Çatıda kullanılan polimer kökenli malzemenin yüksek sıcaklıkta

7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3– 4 Nisan 2014
Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş - İstanbul
Çatıda Kullanılan Polimer Kökenli Malzemenin Yüksek
Sıcaklıkta Hasar ve Gaz Emisyonuna Göre Analizi
Dr. Serkan Yatağan 1
Dr. Seda Erdem 2
Konu Başlık No: 2 Çatı ve Cephe Sistemlerinin Performansları
ÖZET
Günümüzde çatı ve cephe malzemesi olarak polimerlerin kullanımı oldukça yaygın hale gelmiş olup
polimer malzemeler pek çok geleneksel malzemenin yerini almış durumdadır. Özellikle üstün fiziksel,
mekanik ve teknolojik özelliklerinin yanısıra estetik açıdan sağladığı avantajlar sebebiyle, polimer ve
polimer esaslı malzemelerin çatı ve cephe malzemesi olarak kullanımı tercih edilmektedir. Buna
karşın, polimer malzeme yangın karşısında ve yüksek sıcaklık değerlerinde oluşan gaz emisyonları
nedeniyle, kapalı mekanlarda hava kalitesini etkileyerek sağlığa zarar verici olmaktadır. Özellikle
gelişen ısıtma ve aydınlatma sistemleri mekanların sıcaklıklarını yükseltirken, polimer ve polimer
esaslı malzemelerde gaz emisyonu oluşmasına sebep olmaktadır. Yangın sırasında zehirli gaz çıkışı
olarak veya yüksek sıcaklıkta rahatsız edici bir koku olarak mekanların konfor koşullarını etkilerken,
insan sağlığını da olumsuz etkilemektedir. Bu bağlamda oluşan gaz emisyonlarının miktarı ve türü,
polimer cinsine göre farklılık göstermektedir. Bunun yanında bu tür malzemelerde farklı malzemelerin
kullanılması ve polimerin oranının azalması gaz emisyon değerinin azalmasını sağlamamaktadır.
Çalışmada öncelikle polimer ve polimer esaslı malzemelerin, yangın ve yüksek sıcaklık
derecelerindeki gaz emisyon değerlerinin, standartlarla nasıl ölçüldüğü analiz edilmiştir. Ayrıca,
yangın ve sıcaklık yükselmelerinin oluşturduğu gaz çıkışının malzeme özelliklerine, malzeme
bileşenlerine ve mekana etkileri incelenmiştir.
ANAHTAR KELİMELER
Yangın, Polimer, Gaz Emisyonu, Hasar.
1
Öğr. Gör. Dr. Serkan Yatağan, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Taşkışla Kampüsü, 34437,
Taksim/İstanbul, Tel: (02122)931300-2385 , Faks: 0(212) 251 48 95 , [email protected].
2
Dr. Seda Erdem, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Taşkışla Kampüsü, 34437, Taksim/İstanbul, Tel:
(02122)931300-2247, Faks: 0(212) 251 48 95, [email protected].
7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3– 4 Nisan 2014
Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş - İstanbul
1. GİRİŞ
Gelişen inşaat ve yapı teknolojileri ile birlikte polimerler de yapının her sisteminde kullanılmaya
başlanmıştır. Organik hammaddelerden oluşan polimerler işlenip, şekillendirme işlemleri sonrasında
ekolojik malzeme olmaktan uzaklaşmaktadır. Polimerler karbon esaslı malzemelerden olmaları
nedeniyle, düşük sıcaklıklarda, çeşitli kimyasalları gaz halinde etrafa yayarlar. Polimerlerin iç
mekânda kullanılması durumunda etrafa yayılan kokular konforsuzluğa neden olmaktadır. Yayılan
koku ve gaz emisyonu uçucu organik bileşen olarak tanımlanmaktadır. Uçucu organik bileşiklerin
birçoğu, insan sağlığını olumsuz etkilemekte, rahatsız edici kokular yaymaktadır. Polimerlerin çatı
kaplaması olarak kullanılması durumunda ise emisyon değerlerinin yüksek olması durumunda, baca
ve şaft boşluklarıyla binanın tümüne koku ve gaz emisyonu yayılacaktır. Bununla birlikte, polimer
yapı malzemeleri yangın durumunda da koku ve gaz emisyonu yapmakta, oluşan koku ve gaz
emisyonu insan sağlığını etkilemekte ve dış ortama yayılan gazlar hava kirliğine neden olduğu için
ekolojik dengeyi bozmaktadır.
Bu çalışmada, çatıda ve yapıda kullanılan polimer malzemelerin düşük sıcaklık ve yangın durumunda
emisyon değerleri incelenerek, standartlarda istenen değerlerin nasıl olacağı belirtilecektir. Bu
emisyon değerlerinin ölçüm yöntemleri hakkında bilgi verilerek, bu bilgiler ışığında bir değerlendirme
yapılacaktır.
2. POLİMER YAPI MALZEMELERİNİN EMİSYONU
Oda sıcaklığında buharlaşabilen polimer malzemeler, karbon ve hidrojenden oluşan uçucu organik
bileşik (UOB) diye tanımlanan kimyasalları emisyon ederler. Uçucu organik bileşikler, polar ve nonpolar olarak iki grupta incelenirler. Karbon ve hidrojenden başka polar uçucu organik bileşikler
oksijen, sülfür ve azot içermekte, non-polar uçucu organik bileşikler ise sadece karbon ve hidrojen
içeren hidrokarbonlardan oluşmaktadır. Non-polar uçucu organik bileşikleri, ppbv (hacimsel olarak
milyarda bir kısım) seviyesinde ölçmek mümkün olmasına rağmen polar uçucu organik bileşikler
kimyasal olarak reaktif olduklarından metal ve diğer yüzeylerle etkileşebilmektedirler. Suda
çözünürlükleri yüksek olduğu için polar uçucu organik bileşik numunesi almak ve bu numuneleri
düşük konsantrasyonlarda analiz etmek güçtür [1].
Uçucu organik bileşikler, kimyasal yapılarına göre de dört gruba ayrılır. Şekil 1’te uçucu organik
bileşiklerin sınıflandırılması verilmiştir.
Uçucu Organik
Bileşikler
Alifatik
Hidrokarbonlar
Aromatik
Hidrokarbonlar
Halojenlenmiş
Hidrokarbonlar
Şekil 1. Uçucu organik bileşiklerin kimyasal sınıflandırması [1]
Oksijenlenmiş
Hidrokarbonlar
7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3– 4 Nisan 2014
Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş - İstanbul
Uçucu organik bileşiklerin emisyon kaynakları, genellikle insan faaliyetleriyle oluşan ve bina içinde
etkili olan antropojenik kaynaklar ve biyolojik etkenlerden meydana gelen doğal kaynaklardır. Çeşitli
kaynaklardan yayılan uçucu organik bileşiklerin, emisyon kaynakları, bina içinde kullanılan yapı
malzemeleri iken bina dışındaki kaynakları ise genelde üretim, yükleme, taşıma ve boşaltma
işlemleridir. [1].
“Antropojenik kaynaklar ise, üretilen polimer malzemelerde bulunan uçucu organik
bileşiklerin çeşitli bina servis fonksiyonlarına göre düşük sıcaklıklarda buharlaşarak atmosfere
önemli miktarlarda yayılmasıdır. Yapılan araştırmalarda uçucu organik bileşiklerin birçoğuna
bina içinde de çok fazla miktarda rastlanmaktadır. Bina içinde rastlanan uçucu organik
bileşiklerin türü, çeşidi ve miktarı binadan binaya değişim göstermektedir. EPA’nın Amerika
Birleşik Devletleri’nin farklı bölgelerindeki evlerde yaptırmış olduğu araştırmalarda bina
içinde üç yüzden fazla uçucu organik bileşiğe rastlanmıştır. Bu uçucu organik bileşiklerin bir
kısmının kökeni bina dışı olduğu fakat çoğunluğunun kaynağının bina için yürütülen
faaliyetler ve kullanılan malzemeler olduğu kaydedilmiştir.” [1].
Bina içinde en fazla görülen uçucu organik bileşikler; formaldehit, benzen, karbontetraklorür,
trikloroetilen, tetrakloroetilen, kloroform, diklorobenzen [1,2 ile 1,4 arası], etil benzen, toluen ve
ksilendir [1]. Tablo 1’de uçucu organik bileşiklerin kaynakları verilmektedir.
Tablo 1. Bina içindeki uçucu organik bileşikler ve bina içinde oluşum kaynakları [1].
Uçucu organik bileşiklerin bina içindeki kaynakları
Yapıştırılmış tahta, yapıştırıcılar, sunta, laminat parke, boyalar, plastikler, halıfleks, kumaşla
kaplanmış sandalye ve koltuklar, CaSO4 laminat, tutkallar, tavan kaplama ve paneller, lateks
içermeyen macunlar, asitle muamele edilmiş ahşap kaplamalar, ahsap paneller, plastik/melamin
paneller, polyester fiberler, vinil kaplı duvar kâğıtları, sentetik polimerler, poliüretanlar, çözücüler,
stiren içeren maddeler…vb.
Bina içinde polimerlerin yaygın kullanımları sebebiyle, uçucu organik bileşik emisyonu, suların ve
kapalı mekânların havasının kirlenmesine sebep olmaktadır. Uçucu organik bileşiklerin pek çoğu
zehirli, bazıları ise kanserojenik, mutajenik ve teratojeniktir [1].
Uçucu organik bileşiklerin emisyonu, tasarımcılar için önem arz etmesi nedeniyle uçucu organik
bileşiklerin emisyonu, bütün dünyada yönetmeliklerce kontrol edilmektedir. Polimer malzemeler
yapıda, konstrüksiyonda, dekorasyonda, boya, yapıştırıcı, katkı malzemesi, cephe ve çatı kaplaması
olarak kullanılmaktadır [2,3]. Bu malzemeler, uçucu organik bileşikler çıkararak, ortam konforunu
olumsuz etkilemektedir. İç mekânda oluşan uçucu organik bileşik konsantrasyonu, dış mekânda
oluşandan daha fazladır. İç mekânda oluşan toplam uçucu organik bileşik miktarı, dış mekânda
oluşandan 10 kat daha fazladır. Örneğin bitüm kopolimer esaslı sıvı kaplamalar, uçucu organik bileşik
olarak naftalin, asefatin ve bifenil çıkarmaktadır [4]. Ayrıca niteliği iyileştirilmiş ahşap malzemelerde,
yapay taşlarda ve taş ile harç için kullanılan onarım katkılarında bulunan polimer malzemeler, farklı
uçucu organik bileşik çıkarmaktadır.
Sıcaklık, uçucu organik bileşik emisyon değerlerini etkileyen en önemli çevresel parametrelerden
biridir. Sıcaklığa ek olarak hava hızı ve nem de etkilidir [5]. Yapılan çalışmalarda, emisyon
değerlerinin farklı sıcaklıklarda değişkenlik gösterdiği ve uçucu organik bileşik miktarlarının sıcaklığa
bağlı olarak değiştiği sonucuna varılmıştır [6,7,8].
7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3– 4 Nisan 2014
Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş - İstanbul
Yönetmelikler, standartlar ve yeşil bina endüstrisi çevreye an az zarar veren ve daha az karbon
emisyonu yapan binaların yapımını önermektedir. En son yayınlanan yönetmeliklerde, uçucu organik
bileşik miktarının belirlenmesi amacıyla çeşitli deneylerin yapılmasını gerekli kılınmıştır. Uçucu
organik bileşik konsantrasyonlarının, önerilen sınıflandırma değerleri, Tablo 2’de verilmiştir [9].
Standartlarda belirtilen uçucu organik bileşen miktarı olarak maksimum 2 µg/m3 olarak kabul
edilmektedir.
Tablo 2. Uçucu Organik Bileşik Miktarına Göre Sınıflandırılması [9]
Uçucu organik bileşik konsantrasyonu (µg/m³)
Önerilen sınıflandırma
< 0,25
0,25 - 0,5
0,5 - 1
1-3
>3
Düşük
Ortalama
Hafif yüksek
Çok yüksek
Fazla yüksek
2.1 Çatıda Kullanılan Polimer Malzemelerin Emisyon Değerleri
Binada kullanılan polimer malzemelerin gaz emisyonunun etkileri değişkenlik göstermektedir. Gaz
emisyonları düşük sıcaklıklarda, yaşam konforunu azaltırken, yangın gibi yüksek sıcaklıklarda insan
sağlığını olumsuz etkilemektedir. Bu zaraları azaltmak amacıyla uçucu organik bileşikler hakkında
ülkemizdeki ilk çalışma, 1986’da yürürlüğe giren Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’dir. Bu
yönetmelikle birlikte havaya ve ortama salınan ve insan sağlığını olumsuz etkileyen organik gaz ve
buhar emisyonlarına sınırlama getirilmesi istenmiştir. Örneğin çatı kaplama malzemesi olarak çok
fazla kullanılan polikarbonatlar, özellikle alifatik hidrokarbon ve polisiklik aromatik hidrokarbon
emisyon etmektedir. Polisiklik aromatik hidrokarbonlar çevre kirliliğine neden olmaktadırlar [10].
Polimer çatı kaplama malzemelerinin yaydıkları uçucu organik bileşiklerin miktarlarını azaltmak için,
kullanılacak polimer çatı malzemesinin kimyasal bileşimi ve karakteristik özellikleri bilinmelidir.
Buna ek olarak, polimer çatı malzemelerinin kullanıldığı mekânlarda havalandırma koşulları
sağlanmalı ve ortam sıcaklığının 17 - 28ºC aralığında kalmasına dikkat edilmelidir. Yapım sürecinden
önce polimer malzemelerin açık havada belirli bir süre bekletilmesi tavsiye edilmekte ve emisyon
edilen uçucu organik bileşen miktarının 2 µg/m3’den az olması gerekmektedir. [11,14].
2.2 Polimer Malzemelerin Emisyon Değerlerinin Ölçüm Yöntemleri
Polimer ve tüm malzemelerin emisyon ölçüm yöntemleri farklı ülke standartlarına göre değişkenlik
göstermektedir. Günümüzde en çok kullanılan yöntemler küçük ve büyük ölçekli kabinlerde yapılan
emisyon ölçümleridir.
Japon standardına (JIS A 1460) göre yapılan emisyon ölçümlerinde 10 +1 litrelik cam desikatörler
kullanılmaktadır [12]. Önce cam desikatörün içine distile veya deiyonize su koyulur. Numuneler,
suyun üzerinde tel ızgaraya konarak cam desikatöre yerleştirilir ve 24 saat bekletildikten sonra
numuneler alınarak distile suyun bulunduğu kap desikatörden çıkartılır. Çıkartılan distile su,
kromotropik asit metoduyla incelenip, ne kadar uçucu organik bileşiği emdiği bulunur (Şekil 2).
7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3– 4 Nisan 2014
Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş - İstanbul
Desikatör
Numune
Tel ızgara
Kristal kap
Şekil 2. Desikatörle emisyon ölçüm deneyi [10]
Alman standardına (DIN EN 120) göre uçucu organik bileşiklerin miktarı perforatör ölçüm metoduyla
yapılmakta ve Avrupa’nın birçok ülkesinde kullanılmaktadır. Bu ölçüm yöntemi için özel perforatör
aparatı gerekmektedir. Belirli ağırlıkta numune ve tolyen, cam bir piknometre içine yerleştirilir. Bu
cam piknometre perforatör ile bağlanır (Şekil 3). Perforatör içine 1 litrelik distile su konur. Daha
sonra numunenin bulunduğu piknometre ısıtılarak tolyenin buharlaşması sağlanır. İki saat boyunca
tolyen, distile su içinden buharlaşarak hareket eder. Distile su, buharlaşan tolye içindeki uçucu
organik bileşikleri absorbe eder. İki saat sonunda distile su, UV spektrofotometre ile ölçülerek
içerdiği uçucu organik bileşik miktarı belirlenmektedir [13].
Şekil 3. Perforatör ile cam piknometre düzeneği [13]
ASTM D 5116 standardına göre yapılan deney kabinlerinde ise temiz hava akım sistemi
bulunmaktadır. Uçucu organik bileşik miktarının tayini küçük ve büyük emisyon kabinlerinde
yapılmaktadır. Şekil 4’te örnekleri gösterilen küçük kabinler 20 litrelik iken, büyük kabinler yaklaşık
olarak 30 m3’tür. Deneye başlamadan önce numunelerin boyutları ve ağırlıkları ölçülür. Küçük kabin
ölçümlerinde, numuneler sabit nem altında oda sıcaklığı ve 50ºC’de ayrı ayrı 4 gün boyunca emisyon
kabinlerinde tutulmaktadırlar. Farklı sıcaklıklarda tutulan numuneler her sıcaklık için 24, 48 ve 96
saatte bir ağırlıkları ölçülerek buharlaşan uçucu organik bileşiklerin miktarı belirlenir. Büyük ölçekli
kabinlerde yapılan ölçümler ise küçük ölçekli kabinlerdeki ölçümlere benzer olarak yapılmaktadır.
Büyük kabinlerde, küçük kabinlerden farklı olarak emisyon çıkış değerleri ile sıcaklık ve rutubet
değişimleri dışarıdan monitörlerle kontrol edilmekte ve ölçülmektedir. Ayrıca uçucu organik bileşiği
toplayan kısımlar bazı büyük ölçekli kabinlerde bulunmaktadır. Hava akım hızı, buharlaşma için
7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3– 4 Nisan 2014
Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş - İstanbul
ortalama 2,5 m/sn. olarak kabul edilmektedir. Yapılan ölçüm değerlerine göre emisyon faktörleri ve
oranları, standartta belirtilen formüllerle hesaplanır [14,15].
3. POLİMER MALZEMELERİN YANGIN KARŞISINDA EMİSYON
DEĞERLERİ
Polimerler, organik malzemeler olmaları nedeniyle yanıcıdırlar. Polimer malzemeler ısıtıldığında,
polimer zincirlerinin kopması için gereken enerji oluşur ve çeşitli gaz molekülleri emisyon edilir. Eğer
bu gazlar yanıcı ise, malzeme yanmaya başlar, yanıcı değilse duman halinde salınırlar. Polimer
malzemelerin yangın sırasında yaptıkları emisyon değerleri, polimerin içindeki kimyasal bileşenlerin
miktarına bağlıdır. Örneğin, nitrojen bileşiği içeren polimerler, yangın karşısında nitrojen oksit ve
karbon dioksit, sülfür içeren polimerler ise sülfürik asit ve karbon dioksit gibi gazlar emisyon
etmektedirler. Emisyon değerlerinin miktarı, yangın koşullarına göre değişiklik göstermektedirler.
Yangın süresi uzadıkça, bu gazlar toksik maddeye dönüşmekte, insan sağlığına ve çevreye zarar
vermektedirler [16].
Şekil 4. Büyük ölçekli emisyon ölçüm kabini (solda) ve küyük ölçekli emisyon ölçüm kabini (sağda)
Polimerler yanınca yaptıkları gaz emisyonuna ve oluşturduğu kokuya göre değişkenlik gösterirler.
Bazı polimerlerin erime sıcaklıkları, yanma durumları ve verdikleri kokular Tablo 3’te görülmektedir.
Tablo 3. Polimerlerin yanma özelliği ve verdiği koku [17]
Plastik Türü
Erime nok.oC
Yanma durumu
Verdiği koku
─
sarı alevli, isli, yanma ve damlama
karakteristik
Akrilik
190
tepesi sarı, mavi alevli yavaş yanma
meyve kokusu
Asetal
175
mavi alevli, issiz yavaş yanma
formaldehit
Poliamid 6
207
tepesi sarı, mavi alevli yavaş yanma,eriyip akma
yanık yün
Poliamid 66
254
tepesi sarı, mavi alevli yavaş yanma,eriyip akma
yanık yün
Polikarbonat
220
sarı alevle yanma, yakıcı alev çekilince sönme
fenol
Polyester
250
isli, sarı alevle yanma, damlama
karakteristik
Polietilen
105
tepesi sarı, mavi alevle yavaş yanma
mum, parafin
Polipropilen
168
tepesi sarı, mavi alevle yavaş yanma
tatlı ve dizel duman
ABS
Polistiren
190
çok isli, mavi alevle yanma
çuha çiçeği
Polivinil klorid
127
kenarları yeşil, sarı renkli
tuz asiti
bozularak deforme olur
─
Politetra fluoretilen
─
7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3– 4 Nisan 2014
Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş - İstanbul
Polimerlerin yanma sırasında yaptıkları emisyon değerlerinin ölçümü için elektrokimyasal hücre
metodu, UV (Mor ötesi) ve IR (kızıl ötesi) ölçüm prensipleri kullanılır.
“Elektrokimyasal hücre metodunda duyarlı bir elektrotta seçilmiş bir gaz bileşeninin
elektrokimyasal reaksiyonuyla ortaya çıkan elektriksel akımın ölçülmektedir. Kızılötesi
(NDIR) yöntemle ölçümde, belli bir kızılötesi frekans bandında absorbsiyon özelliği olan bir
gaz bileşeni konsantrasyonunun tayini için ölçüm gazı uygun frekans bandında (olabildiğince
monokromatik) bir kızılötesi radyasyon ortamından belirli bir hızla geçirilir. Emme miktarı
referans değerleriyle değerlendirilir. Mor ötesi (NDUV) yöntemde aynı sistem kullanılır,
yalnız kızılötesi yerine morötesi frekans bölgesinde çalışılır. Bu yöntemlere ek olarak bazı
gazların para manyetik özelliğinden yararlanarak ölçüm yapılmaktadır.” [18].
Çatı malzemesi olarak kullanılan polikarbonatlar UNI EN 13501-1 Avrupa standardına göre yangın
sırasında sınırlı miktarda gaz emisyonu yapmakla birlikte yapısında fazla bozulma görülmemektedir.
Polikarbonat malzemeler 450°C’den yüksek sıcaklıklarda, karbon monoksit ve fenol gibi zehirli gazlar
emisyon ederek deformasyona uğramaktadırlar. Poliüretan çatı malzemeleri ise 250°C’de metilen
difenil izosiyanat (MDI), metilen dianilen (MDA), CO ve HCN emisyon ederek bozulmaya başlar. Bu
gazlar, insan sağlığı için zararlıdır. Çatı kaplama malzemesi olarak kullanılan PVC’nin, 150°C’de
yapısında bozulmalar olmakta, 450°C’de ise tutuşmaya başlamaktadır. Yandığı zaman duman ve
karbon monoksit, karbon dioksit, hidroklorür, dioksin ve furan gazları emisyon etmektedir. PVC’nin
yaydığı bu gazlar, diğer polimer malzemelerin emisyon ettiği gazlardan daha az zararlıdır [19].
Son yıllarda ülkemizde yapılan binalarda, çatı aralarının yaşam alanı olarak daha yaygın
kullanılmalarıyla birlikte, polimer malzemeler ekonomik olmaları ve ısı, su yalıtımını yeterli düzeyde
sağlamaları nedeniyle çoğunlukla tercih edilmektedir. Bununla birlikte polimer malzemelerin yangın
karşısındaki davranışı önem kazanmakta ve polimer malzemenin BROOF sınıfı malzemelerden ve zor
alevlenici olması beklenmektedir. Ayrıca, çatı konstrüksiyonlarında polimer kullanıldığında, taşıyıcı
sistemi oluşturan yapı malzemelerinin yanmaz malzemelerden seçilmesi gerekmektedir [20].
4. DEĞERLENDİRME
Ülkemizde yapı sektöründe, çatı konstrüksiyonunda ve yalıtımında polimer malzemeler çok fazla
tercih edilmektedir. Uygun maliyet, kolay elde edilebilirlik, kolay uygulama gibi avantajlara sahip
olan polimer malzemelerin dezavantajı farklı sıcaklık değerlerinde yaptıkları gaz emisyonlarıdır.
Özellikle polimer çatı malzemelerinin güneş ışığı altında yapısı bozulurken, yüksek miktarda gaz
emisyonu yapmaktadır. Bu durum hem çevreyi hem de bina içi hava ortamını ve konforunu olumsuz
etkilemektedir. Yangın sırasında ise kimyasal yapısı bozulan polimerler, insan sağlığına zarar verecek
miktarda gaz emisyonları da yapmaktadır. Avrupa Birliği uyum sürecinde oluşturulan yönetmeliklere
göre bu gaz emisyonlarının belirli değerlerde olmalıdır. Yapım ve kullanım sürecinde da bazı
hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Yönetmeliklerde belirtilen değerlere ve kurallara uyulması
durumunda, polimer çatı kaplama malzemelerinin kullanımı hem ekolojik hem de konfor koşulları
açısından herhangi bir sorun oluşturmayacaktır ve kullanımı devam edecektir.
7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3– 4 Nisan 2014
Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş - İstanbul
KAYNAKLAR
[1] Yılmaz, D., (2006) “Bazı Uçucu Organik Bileşiklerin Absorpsiyonla Giderilmesi” 19 Mayıs
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
[2] Schmidt-Etkins, D., (1994) “Ceilings:Walls and IAQ: Health Impacts. Prevention and Mitigation.
Indoor Air Quality, Update”,Cutter Information Corp., Arlington, U.S.A.
[3] Schmidt-Etkins, D., (1994) “Floor Coverings and IAQ: Health Impacts, Prevention and Mitigation.
Indoor Air Quality Update”, Cutter Information Corp.Arhngton. U.S.A.
[4]Brown, V.M., Cockram, A.H., Grump, D.R. ve Gardiner, D., (1990) “lnvestigations of the volatile
organic compound content of indoor air in homes with an odorous damp proof membrane Indoor Air
90”. Proceedings of 5th International Conference on Indoor Air Quality and Climate, p.575-580.
Toronto.
[5] Wolkoff, P., (1998) “Impact of air velocity, temperature, humidity and air on long-term VOC
emissions from building products”. Atmospheric Environment, 32 (14–15), 2659–2668.
[6] Bremer, J., White, E. Ve Schneider, D., 1993. Measurement and characterization of emissions
From PVC materials for indoor use. Proceedings of the Sixth International Conference on Indoor Air
Quality and Climate, vol. 2, Heisinki, pp. 419–424.
[7] Cox, S.S., Little, J.C. ve Hodgson, A.T., (2005) “Effect of glass transition temperature on volatile
emissions from polymer materials” Proceedings of Indoor Air II (1), 1845–1849.
[8] Yang, X., (1999) “Study of building materials emissions and indoor air quality”. Massachusetts
Institute of Technology. Ph.D. thesis, U.S.A.
[9] Hutter, H., Moshammer,H.,Wallner,P., Tappler,P. ve Kundi,M. (2005) “Volatile Organic
Compounds: Guidelines From The Austrian Working Group on Indoor Air”. Proceedings: Indoor Air
2005.
[10] Ancelet,T., Davy P.K.,Trompetter,W.J.,Markwitz,A. ve Weatherburn, D.C. (2013)
“Carbonaceous Aerosols in a Wood Burning Community in Rural New Zealand”, Atmospheric
Pollution Research,Vol.4, pp.245-249.
[11] Güllü,G. (2013) “İç Ortam Hava Kirliliği: Uçucu Organik Bileşikler”.
[12] JIS A 1460. (2001) “Building boards Determination of formaldehyde emission –Desicator
method” (English Version).
[13] DIN EN 120. (1992) “Determination of formaldehyde content Extraction method (known as
perforator method)” (English Version).
[14] ASTM D 5116. (2010) Standard Guide for Small-Scale Environmental Chamber Determinations
of Organic Emissions from Indoor Materials/Products.
[15] Hodgson, A.T., Wooley, J.D., ve Daisey, J.M. (2012) “Emissions of Volatile Organic
Compounds from New Carpets Measured in a Large-Scale Environmental Chamber”, Journal of Air
Waste Manage. Assoc. 43,p.316-324.
[16] Junod, T.L. (1976) “Gaseous Emissions and Toxic Hazards Associated with Plastics in Fire
Situation- A literature review, Nasa Technical Note.
[17] Erdem, S. (2008) “Çatıda Kullanılan Polimer Kökenli Levhaların Karşılaştırmalı Analizi”,
Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
[18] Karadavut, D. (2012) “Emisyon Ölçüm Kuralları Ve Emisyon Ölçüm Programı”, Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı, Eğitim Semineri, Antalya.
[19] http://envarinex.com/web_assets/docs/products/PVCandFire.pdf
[20] Tataroğlu, F. (2011) “Çatılarda Yangın Güvenliği ve Malzeme Seçimi”, Mimarlıkta Malzeme, 20
(6) p.30-34.