Ağustos - Petinfo Dergi

petinfo 66
PET SAĞLIĞI DERGİSİ
AĞUSTOS 2014 SAYI 66
EPİLEPS
EPİLE
EPİLEPSİ
EPİLEPSİ
EPİLEPSİ
Epilepsi her 20 köpekten birini
etkileyen, hayati tehlikesi
yüksek, en yaygın köpek
hastalıklarından biridir.
Kedilerde adım adım
ağrıyı tanımlayın... 60
Böbrek hastası bir köpek
nasıl beslenmelidir? 48
Kedim artık daha az
hareket ediyor... 74
İÇİNDEKİLER
56 > GEnç cErrahlarla
şEkEr tadında Bir söylEşi
Şekerc Veterner Klnğ,
Gayrettepe’ye renk getren sevml
bahçes, konusunda uzman sevml
hekmleryle, sevml dostlarımızın
ve sahplernn gönüllerne taht
kurmaya şmdden başladı.
8 > dünya vE türkiyE pEt
sEktöründEn son haBErlEr
Pet dünyasının tüm güncel
haberlernn en doğru adres olan
Petnfo’da, bu ay da sektörel
gelşmeler, blmn ışındak verler
ve lg çekc hkayeler szlerle
paylaşıyoruz.
20 > pEt hayvanlarındaki vEktör
kökEnli hastalıklar ‘tEk sağlık’
Dr. Bayer bu ay ‘Tek Sağlık’
konusunu ele alarak nasıl ortaya
çıktığını ve amacını anlatıyor.
sayfa
22
sayfa
40
40 > EpilEpsi vakalarına
nasıl yaklaşmalıyız?
Epleptk nöbet beyn hücrelernde
geçc anormal elektrk yayılması
sonucu ortaya çıkan klnk br
tablodur. Her 20 köpekten brn
etkleyen bu cdd hastalığa
klnğnzde hç rastladınız mı?
Epleps vakalarına nasıl yaklaşmanız
gerektğn blyor musunuz?
60 > kEdilErdE adım
adım ağrıyı tanımlayın
Kedlern ağrıyı hssettğn
düşünüyor musunuz? Klnk
ekbnzdek herkes öyle m
düşünüyor? Hasta sahplernz ağrı
hakkında ne düşünüyor? Pek, sz
ağrı hssetme konusunda onlarda
nasıl farkındalık yaratablrsnz?
sayfa
60
48 > BöBrEk hastası
Bir köpEk nasıl BEslEnmEli?
Yapılan araştırmalarda, renal dyet
kullanan köpeklern %70’nn normal
dyet kullanan köpeklerden 3 kat
daha uzun yaşadığı tespt edlmştr.
22 > BirEysEl ilişkilEr hiç Bu
kadar önEmli olmamıştı
Son zamanlarda herkes
günümüzün hasta sahplernn
yen alışkanlıkları hakkında
konuşuyor, pek hasta sahpler
çn gerçekten yen olan ne?
54 > köpEklErdE
mukokutanöz piyodErma
Mukokutanöz pyodermalar
köpeklerde nadr rastlansa da, vaka
karşınıza geldğnde neler yapmanız
gerektğn szn çn araştırdık.
64 > GöztEpE’nin
dErinliklErindE Bir dEnizatı
Veterner hekm Anıl Slle’yle
küçüklüğünden ber vurgunu olduğu
mesleğ keyfle gerçekleştrdğ
klnğnde hoş br şöyleş
gerçekleştrdk.
68 > Bağışıklık sistEminE
saldıran sinsi hastalık; Fıv
FIV, tedavs olmayan cdd
br hastalıktır, fakat alternatf
tedavlerle mmun sstem
destekleyerek enfekte kednn
normal br yaşam sürmesn
sağlayablrsnz.
28 > Başarının
kilidini açan 3 yEtEnEk
1993 Ankara Ünverstes Veterner
Fakültes mezunlarından Murat
Duruk, y br klnsyen olmak çn
gerekllkler Petnfo’ya anlattı.
32 > yaz sıcakları
kalp hastalıklı küçük
dostlarımızın kaBusu olmasın
Ankara Ünverstes Veterner
Fakültes İç Hastalıkları Anablm
Dalı Öğretm Üyes Dr. Ekrem
Çağatay Çolakoğlu szn çn
anlatıyor…
sayfa
54
PETİNFO 2014/08 02-03
74 > kEdim artık
daha az harEkEt Ediyor…
Osteoartrts, yan dejenertf eklem
hastalığı, köpeklerdek kadar
sık olmasa da, kedlerde en çok
rastlanan eklem hastalığıdır.
EDİTÖR
vEtErinEr hEkim
yağmur ağcaoğlu
‹rfan, ilimle aklı birletirebilmektir.
Son yıllarda artan epleps vakalarının farkında mısınız?
Çoğunuzun klnğnzde sık olmasa da
zaman zaman rastladığınız, hayat tehlke
potansyel yüksek olan epleps krzlern
bu ayk sayımızda szler çn nceledk.
İk bölüm halnde szlere sunacağımız
bu hastalığın bu ayk bölümünde;
br krz vakasıyla karşılaştığınızda
nasıl davranmanız gerektğn, olayın
gerçekten br epleps vakası olup
olmadığını nasıl saptayableceğnz,
geçrlen krzn altında yatan sebepler
nasıl tanımlayableceğnz ve hang
durumlarda antepleptk laca
başvurmanız gerektğn szlerle
paylaşacağız. Bu çalışmamızda Türkye’de
epleps hastalığının konumuyla lgl
blgy sektörün deneyml Veterner
Hekmlernden Sevtap Kutbek ve Rauf
Tunay’dan aldık.
petinfo
temmuz / sayı: 65
pet sağlığı dergisi
ayda bir yayımlanır.
yayın türü
sürEli yErEl
SAHİBİ
mat medya tanıtım
hizmetleri tic. ltd. şti.
mEhmEt aktop
GENEL KOORDİNATÖR
Barış kolGu
[email protected]
Ayrıca bu ayda her zaman olduğu
gb Türkye ve Dünya Pet sektöründen en
yen haberler, en yen buluşları szlerle
paylaştık. Bunların yanında tab k de
klnk söyleşlermz atlamadık… İzmr
ve İstanbul’un en güzel bölgelerndek
meslektaşlarımızı zyaret edp yaptığımız
keyfl söyleşler de her zaman olduğu gb
szlerle paylaştık.
Geçen sayımızda sevml klnğyle
bzlere kapılarını açan Gamze Yılmazer’den
smn yanlış yazdığımız çn özür dlerz.
Anlayışı çn çok teşekkür ederz.
BAğIŞIKLIK
> syf 68
SİSTEMİNE
SALDIRAN SİNSİ
HASTALIK; FIV
FIV, Tedavs olmayan
cdd br hastalıktır,
fakat mmun sstem
alternatf tedavlerle
destekleyerek
enfekte kednn
normal br
yaşam sürmesn
sağlayablrsnz.
Saygılarımla
Veterner Hekm Ayça Üvez
GENEL YAYIN
YÖNETMENİ
vE yazı işlEri müdürü
vet. hekim yağmur ağcaoğlu
[email protected]
YAZI İŞLERİ SORUMLUSU
vEt. hEkim ayça üvEz
[email protected]
KATKIDA BULUNANLAR
vEt. hEkim sEvtap kutBEk
vEt. hEkim rauF tunay
vEt. hEkim halE yEtkin
vEt. hEkim Banu aytEkin Erol
ART DİREKTÖR
EBru dErEli
[email protected]
GRAFİK TASARIM
EmEl vural
[email protected]
DANIŞMA KURULU
proF. dr. ahmEt ErGün
proF. dr. nilüFEr aytuğ
proF. dr. tamEr dodurka
yrd. doç. dr. özlEm şEnGöz şirin
dr. Banu dokuzEylül
vEt. hEkim rahşan Erol
BASKI
GEzEGEn Basım san. vE tic. ltd. şti. 100
yıl mah. massit matBaacılar sitEsi
2. caddE GEzEGEn Binası no: 202/a
Bağcılar/ist sErtiFika no: 12002
ADRES
yayıncılar sk. 10/4 34414
sEyrantEpE - istanBul
tEl: 0212 324 50 56 - 324 50 59
www.matmedya.com
ABONE
Banu sayınç
[email protected]
dergimizde yayınlanan röportaj ve ilanların sorumluluğu sahiplerine aittir. Fotoğraflar izinsiz kullanılamaz.
petinfo dergisi veteriner hekimlere ve ecza depolarına yönelik bilimsel içerikli, mesleki, ücretsiz, sektörel bir yayındır.
PETİNFO 2014/08 06-07
NOTLAR
Ankara Veterner Hekmler
Odası, meslek ç eğtm
organzasyonlarına
devam edyor...
Geçen dönem 339 kişinin katıldığı, Haziran ayında ara verilen VETA
D Eğitim meslek içi eğitim programları, Eylül ayında yeni döneme
başlıyor. Küçük Hayvan Hekimliğine yönelik programlı eğitimler,
Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası adına düzenlenecek.
tekrarlandı ve temel veterner dş
hekmlğ konusunda 87 Veterner
Hekm uygulamalı eğtm alma
fırsatı yakaladı.
VETA D Eğtm, meslek ç eğtm
organzasyonlarına yen dönemde de
devam edyor. Eğtmler, geçtğmz
yıl lk olarak 26 Ekm 2013 tarhnde
Ankara Bölges Veterner Hekmler
Odası adına düzenlenen “Veterner
İlaçlarının Kullanımında Temel
İlkeler ve Küçük Hayvan Klnklernde
Antbyotk Kullanımı” konulu eğtmle
başlanılmıştı. 2013-2014 dönemnde
gerçekleştrlen 21 eğtmde 339
meslek mensubuna meslek ç eğtm
mkanı sağlanmıştı. Bu eğtmler
çersnde Uygulamalı Veterner
Stomatoloj Temel eğtmler se 7
farklı bölgede küçük gruplar halnde
KÜÇÜK HAYVAN HEKİMLİĞİNE
YÖNELİK YILLIK PROGRAM;
ANKARA’DA 18 EĞİTİM!
VETA D Eğtm, yen eğtm
dönemnde küçük hayvan
hekmlğne yönelk 18 eğtm
programında, 20 farklı konuda eğtm
planlandı. Yıllık olarak hazırlanan
eğtm programına göre Ankara
Bölges Veterner Hekmler Odası
adına düzenlenecek eğtmler,
Eylül 2014-Mayıs 2015 dönemnde
ayda k defa yapılacak. Her ayın
knc ve dördüncü haftasonu Pazar
günler VETA D Eğtm günü olacak.
Buna göre oluşturulan takvm
çerçevesnde eğtm programına
kayıt ve katılım durumuna göre
katılımcılara fırsatlar sağlanıyor ve
ndrmler uygulanıyor.
PETİNFO 2014/08 08-09
ENGELLER
ONLARLA
AŞILIYOR
BİLİM adamları tarafından
gelştrlen yen teknoloj
sayesnde yardım köpeklernn
artık ev aletlern daha kolay
çalıştırması mümkün olablr.
MRCVS’nn raporuna göre
araştırma grubu engell ve yardım
köpeklernn yanında çalışmış;
açık kapı, çekmece ve ev aletlern
kullanmada yardımcı olmak çn
prototp düğmeler gelştrmştr.
Bu yen teknoloj sayesnde asstan
köpek yetştrmek çn gerekl
olan süre azalırken köpeklern
nsanlara daha kolay yardım
edebleceğ umulmaktadır.
Aynı zamanda araştırmacılar
düğmelern set olarak eve monte
edlebldğn böylelkle yen br
eve geçldğ zaman köpeklern
yenden öğrenmede zorluk
yaşamadıklarını söylemektedrler.
Prototp Londra’da açılan Yaz
Blm Sergs’nde serglenmektedr.
Aynı zamanda zyaretçlern bu
teknolojy kullanan köpekler
zlemes de mümkün olacak
NOTLAR
Methicilline karşı dirençli
Staphylococcus aureus’a
karşı hayvan sahiplerini
uyarmayı unutmayın
İngiltere’deki Cambridge
Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya
göre pet hayvanları Methicilline karşı
dirençli Staphylococcus aureus’u
sahiplerine bulaştırabiliyor.
GENELDE hastanelerde bulunan bu
bakter, aynı zamanda veterner klnklernde de
saptanmaktadır. Bu sebeple veterner hekm
de hasta sahb de rsk altındadır. Hayvanlardan
bulaşım azdır, nsanlar kend kendn feka-oral
yolla enfekte eder. Hastalık ateş, cerahatl
akıntı, nflamasyon veya doku hasarlanması
gb hastalık belrtler ortaya çıkableceğ
gb, o kşde nfeksyona lşkn klnk bulgu ve
belrtler olmaksızın bağışıklık gelşeblr MRSA
nfeksyonları penslnaz enzmne drençl
tüm penslnlere (metsln, oksasln, nafsln,
kloksasln ve dkoloksasln), sefalospornlere,
ayrıca klndamsn, ertromsn, tetraskln ve
amnoglkozdler gb daha brçok antbyotğe
drençldr. MRSA nfeksyonlarında tedav
seçeneğ olarak çok sınırlı sayıda antbyotk
bulunmaktadır. Hastalığın tedav glkopeptd
grubu olarak adlandırılan ve sadece damar ç
yoldan uygulanablen vankomsn ve tekoplann
adlı k antbyotkle mümkün olablmektedr.
Hastalıktan korunmak çn, rutn el yıkama, genel
temzlk uygulamaları ve ortak kullanılan eşyaların
hjyenne dkkat ederek bu hastalıktan korunulablr.
ISAG’dan Genç
Akademisyenlere Ödül
ULUSLARARASI Hayvan Genetğ Derneğ (Internatonal
Socety for Anmal Genetc, ISAG) tarafından 2 yılda br düzenlenen
kongre Çn Halk Cumhuryet’nn X’an şehrnde gerçekleşt.
Kongreye Veterner Fakültes Genetk Anablm Dalından Yrd. Doç.
Dr. Beng Çınar Kul ve Arş. Gör. Nüket Blgen katıldı.
ISAG komtes tarafından karyernn başında olan
akademsyenler ve doktora öğrenclerne burs verlen kongrede
400 aday arasından Yrd. Doç. Dr. Beng Çınar Kul “GenomeWde Analysıs to Identıfy Genes Responsble for Ankyloglossıa
In Kangal Dogs” ve Arş. Gör. Nüket Blgen “Trace Back Analyss
of Paternal Lneages In Local Goat Breeds Of Turkey By Usıng
Y-Chromosomal DNA” başlıklı posterleryle seyahat bursu
ödülünü kazandı.
Genç akademsyenler başarılarından dolayı kutluyoruz.
39.WSAVA bu yıl
Cape Town’da
4 GÜN boyunca 2500’den fazla meslektaşınızla
deneymlernz paylaşacağınız, dünyaca ünlü blm
nsanlarının katkıları le hazırlanmış eşsz ve zengn br
blmsel programı kaçırmamalısınız. Ayrıca kongre öncesnde
ve sonrasında Cape Town’nun brbrnden güzel kumsallarında
denzn keyfn çıkartablrsnz.
Son rezervasyon 1 Eylül 2014 olan dünya çapındak bu
kongrey kaçırmayın.
PETİNFO 2014/08 10-11
Farklı bir şey hayal edin
GÜN
1
Evde beslenen köpek ve kedilerin %88’i
iki ayda sağlıklı bir şekilde kilo vermiştir*
GÜN
60
ve
sonraki
yıllarda
da....
Yaşanmış hikayeler, gerçek sonuçlarla
kanıtlanmış kilo yönetimi programı
Evde yaşayan 314 evcil hayvan ile yapılan Veteriner hekimler gözetiminde
gerçekleştirilen beslenme çalışmaları ile geliştirilmiş devrim yaratan çözüm.
Evcil hayvanların %88’i, vücut ağırlıklarının haftada ortalama %0.7’sini
sağlıklı bir şekilde kaybetmiştir.
Eşsiz lezzet garantili.
Müşterilerinize farkı kanıtlayın.
Daha fazla bilgi için: HillsPet.com/TR veya QuickReco.com/HWP
TÜM DÜNYADA
VETERİNER HEKİMLERİN
TAVSİYESİ
* Dosyadaki veriler. Hill’s Pet Nutrition, Inc.
™Ticari markalar Hill’s Pet Nutrition, Inc.’e aittir. ©2014
Köpek ve kedi için,
kuru ve konserve mamaları mevcuttur.
P&G Eukanuba&Iams’ın
Mars Pet Care’e devir
teslimini tamamladı
P&G Pet Care markaları Eukanuba&Iams’ın Mars
Pet Care şrketne satıldığını ve devr aşamasının devam
ettğn daha önce duyurmuştuk. Sözkonusu satış
01.08.2014 tbaryle kesnleşerek, sözkonusu markalar
Mars Pet Care’n olmuştur.
Mars Global şrket, Kuzey Amerka, Güney Amerka ve
Türkye’nn de çnde olduğu bazı ülkelerdek Eukanuba &Iams
dstrbütörleryle anlaşarak bünyesne kattığını açıkladı. DBM
Dış Tcaret ve Mümessllk Ltd. Şt Mars Pet Care markaları
Eukanuba&Iams&Natura çn Türkye Tek Dstrbütörlüğü’ne
aynen devam edecektr. Mars Global şrketnn önümüzdek
günlerde yukarıda belrtlen ülkeler dışında kalan anlaşma
yapılan dğer ülkeler de açıklayacağı beklenmektedr. Şmdlk
brçok Avrupa ülkes bu devr teslmn dışında kaldı.
Mars şrket bünyelerne kattıkları Eukanuba&Iams
markalarıyla gelecek vadeden pazarlardak pozsyonlarını
daha da güçlendrmey planlıyor.
Kan kanseri
teşhisinde bir umut
KAN KANSERİ collelerde, çoban köpeklernde ve
tererlerde oldukça yaygın br hastalıktır. Bu tp kanserlern teşhs
ancak hastalığın lerlemş aşamalarında mümkündür. İnsanlar
arasında üzernde yapılan çalışmalar kan kanser teşhslernde
sıklıkla yanlış tesptler yapıldığını ortaya koymuştur.
Araştırmacılar gelştrdkler br
yöntemle bu cdd hastalığın teşhsn
oldukça erken dönemde -aynı gebelk
testlernde olduğu gb - drar örneğ alınarak
yapılableceğn, böylece erken dönemde
başlanan tedavnn hastalık üzerndek
etknlğn gözlemlemş olacaklarını söyled.
Köpeklerdek bu tp kanserlern
yapılarının nsanlarla aynı olduğunu altını çzen
araştırmacılar köpeklerde yapılan bu çalışmanın
kanser hastası nsanlar üzerndek çalışmalar
çn br rol model olacağını düşünüyor. Oldukça
ucuz ve pratk olan bu yöntem sayesnde
nsanlar artık kendlerne ve hayvanlarına rutn
olarak test yapablecek.
Liposuction artık
hayvanlarda da moda!
Medya’da popüler olarak duyduğumuz Liposuction
operasyonları artık Veteriner hekimlikte de
kullanıyor. Amerika’lı Veteriner hekimler bu
yöntemi obez köpeklerde yaygın olarak kullanmaya
başladı bile simdi sıra bizde!!
LİPOSUCTİON amelyatlarının klo ya da bölgesel
yağlanma problemler olan nsanların yaptığı estetk amelyat
olarak blrdk. Artık hayvanlarda da uygulanıyor... Fakat amaç
bu sefer kozmetk kusurları kapatmak değl, tam tersne sevgl
dostlarımızın yaşam standartlarını yükseltmek adına tedav
amaçlı. Operasyon non-nvazv prosedürlerle yaşlı ve klolu
köpeklern lpomlarından yağ alınarak yapılıyor.
Bu yöntem dğer yleşmes uzun süren 30’dan fazla
dkş çeren açık operasyonların yanında çok daha güvenldr.
Lposucton operasyonları; ufak br enszyon yapılarak
gerçekleştrlr ve açılan bölge maksmum k günde yleşr.
Operasyonun yaşlı hayvanlar çn dğer yararlı br yanı se dern
anestez gerekmemesdr.
NOTLAR
Bayer’n
60.Yıl Projeler
Devam Edyor!
BAYER’İN szler 60’lı yıllarda çok
yaygın olan nostaljk puzzle le geçmşe
doğru çıkardıkları yolculukla
başlayan 60.yıl etknlkler devam
edyor. Bu kapsamda, k özel
eğtm projes yıl sonuna kadar
tamamlanmış olacak. Bu
projelerden br, Mayıs ayında
yola çıkan Bayer Genç Blm
Elçler Blm Tohumları Ekb.
Bu ekple bugüne kadar 7 farklı
lde (Mersn, Adana, Hatay,
Adıyaman, Şanlıurfa, Mardn,
Dyarbakır) ve 20 noktada toplam
1.138 çocuk blmn eğlencel dünyasını
keşfett. Bayer’n bu öneml projesyle lgl
güncel blglere ve fotoğraflara Bayer Genç Blm Elçler Facebook
Hesabı’ndan ulaşablrsnz. Bayer’n gerçekleştrdğ dğer br proje
se, gençlern, fen, matematk ve mühendslk konularına lgsn
yükseltmek amacıyla düzenlenecek olan Bayer Lseler Arası Blm
Yarışması. T.C. Blm, Sanay ve Teknoloj Bakanlığı, Almanya
Eğtm ve Araştırma Bakanlığı ve Alman Büyükelçlğ desteğyle,
yarışmada fnale kalan öğrencler, ödül olarak blm gezs le
Almanya’ya gönderlecek.
PETİNFO 2014/08 16-17
Sürekli Eğitim
Kongresi Başlıyor
Küçük Hayvan Veteriner Hekimleri
Derneği ‘nin 31 Ekim - 1 Kasım 2014
tarihleri arasında İstanbul Crowne
Plaza Asia Hotel’de 9. Sürekli Eğitim
Kongresi’ni gerçekleştiriyor!!!
KONGREDE klnk hekmlğ
alanında, Veterner hekmlern önerler
doğrultusunda lg çeken konuları, en
güncel haller le konusunda uzman yerl
ve yabancı konuşmacıların sunacağı
kongrede ayrıca br lk gerçekleştrlecek.
Kongrede lk defa ülkemzde at hekmlğnn
gelşmes ve yaygınlaştırılmasına katkıda
bulunmak amacıyla uzman konuşmacılara
yer verlecek. Ayrıca her yıl olduğu gb
blmsel paylaşımların yanı sıra Veterner
hekmlern brbrler ve frmalar le br arada
bulunablmelerne olanak sağlayacak.
Sunumların İnglzce - Türkçe anında
tercüme eşlğnde olacağı kongrede,
konaklayan katılımcıların, kongre
merkeznn sosyal olanaklarından (Türk
hamamı, sauna, ftness, spa, açık ve kapalı
havuz) ücretsz yararlanableceklerdr.
Ayrıca ‘Yaban hayvanlarında
acl müdahale’ ve ‘Ultrason’ konulu
workshoplarında gerçekleştrleceğ kongrede
25 kşlk sınırlı kontenjan sebebyle lglenen
Veterner hekmlern geckmeden rezervasyon
yaptırması gerekmektedr.
İndrml son kayıt: 01.09.2014
Rezervasyon yaptırmayı unutmayın.
KÖPEK
Hem köpekler hem nsanlar çn prostat hastalığında yen umut;
PULSE ELEKTROMANYETİK
ALAN TEDAVİSİ
Hiperplazik prostat tedavisinde yeni umut, Dr. Raffealla Leoci yaptığı çalışmalar
sonucunda, yeni terapi methodu olan pulse elektromanyetik alan tedavisinin,
köpeklerde gözlenen bening prostat hiperplazisi hastalığı üzerindeki etkinliğini saptadı.
Büyüyen prostat yaşlı erkek köpeklerde
yaygın br problemdr. Parsemus
vakfının sponsor olduğu çalışma
doğrultusunda Dr Raffealla Leoc
köpeklerde benng prostat hperplazs
hastalığının potansyel yen nonnvazf tedav methodunu araştırdı.
Çalışmalar sonunda bu methodun
hperplazk prostatı küçültmede
oldukça etkl olduğu saptandı. Bu
tedavnn nsanlardak hperplazk
prostat vakalarında da rahatlıkla
kullanılableceğ söylenyor.
BENİGN PROSTATİK
HİPERPLAZİ NEDİR?
Köpek prostat hastalıkları için
kolay ve etkili tedavi olan pulse
elektromanyetik alan tedavisi belki
insanlara da yardımcı olabilir…
Köpeklerde BPH’nn sağaltım
çalışmalarında yen methot
olarak pulse elektromanyetk alan
tedavs kullanılmaktadır. Pulse
elektromanyetk alan tedavs,
elektrksel ve manyetk alan
oluşturarak ortopedk, nörolojk ve
ürolojk vakalarda da kullanılan nvazf
br methoddur. Chaz, prostat beznn
bulunduğu bölgenn üst kısmındak
der üzernde gezdrlerek uygulanır.
Ayrıca antnflamatuar etks de
Bengn prostat hperplazs (BPH) yaşa
bağlı prostat beznn büyümes le
karakterzedr. BPH, yaşlı köpeklerde en
sık görülen sağlık problemlerndendr.
Bu hastalık nsanlarda, drar yolu
problemler, üretra tıkanıklığı,
seksüel dsfonksyon ve kanlı drarla
karakterzedr. Geceler brkaç kere
tuvalet çn uyanmak en sık rastlanan
semptomdur. Yaşlı köpeklerde sık
rastlanan BPH, nsanlardak hastalık
semptomları, fzyolojs ve anotoms
yönünden braz farklıdır. Köpeklerde
en yaygın gözlenen klnk semptom
drar olmaksızın pensten kan
damlamasıdır. Bazı ağır vakalarda
se kolonda obstrüksyon kaynaklı
konstpasyon gelşeblr. BPH,
ürogental yaşlanmanın sonucudur.
Son araştırmalar alt drar yollarında
yaşlılık sebebyle gözlenen kan dolaşım
bozuklukları BPH’nn gelşmesnde rolü
olduğunu gösteryor.
raporlanmıştır. Bu method vasıtasıyla
prostat kan debsn artırılır ve prostat
beznn boyutunu küçültülür. Araştırma
20 tane benng prostat hperplazs
bulunan köpek arasında yapıldı. Pulse
elektromanyetk alan tedavs, 3 hafta
boyunca, günde 2 kere 5 dk’lık seanslarla
uygulama yapıldı. Araştırmanın
sonucunda, pulse elektromanyetk
alan tedavs le prostat büyüklüğünde
%57 küçülme gerçekleştrlmştr.
Semen kaltes, testesteron düzey
ya da lbdo üzernde herhang br
etk gözlenmemştr. Bu tedav BPH’l
köpeklerde oldukça başarılıdır ve yan
etks yoktur. İnsanlarda da sorunsuz br
tedav olarak BPH hastalarında önerlr.
PULSE ELEKTROMANYETİK
ALAN TEDAVİSİ NASIL
ÇALIŞIR?
Pulse elektromanyetk alan tedavsnn
köpeklerde BPHs üzerndek çalışma
mekanzması tam olarak blnmemektedr.
Ntrk okst ya da drek olarak yangıya
etk edyor olablr. Son araştırmalarda
bu tedavnn, BPH patogenezne sebep
olan yetersz ntrk okst senteznn
artışına aracılık ettğn göstermştr.
Bu tedav, prostat bezndek yangıyı
azaltarak komplkasyonları önlenmesnde
ya da BPH ve lgl durumlara bağlı
değşklklern azaltılmasında br
rol oynuyor olablr. Ayrıca kan
dolaşımını azaltarak arteryel kan
debsnn sebep olduğu prostatts ve
gelşmş BPH semptomları gb kncl
komplkasyonlardan korunmasına
yardımcı olablr.
PETİNFO 2014/08 18-19
Pet hayvanlarındaki
vektör kökenli hastalıklar
‘Tek Sağlık’ kavramı, veteriner hekimlik ve beşeri hekimliğin yakın bir
etkileşim içerisinde çalışarak; evcil ve yabani hayvanlara, insan sağlığına ve
küresel ölçekte çevreye yarar sağlanmasını amaçlar.
Tek Sağlık yen br kavram
değldr. Dunlop ve Wllams,
“Hstory of Veternary Medcne”
(Veternerlk Tıbbının Tarh) adlı
ktaplarında, zoonotk enfeksyöz
hastalıkların taşıdığı önemn
erken dönemlerde de blndğn
gösteren örnekler sıralamaktadır.
Esk Mezopotamyalılar, kuduz
hastalığı olan br köpeğn sahbn,
bu hayvanın zole edlmesnden
sorumlu tutmaktadır. Babl kralı
Adad-apla-ddna (İ.Ö. 1068-1047), br
köpekle brlkte, kuduz hastalığından
koruyucu olarak tapılan şfa tanrısı
Gula çn br tapınak yaptırmıştır. Esk
Mısırlılar, Kahun paprüsünde (İ.Ö.
1900), hayvan hastalıkları le lgl
lk dokümantasyonu sağlamaktadır;
cbnlklern kullanımı nedenyle, bu
uygarlığın vektör kökenl hastalıkları
bldğ düşünülmektedr. Uzmanlık
alanlarının hekmler, cerrahlar,
dyetsyenler ve veterner hekmler
şeklnde düzenlenmş olması,
hayvanların toplum çn taşıdığı
önem açıkça göstermektedr. Esk
Çn hanedanlıklarında, karşılaştırmalı
tıp tarh zengndr. Akupunktur
yoluyla uygulanması dolayısıyla,
PETİNFO 2014/08 20-21
yn-yang prenspler, nsan ve hayvan
hastalar çn aynı şeklde geçerl
olmuştur. Antk Yunan uygarlığında
Arstoteles (İ.Ö. 384-322), Hpokrat’ın
(İ.Ö. 460-367) geleneğn sürdürerek,
hayvan anatoms ve hayvan
hastalıklarının patolojs konusunda
yaptığı kapsamlı araştırmalarla
karşılaştırmalı tıbbı gelştrmştr.
Bu karşılaştırmalı anatom geleneğ
esk Roma uygarlığında da devam
etmştr. Avrupa’da Hpokrat-Galen
lkeler, Leonardo da Vnc’nn (14521519) karşılaştırmalı anatomk
mras çalışmasıyla gelecektek
gelşmelern yolunu açtığı Rönesans
dönemne kadar tüm Ortaçağ
boyunca devam etmştr. Daha sonra
John Hunter (1728-1793), gerçek
br karşılaştırmalı tıp uygulayıcısı
olmuş ve aşı gelştrerek Tek Sağlık
lkesnn klask br örneğn oluşturan
Edward Jenner’a (1749-1823) ders
vermştr. Tek Sağlık kavramının
şekllenmes yaklaşık 250 yıl önce,
1761 yılında Lyon’dak lk veternerlk
okulunun kurucusu olan Claude
Bourgelat le lşklendrlmektedr.
Bourgelat, beşer tıp le hayvan tıbbı
arasındak lşky ele aldığı yazısında
şu fadey kullanmıştır; “Gülünç, zararlı
önyargılardan kurtulduğumuzda, her
k tıp alanı da brbrn aydınlatacak ve
mükemmelleştrecektr”. Enfeksyöz
hastalık araştırmalarının altın
çağındak büyük araştırmacıların–
Lous Pasteur (1822-1895), Robert
Koch (1843-1910), Rudolf Vrchow
(1821-1902) ve John M’Fadyean
(1853-1941) – tümü Tek Sağlık
kavramını desteklemş ve sağladıkları
gelşmelern çoğunda, hayvan hastalığı
araştırmalarını temel almıştır.
20. yyda beşer tıp ve veter tıbbın
brbrnden uzaklaştığı; 1960’lı yıllarda
“Tek Tıp” ya da “Tek Sağlık” termnn
ortaya çıkmasıyla bağdaştırılan Calvn
Schwabe (1927-2006) tarafından fark
edlmştr. İngltere Tabpler Brlğ le
İngltere Veterner Hekmler Brlğ
ve Amerka Tıp Brlğ le Amerka
Veternerlk Tıbbı Brlğ arasındak
ortak grşmler, Dünya Hayvan
Sağlığı Örgütü (OIE), Dünya Sağlık
Örgütü (WHO), Gıda ve Tarım Örgütü
(FAO), Brleşmş Mlletler Çocuk
Fonu (UNICEF) ve Dünya Bankası
tarafından yapılan br toplantıyı
takben hazırlanan temel kavram
notuna zemn hazırlamıştır.Pek çok
organzasyon Tek Sağlık kavramını
desteklemş (örneğn Avrupa Veterner
Hekmler Federasyonu) ve Tek Sağlık
Komsyonu, Tek Sağlık İnsyatf ve
Karşılaştırmalı Klnk Blmler Vakfı da
dahl olmak üzere, Tek Sağlık grupları
kurulmuştur. Bu grşmler, kısa br
süre önce Melbourne, Avustralya’da
yapılan Brnc Uluslararası Tek Sağlık
Konferansı le sonuçlandırılmıştır.
Tek Sağlık kavramında peT
hayvanları
Başlangıçtan bu yana yukarıda
özetlenmş olan Tek Sağlık,
günümüzde çok sayıda beşer tıp ve
veternerlk kuruluşunun desteğn
alarak hızla genşlemştr. Destek
sağlayan bu kuruluşların başlıca odak
noktasını; nsan, evcl hayvan ve yaban
hayvan sağlığı le global zoonotk
hastalık pandemler ve bu hayvan
türlernden kaynaklandığı kabul edlen
‘yen gelşen’ enfeksyöz hastalıklar
oluşturmuştur. Bu tür enfeksyonların
en y örneklernn çoğu, vrüs
mutasyonlarıdır. (örneğn SARS
coronavrus, H5N1 ve H1N1 nfluenza
vrüsü, Npah vrüsü, Hendra vrüsü,
nsan bağışıklık yeterszlğ vrüsü
[HIV]); ancak parazter hastalıkların
Tek Sağlık kavramındak rolü de
tartışılmıştır. Çevresel değşklkler
Geçmişten Günümüze
her dönemde sağlık
profesyonellerinin
üzerinde dikkatle
çalıştığı “ tek sağlık”
kavramının içerisinde
evcil hayvanlardaki
vektör kökenli
hastalıkların önemle
artan bir yeri vardır.
(örneğn klm değşklğ, ormanların
yok edlmes ve kentleşme), nsanların
ve hayvanların yaşam tarzındak
değşklklernn etks, Tek Sağlık
kavramının br parçası halne gelmştr.
Pet hayvanlarının özellkle de
evclleştrlmş köpek ve kedlern
Tek Sağlık kavramındak büyük
potansyel rolü muhtemelen pek sık
göz önünde bulundurulmayan br
faktör olmuştur. Gelşmş ülkelerde,
evcl hayvan sahplenme oranı çok
yüksek düzeylere ulaşmıştır ve bu
hayvanlar ale yaşamında öneml br
rol oynamaktadır. 2006 yılında, ABD’de
72 mlyon ev köpeğ (hane sayısının
%37’s) ve 81 mlyon ev keds (hane
sayısının %32’s) olduğu belrlenmştr.
Brleşk Krallık çn yapılan 2010 yılına
at tahmn hesaplamalar, bu ülkede 8
mlyon ev köpeğ (hane sayısının %23’ü)
ve 8 mlyon ev keds (hane sayısının
%19’u) olduğunu göstermektedr.
Son on yılda gderek artan küçük ev
hayvanları, yaşamlarının çoğunu evn
ç ortamında, sahpleryle çok yakın br
fzksel brlktelkle geçrmektedr. Bu
hayvanların çoğu çn, yaşam sürelern
uzatan çok yüksek br sağlık bakım
standardının memnunyet verc olması
le brlkte, bu türlerden doğrudan ya
da dolaylı olarak bulaşablen pek çok
zoonotk enfeksyöz hastalık vardır.
Bu tür hastalıkların bulaşması, ev
hayvanının yaşam tarzına bağlıdır. Aşı
uygulaması, parazt kontrolü, başka ev
hayvanları ya da yaban hayvanlarla
etkleşm (tlkler, küçük kemrgenler
gb) ya da özel ortamlarda
bulunma (örneğn; av arayan kene
popülasyonlarının bulunduğu ağaçlık
bölgelerde egzersz) gb faktörlerden
etklenmektedr. Pet hayvanlarının
bakımı ya da küçük hayvanların
çalıştırılması yalnızca refahla
bağlantılı değldr – gelşmekte olan
ülkelern çoğunda, breysel ya da toplu
olarak sahplenlmş olan köpekler ve
kedler vardır. Bu ülkelern çoğunda,
şehrler le yoğun br teması olan çok
fazla sayıda yaban köpek ve ked
mevcuttur. Ancak bu hayvanların
çoğu hçbr zaman veterner hekm
bakımından geçemeyecektr ve öneml
zoonotk enfeksyon kaynakları olmaya
devam edecektr.
Bu durumun en y örneğ, uzun
br geçmşe dayanan dokümantasyona
karşın, günümüzde de geçmştek
kadar büyük br sorun oluşturmaya
devam eden kuduz enfeksyonudur.
Yakın tarhl WHO tahmnler, her yıl
en az 55.000 nsanın kuduz nedenyle
öldüğünü; bu ölümlern %95’nn
Asya ve Afrka’dak gelşmekte
olan ülkelerde meydana geldğn
ve olguların %99’unda bulaşma
kaynağının köpekler olduğunu
göstermektedr. Kuduz vrüsü
enfeksyonunun önem, Dünya Kuduz
Günü ve Afrka’dak Afya aşılama
programı ve Eylül 2011’de OIE,
WHO ve FAO tarafından Seoul, Kore
Cumhuryet’nde düzenlenen Dünya
Konferansı gb grşmler aracılığıyla
duyurulmaktadır.
Geçmşten günümüze her
dönemde sağlık profesyonellernn
üzernde dkkatle çalıştığı “ Tek
Sağlık” kavramının çersnde
evcl hayvanlardak vektör kökenl
hastalıkların önemle artan br yer
vardır. Hızla artan evcl hayvan
popülasyonunla doğru orantılı olarak
veterner hekmlğn nsan sağlığında
k rolü büyümektedr. Gelecek aylarda
vektör kökenl hastalıklar üzernde
konuşmaya devam edeceğz.
KEDİ&KÖPEK
Hayvan saHipleri, sizin ve
çalışanlarınızın petlerine
karşı sevecen olup
olmadığınızı bilmek ister.
bu konuda Hasta karşılama
ekibinizin görevi önemlidir,
onları Hasta saHiplerine
nasıl davranmaları
gerektiği konusunda
eğitmelisiniz.
PETİNFO 2014/08 22-23
BİREYSEL
İLİŞKİLER HİÇ BU
KADAR ÖNEMLİ
OLMAMIŞTI
Son zamanlarda herkes günümüzün hasta sahiplerinin
yeni alışkanlıkları hakkında konuşuyor, peki hasta
sahipleri için gerçekten yeni olan ne?
ÇEVİRİ: VETERİNER HEKİM AYÇA ÜVEZ
Bugünün pet sahpler az mktarda
para harcayarak akıllı alışverş
yapmaya başladılar, yan artık ne
hesaplıysa ona para harcamayı
öğrendler. Artık hasta sahpler
klnk muayenede yapılan testler
tedavler dkkatle rdelyor, ücret
soruyor ve veterner hekmlern
açıklamaları yeterl bulmadıklarında,
tedavy reddedeblyorlar.
Veterner hekmlkte hastalara ney
neden yapıldığının tam anlamıyla
anlatılması oldukça zordur. Muayene
odasında, pet hayvanlarının
tedavlern ve hastalıktan
korumasını nasıl br tutkuyla
gerçekleştryorsanız, hayvan
sahplern de aynı tutkuyla
eğtmeye başlayın.
Zaman hayvan sahbyle aranızda
güzel bağlar nşa etme zamanı,
bu hastalarınıza en y tedavy
sağlamanıza da yardımcı olacaktır.
Hayvan sahplerne, sze yatırım
yapma sebeplernn petlernn refahı
olduğunu bldğnz göstern.
Dergmzn bu sayısında szlern
hayvan sahplern etklemenze
yardımcı olacak 3 aşamadan oluşan
9 yolu sznle paylaşarak şnz
kolaylaştırmaya çalıştık.
VETERİNER HEKİM
GELMEDEN ÖNCE
1. Hastaları sizden önce
Veteriner teknisyen karşılasın:
Hayvan sahpler, szn ve
çalışanlarınızın petlerne karşı sevecen
olup olmadığınızı blmek ster. Bunu
garantlemenn en y yolu hayvan
sahpler muayeneye gelmeden önce
onlarla lglenmes çn br teknsyen
görevlendrmenzdr.
Görevlendrdğnz teknsyen, hastayla
lgl klt noktaları yan aşılama,
dyagnostk testler, kronk hastalıklar
kullanılan laçlar ve dş veya ağırlık
blglern not etmeldr. Teknsyenn
notları, hastanın hastalık geçmş ve en
sık yaşadığı problemlerle lgl blgler
de çereblr. Bu ön kontrol soruları
nüks eden vakaları saptamanızda sze
yardımcı olacaktır.
2. Hastanızın ismini
resepsiyonisten öğrenin:
Klnk ekbnzde, günlük randevu
lstenz düzenleyenler sadece
teknsyenler değldr. Resepsyonstler
bu ş genelde teknsyenlerle beraber
yürüteblrler. Klnk ekbnz hasta
sahplerne nasıl davranmaları
KEDİ&KÖPEK
Hayvan saHibiyle aranızda
sıcak bir bağ inşa etmelisiniz.
buna, onları muayene
odasına adlarıyla çağırarak
başlayabilirsiniz.
gerektğ konusunda eğtmelsnz.
Hasta karşılama ekbnz hasta
sahbne karşı her zaman onları
görmekten memnunyet duyduklarını
hssettrmeldr. Böylece szde
hastalarınıza daha y bakablrsnz.
Resepsyonsten kontrole gelen
hastanın randevu saatn öğrenp,
klnğe grdklernde onları smleryle
karşılayablrsnz. Eğer resepsyonst
Bayan Hale’n saat 10’da syah
renkl labradoru Zeytn le geleceğn
blyorsa, saat 9. 53’te br syah
labrador kapıdan çer grdğnde onun
Zeytn olması çok yüksek htmaldr.
Eğer resepsyonst Zeytn’n neden
burada olduğunu bldğn hasta
sahbne bell ederse, bu karşılamayı
çok daha hoş kılar.
3. Teknisyenleri karşılama yeri
uzmanına dönüştürün.
Teknsyen hasta klnğe geldğnde
şkayetleryle lgl szn öneml
bulacağınız her türlü blgy
ednmeldr –sağlık veya hastalıkBu konu da asıl öneml nokta,
hasta sahbnn doktorla teknsyen
arasındak farkı anlamasıdır.
Bu nedenle kontrollernzde
teknsyenle doktorun aynı sorulara
farklı cevaplar vermelerne dkkat
edn. Böylece bu problem ortadan
kaldırmış olursunuz.
VETERİNER MUAYENE
ODASINA GİRDİKTEN SONRA
4. 3 önemli noktaya odaklanın. Veterner hekm muayene odasının
kapısını açtığında, aklında 3 öneml
nokta olmalıdır. Brncs; hayvan
sahpleyle sıcak br bağ nşa etmek
çn kendsnn ve petnn smn
söyleyerek muayene odasına
çağırmalısınız. Dğer, lk brkaç
dakka çnde onların gelş amaçlarını
göstermelern bekleyn. Son olarak,
teknsyen hastanın hastalık geçmşn
sze anlattıktan sonra, hayvan
sahbne başka ekleyecekler br
sıkıntı olup olmadığını sorun.
Son adım çok önemldr. Son adım
sayesnde doktorlar, hayvan
PETİNFO 2014/08 24-25
sahbne klnk kontrol sırasında
teknsyenn klnk ekbnn güvenlr
üyes olduğunu gösterr.
5. Testler sırasında konuşun.
Hasta sahbne ne duyduğunuzu, ne
gördüğünüzü, ne kokusu aldığınızı
ve ne hssettğnz anlatın. Hasta
sahpler, petlernn sağlığı çn sze
para ve zaman harcamalarının doğru
olup olmadığını blmek ster. Fzksel
testlern sebeplern blmek ster.
6. Tedavi hakkında konuşun.
Tedavyle lgl önerlernz hayvan
sahplerne detaylı olarak anlatın.
Hayvan sahbn hayvana özgün olan
tanı ve tedav yöntemler hakkında
blglendrn. Eğer her vaka çn ser
tanı yöntemler uygularsanız, hayvan
sahb kendn gereksz testlere para
vermş gb hssedeblr.
7. Doğru yolu önerin-yani
sizin yolunuzu.
Szn tavsyelernz onların gözünde
çok pahalıya gelecekmş gb gelr.
KEDİ&KÖPEK
tedaviyle ilgili
önerilerinizi Hayvan
saHiplerine detaylı
olarak anlatın. bakım
önerilerinizden sonra,
muayene odasında Hasta
saHibini ücret Hakkında
bilgilendirin. Hayvan
saHipleri resepsiyonda
yaşadıkları ücret
şokundan Hoşlanmazlar.
resepsyonda bu mazeretlerle sorun
çıkarablrler – bu szn hasta sahbn
son görüşünüz olablr.
HAYVAN SAHİBİ
GİTTİKTEN SONRA
Zaman çersnde tedavy yarım
bırakableceklern göze alın ya da farklı
tedav seçenekler de önern. Eğer alternatf tedav yöntemler
önerrsenz, A planınızda ndrm
yapmak zorunda kalmazsınız. Hayvan
sahplerne her zaman tedav sonundak
y örneğ ve kötü örneğ göstern.
İyi olan : “ A planı brnc çözüm
yolumuz. Bunu neden styoruz.. B planı
alternatf çözümümüz. Eğer B planıyla
devam edersek, …. cdd meseleler çn
gözetm altında tutmamız lazım (eğer
pet hastaysa) ve ya … dan
dolayı çok daha dkkatl olmalıyız
(eğer pet sağlıklıysa).
Kötü olan: “A planı en y çözüm
yolumuz. Neden… Ayrıca tab k….
Olan plan B’y de deneyeblrz. Plan
C’mz de şudur…‘’
Daha az yan etkl tedavnn çerdğ
rskler dürüst ve açık olarak
hasta sahbne açıklayın. Hasta
sahb deal olmayan tedavy yan
etks daha az olduğundan dolayı
seçeblr. Zorlu fnansal durum ve
yaşam tarzı sebebyle yapılan bu
seçmde şaşırılacak ve kınanacak br
durum yoktur. Unutmayın k, hasta
sahpler szn tavsyelernz dışında
br uygulama yaparsa, yleşme
geckr ve bu szn şnz mükemmel
yapmanıza engel olur.
8. Muayene odasında
ücretlendirme yapın. Bakım önerlernzden sonra,
muayene odasında hasta sahbn
ücret hakkında blglendrn.
Hayvan sahpler resepsyonda
yaşadıkları ücret şokundan
hoşlanmazlar. Eğer br veterner
hekm muayene odasında ücretle lgl
blglendrmezse, hayvan sahpler
PETİNFO 2014/08 26-27
9. Takip edin.
Problem çözülene kadar hasta sahb
sz vaka hakkında blglendrmeye
devam etmeldr. Hasta sahpleryle
breysel letşm emal veya telefon
numaranızı vererek gelştreblrsnz.
Sz, hasta sahbnn evde yapması
gerekenler hakkında günlük malle
blglendreblrsnz. Szn her hasta
sahbyle tek tek lglenmenz zordur,
bu sebeple hasta sahbn uygulamayı
yapan veterner hekmle brebr
bağlantıya geçmes gerekr.
Veterner hekm hayvan sahbnn
aramadığını fark ettğnde, teknsyen
ya da resepsyonst hasta sahbn
araması çn görevlendrmeldr. Ve
telefon konuşmasında: ‘’ Dr. Smth
sz Franke’nn bugün nasıl olduğunu
öğrenmem çn aramamı sted. ‘’
dyerek hekmn lgsn belrtmeldr.
Klnk ekb ve veterner hekm,
hayvan sahbyle aralarındak
lşknn dengesn kurduğunda başarı
kaçınılmazdır. Breysel lşkler hç
bu kadar öneml olmamıştı. Had
ekbnzle oturun ve nasıl daha ysn
yapableceğnz tartışın ve planlayın.
SÖYLEŞİ
KLİNİK BAŞARININ KİLİDİNİ AÇAN
3 YETENEK; KLİNİK DENEYİMİ,
YÖNETİMİ VE İŞLETMESİ
1993 Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi mezunlarından Murat Duruk, iyi bir
klinisyen olmak için gereklilikleri Petinfo’ya anlattı.
İzmr’n yemyeşl bölgelernden
Güzelbahçe’de Toros Veterner Klnğn
açan Veterner Hekm Murat Duruk
yılların verdğ tecrübelern ve knk
prensplern dergmzn Ağustos
sayısında szlerle paylaştı.
Mezuniyetinizden itibaren bize
klinisyenliğe başlama ve kliniğinizi
açma sürecinden bahseder
misiniz? Fakülte döneminde de
hayalinizde hep bu iş mi vardı?
1998 yılı Ocak ayında Toros Veterner
klnğ olarak hzmet vermeye
başladım. Toros Veterner Klnğ;
mezunyetmden sonra özel br klnkte
çalışmaya başlamam ve br beşer
laç frmasında eğtm sektöründe
olmam tüm bunları pekştrp karar
vermemle açıldı. Klnsyenlk yapmayı
steyen tüm meslektaşlarım öncelkle,
klnk deneym, yönetm ve şletmes
konusunda br şeyler öğrendkten sonra
klnk açmalılar dye düşünüyorum.
Bunlar ne yazık k sadece özel br klnkte
çalışmakla olmuyor. Braz frma ve dğer
şletme deneymler de gerekl olduğunu
düşünüyorum ve kendm bu yönden
oldukça şanslı görüyorum.
Fakülte yıllarında da klnsyenlk
yapmayı planladığımdan dolayı yaz
aylarım çoğunlukla fakülte klnklernde
geçmştr. Benm çn çok güzel ve çok
dnamk deneymlerd. Ankara Veterner
fakültesnn bze sunduğu eğtmn
dışında klnk deneymlerden de bu
şeklde yararlandım.
Klnk yönetm hem fnansal hem de
takım elemanlarının motvasyonunu
sağlamak anlamında zor br ş.
Öncelikle kendinizin ve sonrasında
klinik ekibinin motivasyonu ve
başarısı konusunda nasıl bir yol
izliyorsunuz?
Açılış zamanlarımızda talep gereğ ya
da tam blnçlenme olmadığından br
klnk açmak madd anlamda çok da
zor değld. Röntgen ve laboratuvar çn
beşer mkanlardan yararlanıyorduk. Çok
da çmze sndğ söylenemez. Zamanla
sektörün gelşmes taleplern çoğalması
hasta sahplernn blnçlenmes le
bzm çn de şler değşt. Klnğme bu
sefer yatırım yapmaya başladık. Bunlar
malyetlermz artırmaya başladı, ancak
bunu hasta sahplerne yansıtmak
bzler zor durumda bıraktı. Sanıyorum
bu blncn uyanması çn de br süreye
daha htyacımız olacak. Tab k bu
gözlemlerm İzmr ve kend çevremdedr.
Klnk br ekp şdr ancak ekbnzle
uzun yıllar çalışamıyorsunuz İzmr’de.
Br an önce herkes kend klnğn
açmak ya da şartlar gereğ devlet
PETİNFO 2014/08 28-29
sektörüne geçmeye çalışmaktalar. Yne
de kalan hekm dğer çalışanlarımızla
keyfl br o kadar da stresl zamanlar
geçryoruz. Sonuçta can le uğraşmak
çok da kolay değl… Hasta sahpleryle
gerekl dyalog bzm çn öneml. Bu
sayede hastaya daha rahat müdahale
edeblyor sorunlarını anlayablyoruz.
Bu sebeple ekp olarak gerekl
toplantılarımızı klnkte ve dışarıda
yapıyoruz. Zaman zaman hasta
sahplermzle de br araya gelyoruz.
Bugün evcil hayvanlar, yeni
teknolojiler ve hayvan sahiplerinin
daha iyi bakım talepleri
sayesinde insanlara uygulanan
hayat kurtarıcı tedavilerden
faydalanabiliyor. Sizin kliniğinizde
teknolojiye bakış açınız nasıl?
Gelşen br sektörde taleplern artması
çok olağandır. O yüzden yen gelşme
laç klnk deneymler çn gerekl
konferans kongre ve etknlklere
AKUT FAZ PROTEİN TEsTİNdE VETERİNER
HEKİmİN EN büyüK yARdımCısı
Akut Faz Proteinleri” yangısal reaksiyonun başlamasıyla gelişen ve
yangının sonlanmasıyla azalan bir grup biyolojik yangı işareti olarak
tanımlanabilir. İnsan hekimliğinde yıllardır kullanılan ve doktorlarımızın
uyguladıkları tedavilerde en önemli rehberi olan akut faz protein testleri
artık veteriner tıpda da hızla popülarite kazanmaktadır.
h
LifeAssays firmasının sadece hayvanlara özel bir teknolojiyle
geliştirdiği analiz sistemi ile köpekler için “Canine C-Reaktif
Protein-CRP”, kediler için “Feline Haptoglobulin” , atlar için ise “Equine
Haptoglobulin” akut faz proteinlerinin kandaki seviyelerinin ortaya konması
mümkün olmaktadır.
h
Bu yöntem pratik, her klinikte uygulanabilir, kesin sonuç veren çok
ekonomik bir yöntemdir. Akut faz proteinlerinin test edilebiliyor
olması Türkiye’de Veteriner Hekimliği mesleğinin icrasında hizmet kalitesini
yükseltecek ve şüphesiz mesleki başarıyı arttıracaktır.
h
https://www.facebook.com/CRPTurkiye
AyrA Grup Veterinerlik
Güvenlik Cad. 58/1 A. Ayrancı
Çankaya 06540 ANKARA TÜRKİYE
Tel: +90 312 427 8788
Fax: +90 312 427 8288
www.ayragrup.com
SÖYLEŞİ
KlinisyenliK
yapmayı isteyen tüm
mesleKtaşlarım önceliKle,
KliniK deneyimi, yönetimi
ve işletmesi Konusunda
bir şeyleri öğrendiKten
sonra KliniK açmaları
GereKtiğini düşünüyorum.
gtmeye çalışıyorum. Bunları hayata
geçrmek çn ekstra br performans
gerekyor. Ve berabernde klnk
ekpmanları tab k… Bu yüzden
klnğmzde djtal görüntüleme,
ultrasonograf gb chazların
yanında laboratuvar çn gerekl
hemogram, byokmya chazlarımız
da son teknolojye uygun olarak
alındı. Artık hasta sahpler de
bakarak görerek koklayarak
teşhs ve tedav olmayacağını
anladılar. Bz de bu anlayışa uygun
hzmet vermeye çalışıyoruz.
Veteriner tıp alanında (özellikle
pet) sunduğunuz sağlık hizmetleri
hakkında bilgi alabilir miyiz?
Tercih edilme nedenlerinizden
kısaca bahseder misiniz?
Koruyucu hekmlk hzmetlermzn
dışında cerrah, doğum, dahlye, dş
hastalıkları ve hasta bakımı le hzmet
vermekteyz. Tab tüm bunlar çn
hastalarla kurduğumuz letşm ve
hasta sahplermzle kurduğumuz
dyaloglar bzm terch edlmemz
sağlıyor. İşmz severek yapmak
hayvanları sevmek onlara gereken
değer vermek bz hem mutlu hem de
başarılı yapıyor.
Bize çalıştığınız bölgedeki evcil
pet popülasyonundan ve insanların
evcil hayvanlara yaklaşımından
bahsedebilir misiniz?
Klnğmzn olduğu Güzelbahçe eskden
br sayfye yer ken günümüzde br
yerleşm merkez halne gelmştr.
Ama yne de İzmr’de doğanın mümkün
olduğu kadar çok korunduğu br yerdr.
Tek katlı evlern çoğunlukta olmasından
dolayı bahçe köpekler oldukça fazla
beslenmektedr. Brçoğu koruma
amaçlı da olsa yavaş yavaş nsanlar
onların da korumanın dışında evn br
ferd br can olduklarını kabullenmeye
başladılar. Bu yüzden gderek artmaya
başlayan köpeklern yanına br de evn
vazgeçlmezler kedler de eklennce
bze düşen blnçlendrme görevler de
arttı, bundan şkayetç değlz. Onları
blglendrmek hastalarımızın sağlığını
düşünmek bzm görevmz. Bunlarla
beraber sokaktak dğer canların
da kabullenlmes çn uğraşılarda
bulunuyoruz. Halen stenmeyen tehlke
görülen bu sokak dostlarımızı korumak
bu konuda da çalışmalar yapmak bzm
öncelkle nsan görevmz. Ne yazık
k bu konuda zorlanıyoruz, hayvan
sevmeyenlern katı dünyalarını yıkmak
çok da kolay olmuyor. Bunun çn
yerel yönetm ve gerekl kanunların da
sokak hayvanları çn tam br temnat
olması gerekyor. Bzler onlar çn su ve
yem koymayı hmal etmeyerek örnek
olmaya çalışıyoruz.
Evcillerin beslenmesi konusundaki
yaklaşımınız nedir?
Evcl evlermzde bahçemzde
yaşayan dostlarımıza kuru mama
PETİNFO 2014/08 30-31
le beslenmey önermekteyz.Daha
sağlıklı daha kolay ve güvenl olması
dışında doğal hayatın çnde çğ
beslenerek kısa süren ömürlernn
bzmle sağlıklı uzun yıllar olablmes
çn gerekl bu rasyonlardan
yararlanmasını styoruz… Mama ve
yem sektörü de bu konuda oldukça
başarılı çalışmalar yapıyor güncel
htyaç ve blgler ürünlerne yansıtıyor.
Pet hekimliğinde branşlaşmanın
önemine inanıyor musunuz? Eğer
spesifik bir alana yoğunlaşmanız
gerekseydi, ne sebeple, hangi
alana yönelirdiniz?
Beşer tıpta olduğu gb bzde
de branşlaşma olmalı dye
düşünüyorum. Bunun gerekl
blnç oluşmaya şekllenmeye
başladı ama yne bunun çn de
br süreç gerekecek... Özellkle
İzmr’de ş konusunda Br dal branş
merkez açmak ne yazık k madd
anlamda rskl. Ama br gün bu dal
merkezlernn de olacağını blyorum.
Böyle br ortama da ben de br
cerrah olarak branşlamak sterdm…
Hekmlkle şöyle denr; br hekmler
vardır br de cerrahlar. Braz daha
rasyonel ve görsel br dal dye
düşünüyorum. Toros Veterner Klnğ
olarak y br hzmet her alanda
vermek ben yeternce mutlu edecek.
“İçerik fark yaratır”
“The ingredient makes the difference”
Sağlıklı ömürler için...
Misyonumuz MG GIDA olarak bütün evcil
hayvanların, sahipleri ile mutlu ve sağlıklı
bir ömür geçirmesini sağlamak için varız.
Bunu başarmak ve başarmaya devam
etmek için bizimle başlayan ve nihai
tüketicimiz olan evcil dostlarımıza kadar
uzanan zincirdeki bütün tarafları memnun
etmek için çalışıyoruz.
Sizin için en doğru seçim!
www.petservisi.com / www.mggida.com.tr / [email protected] Tel: (0212) 657 20 61-64
KEDİ&KÖPEK
Kalp hastalıKlı petlerde KardiyaK
rezerv termoregülasyonu
sağlamaKta yetersiz KalmaKtadır.
Bu durum hastada çeşitli KliniK
Belirtilere neden olmaKtadır.
Kedilerde kalp
hastalığı, nefes
nefese kalma
ve ani başlayan
arka ayaklardaki
kısmi ya da tam
felç durumuyla
özellikle yaz
aylarında
farkedilmektedir.
PETİNFO 2014/08 32-33
YAZ SICAKLARI KALP
HASTALIKLI
KÜÇÜK DOSTLARIMIZIN
KABUSU OLMASIN
Dergimizin bu sayısında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları
Anabilim Dalı üyesi Dr. Ekrem Çağatay Çolakoğlu, sıcak havaların küçük dostlarımızı
kalp hastalıkları yönünden nasıl tehdit ettiği konusunda farkındalığı artırmak istedi.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI DR. EKREM ÇAĞATAY ÇOLAKOĞLU
Yaz mevsmnn termometreler
zorlayan sıcak havaları berabernde
getrdğ bu günler; belrl br yaşın
üzernde (>6), aşırı klolu, kısa
burunlu ya da daha önceden kalp
hastalığı bulunun küçük dostlarımız
çn taşımaları gereken ek br
yük anlamına gelyor. Bu ek yük;
küçük dostlarımızın mevcut kalp
rahatsızlıklarının ağırlaşmasına
neden olmakta, doğmasal kalp
hastalığı olanlarda se klnk
belrtlern ortaya çıkmasını
kolaylaştırmaktadır.
Sıcak havaların yarattığı aşırı
terleme, ısı stres ve sıvı kaybı
kalp hızını artırmakta, tansyonu
se düşürmektedr. İnsanlardak
çoklu sstemlern aksne köpekler
ve kedler, ter bezlernden yoksun
olmaları nedenyle vücutlarındak
fazla ısıyı büyük oranda solunum
yoluyla uzaklaştırablmektedrler.
Dolayısıyla küçük dostlarımızın
yüksek ısı derecelerne uyum
sağlamaları çok daha güç
olmaktadır. Normal ısı değerlernde
kardyak çıkışın % 5-10’u der
vaskülarzasyonuna harcanırken,
ısı stresnn yarattığı hpertermk
ortam nedenyle dernn dolaşımdan
aldığı pay kardyak çıkışın % 50’sn
bulablmektedr. Bu destek kalp atım
sayısı artırılarak sağlanmaktadır.
Kalp hastalıklı petlerde se kardyak
rezerv termoregülasyonu sağlamakta
yetersz kalmakta bu durum hastaya
klnk belrt olarak yansımaktadır.
Hperterm lşkl klnk belrtler
rektal ısının 41-43 0C aralığında
olduğunda ortaya çıkmaktadır.
Konjestf müköz membranlar (erken
dönemde), taşkard, pantng, ataks,
kusma, dyare, hpersalvasyon,
kas tremorları ve blnç kaybı
şeklleneblmektedr. Hperterm
nedenyle şekllenmeye başlayan
hücresel proten kaybı, laktk asdozs
ve yetersz kalp çıkışının yarattığı
dolaşım yeterszlğ mult organ
hasarlarını tetklemektedr. Sıcak
yaz ayları ve ısı stresnn kalp ve
dolaşım fonksyonlarını olumsuz
etklemes sonucunda, kalp hastalıklı
ya da geratrk köpek ve kedlerde
kardyak klnk belrtler daha da
belrgnleşmekte ve kötüleşmektedr.
Kardyak çıkış azalması sonucu
yetersz doku perfüzyonu metabolk
asdozs le sonuçlanmakta,
dehdrasyon nedenl PCV artışı
belrgn olmakta ve elektrolt
anormallkler sonucu serebral
ödem ve ölüm şeklleneblmektedr.
Kan analzlernde; stres lökogram,
değşken lökostoz ve artmış
enzm düzeyler (ALP, AST, ALT,
CK) dkkat çekmektedr. Kardyak
artmler hpertermye maruz kalmış
köpeklerde ölüm nedenler arasında
lk sıralarda yer almaktadır. Hasta
sahpler yaz aylarında klnklere
çoğunlukla; küçük dostlarının
nefes darlığı şkayetlernn daha da
kötüleştğ, egzersz yapma ve oyun
kapastelernn azaldığı ya da bu
belrtlerle tedav edlen hastaların
şkayetlernn arttığı ve bayılma
epzotlarının sıklaştığı blgsyle
gelmektedr. Sıcak yaz gecelernde
öksürük şkayetler artan köpekler
sık sık uyanmakta ve uyku kalteler
azalmaktadır. Kedlerde se nefes
nefese kalma ve an başlayan arka
ayaklardak kısm ya da tam felç
durumu özellkle yaz aylarında
dkkat çekc olmaktadır. Bu
durumdak küçük dostlarımız hasta
sahplern de huzursuz etmekte ve
endşeye sevk etmektedr.
Kalp laçlarının etklernn sıcak yaz
aylarında değşebleceğ ve tekrar
doz ayarlamasının yapılableceğ
KEDİ&KÖPEK
hipertermiye maruz Kalmış
Kalp hastalıKlı petlerde aşırı
agresif sıvı sağaltımından
Kaçınılmalıdır.
akılda tutulmalıdır. Bunun çn hasta
sahpler Hekmler le temasta
olmalı ve doktorlarının önerlerne
dkkat etmeldr. Kalp laçlarının
özellkle sıcak yaz aylarında hekm
öners olmadan keslmes, dozlarının
değştrlmes çok daha tehlkel
olablmektedr. Hasta sahpler küçük
dostlarının kardyak kontrollerne
özellkle yaz aylarında çok daha fazla
özen göstermeldr. Hpertermye
maruz kalmış kalp hastalıklı
petlerde; hastanın stablzasyonun
sağlanması brnc öncelk
olmalıdır. Dehdrasyon ve elektrolt
dengeszlğ kan analzleryle
doğrulanmalı ve IV soğuk sıvı
replasmanı ve oksjenasyona
hemen başlanmalıdır. Aşırı agresf
sıvı sağaltımından kaçınılmalı,
hastanın kalp problemnn olduğu
göz ardı edlmemeldr. Bu aşamada
hastanın normal kalp rtm ve
tansyonunun montörzasyonu önem
kazanmaktadır. Hastanın hızlıca
soğutulmasından kaçınılmalıdır, aşırı
soğuk su ve buz havuzlarının an
perferal vasokonstrksyona neden
olarak kardyak yük ve dsartmler
kötüleştreceğ akılda tutulmalıdır.
Bunun yerne sernletlmş
havlular le hasta sarılmalı ve
yavaş br soğuma sağlanmalıdır.
Genel br kural olarak hastaların
39.4 0C’ye kadar soğutulmaları
hedeflenmeldr. Genş spektrumlu
antbyotkler, antemektkler, H2
reseptör blokörler, proton pompa
nhbtörler ve antartmk laçlar
hastanın genel durumuna göre
kullanılablecek laçlar arasındadır.
Hpertermye maruz kalmış kalp
hastalıklı breylerde dssemne
ntravasküler koagulasyon öneml
PETİNFO 2014/08 34-35
br komplkasyondur. Özellkle sıcak
yaz aylarında kalp hastalıklı petlern
kan sulandırıcı laç kullanımları
mortaltey azaltmaktadır. NSAI
laçlar ve sterod kullanımları
hpertermye maruz kalmış
hastalarda önerlmemektedr. Bu
laçların hpertermk hastalarda renal
ve mezenterk perfüzyonu azalttığı
bldrlmektedr.
Günün en sıcak saatler olan sabah 11
le öğleden sonra 3 saatler arasında
hasta sahplernn köpeklern
geznt amacıyla dışarı çıkarmaları
kalp sağlığı açısından sakıncalı
bulunmaktadır. Kalp hastalıklı
geratrk köpeklern, aynı zamanda
günün en kalabalık saatler olan bu
vaktlerde kalabalık kaldırımlarda,
yoğun trafk ve gürültü ortamında
ya da plajlarda bulunmaları ısı
stresn daha da kötüleştrmektedr.
KEDİ&KÖPEK
Sıcak plaj kumları güneş ışınlarını
yansıtmakta ve köpeklern
beden ısılarının hızlıca artmasına
neden olmaktadır. Ayağımızı
değdremeyecek düzeyde, bzm
çn dah sıcak olan kumsalların
küçük dostlarımızın patler çn
de uygun olmayacağını ve temas
yoluyla beden ısılarını arttırdığını
unutmamalıyız. Bu durumdan kalp
sağlığı da olumsuz etklenmektedr.
Bu nedenle ısı duyarlılıkları yüksek,
tolerans düzeyler düşük olan
kalp hastalıklı köpeklern; plaj ve
kumsallarda denze yakın kesmlerde
dolanmaları ısı stresn azaltmak
açısından uygun görülmektedr. Isı
stresn azaltmada br dğer pratk
yöntemse hasta sahplernn buz
küpler le köpeklernn bedenne
masaj yapmalarıdır. Brçok köpeğn
oldukça sevdğ bu uygulama beden
ısısını düşürmede oldukça etkl
olmaktadır. Hatta evde kendmzn
hasta sahiplerine
KöpeKlerinin ısı stresini
azaltmaK için Buz Küpleri
ile vücutlarına masaj
yapmalarını önereBilirsiniz.
BirçoK Köpeğin olduKça
sevdiği Bu uygulama Beden
ısısını düşürmede olduKça
etKili olmaKtadır.
hazırlayableceğ, köpek bsküvler
le tatlandırılmış buzdan kemkler
köpekler çn hem br sernleme
kaynağı hem de son derece eğlencel
br besn olmaktadır. Kalp hastalıklı
petlern sıcak yaz aylarında aşırı
egzerszden kaçınmaları ve sık sık
traş ettrlmeler beden ısılarını düşük
tutmada etkl olablmektedr.
PETİNFO 2014/08 36-37
Sıcak yaz aylarında küçük
dostlarımızın çme suyu tüketmler
artmaktadır. Kalp hastalıklı köpekler
çn se su tüketmnn düzenl olarak
sağlanması kalp sağlığını korumada
daha da büyük öneme sahptr. Bu
nedenle çme sularının taze, temz ve
yeternce sernletc olduğundan emn
olmamız gerekmektedr. Su kapları
güneş ışığına doğrudan maruz kalacak
şeklde bırakılmamalıdır. Köpekler
çn özgürce koşturablecekler, ısı
stresnden uzak parklar ve yeşl
alanlar deal oyun alanlarıdır. Suyu
oyun aracı halne getrmek se çoğu
köpek çn eşsz br eğlence kaynağı
ve oldukça sernletc olmaktadır. Ev
ortamındak kedler çn sıcak ve neml
yaz ayları; kendlerne ev çnde sern
br yer aradıkları ve sürekl sern parke
ya da zemnlerde uzandıkları zamanlar
olarak hatırlanmaktadır. Kalp hastalıklı
kedler çn ev ısısının aşırı sıcak
olmasından sakınılmalıdır.
köpek
Veteriner tıpta, bazı
köpek ırklarında
meydana gelen
nöbetlerin sıklığı,
tüm köpek ırklarında
meydana gelen yüzdeyi
aştığından dolayı,
epilepside genetik
yatkınlık göz önünde
bulundurulur.
PETİNFO 2014/08 40-41
EPİLEPSİ
VAKALARINA NASIL
YAKLAŞMALIYIZ?
Epileptik nöbet beyin hücrelerinde geçici anormal elektrik yayılması sonucu
ortaya çıkan klinik bir tablodur. Her 20 köpekten birini etkileyen bu ciddi
hastalığa kliniğinizde hiç rastladınız mı? Epilepsi vakalarına nasıl
yaklaşmanız gerektiğini biliyor musunuz?
ÇEVİRİ: VETERİNER HEKİM AYÇA ÜVEZ
Epleps her 20 köpekten brn
etkleyen ve hayat tehlke
potansyel yüksek en yaygın köpek
hastalığıdır. Bu ayk sayımızda br
krz vakasıyla karşılaştığınızda nasıl
davranmanız gerektğn, olayın
gerçekten br epleps vakası olup
olmadığını nasıl saptayableceğnz
ve geçrlen krzn altında
yatan sebepler nasıl
tanımlayableceğnz paylaşacağız.
Epleps hastalarında genellkle
klnk belrt olarak bell br süre
blnç, davranış, duygu, hareket
veya algılama fonksyonlarına
lşkn bozukluk gözlemlenmektedr.
Fakat bu belrtlern gözlemlendğ
her vaka krz değldr. Bu sebeple
klnsyenn hastalık daha garp
hareketler veya davranış değşklğ
aşamasındayken, hemen 4 öneml
soruya konsantre olması gerekr;
1-Hayvan sahb olayları krz kesn
olarak doğru tanımlayablyor mu?
2-Geçrlen krzn altında yatan sebep
tanımlandı mı ve krze karşı tedav
uygulandı mı?
3- Ant-epleptk laç kullanılmalı mı?
4- Eğer medkal terap
uygulanacaksa, hang ant-epleptk
laç kullanılmalıdır?
Pegasos Veterner Klnğ
Veterner Hekm Rauf Tunay
Son yıllarda
epleps
vakalarında cdd
br artış olduğunu
düşünüyorum.
Blndğ gb
epleps genetk
br rahatsızlık
ama bebeklkte
geçrlen travmalar, trafk kazaları gb
cdd korku şokları yaşayan köpeklerde
de görmekteyz. Genetk olarak hasta
olan hayvanların kısırlaştırılmayıp
üretlmes de bu hastalığın daha çok
görülmesne neden olmaktadır. Eplepsye
özellkle Golden Retrever ve Cocker ırkı
köpeklerde sıklıkla gözlemlenmektedr.
Bu vakalara doğru anamnez oldukça
öneml çünkü bazı hasta sahpler krzler
atlayablyor. Çünkü krzler llak brden
düşme kasılma ağızda köpürme gb
semptomlarla gerçekleşmeyeblr. Sırtta
haff br ttremeler, bazı kaslarda ara sıra
görülen seyrmeler de parsyal eplepsnn
semptomları olablyor. Doğru anamnez
ve beynde patolojk nedenler var mı
sorusuna da BT; MR gb yöntemlerle yanıt
alıyoruz. Buradan çıkan sonuçlara ve
epleptk krzlern sıklığına ve sürelerne
göre hemen tedavye başlıyoruz
Tanı sonrası tedavde hastayı çok y takp
etmek gerekyor. Burada hekm kadar
hasta sahplernn gözlemler de çok
önemldr. Hang günlerde ne kadar süreyle
krz geçrd, bu krz önces herhang br
stres var mıydı gb sorularla bu krzler
tetkleyen nedenler araştırıyoruz…
Örneğn, erkek köpeklerde seksüel aktvte
çftleşme davranışları epleptk krzler
tetkleyeblyor. Bu gb durumlarda erkek
köpeklern kastre edlmesn öneryoruz.
Epleps hastası köpekler özellkle
stresten uzaklaştırmak tedavye oldukça
yardımcıdır. İlaç tedavsyle beraber ara
dönemlerde kan tahllleryle kullanılan bazı
laçların, kan sevyelerne ve organlarda
herhang br bozukluk olup olmadığına
bakıyoruz, krzlern tpne göre de tedavde
kullandığımız laçları doze edyoruz ya da
arttırıp azaltablyoruz.
KEDİ&KÖPEK
eğer krizler arasında gerçekleştirilen nörolojik
testlerin sonuçları normal değilse, hastalığın sebebi
yüksek ihtimalle yapısal beyin hasarıdır. her ne kadar,
beyin tümürü olan hastaların %30’u normal sonuç
Verse de, ideopatik epilepsilerde de %18 oranında anlık
anormallikler gözlenebilir.
Fels Veterner Klnğ
Veterner Hekm Sevtap Kutbek
Klnğmzde
eplepsye dğer
hastalıklara göre
daha seyrek
rastlıyoruz.
Epleps hastalığı
tanısı konmuş
hastalarımızın
çoğunluğu
köpek ağırlıklıdır. Epleptk nöbetlern
epleps hastalığı olup olmadığının
ayırıcı tanısı çn hastalarımıza kan
byokmyası ve enzmler, hemogram,
kardyak panel, hormon, elektrolt
değerler, lgl tahlller yapıldıktan sonra
gelen sonuçların değerlendrlmesne
göre MR ve gerekyorsa blgsayarlı
tomograf çeklerek tanımızı
koyuyoruz. Tanı konduktan sonra lk
önce hasta sahbn blglendrerek,
hastamıza antepleptk br laç
başlamak konusunda bze hayvanı
le lgl gözlemlern doğru olarak
leteblmesnn önemn anlatıyoruz.
Hasta sahbnn nöbetler arasındak
aralık, nöbetlern şddet ve süres
konusunda gözlemler yapıp bze doğru
olarak aktarması, nöbetler sırasındak
davranışlar gb klnk durumları
veterner hekm le paylaşması
gereksz br tedavye başlamanın
da önüne geçmektedr. Çünkü
antepleptk laçlar laca göre değşen
yan etklere sahp olmakla brlkte,
genellkle hepatotoksk laçlardır.
Epleps tedavsne başlarken ana hedef
hasta sahbnn ve hastanın normal
yaşamına devam etmesn sağlamaktır.
Hasta sahbne antepleptk laçların
tek başına ya da brlkte yüzde yüz
etkl olamayableceğ, bu tedavnn
amacının nöbet aralıklarını, şddetn
ve sayısının azaltılmasına yardımcı
olableceğ anlatılarak, bu hastalıkla
nasıl yaşanableceğ konusunda blg
aktarıyoruz. Nöbetler laç başlanmasını
gerektrr düzeyde se lk terchmz
etk süres ve doze edleblmes
açısından fenobarbtal olmaktadır.
İlaca başlarken acl durumlar dışında,
en düşük etkl dozla başlandıktan
sonra nöbetlern sıklığına ve şddetne
göre doz ayarlanması yapılarak, gerekl
görülürse enzmler ve dğer kan testler
yönünden hastayı değerlendryoruz.
Kullanılan lacın terapötk
montörzasyonu yapılablyorsa,
kandak laç konsantrasyonunu tedav
açısından değerlendreblmek ve laç
toksstes rskn mnumuma ndrmek
çn mutlaka öneryoruz. İlacın anden
keslmes ve unutulmasının rsklern
ve kullanılablecek başka laçlar le
lacın etksnn azalableceğn hasta
sahbne anlatmak, her hastanın
breysel duyarlılıklarının ve krz eşğn
değştren faktörlern farklı olduğunu
anlayablmesn sağlamak çok öneml.
Son olarak kısırlaştırılmamış br havyan
se mutlaka kısırlaştırılmasını, kaltel
ve dengel br dyet le beslenmesn
tavsye edyoruz.
PETİNFO 2014/08 42-43
Bu sayımızda bu 4 sorunun lk
üç tanesn ele alıp bu konularda
farkındalığı artıracağız, dergmzn
Eylül sayısında se 4. Soruyu ele alıp
epleps tedavsyle lgl
szler blglendreceğz.
EPİLEPSİ NEDİR?
Epleps nontoksk ve nonmetabolk
sebeplern sonucunda, son 24
saatte gerçekleşen 2 veya daha
fazla krzle tanımlanır. Krzler beynn
normal fonksyonlarınıçn kullandığı
elektrğn aşırı ve kontrolsüz yayılımı
sonucu oluşur. Sıklıkla geçc blnç
kaybına neden olur.
Epleptk krz, beyndek anormal,
aşırı veya senkronk nöronal aktvte
sonucunda oluşan kısa sürel
belrtler ya da semptomlar olarak
tanımlanır. Krz vakalarının nedenler;
Lokalze beyn hastalıkları
(symptomatk/yapısal) Sağlıklı beynde oluşan metabolk ya
da toksk etkenlern neden olduğu
hasarlar sonucu Blnmeyen veya
genetk sebepler (dopatk).
KEDİ&KÖPEK
SIKLIĞA GÖRE SINIFLANDIRMA
Nöbetlern sıklığı baz alındığında 3
kategorye ayrılır.
1. Cluster: 24 saat çersnde 2 veya
daha çok krz
2. Akut tekrarlayan: 5 -12 saat
arasında 2 veya daha fazla krz,
normal krz yapısından ayrı
3. Status epleptcus: 5 dakkadan
daha uzun süren krzler
IRKA GÖRE SINIFLANDIRMA
Veterner tıpta, bazı köpek ırklarında
meydana gelen nöbetlern sıklığı,
tüm köpek ırklarında meydana
gelen yüzdey aştığından dolayı,
eplepsde genetk yatkınlık
göz önünde bulundurulur. Krz
sınıflandırmasının ırklara göre
yapılması önemldr; genetk tptek
eplepslern prognozları farklıdır.
Ayrıca köpeklerde kullanılan tanı
yöntemler nsan eplepslernde
model olarak kullanıldığından dolayı
tıpta oldukça önemldr.
Örneğn, Lagotto Romagnolo
ırkında gözlenen epleps krzler,
aynı nsanlardak bengn famlar
neonatal tp krzler gb 5 haftalıkken
başlar ve yaklaşık 13 haftalıkken
ortadan kalkar.
VAKA BİR KRİZ Mİ?
Brçok davranış, vaka ve hastalık
asıl krze benzer. Doğru br tedav
çn dğer hastalıklardan tam olarak
ayırt edlmes lazımdır. Eplepsnn
gerçek tanısı çn çeştl görüntüleme
teknklern kullanarak vakanın
eplepsm yoksa başka br hastalık mı
olduğunu saptayablrz.
Tablo 1. Kriz gibi
ortaya çıkan davranışlar,
olgular ve hastalıklar
„ Atlantoaksal subluksasyon
„ Irk ve laçtan kaynaklanan
dsknez / hareket bozuklukları
„ Katapleks, narkoleps, hızlı
göz hareketler (REM) ,uyku
bozuklukları
„ Servkal kas spazmı
„ Char malformasyon/
şrngomyal’den oluşan
aşamalar
„ Ensefalts
„ Nöromuskular hastalık aşamaları
„ Egzersz kaynaklı kollapslar
„ Aşırı ajtasyon
„ Kafa sallama/tremor sendromları
„ Intermttent decerebrate/
decerebellate rjdte
„ Sabırsız çene/snek ısırığı hss
„ Metabolk/toksk olgular
„ Myoclonus
„ Sencop
„ Vestbular sendrom aşamaları
ELECTROENCEPHALOGRAPHY
Electroencephalography (EEG), beynn
elektrksel aktvtesn kaydeder. EEG,
nsan hekmlğnde krz olgularını
karakterze etmede kullanılan esas
araçtır. Veterner klnklernde, pratk
kullanıma uygun olmamasına rağmen,
nsan veya köpek epleps krzler
arasında alınan lk kayıtla epleps
olgularını saptama başarısı %25’tr.
TANIDA GÖZLEMİN ÖNEMİ
Krzn tanımlanması daha çok tpk
krz belrtlern karşılaştırarak yapılır
Generalze tonk-klonk krzlerde
tpk olarak ayırt edc karakterstk
özellkler; son 1-2 dakkada blnç
kaybı, kas tonusu ve hareketler,
sabırsız çğneme ve aşırı salvasyon
gerçekleşr, bunları takben blnç ve
dolaşım yavaş yavaş normale döner.
Parsyal veya nonkonvulsf krzlern
fark edlmes zordur, bu sebeple
olgu sırasında kaydedlmş knc br
EEG gerekmektedr.
KRİZİN ALTINDA YATAN BİR
SEBEP VAR MI?
Krz kontrolünü daha y sağlamak,
hastalara kaltel yaşam sunmak çn
epileptik nöbetlerin epilepsi hastalığı olup olmadığının
ayırıcı tanısı için hastalarımıza kan biyokimyası
Ve enzimleri, hemogram, kardiyak panel, hormon,
elektrolit değerleri, ilgili tahliller yapıldıktan sonra
gelen sonuçların değerlendirilmesine göre mr Ve
gerekiyorsa bilgisayarlı tomografi çekilerek tanımızı
koyuyoruz. Veteriner hekim seVtap kutbek
PETİNFO 2014/08 44-45
doğru tanı yapmak ve krzn altında
yatan nedenler tanımlamak önemldr.
Krz grupları 3 e ayrılır; genetk,
yapısal/metabolk, ve blnmeyen
sebepler. Bu en çok kullanılan krz
sınıflandırma sstemdr.
GENETİK & BİLİNMEYEN
SEBEPLER
İdopatk eplepsnn (IE) tanımı:
Genetk kaynaklı olduğundan
şüphelenldğnde
Krz sebeplern ortaya çıkarma
testler başarısız olduğunda
YAPISAL/METABOLİK SEBEPLER
En çok rastlanan yapısal epleps
sebepler; beyn tümörü, nfaktüs,
hemoraj ve ensephaltstr. Yapısal
eplepsnn tanısı genelde manyetk
resönans görüntüleme (MRI) ve
cerebrospnal sıvı (CSF) analz le
yapılablr.
Teknk olarak, çoğu metabolk
kaynaklı krzler epleps formunda
değldr, çünkü beyn ekstrakranal
hasarlarda normalmş gb çalışmaya
devam eder. Bu durumu krz
tanımlanırken elmne etmek gerekr.
MRI ve CSF analz pahalı olduğu çn
kolayca kullanılamayablr, bu yüzden
veterner hekm drek antepleptk
laç reçete etmekle, tanı yöntemlern
anlatmak arasında zor br kararla
karşı karşıya kalablr. Kesn tanı
yapılamadığı durumlarda epleps
hastasının bazı klt özellkler hekmn
seçmne yön verr;
çersnde 3 veya daha fazla krz
meydana gelmşse neden blnmeyen
menngoensefalts (MUE) rsk göz
önünde bulundurulmalıdır.
DAVRANIŞ
Zaman çersnde güç algılanan
davranış değşklğ lk krzn
belrtsdr, hastanın semptomatk
eplepss vardır. (Tablo 2)
YAŞ
İdeopatk eplepsl köpeklern
genellkle 6 ay-6 yaş aralığında lk
krzlern geçrmektedrler.
IRK
Krzler beyn tümörüne yatkınlığı
olan ırklarda daha çok görülmektedr
(Golden Retrever, Boxer, Boston
Terrer, French Bulldog). Bu ırklarda
4 yaş ve sonrasında gerçekleşen
krzlern mutlaka br bu sebepten
kaynaklanmaktadır. Küçük ırk
köpeklern genç yaşlarında (1-5
yaş arasındakler de) brkaç ay
Tablo 2. Yapısal
beyin hastalıklarında
köpeklerde sık görülen
davranış değişiklikleri
„ Agresflk
„ İnsanlardan uzaklaşma „ Asabyet
„ Halsz/kafasını sıkıştırma
„ Sahplerne karşı umursamazlık
„ Geceler huzursuzluk
„ Gün çnde fazla uyuma
KEDİ&KÖPEK
epilepsi Vakalarında
doğru anamnez oldukça
önemli çünkü bazı
hasta sahipleri krizleri
atlayabiliyor. çünkü
krizler illaki birden düşme
kasılma ağızda köpürme
gibi semptomlarla
gerçekleşmeyebilir. sırtta
hafif bir titremeler, bazı
kaslarda ara sıra görülen
seyirmeler de parsiyal
epilepsinin semptomları
olabiliyor.
Veteriner hekim rauf tunay
KLİNİK BULGULAR
Eğer krzler arasında
gerçekleştrlen nörolojk testlern
sonuçları normal değlse, hastalığın
sebeb yüksek htmalle yapısal
beyn hasarıdır. Her ne kadar, beyn
tümürü olan hastaların %30’u
normal sonuç verse de, deopatk
eplepslerde de %18 oranında anlık
anormallkler gözleneblr.
Hasta hayvanı muayene odasında
postural reaksyon ve korku
testleryle yürüyüş ve davranış,
değerlendrleblr. Klavuz
olarak, aşağıdak yapısal
bozukluklarda görüleblr:
Sersemlk
Tek tarafa dönme
Postural reaksyon
Tek taraflı korku tepks eksklğ
krzlerde Hayvan sahb başka br krz
htmaln azaltmak styorsa
İdeopatk krzlerde, antepleptk laç
tedavs eğer 6 le 12 ay arasında 1-2
krz geçrldyse önerlr;
1. Krzlern hayat tehlkes az
olmasına rağmen, hayvan sahplern
bu durum çok mutsuz eder. Genel
olarak hayvan sahpler en y
krz kontrolünün, krz yok ederek
yapılacağını düşünüyor.
2. Antepleptk laç tedavs krzn
veya status epleptkusun hayatı
tehlkesn azaltır.
ANTİEPİLEPTİK İLAÇ
KULLANILMALI MI?
Antepleptk laç teraps
aşağıdak olgular gerçekleştğnde
kesnlkle önerlr;
Yapısal sebeplerden kaynaklanan
Post-ktal peryotlarda ve ağır
PETİNFO 2014/08 46-47
3. Tartışmalı olsa da, klnksel
datalara göre meydana gelen her
krz gerçekleşecek dğer krzlern
htmaln artırır. Başka br değşle,
krz krz çeker.
4. Yen jenerasyon antepleptk
laçlar, esk antepleptk laçlara
göredaha az yan etks ve ya organ
tokstte rsk vardır
Bir sonraki sayımızda ise sizlere
ne zaman, hangi antiepileptik ilaç
kullanmanız gerektiğini ve yeni nesil
antiepileptik ilaçların yararlarından
bahsedeceğiz.
KÖPEK
Böbrek hastası br
köpek nasıl beslenmel?
Birçok araştırma hasta köpeklerin terapötik renal diyetlerle beslenmelerinin
kronik böbrek hastalığını kontrol etmekte en etkili yol olduğunu gösterdi.
Renal diyetler böbrek hastalıklarının ilerlemesini azaltarak, yaşam
süresinin uzamasına yardım eder.
Kronk böbrek hastalığı, böbreğn
fonksyonlarını ger dönüşümsüz
olarak tamamen kaybetmes sonucu
düşkünlüğe ya da ölüme sebebyet
verr. Böbrek hastalıkları en sık yaşlı
köpeklerde görülse de, her yaştan
köpekte bu hastalığa rastlayablrz.
Bu lerleyen hastalığı yapacağımız
uygun sağaltımlar brçok köpeğn
hayatını konforlu br şeklde devam
etmesn sağlayablrz.
Eskden, yüksek kan basıncı, drarla
proten kaybı ve hperparatrodzm
medkal tedav le her ne kadar
kontrol altında tutulmaya
çalışılsa da, köpekler teşhsten
kısa süre sonra ölürdü. Şmd
brçok araştırma hasta köpeklern
terapötk renal dyetlerle
beslenmelernn kronk böbrek
hastalığını kontrol etmekte en
etkl yol olduğunu gösterd. Renal
dyetlern böbrek hastalıklarının
lerlemesn azaltarak, yaşam
süresnn uzamasına yardım
ettğ herkes tarafından kabul
edlmektedr. Bazı besn
maddelernn kullanım şekller
kronk böbrek hastalıklarının
kontrolünde önemldr;
1) FOSFOR; vücuttak bütün canlı
hücrelern htyacı olduğu çn
dyetlerde tüketlen br mneraldr.
Genelde kemklerde ve dşlerde
bulunmaktadır, ekstraselüler
sıvılarda ve yumuşak dokularda
nspeten daha az bulunmaktadır.
İdrarla beraber vücuttan dışarı atılır.
Araştırmalar, 3. dereceden böbrek
hastası köpeklern dyetlerndek
fosfor kısıtlandığında yaşam
sürelernn uzadığını göstermştr.
2) PROTEİN; bu besn maddes
hakkında brbryle çakışan
k görüş vardır.
Diyetlerden proteini azaltmanın
sonucunda fosfor düzey düşer ve
daha az ntrojenl atık böbreklerden
atılır. (Çünkü proten fosfor
düzeynn artmasını sağlar.)
Diyetteki kaliteli protein
miktarını artırmak ya da normal
seviyelerde tutmak, vücudun
daha güçlü, daha koordnel ve
bağışıklığının daha sağlam olmasına
yardım eder. Fakat ortalama ömrün
uzamasına ters br etks yoktur.
Son önerlere göre, yeterl derecede
kaltel proten vererek, vücuttak
fosfor düzey azaltılablr.
3) OMEGA-3 DOYMAMIŞ YAĞ
ASİTLERİ; Esansyel yağ
astler, vücut tarafından
üretlmedğnden
dolayı, vücuda alınan
besn maddelernden
temn edlr. EPA ve
DHA, nflamasyonu
ve glomerular
hpertansyonu
azaltan, dolayısıyla
PETİNFO 2014/08 48-49
böbrek fonksyonlarını arttıran yağ
astlerdr. Omega-3 doymamış yağ
astler en çok balık yağında bulunur.
4)ANTİOKSİDANLAR; Serbest
radkaller nötralze eden br
maddedr. Eğer serbest radkaller
kend hallerne bırakırsanız,
hücreler parçalar ve daha brçok
serbest radkal oluşturur. Kronk
böbrek hastalığının lerlemesn
durdurmak çn, renal dyetlerde
antoksdanları ve Omega 3’ü
beraber kullanılması gerekr.
5)FERMENTE EDİLEBİLİR LİF;
Dyette bulunan bu tarz lfler,
dışkıda ntrojen atılımını uyarır ve
köpeklern yeterl mktarda proten
Renal diyetleR, içeRisinde
sadece düşük miktaRda
pRotein içeRen diyetleR
olaRak düşünülmemelidiR.
Bu diyetleR düşük pRotein
içeRiğinin yanında sınıRlı
miktaRda fosfoR ve tuz,
doymamış yağ asitleRi, lif
ve d vitamini içeRmektediR.
dr. Banu dokuzeylül
İstanbul Üniversitesi Veteriner
Fakültesi Dahiliye Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi Dr. Banu Dokuzeylül
tüketmesne zn verr. Renal
dyetlere eklenen lf kaynağı olan
pancar küspes, fruktoolgosakkart
ve bağırsaklardak bakter sayısını
artıran arap zamkı, ürenn dışkıyla
atılmasını sağlar.
Araştırmaların çoğu, 3. dereceden
böbrek hastası köpeklerde
uygulanan düzenl renal dyetler,
hastalığın lerlemesn yavaşlattığını
ve yaşam süresn uzattığını
göstermştr. Br araştırmada, renal
dyet kullanan köpeklern %70’nn
normal dyet kullanan köpeklerden
3 kat daha uzun yaşadığı tespt
edlmştr.
Köpekler, renal dyet sadece
dehdrasyon, mde bulantısı ve
kusma düzelnce değştreblrler.
Eğer köpek yen mamayı
sevmedyse, bu mamayı hastalıkla
lşklendreblr ve mama
verldğnde kendn hasta gb
hssedeblr. Bu konu da dkkatl
olmak gerekmektedr.
İstanbul Ünverstes Veterner
Fakültes Dahlye Anablm
Dalı Öğretm Üyes Dr. Banu
Dokuzeylül’den böbrek
hastalıklarında beslenmenn önem
ve uygulanması gereken dyetler
hakkındak görüşlern aldık.
KÖPEĞİN ŞİMDİYE
KADAR ALIŞMIŞ OLDUĞU
BESLENME STİLİ
TAMAMIYLA DEĞİŞMELİDİR.
Fzksel muayene ve belrl
analzler takben böbrek yetmezlğ
tanısını koyulduktan sonra hasta
sahb ve köpeğ çn yen tedav
protokolünü çeren yen br yaşam
stl başlayacaktır. Köpeğn şmdye
kadar alışmış olduğu beslenme stl
tamamıyla değşmeldr.
Böbrek yetmezlğ bulunan
KÖPEK
yapılan aRaştıRmalaRda,
Renal diyet kullanan
köpekleRin %70’inin
noRmal diyet kullanan
köpekleRden 3 kat daha
uzun yaşadığı tespit
edilmiştiR
hastaların beslenmes oldukça
önemldr. Özellkle 3. safha
ya da 4. safhada kronk böbrek
yetmezlğ teşhs edlen hastalarda
malnutrsyon şeklleneblmektedr.
Üremye bağlı olarak şekllenen
üremk stomatts ve üremk
gastroenterts sonucunda gıda
alımında azalma ve stekszlk
meydana gelmektedr. Bu
hastalarda anoreks tehdt le karşı
karşıya kalınmaktadır.
Kronk böbrek yetmezlğ olan
köpeklerdek beslenme tedavsnn
amacı, hastalığın lerleyşn
yavaşlatmak ve üremnn
başlangıcını ve komplkasyonlara
bağlı olarak şekllenen zamansız
ölümlern azalmasına yardımcı
olmaktır. Böylece hayvanın klnk
kondüsyonunun düzelmes, genel
durumunun desteklenmes ve kan
dolaşımındak toksn sevyelernn
düşürülmes hedeflenmektedr.
Böbrek yetmezlğ olan br hastada
en öneml şey hastanın yemek
yyeblmesn sağlamaktır. Renal
yetmezlğ olan hastalar çoğunlukla
yaşlı hastalar olduğundan
mamaların lezzetl olması da
gerekmektedr.
Böbrek yetmezlklernde km zaman
evde hazırlanan gıda dyetlernden
de söz edlmektedr. Ancak bunları
hazırlaması zor olduğundan
ve çerğnn tcar dyetlerdek
gb dengel olmayışından
dolayı kullanımları çoğunlukla
önerlmemektedr.
Pyasada köpek ve ked çn farklı
markalara at renal dyetler
Böbrek
Rahatsızlıkları
Mopsan Ürün Müdürü
Veterner Hekm Hale Yetkn
Böbrek rahatsızlıkları, yaşlı evcl
hayvanlarda en sık görülen
rahatsızlıktır ve ne yazık k
klnk belrtler ortaya çıktığında
çoğunlukla böbreğn dörtte üçü
kaybedlmştr. Klnk belrtlerde
özellkle köpeklerde polür/
poldps, letharj, ştahsızlık,
kusma, klo kaybı, konstpasyon,
dyare gözleneblmektedr. Yapılan
araştırmalar göstermektedr
k; böbrek rahatsızlıklarının
tedavsnde terapötk renal
br mamanın kullanılması evcl
hayvanın yaşam süresn ve hayat
kaltesn artırmadak tek yöntemdr.
Beslenmede temel hedefler;
yaşam süres ve kaltes artırılırken,
ürem belrtlernn azaltılması,
rahatsızlığın seyrnn yavaşlatılması
ve uygulanan medkal tedavlere
tamamlayıcı olmasıdır. Bu bağlamda
Hll’s ürün skalasından böbrek
rahatsızlıklarına sahp köpekler çn
terch edleblecek temel ürün; Hll’s
Prescrpton Det k/d Canne’dr.
PETİNFO 2014/08 50-51
Hll’s Prescrpton Det k/d Canne;
çerğndek azaltılmış fosfor oranı le
böbrek rahatsızlığının lerlemesnn
yavaşlatılmasına yardımcı olurken,
artırılmış proten dışı kalorler
uygun enerj alımının sağlanmasına
ve proten katabolzmasının
önlenmesne destek olur. Yne
çerğndek omega-3 yağ astler
laves renal kan akışının artırılmasına
yardımcı olurken, azaltılmış sodyum
oranları böbrek rahatsızlığının
lerlemesnn yavaşlatılmasına
destek olur. Hll’s Prescrpton Det
k/d Canne, çerdğ çözüneblr
lfler le bağırsaktak amonyağın
yenden emlmn azaltarak, kandak
üre sevyesnn azaltılmasında da
yardımcıdır. Hll’s Precrpton Det k/d
Canne’n, böbrek rahatsızlıklarının
erken safhasında kullanılması
durumunda, böbrek rahatsızlığının
lerlemesn azalttığı klnk olarak
kanıtlanmıştır. Bununla brlkte Hll’s
Precrpton Det Canne k/d kullanan
köpeklern böbrek rahatsızlıklarına
dar daha düşük sevyede klnk belrt
gösterdğ ve k katı kadar daha uzun
yaşadıkları klnk olarak onaylanmıştır
KÖPEK
bulunmaktadır. Hastada böbrek
yetmezlğ tanısı konulduktan
sonra tedavye laveten “böbrek
dyet” adı altında geçen mamalar
önerlmektedr. Dünyada bu
dyetlern şlevlern, yararlılıklarını
ortaya koymak çn çok sayıda
araştırma yapılmış olup, genel
kanıda bu mamaların kullanılması
gerektğ kararına varılmıştır. Bu
mamaların kuru ve yaş olmak
üzere 2 farklı versyonu mevcuttur.
Aslında önermz öncelkle kuru
mamanın tüketlmesdr. Böylece
hastanın çtğ su mktarı artacak,
bu da böbreklernn şlevnn yerne
getrlmesn kolaylaştıracaktır.
Blnçszce verlen aşırı proten
mktarı lerk yaşlarda köpeklerde
böbrek hastalığına yakalanma
şansını artırır.
Renal dyetler çersnde sadece
düşük mktarda proten çeren
dyetler olarak düşünülmemeldr.
Bu dyetler düşük proten çerğnn
yanında sınırlı mktarda fosfor ve
tuz, doymamış yağ astler, lf ve
D vtamn çermektedr. Br dğer
noktada, böbrek dyet ya da spesfk
br dyetle beslenen hayvanların
3-4 ayda br dyetlernn Veterner
hekm tarafından kontrol edlmes
gerekmektedr. Unutmayalım
k, doğru ve kaltel br dyetle
beslenme hastanın yaşam kaltesn
poztf yönde etklemektedr.
Böbrek rahatsızlıklarının yönetiminde
besinsel destek sunan, lezzetli çözüm ortağınız
PURINA VETERINARY DIETS Canıne NF
Vet. Hek. Banu Aytekn ErolNestle Purna PetCare Kıdeml Marka Müdürü
oluşumlarının azaltılması, kalp
hastalıklarının erken dönem ve
leshmanass le brlkte seyreden
böbrek yetmezlğ olarak sıralanablr.
Bununla brlkte PURINA VETERINARY
DIETS Canne NF Ek Faydaları ve
Karakterstkler aşağıdak gbdr;
Böbrek yetmezlğnde şekllenen
metabolk asdozn üstesnden gelmeye
yardımcı olur. Kalsyum okzalat, ürat ve
sstn üroltlernn yönetmnde yardımcı
ve faydalı olur. Düşük sodyum alınması
gereken durumlarda çerğndek düşük
Yaştan bağımsız olarak kısırlaştırma,
sodyum oranı sayesnde hastalığın
obezte ve az su tüketm köpeklerde
yönetmnde faydalıdır. Hasta le
böbrek rahatsızlıklarına neden
uyumu sağlayablmek adına yüksek
olablmektedr. Genellkle böbrek
lezzetllğe sahptr. Yüksek lezzetllğn
rahatsızlıklarını değerlendrecek olur
br sonucu olarak yüksek kalor alımı
sek, bakteryel sstt (%40), drar
klo kaybının önlenmesne yardımcı
kaçırma (%24), üroltler (%18) ve dğer
nedenlere bağlı rahatsızlıklar köpeklerde olur ve kas kaybının önüne geçer. Orta
düzeyde yağ ve kalor çerğ le brlkte,
gözlemleneblmektedr.
optmal proten düzey sayesnde uzun
Tüm bu rahatsızlıklarda köpekler çn
güvenle kullanableceğnz, kronk böbrek sürel beslenmede hasta le uyumu
hastalığı ve buna bağlı komplkasyonların teşvk edeblmek çn yüksek lezzetllk
sağlar. Böylece böbrek rahatsızlığı
besnsel yönetm çn formüle edlmş
tedav süresnce, köpeklern aynı
klnk br dyet Nestle PURINA beslenme
zamanda yedğnden keyf alması
uzmanları ve Veterner hekmler
sağlanır k htyacı olan günlük
tarafından formüle edlmştr; PURINA
beslenme mktarını yeter
VETERINARY Dets
kadar tüketeblsn. Aks
Canne NF. Ürünün
takdrde köpekler lezzetl
temel endkasyon
bulmadıkları br ürünü
alanları; kronk
tüketmey stemedkler
renal yetmezlk,
takdrde günlük htyacı
ensefalopat le brlkte
olan mktarı alamazlar.
seyreden karacğer
Bu da hem onların sağlıklı
rahatsızlıkları, dyette
beslenmeler çn hemde
sodyum kısıtlamasına
bu tedav süresnce
htyaç duyulan
besnsel olarak destek
durumlar, ürat,
olablmek amacıyla
sstn ve kalsyum
oldukça önemldr.
oksalat üroltlernn
PETİNFO 2014/08 52-53
KEDİ&KÖPEK
KÖPEKLERDE
MUKOKUTANÖZ PİYODERMA
Histopatolojisinde bakteri gözlenmeyen , antibiyotik tedavisine yanıt olarak oluşan
bileşenlerin sebep olduğu düşünülen dermatit çeşididir. Kabuklu eritremli
kabartılar olarak meydana gelir. Her yaşta köpekte görülebilir.
Mukokutanöz pyodermalar
köpeklerde nadr rastlanan
hastalıklardır. Genel olarak dudaklar
ve dudak çevresn etklese de,
lezyonlara göz kapaklarında,
vulvada, prepüste yada anüste de
görüleblr. Sebeb tartışmalıdır, bazı
araştırmacılar antbakteryel tedavye
yanıt olarak oluşan bakteryel
bleşenlerden şüphelenlyor.
KLİNİK BULGULAR
Her ırktan, her yaştan ve her
cnsyetten köpeklerde görülse de
özellkle Alman çoban köpeklernn
bu hastalığa predspoze olduğu
düşünülüyor. Hastalık dudaklarda
ertreml kabartılarla başlar.
Daha sonra kabuklanma ve erezyonlu
yarıklar görüleblr.
Dudaklarda pgment kaybı
gözleneblr.Muayene ederken yaralar
ağrılı olduğu çn dkkatl olmalısınız.
TANI
Ayırıcı tanıda; otommun
hastalıklardan pemphgus folaceus
veya kutaneöz lugus’un erken
aşamalarına, demodkozse,
Malasseza dermattse, dermaftozse
ve epthelotropc lymphomaya dkkat
etmek gerekr.
Lezyonlar dudakların brleşme
noktasına kadar yayılır.
Klnk tanı muayene sonuçları ve
tedav sonucunda alınan cevaplarla
konulur.
Lezyonlardan alınan smear
örnekleryle yapılan hstopatolojk
muayenede gözlenen koklar ve
nötrofllerle kesn tanı konulur.
Epdermal hperplaz, süperfasyal
kabuklanma ve bazal membranın
koruyucusunda lkenod dermatts
klnk bulgular arasındadır. Dermal
nfltrat çerğ; az sayıda nötrofl,
lenfost ve makrofajla beraber plazma
hücrelernden oluşmaktadır.
TEDAVİ
Eğer köpek lezyonları kaşıyorsa yakalık
kullanın.
Eğer vaka haffse klorhekzdn çerkl
şampuanlarla, 2 hafta boyunca gün
aşırı yıkayın.
Muprocn etken maddel pomatları
günde 2 kere uygulayablrsnz. Bu bazı
vakalarda oldukça etkl olsa da, eğer
köpek pomadı yalıyorsa uygulama
etksz kalablr. Bu sebeple
köpeklerde tropkal tedavler
önerlmez.
Tedavlerde sıklıkla sstemk
antbyotk kullanımı gerekr. Bu
tarz vakalarda 4 hafta boyunca
her 12 saatte br 30mg/kg
dozda sefaleksn kullanılablr.
Böylece hastalığın nüksü
gerçekleşmeden olgu
hafflemş olur.
Tedav sonrası
nükslere sık rastlansa
da, hastalığın erken
aşamalarında tropkal
tedavyle sağaltablrsnz.
Lezyonlar alevlendğnde,
glkokortkodler
hastalığın
tedavye cevabını
engelleyebleceğnden
dolayı mukokutaneöz dermattste
kullanımı önerlmez.
PETİNFO 2014/08 54-55
“İçerik fark yaratır”
“The ingredient makes
the difference”
Hep birlikte
evden, bahçeye!
Kedi ve köpekler doğal ihtiyaclarını giderirken
hijyen kurallarına dikkat edemezler. Bu
sorumluluk asla onlara yüklenemez! GETOFF bu konuda hayvan sahiplerinin en büyük
yardımcısı. Ev ve bahçede kullanılan GET-OFF
ürünleri bu harika yaratıklarla geçirilen kaliteli
zamanlar için mutlaka denenmeli...
GB GET-OFF
CYRSTAL
GRANÜL
GB GET-OFF
LAWN RESCUE
SPRAY
GB GET-OFF
REPPELLENT
SPRAY
Bahçe ve
çiçeklerden
uzak tutar.
Bahçede
istenmeyen
yerleri korur.
Çiçeklerine ve
bahçesine özen
gösterenler için
ideal.
GB W&GET-OFF
Neutraliser SPRAY
GB GET-OFF CHEW
STOPPA SPRAY
Evde tuvalet
yapılan yerleri
kokularını
yok eder.
Ev eşyalarınızı
uzun süre
yıpranmadan
kullanın.
YEN
E
ENM
SA
R
A
!
V
NE T-OFF
GE
İST
www.petservisi.com / www.mggida.com.tr / [email protected] Tel: (0212) 657 20 61-64
SÖYLEŞİ
GENÇ CERRAHLARLA ŞEKER
TADINDA BİR SÖYLEŞİ
Şekerci Veteriner Kliniği, Gayrettepe’ye renk getiren sevimli bahçesi,
konusunda uzman sevimli hekimleriyle, sevimli dostlarımızın ve sahiplerinin
gönüllerine taht kurmaya şimdiden başladı.
Gamze Şekerc, Cerrah Anablm
Dalında Doktora yaparken katıldığı
br semner sırasında gördüğü şyern
ne kadar beğendğn anlatırken
babasının ona böyle br sürprz
yapableceğnden haberdar değld...
Bu tatlı süprzle mutluluktan
havalara uçan Gamze hanımla ve
klnkte beraber çalıştığı yne Doktora
öğrencs Damla Durmuş le hoş br
söyleş gerçekleştrdk.
Şekerci Veteriner Kliniği’ni
açmaya nasıl karar verdiniz
bize biraz süreci anlatabilir
misiniz? Bu bölgeyi seçme
sebebiniz nelerdir?
Aslında aklımda hç klnk açmak
yoktu. İstanbul Ünverstes Veterner
Fakültes Cerrah Anablm Dalında
doktora eğtmm devam ettğ
çn ve ks br arada zor olacağını
düşünüyordum. Fakat br gün
Gayrettepe Dedeman Otel’nde
gerçekleşen Lazer semnerne
katıldım ve kahve arasında oteln
tam karşısında kralık tabelasını
gördüm. Bahçes de olan bu yern
konumu çok hoşuma gtt. Bende
yılladır Beşktaş’ta yaşadığım çn
bu semt zaten çok severm. Aynı
günün akşamı kralık dükkandan
babama bahsettm. Ertes gün ben
fakültedeyken bana sürprz yapıp
kralık dükkanı tutmuş. Yaşadığım
mutluluğu anlatamam. Yan klnk
açmak hç hesapta yokken br anda
hem de tam stedğm gb şekllend.
Klinik ekibinizden bize biraz
bahsedebilir misiniz?
Ben 1987 İstanbul doğumluyum. 2011
yılında İstanbul Ünverstes Veterner
Fakültes’nden mezun oldum. Daha
PETİNFO 2014/08 56-57
sonra İstanbul Ünverstes Veterner
Fakültes Cerrah Anablm Dalı’nda
doktora eğtmne başladım, eğtmm
hala devam etmektedr.
Veterner Hekm Damla Durmuş
Cerrah kürsüsünden doktora
arkadaşım, 1987 yılında İstanbul
doğumlu, 2009 yılında İstanbul
Ünverstes Veterner Fakültes’nden
mezun oldu. O da benm gb
mezunyet sonrası İstanbul
Ünverstes Veterner Fakültes
Cerrah Anablm Dalı’nda doktora
eğtmne başladı. Köpeklerde çapraz
bağ kopuğu konusundak doktora
eğtm devam etmektedr.
Ayrıca gece nöbetlermzde bze
yardım eden stajyer arkadaşlarımız
var. Cüneyt Bahtyar, Mehmetcan
Yaramanoğlu ve Seçkn Arslan kısa
zamanda alemzden oldular.
Heps elmz ayağımız burda oldu.
Hepsne teşekkür ederz.
Şekerci Veteriner Kliniği’nde
yollarınız nasıl kesişti? Doktoraya
başlarken de hayalinizde klinik
açmak var mıydı?
Veterner fakültesne başladığımızdan
ber br gün klnk açacağımızı
blyorduk. Ama tab k ortada planlı
br şey yoktu, Damla’yla fakülteden
ber çok yakın arkadaşız, aynı
zamanda onun doktora eğtm btmek
üzere, 5. yılı doldu. Yan her şey denk
geld, oturduk konuştuk beraber
çalışmaya karar verdk. Klnkte y
anlaştığınız arkadaşlarınızla çalışmak
çok keyfl. Umarım hep böyle keyfl
ve güzel gder.
İki cerrahi uzmanı Veteriner
hekim olarak beraber
çalışmanızın size sağladığı
avantajlardan bahsedebilir
misiniz? Kliniğinizde,
hastalarınıza sağladığınız
hizmetler nelerdir?
Zaten Damla’yla fakültede dğer
arkadaşlarımızla olduğu gb
devamlı beraber çalışıyorduk.
O yüzden brbrmz, çalışma
prensplermz çok y blyoruz,
yan klnğmzde hç zorluk
çekmedk. Her türden vakada
Cerrah Anablm dalındak tüm
hocalarımıza, doktorlara ve
doktora öğrenclerne danışıp
karar vereblmemz bzm çn çok
büyük avantaj. Özellkle danışman
hocam Prof. Dr. Kemal Altunatmaz
klnğn nşaat halnden ber hep
destekçm olmuştur. Dr. Ebru
Eravcı da açılışımızdan tbaren
her zaman destekçmzdr.
Hepsne çok teşekkür edyorum.
Hastalarımız bakımından
da cerrah uzmanı olmamız
bzce büyük avantaj olduğunu
düşünüyoruz. Acl müdahaleler
ve operasyonları bekletmeden
hemen yapmamızdan dolayı çok
olumlu tepkler alıyoruz. Onların
memnunyet sayesnde
bzm de hasta potansyelmz
gt gde artmaktadır.
Klinik donanımı hakkında ne
düşünüyorsunuz?
Bz klnğmz tam teşekküllü
yapmak stedk. Yan aynı
hasteneler gb, laboratuvar,
djtal röntgen operasyon çn
gerekl tüm ekpman ve aletler,
nhalasyon anestez, otoklav,
operasyon lambası gb bütün
donanımlar klnğmzde
mevcuttur. Klnk tanı çn
teknolojk donanımın çok öneml
olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca
bzce teknolojk olanaklar
artıkça mesleğmzn daha değer
kazandığını ve Avrupa standartlarına
yaklaştığını düşünüyoruz.
Hastalarımız bakımından da cerraHi uzmanı olmamız
bizce büyük avantaj olduğunu düşünüyoruz. acil
müdaHaleler ve operasyonları bekletmeden Hemen
yapmamızdan dolayı çok olumlu tepkiler alıyoruz.
Yeni açılan bir klinik olarak,
hasta sahiplerinden nasıl tepkiler
alıyorsunuz?
Oldukça büyük br bahçemz,
ferah muayene odalarımız, genş
bekleme alanlarımız ve her türlü
htyacı karşılayablecek ayrıntılı
br petshop bölümümüz var. 7 gün
24 saat sevml dostlarımıza servs
vermekteyz. Klnğmzn konumu
vasıtasıyla oldukça lg görüyor.
Müşterlermzn memnunyet
bzm çn çok önemldr. Bu sebeple
elmzden gelen her hzmet mnk
dostlarımıza sağlamaktayız. Hasta
sahplermz de bundan oldukça
memnunlar k çevrelerne bz
önermeye başladılar ble.
Veteriner hekimliğin
ülkemizdeki konumu hakkında
neler düşünüyorsunuz?
Veterner hekmlk mükemmel
ve çok saygıdeğer br meslek
maalesef ülkemzde henüz tam
anlaşılamıyor, umarım lerde hak
ettğ değer bulur. Tab k her
sektörde olduğu gb pet hekmlğ
anlamında gelşmelern olablmes
de en başta ülke ekonomsne bağlı
bence. İnsanların hayat standartları
gelşmel k pet kültürü de yerleşsn
ve devamında sektör de gelşmlere
açık olsun. Tab eğtmde de
yenlenmeler k pet kültürü gelşsn.
Son yıllarda bu gelşme gt gde
hızla artmaktadır.
Sektörde neler
Hepsinin ceva
Güncel haberler, dünyadaki son gelişmeler, bilimsel ve akademik
makaleler, mevzuatlara ilişkin değerlendirmeler, klinik tanıtımları,
etkinlik ve kongreler, beslenme ile ilgili çok önemli araştırmalar...
petinfodergi.com’a hergün göz atmalısınız!
Güncel bilgilere tek tıkla
kolayca ulaşabilirsiniz.
olup bitiyor?
vabı burada!
Dergimizi online
olarak çıktığı
anda hemen
okuyabilirsiniz!
Özel tasarımı
sayesinde tablet ve
telefonlarınızdan
da bizi rahatlıkla
takip edip, dergimizi
okuyabilirsiniz.
petinfodergi.com
KEDİ
KEDİLERDE ADIM ADIM
AĞRIYI TANIMLAYIN
Kedilerin ağrıyı hissettiğini düşünüyor musunuz? Klinik ekibinizdeki herkes öyle mi
düşünüyor? Hasta sahipleriniz ağrı hakkında ne düşünüyor? Peki, siz ağrı hissetme
konusunda onlarda nasıl farkındalık yaratabilirsiniz?
Bldğnz gb ABD ve Kanada’da
köpeklern kedlerden daha çok
sahplenlmes, Kuzey Amerka’da
köpekler en popüler pet hayvanı
yapmıştır. Ve brçok ked sahb hala
kedlernn sıkıntılarını köpeklernnk
kadar önemsemyor.
Son yıllarda ked sağlığıyla lgl
brçok güzel şey gerçekleştrlyor;
araştırmalar, el ktapları, devam
eden eğtmler, ked hastalıkları
sertfka programları, ked sağlık
grşmler, yen laçlar, yen
ürünler ve düzenlenen ked
sağlığı ve refahı çn çeştl
yardım organzasyonları. Pek
ya sz kedlern ağrılarını
tanımlamak ve tedav etmek
çn ne gb uygulamalar gelştrdnz?
Eğer daha ysn yapableceğnz
düşünüyorsanız, bu yazımızda 8 adımda
kedlere deal bakımı sağlayablrsnz.
Kedler şefkatl ve konforlu br şeklde
uzun yıllar yaşamasını sağlayablrsnz.
1. Kedlern de köpekler ve nsanlar
gb ağrıyı hssettğn klnk ekbnze
kabul ettrn.
Buna çalışanlarının arasında
küçük anketler düzenleyerek
başlayablrsnz. Anketlerde ucu açık
sorular kullanmaya dkkat etmelsnz;
‘’Kedlerde ağrı nedenler hakkında
neler düşünüyorsunuz?’’ gb. Cevabı
bell olan sorular gb görünse de
anlaşmanın temel çn tüm ekp br
fkr sunmuş olur ve br sonrak adımda
şnz kolaylaştırır.
Anket sonucunda elde ettklernz
mutlaka br sonrak ekp toplantınızda
kullanmalısınız, ya da toplantı
sırasında br anket yapıp ve
çalışanlarınızdan brne toplantı
tahtasında not tutturarak tartışma
platformu oluşturablrsnz.
Bu yöntemle tüm çalışanlarınız
ked sahpler çn klt adam halne
gelr, yan stedğnz sonucu blen
çalışanlarla; sakn ve rahat kedler.
2. Kedlerde ağrıyla lgl yaygın
sebepler ekbnz tarafından yce
anlaşılmalıdır.
Takımınız en sık rastlanan ağrı
sebeplern; yaralar, kırıklar ve dğer
hasarlar, cerrah prosedürler, ağız
hastalıkları, pankreatts ve lthaplı
bağırsak hastalığı olarak saptarken,
takımınızdan br sık rastlanan
nedenler, br dğer de nadr rastlanan
sebepler lstelesn.
‘ Büyük annenzn ne tp ağrısı
var? ‘ genç takım arkadaşlarınızda
ağrıyla lgl farkındalık
yaratmak çn uygun br sorudur.
PETİNFO 2014/08 60-61
Çalışanlarınızla beraber ağrının
derecesn tespt edn ve vakayla
lgl bulduğunuz çözümler lsteleyn.
Son olarak, çalışanlarınıza lstenzde
olmayan ve köpeklerde ağrı meydana
getren sebepler ve bu vakalara
kedlerde rastladıklarında nasıl br yol
zleyeceklern sorun.
3. Kedlerde ağrıyı teşhs etmek ve
derecelendrmek szn şnz.
Kedlern ağrılarını gösterme şekller
farklıdır, sakın br yere çeklp, br
kenara kıvrılır ve uyuyormuş gb
gözlern kapatırlar. Bu kedlern ağrıya
karşı en sık gösterdğ tepkdr. Hatta
bu tepk sebebyle herkes kedlern
ağrılarını sakladığını düşünür. Açıkçası
onlar ağrılarını gösteryor ve onların
göze çarpmayan ağrı belrtlern
saptamak sz veterner hekmlern şdr.
Kedlern ağrılarıyla lgl dğer
yaygın yanlış anlaşılma da
saldırganlık belrtlerne benzeyen
hırlama ve myavlama gb uyarma
seslerdr. Ağrı çeken kedlern
mırıldanmalarını hatırlayın.
Eğer hastanın çıkardığı seslern
neden ağrı veya korku kaynaklı
olduğu bell değlse, kedye hızlı etk
eden opod uygulaması yapın ve
20-30 dakka bekleyn ve nedenn ne
olableceğn değerlendrn.
Uzmanlar kedlerde ağrının
tanımlanması çn brçok yol olduğunu
söylüyorlar, ama en y pucunun
Kedilerin ağrılarını gösterme şeKilleri farKlıdır, saKın
bir yere çeKilip, bir Kenara Kıvrılırlar ve uyuyormuş
gibi gözlerini Kapatırlar. bu, Kedilerin ağrıya Karşı en
sıK gösterdiği tepKidir. Hatta bu tepKi sebebiyle HerKes
Kedilerin ağrılarını saKladığını düşünür.
keddek davranış değşklklernn
olduğunu kabul edyor.
Bast ağrı derecelendrmelernden
br 0 le 4 arasında ağının şddetne
göre numaralandırmadır;
Ağrı yoksa; 0˚
Ağrı haffse; 1˚
Ağrı ortaysa; 2˚
Ağrı şddetlyse; 3˚
Ağrı çok şddetlyse; 4˚
Daha objektf br ağrı ölçme
davranış değşklklern
gözlemleyerek yapılablr;
İştahta azalma
Çevreye ve sahbne olan
etkleşmnn azalması
İdrar kabını kullanmada azalma
Duruş değşklkler
Palpasyon ve dokunmalara
karşı tepk değşklkler
Bu gözlenen değşklkler hastanın
dosyasına not edlmeldr.
Klnk ekbnz, hasta veya yarası olan
br hasta geldğnde, lk olarak klnk ve
laboratuvar testlern nasıl yapıyorsa,
ağrı derecelendrmey de tıpkı bunlar
gb lk sıralara koymaları gerekr,
ayrıca bütün muayene ve tedavler
sonucunda vakanın takbnn çok
öneml olduğunu blmeldr.
4. Hasta sahbne “Evet yaşlandıktan
sonra o daha az hareket etmeye
başladı.’’ dedrtn.
Eğer hasta sahb 11 yaşındak
kedsnn mutfak tezgahına atlama
alışkanlığını bıraktığını vedaha uslu
br ked olduğunu düşünüyorsa
braz daha bu konu hakkında
düşünmes gerekmektedr. Çünkü
o bu alışkanlığı bırakma mesajının
sebebn anlayamamıştır. Zaten kedler
yüksek yerlerede oturmaya ve oradan
çevrey zlemeye bayılırlar. Kednn bu
davranışı bırakma neden muhtemelen
artrtsn sebep olduğu şddetl ağrıdır.
En sık rastlanan dğer br vaka tarzda;
hayvan sahplernn kedlernde br
ağrının olduğunu anlamsız sebeplerle
belrtmesdr. Mesela szn hçbr
anormallk gözlemleyemedğnz
vakalarda ’’Kedm devamlı şu bölgesn
her zamanknden daha fazla yalıyor’’
gb sorular geleblr. Pek geçmşte
bunları nasıl cevapladınız?
KEDİ
artıK siz ve taKımınız
Kedilerde ağrıyı
anlayabilir ve erKen
dönemde ağrının
sağaltımını yapabilirsiniz,
en önemlisi de Hasta
saHiplerinin isteKlerini
Hemen farKedip, talebi
yaratabileceKsiniz.
“Her şey normal görünüyor, braz
gözlemleyelm” ya da “Eğer daha
kötüleşrse ben blglendrn”.
Brçok ked sahb çok dkkatldr,
eğer kedlernn ağrısı olduğunu
düşünüyorlarsa, tesptler doğru
olablr, bu sebeple onları dnlemel ve
kedy yce gözlemlemelsnz.
Kedlern ağrıları önemldr, gerçektr
ve tedav edleblr. Eğer bunu
sağlarsanız, kedler ve ked sahpler
çn kahraman olablrsnz.
5. Medkal tedavler: NSAID’lar,
opodler ve dğerler.
Tamam ağrıyı kedlerde tespt
ettnz, şmd sıra tedavye geld.
Bunu nasıl yapablrsnz?
İlaç kullanımında 2 öneml ayrıntıya
dkkat etmek gerekr; brncs
güvenlrlk, kncs se lacın yararlı
olup olmamasıdır. Bunların ks de
uygunsa, sz bu tedavnn ked ve
sahbnn lşksn nasıl etkleyeceğn
göz önünde bulundurun.
Hasta sahbne kedlerne günde
2 kere laç uygulayablrler m
sorun eğer uygulayamayacaklarını
düşünüyorlarsa alternatf
yollar bulmalısınız.
Opodlerden buprenorfn kedlerde
rahatlıkla kullanılablr ve NSAI
laçlardan meloxcam kısa sürel
kullanılablr. Her vakada, laca karşı
beklenmedk tepkler gerçekleşeblr,
bu konuda takımınızı hayvan
sahplern blglendrmeler
konusunda eğtmelsnz.
Ağrı sağaltımında dğer br yol se
hedefleme yapılan tedavlerdr. İk lacı
beraber kullanarak ağrı yolu boyunca
farklı noktalar hedef alınır; br lokal
yangıyı gdermeye çalışırken, dğer laç
ağrıyı beyne taşıyan snr yoluna etk
eder. Düşük dozlarda laçları kombne
ederek kullanmak tek laç kullanımına
nazaran daha etkldr. Brçok uzman
bu tedav şekln terch eder.
Son olarak, ağrı geldğnde tek lacın
bütün ağrıları geçremeyeceğn
aklınızdan çıkarmayın ve her hasta
kedy breysel olarak değerlendrn.
Ağrı sağaltımı çn brçok analjezk,
anestezk, antnflamatuar ve
anksyoltk kedlerde kullanılablr,
fakat kedlerde toksk olan laçları
kullanmamaya dkkat etmelsnz.
6. Bazı besn maddeler ve
nutrakötkler ağrı sağaltımında
güvenle kullanılablr.
Glukosamnoglkanlar ve dğer besn
takvyeler nsanlarda ve hayvanlarda
rahatlıkla kullanılmaktadır.
Brçok frma kronk eklem hastalığında
kullanılmak üzere çeştl formlarda
eklem koruyucuları üretmektedr.
Hatta bazı hayvan mamalarının
PETİNFO 2014/07 62-63
çersnde de eklem koruyucuları
bulunmaktadır. Ağrısı olan kedlerde
bu tp ürünlern kullanılmasının lerye
yönelk oldukça çok yararı vardır.
7. Dğer tedavler: Akupunktur,
terapötk lazer, fzyoterap.
Sadece köpekler ve nsanlarda
değl, alternatf ağrı sağaltım
modeller kedlerde de uygulanablr.
Fakat bu tedavler uzmanları
tarafından yapılmasına dkkat
edlmes gerekmektedr.
8. Tedavy zleme, laç etknlğn
ölçme ve ağrı kontrolünün sonucu
Kedlern herhang yaşam
aşamalarında görülen ağrının
belrlemesnn ve ölçmesnn etkn
ve güvenlr olması çn belrl br
sınır belrlenmeldr.
Kedlern kullanılan laçlara fzksel
ve metabolk cevapları, ser ağrı
puanlama ve laboratuvar sonuçları
le takp edlmeldr. Brçok veterner
referans laboratuvarın laç zleme
profllern referans alarak takb
gerçekleştreblrsnz. Artık sz ve
takımınız kedlerde ağrıyı anlayablr
ve ağrının sağaltımını yapablrsnz,
dahası artık hasta sahplernn
steklern hemen farkedp, taleb
yaratacaksınız. Kedlern kahramanı
olmak szn ellernzde…
SÖYLEŞİ
GÖZTEPE’NİN DERİNLİKLERİNDE
BİR DENİZATI
Mesleğimizin biraz daha saygıyla karşılanmasını ve hayvanlara olan aşırı sevgimizin
bazı insanlar tarafından suistimal edilmemesini isterdim...
gb brçok chazı mkanlarımız ve
gereksnmlermz doğrultusunda
bünyemzde bulundurmaktayız.
Bzm mesleğmz, tıp blm, o
kadar genş k... Veterner hekmler
olarak, her şey ben yaparım
zhnyetnde olmamamız gerektğn
düşünüyorum. Bu sebeple klnğmde
her türlü tedavy operasyonu ben
yapablyorum demyorum. Gerek
gördüğümde alanında uzman
hekmler klnğmzde ağırlayıp
hayvanlarımıza en y hzmet
sunuyor, sorunları brlkte çözüyoruz.
Ve bu sayede verdğmz hzmet çok
genş br yelpazaye sahp oluyor.
2013 yılı temmuz ayında Denizatı Veteriner Kliniğini
devraldım ve kendi yolumu çizmeye başladım.
2011 İstanbul Ünverstes Veterner
Fakültes mezunlardan genç
Veterner hekm Anıl Slle’yle
küçüklüğünden ber vurgunu
olduğu mesleğ keyfle
gerçekleştrdğ klnğnde hoş
br şöyleş gerçekleştrdk.
Mezuniyetinizden itibaren
klinisyenliğe başlama ve
kliniğinizi açma sürecinden
biraz bahseder misiniz?
Mesleğmzde çalışma alanımız çok
genş, ama ben her zaman kendm
tedav eden, hayvanlarla brebr
temasta br veterner hekm olarak
gördüm. Veterner fakültesne
grmeden önce br veterner
klnğnde çalışmaya başlayarak
lkokuldan ber hayalm olan
veterner klnsyenlğne lk adımımı
attım. Okul zamanında klnklere
gderek doğru yerde olduğumu
gördüm ve mezunyet sonrasında
da bu yolda lerledm. 2013 yılı
temmuz ayında Denzatı Veterner
Klnğn devraldım ve kend yolumu
çzmeye başladım.
Denizatı veteriner kliniği olarak
evcil dostlarımıza verdiğiniz
hizmetleriniz hakkında bilgi
alabilir miyiz?
Koruyucu hekmlk, aşılama,
bakım, tedav, genel ve özel
cerrah müdahaleler klnğmzde
yapılablmekte. Hastalarımız çn
röntgen, hemogram ve byokmya
chazı, EKG, solunum anestez
chazı, hasta başı montörü, kavtron
PETİNFO 2014/08 64-65
Bugün evcil hayvanlar,
yeni teknolojiler ve hayvan
sahiplerinin daha iyi bakım
talepleri sayesinde insanlara
uygulanan hayat kurtarıcı
tedavilerden faydalanabiliyor.
Sizin kliniğinizde teknolojiye
bakış açınız nasıl?
Teknoloj gün geçtkçe hızla lerlyor.
Bence her hekm gelşmeler takp
etmel, yenlklerden haberdar
olmalı. Veterner hekmlk hergün
gelşen, yenlklere açık ve
öğrenmenn ucu bucağı olmadığı br
meslektr. Br hekm, ben blyorum,
bunun kuralı budur, başka yolu
yoktur, buraya kadar dememel.
Ben de teknolojy ve yenlkler
yakından takp edp, elmden
geldğnce hastalarıma teknolojden
faydalanma mkanı sunuyorum.
Sürekl okuyor ve araştırıyorum.
Mümkün oldukça klnğme ekpman
yatırımı yapıyor ve her anlamda
gelşmeye çalışıyorum.
KEDİ&KÖPEK
Kliniğime gelen her
hayvana Kendi hayvanımmış
gibi davranaraK, onlar için
en iyisini yapmayı Kendime
görev bilmeKteyim ve
onların sağlığı için her
türlü imKanı yaratırım.
Özellikle pet popülasyonunun
daha yoğun olduğu
büyükşehirlerdeki evcil
hayvan edinme kültürünü nasıl
değerlendiriyorsunuz?
Hayvan severlern evcl hayvan
ednmeler veya sevgler o kadar
çok farklılık gösteryor k. Km
petshoplarda daha nadr bulunan,
kendlernce daha özel cnsler arayıp
satın alırken, kmler sokaklardan
barınaklardan canları kurtarıp, br
ömür onlarla mutlu yaşamayı terch
edyor. Km olursa olsun, nasıl veya
nereden br hayvan ednmş olurlarsa
olsun kmsey suçlayamam. Herkesn
kend zevk, düşüncesdr. Ben se,
klnğme gelen her hayvana kend
hayvanımmış gb davranarak, onlar
çn en ysn yapmayı kendme görev
blyorum ve onların sağlığı çn her
mkanı sağlıyorum.
Bize çalıştığınız bölgedeki evcil pet
popülasyonundan ve insanların
evcil hayvanlara yaklaşımından
bahsedebilir misiniz?
Bölgemde ked, köpek, kuş ağırlıkta
olmak üzere hemen hemen her türlü
sürüngenle, ya da farklı memellerle
hayatını paylaşan nsanlarla
karşılaşıyorum. Büyükşehrde
yaşamanın verdğ mkanlarla bu
çeştllk gt gde artmakta. Mevcut
hayvan sahplerm hayvanlara karşı
çok düşüncel ve sevgyle yaklaşıyorlar.
Sokakta gördükler yardıma muhtaç
br cana asla kmse sırt çevrmyor.
Bende mkanlarım dahlnde sokak
hayvanlarına elmden gelen her türlü
desteğ klnğmde sağlıyorum.
Sizce sokak hayvanları
sayısındaki artışı önlemede
veteriner hekimlerin rolü ne
olmalıdır? Bu konuda tüm
veteriner hekimlerin iştiraki ile
nasıl bir çalışma yapılabilir?
Eğtmn düzeyn artırmamız gerektğn
düşünüyorum. Gerek beledyeler gerek
özel klnkler brlkte çalışarak hayvan
sahb olsun olmasın herkese, belrl
zamanlarda semnerler vereblrz.
Bzler hekm olarak blgy paylaşıp,
yol gösterp en güzel katkıyı sunablrz
bence. Toplum olarak blnçl hareket
edemezsek asla sokak hayvanlarının
sayısındak artışı durduramayız. Sadece
hekmler ya da brkaç kendn adamış
hayvansever nsan maalesef sokak
hayvanlarının artışına yetşemyor.
Dünyada pet sağlığı alanında
yapılan araştırmaların boyutu
hakkında neler söylemek
istersiniz? Ülkemizde
gün geçtikçe artan eğitim
çalışmalarına katılıyor musunuz?
Etkileri nasıl oluyor?
Dünyada Veterner hekmlkte yapılan
araştırmalar ve çalışmalar beşer
hekmlğn hep br adım önünde oluyor.
Teknolojnn de çok hızlı lerlemesyle
blgnn sınırı olmuyor. Hep artan ve
PETİNFO 2014/08 66-67
yenlenen blglerle dolmak çnse
sürekl eğtm çalışmalarına katılmamız
kesnlkle gerekl. Bu çalışmalar hem
bzlere yen blgler öğretrken, hem
de farklı bakış açıları sunmasıyla
çok önemldr. Tıp çok büyük ve hızla
gelşyor değşyor. Belk de 10 yıl
öncenn doğrusu, bugünün yanlışı
olablyor. O yüzden gelşmelerden
haberdar olmalı, semnerlere katılmalı,
nternet sayesnde br sürü yen
çalışmaya ulaşmalıyız. Yoksa zaman
geçtkçe hayvanlara ve nsanlara
yarardan çok zararımız dokunablr.
Ülkemizde henüz yapılmayan
ama sizin bir gün uygulamaya
geçirmek istediğiniz bir tedavi,
operasyon vb. var mı? Hekim
olarak hedef ve hayallerinizi
bizimle paylaşır mısınız?
Aklıma br anda protez kol ve bacağa
sahp olan, bu şeklde hayatını çok
daha kolay ve rahat yaşayablen brkaç
hayvan görüntüsü geld. Belk br gün
ben de bunu yapablrm…
Son olarak neler söylemek ve
eklemek istersiniz?
Bana, klnğme ve düşüncelerme yer
ayırdığınız çn Petnfo dergsne çok
teşekkür ederm.
KEDİ
BAĞIŞIKLIK
SİSTEMİNE
SALDIRAN SİNSİ
HASTALIK; FIV
FIV, Tedavisi olmayan ciddi bir
hastalıktır, fakat immun sistemi
alternatif tedavilerle destekleyerek
enfekte kedinin normal bir yaşam
sürmesini sağlayabilirsiniz.
Felne Immunodefcency Vrus (FIV),
Felne Leukema Vrus’la (FeLV)
aynı olan retrovrus famlyasından
gelmektedr. Çok yavaş hareket
ettğnden dolayı, vrologlar
tarafından Lentvrüs olarak
sınıflandırılmıştır. FIV, drek mmun
ssteme saldıran br vrüstür, dünya
çapında %2-%3 oranında ked bu
hastalıkla enfektedr. Hasta ve rsk
altındak kedlern enfeksyon oranı
yaklaşık %15’e kadar çıkablr.
NASIL YAYILIR?
FIV genelde ısırık yaralarıyla yayılır,
bundan dolayı kısırlaştırılmamış
agresf sokak kedler yüksek rsk
altındadır. Ev kedlernde hastalığın
gözlenme oranı düşüktür. Çalışmalar
sonunda vrusun anne sütüyle yavru
kedlere bulaştığı saptanmıştır.
Çftleşme le bulaşma nadr olarak
rastlanmıştır. Eğer FIV poztf br ked
enfekte olmayan başka kedlerle
aynı evde yaşıyorsa, kavga ve
çftleşme olmadığı sürece bulaşma
söz konusu değldr. Klask temasla
vrüs bulaşmaz. FIV, nsanlardak
Şu durumlarda kedlere FIV test
yapmalısınız;
-Hç test edlmedyse
-Hastaysa
-Yen sahplendysenz ve FIV
durumunu blmyorsanız
-İnfekte br kedyle temas ettyse
PETİNFO 2014/08 68-69
HIV vrusuyle benzer yapıya sahptr.
İnsanlara ve dğer hayvanlara
bulaşması söz konusu değldr.
Enfekte br ked kavga sırasında
başka br kedy ısırdığında salyada
bulunan vrüsler yara vasıtasıyla
kan dolaşımına katılır. Kan yoluyla
en yakın lenf nodüllerne grerek,
lenf hücrelernn çersnde çoğalır.
Buradan dğer lenf nodüllerne
yayılarak bütün nodüllern
büyümesne neden olur. Bu noktada
belk ateş gözleneblr, fakat lenf
nodüller çok büyümemşse ya da
ked de hastalık belrtler belrgn
değlse bu durum farkedlmez. Çoğu
kedde FIV hastalığı uzun süre elmne
edlemez, ve vrüs yavaş yavaş mmun
sstem tahrp etmeye devam eder.
KEDİ&KÖPEK
Virüs Vücuda alındığı
zaman T-lenfosiT denilen
Ve VücuTTa bağışıklıkTa
göreV alan hücrelerde
çoğalmaya Ve bağışıklık
sisTemini baskılamaya
başlar. böylece hayVan
bulaşıcı hasTalıklara
karşı dayanıksız bir
hale gelir.
SEKONDER ENFEKSİYONLAR
BÜYÜK TEHLİKEDİR.
FIV enfekte brçok ked yıllarca hçbr
belrt göstermeden yaşayablr.
Fakat vrusun mmun ssteme
saldırısı yüzünden, sonuç olarak
ked, çevrede bulunan ad bakterler,
vrüsler ve paraztlern üstesnden
gelememektedr. FIV’de karşılaşılan
brçok klnk semptom sekonder
enfeksyonlar sebebyle ortaya çıkar.
Ked enfekte olduktan yıllar sonra
mmun yeterszlk sonucu meydana
gelen şu belrtlerle karşılaşablrsnz;
 İştahsızlık
 Kronk klo kaybı
 Dyare
 Ateş
 Zayıf tüy yapısı
 Kötü huylu tümörler
 Ağız ve dş etlernde nflamasyon
 Tekrarlayan kronk drar keses,
der ve solunum sstem problemler
 Krz gb nörolojk problemler ve
davranış değşklkler
 Kanama bozuklukları ve kemk
lğ problemler
HOLİSTİK SAĞALTIM
EN İYİ ÇÖZÜM…
FIV enfekte br kednn vrusu
yaymasını engellemek çn evde
bakılması en doğru çözümdür. Böyle
kedlern düzenl kontrol edlmes ve
kısırlaştırılması önerlr. Evde tek başına
beslenmes mümkün değlse bulaşma
rskn mnmuma ndrmek çn kedlern
aralarında kavga etmeler önlenmeldr.
FIV enfekte br kednn ne kadar
yaşayacağını tahmn etmek zordur.
Eğer klnk semptom göstermezse
normal hayatına devam edeblr fakat
ked de klo kaybı, ateş ve sekonder
enfeksyonların gözlemlenmes halnde
yaşam süres kısalablr. Bu hastalığın
klask br tedavs yoktur. Aşısı vardır
fakat kullanımı tartışmalıdır.
Holstk sağaltım kedlern htyaçları
doğrultusunda yapılır;
fıV poziTif bir kedi enfekTe
olmayan başka kedilerle
aynı eVde yaşıyorsa,
bulaşma kaVga Ve
çifTleşme olmadığı sürece
bulaşma söz konusu
değildir. klasik Temasla
Virüs bulaşmaz.
PETİNFO 2014/08 70-71
Stres azaltmak çok önemldr,
 Homotokskoloj ve homeopat
vücudun drencn desteklemeye
yardımcı olablr. FIV’de
homeopatk nozod’un mevcut
olması umut vercdr.
 Astragalus ve çvt otlu
btksel formulasyonlar antvral
özellklernden dolayı kullanıma
uygundur. Vahş Batı ve Çn btksel
karışımları mmünolojk fonksyonları
düzeltmeye yardımcı oldukları çn bu
btklerden formüle edlmektedr.
Kedlern yüksek değerl, kaltel
dyetlerle beslenlmes bağışıklık sstem
çn çok önemldr ve çğ yyeceklerden
uzak durulması önerlr.
HER KEDİYE TEST
YAPMALI MISINIZ?
FIV hastalığının tanısı çn kedden kan
alınarak vrüs antkor test yapılablr.
Eğer antkor bulunuyorsa, ked
enfektedr. Eğer test sonucu poztf
çıktıysa, bazen yanlış poztflkler
görülebldğnden dolayı mutlaka
tekrardan test tekrarlanmalıdır.
Eğer ısırık yarası dolayısıyla enfekte
olma htmal varsa ve test sonucu
negatf çıktıysa, 60 gün sonra test
tekrarlanmalıdır. FIV enfekte anneden
doğan yavru kedler bazen FIV
antkorlarına sahp olmalarına rağmen
vrusla enfekte olmayablrler. Bunu
tespt etmek çn kedler doğduktan
6 ay sonra test edlmeldr.
KEDİ
KEDİM ARTIK DAHA
AZ HAREKET EDİYOR...
Osteoartritis, yani dejeneritif eklem hastalığı, köpeklerdeki kadar
sık olmasa da, kedilerde en çok rastlanan eklem hastalığıdır.
Osteoartrtsl kedlern eklem
yüzeyn saran kıkırdak dokunun
açılmasıyla, kıkırdağın altında
kalan kemğn üzernde hasar
oluşmaya başlar. Osteoartrts,
aşırı stres, dslokasyon ya da
kemk kırığından dolayı meydana
geleblr. Eklem hastalıklarında,
erken ve doğru tedav topallık
rskn azaltır.
Osteoartrts hayatın lk yarısında
başlasa da, semptomlar genel de
çok sonra ortaya çıkar. İşaretler
genelde tutukluk ve topallıktır.
Topallık genelde ked uyandığında
fazladır, ama gün çersnde düzelr.
Kedlern etklenen eklemler şşer, bu
sebeplerden dolayı ayak kaslarında
atrof gerçekleşr. Atlamaktan ve
sıçramaktan kaçınırlar. Gt gde hç
hareket edememeye başlarlar. Soğuk
ağrı ve tutukluğu artırır.
OSTEOARTRİTİSİN TANISI
Eklem röntgennde lgamentlern ve
eklem kapsülünün kemkle buluştuğu
noktada görülen kemk çıkıntılarla
yapılablr. Osteoartrts, derecesne
göre eklem alanını daraltır ve eklem
kemklernde sıkışıklığı artırır.
PETİNFO 2014/08 74-75
OSTEOARTRİTİS’İN
TEDAVİSİ YOKTUR
Osteoartrts’n tedavs yoktur, fakat
bazı semptomatk tedav yollarıyla
kedlern hayat standartlarını
yükseltleblr. Hayvanın zayıflamasını
sağlayarak eklemler üzerndek stres
azaltılablr. Uyuduğu ve dnlendğ
alanlar sıcak tutulmalıdır. Masaj ve
fzk tedav yararlı olablr. Akupunktur
brçok kedye faydalı olmuştur. Eğer
ked yüzmey sevyorsa, hdroterap
mükemmel br çözümdür.
Brçok ked glucosamne-chondrotn
gb eklem kıkırdağını onaran ve her
KEDİ
OsteOartritis’in tedavisi yOktur, ancak bazı
semptOmatik tedavi yOllarıyla kedilerin hayat
standartlarını yükseltilebilir.
hang br hasardan koruyan kıkırdak
destekleyc takvyeler kedlere yararlı
olacaktır. Ağır vakalarda analjezk ve
kortkosterod kullanımı ağrıyı kesecek
ve eklem fonksyonlarını gelştrecektr.
YAŞAM STANDARTLARINI
YÜKSELTMEK İÇİN FİZİK
TEDAVİ ÖNERİLİR
Kasların sertlğn ve eklemn
hareketllğn korumak çn haff
egzerszler oldukça yararlıdır. Yoğun
ve ağır egzerszler eklemlere zarar
verr. Artrtsl kedlern arka ayakları
üzernde durmaları önerlmez. Klolu
kedlern klo vermes sağlanmalıdır.
Fazla klolardan kurtulmak tedavde
çok önemldr.
EN İYİ ÇÖZÜM- EKLEM
KORUYUCULAR
Kedlerde artrts kaynaklı ağrı ve
nflamasyonu tedav etmek çn
brçok yen laç vardır. Maalesef
köpeklerde kullanılan brçok laç
kedlerde toksktr, bu yüzden laç
seçmne dkkat etmek gerekr.
Acetomnofen türev preparatlar
kesnlkle kullanılmamalıdır.
Eklem koruyucular, osteoartrtslern
lerlemesn herhang br kıkırdak
bütünlüğünün bozulmalarından
korumak çn modfye edlmştr.
Kıkırdak bozulmaları osteoartrtsn
oluşumunun lk aşamasıdır. Artrtsn
en etkl çözümü eklem koruyucular
hastalığın erken aşamalarında
kullanılmaya başlandığında elde edlr.
Eklem koruyucu ajanlar nutrasötkürünlerdr. Nutrasötkler, hastalıklar
üzernde tedav edc özellğ olan
desteklyc ürünlerdr. İlaçlara ya da
gıdaya benzemez. Etknlkler klnk
araştırmalar sonucunda saptanmıştır.
Osteoartrts tedavsnde en sık
kullanılan nutrasötkler; glucosamne,
polsülfat glycosamnoglycan, and
chondrotn sülfattır. Chondrotn
sülfatlar eklem kıkırdağını en y
onaran eklem takvyesdr. Kedlerde
kullanılan eklem takvyelernn seçm
önemldr. Kedlere özel formüle
edlenler terch edlmeldr.
PETİNFO 2014/08 76
Onun için
seçimim Hill’s.
Bir veteriner hekim ve aynı zamanda bir evcil hayvan sahibi
olarak insanlar ve evcil hayvanları arasındaki özel ilişkiyi çok
iyi anlıyorum. İşte bu nedenle kendi evcil hayvanların için
Hill’s™ Science Plan™’i seçiyor ve size de tavsiye ediyorum.
Hill’s, ona ihtiyacı olanın tamamını verirken, ihtiyacı olmayan hiçbir şeyi vermez.
İşte size, daha iyi bir yaşamın formülü.
™Ticari markalar Hill’s Pet Nutrition, Inc.’e aittir. ©2014
Valerie Grin, Veteriner Hekim
& Evcil Hayvan Sahibi