T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TEHLİKELİ DURUMLAR (PARLAMA,PATLAMA VE YANGIN), TAHLİYE VE KURTARMA Ahmet ASLANCAN A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Daire Başkanlığı İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi 1 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu PARLAMA, PATLAMA, YANGIN VE YANGINDAN KORUNMA 2 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANMA OLAYI  Yanıcı maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal bir olaydır.  Yanma olayının oluşabilmesi için yanıcı madde, ısı ve oksijenin bir arada bulunması gerekir. Dolayısıyla birini ortamdan uzaklaştırırsanız, yangını söndürmüş olursunuz. (Yangının önlenmesinin en basit kuralı) 3 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN ÜÇGENİ 4 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Belirli şartlar oluşturulduğunda hemen hemen bütün maddeler yanabilir. O halde, meydana gelmiş bir yanma olayını (yangını) söndürmek için, yanma unsurlarından en az birinin devre dışı bırakılması gerekmektedir. 5 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Yanma Yanıcı maddenin tutuşma sıcaklığında ısıtıldığında oksijenle verdiği ekzotermik zincirleme reaksiyondur. Yanma, ısı ve ışık üreten hızlı bir oksidasyondur. 6 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANICI MADDEYE GÖRE YANMANIN AŞAMALARI 7 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Yangın Katı, sıvı veya gaz halindeki yanıcı maddelerin kontrol dışı yanma olayına denir. 8 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Parlayıcı madde Normal şartlar altında buharlaşabilen veya gaz halinde bulunan ve tutuşma noktası düşük olan sıvı ve gazlara parlayıcı madde denir. Bu maddeler kolayca tutuşurlar, güç söndürülürler ve büyük hızla yanarlar. Örnek; benzin, alkol, aseton, toluen, ksilen vb. 9 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Patlayıcı madde Bir ısı kaynağı ile temas etmesi durumunda; ısı, basınç ve ses etkisi ile patlayan maddelerdir. 10 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANMA ÇEŞİTLERİ 1. YAVAŞ YANMA 2. KENDİ KENDİNE YANMA 3. HIZLI YANMA 4. PARLAMA – PATLAMA ŞEKLİNDE YANMA 5. DETONASYON 11 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YAVAŞ YANMA (OKSİDASYON) 1.Yanıcı maddenin bünyesi itibariyle, yanıcı buhar veya gaz meydana getiremediği halde; 2.Yeterli ısının olmaması halinde; 3.Yeterli oksijenin olmaması halinde; yavaş yanma meydana gelmektedir. Başka bir ifade ile; Yanan maddede alev, ısı, ışık ve korlaşmanın görülmemesi ile oluşan yanmaya denir. 12 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Örneğin; Demir (Fe) ve Bakir (Cu) gibi metallerin, zamanla havanın oksijeni ile birleşmesi sonucunda ( FeO ” Demir oksit ” ve CuO ” Bakir oksit ” oluşması) ortama ısı ve ışık açığa çıkarmadan, meydana gelen yanma olayı. 13 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu KENDİ KENDİNE YANMA Yavaş yanmanın, zamanla hızlı yanma haline dönüşmesidir. Özellikle yağ ve yağlı yüzeyler, normal hava sıcaklığında, oksijen ile birleşmek sureti ile kolayca oksitlenmeye başlar ve oksijen ile yağın birleşmesi sonucu ısı oluşur, bir süre sonra oluşan ısı, alevlenme derecesine ulaşır ve madde kendiliğinden alev alır. Örnek : Bezir yağına bulaşmış bir bez parçasının, bir süre sonra kendi kendine alev alarak yanmaya başlaması gibi. 14 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu HIZLI YANMA  Alevli Yanma; yanmanın bütün belirtileri (alev, ısı, ışık, korlaşma) ile oluştuğu bir olaydır. Meydana gelen yanıcı buhar ve gazlar oksijenle birleşirken alev meydana getirirler.  Korlaşma; katı maddelerde yangının son evresinde meydana gelen yüksek ısıdaki alevsiz yanma şeklidir. (Gazı alınmış kok ve odun kömürleri gibi) 15 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Örnek; dışarıdan görülen hızlı yanma şekli 16 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu PARLAMA-PATLAMA ŞEKLİNDE YANMA Parlama: Parlayıcı maddelerin hava ile karışımlarının küçük bir kıvılcımla birden alevlenerek hızla yanmasıdır. Örnek; benzin buharının parlaması. 17 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Patlama: İdeal karışımda tutuşan parlayıcı maddenin çok hızlı ve kontrol edilemeyen enerji açığa çıkarmasıdır. Patlama şiddeti olayın gerçekleştiği mekanın kapalılık durumu ile doğru orantılıdır. 18 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çok hızlı bir gaz genişlemesi ile genellikle ısı açığa çıkmasıyla meydana gelen bir kimyasal reaksiyondur. Örnek; basınçlı tüpteki gazın ısınarak patlaması. 19 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu DETONASYON Kimyasal veya nükleer zincir reaksiyonu tesiri ile patlayıcı maddelerin ani yanması. Patlayıcı maddelerin kimyasal reaksiyon sonucu ani yanmasında, sıcaklığı 4500ºC, ani basıncı 250000 atmosfer civarında, sirayet hızı ses hızının üzerinde ve tahrip gücü (kırıcılığı) yüksek, kor halindeki yanma şeklidir. 20 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SINIFLARI A SINIFI YANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR D SINIFI YANGINLAR 21 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu A SINIFI YANGINLAR Katı yanıcı maddeler nedeniyle oluşmuş yangınlardır. Adi yangınlar da denir. Metaller dışındaki yanabilir bütün katı maddeleri kaplar. Odun, kömür, kağıt, pamuk, ot, tahta vb. maddelerin yangınları katı madde yangınlarına örnektir. Sıvı söndürücü veya Kuru Kimyevi Tozlu söndürücüler kullanılabilir.(En iyi söndürme elemanı SU.) 22 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu      B SINIFI YANGINLAR Yanabilen sıvılar, bu sınıfa girer. Benzin, benzol, yağlar, yağlı boyalar, katran, alkol, tiner vb. yangınlardır. Temel özellikleri korsuz ve alevli yanmalarıdır. Temel söndürme prensibi köpüktür. Fakat başlangıç ve küçük çaplı yangınlarda Köpüklü söndürücü ve kuru kimyevi tozlar kullanılabilir. 23 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu DİKKAT!!! B sınıfı yangınların üzerine su atılmaz. Atılan sular, yanıcı maddelerin çevreye akmasına ve yayılmasına neden olur. 24 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu C SINIFI YANGINLAR  Gaz halindeki yanıcı madde yangınlarıdır. LPG, doğalgaz, metan, amonyak, etan, propan, asetilen, kok gazı, hidrojen vb. gazların yangınlarını kapsar.  Gaz yangınlarına müdahale ederken genel kural önce gaz akışını kesmek sonra sonra söndürmektir. 25 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çünkü önce yangın söndürülecek olursa; gaz akışı devam edeceğinden ortamda yanıcı gaz hava karışımı oluşur ve bu da en ufak bir ısı kaynağı ile patlamaya ve yangının daha da büyümesine neden olur.  Halokarbonlu söndürücüler ile kuru kimyevi tozlu söndürücüler kullanılabilir. 26 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu     D SINIFI YANGINLAR Yanabilen hafif metal yangınlarıdır Alüminyum, magnezyum, titanyum, karpit, çinko, sodyum, potasyum yangınları bu sınıfa girer. Temel özellikleri korlu, alevsiz yüksek sıcaklıkta yanmalarıdır. Halokarbonlu söndürücüler ile kuru kimyevi tozlu söndürücüler kullanılabilir. 27 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu  Temel söndürme prensibi boğmadır.  ABC türü kuru kimyevi söndürücüler faydasızdır.  Su kesinlikle kullanılmamalıdır. Çünkü bu yangınlarda yüksek sıcaklık meydana geldiğinden su ayrışmasına, bileşenlerine ayrışmasına ve hidrojen gazı açığa çıkmasına neden olur. 28 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu  Karpit, su ile reaksiyona girerek asetilen gazı açığa çıkarır. Bu olay yangının büyümesine ve patlamalara yol açar. Yanıcı metal tozları hava ile uygun karışımları tutuşma sıcaklığını yakaladığında güçlü patlamalara yol açar.  D sınıfı yangınların söndürme maddesi alkali borat bazlı D tipi kuru kimyevi tozdur. Kuru kum ile yanan malzemenin üzeri örtülerek de söndürülebilir. 29 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ELEKTRİK YANGINLARI Elektrik, bir yangın türü değildir. Ancak yangın nedenidir. (Elektrik teçhizat, tesisat ve ekipmanları, elektronik cihazlardan çıkan yangınlardır.) 30 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Elektrik yangınlarının söndürme maddesi, kuru kimyasal tozlu veya CO2 içerikli YSC dır. HİÇ BİR SURETTE SU KULLANILMAMALIDIR!!! Amerika ve İngiltere’de çıkan yangınların %32’si, ülkemizde ise çıkan yangınların %20’si elektrik nedeni ile çıkan yangınlardan oluşmaktadır. 31 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu BUNLARIN DIŞINDA!!! Bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yanması sonucu oluşan yangınlar da vardır.  Sulu Kimyasal söndürücüler yada toz söndürücüler ile söndürülür.  ASLA SU İLE SÖNDÜRÜLMEZ. AKSİ HALDE PARLAMA VE PATLAMA OLUR!!! 32 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGININ FARKEDİLMESİNDEKİ OLUŞUM SAFHALARI İlk aşamasında, KOKU, İkinci aşamasında, DUMAN, Üçüncü aşamasında, ALEV görülür. 33 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SEBEPLERİ 1.KORUNMA ÖNLEMLERİNİN ALINMAMASI: Nedenlerin başında yangına karşı önlemlerin alınmaması gelmektedir. Yangın elektrik kontağı, ısıtma sistemleri, LPG tüpleri (evlerde kullanılan tüp gazları), patlayıcıparlayıcı maddelerin yeterince korunmaya alınmamasından doğmaktadır. 34 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Özellikle büyük yerleşim alanlarında, konut ve iş yerlerinde çıkan yangınların büyük bir kısmı elektriğin ve LPG tüplerinin yanlış kullanımına dayanmaktadır. Elektrik enerjisi aksamının teknik koşullara göre yapılmaması da yangını oluşturan diğer bir neden olmaktadır. Kaloriferlerde ve soba ile ısıtma yöntemlerinde, bacaların temizlenmesi; parlayıcı-patlayıcı maddeler için gerekli önlemlerin alınması halinde, yangın afetinde büyük bir azalma olacaktır. 35 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2.BİLGİSİZLİK:  Yangına karşı hangi önlemlerin nasıl alınacağını bilmemek ve bu konuda yeterli eğitimden geçmemek, yangının önemli nedenlerindendir.  Elektrikli aletlerin doğru kullanımını bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanlış yerleştirmek, tavan arasına ve çatıya kolay tutuşabilecek eşyalar koymak, yangını davet eder. 36 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu  Yangının oluşumunu önlemek ve oluşan bir yangının söndürülmesini bilmek, eğitim ve bilgilenmeden geçer. Bu nedenle yangını önlemeyi öğrenmek kadar yangını söndürmede ilk müdahaleleri de öğrenmek gerekir. 37 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 3.İHMAL Yangın hususunda bilgi sahibi olmak yeterli değildir. Söndürülmeden atılan bir kibrit veya sigara izmariti, kapatmayı unuttuğumuz LPG tüpü (evlerde kullanılan tüp gaz), ateşi söndürülmemiş ocak, fişi prizde unutulmuş ütü gibi ihmaller, büyük yangınlara yol açabilir. 38 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 4.KAZALAR İstem dışı oluşan olaylardan bazıları da yangına neden olmaktadır.(Kalorifer kazanının patlaması, elektrik kontağı gibi…) Ancak kendiliğinden gelişen bütün olaylar, başlangıçta yeterli önlemlerin alınması sonucu olabildiği gibi bilgisizliğin de rol oynadığını görebiliyoruz. Temelde bunlar olmaksızın kazaların yol açtığı yangınlar da olmaktadır. 39 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 5.SABOTAJ Yangına karşı gerekli önlemler alındığı halde; bazı insanlar çeşitli amaç ve kazanç uğruna kasıtlı olarak kişi ve topluma ait bina ve tesisleri yakarak can ve mal kaybına neden olabilir. 40 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 6.SIÇRAMA Kontrol atına alınmış veya alınmamış bir yangın, ihmal veya bilgisizlik sonucu sıçrayarak, yayılarak veyahut parlayıp patlayarak daha büyük boyutlara ulaşması mümkündür. Bu nedenle bu tür olaylara karşı dikkatli olmamız gerekmektedir. 41 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 7.DOĞA OLAYLARI Rüzgarlı havalarda kuru dalların birbirine sürtmesi ya da yıldırım düşmesi ve benzeri doğa olayları sonucunda yangın çıkabilir. 42 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu       YANGINI BAŞLATAN ETKENLER Sigara ve kibrit, Soba ve bacalar, Elektrik, Bazı kimyasal karışımlar, (Örnek; Asitle su karışımı, yanıcılarla tutuşturucuların karışımı) Kıvılcımlar, Doğal etkenler. 43 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu SON 10 YILIN YANGIN ÇIKIŞ NEDENLERİ 44 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu AYRINTILI YANGIN NEDENLERİ SİGARA %40 ELEKTRİK %21 BACA %8,3 KIVILCIM %4,5 ÇOCUKLAR %3,9 LPG %3 KÖMÜR %1 DİĞER %17,3 45 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu SANAYİ YANGINLARI; genellikle  Elektrik arıza ve kontağından  Sürtünmeden  Mekanik kıvılcımlardan  Sigara ve kibrit alevinden  Sıcak satıhlardan  Açık alevlerden  Kaynak ve kesme işlerinden  Fazla ısınan malzemelerden  Statik elektrikten  Kendiliğinden meydana gelen yanmadan, meydana gelir. 46 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRME USÜLLERİ Bir yangını söndürebilmek için yanmayı oluşturan unsurlardan birinin yok edilmesi gerekmektedir. Bu şartlarda yanma olayının meydana gelmesi için gerekli ISI - OKSİJEN - YANICI MADDE - ZİNCİRLEME REAKSİYON ‘lardan herhangi birini ortadan kaldırmamız gerekir. 47 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRMEDE KULLANILAN YÖNTEMLER  Soğutarak Söndürme Su ile soğutma: Soğutarak söndürme prensipleri içinde en çok kullanılanıdır. Suyun elverişli fiziksel ve kimyasal özelliği yanıcı maddeyi boğma (yanan cismin su içine atılması sonucu oksijeni azaltma) ve yanıcı maddeden ısı alarak yangının söndürülmesinde en büyük etken olmaktadır. Su yangın yerine kütlesel olarak gönderileceği gibi püskürtme lans ları ile de gönderilebilir. 48 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Yanıcı maddeyi dağıtma: Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı bölünür, bölünen ısı düşer ve yangı yavaş yavaş söner. Akaryakıt yangınlarında bu tip söndürme yangının yayılmasına neden olacağından uygulanmaz. 49 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kuvvetli üfleme: Yanan madde üzerinde kuvvetli olarak üflenen hava, alevin sönmesine ve yanan maddenin ısısının düşmesine neden olmaktadır. Bu tip (soğutarak) söndürme ilkesi ile başlangıç yangınlarında başarıya ulaşılabilir. Büyümüş veya belirli boyutlara gelmiş yangınlarda üfleme yangına daha fazla oksijen sağlayacağından yangının büyümesine neden olur ve bu yüzden fazla kullanılmaz. 50 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu  Havayı kesme Örtme: Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb.) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb.) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarına örtü oluşturan kimyasal kullanılmaktadır. 51 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Boğma: Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır. Yanıcı maddenin ortadan kalkması: Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kalkması sonucu yangının söndürülmesidir. 52 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARI 1- Soğutucu Araçlar: a. Su kovaları ve variller, b. Pompalı kova, c. Sulu araçlar, - CO2 tahrikli, - hava basınçlı, - soda asitli, 53 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2- Havayı Kesici Araçlar: a. Kum ve toprak, b. Kuru Kimyevi tozlu araçlar, c. Karbondioksitli araçlar, d. Köpüklü araçlar. 54 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRME TÜPLERİNİN ÇEŞİTLERİ Yangın söndürme tüplerinin; *sulu (CO2 tazyikli, hava basınçlı, soda asitli), *hava kesici (köpüklü, karbondioksitli), *kimyasal reaksiyonlu (halojen karbürlü, kuru kimyasal tozlu, BCF) çeşitleri vardır. (BCF; BROMOKLORODİFLOROMETAN) 55 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu KİMYASAL REAKSİYON SONUCU YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARI 1-Halojen Karbürlü Söndürme Araçları *CB (KLOROBROMOMETAL) *CTC (KARBONTETRA KLORÜR) *MB (METİLBROMÜR) *BTM (BROMTRİFLOROMETAN) *BCF (BROMOKLORODİFLOROMETAN) 2- Çok Amaçlı Söndürücü Araçlar *MONOAMONYUMFOSFAT 56 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARININ BAKIM VE KONTROLÜ Genel olarak yangın söndürme cihazlarının cinsine göre bakım ve kontrolleri değişiklik arz etmektedir. Bununla birlikte hepsinde aylık, altı aylık, bir yıllık, beş yıllık, on yıllık bakım ve kontrol yapılır. AYLIK KONTROL; - Genel durumu, - Emniyet subabı, - Hortum, lans ve tetiği, kontrol edilir. 57 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 6 AYLIK KONTROL; -Aylık kontrole ilaveten cihaz ve karbondioksit tüpü tartılır. 1 YILLIK KONTROL; - 6 Aylık kontrole ilaveten cihazın kapağı açılarak içindeki maddenin niteliğini kaybedip kaybetmediği kontrol edilir. 5 VEYA 10 YILLIK KONTROL; - Cihaz tamamen boşaltılarak tüpün niteliğini kaybedip kaybetmediği su basınç testi ile kontrol edilir. 58 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN RİSKİNE GÖRE SÖNDÜRME CİHAZLARININ DAĞILIMI 1.AZ TEHLİKELİ BÖLGELER İÇİN: İlk 50 M2 ye l adet 6 kg lık yangın söndürme cihazı, müteakip her 200 M2 için l adet 6 kg lık yangın söndürme cihazı konulur. 2.ÇOK TEHLİKELİ BÖLGELER İÇİN: İlk 50 M2 ye l adet 6 kg lık yangın söndürme cihazı, müteakip her 200 M2 için 2 adet 6 kg lık yangın söndürme cihazı konulur. 59 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 3. MOTORLU ARAÇLAR İÇİN: a) Oturma yeri 14 kişiye kadar olan otolarda 6 kg' lık yangın söndürme cihazından l adet bulundurulmalıdır. b) Oturma yeri 14 kişiden fazla veya tehlikeli madde taşıyan otolarda 6 kg. lık 2 adet yangın söndürme cihazı bulundurulmalıdır. 60 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ YERLEŞTİRİLMESİ 1. YSC‘ları konulacağı yer, beklenen yangın çeşidine uygun olmalıdır. 2. YSC‘ları çabuk ulaşılabilir yerde olmalıdır. 3. YSC‘larının yerleri hiç değiştirilmemeli, cihaz ve yeri numaralandırılmalıdır. 61 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 4. YSC‘ları duvara asılı olmalı ve yerden yüksekliği 1.5 metreyi geçmemelidir. 5. YSC‘ları yangın çıkma olasılığı olan yere yakın olmalıdır. 6. YSC‘ları makine, tezgah, kapı arkası gibi yerlere konulmamalıdır. 62 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN YERİNDEKİ TEHLİKELER  Yangının yayılma tehlikesi  Çökme tehlikesi  Elektrik tehlikesi  Gazların yayılma tehlikesi  Patlama tehlikesi  Kimyasal madde tehlikeleri 63 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRÜCÜNÜN BÖLÜMLERİ 1. Basınç saati: Yangın söndürücüde yeterli basınç olup olmadığını gösterir. 2. Pim: Yangın söndürücü kullanılmadan önce çekilip çıkartılmalıdır. 3. Hortum başı: Yangının kaynağına doğrultulmalıdır. 4. Hortum: Esnek, kaliteli ve kullanılması kolay olmalıdır. 5. Etiket: Yangın söndürücünün hangi tür yangınlar için olduğunu ve nasıl kullanılacağını gösterir. ( A-B-C ) 6. Tarih etiketi: Son kullanım tarihini gösterir. 64 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI A Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu, B Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru kimyevi tozlu,CO2 li veya köpüklü, C Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru kimyevi tozlu veya CO2 li, D Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru metal tozlu, söndürme cihazları bulundurulmalıdır. 65 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu DİKKAT!!! 66 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 67 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI BASINÇ GÖSTERGESİNİ KONTROL ET!!! 68 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI BİTMİŞ BİR TÜPE AİT GÖSTERGE Bitmiş veya bitmek üzere olan bir tüpe ait gösterge yandaki gibidir. Ortalama olarak 0 ile 10 bar kadar basıncı kalmış olan bir tüpün kullanımı uygun değildir. ( Yandaki örnekte verilen tüp için bu değerin 11 bar olduğu görülmektedir) En kısa sürede yetkili dolum kuruluşuna gönderilmesi gerekmektedir. 69 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI ÇOK YÜKSEK BASINÇLI TÜP Ortam şartlarından dolayı bazı tüplerin basıncı da olması gerekenden fazla olabilir. Bu bizim için avantaj oluşturmaz. Bu şekilde yüksek basınç altında çalışan tüplerin değişen şartlar altında patlama riski bulunmaktadır. 70 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI İDEAL BASINÇ Bir söndürücü için ideal basınç göstergesi yandaki gibi yeşil alan arasındaki bölümdür. Rutin periyodik kontrollerimizde özellikle bu kontrolü yapmamız gerekmektedir. 71 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI 72 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI 73 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TEHLİKESİ!!! Arayınız!! 74 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN KAPINIZI ÇALARSA!!! *Telaşlanmayınız, *Bulunduğunuz yerde yangın ihbar düğmesi varsa ona basınız, *İtfaiyeye telefon ediniz, *Yangın adresini en kısa ve doğru şekilde bildiriniz, *Mümkünse yangının cinsini (Bina, benzin, araç vb.) bildiriniz, *Yangını çevrenizdekilere duyurunuz, 75 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu *İtfaiye gelinceye kadar yangını söndürmek için elde mevcut imkanlardan yararlanınız, *Yangının yayılmasını önlemek için kapı ve pencereleri kapatınız, *Bunları yaparken kendinizi ve başkalarını tehlikeye atmayınız, *Görevlilerden başkasının yangın sahasına girmesine mani olunuz. 76 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN GÜVENLİĞİ HAKKINDA GENEL TEDBİRLER Yangının veya yangından doğabilecek kayıpların önlenmesi veya azaltılabilmesi için öncelikle, yangına neden olabilecek faktörlerin ortadan kaldırılması veya yangına hemen müdahale edilebilecek tedbirlerin alınması gerekmektedir. 77 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluş hizmet binalarının yangınlardan korunma, söndürme ve kurtarma ile ilgili faaliyetlerdeki yetki ve sorumluluklar bu konudaki çeşitli mevzuatta belirtilmiştir. Bununla beraber yangınlarda can ve mal kaybının önlenmesi ve azaltılması, bina ve tesislerin yangından korunması amacıyla, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşlardaki en yüksek amirler bina ve tesislerinde gerekli önlemleri de almakla görevli ve yükümlüdürler. 78 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TAHLİYE VE KURTARMA Konut Yangınlarında tahliye zamanı çok kısıtlıdır!!! 79 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TAHLİYE VE KURTARMA Daire ve kurumlar en büyük amirin onayı ile tüm çalışan personel arasından; *Söndürme ekibi, *Kurtarma ekibi, *Koruma ekibi, *İlk yardım ekibi, Oluşturulur. 80 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 81 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 82 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 83 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 84 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGINA MÜDAHALE MALZEMELERİ Çizme Yangın Elbisesi Eldiven Baret 85 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGINA MÜDAHALE MALZEMELERİ Kürek Balta Temiz Hava Tüpü Emniyet Kemeri Kurtarma ip86 i T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGINA MÜDAHALE MALZEMELERİ Turbo lans Hortumlar 87 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Köpük Menanjörü 88 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN ALGILAMA SİSTEMLERİ Yangın algılama sensörleri     Duman dedektörleri Beam dedektörler Isı dedektörleri Acil durum butonları 89 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Duman Dedektörleri Beam Dedektörler Herhangi yangın öncesi çıkan dumanı algılayarak, Güvenlikte bulunan panele sinyal gönderip alarm sitemini harekete geçirir. 90 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Acil Durum Butonları Oluşan acil durumun, güvenlik birimine, diğer birimlere ve tüm çalışanlara bildirilmesini sağlar. 91 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ Sulu söndürme sistemi Yangın dolapları ; Yangın pompaları tarafından gönderilen basınçlı suyun hortum vasıtasıyla yangının söndürülmesinde kullanılır. Hortum uzunlukları 20 m dir. Dolaplarda ayrıca 6 kg lık yangın söndürme cihazı vardır. 92 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sprinkler sistemi; Yangın kimsenin olmadığı anda çıkarsa, tüm tesiste bulunan ve yangın tesisatına bağlı nozullar vasıtasıyla yangının çıktığı bölgeye basınçlı su fışkırtarak söndürmeyi sağlar. 93 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sulu söndürme sistemi ve Dağıtım merkezi 94 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ??? ??? 95 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ACİL DURUM KAÇIŞ SİSTEMLERİ (A) Acil Durum Aydınlatma Sistemleri (B) Acil Anons Sistemleri (C) Acil Çıkış Kapıları (A) (B) © 96 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ACİL ÇIKIŞ YÖNLENDİRME TABELALARI 97 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 98 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TEŞEKKÜRLER [email protected] 99