ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Page 1 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
İçindekiler
3.
PROJE ETKİ ALANI ....................................................................................................................... 3
3.1
Proje İçin Etki Alanının Oluşturulması ................................................................................ 3
3.2
Proje Etki Alanının Tanımlanması ....................................................................................... 4
3.3
Çevre Etki Alanı – İnşaat Aşaması (su tutma dahil) ............................................................ 5
3.3.1
Su Kalitesi / Hidroloji .................................................................................................. 7
3.3.2
Hava Kalitesi (Sera gazı emisyonları dâhil) ................................................................. 9
3.3.3
Gürültü ve Titreşim..................................................................................................... 9
3.3.4
Toprak ve Arazi Kullanımı ......................................................................................... 10
3.3.5
Biyolojik Çevre (Karasal ve Sucul Flora / Fauna) ...................................................... 10
3.3.6
Atık Üretimi .............................................................................................................. 10
3.3.7
Peyzaj ve Görsel Etkiler ............................................................................................ 10
3.3.8
Kültürel Varlıklar ....................................................................................................... 11
3.4
Çevre Etki Alanı - İşletme Aşaması ................................................................................... 16
3.4.1
Su Kalitesi / Hidroloji ................................................................................................ 16
3.4.2
Hava Kalitesi (Sera gazı emisyonları dâhil) ............................................................... 17
3.4.3
Gürültü ve Titreşim................................................................................................... 17
3.4.4
Toprak ve Arazi Kullanımı ......................................................................................... 17
3.4.5
Biyolojik Çevre (Karasal ve Sucul Flora / Fauna) ...................................................... 17
3.4.6
Atık Üretimi .............................................................................................................. 18
3.4.7
Peyzaj ve Görsel Etkiler ............................................................................................ 18
3.5
Sosyo-Ekonomik Etki Alanı ............................................................................................... 19
Page 2 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
3.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
PROJE ETKİ ALANI
Bir proje için yürütülecek ÇED / ÇSED çalışmalarının asgari çalışma alanı, proje
etki alanı (EA) olarak tanımlanır. Bu sebeple çalışma alanı genel olarak, bütün olası
etkilerin görülebilmesi amacıyla EA'dan daha büyük olarak seçilir. Bu bağlamda Etki Alanı;
inşaat, arazi alımı ve el koyma ile proje birleşenlerinin işletiminden biyolojik, fiziksel ve
sosyo-ekonomik açıdan etkilenebilecek coğrafi alan olarak tanımlanabilir. Projenin
özelliklerinden kalıcı ya da geçici olarak etkilenecek araziler bu alana dâhildir.
Bu raporun amacı, baraj, HES Projesi, enerji nakil hatları ve relokasyon yolları
dâhil olmak üzere Proje kapsamındaki çevresel ve sosyal çalışmaların yürütüldüğü etki
alanını tanımlamaktır. Bu raporun A Bölümü, Projenin inşaat ve işletme aşamalarının
fiziksel ve biyolojik çevrenin EA’sını B Bölümü ise sosyal EA’yı özetlemektedir.
Etki Alanı (EA) Tanımı
AİKB Performans Koşulları (PK) 1 nazarınca, etki alanı, aşağıdakilerden bir ya da
daha fazlasını içerir:
(i)
(ii)
(iii)
(iv)
(v)
(vi)
Proje faaliyetleri ile alakalı olarak finanse edilecek ve müşteri tarafından
sahip olunan ya da yönetilen mülk ve tesisler (örn. üretim tesisi, enerji
iletim hatları, boru hatları, kanallar, limanlar, ulaşım yolları ve inşaat
kampları).
Müşterilerin işleri ya da projenin tamamlanması amacıyla yapılan
çalışmalar için anlaşma sağlanmış tarafların (örn. yükleniciler) sahip olduğu
ya da kontrol ettiği destek / fırsat faaliyetleri, mülkler ya da tesisler.
Proje kapsamında AİKB tarafından finanse edilmeyen ilgili tesis ve
işletmeler ile sağladıkları ürün ve servislerle projenin başarılı çalışması için
gerekli olan ve güvenilirliği ve varlığı projeye münhasıran bağlı olan ayrı
tüzel kişiler.
Teminat olarak AİKB güvenlik paketine dahil olan ve müşteri tarafından
sahip olunan ya da işletilen tesisler, işletmeler ve hizmetler.
Projenin planlanan gelişmelerinin kümülatif etkilerinden veya coğrafi
bölgedeki benzer etkilerin kaynaklarından, var olan herhangi bir proje veya
durumdan ve son olarak bütün bunların dışında, projeyle alakalı olan ve
durum tespiti esnasında gerçekleştirileceği tutarlı bir şekilde tahmin
edilebilen projeye bağlı gelişmelerden potansiyel olarak etkilenen alanlar
ve topluluklar.
Proje sebebiyle, ileri bir tarihte ya da bir başka bölgede ortaya çıkacak
planlanmamış ama tahmin edilebilir gelişmelerin etkileyeceği bölge ve
topluluklar. Etki alanı, projeden bağımsız ya da proje olmadan da ortaya
çıkabilecek potansiyel etkileri içermez.
BÖLÜM A. ÇEVRE
3.1
Proje İçin Etki Alanının Oluşturulması
Proje için etki alanını (EA) da kapsayan çalışma alanı, proje geliştirme
aşamalarının (fizibilite, dizayn ve inşaat aşamaları) projenin farklı fazlarında tanımlanmış
olan proje kapsamına (temel bileşenler ve destek altyapısı) dayanan çeşitli bileşenler için
tanımlanmış ve araştırılmıştır. Bu bağlamda ana proje, fizibilite aşamasında Baraj ve HES
ve Malzeme Ocağı Alanları olarak tanımlanmıştır. Bu sebeple, Türk ÇED Yönetmeliği ile
Page 3 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
uyumlu şekilde sürdürülebilmesi istenen ÇED çalışması, tüm Baraj ve HES yapılarını
(dolusavak, derivasyon tünelleri, hidroelektrik santrali, bölge erişim yolları gibi) ve
malzeme ocaklarını kapsayacak şekilde gerçekleştirilmiştir.
ENERJİSA ve Devlet Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), Proje nedeniyle
taşınması gereken otoyol ve karayollarının belirlenmesi için beraber çalışmışlardır ve
relokasyon yollarının ENERJİSA tarafından inşa edilip KGM tarafından işletilmesinde
karar birliğine varılmıştır. Bu bağlamda, projenin başlangıcından itibaren Projenin parçası
olarak sayılırlar. Relokasyon yolları, ÇED Yönetmeliği yürürlüğe girmeden önce planlanıp,
rotaları onaylanmış olduğu için, ÇED Yönetmeliği hükümlerinden muaftır. Bu sebepten
ötürü, relokasyon yolları için Türkiye ÇED Yönetmeliği kapsamında herhangi bir ÇED
çalışmasına ihtiyaç duyulmamıştır. Ancak, 3,5 km uzunluğunda olan ve inşaat alanın
karşısında bulunan, relokasyon yolu Alpaslan II Baraj ve HES Projesi ÇED çalışması
kapsamında değerlendirilmiştir. Buna ek olarak geri kalan relokasyon yolları ilave
Çevresel Değerlendirme ve Çevre Yönetim Planı ile değerlendirilmiştir.
Proje için inşa edilecek elektrik iletim hattı (EİH), Türk Elektrik İletim Anonim
Şirketi'nin (TEİAŞ) sorumluluğu altındadır. Bu bağlamda, Türk ÇED Yönetmeliği uyarınca
ÇED raporunun hazırlanması TEİAŞ'ın sorumluluğundadır ve nihai güzergâhların
belirlenmesinin ardından TEİAŞ, sertifikalı bir danışmanı ÇED hazırlıkları için
görevlendirecektir. Bununla birlikte, Projenin değerlendirilmesine paralel olarak EİH ile ilgili
çevresel ve sosyal konulara yönelik uygun bir anlayış edinildiğine emin olmak için resmi
ÇED izin sürecinden önce, ENERJİSA 5 km’lik bir koridorda çevresel ve sosyal
değerlendirme çalışması ile ön değerlendirme çalışması başlatmıştır. Seçilen koridor,
sabit başlangıç trafo iletim noktası, TEİAŞ ile tartışmalar ile çevresel ve sosyal
kısıtlamalardan ve hassas bölge ya da reseptörlerden kaçınmak için yapılan analizler
temel alarak belirlenmiştir.
Bu bilgilerle temelde, Proje Tanımında daha ayrıntılı açıklanmış olan proje
kapsamını özetlemek ve bu belge içerisinde tanımlanmış olan etki alanı için bir temel
oluşturmak hedeflenmiştir. AİKB PK 1 içerisinde de belirtildiği üzere; bir projenin etki alanı,
tanımlanmış bileşenlerin bir ya da birden fazlasını içerebilir. Bu bağlamda, bu bölümde,
projenin farklı bileşenleri için daha önce gerçekleştirilmiş olan çevre çalışmalarını temel
alan Proje Etki Alanının açıklanması sunulmuştur..
3.2
Proje Etki Alanının Tanımlanması
Alpaslan II Barajı ve HES Projesi'nin ("Proje") genel kapsamı; 116 m yükseklik,
54.69 km2 genişliğindeki rezervuarı, dolusavak ve derivasyon binalarını, enerji tünellerini,
280 MW kapasiteli 4 üniteye sahip Alpaslan II Hidroelektrik Santralini, malzeme ocaklarını
(inşaat için kullanılacak olan), yaklaşık 50 km uzunluğundaki enerji iletim hattını (EİH) ve
toplam 54 km uzunluğundaki relokasyon yollarını ve Alpaslan II HES inşasını
içermektedir. Hem EİH hem de relokasyon yolları ENERJİSA tarafından inşa edilecek olup
ilgili idare yapıları bünyesinde TEİAŞ ve KGM tarafından işletilecektir.
Proje etkilerinin iz bölgesi geniş bir alanı kapsamaktadır dolayısıyla rezervuar ve
maden ocakları / taş ocakları tarafından doğrudan etkilenmeyen bölgelerde daha geniş
çevresel etkiler gerçekleşecektir. Bu etkilerin bazıları, doğrudan ya da dolaylı olarak
ENERJİSA'nın kontrolü altında olmayabilir ancak proje ile ilgili olmalarından ötürü projenin
etki alanının belirlenmesi sırasında göz önünde bulundurulmalıdırlar. Proje etki alanı
(çevresel) aşağıdakileri kapsayacak şekilde tanımlanabilir:
Temel proje bileşenleri (baraj ve rezervuar, dolusavak, derivasyon tünelleri ve
batardolar, HES, enerji iletim hattı)
Page 4 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Destek altyapı ve tesisler (taş ocakları ve maden ocakları, depolama alanları,
kırma-eleme-yıkama tesisi, inşaat kampları, relokasyon yolları)
Yukarıda da belirtildiği gibi, projenin çevresel etkileri çeşitli raporlarda tanımlanmış
ve değerlendirilmiştir. Çevresel etkilerin belirlenmesi için sürdürülen çalışma alanı (etki
alanı / EA dâhil), araştırılan çevresel ortam ve etkilere göre, her belgede ayrı
tanımlanmıştır.
Tüm çevresel başlıklar için farklı boyutsal kapsamlar (çalışma alanı / EA)
tanımlanmış ve her biri temel veri toplama ve etki değerlendirme açısından incelenmiştir.
Alpaslan II Baraj ve HES Projesi’nin çalışma alanı aşağıdaki çevresel unsurları
kapsamaktadır.
3.3
Su Kalitesi/ Hidroloji
Hava Kalitesi (sera gazı emisyonları)
Toprak Kalitesi ve Arazi Kullanımları
Gürültü ve Titreşim
Biyolojik Çevre (karasal ve sucul flora/fauna)
Atık Yönetimi
Peyzaj ve Görsel Etkiler
Kültürel Varlıklar
Çevre Etki Alanı – İnşaat Aşaması (su tutma dahil)
Bu bölüm, yukarıda belirtilen çevresel unsurlar açısından Projenin inşaat
aşamasının proje etki alanını özetlemektedir.
EİH inşaatında, 5 km genişliğindeki (önerilen EİH'nın her iki tarafından 2.5 km
genişliğinde) koridoru kapsayan çalışma alanındaki çevresel problem ve etkileri (su
kalitesi/hidroloji, hava kalitesi, toprak ve arazi kullanımı, gürültü ve titreşim, biyolojik çevre
(karasal ve sucul flora / fauna), atık yönetimi, peyzaj ve görsel etkiler, kültürel varlık)
inceler. Bu genişlik, TEİAŞ tarafından nihai güzergâhı seçmek için tanımlanan standart
EİH çalışma alanı genişliğidir. Güzergahın seçiminin ardından, etki alanı 300 m
genişliğinde bir koridor (önerilen EİH'nın her iki tarafından 150 m genişliğinde) olarak
tanımlanmıştır. Çalışma alanı ve etki alanı ayrı ayrı Şekil 3.1’de gösterilmiştir. EİH için
kullanılacak olan direk ve iletim hatlarının kurulumu sırasında kullanılacak olan inşaat
koridoru (koridorun tamamında inşaat gerçekleştirilmek zorunda değildir.) yaklaşık 50 m
genişliğindedir.
Page 5 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.1. İlk Çalışma Koridoru / Alanı (2.5 km x 2,5 km, sarı çizgiler) ve Seçilmiş EİH Güzergahı için Etki Alanı (150 mx 150 m, mavi çizgiler)
Page 6 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
3.3.1 Su Kalitesi / Hidroloji
Hidroloji ve su kalitesi üzerindeki ana potansiyel etkiler, nehirleri etkilemesi olası
inşaat faaliyetlerinden (su derivasyonu, batardo inşası, malzeme ocağı çalışmaları ve
malzemelerin kırma - eleme faaliyetleri, ulaşım yolu inşası ve atık su üreten şantiye
tesisleri) ve su tutma işleminden kaynaklanacaktır. Yolların inşası da yerel hidrolojiyi ve su
kalitesini etkileyebilir.
Su kalitesi ile alakalı temel etki, inşaat ve malzeme ocaklarındaki etkilerin
nehirdeki sediman miktarını artırmasıdır
Rezervuar alanında tutulacak su, Murat Nehrindeki su akışını ve sediman
taşınmasını etkileyecektir. Mansapta su akışında geçici dalgalanmalar olacaktır. Su tutma
sırasında, derivasyon tünellerinde bulunan sedimanlar mansaba sürüklenecektir. Dolum
sürecinde mansapta bulunan askıda sediman yükünde artan bir azalma olacaktır.
Bu faktörler göz önüne alınarak, su kalitesi ve hidroloji ile ilgili EA; baraj inşaat
şantiyesi, HESP ve relokasyon yolları ve malzeme ocaklarından, baraj bölgesinden
(batardo ve derivasyon yapıları da dahil) ve bu bölgelerin mansabından (baraj bölgesinin
mansabına yaklaşık 3 km, mevcut Arıncık Regülatörü'nün hemen membası) kaynaklanan
deşarj ya da akıntıların karıştığı nehir bölgeleri olarak seçilmiştir (Şekil 3.2). Bu bölge,
mevcut durum veri toplanması ve olası etkilerin değerlendirilmesi bakımından yerel ÇED
çalışması (Ağustos 2012’de ÇED olumlu kararı almıştır) kapsamında incelenmiştir.
Page 7 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.2. Etki alanı - Su Kalitesi / Hidroloji (İnşaat Aşaması)
Page 8 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
3.3.2 Hava Kalitesi (Sera gazı emisyonları dâhil)
İnşaat aşaması süresince; kazı ve dolgu faaliyetleri, kazı malzemelerinin yükleme /
boşaltma aktiviteleri, maden ocaklarından çıkarılan malzemelerin taşınması ve karayolu
nakliyesi (araçlar ve ekipmanlardan kaynaklanan emisyonlar da dâhil) gibi faaliyetlerinden
kaynaklanan emisyonların (PM10, NO2, CO, HC, SO2 ve toz) oluşması beklenmektedir.
Bu faaliyetler Projenin tüm inşaat aşaması boyunca farklı dönemlerde gerçekleştirilecektir.
İnşaat faaliyetleri sırasında meydana gelmesi beklenen PM10 emisyon oranlarının,
ulusal mevzuatta tanımlanan limit değerlerin (dağılım modelleme çalışmaları yapabilmek
için gereken eşik değerleri) üzerinde olacağı hesaplanmıştır. Bu sebeple, PM10 emisyon
dağılımı modellemeleri, yerel meteorolojik ve topoğrafik koşullara göre, ABD ÇKA
(Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı) tarafından üretilen ICSST3 (Endüstriyel
Kaynak Kompleksi Kısa Dönem 3) modeline göre modellenmiş ve konsantrasyon ve
birikim değerleri hesaplanmıştır. NO2, CO, HC, SO2 emisyon oranları hesaplanmış ve
yukarıda belirtilen limit değerlerin altında oldukları görüldüğü için bu parametreler için
modelleme çalışmaları gerçekleştirilmemiştir.
İnşaat faaliyetlerinden kaynaklanan toz emisyonlarını hesaplarken, toz
emisyonlarının en yoğun dönemi dikkate alınarak en kötü durum senaryosu belirlenmiştir
ve bu süre içinde gerçekleştirilecek kazı ve dolgu miktarları buna göre belirlenmiştir.
Çalışma alanı / EA, Proje alanını (inşaat şantiyesi ve malzeme ocakları da dâhil)
ve proje faaliyetlerinden etkilenmesi muhtemel civar yerleşimi kapsayacak, doğu - batı
yönünde 40 km uzunluğunda ve kuzey-güney yönünde 27 km uzunluğunda olacak şekilde
belirlenmiştir (Şekil 3.3).
Sera gazı emisyonları küresel bir sorundur ve inşaat aşaması, Projenin genel sera
gazı emisyon miktarını; inşaat malzemelerindeki gömülü enerji, alandaki yakıt-temelli
ekipman kullanımı ve kaynak malzemelerin alana nakliyatı ile ilgili emisyonlar sebebiyle
büyük ölçüde artıracaktır. Bu bağlamda, sera gazı emisyonlarına özel bir EA
belirlenmemiştir ancak doğal olarak inşaat bölgesi ve iz bölgesine odaklanılmıştır.
Alpaslan II Barajı ve HES yapılarının inşası için gerekli malzemelerin gömülü etkisi bu
emisyon değerlendirmesinin önemli bir bileşenidir. Örneğin çelik, beton, bitüm gibi
malzemeler, nihai ürünü yaratmak için yoğun - enerji tüketen işlemlere ihtiyaç duyan
hammaddelerdir. Bir başka inşaat aşaması bileşeni de, bu malzemelerin oluşturulması,
işlenmesi ve taşınması için saha ekipmanlarının kullanımıdır. Sahanın geniş ölçekli olması
sebebiyle, bir çok çeşit ve büyüklükte inşaat aracı ve ekipman parçasına ihtiyaç
duyulmaktadır ve bu araç ve ekipmanlar, beş yıllık inşaat aşaması süresi boyunca, çeşitli
periyotlar halinde jeneratör kullanımı ihtiyacı doğuracaklardır.
3.3.3 Gürültü ve Titreşim
İnşaat faaliyetleri süresince önemli gürültü kaynakları olacaktır ve bu kaynakların
ürettiği gürültü emisyonunun civardaki yerleşim birimlerini etkilemesi olasıdır. İnşaat
faaliyetleri gündüz ve tek vardiya olacak şekilde planlanmıştır. İnşaat aşaması süresince
oluşması beklenen gürültü seviyesi, en kötü durum senaryosu (örn. tüm ekipmanların aynı
anda çalışması) için hesaplanmıştır ve kümülatif gürültü seviyesi buna göre belirlenmiştir.
Çalışma alanı / EA, Proje inşaat alanını (inşaat şantiyesi ve malzeme ocakları da dâhil) ve
bu bölgelerin 3 km yarıçapındaki civar yerleşimi kapsayacak şekilde belirlenmiştir (Şekil
3.4). Şekilden de takip edilebileceği gibi, tüm gürültü kaynakları (ocaklar, inşaat alanları
vb.) ayrı olarak değerlendirilmiş ve tüm bölgeler için EA buna göre hesaplanmıştır
(Yukarıda belirtildiği gibi). Bu bağlamda daha açıklayıcı olması açısından, gürültü için EA
6 farklı alan (grup) için hesaplanarak Şekil 3.4 içerisinde gösterilmiştir.
Page 9 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
3.3.4 Toprak ve Arazi Kullanımı
Toprak ve arazi kullanımı için EA, Şekil 3.5 'de gösterildiği gibi inşaat alanları ve
tüm malzeme ocaklarını kapsayan alan olarak tanımlanır. Bu bağlamda inşaat alanları;
Baraj alanı ve civarını, ulaşım yollarını, relokasyon yollarını ve EİH güzergâhını (temel
olarak direklerin kurulacağı bölgeler) kapsamaktadır.
3.3.5 Biyolojik Çevre (Karasal ve Sucul Flora / Fauna)
İnşaat aşaması için, biyolojik çevre Etki Alanı; inşaat alanı ve maden ocaklarına
yakın nehir kolu ve mansabı (baraj bölgesinin mansabında 3 kilometreye kadar), inşaat ve
malzeme ocakları için alınan arazi bölgeleri ile bu bölgelerin yakın çevresi (Şekil 3.5 ile
gösterilmiştir) olarak tanımlanabilir. Bu alan yerel ÇED çalışmasında (Ağustos 2012’de
ÇED Olumlu almıştır) mevcut durum için veri toplamak ve potansiyel etkileri
değerlendirmek amacıyla kullanılmıştır. Bu bağlamda, yaklaşık 20 km x 30 km
büyüklüğündeki bir alan bitki örtüsü ve arazi kullanımı açısından değerlendirilmiştir. Bu
alan ve yakın civarı, etkilerin önemini daha geniş bir bağlamda görebilmek açısından,
kaybolacak (ya da negatif anlamda etkilenecek) bitki örtüsü, habitat ve türlerin
popülasyonu açısından değerlendirilmiştir. Bu bağlamda; vahşi hayat, uygunluk ve önemli
flora türlerinin dağılımı (proje alanında bulunan) açısından olası alternatif / benzer
habitatlar ile önemli türlerin yeniden dikilebileceği (tohum toplama faaliyetlerini takiben)
uygun bölgeler araştırılmış ve incelenmiştir.
Proje doğrultusunda yapılacak olan yoğun inşaat faaliyetleri ve inşa edilecek olan
kalıcı tesisler sebebiyle meydana gelecek habitat kaybı, flora ve fauna türlerinin olumsuz
şekilde etkilenmelerine sebep olacaktır. Projenin inşaat aşamasında kurulacak olan kalıcı
binalar sebebiyle, bölge içerisinde daimi habitat kayıpları gerçekleşecektir.
3.3.6 Atık Üretimi
Projenin inşaat aşamasında geçici atık depolama ve işleme tesislerinin kurulması
planlanmıştır. Projenin inşaat aşamasında üretilecek olan atıklar; sistematik bir şekilde
toplanacak, geri dönüşüm için ayrılacak ve Türk mevzuatında belirlenen hususlar
dâhilinde hazırlanmış olan atık yönetim planına göre yeniden kullanılacak ya da bertaraf
edilecektir.
Uygun kazı malzemeleri gelecekteki inşaat faaliyetlerinde dolgu malzemesi olarak
kullanılmaları amacıyla geçici olarak depolanacaktır. Tehlikeli atıklar ise, ayrı olarak
toplanarak geçici olarak depolanacak ve Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin
öngördüğü gibi lisanslı bir atık işleme / bertaraf tesisinde bertaraf edilecektir. Geri
dönüştürülebilir katı atıklar ayrı toplanacak ve lisanslı geri kazanım tesislerine
gönderilecektir.
Evsel katı atıklar periyodik olarak Muş Belediyesi katı atık sahalarına
gönderilecektir. Paket atıksu arıtma tesisinden ve yıkama suyunun (kırma eleme
tesisinden kaynaklanan) arıtımı için kullanılan sedimantasyon tanklarından oluşan çamur
ise bu konuyla alakalı Türk mevzuatına göre susuzlaştırılıp bertaraf edilecektir.
3.3.7 Peyzaj ve Görsel Etkiler
Projenin inşaat aşamasında peyzaj ve görsel etkiler için EA, inşaat faaliyetlerinin
yürütüldüğü alanları kapsamaktadır. İnşaat sahaları, taş ocakları v.b. bulunması yerel
peyzajın değişmesine ve yöre halkı için görsel etkilere neden olacaktır.
Page 10 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
3.3.8 Kültürel Varlıklar
Projenin, baraj, yol, EİH inşaatlarına ve rezervuarın su tutmasına bağlı olarak
kültürel varlıklara etkileme olasılığı vardır. Rezervuar alanında Projeden etkilenecek olan
dört adet kültürel varlık (Bkz. Şekil 3.6) belirlenmiştir (Van Kültürel Varlıklarını Koruma
Bölge Kurulu’nun 64 sayılı ve 08.12.2011 tarihli resmi yazısında 1. Derece Arkeolojik Sit
Alanı olarak tanımlanmıştır). Bu kültürel varlıklar arasında sadece Tepeköy Höyüğü,
1.368m olarak belirlenen maksimum su seviyesinde tamamen sular altında kalacaktır.
Diğerleri kısmen su altında kalacaktır. Kültürel Varlıklar için EA, rezervuar, baraj inşaat
alanlarını, reloke yolların çalışma koridorlarını, EİH güzergâhını ve ayrıca çelik direklerin
ayakizlerinin yanında rezervuar alanı dışındaki ulaşım yolları gibi destek tesislerin de
ayakizlerini kapsayacak şekilde belirlenmiştir.
Page 11 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.3. Etki Alanı - Hava Kalitesi (İnşaat Aşaması)
Page 12 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.4. Etki Alanı – Gürültü ve Titreşim (İnşaat Aşaması)
Page 13 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.5. Etki Alanı - Topraklar, Arazi Kullanımı ve Biyolojik Çevre (İnşaat Aşaması)
Page 14 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.6. Etki Alanı –Kültürel Varlıklar
Page 15 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
3.4
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Çevre Etki Alanı - İşletme Aşaması
Bu bölüm, yukarıda Bölüm 3.2’de belirtilen çevresel başlıklar açısından Projenin
işletme aşamasının proje etki alanını özetlemektedir. EİH için oluşturulan EA Şekil 3.1’de
ayrıca verilmektedir.
EİH ve relokasyon yolları ENERJİSA tarafından yapılacak olup ilgili bakanlık
yapılarına ait olup TEİAŞ ve KGM tarafından işletileceklerdir.
3.4.1 Su Kalitesi / Hidroloji
Rezervuar alanının oluşumu Murat Nehri'ndeki su akışı ve sediman taşınımını
etkileyecektir. Alpaslan II Barajı'nın memba suyu, Alpaslan I rezervuarı tarafından
düzenlenir. Murat Nehri üzerinde taşınan akıntılar, Karasu Nehri'nin suları ile Alpaslan II
Barajı'nın 40 km mansabında birleşirler (buradan da Keban Rezervuarına akarlar).
Hidroloji üzerindeki etki değerlendirmeleri için Etki Alanı, rezervuar alanını da
kapsayarak membadaki mevcut tüm projeler ile özellikle potansiyel enerji üretimi
sebebiyle, gelecekte gerçekleşmesi öngörülebilen projeleri; mansapta Murat Nehrinin
kaynak noktasından Fırat Nehri ile birleşip Suriye sınırından geçtiği alanı kapsamaktadır.
Proje alanından uzaklaştıkça Proje işletmesinin olası etkilerinin de azaldığı
unutulmamalıdır.
Projenin işletme aşamasının Etki Alanı topoğrafya ve havza dikkate alınarak
belirlenmiş olup, Şekil 3.7’ de gösterildiği gibi membada Alpaslan I rezervuar alanına
kadar olup aşağıda Arıncık Regülatörüne uzanmaktadır. Mansap etkileri için ise Murat
Nehri boyunca genişletilmiştir.
Page 16 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.7. Etki Alanı - İşletme Aşaması
Page 17 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
3.4.2 Hava Kalitesi (Sera gazı emisyonları dâhil)
Projenin işletme aşamasında ihtiyaç duyulması olası olan ve ulusal şebekeden
temin edilecek enerji kullanımı, Yüksek Gerilimli şalterlerde gerçekleşecek olan sülfür
heksaflorid (SF6) salınımı ve Alpaslan II Rezervuarı'nın oluşturulması sırasında ve ilgili
biyokimyasal işlemlerden dolayı ortaya çıkacak CO2 salınımı sonucu sera gazı
emisyonları açığa çıkacaktır. Baraj, HES ve EİH işletmesinden kaynaklı havaya (PM10,
NO2, CO, HC, SO2) emisyon oluşumu beklenmemektedir. Relokasyon yollarındaki trafiğe
bağlı olarak havaya emisyonlar olacaktır. Bununla birlikte, Proje ek olarak trafiğe neden
olmayacak sadece trafiğin yerini değiştirecektir. Trafiği reloke etmek, hava kirliliği
kaynağının yer değiştirmesine bağlı olarak olası reseptörlerin değişmesine (işletme
aşaması EA’sında) neden olacak trafiği bazı reseptörlere yakınlaştırırken bazılarına
uzaklaştıracaktır. Relokasyon yollarının çevresinde hava kalitesinde değişimler olacaktır,
fakat hava kalitesi standartlarını geçme olasılığı yoktur.
3.4.3 Gürültü ve Titreşim
Projenin işletme aşaması sırasında, gürültü emisyonunun kayda değer seviyede
değişmesi beklenmemektedir. Bu aşamada gürültü emisyonu kaynağı olarak sadece,
jeneratörler ve HES binası içinde yer alan türbinler gösterilebilir. Ancak, HES binaları
gerekli izolasyona sahip olacağından ötürü açığa çıkacak gürültü ve titreşimin HES binası
sınırları içinde kalacağı öngörülmüştür. Tribünlerden deşarj edilen sudan kaynaklı gürültü,
elektrik santraline 1 km uzaklıktaki en yakın mesafede konumlanan yerleşim yerine kayda
değer seviyede etki etmeyecektir. EİH’ nın kayda değer seviyede gürültü üretme olasılığı
yoktur. Relokasyon yollarındaki trafikten kaynaklı gürültü oluşacaktır. Bununla birlikte,
Proje ilave bir trafiğe sebep olmayacak olup, sadece trafiğin yerini değiştirecektir. Trafik
kaynaklı gürültünün yeri değişecektir ve çalışma alanı gürültünün yer değiştirdiği alanları
da kapsamaktadır. Bazı mülkler gürültüde artışla karşılaşırken, bazıları da azalma
yaşayacaklardır.
3.4.4 Toprak ve Arazi Kullanımı
Toprak ve arazi kullanımı için Etki Alanı; rezervuar, tüm kalıcı proje tesisleri, EİH
direkleri ve relokasyon yollarını kapsayan tüm alınan arazi ve yakın civarını kapsar. Bu
alanlarda, arazi kullanımı değişecektir ve nehir yatağında olası mansap erozyonu dahil
olmak üzere toprak üzerinde etkiler görülmesi beklenmektedir.
3.4.5 Biyolojik Çevre (Karasal ve Sucul Flora / Fauna)
İşletme aşamasında biyolojik çevre için Etki Alanı; rezervuar alanı, EİH hatları
(Bkz. Şekil 3.1) ve relokasyon yolları dâhil olmak üzere, membada Alpaslan I Barajı ile
baraj alanının 3 km mansabına kadar uzanan bölgedeki nehir yatağını içermektedir (Bkz.
Şekil 3.6). Bu alan yerel ÇED kapsamında çalışılmıştır (Ağustos, 2012’de ÇED Olumlu
kararı almıştır). Bu bağlamda, yaklaşık 20 km x 30 km büyüklüğündeki bir alan bitki örtüsü
ve arazi kullanımı açısından değerlendirilmiştir. Bu alan ve yakın civarı, etkilerin önemini
daha geniş bir bağlamda görebilmek açısından, kaybolacak (ya da negatif anlamda
etkilenecek) bitki örtüsü, habitat ve türlerin popülasyonu açısından değerlendirilmiştir. Bu
bağlamda; vahşi hayat, uygunluk ve önemli flora türlerinin dağılımı (proje alanında
bulunan) açısından olası alternatif / benzer habitatlar ile önemli türlerin yeniden
dikilebileceği (tohum toplama faaliyetlerini takiben) uygun bölgeler araştırılmış ve
incelenmiştir.
Rezervuar oluşumu ile birlikte, karasal habitatın bir kısmı sucul habitata
dönüşecektir. Su tutma ile birlikte, karasal fauna mevcut alanı terk edecektir ve bu
alandaki bazı memeli, sürüngen ve kuş türlerinin yaşam habitatları yok olacaktır. Proje
Page 17 of 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
alanının yakın çevresinde; küçük memeliler (kemirgenler vb.), sürüngenler (kaplumbağa,
kertenkele, vb) ve kuşlar gibi proje faaliyetlerinden etkilenen fauna türleri tarafından
kullanılabilecek olan alternatif habitatların uygunluğu, bu türlerin yaşam ve beslenme
habitatları açısından daha yüksek rakımlarda incelenmiştir.
3.4.6 Atık Üretimi
Projenin işletme aşamasında atık depolama ve işleme tesislerinin kurulması
planlanmıştır. Projenin işletme aşamasında üretilecek olan atıklar; sistematik bir şekilde
toplanacak, geri dönüşüm için ayrılacak ve Türk mevzuatında belirlenen hususlar
dâhilinde hazırlanmış olan atık yönetim planına göre yeniden kullanılacak ya da bertaraf
edilecektir.
Tehlikeli atıklar, ayrı olarak toplanarak geçici olarak depolanacak ve Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin öngördüğü gibi lisanslı bir atık işleme / bertaraf tesisine
bertaraf edilecektir. Geri dönüştürülebilir katı atıklar ayrı toplanacak ve lisanslı geri
kazanım tesislerine gönderilecektir. Evsel katı atıklar periyodik olarak Muş Belediyesi katı
atık sahalarına gönderilecektir.
3.4.7 Peyzaj ve Görsel Etkiler
Projenin işletme aşamasında, peyzaj ve görsel etkilere ait EA, rezervuar oluşumu
dahil olmak üzere yerel peyzajın kalıcı olarak değişeceği, baraj yapısı ve kalıcı yeni yollar
ile EİH çelik direklerini kapsamaktadır.
Sayfa 18 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
BÖLÜM B. SOSYO-EKONOMİK
3.5
Sosyo-Ekonomik Etki Alanı
Sosyo-ekonomik etki alanı Proje ve ilişkili tesislerden doğrudan etkilenen bütün
yerleşim birimlerini kapsamaktadır. Buna karşın, etki alanı Projenin çarpan etkisini
içermemektedir. Sosyal etki alanı yalnızca Projenin kamulaştırma alanı ile sınırlı değildir
ve Projenin gerçekleştirilmesi sebebiyle sosyal ve ekonomik olarak değişimlerin yaşandığı
alanları da kapsamaktadır. SED'e ilişkin seçim kriterleri arasında Projenin memba,
mansap yerleşim birimlerindeki muhtemel etkileri, yeniden yerleşim, seyahat şekillerindeki
değişiklikler gibi sosyal hususların tetiklediği etkiler ve ekonomik faaliyetlere ilişkin etki
bulunmaktadır. Bu şekilde, Projelerin bir sosyal-ekonomik etki alanı genelde Proje ve ilgili
tesislerin fiziksel ayak izinden daha büyük bir alanı kapsamaktadır. Bu aşamada,
Projeden etkilenen yerleşim yerlerinin çoğunluğunun Muş ve Varto ilçelerinde bulunduğu
tahmin edilmektedir; Bingöl İlinin Solhan İlçesinde iletim hatlarından etkilenen yalnızca iki
yerleşim birimi bulunmaktadır. Etki alanında, Proje 2 İl, 1 3 İlçe, 4 Belde ve 51 köyü
etkilemektedir. Bu aşamada, Projeden etkilenen yerleşim yerlerinin çoğunluğunun Muş ve
Varto ilçelerinde bulunduğu tahmin edilmektedir.
Bu, Projenin anlaşılması ve mevcut sosyo-ekonomik temel bilgilere dayalı olarak
Projenin sosyo-ekonomik etki alanına yönelik yapılan erken bir değerlendirmedir. Alanın
sosyo-ekonomik anketleri gerçekleştirildiğinde (Nisan/Mayıs 2014) ve insanların alanda
nasıl yaşadığı ve çalıştığına ilişkin daha derinlemesine bir anlayış gerçekleştiğinde,
Projenin etki alanı değiştirilebilmektedir ve yeniden tanımlanabilmektedir.
SED etki alanı aşağıdaki faktörlere göre seçilmektedir.
1. Baraj gölü alanı: Barajın su tutması sonucu edinilecek bütün özel mülkiyetli
parseller ve kamu parselleri (22 yerleşim birimi - Proje YYEP'e bakınız).
2. İnşaat bölgesi ve taş ocakları: Ofis binaları, taş ocakları ve çimento tesisleri de
dahil olmak üzere inşaat bölgesi için gerekli alanlar. ÇED Raporunda Projeden
etkilenen 22 yerleşim birimi sınırları içerisinde yer aldığı belirlenen altı taş ocağı
bulunmaktadır. Taş ocaklarının (TO) etkilediği yerleşim birimleri şunlardır:
a. TO1: Doğdap (Tepeköy), Özenç
b. TO 2: Doğdap (Koskar yakınında)
c. TO 3: Kuşluk
d. TO 4: Tepeköy
e. TO 5: Akkonak, Kayalıdere
f. TO 6: Dumlusu
1
Bingöl İlinin Solhan İlçesinden iki köy iletim hatlarından etkilenmektedir ve bu köylere Projenin daha geniş
etki alanında yer verilmektedir.
Sayfa 19 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.8: Baraj Gölü Alanı ve Taş Ocakları (Taş Ocağı konumları K-1, 2, 3, 4, 5, 6 şeklinde gösterilmektedir)
3. Yeri değiştirilecek yollar: Muş-Varto devlet karayolu ve Muş-Varto kavşağı ve
Karaağıl il karayolu baraj su tutma alanından geçmektedir (toplamda 54 km). Bu
nedenle, yeri değiştirilecek yolun geçtiği yerleşim birimleri ve yol erişiminin
değişmesi sebebiyle güzergah değişikliğinden etkilenen yakındaki yerleşim
birimlerine sosyal etki alanında yer verilmektedir. Yeri değiştirilecek yollar baraj su
tutma gövdesinin membasında ve mansabında mevcut yollara bağlanmaktadır.
Ayrıca, bu yerleşim birimlerine ilişkin muhtemel etkiler de ele alınacaktır. Yeri
değiştirilecek yollardan doğrudan etkilenen yerleşim birimleri aşağıda
verilmektedir.
a. Muş Varto Devlet karayolunun yerinin değiştirilmesinden etkilenen yerleşim
birimleri: Akpınar, Ulusırt, Kayalık, Aşağıhacıbey, Aşağıalagöz, Taşdibek,
b. Varto-Bulanık yolunun yerinin değiştirilmesinden etkilenen yerleşim
birimleri: Değerli, Kayalıkale, Yeşilpınar, Özenç, Kuşluk
4. Projenin kamulaştırma bölgesinin çevresindeki 2 km'lik bölge: Baraj gölüne ilişkin
arazi ediniminden etkilenen en yakın yerleşim biriminin çevresindeki 2 km'lik
bölgede yer alan yerleşim birimleri de Projeden doğrudan etkilenebilmektedir. Söz
konusu yerleşim birimleri Projenin tamamlanmasının ardından baraj gölü etrafına
yerleşecektir. Topografya ve arazi yapısı Projeden doğrudan etkilenecek alanı
sınırlandırmaktadır. Dağlar EA açısından doğal bir sınır oluşturmaktadır, çünkü 2
km'lik bölgenin ötesinde Projeden doğrudan etkilenebilecek herhangi bir yerleşim
birimi bulunmamaktadır. Ayrıca, önceki deneyimler de etkilerin 2 km'lik bir bölge
içerisinde görülebilir olduğunu göstermektedir. 2 km'lik bölge içerisindeki yerleşim
birimleri şunlardır: Baltaş, Dönertaş, Derince, Tüten, Sudurağı, Dilimli.
Sayfa 20 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.9: 2 km'lik bölge içerisindeki yerleşim birimleri
5. İletim hatları: Proje üretilen elektriği iletim hatları (EİH) vasıtasıyla iletecektir. İletim
hatlarının güzergahı TEİAŞ tarafından planlanmaktadır ve bu güzergaha SED
çalışmasında yer verilmektedir, çünkü iletim hatları arazi kullanımı, halk sağlığı ve
güvenliğini etkileyebilmektedir ve sosyal riskler meydana getirmektedir. 150 m'lik
bir ani etki koridoru dikkate alınmıştır. İletim hatlarından etkilenen yerleşim birimleri
Ağartı, Akpınar, Dilimli, Yücetepe, Bahçeköy, Kalecik, Aşağıyongalı,
Yukarıyongalı, Karabey, Elmasırtı ve Kırık yerleşim birimleridir.
Şekil 3.10: İletim Hatları
6. Mansap Etkileri: Murat nehrini kullanan mansap yerleşim birimlerindeki PEİ'ler
nehirdeki su akışı ve su seviyelerinde dalgalanmalara neden olacak günlük enerji
üretim faaliyetleri nedeniyle Projeden etkilenecektir. Ayrıca, bu PEİ'ler baraj su
tutma sürecindeki su mevcudiyeti açısından da etkilenebilecektir. Baraj gövdesine
Sayfa 21 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
daha yakın olan yerleşim birimlerinin, mansaptaki yerleşim birimlerine göre, bu
dalgalanmalara karşı daha hassas olması beklenmektedir. Çevredeki alan
kullanımları ve kullanıcıları da dahil olmak üzere etkilenebilecek mansap yerleşim
birimleri Kıyıbaşı, Dilimli, Serinova ve Mercimekkale'dir.
Tablo 3.1: Mansap Etkileri
Mansaptan etkilenen yerleşim birimleri
Kıyıbaşı & Dilimli
Proje ve Arıncık Barajı/regülatörü arasında
Serinova &Mercimekkale
Arıncık regülatöründen sonra
Şekil 3.11: Mansap Etkileri
7. Projenin sağladığı istihdam fırsatlarından faydalanan yerleşim birimleri. Proje
Proje'nin arazi ediniminden etkilenen ve 2 km'lik proje alanı içerisinde kalan
yerleşim birimlerinin yanı sıra Serinova ve Kıyıbaşı'nın mansap yerleşim birimleri
de dahil olmak üzere yakındaki yerleşim birimlerine de istihdam fırsatları
sağlamaktadır.
Sayfa 22 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.12: İstihdam fırsatlarından etkilenen yerleşim birimleri
8. Ev sahibi topluluk alanları: Muş merkez ilçesi ve Varto merkez ilçesinin Projenin
fiziksel olarak yerinden edilme etkisi sonucu kentsel göç alması beklenmektedir.
Bunun yanında, yalnızca arazi kaybından etkilenen yerleşim birimleri evlerini
kaybeden ve kırsal yeniden yerleşimi tercih eden kırsal yeniden yerleşimcileri
alabilmektedir. Ev sahibi topluluk riskleri ve sorunları SED kapsamında ele
alınacak ve nihai YYEP çalışmasında ev sahibi topluluk sorunlarının altı
çizilecektir.
9. Ortak mera kullanımı: Projenin arazi edinimi mera arazisini etkilemektedir. Proje
bölgesi, hayvancılığın sürdürülmesi açısından mera arazisine erişimin önemli
olduğu tarımsal üretime çok bağımlıdır. Köylerin büyük bölümü yalnızca kendi
meralarını kullanmaktadır; ancak, köylerin bir bölümünün kullanmamaları halinde
meralarını yakındaki köylere kiraladıkları gözlenmiştir. Projenin arazi edinimi
alanında, birkaç mera yakındaki yerleşim birimleri tarafından kullanılmaktadır.
Bu nedenle, arazi ediniminden etkilenecek yakındaki köyün mera arazisini
kullanan / kiralayan yerleşim birimlerine de geniş sosyal etki alanı içerisinde yer
verilmektedir. Bu yerleşim birimlerindeki PEİ'lerin hayvanların otlatılması için
kiralanacak alternatif meralar bulması gerekmektedir. Bu yerleşim birimleri
Serinova, Baltaş, Dönertaş, Kıyıbaşı, Sarıdal, Yedikavak, Yeşilpınar, Ziyaret'tir.
Proje ayak izi dışındaki mera arazisine erişimin değişimi Proje etki alanı açısından
temel bir belirleyici faktör olacaktır. Hem mera arazisi hem de bu mera arazisinden
kopan köylere etki alanı içerisinde yer verilecektir.
Sayfa 23 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.13: Projeden Etkilenen Meraları Kullanan Yerleşim Birimleri
10. Mevcut Sulama: Arıncık Bendi Alpaslan II Projesinin 5 km mansabında yer
almaktadır ve 10.400 ha'lık araziye su sağlamaktadır. Alpaslan II Barajının inşaatı
su tutma işlemi esnasında mansaptaki su mevcudiyetini olumsuz olarak
etkileyebilecektir. Bunun yanında, işletme safhası esnasındaki günlük su seviyesi
dalgalanmaları da sulama arazisini etkileyebilecektir. Bu nedenle, Arıncık sulama
sisteminin (Bkz.Şekil 3.7) kullanıcılarına sosyo-ekonomik etki alanı içerisinde yer
verilmektedir. Sulama sisteminin 1.200 kayıtlı kullanıcısı bulunmaktadır ve sulama
15 yerleşim birimini kapsamaktadır. Bu yerleşim birimleri arasında, Karaköprü'deki
Berce çiftliği 2 6.400 ha'lık arazisi bulunan en büyük özel sektör zirai yatırımcısıdır.
Arıncık Bendi ile sulanan yerleşim birimleri şunlardır: Serinova, Taşoluk,
Muratgören, Alican, Karaköprü, Çatbaşı, Kıyık, Şenoba, Mercimekkale, Bozbulut,
Konukbekler (Yeroluk ve Körpeağaç ilçeleri), Nadaslık, Yoncalıöz, Ziyaret.
Hükümetin Muş Ovasına ilişkin olarak yaptığı ve halen erken fizibilite aşamasında
bulunan uzun vadeli sulama önerisinin Projenin etki alanı dahilinde olmadığı
değerlendirilmektedir. Alpaslan II, önerinin gerçeğe dönüşmesi halinde suyun sonraki bir
aşamada normal enerji üretim faaliyetleri vasıtasıyla düzenlenmesine ilişkin gelecekteki
muhtemel bir gereksinim haricinde, bu önerinin desteklenmesine özgü yapıları
kapsamamaktadır. Sulama önerisinin büyüklüğüne bakıldığında, Alpaslan II olmadan,
Alpaslan I'in düzenleme kapasitesi ile bu önerinin gerçeğe dönüştürülebileceği
görülebilmektedir. Sulama önerisi kümülatif etkilerin değerlendirilmesi çerçevesinde ele
alınmaktadır.
2
http://www.berce.com.tr/projelerimiz/berce-alparslan-tarim-isletmesi-projesi/Bu çiftlik 2011 yılında
özelleştirilmiştir ve süt ürünleri üretimi, hayvan yemi üretimi ve sulu ekimde uzmanlaşmıştır.
Sayfa 24 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Kamulaştırm
adan
Etkilenen
yerleşimler
Mevcut
Sulamalar
Kamulaştırma
Alanının 2 km
Mesafesindeki
Yerleşimler
Mansap
Alanındaki
Etkilerden
Etkilenen
Yerleşimler
Ortak Mera
Alanı
Kullanımı
Etki Alanı
Yol
Değişikliğinden
Etkilenen
Yerleşimler
Kentsel ve
kırsal Komşu
Topluluklar
İstihdamdan
Etkilenen
Yerleşimler
Baraj Tesisi ve
Kaya
Ocaklarının
Yakınındaki
Yerleşimler
Enerji İletim
Hatlarından
Etkilenen
Yerleşimler
Şekil 3.14: Etki Alanının Kapsamı
Etki bölgelerinin ayrışık olmadığı ve bir yerleşim biriminin birden fazla etki
faktöründen etkilenebileceğinin vurgulanması önemlidir. Örneğin, baraj gölü alanındaki bir
yerleşim birimi arazi edinimi nedeniyle arazi kaybı, yolun yerinin değiştirilmesi ve taş
ocağı ile inşaat tesisi etkisinden etkilenebilmektedir ve istihdam fırsatlarından
yararlanabilmektedir. Örneğin, baraj gölü alanındaki bir yerleşim birimi arazi edinimi
nedeniyle arazi kaybı, yolun yerinin değiştirilmesi ve taş ocağı ile inşaat tesisi etkisinden
etkilenebilmektedir ve istihdam fırsatlarından yararlanabilmektedir.
Şekil 3.15 etki alanının kapsamına giren yerleşimlerde arazi kullanımlarını
göstermektedir. Tablo 3.2.’de her bir yerleşimde meydana gelebilecek etkileri
göstermektedir.
Sayfa 25 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Şekil 3.15: Yerleşimlerin Arazi Kullanımı
Sayfa 26 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Tablo 3.2: Etkilerine Göre Yerleşimler
Yerleşimler
Muş
Merkez
Varto
Bingöl
Solhan
Arazi
Edinimi
Mera
Ağartı
X
Akkonak
X
X
X
Akpınar
X
X
X
Alagün
X
X
X
Alican
X
Aligedik
X
Aşağıalagöz
Aşağıyongalı
Ortak
Mera
Kullanımı
Mansap
Alan
Enerji
Nakil
Hatları
2 km
Mesafe
istihdam
Kaya
ocakları
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Bağiçi
X
X
X
X
X
X
Çatbaşı
X
Değerli
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Elmasırtı
X
X
X
Dönertaş
Dumlusu
X
X
Derince
Dilimli
X
X
Bozbulut
X
X
X
X
Baltaş
X
X
X
X
X
X
X
X
Kalecik
X
X
Karabey
X
X
Karaköprü
X
X
Kayalıdere
X
X
X
X
Kayalık
X
X
X
X
X
Kayalıkale
X
X
X
X
X
Kırık
Kıyıbaşı
X
X
Mevcut
Sulama
X
Aşağıhacıbey
Bahçeköy
Yol
Değişikliği
X
X
X
Sayfa 27 / 30
X
Komşu
Topluluklar
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
Yerleşimler
Muş
Merkez
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
Varto
Bingöl
Solhan
Arazi
Edinimi
Mera
Ortak
Mera
Kullanımı
Mansap
Alan
Enerji
Nakil
Hatları
2 km
Mesafe
istihdam
Kaya
ocakları
Yol
Değişikliği
Mevcut
Sulama
Kıyık
X
X
Konukbekler
(Yeroluk ve
Körpeğağaç
Mah.)
X
X
Kumlukıyı
X
X
X
Kuşluk
X
X
X
Mercimekkale
X
Mescitli
X
Muratgören
X
Muş Central
X
Nadaslık
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sanlıca
X
X
X
X
Sarıdal
X
X
Serinova
(Aydıngün ve
Bakırcılar
Mah.)
X
X
Sudurağı
X
Şenoba
X
Taşoluk
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Ulusırt
X
Varto Central
X
Yedikavak
X
X
Yeşilpınar
X
X
Yoncalıöz
X
X
X
Tepeköy
Tüten
X
X
Özenç
Taşdibek
X
X
X
Komşu
Topluluklar
X
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 28 / 30
ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş.
Yerleşimler
Yukarıyongalı
Muş
Merkez
Varto
Bingöl
Solhan
Arazi
Edinimi
Mera
Ortak
Mera
Kullanımı
Mansap
Alan
Enerji
Nakil
Hatları
X
Yurttutan-Toklu
X
Ziyaret
X
2 km
Mesafe
istihdam
Kaya
ocakları
Yol
Değişikliği
Mevcut
Sulama
X
X
Yücetepe
Zorabat
ALPASLAN II BARAJI VE HES PROJESİ
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 29 / 30
Komşu
Topluluklar
© Copyright 2024 Paperzz
