10. Sınıf
BİYOLOJİ
Soru Kitabı
T.C
ĞİTİM BAKA
E
İ
LL
ye Kurulu Ba NLI
şka Ğ
Mİ lim Terbi
nlı I
ğ
Ta
BİYOLOJİ
ı
Öğretim programında yaptığı
son güncelleme doğrultusunda
YENİDEN
DÜZENLENMİŞTİR.
Banu KARAAĞAÇ
Bilgehan PERİ
PALME YAYINCILIK
Ankara 2014
I
PALME YAYINLARI: 875
10 Sınıf Biyoloji Soru Kitabı / Banu KARAAĞAÇ – Bilgehan PERİ
Yayına Hazırlama
: PALME Dizgi – Grafik Tasarım Birimi / Savaş GÜLER
Yayın Editörü
: Cemil AYAN
Yayıncı Sertifika No : 14142
Palme Yayıncılık © 2014
ISBN
: 978-605-355-275-8
Baskı
: Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A. Ş.
Baskı Tarihi
: 2014
Basımevi Sertifika No : 16102
Bu kitap 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre kısmen ya da tamamen basılamaz, dolaylı dahi
olsa kullanılamaz, teksir, fotokopi ya da başka bir teknikle çoğaltılamaz. Her hakkı saklıdır,
PALME YAYINCILIK’a aittir.
www.palmeyayinevi.com
II
e-mail: [email protected]
“Benim Manevi Mirasım BİLİM ve AKILDIR”
M. Kemal ATATÜRK
III
EDİTÖR’DEN
Son yıllarda ilk ve ortaöğretimde uygulanmaya başlanan öğretim programlarının ana felsefesi, yaşam temelli yaklaşımı
esas almasıdır. Bu yaklaşımla, soyut gibi algılanan birçok fen kavramı gerçek yaşamla ilişkilendirilmiş, somut hale getirilmiştir.
Bu yaklaşım okullarımızdaki öğretim sürecine tam olarak yerleştirildiği ve uygulandığı zaman öğrencilerimizin derslere olan
ilgi ve motivasyonları ciddi bir biçimde artacaktır. Tüm bu gelişmelerin sonucu olarak bilişim toplumunun gerektirdiği becerilere sahip, objektif ve analitik düşünebilen, yaratıcı bir kafa gücüne sahip kuşaklar yetişecektir. Böyle yetişen genç insanlar,
ezberden uzak kalacak, sağlıklı iletişim kurabilme yetileri gelişecek; kendini iyi tanıyan, çevresiyle barışık bireyler olacaktır.
Palme yayıncılığın hazırladığı bu kitap serisinin içeriği yukarıda belirtilen bakış açısı çerçevesinde oluşturulmuştur. Ayrıca
bu kitaplar değişen yeni sınav sistemine (YGS–LYS) uygun bir niteliğe sahiptir. Üniversite sınavlarında sorulacak soruların
kapsamı ve ağırlık düzeyine uygun bir konu akışı sağlanmıştır.
Bu kitapların hazırlanmasında büyük bir özveriyle bana destek veren Palme Yayıncılık'ın genel müdürü sayın İlhan Budak'a teşekkür ederim.
Palme Yayıncılık'tan çıkan bu kitap serisinin tüm öğrencilere yararlı olması ve onların gelişimine bir katkı sağlaması
dileğiyle...
CemilAYAN
[email protected]
2014 Ankara
ÖNSÖZ
SevgiliÖğrenciler,
Liselerde eğitimin 4 yıla çıkarılması ile biyoloji müfredatı yeniden düzenlenmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı'nın müfredatına bağlı
kalarak hazırlanan bu kitabın öğrencilere yeni sistemde yardımcı olacağına inanıyoruz. Çünkü iyi bir eğitimin temeli okulda atılır. Bu
ise kaynakların doğru seçilmesiyle sağlanır.
Bu kitap hazırlanırken konu anlatımının, akıcı ve sade olması esas alınmıştır. Konu anlatımları resimlerle desteklenirken çözümlü
örnekler ile pekiştirilmiştir. Değişen eğitim sistemine bağlı kalarak hazırlanan etkinlikler ise çalışırken öğrenmeyi, öğrenirken keyif
almayı sağlamaktadır.
Öğrencilerimizin gelecekte mutlu ve başarılı olabilmeleri, bilim ve teknolojideki gelişmelerin onlara doğru bir şekilde aktarılması
ile mümkün olacaktır. Biyoloji, bilim alanındaki yenilikleri insan hayatına sunan bir bilim dalıdır. Bu kitap hazırlanırken hem teknolojik
gelişmeler hem de merak uyandıran sorular göz önünde tutularak öğrencilerin araştırmaya yönelmesi, kaynaklara ulaşma becerisi
kazandırılması düşünülmüştür. Konuların anlatımlarında açık, sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.
Uzun süre yapılan araştırma ve incelemeler sonucunda Palme Yayıncılık kalitesiyle hazırladığımız bu kitapta Palme Yayıncılığın
Genel Müdürü Sn. İlhan Budak'a, değerli editörümüz Sn. Cemil Ayan'a ve kitabın dizgi ve grafik çalışmalarını yapan Savaş Güler’e
teşekkür ederiz. Çalışmalarımızın başından beri her türlü emeklerini ve yardımlarını esirgemeyen değerli dostlarımız Sn. İlkay Albayrak,
Sn. Mehmet Gürler, Sn. Yeşim Akdoğan ve Sn. Berrin Akdemir'e teşekkülerimizi sunarız.
Palme yayınlarını tercih eden tüm meslektaşlarımıza ve sevgili öğrencilerimize başarı dileklerimizle...
BanuKARAAĞAÇ
BilgehanPERİ
[email protected]
[email protected]
(0533) 720 43 72
(0532) 763 40 26
2014 Ankara
IV
İÇİNDEKİLER
kardefl
kromatitler
ÜNİTE
1
ÜREME
SayfaNo
kinetokor
iğ iplikleri
MitozveEşeysizÜreme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
MayozveEşeyliÜreme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
sentromer
İnsandaÜremeSistemi-BüyümeveGelişme . . . . . . . . . . .79
ÜNİTE
2
KALITIMINGENELİLKELERİ
KalıtımveBiyolojikÇeşitlilik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119
ModernGenetikUygulamaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .195
ÜNİTE
3
DÜNYAMIZ
EkosistemEkolojisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .205
Biyomlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .241
EtkinlikYanıtAnahtarı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .265
V
1
ÜREME
BÖLÜM-1 MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME .................... 7
BÖLÜM-3 İNSANDA ÜREME SİSTEMİBÜYÜME VE GELİŞME ........................... 79
Mitoz ve Eşeysiz Üreme ............................................... 7
Hücre Döngüsü ............................................................ 7
Hücre Döngüsünün Kontrolü ....................................... 9
Eşeysiz Üreme ............................................................ 10
İnsanda Üreme Sistemi .............................................. 79
Dişi Üreme Sistemi ..................................................... 79
Erkek Üreme Sistemi .................................................. 82
Gamet Oluşumu ......................................................... 82
MiniSınavlar(1-6) ............................................ 13
KonuTestleri(1-8) ........................................... 25
Döllenme ..................................................................... 84
Üreme Sağlığı ve Cinsel Yolla
Bulaşan Hastalıklar ................................................. 84
BÖLÜM-2 MAYOZ VE EŞEYLİ ÜREME ................... 41
Mayoz ve Eşeyli Üreme .............................................. 41
Mayoz Bölünmenin Evreleri ....................................... 41
Tüp Bebek Yöntemi ve Mikroenjeksiyon................... 85
Aile Planlaması ........................................................... 85
Büyüme ve Gelişme ................................................... 85
Eşeyli Üreme............................................................... 44
Partenogenez ............................................................. 44
Konjugasyon ............................................................... 45
MiniSınavlar(1-4) ................................................. 47
KonuTestleri(1-8) ................................................ 55
ÜniversiteSınavSoruları ................................... 71
S
(DNA sentezi)
G1
ez
kin
toz
to
Si
G2
Mi
M‹ T
E V O T ‹K
R
(M) E
Hücre döngüsü
MiniSınavlar(1-4) ................................................. 89
KonuTestleri(1-8) ................................................ 97
ÜniversiteSınavSoruları ................................. 113
Bölüm
1
ÜNİTE – 1
MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME
ÜREME
KONU ÖZETİ
MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME
➣ Prokaryot ve ökaryot hücreler sahip olduğu genetik bilgiyi bölünerek yavru
hücrelerineaktarırlar.
➣ Tekhücrelicanlılardahücrebölünmesi;neslindevamınısağlaryaniüremeamaçlı
gerçekleştirilir.
➣ Çokhücrelicanlılardahücrebölünmesi;büyüme,gelişme,yenilenmevedoku
onarımıgibiişlevlerigerçekleştirir.
➣ Hücrebölünmesi,genetikmaddeolanDNA’nınikiyavruhücreyeeşitolarak
bölüştürülmesinigerektirir.
➣ BirhücreningenetikbilgisinitaşıyanDNA’yagenomdenir.
➣ BölünmeyehazırlananbirhücredeDNAkendinieşlervekromatinipliklerkısalıp
kalınlaşarakkromozomlaradönüşür.
➣ DNAeşlenmesisonucundaoluşanikiipliğinherbirinekromatitadıverilir.Her
kromozomözdeşDNAtaşıyanikikardeşkromatittenoluşur.
S
(DNA sentezi)
G1
ez
kin
toz
to
Si
G2
➣ Hücredöngüsü,birhücrebölünmesininbaşlangıcındanonutakipedendiğer
hücrebölünmesininbaşlangıcınakadargerçekleşenolaylarıkapsar.
➣ Hücredöngüsü,interfazvemitozolmaküzereikievredenoluşur.
Mi
M‹T
EV OT‹K
R
(M) E
HÜCRE DÖNGÜSÜ
Hücre döngüsü
I. İnterfaz
➣ Bölünmesonucuoluşanbirhücreninyenidenbölünmekiçingeçirdiğihazırlık
evresidir.
➣ G1,SveG2olarakadlandırılanüçevredenoluşur.
➣ G1 evresinde;hücrebüyür.Organelsayısıveproteinsenteziartar.
➣ S evresinde;DNAkendinieşler.Buevreninsonundakromozomsayısıikikatına
çıkar.
➣ G2 evresinde;hücrebölünmesiiçingereklisonhazırlıklartamamlanır.
➣ EmbriyonikhücredöngüsününinterfazsürecindeSevresigörülürken,G1yada
G2evrelerigörülmez.
➣ Olgunlaşmışsinirvekashücrelerigibiözelleşmişhücreler,G1evresindençıkarak
G0 adı verilen durgun evreye girerler. G0 evresinde kalan bu tip hücrelerde
bölünmedurmuştur.
7
Mitoz–Eşeysiz Üreme
İNTERFAZ
BÖLÜM – 1
➣ ÖkaryothücrelerdeDNAmolekülüçekirdekiçindeçeşitliproteinlerilebirarada
bulunur.BuDNA–proteinkompleksinekromatinadıverilir.
ÜNİTE –1
kardefl
kromatitler
II. Mitoz Evre (M)
➣ Mitozvesitokinezolmaküzereikibölünmeevresindenoluşur.
a) Mitoz (Çekirdek Bölünmesi)
➣ Mitoz aralarında kesin sınırlar bulunmayan dört evrede gerçekleşir. Art arda
gerçekleşenbuevrelerprofaz,metafaz,anafaz,telofazadınıalır.
ÜREME
Profaz
iğ iplikleri
kinetokor
➣ Kromatiniplikleryoğunlaşırvekromozomadınıalır.
➣ Belirginhaldegörülenkromozomlarınherbiri,sentromernoktalarındanbirbirine
bağlanmışkardeşikikromatitesahiptir.
➣ İnterfazda eşlenmiş olan sentriyoller (hayvan hücrelerinde) hücrenin zıt
kutuplarına doğru çekilir ve aralarında iğ iplikleri oluşur. Bitki hücrelerinde iğ
ipliklerisitoplazmikproteinlerdenmeydanagelir.
sentromer
➣ İğipliklerikinetokorbölgelerindenkromozomlarabağlanır.
➣ Çekirdekçikkaybolurveçekirdekzarıerir.
Eşlenmiş kromozomun genel yapısı:İğ
ipliklerisentromerdekikinetokorlarabağlanır.
Metafaz
Sentromer,kinetokorlarınbulunduğu
➣ Kinetokorlarındaniğipliklerinetutunankromozomlarhücreninekvatordüzleminde
daralmışbölgedir.
(metafazplağı)teksıralıolarakdizilir.
Anafaz
➣ Kinetokorlarabağlıiğipliklerininboylarıkısalırvekardeşkromatitlerbirbirinden
ayrılarakhücreninzıtkutuplarınadoğruhareketeder.
BÖLÜM – 1
➣ Kendi sentromerine sahip kromatitler artık bağımsız birer kromozom haline
gelmiştirve“kardeşkromozom”olarakadlandırılır.
➣ Kinetokorabağlıolmayaniğiplikleribuevredehücreninboycauzamasınısağlar.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
‹NTERFAZ
Sentrozomlar
(sentriyol çiftleri içerir).
Kromatin
PROFAZ
‹€ iplikleri
Çekirdek zar›n›n
parçalar›
Sentromer
Kinetokor
Hücre zar›
Çekirdekçik
Çekirdek zarı
METAFAZ
Kinetokora
ba€l› olmayan
i€ iplikleri
‹ki kardefl
kromatit içeren
kromozom
ANAFAZ
‹€ ipli€i
Kinetokor
i€ ipli€i
TELOFAZ
Oluflan
çekirdekçik
Kardefl
kromozomlar
Bölünme
olu€u
Oluflan
çekirdek zar›
Hayvan hücresinde interfaz ve mitoz
8
➣ İğipliklerikaybolur.
➣ Hücreninzıtkutuplarındakikromozomlarınetrafındaçekirdekzarımeydanagelir
veçekirdekçikyenidenoluşur.
ÜREME
➣ Kromozomlarçözülmeyebaşlarvetekrarkromatinhalinedöner.
ÜNİTE – 1
Telofaz
b) Sitokinez (Sitoplazma Bölünmesi)
➣ Sitokinezsitoplazmanınyavruhücrelerebölünmesiolaydır.
➣ Sitokinezhayvanhücrelerindeboğumlanmailegerçekleşirken,bitkihücrelerinde
hücreplağıoluşturularakgerçekleşir.
➣ Hayvan hücrelerinde boğumlanma, hücrenin ekvator bölgesinde, karşılıklı iki
taraftandıştaniçedoğrubölünmeoluğuoluşumuylabaşlar.
➢ Bitkihücrelerindehücreplağıoluşumuhücreninortasındanbaşlarveçevreye
doğruilerler.
Hücre duvar›
Yeni hücre duvar›
BÖLÜM – 1
Yavru hücreler
Bitki hücresi
Hücre duvar› materyali içeren
parçacıkları
Hücre pla€ı
(Orta lamel)
Yavru hücreler
Hayvan ve bitki hücrelerinde sitokinez
G1 kontrol noktas›
HÜCRE DÖNGÜSÜNÜN KONTROLÜ
➣ HücredöngüsününevreleriarasındakidüzenisağlayanG1,G2veMadıverilen
kontrolnoktalarıbulunur.
Kontrol
sistemi
G1
M
M kontrol noktas›
S
G2
➣ “Siklinler”ve“siklinbağımlıkinaz”moleküllerininkontrolnoktalarındakietkileşimi
sonucuhücredöngüsünüdüzenleyen“dur”ve“devamet”sinyallerioluşur.
➣ G1kontrolnoktasında,DNA’dahasarbulunmuyorsavehücreyeterlibüyüklüğe
ulaşmışsa“devamet”sinyaliverilir.
➣ G2kontrolnoktasında,DNAhasarıvehücreninbüyüklüğükontroledilir.
G2 kontrol noktas›
Hücredöngüsününkontrolnoktaları
➣ Mkontrolnoktasında,kinetokorlariğipliklerinetutunmazsa“dur”sinyaliverilirve
anafazevresibaşlamaz.Businyal,bütünkinetokorlarıniğipliklerinetutunmasıyla
ortadankalkar.
9
Mitoz–Eşeysiz Üreme
Hayvan hücresi
ÜNİTE –1
EŞEYSİZ ÜREME
➣ Anacanlınınkendisiyleaynıgenetikbilgiyesahipyavrularımeydanagetirmesine
eşeysiz üremedenir.
➣ Eşeysiz üremede mayoz bölünme ve döllenme olayları görülmez. Dolayısıyla
gametoluşturmavezigotoluşumugerçekleşmez.
ÜREME
➣ Eşeysizüremenintemelimitozbölünmeyedayanır.
➣ Eşeysizüremesonucuoluşanbireyler,birbirleriyleveatasalcanlıylaaynıkalıtsal
özellikleresahiptir.
➣ Eşeysiz üreme sonucu kalıtsal çeşitlilik ortaya çıkarsa, bu durum ancak
mutasyonlaaçıklanır.
➣ Bölünereküreme,tomurcuklanma,sporlaüreme,vejetatifüremeverejenerasyon
gibiçeşitlereayrılır.
Amiptebölünmeheryöndenolur.
1. Bölünerek Üreme
➣ Prokaryotlardanbakterivearkelerde,ökaryotlardanamip,paramesyum,öglena
gibiprotistlerilebazımayatürlerindegörülür.
➣ Bölünereküreme,belirlibirbüyüklüğeulaşanhücreninkısmeneşitolarakikiye
ayrılmasıdır.
➣ Ökaryotbirhücrelicanlılardabölünereküremenintemelimitozadayanır.
BÖLÜM – 1
Ana birey
➣ Bölünereküremeparamesyumdaenine,öglenadaboyuna,amipteiseheryönde
olur.
2. Tomurcuklanma
Tomurcuk
➣ Butipüreme,biramayalarında,süngerlerde,hidra,denizanasıpoliplerigibibazı
sölenterlerdevebazıbitkilerdegörülür.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
➣ Tomurcuklanmada,anabireyinvücudundandışarıyadoğrutomurcukşeklinde
oluşanbirçıkıntıbüyürveyavrucanlıyımeydanagetirir.
➣ Tomurcukoluşumumitozilegerçekleşir.
Hidratomurcuklanarakeşeysizçoğalır.
➣ Butipüremedeoluşantomurcuklarbağımsızyaşayabildiğigibianabireyebağlı
kalarak“koloni”adıverilentopluluklardaoluşturur.
3. Sporla Üreme
➣ Butipüreme,mantarlarda,bazıbirhücrelicanlılarda,bazıomurgasızhayvanlarda,
eğreltiotlarıvekarayosunlarıgibitohumsuzbitkilerdegörülür.
➣ Sporlaüreme;olumsuzkoşullaradayanıklı,etrafıdayanıklıbirörtüilekaplıolan
vesporadıverilenözelleşmişhücrelerleolur.
➣ Sporlareşeysizveyaeşeyliüremeyoluylaoluşurlarvehaploitkromozomludurlar.
➣ Mayozbölünmesonucuoluşansporlara“eşeylispor”denir.Busporlarınüreme
hücrelerindenfarkı,döllenmedenyenibireyoluşturmalarıdır.
➣ Mitoz sonucu oluşan sporlara “eşeysiz spor” denir. Eşeysiz sporlar uygun
koşullardaçimlenerekyenibireyioluşturur.
➣ Sporlaüreyencanlılarınyaşamdöngülerindeeşeyliveeşeysizüremeninbirbirini
takipetmesinedöl değişimi (metagenez)adıverilir.
Pufmantarımilyonlarcasporoluşturur.
10
➣ Döldeğişimisırasındasporlarmayozbölünmeyle,gametlermitozbölünmeyle
meydanagelir.
ÜREME
4. Vejetatif Üreme
ÜNİTE – 1
➣ Çiçeksizbitkilerde;sporofitbitkimayozlasporlarıoluşturur.Sporlarınçimlenmesi
ile dişi ve erkek gametofitler oluşur. Gametofit bitkilerin mitoz bölünmesi ile
oluşan sperm ve yumurta hücrelerinin döllenmesi sonucu diploit yapılı zigot
oluşur.Zigotunmitozbölünmeleriilesporofitbitkimeydanagelir.
➣ Yüksekyapılıbitkilerdegörülür.
➣ Mitozbölünmeveyenilenmeesasınadayanır.
Eğreltiotundasporoluşturansporkeseleri
➣ Butipüreme,anabitkidenayrılanbirdokuparçasınıngelişerekyenibirbireyi
oluşturmasıylameydanagelir.
➣ Vejetatifüremesürünücügövde,yumrugövde,rizomgövdeveçelikleüremegibi
değişikşekillerdegerçekleşir.
➣ Çilekbitkisindesürünücügövdeüzerindegöz(nodyum)adıverilenbölgelerden
yenibitkilergelişir.
➣ Ayrık otu, zencefil gibi bitkilerin rizom gövdeleri üzerinde bulunan gözlerden
gelişensürgünler,yenibitkilerioluşturur.
➣ Patates,yerelmasıgibibitkilerinyumrugövdeleriilesoğan,sümbül,lalegibi
bitkilerinyassıgövdeleriüzerindekigözlerdenyenibitkilergelişir.
➣ Çelikleüreme;kök,gövdeyadayapraktanalınanbitkiparçalarınınanabitkiden
ayrılarak,uygunkoşullardabaşkabiryerdeköklendirilmesidir.
➣ Aşılamailefarklıtürlerinyadaaynıtürünfarklıbireylerindekieniyiözelliklerintek
birbitkidebirleştirilmesisağlanır.
5. Rejenerasyon (Yenilenme)
➣ Rejenerasyoncanlıorganizmadakopanveyazarargörenbirparçanınyeniden
yapılmasıdır.
➣ Genelolarakcanlınıngelişmişlikderecesiileyenilenmeyeteneğitersorantılıdır.
➣ Gelişmiş yapılı omurgalılarda ve insanda rejenerasyon doku düzeyinde
gerçekleşir.Rejenerasyonileyıpranandokularınonarımıveyaralarıniyileşmesi
sağlanır.
➣ Kertenkele,semender,yengeçgibibazıcanlılardarejenerasyonorgandüzeyinde
gerçekleşir. Kertenkele kopan kuyruğunu yenileyerek organ düzeyinde
rejenerasyonsağlar.
Zencefilbitkisirizomileürer.
➣ Planarya,denizyıldızıgibicanlılardarejenerasyonsistemdüzeyindedirveeşeysiz
üremeolarakkabuledilir.Planaryadakopanvücutkısımlarınınherbirininyeni
bireyleredönüşmesişeklindegerçekleşenyenilenmeeşeysizüremebiçimidir.
11
Mitoz–Eşeysiz Üreme
Çilekbitkisisürünücügövdeileürer.
➣ Daldırmayöntemi,anabitkiningençbirdalının,kendisindenayrılmadantoprağa
gömülmesi ve gömülen kısmın köklenmesinden sonra ana bitkiden kesilip
ayrılmasıdır.
BÖLÜM – 1
➣ Aşılama; çoğaltılması istenilen çeşittenalınanbitkiparçasının, başkabirbitki
üzerinekaynaştırılmasıdır.
ÜNİTE –1
ÜREME
BÖLÜM – 1
Mitoz–Eşeysiz Üreme
12
Mitoz Bölünme
Birmikroskoparacılığıilehücreninortakesitiboyuncabir
hücre plağı oluşmaya başladığı ve hücre plağının her iki
tarafındaçekirdeklerinyenidenoluştuğugözlenmiştir.
Bugözlemleredayanarakbölünenhücreileilgiliaşağıdaki
ifadelerden doğru olanların yanına “�”, yanlış olanların
yanına“�”,doğruluğukesinolmayanlarınyanına“!”işareti
koyunuz.
3. Aşağıda eşlenmiş bir kromozomun genel yapısı
gösterilmiştir.
I
ÜREME
1.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 1
1. Mitozbölünmegeçirmektedir.
IV
2. Prokaryotyapıdakibircanlıyaaittir.
3. Bölünmeninsitokinezevresindedir.
III
4. Klorofilüretimindensorumlugenleresahiptir.
II
5. Bölünmesırasındahomologkromozomlarayrılmıştır.
6. Hücredöngüsününinterfazevresindedir.
Şekilde gösterilen numaralandırılmış kısımların isimlerini
yazınız.
I. ………………………………………………………………
III. ………………………………………………………………
2.
Aşağıda mitoz evrelerinde gerçekleşen bazı olaylar
verilmiştir. Bu olayların mitozun hangi evrelerinde
gerçekleştiğiniboşluklarayazınız.
4. Aşağıdabirhayvanhücresininhayatdöngüsüneaitifadeler
verilmiştir.Buifadelerdendoğruolanlarınyanına“D”,yanlış
olanlarınyanına“Y”harfiyazınız.
a) Kromozomlarınkromatinipliğihalinedönüşmesi
………………………………………………………………
b) Kromozomlarınekvatordüzlemindesıralanması
………………………………………………………………
c) Eşlenmişsentriyollerarasındaiğipliklerininoluşması
………………………………………………………………
d) Kardeşkromozomlarınhücreninzıtkutuplarınadoğru
hareketetmesi
………………………………………………………………
1. İnterfazevresindeDNAkendinieşler.
2. Hücre döngüsünde G1, G2 ve M kontrol noktaları
vardır.
3. Mitozun profaz evresinde kardeş kromatitler
birbirindenayrılır.
4. Mitozunmetafazevresindeiğipliklerinebağlanmış
kromozomlarhücreninekvatordüzlemineyerleşir.
5. İnterfazsürecindesentriyolsayısıikikatınaçıkar.
13
Mitoz–Eşeysiz Üreme
IV. ………………………………………………………………
BÖLÜM – 1
II. ………………………………………………………………
So
ÜNİTE –1
5. Şekliinceleyerekaşağıdakisorularıcevaplayınız.
7.
Numaralandırılmışkutucuklardahücredöngüsüsırasında
meydanagelenbazıolaylarverilmiştir.
Kutucuk numaralarını kullanarak aşağıdaki soruları
cevaplayınız.
ÜREME
1. Kromozom sayısı iki 2. Hücre plağı meydana
katınaçıkar.
gelir.
3. Sentriyollereşlenir.
4. Organellersentezlenir.
5. Bölünme oluğu mey6. İğipliklerioluşur.
danagelir.
a) Verilenşekilhücredöngüsününhangievresineaittir?
………………………………………………………………
7. Kardeş kromatitler
birbirindenayrılır.
8. Kromozomlar hücrenin
ekvator düzleminde
sıralanır.
b) Buevredehangiolaylargerçekleşir?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
a) Hangisi ya da hangileri interfaz sırasında meydana
gelir?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
b) Hangisi ya da hangileri sitokinez sırasında meydana
gelir?
………………………………………………………………
6.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
Aşağıda bitki ve hayvanlardaki hücre döngüsü sırasında
gerçekleşenbazıolaylarverilmiştir.
Venndiyagramıüzerindebuözelliklerikarşılaştırınız.
B
BÖLÜM – 1
………………………………………………………………
i
itk
hüc
re s i
H a y va n h ü c
re s
i
c) Hangisi ya da hangileri bitkilerde hücre döngüsü
sırasındagerçekleşmez?
………………………………………………………………
d) Hangisi ya da hangileri hayvanlarda hücre döngüsü
sırasındagerçekleşmez?
………………………………………………………………
1. İnterfazevresinde,sentriyollerkendinieşler.
2. Profaz evresinde, kromatin iplikler yoğunlaşır ve
kromozomadınıalır.
3. Metafaz evresinde, kinetokorlarından iğ ipliklerine
tutunmuşkromozomlarhücreninekvatordüzleminde
dizilir.
4. Anafazevresinde,herbirkromozomunsentromeriikiye
bölünürvetümkardeşkromatitlerbirbirindenayrılır.
5. Telofazevresinde,kromozomlartekrarkromatinipliğine
dönüşürveçekirdekzarıoluşur.
6. Sitokinezde golgi cisimciği tarafından ara plak (orta
lamel)adıverilenyapıoluşur.
14
e) Hangisiyadahangilerimitozsırasındagerçekleşir?
………………………………………………………………
8. Bir canlının karaciğer hücresinde 20 kromozom
bulunmaktadır. Bu canlının bir deri hücresi üç mitoz
bölünmegeçirdiğindekaçhücreoluşurveherbirhücrede
kaçkromozombulunur?
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
Mitoz Bölünme
1.
1. Çokhücrelicanlılarınvücuthücrelerindegörülür.
3.
Aşağıdahücredöngüsüsırasındagerçekleşenbazıolaylar
verilmiştir.
Bu olayları gerçekleştikleri hücre döngüsü evreleriyle
kutucuknumaralarınıkullanarakeşleştiriniz.
2. Tek hücreli canlılarda büyümeyi ve rejenerasyonu
sağlar.
1 Kromozomunkromatinipliğihalinedönüşmesi
3. İnsanda zigotun oluşumundan başlar ve ölüme
kadardevameder.
2 DNAeşlenmesi
4. Bölünme sonucu oluşan hücreler birbirleriyle ve
atasalhücreylekalıtsalolarakaynıdır.
3 İğipliklerininoluşması
4 Kardeşkromatitlerinayrılması
5. Bölünme sürecinde çekirdek ve sitoplazma
bölünmesiikişerdefaolur.
5 Hücreplağınınoluşması
6. Diploit hücrelerde görülürken haploit hücrelerde
görülmez.
6 Sentriyollerinhücreninzıtkutuplarınahareketetmesi
7. Bölünme sırasında sinapsis ve tetrat oluşumu ile
krossingoverolayıgerçekleşmez.
romozomların hücrenin ekvator düzleminde
7 K
sıralanması
8 Sentriyoleşlenmesi
romatin ipliğinin yoğunlaşarak kromozoma
9 K
dönüşmesi
Mitoz–Eşeysiz Üreme
10 Kardeşkromozomlarınzıtkutuplaraçekilmesi
sentromer
çekirdek
kromatin
kromozom
kromatit
Tabloda verilen anahtar kelimeleri kullanarak aşağıdaki
metnitamamlayınız.
Ökaryotbirhücreninbölünmeöncesinde…………………
11 Sitoplazmanınbölünmesi
12 Çekirdekzarınınoluşması
materyali içinde dağınık halde bulunan DNA ipliklerine
………………… denir. Bölünmeye hazırlanan bir hücre,
‹nterfaz
Profaz
Metafaz
DNA’sını eşlediğinde bu ipliklerin sayısı iki katına çıkar.
………………… adı verilen bu iplikler …………………
noktalarından birbirlerine tutunarak ………………… ları
Anafaz
meydanagetirir.
Telofaz
BÖLÜM – 1
8. Canlıolantümbitkihücrelerindegerçekleşir.
2.
ÜREME
Aşağıda mitoz bölünme ile ilgili özellikler verilmiştir. Bu
özelliklerden doğru olanların yanına “D”, yanlış olanların
yanına“Y”harfiyazınız.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 2
Sitokinez
15
So
ÜNİTE –1
4.
Mitoz bölünme geçiren 2n = 4 kromozomlu bir hayvan
hücresindemitozunmetafazveanafazevreleriniaşağıda
belirtilenbölümlereçiziniz.
6. Vücut hücresindeki DNA miktarı 2X mg olan diploit bir
organizmanınderihücresininhayatdöngüsünde;G1evresi,
G2evresivemetafazevresindekiDNAmiktarınıaşağıdaki
boşluklarayazınız.
z
faz
afa
faz
lo
Te
ÜREME
An
Meta
G1
Profaz
G2
Metafaz
S
Anafaz
➢ G1evresi…………………………………………………
➢ G2evresi…………………………………………………
➢ Metafazevresi……………………………………………
7. Aşağıdakicümlelerdeboşbırakılanyerleritablodaverilen
kavramlariletamamlayınız.
5.
sentromer
kinetokor
S
anafaz
gen
genom
kromatin
sentrozom
BÖLÜM – 1
1. Bir hücrenin genetik bilgisini taşıyan DNA’ya
………………………denir.
2. ……………………………… evresinde, kinetokorlara
Mitoz–Eşeysiz Üreme
bağlı iğ ipliklerinin boylarının kısalmasıyla, kardeş
kromatitlerhücreninzıtkutuplarınadoğruhareketeder.
3. DNA üzerinde bulunan ve canlının belirli bir kalıtsal
özelliğinibelirleyenbirime………………………………
denir.
Yukarıdaözelbirboyamatekniğiileeldeedilmiş,birinsanın
karyotipiverilmiştir.Karyotipileilgiliaşağıdakiifadelerden
doğruolanlarınyanına“D”,yanlışolanlarınyanına“Y”harfi
yazınız.
1. Karyotiperkekbirbireyeaittir.
2. Karyotip analizleri kromozomun en net olarak
görüldüğümetafazevresindeyapılır.
3. Karyotip analizi yapılan bireyde 23 çift otozom
bulunmaktadır.
4. Bu yöntem kullanılarak Down sendromu gibi
anormalliklertespitedilebilir.
5. Karyotipanaliziyapılanbirey2n=46kromozomludur.
16
4. Hücre bölünmesi içinde çekirdekte ağ, yumak
ya da ince, uzun iplik şeklinde görülen yapıya
…………………………denir.
5. Kardeş kromatitlerin birbirine bağlandığı boğum
noktasına…………………………………adıverilir.
6. Hayvanhücrelerininbölünmesisırasında………………
organelitarafındanoluşturulaniğiplikleri,kromozom
hareketinisağlar.
7. DNA sayısının ve ağırlığının iki katına çıktığı evre
interfazın………………………evresidir.
8. ………………………………… bölgesinebağlıolmayan
iğipliklerihücreninboyunauzamasınısağlar.
1.
Aşağıdakisorularıcevaplayınız.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 3
Mitoz Bölünme
4. Şekliinceleyerekaşağıdakisorularıcevaplayınız.
a) Mitotikevrenedir?
ÜREME
………………………………………………………………
………………………………………………………………
b) Mitotikevreyeaitaltevrelerigerçekleşmesırasınagöre
yazınız.
a) Hücremitozunhangievresinigeçirmektedir?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
b) Buevredegerçekleşenolaylarnelerdir?
………………………………………………………………
2. Aşağıdakiaçıklamalardandoğruolanlarınyanına“D”,yanlış
olanlarınyanına“Y”harfiyazınız.
………………………………………………………………
1. DNAeşlenmesimitozbölünmeninprofazevresinde
gerçekleşir.
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
3. Mitoz hücre bölünmesi sonucu oluşan yavru
hücrelerdekikromozomsayısıveDNAmiktarısabit
kalır.
………………………………………………………………
5.
3. Aşağıdayetişkinbirinsanaaitçeşitlihücretipleriverilmiştir.
Buhücrelerdenmitozgeçirebilenlerinyanındakikutucuğa
(✔), geçirmeyenlerin yanındaki kutucuğa (✗) işaretini
koyunuz.
1. Derihücreleri
2. Kashücreleri
3. Karaciğerhücreleri
4. Sinirhücreleri
Hücrelerin çoğunda mitotik evre, mitoz ve sitokinezin
gerçekleşmesiyle sonlanır. Sitokinez sonucu oluşan iki
yavru hücrede aşağıda verilen özelliklerden kesinlikle
aynı olanların yanındaki kutucuğa (�), farklı olabilenlerin
yanındakikutucuğa(�)işaretikoyunuz.
1. Organelçeşidi
2. Gensayısı
3. Sitoplazmamiktarı
4. DNAmiktarı
5. Büyüklük
5. Kemikiliğihücreleri
6. Kromozomsayısı
6. Retinahücreleri
7. Gençeşidi
7. Epitelhücreleri
8. Organelsayısı
17
Mitoz–Eşeysiz Üreme
………………………………………………………………
4. Mitoz bölünme ile kalıtsal çeşitlilik sağlandığı için
evrimekatkısıfazladır.
BÖLÜM – 1
2. Prokaryothücreleringenetikmataryalihalkasalbir
DNAmolekülündenoluşur.
So
ÜNİTE –1
6. Hücredöngüsününbirevresinigösterenşekliinceleyerek
aşağıdakisorularıcevaplayınız.
8. Aşağıdamitozbölünmeyeaitbirevreverilmiştir.
III
I
ÜREME
II
IV
V
Şemadakinumaralandırılmışyapılarınisimleriniyazınız.
I:
………………………………………………………………
II:
………………………………………………………………
III:
………………………………………………………………
IV:
………………………………………………………………
V:
………………………………………………………………
a) Şekilhücredöngüsününhangievresineaittir?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
b) Şekildeki hücre, bitki hücresine mi yoksa hayvan
hücresinemiaittir?
BÖLÜM – 1
………………………………………………………………
Mitoz–Eşeysiz Üreme
c) Şekildegösterilenevreninhangiözelliğibitkivehayvan
hücrelerininayırtedilmesinisağlar?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
7.
2n=4kromozomluveDNAmiktarı4Xmgolanbirhücre
bölünmesisonucuikiyavruhücreoluşturuyor.Busüreçte
ana hücrenin DNA miktarında görülen değişim grafiğini
hücredöngüsüevrelerinegöreçiziniz.
9.
Ökaryotik bir canlıya ait hücre döngüsünde gerçekleşen
bazıolaylaraşağıdakarışıkolarakverilmiştir.
Buolaylarıkutucuknumaralarınıkullanaraksıralayınız.
1
2
Sitokinez olayının
tamamlanması
DNA
miktar›
3
Çekirdek zarı ve
çekirdekçiğin yeniden
oluşması
Kromozomların
ekvatoral düzlemde
tek sıralı dizilmesi
8x
4
DNA molekülünün
eşlenmesi
4x
2x
‹nterfaz
18
5
Mitoz
Sitokinez
Evreler
6
Kromatitlerin
yoğunlaşarak
kromozomlara
dönüşmesi
Kardeş
kromatitlerin
ayrılması
….......……………………………………………………………
1. Aşağıdakisorularıcevaplayınız.
3.
a) Kinetokornedir?
Sağlıklı bir insana ait mitoz bölünme ile ilgili aşağıdaki
sorularıcevaplayınız.
………………………………………………………………
………………………………………………………………
b) Kinetokorabağlıolaniğiplikleriningörevinedir?
ÜREME
a) Profazevresindekikromozomsayısıkaçtır?
………………………………………………………………
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 4
Mitoz Bölünme
b) Karyokinezhangievredebaşlar,hangievredebiter?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
c) Anafazevresindekikromozomsayısıkaçtır?
c) Kinetokorabağlıolmayaniğiplikleriningörevinedir?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
d) İğ iplikleri hangi evrede kinetokor bölgesinden
kromozomlarabağlanır?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
e) Sitokinez olayı sonucu oluşan bir hücrede kaç
kromozombulunur?
2.
BÖLÜM – 1
………………………………………………………………
Şekliinceleyerekaşağıdakisorularıcevaplayınız.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
4.
a) Hücremitozunhangievresinigeçirmektedir?
………………………………………………………………
b) Sitokinezsonucuoluşanyavruhücrelerinherbirinde
kaçarkromozombulunur?
………………………………………………………………
c) Şekilde verilen hücre hayvan hücresi mi, yoksa bitki
hücresimidir?Açıklayınız.
………………………………………………………………
Colchicine adı verilen kimyasal madde sentrozomların
iğ ipliklerini oluşturmasını engeller. Mitoz bölünme
hazırlığındakibirhücreyeyüksekdozdacolchicineverilmesi
durumundanasılbirsonuçortayaçıkar?Açıklayınız.
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
19
So
ÜNİTE –1
5. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D”, yanlış
olanlarınyanına“Y”harfiniyazınız.
1. Mitoz bölünme sonucu oluşan yavru hücrelerin
kromozomsayısınyada2nolabilir.
ÜREME
2. Mitoz evresinden sonra sitokinez evresi
gerçekleşmezse hücrelerde birden fazla çekirdek
görülür.
3. Kinetokorabağlıolmayaniğipliklerianafazevresinde
kardeşkromatitlerinbirbirindenayrılmasınısağlar.
7.
I. nkromozomlubirgamethücresinin2nkromozomlu
halegelmesi
II. nkromozomlubirhücrenindöllenmeyapmadanyeni
bircanlıyımeydanagetirmesi
III. 2n kromozomlu bir hücreden, n kromozomlu 4 farklı
hücreninoluşması
IV. nkromozomluhücrenin2tanenkromozomluüreme
hücresinioluşturması
Yukarıdaki olaylardan hangilerinin mitoz bölünmeyle
sağlandığınıyazınız.
……………………………………………………………………
4. Hayvanhücrelerindesitokinezmerkezdençevreye,
bitki hücrelerinde ise çevreden merkeze doğru
ilerler.
5. Mutasyonlar, X ışını, radyasyon gibi bazı faktörler
kanserenedenolur.
6. Eşeysiz üremenin tipik olayları gamet oluşumu ve
döllenmedir.
8.
BÖLÜM – 1
Mitoz–Eşeysiz Üreme
6. Diploit kromozom sayısına sahip aşağıdaki hayvan
hücrelerindenhangilerininbölünmetipininmayozolduğu
kesindir?
1
2
3
4
5
6
9.
Aşağıda hücre döngüsünün bazı evreleri karışık olarak
verilmiştir. Bu evrelerin isimlerini şekillerin altındaki
boşluklarayazınız.
1
2
4
5
3
8.sorudahücredöngüsününkarışıkolarakverilenevrelerini
evrenumaralarınıkullanaraksıralayınız.
……………………………………………………………………
20
Eşeysiz Üreme
1. Birbakterininikiyebölünmesisırasındagerçekleşenolaylar
aşağıdakarışıkolarakverilmiştir.
Dişi
gametofit
(n)
Buolaylarıkutucuknumaralarınıkullanaraksıralayınız.
1
2
Hücre zar›n›n
içeriye do€ru
çökmesi
3
Enine bölünme
sonucu iki yeni
bakterinin
oluşması
4
İki yavru hücre
arasında yeni
hücre duvarının
oluşması
Sporofit
(2n)
Bakteri
DNA’sının
eşlenmesi
5
Zigot
(2n)
Sporlar
(n)
Erkek
gametofit
(n)
DNA
kopyalarının
birbirinden
uzaklaşması
Yumurta
(n)
Sporofit
(2n)
ÜREME
3. Aşağıdakikarayosunlarınınmetagenezileüremesişematize
edilmiştir.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 5
Sperm
(n)
Bu şema ile ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru olanların
yanına“D”,yanlışolanlarınyanına“Y”harfiyazınız”
1. Sporofit bitkiler diploit, gametofit bitkiler haploit
yapıdadır.
2. Dişi gametofitin mayoz bölünmesi ile yumurta
hücresioluşur.
……………………………………………………………………
3. Aynı sporofitten oluşan sporların genetik yapıları
farklıolabilir.
5. Erkekgametofitteoluşanspermleringenetikyapıları
farklıolabilir.
Aşağıdaeşeysizüremeileilgilikavramlarvebukavramlara
ait tanımlar verilmiştir. Verilen tanımları ilgili kavramlarla
eşleştirerekdoğrunumarayıkavramlarınyanındakikutucuk
içineyazınız.
Tomurcuklanma
4. Aşağıdaki kutucuklarda bitki doku kültürü yönteminin
aşamalarıkarışıkolarakverilmiştir.
Rejenerasyon
Kutucuknumaralarınıkullanarakbuaşamalarısıralayınız.
Vejetatifüreme
Sporlanma
1
Kallustan farklılaşan
hücrelerin oluşturduğu
fide, toprağa nakledilir.
2
Kallus hücreleri ayr›larak
büyüme hormonu içeren
ayar ortam›nda kültüre
al›n›r.
3
Doku hücreleri
farkl›laflarak kallus ad›
verilen düzensiz bir doku
kümesi oluflturur.
4
Kök veya gövde
ucundan al›nan küçük
doku parçalar› besi
ortam›nda kültüre al›n›r.
1. Kopanvücutkısımlarınınkendilerinitamamlayarakyeni
bireyleredönüşmesişeklindegerçekleşir.
2. Etrafıdayanıklıbirörtüilekaplıolanvedöllenmeden
yeni bir canlıyı oluşturabilen özelleşmiş hücrelerle
gerçekleşir.
3. Ana canlının üzerinde hücre bölünmesiyle oluşan
çıkıntının gelişerek yeni bir bireyi meydana getirmesi
şeklindegerçekleşir.
4. Ana bitkiden ayrılan bir doku parçasının gelişerek
ana bitkiyle aynı genetik yapıda olan yeni bir bireyi
oluşturmasışeklindegerçekleşir.
………………………………………………………………
21
Mitoz–Eşeysiz Üreme
2.
6. Kara yosununun metagenezle üremesi sırasında
mayozbölünme,mitozbölünmevedöllenmeolayları
gerçekleşir.
BÖLÜM – 1
4. Döllenmesonucuoluşanzigotunmitozbölünmeleri
ilesporofitbitkioluşur.
So
ÜNİTE –1
5. Aşağıdakicümlelerdeboşbırakılanyerleritablodaverilen
kavramlariletamamlayınız.
aşılama
spor
tomurcuklanma
bölünme
gametofit
daldırma
7. Aşağıda E.coli bakterisinin bölünerek üremesi şematize
edilmiştir.
ÜREME
1. Etrafı dayanıklı bir örtü ile kaplı olan ve olumsuz
koşullara dayanabilme özelliği gösteren hücrelere
…………… denir.
2. Eğreltiotlarında………………………döl,dişiveerkek
üremeorganlarınıbirliktetaşır.
3. Vejetatifüretimşekliolan………………………………
yönteminde ana bitkinin dal parçası kendisinden
ayrılmadantoprağagömülür.
4.
…………………………… iki bitki parçasını
kaynaştıraraktekbirbitkiymişgibibirliktebüyümelerini
sağlamakamacıylayapılır.
5.
……………………………ileçoğalmadabireysayısı
genelliklegeometrikdizişeklindeartar.
BÖLÜM – 1
6.
……………………………anacanlınınbirbölümünde
çıkıntıoluşumuylabaşlar.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
6. Aşağıdaki canlılarda görülen eşeysiz üreme tiplerini
karşılarındakiboşluklarayazınız.
➢ Paramesyum………………………………………………
Buolaylailgiliaşağıdakiifadelerdendoğruolanlarınyanına
“D”yanlışolanlarınyanına“Y”harfiyazınız”
1. Çekirdekzarıprofazevresindeeriyerekkaybolur.
2. Bölünme sürecinde hücrede hacimce artış
gerçekleşir.
3. Replikasyon sonucu oluşan DNA molekülleri iğ
ipliklerioluşmadanbirbirindenayrılır.
4. Oluşanyenihücreleringenetikyapılarıbirbirlerive
atahücreileaynıdır.
5. Ökaryotlardakihücrebölünmesinegöredahayavaş
gerçekleşir.
6. Sitokinezolayıaralameloluşumuilegerçekleşir.
8. Aşağıda kara yosununun metagenezle üremesi sırasında
gerçekleşen bazı dönüşümler verilmiştir. Okların üzerine
budönüşümüsağlayanmetabolikolayları(mitozbölünme,
mayozbölünme,döllenme)yazınız.
1. Dişigametofit
Yumurta
➢ Biramayası…………………………………………………
➢ Planarya……………………………………....……………
➢ Ekmekküfü…………………………………………………
2. Sporofit
Spor
3. Sperm+Yumurta
Zigot
➢ Çilek…………........……………………..…………………
➢ Patates………....…………………………..………………
➢ Ayrıkotu…………..…………………….…………………
22
4. Erkekgametofit
5. Zigot
Sperm
Sporofit
1.
Kara yosunu
3.
Eğrelti otu
Aşağıda eğrelti otundaki metagenezle üremeye ait bazı
olaylar verilmiştir. Bu olaylardan genetik varyasyona
neden olanların yanına “✔”, genetik varyasyona neden
olmayanlarınyanına“✗”işaretikoyunuz.
ÜREME
Aşağıda kara yosunu ve eğrelti otuna ait bazı özellikler
verilmiştir. Venn diyagramı üzerinde bu özellikleri
karşılaştırınız.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 6
Eşeysiz Üreme
1. Diploitevreninhaploitevreyegöredahauzunolması.
2. Eşeyli ve eşeysiz üremenin birbirini takip ettiği
metagenezleüreme.
1. Zigotunbölünmelersonucusporofitioluşturması
3. Sperm ve yumurta hücrelerinin mitoz bölünme ile
2. Sporofitinmayozbölünmeilesporlarıüretmesi
oluşması.
3. Aynı bitki üzerinde oluşan sperm ve yumurtanın
döllenmesi
4. Dişiveerkekgametofitlerinayrıbitkilerolarakgelişmesi.
5. Gametofitevreninbaskınolduğubiryaşamdöngüsüne
4. Erkek gametofit (anteridyum) üzerinde sperm
hücrelerininoluşması
sahipolma.
Kontrolsüz hücre bölünmesiyle ilgili aşağıdaki
açıklamalardandoğruolanlarınyanına“D”,yanlışolanların
yanına“Y”harfiyazınız.
4.
Aşağıdadiploityapılıbircanlınınmitozbölünmesineaitbir
evreverilmiştir.
Şemaya göre bu canlı ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Kanser hücreleri, hücre döngüsünü düzenleyen
“devam et” ve “dur” şeklindeki sinyallere cevap
vermezler.
2. Kültürde üretilen kanser hücreleri yeterli besinin
sağlandığıkoşullardaancak20–50kezbölünebilirler.
3. Hücreyüzeylerindekideğişikliklerdendolayıkomşu
hücrelerle bağlantılarını kaybederek etraftaki
dokularayayılabilirler.
4. Vücudun bağışıklık sistemi ile yok edilemeyen
kanser hücrelerinin bölünerek oluşturduğu hücre
kitlesinetümöradıverilir.
5. İyi huylu tümörların lenf ve kan yoluyla başlangıç
bölgesinden ayrılarak farklı doku ve organlara
yayılmasınametastazdenir.
6. Kanser oluşumu kalıtsal bir özellik olup, çevre
faktörlerindenetkilenmedenmeydanagelir.
a) Bu canlının diploit hücrelerindeki kromozom sayısı
kaçtır?
………………………………………………………………
b) İlgilihücremitozbölünmeninhangievresindedir?
………………………………………………………………
c) İlgilihücreninprofazevresindekikromatitsayısıkaçtır?
………………………………………………………………
23
Mitoz–Eşeysiz Üreme
2.
5. Dişi gametofit (arkegonyum) üzerinde yumurta
üretimi
BÖLÜM – 1
6. Maddetaşınımınıniletimdemetleriilegerçekleşmesi.
So
ÜNİTE –1
5.
Aşağıdakilerdenhangisiyadahangilerivejetatifüremeye
örnek olarak verilebilir. Uygun olan örneklerin yanındaki
kutucuğa(�)işaretinikoyunuz.
7. Aşağıda mitoz ve eşeysiz üreme ile ilgili yapılan
açıklamalardan doğru olanların yanındaki kutucuğa (�),
olmayanlarınyanındakikutucuğa(�)işaretinikoyunuz.
➣Patates→Yumrugövdeileüreme
1. Hücredöngüsünüoluşturanevreleringerçekleşme
süresifarklıcanlılardadeğişiklikgösterir.
ÜREME
➣Ekmekküfü→Sporlaüreme
2. Hücre,bölünmeyehazırlıkevresindeDNA’sınıeşler
vekromozomlarıkromatinedönüşür.
➣Asma→Daldırmaileüreme
➣Biramayası→Tomurcuklanma
3. Dayanıklı yapılar olan sporlar, başka bir sporla
birleştiktensonrayenibircanlıyıoluşturabilir.
➣Soğan→Rizomileüreme
➣Çilek→Sürünücügövdeileüreme
4. Paramesyum enine, öglena boyuna, amip ise her
yönebölünereküreyebilir.
➣Denizyıldızı→Rejenerasyonileüreme
5. Gelişmiş yapılı canlıların rejenerasyon yeteneği,
basityapılıcanlılaragöredahafazladır.
6. Eğrelti otlarında mayoz bölünme sonucu oluşan
sporlarıdöllenerekyenibirsporofitbitkiyimeydana
getirir.
7. Çekirdek bölünmesi olarak adlandırılan mitoz,
profaz,metafaz,anafazvetelofazolmaküzeredört
evredenoluşur.
BÖLÜM – 1
6. Aşağıda mitoz ve eşeysiz üreme ile ilgili kavramlar A
sütununda, kavramlara ilişkin tanımlar ise B sütununda
verilmiştir. Verilen tanımları ilgili kavramlarla eşleştirerek
doğru numarayı kavramların yanındaki kutucuk içine
yazınız.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
A
Kromatit
Metagenez
24
B
1.Hücreninzıtkutuplarınadoğru
hareketedenkardeşkromatitlerinkromozomolarak
adlandırıldığıevre
2. Birhücreninbölünmeye
başlamasındanitibarenonu
takipedendiğerhücrebölünmesinekadargeçenzaman
aralığı
8.
Aşağıda verilen çoğalma olaylarından kalıtsal çeşitliliği
sağlayan örneklerin yanındaki kutucuğa (✔) işaretini,
sağlamayan örneklerin yanındaki kutucuğa (✗) işaretini
koyunuz.
1. Elmabitkisinintohumileüretilmesi
2. Biramayasındaoluşanbirçıkıntıdanyenibirbireyin
meydanagelmesi
3. Havuç bitkisinin kökündeki floem hücreleri ile
hazırlanandokukültüründenyenibirhavuçbitkisinin
üretilmesi
İnterfaz
3. Hücrebölünmesisırasındakromozomunkendinieşlemesiyle
oluşanyapılardanherbiri
Anafaz
4.Canlınınkopanveyakesilen
kısımlarınınonarılması
5. Kara yosunlarında erkek gametofitten spermlerin
oluşması
Rejenerasyon
5. DNA’nınkendinieşlediğievre
Hücredöngüsü
6. Sporlaüreyencanlılarınyaşam
döngüsündeeşeyliveeşeysiz
üremeninbirbirinitakipetmesi
6. Patates bitkisinin yumru gövdesi üzerindeki
gözlerdenyenipatatesbitkisiningelişmesi
4. Arılarda erkek ve dişi bireylerden meydana gelen
gametlerinbirleşmesiyleyenidişiarılarınoluşması
7. Eğrelti otlarında sperm ve yumurta hücrelerinin
döllenerekdiploityapılızigotuoluşturması
1.
Mitoz ve Eşeysiz Üreme
TEST–1
Mitoz geçirecek bir hücre,
4.
Zambak bitkisine ait kök hücreleri bölünme geçirirken,
I. ATPsentezi,
I. hücrezarınınboğumlanması,
II. DNAeşlenmesi,
II. sentriyollerineşlenmesi,
III. büyüme
III. iğ ipliklerinin kromozomların kinetokor bölgelerine
bağlanması
olaylarından hangilerini interfaz evresinde gerçekleştirir?
olaylarından hangileri gerçekleşmez?
A) YalnızI
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IIveIII
C) IveIII
E) I,IIveIII
D) IIveIII
5.
2.
B) YalnızIII
Aşağıdakilerden hangisi mitoza ait özelliklerden biri
değildir?
A) Zigottanbaşlayıpcanlınınölümünekadardevametmesi
ÜREME
ÜNİTE – 1
Soru
C) IveII
E) I,IIveIII
Aşağıdaki canlılardan hangisi bölünerek üreme yoluyla
çoğalamaz?
A) Topraksolucanı
B) Öglena
C) Amip
D) Paramesyum
B) Oluşan hücrelerin birbirleriyle ve atasal hücreyle aynı
genetikyapıyasahipolması
E) Bakteriler
C) Kromozomsayısınındeğişmedenkalması
D) Eşeyliüremenindöllenmeilebirliktetemelolayıolması
6.
Kromozom
say›s›
DNA miktar›
2n
Hücre say›s›
4x
4
2x
2
x
I
t
1
t
II
t
III
grafiklerinden hangileri doğrudur?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveIII
Yukarıdaortadanbölünenbirplanaryanınrejenerasyonile
üremesigösterilmiştir.
7.
Bu olay sırasında,
I. mitozbölünme,
II. farklılaşma,
III. mayozbölünme
D) IveIII
E) IIveIII
Sporadıverilenözelleşmişhücreleretrafıkalınbirörtüile
çevriliolandayanıklıhücrelerdir.
Bu hücreler,
olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) YalnızI
C) IveII
B) YalnızII
I. mantarlartarafındanüretilebilme,
II. mitozsonucuoluşabilme,
III. döllenmedenyenibircanlıoluşturabilme
özelliklerinden hangilerine sahiptir?
C) IveII
E) IIveIII
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IIveIII
C) IveII
E) I,IIveIII
25
Mitoz–Eşeysiz Üreme
n
3.
BÖLÜM – 1
E) Birhücredenbölünmesonucuikihücreninoluşması
Bir hücrenin mitoz bölünmesiyle ilgili olarak,
So
ÜNİTE –1
8.
11. Mitotik evrede gerçekleşen,
Mitoz
M
– kromozomlarınkromatinipliğihalinedönüşmesi,
– iğipliklerininkaybolması,
– çekirdekçikveçekirdekzarınınoluşması
G1
G2
ÜREME
olayları, çekirdek bölünmesinin (mitoz) hangi evresinde
meydana gelir?
S
A) Profaz
B) Metafaz
D) Telofaz
‹nterfaz
C) Anafaz
E) Sitokinez
Yukarıdabirhücreyeaithücredöngüsüverilmiştir.
Belirtilen evrelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğru değildir?
A) İnterfazevresiG1,SveG2basamaklarınıiçerir.
B) G2evresindekiDNAmiktarıG1evresininikikatıdır.
12. Mitoz geçirmekte olan bir hücrenin anafaz evresinde
hücrenin bir kutbuna çekilen kromatit sayısı 24
olduğuna göre, bölünme sonucunda oluşan yavru
hücrelerin toplam kromozom sayısı kaç olur?
C) Mevresindenükleotitdizilimifarklıolanikihücreoluşur.
A)6
B) 12
C) 24
D) 48
E) 96
D) S evresinde oluşan kardeş kromatitler M evresinde
ayrılır.
E) MitozilebölünenhücrelerG1evresinegirer.
BÖLÜM – 1
9.
13. Hidra’nın tomurcuklanma ile üremesi sırasında
aşağıdakilerden hangisi meydana gelmez?
Eşeysiz üremeyle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
A) DNAeşlenmesi
B) Çekirdekbölünmesi
C) ATPtüketimi
D) Sitoplazmabölünmesi
E) Kalıtsalçeşitlilik
A) Belirlibirortamauyumsağlamışcanlılarınkısasüredeve
çoksayıdabireyüretebilmelerinisağlar.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
B) Üreme sonucunda oluşan bireyler ata bireyle aynı
miktardaDNA’yasahiptir.
C) Temelimitozbölünmeyedayanır.
D) Oluşan bireyler, ancak meydana gelebilecek bir
mutasyonlaanabireydenfarklıözelliklerkazanabilir.
14. Farklı türlerin ya da aynı türe ait farklı bireylerin en
iyi özelliklerini bir bitkide toplamak amacıyla yapılan
vejetatif üreme tipi aşağıdakilerden hangisidir?
E) Tekhücreliatasındanoluşanbireylerinherbirhücresine
aynıorandasitoplazmaaktarımıolur.
10. Hücre bölünmesiyle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden
hangisi, o hücrede gerçekleşen bölünmenin mitoz
olmadığını kesinlikle gösterir?
A) Klonlama
B) Sürünücügövde
C) Aşılama
D) Daldırma
E) Yumrugövde
15. Hücre döngüsünün mitoz evresinde görülen,
I. iğipliklerininoluşması,
A) Kromozomlarınikikromatitlidurumdaolması
B) Hücreninekvatordüzlemindekromozomlarınteksıralı
dizilmesi
II. kromozomların hücrenin ekvator düzleminde
sıralanması,
III. sitoplazmanınaralameloluşturarakbölünmesi,
IV. kromatinipliğinkısalıpkalınlaşması
C) Bölünme sonunda bir hücreden dört yavru hücrenin
oluşması
olaylarından hangileri bölünmekte olan ökaryot her
hücre tipinde gerçekleşmez?
D) Bölünmeye uğrayan hücrenin haploit kromozom
taşıması
A) YalnızI
E) Bölünme sırasında kardeş kromatitlerin birbirinden
ayrılarakzıtkutuplaraçekilmesi
26
1. E
2.D
3. C
4. C
5.A
6. E
7. E
B) YalnızIII
D) II,IIIveIV
8. C
9. E
10. C
11.D
C) IveIII
E) I,IIIveIV
12.D
13. E
14. C
15. B
1.
TEST–2
Bir insana ait aşağıdaki hücre çeşitlerinden hangisi
haploittir?
B) Kas
E) Sinir
Vejetatif üremeyle ilgili,
I. Tekbirbitkidengenetiközellikleribirbirindenfarklıbitkilerineldeedilmesidir.
II. Bitkidenalınanbirparçadanmitozbölünmeveyenileme
esasınadayalıolarakyenibirbitkininoluşmasıdır.
III. Kazanılmış iyi özelliklerin değişmeden yeni nesillere
aktarılmasınısağlar.
C) Karaciğer
D) Yumurta
2.
5.
Aşağıda eşlenmiş bir kromozomun genel yapısı
gösterilmiştir.
ÜREME
A) Epitel
Mitoz ve Eşeysiz Üreme
ÜNİTE – 1
Soru
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
A) YalnızI
I
B) YalnızIII
D) IveIII
C) IveII
E) IIveIII
II
III
Buna göre bu kromozomun numaralandırılmış kısımları
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
I
A) Kardeşkromatit Kinetokor
Sentromer
B) Homolog
kromozom
Sentromer
Kinetokor
C) Kardeş
kromatit
Sentromer
Kinetokor
D) Homolog
kromozom
Kinetokor
Sentromer
E) Sentromer
Kinetokor
Homolog
kromozom
6.
Aşağıdamitozbölünmeninanafazevresindekromatitlerin
birbirindenayrılmasışematikolarakgösterilmiştir.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
III
BÖLÜM – 1
II
işaret
3.
Eşeysiz üreme ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
Buna göre,
A) Yavrularıngenetikyapısıbirbirleriileaynıdır.
B) Mitozbölünmeilegerçekleşir.
C) Bireysayısınınartmasınısağlar.
D) Yavrularındeğişenkoşullarauyumyeteneğiaynıdır.
E) Mayozvedöllenmeolaylarıgörülür.
4.
İnsanda mitoz bölünme gerçekleşirken anafaz
evresindeki kromozom sayısı kaçtır?
A)46
B)23
C)92
D)184
E)12
I. Sentrozomlar arasında oluşan her iğ ipliği kinetokor
bölgesindenkromozomlarabağlanır.
II. İğipliklerininkısalmasıilekardeşkromatitlerbirbirinden
uzaklaşır.
III. Kardeş kromatitlerin ayrılması sırasında kinetokor
tarafındaki lazerle işaretlenmiş iğ ipliklerinin boyu
kısalırken,sentrozomtarafındakilerinboyuaynıkalır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) YalnızI
D) IveII
B) YalnızII
C) YalnızIII
E) IIveIII
27
So
ÜNİTE –1
7.
Mitoz bölünmenin,
11. Aşağıdaki üreme biçimlerinden hangisi ile oluşan
bireyler arasında genetik çeşitlilik bulunur?
I. profaz,
II. metafaz,
A) Bölünereküreme
B) Vejetatif
III. telofaz
C) Rejenerasyon
D) Konjugasyon
E) Tomurcuklanma
ÜREME
evrelerinden hangilerinde kardeş kromatitler sentromer
kısımlarından birbirlerine bağlı olarak bulunurlar?
A) YalnızI
B) IveII
D) IIveIII
8.
12. Aynıcanlıyaaithücrelerinbazıbölünmeevreleriaşağıdaki
şekillerdegösterilmiştir.
C) IveIII
E) I,IIveIII
Hücre döngüsünün evreleri ve bu evrelerde gerçekleşen
bazı olaylar ile ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi
doğru değildir?
Evre
Gerçekleşenolay
A)
İnterfaz
Hücrehacmininartması
B)
Profaz
Çekirdekzarınınerimesi
C)
Metafaz
İğipliklerininkısalması
D)
Anafaz
Kardeşkromatitlerinayrılması
E)
Telofaz
Kromozomlarınkromatinipliğe
dönüşmesi
I
II
III
IV
İlgili canlıdaki bu evrelerden hangileri mitoz bölünmeye
aittir?
A) IveII
B) IveIII
D) IIveIV
C) IIveIII
E) IIIveIV
13. Tomurcuklanarak üreyen bira mayalarında,
BÖLÜM – 1
9.
Aşağıda bazı hücrelerde gerçekleşen endomitoz olayı
verilmiştir.
I. döllenmeilezigotoluşumu,
II. türiçindekikromozomsayısınınkorunması,
III. yenigenkombinasyonlarınınoluşması
L
olaylarından hangileri gerçekleşir?
Mitoz–Eşeysiz Üreme
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveIII
Buna göre endomitozda,
C) IveII
E) IIveIII
I. replikasyon,
II. karyokinez,
14. Canlılarda görülen,
III. sitokinez
I. canlıdankopanbirparçadanmitozbölünmeileyenibir
canlıoluşması,
II. birhücrelibirorganizmanınmitozbölünmeileikiyeni
hücreoluşturması,
III. anacanlınınbirbölgesindenoluşançıkıntıdanyenibir
yavrubireyinoluşması
olaylarından hangileri gerçekleşmez?
A) YalnızII
B) YalnızIII
D) IveIII
C) IveII
E) IIveIII
10. Mitoz bölünmenin telofaz evresinde orta lamel
oluşturulan bir hücrede aşağıdaki olaylardan hangisi
gerçekleşemez?
eşeysiz üreme çeşitlerini gerçekleştiren canlılar
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
I
A) Profazevresindeiğipliklerininoluşumu
II
III
B) Telofaz evresinde kromozomların kromatin ipliklere
dönüşümü
A)
Biramayası
Hidra
Planarya
B)
Denizyıldızı
Planarya
Biramayası
C) Metafazevresindeiğipliklerininkinetokorlarabağlanması
C)
Hidra
Planarya
Paramesyum
D) İnterfazevresindeDNAmiktarınınikikatınaçıkması
D)
Planarya
Öglena
Hidra
E) Sitokinezsırasındasitoplazmanınboğumlanması
E)
Bakteri
Amip
Öglena
28
1. D
2.A
3. E
4. C
5.A
6. E
7. B
8. C
9. B
10. E
11.D
12. C
13. B
14.D
1.
Mitoz ve Eşeysiz Üreme
TEST–3
Aşağıdakilerden hangisi hücre bölünmesinin hazırlık
evresi olan interfazda gerçekleşmez?
4.
Mitoz bölünme sırasında aşağıdaki olaylardan hangisi
en son gerçekleşir?
ÜREME
A) Çekirdekzarınınerimesi
A) mRNAsentezi
B) İğipliklerininkısalması
B) DNAeşlenmesi
C) Kardeşkromatitlerinayrılması
C) Hücresolunumu
ÜNİTE – 1
Soru
D) Sitoplazmanınbölünmesi
D) Proteinsentezi
E) Sentrozomuneşlenmesi
E) İğipliklerininoluşumu
5.
2.
Ergenliğe girmiş bir memelide,
I. yumurtahücresininoluşturulması,
II. kesilenderininonarılması,
III. boycauzamanınsağlanması
olaylarından hangileri mitoz bölünme ile gerçekleştirilir?
B) IveII
D) IIveIII
C) IveIII
E) I,IIveIII
Yukarıdabakterilerinbölünereküremesigösterilmiştir.
BÖLÜM – 1
A) YalnızII
Bu üreme biçiminde,
I. bireysayısınınartması,
II. çekirdekzarınınerimesi,
III. sentrozomuneşlenmesi,
IV. DNAreplikasyonu
Mitoz–Eşeysiz Üreme
olaylarından hangileri gerçekleşmez?
3. Aşağıdaki tabloda farklı hücrelerin bölünme öncesi ve
sonrasıDNAmiktarlarıverilmiştir.
A) IveIII
B) IveIII
D) IIveIV
C) IIveIII
E) IIIveIV
DNAmiktarları(mg)
Hücre
G1
S
Bölünmesonrası
I
4.10–2
8.10–2
4.10–2
II
1,2.10–4
2,4.10–4
6.10–5
III
4.10–8
8.10–8
2.10–8
Tabloya göre hangi hücrelerde mitoz bölünme
gerçekleşmiştir?
A) YalnızI
D) IveIII
B) YalnızII
C) IveII
E) IIveIII
6. Farklıorganizmalardakirejenerasyon,
I. doku,
II. sistem,
III. organ
düzeyindegerçekleşebilir.
Bunlardan hangileri eşeysiz üremeye olanak sağlar?
A) YalnızI
D) IveII
B) YalnızII
C) YalnızIII
E) IIveIII
29
So
ÜNİTE –1
7.
11. Aşağıdakilerden hangisi interfazda meydana gelen
olaylardan birisi değildir?
DNA miktar›
4x
A) Proteinsentezi
2x
B) Çekirdekzarınınerimesi
C) ATPüretimi
ÜREME
Zaman
D) DNAsentezi
E) RNAsentezi
DNA miktarı grafikteki gibi değişim gösteren hücre
bölünmesini, yetişkin bir insana ait aşağıdaki
hücrelerden hangisi gerçekleştirebilir?
A) Sinirhücresi
B) Yumurtahücresi
C) Kemikhücresi
D) Olgunalyuvar
E) Spermhücresi
8.
Bitkilerde bir eşeysiz üreme biçimi olan daldırma
yöntemi,
12. Bir bitki hücresinin mitoz bölünmesinde,
I. kromatitlerinbirbirindenayrılması,
I. genetikolarakatacanlıyaözdeşbitkilerineldeedilmesi,
II. hücreninortasındaaralamelinoluşması,
II. kökleroluşuncayakadaryenibitkininatabitkiyebağlı
kalması,
III. kromozomlarınekvatoraldüzlemdedizilmesi,
IV. çekirdekzarınınerimesi
III. iyiözelliklerindeğişimeuğramadandiğernesileaktarımı
olayları hangi sıra ile gerçekleşir?
özelliklerinden hangileri ile çelikle üreme yönteminden
ayırt edilebilir?
BÖLÜM – 1
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
Mitoz–Eşeysiz Üreme
9.
A) I–II–IV–III
B) II–IV–I–III
C) II–IV–III–I
D) IV–III–I–II
C) YalnızIII
E) III–IV–I–II
E) IIveIII
Hayvan hücrelerinin mitoz bölünmesine ait aşağıdaki
evrelerin hangisinin tamamlanmasıyla yüzey / hacim
oranı en yüksek değere ulaşır?
A) Profaz
B) Metafaz
D) Telofaz
C) Anafaz
E) Sitokinez
13. Aşağıdafarklıcanlılardagerçekleşenrejenerasyonörnekleri
verilmiştir.
10. 2n=4kromozomasahipbirhücreninmitozbölünmesine
aitolanbazıevreleraşağıdaverilmiştir.
I. Kertenkeleninkopankuyruğunuyenilemesi
II. Kuşlardakırılankemiğinkaynaması
III. Bölünenbirplanaryadanikiplanaryanınoluşması
Numaralı olayların doku, organ ve sistem düzeyindeki
rejenerasyon çeşitleri ile doğru eşleştirilmesi
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
I
Dokudüzeyinde Organdüzeyinde Sistemdüzeyinde
III
II
A)
II
I
III
III
Bu evrelerin gerçekleşme sırası aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
B)
I
II
C)
II
III
I
A) I–III–II
D)
I
III
II
E)
III
I
II
B) I–II–III
D) II–III–I
30
1. E
2.D
C) II–I–III
E) III–I–II
3.A
4.D
5. C
6. B
7. C
8. B
9. E
10.A
11. B
12.D
13.A
1.
Mitoz ve Eşeysiz Üreme
TEST–4
A) Otozomsayısı
B) DNAmiktarı
C) Gonozomçeşidi
D) Organelmiktarı
4.
Bölünmeye hazırlanan bir bakteri hücresinde,
I. DNAmiktarınınikikatınaçıkması,
II. hücreninyüzey/hacimoranınınazalması,
III. mitokondrininkendinieşlemesi
olaylarından hangileri gerçekleşemez?
E) Çekirdeksayısı
A) YalnızII
B) YalnızIII
D) IveIII
2.
ÜREME
Sağlıklı bir erkek bireyin mitoz bölünme ile oluşan
hücrelerinde aşağıdakilerden hangisinde farklılık
gözlenebilir?
ÜNİTE – 1
Soru
Aşağıdahayvanhücresindegerçekleşenmitozbölünmeye
aitbirevreverilmiştir.
C) IveII
E) IIveIII
5. Aşağıdaçeliklevejetatifüremeninbirbiçimiolanaşılama
tekniğigösterilmiştir.
I
III
II
Şemayla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi doğru
değildir?
Bu olayla ilgili,
B) III numaralı yapıların oluşumundan I numaralı yapı
sorumludur.
I. Bitkinin alt kısmı ve kökünü oluşturan parçaya anaç
denir.
II. Bitkininüstkısmınaeklenenyeniparçayaaşıadıverilir.
III. Farklıtürveçeşittekibitkilerinbirleştirilmesisağlanabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) II numaralı yapı kardeş kromatitleri birbirine bağlayan
sentromerdir.
A) YalnızI
E) BitkihücrelerindeInumaralıyapıbulunurkenIIInumaralı
yapıbulunmaz.
D) IIveIII
6.
Diploit hücrelerinde 24 kromozom bulunan bir canlının
mitoz geçiren bir hücresinin profaz evresindeki
kromozom sayısı kaçtır?
A) 24
B) 48
D) 96
C) 12
E) 6
B) YalnızIII
C) IveII
E) I,IIveIII
Diploit bir hücrede mitoz bölünme sırasında karyokinez
olayından sonra sitokinez olayı gerçekleşmiyorsa,
I. Çekirdeksayısıfazlaolanhücreleroluşur.
II. Haploitkromozomluhücreleroluşur.
III. Oluşanhücrelerinmetabolizmasıiyiceyavaşlar.
durumlarından hangileri ortaya çıkar?
A) YalnızI
D) IveIII
B) YalnızII
C) IveII
E) I,IIveIII
31
Mitoz–Eşeysiz Üreme
A) Hücremitozbölünmeninprofazevresindedir.
C) Bölünmetamamlandığındadörtkromozomluikihücre
oluşur.
3.
Baflka bir bitkiden
alınan parçalar kesik
kısım ile kaynaflır
BÖLÜM – 1
Genç bir bitki gövde
kısmından kesilir
So
ÜNİTE –1
7.
Canlılarda gerçekleşen farklı üreme şekilleri ile ilgili,
10. Bir hücrenin yaşam döngüsünde,
I. türündevamınınsağlanması,
I. sitoplazmanınboğumlanması,
II. temelindemayozbölünmevedöllenmeninolması,
II. DNA’nıneşlenmesi,
III. biratabireydenözdeşcanlılarınoluşması,
III. iğipliklerininoluşması,
IV. türiçindekikromozomsayısınınkorunması
IV. sentromerinayrılması
ÜREME
özelliklerinden,
olayları hangi sıra ile gerçekleşir?
a. eşeysiz,
A) I–III–II–IV
b. eşeyli
C) II–IV–III–I
b
A)
IveII
IIIveIV
B)
IveIII
IIveIV
C)
I,IIveIV
I,IIIveIV
D)
I,IIIveIV
I,IIveIV
E)
IIveIV
IveIII
D) III–II–I–IV
E) III–IV–I–II
üremeye ait olanlar aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir?
a
B) II–III–IV–I
11. Aşağıda n = 3 kromozomlu bir hücrenin mitoz bölünme
sırasındageçirdiğibazıevreleriverilmiştir.
BÖLÜM – 1
I
8.
Mitoz bölünme sırasında gerçekleşen aşağıdaki
olaylardan hangisi, bölünme sırasında oluşan hücrelerin
gen niteliği bakımından ata hücreden farklı olmasına
neden olabilir?
II
Numaralı hücrelerin ait olduğu evreler aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
Mitoz–Eşeysiz Üreme
A) Kardeşkromatitlerinayrılması
II
III
A)
Metafaz
Telofaz
Anafaz
C) Noktamutasyonununoluşması
B)
Profaz
Anafaz
Telofaz
C)
Metafaz
Sitokinez
Profaz
D)
Anafaz
Telofaz
Metafaz
E)
Profaz
Sitokinez
Metafaz
E) İğipliklerininoluşması
Bitkilerde görülen vejetatif üremenin faydaları ile ilgili,
I. Tohumyapmayeteneğinikaybetmişmuzveçekirdeksiz
üzümgibibitkilerinçoğaltılmasınısağlar.
II. Tohumlaüretimiuzunzamanalanelmavearmutgibi
bitkilerinkısasüredemeyveverebilecekhalegelmesini
sağlar.
I
B) DNA’nınkendinieşlemesi
D) Çekirdekzarınınerimesi
9.
III
III. Atabitkidendahaiyiözellikleresahipbitkilerinüretimini
sağlar.
12. Mitoz bölünmeyle ilgili,
I. Sadecediploithücrelerdegerçekleşir.
II. Öncekaryokinezsonrasitokinezmeydanagelir.
III. MitozIvemitozIIolmaküzereikievredegerçekleşir.
ifadelerinden hangileri doğru değildir?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
32
1. D
2. E
ifadelerinden hangileri doğru değildir?
C) YalnızIII
A) YalnızI
E) IveIII
3.A
4. B
5. E
B) IveII
D) IIveIII
6.A
7.D
8. C
9. C
10. B
11. E
C) IveIII
E) I,IIveIII
12. C
1.
Mitoz ve Eşeysiz Üreme
TEST–5
Aşağıdaki olaylardan hangisi hücre döngüsünün profaz
evresinde gerçekleşmez?
4.
Bir hayvan hücresinin mitoz bölünmesinde görülen,
ÜREME
A) Çekirdekzarınınerimesi
ÜNİTE – 1
Soru
B) Sentromerinbölünmesi
C) Sentrozomlarınzıtkutuplarahareketetmesi
D) İğipliklerininoluşması
E) Bazıorganellerinerimesi
I
II
III
IV
evrelerinin gerçekleşme sırası aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
A) II–I–IV–III
B) III–IV–I–II
C) II–IV–I–III
D) IV–III–II–I
E) I–II–III–IV
2. Aşağıda eğrelti otunun metagenezle üremesi sırasında
gerçekleşenbazıolaylarverilmiştir.
I
Zigot
•
Sporofit
•
Dişi gametofit
Sporofit
II
Spor
III
Yumurta
Numaralandırılmış olaylar ile ilgili
eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
5.
aşağıdaki
İnterfaz evresinde bulunan bir ökaryot hücrenin,
I. hücrezarınınhücrehacmine,
II. çekirdekbüyüklüğününsitoplazmahacmine,
III. çekirdeksayısınınmitokondrisayısına
II
III
A)
Mitoz
Mayoz
Mayoz
oranlarından hangilerinin azalması beklenir?
B)
Döllenme
Mitoz
Mayoz
A) YalnızI
C)
Döllenme
Mayoz
Mitoz
D)
Mayoz
Döllenme
Mitoz
E)
Mitoz
Mayoz
Mitoz
Yapılan eşleştirmelerden hangisi doğru değildir?
B) IveII
D) IIveIII
6.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
I
3. Aşağıdabazıcanlılarvebucanlılardagerçekleşenüreme
biçimleriverilmiştir.
BÖLÜM – 1
•
C) IveIII
E) I,IIveIII
Bir hücrenin hayat döngüsünde aşağıdaki olaylardan
hangisi diğer dördünden sonra gerçekleşir?
A) Kromatitlerin kısalıp kalınlaşarak kromozomlara
dönüşmesi
B) Patates–Tomurcuklanma
B) Kardeş kromozomların hücrenin zıt kutuplarında
toplanması
C) Amip–Bölünereküreme
C) İğipliklerinineriyerekkaybolması
D) Planarya–Rejenerasyon
D) HücredekiDNAmiktarınınikikatınaçıkması
E) Ekmekküfü–Sporlanma
E) Kromozomlarınhücreninekvatordüzlemindesıralanması
A) Eğreltiotu–Metagenez
33
So
ÜNİTE –1
7.
Hücre döngüsünün aşağıdaki hangi evresinde eşlenmiş
olan sentriyoller arasında iğ iplikleri oluşur?
A) İnterfaz
B) Profaz
D) Anafaz
C) Metafaz
11. Aşağıda 2n ve n kromozomlarına sahip hücrelerin
yavru hücrelerini oluşturma şekli I, II ve III numaralarla
gösterilmiştir.
2n
2n
E) Telofaz
n
n
ÜREME
2n
n
I
8.
Aşağıdakilerden hangisi mitoz bölünmelerle gerçekleştirilen olaylardan değildir?
n
2n
n
II
III
Numaralı olaylardan hangileri mitoz bölünme ile
gerçekleşir?
A) Bakterilerin olumsuz çevre koşullarında endospor
oluşturması
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveIII
B) Kertenkeleninkopankuyruğunuyenidenoluşturması
C) IveII
E) IIveIII
C) Çokhücrelicanlılardazigotunembriyoyadönüşmesi
D) Şapkalı mantarların eşeysiz üremesi sırasında spor
keselerindesporoluşturması
E) Tohumun çimlenerek bitkiyi meydana getirecek olan
fideyioluşturması
12. Mikroskopta incelenmekte olan bir hayvan hücresinin
anafaz evresinde aşağıdaki yapılardan hangisi
gözlenmez?
A) Sentriyol
BÖLÜM – 1
9.
– Biramipinçekirdekvesitoplazmasıbirbirindenayrılınca
ikikısımdabirsüresonraölüyor.
– Bir amipin bir parçası kesiliyor. Çekirdeksiz kısım
ölürken, çekirdekli kısım kendini onarıp yaşamını
sürdürüyor.
Bu deneyle ilgili,
Mitoz–Eşeysiz Üreme
I. Hücrenincanlılığınıdevamettirebilmesiiçinsitoplazma
veçekirdekbiraradabulunmalıdır.
II. Birhücreninkesilenkısmındasitoplazmaveçekirdek
biraradabulunursaonarımgerçekleşir.
III. Hücrenin metabolik faaliyetlerine devam edebilmesi
içinçekirdekbulundurmasıyeterlidir.
D) İğiplikleri
B) IveII
D) IIveIII
C) Hücrezarı
E) Çekirdekzarı
13. Hücredöngüsününmitozsürecindegözlenenbazıolaylar
vebuolaylarıngerçekleştiğievreleraşağıdaverilmiştir.
Olaylar,
I. kromozomlarkromatinipliğihalinegelirveiğiplikleri
kaybolur,
II. herbirkromozomunsentromeriaynıandaikiyebölünür
vetümkardeşkromatitlerbirbirindenayrılır,
III. kinetokorlarından iğ ipliklerine tutunan kromozomlar
hücreninekvatordüzlemindesıralanır
yorumlarından hangileri yapılabilir?
A) YalnızII
B) Kromozom
C) IveIII
Evreler,
E) I,IIveIII
10. Diploit kromozom takımına sahip hücreler bulunduran
kompleks yapılı çok hücreli bir canlıda,
a) anafaz,
b) metafaz,
c) telofaz
Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde olaylar ve
gerçekleştiği evreler doğru eşleştirilmiştir?
I. zigottanyenibireyoluşumu,
A) I–a
B) I–c
C) I–a
II. yaralarıniyileşmesi,
II–c
II–a
II–b
III. zigotoluşumu
III–b
III–b
III–c
olaylarından hangileri mitoz bölünme ile gerçekleşir?
D) I–c
E) I–b
A) YalnızI
II–b
II–a
III–a
III–c
B) YalnızII
D) IveII
34
1. B
2. E
C) YalnızIII
E) I,IIveIII
3. B
4. C
5. E
6. C
7. B
8.A
9. B
10.D
11. C
12. E
13. B
1.
Mitoz ve Eşeysiz Üreme
TEST–6
A) Profaz
B) Metafaz
C) Telofaz
D) Anafaz
4. 2n=4kromozomlubirhücreninartardaüçkezçekirdek
bölünmesi geçirmesi sağlanıp, sitokinez geçirmesi
engelleniyor.
Buna göre oluşacak hücre içinde bulunan çekirdek
sayısı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
E) Sitokinez
A)1
B) 2
C) 4
D) 8
ÜREME
Ökaryot bir hücrede gerçekleşen aşağıdaki mitoz
evrelerinden hangisinde kardeş kromatitler ayrılarak
hücrenin zıt kutuplarına doğru hareket eder?
ÜNİTE – 1
Soru
E)16
5. Mitozun profaz evresinde oluşan iğ ipliklerinin bir kısmı
kinetokorlarabağlanırkenbirkısmıbağlanmaz.
2. 2n = 20 kromozomlu bir bitkinin kök hücresindeki DNA
miktarı6.10–9mg’dır.
Bu hücrenin art arda üç mitoz geçirmesi sonucu oluşan
yavru hücrelerin kromozom sayısı ve DNA miktarı
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
Kinetokorlara bağlı olmayan iğ iplikleri,
I. kromozomlarınekvatordüzlemindesıralanması,
II. hücreboyununuzaması,
III. kardeşkromatitlerinbirbirindenayrılması
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde rol oynar?
A) 2n=20ve6.10–9mg
A) YalnızI
B) 2n=10ve3.10–9mg
B) YalnızII
D) IveII
E) I,IIveIII
D) 2n=20ve3.10–9mg
E) n=10ve3.10–9mg
6.
Aşağıda verilenlerden hangisi eşeysiz üreme tiplerine
örnek olarak gösterilemez?
Mitoz–Eşeysiz Üreme
A) Söğütbitkisindeçelikleüreme
B) Biramayasındatomurcuklanma
3.
Bölünmekte olan bir hayvan hücresinin mitoz evresinde
C) Soğanbitkisinderizomlaüreme
gözlenen,
D) Amiptebölünereküreme
I. kromozomlarınhücreninekvatordüzlemindeteksıralı
dizilmesi,
II. kromozomların kısalıp yoğunlaşarak belirgin hale
gelmesi,
III. sentriyollerinkendinieşlemesi,
IV. kardeşkromatitlerinbirbirindenayrılarakzıtkutuplara
çekilmesi
E) Paramesyumdakonjugasyonlaüreme
7.
olaylarının gerçekleştiği evreler aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
I
I
II
III
IV
A)
İnterfaz
Metafaz
Profaz
Anafaz
B)
Metafaz
İnterfaz
Profaz
Anafaz
C)
Metafaz
Profaz
İnterfaz
Anafaz
D)
Anafaz
İnterfaz
Profaz
Metafaz
E)
Metafaz
Profaz
İnterfaz
Profaz
II
III
IV
2n = 4 kromozoma sahip çok hücreli bir canlı türünde,
yukarıdaki numaralandırılmış bölünme evrelerinden
hangileri yıpranan vücut kısımlarının onarımı sırasında
gerçekleşmez?
A) IveII
B) IveIII
D) I,IIIveIV
BÖLÜM – 1
C) n=10ve6.10–9mg
C) YalnızIII
C) IIveIV
E) I,IIveIII
35
So
ÜNİTE –1
8.
Eğrelti otunda sporofit bitki ile başlayan bir yaşam
döngüsünde,
I. uygunortamadüşensporlarınçimlenerekgametofitleri
oluşturması,
ÜREME
II. mayozbölünmeilesporhücrelerininoluşması,
III. mitoz bölünme ile oluşan sperm ve yumurtanın
döllenmesi,
12. Yetişkin bir insanda,
I. kas,
II. sinir,
III. epitel
hücrelerinden hangilerinde mitoz bölünme görülür?
A) YalnızI
D) IIveIII
olayları hangi sıra ile gerçekleşir?
A) I–II–III
B) I–III–II
D) II–I–III
B) YalnızIII
C) IveII
E) I,IIveIII
C) II–III–I
13. Aşağıdamitozbölünmedegerçekleşenevrelersimgelenerek
gösterilmiştir.
E) III–I–II
Anafaz
Profaz
9.
‹nterfaz
Aşağıdaki canlılardan hangisi karşısındaki üreme şeklini
gerçekleştiremez?
Telofaz
A) Çilek–Sürünücügövdeileüreme
Metafaz
B) Ayrıkotu–Rizomileüreme
Bu evrelerin meydana geliş sırası hangi seçenekte
doğru verilmiştir?
C) Küfmantarı–Sporlaüreme
D) Hidra–Tomurcuklanma
A)
E) Denizyıldızı–Bölünereküreme
BÖLÜM – 1
B)
C)
D)
10. Tohumlu bitkilerde çimlenme ve enine kalınlaşma gibi
olayları sağlayan hücre bölünmesi sırasında,
Mitoz–Eşeysiz Üreme
I. sitoplazmanınbölünmesi,
II. sinapsisvetetratoluşumu,
III. DNAmiktarınınönceartıpsonraazalması,
IV. iğipliklerininoluşması
14. Herhangibirbitkidokusundanalınanküçükdokuparçalarının,
doku kültürü ortamında bekletilerek ana bitkinin genetik
kopyalarıolanyenibitkileringelişmesisağlanır.Klonlamaya
dadokukültürüyöntemidenilenbuyollaistenilenözelliği
taşıyanbirbitkidöllenmeolmadanüretilebilir.
olaylarından hangileri gerçekleşmez?
A) YalnızII
B) IveII
D) IIveIV
C) IIveIII
E) IIIveIV
Buna göre klonlama yönteminde,
11. Ürün kalitesi çok yüksek olan bir elma türünün tüm
özelliklerinin korunarak çoğaltılmasında,
I. çapraztozlaşma,
II. tohumla,
III. çelikle
E)
I. serbesthücretopluluklarınınbüyümehormonuiçeren
ayarkültürortamınakonulması,
II. kök ve gövde ucundan alınan küçük doku
parçacıklarınınbesiortamındakültürealınması,
III. hücrelerin çoğalmasıyla organize olmamış, serbest
hücretopluluklarınınoluşması,
IV. ayar kültür ortamında gelişen genç fidenin toprağa
nakledilmesi
olayları hangi sırada gerçekleşir?
üretim yöntemlerinden hangileri kullanılır?
A) I–II–III–IV
B) III–II–IV–I
A) YalnızI
C) I–III–II–IV
D) II–III–I–IV
B) YalnızIII
D) IveIII
36
1. D
2.A
C) IveII
E) IV–II–I–III
E) IIveIII
3. C
4.D
5. B
6. E
7. B
8.D
9. E
10.A
11. B
12. B
13. C
14.D
Soru
TEST–7
Prokaryot bir canlının çoğalması sırasında,
ÜNİTE – 1
1.
Mitoz ve Eşeysiz Üreme
5.
I
I. proteinsentezi,
II. sentriyoleşlenmesi,
III. DNAeşlenmesi,
IV. çekirdekzarınınerimesi
A) YalnızIV
B) IveII
D) IIIveIV
II
A
olaylarından hangileri görülmez?
ÜREME
3 çift kromozoma sahip A hücresi mitoz ile I ve II nolu
hücreleri oluşturduğuna göre, bu hücrelerin kromozom
dağılımı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
C) IIveIV
E) I,IIveIV
I. Hücre
A)
,
B)
2. Mitozbölünmesonucunda,aynıgenetikmateryalesahip
olanveyaklaşıkaynıbüyüklükteikiyenihücreoluşturulur.
C)
Buna göre aşağıdaki faktörlerden hangisi belirtilen
durumların sağlanmasında rol oynamaz?
A) DNA’nınkendinihatasızolarakeşlemesi
,
,
II. Hücre
,
,
,
,
,
,
,
,
D)
,
,
E)
,
,
,
,
,
,
,
B) İğipliklerininoluşması
D) Krossingoverolayınınmeydanagelmemesi
6.
E) Sitokinezinkaryokinezdenöncegerçekleşmesi
I. hücreçoğalmasınınmitozilesağlanması,
II. yavrularınoluşumusırasındamutasyonlarıngörülmesi,
III. yavrularınfarklıçevreşartlarındabüyümesivegelişmesi
faktörlerinden hangileriyle açıklanır?
Aşağıdakilerden hangisi eşeysiz üreme tiplerinden biri
değildir?
A) Sporlanma
B) Tomurcuklanma
C) Rejenerasyon
D) Çelikleme
A) YalnızII
B) IveII
D) IIveIII
C) IveIII
E) I,IIveIII
E) Konjugasyon
7.
4.
Hayvansal bir hücrenin mitozu sırasında kromozomların
sentromerleri X ışınları ile tahrip edilirse,
Aşağıdakilerden hangisi mitoz bölünmenin özelliklerinden birisi değildir?
A) Çok hücreli canlılarda büyümeyi ve hasar görmüş
dokularınonarımınısağlar.
I. iğipliklerininoluşumu,
II. kardeşkromatitlerinbirbirindenayrılması,
B) Çok hücreli canlılarda zigotun oluşumundan başlar,
canlınınölümünekadarsürer.
III. çekirdekzarınınerimesi
C) Mitozbölünmesonucuikiyavruhücreoluşur.
olaylarından hangileri gerçekleşmeyebilir?
D) Homolog kromozomların rastgele ayrılması ile kalıtsal
çeşitliliksağlanır.
A) YalnızI
D) IveII
B) YalnızII
C) YalnızIII
E) IIveIII
E) Eşeysizüremenintemelolayıolup,tekhücrelicanlılarda
üremeyisağlar.
37
Mitoz–Eşeysiz Üreme
3.
Eşeysiz üremeyle oluşan yavruların birbirinden farklı
kalıtsal özellikte olması,
BÖLÜM – 1
C) Kardeş kromatitlerin hücrenin zıt kutuplarına doğru
çekilmesi
So
ÜNİTE –1
8. Diploitkromozomsayısı24olanbirhücreartarda3kez
bölünüyor. Birinci bölünme sonucunda toplam 2 hücre,
ikinci bölünme sonucunda toplam 4 ve üçüncü bölünme
sonucundadatoplam8hücreoluşuyor.
ÜREME
Yukarıdaki evreleri geçiren bir hücrenin kromozom
sayısında görülen değişmeler hangi grafikte
gösterilmiştir?
10. Canlıların gelişmişlik düzeyi ile rejenerasyon yetenekleri
arasındatersorantıbulunur.
Buna göre,
I. çekirge,
II. planarya,
III. fare
48
48
canlılarının rejenerasyon yeteneklerinin çoktan aza
doğru sıralanışı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde
verilmiştir?
24
24
A) I–II–III
B) II–III–I
12
12
C) III–II–I
D) I–III–II
6
6
A)
1
C)
B)
Kromozom
say›s›
2
Kromozom
say›s›
E) II–I–III
3 Bölünmeler
1
D)
Kromozom
say›s›
48
2
3 Bölünmeler
11. Memeliler sınıfına ait olduğu bilinen üç farklı tür
canlıdan,
Kromozom
say›s›
48
24
24
12
12
6
6
1
2
3 Bölünmeler
BÖLÜM – 1
E)
1
2
– I.’ninvücuthücrelerinde10otozomçifti
– II.’nineşeyhücrelerinde15kromozom
– III.’nün eşey ana hücrelerinde 20 otozom olduğu
saptanmıştır.
Bu canlıların diploit hücrelerindeki kromozom
sayılarının sıralanışı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde
doğru verilmiştir?
3 Bölünmeler
Kromozom
say›s›
48
24
A) II>I>III
B) II>I=III
C) III>II>I
D) II>III>I
E) I=II=III
12
Mitoz–Eşeysiz Üreme
6
1
9.
2
12. Birhayvanhücresininartardageçirdiğiikimitozbölünme
sırasında DNA miktarı, hücre sayısı ve kromozom
sayısındakideğerleriaşağıdakitablodabelirtilmiştir.
3 Bölünmeler
Bir organizmadan,
DNA
miktarı
Hücre
sayısı
Kromozom
sayısı
Başlangıç
12.10–9mg
1
X
Bölünme
sonucu
Z
Y
24
I. tohumla,
Tabloda verilen bilgilere göre X, Y ve Z ile gösterilen
değerler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
II. çelikle,
A) X;96
B) X;48
C) X;24
III. tomurcuklanmayla
Y;4
Y;2
Y;4
meydana gelen yavrulardan hangileri ana canlıyla aynı
kalıtsal özellikleri taşır?
Z;3.10–9
Z;6.10–9
Z;6.10–9
A) YalnızII
B) IveII
C) IveIII
D) IIveIII
E) I,IIveIII
38
1. C
2. E
3. E
4. B
5.D
6.A
7.D
8.D
9.D
D) X;24
E) X;12
Y;4
Y;2
Z;12.10–9
Z;12.10–9
10. E
11. B
12.D
1.
TEST–8
B)
5.
Eşeysiz üreme ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden
hangisi yanlıştır?
A) Mitozbölünmeilegerçekleşir.
C)
ÜREME
Deri hücresinde 1 çift otozom bulunan bir canlının vücut
hücrelerinde meydana gelen bölünmenin anafaz evresi
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A)
Mitoz ve Eşeysiz Üreme
ÜNİTE – 1
Soru
B) Kalıtsalvaryasyongözlenmez.
C) Sadecetekhücrelibasityapılıcanlılardagözlenir.
D) Mayozbölünmevedöllenmegörülmez.
E) Evrimhızınıetkilemez.
D)
E)
6.
L
2.
Hayvan hücrelerinde,
K
I. kardeşkromatitlerinoluşması,
II. kardeşkromozomlarınkutuplarataşınması,
III. hücreninboyunauzaması
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde sentriyoller
görev yapar?
A) YalnızI
B) YalnızII
3.
E) IIveIII
Yukarıda amip hücresinde gerçekleşen eşeysiz üreme
gösterilmiştir.
Buna göre,
I. KhücresindeDNAreplikasyonugerçekleşir.
II. LveMhücreleriningenetiközellikleriaynıdır.
III. Üçhücreninsitoplazmamiktarlarıaynıdır.
IV. LveMhücrelerindemitozbölünmegerçekleşemez.
ifadelerinden hangileri doğru değildir?
Canlılarda mitoz bölünme,
I. birtürünbireyleriarasındagenetikçeşitliliğinoluşması,
II. büyüme,gelişmevedokuonarımınınsağlanması,
III. tekhücrelicanlılardaneslindevamınınsağlanması
A) IveII
B) IveIV
D) IIveIV
C) IIveIII
E) IIIveIV
işlevlerinden hangilerinin gerçekleşmesinde rol oynar?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveIII
4.
C) IveII
E) IIveIII
Aşağıdaki olaylardan hangisi ile ilgili hücrenin
bölüneceğini kanıtlar?
A) Proteinsentezi
B) DNAreplikasyonu
C) Fosforilasyon
D) mRNAsentezi
E) Dehidrasyon
7.
Bir kara yosununa ait olan,
I. zigot,
II. sporofit,
III. gametofit,
IV. yumurta
yapılarından hangileri diploit kromozom sayısına
sahiptir?
A) IveII
B) IveIII
D) IIveIV
C) IIveIII
E) IIIveIV
39
Mitoz–Eşeysiz Üreme
D) IveII
C) YalnızIII
M
BÖLÜM – 1
So
ÜNİTE –1
8.
11. Canlıların üremesi ile ilgili olarak,
Hücre say›s›
8
I. türiçikromozomsayısınınkorunması,
II. döldendölekalıtsalçeşitliliğinartması,
III. ana canlı ile aynı özellikleri taşıyan yeni bireylerin
oluşturulması
4
ÜREME
durumlarından hangileri yalnızca eşeysiz üremede
gözlenir?
2
1
2
1
Bölünme say›s›
3
A) YalnızI
Yukarıdakigrafikbirhücreninbölünmesayısınabağlıolarak
hücresayısındakideğişiminigöstermektedir.
B) YalnızIII
D) IveIII
C) IveII
E) IIveIII
Buna göre bu hücre ile ilgili olarak,
I. 2mitoz,1mayozbölünmegeçirmiştir.
II. Homologkromozomçiftleriniiçerir.
III. Bölünmelersonucuoluşanhücrelerinkromozomsayısı
aynıdır.
2n
12.
2n
6.10
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
‹nterfaz
–5
B
2n
Mitoz
A
mg
C
2n
C) YalnızIII
E) IIveIII
Yukarıda2n=6x10–5mgDNAbulunduranbirhücrenin
interfazvemitozgeçirmesiyleoluşanhücrelerigösterilmiştir.
BÖLÜM – 1
Buna göre A, B ve C hücrelerindeki DNA ağırlıkları
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
9.
Mitoz–Eşeysiz Üreme
Bir bitkinin meristem dokusu ile bir insanın karaciğer
hücresinde gerçekleşen bölünme sırasında aşağıdaki
olaylardan hangisi ortak olarak gerçekleşmez?
A) Kardeşkromatitlerinkutuplaraçekilmesi
B) DNAreplikasyonu
C) İğipliklerininoluşumu
A
B
C
A)
12.10–5
3.10–5
3.10–5
B)
6.10–5
6.10–5
6.10–5
C)
12.10–5
6.10–5
6.10–5
D)
6.10–5
3.10–5
3.10–5
E)
12.10–5
12.10–5
12.10–5
D) Golgicisimciğininortalameloluşumunusağlaması
E) Çekirdekzarınınerimesi
13.
10. İnsanlarda diploit bir hücre,
I. döllenme,
II. mitozbölünme,
III. mayozbölünme
Bu hücrenin geçirmekte olduğu bölünme evresi
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
olaylarından hangileri sonucunda oluşamaz?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
40
1. D
2. E
Yukarıdaki şekilde mitoz evrelerinden birisini geçirmekte
olan2n=4kromozomlubirhücregösterilmektedir.
A) İnterfaz
C) YalnızIII
B) Profaz
C) Telofaz
D) Anafaz
E) Metafaz
E) IveIII
3. E
4. B
5. C
6. E
7.A
8. C
9.D
10. C
11. B
12. C
13.D
Bölüm
2
ÜNİTE – 1
MAYOZ VE EŞEYLİ ÜREME
ÜREME
KONU ÖZETİ
n
Gametler
n
MAYOZ VE EŞEYLİ ÜREME
➣ Mayozbölünme,kromozomsayısınınyarıyainmesinisağlayanözelleşmişhücre
bölünmesidir.
n
Mayoz
Döllenme
2n
Zigot
2n
Diploit çok
hücreli organizma
Mitoz
➣ Birianne,diğeribabadangelen,şekilvebüyüklükleriaynıolan,aynıkarakterleri
kontroledengenleritaşıyankromozomçiftlerinehomolog kromozomdenir.
➣ Zigotvetümvücuthücrelerihomologkromozomlarıbulundurduğuiçinikitakım
kromozoma sahiptir. Bu tip hücreler diploit olarak adlandırılır ve 2n şeklinde
gösterilir.
➣ Diploithücrelerinmayozbölünmegeçirmesiylegametolarakadlandırılanüreme
hücreleri(spermveyumurta)oluşur.
➣ Gametlerdehomologkromozomçiftlerininbirerüyesibulunur.Tekkromozom
takımıtaşıyanbutiphücrelerhaploit(monoploit)olarakadlandırılırvenşeklinde
gösterilir.
Hayvanlardagörüleneşeyliyaşam
döngüsününikitemelolayımayozbölünme
vedöllenmedir.
➣ Döllenmesırasındagametlerbirleşirvediploitkromozomtakımıyenidenoluşur.
➣ Eşeyli üreyen canlılarda mayoz bölünme ve döllenme olayları sayesinde tür
içindekikromozomsayısınesillerboyuncasabitkalır.
➣ Bazıcanlılardamayozbölünmesonucusporadıverilenhaploithücreleroluşur.
Mayoz Bölünmenin Evreleri
➣ MayozbölünmebirbirinitakipedenmayozIvemayozIIolmaküzereikibölünme
evresindenoluşur.
Mor çiçek
aleli (geni)
Beyaz çiçek
aleli (geni)
Lokus
➣ Diploit kromozom sayısına sahip üreme ana hücresi, mayoz bölünmeye
başlamadanöncebirhazırlıkevresi(interfaz)geçirir.
İnterfaz
➣ Üremeanahücresindebüyüme,solunum,proteinsentezigibimetabolikolaylar
yoğunolarakgerçekleşir.
Homolog
kromozom çifti
Homologkromozomlarınkarşılıklı
lokuslarındaaynıkaraktereaitgenler
bulunur.
➣ DNAkendinieşler.Herbirkromozomaynıgenetikbilgiyiiçerenvekromatitadı
verilenikiipliğesahipolur.Kardeşkromatitlersentromerbölgesindenbirbirine
bağlıdır.
➣ Organelsayısıartarvehayvanhücrelerindesentriyollereşlenir.
Mayoz I
➣ İnterfazevresiniizleyenmayozI;profazI,metafazI,anafazI,telofazIevrelerinden
oluşur.
➣ Mayoz I evrelerinde gerçekleşen olaylar ile kalıtsal çeşitlilik ve kromozom
sayısınınyarıyadüşmesisağlanır.
➣ MayozIsonucuhaploit(n)ikihücremeydanagelir.
41
Mayoz ve Eşeyli Üreme
➣ Mayozbölünmesonucuoluşanhücreler,birbirlerindenveatasalhücredenfarklı
genetiközelliklertaşır.
BÖLÜM – 2
➣ Mayoz bölünme sırasında homolog kromozomların birbirinden ayrılması
sayesinde,üremehücrelerindekromozomsayısıyarıyadüşürülür.
ÜNİTE – 1
Sentromer
ÜREME
Kardefl
kromatitler
Homolog kromozom çifti
İnsandakikromozomlarhomologçiftler
halindebulunur.
Profaz I
➣ Mayozunenuzunvekarmaşıkevresidir.
➣ Kromatinipliklerkısalıpkalınlaşmayabaşlarvekromozomhalindebelirginleşir.
➣ Homologkromozomlaryanyanagelerekçiftoluşturur.Busüreçsinapsisolarak
adlandırılır.
➣ Her bir homolog kromozom çifti yan yana geldiğinde tetrat adı verilen dört
kromatitlibirdemetoluşturur.
➣ Homologkromozomlarınkardeşolmayankromatitleritümuzunluklarıboyunca
değişikyerlerdebirbirlerinikesecekşekildeçaprazlanır.Bukesişmeyerlerine
kiyazmaadıverilir.
➣ Homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri kiyazma noktalarında
parça(gen)değiştokuşuyapar.Buolayakrossingoveradıverilir.
➣ Krossing over olayı sayesinde yeni gen kombinasyonları (rekombinasyon)
meydana gelir. Bu durum aynı türün bireyleri arasında varyasyonların ortaya
çıkmasınıyanitüriçiçeşitliliğinmeydanagelmesinisağlar.
➣ HayvanhücrelerininprofazIevresindesentriyollerhücreninzıtkutuplarınadoğru
çekilirvearalarındaiğipliklerioluşur.
➣ Tetratlarkinetokorlarındaniğipliklerinetutunur.
➣ Çekirdekzarıparçalanırveçekirdekçikkaybolur.
Metafaz I
➣ Homologkromozomlartetratlarhalindeekvatordüzlemindeçiftsıralıdizilir.
BÖLÜM – 2
Anafaz I
➣ İğipliklerininkısalmasıylahomologkromozomlarrastgelebirbirindenayrılarakzıt
kutuplaradoğruhareketeder.
➣ Homologkromozomlarınbirbirindenrastgeleayrılması,oluşacakyenihücrelerde
hemkromozomsayısınınyarıyadüşmesinehemdegenetikvaryasyonlaraneden
olur.
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Telofaz I ve Sitokinez
➣ Hücrenin kutuplarında yer alan kromozomların çevresinde çekirdek zarı ve
çekirdekçikyenidenoluşur.
➣ İğipliklerikaybolur.
➣ Sitoplazmabölünmesiylehomologkromozomçiftlerindenyalnızcabirinitaşıyan
haploit(n)ikihücremeydanagelir.
Mayoz II
➣ MayozIIbaşlamadanönceDNAeşlenmesigerçekleşmez.Çünküherkromozom
halenikikardeşkromatitiçerir.
➣ MayozIsonundameydanagelenhaploitikihücremayozII’detekrarbölünürve
haploitkromozomludörthücreoluşur.
➣ MayozIIbölünmesianahatlarıylamitozevrelerinebenzer.
Profaz II
➣ İğiplikleriyenidenoluşarakkardeşkromatitlerinkinetokorlarınabağlanır.
➣ Çekirdekzarıparçalanır.
Metafaz II
➣ Kromozomlarhücreninekvatordüzlemindeteksırahalindedizilir.
Anafaz II
➣ Kardeşkromatitlerbirbirindenayrılırvehücreninzıtkutuplarınadoğruhareket
eder.Artıkherbirkromatitkendisentromerinesahipbağımsızbirkromozom
halinegelmiştir.
42
Çekirdek zarı
Kromatin
İNTERFAZ
Kiyazmalar
İğ ipliği
Kardeş
Tetrat
kromatitler
PROFAZ I
Kinetokora
bağlı iğ ipliği
Kardeş kromatitler
bağlı kalır
Sentromer
METAFAZ I
ANAFAZ I
Homolog
kromozomlar
ayrılır
BÖLÜM – 2
Boğumlanma
PROFAZ II
METAFAZ II
ANAFAZ II
PROFAZ II
METAFAZ II
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Kardeş kromatitler
ayrılır.
TELOFAZ I ve SİTOKİNEZ
ÜREME
Sentrozom
ÜNİTE – 1
Telofaz II ve Sitokinez
➣ Kutuplaraçekilenkromozomlarınetrafındaçekirdekzarıoluşurvesitoplazma
bölünmesigerçekleşir.
➣ Mayoz I ve mayoz II evreleri tamamlandığında diploit (2n) kromozomlu bir
hücredenherbirihaploit(n)kromozomasahipdörthücreoluşur.
➣ Mayozsonucuoluşanhücrelergametisebuhücreleringenelliklehayvanlarda
bölünmeyetenekleriyoktur.
➣ Mayoz sonucu oluşan hücreler spor ise bu hücreler bölünerek yeni bireyleri
meydanagetirebilir.
ANAFAZ II
n
n
Her bir hücrenin sitokinezi
sonucunda haploit kromozomlu
dört yavru hücre oluşur.
n
n
TELOFAZ II ve SİTOKİNEZ
Mayoz bölünmenin evreleri
43
ÜNİTE – 1
EŞEYLİ ÜREME
➣ Aynıtüreaitikifarklıgametinbirleşmesiyleoluşanüremeşeklidir.
➣ Mayozbölünmevedöllenmeolaylarıeşeyliüremenintemelinioluşturur.
ÜREME
➣ Eşeyliüremeileyenigenkombinasyonlarınasahipbireylermeydanagetirilerek
türiçiçeşitliliksağlanır.
➣ Mayozbölünme,eşeyliüreyencanlılarınüremeorganlarında(dişilerdeyumurtalık,
erkeklerdetestis)görülür.
➣ Mayoz bölünme sonucu oluşan haploit (n) kromozomlu gametler döllenme
olayındabirleşirvediploitdurumyenidenoluşturulur.Busayedetürünkromozom
sayısınındeğişmedenkalmasısağlanır.
Haploit gametler (n = 23)
Haploit (n)
Diploit (2n)
Yumurta (n)
Sperm
hücresi (n)
Mayoz
Döllenme
yumartal›k
BÖLÜM – 2
Testis
Mitoz ve
geliflme
Diploit zigot
(2n = 46)
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Çok hücreli diploit erginler (2n = 46)
Eşeyli üreyen canlılarda kalıtsal çeşitlilik;
➣ mayoz I’in profaz evresinde homolog kromozomlar arasında meydana gelen
krossingover,
➣ mayozIsırasındahomologkromozomlarınbağımsızdağılımı,
➣ biryumurtanınbirspermtarafındanrastgeledöllenmesi,
➣ çeşitlimutasyonlar
olaylarıilesağlanır.
PARTENOGENEZ
➣ Döllenmemiş yumurta hücresinden yeni bir bireyin meydana gelmesine
partenogenezdenir.
➣ Bu tip üremeye arı, karınca gibi bazı omurgasız hayvanlarda ve omurgalı
hayvanlardanbazıbalık,kurbağa,sürüngenvekuştürlerinderastlanır.
➣ Bal arılarında döllenmiş yumurtadan (zigot) diploit kromozomlu dişi bireyler
oluşur.
44
➣ Erkek arılar, döllenmemiş yumurtanın gelişmesiyle (partenogenez) oluşur ve
haploitsayıdakromozomtaşır.
ÜNİTE – 1
➣ Döllenmişyumurtadangelişenlarvalararısütüilebeslenirseverimlikraliçearı,
polenilebeslenirsekısırişçiarılaroluşur.
➣ Erkekarılarspermlerinimitozileüretir.
Erkek ar›
(2n)
M‹TOZ
MAYOZ
Yumurtalar (n)
PARTENOGENEZ
Arılarkovanayenidönenişçininetrafında
toplanırlar
ÜREME
Kraliçe ar›
(2n)
Spermler (n)
Haploit geliflme
Zigot (2n)
Erkek ar›lar (n)
Difli embriyolar (2n)
Polen ile beslenme
Ar› sütü ile beslenme
Kraliçe ar›
(2n)
K›s›r
Verimli
BÖLÜM – 2
‹flçi ar›
(2n)
Bal arısında partenogenez
➣ Kalıtsalyapısıfarklıolanikihücreninaralarındasitoplazmikköprüoluşturarak
DNAaktarımıyapmasınakonjugasyondenir.
➣ Konjugasyonolayıileaynıtürünbireyleriarasındagenetikçeşitliliksağlanır.
➣ Bakterilerveparamesyumkonjugasyonungörüldüğücanlıörnekleridir.
➣ BakterilerdeasılDNA’danayrı,halkasalveküçükDNA’yaplazmit(Fplazmidi)
denir.
➣ Fplazmidibulunduranbakteriverici(F+),bulundurmayanbakteriisealıcı(F–)
olarakadlandırılır.
➣ PlazmitaracılığıylagenaktarımıtekyönlüdürveF+’danF–’yedoğrugerçekleşir.
➣ Bakterilerdekonjugasyonsonundasayısalartışgözlenmez.Ancakgenaktarımı
yapılan bakteride genetik çeşitlilik artar. Bu sayede ortam koşullarına daha
dayanıklıbireyleroluşabilir.
Konjugasyonsırasındaikibakterieşeypilusu
ilebirbirinetutunur.
➣ Bakterilere, virüsler aracılığıyla gen aktarılması olayına transdüksiyon,
bakterinin ortamdaki bir DNA parçasını alarak kendi DNA’sına eklemesine
isetransformasyondenir.Konjugasyonolayınınyanısıratransformasyonve
transdüksiyonolayıdabakterilerdekalıtsalçeşitliliğenedenolur.
45
Mayoz ve Eşeyli Üreme
KONJUGASYON
ÜNİTE – 1
➣ Paramesyumdagörülenkonjugasyonolayındagenaktarımıikihücrearasında
karşılıklıolarakgerçekleşir.
➣ Paramesyumunkonjugasyonusırasındaçekirdektemayozvemitozbölünmeleri
ilehaploitçekirdeklerinkaynaşması(döllenme)gibiolaylarmeydanagelir.
ÜREME
➣ Paramesyumkonjugasyonusonunda,herbirparamesyumdandörtyeniyavru
oluşur.
➣ Bazıcanlılarerkekvedişiüremeorganlarınabirliktesahiptir.Butipcanlılarmayoz
bölünmeilehemspermhemdeyumurtaüretebilirler.Buolayahermafroditlik
denir.
➣ Çiçekli bitkiler eşeyli üreme yaparlar. Çiçekli bitkilerde erkek organlarda
polen,dişiorganlardaiseyumurtahücresimayozveonutakipedenmitoz
bölünmelerileüretilir.Tozlaşmailepolenlerdişiorganaulaştıktansonraçifte
döllenmegerçekleşir.Çiftedöllenmesonucu3nkromozomlubesin dokusu
(endosperm)ile2nkromozomluzigotmeydanagelir.
Taç yaprak
Tepecik
Erkek
organ
Başçık
Sapçık
Dişicik
borusu
BÖLÜM – 2
Yumurtalık
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Tohum tasla€›
Çanak yaprak
Çiçek tablası
Çiçekli bitkilerde üreme organı çiçektir.
46
Dişi
organ
Mayoz ve Eşeyli Üreme
1.
zigot
mayoz
sperm
haploit
gamet
döllenme
üreme
yumurta
3.
Aşağıdainsanıneşeyliyaşamdöngüsüşematizeedilmiştir.
Şemada gösterilen numaralandırılmış kısımların karşılığı
olanyapıveyaolaylarınisimleriniyazınız.
Haploit gametler (n = 23)
Haploit (n)
Tablodaverilenanahtarkelimelerikullanarakeşeyliüreme
ileilgilimetnitamamlayınız.
Eşeyliyaşamdöngülerinde………………ve………………
ÜREME
mitoz
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 1
VI
Diploit (2n)
VII
sırasıylabirbirinitakipeder.Eşeyliüreyencanlılardabuiki
V
I
olay sayesinde tür içindeki kromozom sayısı sabit kalır.
IV
…………………adıverilen…………………hücreleriana
III
canlınınkromozomsayısınınyarısıkadarkromozomtaşır.
Mitoz ve
geliflme
II
Dişilerde …………………, erkeklerde …………………
olarak adlandırılan ve …………………
kromozom
………………… u meydana getirir. Oluşan bu yapı ise
I.
………………………………
II.
………………………………
III.
………………………………
IV.
………………………………
V.
………………………………
VI.
………………………………
VII.
………………………………
BÖLÜM – 2
takımı taşıyan bu hücreler birleşerek bir hücreli diploit
Çok hücreli diploit erginler (2n = 46)
………………… ile bölünerek çok hücreli organizmaya
gelişir.
Aşağıdayetişkinbirinsanaaitçeşitlihücretipleriverilmiştir.
Bu hücrelerde diploit kromozom takımı taşıyanların
yanındakikutucuğa(✔),taşımayanlarınyanındakikutucuğa
(✗)işaretinikoyunuz.
1. Kashücresi
2. Karaciğerhücresi
3. Spermanahücresi
4. Kemikhücresi
5. Spermhücresi
6. Yumurtaanahücresi
7. Yumurtahücresi
8. Derihücresi
Mayoz ve Eşeyli Üreme
2.
4. Aşağıdamayozbölünmesırasındagerçekleşenbazıolaylar
verilmiştir.BuolaylardanmayozIsırasındagerçekleşenlerin
yanındaki kutucuğa (✔), gerçekleşmeyenlerin yanındaki
kutucuğa(✗)işaretinikoyunuz.
1. Dörtlükromatitdemetlerininoluşması
2. Kardeşkromatitlerinayrılması
3. Homolog kromozomlar arasında gen değişiminin
yapılması
4. Kromozomların hücrenin ekvator düzleminde tek
sıralıolarakdizilmesi
47
So
ÜNİTE – 1
5. Numaralandırılmışdairelerdehücrebölünmeleriyleilgilibazı
olaylarverilmiştir.
7. Şekliinceleyerekaşağıdakisorularıcevaplandırınız.
Daire numaralarını kullanarak aşağıdaki soruları
cevaplandırınız.
ÜREME
1
Homolog
kromozom
çiftlerinin yan yana
gelerek tetrat
oluflturması
2
Kardeş
kromatitlerin
birbirinden ayrılarak
zıt kutuplara
çekilmesi
3
Başlangıçtaki
çekirdek DNA’sının
iki katına
çıkması
a) Hücreningeçirdiğibölünmeçeşidiniveevresiniyazınız.
………………………………………………………………
4
Homolog
kromozomların
hücrenin ekvator
düzleminde
çift sıralı olarak
dizilmesi
5
6
Krossing over
sonucu rekombinant
kromozomların
meydana
gelmesi
Eşlenmiş
sentriyoller
arasında iğ
ipliklerinin
oluşması
b) Buevredegerçekleşenolaylarıyazınız.
………………………………………………………………
………………………………………………………………
a) Hangisi ya da hangileri mitoz bölünme sırasında
gerçekleşir?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
BÖLÜM – 2
b) Hangisi ya da hangileri sadece mayoz bölünme
sırasındagerçekleşir?
………………………………………………………………
Mayoz ve Eşeyli Üreme
c) Hangisi ya da hangileri mayozun profaz I evresinde
gerçekleşir?
8. Bir memeli hayvan türünün eşey ana hücresi mayoz
bölünmegeçirirken,metafazIIevresinde48kromatittespit
edilmiştir. Bu türün ergin bireylerinde üreme hücrelerinin
kromozomsayısıkaçolur?
………………………………………………………………
……………………………………………………………………
d) Hangisi ya da hangileri mitoz ve mayoz bölünmede
ortakolarakgerçekleşir?
………………………………………………………………
6. Bir türün bireyleri arasında yeni gen kombinasyonlarının
oluşmasınakatkıyapaneşeyliüremeolaylarınıyazınız.
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
9. 2n=4kromozomlubirhücreartardaikimitozvebirmayoz
bölünme geçiriyor. Daha sonra oluşan hücrelerden biri
dölleniyor.
Buna göre, gerçekleşen olaylara bağlı olarak kromozom
sayısındagörülendeğişimgrafiğiniçiziniz.
Kromozom
say›s›
8
……………………………………………………………………
6
……………………………………………………………………
4
……………………………………………………………………
2
……………………………………………………………………
48
Mitoz
Mitoz
Mayoz
Döllenme
Olaylar
Mayoz ve Eşeyli Üreme
1. Aşağıdaki cümlelerde belirtilen hücrelerin oluşmasını
sağlayanolaylarıyazınız.
a) 2Nkromozomlubirhücreden2Nkromozomluikihücre
oluşması
1. Mayoz bölünme birbirini takip eden mayoz I ve
mayozIIolmaküzereikibölünmeevresindenoluşur.
………………………………………………………………
2. DNAreplikasyonu hemmayozI’inhemdemayoz
II’ninbaşlangıcındagerçekleşir.
b) 2NkromozomlubirhücredenNkromozomludörthücre
oluşması
3. Kalıtsalçeşitliliğisağlayankrossingoverolayıprofaz
Ievresindegerçekleşir.
4. Anafaz II evresinde kardeş kromatitler birbirinden
ayrılır.
………………………………………………………………
5. Mayozbölünmesonucukalıtsalyapılarıbirbirinden
farklıolandörtyavruhücreoluşur.
c) NkromozomlubirhücredenNkromozomluikihücre
oluşması
6. Eşeyliüreyentümcanlılardaüremehücrelerisadece
mayozbölünmeileoluşturulur.
………………………………………………………………
7. Mayozbölünmehemeşeylihemdeeşeysizüreme
sırasındagerçekleşir.
d) Nkromozomluikihücreden2Nkromozomlubirhücre
oluşması
9. Mayoz bölünme sırasında çekirdek ve sitoplazma
bölünmesiüçerkezgerçekleşir.
4. Aşağıda eşeyli ve eşeysiz üreme ile ilgili bazı özellikler
verilmiştir.
Venndiyagramıüzerindebuözelliklerikarşılaştırınız.
Efl
a) Hücre,mayozbölünmeninhangievresinigeçirmektedir?
ey
li ü
re me
E fl e y s iz ü r e
me
………………………………………………………………
………………………………………………………………
1. Kalıtsalvaryasyonlarayolaçar.
2. Temelolaylarımayozbölünmevedöllenmedir.
b) Buevredegerçekleşenolaylarıyazınız.
3. Zigotoluşumugörülür.
………………………………………………………………
4. Temelimitozadayanır.
………………………………………………………………
5. Türlerinsahipolduğugenetikbilgiyiyenidölleretaşır.
………………………………………………………………
6. Türiçikromozomsayısınınsabitkalmasınısağlar.
49
Mayoz ve Eşeyli Üreme
10. Mayoz bölünme sonucu oluşan hücreler, tekrar
mayozgeçirerekdöllenmeyeteneğikazanır.
2. Şekliinceleyerekaşağıdakisorularıcevaplandırınız.
BÖLÜM – 2
8. Mayoz I sonunda oluşan yavru hücrelerin DNA
miktarı ve kromozom sayısı, mayoz II sonunda
oluşanhücrelerleaynıdır.
………………………………………………………………
………………………………………………………………
ÜREME
3. Mayoz bölünmeyle ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru
olanların yanına “D”, yanlış olanların yanına “Y” harfini
yazınız.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 2
So
ÜNİTE – 1
5.
Aşağıdaki tabloda mitoz ve mayoz bölünmede meydana
gelenbazıolaylarverilmiştir.
7. Mayozbölünmegeçirecek olanbiryumurta anahücresi,
interfazınG1evresinde6.10–3mgDNAbulundurmaktadır.
Bu olaylardan mitoz veya mayoz bölünme sırasında
gerçekleşenlere (+), gerçekleşmeyenlere (−) işaretini
koyunuz.
a) BuhücreninmayozIgeçirmesisonundaoluşanherbir
hücresindekiDNAmiktarıneolur?
ÜREME
………………………………………………………………
Olaylar
Mitoz
MayozI
MayozII
1. Replikasyon
2. Tetratvekrossingover
3. Homolog kromozom
ayrılması
………………………………………………………………
b) MayozIIsonundaoluşanherbirhücreninDNAmiktarı
neolur?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
4. Kromatitayrılması
8. 2n=4kromozomlubirhayvanhücresinde;
5. Sitokinez
6. Hücresayısınınartması
a) Mitoz bölünmenin metafaz evresini aşağıdaki şeklin
içineçiziniz.
BÖLÜM – 2
Mayoz ve Eşeyli Üreme
6. Aşağıdakiverilenolaylarınaltındakiboşluklara,gerçekleştiği
mayozbölünmeevresininisminiyazınız.
a) Homolog kromozom çiftlerinin yan yana gelerek
sinapsisvetetratoluşturması
b) MayozbölünmeninmetafazIevresiniaşağıdakişeklin
içineçiziniz.
………………………………………………………………
b) Homologkromozomçiftlerindenyalnızcabirinitaşıyan
ikihücremeydanagelmesiiçinhücreninboğumlanarak
ikiyebölünmesi
………………………………………………………………
c) Kardeş kromatitlerin yeniden oluşan iğ ipliklerine
sentromerlerindenkarşılıklıbağlanması
………………………………………………………………
d) Homologkromozomlarınrastgeleayrılarakzıtkutuplara
doğruhareketetmesi
………………………………………………………………
50
c) MitozunmetafazevresiilemayozunmetafazIevresi
arasındagörülenfarklılıklarıyazınız.
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
Mayoz ve Eşeyli Üreme
1. Aşağıdakicümlelerdeboşbırakılanyerleritablodaverilen
kavramlariletamamlayınız.
dişi
hermafrodit
pilus
gamet
işçi
ayrılmama
besindokusu
Kromozom sayısındaki değişime neden olan numaralı
olaylarıyazınız.
Kromozom
say›s›
ÜREME
spor
3. Aşağıdaki grafikte, gerçekleşen olaylara bağlı olarak
kromozomsayısındakideğişimlergösterilmiştir.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 3
2n
1. ……………arılarkısırolduklarıiçingametoluşturamaz.
2. Omurgalıhayvanhücrelerindemayozsonundaoluşan
n
……………………lertekrarbölünemez.
I
3. Çiçeksizbitkilerdemayozsonundaoluşan……………
II
III
IV
Olaylar
………… larmitozlabölünerekbirbireyioluşturabilir.
I. ………………………
II. ………………………
4. Bal arılarında döllenmiş yumurtanın gelişmesiyle
III. ………………………
IV. ………………………
…………………… arılaroluşur.
5. Bakteriler konjugasyon sırasında ………………… adı
verilenuzantılarlabirbirlerinetutunur.
organıbirliktebulunur.
7. Mayozbölünmedegerçekleşen…………………olayı
4. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D”, yanlış
olanlarınyanına“Y”harfiyazınız.
kromozomsayısı(n+1)yada(n–1)olangametlerin
8. Çiçeklibitkilerdeçiftedöllenmesonucu3nkromozomlu
……………………meydanagelir.
1. Mayozbölünmevedöllenmeiletüriçindekromozomsayısınınnesillerboyusabitkalmasısağlanır.
2. Mayoz bölünmenin profaz I evresinde oluşan
tetratlarınsayısıhaploitkromozomsayısınaeşittir.
3. Krossing over ile hem anneden hem de babadan
gelen genlere sahip rekombinant kromozomlar
oluşur.
4. Bakterilerin konjugasyonu sonucu oluşan yeni
hücrelerkalıtsalaçıdanbirbirindenfarklıdır.
2. Aşağıdaverilenkavramlarıtanımlayınız.
F+ tipi bakteri: ……………………….................…………....
F– tipi bakteri: ……………………….................……….......
5. Bal arılarında, erkek bireylerde Y gonozomu bulunmaz.
6. Paramesyumunkonjugasyonundabireysayısıartmazken,bakterikonjugasyonundaartar.
7. MayozIvemayozIIarasındakiinterfazevresiçok
kısaolup,sadeceDNAeşlenmesigerçekleşir.
Gonat: ………………………………................…………..…
Gamet: ………………..…………….................………………
8. Paramesyum konjugasyonunda gen aktarımı tek
yönlügerçekleşir.
51
Mayoz ve Eşeyli Üreme
oluşumunanedenolur.
BÖLÜM – 2
6. ……………………… bireylerde dişi ve erkek üreme
So
ÜNİTE – 1
5. Aşağıdakişemadabalarılarınınüremesigösterilmiştir.
Şemayıinceleyereksorularıcevaplandırınız.
6. Aşağıdakicümlelerdeboşbırakılanyerleritablodaverilen
kavramlarlatamamlayınız.
Erkek arı
(n)
Kraliçe arı
(2n)
ÜREME
I
gametogenez
mayoz
transdüksiyon
plazmit
konjugasyon
partenogenez
II
1. Kalıtsal yapısı farklı olan iki organizma arasında
Yumurtalar (n)
sitoplazmikköprüoluşturarakgenaktarımıyapılmasına
Spermler (n)
……………… denir.
III
IV
Erkek arı
(n)
2. BakterihücrelerindeasılDNA’danbaşka………………
Zigot (2n)
adıverilenküçük,halkasalyapıdaveeşlenebilenDNA
Polen ile
beslenme
‹flçi arı
(2n)
Ar› sütü ile
beslenme
parçalarıbulunur.
Kraliçe arı
(2n)
3. Eşeyli üremede gametlerin meydana getirilmesini
sağlayanolaya……………………… adıverilir.
a) BalarılarınınüremesisırasındagerçekleşenI,II,IIIveIV
noluolaylarıyazınız.
4. Bakterilerevirüsleraracılığıilegenaktarılmasıolayına
I. …………………………………………
……………… denir.
II. …………………………………………
III. …………………………………………
5. Döllenememişyumurtahücresiningelişerekyenibirbirey
BÖLÜM – 2
IV. …………………………………………
meydana getirmesine ……………........................…
denir.
b) Erkek arılar arasında kalıtsal çeşitlilik görülür mü?
Nedeniniaçıklayınız.
6. Balarılarında,kraliçearınıneşeyorganlarındayumurta
Mayoz ve Eşeyli Üreme
………………………………………………………………
üretimi……………… bölünmeilesağlanır.
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
c) Birerkekarıtarafındanüretilenspermhücreleriarasında
kalıtsalfarklılıkgörülürmü?Nedeniniaçıklayınız.
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
d) Kraliçeveişçiarılararasında;
I. cinsiyet,
II. kromozomsayısı,
III. üretkenlik
özelliklerindenhangilerifarklılıkgösterir?
………………………………………………………………
52
7.
Bir memeli hayvan türünün eşey ana hücresinde, mayoz
bölünmegerçekleşirken18tetratoluştuğusaptanıyor.
a) Mayoz bölünmenin metafaz I evresinde hücrenin
ekvator düzleminde kaç çift homolog kromozom
sıralanmıştır?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
b) MayozbölünmeninanafazIIevresindebirkutbaçekilen
kromatitsayısıkaçtır?
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
Mayoz ve Eşeyli Üreme
3. Aşağıda verilen çoğalma olaylarından kalıtsal çeşitliliğe
neden olanların yanındaki kutucuğa (✔), olmayanların
yanındakikutucuğa(✗)işaretinikoyunuz.
Bölünmelersonucuoluşanhücrelerleilgiliaçıklamalardan
doğru olanların yanındaki kutucuğa (✔), yanlış olanların
yanındakikutucuğa(✗)işaretinikoyunuz.
1. Deniz yıldızının kopan kolundan yeni bir deniz
yıldızınıngelişmesi
ÜREME
1. 2n = 8 kromozomlu bir hücrede önce bir mitoz,
ardından oluşan hücrelerin her birinde, mayoz bölünme
gerçekleşmiştir.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 4
2. Balarılarındaişçiarılarınoluşması
1. Mitoz sonucu oluşan hücrelerin kalıtsal yapısı
aynıdır.
3. Soğanın yassı gövdesindeki gözlerden gelişen
sürgünlerinyavrubitkilerioluşturması
2. Mitozsonucu2n=8kromozomlu2hücreoluşur.
4. Kamçıkuyruklukertenkeledeyumurtanındöllenmedengelişerekyenibirbireyioluşturması
3. MayozIsonundaoluşanhücreler,anahücreninDNA
miktarınınyarısınıtaşır.
5. Biramayasındaoluşantomurcuklarınanavücudundanayrılarakyenibireyleregelişmesi
4. Mayozbölünmetamamlandığındaoluşanhücreler
homologkromozomçiftlerininbirerüyesinibulundurur.
6. Fasulyebitkisitohumununçimlenmesisonucugenç
birbitkininoluşması
5. DNA eşlenmesi mitozun başlangıcında gerçekleşirken,mayozunbaşlangıcındagerçekleşmez.
6. Bölünmeler sonunda toplam 8 hücre oluşur ve
hücrelerenfazla4ayrıkalıtsalyapıyasahipolabilir.
4. Aşağıda 2n = 4 kromozomlu bir hücrede gerçekleşen
mayozbölünmeninbazıevrelerikarışıkolarakverilmiştir.
Bölünmeevreleriniinceleyerekverilensorularıcevaplayınız.
a) Numaralandırılmış bölünme evrelerinin isimlerini
şekillerinaltındakiboşluğayazınız.
1
2.
2
3
MİTOZ
MAYOZ
1.
1.
2.
2.
3.
3.
4.
4.
5.
5.
...............................
4
...............................
5
...............................
6
b) Mitoz ve mayoz bölünmenin ortak özelliklerinden üç
tanesiniyazınız.
1. …………………………………………………………
2. …………………………………………………………
3. …………………………………………………………
...............................
...............................
...............................
b) Kutucuk numaralarını kullanarak bu evrelerin
gerçekleşmesırasınıyazınız.
………………………………………………………………
53
Mayoz ve Eşeyli Üreme
a) Mitoz ve mayoz bölünme arasındaki farklardan beş
tanesiniyazınız.
BÖLÜM – 2
So
ÜNİTE – 1
5. Aşağıda mayoz ve eşeyli üreme ile ilgili kavramlar A
sütununda, kavramlarla ilişkili tanımlar ise B sütununda
verilmiştir.
7. Kromozomdağılımıaşağıdagösterildiğigibiolaneşeyana
hücresindemayozbölünmesırasındakrossingoverolayı
gerçekleşmektedir.
Verilentanımlarıilişkiliolduğukavramlarlaeşleştirerekdoğru
numarayıkavramlarınyanındakikutucukiçineyazınız.
ÜREME
A
Kiyazma
Rekombinasyon
2. Homologkromozomların
yanyanagelerekoluşturdukları
dörtkromatitliyapı
Tetrat
3. İkikardeşkromatitibirleştiren
boğumnoktası
Sentromer
4. Eşeyliüremevekrossingover
ilemevcutgenlerinyenigen
kombinasyonlarıoluşturacak
şekildeyenidendüzenlenmesi
BÖLÜM – 2
Transformasyon
a) Mayoz I ve mayoz II sonunda oluşan hücrelerin
kromozomdurumunuyuvarlaklariçineçiziniz.
B
1. Bakterininortamdakibir
DNAparçasınıalarakkendi
DNA’sınaeklemesi
Döllenme
Verilenleregöreaşağıdakisorularıcevaplandırınız.
A
B
C
b) Şekilde gösterilen A, B ve C hücrelerinin kromozom
sayılarını ve bu hücrelerin içerdiği DNA miktarını “x”
mgcinsindenyazınız.(AhücresininDNAmiktarını4x
mgalınız).
5. Homologkromozomların
kardeşolmayankromatitlerinin
kesiştiğiyadatemasettiği
bölge
………………………………………………………………
6. Yumurtavesperm
çekirdeklerininkaynaşması
………………………………………………………………
………………………………………………………………
Mayoz ve Eşeyli Üreme
8.
Aşağıdaeşeyliveeşeysizüremeileilgilibazıaçıklamalar
verilmiştir.
Bu açıklamalardan doğru olanların yanına “D”, yanlış
olanlarınyanına“Y”harfiyazınız.
1. Eşeysizüremecanlılarınhızlıbirşekildeuygunortamlaradağılıpçoğalmalarınısağlar.
6. Bakterilerdekonjugasyonsırasındagerçekleşenbazıolaylar
aşağıdakarışıkolarakverilmiştir.
Buolaylarıngerçekleşmesırasınıyazınız.
I. PlazmitDNA’sınınikiipliğindenbiriaçılır.
II. F+veF–hücreleriarasındasitoplazmikköprükurulur.
III. F plazmidi bulunduran hücreden F plazmidi
bulundurmayanhücreyedoğruplazmitDNA’sınınbir
ipliğiaktarılır.
IV. Fplazmidibulunduranikihücremeydanagelir.
V. F+veF–hücrelerdeDNAeşlenmesitamamlanır.
……………………………………………….....………………
54
2. Eşeysizüreyencanlılardagametoluşumumayozile
sağlanır.
3. Eşeyli üreme sonucu yeni gen kombinasyonlarına
sahipbireyleroluşur.
4. Eşeyliüremegenyapılarıfarklıolanikicinsgametin
birleşmesiylegerçekleşir.
5. Eşeysiz üreyen canlılarda döllenme canlı vücudu
dışındagerçekleşir.
6. Eşeyliüremenintemelolaylarıolanmayozbölünme
vedöllenmeiletüriçikalıtsalçeşitliliksağlanır.
Mayoz ve Eşeyli Üreme
1.
TEST–1
Homolog kromozomlarla ilgili,
I. biriannedendiğeribabadangelir,
II. karşılıklılokuslarındaaynıkaraktereaitgenlerbulunur,
III. eşeyliüreyencanlılardadöllenmesonucundabiraraya
gelir.
ÜREME
5. Aşağıda 2n = 4 kromozomlu bir hücrenin eşey ana
hücresinde gerçekleşen mayoz bölünmenin bazı evreleri
şematizeedilmiştir.
ÜNİTE – 1
Soru
yargılarından hangileri doğrudur?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
C) YalnızIII
E) I,IIveIII
II
I
III
IV
Şemaya göre, bölünme evrelerinin gerçekleşme sırası
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
2.
Diploit hücresinde 18 kromozom bulunan bir canlının
mayoz bölünme geçiren bir hücresindeki tetrat sayısı
aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir?
A)9
B) 18
C) 27
D) 36
B) II–I–III–IV
C) I–II–IV–III
D) III–II–I–IV
E) I–IV–III–II
E) 54
6.
Aşağıdakilerden hangisi mayoz bölünmenin özelliği
değildir?
Aşağıda verilen hücre çeşitlerinin hangilerinde homolog
kromozomlar birarada bulunmaz?
A) Böbrekhücresi
B) Karaciğerhücresi
C) Testishücresi
D) Spermhücresi
E) Derihücresi
A) Gametoluşumunusağlama
C) Kalıtsalvaryasyonlarınoluşmasındaetkiliolma
D) Tür içi kromozom sayısının sabit tutulmasında rol
oynama
E) Herzamanaynıgenotipesahiphücreleroluşturma
4.
7. 2n = 30 kromozoma sahip sperm ana hücresi bölünerek
spermhücrelerinioluşturuyor.
Bölünme sonucunda oluşan sperm hücreleri ile ilgili,
I. kromozomsayılarıaynıdır,
II. kalıtsalniteliklerifarklıdır,
III. gonozomçeşitleriaynıdır.
ifadelerinden hangileri doğru değildir?
Eşey ana hücrelerinden eşey hücreleri oluşurken
meydana gelen,
I. tetratoluşumu,
II. kardeşkromatitlerinbirbirindenayrılması,
A) YalnızI
B) YalnızIII
D) IveIII
III. DNApolimerazınetkinleşmesi,
IV. homolog kromozomların karşılıklı olarak ekvator
düzlemindesıralanması
C) IveII
E) IIveIII
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Bir dişinin eşey ana hücresindeki DNA miktarı 12x10–6
mg ise, aynı canlının mayoz bölünme sonucunda
oluşturacağı hücrelerin DNA miktarı aşağıdakilerden
hangisi gibi olmalıdır?
A) I–IV–III–II
B) III–I–IV–II
A) 12x10–6
C) II–III–I–IV
D) III–IV–I–II
C) 3x10–6
E) II–I–III–IV
8.
B) 6x10–3
D) 24x10–6
E) 6x10–6
55
Mayoz ve Eşeyli Üreme
B) Eşeyanahücrelerindegerçekleşme
BÖLÜM – 2
3.
A) II–IV–I–III
So
ÜNİTE – 1
9.
Mayoz I ve mayoz II evrelerinde,
13. AşağıdaI,IIveIIInoluhücrelerinDNAmiktarlarınınhücre
bölünmelerisırasındakideğişimiverilmiştir.
I. sitoplazmabölünmesi,
II. DNAreplikasyonu,
III. sentromerbölünmesi,
2x
IV. çekirdekbölünmesi
I
2x
4x
ÜREME
2x
olaylarından hangileri ortak olarak gözlenir?
A) YalnızII
B) YalnızIII
D) I,IIIveIV
x
C) IveIV
E) II,IIIveIV
x
I. Kalıtsalçeşitliliğiartırır.
II. Kromozomsayısınındeğişmemesinisağlar.
III. Genalışverişininyapılmasınısağlar.
B) YalnızII
D) IveII
2x
BÖLÜM – 2
B) 12
x
x
x
x
x
x
2x
x
Buna göre, hangi hücreler mayoz bölünme geçirmiştir?
C) YalnızIII
A) YalnızI
E) IIveIII
C) 24
2x
4x
III
D) 48
B) YalnızII
D) IveIII
11. Bir hücrede mayoz bölünmenin profaz I evresinde
96 kromatit sayılıyorsa, anafaz II evresinde hücrenin
kromozom sayısı kaç olur?
A)6
x
2x
durumlarından hangilerine neden olur?
A) YalnızI
2x
2x
II
10. Mayoz bölünmede homolog kromozomların rastgele
ayrılması,
x
E) 96
C) YalnızIII
E) IIveIII
14. Mayoz bölünme sırasında gerçekleşen krossing over
olayı,
I. aynıkromozomüzerinde,
II. homologkromozomlarda,
III. homologolmayankromozomlarda
Mayoz ve Eşeyli Üreme
bulunan genlerden hangileri arasında parça değişimine
neden olabilir?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
12. Aşağıdaki şekilde omurgalı bir hayvanın yumurta ana
hücresinde gerçekleşen mayoz bölünmenin bir evresi
gösterilmiştir.
C) YalnızIII
E) IveIII
15. Aşağıdakişemadabalarılarınınüremesigösterilmiştir.
Kraliçe ar›
Erkek ar›
I
Yumurta
C) Hücre,2n=8kromozomludur.
D) Hücrede4tanehomologkromozomçiftibulunur.
E) Bölünme sonucu oluşan yumurta hücresi haploit
kromozomludur.
3. E
IV
Difli ar›
Buna göre aşağıdakilerden hangisi I, II, III ve IV numaralı
basamaklarda meydana gelen olaylardan biri değildir?
B) HücreanafazIevresindedir.
2. A
Yumurta
Erkek ar›
A) Bölünmesonucuoluşanyumurtahücresininkromozom
formülü4+Xdir.
1. E
n
III
Buna göre, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
56
n
II
4. B
5. A
6. D
7. B
A) Mayozbölünme
B) Partenogenez
C) Metagenez
D) Mitozbölünme
E) Döllenme
8. E
9.C
10. A
11. D
12. A
13.C
14. B
15.C
Mayoz ve Eşeyli Üreme
TEST–2
1. Mayozbölünmesonucuoluşanyavruhücrelerdekromozom
sayısıanahücreninyarısıkadardır.
4.
A) Sentriyoleşlenmesi
B) Krossingover
A) 6+XY
B) 6+X,6+Y
C) 4+X,4+Y
D) 3+X,3+Y
ÜREME
Aşağıdaki olaylardan hangisi mayoz bölünme sırasında
kromozom sayısının yarıya inmesini sağlar?
2n = 8 kromozoma sahip erkek bir bireyin mayoz
bölünme sonucu oluşturduğu sperm hücrelerinin
kromozom formülü aşağıdaki hangi seçenekte
verilmiştir?
ÜNİTE – 1
Soru
E) 5+X,3+Y
C) İğipliklerininoluşması
D) Homologkromozomlarınayrılması
5.
E) DNAreplikasyonu
2.
Yanda gösterilen diploit kromozom
takımına sahip bir hücrenin mayoz
bölünmesi sonucu oluşan yavru
hücrelerdeki kromozom dağılımı
aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir?
X
Y
Z
Epitel hücresinde2n = 4 kromozom bulunan bir canlının
farklıhücrelerindegerçekleşenbölünmeevreleriyukarıda
verilmiştir.
Buna göre,
A)
B)
I. XveYhücrelerindemayozbölünmegerçekleşmektedir.
II. Z hücresinde gerçekleşen bölünme rejenerasyonu
sağlayabilir.
III. XveYhücreleriningeçirdiğibölünmeçeşidivaryasyon
oluşumunusağlar.
E)
ifadelerinden hangileri doğrudur?
B) YalnızII
D) IveII
3.
Özellik
I
Bölünme sonucunda
oluşanhücresayısı
II
Çekirdekbölünmesi
III
Bölünmesonucunda
oluşanhücrelerdeki
kromozomsayısı
IV Sentromerbölünmesi
Mitoz
Bölünme
Mayoz
Bölünme
2
4
1defa
Sabitkalır
Yarıyadüşer
1defa
2defa
Yukarıdaki tabloda mitoz ve mayoz bölünmeye ait bazı
özelliklerverilmiştir.
Verilen özelliklerden hangileri yanlıştır?
A) YalnızII
B) IveII
D) IIveIII
C) IveIV
E) IIveIV
E) I,IIveIII
6. Diploitkromozomsayısı2n=30olanerkekbirbireyin,
Vücut hücrelerinde,
1defa
C) YalnızIII
I. 30kromozom,
II. 30otozom,
III. 2gonozombulunur.
Eşey hücrelerinde,
IV. 15kromozom,
V. 14otozom,
VI. 1çiftgonozombulunur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A)
Vücuthücreleri
Eşeyhücreleri
IveII
VveVI
B)
IveIII
IVveV
C)
IIveIII
IVveV
D)
IveIII
IVveVI
E)
IveII
IVveVI
57
Mayoz ve Eşeyli Üreme
A) YalnızI
BÖLÜM – 2
D)
C)
So
ÜNİTE – 1
7.
Mayoz bölünme sonucu oluşan bir hücre ile ilgili,
ÜREME
I. Her karakter için biri anneden diğeri babadan gelen
genleritaşır.
II. Haploitkromozomtakımıtaşır.
III. Homologkromozomlarasahiptir.
IV. Tekrarmayozbölünmegeçiremez.
11. 2n = 6 kromozomlu bir canlıda gerçekleşen mayoz
bölünmenin metafaz I evresi aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir?
A)
B)
C)
yargılarından hangileri doğrudur?
A) YalnızI
B) IIveIII
D) I,IIveIII
8.
D)
C) IIveIV
E)
E) II,IIIveIV
Aşağıda verilen olaylardan hangisi mayoz bölünmeye
hazırlanan bir hayvan hücresinin interfaz evresinde
gerçekleşmez?
A) ATPsentezi
B) Organelsentezi
C) Sentriyoleşlenmesi
D) İğipliklerininsentezi
12. Aşağıdakişekilde,2n=6kromozomlubirhücreninbölünmesineaitbirevregösterilmektedir.
E) DNAeşlenmesi
9. Aşağıdakitablodabirhücreninartardageçirdiğibölünmeler
sonucuoluşanhücresayısıveherbirhücredekikromozom
sayısıverilmiştir.
BÖLÜM – 2
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Zaman
Hücresayısı
Kromozomsayısı
Başlangıç(t0)
1
24
t1
2
24
t2
8
12
Şekle göre bu hücrenin,
Tablodaki verilere göre, aşağıdaki açıklamalardan
hangisi yanlıştır?
I. mayozbölünmegeçirdiği,
II. bitkihücresiolduğu,
III. mitozbölünmegeçirdiği,
IV. profazevresindeolduğu
A) Hücredet0–t1zamanaralığındamitozgerçekleşmiştir.
yargılarından hangilerine varılamaz?
B) t1’deoluşanikihücreninDNAmiktarlarıaynıdır.
A) IveII
C) t2’de oluşan hücrelerin genetik yapıları birbirinden
farklıdır.
B) IIveIII
D) I,IIveIV
C) IIveIV
E) II,IIIveIV
D) t2’deoluşanhücrelerindiploitkromozomsayısı12’dir.
E) t0vet1’deoluşanhücrelerdekikromozomlarınniteliğive
niceliğiaynıdır.
10. Aşağıdaki olaylardan hangisi sadece mayoz bölünme
sırasında gerçekleşir?
13. İnterfaz evresinin sonunda 20 kromatit bulunduran
bir üreme ana hücresinde mayoz bölünmenin profaz I
evresinde oluşacak tetrat sayısı (I) ve profaz II
evresinde bir hücresinin sahip olduğu kromozom sayısı
(II) aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir?
A) Kromozomlarınkromatinhalinedönüşmesi
I
II
A)
5
5
C) Sitoplazmabölünmesininmeydanagelmesi
B)
10
5
D) Kardeş kromozomların hücrenin zıt kutuplarına doğru
hareketetmesi
C)
10
10
D)
5
10
E) İğipliklerininoluşması
E)
4
5
B) Homologkromozomlarınhücreninekvatordüzleminde
çiftsıralıdizilmesi
58
1. D
2. B
3. E
4. D
5. E
6. B
7.C
8. D
9. D
10. B
11. E
12. E
13. A
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Soru
1. BircanlınınmayozIsonundaoluşanhücresinde48kromatit
sayılmıştır.
A)6
B) 12
C) 24
D) 48
Mayoz bölünme sırasında gerçekleşen,
I. homologkromozomlarıngametlerebağımsızdağılımı,
II. DNA’nınhatasızolarakkendinieşlemesi,
III. krossingoverilegenalışverişi
E) 96
olaylarından hangileri genetik varyasyona neden olmaz?
A) YalnızII
2.
D) IveIII
n
n
2n
X
Y
n
6.
n
Aşağıdaki olaylardan hangisi mayoz I ve mayoz II’de
ortak olarak gerçekleşir?
B) Homologkromozomlarınayrılması
C) Sentromerinbölünmesi
Bu evrelerle ilgili,
D) Krossingoverilegenalışverişi
I. Xevresindehomologkromozomlarayrılır.
II. XveYevreleriarasındareplikasyongerçekleşir.
III. Yevresindekardeşkromatitlerayrılır.
7.
B) IveII
D) IIveIII
E) Monoploithücrelerinoluşması
C) IveIII
A
A
a
a
A
a
A
a
B
B
b
b
B
B
b
b
BÖLÜM – 2
yargılarından hangileri doğrudur?
E) I,IIveIII
Mayoz bölünme ile ilgili aşağıda yapılan eşleştirmelerden
hangisi doğrudur?
Evre
Gerçekleşenolay
A)
TelofazI
Diploitikihücreoluşumu
B)
ProfazI
Tetratoluşumu
C)
AnafazII
Homologkromozomlarınayrılması
D)
ProfazII
E)
AnafazI
Yukarıda homolog kromozomların hücre bölünmesi
sırasındageçirdiğibirdeğişimgösterilmiştir.
Gerçekleşen olay (I) ve bölünme
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
çeşidi
I
II
A)
Sinapsis
MayozII
B)
Replikasyon
MayozI
DNAreplikasyonu
C)
Krossingover
MayozI
Sentromerinbölünmesi
D)
Tetrat
Mitoz
E)
Replikasyon
MayozII
(II)
4. Dişibirmemeliyeaityumurtaanahücresiöncebirmitoz
dahasonradabirmayozbölünmegeçiriyor.
8. Bir hücrede mayoz bölünmenin anafaz II evresinde bir
kutbaçekilenkromozomsayısı46’dır.
Bu bölünmeler sonucu oluşan yumurtalardan kaç tanesi
döllenerek zigot oluşturabilir?
Buna göre bu canlının vücut hücresindeki kromozom
sayısı kaç olur?
A)1
A)23
B) 2
C) 4
D) 8
E) 16
B) 46
C) 48
D) 69
E) 92
59
Mayoz ve Eşeyli Üreme
3.
E) IIveIII
A) Kromozomsayısınınyarıyainmesi
YukarıdamayozbölünmeyeaitXveYevrelerigösterilmiştir.
A) YalnızI
C) IveII
n
n
B) YalnızIII
ÜREME
Buna göre bu canlının karaciğer hücresindeki
kromozom sayısı kaçtır?
5.
ÜNİTE – 1
TEST–3
So
ÜNİTE – 1
9.
İnsanlarda diploit bir hücre,
I. mayozbölünme,
II. mitozbölünme,
III. döllenme
13.
olaylarından hangileri sonucu oluşabilir?
ÜREME
A) YalnızII
B) IveII
D) IIveIII
C) IveIII
E) I,IIveIII
10. Aşağıdakilerden hangisi insanlarda gerçekleşen mayoz
bölünmenin profaz I ile başlayıp telofaz II ile biten
evrelerinde meydana gelen olaylardan biri değildir?
Yukarıdaki şekilde, memeli bir canlının sperm ana
hücresindegerçekleşenmayozbölünmeninanafazIIevresi
gösterilmiştir.
Bu canlıyla ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?
A) DNAreplikasyonu
B) Çekirdekzarınınerimesi
C) Sitoplazmanınboğumlanması
D) Tetratoluşumu
E) Kardeşkromatitlerinayrılması
A) Mayozbölünmetamamlandığında,oluşanhücrelerinde
XveYgonozomlarıbirliktebulunur.
B) Metafaz I evresindeki hücresinde toplam 6 kromatit
bulunur.
C) Mayoz bölünme tamamlandığında, oluşan hücrelerin
kromozomniteliğiaynıdır.
D) ProfazIevresindekihücresinde3tetratoluşur.
11. Aşağıda diploit bir hücrenin bölünmesi sırasında DNA
miktarındameydanagelendeğişimlergösterilmiştir.
E) Anafaz I evresinde birbirinden ayrılarak zıt kutuplara
hareketedentoplam6kromatitbulunur.
DNA miktar› (mgr)
BÖLÜM – 2
8.10 –6
4.10 –6
14. Mayoz bölünme sırasında,
2.10 –6
Mayoz ve Eşeyli Üreme
t1
t2
Zaman
t3
Grafiğe göre,
I. t1’dekideğişiminterfazdagerçekleşir.
– çekirdekzarınıneriyerekkaybolması,
– homolog kromozomların yan yana gelerek tetrat
oluşturması,
– kardeşolmayankromatitlerarasındagenalışverişinin
olması
II. t2’dehomologkromozomlarayrılmıştır.
III. t3’ünsonundamonoploitdörthücreoluşur.
olaylarının meydana geldiği evre aşağıdakilerden
hangisidir?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) ProfazI
B) MetafazI
C) AnafazI
D) ProfazII
A) YalnızI
B) YalnızIII
D) IIveIII
C) IveII
E) AnafazII
E) I,IIveIII
12. Bir canlının mayoz bölünme sırasında oluşturduğu tetrat
sayısının12olduğubilinmektedir.
Bu veri kullanılarak ilgili canlıya ait aşağıdaki
niceliklerden hangisi hesaplanamaz?
1. D
2.C
3. B
4. B
A) Yenigenetikkombinasyonlarınoluşumunusağlar.
B) Monoploithücrelerinoluşumuilesonlanır.
A) Vücuthücresininkromozomsayısı
B) Eşeyanahücresindekiotozomsayısı
C) DiploithücresindekiDNAağırlığı
D) Eşeyanahücresindekigonozomsayısı
E) Spermhücresininkromozomsayısı
60
15. Mayoz bölünme ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğru değildir?
C) Diploitolanherhücredegerçekleşebilir.
D) Eşeyliüreyencanlılardaspermveyumurtaoluşumunu
sağlar.
E) Oluşturduğuhücrelerdöllenmeyekatılabilir.
5. A
6. E
7.C
8. E
9. D
10. A
11. E
12.C
13. D
14. A
15.C
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Soru
Diploit hücresinde 40 kromozom bulunan bir canlının
mayoz bölünmesi ile ilgili,
5.
ÜNİTE – 1
1.
TEST–4
Bir insana ait 10. otozom kromozom çifti için,
I. Biriannedendiğeribabadangelmiştir.
I. MetafazIevresinde80kromatitbulunur.
II. Homologkromozomlarolarakadlandırılır.
II. ProfazI’deoluşantetratsayısı40’tır.
III. Oluşangametlerdekikromozomsayısı20’dir.
III. Mitoz bölünmenin anafaz evresinde birbirinden
ayrılırlar.
IV. Spermhücresindeberaberbulunamazlar.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) YalnızIII
B) IveII
ifadelerinden hangileri doğru değildir?
C) IveIII
D) IIveIII
ÜREME
A) YalnızIII
E) I,IIveIII
B) YalnızIV
D) IIIveIV
C) IveII
E) IIveIV
2.
I
II
(2n)
III
(2n)
n
(n + n)
Yukarıdaki şemada numaralı kısımlara aşağıdakilerden
hangisi gelmelidir?
III
A)
Mayoz
Mitoz
Endomitoz
B)
Mitoz
Mayoz
Döllenme
C)
Mayoz
Mitoz
D)
Mitoz
E)
Mayoz
6.
A
a
B
B
Mitoz
K
k
Mayoz
Endomitoz
d
d
Mitoz
Döllenme
A
B
K
d
Eşeyli üreyen canlılarda kromozom sayısının nesilden
nesile sabit kalması,
I. mitozbölünme,
II. döllenme,
III. ayrılmama,
IV. mayozbölünme
1
olaylarından hangileri ile sağlanır?
A) IveII
B) IveIV
D) IIveIV
4.
A
B
k
d
C) IIveIII
E) IIIveIV
Mayoz bölünmede aşağıdaki olaylardan hangisi en son
gerçekleşir?
A) İğipliklerininoluşması
B) Kardeşkromatitlerinayrılması
a
B
K
d
2
3
4
Yukarıdakişemada,memelibircanlıyaaiteşeyanahücresi
ile bu hücrenin bölünmesi sonucu oluşan yavru hücreler
gösterilmiştir.
Bu olayla ilgili,
I. Yavru hücrelerin oluşumu sırasında krossing over
gerçekleşmiştir.
II. Bölünme sırasında önce kardeş kromatitler sonra
homologkromozomlarayrılmıştır.
III. Bölünme sırasında meydana gelen kromozomlarda
ayrılmamaolayıyavruhücrelerinkalıtsalçeşitliliğinde
etkiliolmuştur.
C) Çekirdekzarınınerimesi
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
D) Kromozomlarıniğipliklerinetutunması
A) YalnızI
E) Homologkromozomlarınsinapsisyapması
a
B
k
d
D) IveII
B) YanızII
C) IveIII
E) IIveIII
61
Mayoz ve Eşeyli Üreme
II
BÖLÜM – 2
3.
I
So
ÜNİTE – 1
7.
Hücre bölünmesine ait aşağıdaki olaylardan hangisi
mitoz ve mayoz bölünmede ortak olarak gerçekleşir?
11.
Difli birey
I
Yumurta
ÜREME
A) Kromozomlarıntetratoluşturması
B) Sitokinezinikikezgerçekleşmesi
C) Kromozomsayısınınsabitkalması
D) Kardeşkromatitlerinayrılması
E) Homologkromozomlarınsinapsisyapması
II
Erkek birey
Sperm
Yukarıda verilen eşeyli üreme şemasında
numaralandırılmış basamaklardan hangilerinde genetik
varyasyon meydana gelir?
İnterfaz evresinde bulunan bir sperm ana hücresinde
gerçekleşen,
IV
Erkek birey
A) IveII
8.
Zigot
III
B) IveIII
C) IIveIV
D) I,IIveIII
E) I,II,IIIveIV
I. replikasyon,
II. transkripsiyon,
III. translasyon
olaylarından hangileri ilgili hücrenin bölüneceğini
kanıtlar?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
12. Mayoz bölünme geçirmekte olan bir hücrenin profaz I
evresindekiDNAmiktarınınXvekromatitsayısınınYolduğu
belirlenmiştir.
C) YalnızIII
Buna göre bölünme sonucu oluşan hücrelerin DNA
miktarı ve kromatit saysı aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir?
E) IveIII
BÖLÜM – 2
9. Aşağıda2n=8olanbirhücreninmayozbölünmesineait
bazıevrelerverilmiştir.
Mayoz ve Eşeyli Üreme
I
II
DNAmiktarı
Kromatitsayısı
A)
X
Y
B)
X/2
Y/2
C)
X/2
Y/4
D)
X/4
Y/4
E)
X/4
Y/2
III
Bu evrelerin gerçekleşme sırası aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
A) I–III–II
B) II–I–III
C) II–III–I
D) III–I–II
13. Yumurta hücresinde 2X mg DNA bulunan bir dişi
memeliye ait,
E) III–II–I
10. Mayoz bölünmenin profaz I evresinde gerçekleşen
krossing over olayı,
I. mayozunprofazIevresindeki,
II. mayozunanafazIIevresindeki,
III. interfazevresininsonundaki,
hücrelerin DNA miktarları aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak verilmiştir?
I
II
III
A)
4X
2X
4X
B)
8X
2X
4X
özelliklerinden hangilerinin değişimine neden olabilir?
C)
8X
2X
4X
A) YalnızI
D)
4X
2X
2X
E)
8X
4X
8X
I. kromozomunnükleotitdizilimi,
II. kromozomsayısı,
III. geninnükleotitdizilimi
B) YalnızIII
D) IveIII
62
1. C
2. D
C) IveII
E) IIveIII
3. D
4. B
5. A
6. E
7. D
8. A
9.C
10. A
11. D
12. D
13. E
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Soru
Tek hücreli canlılarda gerçekleşebilen aşağıdaki
olaylardan hangisinde genetik varyasyon oluşmaz?
B) Transformasyon
D) Transdüksiyon
Bakteri
DNA's›
F
plazmidi
F+
ÜREME
A) Konjugasyon
C) Mayozbölünme
5.
ÜNİTE – 1
1.
TEST–5
F–
E) Mitozbölünme
2. Aşağıdakiyapılandırılmışgriddecanlılardagörülenüreme
olaylarınumaralandırılarakgösterilmiştir.
1
2
3
Hermafroditlik
Konjugasyon
Tomurcuklanma
4
5
6
Eşeyli üreme
Vejetatif üreme
Metagenez
F+
F–
F+
F–
F+
F+
Numaralandırılmış üreme olaylarından hangileri tür
içinde kalıtsal varyasyonların oluşmasını sağlar?
A) 1ve3
B) 2ve6
D) 1,2,4ve6
E) 2,3,5ve6
Yukarıda bakterilerde gerçekleşen konjugasyon olayı
şematizeedilmiştir.
Şemaya göre konjugasyonla ilgili,
Arıçeşidi
Kromozomsayısı
Verimlilikdurumu
Kraliçearı
2n
Verimli
Erkekarı
n
Verimli
2n
Kısır
I. Gen aktarımı F+ dan F– ye doğru tek yönlü olarak
gerçekleşir.
II. Bireysayısındaartışsağlanır.
III. GenaktarımındaplazmitDNA’sıkullanılır.
Mayoz ve Eşeyli Üreme
İşçiarı
yorumlarından hangileri yapılabilir?
Arılara ait yukarıdaki şemaya göre,
I. Erkekarılardakispermüretimimayozlagerçekleşir.
II. Kraliçearılarınvücuthücrelerindehomologkromozom
çiftleribulunur.
III. İşçiarılarüremeolayınakatılmazlar.
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveIII
C) IveII
E) I,IIveIII
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) YalnızII
B) IveII
D) IIveIII
C) IveIII
E) I,IIveIII
4. Diploit (2N) kromozomlu dişinin bir yumurta hücresi
döllenmeden gelişerek sağlıklı yeni bir birey meydana
getirmektedir.
Bu bireyin vücut hücresindeki kromozom sayısı
aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir?
A) 2N
B) N
D) N–1
C) N
2
E) 2N–1
6.
Bakteri ve paramesyumun konjugasyonunda,
I. genetikvaryasyonoluşumu,
II. mayozbölünme,
III. bireysayısınınartması
olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşir?
A) YalnızI
D) IveIII
B) YalnızII
BÖLÜM – 2
3.
C) 3ve5
C) YalnızIII
E) IIveIII
63
So
ÜNİTE – 1
7.
Kraliçe arı
(2n)
9.
Erkek arı
(n)
Yumurtalar (n)
A
a
B
b
A
a
B
b
ÜREME
Spermler (n)
Erkek arı
(n)
A
Zigot (2n)
Polen
Difli embriyolar
(2n)
‹flçi arı
(2n)
Arı sütü
B
A
B
a
a
b
A
b
b
A
a
b
B
a
B
Yukarıdagenyapılarıaynıolanikieşeyanahücresininmayoz
bölünmelerisonucundaoluşanhücrelergösterilmiştir.
Kraliçe arı
(2n)
Ana hücrelerdeki gen yapısının aynı olmasına rağmen,
bölünme sonucunda, farklı genetik yapıda yavru
hücrelerin oluşması,
Bal arılarındaki partenogenez olayına ait yukarıdaki
şema ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru
değildir?
A) Yumurta hücreleri mayoz, sperm hücreleri mitoz
bölünmeileoluşur.
II. homologkromozomlarınrastgelekutuplaraçekilmesi,
III. kardeşkromatitlerinrastgelebirbirindenayrılması
I. krossingover,
olaylarından hangileriyle açıklanabilir?
B) Dişiembriyolararısütüilebeslenirsekraliçearımeydana
gelir.
A) YalnızI
BÖLÜM – 2
C) Döllenmemiş yumurtadan oluşan erkek arıların
genotipleribirbirleriileaynıolur.
D) Aynıerkekarıdanoluşanspermleringenetikyapısıfarklı
olamaz.
E) Döllenmesonucuoluşanzigottandişiarılaroluşur.
B) YalnızII
D) IveII
C) YalnızIII
E) I,IIIveIII
10. Bir kovanda bulunan,
I. erkek,
II. kraliçe,
III. işçi
Mayoz ve Eşeyli Üreme
arı çeşitlerinden hangileri kovandaki tüm arıların
oluşumunda görev alır?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveIII
8. AşağıdamayozbölünmeninmayozIvemayozIIevrelerine
aitbazıözelliklerverilmiştir.
May
oz
II
I
yoz
Ma
K
L
C) YalnızIII
E) IIveIII
11. Eşeyli üremedeki,
I. üremehücrelerine,
II. üremehücrelerininbirleşmesine,
III. döllenmesonucuoluşanhücreye
verilen adlar aşağıdakilerden hangisinde doğru
belirtilmiştir?
M
I
II
III
Venn diyagramı üzerinde gösterilen K, L ve M özellikleri
aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A)
Gamet
Döllenme
Zigot
A) K→Krossingoverolayıgörülür.
B)
Gamet
Partenogenez
Embriyo
B) L→İğipliklerioluşur.
C)
Sperm
Döllenme
Konjugasyon
D)
Yumurta
Konjugasyon
Embriyo
E)
Gamet
Zigot
Döllenme
C) M→Kardeşkromatitlerayrılır.
D) L→Sentromerbölünmesigörülür.
E) K→Homologkromozomlarayrılır.
64
1. E
2. D
3. D
4. B
5. D
6. A
7.C
8. D
9. B
10. B
11. A
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Soru
Hermafrodit canlılar ile ilgili,
DNA miktar› (mg)
5.
I. Erkekvedişieşeyorganlarıaynıorganizmadabulunur.
4a
II. Kendi kendini dölleyen türlerde, dişi ve erkek üreme
hücrelerininoluşumveolgunlaşmadönemleriaynıdır.
2a
III. Karşılıklı döllenen bireylerin, kendi kendini dölleyen
bireyleregöregenetikçeşitliliğidahafazladır.
ÜREME
a
X
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) YalnızI
B) YalnızIII
D) IveIII
2.
C) IveII
E) I,IIveIII
Üreme hücrelerinde 15 otozom bulunduran erkek bir
bireyin üreme ana hücresinde gerçekleşen mayoz
bölünme ile ilgili,
I. ProfazIevresinde15tetratoluşturur.
II. Anafaz II evresindeki bir hücresinde 32 kromozom
bulundurur.
3.
II. Yevresindehomologkromozomlarayrılmıştır.
III. Zevresindekardeşkromatitlerayrılmıştır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) YalnızI
A a
a
A
B
B b
b
B
A
a
b
A
a A
a
b
B
B b
b
B) YalnızII
D) IveIII
E) I,IIveIII
Aşağıda eşeyli ve eşeysiz üreme ile ilgili bazı özellikler
verilmiştir.
Eşeysiz
üre
m
e
e
ürem
yli
e
Eş
X
Bb
Yukarıdamayozbölünmesırasındagerçekleşenkrossing
overolayıgösterilmiştir.
C) IveII
Y
Z
Venn diyagramı üzerinde gösterilen X, Y ve Z özellikleri
aşağıdakilerden hangisi olamaz?
Bu olay ile ilgili,
I. Kardeşolmayankromatitlerarasındagerçekleşir.
A) X→Yenigenkombinasyonlarıoluşur.
II. Tümkromatitlerdegendeğişikliğiolur.
B) Y→Türiçikromozomsayısınınsabitkalmasınısağlar.
III. Kalıtsalçeşitliliğinmeydanagelmesinisağlar.
C) Z→Temelolayımitozbölünmedir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) Y→Zigotoluşumugörülür.
A) YalnızI
D) IveIII
4.
B) YalnızII
C) IveII
E) Z→Genetikçeşitlilikoluşturmaz.
E) I,IIveIII
İki bakteri arasında gerçekleşen konjugasyon olayı
sırasında aşağıdaki olaylardan hangisi meydana
gelmez?
7.
Erkek arının gamet oluşturması sırasında aşağıdaki
olaylardan hangisi gerçekleşir?
A) Mitozbölünme
A) Tetratoluşumu
B) Sitoplazmikköprününkurulması
B) DNAreplikasyonu
C) ATPtüketimi
C) Homologkromozomlarınayrılması
D) DNAeşlenmesi
D) Krossingover
E) Genaktarımı
E) Çekirdekbölünmesininikidenfazlagerçekleşmesi
65
Mayoz ve Eşeyli Üreme
A
I. XevresindeDNAreplikasyonugerçekleşmiştir.
6.
E) I,IIveIII
Yukarıdaki grafikte, mayoz bölünme sırasında DNA
miktarınınüçfarklıevredekideğişimigösterilmiştir.
BÖLÜM – 2
D) IIveIII
C) IveII
Zaman
Z
yargılarından hangileri doğrudur?
B) YalnızIII
Y
Bu evrelerle ilgili,
III. MayozIsonundakromozomsayısı16olanikihücre
oluşur.
A) YalnızI
ÜNİTE – 1
1.
TEST–6
So
ÜNİTE – 1
8.
Bal arılarının üremesi sırasında gerçekleşen aşağıdaki
olaylardan hangisinde genetik varyasyon oluşur?
11. Aşağıda bal arılarına ait olan üreme olayı şematik olarak
verilmiştir.
Kraliçe arı
(2n)
A) Arısütüilebeslenenzigottankraliçearıoluşumu
B) Döllenmemiş yumurtanın gelişerek erkek arıyı
oluşturması
Erkek arı
(n)
Mitoz
I
ÜREME
C) Spermveyumurtanındöllenerekzigotuoluşturması
D) Polenilebeslenenzigottanişçiarınınmeydanagelmesi
Yumurtalar (n)
E) Erkekarınınmitozbölünmeilespermoluşturması
9.
Erkek ar›
(n)
Diploit bir canlı türünde,
I. yumurta,
II. spermana,
III. zigot
Spermler (n)
III
II
Zigot (2n)
Difli embriyolar (2n)
Polen ile
beslenirse
hücrelerinden hangilerinin kromozom sayısı vücut
hücresindeki kromozom sayısına eşittir?
A) YalnızI
B) YalnızIII
D) IveIII
Ar› sütü ile
beslenirse
Kraliçe arı
(2n)
‹flçi ar› (k›s›r)
(2n)
C) IveII
Buna göre numaralandırılmış basamaklarda meydana
gelen olaylar aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
E) IIveIII
I
A)
BÖLÜM – 2
10.
II
Mayoz
III
Mayoz
Partenogenez
B)
Mayoz
Partenogenez
Döllenme
C)
Mitoz
Döllenme
Mayoz
D)
Mitoz
Mitoz
Döllenme
E)
Partenogenez
Mayoz
Mitoz
Mayoz
Mayoz ve Eşeyli Üreme
12. Arılarda oogenez sırasında gerçekleşen bir nokta
mutasyonla ortaya çıkan ve çekinik gen ile aktarılan bir
hastalığa, bu arıdan oluşacak olan,
Yukarıdakişemadainterfazevresindekibireşeyanahücresi
ve bu hücrenin mayoz bölünmesi sonucu oluşan yavru
hücrelergösterilmiştir.
Şemadaki hücrelerle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
I. erkek,
II. kraliçe,
III. işçi
arı çeşitlerinden hangilerinde kesin olarak rastlanır?
A) YalnızI
D) IveII
(Kırmızıkromozomlaranneden,mavikromozomlarbabadan
gelmiştir).
A) Oluşanyavruhücreleraynısayıdagentaşır.
B) Eşeyanahücresininbölünmesisırasındakrossingover
olayımeydanagelmemiştir.
C) Oluşanyavruhücrelerinherbirinde,birkarakterüzerinde
etkiliolangenlerdensadecebirtanesivardır.
B) YalnızII
C) YalnızIII
E) IveIII
13. Memelilerde aynı türe ait farklı bireylerde aşağıdakilerden hangisi farklılık gösterebilir?
A) Üremehücrelerindekigonozomçeşidi
B) Üremehücrelerindekiotozomsayısı
D) Eşeyanahücresindeherkarakterleilgiliikigenbulunur.
C) DNA’larındakinükleotitçeşidi
E) Oluşan yavru hücrelerin herbiri, ana hücre ile aynı
genetikbilgiyesahiptir.
D) Eşeyanahücrelerindekigonozomsayısı
66
1. E
2. D
3. D
4. A
5. E
6. D
7. B
E) Vücuthücrelerindekikromozomsayısı
8.C
9. E
10. E
11. B
12. A
13. A
Mayoz ve Eşeyli Üreme
TEST–7
1. Hücre bölünmesi sırasında meydana gelen bazı olaylar
aşağıdaverilmiştir.
3. Birhücreninmitozbölünmesisonucuiki,mayozbölünmesi
sonucuisedörtyavruhücreoluşur.
I. çekirdekzarınınerimesi,
II. kromozomlarınhücreninekvatordüzlemindedizilmesi,
A) SitoplazmabölünmesininhemmayozIhemdemayozII
sonundagerçekleşmesi
III. sinapsisvetetratoluşumu,
B) Homologkromozomlarınbirbirindenayrılması
IV. kromatininkromozomhalinedönüşmesi
C) Kardeşkromatitlerinbirbirindenayrılması
olaylarından hangileri bölünme tipinin mayoz olduğunu
gösterir?
D) Homologkromozomlarınsinapsisoluşturması
A) YalnızII
B) YalnızIII
D) II,IIIveIV
E) Krossingoverolayınıngerçekleşmesi
C) IveII
E) I,IIIveIV
4. AşağıdakişekildeMveNkromozomlarıüzerindekigenlerin
dizilimigösterilmiştir.
M
N
123
A
a
a
B
B
B
B
c
c
C
C
k
X hücresi
Mayoz I
x
y
M ve N kromozomları ile ilgili,
I. Birbirlerininhomoloğuolankromozomlardır.
II. kile,xileykardeşkromatitlerdir.
III. ilexarasındakrossingovergerçekleşebilir.
IV. Krossing over gerçekleşirse, ’deki gen dizilimi ABC
şeklindeolabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
YukarıdadiploitkromozomasahipveDNAmiktarı4amg
olan bir X hücresinin mayoz bölünmesi şematik olarak
gösterilmiştir.
A) IveII
B) IIIveIV
D) II,IIIveIV
C) I,IIveIII
E) I,II,IIIveIV
Şemayla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Mayoz I sonunda oluşan hücrelerin DNA miktarı X
hücresininDNAmiktarıylaaynıdır.
5.
I. erkekgametlerinküçükvehareketliolması,
B) Mayoz II sonucu oluşan hücrelerin kalıtsal yapısı
birbirindenfarklıdır.
II. gamet oluşurken krossing over olayının meydana
gelmesi,
C) MayozIvemayozIIsonucundaoluşanhücrelerinDNA
miktarıaynıdır.
III. dişi ve erkek gametlerin döllenerek çekirdeklerinin
kaynaşması
D) Mayoz I sırasında homolog kromozomların ayrılması
sonucu oluşan hücrelerdeki kromozom sayısı yarıya
düşmüştür.
E) MayozIIsırasındakardeşkromatitlerinayrılmasısonucu
oluşanhücrelerdekikromozomsayısıkorunmuştur.
Eşeyli üremede,
olaylarından hangileri tür içinde kalıtsal varyasyonların
oluşmasına yol açar?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IIveIII
C) YalnızIII
E) I,IIveIII
67
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Mayoz II
123
‹nterfaz
A
BÖLÜM – 2
2.
ÜREME
Aşağıdakilerden hangisi mayoz bölünme sonucu dört
yavru hücre meydana gelmesinin nedenidir?
Buna göre,
ÜNİTE – 1
Soru
So
ÜNİTE – 1
6.
Yetişkin bir insanda eşey hücreleri ile ilgili,
10. Omurgalıbirhayvantürününeşeyanahücresininmayoz
bölünmesisırasındaaşağıdakitablooluşturulmuştur.
I. Mayozbölünmeileoluşurlar.
II. Mitozbölünmeilesayılarınıartırabilirler.
III. Birçiftgonozomtaşırlar.
Başlangıç
ÜREME
özelliklerinden hangileri doğrudur?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
7.
DNA
miktarı
Hücre
sayısı
Kromozom
sayısı
8.10–6mg
1
X
Z
Y
14
Bölünmesonu
C) YalnızIII
E) IIveIII
Tablodaki verilere göre X, Y, Z değerleri aşağıdaki hangi
seçenekte verilmiştir?
n = 6 kromozomlu bir hücrenin oluşumunu sağlayan
mayoz bölünmenin profaz I evresindeki hücrenin
kromatit ve tetrat sayısı kaç olur?
X
Y
Z
A)
56
4
2x10–6
B)
28
4
4x10–6
C)
28
2
8x10–3
D)
14
4
4x10–6
E)
28
4
8x10–6
Kromatit
Tetrat
A)
6
6
B)
24
6
C)
12
6
11. Eşeyli üreyen ve ayrı eşeyli olan canlılarda,
D)
24
12
E)
12
3
II. yumurtaoluşumu,
III. zigotoluşumu
I. spermoluşumu,
BÖLÜM – 2
olaylarından hangileri sadece bir birey tarafından
gerçekleştirilir?
A) YalnızI
8.
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Homolog kromozom çiftleriyle ilgili aşağıdaki
açıklamalardan hangisi yapılamaz?
B) IveII
D) IIveIII
C) IveIII
E) I,IIveIII
A) Aynıkarakterlerikontroledengenleritaşırlar.
B) Belirlibirkarakterleilgiligenlerkromozomlarınkarşılıklı
lokuslarındayeralır.
12. Bal arılarının oluşturduğu yumurta ve spermler ile ilgili,
I. mayozbölünmeileoluşma,
C) Zigotvetümvücuthücrelerindebulunurlar.
II. döllenmeyekatılma,
D) İkisideannedenyadaikisidebabadangelir.
III. haploitkromozomluolma
E) Şekilvebüyüklükleribirbirinebenzerdir.
özelliklerinden hangileri ortaktır?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveIII
9.
Ökaryot gelişmiş bir hücrede gerçekleşebilen mitoz ve
mayoz bölünme ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden
hangisi doğru değildir?
I. sperm,
II. yumurta,
B) Mayoz,sadeceüremeanahücrelerindegerçekleşir.
III. spor
D) Mayozsonucuoluşanhücrelerüremeyisağlar.
E) Her iki bölünmede çekirdek bölünmesi bir kez
gerçekleşir.
68
1. B
2.C
3. A
4. E
5. D
6. A
7. B
E) IIveIII
13. Üremeyi sağlayan,
A) Mitoz,hücrelerinsayısalolarakçoğalmasınısağlar.
C) Mitozsonucuoluşanhücrelerbüyüme,gelişmevedoku
onarımınısağlar.
C) YalnızIII
hücrelerinden hangileri döllenme olmaksızın yeni bir
birey oluşumunu sağlayabilir?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveIII
8. D
9. E
10. B
C) YalnızIII
E) IIveIII
11. B
12. E
13. E
Mayoz ve Eşeyli Üreme
1.
TEST–8
Diploit yapılı bir hücreye ait genlerin kromozomları
üzerindekidizilişiaşağıdagösterilmiştir.
4. Bircanlıtürününyaşamdöngüsündegörülenbazıolaylar
aşağıdakigrafiktegösterilmiştir.
K
k
L
m
M
46
23
I
Bu hücrenin,
I. KLm,
II. k m,
III. k M,
IV. KLM
ÜREME
Kromozom say›s›
ÜNİTE – 1
Soru
II
Zaman
III
Grafiğe göre, hangi olayların gerçekleşmesi ile kalıtsal
çeşitlilik sağlanır?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
C) YalnızIII
E) I,IIveIII
genotipli yavru hücrelerden hangilerini oluşturması
mayoz bölünme sırasında krossing overin
gerçekleştiğini kanıtlar?
A) IveIII
B) IveIV
D) IIveIV
C) IIveIII
5.
E) IIIveIV
B) Mayozbölünmesonucuhaploitkromozomludörthücre
oluşur.
C) MayozbölünmeninprofazIevresindemeydanagelen
krossingoverolayıgenetikvaryasyonanedenolur.
Erkek arılarla ilgili olarak,
II. Birerkekarınınürettiğispermlergenetikaçıdanaynı
özellikleresahiptir.
III. ErkekarılarınvücutveüremehücrelerindeYgonozomu
bulunmaz.
D) Mayoz bölünme sırasında çekirdek ve sitoplazma
bölünmesibirdenfazlakezolur.
E) Mayoz I ile mayoz II arasındaki kısa süren hazırlık
evresindeDNAeşlenmesigerçekleşmez.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IIveIII
3.
C) IveII
E) I,IIveIII
Mayoz bölünmenin profaz I evresinde meydana gelen
krossing over olayı hücrede,
I. gençeşidi,
II. genmiktarı,
III. gensayısı
6.
Mayoz bölünme sırasında,
I. homologkromozomlarınkardeşolmayankromatitleri
arasındagenalışverişininolması,
II. anafaz II evresinde iki kardeş kromatitin aynı kutba
geçmesi,
III. anafaz I evresinde bazı homolog kromozomların
birbirindenayrılmayarakaynıkutbageçmesi
özelliklerinden hangilerinin değişmesine neden olmaz?
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi oluşan yavru
hücrelerin kromozom sayılarında farklılığa yol açar?
A) YalnızII
A) YalnızII
B) IveII
D) IIveIII
C) IveIII
E) I,IIveIII
D) IveIII
B) YalnızIII
C) IveII
E) IIveIII
69
Mayoz ve Eşeyli Üreme
I. Aralarındakalıtsalfarklılıkyoktur.
BÖLÜM – 2
A) MayozIsonucudiploitkromozomluikihücreoluşur.
2. Balarılarındapartenogenezileerkekarılarmeydanagelir.
Mayoz bölünme ile ilgili aşağıdaki açıklamalardan
hangisi yanlıştır?
So
ÜNİTE – 1
7.
Aşağıdaki olaylardan hangisi gerçekleşirken tetrat
oluşumu görülür?
11. Aşağıdaki grafik bir canlı türündeki kromozom sayısında
gerçekleşendeğişimlerigöstermektedir.
A) Öglenanınboyunabölünmesisırasında
Kromozom sayısı
B) Paramesyumunkonjugasyonusırasında
2n
C) Bakterininkonjugasyonusırasında
ÜREME
D) Döllenmemişyumurtadanerkekarınıngelişimisırasında
n
E) Erkekarınıngametoluşturmasısırasında
I
II
III
IV
Zaman
Buna göre I, II, III ve IV nolu zaman aralıklarında aşağıda
verilen olaylardan hangisi gerçekleşmemiştir?
8.
2n = 8 kromozomlu bir hücrenin mayoz bölünmesi
sırasında,
A) Mitozbölünme
B) Döllenme
C) Mutasyon
D) Mayozbölünme
E) Replikasyon
12. Omurgalı bir hayvan türünün sağlıklı yavru bireyleri
arasında genetik çeşitliliğin ortaya çıkmasında,
aşağıdakilerden hangisi etkilidir?
I
II
III
IV
A) Üreme hücreleri oluşturulurken ana hücrede DNA
eşlenmesiningerçekleşmesi
evrelerinden hangileri gerçekleşir?
A) IveII
B) IveIII
BÖLÜM – 2
D) IIveIV
B) Organellerin döllenmeye katılan hücrelere eşit
dağılmaması
C) IIveIII
E) IIIveIV
C) Bir yumurta hücresinin, sperm hücrelerinden biri
tarafındanrastgeledöllenmesi
D) Üremehücrelerioluşturulurkensitoplazmanınhücrelere
eşitdağılmaması
9.
Mayoz ve Eşeyli Üreme
Bir memeli hayvan türünde gerçekleşen hücre
bölünmelerine ait aşağıdaki özelliklerden hangisi mitoz
ve mayoz bölünmede ortaktır?
A) Zigot oluşumundan başlayıp canlının ölümüne kadar
devametmesi
E) Üreme hücrelerinin kromozom sayılarının birbirinden
farklıolması
13.
B) Tümvücuthücrelerindegörülmesi
1
C) Kalıtsalvaryasyonlaranedenolması
2
3
D) BölünmeöncesindeDNAreplikasyonuolması
E) Bölünmesonucuoluşanhücrelerdekromozomsayısının
korunması
10. Diploit kromozomlu bir eşey ana hücresinin bölünmesi
sonucu haploit hücreler oluşurken meydana gelen
aşağıdaki olaylardan hangisi, sadece bazı canlı
gruplarında gerçekleşir?
A) Gensayısınınikikatınaçıkması
Yukarıdakişekilde,memelibirhayvanınvücuthücresindeki
kalıtımmateryaliningeçirdiğideğişimlergösterilmiştir.
Bu hücre ile ilgili, aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?
A) 1.evredeiğipliklerininoluşumugerçekleşir.
B) 2. evrede kromozomlar kromatin ipliği haline dönüşmüştür.
B) Sentromerbölünmesi
C) 3. evrede homolog kromozomlar birbirinden rastgele
ayrılmıştır.
C) Homologkromozomlarınrastgelebirbirindenayrılması
D) 1.evreninsonundaDNAmiktarıikikatınaçıkmıştır.
D) Kromozomlarınekvatordüzlemindesıralanması
E) 1. evrenin sonunda oluşan kromatitlerin nükleotit
dizilimleribirbirindenfarklıdır.
E) Sentriyolçiftlerininzıtkutuplaraçekilmesi
70
1. D
2. D
3. E
4. D
5. A
6. E
7. B
8.C
9. D
10. E
11.C
12.C
13. D
1.
3.
(1982–ÖSS)
Kromozomları (22 + X) olan bir insan hücresi için
aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Döllenmişyumurtadır.
A)16
B) 16
14
12
10
8
6
4
2
14
12
10
8
6
4
2
E) Dölyatağınınhücresidir.
D) Mitozgeçirmekteolanbirhücredir.
Mayoz
2. Mitoz
1. Mitoz
4.
D)16
A) DNA'nınkendikendinieşlemesi
B) Tetratlarınmeydanagelmesi
C) Kromozomsayısınınyarıyaindirgenmesi
E) Homologkromozomlarınbirbirinesarılması
Döllenme
Mayoz
2. Mitoz
1. Mitoz
D) Hayvanlardagametlerioluşturması
Döllenme
Mayoz
2. Mitoz
(1982–ÖYS)
Mayoz bölünme hangi özelliği ile mitoz bölünmeye
benzer?
14
12
10
8
6
4
2
1. Mitoz
14
12
10
8
6
4
2
C) Vücuthücresidir.
Döllenme
C)16
Döllenme
Mayoz
B) Mayozgeçirmişbirhücredir.
2. Mitoz
Yukarıda sözü edilen evrelerden geçen bir hücrenin
kromozom sayısında görülen değişmeler hangi grafikte
gösterilmiştir?
E)16
14
12
10
8
6
4
2
5.
2.
Soğanbitkisininzigotunda16kromozomvardır.
Bu zigottan meydana gelen soğan bitkisinin yaprak
hücrelerinde kaç kromozom bulunur?
Döllenme
Mayoz
2. Mitoz
1. Mitoz
(1982–ÖYS)
A)4
B) 8
C) 16
D) 32
E) 64
(1982–ÖSS)
6.
(1982–ÖYS)
Aşağıdaki olaylardan hangisinde bir hücre, kalıtım
materyalinin niceliği bakımından kendisinden farklı
hücreler oluşturabilir?
Eşeyli üreme, evrimsel açıdan aşağıdakilerin hangisini
sağlamada yardımcı olmuştur?
A) Bezelyetohumlarınınçimlenmesi
A) DNA'nınkendikendinieşlemesi
B) Kertenkeleninkopankuyruğunuonarması
B) Çeşitliliğinmeydanagelmesi
C) Kurbağanınerbezlerindespermlerinoluşması
C) Mutasyonlarınazalması
D) Biramayasınıntomurcuklanması
D) Kalıtsalyöndenbenzerbireylerinoluşması
E) Dikilenfidanınfilizvermesi
E) Türsayısınınsabitkalması
1. D
2.C
3. B
4. A
5.C
6. B
71
ÜREME
Sekiz kromozomlu bir hücre iki defa mitoz, bir defa
da mayoz bölünme geçiriyor. Oluşan hücrelerden biri
dölleniyor.
1. Mitoz
(1981–ÖSS)
ÜNİTE – 1
ÜNİVERSİTE SINAV SORULARI
ÜNİTE – 1
7.
(1983–ÖYS)
10.
(1985–ÖYS)
1
erkek
difli
46
46
A
ÜREME
23
2
Üç çift kromozomlu bir A hücresi bölünerek 1 ve 2
numaralıhücrelerioluşturuyor.
B)
yumurta
hücresi
47
zigot
Bu bölünme normal bir mayozun birinci evresi ise 1 ve
2 numaralı hücreler hangi kromozomları taşıyacaktır?
A)
22
24
23
sperma
Yukarıdaki şekilde gösterilen zigot oluşumunda,
aşağıdakilerden hangisi meydana gelmiştir?
C)
A) İnsanaaitnormalbirdöllenme
B) Zigottakromozomeksikliği
C) Erkekgametinkromozomlarındamutasyon
D)
D) Zigottakrossingover
E)
E) Kromozomlardaayrılmamaolayı
11.
8.
(1987–ÖYS)
(1984–ÖSS)
Bal arılarının çoğalmasında ve gelişmesinde
aşağıdakilerden hangisi her zaman gerçekleşmez?
Belirli bir bitkiden aynı kalıtsal yapıda ikinci bir bitki elde
etmek için aşağıdaki yollardan hangisi izlenmelidir?
A) Yumurtalarınoluşumundamayozbölünmeninolması
A) Tohumileüretmek
B) Spermaların,kraliçearılarınvücudundadepolanması
B) Geriçaprazlamayapmak
C) Spermalarınmonoploitolması
C) Çelikleüretmek
D) Kendikendinetozlaştırmak
D) Larvadönemindekibeslenmefarklılığınınkraliçeveişçi
arıfarkınayolaçması
E) Böceklerletozlaşmasınısağlamak
E) Yumurtalarınhepsinindöllenmesi
9.
(1984–ÖYS)
12.
(1988–ÖYS)
Hayvan ve bitki hücrelerinde görülen mitoz bölünme,
aşağıdaki olayların hangisinde birbirinden farklılık
gösterir?
Hayvanlarda dış döllenme ile ilgili uyum aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Kromozomlarınkalınlaşmasında
A) Çoksayıdayumurtavespermanınmeydanagelmesi
B) DNA'nıneşlenmesinde
B) Çiftleşmeorganlarınıngelişmesi
C) Sitoplazmanınbölünmesinde
C) Dişilerdedölyatağınınoluşması
D) Kromatitlerinayrılmasında
D) Yumurtlamazamanlarıarasındakisüreninuzaması
E) Kromozomlarındizilmesinde
E) Yavrubakımınıngelişmesi
72
7. E
8.C
9.C
10. E
11. E
12. A
(1989–ÖYS)
16.
Arılarda, oogenez sırasında gerçekleşen bir nokta
mutasyonla ortaya çıkan çekinik bir gene dayalı yeni bir
özellik ilk dölde aşağıdaki bireylerin hangisinde ortaya
çıkar?
(1990–ÖSS)
Diploit bir dişinin bir yumurtasından, döllenme
olmaksızın gelişen monoploit bir bireyin spermalarındaki
kromozom sayısı normal olarak ne kadardır?
B) n
D) 2n–1
B) Kraliçeveişçiarılarda
C) n+1
ÜREME
A) n 2
A) Kraliçeveerkekarılarda
E) 2n
C) Yalnızkraliçearılarda
D) Yalnızişçiarılarda
E) Yalnızerkekarılarda
17.
(1992–ÖSS)
Bir bitkiden, kalıtsal yapısı ana bitkiyle tamamen aynı
olan yeni bir bitki elde etmek için,
14.
(1989–ÖYS)
Aşağıdaki çoğalma olaylarından hangisi gerçekleşirken
krossing–over olma ihtimali vardır?
I. Yumurtasının kendi çiçek tozuyla döllenmesi
sonucundaoluşanzigotu,dokukültüründegeliştirme
II. Gövdesinden alınan meristemi, doku kültüründe
geliştirme
III. Tohumlarını,anabitkininyaşamaortamındaçimlendirip
geliştirme
A) Biramayasınıntomurcuklanması
uygulamalarından hangileri yapılmalıdır?
B) Sıtmaparazitininalyuvariçindesporlanması
A) YalnızI
C) Eğreltiotundasporlarınoluşması
B) YalnızII
D) IveIII
D) Patates yumrusundaki göze bölgesinin bitki olarak
gelişmesi
C) IveII
E) IIveIII
E) Çilekbitkisininsürünücügövdesindenikincibirbitkinin
oluşması
18.
(1992–ÖYS)
Eşeyli üremede,
15.
(1990–ÖYS)
Diploit canlılarda, monoploit normal hücreler oluşurken
meydana gelen aşağıdaki olaylardan hangisi, sadece
bazı canlı gruplarında gerçekleşir?
I. Erkek ve dişi gametlerin kendi içlerinde de farklı
genotiplerdeolması
II. Erkekgametoluşumundasitoplazmanınfarklılaşması
III. Zigotta,homologkromozomlarınfarklıdağılımlarlabir
arayagelmesi
IV. Mayozbölünmesırasındakrossingoverolması
A) Sentriollerinkutuplardakiyerlerinialması
olaylarından hangileri yeni kalıtsal kombinasyonların
oluşmasını sağlar?
B) Tetratlarınoluşması
C) Endoplazmikretikulumunyıkılması
A) IveII
D) Kromozomlarınkendilerinieşlemesi
D) II,IIIveIV
E) Homologkromozomlarınayrıkutuplaraçekilmesi
13. E
14.C
15. A
B) IIveIII
16. B
17. B
18.C
ÜNİTE – 1
13.
C) I,IIIveIV
E) I,II,IIIveIV
73
ÜNİTE – 1
19.
ÜREME
(1994–ÖSS)
21.
(1995–ÖYS)
Canlılarda görülen mitoz bölünme, mayoz bölünme ve
döllenme olayları sonucunda 1n ve 2n kromozomlu
hücreleroluşabilir.
II. Hermafroditbireylerinkendikendilerinidöllemeleri
Bu olayla ilgili,
III. Hermafrodit bireylerin karşılıklı olarak birbirlerini
döllemeleri
IV. Ana bireyde oluşan bir çıkıntıdan yeni bir bireyin
gelişmesi
I. 2n kromozomlu hücreler → mayoz → 2n kromozomluhücreler→mitoz→1nkromozomluhücreler
→döllenme→2nkromozomluhücreler
II. 2nkromozomluhücreler→mitoz→2nkromozomlu
hücreler → mayoz → 1n kromozomlu hücreler →
döllenme→2nkromozomluhücreler
III. 1nkromozomluhücreler→ mayoz →2nkromozomlu
hücreler → mitoz → 1n kromozomlu hücreler →
döllenme→2nkromozomluhücreler
Canlılardagörülenbazıçoğalmabiçimlerişunlardır:
I. Erkekvedişibireylerdengelengametlerinbirleşmesi
Bunlardan, kalıtsal çeşitliliği en az sağlayanlar,
aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
A) IveII
B) IveIV
D) IIveIV
C) IIveIII
E) IIIveIV
ifadelerinden hangilerinde, olayların gerçekleşme sırası
ve kromozom sayıları doğru olarak verilmiştir?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
C) YalnızIII
E) IveIII
22.
20.
(1995–ÖYS)
Aşağıdamitozvemayozbölünmelerinbazıevrelerişematik
olarakgösterilmiştir.
(1997–ÖYS)
Diploitbirhücreöncebirmitozbölünme,ardındanmayoz
bölünme,mayozbölünmetamamlandıktanbirsüresonra
iseyenidenbirmitozbölünmegeçirmiştir.
Buna göre, tek bir ana hücreden oluşan hücrelerle ilgili
olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) İlkmitozdaoluşanikidiploithücreaynıgenotiptedir.
I
II
III
IV
B) Mayozbölünmetamamlandığında,ilkhücreden4haploit
hücreoluşur.
V
C) Mayozbölünmetamamlandığında,ilkhücredenoluşan
hücreler4ayrıgenotipteolabilir.
Bu şekillerden mayoz bölünmeye ait olanlar,
aşağıdakilerin hangisinde gerçekleşme sırasına göre
verilmiştir?
A) I–IV–III
B) I–V–II
D) IV–V–III
74
D) Son mitoz bölünmeyle ilk hücreden 16 haploit hücre
oluşur.
C) IV–I–III
E) Son mitoz bölünmeyle ilk hücreden oluşan haploit
hücreler,4ayrıgenotipteolabilir.
E) V–I–II
19. B
20.C
21. D
22. B
26.
(2002–ÖSS)
Aşağıdakilerden hangisi, yalnız bitkilerin hücre
bölünmesinde görülür?
Aşağıdakilerden hangisi, mitoz bölünme ile mayoz–I
bölünmesinin ortak özelliklerinden biridir?
A) Ortalameloluşması
A) Homologkromozomlarınayrıkutuplaraçekilmesi
B) İğipliklerininoluşması
B) Kromatitlerarasındaparçadeğişiminingerçekleşmesi
C) Sentriyolünişlevi
C) Tetratlarınoluşması
D) Sitoplazmanınboğumlanarakbölünmesi
D) Başlangıçtakikromozomsayısınınikikatınaçıkması
E) Bölünmesırasındaçekirdekzarınınkaybolması
E) Bölünmetamamlandığında,kromozomlarıntaşıdığıtüm
özelliklerinyavruhücrelereeşitolarakaktarılmışolması
(1998–ÖSS)
Normal bir mayoz bölünmenin profaz evresi,
aşağıdakilerden hangisi gerçekleştikten sonra başlar?
27.
A) Ribozomlardaproteinsentezininbaşlaması
(2002–ÖSS)
Diploit (2n kromozomlu) bir canlıda,
B) Sentrozomunkendinieşlemesi
C) HücredeDNAmiktarınınikikatına(4n)çıkması
D) Kromatitlerinbirbirindenayrılması
E) İğiplikçiklerininoluşması
I. spermanahücresindeki,
II. zigothücresindeki,
III. yumurtahücresindeki
kromozom sayılarından hangileri, vücut hücresindeki
kromozom sayısına eşittir?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveII
25.
C) YalnızIII
E) IveIII
(1998–ÖYS)
Rejenerasyon örnekleri olan,
I. Kertenkelenin kopan kuyruğunun yerine yeni bir
kuyruğungelişmesi
II. Denizyıldızınınkopankolundanyenibirdenizyıldızının
gelişmesi
III. Planaryanın vücudunun arka kısmından kopan bir
parçadanyenibirplanaryanıngelişmesi
IV. Ayrılmamış kemik kırıklarında kemik bütünlüğünün
yenidenoluşması
28.
(2004–ÖSS)
İnsan embriyosunun normal gelişiminde,
I. mitoz,
II. mayoz–Ivemayoz–II,
III. farklılaşma
olaylarından hangileri aynı tipte gelişmeye örnektir?
olaylarının hangileri görülür?
A) IveII
A) YalnızI
B) IveIII
D) IIveIV
23. A
C) IIveIII
D) IveIII
E) IIIveIV
24.C
B) YalnızII
25.C
26. D
27. D
C) YalnızIII
E) IIveIII
28. D
75
ÜREME
24.
(1997–ÖYS)
ÜNİTE – 1
23.
ÜNİTE – 1
29.
(2008–ÖSS FEN-1)
31.
(2009–ÖSS FEN-2)
Havuç bitkisinin
kökü
Canlılarda gerçekleşen,
ÜREME
I. kromozomlarınkutuplaradüzenliolarakçekilmesi,
II. mayozda homolog kromozomlar arasında parça
değişimininolması,
III. interfazdaDNAnınkendinieşlemesi,
IV. mayozdahomologkromozomlarınekvatordüzleminde
rastgeledizilmesi
Kökün enine
kesiti
Floem
hücreleri
Embriyo
geliflimi
olaylarından kural olarak genetik çeşitliliği artıranlar,
aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
A) IveII
B) IveIII
D) IIveIV
Besi ortam›ndaki
hücreler
C) IIveIII
Kültüre al›nan fideler
Bir araştırmada, havuç bitkisinin kökünden alınan floem
hücrelerindenherbirinin,kültürortamındatambirbitkiye
geliştiğisaptanmıştır.
E) IIIveIV
Bu araştırmaya göre, elde edilen bitkilerle ilgili,
I. Hücreleri farklılaştırıp özelleştiğinde bazı genlerini
yitirmişlerdir.
II. Hücrelerinintümüçekirdeklerindeaynıgenleresahiptir.
III. Atasalbitkiyleözdeşbitkilerdir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) YalnızI
B) YalnızII
D) IveIII
30.
C) YalnızIII
E) IIveIII
(2009–ÖSS FEN-1)
Farklıbölünmeaşamalarındaolan5ökaryothücre,5ayrı
mikroskoptainceleniyor.
32.
Aşağıdaki durumlardan hangisi sonucunda elde edilen
bitkinin kalıtsal yapısının ana bitkiden farklı olması
beklenir?
Bu mikroskoplardan,
→birincisinde homolog kromozomların ayrı kutuplara
çekildiği
A) Afrika menekşesi yaprağından tam bir bitki üretilmesi
durumunda
→ikincisindekardeşkromatitlerinayrıldığı,
→üçüncüsündesitoplazmanınbölündüğü,
B) Birsüsbitkisininyaprakuçlarındakiküçükbitkiciklerin
toprağa düşüp köklenmesiyle tam bir bitki gelişmesi
durumunda
→dördüncüsündetetratoluştuğu,
→beşincisinde bölünme süreci tamamlandığında dört
hücreoluştuğugörülüyor.
C) Patates yumrusunun vejetatif tomurcuk içeren
kısımlarının her birinden tam bir bitki elde edilmesi
durumunda
Buna göre, mikroskopların hangilerindeki gözlem,
izlenen bölünmenin mitoz ya da mayoz olduğuna karar
vermek için kullanılabilir?
A) 1.ve2.
B) 2.ve3.
D) 1.,4.ve5.
76
D) Elodea'nın kırılmış sürgünlerinden tam bir bitki elde
edilmesidurumunda
C) 1.,3.ve5.
E) Hurma çekirdeğinin toprağa ekilmesiyle tam bir bitki
eldeedilmesidurumunda
E) 3.,4ve5.
29. D
(2010–YGS/FEN)
30. D
31. E
32. E
(2010–LYS)
36.
Kromozom üzerinde meydana gelen aşağıdaki
değişikliklerden hangisi krossing over ile ortaya
çıkmıştır? (Harfler kromozom üzerindeki genleri temsil
etmektedir.)
Kromozom sayısı 2n olan bir canlıda, spermatogenez
sırasında, mayoz I bölünme evresinde bir kromozomda
ayrılmamaolayıgerçekleşiyor.
B) n–1,n,n,n
C) n+1,n–1,n,n
D) n+1,n+1,n–1,n–1
A B C D E
F G H
a b C D E
F G H
a b c
d e
f g h
A B c
f g h
A B C D E
F G H
K L M C D E
K L M N P
R
C)
A B C D E
F G H
A D C B E
D)
A B C D E
F G H
A B C E
E)
A B C D E
F G H
A B C B C D E
A)
d e
ÜREME
Bu durumda oluşacak dört gametin kromozom
sayılarının aşağıdakilerden hangisindeki gibi olması
beklenir?
A) n+1,n,n,n
(2011–LYS)
E) n+1,n+1,n–1,n
B)
34.
(2011–YGS)
Aşağıdaki olaylardan hangisi mitoz ve mayoz II
bölünmenin her ikisinde de kural olarak gerçekleşir?
A) Haploidkromozomluyavruhücreoluşması
A B N P
F G H
R
F G H
F G H
B) Sinapsisolması
C) Homologkromozomlarınbirbirindenayrılması
D) Kardeşkromatitlerinbirbirindenayrılması
F G H
E) Krossingoverolması
35.
(2012–LYS)
İnsanda gerçekleşen normal mitoz ve mayoz bölünme
olayları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
A) Mitozbölünmeilemayoz-Ibölünmeleritamamlandığında
aynısayıdahücreoluşur.
B) Mitozun metafaz evresindeki bir hücrenin kromozom
sayısı, mayozun anafaz-II evresindeki kromozom
sayısınınikikatıdır.
C) Mitozun metafaz ve mayozun metafaz-II evresindeki
kromozomlarikişerkromatitlidir.
D) Mayoz bölünme sonunda oluşan hücrelerin kalıtsal
yapılarıgenellikleatasalhücredenfarklıdır.
E) Mayoz geçiren bir hücrenin anafaz-I evresindeki
kromozom sayısı, mitoz geçiren bir hücrenin metafaz
evresindekikromozomsayısınaeşittir.
33. D
34. D
35. B
36. A
ÜNİTE – 1
33.
77
ÜNİTE – 1
37.
(2013–YGS)
38.
Aşağıdaki bölünme evrelerinden hangisi, mayoz
bölünme geçiren 2n = 4 kromozomlu bir hücreye ait
olamaz?
ÜREME
A)
B)
(2013–LYS-2)
Aşağıdakişekilde,balarılarındaüremeşematizeedilmiştir.
Kraliçe arı
Erkek arı
Yumurtalar
Spermler
Döllenmeden gelişme
Döllenme
Erkek arı
Zigot
Dişi embriyo
C)
İşçi Kraliçe
arı
arı
D)
Bal arılarının üremesinde; yumurta hücreleri mayoz,
spermlermitozbölünmeilemeydanagetirilmektedir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Kraliçearınınyumurtalarınkromozomludur.
B) Erkekarılarnkromozomludur.
C) Kraliçearı2nkromozomludur.
D) İşçiarılar2nkromozomludur.
E) Erkekarılarınspermleri2nkromozomludur.
E)
78
37.C
38. E
Bölüm
3
ÜNİTE – 1
İNSANDA ÜREME SİSTEMİ-BÜYÜME VE GELİŞME
ÜREME
KONU ÖZETİ
A.
İNSANDA ÜREME SİSTEMİ
İnsanda dişi ve erkek bireylerin üreme sistemlerinde bazı farklılıklar görülür.
I.
DİŞİ ÜREME SİSTEMİ
➢ Dişi üreme sistemi; yumurtalıklar (ovaryum), yumurta kanalı (fallop tüpü) döl
yatağı (uterus), serviks ve vajina yapılarından oluşur.
Yumurta kanalı
Yumurtal›k
BÖLÜM – 3
Rahim
Endometriyum
Serviks
Vajina
➢ Yumurtalıklar, oogenez olayı ile yumurta hücrelerinin oluşturulduğu bölümdür.
Ayrıca östrojen ve progesteron hormonlarını salgılar.
➢ Fallop tüpü (yumurta kanalı), yumurtalıklar ile döl yatağı arasında bulunan
bir kanaldır. Döllenme ile zigot oluşumu fallop tüpünde olur. Zigot ilk mitoz
bölünmelerini fallop tüpünde gerçekleştirir.
➢ Döl yatağı (rahim), embriyonun doğuma kadar geliştiği kalın duvarlı ve kaslı bir
yapıdır. Döl yatağının iç kısmı mukus salgılayan ve bol miktarda kılcal damar
bulunduran bir tabaka ile örtülüdür. Bu tabakaya endometriyum adı verilir.
➢ Vajina adı verilen yapı ile döllenmemiş yumurtanın atılması, spermlerin dişi
vücuduna bırakılması ve doğumun gerçekleşmesi sağlanır.
➢ Vajinanın döl yatağına bağlandığı daralmış bölgeye serviks denir.
Menstrual Döngü (Adet Döngüsü)
➢ Dişilerde yumurtalıklarda ve buna bağlı olarak döl yatağında meydana gelen
değişikliklere menstrual döngü adı verilir.
➢ Menstrual döngü hipotalamus, hipofiz ve yumurtalıklardan salgılanan hormonlar
ile denetlenir.
79
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
İnsanda dişi üreme sistemi
ÜNİTE –1
➢ Menstrual döngü folikül, ovulasyon, korpus luteum ve menstruasyon evrelerini
kapsar ve ortalama 28 gün sürer.
Günler
ÜREME
Evre
14
0
Menstruasyon evresi
Folikül evresi
28
Ovulasyon
Korpus luteum evresi
1. Folikül Evresi
➢ Yumurtalıklarda bulunan foliküllerden genelde bir tanesinin gelişerek döllenme
özelliğine sahip olan bir yumurtanın oluştuğu evredir.
➢ Bu evrede, hipotalamustan salgılanan GnRH hormonu hipofizin ön lobunu
uyararak FSH ve LH hormonlarının salgılanmasına neden olur. Bu hormonların
etkisiyle aşağıdaki olaylar gerçekleşir:
✦ FSH etkisiyle folikül hücrelerinden bir tanesinin gelişmesiyle (oogenez) olgun
yumurta hücresi oluşur.
✦ Gelişmekte olan folikül hücresinden östrojen hormonu salgılanır ve kandaki
östrojen miktarı artar. Östrojen hormonundaki bu artış FSH salgılanmasını
azaltırken, LH salgılanmasını artırır. (Pozitif ve negatif geri bildirim)
✦ Östrojen hormonu dişiye has ikincil eşey karakterlerinin gelişmesini sağlar.
Ayrıca endometriyum hücrelerini uyararak, rahim iç çeperini kalınlaştırmaya
başlar.
BÖLÜM – 3
2. Ovulasyon Evresi
➢ Olgunlaşan yumurtanın, folikülün yırtılmasıyla yumurtalıklardan atılmasına
ovulasyon (yumurtlama) denir.
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
➢ Ovulasyon, hipofizden salgılanan LH hormonunun etkisiyle gerçekleşir. Atılan
yumurta fallop tüpüne geçer ve burada spermle karşılaşırsa döllenme meydana
gelir.
3. Korpus Luteum Evresi
➢ Ovulasyon evresinde yırtılan folikülün içine yağ damlacıklarının dolması sonucu
korpus luteum (sarı cisim) denilen yapı oluşur. Bu yapı bol miktarda progesteron,
az miktarda östrojen hormonlarını salgılar.
➢ Progesteron hormonu, endometriyum hücrelerini uyararak, embriyonun tutunup
gelişmesi için hazır hale getirir. Döllenme olursa embriyo endometriyuma tutunur
ve gelişimini burada tamamlar.
➢ Hamile bayanlarda LH etkisiyle korpus luteum bozulmaz ve hamileliğin 5. ayına
kadar progesteron salgılamaya devam eder. 5. aydan sonra progesteron salgısını
plasenta devam ettirir.
4. Menstruasyon Evresi
➢ Döllenmemiş yumurta hücresi ile rahime ait doku parçalarının bir miktar kanla
beraber atılmasına menstruasyon (adet görme) denir.
➢ Menstruasyon evresinde korpus luteum bozulur ve progesteron salgısı azalır.
➢ Kanamanın ilk günü 4-5 gün süren menstruasyon evresinin birinci günüdür. Bu
olaydan sonra FSH miktarı artmaya başlar. Böylece yeni bir menstrual döngü
başlamış olur.
80
Hipotalamus tarafından
kontrol
GnRH
Hipofizin ön lobu
Düşük düzeyde östrojen ile
engellenmiş
FSH
ÜREME
–
–
Hipotalamus
(b)
+
Östrojen ve progesteron
bileşimi tarafından engelleme
Yüksek düzeyde östrojen ile
uyarılmış
ÜNİTE – 1
(a)
LH
Kandaki hipofiz
hormonları
LH
FSH
FSH ve LH folikül
büyümemesini uyarır
(c)
Yumurtalığa ait
döngü
Büyüyen folikül
Korpus
luteum
Olgunlaşan
folikül
Folikül aşaması
Yumurtlama
Luteum aşaması
Büyüyen folikül
Korpus luteum
tarafından artan
tarafından salgılanan
oranlarda salgılanan
progesteron ve östrojen
östrojen
Zirve LH dalgasına
neden olur
Yumurtalık hormonlarının
kandaki düzeyi
Progesteron
Progesteron ve
östrojen endometriyum
kalınlaşmasını sağlar
Çok düşük
östrojen düzeyi
Rahim (menstural) döngüsü
Endometriyum
Günler
Menstruasyon evresi
Korpus luteum evresi
Folikül evresi
0
5
10
14 15
20
25
28
İnsanda dişideki üreme döngüsü: Şekilde, ovaryum döngüsünün (c), rahim (menstrual)
döngüsünün (e), kandaki değişen hormon düzeylerinin yer aldığı (a), (b), ve (c) bölümleriyle
nasıl düzenlendiği gösterilmektedir. Şeklin altındaki zaman göstergesi (b)-(e) bölümlerine aittir.
81
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Östrojen
(e)
Bozulan
korpus
luteum
BÖLÜM – 3
(d)
LH dalgası yumurtlamayı
tetikler
ÜNİTE –1
II.
ERKEK ÜREME SİSTEMİ
➢ Erkek üreme sistemi; testisler, epididimis, vas deferens, penis ve yardımcı
bezlerden oluşur.
ÜREME
‹drar
kesesi
Seminal
kesecik
Prostat bezi
Cowper bezi
Üretra
Seminifer tüpçük
Skrotum
Vas deferens
Epididimis
Testis
Penis
İnsanda erkek üreme sistemi
➢ Testisler bir çift olup, skrotum adı verilen testis torbasında bulunur. Testislerin
spermatogenezle sperm üretmek ve erkeklik hormonu olan testosteronu
salgılamak şeklinde iki önemli görevi vardır.
BÖLÜM – 3
➢ Erkek üreme sistemi hipofiz bezinden salgılanan FSH ve LH hormonları ile
denetlenir.
➢ FSH, spermatogenezi başlatır ve testislerde sperm oluşumunu uyarır. LH ise
testisleri uyararak testosteron hormonunun salgılanmasını sağlar.
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
➢ FSH etkisiyle sperm oluşumu testislerdeki seminifer tüpçük denilen kıvrımlı
kanallar içinde olur.
➢ Testislerde oluşan spermlerin hareket ve döllenme yeteneği yoktur. Spermler
olgunlaşmasını yani hareket ve döllenme yeteneğini, epididimis denilen kıvrımlı
kanalda kazanır.
➢ Epididimiste olgunlaşan spermler vas deferens kanalına geçer. Bu kanal idrar
kesesi üzerinden dolanarak spermleri üretraya taşır. Üretra, penis boyunca
uzanarak uç kısımdan dışarıya açılır.
➢ Seminal kesecik, prostat bezi ve cowper bezi erkek üreme sistemine yardımcı
bezlerdir. Bu bezler seminal sıvı adı verilen bir salgı üretirler. Seminal sıvı,
spermin beslenmesini sağlayıp, hareket etmesini kolaylaştırır.
III.
GAMET OLUŞUMU
➢ İnsanlarda mayoz bölünme ile erkek üreme hücreleri spermatogenez, dişi üreme
hücreleri oogenez sonucu oluşur.
1. Spermatogenez
➢ Erkek üreme organı olan testislerin yapısındak seminifer tüpçüklerde mayoz
bölünme ile spermlerin oluşmasnıa spermatogenez denir.
82
Mayoz I
1
Sperm ana
hücresi (2n)
(Spermatogonyum)
2
4
3
Birincil
spermatosit
(2n)
İkincil
spermatosit
(n)
Spermatit
(n)
Sperm (n)
1. Spermatogonyumlar mitozla çoğalır ve büyüyüp gelişerek birincil
spermatositleri oluşturur.
Akrozom
Çekirdek
Mitokondri
Bafl
Mayoz II
ÜREME
Mitoz
ÜNİTE – 1
Aşağıda spermatogenez olayının basamakları numaralandırılarak verilmiştir.
Orta
bölüm
2. Birincil spermatositler mayoz I sonunda haploit yapılı iki hücre oluşturur. Bu
hücrelere ikincil spermatosit denir.
Kamçı
İnsanda spermin yapısı gösterilmiştir.
3. İkincil spermatositlerden mayoz II sonunda spermatit adı verilen haploit (n)
kromozomlu dört hücre oluşur.
4. Gelişmekte olan spermatitler seminifer tüpçüklerden ayrılarak epididimis
kanalına geçerler. Burada farklılaşarak hareket yeteneği kazanır ve olgun
spermlere dönüşürler.
➢ Akrozomda bulunan sindirim enzimleri yumurtayı çevreleyen zona pellusida
tabakasını eritmekle görevlidir.
➢ Dişi bireye ait yumurtalıklarda mayoz bölünme ile yumurta hücresinin üretilmesine
oogenez denir.
Aşağıda oogenez olayının basamakları numaralandırılarak verilmiştir.
Kutup
hücresi (n)
Mitoz
Mayoz I
1
Üreme ana
hücresi (2n)
(Oogonyum)
Kutup
hücreleri
Mayoz II
2
3
Birincil
oosit (2n)
İkincil
oosit (n)
Ootit
Yumurta
hücresi (n)
1. Oogonyumlar mitozla çoğalır ve büyüyüp gelişerek birincil oositleri oluşturur.
(İnsanlardaki oogenezde mitotik bölünmelerin doğumdan önce bittiği
düşünülmektedir.)
83
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
2. Oogenez
BÖLÜM – 3
➢ Bir sperm hücresi baş, orta bölüm ve kamçı kısımlarından oluşur. Baş kısmında
akrozom ve haploit yapılı çekirdek bulunur.
ÜNİTE –1
2. Ergenlik döneminden başlayarak birincil oositten mayoz I sonunda biri büyük
diğeri küçük iki haploit hücre oluşur. Bunlardan büyük olana ikincil oosit,
küçük olana ise kutup hücresi (cisimciği) denir.
ÜREME
3. Mayoz II sonunda ikincil oositten biri büyük ve bol sitoplazmalı ootit,
diğeri küçük kutup cisimciği olmak üzere iki haploit hücre oluşur.
Mayoz I’de oluşan kutup cisimciğinin bölünmesiyle kutup hücre sayısı üçe
ulaşır. Mayoz bölünme sonucu oluşan kutup hücreleri eriyerek kaybolur. Ootit
ise farklılaşarak olgun yumurta hücresini oluşturur.
➢ Memelilerde yumurta gelişimi sırasında ya da döllenme sırasında yumurta örtüleri
oluşur. Haploit yapılı yumurta hücresi yumurta zarı ile çevrilidir.
➢ Yumurta zarının dışında zona pellusida denilen jel benzeri bir örtü bulunur. Bu
örtünün üzeri folikül hücreleri ile kuşatılmıştır.
IV.
DÖLLENME
➢ Sperm ve yumurta çekirdeklerinin birleşmesine döllenme denir.
➢ Yumurta hücresinin salgıladığı kimyasal bir madde (fertilizin), spermin yumurtaya
doğru yaklaşmasına neden olur.
Folikül
hücre
Bir spermin bir yumurta hücresini dölleme aşamaları aşağıda verilmiştir.
1. Sperm, yumurta hücresini saran koruyucu folikül tabakasına doğru hareket eder.
BÖLÜM – 3
Sperm
Zona
pellusida çekirdeği
Yumurta
hücre zarı Yumurta
Akrozom
çekirdeği
Enzim taşıyan
kesecik
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
İnsanda bir spermin yumurta hücresini dölleme aşamaları gösterilmiştir.
2. Folikül tabakasını geçen sperm, zona pellusida da bulunan reseptör moleküllere
bağlanır.
3. Bu bağlanma sonucu sperm akrozomundan enzimler salınır ve sperm yumurta
hücresinin zarına ulaşır.
4. Sperm zar proteinlerinin yumurta zarı üzerindeki reseptöre bağlanması ile
yumurta ve sperm zarları kaynaşır. Böylece sperm içeriği yumurtaya girer.
5. Bundan sonra sperm ve yumurtanın haploit çekirdekleri kaynaşır. Bu kaynaşma
yumurta zarının elektriksel yükünü değiştirir ve yumurta sitoplazmasındaki bir seri
değişiklikler ile zona pellusida örtüsü sertleşir ve kalınlaşır. Böylece çok sayıda
spermin yumurta içine girmesi engellenmiş olur.
➢ Döllenmiş yumurta hücresine zigot denir. Döllenme ile yumurta hücresinin
sitoplazması aktifleşir ve zigotun hücre döngüsü başlar.
ÜREME SAĞLIĞI VE CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR
➢ Üreme sağlığı, üreme sistemi işlevleri ve süreciyle ilgili sadece hastalık ya da sakatlık
olmaması değil, tüm bunlara ilişkin fiziksel; zihinsel ve sosyal açıdan tam bir iyilik
hali ve sağlığa ilişkin riskleri taşımaksızın kişinin cinselliğini kullanabilmesi” olarak
tanımlanır.
Frengi hastalarında yaralar biçiminde deri
döküntüleri görülür.
84
➢ Üreme sağlığını tehdit eden tehlikelerin başında cinsel yolla bulaşan hastalıklar
yer alır. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların en yaygın olanı AIDS, frengi, hepatit,
HPV ve bel soğukluğudur. Bu hastalıklar tedavi edilmediklerinde kısırlık, düşük,
dış gebelik, rahim ağzı kanserleri, enfeksiyonlar ve ölüme kadar giden pek çok
olumsuz sonuca yol açabilirler.
➢ Klasik tüp bebek yöntemi (in vitro fertilizasyon; IVF); kadının yumurtalıklarından
toplanan yumurtalarla erkekten alınan spermlerin laboratuvar ortamında
birleştirilmesi ve elde edilen embriyoların anne rahmine transfer edilmesi işlemidir.
➢ Mikroenjeksiyon yöntemi (intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu; ICSI);
yumurtalıklardan toplanan bir yumurta hücresinin içerisine tek bir sperm
hücresinin laboratuvar ortamında, mikroskop ve özel aletler kullanılarak
yerleştirilmesi işlemidir.
ÜREME
➢ Bu yöntem; yumurta sayısının fazla, yeterince kaliteli ve hareketli sperm
olduğunda uygulanabilir.
ÜNİTE – 1
TÜP BEBEK YÖNTEMİ VE MİKROENJEKSİYON
➢ Mikroenjeksiyon yönteminde bundan sonraki aşamalar klasik tüp bebek
yönteminde olduğu gibi ilerler.
Mikroenjeksiyon yöntemi
➢ Klasik tüp bebek yönteminde sperm hücreleri ve yumurta hücresi özel bir
ortamda doğal olarak döllenmeye bırakılırken, mikroenjeksiyon yönteminde her
bir yumurta hücresine bir sperm hücresi enjekte edilmektedir.
AİLE PLANLANMASI
➢ Ailelerin istedikleri zaman, bakabilecekleri sayıda çocuk sahibi olabilmesi için
sürdürülen çalışmalara ve verilen hizmetlerin tümüne aile planlaması denir.
Aile planlamasının amaçları aşağıda verilmiştir.
✦ istedikleri halde çocuk sahibi olamayan ailelere gereken hizmetleri sunmak,
✦ çiftlere gebe kalmak ve doğum yapmak için en uygun koşulların neler
olduğunu açıklamak,
BÖLÜM – 3
✦ bireyleri ve aileleri, aile planlaması yöntemleri konusunda bilgilendirmek,
✦ ailelerin bakabilecekleri kadar çocuk sahibi olabilmeleri için hizmetler
✦ ailelere ve topluma gebelikten korunma yöntemleri hakkında bilgi vermek,
✦ kadınların sık aralıklarla ve fazla sayıda doğum yapmalarını önlemek.
B.
BÜYÜME VE GELİŞME
➢ Zigot ile başlayıp yeni bir birey oluşması ile sonlanan olayların tamamına gelişme
denir.
➢ Embriyonun gelişimi sırasında segmentasyon (bölünme), gastrula (hücre göçü),
farklılaşma ve organogenez evreleri görülür.
1. Segmentasyon
➢ Gelişimin başlangıcında hızlı ve birbirini takip eden mitoz bölünmelerin
gerçekleştiği evreye segmentasyon denir.
➢ Segmentasyonda büyüme meydana gelmez. Hücre döngüsüne ait sadece S
evresi gerçekleşir. Zigot madde miktarı artmadan gittikçe küçülen hücrelere
bölünür.
➢ Segmentasyon sonucu oluşan her bir hücreye blastomer denir.
➢ Zigotun bölünmesi sonucu blastomer sayısının ikinin katları şeklinde artarak
oluşturduğu dut görünümdeki hücre topluluğuna morula adı verilir.
85
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
sunmak,
ÜNİTE –1
➢ Moruladaki hücrelerin toplam kütlesi zigottan azdır.
➢ Morula evresindeki embriyonun iç kısmındaki hücreler kenara doğru göç eder ve
içi boş bir yapı oluşur. Bu yapıya blastula, içi sıvı dolu olan boşluğuna blastosöl
(birinci karın boşluğu) denir.
➢ Morula ve blastula evresinde farklılaşma yoktur.
ÜREME
Blastosöl
1. Zigot
2. Dört blastomer
3. Morula
4. Blastula
Segmentasyon sırasında oluşan yapılar.
2. Gastrulasyon
➢ Blastulanın alt yüzeyindeki hücrelerin, blastula boşluğuna doğru göç etmesi
ile başlayıp iki veya üç tabakalı embriyonun oluşumu ile sonuçlanan olayların
tamamına gastrula evresi denir.
➢ Hücre göçünün başladığı açıklığa blastopor, hücre göçü sonucu oluşan boşluğa
gastrula boşluğu denir.
BÖLÜM – 3
➢ Blastopordan gelişmiş canlılarda anüs, ilkel canlılarda ağız oluşur.
➢ Gastrula boşluğu gelişmenin ilerleyen evresinde sindirim kanalı haline gelir.
➢ Gastrula evresinin sonunda organizmanın bütün doku ve organlarını oluşturacak
olan ektoderm, mezoderm ve endoderm adı verilen embriyonik tabakalar
meydana gelir.
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Gastrula
Gastrula
boşluğu
Ağız
Sindirim
sistemi
Ektoderm
Endoderm
Blastula
Mezenşim
hücreleri
Blastopor
Anüs
Mezoderm
Gastrula evresinde embriyonik tabakların oluşumu
3. Farklılaşma ve Organogenez
➢ Gastrula evresinde oluşan üç embriyonik tabakadan organizmanın tüm doku,
organ ve sistemlerinin oluşmasına organogenez denir.
➢ Organogenez ilerledikçe büyüme ve hücre farklılaşması ile üç embriyonik
tabakadan organların gelişimi tamamlanır.
➢ Embriyodaki bir hücre grubunun diğer hücre gruplarını etkileyerek organ
oluşumunu yönlendirmesine embriyonik indüksiyon denir. Bu olayın
organogenezde organ oluşumu sırasında belirleyici bir rolü vardır.
86
➢ Sürüngen, kuş ve memelilerde embriyoyu koruyan ve farklı işlevleri üstlenen
başlıca embriyonik zarlar; amniyon zarı, allantoyis kesesi, vitellus kesesi ve
koryondur.
➢ Vitellus kesesi, embriyonun gelişimi için gerekli olan besin maddelerinin
depolandığı kesedir. Plasentalı memelilerde bu kese küçük olup, embriyo rahime
tutunduktan sonra kaybolur.
ÜREME
➢ Amniyon zarı, embriyoyu dıştan kuşatan ilk zardır. Salgıladığı sıvı ile embriyoyu
mekanik etkilere karşı korur.
ÜNİTE – 1
Embriyonun Dışında Yer Alan Zarlar
➢ Allantoyis kesesi, embriyonun metabolik atıklarının biriktiği kesedir. Aynı
zamanda koryon ile birlikte gaz alış verişini de sağlar. Plasentalı memelilerde bu
yapı göbek kordonundaki atardamarlara ve toplardamarlara dönüşür.
➢ Koryon zarı, embriyonun bütün örtülerini saran en dıştaki koruyucu zar olup, gaz
alış verişini sağlar. Plasentalı memelilerde plasentanın yapısına katılır.
Plasenta
İNSAN EMBRİYOSUNUN GELİŞİMİ
Amniyon
sıvısı
1. Segmentasyon Dönemi
Rahim
Embriyo gelişimi boyunca amniyon sıvısının
içinde bulunur.
➢ Zigot mitoz bölünmelerle morula adı verilen hücre topluluğuna dönüşür. Morula
evresindeki embriyo fallop tüpünden rahime geçer ve burada blastosite dönüşür.
Blastosit embriyonun blastula aşamasındaki halidir. Döllenmeden yaklaşık bir
hafta sonra blastosit endometriyuma gömülür (implantasyon).
2. Embriyonik Evre
➢ Hamileliğin ikinci haftası başlayıp, sekizinci haftanın sonuna kadar devam eden
evredir.
➢ Embriyonik evrede plasenta oluşumu ile vücut organlarının gelişimi gerçekleşir.
➢ Embriyo gelişmesinin 2-4 haftalık döneminde besin ihtiyacını doğrudan
endometriyumdan karşılar. Daha sonraki haftalarda embriyo ile anne arasındaki
madde alış verişi plasenta adı verilen yapı ile sağlanır.
➢ Plasenta anneye ait endometriyum ile embriyoya ait koryon zarı arasında oluşur.
➢ Plasenta anne ile fetus arasında madde alış verişini sağlar. Ayrıca endokrin
bez gibi davranarak östrojen ve progesteron hormonlarının salgılanmasından
sorumludur.
4 haftalık embriyo
➢ Embriyo ile plasenta arasındaki bağlantı göbek kordonu ile sağlanır.
87
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
➢ Segmentasyon dönemi sperm ve yumurtanın fallop tüpünde birleşerek zigotu
oluşturmasıyla başlar.
BÖLÜM – 3
Göbek
kordonu
➢ İnsan embriyosunun gelişim süreci segmentasyon dönemi, embriyonik evre ve
fetal evre olmak üzere üç döneme ayrılabilir.
ÜNİTE –1
➢ Göbek kordonundaki damarlar fetusa göre adlandırılır. Fetustan plasentaya
doğru giden damarlara atardamar; plasentadan fetusa doğru giden damarlara
toplardamar denir.
ÜREME
➢ Göbek kordonu atardamarları ile embriyoya ait metabolik atıklar plasenta aracılığı
ile anne kanına verilirken, anne kanından plasentaya geçen besin, oksijen, antikor
gibi moleküller göbek kordonu toplardamarı aracılığı ile fetusa taşınır.
8 haftalık embriyo
3. Fetal Evre
➢ Hamileliğin sekizinci haftası başlayıp, doğuma kadar devam eden evredir. Bu
dönemdeki embriyoya fetus denir.
➢ Bu evrede fetusun mevcut kısımları büyümeye devam eder ve olgunlaşır. Büyüme
hızı yüksek olup, vücut oranları büyük ölçüde değişir.
➢ Fetal evreye ait farklı aylarda, embriyonun hem vücut uzunluğunun artışı hem de
organ ve sistemlerinin gelişimi tamamlanır.
Hamilelikte Bebeğin Gelişimini Olumsuz Etkileyen Faktörler
4 aylık fetus
BÖLÜM – 3
➢ Bebeğin anne karnındaki gelişimini sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı, folik asit
yetersizliği gibi etkenler olumsuz etkiler.
➢ Hamilelikte sigara kullanılması fetusun büyümesini yavaşlatabilir. Ayrıca düşük
yapma ve erken doğum tehlikesi sigara içen annelerde daha fazladır.
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
➢ Hamilelikte alkol ve uyuşturucu gibi maddelerin kullanımı düşük doğum ağırlığı,
gelişme geriliği, sinir sisteminde fonksiyon bozukluğu gibi birçok soruna yol
açabilir.
➢ Folik asit, bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimi için önemli olduğundan hamile
kalmadan önce alınmaya başlanması gereken B grubuna ait (B9) önemli bir
vitamindir.
9 aylık fetus
Hamileliğin İzlenmesinde Kullanılan Yöntemler
➢ Ultrason ve amniyosentez hamileliğin izlenmesinde kullanılan en uygun
yöntemlerdir.
➢ Ultrason, ses dalgalarından faydalanılarak görüntü alınmasını sağlayan bir
yöntemdir. Ultrason yöntemi ile embriyonun kaç haftalık olduğu, tahmini
ağırlığının kaç gram olduğu, gelişiminin normal sınırlar içinde olup olmadığı gibi
birçok soru yanıtlanabilir.
Yeni doğan
88
➢ Amniyosentez, rahim içerisine iğne sokularak bir miktar sıvı alma işlemidir. Bu
sıvı ve sıvı içindeki fetal hücreler incelenerek bebeğin kromozom yapısı, genetik
hastalık taramaları, enfeksiyon varlığı ve metabolik hastalıkları ile ilgili bilgiler
edinilebilir.
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
1.
Günler 0
5
10
14
20
25
3.
28
II
IV
III
Kandaki
konsantrasyon
I
I
Kandaki
konsantrasyon
II
III
IV
No
Bu hormonların isimlerini ve salgıladıkları endokrin bezleri
aşağıdaki boşluklara yazınız.
Hormon
I.
…………......….................
II.
…………......…
…………......….................
III.
…………......…
…………......….................
IV.
…………......…
…………......….................
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan beş tanesinin ismini
yazınız.
…………......… …………......…........................
II.
…………......… …………......…........................
…………......…........................
III.
…………......… …………......…........................
…………......…........................
IV.
…………......… …………......…........................
…………......…........................
Yumurta kanalı (fallop tüpü) doğuştan kapalı olan ergin
bir dişi memelide gerçekleşebilecek olayların yanına (✔),
gerçekleşmeyecek olayların yanına (✗) işareti koyunuz.
1. Endometriyumun mitozla kalınlaşması
2. Spermin zona pellusida tabakasındaki reseptörlere
bağlanması
l
…………......…
l
…………......…
3. FSH hormonunun etkisiyle oogenez olayının
gerçekleşmesi
l
…………......…
4. Embriyonun rahimin iç yüzüne tutunması
l
…………......…
l
…………......…
5. LH hormonunun etkisiyle korpus lutemun oluşması
6. Döllenmemiş yumurtanın uterus dokuları ile birlikte
vücut dışına atılması
89
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
…………......…
Görevi
BÖLÜM – 3
I.
İsim
…………......…........................
Salgılandığı endokrin bez
4.
2.
Aşağıda bir kuş yumurtasına ait embriyonik örtüler
numaralandırılarak verilmiştir. III numaralı yapı vitellus kesesi
olduğuna göre, numaralı bölümlerin isimlerini ve görevlerini
yazınız
ÜREME
Aşağıdaki grafikte menstrual döngünün kontrolünde görev
yapan dört farklı hormonun kandaki miktarının zamana
bağlı değişimi verilmiştir.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 1
So
ÜNİTE –1
5.
İnsanlarda erkek bireyin testislerinde sperm oluşturulmasına
spermatogenez; dişi bireyin yumurtalıklarında yumurta
oluşturulmasına oogenez denir. Bu iki olayla ilgili aşağıdaki
ifadelerden ortak olan olayların yanına (✔), ortak olmayan
olayların yanına (✗) işareti koyunuz.
7.
Aşağıdaki şemada spermatogenez olayı gösterilmiştir.
Spermatogenez sırasında meydana gelen olayları ve oluşan
hücre çeşitlerini numaralandırılmış kutucuklar içine yazınız.
ÜREME
2n Sperm ana hücresi
1
1. Vücut sıcaklığında gerçekleşme.
2. Haploit yapılı hücreler oluşturma.
2
3. Döllenme özelliğine sahip dört hücre oluşturma.
2n
4. Genetik varyasyona neden olma
3
5. Aktif hareket eden hücreler oluşturma
5
n
6. Bölünmeler sırasında homolog kromozomlar ile
kardeş kromatitlerin ayrılması
n
4
6
6.
n
Aşağıdaki erkek üreme sisteminin hormonal kontrolü
şematize edilmiştir.
n
–
Hipotalamus
n
n
n
n
n
n
Sperm hücreleri
GnRH
–
–
FSH
LH
Leydig hücreleri
Sertoli hücreleri
Inhibin
Spermatogenez
Negatif geri bildirim
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Negatif geri bildirim
BÖLÜM – 3
Hipofizin ön lobu
Testosteron
Testis
Bu şema ile ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru olanların
yanına “D”, yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız.
1. Hipofiz bezinde GnRH hormonu tanıyan reseptörler bulunur.
2. Testiste bulunan sertoli hücreleri testosteron
hormonu salgılar.
3. Testislerde gerçekleşen spermatogenez olayı FSH
ve testosteron hormonları ile denetlenir.
4. Sertoli hücreleri negatif geri bildirimde görev almaz.
5. Testislerde spermatogenez olayı gerçekleşirken,
hormon salgılanması gerçekleşmez.
6. Testosteronun hipotalamus ve hipofiz bezi
üzerindeki negatif geri bildirimi, GnRH, FSH ve LH’ın
kandaki düzeylerini ayarlar.
90
8.
blastomer
segmentasyon
organogenez
zigot
gastrula
blastula
İnsandaki embriyonik gelişim ile ilgili aşağıdaki boş bırakılan
yerleri tabloda verilen kavramlar ile tamamlayınız.
1. …………… evresinde içten dışarı doğru endoderm,
mezoderm ve ektoderm tabakaları oluşur.
2. Zigotun geçirdiği hızlı mitoz bölünmelere ………………
denir.
3. Spermin yumurtayı döllemesi sonucu oluşan diploit
hücreye …………… denir.
4. …………………… olayı sonucunda üç farklı embriyonik
tabakadan tüm doku ve organlar farklılaşır.
5. Segmentasyon sonucu oluşan her bir hücreye
………………… adı verilir.
6. Morula evresinden sonra oluşan içi boş yapıya …………
adı verilir.
1.
Aşağıda menstrual evrenin yumurtalığa ait döngüsü
şematize edilmiştir.
3.
Aşağıda dişi üreme sistemi şematik olarak gösterilmiştir.
ÜREME
X
Y
Birincil Büyüyen
folikül folikül
X
Yumurtlama Korpus
luteum
Y
Parçalanan
korpus luteum
Z
Z
K
Bu şema ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Bu şema ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a. X, Y ve Z evrelerinin isimlerini yazınız.
a. X, Y, Z ve K yapılarının isimlerini yazınız.
X : ……………................................................................
X : ……………................................................................
Y : ……………................................................................
Y : ……………................................................................
Z : ……………................................................................
Z : ……………................................................................
b. Döngü, döllenme olan bir bireye mi yoksa döllenme
olmayan bir bireye mi aittir? Nedeni ile beraber yazınız.
K : ……………................................................................
…………….....................................................................
…………….....................................................................
c. Y olayına neden olan hormonu yazınız.
…………….....................................................................
…………….....................................................................
İnsanda döllenme sırasında meydana gelen olaylar aşağıda
karışık olarak verilmiştir.
…………….....................................................................
Bu olayların gerçekleşme sırasını yazınız.
…………….....................................................................
I. Sperm akrozomunda bulunan sindirim enzimlerinin
zona pellusida içine salgılanması
II. Spermin yumurta zarına ulaşması ve sperm zar
proteinlerinin, yumurta zarı üzerindeki reseptöre
bağlanması
III. Spermin, zona pellusida örtüsündeki reseptör
moleküllere bağlanması
IV. Spermlerin farklılaşmış folikül hücrelerine doğru hareket
etmesi
V. Sperm ve yumurtanın haploit çekirdeklerinin
kaynaşması
VI. Yumurta ve sperm zarının kaynaşmasıyla sperm
içeriğinin yumurtaya girmesi
………………………………………………………………
4.
Amniyosentez olayı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru
olanların yanına “D”, yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız.
1. Genetik hastalıkların embriyonik dönemde tespit
edilmesini sağlar.
2. Karyotip hazırlamak için gerekli olan embriyonik
hücrelerin elde edilmesini sağlar.
3. Down sendromu gibi kromozomal anormalliklere
sahip embriyoların tedavi edilme yöntemidir.
4. Tüm hamilelikler sırasında uygulanması zorunlu olan
bir teşhis yöntemidir.
5. Gelişim anormalliklerini erken tespit ederek, ailelerin
özürlü bir çocuğa sahip olmalarını önleyen bir
tekniktir.
91
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
c. Bu yapılardan hangisinde meydana gelen bir
mutasyonunun kalıtsal olma ihtimali vardır. Nedeni ile
birlikte yazınız.
BÖLÜM – 3
b. Yumurta hücresi bu yapılardan hangi sıra ile geçerek
vücut dışına atılır?
…………….....................................................................
2.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 2
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
So
ÜNİTE –1
7.
5.
Plasentanın
anne
bölümü
ÜREME
Plasentanın
fetus bölümü
(korion)
HIV
AIDS hastalığı ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a. AIDS hastalığına neden olan virüs çeşidini yazınız?
.................................…………………………..................
Embriyonik gelişim sırasında oluşan plasenta yapısı ile ilgili
aşağıdaki soruları cevaplaynız.
b. AIDS hastalığının bulaşma yöntemlerinden üç tanesini
yazınız.
a. Plasenta oluşumuna hangi yapılar katılır?
…………….....................................................................
.......................................................................................
…………….....................................................................
.......................................................................................
.......................................................................................
b. Plasentanın görevlerinden iki tanesini yazınız.
c. Teşhisini sağlayan testin adını yazınız?
…………….....................................................................
.......................................................................................
…………….....................................................................
BÖLÜM – 3
…………….....................................................................
c. Embriyo ve plasenta arasındaki bağlantı hangi yapı ile
sağlanır?
…………….....................................................................
8.
Aşağıda insan sperm hücresinin şekli gösterilmiştir. Şekli
inceleyerek soruları cevaplandırınız.
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Boyun
Plazma zar›
Bafl
Orta bölüm
6.
Aşağıda insanlara ait bazı hücre çeşitleri numaralandırılarak
verilmiştir.
1. Rahim
4. Karaciğer
2. Spermatogonyum
5. Sertoli
3. Yumurta
6. Oogonyum
Bu hücreler ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a. Hangileri diploit kromozom yapısındadır?
…………….....................................................................
b. Hangileri mayoz bölünme geçirebilir?
Kuyruk
(kamçı)
I
III
II
a) Spermin baş ve orta bölümündeki numaraların hangi
yapıları gösterdiğini yazınız.
I. ……………...............................................................
II. ……………...............................................................
III. ……………...............................................................
…………….....................................................................
c. Dişi bir bireyde hangi hücreler bulunamaz?
…………….....................................................................
d. Hangileri mayoz bölünme sonucu oluşmuştur?
…………….....................................................................
92
b) I, II ve III ile gösterilen yapıların görevlerini yazınız.
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
1.
3.
Aşağıda erkek üreme sistemine ait bazı yapılar numaralandırılarak verilmiştir.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 3
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
ÜREME
III
I
IV
II
İnsan embriyosunun gelişimi ile ilglii aşağıdaki ifadelerden
doğru olanların yanına “D”, yanlış olanların yanına “Y” harfi
yazınız.
Bu şema ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a) Numaralandırılmış kısımların isimlerini ve görevlerini
kısaca yazınız.
1. Embriyodaki metabolik atıklar, göbek kordonundaki
toplardamar aracılığı ile plasentaya gönderilir.
I. …………............................................................…...
2. Embriyo gelişimini amniyotik sıvı içinde tamamlar.
…………............................................................…...
…………............................................................…...
III. …………............................................................…...
4. Hamileleğin sekizinci haftasından itibaren embriyo
“fetus” olarak adlandırılır.
…………............................................................…...
5. İnsanlarda hamilelik süresi ortalama 34 hafta
kadardır.
…………............................................................…...
b) Spermler bu yapılardan hangi sıra ile geçerek vücut
dışına atılır.
6. Embriyonik gelişim sürecinde mitoz bölünme,
büyüme ve farklılaşma olayları gerçekleşir.
………………………………………………………………
4.
Dişi üreme sisteminde aşağıdaki olayların gerçekleştiği
bölümleri yazınız.
a. Embriyonun gelişimini tamamladığı.
2.
Bir insanda aşağıda belirtilen olaylardan mitoz bölünme ile
gerçekleşenlerin yanındaki kutucuğa (✔), mayoz bölünme
ile gerçekleşenlerin yanındaki kutucuğa (✗) işaretini
koyunuz.
1. Oogonyumlardan yeni oogonyumların oluşması
sırasında
…………….....................................................................
b. Mayoz bölünme ile yumurta hücresinin oluştuğu.
…………….....................................................................
c. Sperm ve yumurtanın birleşerek zigotun oluştuğu.
…………….....................................................................
2. Birincil oositten, ikincil oositin oluşması sırasında
3. İkincil oositten, ootitin oluşması sırasında
4. Döllenme sonucu oluşan zigotun gelişmesi sırasında
d. Döllenmemiş yumurtanın bir miktar kanla beraber
atıldığı.
…………….....................................................................
93
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
IV. …………............................................................…...
BÖLÜM – 3
II. …………............................................................…...
3. Embriyonik evrede oluşan ektoderm, endoderm
ve mezoderm tabakalarından doku ve organlar
farklılaşır.
So
ÜNİTE –1
5.
7.
✦ leydig
✦ vas deferens
✦ seminifer tüpçükler
✦ epididimis
✦ skrotum
✦ spermatogenez
Menstrual döngü; folikül, ovulasyon, korpus luteum ve
menstruasyon olmak üzere dört evrede gerçekleşir. Bu
evrelerde gerçekleşen olayları kısaca yazınız.
a. Folikül evresi (10-14 gün): …………….........................
..
ÜREME
✦ üretra
.......................................................................................
Tablodaki anahtar kelimeleri kullanarak erkek üreme sistemi
ile ilgili metni tamamlayınız.
.......................................................................................
Testisler, .................... adı verilen bir çift kese içinde
bulunur. ......................... in gerçekleşmesi ve spermlerin
b. Ovulasyon evresi (1-2 gün): ……………..........................
canlı kalabilmesi için testislerin vücut sıcaklığından daha
.......................................................................................
düşük bir sıcaklıkta tutulması gerekir. Testislerin içinde
çok sayıda kıvrımlardan oluşan .....................................
.......................................................................................
.... bulunur. Bu yapıların arasında bulunan ....................
.......................................................................................
hücreleri, testosteron üretir. Seminifer tüpçüklerde
mayoz sonucu oluşan spermler, ......................... kanalına
gönderilir. Spermlerin bu kanaldan geçişi yaklaşık üç hafta
c. Korpus luteum evresi (10-14 gün): ……………...............
alır; bu süre içinde spermlerin olgunlaşmasını tamamlar ve
.......................................................................................
hareket etme yeteneği kazanır. Spermler, önce ....................
BÖLÜM – 3
kanalına geçer, oradan da idrar kanalı olan ....................ya
.......................................................................................
geçerek dışarıya atılır.
.......................................................................................
.......................................................................................
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
d. Menstruasyon evresi (3-5 gün): ……......……….............
.......................................................................................
.......................................................................................
6.
Ağız
.......................................................................................
.......................................................................................
I
II
III
Anüs
Yukarıdaki şemada gastrula evresinde bulunan bir insan
embriyosuna ait tabakalar numaralandırılarak verilmiştir.
Bu tabakaların isimlerini yazınız.
I: …………..............………….................................
II: …………..............………….................................
III: …………..............………….................................
94
8.
İnsanda testislerin seminifer tüpçüklerinde 200 birincil
spermatosit hücresi mayoz bölünme geçiriyor.
Mayoz bölünme sonunda üretilen olgun sperm sayısı kaç
olur?
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
1.
İnsandaki eşeyli üreme ve gelişmeye ait aşağıdaki şemada
bazı basamakları numaralandırılarak verilmiştir.
I
IV
2n
2n
Şemayı inceleyerek doğru açıklamaların yanındaki
kutucuğa (✔), yanlış açıklamaların yanındaki kutucuğa (✗)
işareti koyunuz.
n
III
II
Aşağıda oogenez olayı şematik olarak gösterilmiştir.
Embriyo
2n
Birincil oosit
n
‹kincil oosit
Bu şema ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a. Hangi basamaklarda hücre bölünmesi gerçekleşir?
n
…………….....................................................................
Ootit
b. Hangi basamaklarda genetik varyasyon oluşur?
…………….....................................................................
n
n
n
n
Birincil
kutup hücresi
n
‹kincil kutup
hücreleri
n
Yumurta
hücresi
c. Hangi basamaklarda mitoz bölünme gerçekleşir?
…………….....................................................................
1. Birincil oosit hücresinde homolog kromozomlar
birarada bulunur.
d. Hangi basamaklarda tetrat oluşumu gözlenebilir?
e. Hangi basamaklar dişi üreme sisteminde gerçekleşir?
3. İkincil kutup hücreleri kaynaşıp farklılaşarak
döllenme özelliği kazanır.
…………….....................................................................
4. Birincil oositten ikincil oosit oluşumu sırasında
krossing over gerçekleşebilir.
6. İkincil oosit hücresi mayoz bölünme, ootit hücresi
ise mitoz bölünme sonucu oluşur.
Aşağıdaki insan embriyosunun gelişimi sırasında oluşan
bazı yapılar numaralandırılarak verilmiştir.
Morula
Gastrula
Organogenez
4.
1
2
Zigot
4
3
Blastula
5
Kutucuk numaralarını kullanarak bu yapıların oluşum sırasını
yazınız.
……………...........................................................................
……………...........................................................................
n
Döllenmenin gerçekleştiği bir menstrual döngünün korpus
luteum aşamasında gerçekleşen olayları yazınız.
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
95
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
5. Birincil oositten ootit oluşumu sürecinde çekirdek
bir, sitoplazma iki kez bölünür.
BÖLÜM – 3
2. İkincil oositten ootit oluşurken kardeş kromatitler
ayrılır.
…………….....................................................................
2.
ÜREME
2n
3.
ÜNİTE – 1
MİNİ SINAV – 4
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
So
ÜNİTE –1
5.
Aşağıdaki bulmacalardaki biyolojik terimleri saptadıktan
sonra, bu terimleri soran soruları kendiniz yazınız.
1.
2.
6.
Aşağıda insanlardaki spermatogenez olayının basamakları
numaralandırılarak verilmiştir.
3.
S
O
Y
G
O
E
A
O
R
E
N
Z
ÜREME
IV
İ
N
K
O
............................
............................
............................
4.
5.
6.
D
İ
H
F
M
A
U
R
............................
7.
............................
8.
S
A
BÖLÜM – 3
L
E
P
U
L
T
A
S
O
A
N
N
R
............................
............................
İkincil
spermatosit
(n)
Spermatit
(n)
Sperm (n)
2. Oluşan sperm hücrelerinden iki tanesi 22 + X, iki
tanesi ise 22 + Y kromozom yapısındadır.
A
R
3. Mitoz bölünme I. ve IV. basamaklarda gerçekleşir.
4. Bölünmenin profaz II evresindeki bir hücrede 46
kormozom bulunur.
............................
5. II ve III numaralı evreler sonucu oluşan hücreler
haploit yapıdadır.
9.
T
Birincil
spermatosit
(2n)
III
1. Krosing over olayı II numaralı basamakta gerçekleşir.
L
O
S
Sperm ana
hücresi (2n)
(Spermatogonyum)
II
Bu olay ile ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına
“D”, yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız.
M
H
I
Z
T
İ
G
O
6. IV numaralı olay testise ait seminifer tüpçüklerde
gerçekleşir.
7.
n
Gametler
n
n
............................
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Anahtar
1. ...………….....................................................................
2. ...………….....................................................................
3. ...………….....................................................................
4. ...………….....................................................................
5. ...………….....................................................................
6. ...………….....................................................................
7. ...………….....................................................................
MAYOZ
DÖLLENME
Haploid (n)
Diploid (2n)
2n
Diploid
çok hücreli
organizma
Zigot
2n
Mitoz
Bu şemayla ilgili ifadelerden doğru olanların yanına “D”,
yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız.
1. Haploit evrede hücre bölünmesi gerçekleşmez.
2. Üreme sürecinde gerçekleşen mayoz ve döllenme
olayları ile tür içi kromozom sayısı sabit kalır.
3. Mayoz bölünme sonucunda kromozom sayısı
değişmez.
4. Mayoz bölünme ve döllenme ile tür içi çeşitlilik artar.
8. ...………….....................................................................
5. Diploit yapılı bir canlının tüm hücrelerinde mayoz
bölünme gerçekleşebilir.
9. ...………….....................................................................
6. Canlı yaşamının büyük bir kısmını haploit evrede
geçirir.
96
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
1.
TEST–1
4.
Memeli hayvanlarda gerçekleşen döllenme olayı ile
ilgili,
I. Aynı türe ait gametlerin birleşmesini sağlar.
ÜREME
Dişi bir bireyde yumurtanın oluşumundan döllenmemiş
yumurtanın vücut dışana atılmasına kadar geçen
sürede,
I. vajina,
II. Kalıtsal varyasyona neden olur.
II. fallop tüpü,
III. Dişi bireyin döl yatağında gerçekleşir.
III. döl yatağı
IV. Tür içindeki kromozom sayısının korunmasını sağlar.
IV. yumurtalık
ifadelerinden hangileri doğrudur?
yapılarının görev alma sırası aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir?
A) I - II - III - IV
B) II - III - I - IV
C) II - IV - III - I
D) IV - III - II - I
E)
IV - II - III - I
2.
ÜNİTE – 1
Soru
A) I ve III
B) II ve IV
D) I, II ve IV
5.
C) I, II ve III
E) II, III ve IV
Aşağıdaki şekilde bir insanda erkek üreme sisteminde yer
alan yapılar numaralandırılarak gösterilmiştir.
2n
I
I
II
n
n
V
BÖLÜM – 3
2n
II
III
IV
III
n
n
Numaralandırılmış yapılarla ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
n
Oogenez olayına ait yukarıdaki şemada numaralandırılmış evrelerin hangilerinde krossing over olayı
gerçekleşebilir?
A) I
A) Yalnız I
D) IV → Epididimis
B) Yalnız II
D) I ve II
C) III → Vas deferens
C) Yalnız III
E)
E) II ve III
6.
3.
Sağlıklı bir insanın menstrual döngüsünde,
I. FSH salgısının artması,
II. progesteron salgısının artması,
III. ovulasyon olması
→ Üreter
B) II → Skrotum
V → Testis
Klasik tüp bebek yönteminde,
I. kaliteli yumurtaların toplanması,
II. yumurtalıklarda yumurta geliştirilmesi,
III. embriyonun anne rahmine yerleştirilmesi,
IV. sperm ve yumurtaların tüp içinde rastgele döllenmesi
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
basamaklarının uygulanma sırası aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
A) I - II - III
B) I - III - II
A) I - II - III - IV
B) II - IV - III - I
C) II - I - III
D) II - III - I
C) II - I - IV - III
D) III - IV - II - I
E)
III - I - II
E)
I - III - II - IV
97
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
n
So
ÜNİTE –1
7.
Omurgalılarda sperm oluşumunda,
I. spermlerde olgunlaşma döneminde kuyruk oluşması,
II. sperm ana hücresinden kalıtsal yapısı aynı olan iki
hücre oluşması,
ÜREME
III. bir hücreden üreme potansiyeline sahip dört hücre
oluşması
B) Yalnız III
D) I ve III
A) Spermatogonyum, spermatosit, spermatit, sperm
B) Spermatosit, spermatogonyum, spermatit, sperm
C) Sperm, spermatit, spermatosit, spermatogonyum
olaylarından hangileri mayoz bölünme ile gerçekleşir?
A) Yalnız I
10. Sağlıklı bir erkek bireyde seminifer tüpçüklerde
gerçekleşen spermatogenez olayı sırasında gözlenen
hücrelerin oluşum sırası aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
D) Spermatogonyum, sperm, spermatosit, spermatit
C) I ve II
E)
Spermatit, spermatosit, spermatogonyum, sperm
E) I, II ve III
11. Menstruasyon evresini yeni geçirmekte olan bir dişi
memelide,
I ovulasyon,
II. folikül,
III. korpus luteum
evreleri hangi sıraya göre gerçekleşir?
8.
A) I - II - III
Memeli bir canlıya ait olan zigotun gelişimi sürecinde,
B) I - III - II
D) II - III - I
BÖLÜM – 3
I. gastrula,
C) II - I - III
E) III - II - I
II. morula,
III. organogenez,
IV. blastula
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
evreleri hangi sıra ile gerçekleşir?
A) I - II - III - IV
B) II - IV - I - III
C) II - III - I - IV
D) IV - II - I - III
E)
12. İnsanda erkek üreme sisteminde bulunan,
I. leydig,
II. spermatogonik,
IV - I - II - III
III. sertoli
hücrelerinden hangileri spermlerin beslenmesini ve
desteklenmesini sağlar?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
9.
C) Yalnız III
E) I ve III
İnsan embriyosunun gelişim sürecinde,
I. fetal evre,
13. Dişi bir memelide aşağıdaki hormonlardan hangisi
menstrual döngü sırasında görev yapmaz?
II. embriyonik evre,
III. segmentasyon
A) Progesteron
dönemlerinin birbirini takip etme sırası aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
B) LH
A) I - II - III
D) Oksitosin
B) I - III - II
D) III - I - II
98
1. E
2. B
C) II - I - III
E)
E) III - II - I
3. B
4. D
5. A
C) FSH
6. C
7. B
8. B
Östrojen
9. E
10. A
11. C
12. C
13. D
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
1.
TEST–2
Dişi üreme sisteminde,
4.
I. döllenmenin gerçekleştiği,
Plasentalı memelilerde zigot oluşumu ile başlayan
gelişme sürecinde,
I. hücre göçü,
III. embriyonun geliştiği
II. hızlı mitoz bölünmeler,
yapılar aşağıdakilerden
eşleştirilmiştir?
hangisinde
II
I
III. embriyo tabakalarının oluşumu,
doğru
IV. organogenez
olayları hangi sıra ile gerçekleşir?
III
A)
Yumurta kanalı
Yumurtalık
Döl yatağı
B)
Yumurtalık
Yumurta kanalı
Döl yatağı
C)
Döl yatağı
Yumurtalık
Yumurta kanalı
D)
Yumurta kanalı
Döl yatağı
Yumurtalık
E)
Yumurtalık
Döl yatağı
Yumurta kanalı
ÜREME
II. korpus luteumun oluştuğu,
ÜNİTE – 1
Soru
A) I - II - III - IV
B) II - I - III - IV
C) II - III - I - IV
D) III - I - II-IV
E)
5.
III - II - IV - I
Aşağıda dişi bir bireyin üreme sistemine ait yapılar
numaralandırılarak gösterilmiştir.
I
2.
İnsanda dişi üreme
düzenlenmesinde,
sisteminin
faaliyetlerinin
BÖLÜM – 3
II
III
IV
I. ovaryum,
V
III. döl yatağı
Numaralandırılmış kısımlar ile ilgili yapılan aşağıdaki
eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
yapılarından hangileri endokrin faaliyet gösterir?
A) Yalnız II
D) I ve III
B) Yalnız III
A) I
C) I ve II
→ Endometriyum
B) V → Üretra
E) I, II ve III
C) III → Serviks
D) IV → Vajina
E)
3.
Aşağıdakilerden hangisi erkek bir bireyin üreme
sistemine ait yapılardan birisi değildir?
6.
II → Yumurtalık
İnsanda oogenez ve spermatogenez sonucu oluşan
yumurta ve sperm hücreleri,
I. sitoplazma miktarı,
A) Skrotum
II. hareket yeteneği,
B) Epididimis
III. kromozom sayısı
C) Prostat bezi
özelliklerinin hangileri bakımından farklılık gösterir?
D) Fallop tüpü
A) Yalnız I
E) Vas deferens
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
99
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
II. hipofiz,
So
ÜNİTE –1
7.
İnsanların erkek ve dişilerinde mayoz bölünme sonucu dört
hücre oluşur.
10. Erkek bir memelide spermlerin oluşumundan dışarıya
atılmasına kadar geçen süreçte,
I. vas deferens
Bu dört hücrenin kaç tanesi erkek ve dişilerde
olgunlaşarak döllenmeye katılır?
II. seminifer tüpçükler,
A) Erkeklerde; 1
III. üretra,
B) Erkeklerde; 4
ÜREME
Dişilerde; 2
IV. epididimis
Dişilerde; 2
C) Erkeklerde; 4
D) Erkeklerde; 2
Dişilerde; 1
yapılarının görev alma sırası aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
Dişilerde; 2
E)
Erkeklerde; 4
A) II - I - III - IV
Dişilerde; 4
C) III - I - II - IV
B) II - IV - I - III
D) III - II - IV - I
E)
IV - I - II - III
11. İnsana ait sperm ve yumurta hücrelerinde,
I. mitokondri,
II. sentriyol,
8.
İnsanda, mayoz bölünme sonucu oluşan spermatitler,
erkek üreme sistemine ait aşağıdaki yapılardan
hangisine geçerek olgunlaşır?
A) Epididimis
III. akrozom,
IV. çekirdek
yapılarından hangileri ortak olarak bulunur?
A) I ve II
B) Seminifer tüpler
B) II ve III
C) I ve IV
BÖLÜM – 3
D) II ve IV
C) Vas deferens
E) III ve IV
D) Seminal kese
E)
Üretra
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
12. Aşağıda diploit hücresinde 26 kromozom içeren bir canlının
eşeyli üreme şeması verilmiştir.
Spermatogonyum
2n
2n
n
n
9.
Oogonyum
(I)
Yumurta
Sperm
Dişi bir memelinin menstrual döngüsünü düzenleyen,
( II )
I. östrojen,
2n Zigot
( III )
II. FSH,
III. progesteron,
Difli birey
IV. LH
hormonlarının salgılandığı yapılar aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?
Hipofiz
Yumurtalık
A)
I ve II
III ve IV
Buna göre numaralandırılmış hücrelerin kromozom
formülleri aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
I
II
III
A)
26 + XX
13 + Y
26 + XY
B)
II ve IV
I ve III
B)
24 + XX
12 + Y
24 + XY
C)
I ve III
II ve IV
C)
26 + XX
13 + X
26 + XX
D)
II ve III
I ve IV
D)
24 + XX
12 + X
24 + XX
E)
III ve IV
I ve II
E)
24 + XX
12 + X
24 + XY
100
1. A
2. C
3. D
4. B
5. E
6. B
7. C
8. A
9. B
10. B
11. C
12. D
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
1.
TEST–3
4.
Erkek üreme sistemine ait,
I. prostat,
Aşağıda embriyonik gelişimin segmentasyon evresine ait
olan üç farklı evre verilmiştir.
Blastosöl
III. üretra,
IV. vas deferens
yapılarından hangilerinde olgun spermlere rastlanabilir?
A) Yalnız II
B) I ve III
D) III ve IV
2.
Dört blastomerli yapı
Zigot
C) II ve IV
E) II, III ve IV
Morula
Blastula
evresi
evresi
ÜREME
II. seminifer tüpçük,
ÜNİTE – 1
Soru
Bu evreler ile ilgili olarak,
I. Blastula evresindeki embriyoda her bir hücrenin
büyüklüğü ve ağırlığı, morula evresindeki embriyoya
göre daha azdır.
Aşağıdaki grafikte sürüngen embriyosunun gelişimi
sırasında iki farklı embriyonik yapının kütlesindeki değişim
gösterilmiştir.
II. Morula evresindeki embriyoda hücrelerin genetik yapısı
aynıdır.
Kütle
III. Morula evresindeki embriyo ile zigotun hacmi eşittir.
IV. Blastula evresindeki embriyoda embriyonik tabakalar
oluşur.
I
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
D) I, III ve IV
Zaman
I
II
A)
Amniyon zarı
Vitellus kesesi
B)
Plasenta
Allantoyis kesesi
C)
Allantoyis kesesi
Vitellus kesesi
D)
Amniyon zarı
Karyon zarı
E)
Vitellus kesesi
Allantoyis kesesi
5.
E) II, III ve IV
Sağlıklı dişi bir bireyin menstrual döngüsü sırasında
LH salgısının zirve yapmasına bağlı olarak aşağıdaki
olaylardan hangisi gerçekleşir?
A) Hipofizden FSH salgılanmasının artması
B) Ovulasyon
C) Östrojen salgısının artması
D) Progesteron salgısının azalması
E) Folikülün olgunlaşması
6.
3.
C) I, II ve III
Sperm ve yumurta çekirdeklerinin birleşmesi sırasında,
I. sperm ve yumurta çekirdeklerinin kaynaşması,
Olgun bir insan yumurtasında bulunan,
II. spermin baş kısmının zona pellusida tabakasında
bulunan reseptör moleküllere bağlanması,
I. folikül hücre tabakası,
II. yumurta zarı,
III. spermin yumurta zarına ulaşması,
III. zona pellusida
IV. spermin yumurtayı saran folikül hücre tabakasını
geçmesi
yapılarının dıştan içe doğru sıralanışı aşağıdaki hangi
seçenekte verilmiştir?
olayları hangi sıra ile gerçekleşir?
A) I – II – III
A) II – IV – I – III
B) II – I – III
D) I – III – II
C) III – I – II
E) II – III – I
B) I – II – IV – III
D) IV – II – III – I
C) II – I – IV – III
E) I – IV – II – III
101
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Grafikteki değişimlere göre I ve II ile gösterilen
embriyonik yapılar aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir?
B) II ve IV
BÖLÜM – 3
II
So
ÜNİTE –1
7.
Plasentayı fetusa bağlayan göbek kordonu ile ilgili,
10. Amniyosentez yöntemi ile ilgili,
I. Fetustan plasentaya doğru giden damarlarına
atardamar denir.
I. Bebeğin kromozom yapısı ve metabolik hastalıkları ile
ilgili bilgi edinilmesini sağlar.
ÜREME
II. Yapısındaki toplardamar oksijence fakir kan taşır.
II. Kalıtsal hastalıkların tedavisinde kullanılır.
III. Anne kanından plasentaya geçen besin, oksijen ve
antikor gibi müleküllerin fetusa taşınmasını sağlar.
III. Anne rahmi içerisinden bir iğne yardımıyla fetal hücreleri
içeren bir miktar sıvı alma işlemidir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve III
C) I ve II
A) Yalnız I
E) I, II ve III
B) Yalnız II
D) I ve II
11.
8.
E) II ve III
X
Memeli bir canlı türüne ait dişi ve erkek bireylerde
20 birincil oosit ve 20 birincil spermatositin mayoz
bölünmeleri sonucunda, dişi ve erkek bireylerin
oluşturduğu döllenmeye katılabilir, sperm ve yumurta
sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
BÖLÜM – 3
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Yumurta sayısı
Sperm sayısı
A)
20
40
B)
20
80
C)
80
80
D)
20
20
E)
40
40
Y
Z
Anne karnındaki insan embriyosuna ait yukarıdaki
şekilde X, Y ve Z ile gösterilen kısımlar aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?
Y
X
9.
C) Yalnız III
Z
A)
Uterus
Plasenta
Göbek kordonu
B)
Plasenta
Göbek kordonu
Uterus
C)
Uterus
Göbek kordonu
Plasenta
D)
Göbek kordonu
Plasenta
Uterus
E)
Göbek kordonu
Uterus
Plasenta
Menstrual döngü içinde progesteron hormonunun
kandaki düzeyi maksimum olan bir dişi memelide
aşağıdaki olaylardan hangisinin gerçekleştiği
söylenebilir?
A) Östrojen salgısının durduğu
12. Aşağıdakilerden hangisi
hastalıklardan biri değildir?
B) Korpus luteumun oluştuğu
C) Endometriyum kalınlığının azaldığı
A) AIDS
D) FSH salgısının artmaya başladığı
E)
102
Menstruasyon evresinin başladığı
1. D
2. C
3. D
4. C
cinsel
B) Hepatit - B
D) Bel soğukluğu
5. B
6. D
7. D
8. B
9. B
10. B
11. D
E) HPV
12. C
yolla
bulaşan
C) Kanser
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Soru
Aşağıdaki şemada insanda erkek üreme sistemine ait
hormonal denetim ve gerçekleşen olaylar gösterilmiştir.
4.
Spermatogonyum
I
LH
Leydig hücreleri
Birincil spermatosit
II
Negatif Geri Bildirim
–
Hipofiz
‹kincil spermatosit
III
Spermatit
IV
Sperm
Testosteron
Spermlerin
olgunlaşmasını
sağlar.
Yukarıdaki şekilde insana ait spermatogenez olayı
gösterilmiştir.
Erkeklere ait
ikincil eşey özelliklerin
oluşmasını sağlar.
Buna göre I, II, III ve IV numaralı olaylarla ilgili
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Şemaya göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?
A) I nolu olay mitozdur.
A) Hipotalamusta üretilen GnRH hormonu hipofiz
bezinden LH salgılanmasına neden olur.
B) II nolu olay sonucu oluşan hücreler homolog
kromozomlardan sadece birini taşır.
C) III nolu olay sırasında ikincil spermatosit hücrelerinde
homolog kromozomlar birbirinden rastgele ayrılır.
D) IV nolu olay sırasında spermatitlerin genetik yapısı
değişmez.
C) Hipofizden salgılanan LH miktarının artması leydig
hücrelerinden salgılanan testosteron hormonu miktarını
artırır.
E)
Sakal, bıyık oluşumu, ses kalınlaşması gibi özelliklerin
ortaya çıkmasında testosteron hormonu etkilidir.
5.
Omurgalı hayvanların tamamında,
I. gametlerin oluşturulması,
2.
Memeli hayvanlarda dişi ve erkek üreme hücrelerinin
oluşum sürecinde aşağıdaki hormonlardan hangisi
ortak görev yapar?
A) Aldosteron
B) Prolaktin
C) Testosteron
D) Östrojen
E)
II. zigotun gelişimi,
III. döllenme
olaylarından hangileri üreme sistemine ait yapılarda
gerçekleşir?
Folikül uyarıcı hormon
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
3.
C) Yalnız III
E) I ve III
Sağlıklı insanlarda embriyonik gelişim sırasında,
I. morula,
II. blastula,
6.
III. organogenez
evrelerinin hangilerinde farklılaşma olayları gerçekleşir?
A) Yalnız I
D) I ve II
B) Yalnız II
C) Yalnız III
E) II ve III
İnsanda gebeliğin dördüncü ayından sonra progesteron
hormonu aşağıdaki yapıların hangisi tarafından
salgılanır?
A) Korpus luteum
B) Plasenta
C) Embriyo
D) Döl yatağı
E)
Hipofiz
103
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
D) Testosteron hormonu hem hipofizi hem de leydig
hücrelerini hormon salgılaması için uyarır.
II ve III nolu olaylar sonucu oluşan hücrelerin DNA
miktarları birbirinden farklıdır.
BÖLÜM – 3
B) Leydig hücrelerinden salgılanan testosteron
hormonunun miktarının artması hipofizden salgılanan
LH miktarını azaltır.
E)
ÜREME
–
Hipotalamus
GnRH
ÜNİTE – 1
1.
TEST–4
So
ÜNİTE –1
7.
Aşağıdaki grafikte dişi bir bireyin menstrual döngüsünde
görev yapan iki farklı hormonun kandaki miktarında
meydana gelen değişimler gösterilmiştir.
Günler 0
5
10
14
20
25
28
A) Erken doğum, düşük ağırlıklı bebek doğumlarının
azalması
ÜREME
B) Düşüğe bağlı anne ölümlerinin azalması
K
Kandaki
hormon
miktarları
10. Aşağıdakilerden hangisi gelişmemiş toplumlarda aile
planlaması hizmetlerinin yaygın ve etkin bir şekilde
uygulanmasının sonuçlarından biri değildir?
C) Kadınlarda sık gebe kalmaya bağlı oluşan hastalıkların
engellenmesi
L
D) Toplumdaki nüfus artış hızının yükselmesi
Ovulasyon
E)
K ve L hormonları ile ilgili,
Bebeklerdeki beslenme bozuklukları, doğumsal
anormallikler ve enfeksiyon hastalıklarının engellenmesi
I. Ovulasyonun gerçekleştiği anda K hormonunun
kandaki miktarı L hormonundan fazladır.
II. Ovulasyondan önceki ve ovulasyondan sonraki
günlerde K hormonu salgılayan yapı aynıdır.
III. L hormonunun kandaki miktarı ovulasyon olayından
sonra daha hızlı artar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız III
B) I ve II
D) II ve III
11. Dişi üreme sistemine ait olan döl yatağı (uterus) ile ilgili,
C) I ve III
I. İç yüzeyi mukus salgılayan ve bol miktarda kılcal kan
damarı bulunduran endometriyum ile örtülüdür.
E) I, II ve III
BÖLÜM – 3
II. Yapısındaki hücrelerin mayoz bölünmesi sonucu
yumurta oluşur.
8.
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Mikroenjeksiyon yönteminin klasik tüp bebek
yönteminden uygulamadaki farkı aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
A) Özel bir ortamda her bir yumurta hücresine bir sperm
hücresinin enjekte edilmesi
III. Menstrual döngü sırasında östrojen ve progesteron
hormonlarını üretir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
B) Yumurtalıklarda yumurta hücrelerinin geliştirilme biçimi
C) Özel bir ortamda çok sayıda sperm hücresinin yumurta
hücresini doğal olarak döllemesi
D) Dişi bireyden yumurtaların toplanma biçimi
E)
9.
Erkek bireyden spermlerin toplanma biçimi
İnsanda normal olarak gerçekleşen spermatogenez ve
oogenez olayları ile ilgili,
12. Erkeklik hormonu olan testosteron ile ilgili,
I. Testislerdeki leydig hücreleri tarafından salgılanır.
II. Üretiminden hipofizden salgılanan LH hormonu etkili
değildir.
I. Üretilen verimli gamet sayısı farklıdır.
II. Üretilen gametlerin sitoplazma miktarı aynıdır.
III. Üretilen gametlerin genetik yapıları farklıdır.
III. Epididimiste etkili olup, spermatitlerin olgun spermlere
dönüşmesini sağlar.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız II
B) Yalnız III
D) II ve III
104
1. D
2. E
C) I ve III
A) Yalnız I
E) I, II ve III
3. C
4. C
5. A
B) Yalnız II
D) I ve II
6. B
7. C
8. A
9. C
10. D
C) Yalnız III
E) I ve III
11. A
12. B
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Soru
Günler 0
5
10
14
20
25
4.
I. segmentasyon dönemi,
II. embriyonik evre,
28
III. fetal evre
X
Kandaki
konsantrasyon
İnsan embriyosunun gelişimi sırasında gözlenen,
dönemleriyle ilgili,
a. Hamileliğin sekizinci haftasında başlar, doğuma kadar
sürer.
Y
b. Zigot oluşumundan başlar, hamileliğin ikinci haftasına
kadar sürer.
X ve Y hormonları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
c. Hamileliğin ikinci haftasında başlar, sekizinci haftasına
kadar sürer.
A) X ve Y hormonları hipofiz bezinden salgılanır.
eşleştirmelerden hangileri doğrudur?
B) X hormonu ovulasyona neden olur.
I
C) Y hormonu folikül gelişimini uyarır.
D) X hormonu foliküllerden
salgılanmasını uyarır.
E)
östrojen
A)
hormonu
Y hormonu folikül içinde yumurta oluşumunu sağlar.
II
III
b
c
a
B)
a
b
c
C)
b
a
c
D)
c
a
b
E)
c
b
a
BÖLÜM – 3
2.
ÜREME
Aşağıdaki grafikte dişi bir insanın menstrual döngüsünde
görev yapan iki farklı hormonun kandaki düzeylerinde
meydana gelen değişim gösterilmiştir.
ÜNİTE – 1
1.
TEST–5
Sağlıklı bir erkekte,
hormon üretimi,
✦
mayoz bölünme,
✦
mitoz bölünme
5.
Erkek üreme sistemine ait yapıların görevleri ile ilgili
aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
olaylarının birlikte gerçekleştiği üreme sistemine ait
yapı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Seminifer tüpçük → Spermatogenez
A) Seminal bez
C) Üretra → Sperm atılması
B) Sertoli hücreleri → Spermlerin beslenmesi
B) Testis
D) Epididimis → Testosteron salgılanması
C) Üretra
E) Vas deferens → Spermlerin taşınması
D) Prostat
E) Epididimis
3.
AIDS hastalığına neden olan HIV’ın insandan insana
geçişine,
I. cinsel temas,
6.
Aşağıdakilerden hangisi spermatogenez ve oogenez
olayları için ortak değildir?
II. aynı ortamda bulunma,
A) Homolog kromozomların ayrılması
III. kan nakli
B) Oluşan olgun gamet sayısı
yollarından hangileri neden olur?
C) Monoploit hücrelerin oluşumu
A) Yalnız I
D) I ve III
B) Yalnız II
C) I ve II
E) I, II ve III
D) Kardeş kromatitlerin ayrılması
E) Tetrat oluşumu
105
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
✦
So
Dişi bir bireyin döllenme olmayan menstrual döngüsü
sırasında kanındaki progesteron hormonu miktarındaki
değişim aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Progesteron miktarı
Folikül
hücre
14
28
C) Progesteron miktarı
0
14
28
Sperm
Zona
çekirdeği
pellusida
Yumurta
hücre zarı
Akrozom
Yumurta
çekirdeği
Enzim taşıyan
kesecik
Zaman
ÜREME
0
10.
B) Progesteron miktarı
Zaman
ÜNİTE –1
7.
D) Progesteron miktarı
14
28
0
14
28
Zaman
0
Zaman
İnsanda bir spermin yumurta hücresini dölleme aşamaları
yukarıdaki şekilde gösterilmiştir.
Bu süreçte,
I. sperm hücresinin yumurtanın zona pellusidasındaki
reseptörlere bağlanması,
E) Progesteron miktarı
II. yumurta zarı ile sperm zarının kaynaşması ve sperm
içeriğinin yumurta hücresine boşaltılması,
Zaman
0
BÖLÜM – 3
8.
III. yumurta hücresi tarafından kendi türüne özgü cezbedici
kimyasal maddelerin salgılanması
14
28
olaylarının hangi sıra ile gerçekleşmesi döllenmeyi
sağlar?
A) I – II – III
İnsanda gerçekleşen oogenez olayı için,
D) III – I – II
I. Oogonyum hücresinin mitozu sonucu birincil oosit
oluşur.
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
II. İkincil oositde homolog kromozomlar birarada
bulunmaz.
III. Oogenez sonucu döllenmeye katılabilecek dört ootit
hücresi oluşur.
B) II – I – III
I. akciğer,
II. pankreas,
A) Yalnız I
III. böbrek
D) I ve II
C) Yalnız III
E) III – II – I
11. İnsanda, embriyo ile anne arasında oluşturulan plasenta
embriyo için,
yargılarından hangileri yanlıştır?
B) Yalnız II
organlarından hangilerinin işlevini üstlenir?
E) II ve III
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
9.
2n = 30 kromozoma sahip sperm ana hücresi bölünerek
sperm hücrelerini oluşturuyor.
Bölünme sonucunda oluşan sperm hücreleri ile ilgili,
III. gonozom çeşitleri aynıdır.
C) Anneye ait endometriyum ile embriyoya ait koryon zarı
arasında oluşur.
ifadelerinden hangileri doğru değildir?
106
B) Yalnız III
1. D
2. B
C) I ve II
D) Endokrin bez olarak görev yapar.
E)
E) II ve III
3. D
12. Plasentanın yapısı ve işlevleri ile ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğru değildir?
B) Metabolik atıkların embriyodan uzaklaştırılmasını
sağlar.
II. kalıtsal nitelikleri farklıdır,
D) I ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
A) Embriyoyu mekanik etkenlere karşı korur.
I. kromozom sayıları aynıdır,
A) Yalnız I
C) II – III – I
4. A
5. D
6. B
7. E
8. C
Göbek kordonu ile embriyoya bağlanır.
9. B
10. D
11. C
12. A
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Soru
Aşağıdaki şemada erkek üreme sisteminin hormonal
denetimi gösterilmiştir.
ÜNİTE – 1
1.
TEST–6
4.
Zona pellusida ( I )
Sitoplazma ( III )
GnRH
–
Çekirdek ( IV )
–
II
Leydig hücreleri
Sertoli hücreleri
Inhibin
Farkl›laflm›fl folikül
hücrelerinden oluflan tabaka
(V)
Negatif geri bildirim
Negatif geri bildirim
Hipofiz bezi
I
ÜREME
Yumurta zar› ( II )
–
Hipotalamus
Yukarıda insan yumurtasına ait bazı yapılar numaralandırılarak gösterilmiştir.
Bu yapılardan hangisi döllenmeden sonra sertleşerek
diğer spermlerin yumurtaya girmesini engeller?
III
Spermatogenez
Testis
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
Numaralandırılmış hormonlar ile ilgili aşağıdaki
eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
II
I
II
5.
İnsanlardaki üreme ve gelişme sürecinde,
LH
FSH
Testosteron
B)
Testosteron
LH
FSH
C)
FSH
Testosteron
LH
D)
FSH
LH
Testosteron
II. zigotun mitoz bölünmeler ile morula denilen hücre
kümesini oluşturması,
E)
LH
Testosteron
FSH
III. embriyonun endometriyuma tutunması,
I. fallop tüpünde sperm ve yumurta çekirdeklerinin
birleşmesi,
2.
olaylarının meydana gelme sırası aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
Dişi bir memelinin,
I. rahim,
II. yumurta,
III. epitel
A) I - II - III - IV
B) I - III - II - IV
C) II - I - IV - III
D) III - II - IV - I
E)
II - III - I - IV
hücrelerinden hangilerinde oluşan bir mutasyonun
kalıtsal olma ihtimali yoktur?
A) Yalnız II
D) I ve III
B) Yalnız III
C) I ve II
E) II ve III
6.
İnsanın eşeyli üreme döngüsü sırasında gerçekleşen,
I. zigotun bölünmelerle
oluşturması,
3.
İnsanda dişi üreme sisteminde aşağıdaki hangi olay
gerçekleşirken sinapsis ve tetrat oluşumu gözlenir?
A) Oogonyumlar sayılarını artırırken
B) Birincil oositten, ikincil oosit oluşurken
C) Oogonyumlar büyüyüp gelişerek birincil oositlere
dönüşürken
D) İkincil oositten, ootit oluşurken
E)
Ootit, yumurta hücresine dönüşürken
üç
tabakalı
embriyoyu
II. sperm ve yumurta çekirdeklerinin birleşmesi,
III. embriyonik hücrelerin farklılaşması ile doku ve
organların oluşması
olaylarından hangilerinde kromozom sayısında bir
değişme meydana gelir?
A) Yalnız II
D) I ve III
B) Yalnız III
C) I ve II
E) II ve III
107
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
IV. plasentanın oluşması
BÖLÜM – 3
A)
So
ÜNİTE –1
7.
Aşağıda iki farklı ailedeki tek ve çift yumurta ikizlerinin
oluşumu sırasında gerçekleşen olaylar şematize edilmiştir.
10. İnsan türüne ait sağlıklı dişi bireylerde gerçekleşen
oogenez sonucu oluşan hücrelerde,
I. otozom sayısı,
n
n
n
n
n
II. gonozom sayısı,
n
III. organel sayısı,
Çifte
döllenme
Döllenme
ÜREME
2n
Zigot
Zigot
IV. sitoplazma miktarı
2n
2n
özelliklerinden hangilerinin farklı olması beklenmez?
Zigot
A) I ve II
Mitoz
B) II ve III
D) I, II ve IV
E bireyi
A bireyi
C) I, II ve III
E) II, III ve IV
C bireyi
B bireyi
11. Aşağıdaki şemada dişi bir bireyin yumurtalıklarında
gerçekleşen folikül, yumurtlama ve luteum aşaması
gösterilmiştir.
İkizlik olayları ile ilgili,
I. A ve B tek yumurta, E ve C çift yumurta ikizleridir.
II. E ve C bireylerinin cinsiyetleri farklı olabilir.
Günler 0
III. A ve B bireylerinin fenotiplerinde farklılık olamaz.
5
10
14
20
25
28
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve II
BÖLÜM – 3
D) II ve III
Büyüyen folikül
C) I ve III
E) I, II ve III
Korpus
luteum
Olgunlaşan
folikül
Folikül aşaması
Yumurtlama
Bozulan
korpus
luteum
Luteum aşaması
Bu evreler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi
yanlıştır?
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
8.
İnsanda dişi üreme sisteminde görevli olan hormonlara ait
bazı özellikler verilmiştir.
A) Folikül aşamasında olgunlaşan folikül tarafından
östrojen hormonu salgılanır.
B) Yumurtlama olayı döngünün 14. gününde gerçekleşir.
✦
Endometriyum iç çeperinin kalınlaşmasını sağlar.
C) Folikül gelişimi yumurtlama olayından önce gerçekleşir.
✦
Korpus luteum tarafından salgılanamaz.
D) Verilen döngü döllenmenin gerçekleştiği bir dişiye aittir.
✦
Folikül büyümesini ve oogenezi sağlar.
E)
✦
Negatif geri bildirimle hipofizden salgılanan FSH
miktarını azaltır.
✦
Hem ovaryum hem plasentadan salgılanır.
Yumurtlama olayı ile parçalanan folikül korpus luteuma
dönüşür.
Bu özelliklerden kaç tanesi östrojen hormonuna aittir?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
12. Kromozom formülü 2n = 22 + XY olan bir eşey ana
hücresinin spermatogenezi sırasında oluşan,
I. spermatogonyum,
9.
Aşağıdakilerden hangisi hamilelik sürecinde bebeğin
gelişimini olumsuz etkileyen faktörlerden biri değildir?
A) Sigara kullanımı
II. birincil spermatosit,
III. ikincil spermatosit,
IV. spermatit
C) Folik asit yetersizliği
hücrelerinin hangilerinde X ve Y kromozomları birlikte
bulunamaz?
D) Uyuşturucu madde kullanımı
A) Yalnız II
B) Alkol kullanımı
E)
108
Protein ve vitamin ağırlıklı beslenme
1. D
2. D
3. B
4. A
B) I ve III
D) I ve IV
5. A
6. A
7. B
8. C
9. E
10. A
C) II ve III
E) III ve IV
11. D
12. E
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Soru
Aşağıda embriyonun gelişimine ait üç farklı evre verilmiştir.
5.
ÜNİTE – 1
1.
TEST–7
Erkek üreme sisteminde görev yapan,
I. FSH,
ÜREME
II. testosteron,
III. LH
hormonlarının,
Zigot
Dört blastomerli yapı
Morula
Blastula
(1. evre)
(2. evre)
(3. evre)
a. Seminifer tüpçüklerdeki leydig hücrelerini testosteron
hormonu salgılaması için uyarır.
b. İkincil eşey özelliklerin ortaya çıkmasını ve spermlerin
olgunlaşmasını sağlar.
Zigottan başlayıp blastula evresine kadar
embriyoda gerçekleşen değişimler ile ilgili aşağıdaki
eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
Toplam
kütle
Hücre
büyüklüğü
A)
Değişmez
Değişmez
Azalır
B)
Değişmez
Azalır
Azalır
C)
Değişir
Değişmez
Artar
D)
Değişir
Artar
Azalır
E)
Değişmez
Azalır
Artar
Memelilerde yumurta zarını çevreleyen zona pellusida
yapısıyla ilgili,
6.
I. Protein, glikoprotein ya da polisakkaritlerden oluşan
jelimsi bir örtüdür.
II
B) I ve II
D) II ve III
3.
A)
a
b
c
b
c
a
C)
b
a
c
D)
c
b
a
E)
c
a
b
Oogenez sırasında oluşan aşağıdaki yapılardan
hangisinde homolog kromozom çiftleri bir arada bulunur?
B) Ootit
D) Yumurta hücresi
7.
4.
E) İkincil oosit
Z
X
C) I ve III
E) I, II ve III
A) Amniyon zarı
B) Vitellus kesesi
C) Koryon zarı
D) Allantoyis kesesi
Plasenta
B) Yumurta
D) Oogonyum
Yukarıda bir insana ait sperm hücresinin kısımları
gösterilmiştir.
Bu bölümler ile ilgili,
I. X kısmında bulunan akrozom zona pellusida tabakasını
eriten enzimleri içerir.
II. Y kısmında bulunan mitokondriler hareket için gerekli
enerjiyi sağlar.
Sağlıklı bir dişi bireye ait aşağıdaki hücrelerden hangisi
mayoz bölünme geçirebilir?
A) Uterus
C) Birincil oosit
Y
Kuş ve sürüngenlerde embriyonun beslenmesini
aşağıdaki yapılardan hangisi sağlar?
E)
III
B)
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
doğru
C) Epitel
E) Karaciğer
III. Z kamçı olarak adlandırılıp, spermin yumurtaya doğru
hareket etmesini sağlar.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız III
D) II ve III
B) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
109
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
III. Döllenme sonrasında sertleşerek diğer spermlerin
yumurtaya girmesini engeller.
I
A) Kutup hücresi
II. Türe özgü olup, yumurtanın aynı türe ait spermlerin biri
tarafından döllenmesini sağlar.
hangisinde
BÖLÜM – 3
2.
Genetik
yapı
c. Seminifer tüpçükleri uyararak spermatogenezi başlatır.
işlevleri aşağıdakilerden
eşleştirilmiştir?
So
ÜNİTE –1
8.
Aşağıda dişi üreme sistemine ait bazı bölümler gösterilmiştir.
b
11. Bir insanın embriyonik gelişim sürecinde gerçekleşen
evrelerin bir kısmı numaralandırılarak verilmiştir.
I
Zigot
a
Morula
II
III
Blastula
Gastrula
ÜREME
Numaralandırılmış evreler sonucunda oluşan hücrelerin
kromozom sayısındaki değişim aşağıdaki grafiklerin
hangisinde doğru verilmiştir?
c
A) Kromozom sayısı
Bu bölümler ile ilgili,
B) Kromozom sayısı
I. Spermin yumurtayı döllemesi a kısmında gerçekleşir.
II. Döllenme sonucu oluşan zigot ilk bölünmelerini b
kısmında yapar.
III. Anne ile embriyo arasında plasenta oluşumu c kısmında
gerçekleşir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
9.
I
II
III
Evreler
C) Kromozom sayısı
I
II
III
Evreler
D) Kromozom sayısı
C) I ve II
E) I, II ve III
Hamilelik sürecinde embriyo gelişiminin izlenmesinde,
I
II
III
Evreler
I
II
III
Evreler
I. röntgen çekme,
E) Kromozom sayısı
II. ultrasonografi,
BÖLÜM – 3
III. amniyosentez
uygulamalarından hangileri tercih edilmez?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve III
C) I ve II
E) II ve III
I
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
10.
II
III
Evreler
Spermatogonyum (I)
12. İnsana ait sperm ve yumurta hücreleri için,
Birincil spermatosit (II)
I. mayoz bölünme ile oluşma,
II. aktif hareketi sağlayan kamçı içerme,
‹kincil spermatosit (III)
III. homolog kromozom çiftlerine sahip olmama
özelliklerinden hangileri ortaktır?
Spermatit (IV)
A) Yalnız I
Sperm (V)
D) I ve II
Erkeklerdeki spermatagonez olayına ait yukarıdaki
şema ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru
değildir?
A) II numaralı hücre diploit, V numaralı hücre monoploittir.
B) V numaralı hücre aktif hareket edebilir.
C) III numaralı hücreden IV numaralı hücre oluşurken
homolog kromozomlar ayrılır.
D) IV numaralı hücrelerden bazıları X, bazıları Y gonozomu
taşır.
E)
110
B) Yalnız II
2. E
3. B
4. D
5. D
6. C
E) I ve III
13. Doğumdan sonra, plasentadan salgılanan östrojen
hormonunun kandaki düzeyinde azalmaya bağlı
olarak aşağıdaki hormonlardan hangisinin hipofizden
salgılanması artar?
A) FSH
B) Oksitosin
C) LTH (Prolaktin)
D) LH
I ve II numaralı hücrelerin genetik yapısı aynıdır.
1. B
C) Yalnız III
E) Östrojen
7. E
8. D
9. A
10. C
11. D
12. E
13. A
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
1.
TEST–8
4.
İnsan embriyosunun gelişim süreci,
segmentasyon,
b.
embriyonik evre,
c.
fetal evre
Günler 0
5
10
20
14
25
28
olmak üzere üç döneme ayrılabilir.
ÜREME
a.
Aşağıda dişi bir bireyin menstrual döngü sırasında
endometriyum tabakasının kalınlığında meydana gelen
değişimler gösterilmiştir.
ÜNİTE – 1
Soru
Bu dönemlerde gerçekleşen,
I. anne ile embriyo arasında madde alış verişini sağlayan
plasentanın oluşması,
Menstruasyon
evresi
II. fetusun doğuma kadar tüm vücut bölümlerinin
büyümesi ve belirginleşmesi,
Folikül evresi
III. döllenmiş yumurtanın blastosit halindeki embriyoya
dönüşmesi
I. Menstruasyon evresinin sonunda endometriyum
kalınlığı en az düzeydedir.
II. Korpus luteum evresinde endometriyum kalınlığı en
yüksek düzeye ulaşır.
a
b
c
I
II
III
B)
I
III
II
C)
II
I
III
yorumlarından hangileri yapılabilir?
A) Yalnız II
A)
D)
III
I
II
E)
III
II
I
B) I ve II
D) II ve III
5.
C) I ve III
E) I, II ve III
İnsan zigotunun embriyonik gelişme evrelerinde
farklı doku ve organların oluşturulmasında aşağıdaki
olaylardan hangisi etkili olmamıştır?
A) LH
A) Hücre göçünün gerçekleşmesi
B) FSH
B) Mitoz bölünmelerle hücre sayısının artırılması
C) Progesteron
C) Hücrelerin birbirinden farklılaşması
D) Oksitosin
D) Hücrelerde kalıtsal yapının değişmesi
E)
E)
GnRH
Plasentalı memelilerde göbek bağı toplardamarı
anneden embriyoya aşağıdaki maddelerden hangisinin
taşınmasını sağlamaz?
A) Glikoz
B) Amino asit
C) Karbondikoksit
D) Antikor
E)
Vitamin
6.
Embriyonik tabakaların etkileşimi
Dişi bir memeliye ait yumurta hücresi önce bir mitoz daha
sonra da bir mayoz bölünme geçiriyor.
Bu bölünmeler sonucu oluşan yumurtalardan kaç tanesi
döllenerek zigot oluşturabilir?
A) 1
B) 2
C) 4
D) 8
E) 16
111
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Menstrual döngü sırasında aşağıdaki hormonlardan
hangisinin miktarının azalması menstruasyon evresinin
başlamasına neden olur?
III. Ovulasyondan sonraki zaman diliminde endometriyum
kalınlığındaki artışa östrojen hormonu neden olur.
BÖLÜM – 3
3.
Korpus luteum evresi
Bu değişimler ile ilgili,
olayları ile ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi
doğrudur?
2.
Ovulasyon
So
ÜNİTE –1
7.
Sağlıklı bir dişi memelinin menstrual döngüsünde
progesteron miktarının östrojen miktarından fazla
olduğu zaman diliminde,
10.
I
I. Korpus luteum oluşmuştur.
‹nterfaz
II
Mayoz I
II. Folikül olgunlaşmaya başlamıştır.
ÜREME
III. Ovulasyon gerçekleşmiştir.
III
IV. Endometriyumun kalınlığı artmıştır.
Mayoz II
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve II
B) I ve IV
D) I, II ve III
IV
V
C) II ve III
Kutup hücreleri
E) I, III ve IV
Yukarıdaki şema bir dişi memelinin yumurtalığında
gerçekleşen oogenez olayını göstermektedir.
Şemaya göre hangi numaralarla gösterilen hücrelerde
homolog kromozomlar birarada bulunmaz?
A) I ve II
B) II ve III
D) III, IV ve V
8.
C) II, III ve V
E) II, III, IV ve V
Ailelerin istedikleri zaman, bakabilecekleri sayıda çocuk
sahibi olabilmesi için sürdürülen çalışmalara ve verilen
hizmetlerin tümüne “aile planlaması”denir.
BÖLÜM – 3
Aşağıdakilerden hangisi aile planlaması hizmetlerinden
biri değildir?
A) Ailelerin bakabilecekleri kadar çocuk sahibi olabilmesi
için hizmet sunmak
B) Çiftlere gebe kalmak ve doğum yapmak için en uygun
koşulların neler olduğunu açıklamak
C) 18 yaşından küçük ve 35 yaşından büyük kadınlara
gebe kalmanın riskleri hakkında bilgi vermek
D) Kadınların sık aralıklarla ve fazla sayıda doğum
yapmalarını teşvik etmek
E) Çocuk sahibi olamayan çiftlere gereken hizmetleri
sunmak
11. Normal bir insanın menstruasyon döngüsü içinde,
ovulasyon olayından kısa bir süre sonra aşağıdaki
durumlardan hangisi gözlenmez?
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
A) Kandaki LH miktarının azalması
B) Kandaki progesteron miktarının artması
C) Korpus luteumun oluşması
D) Endometriyum kalınlığının artması
E) Kandaki FSH miktarının artması
9.
İnsanda dişi ve erkek üreme sistemini kontrol eden
hormonların salgıladığı yapılarla ilgili aşağıdaki
eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
12. Dişi bir bireyin ovaryumunda oluşan korpus luteum
yapısı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Dişilere ait ikincil eşey karakterlerinin oluşmasını
sağlayan hormon üretir.
A) Hipofiz → LH
B) Gebelik süresince devamlılığını korur.
C) Plasenta → Progesteron
D) Endometriyumun kalınlaşmasını sağlayan hormon
üretir.
E)
E)
B) Hipofiz → Östrojen
C) LH hormonunun etkisiyle oluşur.
D) Testis → Testosteron
112
Ovaryum → Progesteron
1. D
2. C
3. C
4. B
5. D
6. B
7. E
8. D
Belirli bir süre içinde yeniden ovulasyon olmasını önler.
9. B
10. D
11. E
12. B
1.
(1982–ÖYS)
3.
ÜNİTE – 1
ÜNİVERSİTE SINAV SORULARI
(1986–ÖSS)
Kara yaşamına uyum yapan hayvanların hepsinde,
aşağıdaki özelliklerden hangisi, her zaman bulunmak
zorundadır?
A) Folikül uyarıcı hormonun çoğalması
B) Yumurtaları çevre koşullarına karşı korunmuş olma
B) Korpus luteumun gelişmesi
C) Akciğerlerle solunum yapma
A) İç döllenme yapma
ÜREME
Yumurtalıkları çıkarılan, menstruasyon devrine henüz
girmemiş, genç bir dişi maymuna, ergin maymunların
foliküllerinden alınmış maddeler enjekte edilirse
aşağıdakilerden hangisinin meydana gelmesi beklenir?
D) Vücut ısısını koruyucu önlemler alma
C) Plasentanın oluşması
E)
D) Ovulasyonun olması
Gelişmiş bir iç iskelete sahip olma
E) Döl yatağının büyümesi
4.
Hayvanlarda, dış döllenme ile ilgili uyum aşağıdakilerden
hangisidir?
(1985–ÖSS)
A) Çok sayıda yumurta ve spermin meydana gelmesi
Şemsiye
B) Çiftleşme organlarının gelişmesi
X
Sap
C) Dişilerde döl yatağının oluşması
D) Yumurtlama zamanları arasındaki sürenin bulunması
E)
Kök
Yavru bakımının gelişmesi
Aşılandı
Kendini
yeniledi
Şemsiye
Y
Sap
Çekirdek
Kök
Çizgiden
kesildi,
sap ve
şemsiye
atıldı.
Yukarıdaki şekilde bir hücreli X ve Y alg türleri ile yapılan bir
deney gösterilmektedir.
Bu deney aşağıdakilerden hangisine bir kanıt olabilir?
A) Canlılar arasında gen aktarımı olduğuna
B) Canlılarda yapay mutasyon olduğuna
C) Canlılarda yapay olarak eşeyli üreme meydana
geldiğine
5.
(1988–ÖYS)
Memelilerde, embriyonal gelişmesini tamamlamış olan
bir erkeğin ürogenital sisteminde, aşağıdaki yapılardan
hangisi bulunmaz?
A) Vas deferens
B) Üreter
D) Canlıların değişen ortam koşullarına uyum sağladığına
C) Seminifer tüpler
E)
D) Fallopi tüpü
Canlı yapısını çekirdekteki genetik materyalin
belirlediğine
1. E
2. E
3. A
E)
Henle kulpu
4. A
5. D
113
İnsanda Üreme Sistemi - Büyüme ve Gelişme
Çekirdek
Çizgilerden
kesildi,
şemsiye
ve kök alındı
BÖLÜM – 3
2.
(1988–ÖYS)
ÜNİTE –1
6.
(1989–ÖSS)
8.
(1991–ÖYS)
Canlılarda gerçekleşen,
Bir memeli hayvan türünde oluştuğu varsayılan dört farklı
döllenme ve yavru meydana getirme durumu şematik
olarak şöyledir.
I. Embriyonun gelişmesi
II. Mayoz bölünme olması
ÜREME
I
II
III. Gametlerin olgunlaşması
n kromozomlu hücre
n kromozomlu hücre
IV. Döllenmenin sağlanması
MİTOZ BÖLÜNME
MİTOZ BÖLÜNME
Yumurta
şeklindeki olaylardan hangileri, omurgalı hayvanların
bütün türlerinde, üreme organlarında gerçekleşir?
Yumurta
Sperma
Sperma
DÖLLENME
Sperma
Embriyo
DÖLLENME
Embriyo
DÖLLENME
Embriyo
Embriyo
III
Yumurta
A) I ve II
Yumurta
Yumurta
Sperma
Sperma
Yumurta
DÖLLENME
D) II ve III
Yumurta
Embriyo
9.
(1992–ÖYS)
I. Erkek ve dişi gametlerin kendi içlerinde de farklı
genotiplerde olması
DÖLLENME
MİTOZ BÖLÜNME
E) II ve IV
Eşeyli üremede,
Sperma
DÖLLENME
C) I ve IV
DÖLLENME
IV
Sperma
B) I ve III
MİTOZ BÖLÜNME
II. Erkek gamet oluşumunda sitoplazmanın farklılaşması
MİTOZ
BÖLÜNME
III. Zigotta, homolog kromozomların farklı dağılımlarla bir
araya gelmesi
IV. Mayoz bölünme sırasında krossing-over olması
Embriyo Embriyo
olaylarından hangileri, yeni kalıtsal kombinasyonların
oluşmasını sağlar?
Embriyo Embriyo Embriyo
Bu durumların hangilerinde, yavrular birbirinden farklı
cinsiyette olabilir?
A) I ve II
B) I ve III
D) II ve III
A) I ve II
B) II ve III
D) II, III ve IV
C) I ve IV
C) I, III ve IV
E) I, II, III ve IV
E) III ve IV
10.
(1992–ÖYS)
İnsanda, lüteinleştirici horman (LH) miktarının, kanda
en yüksek değere ulaşması sonucunda, normal bir
dişi ve normal bir erkek bireyde gerçekleşen olaylar,
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Dişi
Erkek
A) Plasentanın uterustan
atılması
7.
(1990–ÖYS)
Normal bir insanın menstruasyon döngüsü içinde,
korpus luteumun bozulmasından sonra ilk olarak ortaya
çıkan durum aşağıdakilerden hangisdir?
A) Uterus iç çeperinin kalınlaşması
B) Ovulasyonun gerçekleşmesi
D) Kandaki östrojen miktarının artması
E)
114
B) Ovulasyon’un olması
Testosteron
salgılanmasının artması
C) Süt salgısının artması
Spermatogenezin
başlaması
D) Kandaki FSH
Kandaki FSH
yoğunluğunun artmaya
başlaması
yoğunluğunun artmaya
başlaması
C) Kandaki progesteron miktarının azalması
E) Süt salgısının artması
Plasentanın oluşması
6. A
7. C
8. D
Kandaki FSH
yoğunluğunun artmaya
başlaması
9. C
10. B
Testosteron
salgılanmasının artması
(1995–ÖYS)
14.
Canlılarda görülen, bazı çoğalma biçimleri şunlardır:
Omurgalı hayvanlarla ilgili;
I. Erkek ve dişi bireylerden gelen gametlerin birleşmesi
III. Hermafrodit bireylerin karşılıklı olarak birbirlerini
döllemeleri
II. Embriyonun artık maddelerinin allontoyis kesesinde
toplanması
IV. Ana bireyde oluşan bir çıkıntıdan yeni bir bireyin
gelişmesi
III. Vitellus kullanılarak, embriyonal gelişimin ana bireyin
üreme kanalında tamamlanması
Bunlardan, kalıtsal çeşitliliği en az sağlayanlar,
aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir?
şeklindeki özelliklerden hangileri, kuşların ve
memelilerin, filogenetik sınıflandırmada aynı grup
altında toplanmasını sağlayan kanıtlardır?
B) I ve IV
D) II ve IV
C) II ve III
A) Yalnız I
E) III ve IV
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
(1995–ÖYS)
Kuş ve sürüngenlerde, embriyonun oluşturduğu
boşaltım maddeleri, aşağıdaki yapılardan hangisi ile
embriyodan uzaklaştırılır?
A) Amniyon kesesi
B) Plasenta
C) Vitellüs kesesi
D) Koriyon kesesi
E) Allantoyis kesesi
13.
(1996–ÖYS)
15.
İnsanlarda, sağlıklı bir dişi bireyin normal menstrüasyon
döngüsü,
(1999–ÖSS)
İnsanın normal gelişme ve çoğalma evrelerinde,
I. Zigotun bölünmeye başlaması
I. Hipotalamus
II. Hipofiz
II. Yumurta hücresinin oluşumu
III. Ovaryum
III. Sperm hücresinin oluşumu
IV. Plasenta
IV. Gastrula (üç tabakalı embriyo) oluşumu
V. Blastula (içi sıvı dolu top görünümlü embriyo) oluşumu
yapılarından hangilerinin salgıladığı hormonlarla
düzenlenir?
olaylarından hangilerinde mayoz bölünme gerçekleşir?
A) I ve II
A) I ve II
B) II ve IV
D) I, III ve IV
C) I, II ve III
D) I, II ve III
E) II, III ve IV
11. D
12. E
B) II ve III
13. C
14. A
15. B
C) IV ve V
E) I, IV ve V
115
ÜREME
II. Hermafrodit bireylerin kendi kendilerini döllemeleri
I. Embriyonun, amniyon örtüsü ve amniyon sıvısıyla
korunması
A) I ve II
12.
(1998–ÖYS)
ÜNİTE – 1
11.
ÜNİTE –1
16.
(2001–ÖSS)
18.
Sağlıklı bir insanda, farklı organ ve sistemler doğumdan
ergenliğe kadar farklı hızlarda gelişir.
İnsan embriyosunun normal gelişiminde,
I. mitoz,
ÜREME
Buna göre, üreme sisteminin doğumdan sonraki
normal gelişimini gösteren eğri aşağıdakilerden hangisi
olabilir?
A)
B)
Gelişme düzeyi
Erginlik
II. mayoz-I ve mayoz-II,
III. farklılaşma
olaylarından hangileri görülür?
Gelişme düzeyi
A) Yalnız I
D)
Gelişme düzeyi
Erginlik
B) Yalnız II
D) I ve III
Erginlik
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Yaş (yıl)
C)
(2004–ÖSS)
C) Yalnız III
E) II ve III
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Yaş (yıl)
Gelişme düzeyi
Erginlik
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Yaş (yıl)
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Yaş (yıl)
19.
E)
(2007–ÖSS Fen-2)
Gelişme düzeyi
İnsanda dişi bireyde, normal bir menstrual döngü
sırasında, kandaki LH hormonunun miktarındaki
değişimi, aşağıdaki grafiklerden hangisinde gösterir?
Erginlik
A)
B)
Kandaki LH
düzeyi
Kandaki LH
düzeyi
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Yaş (yıl)
1
C)
17.
Ovulasyon
1
28 Gün
D)
Kandaki LH
düzeyi
Ovulasyon
28 Gün
Kandaki LH
düzeyi
(2002–ÖSS)
Diploit (2n kromozomlu) bir canlıda,
1
I. Sperm ana hücresindeki,
Ovulasyon
E)
II. Zigot hücresindeki,
1
28 Gün
Ovulasyon
Kandaki LH
düzeyi
III. Yumurta hücresindeki
kromozom sayılarından hangileri, vücut hücrelerindeki
kromozom sayısına eşittir?
A) Yalnız I
D) I ve II
116
B) Yalnız II
C) Yalnız III
E) I ve III
1
16. D
17. D
18. D
19. D
Ovulasyon
28 Gün
28 Gün
(2010–LYS)
22.
Aşağıdakilerden hangisinin yapısında endoderm kökenli
hücreler bulunur?
A) Kemik
B) Beyin
Aşağıdaki durumlardan hangisinde oluşan yeni
bireylerin, hücre çekirdeklerindeki kalıtsal özellikleri,
atasınınkine bire bir benzemeyebilir?
(Mutasyon gerçekleşmediği kabul edilecektir.)
E) Pankreas
A) Ana bireyde oluşan bir tomurcuktan gelişen yeni bir
bireyin
B) Mitozla oluşan diploit spordan gelişen yeni bir bireyin
C) Hermafrodit iki canlının birbirlerini döllemesiyle oluşan
bireylerin
D) Diploit bir canlının dipoit yumurtasından partenogenezle
gelişen yeni bir bireyin
E)
21.
Planaryanın vücudunun ikiye bölünmesiyle oluşan
bireylerin
(2011–LYS)
I. Koryon
II. Allantoyis
III. Amniyon
IV. Vitellus kesesi
Yukarıdakilerden hangileri kuş ve sürüngenlerde
embriyonun gaz alışverişini sağlar?
A) I ve II
B) I ve IV
D) II ve IV
C) II ve III
E) III ve IV
20. E
21. A
22. C
117
ÜREME
D) Kıkırdak
C) Kas
(2011–LYS)
ÜNİTE – 1
20.

2014-2015 10.Sınıf 1.Dönem 1.Soru Örnekleri

12. BÖLÜM - Prof. Dr. Bektaş TEPE

Mitoz Konulu Test

EMBRİYOLOJİ VE GENETİK

BİYOLOJİ

13. BÖLÜM - Prof. Dr. Bektaş TEPE

1. Hafta

1.ünite - bayfen

6. Hafta

HÜCRE ZARı

27/03/2015 CUMA 38.YARIŞ GÜNÜ RAPORU İzmir

BÖLÜM 8: Eşeyin Belirlenmesi ve Eşey Kromozomları

T.c. KÜLTÜR vE TURİZM BAKANLIĞI sAMsUN KÜLTÜR

1 / 8 Ulusal Su ve Sağlık Kongresi 2015 Ulusal Fotoğraf

DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Kodu ve Adı TF1026