Renal Dolaşım - Zirve Üniversitesi

Renal Dolaşım Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D. Renal Dolaşım Nedir? •  Kanın böbreklere gelerek süzülmesi ve süzülme sonrasında tekrar dolaşıma kaGlması olayıdır •  Kalpten pompalanan kanın yaklaşın %20-‐25’i böbreklere ulaşır •  Bu kanın çok az kısmı böbrek fonksiyonları içindir; geri kalan kısmı süzülmesi için böbreklere gönderilir •  Kan böbreklerden süzülerek aGk ürünlerden arındırılır ve kanın kimyasal dengesi sağlanır Renal Dolaşım •  Kan böbreklere abdominal aorta aracılığıyla ulaşır •  Abdominal aorta renal arterilere (atardamar) ayrılarak kan iki böbreğe de ulaşGrılır •  Kanın büyük kısmı direk olarak böbreğin korteks kısmına ulaşır (korteks: kanın süzen kompleks ağ yapısı) •  Burada kan geçirgen bir membran (kılcallarda) taraVndan süzülür; bu şekilde böbrekler aGk ürünleri kandan ayırır ve kanın kimyasal kompozisyonu dengelenir •  Kandaki tuz miktarı fazlaysa böbrekler tuzu filtreler; eğer tuz miktarı çok az ise bu sefer kandaki fazla sıvı filtrelenir – Bu şekilde denge sağlanır Renal Dolaşım •  Böbrekte filtrelenip kandan uzaklaşGrılan aGk maddeler idrar (urine) yoluyla dışarı aGlır •  Böbreklerin işlevi su ve elektrolit dengesinde çok önemlidir •  Vücut homeostazisinin sağlanmasında renal dolaşımın ve böbreklerin önemli yeri vardır Böbrekler •  Böbrek Fonksiyonları: 1)  Vücu[a oluşan aGkların dışarıya aGlması 2)  Kanın su dengesinin sağlanması 3)  Kan basıncının ve kanın kimyasal kompozisyonunun düzenlenmesi 4)  Birtakım hormonların üre_lmesi (Erythropoie=n, renin ve prostoglandinler) 5)  Vitamin D’nin ak_f haline çevrilmesi h[p://www.umich.edu/~elements/web_mod/viper/kidney_func_on.htm Böbrekler •  Nefronlar böbreklerin fonksiyonel birimleridir •  Her böbrekte 1 milyon civarında nefron bulunur •  Nefronlar bir tübüle bağlanmış kılcal damarlardan oluşur – kan bu kılcal damarlarda filtrelenir •  Bu filtreleme birimine glomerülüs denir h[p://www.unckidneycenter.org/kidneyhealthlibrary/glomerulardisease.html Böbrekler ve Renal Dolaşım •  Böbrekler günde yaklaşık olarak 190 litre sıvı süzerler •  Bunun yaklaşık 2 litre kadarı idrar ile dışarı aGlır •  Geri kalan miktar ise süzüldükten sonra dolaşıma geri döner Glomerüler Filtrasyon h[p://www.unckidneycenter.org/kidneyhealthlibrary/glomerulardisease.html Renal Dolaşımın Hormonal Kontrolü •  Böbreklerin fonksiyonları hormonlar aracılığıyla regüle edilir •  Burada regüle edilen iki önemli olay vardır: 1) Osmoregülasyon: Vücut sıvılarının çok yoğun veya çok seyrel_k hale gelmesinin engellenip dengede tutulması 2) Excre=on (AIlım): Vücu[aki fazla metabolik aGkların (üre, amonyum iyonu gibi) ve suyun vücu[an aGlması Renal Dolaşımın Hormonal Kontrolü •  Renal dolaşımın ve böbrek fonksiyonlarının kontrolünde 4 hormon görevlidir 1) An_diüre_k hormon (ADH) 2) Anjiyotensin II (Angiotensin II) 3) Aldosteron 4) Atriyal natriüre_k pep_d (ANP) An_diüre_k Hormon (ADH) •  Hipotalamusta üre_lir ve pitüiter bezin posterior lobundan salgılanır •  Vasopressin adıyla da bilinir •  9 amino asi[en oluşan bir pep_d yapısındadır •  Nefronlardan suyun geri emilimini sağlayan hormondur •  ADH miktarının artmasıyla suyun geri emilimi artar ve suyun aGlımı azalır •  ADH’ın yeterli üre_lmediği (veya böbreklerin ADH’a tepki veremediği) durumlarda diabetes insipidus denilen bozukluk görülür Cys-‐Tyr-‐Phe-‐Gln-‐Asn-‐Cys-‐Pro-‐Arg-‐Gly An_diüre_k Hormon (ADH) h[p://cnx.org/resources/11f541cd58f75d19oa01a3ed592c5af/2709_ADH.jpg An_diüre_k Hormon (ADH) •  1) Kandaki su miktarı azalırsa (az sıvı alımı veya kan kaybı dolaysıyla); a)  Vücut dehidrate olur b)  Kandaki elektrolitlerin konsantrasyonu artar c)  Bu arGş sonucu kanın osmo_k basıncı yükselir d)  Osmo_k basıncın yükselmesi hipotalamustaki reseptörleri uyarır e)  Hipotalamus pitüiter bezinden ADH salınımını arGrır f)  Bu şekilde suyun böbreklerden geri emilimi arGrılmış olur g)  Aynı zamanda hipotalamus susuzluk hissini te_kler An_diüre_k Hormon (ADH) •  2) Kandaki su miktarı artarsa (fazla sıvı alımından dolayı); a) Kanın osmo_k basıncı düşer b) Vücut bu duruma pitüiter bezden ADH salınımını azaltarak cevap verir c) Böylelikle böbreklerden suyun geri emilimi azalGlmış olur d) Bunun sonucunda idrar yoluyla dışarıya aGlan su miktarı da artmış olur Anjiyotensin II •  Pep_d yapısındaki bir hormondur •  Anjiyotensinojen olarak karaciğerde üre_lir; daha sonra renin ve ACE enzimleri taraVndan ak_f form olan anjiyotensin II’ye dönüştürülür •  Anjiyotensin II: 1) 
2) 
3) 
4) 
Aldosteron hormonunun sentezini ve salgılanmasını arGrır Kan basıncının artmasını sağlar (damarları daraltarak) Sodyum geri emilimini uyarır (proksimal tübüllerden) ADH salgılanmasını da uyarabilir Bu şekilde ekstrasellüler sıvının hacmi muhafaza edilir ve kan basıncı stabil halde tutulur h[p://163.16.28.248/bio/ac_velearner/46/ch46c2.html Aldosteron •  Kanda sodyum tutulmasını sağlayan hormondur •  Nefronlardaki distal tübüllerden yüksek seviyelerde sodyum geri emilimini sağlar •  Adrenal bezinde üre_lir •  Kandaki su miktarının azalması (kan basıncı düşer) aldosteron salgılanmasını te_kler steroid yapısındaki aldosteron Proksimal ve Distal Tübül Atriyal natriüre_k pep_d (ANP) Kalp taraVndan üre_lir Sodyum aGlımını arGrır • 
• 
•  Bu şekilde kan basıncının düşmesini ve kandaki sıvı miktarının azalmasını sağlar •  ANP, artan kan hacminin kan damarlarını germesi sonucunda kan dolaşımına salgılanır •  ANP etkisini şu şekillerde gösterir; 1)  Toplayıcı kanallardan sodyum tutulmasını inhibe eder (doğrudan veya aldosteronun salgılanmasını azaltarak dolaylı yoldan) 2)  Renin salgılanmasını inhibe eder Renal Hormonlar Arası İlişki •  Renin-‐anjiyotensin sistemi ve ANP birbirinin tersi yönde etki gösterirler (antagonis_k) •  Bu iki sistemin anatgonis=k çalışmaları sonucu vücudumuzdaki su ve elektrolit dengesi ve kan basıncı düzenlenmiş olur h[p://stoppotsvirginia.blogspot.com.tr/2012/08/hydra_on-‐salt-‐and-‐peeing-‐renin.html#.VIjy9qXBfyk Böbreklerin Vücudun Asit-‐Baz Dengesindeki Rolü •  Glomerüler filtrasyondaki H+ derişimi plazmadaki düzeyin göstergesidir •  idrardaki normal H+ değeri 300nmol/L ile 10 umol/L arasındadır (pH= 5.0 – 6.5) •  Günde 40-‐70 nmol/L H+ idrar yoluyla aGlır •  İdrardaki H+ iyonları aGlımı 3 yolla tamponlanır (buffering) – bikarbonat, fosfat ve amonyak Asit ve Baz Dengesindeki Bozukluklar •  Asidoz (acidosis): Kanda hidrojen iyonu (H+) konsantrasyonunun artması •  Alkaloz: Kanda hidrojen iyonu (H+) konsantrasyonunun azalması (bazikleşme) 1) Metabolik asidoz 2) Metabolik alkaloz 3) Solunuma bağlı asidoz 4) Respiratör alkoloz

Download Report