petinfo 66 PET SAĞLIĞI DERGİSİ AĞUSTOS 2014 SAYI 66 EPİLEPS EPİLE EPİLEPSİ EPİLEPSİ EPİLEPSİ Epilepsi her 20 köpekten birini etkileyen, hayati tehlikesi yüksek, en yaygın köpek hastalıklarından biridir. Kedilerde adım adım ağrıyı tanımlayın... 60 Böbrek hastası bir köpek nasıl beslenmelidir? 48 Kedim artık daha az hareket ediyor... 74 İÇİNDEKİLER 56 > GEnç cErrahlarla şEkEr tadında Bir söylEşi Şekerc Veterner Klnğ, Gayrettepe’ye renk getren sevml bahçes, konusunda uzman sevml hekmleryle, sevml dostlarımızın ve sahplernn gönüllerne taht kurmaya şmdden başladı. 8 > dünya vE türkiyE pEt sEktöründEn son haBErlEr Pet dünyasının tüm güncel haberlernn en doğru adres olan Petnfo’da, bu ay da sektörel gelşmeler, blmn ışındak verler ve lg çekc hkayeler szlerle paylaşıyoruz. 20 > pEt hayvanlarındaki vEktör kökEnli hastalıklar ‘tEk sağlık’ Dr. Bayer bu ay ‘Tek Sağlık’ konusunu ele alarak nasıl ortaya çıktığını ve amacını anlatıyor. sayfa 22 sayfa 40 40 > EpilEpsi vakalarına nasıl yaklaşmalıyız? Epleptk nöbet beyn hücrelernde geçc anormal elektrk yayılması sonucu ortaya çıkan klnk br tablodur. Her 20 köpekten brn etkleyen bu cdd hastalığa klnğnzde hç rastladınız mı? Epleps vakalarına nasıl yaklaşmanız gerektğn blyor musunuz? 60 > kEdilErdE adım adım ağrıyı tanımlayın Kedlern ağrıyı hssettğn düşünüyor musunuz? Klnk ekbnzdek herkes öyle m düşünüyor? Hasta sahplernz ağrı hakkında ne düşünüyor? Pek, sz ağrı hssetme konusunda onlarda nasıl farkındalık yaratablrsnz? sayfa 60 48 > BöBrEk hastası Bir köpEk nasıl BEslEnmEli? Yapılan araştırmalarda, renal dyet kullanan köpeklern %70’nn normal dyet kullanan köpeklerden 3 kat daha uzun yaşadığı tespt edlmştr. 22 > BirEysEl ilişkilEr hiç Bu kadar önEmli olmamıştı Son zamanlarda herkes günümüzün hasta sahplernn yen alışkanlıkları hakkında konuşuyor, pek hasta sahpler çn gerçekten yen olan ne? 54 > köpEklErdE mukokutanöz piyodErma Mukokutanöz pyodermalar köpeklerde nadr rastlansa da, vaka karşınıza geldğnde neler yapmanız gerektğn szn çn araştırdık. 64 > GöztEpE’nin dErinliklErindE Bir dEnizatı Veterner hekm Anıl Slle’yle küçüklüğünden ber vurgunu olduğu mesleğ keyfle gerçekleştrdğ klnğnde hoş br şöyleş gerçekleştrdk. 68 > Bağışıklık sistEminE saldıran sinsi hastalık; Fıv FIV, tedavs olmayan cdd br hastalıktır, fakat alternatf tedavlerle mmun sstem destekleyerek enfekte kednn normal br yaşam sürmesn sağlayablrsnz. 28 > Başarının kilidini açan 3 yEtEnEk 1993 Ankara Ünverstes Veterner Fakültes mezunlarından Murat Duruk, y br klnsyen olmak çn gerekllkler Petnfo’ya anlattı. 32 > yaz sıcakları kalp hastalıklı küçük dostlarımızın kaBusu olmasın Ankara Ünverstes Veterner Fakültes İç Hastalıkları Anablm Dalı Öğretm Üyes Dr. Ekrem Çağatay Çolakoğlu szn çn anlatıyor… sayfa 54 PETİNFO 2014/08 02-03 74 > kEdim artık daha az harEkEt Ediyor… Osteoartrts, yan dejenertf eklem hastalığı, köpeklerdek kadar sık olmasa da, kedlerde en çok rastlanan eklem hastalığıdır. EDİTÖR vEtErinEr hEkim yağmur ağcaoğlu ‹rfan, ilimle aklı birletirebilmektir. Son yıllarda artan epleps vakalarının farkında mısınız? Çoğunuzun klnğnzde sık olmasa da zaman zaman rastladığınız, hayat tehlke potansyel yüksek olan epleps krzlern bu ayk sayımızda szler çn nceledk. İk bölüm halnde szlere sunacağımız bu hastalığın bu ayk bölümünde; br krz vakasıyla karşılaştığınızda nasıl davranmanız gerektğn, olayın gerçekten br epleps vakası olup olmadığını nasıl saptayableceğnz, geçrlen krzn altında yatan sebepler nasıl tanımlayableceğnz ve hang durumlarda antepleptk laca başvurmanız gerektğn szlerle paylaşacağız. Bu çalışmamızda Türkye’de epleps hastalığının konumuyla lgl blgy sektörün deneyml Veterner Hekmlernden Sevtap Kutbek ve Rauf Tunay’dan aldık. petinfo temmuz / sayı: 65 pet sağlığı dergisi ayda bir yayımlanır. yayın türü sürEli yErEl SAHİBİ mat medya tanıtım hizmetleri tic. ltd. şti. mEhmEt aktop GENEL KOORDİNATÖR Barış kolGu [email protected] Ayrıca bu ayda her zaman olduğu gb Türkye ve Dünya Pet sektöründen en yen haberler, en yen buluşları szlerle paylaştık. Bunların yanında tab k de klnk söyleşlermz atlamadık… İzmr ve İstanbul’un en güzel bölgelerndek meslektaşlarımızı zyaret edp yaptığımız keyfl söyleşler de her zaman olduğu gb szlerle paylaştık. Geçen sayımızda sevml klnğyle bzlere kapılarını açan Gamze Yılmazer’den smn yanlış yazdığımız çn özür dlerz. Anlayışı çn çok teşekkür ederz. BAğIŞIKLIK > syf 68 SİSTEMİNE SALDIRAN SİNSİ HASTALIK; FIV FIV, Tedavs olmayan cdd br hastalıktır, fakat mmun sstem alternatf tedavlerle destekleyerek enfekte kednn normal br yaşam sürmesn sağlayablrsnz. Saygılarımla Veterner Hekm Ayça Üvez GENEL YAYIN YÖNETMENİ vE yazı işlEri müdürü vet. hekim yağmur ağcaoğlu [email protected] YAZI İŞLERİ SORUMLUSU vEt. hEkim ayça üvEz [email protected] KATKIDA BULUNANLAR vEt. hEkim sEvtap kutBEk vEt. hEkim rauF tunay vEt. hEkim halE yEtkin vEt. hEkim Banu aytEkin Erol ART DİREKTÖR EBru dErEli [email protected] GRAFİK TASARIM EmEl vural [email protected] DANIŞMA KURULU proF. dr. ahmEt ErGün proF. dr. nilüFEr aytuğ proF. dr. tamEr dodurka yrd. doç. dr. özlEm şEnGöz şirin dr. Banu dokuzEylül vEt. hEkim rahşan Erol BASKI GEzEGEn Basım san. vE tic. ltd. şti. 100 yıl mah. massit matBaacılar sitEsi 2. caddE GEzEGEn Binası no: 202/a Bağcılar/ist sErtiFika no: 12002 ADRES yayıncılar sk. 10/4 34414 sEyrantEpE - istanBul tEl: 0212 324 50 56 - 324 50 59 www.matmedya.com ABONE Banu sayınç [email protected] dergimizde yayınlanan röportaj ve ilanların sorumluluğu sahiplerine aittir. Fotoğraflar izinsiz kullanılamaz. petinfo dergisi veteriner hekimlere ve ecza depolarına yönelik bilimsel içerikli, mesleki, ücretsiz, sektörel bir yayındır. PETİNFO 2014/08 06-07 NOTLAR Ankara Veterner Hekmler Odası, meslek ç eğtm organzasyonlarına devam edyor... Geçen dönem 339 kişinin katıldığı, Haziran ayında ara verilen VETA D Eğitim meslek içi eğitim programları, Eylül ayında yeni döneme başlıyor. Küçük Hayvan Hekimliğine yönelik programlı eğitimler, Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası adına düzenlenecek. tekrarlandı ve temel veterner dş hekmlğ konusunda 87 Veterner Hekm uygulamalı eğtm alma fırsatı yakaladı. VETA D Eğtm, meslek ç eğtm organzasyonlarına yen dönemde de devam edyor. Eğtmler, geçtğmz yıl lk olarak 26 Ekm 2013 tarhnde Ankara Bölges Veterner Hekmler Odası adına düzenlenen “Veterner İlaçlarının Kullanımında Temel İlkeler ve Küçük Hayvan Klnklernde Antbyotk Kullanımı” konulu eğtmle başlanılmıştı. 2013-2014 dönemnde gerçekleştrlen 21 eğtmde 339 meslek mensubuna meslek ç eğtm mkanı sağlanmıştı. Bu eğtmler çersnde Uygulamalı Veterner Stomatoloj Temel eğtmler se 7 farklı bölgede küçük gruplar halnde KÜÇÜK HAYVAN HEKİMLİĞİNE YÖNELİK YILLIK PROGRAM; ANKARA’DA 18 EĞİTİM! VETA D Eğtm, yen eğtm dönemnde küçük hayvan hekmlğne yönelk 18 eğtm programında, 20 farklı konuda eğtm planlandı. Yıllık olarak hazırlanan eğtm programına göre Ankara Bölges Veterner Hekmler Odası adına düzenlenecek eğtmler, Eylül 2014-Mayıs 2015 dönemnde ayda k defa yapılacak. Her ayın knc ve dördüncü haftasonu Pazar günler VETA D Eğtm günü olacak. Buna göre oluşturulan takvm çerçevesnde eğtm programına kayıt ve katılım durumuna göre katılımcılara fırsatlar sağlanıyor ve ndrmler uygulanıyor. PETİNFO 2014/08 08-09 ENGELLER ONLARLA AŞILIYOR BİLİM adamları tarafından gelştrlen yen teknoloj sayesnde yardım köpeklernn artık ev aletlern daha kolay çalıştırması mümkün olablr. MRCVS’nn raporuna göre araştırma grubu engell ve yardım köpeklernn yanında çalışmış; açık kapı, çekmece ve ev aletlern kullanmada yardımcı olmak çn prototp düğmeler gelştrmştr. Bu yen teknoloj sayesnde asstan köpek yetştrmek çn gerekl olan süre azalırken köpeklern nsanlara daha kolay yardım edebleceğ umulmaktadır. Aynı zamanda araştırmacılar düğmelern set olarak eve monte edlebldğn böylelkle yen br eve geçldğ zaman köpeklern yenden öğrenmede zorluk yaşamadıklarını söylemektedrler. Prototp Londra’da açılan Yaz Blm Sergs’nde serglenmektedr. Aynı zamanda zyaretçlern bu teknolojy kullanan köpekler zlemes de mümkün olacak NOTLAR Methicilline karşı dirençli Staphylococcus aureus’a karşı hayvan sahiplerini uyarmayı unutmayın İngiltere’deki Cambridge Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre pet hayvanları Methicilline karşı dirençli Staphylococcus aureus’u sahiplerine bulaştırabiliyor. GENELDE hastanelerde bulunan bu bakter, aynı zamanda veterner klnklernde de saptanmaktadır. Bu sebeple veterner hekm de hasta sahb de rsk altındadır. Hayvanlardan bulaşım azdır, nsanlar kend kendn feka-oral yolla enfekte eder. Hastalık ateş, cerahatl akıntı, nflamasyon veya doku hasarlanması gb hastalık belrtler ortaya çıkableceğ gb, o kşde nfeksyona lşkn klnk bulgu ve belrtler olmaksızın bağışıklık gelşeblr MRSA nfeksyonları penslnaz enzmne drençl tüm penslnlere (metsln, oksasln, nafsln, kloksasln ve dkoloksasln), sefalospornlere, ayrıca klndamsn, ertromsn, tetraskln ve amnoglkozdler gb daha brçok antbyotğe drençldr. MRSA nfeksyonlarında tedav seçeneğ olarak çok sınırlı sayıda antbyotk bulunmaktadır. Hastalığın tedav glkopeptd grubu olarak adlandırılan ve sadece damar ç yoldan uygulanablen vankomsn ve tekoplann adlı k antbyotkle mümkün olablmektedr. Hastalıktan korunmak çn, rutn el yıkama, genel temzlk uygulamaları ve ortak kullanılan eşyaların hjyenne dkkat ederek bu hastalıktan korunulablr. ISAG’dan Genç Akademisyenlere Ödül ULUSLARARASI Hayvan Genetğ Derneğ (Internatonal Socety for Anmal Genetc, ISAG) tarafından 2 yılda br düzenlenen kongre Çn Halk Cumhuryet’nn X’an şehrnde gerçekleşt. Kongreye Veterner Fakültes Genetk Anablm Dalından Yrd. Doç. Dr. Beng Çınar Kul ve Arş. Gör. Nüket Blgen katıldı. ISAG komtes tarafından karyernn başında olan akademsyenler ve doktora öğrenclerne burs verlen kongrede 400 aday arasından Yrd. Doç. Dr. Beng Çınar Kul “GenomeWde Analysıs to Identıfy Genes Responsble for Ankyloglossıa In Kangal Dogs” ve Arş. Gör. Nüket Blgen “Trace Back Analyss of Paternal Lneages In Local Goat Breeds Of Turkey By Usıng Y-Chromosomal DNA” başlıklı posterleryle seyahat bursu ödülünü kazandı. Genç akademsyenler başarılarından dolayı kutluyoruz. 39.WSAVA bu yıl Cape Town’da 4 GÜN boyunca 2500’den fazla meslektaşınızla deneymlernz paylaşacağınız, dünyaca ünlü blm nsanlarının katkıları le hazırlanmış eşsz ve zengn br blmsel programı kaçırmamalısınız. Ayrıca kongre öncesnde ve sonrasında Cape Town’nun brbrnden güzel kumsallarında denzn keyfn çıkartablrsnz. Son rezervasyon 1 Eylül 2014 olan dünya çapındak bu kongrey kaçırmayın. PETİNFO 2014/08 10-11 Farklı bir şey hayal edin GÜN 1 Evde beslenen köpek ve kedilerin %88’i iki ayda sağlıklı bir şekilde kilo vermiştir* GÜN 60 ve sonraki yıllarda da.... Yaşanmış hikayeler, gerçek sonuçlarla kanıtlanmış kilo yönetimi programı Evde yaşayan 314 evcil hayvan ile yapılan Veteriner hekimler gözetiminde gerçekleştirilen beslenme çalışmaları ile geliştirilmiş devrim yaratan çözüm. Evcil hayvanların %88’i, vücut ağırlıklarının haftada ortalama %0.7’sini sağlıklı bir şekilde kaybetmiştir. Eşsiz lezzet garantili. Müşterilerinize farkı kanıtlayın. Daha fazla bilgi için: HillsPet.com/TR veya QuickReco.com/HWP TÜM DÜNYADA VETERİNER HEKİMLERİN TAVSİYESİ * Dosyadaki veriler. Hill’s Pet Nutrition, Inc. ™Ticari markalar Hill’s Pet Nutrition, Inc.’e aittir. ©2014 Köpek ve kedi için, kuru ve konserve mamaları mevcuttur. P&G Eukanuba&Iams’ın Mars Pet Care’e devir teslimini tamamladı P&G Pet Care markaları Eukanuba&Iams’ın Mars Pet Care şrketne satıldığını ve devr aşamasının devam ettğn daha önce duyurmuştuk. Sözkonusu satış 01.08.2014 tbaryle kesnleşerek, sözkonusu markalar Mars Pet Care’n olmuştur. Mars Global şrket, Kuzey Amerka, Güney Amerka ve Türkye’nn de çnde olduğu bazı ülkelerdek Eukanuba &Iams dstrbütörleryle anlaşarak bünyesne kattığını açıkladı. DBM Dış Tcaret ve Mümessllk Ltd. Şt Mars Pet Care markaları Eukanuba&Iams&Natura çn Türkye Tek Dstrbütörlüğü’ne aynen devam edecektr. Mars Global şrketnn önümüzdek günlerde yukarıda belrtlen ülkeler dışında kalan anlaşma yapılan dğer ülkeler de açıklayacağı beklenmektedr. Şmdlk brçok Avrupa ülkes bu devr teslmn dışında kaldı. Mars şrket bünyelerne kattıkları Eukanuba&Iams markalarıyla gelecek vadeden pazarlardak pozsyonlarını daha da güçlendrmey planlıyor. Kan kanseri teşhisinde bir umut KAN KANSERİ collelerde, çoban köpeklernde ve tererlerde oldukça yaygın br hastalıktır. Bu tp kanserlern teşhs ancak hastalığın lerlemş aşamalarında mümkündür. İnsanlar arasında üzernde yapılan çalışmalar kan kanser teşhslernde sıklıkla yanlış tesptler yapıldığını ortaya koymuştur. Araştırmacılar gelştrdkler br yöntemle bu cdd hastalığın teşhsn oldukça erken dönemde -aynı gebelk testlernde olduğu gb - drar örneğ alınarak yapılableceğn, böylece erken dönemde başlanan tedavnn hastalık üzerndek etknlğn gözlemlemş olacaklarını söyled. Köpeklerdek bu tp kanserlern yapılarının nsanlarla aynı olduğunu altını çzen araştırmacılar köpeklerde yapılan bu çalışmanın kanser hastası nsanlar üzerndek çalışmalar çn br rol model olacağını düşünüyor. Oldukça ucuz ve pratk olan bu yöntem sayesnde nsanlar artık kendlerne ve hayvanlarına rutn olarak test yapablecek. Liposuction artık hayvanlarda da moda! Medya’da popüler olarak duyduğumuz Liposuction operasyonları artık Veteriner hekimlikte de kullanıyor. Amerika’lı Veteriner hekimler bu yöntemi obez köpeklerde yaygın olarak kullanmaya başladı bile simdi sıra bizde!! LİPOSUCTİON amelyatlarının klo ya da bölgesel yağlanma problemler olan nsanların yaptığı estetk amelyat olarak blrdk. Artık hayvanlarda da uygulanıyor... Fakat amaç bu sefer kozmetk kusurları kapatmak değl, tam tersne sevgl dostlarımızın yaşam standartlarını yükseltmek adına tedav amaçlı. Operasyon non-nvazv prosedürlerle yaşlı ve klolu köpeklern lpomlarından yağ alınarak yapılıyor. Bu yöntem dğer yleşmes uzun süren 30’dan fazla dkş çeren açık operasyonların yanında çok daha güvenldr. Lposucton operasyonları; ufak br enszyon yapılarak gerçekleştrlr ve açılan bölge maksmum k günde yleşr. Operasyonun yaşlı hayvanlar çn dğer yararlı br yanı se dern anestez gerekmemesdr. NOTLAR Bayer’n 60.Yıl Projeler Devam Edyor! BAYER’İN szler 60’lı yıllarda çok yaygın olan nostaljk puzzle le geçmşe doğru çıkardıkları yolculukla başlayan 60.yıl etknlkler devam edyor. Bu kapsamda, k özel eğtm projes yıl sonuna kadar tamamlanmış olacak. Bu projelerden br, Mayıs ayında yola çıkan Bayer Genç Blm Elçler Blm Tohumları Ekb. Bu ekple bugüne kadar 7 farklı lde (Mersn, Adana, Hatay, Adıyaman, Şanlıurfa, Mardn, Dyarbakır) ve 20 noktada toplam 1.138 çocuk blmn eğlencel dünyasını keşfett. Bayer’n bu öneml projesyle lgl güncel blglere ve fotoğraflara Bayer Genç Blm Elçler Facebook Hesabı’ndan ulaşablrsnz. Bayer’n gerçekleştrdğ dğer br proje se, gençlern, fen, matematk ve mühendslk konularına lgsn yükseltmek amacıyla düzenlenecek olan Bayer Lseler Arası Blm Yarışması. T.C. Blm, Sanay ve Teknoloj Bakanlığı, Almanya Eğtm ve Araştırma Bakanlığı ve Alman Büyükelçlğ desteğyle, yarışmada fnale kalan öğrencler, ödül olarak blm gezs le Almanya’ya gönderlecek. PETİNFO 2014/08 16-17 Sürekli Eğitim Kongresi Başlıyor Küçük Hayvan Veteriner Hekimleri Derneği ‘nin 31 Ekim - 1 Kasım 2014 tarihleri arasında İstanbul Crowne Plaza Asia Hotel’de 9. Sürekli Eğitim Kongresi’ni gerçekleştiriyor!!! KONGREDE klnk hekmlğ alanında, Veterner hekmlern önerler doğrultusunda lg çeken konuları, en güncel haller le konusunda uzman yerl ve yabancı konuşmacıların sunacağı kongrede ayrıca br lk gerçekleştrlecek. Kongrede lk defa ülkemzde at hekmlğnn gelşmes ve yaygınlaştırılmasına katkıda bulunmak amacıyla uzman konuşmacılara yer verlecek. Ayrıca her yıl olduğu gb blmsel paylaşımların yanı sıra Veterner hekmlern brbrler ve frmalar le br arada bulunablmelerne olanak sağlayacak. Sunumların İnglzce - Türkçe anında tercüme eşlğnde olacağı kongrede, konaklayan katılımcıların, kongre merkeznn sosyal olanaklarından (Türk hamamı, sauna, ftness, spa, açık ve kapalı havuz) ücretsz yararlanableceklerdr. Ayrıca ‘Yaban hayvanlarında acl müdahale’ ve ‘Ultrason’ konulu workshoplarında gerçekleştrleceğ kongrede 25 kşlk sınırlı kontenjan sebebyle lglenen Veterner hekmlern geckmeden rezervasyon yaptırması gerekmektedr. İndrml son kayıt: 01.09.2014 Rezervasyon yaptırmayı unutmayın. KÖPEK Hem köpekler hem nsanlar çn prostat hastalığında yen umut; PULSE ELEKTROMANYETİK ALAN TEDAVİSİ Hiperplazik prostat tedavisinde yeni umut, Dr. Raffealla Leoci yaptığı çalışmalar sonucunda, yeni terapi methodu olan pulse elektromanyetik alan tedavisinin, köpeklerde gözlenen bening prostat hiperplazisi hastalığı üzerindeki etkinliğini saptadı. Büyüyen prostat yaşlı erkek köpeklerde yaygın br problemdr. Parsemus vakfının sponsor olduğu çalışma doğrultusunda Dr Raffealla Leoc köpeklerde benng prostat hperplazs hastalığının potansyel yen nonnvazf tedav methodunu araştırdı. Çalışmalar sonunda bu methodun hperplazk prostatı küçültmede oldukça etkl olduğu saptandı. Bu tedavnn nsanlardak hperplazk prostat vakalarında da rahatlıkla kullanılableceğ söylenyor. BENİGN PROSTATİK HİPERPLAZİ NEDİR? Köpek prostat hastalıkları için kolay ve etkili tedavi olan pulse elektromanyetik alan tedavisi belki insanlara da yardımcı olabilir… Köpeklerde BPH’nn sağaltım çalışmalarında yen methot olarak pulse elektromanyetk alan tedavs kullanılmaktadır. Pulse elektromanyetk alan tedavs, elektrksel ve manyetk alan oluşturarak ortopedk, nörolojk ve ürolojk vakalarda da kullanılan nvazf br methoddur. Chaz, prostat beznn bulunduğu bölgenn üst kısmındak der üzernde gezdrlerek uygulanır. Ayrıca antnflamatuar etks de Bengn prostat hperplazs (BPH) yaşa bağlı prostat beznn büyümes le karakterzedr. BPH, yaşlı köpeklerde en sık görülen sağlık problemlerndendr. Bu hastalık nsanlarda, drar yolu problemler, üretra tıkanıklığı, seksüel dsfonksyon ve kanlı drarla karakterzedr. Geceler brkaç kere tuvalet çn uyanmak en sık rastlanan semptomdur. Yaşlı köpeklerde sık rastlanan BPH, nsanlardak hastalık semptomları, fzyolojs ve anotoms yönünden braz farklıdır. Köpeklerde en yaygın gözlenen klnk semptom drar olmaksızın pensten kan damlamasıdır. Bazı ağır vakalarda se kolonda obstrüksyon kaynaklı konstpasyon gelşeblr. BPH, ürogental yaşlanmanın sonucudur. Son araştırmalar alt drar yollarında yaşlılık sebebyle gözlenen kan dolaşım bozuklukları BPH’nn gelşmesnde rolü olduğunu gösteryor. raporlanmıştır. Bu method vasıtasıyla prostat kan debsn artırılır ve prostat beznn boyutunu küçültülür. Araştırma 20 tane benng prostat hperplazs bulunan köpek arasında yapıldı. Pulse elektromanyetk alan tedavs, 3 hafta boyunca, günde 2 kere 5 dk’lık seanslarla uygulama yapıldı. Araştırmanın sonucunda, pulse elektromanyetk alan tedavs le prostat büyüklüğünde %57 küçülme gerçekleştrlmştr. Semen kaltes, testesteron düzey ya da lbdo üzernde herhang br etk gözlenmemştr. Bu tedav BPH’l köpeklerde oldukça başarılıdır ve yan etks yoktur. İnsanlarda da sorunsuz br tedav olarak BPH hastalarında önerlr. PULSE ELEKTROMANYETİK ALAN TEDAVİSİ NASIL ÇALIŞIR? Pulse elektromanyetk alan tedavsnn köpeklerde BPHs üzerndek çalışma mekanzması tam olarak blnmemektedr. Ntrk okst ya da drek olarak yangıya etk edyor olablr. Son araştırmalarda bu tedavnn, BPH patogenezne sebep olan yetersz ntrk okst senteznn artışına aracılık ettğn göstermştr. Bu tedav, prostat bezndek yangıyı azaltarak komplkasyonları önlenmesnde ya da BPH ve lgl durumlara bağlı değşklklern azaltılmasında br rol oynuyor olablr. Ayrıca kan dolaşımını azaltarak arteryel kan debsnn sebep olduğu prostatts ve gelşmş BPH semptomları gb kncl komplkasyonlardan korunmasına yardımcı olablr. PETİNFO 2014/08 18-19 Pet hayvanlarındaki vektör kökenli hastalıklar ‘Tek Sağlık’ kavramı, veteriner hekimlik ve beşeri hekimliğin yakın bir etkileşim içerisinde çalışarak; evcil ve yabani hayvanlara, insan sağlığına ve küresel ölçekte çevreye yarar sağlanmasını amaçlar. Tek Sağlık yen br kavram değldr. Dunlop ve Wllams, “Hstory of Veternary Medcne” (Veternerlk Tıbbının Tarh) adlı ktaplarında, zoonotk enfeksyöz hastalıkların taşıdığı önemn erken dönemlerde de blndğn gösteren örnekler sıralamaktadır. Esk Mezopotamyalılar, kuduz hastalığı olan br köpeğn sahbn, bu hayvanın zole edlmesnden sorumlu tutmaktadır. Babl kralı Adad-apla-ddna (İ.Ö. 1068-1047), br köpekle brlkte, kuduz hastalığından koruyucu olarak tapılan şfa tanrısı Gula çn br tapınak yaptırmıştır. Esk Mısırlılar, Kahun paprüsünde (İ.Ö. 1900), hayvan hastalıkları le lgl lk dokümantasyonu sağlamaktadır; cbnlklern kullanımı nedenyle, bu uygarlığın vektör kökenl hastalıkları bldğ düşünülmektedr. Uzmanlık alanlarının hekmler, cerrahlar, dyetsyenler ve veterner hekmler şeklnde düzenlenmş olması, hayvanların toplum çn taşıdığı önem açıkça göstermektedr. Esk Çn hanedanlıklarında, karşılaştırmalı tıp tarh zengndr. Akupunktur yoluyla uygulanması dolayısıyla, PETİNFO 2014/08 20-21 yn-yang prenspler, nsan ve hayvan hastalar çn aynı şeklde geçerl olmuştur. Antk Yunan uygarlığında Arstoteles (İ.Ö. 384-322), Hpokrat’ın (İ.Ö. 460-367) geleneğn sürdürerek, hayvan anatoms ve hayvan hastalıklarının patolojs konusunda yaptığı kapsamlı araştırmalarla karşılaştırmalı tıbbı gelştrmştr. Bu karşılaştırmalı anatom geleneğ esk Roma uygarlığında da devam etmştr. Avrupa’da Hpokrat-Galen lkeler, Leonardo da Vnc’nn (14521519) karşılaştırmalı anatomk mras çalışmasıyla gelecektek gelşmelern yolunu açtığı Rönesans dönemne kadar tüm Ortaçağ boyunca devam etmştr. Daha sonra John Hunter (1728-1793), gerçek br karşılaştırmalı tıp uygulayıcısı olmuş ve aşı gelştrerek Tek Sağlık lkesnn klask br örneğn oluşturan Edward Jenner’a (1749-1823) ders vermştr. Tek Sağlık kavramının şekllenmes yaklaşık 250 yıl önce, 1761 yılında Lyon’dak lk veternerlk okulunun kurucusu olan Claude Bourgelat le lşklendrlmektedr. Bourgelat, beşer tıp le hayvan tıbbı arasındak lşky ele aldığı yazısında şu fadey kullanmıştır; “Gülünç, zararlı önyargılardan kurtulduğumuzda, her k tıp alanı da brbrn aydınlatacak ve mükemmelleştrecektr”. Enfeksyöz hastalık araştırmalarının altın çağındak büyük araştırmacıların– Lous Pasteur (1822-1895), Robert Koch (1843-1910), Rudolf Vrchow (1821-1902) ve John M’Fadyean (1853-1941) – tümü Tek Sağlık kavramını desteklemş ve sağladıkları gelşmelern çoğunda, hayvan hastalığı araştırmalarını temel almıştır. 20. yyda beşer tıp ve veter tıbbın brbrnden uzaklaştığı; 1960’lı yıllarda “Tek Tıp” ya da “Tek Sağlık” termnn ortaya çıkmasıyla bağdaştırılan Calvn Schwabe (1927-2006) tarafından fark edlmştr. İngltere Tabpler Brlğ le İngltere Veterner Hekmler Brlğ ve Amerka Tıp Brlğ le Amerka Veternerlk Tıbbı Brlğ arasındak ortak grşmler, Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Brleşmş Mlletler Çocuk Fonu (UNICEF) ve Dünya Bankası tarafından yapılan br toplantıyı takben hazırlanan temel kavram notuna zemn hazırlamıştır.Pek çok organzasyon Tek Sağlık kavramını desteklemş (örneğn Avrupa Veterner Hekmler Federasyonu) ve Tek Sağlık Komsyonu, Tek Sağlık İnsyatf ve Karşılaştırmalı Klnk Blmler Vakfı da dahl olmak üzere, Tek Sağlık grupları kurulmuştur. Bu grşmler, kısa br süre önce Melbourne, Avustralya’da yapılan Brnc Uluslararası Tek Sağlık Konferansı le sonuçlandırılmıştır. Tek Sağlık kavramında peT hayvanları Başlangıçtan bu yana yukarıda özetlenmş olan Tek Sağlık, günümüzde çok sayıda beşer tıp ve veternerlk kuruluşunun desteğn alarak hızla genşlemştr. Destek sağlayan bu kuruluşların başlıca odak noktasını; nsan, evcl hayvan ve yaban hayvan sağlığı le global zoonotk hastalık pandemler ve bu hayvan türlernden kaynaklandığı kabul edlen ‘yen gelşen’ enfeksyöz hastalıklar oluşturmuştur. Bu tür enfeksyonların en y örneklernn çoğu, vrüs mutasyonlarıdır. (örneğn SARS coronavrus, H5N1 ve H1N1 nfluenza vrüsü, Npah vrüsü, Hendra vrüsü, nsan bağışıklık yeterszlğ vrüsü [HIV]); ancak parazter hastalıkların Tek Sağlık kavramındak rolü de tartışılmıştır. Çevresel değşklkler Geçmişten Günümüze her dönemde sağlık profesyonellerinin üzerinde dikkatle çalıştığı “ tek sağlık” kavramının içerisinde evcil hayvanlardaki vektör kökenli hastalıkların önemle artan bir yeri vardır. (örneğn klm değşklğ, ormanların yok edlmes ve kentleşme), nsanların ve hayvanların yaşam tarzındak değşklklernn etks, Tek Sağlık kavramının br parçası halne gelmştr. Pet hayvanlarının özellkle de evclleştrlmş köpek ve kedlern Tek Sağlık kavramındak büyük potansyel rolü muhtemelen pek sık göz önünde bulundurulmayan br faktör olmuştur. Gelşmş ülkelerde, evcl hayvan sahplenme oranı çok yüksek düzeylere ulaşmıştır ve bu hayvanlar ale yaşamında öneml br rol oynamaktadır. 2006 yılında, ABD’de 72 mlyon ev köpeğ (hane sayısının %37’s) ve 81 mlyon ev keds (hane sayısının %32’s) olduğu belrlenmştr. Brleşk Krallık çn yapılan 2010 yılına at tahmn hesaplamalar, bu ülkede 8 mlyon ev köpeğ (hane sayısının %23’ü) ve 8 mlyon ev keds (hane sayısının %19’u) olduğunu göstermektedr. Son on yılda gderek artan küçük ev hayvanları, yaşamlarının çoğunu evn ç ortamında, sahpleryle çok yakın br fzksel brlktelkle geçrmektedr. Bu hayvanların çoğu çn, yaşam sürelern uzatan çok yüksek br sağlık bakım standardının memnunyet verc olması le brlkte, bu türlerden doğrudan ya da dolaylı olarak bulaşablen pek çok zoonotk enfeksyöz hastalık vardır. Bu tür hastalıkların bulaşması, ev hayvanının yaşam tarzına bağlıdır. Aşı uygulaması, parazt kontrolü, başka ev hayvanları ya da yaban hayvanlarla etkleşm (tlkler, küçük kemrgenler gb) ya da özel ortamlarda bulunma (örneğn; av arayan kene popülasyonlarının bulunduğu ağaçlık bölgelerde egzersz) gb faktörlerden etklenmektedr. Pet hayvanlarının bakımı ya da küçük hayvanların çalıştırılması yalnızca refahla bağlantılı değldr – gelşmekte olan ülkelern çoğunda, breysel ya da toplu olarak sahplenlmş olan köpekler ve kedler vardır. Bu ülkelern çoğunda, şehrler le yoğun br teması olan çok fazla sayıda yaban köpek ve ked mevcuttur. Ancak bu hayvanların çoğu hçbr zaman veterner hekm bakımından geçemeyecektr ve öneml zoonotk enfeksyon kaynakları olmaya devam edecektr. Bu durumun en y örneğ, uzun br geçmşe dayanan dokümantasyona karşın, günümüzde de geçmştek kadar büyük br sorun oluşturmaya devam eden kuduz enfeksyonudur. Yakın tarhl WHO tahmnler, her yıl en az 55.000 nsanın kuduz nedenyle öldüğünü; bu ölümlern %95’nn Asya ve Afrka’dak gelşmekte olan ülkelerde meydana geldğn ve olguların %99’unda bulaşma kaynağının köpekler olduğunu göstermektedr. Kuduz vrüsü enfeksyonunun önem, Dünya Kuduz Günü ve Afrka’dak Afya aşılama programı ve Eylül 2011’de OIE, WHO ve FAO tarafından Seoul, Kore Cumhuryet’nde düzenlenen Dünya Konferansı gb grşmler aracılığıyla duyurulmaktadır. Geçmşten günümüze her dönemde sağlık profesyonellernn üzernde dkkatle çalıştığı “ Tek Sağlık” kavramının çersnde evcl hayvanlardak vektör kökenl hastalıkların önemle artan br yer vardır. Hızla artan evcl hayvan popülasyonunla doğru orantılı olarak veterner hekmlğn nsan sağlığında k rolü büyümektedr. Gelecek aylarda vektör kökenl hastalıklar üzernde konuşmaya devam edeceğz. KEDİ&KÖPEK Hayvan saHipleri, sizin ve çalışanlarınızın petlerine karşı sevecen olup olmadığınızı bilmek ister. bu konuda Hasta karşılama ekibinizin görevi önemlidir, onları Hasta saHiplerine nasıl davranmaları gerektiği konusunda eğitmelisiniz. PETİNFO 2014/08 22-23 BİREYSEL İLİŞKİLER HİÇ BU KADAR ÖNEMLİ OLMAMIŞTI Son zamanlarda herkes günümüzün hasta sahiplerinin yeni alışkanlıkları hakkında konuşuyor, peki hasta sahipleri için gerçekten yeni olan ne? ÇEVİRİ: VETERİNER HEKİM AYÇA ÜVEZ Bugünün pet sahpler az mktarda para harcayarak akıllı alışverş yapmaya başladılar, yan artık ne hesaplıysa ona para harcamayı öğrendler. Artık hasta sahpler klnk muayenede yapılan testler tedavler dkkatle rdelyor, ücret soruyor ve veterner hekmlern açıklamaları yeterl bulmadıklarında, tedavy reddedeblyorlar. Veterner hekmlkte hastalara ney neden yapıldığının tam anlamıyla anlatılması oldukça zordur. Muayene odasında, pet hayvanlarının tedavlern ve hastalıktan korumasını nasıl br tutkuyla gerçekleştryorsanız, hayvan sahplern de aynı tutkuyla eğtmeye başlayın. Zaman hayvan sahbyle aranızda güzel bağlar nşa etme zamanı, bu hastalarınıza en y tedavy sağlamanıza da yardımcı olacaktır. Hayvan sahplerne, sze yatırım yapma sebeplernn petlernn refahı olduğunu bldğnz göstern. Dergmzn bu sayısında szlern hayvan sahplern etklemenze yardımcı olacak 3 aşamadan oluşan 9 yolu sznle paylaşarak şnz kolaylaştırmaya çalıştık. VETERİNER HEKİM GELMEDEN ÖNCE 1. Hastaları sizden önce Veteriner teknisyen karşılasın: Hayvan sahpler, szn ve çalışanlarınızın petlerne karşı sevecen olup olmadığınızı blmek ster. Bunu garantlemenn en y yolu hayvan sahpler muayeneye gelmeden önce onlarla lglenmes çn br teknsyen görevlendrmenzdr. Görevlendrdğnz teknsyen, hastayla lgl klt noktaları yan aşılama, dyagnostk testler, kronk hastalıklar kullanılan laçlar ve dş veya ağırlık blglern not etmeldr. Teknsyenn notları, hastanın hastalık geçmş ve en sık yaşadığı problemlerle lgl blgler de çereblr. Bu ön kontrol soruları nüks eden vakaları saptamanızda sze yardımcı olacaktır. 2. Hastanızın ismini resepsiyonisten öğrenin: Klnk ekbnzde, günlük randevu lstenz düzenleyenler sadece teknsyenler değldr. Resepsyonstler bu ş genelde teknsyenlerle beraber yürüteblrler. Klnk ekbnz hasta sahplerne nasıl davranmaları KEDİ&KÖPEK Hayvan saHibiyle aranızda sıcak bir bağ inşa etmelisiniz. buna, onları muayene odasına adlarıyla çağırarak başlayabilirsiniz. gerektğ konusunda eğtmelsnz. Hasta karşılama ekbnz hasta sahbne karşı her zaman onları görmekten memnunyet duyduklarını hssettrmeldr. Böylece szde hastalarınıza daha y bakablrsnz. Resepsyonsten kontrole gelen hastanın randevu saatn öğrenp, klnğe grdklernde onları smleryle karşılayablrsnz. Eğer resepsyonst Bayan Hale’n saat 10’da syah renkl labradoru Zeytn le geleceğn blyorsa, saat 9. 53’te br syah labrador kapıdan çer grdğnde onun Zeytn olması çok yüksek htmaldr. Eğer resepsyonst Zeytn’n neden burada olduğunu bldğn hasta sahbne bell ederse, bu karşılamayı çok daha hoş kılar. 3. Teknisyenleri karşılama yeri uzmanına dönüştürün. Teknsyen hasta klnğe geldğnde şkayetleryle lgl szn öneml bulacağınız her türlü blgy ednmeldr –sağlık veya hastalıkBu konu da asıl öneml nokta, hasta sahbnn doktorla teknsyen arasındak farkı anlamasıdır. Bu nedenle kontrollernzde teknsyenle doktorun aynı sorulara farklı cevaplar vermelerne dkkat edn. Böylece bu problem ortadan kaldırmış olursunuz. VETERİNER MUAYENE ODASINA GİRDİKTEN SONRA 4. 3 önemli noktaya odaklanın. Veterner hekm muayene odasının kapısını açtığında, aklında 3 öneml nokta olmalıdır. Brncs; hayvan sahpleyle sıcak br bağ nşa etmek çn kendsnn ve petnn smn söyleyerek muayene odasına çağırmalısınız. Dğer, lk brkaç dakka çnde onların gelş amaçlarını göstermelern bekleyn. Son olarak, teknsyen hastanın hastalık geçmşn sze anlattıktan sonra, hayvan sahbne başka ekleyecekler br sıkıntı olup olmadığını sorun. Son adım çok önemldr. Son adım sayesnde doktorlar, hayvan PETİNFO 2014/08 24-25 sahbne klnk kontrol sırasında teknsyenn klnk ekbnn güvenlr üyes olduğunu gösterr. 5. Testler sırasında konuşun. Hasta sahbne ne duyduğunuzu, ne gördüğünüzü, ne kokusu aldığınızı ve ne hssettğnz anlatın. Hasta sahpler, petlernn sağlığı çn sze para ve zaman harcamalarının doğru olup olmadığını blmek ster. Fzksel testlern sebeplern blmek ster. 6. Tedavi hakkında konuşun. Tedavyle lgl önerlernz hayvan sahplerne detaylı olarak anlatın. Hayvan sahbn hayvana özgün olan tanı ve tedav yöntemler hakkında blglendrn. Eğer her vaka çn ser tanı yöntemler uygularsanız, hayvan sahb kendn gereksz testlere para vermş gb hssedeblr. 7. Doğru yolu önerin-yani sizin yolunuzu. Szn tavsyelernz onların gözünde çok pahalıya gelecekmş gb gelr. KEDİ&KÖPEK tedaviyle ilgili önerilerinizi Hayvan saHiplerine detaylı olarak anlatın. bakım önerilerinizden sonra, muayene odasında Hasta saHibini ücret Hakkında bilgilendirin. Hayvan saHipleri resepsiyonda yaşadıkları ücret şokundan Hoşlanmazlar. resepsyonda bu mazeretlerle sorun çıkarablrler – bu szn hasta sahbn son görüşünüz olablr. HAYVAN SAHİBİ GİTTİKTEN SONRA Zaman çersnde tedavy yarım bırakableceklern göze alın ya da farklı tedav seçenekler de önern. Eğer alternatf tedav yöntemler önerrsenz, A planınızda ndrm yapmak zorunda kalmazsınız. Hayvan sahplerne her zaman tedav sonundak y örneğ ve kötü örneğ göstern. İyi olan : “ A planı brnc çözüm yolumuz. Bunu neden styoruz.. B planı alternatf çözümümüz. Eğer B planıyla devam edersek, …. cdd meseleler çn gözetm altında tutmamız lazım (eğer pet hastaysa) ve ya … dan dolayı çok daha dkkatl olmalıyız (eğer pet sağlıklıysa). Kötü olan: “A planı en y çözüm yolumuz. Neden… Ayrıca tab k…. Olan plan B’y de deneyeblrz. Plan C’mz de şudur…‘’ Daha az yan etkl tedavnn çerdğ rskler dürüst ve açık olarak hasta sahbne açıklayın. Hasta sahb deal olmayan tedavy yan etks daha az olduğundan dolayı seçeblr. Zorlu fnansal durum ve yaşam tarzı sebebyle yapılan bu seçmde şaşırılacak ve kınanacak br durum yoktur. Unutmayın k, hasta sahpler szn tavsyelernz dışında br uygulama yaparsa, yleşme geckr ve bu szn şnz mükemmel yapmanıza engel olur. 8. Muayene odasında ücretlendirme yapın. Bakım önerlernzden sonra, muayene odasında hasta sahbn ücret hakkında blglendrn. Hayvan sahpler resepsyonda yaşadıkları ücret şokundan hoşlanmazlar. Eğer br veterner hekm muayene odasında ücretle lgl blglendrmezse, hayvan sahpler PETİNFO 2014/08 26-27 9. Takip edin. Problem çözülene kadar hasta sahb sz vaka hakkında blglendrmeye devam etmeldr. Hasta sahpleryle breysel letşm emal veya telefon numaranızı vererek gelştreblrsnz. Sz, hasta sahbnn evde yapması gerekenler hakkında günlük malle blglendreblrsnz. Szn her hasta sahbyle tek tek lglenmenz zordur, bu sebeple hasta sahbn uygulamayı yapan veterner hekmle brebr bağlantıya geçmes gerekr. Veterner hekm hayvan sahbnn aramadığını fark ettğnde, teknsyen ya da resepsyonst hasta sahbn araması çn görevlendrmeldr. Ve telefon konuşmasında: ‘’ Dr. Smth sz Franke’nn bugün nasıl olduğunu öğrenmem çn aramamı sted. ‘’ dyerek hekmn lgsn belrtmeldr. Klnk ekb ve veterner hekm, hayvan sahbyle aralarındak lşknn dengesn kurduğunda başarı kaçınılmazdır. Breysel lşkler hç bu kadar öneml olmamıştı. Had ekbnzle oturun ve nasıl daha ysn yapableceğnz tartışın ve planlayın. SÖYLEŞİ KLİNİK BAŞARININ KİLİDİNİ AÇAN 3 YETENEK; KLİNİK DENEYİMİ, YÖNETİMİ VE İŞLETMESİ 1993 Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi mezunlarından Murat Duruk, iyi bir klinisyen olmak için gereklilikleri Petinfo’ya anlattı. İzmr’n yemyeşl bölgelernden Güzelbahçe’de Toros Veterner Klnğn açan Veterner Hekm Murat Duruk yılların verdğ tecrübelern ve knk prensplern dergmzn Ağustos sayısında szlerle paylaştı. Mezuniyetinizden itibaren bize klinisyenliğe başlama ve kliniğinizi açma sürecinden bahseder misiniz? Fakülte döneminde de hayalinizde hep bu iş mi vardı? 1998 yılı Ocak ayında Toros Veterner klnğ olarak hzmet vermeye başladım. Toros Veterner Klnğ; mezunyetmden sonra özel br klnkte çalışmaya başlamam ve br beşer laç frmasında eğtm sektöründe olmam tüm bunları pekştrp karar vermemle açıldı. Klnsyenlk yapmayı steyen tüm meslektaşlarım öncelkle, klnk deneym, yönetm ve şletmes konusunda br şeyler öğrendkten sonra klnk açmalılar dye düşünüyorum. Bunlar ne yazık k sadece özel br klnkte çalışmakla olmuyor. Braz frma ve dğer şletme deneymler de gerekl olduğunu düşünüyorum ve kendm bu yönden oldukça şanslı görüyorum. Fakülte yıllarında da klnsyenlk yapmayı planladığımdan dolayı yaz aylarım çoğunlukla fakülte klnklernde geçmştr. Benm çn çok güzel ve çok dnamk deneymlerd. Ankara Veterner fakültesnn bze sunduğu eğtmn dışında klnk deneymlerden de bu şeklde yararlandım. Klnk yönetm hem fnansal hem de takım elemanlarının motvasyonunu sağlamak anlamında zor br ş. Öncelikle kendinizin ve sonrasında klinik ekibinin motivasyonu ve başarısı konusunda nasıl bir yol izliyorsunuz? Açılış zamanlarımızda talep gereğ ya da tam blnçlenme olmadığından br klnk açmak madd anlamda çok da zor değld. Röntgen ve laboratuvar çn beşer mkanlardan yararlanıyorduk. Çok da çmze sndğ söylenemez. Zamanla sektörün gelşmes taleplern çoğalması hasta sahplernn blnçlenmes le bzm çn de şler değşt. Klnğme bu sefer yatırım yapmaya başladık. Bunlar malyetlermz artırmaya başladı, ancak bunu hasta sahplerne yansıtmak bzler zor durumda bıraktı. Sanıyorum bu blncn uyanması çn de br süreye daha htyacımız olacak. Tab k bu gözlemlerm İzmr ve kend çevremdedr. Klnk br ekp şdr ancak ekbnzle uzun yıllar çalışamıyorsunuz İzmr’de. Br an önce herkes kend klnğn açmak ya da şartlar gereğ devlet PETİNFO 2014/08 28-29 sektörüne geçmeye çalışmaktalar. Yne de kalan hekm dğer çalışanlarımızla keyfl br o kadar da stresl zamanlar geçryoruz. Sonuçta can le uğraşmak çok da kolay değl… Hasta sahpleryle gerekl dyalog bzm çn öneml. Bu sayede hastaya daha rahat müdahale edeblyor sorunlarını anlayablyoruz. Bu sebeple ekp olarak gerekl toplantılarımızı klnkte ve dışarıda yapıyoruz. Zaman zaman hasta sahplermzle de br araya gelyoruz. Bugün evcil hayvanlar, yeni teknolojiler ve hayvan sahiplerinin daha iyi bakım talepleri sayesinde insanlara uygulanan hayat kurtarıcı tedavilerden faydalanabiliyor. Sizin kliniğinizde teknolojiye bakış açınız nasıl? Gelşen br sektörde taleplern artması çok olağandır. O yüzden yen gelşme laç klnk deneymler çn gerekl konferans kongre ve etknlklere AKUT FAZ PROTEİN TEsTİNdE VETERİNER HEKİmİN EN büyüK yARdımCısı Akut Faz Proteinleri” yangısal reaksiyonun başlamasıyla gelişen ve yangının sonlanmasıyla azalan bir grup biyolojik yangı işareti olarak tanımlanabilir. İnsan hekimliğinde yıllardır kullanılan ve doktorlarımızın uyguladıkları tedavilerde en önemli rehberi olan akut faz protein testleri artık veteriner tıpda da hızla popülarite kazanmaktadır. h LifeAssays firmasının sadece hayvanlara özel bir teknolojiyle geliştirdiği analiz sistemi ile köpekler için “Canine C-Reaktif Protein-CRP”, kediler için “Feline Haptoglobulin” , atlar için ise “Equine Haptoglobulin” akut faz proteinlerinin kandaki seviyelerinin ortaya konması mümkün olmaktadır. h Bu yöntem pratik, her klinikte uygulanabilir, kesin sonuç veren çok ekonomik bir yöntemdir. Akut faz proteinlerinin test edilebiliyor olması Türkiye’de Veteriner Hekimliği mesleğinin icrasında hizmet kalitesini yükseltecek ve şüphesiz mesleki başarıyı arttıracaktır. h https://www.facebook.com/CRPTurkiye AyrA Grup Veterinerlik Güvenlik Cad. 58/1 A. Ayrancı Çankaya 06540 ANKARA TÜRKİYE Tel: +90 312 427 8788 Fax: +90 312 427 8288 www.ayragrup.com SÖYLEŞİ KlinisyenliK yapmayı isteyen tüm mesleKtaşlarım önceliKle, KliniK deneyimi, yönetimi ve işletmesi Konusunda bir şeyleri öğrendiKten sonra KliniK açmaları GereKtiğini düşünüyorum. gtmeye çalışıyorum. Bunları hayata geçrmek çn ekstra br performans gerekyor. Ve berabernde klnk ekpmanları tab k… Bu yüzden klnğmzde djtal görüntüleme, ultrasonograf gb chazların yanında laboratuvar çn gerekl hemogram, byokmya chazlarımız da son teknolojye uygun olarak alındı. Artık hasta sahpler de bakarak görerek koklayarak teşhs ve tedav olmayacağını anladılar. Bz de bu anlayışa uygun hzmet vermeye çalışıyoruz. Veteriner tıp alanında (özellikle pet) sunduğunuz sağlık hizmetleri hakkında bilgi alabilir miyiz? Tercih edilme nedenlerinizden kısaca bahseder misiniz? Koruyucu hekmlk hzmetlermzn dışında cerrah, doğum, dahlye, dş hastalıkları ve hasta bakımı le hzmet vermekteyz. Tab tüm bunlar çn hastalarla kurduğumuz letşm ve hasta sahplermzle kurduğumuz dyaloglar bzm terch edlmemz sağlıyor. İşmz severek yapmak hayvanları sevmek onlara gereken değer vermek bz hem mutlu hem de başarılı yapıyor. Bize çalıştığınız bölgedeki evcil pet popülasyonundan ve insanların evcil hayvanlara yaklaşımından bahsedebilir misiniz? Klnğmzn olduğu Güzelbahçe eskden br sayfye yer ken günümüzde br yerleşm merkez halne gelmştr. Ama yne de İzmr’de doğanın mümkün olduğu kadar çok korunduğu br yerdr. Tek katlı evlern çoğunlukta olmasından dolayı bahçe köpekler oldukça fazla beslenmektedr. Brçoğu koruma amaçlı da olsa yavaş yavaş nsanlar onların da korumanın dışında evn br ferd br can olduklarını kabullenmeye başladılar. Bu yüzden gderek artmaya başlayan köpeklern yanına br de evn vazgeçlmezler kedler de eklennce bze düşen blnçlendrme görevler de arttı, bundan şkayetç değlz. Onları blglendrmek hastalarımızın sağlığını düşünmek bzm görevmz. Bunlarla beraber sokaktak dğer canların da kabullenlmes çn uğraşılarda bulunuyoruz. Halen stenmeyen tehlke görülen bu sokak dostlarımızı korumak bu konuda da çalışmalar yapmak bzm öncelkle nsan görevmz. Ne yazık k bu konuda zorlanıyoruz, hayvan sevmeyenlern katı dünyalarını yıkmak çok da kolay olmuyor. Bunun çn yerel yönetm ve gerekl kanunların da sokak hayvanları çn tam br temnat olması gerekyor. Bzler onlar çn su ve yem koymayı hmal etmeyerek örnek olmaya çalışıyoruz. Evcillerin beslenmesi konusundaki yaklaşımınız nedir? Evcl evlermzde bahçemzde yaşayan dostlarımıza kuru mama PETİNFO 2014/08 30-31 le beslenmey önermekteyz.Daha sağlıklı daha kolay ve güvenl olması dışında doğal hayatın çnde çğ beslenerek kısa süren ömürlernn bzmle sağlıklı uzun yıllar olablmes çn gerekl bu rasyonlardan yararlanmasını styoruz… Mama ve yem sektörü de bu konuda oldukça başarılı çalışmalar yapıyor güncel htyaç ve blgler ürünlerne yansıtıyor. Pet hekimliğinde branşlaşmanın önemine inanıyor musunuz? Eğer spesifik bir alana yoğunlaşmanız gerekseydi, ne sebeple, hangi alana yönelirdiniz? Beşer tıpta olduğu gb bzde de branşlaşma olmalı dye düşünüyorum. Bunun gerekl blnç oluşmaya şekllenmeye başladı ama yne bunun çn de br süreç gerekecek... Özellkle İzmr’de ş konusunda Br dal branş merkez açmak ne yazık k madd anlamda rskl. Ama br gün bu dal merkezlernn de olacağını blyorum. Böyle br ortama da ben de br cerrah olarak branşlamak sterdm… Hekmlkle şöyle denr; br hekmler vardır br de cerrahlar. Braz daha rasyonel ve görsel br dal dye düşünüyorum. Toros Veterner Klnğ olarak y br hzmet her alanda vermek ben yeternce mutlu edecek. “İçerik fark yaratır” “The ingredient makes the difference” Sağlıklı ömürler için... Misyonumuz MG GIDA olarak bütün evcil hayvanların, sahipleri ile mutlu ve sağlıklı bir ömür geçirmesini sağlamak için varız. Bunu başarmak ve başarmaya devam etmek için bizimle başlayan ve nihai tüketicimiz olan evcil dostlarımıza kadar uzanan zincirdeki bütün tarafları memnun etmek için çalışıyoruz. Sizin için en doğru seçim! www.petservisi.com / www.mggida.com.tr / [email protected] Tel: (0212) 657 20 61-64 KEDİ&KÖPEK Kalp hastalıKlı petlerde KardiyaK rezerv termoregülasyonu sağlamaKta yetersiz KalmaKtadır. Bu durum hastada çeşitli KliniK Belirtilere neden olmaKtadır. Kedilerde kalp hastalığı, nefes nefese kalma ve ani başlayan arka ayaklardaki kısmi ya da tam felç durumuyla özellikle yaz aylarında farkedilmektedir. PETİNFO 2014/08 32-33 YAZ SICAKLARI KALP HASTALIKLI KÜÇÜK DOSTLARIMIZIN KABUSU OLMASIN Dergimizin bu sayısında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı üyesi Dr. Ekrem Çağatay Çolakoğlu, sıcak havaların küçük dostlarımızı kalp hastalıkları yönünden nasıl tehdit ettiği konusunda farkındalığı artırmak istedi. ANKARA ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI DR. EKREM ÇAĞATAY ÇOLAKOĞLU Yaz mevsmnn termometreler zorlayan sıcak havaları berabernde getrdğ bu günler; belrl br yaşın üzernde (>6), aşırı klolu, kısa burunlu ya da daha önceden kalp hastalığı bulunun küçük dostlarımız çn taşımaları gereken ek br yük anlamına gelyor. Bu ek yük; küçük dostlarımızın mevcut kalp rahatsızlıklarının ağırlaşmasına neden olmakta, doğmasal kalp hastalığı olanlarda se klnk belrtlern ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır. Sıcak havaların yarattığı aşırı terleme, ısı stres ve sıvı kaybı kalp hızını artırmakta, tansyonu se düşürmektedr. İnsanlardak çoklu sstemlern aksne köpekler ve kedler, ter bezlernden yoksun olmaları nedenyle vücutlarındak fazla ısıyı büyük oranda solunum yoluyla uzaklaştırablmektedrler. Dolayısıyla küçük dostlarımızın yüksek ısı derecelerne uyum sağlamaları çok daha güç olmaktadır. Normal ısı değerlernde kardyak çıkışın % 5-10’u der vaskülarzasyonuna harcanırken, ısı stresnn yarattığı hpertermk ortam nedenyle dernn dolaşımdan aldığı pay kardyak çıkışın % 50’sn bulablmektedr. Bu destek kalp atım sayısı artırılarak sağlanmaktadır. Kalp hastalıklı petlerde se kardyak rezerv termoregülasyonu sağlamakta yetersz kalmakta bu durum hastaya klnk belrt olarak yansımaktadır. Hperterm lşkl klnk belrtler rektal ısının 41-43 0C aralığında olduğunda ortaya çıkmaktadır. Konjestf müköz membranlar (erken dönemde), taşkard, pantng, ataks, kusma, dyare, hpersalvasyon, kas tremorları ve blnç kaybı şeklleneblmektedr. Hperterm nedenyle şekllenmeye başlayan hücresel proten kaybı, laktk asdozs ve yetersz kalp çıkışının yarattığı dolaşım yeterszlğ mult organ hasarlarını tetklemektedr. Sıcak yaz ayları ve ısı stresnn kalp ve dolaşım fonksyonlarını olumsuz etklemes sonucunda, kalp hastalıklı ya da geratrk köpek ve kedlerde kardyak klnk belrtler daha da belrgnleşmekte ve kötüleşmektedr. Kardyak çıkış azalması sonucu yetersz doku perfüzyonu metabolk asdozs le sonuçlanmakta, dehdrasyon nedenl PCV artışı belrgn olmakta ve elektrolt anormallkler sonucu serebral ödem ve ölüm şeklleneblmektedr. Kan analzlernde; stres lökogram, değşken lökostoz ve artmış enzm düzeyler (ALP, AST, ALT, CK) dkkat çekmektedr. Kardyak artmler hpertermye maruz kalmış köpeklerde ölüm nedenler arasında lk sıralarda yer almaktadır. Hasta sahpler yaz aylarında klnklere çoğunlukla; küçük dostlarının nefes darlığı şkayetlernn daha da kötüleştğ, egzersz yapma ve oyun kapastelernn azaldığı ya da bu belrtlerle tedav edlen hastaların şkayetlernn arttığı ve bayılma epzotlarının sıklaştığı blgsyle gelmektedr. Sıcak yaz gecelernde öksürük şkayetler artan köpekler sık sık uyanmakta ve uyku kalteler azalmaktadır. Kedlerde se nefes nefese kalma ve an başlayan arka ayaklardak kısm ya da tam felç durumu özellkle yaz aylarında dkkat çekc olmaktadır. Bu durumdak küçük dostlarımız hasta sahplern de huzursuz etmekte ve endşeye sevk etmektedr. Kalp laçlarının etklernn sıcak yaz aylarında değşebleceğ ve tekrar doz ayarlamasının yapılableceğ KEDİ&KÖPEK hipertermiye maruz Kalmış Kalp hastalıKlı petlerde aşırı agresif sıvı sağaltımından Kaçınılmalıdır. akılda tutulmalıdır. Bunun çn hasta sahpler Hekmler le temasta olmalı ve doktorlarının önerlerne dkkat etmeldr. Kalp laçlarının özellkle sıcak yaz aylarında hekm öners olmadan keslmes, dozlarının değştrlmes çok daha tehlkel olablmektedr. Hasta sahpler küçük dostlarının kardyak kontrollerne özellkle yaz aylarında çok daha fazla özen göstermeldr. Hpertermye maruz kalmış kalp hastalıklı petlerde; hastanın stablzasyonun sağlanması brnc öncelk olmalıdır. Dehdrasyon ve elektrolt dengeszlğ kan analzleryle doğrulanmalı ve IV soğuk sıvı replasmanı ve oksjenasyona hemen başlanmalıdır. Aşırı agresf sıvı sağaltımından kaçınılmalı, hastanın kalp problemnn olduğu göz ardı edlmemeldr. Bu aşamada hastanın normal kalp rtm ve tansyonunun montörzasyonu önem kazanmaktadır. Hastanın hızlıca soğutulmasından kaçınılmalıdır, aşırı soğuk su ve buz havuzlarının an perferal vasokonstrksyona neden olarak kardyak yük ve dsartmler kötüleştreceğ akılda tutulmalıdır. Bunun yerne sernletlmş havlular le hasta sarılmalı ve yavaş br soğuma sağlanmalıdır. Genel br kural olarak hastaların 39.4 0C’ye kadar soğutulmaları hedeflenmeldr. Genş spektrumlu antbyotkler, antemektkler, H2 reseptör blokörler, proton pompa nhbtörler ve antartmk laçlar hastanın genel durumuna göre kullanılablecek laçlar arasındadır. Hpertermye maruz kalmış kalp hastalıklı breylerde dssemne ntravasküler koagulasyon öneml PETİNFO 2014/08 34-35 br komplkasyondur. Özellkle sıcak yaz aylarında kalp hastalıklı petlern kan sulandırıcı laç kullanımları mortaltey azaltmaktadır. NSAI laçlar ve sterod kullanımları hpertermye maruz kalmış hastalarda önerlmemektedr. Bu laçların hpertermk hastalarda renal ve mezenterk perfüzyonu azalttığı bldrlmektedr. Günün en sıcak saatler olan sabah 11 le öğleden sonra 3 saatler arasında hasta sahplernn köpeklern geznt amacıyla dışarı çıkarmaları kalp sağlığı açısından sakıncalı bulunmaktadır. Kalp hastalıklı geratrk köpeklern, aynı zamanda günün en kalabalık saatler olan bu vaktlerde kalabalık kaldırımlarda, yoğun trafk ve gürültü ortamında ya da plajlarda bulunmaları ısı stresn daha da kötüleştrmektedr. KEDİ&KÖPEK Sıcak plaj kumları güneş ışınlarını yansıtmakta ve köpeklern beden ısılarının hızlıca artmasına neden olmaktadır. Ayağımızı değdremeyecek düzeyde, bzm çn dah sıcak olan kumsalların küçük dostlarımızın patler çn de uygun olmayacağını ve temas yoluyla beden ısılarını arttırdığını unutmamalıyız. Bu durumdan kalp sağlığı da olumsuz etklenmektedr. Bu nedenle ısı duyarlılıkları yüksek, tolerans düzeyler düşük olan kalp hastalıklı köpeklern; plaj ve kumsallarda denze yakın kesmlerde dolanmaları ısı stresn azaltmak açısından uygun görülmektedr. Isı stresn azaltmada br dğer pratk yöntemse hasta sahplernn buz küpler le köpeklernn bedenne masaj yapmalarıdır. Brçok köpeğn oldukça sevdğ bu uygulama beden ısısını düşürmede oldukça etkl olmaktadır. Hatta evde kendmzn hasta sahiplerine KöpeKlerinin ısı stresini azaltmaK için Buz Küpleri ile vücutlarına masaj yapmalarını önereBilirsiniz. BirçoK Köpeğin olduKça sevdiği Bu uygulama Beden ısısını düşürmede olduKça etKili olmaKtadır. hazırlayableceğ, köpek bsküvler le tatlandırılmış buzdan kemkler köpekler çn hem br sernleme kaynağı hem de son derece eğlencel br besn olmaktadır. Kalp hastalıklı petlern sıcak yaz aylarında aşırı egzerszden kaçınmaları ve sık sık traş ettrlmeler beden ısılarını düşük tutmada etkl olablmektedr. PETİNFO 2014/08 36-37 Sıcak yaz aylarında küçük dostlarımızın çme suyu tüketmler artmaktadır. Kalp hastalıklı köpekler çn se su tüketmnn düzenl olarak sağlanması kalp sağlığını korumada daha da büyük öneme sahptr. Bu nedenle çme sularının taze, temz ve yeternce sernletc olduğundan emn olmamız gerekmektedr. Su kapları güneş ışığına doğrudan maruz kalacak şeklde bırakılmamalıdır. Köpekler çn özgürce koşturablecekler, ısı stresnden uzak parklar ve yeşl alanlar deal oyun alanlarıdır. Suyu oyun aracı halne getrmek se çoğu köpek çn eşsz br eğlence kaynağı ve oldukça sernletc olmaktadır. Ev ortamındak kedler çn sıcak ve neml yaz ayları; kendlerne ev çnde sern br yer aradıkları ve sürekl sern parke ya da zemnlerde uzandıkları zamanlar olarak hatırlanmaktadır. Kalp hastalıklı kedler çn ev ısısının aşırı sıcak olmasından sakınılmalıdır. köpek Veteriner tıpta, bazı köpek ırklarında meydana gelen nöbetlerin sıklığı, tüm köpek ırklarında meydana gelen yüzdeyi aştığından dolayı, epilepside genetik yatkınlık göz önünde bulundurulur. PETİNFO 2014/08 40-41 EPİLEPSİ VAKALARINA NASIL YAKLAŞMALIYIZ? Epileptik nöbet beyin hücrelerinde geçici anormal elektrik yayılması sonucu ortaya çıkan klinik bir tablodur. Her 20 köpekten birini etkileyen bu ciddi hastalığa kliniğinizde hiç rastladınız mı? Epilepsi vakalarına nasıl yaklaşmanız gerektiğini biliyor musunuz? ÇEVİRİ: VETERİNER HEKİM AYÇA ÜVEZ Epleps her 20 köpekten brn etkleyen ve hayat tehlke potansyel yüksek en yaygın köpek hastalığıdır. Bu ayk sayımızda br krz vakasıyla karşılaştığınızda nasıl davranmanız gerektğn, olayın gerçekten br epleps vakası olup olmadığını nasıl saptayableceğnz ve geçrlen krzn altında yatan sebepler nasıl tanımlayableceğnz paylaşacağız. Epleps hastalarında genellkle klnk belrt olarak bell br süre blnç, davranış, duygu, hareket veya algılama fonksyonlarına lşkn bozukluk gözlemlenmektedr. Fakat bu belrtlern gözlemlendğ her vaka krz değldr. Bu sebeple klnsyenn hastalık daha garp hareketler veya davranış değşklğ aşamasındayken, hemen 4 öneml soruya konsantre olması gerekr; 1-Hayvan sahb olayları krz kesn olarak doğru tanımlayablyor mu? 2-Geçrlen krzn altında yatan sebep tanımlandı mı ve krze karşı tedav uygulandı mı? 3- Ant-epleptk laç kullanılmalı mı? 4- Eğer medkal terap uygulanacaksa, hang ant-epleptk laç kullanılmalıdır? Pegasos Veterner Klnğ Veterner Hekm Rauf Tunay Son yıllarda epleps vakalarında cdd br artış olduğunu düşünüyorum. Blndğ gb epleps genetk br rahatsızlık ama bebeklkte geçrlen travmalar, trafk kazaları gb cdd korku şokları yaşayan köpeklerde de görmekteyz. Genetk olarak hasta olan hayvanların kısırlaştırılmayıp üretlmes de bu hastalığın daha çok görülmesne neden olmaktadır. Eplepsye özellkle Golden Retrever ve Cocker ırkı köpeklerde sıklıkla gözlemlenmektedr. Bu vakalara doğru anamnez oldukça öneml çünkü bazı hasta sahpler krzler atlayablyor. Çünkü krzler llak brden düşme kasılma ağızda köpürme gb semptomlarla gerçekleşmeyeblr. Sırtta haff br ttremeler, bazı kaslarda ara sıra görülen seyrmeler de parsyal eplepsnn semptomları olablyor. Doğru anamnez ve beynde patolojk nedenler var mı sorusuna da BT; MR gb yöntemlerle yanıt alıyoruz. Buradan çıkan sonuçlara ve epleptk krzlern sıklığına ve sürelerne göre hemen tedavye başlıyoruz Tanı sonrası tedavde hastayı çok y takp etmek gerekyor. Burada hekm kadar hasta sahplernn gözlemler de çok önemldr. Hang günlerde ne kadar süreyle krz geçrd, bu krz önces herhang br stres var mıydı gb sorularla bu krzler tetkleyen nedenler araştırıyoruz… Örneğn, erkek köpeklerde seksüel aktvte çftleşme davranışları epleptk krzler tetkleyeblyor. Bu gb durumlarda erkek köpeklern kastre edlmesn öneryoruz. Epleps hastası köpekler özellkle stresten uzaklaştırmak tedavye oldukça yardımcıdır. İlaç tedavsyle beraber ara dönemlerde kan tahllleryle kullanılan bazı laçların, kan sevyelerne ve organlarda herhang br bozukluk olup olmadığına bakıyoruz, krzlern tpne göre de tedavde kullandığımız laçları doze edyoruz ya da arttırıp azaltablyoruz. KEDİ&KÖPEK eğer krizler arasında gerçekleştirilen nörolojik testlerin sonuçları normal değilse, hastalığın sebebi yüksek ihtimalle yapısal beyin hasarıdır. her ne kadar, beyin tümürü olan hastaların %30’u normal sonuç Verse de, ideopatik epilepsilerde de %18 oranında anlık anormallikler gözlenebilir. Fels Veterner Klnğ Veterner Hekm Sevtap Kutbek Klnğmzde eplepsye dğer hastalıklara göre daha seyrek rastlıyoruz. Epleps hastalığı tanısı konmuş hastalarımızın çoğunluğu köpek ağırlıklıdır. Epleptk nöbetlern epleps hastalığı olup olmadığının ayırıcı tanısı çn hastalarımıza kan byokmyası ve enzmler, hemogram, kardyak panel, hormon, elektrolt değerler, lgl tahlller yapıldıktan sonra gelen sonuçların değerlendrlmesne göre MR ve gerekyorsa blgsayarlı tomograf çeklerek tanımızı koyuyoruz. Tanı konduktan sonra lk önce hasta sahbn blglendrerek, hastamıza antepleptk br laç başlamak konusunda bze hayvanı le lgl gözlemlern doğru olarak leteblmesnn önemn anlatıyoruz. Hasta sahbnn nöbetler arasındak aralık, nöbetlern şddet ve süres konusunda gözlemler yapıp bze doğru olarak aktarması, nöbetler sırasındak davranışlar gb klnk durumları veterner hekm le paylaşması gereksz br tedavye başlamanın da önüne geçmektedr. Çünkü antepleptk laçlar laca göre değşen yan etklere sahp olmakla brlkte, genellkle hepatotoksk laçlardır. Epleps tedavsne başlarken ana hedef hasta sahbnn ve hastanın normal yaşamına devam etmesn sağlamaktır. Hasta sahbne antepleptk laçların tek başına ya da brlkte yüzde yüz etkl olamayableceğ, bu tedavnn amacının nöbet aralıklarını, şddetn ve sayısının azaltılmasına yardımcı olableceğ anlatılarak, bu hastalıkla nasıl yaşanableceğ konusunda blg aktarıyoruz. Nöbetler laç başlanmasını gerektrr düzeyde se lk terchmz etk süres ve doze edleblmes açısından fenobarbtal olmaktadır. İlaca başlarken acl durumlar dışında, en düşük etkl dozla başlandıktan sonra nöbetlern sıklığına ve şddetne göre doz ayarlanması yapılarak, gerekl görülürse enzmler ve dğer kan testler yönünden hastayı değerlendryoruz. Kullanılan lacın terapötk montörzasyonu yapılablyorsa, kandak laç konsantrasyonunu tedav açısından değerlendreblmek ve laç toksstes rskn mnumuma ndrmek çn mutlaka öneryoruz. İlacın anden keslmes ve unutulmasının rsklern ve kullanılablecek başka laçlar le lacın etksnn azalableceğn hasta sahbne anlatmak, her hastanın breysel duyarlılıklarının ve krz eşğn değştren faktörlern farklı olduğunu anlayablmesn sağlamak çok öneml. Son olarak kısırlaştırılmamış br havyan se mutlaka kısırlaştırılmasını, kaltel ve dengel br dyet le beslenmesn tavsye edyoruz. PETİNFO 2014/08 42-43 Bu sayımızda bu 4 sorunun lk üç tanesn ele alıp bu konularda farkındalığı artıracağız, dergmzn Eylül sayısında se 4. Soruyu ele alıp epleps tedavsyle lgl szler blglendreceğz. EPİLEPSİ NEDİR? Epleps nontoksk ve nonmetabolk sebeplern sonucunda, son 24 saatte gerçekleşen 2 veya daha fazla krzle tanımlanır. Krzler beynn normal fonksyonlarınıçn kullandığı elektrğn aşırı ve kontrolsüz yayılımı sonucu oluşur. Sıklıkla geçc blnç kaybına neden olur. Epleptk krz, beyndek anormal, aşırı veya senkronk nöronal aktvte sonucunda oluşan kısa sürel belrtler ya da semptomlar olarak tanımlanır. Krz vakalarının nedenler; Lokalze beyn hastalıkları (symptomatk/yapısal) Sağlıklı beynde oluşan metabolk ya da toksk etkenlern neden olduğu hasarlar sonucu Blnmeyen veya genetk sebepler (dopatk). KEDİ&KÖPEK SIKLIĞA GÖRE SINIFLANDIRMA Nöbetlern sıklığı baz alındığında 3 kategorye ayrılır. 1. Cluster: 24 saat çersnde 2 veya daha çok krz 2. Akut tekrarlayan: 5 -12 saat arasında 2 veya daha fazla krz, normal krz yapısından ayrı 3. Status epleptcus: 5 dakkadan daha uzun süren krzler IRKA GÖRE SINIFLANDIRMA Veterner tıpta, bazı köpek ırklarında meydana gelen nöbetlern sıklığı, tüm köpek ırklarında meydana gelen yüzdey aştığından dolayı, eplepsde genetk yatkınlık göz önünde bulundurulur. Krz sınıflandırmasının ırklara göre yapılması önemldr; genetk tptek eplepslern prognozları farklıdır. Ayrıca köpeklerde kullanılan tanı yöntemler nsan eplepslernde model olarak kullanıldığından dolayı tıpta oldukça önemldr. Örneğn, Lagotto Romagnolo ırkında gözlenen epleps krzler, aynı nsanlardak bengn famlar neonatal tp krzler gb 5 haftalıkken başlar ve yaklaşık 13 haftalıkken ortadan kalkar. VAKA BİR KRİZ Mİ? Brçok davranış, vaka ve hastalık asıl krze benzer. Doğru br tedav çn dğer hastalıklardan tam olarak ayırt edlmes lazımdır. Eplepsnn gerçek tanısı çn çeştl görüntüleme teknklern kullanarak vakanın eplepsm yoksa başka br hastalık mı olduğunu saptayablrz. Tablo 1. Kriz gibi ortaya çıkan davranışlar, olgular ve hastalıklar Atlantoaksal subluksasyon Irk ve laçtan kaynaklanan dsknez / hareket bozuklukları Katapleks, narkoleps, hızlı göz hareketler (REM) ,uyku bozuklukları Servkal kas spazmı Char malformasyon/ şrngomyal’den oluşan aşamalar Ensefalts Nöromuskular hastalık aşamaları Egzersz kaynaklı kollapslar Aşırı ajtasyon Kafa sallama/tremor sendromları Intermttent decerebrate/ decerebellate rjdte Sabırsız çene/snek ısırığı hss Metabolk/toksk olgular Myoclonus Sencop Vestbular sendrom aşamaları ELECTROENCEPHALOGRAPHY Electroencephalography (EEG), beynn elektrksel aktvtesn kaydeder. EEG, nsan hekmlğnde krz olgularını karakterze etmede kullanılan esas araçtır. Veterner klnklernde, pratk kullanıma uygun olmamasına rağmen, nsan veya köpek epleps krzler arasında alınan lk kayıtla epleps olgularını saptama başarısı %25’tr. TANIDA GÖZLEMİN ÖNEMİ Krzn tanımlanması daha çok tpk krz belrtlern karşılaştırarak yapılır Generalze tonk-klonk krzlerde tpk olarak ayırt edc karakterstk özellkler; son 1-2 dakkada blnç kaybı, kas tonusu ve hareketler, sabırsız çğneme ve aşırı salvasyon gerçekleşr, bunları takben blnç ve dolaşım yavaş yavaş normale döner. Parsyal veya nonkonvulsf krzlern fark edlmes zordur, bu sebeple olgu sırasında kaydedlmş knc br EEG gerekmektedr. KRİZİN ALTINDA YATAN BİR SEBEP VAR MI? Krz kontrolünü daha y sağlamak, hastalara kaltel yaşam sunmak çn epileptik nöbetlerin epilepsi hastalığı olup olmadığının ayırıcı tanısı için hastalarımıza kan biyokimyası Ve enzimleri, hemogram, kardiyak panel, hormon, elektrolit değerleri, ilgili tahliller yapıldıktan sonra gelen sonuçların değerlendirilmesine göre mr Ve gerekiyorsa bilgisayarlı tomografi çekilerek tanımızı koyuyoruz. Veteriner hekim seVtap kutbek PETİNFO 2014/08 44-45 doğru tanı yapmak ve krzn altında yatan nedenler tanımlamak önemldr. Krz grupları 3 e ayrılır; genetk, yapısal/metabolk, ve blnmeyen sebepler. Bu en çok kullanılan krz sınıflandırma sstemdr. GENETİK & BİLİNMEYEN SEBEPLER İdopatk eplepsnn (IE) tanımı: Genetk kaynaklı olduğundan şüphelenldğnde Krz sebeplern ortaya çıkarma testler başarısız olduğunda YAPISAL/METABOLİK SEBEPLER En çok rastlanan yapısal epleps sebepler; beyn tümörü, nfaktüs, hemoraj ve ensephaltstr. Yapısal eplepsnn tanısı genelde manyetk resönans görüntüleme (MRI) ve cerebrospnal sıvı (CSF) analz le yapılablr. Teknk olarak, çoğu metabolk kaynaklı krzler epleps formunda değldr, çünkü beyn ekstrakranal hasarlarda normalmş gb çalışmaya devam eder. Bu durumu krz tanımlanırken elmne etmek gerekr. MRI ve CSF analz pahalı olduğu çn kolayca kullanılamayablr, bu yüzden veterner hekm drek antepleptk laç reçete etmekle, tanı yöntemlern anlatmak arasında zor br kararla karşı karşıya kalablr. Kesn tanı yapılamadığı durumlarda epleps hastasının bazı klt özellkler hekmn seçmne yön verr; çersnde 3 veya daha fazla krz meydana gelmşse neden blnmeyen menngoensefalts (MUE) rsk göz önünde bulundurulmalıdır. DAVRANIŞ Zaman çersnde güç algılanan davranış değşklğ lk krzn belrtsdr, hastanın semptomatk eplepss vardır. (Tablo 2) YAŞ İdeopatk eplepsl köpeklern genellkle 6 ay-6 yaş aralığında lk krzlern geçrmektedrler. IRK Krzler beyn tümörüne yatkınlığı olan ırklarda daha çok görülmektedr (Golden Retrever, Boxer, Boston Terrer, French Bulldog). Bu ırklarda 4 yaş ve sonrasında gerçekleşen krzlern mutlaka br bu sebepten kaynaklanmaktadır. Küçük ırk köpeklern genç yaşlarında (1-5 yaş arasındakler de) brkaç ay Tablo 2. Yapısal beyin hastalıklarında köpeklerde sık görülen davranış değişiklikleri Agresflk İnsanlardan uzaklaşma Asabyet Halsz/kafasını sıkıştırma Sahplerne karşı umursamazlık Geceler huzursuzluk Gün çnde fazla uyuma KEDİ&KÖPEK epilepsi Vakalarında doğru anamnez oldukça önemli çünkü bazı hasta sahipleri krizleri atlayabiliyor. çünkü krizler illaki birden düşme kasılma ağızda köpürme gibi semptomlarla gerçekleşmeyebilir. sırtta hafif bir titremeler, bazı kaslarda ara sıra görülen seyirmeler de parsiyal epilepsinin semptomları olabiliyor. Veteriner hekim rauf tunay KLİNİK BULGULAR Eğer krzler arasında gerçekleştrlen nörolojk testlern sonuçları normal değlse, hastalığın sebeb yüksek htmalle yapısal beyn hasarıdır. Her ne kadar, beyn tümürü olan hastaların %30’u normal sonuç verse de, deopatk eplepslerde de %18 oranında anlık anormallkler gözleneblr. Hasta hayvanı muayene odasında postural reaksyon ve korku testleryle yürüyüş ve davranış, değerlendrleblr. Klavuz olarak, aşağıdak yapısal bozukluklarda görüleblr: Sersemlk Tek tarafa dönme Postural reaksyon Tek taraflı korku tepks eksklğ krzlerde Hayvan sahb başka br krz htmaln azaltmak styorsa İdeopatk krzlerde, antepleptk laç tedavs eğer 6 le 12 ay arasında 1-2 krz geçrldyse önerlr; 1. Krzlern hayat tehlkes az olmasına rağmen, hayvan sahplern bu durum çok mutsuz eder. Genel olarak hayvan sahpler en y krz kontrolünün, krz yok ederek yapılacağını düşünüyor. 2. Antepleptk laç tedavs krzn veya status epleptkusun hayatı tehlkesn azaltır. ANTİEPİLEPTİK İLAÇ KULLANILMALI MI? Antepleptk laç teraps aşağıdak olgular gerçekleştğnde kesnlkle önerlr; Yapısal sebeplerden kaynaklanan Post-ktal peryotlarda ve ağır PETİNFO 2014/08 46-47 3. Tartışmalı olsa da, klnksel datalara göre meydana gelen her krz gerçekleşecek dğer krzlern htmaln artırır. Başka br değşle, krz krz çeker. 4. Yen jenerasyon antepleptk laçlar, esk antepleptk laçlara göredaha az yan etks ve ya organ tokstte rsk vardır Bir sonraki sayımızda ise sizlere ne zaman, hangi antiepileptik ilaç kullanmanız gerektiğini ve yeni nesil antiepileptik ilaçların yararlarından bahsedeceğiz. KÖPEK Böbrek hastası br köpek nasıl beslenmel? Birçok araştırma hasta köpeklerin terapötik renal diyetlerle beslenmelerinin kronik böbrek hastalığını kontrol etmekte en etkili yol olduğunu gösterdi. Renal diyetler böbrek hastalıklarının ilerlemesini azaltarak, yaşam süresinin uzamasına yardım eder. Kronk böbrek hastalığı, böbreğn fonksyonlarını ger dönüşümsüz olarak tamamen kaybetmes sonucu düşkünlüğe ya da ölüme sebebyet verr. Böbrek hastalıkları en sık yaşlı köpeklerde görülse de, her yaştan köpekte bu hastalığa rastlayablrz. Bu lerleyen hastalığı yapacağımız uygun sağaltımlar brçok köpeğn hayatını konforlu br şeklde devam etmesn sağlayablrz. Eskden, yüksek kan basıncı, drarla proten kaybı ve hperparatrodzm medkal tedav le her ne kadar kontrol altında tutulmaya çalışılsa da, köpekler teşhsten kısa süre sonra ölürdü. Şmd brçok araştırma hasta köpeklern terapötk renal dyetlerle beslenmelernn kronk böbrek hastalığını kontrol etmekte en etkl yol olduğunu gösterd. Renal dyetlern böbrek hastalıklarının lerlemesn azaltarak, yaşam süresnn uzamasına yardım ettğ herkes tarafından kabul edlmektedr. Bazı besn maddelernn kullanım şekller kronk böbrek hastalıklarının kontrolünde önemldr; 1) FOSFOR; vücuttak bütün canlı hücrelern htyacı olduğu çn dyetlerde tüketlen br mneraldr. Genelde kemklerde ve dşlerde bulunmaktadır, ekstraselüler sıvılarda ve yumuşak dokularda nspeten daha az bulunmaktadır. İdrarla beraber vücuttan dışarı atılır. Araştırmalar, 3. dereceden böbrek hastası köpeklern dyetlerndek fosfor kısıtlandığında yaşam sürelernn uzadığını göstermştr. 2) PROTEİN; bu besn maddes hakkında brbryle çakışan k görüş vardır. Diyetlerden proteini azaltmanın sonucunda fosfor düzey düşer ve daha az ntrojenl atık böbreklerden atılır. (Çünkü proten fosfor düzeynn artmasını sağlar.) Diyetteki kaliteli protein miktarını artırmak ya da normal seviyelerde tutmak, vücudun daha güçlü, daha koordnel ve bağışıklığının daha sağlam olmasına yardım eder. Fakat ortalama ömrün uzamasına ters br etks yoktur. Son önerlere göre, yeterl derecede kaltel proten vererek, vücuttak fosfor düzey azaltılablr. 3) OMEGA-3 DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ; Esansyel yağ astler, vücut tarafından üretlmedğnden dolayı, vücuda alınan besn maddelernden temn edlr. EPA ve DHA, nflamasyonu ve glomerular hpertansyonu azaltan, dolayısıyla PETİNFO 2014/08 48-49 böbrek fonksyonlarını arttıran yağ astlerdr. Omega-3 doymamış yağ astler en çok balık yağında bulunur. 4)ANTİOKSİDANLAR; Serbest radkaller nötralze eden br maddedr. Eğer serbest radkaller kend hallerne bırakırsanız, hücreler parçalar ve daha brçok serbest radkal oluşturur. Kronk böbrek hastalığının lerlemesn durdurmak çn, renal dyetlerde antoksdanları ve Omega 3’ü beraber kullanılması gerekr. 5)FERMENTE EDİLEBİLİR LİF; Dyette bulunan bu tarz lfler, dışkıda ntrojen atılımını uyarır ve köpeklern yeterl mktarda proten Renal diyetleR, içeRisinde sadece düşük miktaRda pRotein içeRen diyetleR olaRak düşünülmemelidiR. Bu diyetleR düşük pRotein içeRiğinin yanında sınıRlı miktaRda fosfoR ve tuz, doymamış yağ asitleRi, lif ve d vitamini içeRmektediR. dr. Banu dokuzeylül İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dahiliye Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Banu Dokuzeylül tüketmesne zn verr. Renal dyetlere eklenen lf kaynağı olan pancar küspes, fruktoolgosakkart ve bağırsaklardak bakter sayısını artıran arap zamkı, ürenn dışkıyla atılmasını sağlar. Araştırmaların çoğu, 3. dereceden böbrek hastası köpeklerde uygulanan düzenl renal dyetler, hastalığın lerlemesn yavaşlattığını ve yaşam süresn uzattığını göstermştr. Br araştırmada, renal dyet kullanan köpeklern %70’nn normal dyet kullanan köpeklerden 3 kat daha uzun yaşadığı tespt edlmştr. Köpekler, renal dyet sadece dehdrasyon, mde bulantısı ve kusma düzelnce değştreblrler. Eğer köpek yen mamayı sevmedyse, bu mamayı hastalıkla lşklendreblr ve mama verldğnde kendn hasta gb hssedeblr. Bu konu da dkkatl olmak gerekmektedr. İstanbul Ünverstes Veterner Fakültes Dahlye Anablm Dalı Öğretm Üyes Dr. Banu Dokuzeylül’den böbrek hastalıklarında beslenmenn önem ve uygulanması gereken dyetler hakkındak görüşlern aldık. KÖPEĞİN ŞİMDİYE KADAR ALIŞMIŞ OLDUĞU BESLENME STİLİ TAMAMIYLA DEĞİŞMELİDİR. Fzksel muayene ve belrl analzler takben böbrek yetmezlğ tanısını koyulduktan sonra hasta sahb ve köpeğ çn yen tedav protokolünü çeren yen br yaşam stl başlayacaktır. Köpeğn şmdye kadar alışmış olduğu beslenme stl tamamıyla değşmeldr. Böbrek yetmezlğ bulunan KÖPEK yapılan aRaştıRmalaRda, Renal diyet kullanan köpekleRin %70’inin noRmal diyet kullanan köpekleRden 3 kat daha uzun yaşadığı tespit edilmiştiR hastaların beslenmes oldukça önemldr. Özellkle 3. safha ya da 4. safhada kronk böbrek yetmezlğ teşhs edlen hastalarda malnutrsyon şeklleneblmektedr. Üremye bağlı olarak şekllenen üremk stomatts ve üremk gastroenterts sonucunda gıda alımında azalma ve stekszlk meydana gelmektedr. Bu hastalarda anoreks tehdt le karşı karşıya kalınmaktadır. Kronk böbrek yetmezlğ olan köpeklerdek beslenme tedavsnn amacı, hastalığın lerleyşn yavaşlatmak ve üremnn başlangıcını ve komplkasyonlara bağlı olarak şekllenen zamansız ölümlern azalmasına yardımcı olmaktır. Böylece hayvanın klnk kondüsyonunun düzelmes, genel durumunun desteklenmes ve kan dolaşımındak toksn sevyelernn düşürülmes hedeflenmektedr. Böbrek yetmezlğ olan br hastada en öneml şey hastanın yemek yyeblmesn sağlamaktır. Renal yetmezlğ olan hastalar çoğunlukla yaşlı hastalar olduğundan mamaların lezzetl olması da gerekmektedr. Böbrek yetmezlklernde km zaman evde hazırlanan gıda dyetlernden de söz edlmektedr. Ancak bunları hazırlaması zor olduğundan ve çerğnn tcar dyetlerdek gb dengel olmayışından dolayı kullanımları çoğunlukla önerlmemektedr. Pyasada köpek ve ked çn farklı markalara at renal dyetler Böbrek Rahatsızlıkları Mopsan Ürün Müdürü Veterner Hekm Hale Yetkn Böbrek rahatsızlıkları, yaşlı evcl hayvanlarda en sık görülen rahatsızlıktır ve ne yazık k klnk belrtler ortaya çıktığında çoğunlukla böbreğn dörtte üçü kaybedlmştr. Klnk belrtlerde özellkle köpeklerde polür/ poldps, letharj, ştahsızlık, kusma, klo kaybı, konstpasyon, dyare gözleneblmektedr. Yapılan araştırmalar göstermektedr k; böbrek rahatsızlıklarının tedavsnde terapötk renal br mamanın kullanılması evcl hayvanın yaşam süresn ve hayat kaltesn artırmadak tek yöntemdr. Beslenmede temel hedefler; yaşam süres ve kaltes artırılırken, ürem belrtlernn azaltılması, rahatsızlığın seyrnn yavaşlatılması ve uygulanan medkal tedavlere tamamlayıcı olmasıdır. Bu bağlamda Hll’s ürün skalasından böbrek rahatsızlıklarına sahp köpekler çn terch edleblecek temel ürün; Hll’s Prescrpton Det k/d Canne’dr. PETİNFO 2014/08 50-51 Hll’s Prescrpton Det k/d Canne; çerğndek azaltılmış fosfor oranı le böbrek rahatsızlığının lerlemesnn yavaşlatılmasına yardımcı olurken, artırılmış proten dışı kalorler uygun enerj alımının sağlanmasına ve proten katabolzmasının önlenmesne destek olur. Yne çerğndek omega-3 yağ astler laves renal kan akışının artırılmasına yardımcı olurken, azaltılmış sodyum oranları böbrek rahatsızlığının lerlemesnn yavaşlatılmasına destek olur. Hll’s Prescrpton Det k/d Canne, çerdğ çözüneblr lfler le bağırsaktak amonyağın yenden emlmn azaltarak, kandak üre sevyesnn azaltılmasında da yardımcıdır. Hll’s Precrpton Det k/d Canne’n, böbrek rahatsızlıklarının erken safhasında kullanılması durumunda, böbrek rahatsızlığının lerlemesn azalttığı klnk olarak kanıtlanmıştır. Bununla brlkte Hll’s Precrpton Det Canne k/d kullanan köpeklern böbrek rahatsızlıklarına dar daha düşük sevyede klnk belrt gösterdğ ve k katı kadar daha uzun yaşadıkları klnk olarak onaylanmıştır KÖPEK bulunmaktadır. Hastada böbrek yetmezlğ tanısı konulduktan sonra tedavye laveten “böbrek dyet” adı altında geçen mamalar önerlmektedr. Dünyada bu dyetlern şlevlern, yararlılıklarını ortaya koymak çn çok sayıda araştırma yapılmış olup, genel kanıda bu mamaların kullanılması gerektğ kararına varılmıştır. Bu mamaların kuru ve yaş olmak üzere 2 farklı versyonu mevcuttur. Aslında önermz öncelkle kuru mamanın tüketlmesdr. Böylece hastanın çtğ su mktarı artacak, bu da böbreklernn şlevnn yerne getrlmesn kolaylaştıracaktır. Blnçszce verlen aşırı proten mktarı lerk yaşlarda köpeklerde böbrek hastalığına yakalanma şansını artırır. Renal dyetler çersnde sadece düşük mktarda proten çeren dyetler olarak düşünülmemeldr. Bu dyetler düşük proten çerğnn yanında sınırlı mktarda fosfor ve tuz, doymamış yağ astler, lf ve D vtamn çermektedr. Br dğer noktada, böbrek dyet ya da spesfk br dyetle beslenen hayvanların 3-4 ayda br dyetlernn Veterner hekm tarafından kontrol edlmes gerekmektedr. Unutmayalım k, doğru ve kaltel br dyetle beslenme hastanın yaşam kaltesn poztf yönde etklemektedr. Böbrek rahatsızlıklarının yönetiminde besinsel destek sunan, lezzetli çözüm ortağınız PURINA VETERINARY DIETS Canıne NF Vet. Hek. Banu Aytekn ErolNestle Purna PetCare Kıdeml Marka Müdürü oluşumlarının azaltılması, kalp hastalıklarının erken dönem ve leshmanass le brlkte seyreden böbrek yetmezlğ olarak sıralanablr. Bununla brlkte PURINA VETERINARY DIETS Canne NF Ek Faydaları ve Karakterstkler aşağıdak gbdr; Böbrek yetmezlğnde şekllenen metabolk asdozn üstesnden gelmeye yardımcı olur. Kalsyum okzalat, ürat ve sstn üroltlernn yönetmnde yardımcı ve faydalı olur. Düşük sodyum alınması gereken durumlarda çerğndek düşük Yaştan bağımsız olarak kısırlaştırma, sodyum oranı sayesnde hastalığın obezte ve az su tüketm köpeklerde yönetmnde faydalıdır. Hasta le böbrek rahatsızlıklarına neden uyumu sağlayablmek adına yüksek olablmektedr. Genellkle böbrek lezzetllğe sahptr. Yüksek lezzetllğn rahatsızlıklarını değerlendrecek olur br sonucu olarak yüksek kalor alımı sek, bakteryel sstt (%40), drar klo kaybının önlenmesne yardımcı kaçırma (%24), üroltler (%18) ve dğer nedenlere bağlı rahatsızlıklar köpeklerde olur ve kas kaybının önüne geçer. Orta düzeyde yağ ve kalor çerğ le brlkte, gözlemleneblmektedr. optmal proten düzey sayesnde uzun Tüm bu rahatsızlıklarda köpekler çn güvenle kullanableceğnz, kronk böbrek sürel beslenmede hasta le uyumu hastalığı ve buna bağlı komplkasyonların teşvk edeblmek çn yüksek lezzetllk sağlar. Böylece böbrek rahatsızlığı besnsel yönetm çn formüle edlmş tedav süresnce, köpeklern aynı klnk br dyet Nestle PURINA beslenme zamanda yedğnden keyf alması uzmanları ve Veterner hekmler sağlanır k htyacı olan günlük tarafından formüle edlmştr; PURINA beslenme mktarını yeter VETERINARY Dets kadar tüketeblsn. Aks Canne NF. Ürünün takdrde köpekler lezzetl temel endkasyon bulmadıkları br ürünü alanları; kronk tüketmey stemedkler renal yetmezlk, takdrde günlük htyacı ensefalopat le brlkte olan mktarı alamazlar. seyreden karacğer Bu da hem onların sağlıklı rahatsızlıkları, dyette beslenmeler çn hemde sodyum kısıtlamasına bu tedav süresnce htyaç duyulan besnsel olarak destek durumlar, ürat, olablmek amacıyla sstn ve kalsyum oldukça önemldr. oksalat üroltlernn PETİNFO 2014/08 52-53 KEDİ&KÖPEK KÖPEKLERDE MUKOKUTANÖZ PİYODERMA Histopatolojisinde bakteri gözlenmeyen , antibiyotik tedavisine yanıt olarak oluşan bileşenlerin sebep olduğu düşünülen dermatit çeşididir. Kabuklu eritremli kabartılar olarak meydana gelir. Her yaşta köpekte görülebilir. Mukokutanöz pyodermalar köpeklerde nadr rastlanan hastalıklardır. Genel olarak dudaklar ve dudak çevresn etklese de, lezyonlara göz kapaklarında, vulvada, prepüste yada anüste de görüleblr. Sebeb tartışmalıdır, bazı araştırmacılar antbakteryel tedavye yanıt olarak oluşan bakteryel bleşenlerden şüphelenlyor. KLİNİK BULGULAR Her ırktan, her yaştan ve her cnsyetten köpeklerde görülse de özellkle Alman çoban köpeklernn bu hastalığa predspoze olduğu düşünülüyor. Hastalık dudaklarda ertreml kabartılarla başlar. Daha sonra kabuklanma ve erezyonlu yarıklar görüleblr. Dudaklarda pgment kaybı gözleneblr.Muayene ederken yaralar ağrılı olduğu çn dkkatl olmalısınız. TANI Ayırıcı tanıda; otommun hastalıklardan pemphgus folaceus veya kutaneöz lugus’un erken aşamalarına, demodkozse, Malasseza dermattse, dermaftozse ve epthelotropc lymphomaya dkkat etmek gerekr. Lezyonlar dudakların brleşme noktasına kadar yayılır. Klnk tanı muayene sonuçları ve tedav sonucunda alınan cevaplarla konulur. Lezyonlardan alınan smear örnekleryle yapılan hstopatolojk muayenede gözlenen koklar ve nötrofllerle kesn tanı konulur. Epdermal hperplaz, süperfasyal kabuklanma ve bazal membranın koruyucusunda lkenod dermatts klnk bulgular arasındadır. Dermal nfltrat çerğ; az sayıda nötrofl, lenfost ve makrofajla beraber plazma hücrelernden oluşmaktadır. TEDAVİ Eğer köpek lezyonları kaşıyorsa yakalık kullanın. Eğer vaka haffse klorhekzdn çerkl şampuanlarla, 2 hafta boyunca gün aşırı yıkayın. Muprocn etken maddel pomatları günde 2 kere uygulayablrsnz. Bu bazı vakalarda oldukça etkl olsa da, eğer köpek pomadı yalıyorsa uygulama etksz kalablr. Bu sebeple köpeklerde tropkal tedavler önerlmez. Tedavlerde sıklıkla sstemk antbyotk kullanımı gerekr. Bu tarz vakalarda 4 hafta boyunca her 12 saatte br 30mg/kg dozda sefaleksn kullanılablr. Böylece hastalığın nüksü gerçekleşmeden olgu hafflemş olur. Tedav sonrası nükslere sık rastlansa da, hastalığın erken aşamalarında tropkal tedavyle sağaltablrsnz. Lezyonlar alevlendğnde, glkokortkodler hastalığın tedavye cevabını engelleyebleceğnden dolayı mukokutaneöz dermattste kullanımı önerlmez. PETİNFO 2014/08 54-55 “İçerik fark yaratır” “The ingredient makes the difference” Hep birlikte evden, bahçeye! Kedi ve köpekler doğal ihtiyaclarını giderirken hijyen kurallarına dikkat edemezler. Bu sorumluluk asla onlara yüklenemez! GETOFF bu konuda hayvan sahiplerinin en büyük yardımcısı. Ev ve bahçede kullanılan GET-OFF ürünleri bu harika yaratıklarla geçirilen kaliteli zamanlar için mutlaka denenmeli... GB GET-OFF CYRSTAL GRANÜL GB GET-OFF LAWN RESCUE SPRAY GB GET-OFF REPPELLENT SPRAY Bahçe ve çiçeklerden uzak tutar. Bahçede istenmeyen yerleri korur. Çiçeklerine ve bahçesine özen gösterenler için ideal. GB W&GET-OFF Neutraliser SPRAY GB GET-OFF CHEW STOPPA SPRAY Evde tuvalet yapılan yerleri kokularını yok eder. Ev eşyalarınızı uzun süre yıpranmadan kullanın. YEN E ENM SA R A ! V NE T-OFF GE İST www.petservisi.com / www.mggida.com.tr / [email protected] Tel: (0212) 657 20 61-64 SÖYLEŞİ GENÇ CERRAHLARLA ŞEKER TADINDA BİR SÖYLEŞİ Şekerci Veteriner Kliniği, Gayrettepe’ye renk getiren sevimli bahçesi, konusunda uzman sevimli hekimleriyle, sevimli dostlarımızın ve sahiplerinin gönüllerine taht kurmaya şimdiden başladı. Gamze Şekerc, Cerrah Anablm Dalında Doktora yaparken katıldığı br semner sırasında gördüğü şyern ne kadar beğendğn anlatırken babasının ona böyle br sürprz yapableceğnden haberdar değld... Bu tatlı süprzle mutluluktan havalara uçan Gamze hanımla ve klnkte beraber çalıştığı yne Doktora öğrencs Damla Durmuş le hoş br söyleş gerçekleştrdk. Şekerci Veteriner Kliniği’ni açmaya nasıl karar verdiniz bize biraz süreci anlatabilir misiniz? Bu bölgeyi seçme sebebiniz nelerdir? Aslında aklımda hç klnk açmak yoktu. İstanbul Ünverstes Veterner Fakültes Cerrah Anablm Dalında doktora eğtmm devam ettğ çn ve ks br arada zor olacağını düşünüyordum. Fakat br gün Gayrettepe Dedeman Otel’nde gerçekleşen Lazer semnerne katıldım ve kahve arasında oteln tam karşısında kralık tabelasını gördüm. Bahçes de olan bu yern konumu çok hoşuma gtt. Bende yılladır Beşktaş’ta yaşadığım çn bu semt zaten çok severm. Aynı günün akşamı kralık dükkandan babama bahsettm. Ertes gün ben fakültedeyken bana sürprz yapıp kralık dükkanı tutmuş. Yaşadığım mutluluğu anlatamam. Yan klnk açmak hç hesapta yokken br anda hem de tam stedğm gb şekllend. Klinik ekibinizden bize biraz bahsedebilir misiniz? Ben 1987 İstanbul doğumluyum. 2011 yılında İstanbul Ünverstes Veterner Fakültes’nden mezun oldum. Daha PETİNFO 2014/08 56-57 sonra İstanbul Ünverstes Veterner Fakültes Cerrah Anablm Dalı’nda doktora eğtmne başladım, eğtmm hala devam etmektedr. Veterner Hekm Damla Durmuş Cerrah kürsüsünden doktora arkadaşım, 1987 yılında İstanbul doğumlu, 2009 yılında İstanbul Ünverstes Veterner Fakültes’nden mezun oldu. O da benm gb mezunyet sonrası İstanbul Ünverstes Veterner Fakültes Cerrah Anablm Dalı’nda doktora eğtmne başladı. Köpeklerde çapraz bağ kopuğu konusundak doktora eğtm devam etmektedr. Ayrıca gece nöbetlermzde bze yardım eden stajyer arkadaşlarımız var. Cüneyt Bahtyar, Mehmetcan Yaramanoğlu ve Seçkn Arslan kısa zamanda alemzden oldular. Heps elmz ayağımız burda oldu. Hepsne teşekkür ederz. Şekerci Veteriner Kliniği’nde yollarınız nasıl kesişti? Doktoraya başlarken de hayalinizde klinik açmak var mıydı? Veterner fakültesne başladığımızdan ber br gün klnk açacağımızı blyorduk. Ama tab k ortada planlı br şey yoktu, Damla’yla fakülteden ber çok yakın arkadaşız, aynı zamanda onun doktora eğtm btmek üzere, 5. yılı doldu. Yan her şey denk geld, oturduk konuştuk beraber çalışmaya karar verdk. Klnkte y anlaştığınız arkadaşlarınızla çalışmak çok keyfl. Umarım hep böyle keyfl ve güzel gder. İki cerrahi uzmanı Veteriner hekim olarak beraber çalışmanızın size sağladığı avantajlardan bahsedebilir misiniz? Kliniğinizde, hastalarınıza sağladığınız hizmetler nelerdir? Zaten Damla’yla fakültede dğer arkadaşlarımızla olduğu gb devamlı beraber çalışıyorduk. O yüzden brbrmz, çalışma prensplermz çok y blyoruz, yan klnğmzde hç zorluk çekmedk. Her türden vakada Cerrah Anablm dalındak tüm hocalarımıza, doktorlara ve doktora öğrenclerne danışıp karar vereblmemz bzm çn çok büyük avantaj. Özellkle danışman hocam Prof. Dr. Kemal Altunatmaz klnğn nşaat halnden ber hep destekçm olmuştur. Dr. Ebru Eravcı da açılışımızdan tbaren her zaman destekçmzdr. Hepsne çok teşekkür edyorum. Hastalarımız bakımından da cerrah uzmanı olmamız bzce büyük avantaj olduğunu düşünüyoruz. Acl müdahaleler ve operasyonları bekletmeden hemen yapmamızdan dolayı çok olumlu tepkler alıyoruz. Onların memnunyet sayesnde bzm de hasta potansyelmz gt gde artmaktadır. Klinik donanımı hakkında ne düşünüyorsunuz? Bz klnğmz tam teşekküllü yapmak stedk. Yan aynı hasteneler gb, laboratuvar, djtal röntgen operasyon çn gerekl tüm ekpman ve aletler, nhalasyon anestez, otoklav, operasyon lambası gb bütün donanımlar klnğmzde mevcuttur. Klnk tanı çn teknolojk donanımın çok öneml olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca bzce teknolojk olanaklar artıkça mesleğmzn daha değer kazandığını ve Avrupa standartlarına yaklaştığını düşünüyoruz. Hastalarımız bakımından da cerraHi uzmanı olmamız bizce büyük avantaj olduğunu düşünüyoruz. acil müdaHaleler ve operasyonları bekletmeden Hemen yapmamızdan dolayı çok olumlu tepkiler alıyoruz. Yeni açılan bir klinik olarak, hasta sahiplerinden nasıl tepkiler alıyorsunuz? Oldukça büyük br bahçemz, ferah muayene odalarımız, genş bekleme alanlarımız ve her türlü htyacı karşılayablecek ayrıntılı br petshop bölümümüz var. 7 gün 24 saat sevml dostlarımıza servs vermekteyz. Klnğmzn konumu vasıtasıyla oldukça lg görüyor. Müşterlermzn memnunyet bzm çn çok önemldr. Bu sebeple elmzden gelen her hzmet mnk dostlarımıza sağlamaktayız. Hasta sahplermz de bundan oldukça memnunlar k çevrelerne bz önermeye başladılar ble. Veteriner hekimliğin ülkemizdeki konumu hakkında neler düşünüyorsunuz? Veterner hekmlk mükemmel ve çok saygıdeğer br meslek maalesef ülkemzde henüz tam anlaşılamıyor, umarım lerde hak ettğ değer bulur. Tab k her sektörde olduğu gb pet hekmlğ anlamında gelşmelern olablmes de en başta ülke ekonomsne bağlı bence. İnsanların hayat standartları gelşmel k pet kültürü de yerleşsn ve devamında sektör de gelşmlere açık olsun. Tab eğtmde de yenlenmeler k pet kültürü gelşsn. Son yıllarda bu gelşme gt gde hızla artmaktadır. Sektörde neler Hepsinin ceva Güncel haberler, dünyadaki son gelişmeler, bilimsel ve akademik makaleler, mevzuatlara ilişkin değerlendirmeler, klinik tanıtımları, etkinlik ve kongreler, beslenme ile ilgili çok önemli araştırmalar... petinfodergi.com’a hergün göz atmalısınız! Güncel bilgilere tek tıkla kolayca ulaşabilirsiniz. olup bitiyor? vabı burada! Dergimizi online olarak çıktığı anda hemen okuyabilirsiniz! Özel tasarımı sayesinde tablet ve telefonlarınızdan da bizi rahatlıkla takip edip, dergimizi okuyabilirsiniz. petinfodergi.com KEDİ KEDİLERDE ADIM ADIM AĞRIYI TANIMLAYIN Kedilerin ağrıyı hissettiğini düşünüyor musunuz? Klinik ekibinizdeki herkes öyle mi düşünüyor? Hasta sahipleriniz ağrı hakkında ne düşünüyor? Peki, siz ağrı hissetme konusunda onlarda nasıl farkındalık yaratabilirsiniz? Bldğnz gb ABD ve Kanada’da köpeklern kedlerden daha çok sahplenlmes, Kuzey Amerka’da köpekler en popüler pet hayvanı yapmıştır. Ve brçok ked sahb hala kedlernn sıkıntılarını köpeklernnk kadar önemsemyor. Son yıllarda ked sağlığıyla lgl brçok güzel şey gerçekleştrlyor; araştırmalar, el ktapları, devam eden eğtmler, ked hastalıkları sertfka programları, ked sağlık grşmler, yen laçlar, yen ürünler ve düzenlenen ked sağlığı ve refahı çn çeştl yardım organzasyonları. Pek ya sz kedlern ağrılarını tanımlamak ve tedav etmek çn ne gb uygulamalar gelştrdnz? Eğer daha ysn yapableceğnz düşünüyorsanız, bu yazımızda 8 adımda kedlere deal bakımı sağlayablrsnz. Kedler şefkatl ve konforlu br şeklde uzun yıllar yaşamasını sağlayablrsnz. 1. Kedlern de köpekler ve nsanlar gb ağrıyı hssettğn klnk ekbnze kabul ettrn. Buna çalışanlarının arasında küçük anketler düzenleyerek başlayablrsnz. Anketlerde ucu açık sorular kullanmaya dkkat etmelsnz; ‘’Kedlerde ağrı nedenler hakkında neler düşünüyorsunuz?’’ gb. Cevabı bell olan sorular gb görünse de anlaşmanın temel çn tüm ekp br fkr sunmuş olur ve br sonrak adımda şnz kolaylaştırır. Anket sonucunda elde ettklernz mutlaka br sonrak ekp toplantınızda kullanmalısınız, ya da toplantı sırasında br anket yapıp ve çalışanlarınızdan brne toplantı tahtasında not tutturarak tartışma platformu oluşturablrsnz. Bu yöntemle tüm çalışanlarınız ked sahpler çn klt adam halne gelr, yan stedğnz sonucu blen çalışanlarla; sakn ve rahat kedler. 2. Kedlerde ağrıyla lgl yaygın sebepler ekbnz tarafından yce anlaşılmalıdır. Takımınız en sık rastlanan ağrı sebeplern; yaralar, kırıklar ve dğer hasarlar, cerrah prosedürler, ağız hastalıkları, pankreatts ve lthaplı bağırsak hastalığı olarak saptarken, takımınızdan br sık rastlanan nedenler, br dğer de nadr rastlanan sebepler lstelesn. ‘ Büyük annenzn ne tp ağrısı var? ‘ genç takım arkadaşlarınızda ağrıyla lgl farkındalık yaratmak çn uygun br sorudur. PETİNFO 2014/08 60-61 Çalışanlarınızla beraber ağrının derecesn tespt edn ve vakayla lgl bulduğunuz çözümler lsteleyn. Son olarak, çalışanlarınıza lstenzde olmayan ve köpeklerde ağrı meydana getren sebepler ve bu vakalara kedlerde rastladıklarında nasıl br yol zleyeceklern sorun. 3. Kedlerde ağrıyı teşhs etmek ve derecelendrmek szn şnz. Kedlern ağrılarını gösterme şekller farklıdır, sakın br yere çeklp, br kenara kıvrılır ve uyuyormuş gb gözlern kapatırlar. Bu kedlern ağrıya karşı en sık gösterdğ tepkdr. Hatta bu tepk sebebyle herkes kedlern ağrılarını sakladığını düşünür. Açıkçası onlar ağrılarını gösteryor ve onların göze çarpmayan ağrı belrtlern saptamak sz veterner hekmlern şdr. Kedlern ağrılarıyla lgl dğer yaygın yanlış anlaşılma da saldırganlık belrtlerne benzeyen hırlama ve myavlama gb uyarma seslerdr. Ağrı çeken kedlern mırıldanmalarını hatırlayın. Eğer hastanın çıkardığı seslern neden ağrı veya korku kaynaklı olduğu bell değlse, kedye hızlı etk eden opod uygulaması yapın ve 20-30 dakka bekleyn ve nedenn ne olableceğn değerlendrn. Uzmanlar kedlerde ağrının tanımlanması çn brçok yol olduğunu söylüyorlar, ama en y pucunun Kedilerin ağrılarını gösterme şeKilleri farKlıdır, saKın bir yere çeKilip, bir Kenara Kıvrılırlar ve uyuyormuş gibi gözlerini Kapatırlar. bu, Kedilerin ağrıya Karşı en sıK gösterdiği tepKidir. Hatta bu tepKi sebebiyle HerKes Kedilerin ağrılarını saKladığını düşünür. keddek davranış değşklklernn olduğunu kabul edyor. Bast ağrı derecelendrmelernden br 0 le 4 arasında ağının şddetne göre numaralandırmadır; Ağrı yoksa; 0˚ Ağrı haffse; 1˚ Ağrı ortaysa; 2˚ Ağrı şddetlyse; 3˚ Ağrı çok şddetlyse; 4˚ Daha objektf br ağrı ölçme davranış değşklklern gözlemleyerek yapılablr; İştahta azalma Çevreye ve sahbne olan etkleşmnn azalması İdrar kabını kullanmada azalma Duruş değşklkler Palpasyon ve dokunmalara karşı tepk değşklkler Bu gözlenen değşklkler hastanın dosyasına not edlmeldr. Klnk ekbnz, hasta veya yarası olan br hasta geldğnde, lk olarak klnk ve laboratuvar testlern nasıl yapıyorsa, ağrı derecelendrmey de tıpkı bunlar gb lk sıralara koymaları gerekr, ayrıca bütün muayene ve tedavler sonucunda vakanın takbnn çok öneml olduğunu blmeldr. 4. Hasta sahbne “Evet yaşlandıktan sonra o daha az hareket etmeye başladı.’’ dedrtn. Eğer hasta sahb 11 yaşındak kedsnn mutfak tezgahına atlama alışkanlığını bıraktığını vedaha uslu br ked olduğunu düşünüyorsa braz daha bu konu hakkında düşünmes gerekmektedr. Çünkü o bu alışkanlığı bırakma mesajının sebebn anlayamamıştır. Zaten kedler yüksek yerlerede oturmaya ve oradan çevrey zlemeye bayılırlar. Kednn bu davranışı bırakma neden muhtemelen artrtsn sebep olduğu şddetl ağrıdır. En sık rastlanan dğer br vaka tarzda; hayvan sahplernn kedlernde br ağrının olduğunu anlamsız sebeplerle belrtmesdr. Mesela szn hçbr anormallk gözlemleyemedğnz vakalarda ’’Kedm devamlı şu bölgesn her zamanknden daha fazla yalıyor’’ gb sorular geleblr. Pek geçmşte bunları nasıl cevapladınız? KEDİ artıK siz ve taKımınız Kedilerde ağrıyı anlayabilir ve erKen dönemde ağrının sağaltımını yapabilirsiniz, en önemlisi de Hasta saHiplerinin isteKlerini Hemen farKedip, talebi yaratabileceKsiniz. “Her şey normal görünüyor, braz gözlemleyelm” ya da “Eğer daha kötüleşrse ben blglendrn”. Brçok ked sahb çok dkkatldr, eğer kedlernn ağrısı olduğunu düşünüyorlarsa, tesptler doğru olablr, bu sebeple onları dnlemel ve kedy yce gözlemlemelsnz. Kedlern ağrıları önemldr, gerçektr ve tedav edleblr. Eğer bunu sağlarsanız, kedler ve ked sahpler çn kahraman olablrsnz. 5. Medkal tedavler: NSAID’lar, opodler ve dğerler. Tamam ağrıyı kedlerde tespt ettnz, şmd sıra tedavye geld. Bunu nasıl yapablrsnz? İlaç kullanımında 2 öneml ayrıntıya dkkat etmek gerekr; brncs güvenlrlk, kncs se lacın yararlı olup olmamasıdır. Bunların ks de uygunsa, sz bu tedavnn ked ve sahbnn lşksn nasıl etkleyeceğn göz önünde bulundurun. Hasta sahbne kedlerne günde 2 kere laç uygulayablrler m sorun eğer uygulayamayacaklarını düşünüyorlarsa alternatf yollar bulmalısınız. Opodlerden buprenorfn kedlerde rahatlıkla kullanılablr ve NSAI laçlardan meloxcam kısa sürel kullanılablr. Her vakada, laca karşı beklenmedk tepkler gerçekleşeblr, bu konuda takımınızı hayvan sahplern blglendrmeler konusunda eğtmelsnz. Ağrı sağaltımında dğer br yol se hedefleme yapılan tedavlerdr. İk lacı beraber kullanarak ağrı yolu boyunca farklı noktalar hedef alınır; br lokal yangıyı gdermeye çalışırken, dğer laç ağrıyı beyne taşıyan snr yoluna etk eder. Düşük dozlarda laçları kombne ederek kullanmak tek laç kullanımına nazaran daha etkldr. Brçok uzman bu tedav şekln terch eder. Son olarak, ağrı geldğnde tek lacın bütün ağrıları geçremeyeceğn aklınızdan çıkarmayın ve her hasta kedy breysel olarak değerlendrn. Ağrı sağaltımı çn brçok analjezk, anestezk, antnflamatuar ve anksyoltk kedlerde kullanılablr, fakat kedlerde toksk olan laçları kullanmamaya dkkat etmelsnz. 6. Bazı besn maddeler ve nutrakötkler ağrı sağaltımında güvenle kullanılablr. Glukosamnoglkanlar ve dğer besn takvyeler nsanlarda ve hayvanlarda rahatlıkla kullanılmaktadır. Brçok frma kronk eklem hastalığında kullanılmak üzere çeştl formlarda eklem koruyucuları üretmektedr. Hatta bazı hayvan mamalarının PETİNFO 2014/07 62-63 çersnde de eklem koruyucuları bulunmaktadır. Ağrısı olan kedlerde bu tp ürünlern kullanılmasının lerye yönelk oldukça çok yararı vardır. 7. Dğer tedavler: Akupunktur, terapötk lazer, fzyoterap. Sadece köpekler ve nsanlarda değl, alternatf ağrı sağaltım modeller kedlerde de uygulanablr. Fakat bu tedavler uzmanları tarafından yapılmasına dkkat edlmes gerekmektedr. 8. Tedavy zleme, laç etknlğn ölçme ve ağrı kontrolünün sonucu Kedlern herhang yaşam aşamalarında görülen ağrının belrlemesnn ve ölçmesnn etkn ve güvenlr olması çn belrl br sınır belrlenmeldr. Kedlern kullanılan laçlara fzksel ve metabolk cevapları, ser ağrı puanlama ve laboratuvar sonuçları le takp edlmeldr. Brçok veterner referans laboratuvarın laç zleme profllern referans alarak takb gerçekleştreblrsnz. Artık sz ve takımınız kedlerde ağrıyı anlayablr ve ağrının sağaltımını yapablrsnz, dahası artık hasta sahplernn steklern hemen farkedp, taleb yaratacaksınız. Kedlern kahramanı olmak szn ellernzde… SÖYLEŞİ GÖZTEPE’NİN DERİNLİKLERİNDE BİR DENİZATI Mesleğimizin biraz daha saygıyla karşılanmasını ve hayvanlara olan aşırı sevgimizin bazı insanlar tarafından suistimal edilmemesini isterdim... gb brçok chazı mkanlarımız ve gereksnmlermz doğrultusunda bünyemzde bulundurmaktayız. Bzm mesleğmz, tıp blm, o kadar genş k... Veterner hekmler olarak, her şey ben yaparım zhnyetnde olmamamız gerektğn düşünüyorum. Bu sebeple klnğmde her türlü tedavy operasyonu ben yapablyorum demyorum. Gerek gördüğümde alanında uzman hekmler klnğmzde ağırlayıp hayvanlarımıza en y hzmet sunuyor, sorunları brlkte çözüyoruz. Ve bu sayede verdğmz hzmet çok genş br yelpazaye sahp oluyor. 2013 yılı temmuz ayında Denizatı Veteriner Kliniğini devraldım ve kendi yolumu çizmeye başladım. 2011 İstanbul Ünverstes Veterner Fakültes mezunlardan genç Veterner hekm Anıl Slle’yle küçüklüğünden ber vurgunu olduğu mesleğ keyfle gerçekleştrdğ klnğnde hoş br şöyleş gerçekleştrdk. Mezuniyetinizden itibaren klinisyenliğe başlama ve kliniğinizi açma sürecinden biraz bahseder misiniz? Mesleğmzde çalışma alanımız çok genş, ama ben her zaman kendm tedav eden, hayvanlarla brebr temasta br veterner hekm olarak gördüm. Veterner fakültesne grmeden önce br veterner klnğnde çalışmaya başlayarak lkokuldan ber hayalm olan veterner klnsyenlğne lk adımımı attım. Okul zamanında klnklere gderek doğru yerde olduğumu gördüm ve mezunyet sonrasında da bu yolda lerledm. 2013 yılı temmuz ayında Denzatı Veterner Klnğn devraldım ve kend yolumu çzmeye başladım. Denizatı veteriner kliniği olarak evcil dostlarımıza verdiğiniz hizmetleriniz hakkında bilgi alabilir miyiz? Koruyucu hekmlk, aşılama, bakım, tedav, genel ve özel cerrah müdahaleler klnğmzde yapılablmekte. Hastalarımız çn röntgen, hemogram ve byokmya chazı, EKG, solunum anestez chazı, hasta başı montörü, kavtron PETİNFO 2014/08 64-65 Bugün evcil hayvanlar, yeni teknolojiler ve hayvan sahiplerinin daha iyi bakım talepleri sayesinde insanlara uygulanan hayat kurtarıcı tedavilerden faydalanabiliyor. Sizin kliniğinizde teknolojiye bakış açınız nasıl? Teknoloj gün geçtkçe hızla lerlyor. Bence her hekm gelşmeler takp etmel, yenlklerden haberdar olmalı. Veterner hekmlk hergün gelşen, yenlklere açık ve öğrenmenn ucu bucağı olmadığı br meslektr. Br hekm, ben blyorum, bunun kuralı budur, başka yolu yoktur, buraya kadar dememel. Ben de teknolojy ve yenlkler yakından takp edp, elmden geldğnce hastalarıma teknolojden faydalanma mkanı sunuyorum. Sürekl okuyor ve araştırıyorum. Mümkün oldukça klnğme ekpman yatırımı yapıyor ve her anlamda gelşmeye çalışıyorum. KEDİ&KÖPEK Kliniğime gelen her hayvana Kendi hayvanımmış gibi davranaraK, onlar için en iyisini yapmayı Kendime görev bilmeKteyim ve onların sağlığı için her türlü imKanı yaratırım. Özellikle pet popülasyonunun daha yoğun olduğu büyükşehirlerdeki evcil hayvan edinme kültürünü nasıl değerlendiriyorsunuz? Hayvan severlern evcl hayvan ednmeler veya sevgler o kadar çok farklılık gösteryor k. Km petshoplarda daha nadr bulunan, kendlernce daha özel cnsler arayıp satın alırken, kmler sokaklardan barınaklardan canları kurtarıp, br ömür onlarla mutlu yaşamayı terch edyor. Km olursa olsun, nasıl veya nereden br hayvan ednmş olurlarsa olsun kmsey suçlayamam. Herkesn kend zevk, düşüncesdr. Ben se, klnğme gelen her hayvana kend hayvanımmış gb davranarak, onlar çn en ysn yapmayı kendme görev blyorum ve onların sağlığı çn her mkanı sağlıyorum. Bize çalıştığınız bölgedeki evcil pet popülasyonundan ve insanların evcil hayvanlara yaklaşımından bahsedebilir misiniz? Bölgemde ked, köpek, kuş ağırlıkta olmak üzere hemen hemen her türlü sürüngenle, ya da farklı memellerle hayatını paylaşan nsanlarla karşılaşıyorum. Büyükşehrde yaşamanın verdğ mkanlarla bu çeştllk gt gde artmakta. Mevcut hayvan sahplerm hayvanlara karşı çok düşüncel ve sevgyle yaklaşıyorlar. Sokakta gördükler yardıma muhtaç br cana asla kmse sırt çevrmyor. Bende mkanlarım dahlnde sokak hayvanlarına elmden gelen her türlü desteğ klnğmde sağlıyorum. Sizce sokak hayvanları sayısındaki artışı önlemede veteriner hekimlerin rolü ne olmalıdır? Bu konuda tüm veteriner hekimlerin iştiraki ile nasıl bir çalışma yapılabilir? Eğtmn düzeyn artırmamız gerektğn düşünüyorum. Gerek beledyeler gerek özel klnkler brlkte çalışarak hayvan sahb olsun olmasın herkese, belrl zamanlarda semnerler vereblrz. Bzler hekm olarak blgy paylaşıp, yol gösterp en güzel katkıyı sunablrz bence. Toplum olarak blnçl hareket edemezsek asla sokak hayvanlarının sayısındak artışı durduramayız. Sadece hekmler ya da brkaç kendn adamış hayvansever nsan maalesef sokak hayvanlarının artışına yetşemyor. Dünyada pet sağlığı alanında yapılan araştırmaların boyutu hakkında neler söylemek istersiniz? Ülkemizde gün geçtikçe artan eğitim çalışmalarına katılıyor musunuz? Etkileri nasıl oluyor? Dünyada Veterner hekmlkte yapılan araştırmalar ve çalışmalar beşer hekmlğn hep br adım önünde oluyor. Teknolojnn de çok hızlı lerlemesyle blgnn sınırı olmuyor. Hep artan ve PETİNFO 2014/08 66-67 yenlenen blglerle dolmak çnse sürekl eğtm çalışmalarına katılmamız kesnlkle gerekl. Bu çalışmalar hem bzlere yen blgler öğretrken, hem de farklı bakış açıları sunmasıyla çok önemldr. Tıp çok büyük ve hızla gelşyor değşyor. Belk de 10 yıl öncenn doğrusu, bugünün yanlışı olablyor. O yüzden gelşmelerden haberdar olmalı, semnerlere katılmalı, nternet sayesnde br sürü yen çalışmaya ulaşmalıyız. Yoksa zaman geçtkçe hayvanlara ve nsanlara yarardan çok zararımız dokunablr. Ülkemizde henüz yapılmayan ama sizin bir gün uygulamaya geçirmek istediğiniz bir tedavi, operasyon vb. var mı? Hekim olarak hedef ve hayallerinizi bizimle paylaşır mısınız? Aklıma br anda protez kol ve bacağa sahp olan, bu şeklde hayatını çok daha kolay ve rahat yaşayablen brkaç hayvan görüntüsü geld. Belk br gün ben de bunu yapablrm… Son olarak neler söylemek ve eklemek istersiniz? Bana, klnğme ve düşüncelerme yer ayırdığınız çn Petnfo dergsne çok teşekkür ederm. KEDİ BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNE SALDIRAN SİNSİ HASTALIK; FIV FIV, Tedavisi olmayan ciddi bir hastalıktır, fakat immun sistemi alternatif tedavilerle destekleyerek enfekte kedinin normal bir yaşam sürmesini sağlayabilirsiniz. Felne Immunodefcency Vrus (FIV), Felne Leukema Vrus’la (FeLV) aynı olan retrovrus famlyasından gelmektedr. Çok yavaş hareket ettğnden dolayı, vrologlar tarafından Lentvrüs olarak sınıflandırılmıştır. FIV, drek mmun ssteme saldıran br vrüstür, dünya çapında %2-%3 oranında ked bu hastalıkla enfektedr. Hasta ve rsk altındak kedlern enfeksyon oranı yaklaşık %15’e kadar çıkablr. NASIL YAYILIR? FIV genelde ısırık yaralarıyla yayılır, bundan dolayı kısırlaştırılmamış agresf sokak kedler yüksek rsk altındadır. Ev kedlernde hastalığın gözlenme oranı düşüktür. Çalışmalar sonunda vrusun anne sütüyle yavru kedlere bulaştığı saptanmıştır. Çftleşme le bulaşma nadr olarak rastlanmıştır. Eğer FIV poztf br ked enfekte olmayan başka kedlerle aynı evde yaşıyorsa, kavga ve çftleşme olmadığı sürece bulaşma söz konusu değldr. Klask temasla vrüs bulaşmaz. FIV, nsanlardak Şu durumlarda kedlere FIV test yapmalısınız; -Hç test edlmedyse -Hastaysa -Yen sahplendysenz ve FIV durumunu blmyorsanız -İnfekte br kedyle temas ettyse PETİNFO 2014/08 68-69 HIV vrusuyle benzer yapıya sahptr. İnsanlara ve dğer hayvanlara bulaşması söz konusu değldr. Enfekte br ked kavga sırasında başka br kedy ısırdığında salyada bulunan vrüsler yara vasıtasıyla kan dolaşımına katılır. Kan yoluyla en yakın lenf nodüllerne grerek, lenf hücrelernn çersnde çoğalır. Buradan dğer lenf nodüllerne yayılarak bütün nodüllern büyümesne neden olur. Bu noktada belk ateş gözleneblr, fakat lenf nodüller çok büyümemşse ya da ked de hastalık belrtler belrgn değlse bu durum farkedlmez. Çoğu kedde FIV hastalığı uzun süre elmne edlemez, ve vrüs yavaş yavaş mmun sstem tahrp etmeye devam eder. KEDİ&KÖPEK Virüs Vücuda alındığı zaman T-lenfosiT denilen Ve VücuTTa bağışıklıkTa göreV alan hücrelerde çoğalmaya Ve bağışıklık sisTemini baskılamaya başlar. böylece hayVan bulaşıcı hasTalıklara karşı dayanıksız bir hale gelir. SEKONDER ENFEKSİYONLAR BÜYÜK TEHLİKEDİR. FIV enfekte brçok ked yıllarca hçbr belrt göstermeden yaşayablr. Fakat vrusun mmun ssteme saldırısı yüzünden, sonuç olarak ked, çevrede bulunan ad bakterler, vrüsler ve paraztlern üstesnden gelememektedr. FIV’de karşılaşılan brçok klnk semptom sekonder enfeksyonlar sebebyle ortaya çıkar. Ked enfekte olduktan yıllar sonra mmun yeterszlk sonucu meydana gelen şu belrtlerle karşılaşablrsnz; İştahsızlık Kronk klo kaybı Dyare Ateş Zayıf tüy yapısı Kötü huylu tümörler Ağız ve dş etlernde nflamasyon Tekrarlayan kronk drar keses, der ve solunum sstem problemler Krz gb nörolojk problemler ve davranış değşklkler Kanama bozuklukları ve kemk lğ problemler HOLİSTİK SAĞALTIM EN İYİ ÇÖZÜM… FIV enfekte br kednn vrusu yaymasını engellemek çn evde bakılması en doğru çözümdür. Böyle kedlern düzenl kontrol edlmes ve kısırlaştırılması önerlr. Evde tek başına beslenmes mümkün değlse bulaşma rskn mnmuma ndrmek çn kedlern aralarında kavga etmeler önlenmeldr. FIV enfekte br kednn ne kadar yaşayacağını tahmn etmek zordur. Eğer klnk semptom göstermezse normal hayatına devam edeblr fakat ked de klo kaybı, ateş ve sekonder enfeksyonların gözlemlenmes halnde yaşam süres kısalablr. Bu hastalığın klask br tedavs yoktur. Aşısı vardır fakat kullanımı tartışmalıdır. Holstk sağaltım kedlern htyaçları doğrultusunda yapılır; fıV poziTif bir kedi enfekTe olmayan başka kedilerle aynı eVde yaşıyorsa, bulaşma kaVga Ve çifTleşme olmadığı sürece bulaşma söz konusu değildir. klasik Temasla Virüs bulaşmaz. PETİNFO 2014/08 70-71 Stres azaltmak çok önemldr, Homotokskoloj ve homeopat vücudun drencn desteklemeye yardımcı olablr. FIV’de homeopatk nozod’un mevcut olması umut vercdr. Astragalus ve çvt otlu btksel formulasyonlar antvral özellklernden dolayı kullanıma uygundur. Vahş Batı ve Çn btksel karışımları mmünolojk fonksyonları düzeltmeye yardımcı oldukları çn bu btklerden formüle edlmektedr. Kedlern yüksek değerl, kaltel dyetlerle beslenlmes bağışıklık sstem çn çok önemldr ve çğ yyeceklerden uzak durulması önerlr. HER KEDİYE TEST YAPMALI MISINIZ? FIV hastalığının tanısı çn kedden kan alınarak vrüs antkor test yapılablr. Eğer antkor bulunuyorsa, ked enfektedr. Eğer test sonucu poztf çıktıysa, bazen yanlış poztflkler görülebldğnden dolayı mutlaka tekrardan test tekrarlanmalıdır. Eğer ısırık yarası dolayısıyla enfekte olma htmal varsa ve test sonucu negatf çıktıysa, 60 gün sonra test tekrarlanmalıdır. FIV enfekte anneden doğan yavru kedler bazen FIV antkorlarına sahp olmalarına rağmen vrusla enfekte olmayablrler. Bunu tespt etmek çn kedler doğduktan 6 ay sonra test edlmeldr. KEDİ KEDİM ARTIK DAHA AZ HAREKET EDİYOR... Osteoartritis, yani dejeneritif eklem hastalığı, köpeklerdeki kadar sık olmasa da, kedilerde en çok rastlanan eklem hastalığıdır. Osteoartrtsl kedlern eklem yüzeyn saran kıkırdak dokunun açılmasıyla, kıkırdağın altında kalan kemğn üzernde hasar oluşmaya başlar. Osteoartrts, aşırı stres, dslokasyon ya da kemk kırığından dolayı meydana geleblr. Eklem hastalıklarında, erken ve doğru tedav topallık rskn azaltır. Osteoartrts hayatın lk yarısında başlasa da, semptomlar genel de çok sonra ortaya çıkar. İşaretler genelde tutukluk ve topallıktır. Topallık genelde ked uyandığında fazladır, ama gün çersnde düzelr. Kedlern etklenen eklemler şşer, bu sebeplerden dolayı ayak kaslarında atrof gerçekleşr. Atlamaktan ve sıçramaktan kaçınırlar. Gt gde hç hareket edememeye başlarlar. Soğuk ağrı ve tutukluğu artırır. OSTEOARTRİTİSİN TANISI Eklem röntgennde lgamentlern ve eklem kapsülünün kemkle buluştuğu noktada görülen kemk çıkıntılarla yapılablr. Osteoartrts, derecesne göre eklem alanını daraltır ve eklem kemklernde sıkışıklığı artırır. PETİNFO 2014/08 74-75 OSTEOARTRİTİS’İN TEDAVİSİ YOKTUR Osteoartrts’n tedavs yoktur, fakat bazı semptomatk tedav yollarıyla kedlern hayat standartlarını yükseltleblr. Hayvanın zayıflamasını sağlayarak eklemler üzerndek stres azaltılablr. Uyuduğu ve dnlendğ alanlar sıcak tutulmalıdır. Masaj ve fzk tedav yararlı olablr. Akupunktur brçok kedye faydalı olmuştur. Eğer ked yüzmey sevyorsa, hdroterap mükemmel br çözümdür. Brçok ked glucosamne-chondrotn gb eklem kıkırdağını onaran ve her KEDİ OsteOartritis’in tedavisi yOktur, ancak bazı semptOmatik tedavi yOllarıyla kedilerin hayat standartlarını yükseltilebilir. hang br hasardan koruyan kıkırdak destekleyc takvyeler kedlere yararlı olacaktır. Ağır vakalarda analjezk ve kortkosterod kullanımı ağrıyı kesecek ve eklem fonksyonlarını gelştrecektr. YAŞAM STANDARTLARINI YÜKSELTMEK İÇİN FİZİK TEDAVİ ÖNERİLİR Kasların sertlğn ve eklemn hareketllğn korumak çn haff egzerszler oldukça yararlıdır. Yoğun ve ağır egzerszler eklemlere zarar verr. Artrtsl kedlern arka ayakları üzernde durmaları önerlmez. Klolu kedlern klo vermes sağlanmalıdır. Fazla klolardan kurtulmak tedavde çok önemldr. EN İYİ ÇÖZÜM- EKLEM KORUYUCULAR Kedlerde artrts kaynaklı ağrı ve nflamasyonu tedav etmek çn brçok yen laç vardır. Maalesef köpeklerde kullanılan brçok laç kedlerde toksktr, bu yüzden laç seçmne dkkat etmek gerekr. Acetomnofen türev preparatlar kesnlkle kullanılmamalıdır. Eklem koruyucular, osteoartrtslern lerlemesn herhang br kıkırdak bütünlüğünün bozulmalarından korumak çn modfye edlmştr. Kıkırdak bozulmaları osteoartrtsn oluşumunun lk aşamasıdır. Artrtsn en etkl çözümü eklem koruyucular hastalığın erken aşamalarında kullanılmaya başlandığında elde edlr. Eklem koruyucu ajanlar nutrasötkürünlerdr. Nutrasötkler, hastalıklar üzernde tedav edc özellğ olan desteklyc ürünlerdr. İlaçlara ya da gıdaya benzemez. Etknlkler klnk araştırmalar sonucunda saptanmıştır. Osteoartrts tedavsnde en sık kullanılan nutrasötkler; glucosamne, polsülfat glycosamnoglycan, and chondrotn sülfattır. Chondrotn sülfatlar eklem kıkırdağını en y onaran eklem takvyesdr. Kedlerde kullanılan eklem takvyelernn seçm önemldr. Kedlere özel formüle edlenler terch edlmeldr. PETİNFO 2014/08 76 Onun için seçimim Hill’s. Bir veteriner hekim ve aynı zamanda bir evcil hayvan sahibi olarak insanlar ve evcil hayvanları arasındaki özel ilişkiyi çok iyi anlıyorum. İşte bu nedenle kendi evcil hayvanların için Hill’s™ Science Plan™’i seçiyor ve size de tavsiye ediyorum. Hill’s, ona ihtiyacı olanın tamamını verirken, ihtiyacı olmayan hiçbir şeyi vermez. İşte size, daha iyi bir yaşamın formülü. ™Ticari markalar Hill’s Pet Nutrition, Inc.’e aittir. ©2014 Valerie Grin, Veteriner Hekim & Evcil Hayvan Sahibi
© Copyright 2024 Paperzz
