BÖBREKLERİMİZİN KIYMETİNİ BİLİYOR MUYUZ? Prof. Dr. Rümeyza KAZANCIOĞLU BVU Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı GENEL BİLGİLER BÖBREKLER • İki adet • Fasulye görünümünde • Retroperitoneal bölgede • Arka karın duvarı üzerinde • Omurganın her iki yanında T12 ve L3 vertebralar hizasında 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı BÖBREKLER Sağ böbrek soldakinden hafifçe aşağıda bulunur Her biri ortalama; • 150-200 gr ağırlığında • 12-13 cm uzunluğunda • 3 cm enindedir 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı NEFRON • Böbreğin anatomik ve fonksiyonel en küçük ve en önemli birimidir. • Her iki böbrekte yaklaşık 2000000-2400000 adet nefron • Her nefron tek başına idrar yapma özelliği 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı BÖBREĞİN TEMEL GÖREVLERİ Böbreğin temel görevi İDRAR OLUŞTURMAKTIR İdrar ile: Zararlı maddeler ve aşırı su vücuttan uzaklaştırılır Kan basıncı kontrolü Kan yapımı kontrolü Kemik yapımına katkı 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı BÖBREĞİN TEMEL GÖREVLERİ Vücut sıvı-elektrolit dengesinin korunması su, sodyum, potasyum, hidrojen, bikarbonat, kalsiyum, fosfor, magnezyum Metabolik artık ürünlerin atılımı üre, ürik asit, kreatinin 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı BÖBREĞİN TEMEL GÖREVLERİ İlaç, toksin ve metabolitlerin detoksifikasyonu ve atılımı Ekstrasellüler sıvı hacmi ve kan basıncının hormonal düzenlenmesi renin-anjiotensin sistemi renal prostaglandinler renal kallikrein-kinin sistemi 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı BÖBREĞİN TEMEL GÖREVLERİ Hormon üretimi ve metabolizmasına katkı eritropoietin, D vitamini Peptit hormonların yıkımı insülin, glukagon, parathormon, kalsitonin, büyüme hormonu 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı BÖBREĞİN TEMEL GÖREVLERİ Küçük molekül ağırlıklı proteinlerin yıkımı hafif zincirler, beta2-mikroglobülin Metabolik etki glukoneogenez, lipid metabolizması 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı Nefronun çalışması ve idrar oluşumu • Filtrasyon • Reabsorbsiyon • Sekresyon 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı • İdrar, üreterler yoluyla mesaneye gelir ve burada birikir • Belirli bir hacme ulaşınca sfinkter uyarılır ve idrar üretra yolu ile dışarı atılır 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı BÖBREK YETMEZLİĞİ • Bir günlük ultrafiltrat miktarı ortalama 150180 lt. olmasına karşın günlük idrar miktarı 1200-1500 ml dir • GFH (Glomeruler filtrasyon hızı) normalde dakikada 120 ml.’dir • Eğer GFH 50 ml’nin altına düşerse BÖBREK YETMEZLİĞİ oluşur 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı BÖBREK YETMEZLİĞİ • Akut böbrek yetmezliği • Kronik böbrek yetmezliği 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ • Erişkin bir insanda günlük idrar miktarının 400 ml’nin altına düşmesi ve kanda üre düzeyinin yükselmesine ABY denir • Kısa süren ve aniden gelişen bir durumdur Genellikle uygun tedaviyle düzelir 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ • Böbrek dokusunun yapısal yada fonksiyonel anomalisi sonucunda fonksiyonlarının geri dönüşümsüz olarak bozulmasıyla üremi tablosunun ortaya çıkmasıdır • GFR’nin <60 ml/dk/1.73m2 olması olarak tanımlanabilir 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı RİSK GRUBUNDAKİLER Medikal Faktörler * • Arteryel hipertansiyon/kardiovasküler hastalığı olanlar • Diyabetes mellitus/diğer sistemik hastalığı bulunanlar • Otoimmün hastalığı bulunanlar • Sistemik Enfeksiyonu bulunanlar • Akut Böbrek yetmezliği hikayesi bulunanlar 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı RİSK GRUBUNDAKİLER • Böbrek taşı hikayesi bulunanlar • 60 yaş üstü kişiler • Ailesel böbrek hastalığı hikayesi olanlar • Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonu olanlar • İlaç yada kimyasal maddeye maruz kalanlar 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı RİSK GRUBUNDAKİLER Sosyodemografik Faktörler • • • • İleri yaş Gelir seviyesinin düşük olması Eğitim seviyesinin düşük olması Sigara içme 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı EVRELENDİRME EVRE Yapılacaklar TANIM GFH Yüksek Risk 90 • 1 Böbrek Hasarı (+) GFH normal veya 90 • 2 GFH 69-89 • 3 GFH 30-59 • 4 GFH 15-29 • 5 BÖBREK YETMEZLİĞİ <15 • İzlem, risk azaltılması Tanı ve tedavi • Eşlik eden bozuklukların tedavisi • Progresyonun yavaşlatılması • KBH risk azaltımı Progresyonun tahmin edilmesi Komplikasyonların tespiti ve tedavisi (anemi,nutrison ve kemik h. Takibi) Nefroloji ekibine yönlendirme •Replasman tedavisine hazırlık Üremik semptomların yakın takibi 8üre, kreatinin, K+,P+, sıvı takibi •Renal replasman tedavisi GFH: Glomerül Filtrasyon Hızı 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı ELEKTROLİT DENGESİZLİKLERİ • • • • • • • Sodyum Potasyum Kalsiyum/Fosfor Glukoz Magnezyum Hidrojen/bikarbonat Alüminyum 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı HEMATOLOJİK SİSTEM Anemi • Azalmış eritrosit yapımı • Eritrosit yıkımının artması • Kan kayıpları Kanama bozuklukları Trombosit anomalileri ve sayısının azalması Ciddi anemi HD sırasında heparin tedavisi Trombosit etkinliğini bozan ilaçlar 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı KARDİYOVASKÜLER SİSTEM Aritmiler – Hiperkalemi Ateroskleroz – Hiperlipidemi Hipertansiyon – Sıvı ve tuz birikimi – Renin anjiotensin sistem bozukluğu Perikardit-effüzyon-tamponad – Perikardda üremiye bağlı enflamasyon – Yetersiz diyaliz – Heparin kullanımı 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı SOLUNUM SİSTEMİ DEĞİŞİKLİKLERİ • Asidoz nedeniyle kussmaul solunumu vardır • Hiperventilasyon sonucu hastada parsiyel karbondioksit basıncı düşer 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı GİS DEĞİŞİKLİKLERİ • İştahsızlık, bulantı, kusma – Üremik toksinler • Ağızda amonyak kokusu • Barsaklarda kanama – Heparin kullanımı – İritan ilaçlar – Pıhtılaşma anomalileri 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı GİS DEĞİŞİKLİKLERİ • Diyare – Barsak iritasyonu • Konstipasyon – Fosfat bağlayıcı ilaçlar • Stomatit görülür 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı SİNİR SİSTEMİ DEĞİŞİKLİKLERİ • Hastalarda konfüzyon ve çeşitli derecelerde bilinç kaybı • Konvülsiyonlar • Hallüsinasyonlar • İleri derecede kişilik değişiklikleri olabilir 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı GENEL DURUM • İleri derecede halsizlik • Renk anemi nedeniyle soluk, toprak renginde • Ciltte üre kristalleri nedeniyle, kaşıntı • İnatçı hıçkırık nöbetleri görülebilir 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı TANI • Kan • İdrar • Böbrek fonksiyon testleri ile konur 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı TEDAVİ • Olay geri dönüşümsüz olduğu için tedavi nedene yöneliktir • Diyet ve sıvı düzenlenmesi yapılır • Düşük proteinli diyet (20-40 gr/gün) önerilir • Fosfor ve potasyum kısıtlanır • Hastaya periton diyalizi, hemodiyaliz veya transplantasyon tedavilerinden biri uygulanır 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM KATKILARINIZ SORULARINIZ 10 Mart 2014 Hasta Eğitim Programı
© Copyright 2024 Paperzz
