2.Öğretim İlkeleri ve Stratejileri

23.07.2014
Öğretim İlkeleri
Öğretim ilkeleri okul içi ve sınıf içi
etkinliklerin başarıya ulaşmasını sağlayan
önemli görüşlerdir.
1.Öğrenciye Görelik (Çocuğa Görelik –
Düzeye Uygunluk) İlkesi
Geleneksel eğitim anlayışında bireysel
farklılıklar göz ardı edilerek eğitim
verilirken, bu ilke ile aynı yaşta olsalar
bile her bireyin zeka seviyesi, fizyolojik
özellikleri, bilişsel özellikleri vb. açılardan
çok farklı oldukları kabul edilmiş ve
eğitim buna göre düzenlenmiştir.
3. Bilinenden Bilinmeyene İlkesi
2.Aktivite(Etkin Katılım, Yaparak Yaşayarak
Öğrenme) İlkesi
Öğrenciler soru sorarak, karşılaştırmalar
yaparak, benzerlik ve farklılıklar bularak,
sonuç çıkararak, eleştirerek, bilgiyi yeniden
yapılandırarak öğrenme sürecine etkin
katılırlar.
Öğretmen eski öğrenilenlerle yeni
öğrenilecek olanlar arasında bağlantı
kurmalıdır.
4. Yaşama Yakınlık (Yaşama Uygunluk,
Hayatilik) İlkesi
Eğitim durumlarında öğrenciye verilen
bilgiler ve örnekler gerçek yaşamda
karşılaşabileceği durumlardan
seçilmelidir.
5. Somuttan Soyuta İlkesi
6. Yakından Uzağa İlkesi
İlköğretimin ilk kademesinde çok
önemlidir. Öğrenciler bir konuyu soyut
olarak dinlemekten çok somut olarak
görmek isterler. Eğitim materyalleri bu
konuda öğretmenlere çok yardımcı
olmaktadır.
Öğrenci içinde bulunduğu çevreden
başlayarak uzağa doğru öğrenme çabası
içindedir. Çünkü öğrenci yakın çevresiyle
etkileşim içindedir. Örneğin ilköğretimde
öğrencilere önce köy daha sonra
sırasıyla ilçe, bölge ve ülke ile ilgili
bilgiler verilmelidir.
1
23.07.2014
7. Ekonomiklik İlkesi
8. Açıklık (Ayanilik) İlkesi
En az zaman, en az para ve en az enerji
harcayarak en yüksek verimi elde etmek
ekonomiklik olarak tanımlanabilir.
Öğretmen,
İyi bir plan yapmalı,
araç-gereçleri amacına uygun kullanmalı,
içeriği, eğitim durumlarını ve
değerlendirmeyi kazanımlara uygun
seçmelidir.
İki tanımı vardır. Birincisi öğretmenini,
öğrencinin seviyesine uygun, onun bildiği
sözcükleri
ve
anlayabileceği
cümle
yapılarını
kullanarak,
öğrencinin
çevresinden örnekler vererek konuyu
açıklamaya çalışmasıdır. İkincisi ise, ders
işlenirken mümkün olduğu kadar çok
duyu organına hitap edilmesidir.
İnsanlar
Okuduklarının
İşittiklerinin
9. Bütünlük İlkesi
Öğrencinin, bilişsel, duyuşsal ve devinişsel
açıdan
bir
bütün
olarak
algılanması
zorunluluğu vardır. Öğrenci bu üç alan
bakımından bir bütün olarak düşünülmeli ve
dengeli bir şekilde eğitilmelidir.
%10’unu
%20’sini
Gördüklerinin
%30’unu
Görüp,
işittiklerinin
%50’sini
Görüp, işitip,
söylediklerinin
%80’ini
Görüp, işitip,
dokunup,
söylediklerinin
%90’ını
hatırlamaktadırlar
10. Güncellik (Aktualite) İlkesi
Öğretim sırasında öğretilecek konunun
güncel olaylarla ilişkilendirilmesine dikkat
edilmelidir.
12. Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük)
İlkesi
Öğrenci yasalara ve toplumun manevi
değerlerine
uygun davranmalıdır. En
uygun yaşantıları da sınıf ortamında
kazanır.
11. Kolaydan – Zora (Basitten Karmaşığa)
İlkesi
Sınıf içi etkinlikleri öğrencinin yapabileceği
kolaylıktan başlayarak, giderek aşamalı
olarak zorlaştırılmalıdır.
2
23.07.2014
Öğretim Stratejileri
Belirlenen
öğretim
amaçlarına
ulaşmak için kullanılacak yada takip
edilecek yollara strateji adı verilir.
Başka bir anlatımla, herhangi bir
dersin hedeflerine
ulaşmak için
kullandığımız yöntem ve tekniklerin
belirlenmesi
sırasında
kullanılan
genel çerçeveyi çizen yaklaşımlardır.
Hangi durumlarda kullanılması uygundur?
-İçerik fazla, zaman az ve sınıf kalabalık ise,
-Dersin giriş kısmında,
-Öğrencilerin ön bilgilerinin eksik olduğu
durumlarda,
-Konuların örneklerle somutlaştırılmasında,
-İlke, olgu ve kavramların açıklanmasında.
Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi
Bruner tarafından oluşturulan bu öğretim
stratejisi öğrenciyi merkeze alan, öğretmenin
rehber olduğu bir öğretim stratejisidir.
Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi
Ausubel tarafından oluşturulan bu öğretim
stratejisi; kavram, olgu, yöntem ve
genellemelerin öğretilmesinde kullanılır.
Öğrenilecek tüm konuların öğretmen
tarafından öğrencilere aktarılması söz
konusudur.
Yararları
-anlamlı öğrenme,
-konu karmaşık ise, öğrenmeyi kolaylaştırır,
-öğretmenler için uygulaması kolaydır.
Sınırlılıkları
-Öğrenciyi ezbere yönlendirebilir,
-öğrenci sıkılabilir,
-öğrenilenler çok çabuk unutulabilir,
-Öğretmen yeterli dönüt alamazsa,
öğrencilerin yanlış öğrenmelerini
belirleyemez.
Aşamaları
-Öğretmen örnekler verir.
- Çocuklar örnekleri açıklar.
- Öğretmen ek örnekler verir.
- Çocuklar ek örnekleri açıklar ve önceki
örneklerle karşılaştırır.
- Öğretmenin ek örnekleri ve ek olmayan
örnekleri birlikte vermesi
- Çocuklar zıt örnekleri karşılaştırır.
- Öğretmen, çocukların teşhis ettiği özellikleri,
ilişki ya da ilkeleri vurgular.
- Çocuklar tanımlamaları, ilişkileri ve
özellikleri ya da ilkeleri vurgular.
- Çocuklar yeni örnekler verir.
3
23.07.2014
Yararları
-Öğrenci merkezlidir,
-Öğrenmenin kalıcılığını artırır.
-Öğrencilerin problem çözme becerileri gelişir.
-Kavrama, analiz, değerlendirme
basamaklarına ulaşılır.
Sınırlılıkları
-Çok zamana ihtiyaç duyulur.
-Zor ve karmaşık konularda öğrencilerin sonuca
ulaşması problem olabilir.
-Önkoşul öğrenmeler eksik ise uygulanamaz.
-Olguların öğretimi için uygun değildir.
-Oluşturulan örnek olay öğrencinin ilgisini
çekmeyebilir.
Yararları
-Öğrenciler bilimsel düşünme becerisi
kazanırlar,
-Öğrenciler yaparak-yaşayarak öğrenirler,
-Öğrenciler gerçek problemlerle
karşılaşarak genelleme becerilerini
geliştirirler.
Sınırlılıkları
-Uzun zamana ihtiyaç duyulur,
-Her yaş düzeyinde uygulanmaz,
-Kullanılacak araç gereç ek harcamalar
gerektirir,
-Öğrenciler problem çözme sürecini
öğrenememişlerse uygulamalarda
sorunlarla karşılaşılır.
Birinci sınıf öğretmeni matematik dersinde
“Nesne sayısı 10’dan az olan bir toplulukta
nesnelerin sayısını belirler, bu sayıyı rakamla
yazar.” kazanımına yönelik olarak
öğrencilerin önce parmaklarını kullanarak
saymalarını sağlar, sonra öğrencileri okul
bahçesine çıkararak ağaçları saydırır.
Öğretmenin bu süreçte başvurduğu öğretim
ilkeleri aşağıdakilerin hangisinde doğru
sırada verilmiştir?
A) Somuttan soyuta - Hayatilik
B) Somuttan soyuta - Ekonomiklik
C) Hayatilik - Soyuttan somuta
D) Açıklık - Soyuttan somuta
E) Somuttan soyuta - Açıklık
Araştırma İnceleme Yoluyla Öğretim
Stratejisi
Dewey tarafından oluşturulan bu stratejide,
öğrencinin üst düzey problem çözme
becerilerini kullanarak bilimsel bir sonuca
varması sağlanır.
Bu stratejide öğrenci mevcut problemi
algılar, tanımlar, verileri toplar, analizlerini
yapar ve bir sonuca varır. Öğrenci etkin,
öğretmen rehberdir.
Bir sınıf öğretmeni, ilkokula yeni başlayan
öğrencilerinin, zihinlerinde sayı kavramını
oluşturmalarına yardım etmek için fasulye
taneleri ile oluşturduğu kümelerle
rakamları eşleştirmiştir.
Buna göre, öğretmen aşağıdaki öğretim
ilkelerinden hangisini kullanmıştır?
A) Açıklık B) Bilimsellik
C) Bilinenden bilinmeyene
D) Somuttan soyuta E) Ekonomiklik
Çağan Öğretmen, sosyal bilgiler dersine
başlarken öğrencilerin “Yaşadığımız bölgede
görülen doğal afetleri nasıl önleyebiliriz?”
problemini tanımlamalarını sağlar. Öğrencilere,
problemin geçici çözümünü bulmaları için
sorular sorar, yönlendirmelerle hangi verileri
nasıl toplayacaklarını buldurur. Öğrencileri
beşerli gruplara ayırır ve verileri farklı şekilde
toplamalarını ister. Elde edilen
veriler karşılaştırılır ve yorumlanır. Bulgular
birlikte değerlendirildikten sonra çözüm yolları
üretilir ve uygulanır. Bu örnekte Çağan
Öğretmen, dersinde hangi öğretim strateji,
yöntem ya da tekniğini kullanmıştır?
A)Deneye dayalı B)Buluş yoluyla
C)Basamaklı öğretim D)Araştırma-inceleme
E)Beyin temelli
4