VERİMLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Refet Ece> [email protected] Her başarı, düzenli ve verimli çalışma yöntemlerini de içinde barındırır. Oldukça geniş bir kavram olan ders çalışmada da bazı verimli çalışma yöntemlerini uygulamak gerekir. Bu yöntemleri bilip uygulayanların bilmeyenlere oranla daha başarılı oldukları görülmektedir. Bu yöntemler kısaca; 1.Somut amaçlar ve hedefler belirleme, 2.Kendini ve ders çalışma alışkanlıklarını tanıma, 3.Çalışma ortamını düzenleme ve zihnin dağılmasını önleme, 4.Zamanı iyi kullanma ve planlama, 5.Motivasyon, isteklilik ve kararlılık, 6.Hızlı ve etkin okuma, 7.Dersi aktif dinleme ve not tutma, 8.Verimli tekrar programı. Başarısız öğrenciler ise öğrenmeleri gereken bilgiler için, etkin ve verimli çalışma yöntemleri takip etmemiş ya da başladıkları halde devam edememişlerdir. Başaramamaktan dolayı da motivasyonu kırılır, çalışma kavramı iticilik kazanır. Bu durum öğrenciyi çalışmadan uzaklaştırarak olumsuz etkenlerin de devreye girmesiyle eğlenceli uğraşlara yöneltir. Öğrenci, çevresindeki olumsuz etkenleri kontrol etmeyi becerir ve verimli çalışma yöntemlerini öğrenip kullanırsa başarının sağlanması için gereken adımları atmış olur. 1.Somut amaçlar ve hedefler belirleme Her insanın hayata dair beklenti, hedef ve amaçları vardır. Amaç, belirli bir zaman diliminde ulaşılmak iste-nen noktadır. Öğrenciler de kendi kişisel hedef ve amaçlarını belirlemeli ve somut hale getirip netleştirmeli-dir. Öncelikleri doğrultusunda uzun, orta ve kısa dönemli amaçların belirlenmesi ve liste haline getirilmesi gerekir. (Örnek; kısa dönemli amaç:okul derslerinde başarılı olmak, orta dönemli amaç:lise diploması almak, uzun dönemli amaç:üniversiteye bitirmek vb.) Ulaşılmak istenen hedef ve amaçlar somut hale getirilip bu doğrultuda, planlı, programlı bir şekilde çalışılarak başarıya erişilir. 2.Kendini ve ders çalışma alışkanlıklarını tanıma Başarılı insanlar, beceri, ilgi ve sınırlarını tespit etmiş, çalışma alışkanlıklarını tanımış kişilerdir. Öğrenciler de becerilerinin elverdiği ölçüde ilgi duydukları alana yönelmelidir. Yapabileceği şeye yönelen kişinin kendisine saygı duyar, özgüveni artar ve yaptıklarından memnun olur. Memnun insanlar da iyi sonuçlar alırlar. Ders çalışma alışkanlıklarını öğrenen bir öğrenci, daha verimli çalışmanın da yolunu tespit etmiş demektir. 3.Çalışma ortamını düzenleme ve zihnin dağılmasını önleme Çalışmaların başarılı bir sonuca ulaşması için zihnin çalışmaya odaklanması gerekir. Zihnin dağılması herkesin karşılaştığı bir durumdur. Buna yol açan sebepler içten ve dıştan gelir. Zihnin dağılmasına yol açan iç sebepler; hayal kurmak ve endişe etmektir. Hayal kurmaya başladığınızı fark ederseniz ya hayal kurmayı kendinize ödül olarak vererek bunu dinlenme aralığınıza erteleyin ya da hayalinizi kurmaya devam edin ve tamamlayınca da dersinize dönün. Hayalinizi bir türlü bitiremiyorsanız kalkıp dolaşın veya hafif egzersizler yapın. Zihnin dağılmasına yol açan dış sebepler; odada asılı posterler, yatarak ders çalışmak, müzik dinle-mek, televizyon izlemek, bir şeyler atıştırmak ve gezinmektir. Ders çalışırken çalışma ortamı ne fazla sıcak ne de soğuk olmamalı, havalandırılmalı ve sessiz olmalıdır. Çalışma masası ve yüksekliği çalışan kişinin boyuna uygun olmalıdır. Ders çalışma ortamında, dikkatin dağılmasına yol açacak resim, afiş gibi materyaller olmamalıdır, müzik dinlenmemelidir. Çalışmaya başlamadan önce, çalışma sırasında gerekli olacak bütün malzemenin el altında bulunması, dikkatin dağılmaması açısından önemlidir. 4.Zamanı iyi kullanma ve planlama İnsan hayatının en önemli sermayesi zamandır. Üstelik geçirdiğimiz zaman bir daha geri gelmemek üzere elimizden uçup giden bir kuş gibidir. Verimli çalışmanın da en önemli adımlarından biri zamanı iyi kullanmak ve planlamaktır. Zamanını hedefleri ve amaçları doğrultusunda, planlı ve düzenli olarak kullanan öğrenciler, önemli olanla olamayanı ayırt edip öncelikli olanlardan başlayarak çalışmalarını sürdürürler. Günlük ve haftalık çalışma programı yaparlar. Bu programlarda her derse gerektiği oranda yer verirler. Matematik ve Tarih gibi iki zihinsel ders arasına bir pratik ders alırlar. Özellikle yeni öğrenilecek dersleri zihnin uyanık olduğu sabah saatlerinde yaparlar. Ancak, her zaman çok çalışmak iyi öğrenmek anlamına gelmez. Öğrenci ders çalışırken, dengeli ve yeterince konunun gerektirdiği şekilde çalışmalıdır. 5.Motivasyon, isteklilik ve kararlılık İsteklilik, ders çalışmaya motive eden en olumlu etkendir. Çalışma isteği duymayan bir öğrenci bunu bitmesi gereken bir yük olarak görür. Yük olarak kabul edilen bir çalışma da başarılı olamaz. Planı ve programı olmayan bir öğrenci, çalışmaya zamanında başlayamaz ve zamanında bitiremez, bir belirsizlik ve kararsızlık içinde kalır. Bu da ders ve ödevlerini düşündüğünde huzursuzluk oluşturur. Çalışmasının ardından da bunun tadını alamaz, yeterli çalışıp çalışmadığı konusunda kendisine güvenemez. Önemli olan istek ve kararlılıktır. Başarı ardından gelir. Yılmadan devam edin. Öğrenme isteği mücadelenin yalnızca %10'unu oluşturur. Geri kalanın %90 'ı kararlılıktır. İsteklilik sizi motive etse de kararlı değilseniz, sonuca ulaşamazsınız. Onun için kararlı olun, başarı için istikrar şarttır. 6.Hızlı ve etkin okuma Çalışmada önemli olan, diğerlerine göre daha hızlı okunması, okunulanın anlaşılması ve öğrenilmesidir. Çünkü öğrenme genişliğini sağlayan hızlı ve etkin okumadır. Bu beş aşamada gerçekleşir. a.Bütün halinde baştan sona göz gezdirin. b.Bölümdeki başlık ve alt başlıkları çıkararak kendi kendinize sorun. c.Okuyun ve önemli noktaları işaretleyin. d.Sadece önemli noktalara göz atarak anlatın. e.Bütünüyle hafızadan tekrarlayın. Tekrar sırasında, eğer bilgiyi hatırlayamıyorsanız, o konuyu tam öğrenmemişsiniz demektir. 7.Dersi aktif dinleme ve not tutma Dinleme ve not tutma, öğrenmenin ön gereklerindendir. Dinlerken ve not alırken bazı esaslara dikkat edilmelidir: a.Kulaklarınızı eğitin. b.Sıkıcı da gelse, “Bundan nasıl yararlanırım” diyerek dinlemelidir. Yararlanacağınıza inanarak yapılan dinleme, zihninizi kurar ve algınızı yükseltir. c.Konuşma bitene kadar bekleyin ve tamamını kavrayın, erken hüküm vermeyin. d.Açık fikirli ve önyargısız dinleyin. e.Sunuş şekliyle değil içerikle ilgilenin. f.Dinleyeceğiniz konuyla ilgili ön okuma yapın ve hazırlıklı olun. g.Aktif bir tavırla dinleyin. Gevşek ve yayılmış duruş dinleme yeteneğinizi çökertecektir. h.Dinlerken başlık ve alt başlıkları not alın. i.Not alırken ilaveler için arada boş yer bırakın. j.Ders sonrası(o gün) tutulan notları gözden geçirin, sorular çıkarın, konunun fikirleri üzerinde yorum yapın ve anlamadığınız yerleri işaretleyerek bir sonraki ders(gün) öğretmene sorun. 8.Verimli tekrar programı İnsan öğrendiğini çok hızlı unutur. Hiç tekrar yapılmazsa bir hafta sonra öğrenilenlerin % 80’i unutulabilir. Bundan dolayı öğrenilenlerin düzenli aralıklarla tekrarlanması, notların tekrar yazılması veya çalıştıktan sonra notların tekrar hızla gözden geçirilmesi, hatırlamayı pekiştirir. Araştırmalar göstermiştir ki sık ve kısa aralıklarla yapılan tekrar, toplu halde ve bir defada yapılan tekrardan çok daha iyi hatırlanmaktadır. Uzun bir listeyi öğrenmeye çalışmak yerine, listeyi daha küçük parçalara bölerek öğrenmek daha kolaydır. Tekrarınızı mutlaka ders çalıştığınız yerde yapın. Böylece uyarıcıları kontrol altına aldığınız ortamda dikkatinizi daha kolaylıkla toplar, hem de çağrışımlar yararıyla sınavda kolaylıkla hatırlarsınız. Tekrarı yüksek sesle yapın. Bu sizin üç duyu kullanmış olmanızı sağlar. Görmek, duymak ve dile getirmek gibi. Sessiz okurken dikkatin dağılıp sadece satırların üstünde göz gezdirme tehlikesi vardır. Çalışmalarınızda esas bir taslak çıkarın. Bu taslağı tekrarlamak için en iyi zaman gece uykuya yatmadan öncedir. Çünkü öğrendiğiniz bilgiler ile rekabet edecek diğer uyarıcılar azdır. Sabah kısaca göz atmak daha açık-seçik hatırlamanıza yardımcı olur. Çalışma programında izlenmesi gereken önemli noktalar şöyle olmalıdır: a.Size en zor gelen dersi uyarıcı kontrolü için seçin ve bu ders için her gün belli bir süre ayırın. b.Çalışmanız için belli bir yer ayırın ve mümkün olduğu ölçüde bu yeri ders çalışma dışındaki işler için kullanmayın. Bu yerin fazla rahat olmamasına, televizyon, telefon, radyo gibi dikkat dağıtıcı şeylerden uzak olmasına dikkat edilmelidir. c.Çalışacağınız ders miktarı konusunda bazı kurallar koyun ve öğrenmeyi bölümlere ayırın. Böylece sadece tekrar yönünüzü arttırmakla kalmaz, aynı zamanda başarınızı da arttırır. Bu iki türlü olabilir: Bir oturumda kaç dakika çalışacağınız (Örnek: 40 dakika) Bir oturumda çıkarılacak çalışma ürünü (Örnek: 20 problem bitirme veya bir bölüm tamamlama) d.20-40 dakika arası ders çalıştıktan sonra 10 dakika tekrar yapmak, her çalışma aralığı sonunda 10 dakika dinlenmek gerekir. e.Problem çözerken çözüme ulaşıncaya kadar ara vermemek gerekir. f.Gece yatmadan önce gün içinde öğrenilenlerin 10 dakika süreyle hızlı bir şekilde tekrarlanması, sabah kalkınca da gözden geçirilmesi bilgiyi pekiştirir. g.Çalışmanıza ket vurucu düşünceler olduğunda, çalışma yerinden ayrılın. Ancak ayrılmadan dersinizin küçük bir bölümünü mutlaka bitirin. h.Çalışmalarınızda acele etmeyin. Yoksa başarısızlığa uğrar, vazgeçebilirsiniz. i.Her seferinde küçük hedefler belirleyip sonuçlandırın. Unutmayın, küçük hedefler belirlemek, programdan vazgeçmekten daha yararlıdır. j.Son olarak kazandığınız ve uyguladığınız etkin çalışma yöntemlerinin sürekliliğini sağlayın ve eğer bir şey yapmak istiyorsanız bunun en hızlı yolu hemen başlamaktır, durmayın başlayın.