώτου σεισμογραφικού δικτύου. Από την χρονική εκείνη στιγμή
ξεκίνησε η συστηματική και λεπτομερής σεισμική παρακολούθηση της περιοχής που
εκτείνεται από 34 Ν μέχρι και 42 Ν και από 19 Ε μέχρι 30 Ε. Η έδρα της Διεύθυνσης
του Γ.Ι. βρίσκεται στον Λόφο Νυμφών απέναντι από την Ακρόπολη, στο κέντρο των
Αθηνών.
Στην Έκθεση αυτή παρουσιάζονται οι δραστηριότητες του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου
(Γ.Ι.) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α), στη διάρκεια του έτους 2010.
Αναλύεται η επιστημονική κατεύθυνση του Γ.Ι., περιγράφονται συνοπτικά τα
ερευνητικά προγράμματα που εκτελούνται στο Γ.Ι. και τα οποία χρηματοδοτούνται
είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είτε από Ελληνικούς φορείς. Τέλος, δίνεται
κατάλογος των επιστημονικών εργασιών που έχουν δημοσιευθεί από τους
επιστήμονες του Γ.Ι. και παρέχονται πληροφορίες για τη συμμετοχή του Γ.Ι. σε
διεθνή και ελληνικά γεγονότα.
207
2.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ & ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
2.1 Ερευνητικός προσανατολισμός
Αποστολή του Γ.Ι. αποτελεί η μελέτη και προώθηση της έρευνας στα πεδία: της
Σεισμολογίας, της Φυσικής του εσωτερικού της Γης, της Γεωφυσικής, Τεκτονικής
λιθοσφαιρικών πλακών, της Ηφαιστειολογίας και Γεωθερμίας, της Σεισμοτεκτονικής
και Τεχνικής Σεισμολογίας. Τα κύρια καθήκοντα του Γ.Ι. αποτελούν η συλλογή και
επεξεργασία των διαφόρων σεισμολογικών-γεωφυσικών παραμέτρων, η εκπόνηση
ερευνητικών προγραμμάτων και σχετικών σπουδών και η εκπαίδευση και οι
υπηρεσίες που παρέχονται σε τρίτους.
Το Γ.Ι. λειτουργεί σε 24ωρη βάση, 365 μέρες τον χρόνο. Για την λειτουργία και
συντήρηση των διαφόρων μηχανημάτων, το Γ.Ι. απασχολεί έμπειρο τεχνικό
προσωπικό. Στο Γ.Ι. έχει επίσης ανατεθεί η κρίσιμη αποστολή της ενημέρωσης σε
24ωρη βάση της Κυβέρνησης, της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, του
Ο.Α.Σ.Π. και του κοινού σχετικά με την σεισμική δραστηριότητα στην Ελλάδα.
Από το 2010, στο Γ.Ι. έχει ανατεθεί να είναι επιχειρησιακά υπεύθυνο για την
παρακολούθηση και προειδοποίηση για κύματα τσουνάμι. Η σχετική υποδομή έχει
ήδη ξεκινήσει να προετοιμάζεται. Παράλληλα, ερευνητές του Ινστιτούτου διεξάγουν
σημαντική ερευνητική εργασία στο αντικείμενο.
2.2 Σύντομη παρουσίαση του Ινστιτούτου
Αντικειμενικοί στόχοι (ερευνητικές κατευθύνσεις)
Οι ερευνητικές κατευθύνσεις του Γ.Ι. καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα από τον χώρο της
Σεισμολογίας, Φυσικής του εσωτερικού της Γης, γεωφυσικής, Τεκτονικής
λιθοσφαιρικών πλακών, Ηφαιστειολογίας, Γεωθερμίας, Σεισμοτεκτονικής, Τεχνικής
Σεισμολογίας και Τσουνάμι. Τα έως τώρα εκδοθέντα αποτελέσματα, παρουσιάζονται
σε επόμενα κεφάλαια.
Δραστηριότητες ερευνητικών ομάδων
Οι ερευνητές του Γ.Ι. είναι ενεργοί στα παρακάτω πεδία:
Σεισμικότητα
Διάδοση σεισμικών κυμάτων- Ισχυρή σεισμική κίνηση
Δομή
Πρόγνωση σεισμών
Παραμετρική έρευνα γεωφυσικών-σεισμολογικών παραμέτρων από συγγενείς
επιστημονικούς κλάδους
 Σεισμικά θαλάσσια κύματα (Τσουνάμι)
 Γεωλογική τηλεπισκόπηση
 Εφαρμοσμένη Γεωφυσική





208
3.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΥΠΟΔΟΜΗ
3.1 Οργάνωση
Η δομή του Ινστιτούτου έχει ως εξής: Ο Διευθυντής, οι ερευνητές (12), Ειδικοί
Τεχνικοί Επιστήμονες (15) και το διοικητικό και τεχνικό προσωπικό (16). Υπάρχει
επίσης το Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο που αποτελείται από πέντε
ερευνητές (εκλέγονται κάθε τρία χρόνια από τους ερευνητές του ινστιτούτου) που
συμβουλεύει τον διευθυντή.
3.2
Υποδομή
Το Εθνικό Πολυπαραμετρικό Ψηφιακό Σεισμικό Δίκτυο Ευρέως Φάσματος
Από το 1997, το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Ε.Α.Α. λειτουργεί ένα ψηφιακό
σεισμικό δίκτυο ευρέως φάσματος υπό τον FDSN κωδικό, HL. Σήμερα υπάρχουν 45
ψηφιακοί σταθμοί ευρέως φάσματος που λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο.
Δεκατέσσερεις (14) από τους σταθμούς είναι εξοπλισμένοι με κεραίες και δέκτες VHF
με σκοπό την μέτρηση της ηλεκτρομαγνητικής εκπομπής στα 41 και 46 MHz.
Οι νέες συνδέσεις επικοινωνίας επιτρέπουν την ταυτόχρονη μεταφορά δεδομένων
σεισμικής επιτάχυνσης και δεδομένων GPS σε συνεχόμενη ροή, εφόσον οι κατάλληλοι
δέκτες είναι διαθέσιμοι σε κάθε τοποθεσία. Το σύνολο των δεδομένων μεταδίδονται
στον κεντρικό σταθμό της Αθήνας χρησιμοποιώντας την ίδια σύνδεση. Επιπλέον, από
το 2003 το δίκτυο έχει καταστεί συμβατό με τα περισσότερα ευρωπαϊκά
σεισμογραφικά δίκτυα και έχει την δυνατότητα ανταλλαγής δεδομένων με αυτά σε
πραγματικό χρόνο. Συγκεκριμένα, 4 σταθμοί του δικτύου HL μοιράζονται με τα
δίκτυα ORFEUS-VEBSN και GEOFON και 1 σταθμός HL με το δίκτυο MEDNET. Τα
δίκτυο επίσης λαμβάνει δεδομένα από 4 σεισμολογικούς σταθμούς της Ιταλίας, 1 της
Μάλτας, 1 της Αλβανίας, 1 της Βουλγαρίας και 1 της Κύπρου. Στην ιστοσελίδα
bbnet.gein.noa.gr μπορούν να βρεθούν πληροφορίες για την επιστημονική και
τεχνική κοινότητα. Επίσης λειτουργεί σύστημα ειδοποίησης που χρησιμοποιεί
λογισμικό αυτόματου εντοπισμού επικέντρων. Στην περίπτωση γένεσης σεισμού στον
ελληνικό χώρο με τοπικό μέγεθος άνω του 3, αποστέλλεται αυτόματα email στο
EMSC-CSEM και ανανεώνεται σχετικά η προαναφερθείσα ιστοσελίδα.
Έχει αναπτυχθεί μια βάση δεδομένων η οποία περιλαμβάνει όλα τα γεγονότα που
έχουν καταγραφεί από το σεισμογραφικό δίκτυο ευρέως φάσματος, υπό την μορφή
δεδομένων κυματομορφών και ξεχωριστών δεδομένων φάσεων καθώς και κατάλογο,
που καλύπτουν την χρονική περίοδο από το 2000 και μετά.
Στην κύρια ιστοσελίδα του Γ.Ι., HUwww.gein.noa.grUH έχουν παρουσιαστεί
διαφορετικές περιπτώσεις γεγονότων από τον ελληνικό χώρο, ορισμένες από τις
οποίες έχουν ήδη δημοσιευθεί, ενώ στην ιστοσελίδα του Γ.Ι που χρησιμοποιείται για
τον σκοπό αυτό αποκλειστικά όπως και στην ιστοσελίδα του EMSC-CSEM γίνεται
δημοσίευση μετά από κάθε προσδιορισμό λύσης.
209
Σεισμολογικά δίκτυα Γ.Ι./ΕΑΑ
Μελέτη της ισχυρής σεισμικής κίνησης
Ο βαθμός των καταστροφών που επιφέρει ένας ισχυρός σεισμός, συχνά περιγράφεται
μέσω του μεγέθους της μακροσεισμικής έντασης, η οποία προσδιορίζεται μετά από
την αξιολόγηση των μακροσεισμικών ερωτηματολογίων. Λόγω του ότι από την
πλευρά των επιστημόνων (σεισμολόγων, μηχανικών, πολεοδομικών σχεδιαστών)
προτιμάται ένα πιο αντικειμενικό μέτρο της εδαφικής δόνησης, χρησιμοποιούνται
ειδικά σεισμογραφικά όργανα, οι επιταχυνσιογράφοι, προκειμένου να παρέχεται ένα
ενόργανο μέτρο της δόνησης αυτής σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία. Το Γεωδυναμικό
Ινστιτούτο λειτουργεί δίκτυο συλλογής μακροσεισμικών παρατηρήσεων από το 1886
και μόνιμο δίκτυο επιταχυνσιογράφων από το 1972. Το Ινστιτούτο συνεισφέρει στις
εθνικές (HEAD v1.0) και ευρωπαϊκές προσπάθειες ανάπτυξης βάσεων δεδομένων
ισχυρής σεισμικής κίνησης και με τον τρόπο αυτό στην διάθεση των δεδομένων για
εκπαιδευτικές ανάγκες και άλλου είδους μελέτες
Δίκτυο μακροσεισμικών παρατηρήσεων (http://zeus.gein.noa.gr)
Τα μακροσεισμικά δεδομένα αποτελούν την μόνη πληροφορία που να περιγράφει τις
καταστροφικότητα των ιστορικών σεισμών για τους οποίους δεν υπάρχουν ενόργανες
μετρήσεις. Το Γ.Ι. του Ε.Α.Α. συλλέγει μακροσεισμικά δεδομένα από το 1886
ακολουθώντας σε γενικές γραμμές την ίδια διαδικασία.
210
Οι 3500 τοποθεσίες στις οποίες αποστέλλεται ερωτηματολόγιο μακροσεισμικών
παρατηρήσεων μετά την γένεση ενός ισχυρού σεισμού. Τα διαφορετικά χρώματα
αναφέρονται σε πόλεις/χωριά διαφορετικών νομαρχιών.
Κατά τα τελευταία χρόνια το Γ.Ι. αναπτύσσει την βάση μακροσεισμικών δεδομένων
έχοντας δύο στόχους: την ημιαυτοματοποίηση της συλλογής μακροσεισμικών
παρατηρήσεων και την διαχείριση των πληροφοριών που συνδέονται με τις
μακροσεισμικές εντάσεις. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εκδόθηκε ένας άτλαντας που
περιλαμβάνει ένα σύνολο μακροσεισμικών παρατηρήσεων ελληνικών σεισμών από
διάφορες περιοχές και με διαφορετικά μεγέθη και αριθμό παρατηρήσεων για την
χρονική περίοδο 1956-2003.
Το δίκτυο επιταχυνσιογράφων (http://accelnet.gein.noa.gr)
Το Γ.Ι. του Ε.Α.Α. λειτουργεί μόνιμο δίκτυο ισχυρής κίνησης από το 1972. Τα κύρια
κομβικά σημεία της ιστορίας του δικτύου αυτού, αποτελούν η έναρξη της ανάπτυξης
του το 1972 με την εγκατάσταση 15 αναλογικών επιταχυνσιογράφων τύπου SMA-1-οι
πρώτοι που χρησιμοποιήθηκαν στην Ελλάδα-, η αύξηση των εγκατεστημένων
οργάνων στα 40 το 1986 και η βαθμιαία χρήση ψηφιακών οργάνων τύπου Α-800 από
το 1995. Στο τέλος του 2008 τα εγκατεστημένα όργανα (Α800/Α900, QDR, ΕΤΝΑ και
CMG-5TD) έφτασαν σε αριθμό τα 85 μέσα από την οικονομική υποστήριξη της
πολιτείας στο πλαίσια επιστημονικών προγραμμάτων. Την περίοδο εκείνη ο Ο.Α.Σ.Π.,
χρηματοδότησε το Γ.Ι. του Ε.Α.Α. και το ΙΤΣΑΚ με σκοπό την ανάπτυξη Εθνικού
Δικτύου Ισχυρής Κίνησης. Μέσω του προγράμματος αυτού το Γ.Ι. του Ε.Α.Α.
προμηθεύθηκε περισσότερους από 80 σύγχρονους επιταχυνσιογράφους 24-bit τύπου
CMG-5TD, διπλασιάζοντας με τον τρόπο αυτό τον αριθμό των εγκατεστημένων
οργάνων. Η πλειοψηφία των οργάνων είναι εγκατεστημένα σε αστικές περιοχές,
λαμβάνοντας υπόψη την πληθυσμιακή πυκνότητα και την σεισμικότητα της Ελληνικής
επικράτειας. Σε ορισμένες πόλεις έχουν αναπτυχθεί και τοπικά δίκτυα ισχυρής
σεισμικής κίνησης. Το σημαντικότερο από αυτά είναι αυτό που καλύπτει την
ευρύτερη περιοχή των Αθηνών. Περιορισμένος αριθμός οργάνων είναι
εγκατεστημένος σε αρχαιολογικές (π.χ. Ακρόπολη Αθηνών) ή ιστορικές τοποθεσίες
(π.χ. φρούριο Ρεθύμνου).
211
Το μόνιμο δίκτυο επιταχυνσιογράφων του Γ.Ι. Αποτελείται από 120 ψηφιακά όργανα τα οποία
αναμένεται να αυξηθούν σε 180 με την στήριξη της Ελληνικής πολιτείας.
Από το 2007 το Γ.Ι. του Ε.Α.Α. συμμετέχει στο ΣΥΖΕΥΞΙΣ. Στους εγκατεστημένους
επιταχυνσιογράφους του Γ.Ι., η σύνδεση μέσω ΣΥΖΕΥΞΙΣ παρέχει την δυνατότητα
απομακρυσμένης διαχείρισης των οργάνων αυτών και βελτιώνει την αξιοπιστία του
δικτύου, μέσω της χρήσης λογισμικού για την ομογενοποίηση των διαφορετικών
firmware των οργάνων.
Εθνικό δίκτυο GPS-GNSS (NOANET)
Οι τεχνολογίες διαστημικής γεωδαισίας όπως το GPS, αποτελούν ένα πολύτιμο
εργαλείο στην παρακολούθηση της παραμόρφωσης του φλοιού, ειδικά στις
περιπτώσεις που απαιτείται μεγάλη ακρίβεια και οι γεωδαιτικές μετρήσεις
εφαρμόζονται ολοένα και περισσότερο σε μελέτες γεωδυναμικής και σεισμολογίας. Το
Γ.Ι. ξεκίνησε να εγκαθιστά μόνιμους σταθμούς GPS τον Φεβρουάριο του 2006
συμπεριλαμβανομένου ενός μόνιμου σταθμού EUREF στην Αττική, του ΝΟΑ1. Αυτή
την στιγμή το Γ.Ι. λειτουργεί δώδεκα (12) σταθμούς GPS συνεχούς καταγραφής στην
Ελλάδα με βήμα δειγματοληψίας στο 1-s οι οποίοι μεταδίδουν δεδομένα σε
πραγματικό χρόνο στην Αθήνα.
212
Άλλα όργανα (στον κεντρικό σταθμό)
36 ψηφιακοί σεισμογράφοι
10 αναλογικοί σεισμογράφοι
Χειροκίνητο δειγματοληπτικό διατρητικό όργανο
2 παλιρροιογράφοι
2 SUN 280
1 SUN Fire V60X
5 Switches Cisco 2950
Backbone οπτικών ινών (100 Mbits)
Σύστημα Firewall
3 UPS
Τα δίκτυα χρησιμοποιούν επίσης τον κεντρικό δρομολογητή Cisco 3640 του Γ.Ι.
Τα παραπάνω χρησιμοποιούνται κυρίως από το δίκτυο του Γ.Ι.
49 προσωπικοί υπολογιστές (PC)
Σεισμογράφος Geometrics Strataview (24 κανάλια)
49 προσωπικοί υπολογιστές (PC)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
2 σεισμογράφοι Daq-link (48 κανάλια)
1 σεισμογράφος Geometrics Strataview (24 κανάλια)
24 γεώφωνα Mark Products (14 Hz)
24 σεισμόμετρα 3 συνιστωσών (4 Hz)
60 γεώφωνα (4 Hz)
Σεισμικό καλώδιο μήκους 2 Km
1 πίπτον Βάρος με ικανότητα διείσδυσης μέχρι 2.5 Km
1 σταθμός εργασίας Sun 280 με εγκατεστημένο σεισμολογικό λογισμικό.
2 εμπορικά πακέτα λογισμικού με σκοπό την επεξεργασία σεισμολογικών
δεδομένων
1 Sun Workstation with seismic software installed.
213
Παρεχόμενες υπηρεσίες
Πέρα από την σημαντική αποστολή ενημέρωσης της κυβέρνησης και του πληθυσμού
σχετικά με την σεισμική δραστηριότητα στην Ελλάδα, το Γ.Ι. παρέχει τις εξής
υπηρεσίες:
• Επεξεργασία δεδομένων ισχυρής σεισμικής κίνησης
• Συντήρηση οργάνων ισχυρής σεισμικής κίνησης
• Ανάπτυξη δικτύων ισχυρής σεισμικής κίνησης
• Εγκατάσταση οργάνων ισχυρής σεισμικής κίνησης με σκοπό την
παρακολούθηση κατασκευών κοντά σε χώρους γένεσης εκρήξεων (ορυχεία,
διανοίξεις).
• Εκπαίδευση προσωπικού για την υποστήριξη δικτύων σεισμογραφικών
οργάνων
• Αξιοποίηση μακροσεισμικών δεδομένων και δεδομένων ισχυρής σεισμικής
κίνησης για εκπαιδευτικούς σκοπούς (πτυχιακές σπουδές, μεταπτυχιακά κ.τ.λ.)
και για την εκτίμηση σεισμική επικινδυνότητας
• Μελέτες σεισμικής επικινδυνότητας
• Αποστολή δεδομένων στο Τεχνικό Επιμελητήριο για μελέτες αντισεισμικής
μηχανικής
• Λήψη, ανάλυση και επεξήγηση σεισμολογικών δεδομένων και δεδομένων
ισχυρής σεισμικής κίνησης για λογαριασμό οργανισμών όπως το Αττικό Μετρό
και η ΔΕΗ
• Συμβουλευτικό ρόλο (π.χ. κέντρο ελέγχου εκτάκτων καταστάσεων της
Δημόσιας Επιχείρησης Φυσικού Αερίου, στην περίπτωση σεισμικής
δραστηριότητας σε περιοχές που διασχίζει ο εθνικός αγωγός φυσικού αερίου)
214
4.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Επιτεύγματα του Ινστιτούτου κατά την περίοδο 2010
Τα ακόλουθα επιτεύγματα του Ινστιτούτου
σημαντικότερα κατά τη διάρκεια του 2010:
μπορούν
να
θεωρηθούν
ως
1) Οργανώθηκε και εξοπλίσθηκε με 20 ψηφιακούς σταθμούς ένα νέο φορητό
σεισμογραφικό δίκτυο. Στην περίπτωση που αυτό εγκατασταθεί, τα δεδομένα
μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο.
3) Οργανώθηκε σημαντική υποδομή για το δίκτυο επιταχυνσιογράφων με την
τηλεμετρική σύνδεση των ψηφιακών οργάνων προηγούμενης γενιάς και την σε
πραγματικό χρόνο συνεχή καταγραφή των οργάνων τελευταίας γενιάς.
4) Το Γ.Ι. εγκατέστησε και λειτουργεί ένα σύγχρονο μόνιμο γεωδαιτικό δίκτυο
αποτελούμενο από έντεκα σταθμούς GPS με σκοπό την μελέτη των γεωτεκτονικών
φαινομένων και της κίνησης του φλοιού στην Ελλάδα, το οποίο παρέχει σε
καθημερινή βάση το σύνολο το δεδομένων στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.
5) Από το 2010, ανατέθηκε στο Γ.Ι. να είναι επιχειρησιακά υπεύθυνο για την
παρακολούθηση και προειδοποίηση κυμάτων τσουνάμι. Ξεκίνησε η προετοιμασία της
σχετικής υποδομής του Ινστιτούτου. Παράλληλα, ερευνητές του ινστιτούτου
διεξάγουν σημαντική ερευνητική εργασία στο αντικείμενο.
215
5.
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ & ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
Τρέχοντα ερευνητικά και αναπτυξιακά έργα, Ερευνητικά έργα στα οποία
συμμετέχουν ερευνητές του Ινστιτούτου
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Αποτύπωση και Χαρακτηρισμός Ενεργών Ρηξιγενών Ζωνών στο
Ηράκλειο Κρήτης
Χρηματοδοτήθηκε από το Δ. Ηρακλείου. (EΠ. Υ.: Μακρόπουλος, Κ.)
Συνέχιση της λειτουργίας του Εθνικού Δικτύου Σεισμογράφων
Έργο που χρηματοδοτήθηκε με επιχορήγηση από τον ΟΑΣΠ, για το διάστημα
8/09-12/10 (EΠ. Υ.: Δρακάτος Γ.)
“Ανάπτυξη
και
αρχική
λειτουργία
Εθνικού
Δικτύου
Επιταχυνσιογράφων”, χρηματοδότηση ΟΑΣΠ (σε συνεργασία με ΙΤΣΑΚ),
2008 – 2012, (EΠ. Υ.: Καλογεράς Ι.)
Ανάπτυξη Συστήματος παρακολούθηση της αστάθειας κλιτύων για
την πρόληψη κατολισθήσεων και εκπαίδευση των τοπικών δημόσιων
αρχών στην περιφέρεια Πελοποννήσου
Πρόγραμμα που χρηματοδοτήθηκε από τον Ε.Ο.Χ. (ΚΩΔ.: EL0071) για το
διάστημα Απρ 2010 – Απρ 2011 (EΠ. Υ.: Δρακάτος Γ.)
Συνέχιση της λειτουργίας του Δικτύου του Γ.Ι./ΕΑΑ
Έργο που χρηματοδοτήθηκε με επιχορήγηση από τον ΟΑΣΠ, για το διάστημα
5/10-5/11 (EΠ. Υ.: Δρακάτος Γ.)
“Caucasus Seismic Emergency Response (CauSER)”,
Χρηματοδότηση ΝΑΤΟ (SfP 983284) (EΠ. Υ.: Καλογεράς Ι.)
Συλλογή και επεξεργασία δεδομένων του σεισμολογικού δικτύου της
ΔΕΗ/ΔΥΗΠ
Μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από τη ΔΕΗ/ΔΥΗΠ, για το διάστημα 11/2010
– 11/2011 (EΠ. Υ.: Δρακάτος Γ.)
Μελέτη του Φράγματος του Μόρνου (ΕΥΔΑΠ). Το έργο πραγματοποιείται
κυρίως το 2011. (EΠ. Υ.: Καραστάθης Β.)
Seismological study for the IGI (Interconnector Greece-Italy), north
western coast of Greece, onshore section "
Χρηματοδοτήθηκε από την εταιρεία « INTECSEA- WorleyParsons Group»
Διάρκεια : 2010 – 2011. (EΠ. Υ.: Μπασκούτας Ι.)
SCHEMA: Scenarios for hazard emergencies management (ΕU,
R&ΤD), 2007-10, (EΠ. Υ.: Παπαδόπουλος, Γ.)
Thales was Right (EΠ. Υ.: Σαχπάζη Μ.)
Geoseas (EΠ. Υ.: Σαχπάζη Μ.)
Μετρήσεις εδαφικών παραμορφώσεων στη Νότια Θεσσαλία με
χρήση Διαστημικής Γεωδαισίας (GPS), Χρηματοδοτήθηκε από τον ΟΑΣΠ,
2009-2011. (EΠ. Υ.: Γκανάς Αθ.)
NERA: Network of European Research Infrastructures for
Earthquake Risk Assessment and Mitigation (FP7 – INFRA – 2010 –
1.1.27 ID:262330) (EΠ. Υ.: Μελής Ν.)
216
6.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
6.1 Δημοσιεύσεις
•
•
Βιβλία
Πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες σε μονογραφίες με κριτές ή σε
διεθνή περιοδικά με κριτές, που δημοσιεύτηκαν μέσα στο 2010
Cundy, A., Gaki-Papanastassiou, K., Papanastassiou, D. Maroykian, H.,
Frogley, M.R. and Cane, T. (2010). Geological and geomorphological evidence of
recent coastal uplift along a major Hellenic normal fault system (the Kamena Vourla
fault zone, NW Evoikos Gulf, Greece). Marine Geology 271, 156–164.
doi:10.1016/j.margeo.2010.02.009
D. Slejko, M. Santulin, J. Garcia, J. Papoulia, E. Daskalaki, C. Fasulaka, A.
Fokaefs, D. Ilinski, J. Mascle, J. Makris, R. Nicolich,. (2010). G. A.
Papadopoulos, A. Tsambas, N. Wardell. Preliminary seismic hazard assessments for
the area of Pylos and surrounding region (SW Peloponnese). Boll. Geof. Teor.
Applic., 51 (2-3): 163-186, 2010
G. A. Papadopoulos, M. Charalampakis, A. Fokaefs & G. Minadakis. (2010).
Strong foreshock signal preceding the L’Aquila (Italy) earthquake (Mw 6.3) of 6 April
2009. Natural Hazards & Earth System Science, 10, 19–24, 2010
G. A. Papadopoulos, E. Daskalaki, A. Fokaefs & N. Giraleas, (2010). Τsunami
hazard in the Εastern Μediterranean sea: strong earthquakes and tsunamis in the
west Ηellenic arc and trench system. J. of Earthquakes & Tsunamis 4, 145-179,
2010, H10.1142/S1793431110000856
Ganas, A., Grecu, B., Batsi, E., and M. Radulian, 2010. Vrancea slab
earthquakes triggered by static stress transfer. Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 10,
2565-2577.
Ganas, A., Lagios, E., Petropoulos, G. and Psiloglou, B., 2010. Thermal
imaging of Nisyros volcano (Aegean Sea) using ASTER data: estimation of radiative
heat flux, International Journal of Remote Sensing, 31: 15, 4033 — 4047.
Gesret M. Laigle J. Diaz, M. Sachpazi A. Hirn. (2010). The oceanic nature of
the African slab subducted under Peloponnesus: thin-layer resolution from multiscale
analysis of teleseismic P-to-S converted waves Geophys. . J. Int., 183, 2, 833-849.
K. Orfanogiannaki, D. Karlis & G. A. Papadopoulos. (2010). Identifying
Seismicity Patterns via Poisson Hidden Markov Models. Pure & Appl. Geophys., 167,
919–931, 2010 (DOI 10.1007/s00024-010-0088-y)
Karastathis V.K., Karmis P., Novikova T., Roumelioti Z., Gerolymatou E.,
Papanastassiou D., Liakopoulos S., Tsombos P., Papadopoulos G.A. (2010).
The contribution of geophysical techniques to site characterisation and liquefaction
risk assessment: Case study of Nafplion City, Greece. Journal of Applied Geophysics,
72, 194–211. Elsevier
Karastathis V. K., Papadopoulos G.A., Novikova T., Roumelioti Z., Karmis
P., Tsombos P., (2010). Prediction and evaluation of nonlinear site response with
potentially liquefiable layers in the area of Nafplion (Peloponnesus, Greece) for a
repeat of historical earthquakes. Natural Hazards and Earth System Sciences 10,
2281 2304. European Geosciences Union
Konstantinou, K.I., Melis, N.S. and Boukouras, K. (2010). Routine Regional
Moment Tensor Inversion for Earthquakes in the Greek Region: The National
Observatory of Athens (NOA) Database (2001-2006). Seism. Res. Lett., 81, 5, 750-
217
760, doi: 10.1785/gssrl.81.5.750.
Khairunniza-Bejo, Siti, Petrou, Maria and Ganas, Athanassios, 2010. Local
similarity measure for landslide detection and identification in comparison with the
image differencing method. International Journal of Remote Sensing, 31: 23, 6033 —
6045. http://dx.doi.org/10.1080/01431160903376365
Margaris, B., Skarlatoudis, A.A., Savaidis, A., Theodulidis, N., Kalogeras, I.
& Koutrakis, S. (2010). Strong motion networks in Greece and their efficient use
in the derivation of regional ground motion predictive models. Earthquake data in
Engineering Seismology, Springer editions, Vol 14, Akkar, D.S., Gulkan, P. Eck, T.
van (Eds), 272pp, ISBN 978-94-007-0151-9.
Papadopoulos, G.A., Karastathis, V., Kontoes, C., Charalampakis, M.,
Fokaefs, A., Papoutsis, I., (2010). Crustal deformation associated with east
Mediterranean strike-slip earthquakes: The 8 June 2008 Movri (NW Peloponnese),
Greece, earthquake (Mw6.4). Tectonophysics 492 (1-4), 201-212. Elsevier
Papanastassiou D. (2010). Earthquake detection - location capability of the
Hellenic Unified Seismological Network (HUSN) operating by the Institute of
Geodynamics, National Observatory of Athens. Hellenic Journal of Geosciences, vol.
45, 209-215.
Vott A., Lang F., Brückner H., Gaki-Papanastassiou K., Maroukian H.,
Papanastassiou D., Giannikos A., Hadler H., Handl m., Ntageretzis K.,
Willershäuser T. and Zander A. (2010). Sedimentological and geoarchaeological
evidence of multiple tsunamigenic imprint on the Bay of Palairos-Pogonia (Akarnania,
NW Greece. Quaternary International, 1-27, doi:10.1016/j.quaint.2010.11.002.
•
Πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά ή
μονογραφίες με κριτές (referees), που έγιναν δεκτές αλλά δεν
δημοσιεύτηκαν μέσα στο 2010
Antonino D’Alessandro, Dimitris Papanastassiou and Ioannis Baskoutas.
Hellenic Unified Seismological Network: an evaluation of its performance through
SNES method. Geophys. J. Int.
D' Alessandro A., Papanastassiou D. and I. Baskoutas. Hellenic Unified
Seismological Network: an evaluation of its performance through SNES method"
(GJI-10-0501) Υπό δημοσίευση στο Geophysical Journal International.
G. A. Papadopoulos, G. Diakogianni, A. Fokaefs & B. Ranguelov. Tsunami
hazard in the Black Sea and the Azov Sea: a new tsunami catalogue. Natural Hazards
& Earth System Science
Gaki-Papanastasiou K., Maroukian H., Karymbalis E. and Papanastassiou D.
Geomorphological study and Palaeogeographic evolution of NW Kefalonia island,
Greece, concerning the hypothesis of a possible location of the Homeric Ithaca,
Geological Society of America.
Ganas A., Palyvos N., Mavrikas G., Kollias S., and Tsimi C. 2010.
Geomorphological and geological observations at the coast of Tripiti hill (Heraklion
harbour, Crete), in relation to reported active faulting. Proceedings of the XIX CBGA
Congress, Thessaloniki, Greece, volume 99, pp. 11-20.
Ganas, A, Makropoulos, K., Drakatos, G., Chouliaras, G., Papanikolaou, M.,
Fokaefs, A., and Kolligri, M., 2010. The January 2010 Efpalio earthquake
sequence in the western part of the Gulf of Corinth, Central Greece. ESC2010
Abstracts, September 6-10, 2010, Session ES8/P15/ID178.
Konstantinou, K.I., Evangelidis, C.P. and Melis, N.S., 2011. The 8 June 2008
Mw 6.4 Earthquake in Northwest Peloponnese, Western Greece: A Case of Fault
Reactivation in an Overpressured Lower Crust? Bull. Seism. Soc. Am., 101, 1, 438-
218
445, doi: 10.1785/0120100074.
Rontogianni, S., Konstantinou, K.I., Melis, N.S. and Evangelidis, C.P., 2011.
Slab stress field in the Hellenic subduction zone as inferred from intermediate depth
Letter, 63, 2, 139-144,
earthquakes.
Earth,
Planets
and
Space,
doi:10.5047/eps.2010.11.011.
Sboras S., Ganas A., Pavlides S., 2010. Morphotectonic analysis of the
neotectonic and active faults of Beotia (central Greece), using GIS
techniques. Bulletin of the Geological Society of Greece, 2010 and Proceedings of
the 12th International Congress, Patras, May, 2010
•
Εργασίες σε εκδόσεις
δημοσιεύτηκαν το 2010
διεθνών
συνεδρίων
ή
συμποσίων
που
Astiopoulos, A.C., Papadimitriou E., Karakostas, V., Gospodinov, D. And G.
Drakatos. (2010). Seismicity changes detection during the seismic sequences
evolution as evidence of stress changes. Proc. 12th Int. Congress, May 2010, Patras
(Greece). Bull. Geol. Soc. Greece, V XLIII, No 4, pp 1994 - 2004.
J. Papoulia, A. Tsambas, Ch. Anagnostou, J. Makris, A. Pomonis, D. Slejko,
G.A. Papadopoulos, P. Gulkan, A. Yalciner, J. Mascle, R. Nicolich. (2010).
Seismic and tsunami risk assessment and mitigation scenarios in the Western
Hellenic Arc: The SEAHELLARC Project. Proc. 14th Europ. Confer. Earthq. Engin.,
Ohrid, 30 Aug.-1 Sept., 2010
Kalogeras, I., Stavrakakis, G., Melis, N., Loukatos, D. and Boukouras, K.,
(2010). Deployment of the strong motion array at Athens' Acropolis area:
Implementation and prospects. Acropolis Restoration News, issue 10 (in print, in
Greek).
Karastathis V.K., Karmis P., Novikova Τ., Roumelioti Z., Gerolymatou E.,
Papanastassiou D., Liakopoulos S., Giannoulopoulos P., Tsombos P.,
Papadopoulos G.A. (2010). Liquefaction risk assessment by the use of
geophysical techniques: the test area of Nafplion city, Greece. Bulletin of the
Geological Society of Greece, XLIII (3) 1438-1446. Proc. 12th Int. Congress, May
2010, Patras (Greece).
Karastathis V.K., Papoulia J., Di Fiore B., Makris J., Tsambas A.,
Stampolidis A., Papadopoulos G.A., (2010). Exploration of the Deep Structure
of the Central Greece Geothermal Field by Passive Seismic and Curie Depth Analysis.
72nd EAGE Conference & Exhibition incorporating SPE EUROPEC 2010. Barcelona,
Spain, 14 - 17 June 2010, P012 (5 pages).
Papadopoulos G., and I. Baskoutas (2010). Space regularity manifestation of
the temporal variation of seismic parameters: Possibility for the strong seismic
activity assessment. Bulletin of the Geological Society of Greece. Vol . XLIII/4, 21252134.
6.2 Παρουσιάσεις
Συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια μέσα στο 2010
• Alfred Hirn, Mireille Laigle, Philippe Charvis, Ernst Flueh, Josep
Gallart, Edi Kissling, Jean-Frederic Lebrun, Rinaldo Nicolich, and
Maria Sachpazi. (2010). An integrated approach to the seismic activity
and structure of the central Lesser Antilles subduction megathrust
seismogenic zone. EGU Vienna, Αpril 2010, oral
219
• Avlonitis, M. and Tassos, S. (2010). Towards realistic self-organized
critical models for earthquakes, 32 General AssemblyESC, September 6-10,
Montpellier, France.
• Chouliaras G., Makropoulos K., Melis N., Drakatos G., Argyrakis P.,
Boukouras K., Petrou P (2010). Improving the detectability of seismic
events in Greece: The rapid deployment of NOA’s portable seismographic
network. European Seismological Commission, 32 General Assembly ESC,
September 6-10, Montpellier, France. (SD9/P7/ID133)
• Chouliaras G. (2010).Recent Precursory Seismicity Rate Changes in
Greece. European Seismological Commission, 32 General Assembly ESC,
September 6-10, Montpellier, France. Session ES11-The State of European
Statistical Seismology (ES11/P11/ID239
• Chouliaras, G., Makropoulos, K., Melis, N., Drakatos, G, Argyrakis, P.,
Boukouras, K. and Petrou, P. (2010). Improving the detectability of
seismic events in Greece: The rapid deployment of NOA’s portable
seismographic network. SD9/P7/ID133 32 General Assembly ESC, September
6-10, Montpellier, France.
• Daglis, I. A. , Balasis, G., A. Anastasiadis, A. Ganas, N. Melis, W.
Baumjohann, W. Magnes, M. Mandea, V. Lesur, and M. Korte, 2010.
The ENIGMA project: a ground-based magnetic array for space research.
EGU Vienna, Αpril 2010
• Daskalaki and G.A. Papadopoulos (2010). On the recurrence of mega
earthquakes in the Hellenic arc-trench system, Greece. E.. Poster and short
Oral presentation. 32 General Assembly ESC, September 6-10, Montpellier,
France.
• Aggeliki Marinou, Athanassios Ganas, Xanthos Papanikolaou,
Jaroslaw Bosy, Kalliope Papazissi, Demitris Anastasiou, Demitris
Paradissis, George UDrakatosU, Bernard Kontny, Stefan Cacon,
Marios Papanikolaou, 2010. Deformation studies in the Kaparelli Area,
Central Greece. 15th General Assembly of WEGENER, 14-17 September
2010, Bogazici University, Istanbul (Turkey)
• Gatsios, S., UDrakatosU, G., Koumoundouros, G. and S.
Papaefthimiou, 2010. Sinkholes and caverns of Kefalonia island: A new
potential Geopark in Greece. Proc. 9th Europ. Geoparks Conference, 1-5
Otober, Lesvos (Greece).
• Evangelidis, C. and Melis, N., (2010). Broadband seismic noise level
analysis in Greece. SW5/P9/ID226 32 General Assembly, September 6-10,
Montpellier, France.
• Ganas,A., K. Makropoulos, G. Drakatos, G. Chouliaras, M.
Papanikolaou, A. Fokaefs, M. Kolligri (2010).The January 2010 Efpalio
earthquake sequence in the western part of the Gulf of Corinth, Central
Greece. 32 General Assembly ESC, September 6-10, Montpellier, France.
• Karastathis V.Κ., Papoulia J., Di Fiore B., Makris J., Tsambas A.,
Stampolidis A., Papadopoulos G., (2010). Joint application of local
earthquake tomography and Curie depth point analysis give evidence of
magma presence below the geothermal field of Central Greece. EGU, Vienna
2010.
• Karastathis V.K., Papoulia J., Di Fiore B., Makris J., Tsambas A.,
Stampolidis A., Papadopoulos G.A., (2010). Exploration of the Deep
Structure of the Central Greece Geothermal Field by Passive Seismic and
Curie Depth Analysis. 72nd UEAGE ConferenceU & Exhibition incorporating
SPE EUROPEC 2010. Barcelona, Spain, 14 - 17 June 2010, p012 (5 pages).
220
• Karastathis V.K., Karmis P., Novikova Τ., Roumelioti Z., Gerolymatou
E., Papanastassiou D., Liakopoulos S., Giannoulopoulos P., Tsombos
P., Papadopoulos G.A. (2010). Liquefaction risk assessment by the use of
geophysical techniques: the test area of Nafplion city, Greece. Bulletin of the
Geological Society of Greece, XLIII (3) 1438-1446. Proceedings of the 12th
International Congress. Patras, May, 2010.
• M. Sachpazi, M. Laigle, M. Charalampakis, J. Diaz, A. Gesret, E.
Sokos, P. Petrou, E. Flueh, R. Nicolich, and A Hirn. (2010). Hellenic
subduction earthquake locations including OBS, ocean bottom seismometers
and hints at shallow slab structure from teleseismic conversions: A pilot
experiment., EGU Vienna, 2010.l
• Maria Sachpazi, and Alfred Hirn. (2010). Thin-layer resolution from
multiscale analysis of teleseismic P-to-S converted waves: the oceanic nature
of the African slab subducted under Peloponnesus. Alexandrine Gesret,
Mireille Laigle, Jordi Diaz, , EGU Vienna, 2010
• Melis, N., Synolakis, C. and Makropoulos, K., 2010. The Hellenic
National Tsunami Watch Centre (HL-NTWC). TS/P14/ID253 32nd Gen. Ass
ESC Montpellier, France.
• HPearce, F. D.H; HRondenay, S.H; HZhang, H.H; HSachpazi, M.H;
HCharalampakis, M.H; HRoyden, L.H (2010). Seismic Characterization of
the Transition from Continental to Oceanic Subduction along the western
Hellenic Subduction Zone POSTER AGU San Fransisco
• Sachpazi M., Laigle M., Diaz J., Gesret A., Charalampakis M., Kissling
E. and Hirn. (2010). A Along strike slab segmentation under Greece from a
250 km long teleseismic receiver function swath profile: control on large
earthquakes, upper plate motion and surface morphology:. POSTER AGU San
Fransisco.
• G. A. Papadopoulos Earthquake Prediction & Prevention in the
Mediterranean Region–Strategies for Seismic Risk Mitigation.. Ιnternational
Symposiun on Trends and Goals of Earthquake Research. Univ. of Messina,
Messina, Italy, 12-13 March, 2010. Invited Talk.
• E. Daskalaki and G.A. Papadopoulos On the recurrence of mega
earthquakes in the Hellenic arc-trench system, Greece. Chapman Conference
on Giant Earthquakes and Their Tsunamis, Vina Del Mar, Chile, 20–24 May
2010.
• G. A. Papadopoulos New Trends in the Research for Earthquake
Predictability: Foreshocks as a Promising Tool". ESOF2010, Torino, July 2 –7,
2010, Special Session, Presentation of 2008 and 2009 Prizes to The Rammal
Laureates Invited Talk.
• G. A. Papadopoulos, V. Karastathis, C. Kontoes, M. Charalampakis, A.
Fokaefs, I. Papoutsis Crustal Deformation Associated with the 8 June 2008
Movri (NW Peloponnese), Greece, Earthquake (Mw6.4) from Seismological
Observations, Dislocation Modeling and DInSAR Analysis. Oral Presentation.
32nd General Assembly, ESC, Sept. 6-10, 2010, Montpellier, France
• G.A. Papadopoulos, G. Minadakis, M. Charalampakis, A. Fokaefs A
Strategy of Real-Time Seismicity Evaluation for Operational Earthquake
Forecasting: Retrospective Application on the 6 April 2009 Earthquake
(Mw=6.3) in L’aquila, Italy.. Oral Presentation. 32nd General Assembly, ESC,
Sept. 6-10, 2010, Montpellier, France
• G. A. Papadopoulos Building-Up the Tsunami Warning System of Greece: A
Review of Recent Developments.. Oral Presentation. 32nd General Assembly,
ESC, Sept. 6-10, 2010, Montpellier, France
221
• G. A. Papadopoulos, G. Minadakis, M. Charalampakis, A. Fokaefs
Foreshocks and their Value for the Prediction of the Mainshock: The Case of
the 6 April 2009 Earthquake (Mw=6.3) in L’aquila, Italy.. Oral Presentation.
32nd General Assembly, ESC, Sept. 6-10, 2010, Montpellier, France
• G. A. Papadopoulos, G. Minadakis, K. Orfanogiannaki A Review of
Statistical Seismology Studies in Greece: Past Achievements and Current
Trends. Oral Presentation. 32nd General Assembly, ESC, Sept. 6-10, 2010,
Montpellier, France
• G. A. Papadopoulos Compilation of the Earthquake History of Crete Is.,
Hellenic Arc and Trench.. Poster Presentation. 32nd General Assembly, ESC,
Sept. 6-10, 2010, Montpellier, France
• G. A. Papadopoulos The Seismic Sequence of January 2010 in Corinth Gulf,
Greece, and Results on an Experiment of Daily Seismicity Evaluation with the
Algorithm FORMA for Short-Term Hazard Assessment.. Oral Presentation.
32nd General Assembly, ESC, Sept. 6-10, 2010, Montpellier, France
• T. Novikova, A. Fokaefs, G. Diakogianni, G. A. Papadopoulos
Numerical Modeling of Earthquake-Generated Tsunamis for Tsunami Risk
Assessment in Balchick, Black Sea, Bulgaria.. Oral Presentation. 32nd
General Assembly, ESC, Sept. 6-10, 2010, Montpellier, France
• G. A. Papadopoulos Historical seismicity and palaeotsunami studies as
valuable tools for offshore palaeoseismology.. Invited Talk. ESF Conference
on Submarine Paleoseismology, Obergurgl, Austria, 11 - 16 September 2010
• G. A. Papadopoulos, G. Minadakis Foreshock activity preceding the 6 April
2009 L’Aquila earthquake (Mw=6.3): is correlated with electromagnetic
signals?. Oral Presentation. EMSEV 2010: Electromagnetic Studies of
Earthquakes and Volcanoes. Workshop on "Electromagnetic Signals
Associated with Earthquakes and Volcanoes”, Chapman University, October
3-6, 2010.
• G. A. Papadopoulos Real-time Seismicity Evaluation as a Tool for the
Earthquake and Tsunami Short-Term Hazard Assessment.. Invited Talk. Fall
Meeting, AGU, San Francisco, USA, 12-17 Dec., 2010
• G. A. Papadopoulos Earthquake Debates: the Characteristic Earthquake
Model. . Invited Panelist. Fall Meeting, AGU, San Francisco, USA, 12-17
Dec., 2010
• E. Daskalaki and G. A. Papadopoulos Segmentation of the Subduction
Zone, Lithospheric Coupling and the Generation of Mega Earthquakes along
the Hellenic Arc and Trench:. Poster Presentation. Fall Meeting, AGU, San
Francisco, USA, 12-17 Dec., 2010
• G. A. Papadopoulos Do characteristic earthquakes occur at intermediatedepths?:. Poster Presentation Fall Meeting, AGU, San Francisco, USA, 12-17
Dec., 2010
6.3 Συμμετοχή σε ελληνικά συνέδρια μέσα στο 2010
Chouliaras G. (2010). INTEREG IVC 1st Interregional Conference, ‘Regional
Strategies on Disaster Prevention’ 23-24 November, 2010, Athens, Greece
 Drakatos G. (2010).12th International Congress of the Geol. Soc. Greece, 19 –
22 May 2010, Patras (Greece)
 Kalogeras, I., Stavrakakis, G., Melis, N., Loukatos, D. & Boukouras, K.
(2010). Deployment of the strong motion array at Athens’ Acropolis area:
Implementation and prospects. Acropolis Restoration News, issue 10 (in Greek

and in English).
222
 Papadopoulos G. (2010).Η Γεωγραφία του Παράκτιου και Νησιωτικού
Χώρου:10 Χρόνια Τμήματος ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 20
Οκτωβρίου 2010, Αθήνα
 Papadopoulos G. (2010). Τσουνάμι στην Ελλάδα: Ιστορικά δεδομένα,
μηχανισμοί γένεσης και δυνατότητες μείωσης του κινδύνου. Γ. Α.
Παπαδόπουλος. Προσκεκλημένος Ομιλητής.
 Papoulia M., Karimbali E., Papanastassiou D. and I. Baskoutas. (2010).
Plotting macroseismic intensities maps for the time period 1953-2004, for
various Greek areas using geographic information system. 9th Hellenic
Geographical Congress, Harokopeio University 4-6 November 2010 (Short Paper
 Papanastassiou D. (2010). Ημερίδα για τα 40 χρόνια από την ίδρυση του
Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ. Αθήνα, 19-10-2010.
 Papanastassiou D. (2010). 9ο Πανελλήνιο Γεωγραφικό Συνέδριο, Αθήνα, 4 6 Νοεμβρίου 2010, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Γεωγραφίας.
 Γκανάς συμμετείχε σε δύο ελληνικά συνέδρια μέσα στο 2010
223
7.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΓΚΑΝΑΣ
INGV, NTUA, NKUA, AUTH, IPGP-ENS, GFZ, ΜΙΤ, BAS and COMET-OXFORD
ΔΡΑΚΑΤΟΣ
Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλονίκης Πελοποννήσου, Κρήτης, ΕΜΠ, ΟΑΣΠ.
China Seismological Bureau. Director Prof. Chen Yong.
RAS
ΚΑΡΑΣΤΑΘΗΣ
Συνεχίστηκαν οι συνεργασίες με Geopro, Institute de Physique du Globe de Paris,
ΕΛΚΕΘΕ, ΙΓΜΕ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ETH, κλπ..
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Ερευνητικές συνεργασίες με ξένους επιστήμονες αναπτύχθηκαν ως εξής:
1. Στα πλαίσια των εργασιών της «International Commission on Earthquake
Forecasting for Civil Protection, Civil Protection Department, Italian Government»
υπήρξε εντατική και συνεχής συνεργασία με όλα τα μέλη της επιτροπής (βλ.
παρακάτω), αφ’ ενός για την συγγραφή και υποβολή στο Υπουργείο Πολιτικής
Προστασίας της Ιταλίας του Final Report “Operational Earthquake Forecasting: State
of Knowledge and Guidelines for Utilization”, και αφ’ ετέρου για την προετοιμασία
ομότιτλης δημοσίευσης, σε έγκυρο γεωφυσικό περιοδικό, στην οποία γίνεται
ανασκόπηση και αξιολόγηση των σημερινών δυνατοτήτων επιχειρησιακής
αξιοποίησης της πρόγνωσης των σεισμών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Thomas H. Jordan, Chair of the Commission, Director of the Southern California
Earthquake Centre, Professor of Earth Sciences, University of Southern California,
Los Angeles, USA
Yun-Tai Chen, Professor and Honorary Director, Institute of Geophysics
China Earthquake Administration, Beijing, China
Paolo Gasparini, Secretary of the Commission, Professor of Geophysics, University of
Napoli “Federico II”, Napoli, Italy President of the AMRA (Analisi e Monitoraggio del
Rischio Ambientale) Scarl,
Raul Madariaga, Professor at Department of Earth, Oceans and Atmosphere, Ecole
Normale Superieure, Paris, France
Ian Main, Professor of Seismology and Rock Physics, University of Edinburgh, United
Kingdom, Co-Director of the Edinburgh Collaborative of Subsurface Science and
Engineering
Warner Marzocchi, Chief scientist, Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia
Rome, Italy
Gennady Sobolev, Professor and Head Seismological Department, Institute of Physics
of the Earth, Russian Academy of Sciences, Moscow, Russia
Koshun Yamaoka, Professor and Director, Research Center for Seismology,
Volcanology and Disaster Mitigation, Graduate School of Environmental Studies,
Nagoya University, Nagoya, Japan
Jochen Zschau, Director Department of Physics of the Earth, Helmholtz Center, GFZ,
German Research Centers for Geosciences, Potsdam, Germany
2. Με την Dr S. Kortekaas, Fugro Engineers B.V., The Netherlands, και τον Prof. A.
Candy, Centre for Environmental Research, University of Sussex, UK, για την
προετοιμασία της επιστημονικής δημοσίευσης «Geological identification of historical
224
tsunamis in the Gulf of Corinth, Central Greece», στα πλαίσια του προγενέστερου
έργου 3-HAZ, FP6.
3. Με τoν Prof. F. McCoy, University of Hawaii, USA, για την προετοιμασία της
επιστημονικής δημοσίευσης «Modelling of tsunami generated by the giant Late
Bronze Age eruption of Thera, South Aegean Sea, Greece» στα πλαίσια του
προγενέστερου έργου TRANSFER, FP6.
ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ
Στα πλαίσια των ερευνητικών μου δραστηριοτήτων διατηρώ συχνές ερευνητικές
συνεργασίες με τους ακόλουθους ερευνητές-ερευνητικά κέντρα :
• Έδρα Ουνέσκο στο Αστεροσκοπείο Αθηνών. Natural Hazards in the
Geosphere, the Hydrosphere and the Atmosphere. Διατελώ χρέη Γραμματέα
του South Eastern Europe (SEE) Seismic Risk Assessment and Mitigation
Network. Prof. C. Zerefos -President, Dr. G.Stavrakakis- Director.
• China Seismological Bureau. Director Prof. Chen Yong.
• ETH Zurich, Switzerland. Director Prof. S. Giardini, Dr. S. Weimer.
• GFZ Potsdam, Germany. Director J. Zchau
• Institute of Physics of the Earth, Russian Academy of Sciences, Moscow
• Russian Federation. Professor and Head of the Seismological Department G.
Sobolev.
• World Agency of Planetary Monitoring & Earthquake Risk Reduction
(WAPMERR). Geneva, Switzerland. Director Prof. M. Wyss.
• Εργαστήριο Αντισεισμικής Τεχνολογίας της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του
Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Διευθυντής, Καθ. Κ. Σπυράκος.
• Εργαστηρίο Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διευθυντής Καθ. Π.
Βαρώτσος.
• Πολυτεχνείο Κρήτης- Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος - Ελληνικού Κέντρου
Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Διευθυντής Καθ. Κ. Συνολάκης.
• Πανεπιστήμια Αθηνών, Πάτρας, Πελοποννήσου. Διευθυντές Καθ. Κ.
Μακρόπουλος, Α. Τσελέντης, Α. Μπουκουβάλας.
225
8.
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ
Εκπαιδευτική δραστηριότητα
ΓΚΑΝΑΣ
Διοργάνωση συναντήσεων Ομάδας Τεκτονικής στο ΕΑΑ
ΔΡΑΚΑΤΟΣ
• Μέλος τόσο της τριμελούς όσο και της επταμελούς επιτροπής της Διδακτορικής
Διατριβής της κ. Παύλου Κυριακής με θέμα: ‘Σεισμική Δράση και Επαγόμενη
Σεισμικότητα στον Ελληνικό χώρο’
• Συμμετοχή σε σεμινάρια προς στελέχη των ΟΤΑ και της Δημόσιας Διοίκησης της
Περ/ας Πελ/σου στα πλαίσια του έργου ‘Ανάπτυξη Συστήματος παρακολούθηση
της αστάθειας κλιτύων για την πρόληψη κατολισθήσεων και εκπαίδευση των
τοπικών δημόσιων αρχών στην περιφέρεια Πελοποννήσου’ (Απρίλιος 2010)
ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ
• Μέλος 3μελούς συμβουλευτικής επιτροπής διδακτορικού της Ελ. Καπόγιαννη με
τίτλο “Αντισεισμικός Υπολογισμός Συστημάτων Οπλισμένης Γης” Εθνικό Μετσόβιο
Πολυτεχνείο, Σχ. Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών, Εργ. Δομικής
Μηχανικής & Στοιχείων Τεχνικών Έργων.
ΚΑΡΑΣΤΑΘΗΣ
7
Συμμετοχή στην επταμελή εξεταστική επιτροπής της διδακτορικής
διατριβής του Π. Μπογιατζή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
8
Παρακολούθηση της διπλωματικής εργασίας της Κ. Πολυζώη φοιτήτριας
του Γεωλογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών.
9
Παρακολούθηση της Πρακτικής εργασίας του Ε. Μουζακιώτη, φοιτητή
του Γεωλογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Μέλος των τριμελών συμβουλευτικών επιτροπών για την εκπόνηση των παρακάτω
διδακτορικών διατριβών:
• Κόραβος, Γ.: Εκτίμηση της Σεισμικής Επικινδυνότητας στην Ελλάδα και στις
γύρω Περιοχές με τη Χρήση ενός Μοντέλου Σεισμών Σχεδιασμού. Τομέας
Γεωφυσικής, Τμήμα Γεωλογίας, ΑΠΘ
• Πλέσσα, Α.: Συμβολή στη μελέτη της μετασεισμικής δράσης και εκτίμηση της
μετασεισμικής επικινδυνότητας σε σεισμικά ενεργές ζώνες της Γης. Τομέας
Γεωφυσικής, Τμήμα Γεωλογίας, ΑΠΘ.
• 3. Δασκαλάκη, Ε.: Μελέτη της Μηχανικής Σύζευξης των Λιθοσφαιρικών Πλακών
κατά Μήκος του Ελληνικού Σεισμικού Τόξου και Προγνωστικές Συνέπειες. Tμήμα
Εφαρμοσμένων Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών, ΕΜΠ.
ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ
Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης. Εγγεγραμμένος στο μητρώο αξιολογητών
επιμορφωτικών προγραμμάτων. Αξιολόγηση 2 επιμορφωτικών προγραμμάτων το
έτος 2010 :
‘Βασικές γνώσεις Πολιτικής Προστασίας’
•
•
‘Σχεδιασμός και εφαρμογή δράσεων πολιτικής Προστασίας σε τοπικό επίπεδο’
226
•
•
•
Συντάκτης του Εγχειριδίου Λειτουργίας του φορητού σεισμολογικού δικτύου
του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Ε.Α.Α. και εκπαίδευση του επιστημονικού
και τεχνικού προσωπικού του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.
Προπτυχιακά Μ αθήματα
Μ εταπτυχιακά Μ αθήματα
ΓΚΑΝΑΣ
• ΜΠΣ Τμήμα Νοσηλευτικής
ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
• Συμμετέχω στις προπτυχιακές και Μεταπτυχιακές ασκήσεις υπαίθρου των
φοιτητών του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ
• Συμμετέχω με διαλέξεις στα μεταπτυχιακά τμήματα του Τμήματος Γεωλογίας και
Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ και του τμήματος Γεωγραφίας του Χαροκόπειου
πανεπιστημίου.
227
9.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΑΑ
9.1 Θέσεις ευθύνης ερευνητών του Ινστιτούτου
ΓΚΑΝΑΣ
• Τακτικό Μέλος ΔΣ ΟΑΣΠ
• Εθνικός Εμπειρογνώμονας ESA PB/NAV)
ΔΡΑΚΑΤΟΣ
• Μέλος της Μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής Εκτίμησης Βραχυπρόθεσμης
Εξέλιξης της Σεισμικότητας του ΟΑΣΠ (Υπ. Υποδομών, Αρ. Πρωτ.:
Δ16γ/742/13/834Γ/08.12.10)
• Μέλος της Μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής Σεισμοτεκτονικής του Οργανισμού
Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΦΕΚ 312/20.7.09)
• Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής (Ε.Ε.) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης
και
Πρόβλεψης
Σεισμών
(ΕΚΠΠΣ),
(Υπ.
Υποδομών,
Αρ.
Πρωτ.:
Δ16γ/131/5/143Γ/22.3.11)
• Πρόεδρος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Γ.Ι. (από 15/3/2010
– 31/12/2011)
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Μέλος ΔΣ του ΕΑΑ ως εκλεγμένος εκπρόσωπος των Ερευνητών.
ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
Μέλος του ΕΓΣ του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου
9.2 Διοργάνωση συνεδρίων και διεθνών συναντήσεων εργασίας
ΔΡΑΚΑΤΟΣ
• Οργανωτής Ημερίδας με θέμα ‘Dynamics of Seismicity: Actual Problems and
Applications’, στα πλαίσια του MoU μεταξύ Γ.Ι. RAS (Οκτώβριος 25, 2010, ΟΑΣΠ
– Αθήνα)
• Μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του ‘Training course on Seismic Risk
Assessment in Specific Areas with Monumental Structures’, που οργανώθηκε από
το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Πρόγνωσης Σεισμών του ΟΑΣΠ (Αθήνα, 6 –
10 Δεκεμβρίου 2010).
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
• 32nd General Assembly, European Seismological Commission, Sept. 6-10, 2010,
Montpellier, France. Co-convener στο Session: New approaches to earthquake
predictability and time-dependent seismic hazard and risk assessment at local
and regional scales. (S. Wiemer, W. Marzocchi, G. Α. Papadopoulos, M. Erdik).
9.3 Συμμετοχή σε συντακτικές επιτροπές διεθνών επιστημονικών
περιοδικών
ΓΚΑΝΑΣ
•
Austrian Journal of Earth Sciences,
HU http://www.univie.ac.at/ajes/editorial_board/
ΚΑΡΑΣΤΑΘΗΣ
228
• Συμμετοχή στην συντακτική επιτροπή (editorial board) του
επιστημονικού περιοδικού Research in Geophysics της PAGEPress
διεθνούς
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
• Editor-in-Chief, «Research in Geophysics», Open Access, Online only, Peer
Reviewed Journal, PagePress, Italy (από τέλη του 2010).
• Member, Editorial Board, Journal “Aerospace Research in Bulgaria”.
9.4 Κρίσεις εργασιών σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά
ΓΚΑΝΑΣ
• Earth, Planets and Space (1)
• Natural hazards and Earth System Sciences (2)
• Hellenic Journal of Geosciences (1)
• International Journal of Remote Sensing (1)
• Geoscience and Remote Sensing Letters (1)
• Journal of Geophysical Research (1)
• Bulletin of the Geological Society of Greece (3)
• Tectonophysics (1)
ΔΡΑΚΑΤΟΣ
Είμαι κριτής πολλών επιστημονικών εργασιών οι οποίες υποβλήθηκαν για δημοσίευση
σε Διεθνή και Ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά Συνεδρίων.
ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ
Abd El-Aziz Khairy Abd El-Aal (2010) Ground motion prediction from nearest
seismogenic zones in and around Greater Cairo Area, Egypt. Nat. Hazards Earth Syst.
Sci., 10, 1495–1511
ΚΑΡΑΣΤΑΘΗΣ
Κρίσεις εργασιών σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά (Geophysics, Journal of Applied
Geophysics, Engineering Geology, Research in Geophysics, Bulletin of GGS, κλπ.)
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Κρίσεις δέκα εργασιών ως εξής:
• Επτά εργασίες στο περιοδικό «Natural Hazards & Earth System Science»
• Μία εργασία στο περιοδικό «Journal of Civil Engineering and Architecture»
• Μία εργασία στο περιοδικό «Geoarchaeology»
• Μία εργασία στο περιοδικό «Pure and Applied Geophysics».
ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
• Κατά το 2010 έχω κρίνει εργασίες στα περιοδικά: Tectonophysics, Journal of
Geodynamics, Annales Geophysicae, Natural Hazards and Earth System Sciences
(NHESS).
ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ
• Το 2010 διατέλεσα κριτής 4 εργασιών στα περιοδικά :
• Tectonophysics - 1
• Natural Hazards and Earths Systems Science - 2
• Turkish Journal of Earth Sciences - 1
229
9.5 Συμμετοχή σε επιστημονικές, συντονιστικές και συμβουλευτικές
επιτροπές και σε διεθνείς οργανισμούς
ΓΚΑΝΑΣ
•
•
Μέλος ΔΣ Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας – αρχαιρεσίες 3/32010.
Μέλος Μόνιμης Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου ΟΑΣΠ
ΔΡΑΚΑΤΟΣ
• Μέλος της ‘Μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής Εκτίμησης Βραχυπρόθεσμης
Εξέλιξης της Σεισμικότητας’ του ΟΑΣΠ (2010 – σήμερα)
• Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής (Ε.Ε.) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης
και Πρόβλεψης Σεισμών (ΕΚΠΠΣ), (2011 - σήμερα)
Κ ΑΛΟΓΕΡΑΣ
•
•
•
•
1BΜόνιμη Ειδική Επιτροπή Εκτίμησης Σεισμικής Επικινδυνότητας και Αξιολόγησης
Σεισμικού Κινδύνου (ΟΑΣΠ, Σύμφωνα με τις Αποφάσεις Δ16γ/241/8/234/Γ,
Φ.Ε.Κ. 238/5-6-2009 και Δ16γ/680/13/ 834/Γ, Φ.Ε.Κ. 401/14-12-2010 του
Υφυπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.
2BΒ’ Μόνιμη Επιστημονική Επιτροπή Αντισεισμικών Κατασκευών & Τεχνικής
Σεισμολογίας (ΟΑΣΠ, Τα μέλη της, σύμφωνα με την Απόφαση Δ16γ/334/2/341/Γ
(Φ.Ε.Κ. 312/20-7-2009).
Επιστημονική Επιτροπή για τη διοργάνωση εκπαιδευτικού σεμιναρίου με τίτλο
“Seismic Risk Assessment in Specific Areas with Monumental Structures”, ΟΑΣΠ
& Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Πρόγνωσης Σεισμών, Αθήνα, 6-10
Δεκεμβρίου 2010.
Μέλος της Επιτροπής Λειτουργίας του Εθνικού Δικτύου Επιταχυνσιογράφων
(ΟΑΣΠ – ΙΤΣΑΚ- ΕΑΑ).
ΚΑΡΑΣΤΑΘΗΣ
• Συμμετοχή στην Μόνιμη Επιστημονική Επιτροπή Κοινωνικής Αντισεισμικής Άμυνας
του ΟΑΣΠ
• Συμμετοχή στην Ομάδα Διαχείρισης Δικτύου του Ε.Α.Α.
ΜΕΛΗΣ
Μετά από πρόσκληση, διατελεί μέλος των:
• Observatories and Research Facilities for European Seismology (ORFEUS) Working Group 2: Technical Support Group for Broad-Band Seismometer Users
• International Federation of Digital Seismograph Networks (FDSN) - Steering
Committee
• Έχει ομόφωνα εκλεγεί από το Board of Directors και διατελεί μέλος της Executive
Committee στον Οργανισμό “Observatories and Research Facilities for European
Seismology (ORFEUS)”
• Είναι μέλος της Εθνικής Επιτροπής για θέματα Τσουνάμι στην Ελληνική Επιτροπή
της UNESCO
• Διατελεί δεύτερο εστιακό σημείο της Ελλάδας στην UNESCO και πιο συγκεκριμένα
στην ομάδα IOC/ICG/NEAMTWS για την ανάπτυξη Συστήματος Προειδοποίησης
για Τσουνάμι
• Έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε όλες τις συναντήσεις τεχνικές και γενικές στην
IOC/ICG/NEAMTWS για την ανάπτυξη Συστήματος Προειδοποίησης για Τσουνάμι
από το 2008 έως σήμερα
• Είναι μέλος της “Μόνιμης Ειδικής Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικής Επικινδυνότητας
230
•
και Αξιολόγησης Σεισμικού Κινδύνου” στον ΟΑΣΠ σύμφωνα με την Απόφαση
Δ16γ/241/8/234/Γ (ΦΕΚ 238/5-6-2009)
Συμμετέχει μετά από ομόφωνη εκλογή του, στην τριμελή επιτροπή Οργάνωσης
των Σεισμολογικών Δικτύων στην Ευρώπη (WG 1), στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα
EPOS.
ΜΠΑΣΚΟΥΤΑΣ
Μέλος τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής Διδακτορικής Διατριβής, της σχολής
Μηχανικών Μεταλλείων –Μεταλλουργών, του ΕΜΠ με τίτλο: Δομή και παραμόρφωση
κατά μήκος των ρηγμάτων οριζόντιας ολίσθησης των περιοχών Ηπείρου και
Ακαρνανίας (Δυτική Ελλάδα) Εφαρμογές στη σεισμική επικινδυνότητα.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
• Member, Commission on International Participation, American Geophysical Union.
• Member, International Commission on Earthquake Forecasting for Civil
Protection, Civil Protection Department, Italian Government.
ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
Συμμετέχω στις επιστημονικές επιτροπές της Comprehensive Nuclear Test-Ban Treaty
Organisation (CTBTO), του OHE.
ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ
• Έδρα Ουνέσκο στο Αστεροσκοπείο Αθηνών. Natural Hazards in the Geosphere,
the Hydrosphere and the Atmosphere. Διατελώ χρέη Γραμματέα του South
Eastern Europe (SEE) Seismic Risk Assessment and Mitigation Network.
• Μέλος - American Geophysical Union
• Μέλος - European Seismological Society
9.6 Διεθνείς Διακρίσεις
ΓΚΑΝΑΣ
2010 AGU Editors’ Citations for Excellence in Refereeing
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
• Η συμμετοχή στην ανωτέρω «Commission on International Participation,
American Geophysical Union (AGU)» έγινε μετά από προσωπική πρόσκληση του
Προέδρου της AGU.
• Η συμμετοχή στην ανωτέρω «International Commission on Earthquake
Forecasting for Civil Protection, Civil Protection Department, Italian
Government» έγινε μετά από προσωπική πρόσκληση του Υπουργού Πολιτικής
Προστασίας της Ιταλικής Κυβέρνησης.
• Η ανάληψη της θέσης του Editor-in-Chief στο ανωτέρω περιοδικό «Research in
Geophysics» έγινε μετά από διεθνή πρόσκληση ενδιαφέροντος και τελική
επιλογή.
9.7 Κρίσεις ερευνητικών προγραμμάτων
ΓΚΑΝΑΣ
Evaluator for Research Promotion Foundation (ΙΠΕ), Nicosia, Cyprus, 2010
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
231
Κρίση Διεθνούς Ερευνητικού Προγράμματος που υποβλήθηκε για χρηματοδότηση στο
«Norwegian Research Council”.
9.8 Συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά προγράμματα ή οργανισμούς
ΓΚΑΝΑΣ
• TERRAFIRMA HUhttp://www.terrafirma.eu.com/U
• EPOS HUhttp://www.epos-eu.org/U
ΜΕΛΗΣ
• 2006 – 2010 NERIES: Network of Research Infrastructures for European
Seismology (Χρηματοδότης: EC-FP6, RII3-CT-2006-026130, Επιστ. Υπεύθυνοι:
αρχικά Γ. Σταυρακάκης και στη συνέχεια Κ. Μακρόπουλος).
• 2010 – 2014 NEΑΜTIC: Information Centre for the NE Atlantic and
Mediterranean (Εγκρίθηκε και αναμένεται να υπογραφεί η σύμβαση μεταξύ των
συνεργαζόμενων φορέων τις αρχές 2011)
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
• Co-Chair, Task Team on Regional Tsunami Warning System Architecture, North
Ears
Atlantic and Mediterranean Tsunami Warning System/Intergovernmental
Oceanographic Commission/UNESCO.
• Member, Global Task Team on Tsunami Watch Operations, Intergovernmental
Oceanographic Commission/UNESCO.
• Vice-Chairman, Tsunami Commission, International Union of Geodesy and
Geophysics
ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
• Reconstructing mid to late Holocene tsunami events around Lefkada/Preveza
(NW Greece) by means of sedimentological, geomorphological and
palaeogeographical investigations.
• Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιο Κολονίας, Γερμανία, με
Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Καθηγητή Andreas Vott. Μέλος της επιστημονικής
ομάδας. Υλοποιείται την περίοδο: 1/9/2006-31/8/2010.
• Active tectonics of north Evoikos gulf
• Mέλος της ερευνητικής ομάδας του προγράμματος που υλοποιείται σε συνεργασία
με το Πανεπιστημίου του Brighton, το χρονικό διάστημα 2009-2010.
Επιστημονικός υπεύθυνος καθηγητής Andrew Cundy.
• Evolution of the Hellenic arc
• Mέλος της ερευνητικής ομάδας του προγράμματος που υλοποιείται σε συνεργασία
με το IPGP καθηγητής Rolando Armijo το χρονικό διάστημα 2009-2012.
ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ
• Έδρα Ουνέσκο στο Αστεροσκοπείο Αθηνών. Natural Hazards in the Geosphere,
the Hydrosphere and the Atmosphere. Διατελώ χρέη Γραμματέα του South
Eastern Europe (SEE) Seismic Risk Assessment and Mitigation Network.
• Μέλος - American Geophysical Union
• Μέλος - European Seismological Society
232
9.9 Κύκλος διαλέξεων
ΓΚΑΝΑΣ
•
Ημερίδα ΟΑΣΠ, 25/10/2010, «Dynamics of Seismicity: Actual Problems and
Applications”
•
Ημερίδα Δορυφορικής Γεωδαισίας στο ΤΕΙ Αθηνών, 26/5/2010
9.10 Προσκεκλημένες διαλέξεις ερευνητών του Ινστιτούτου
ΓΚΑΝΑΣ
Invited Speaker, Keynotes ESC 2010, 6-10 September 2010, Montpellier, France
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Σε Πανεπιστήμια
• Chapman University, Orange, California, USA, December 3-8, 2010.
Σε Διεθνή Συνέδρια
• Ιnternational Symposiun on Trends and Goals of Earthquake Research. Univ. of
Messina, Messina, Italy, 12-13 March, 2010. Invited Talk.
• ESOF2010, Torino, July 2 –7, 2010, Special Session, Presentation of 2008 and
2009 Prizes to The Rammal Laureates. Invited Talk.
• ESF Conference on Submarine Paleoseismology, Obergurgl, Austria, 11 – 16.
Invited Talk.
• Fall Meeting, American Geophysical Union (AGU), San Francisco, USA, 12-17
Dec., 2010. Invited Talk.
9.11 Διαλέξεις εκλαΐκευσης της επιστήμης
ΓΚΑΝΑΣ
ΧΑΛΚΙΔΑ 10-5-2010
Οργάνωση: Δ.Η.Κ.Ε.Χ και Αθλητικό – Πολιτιστικό Κέντρο ΑΒΑΞ & ΠΕΣΣΟΙ, Θέμα:
«Πρόσφατοι μεγάλοι σεισμοί στον κόσμο και η επίδραση τους στην Ελλάδα».
9.12 Επισκέψεις ή
Πανεπιστήμια
παραμονή
σε
άλλα
Ερευνητικά
Κέντρα
ή
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Chapman University, Orange, California, USA, December 3-8, 2010.
ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
Στο IPGP για διάστημα 10 ημερών τον Νοέμβριο του 2010.
ΣΑΧΠΑΖΗ
• Μάιος 2010 IPG Paris Συνεργασία με τον καθ. Alfred Hirn γι’α τη προετοιμασία
σεισμικού θαλάσσιου πειράματος στο ΝΔ Ελληνικό τόξο.
• Δεκέμβριος 2010 USGS Menlo Park California Συνεργασία με τον υπεύθυνο της
ανάλυσης της σεισμικής δραστηριότητας Dave Oppenheimer
9.13 Συμμετοχή ερευνητών του Ινστιτούτου σε επιτροπές του Ε.Α.Α.
ΜΕΛΗΣ
Διατελεί
σήμερα
μέλος
του
Επιστημονικού
233
Γνωμοδοτικού
Συμβουλίου
στο
Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (2010 – 2011).
9.14 Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης - Εκλαΐκευση και επικοινωνία με το
κοινό
ΓΚΑΝΑΣ
• Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010
• Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου 2010
• Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 1 Μαρτίου 2010
• ΑΠΕ-ΜΠΕ, Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2010
ΔΡΑΚΑΤΟΣ
Πολλές συνεντεύξεις σε ΜΜΕ (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες κλπ), καθώς και
εκλαϊκευτικές διαλέξεις για θέματα που αφορούν τη σεισμική δραστηριότητα και την
αντισεισμική θωράκιση.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
• Πρωταγωνιστική επιστημονική συμμετοχή σε ντοκυμαντέρ DVD με τίτλο
«Tsunamis, un risqué en Méditerranée?» που παρήγαγε η Mira Productions,
Γαλλία, υπό την αιγίδα και υποστήριξη της Intergovernmental Oceanographic
Commission/UNESCO και της Περιφέρειας Midi-Pyrénées της Γαλλίας.
• Εμφανίσεις σε ελληνικά ΜΜΕ για ενημέρωση και αξιολόγηση της σεισμικής
δράσης μετά από σεισμικά γεγονότα
ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
Εκπροσωπώντας το ΓΙ έχω δώσει πολλές συνεντεύξεις στα ΜΜΕ, σχολεία κλπ για το
θέμα του σεισμού, ενώ σχεδόν καθημερινά πληροφορούμε το κοινό για θέμα
σεισμικότητας.
ΤΑΣΣΟΣ
Πολλές συνεντεύξεις σε ΜΜΕ (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες κλπ), καθώς και
εκλαϊκευτικές διαλέξεις για θέματα που αφορούν τη σεισμική δραστηριότητα και την
αντισεισμική θωράκιση.
ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ
Το 2010 έλαβα μέρος σε δεκάδες συνεντεύξεις - συζητήσεις σε ελληνικά ΜΜΕ για την
ενημέρωση σε θέματα σεισμολογίας, πολιτικής προστασίας και αξιολόγησης της
σεισμικής δραστηριότητας.
Δημιούργησα και συντηρώ το ‘Παρατηρητήριο Σεισμών’ στην ιστοσελίδα
HUhttp://www.zougla.gr/page.ashx?pid=59&cid=38&mid=89UH απαντώντας σε
ερωτήματα πολιτών σε θέματα που αφορούν την σεισμολογία, την πολιτική
προστασία και την εξέλιξη της σεισμικότητας στην Ελλάδα.
234

τηλεπισκοπησης - Institute for Astronomy, Astrophysics, Space

Ετήσια Έκθεση Δραστηριοτήτων Ινστιτούτων ΕΑΑ 2012

προγραμμα συμποσιου

εθνικο αστεροσκοπειο αθηνων - National Observatory of Athens

Οδηγός Σπουδών

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ

Tez - Bingöl Üniversitesi

ΚΑΣΑΚΕΤΗ ΡΑΔΙΟΣΗΛΕΚΟΠΙΟΤ ΧΑΜΗΛΗ ΤΧΝΟΣΗΣΑ

Ενεργειακή κατανάλωση και εκπομπές CO2 από την παραγωγή

ιδρυση τ.τ. σπμε ν. λακωνιας

Probleme kirurgjikale tek fëmijët Χειρουργικα Προβληµατα Στην

Εσωτερικό Κανονισμό Μεταπτυχιακών Σπουδών

ινστιτουτο ερευνων περιβαλλοντος

s. link - iva vassileva architects

βιβλίων

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ

ΘΕΜΑ: Έγκριση επίσκεψης Εκπαιδευτικών και μαθητών στo ΚΠΕ

ΑΔΑ: 4ΙΦΝΚ-Υ3