Patlıcan Yetiştiriciliği  Hindistan ◦ Çin (2. yy) ◦ Avrupaya (16.-17 yy) ◦ Anadolu (16.-17 yy, Ticaret esansında yayılmıştır) Tropik koşullarda çok yıllık  Subtropik koşullarda tek yıllıktır  Anavatanı  Familya:Solanaceae  Cins: Solanum  Tür: Solanum melongena Sistematiği Yabani türler: Solanum  Solanum  Solanum  Solanum  incanum anguivi integrifolium torvum        yüksek ve orta boylu bitkiler dağınık habitus antosyaninli gövde ve dallar küçük yapraklılık hafif dikenlilik küçük ve yumuşak meyveler erkencilik Uzakdoğu patlıcanları:        güçlü bitki gelişimi kuvvetli gövde ve dallar iri yapraklar gövde ve dallarda az antosiyanin toplu habitus orta erkencilik orta irilikte ve sert meyveler Ortadoğu ve Akdeniz patlıcanları  alçak boylu bitki gelişimi  güçlü ve kısa dallar  geniş yapraklar  az fakat iri meyve  geç meyve oluşumu. Hindistan ve Tropik iklim patlıcanları Üretim  Dünyada 12 milyon ton üretim yapılmaktadır.  Türkiye 850 bin tonla 3. sıradadır. ÜRETİM Patlıcan Üretimi (FAO, 2012) Sıra Ülke ton Sıra Ülke Endonezya 1 Çin 28,800,000 6 2 Hindistan 12.200,000 7 3 İran 1.300,000 8 4 Mısır 1,193,854 9 5 Türkiye 799.285 10 Irak Japonya ton 518,827 460,000 327,400 Ispanya 246,600 İtalya 217,690 100 g çiğ Patlıcanın Besin Değeri Eneji 104 kJ (25 kcal) Karbonhidrat 5.88 g - Şeker 3.53 g - Lif 3g Yağ 0.18 g Protein 0.98 g Thiamine (vit. B1) 0.039 mg (3%) Riboflavin (vit. B2) 0.037 mg (3%) Niacin (vit. B3) 0.649 mg (4%) Pantothenic acid (B5) 0.281 mg (6%) Vitamin B6 0.084 mg (6%) Folate (vit. B9) 22 μg (6%) Vitamin C 2.2 mg (3%) Vitamin E 0.3 mg (2%) Vitamin K 3.5 μg (3%) Ca 9 mg (1%) Fe 0.23 mg (2%) Mg 14 mg (4%) Mn 0.232 mg (11%) P 24 mg (3%) K 229 mg (5%) Zn 0.16 mg (2%) Kaynak: USDA Nutrient Database Besin Değeri Botanik Özellikleri  KÖK  GÖVDE  YAPRAK  ÇİÇEK  MEYVE Orta derin köklü sebzeler grubuna girer.  Solanaceae familyasının en derin köklü sebzesidir.  Botanik özellikleri KÖK Botanik Özellikleri Gövde Tüylü  Odunsu yapı gösterir  Genç dönemde antosiyan oluşturabilir  Dikenli   büyük ve geniş  kenarları düz, dalgalı  Renk yeşil veya antosiyanlı Botanik özellikleri Yaprak Çiçek  Yabancı tozlanma oranı %30-40  Taç yapraklar mor/beyaz  Anterler sarımtrak  Çanak yapraklar dikenli Çiçek  Anterler birbirinden bağımsız  Erselik ve 5 li çiçek yapısına sahiptir  Dişi organ anterlerden daha uzun ve uç kısmı yeşil  Reseptif olarak 2-3 gün Henüz reseptif hale gelmemiş çiçek Tozlanma ve döllenmeye yardımcı olan Bombus Arısı Reseptif aşamasındaki çiçek Döllenmiş bir patlıcan çiçeği Yumurtalığı şişmeye başlamış çiçek Antesisden yaklaşık 7-10 gün sonra Meyve        Uzun uzun ince, sivri uçlu, uzun silindirik, küt veya sivri uzun yumurta, yuvarlak, basık veya yuvarlak MEYVE ŞEKİLLERİNE GÖRE PATLICANLAR Uzun Tip Oval Tip Topan Tip MEYVE  Partenokarpiye yatkın       Koyu mor Açık Mor Eflatun Sarı/turuncu Beyaz Pembe cizgili Meyve Renklerine Göre Patlıcanlar Tohum Tohumlar, patlıcan meyvesinin içine gömülmüş olarak bulunur.  Patlıcan tohumları disk şeklinde, ortası kalın, kenara doğru incelir.  Bir patlıcan meyvesinde ortalama 500-1000 adet tohum bulunur.  1 g tohumda 150350 adet tohum vardır.  Tohumlar, çimlenme gücünü 46 yıl devam ettirir.  Tohum  Uzun meyveli  Faselis  Teorem  Mileda  Munica  Karatay Çeşitler: Uzun meyveli standart  Pala  Kemer  Halkapınar  Aydın siyahı  Halep karası  Çeşitler:  Yuvarlak meyveli standart  Topan 384  Bostan  Adana topağı Çeşitler: 1.İklim İstekleri  sıcak iklim sebzesidir.  Optimum sıcaklık isteği 25-30 ºC dir.  Gece 15-20 ºC  15 ºC nin altı, 40 ºC nin üzerinde kök gelişmez ve besin maddelerinin alımı azalır.  8 ºC nin altında büyüme ve çiçeklenme tamamen durur. Sıcaklık yüksek ışık şiddetini sever  Uzun gün koşullarından hoşlanır ancak nötr gün koşullarında da meyve tutumu gerçekleşir  14-16 h 10.00015.000 lüx ışık  Işık NEM Tropik kökenli bir tür olduğu için nemden hoşanan bir türdür  Ancak çok yüksek nem yaprak yüzeyleri tüylü olduğu için hastalıklara karşı hassasiyet gösterebilir.  Oratalama nem isteği %60-65 civarında olması istenmektedir   Sera dışı 200-300 ppm Sera içi güneşli günlerde 200 ppm  Sera gece : 600 ppm  700-1000 ppm verimi olumlu etkiler  Karbondioksit Toprak istekleri  Patlıcan killi topraklılardan hoşlanmaz.  Drenajı iyi olmayan, sıcaklığı düşük topraklarda fizyolojik problemler artar  Tuza orta derecede hassas bitkilerdendir.  Derin, geçirgen, organik madde ve besin maddelerince zengin, tınlı, tınlı-kumlu, PH sı 6-6.5 arasında olan toprakları sever. Dikim Şekilleri  Açık ◦ Tohum ◦ Fide  Örtüaltı ◦ Fide ◦ Aşılı fide Yetiştirime Teknikleri      Düze Masura Karık Tava Tahta Örtüaltı Yetiştiriciğinde Tek ürü  Çift ürün  ◦ İlkbahar ◦ Sonbahar : 2500 bit/da : 2800-3000 bit/da : 2200-2500 bit/da  Açıkta yetiştiricilikte budama yapılmaz.  Ortalama verim 812 ton/da. Sulama  Tavsiye edilen sulama yöntemi damlama sulamadır.  Sık ve az sulanmalıdır  Yağmurlama sulamaya uygun değildir Kültürel işlemler: ÇAPALAMA  Dikimden 7-10 gün sonra birinci çapalama,  dikimden 20-30 gün sonra 2. çapalama yapılır. Kültürel İşlemler Bakım işleri BUDAMA Açıkta yetiştiricilikte  Verim döneminde ürün miktarının tam anlamıyla azaldığı devrede yapılır. ◦ Bu amaçla bitkinin taçlanma bölgesinden çıkmış olan dalları tacın bir miktar üstünden kesilerek bitki sert bir şekilde budamaya tabi tutulur. Daha sonra bol su verilir ve gübrelenir. ◦ Genellikle hasat sonuna gelindiği zaman, hasat süresini uzatmak amacıyla gelişmesi duraklamış olan patlıcan bitkileri 2-3 yaprak üzerinden budanır.  Bitki dikene büyütülmeye çalışılır bu amaçla: ◦ ◦ ◦ ◦ Koltuk budaması , Çiçek ve meyve budaması Sürgün budaması Yaprak budaması Budama / Örtüaltı İlk çatalanma noktasından bütün koltuk ve dip sürgünleri alınır. Çatallanmadan sonra 3-4 dal bıraklır Bırakılan dalların dışındaki tüm yeni süren sürgünler alınır Budama  Bir bitkiden 10-30 adet hatta daha fazla meyve alınabilir  Patlıcan da ürün ilk hasattan itibaren önce artar, bir süre sonra azalır.  Bu azalma tarlada hava sıcaklığının yükseldiği Haziran-Temmuz aylarında meydana gelir. Hasat ve paketleme Hastalıklar: Çökerten Hastalığı  Külleme Hastalığı  Beyaz Çürüklük Hastalığı  Veticillum  Etmeni fungustur.  Fide devresinde görülen bir hastalıktır.  Çökerten Hastalığı:  İlaçlı mücadele: İlaçlamalar; tohum ilaçlaması, toprak ilaçlaması (ekimden önce, ekimden sonra) ve fidelerin toprak yüzüne çıkışından sonra yapılabilir.  Etken madde: Bakır oksiklorid% 50, Captan%50. Yaprakların alt ve üst yüzleri un serpilmiş gibi beyaz bir toz tabakası ile kaplıdır. o Yapraklar kuruyup dökülür, bitkide gelişme durur. o Külleme Hastalığı  Kültürel tedbirler: Hasattan sonra hastalıklı bitki artıkları toplanıp yakılmalıdır.  Tarlada ve çevrede bulunan yabancı otlar yok edilmelidir  Mücadelesi:    İlk hastalık belirtileri görüldüğünde mücadele yapılmalıdır. İlaçlama havanın sakin ve serin olduğu bir zamanda yapılmalı, bitkinin her tarafı iyice ilaçlanmalıdır. 10 günlük aralıklarla hastalığın seyrine göre 2-5 ilaçlama yapılmalıdır. İlaçlı mücadele: Etken madde: Kükürt Benomyl  Genellikle kök ve kök boğazında ıslak çürümeler ve gelişmiş bitkilerin yaprak ve sürgünlerinde solgunluk şeklinde kendini gösterir.  Nemli ortamlarda genç fidelerin tamamen çürümelerine neden olmaktadır. Beyaz Çürüklük Hastalığı: Beyaz Çürüklük Hastalığı:  Etmeni fungus olup uzun yıllar toprakta canlılığını muhafaza edebilir.  Kültürel önlemler:  Çok bulaşık olan tarla en az 4-5 yıllık münavebeye tabi tutulmalı, hastalıklı bitki artıkları temizlenmeli, temiz tohum kullanılmalı, seralarda rutubet kontrol edilmeli, sık ekimden kaçınılmalıdır. Mücadelesi:  Beyaz Sinek: Larva ve erginler bitki özsuyunu emerek bitkinin zayıflamasına ve kurumasına neden olur.  Meyve verimi azalır. Emgi sonucu yaprakta sararma meydana gelir.  Zararlılar:  Kültürel önlemler: Hasattan sonra tarlanın çevresindeki yabancı otların yakılması,yok edilmesi zararlının azalmasını sağlar.  Fazla sulamalardan mutlak suretle kaçınılmalıdır  Gereğinden fazla azotlu gübre verilmemelidir.  Mücadelesi:     Sera patlıcan çeşitlerinde budama önemli rol oynar. 2,5-3 m boylanan çeşitlerde 3-4 gövdenin gelişmesine izin verilir. Bu gövde üzerindeki koltuklar üzerinde 2 meyve oluştuktan sonra uçları alınır. Hastalıklı yapraklar da sık sık temizlenmelidir. Budama:  Bitkileri; ışıklanma durumları iyileştirmek, bakım işlerini kolaylaştırmak, hastalık ve zararlıların kontrolünü sağlamak, bitkiler arasındaki hava hareketini kolaylaştırmak ve sonuçta verimle birlikte kaliteyi artırmak amacıyla askıya almak gerekmektedir. Destek Sağlama:   Patlıcanlarda hasat, piyasaya; turfanda veya normal mahsul çalışma arzusuna göre meyveler muhtelif irilikte iken yapılır. Patlıcan bitkisinde ilk hasat alttaki meyvelerin koparılması ile başlar ve kademeli olarak yukarıya doğru devam eder. Hasat Zamanı: Bir dekardan 3.000-5.000 kg verim alınmaktadır.    Patlıcanların depolanmalarında 710C’lik sıcaklıklar tavsiye edilir. Bununla birlikte özellikle kısa süreli depolamalarda, optimum depolama sıcaklıkları 10-12C’ dir. Patlıcanlar 10C’ de 10 gün, 7-10C’ de 1 hafta, 21C’ de 3 gün zarar görmeden muhafaza edilebilir. Muhafaza: