Tıbbi Biyokimyaya Giriş Dr. Suat Erdoğan Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Ders içeriği n Biyokimya nedir? n Tarihçe ve gelişim n Tıbbi Biyokimya konuları n Biyokimya derslerine nasıl çalışılmalı? Yaşamımız moleküller arası iletişim ağı ile devam ettirilir Hücredeki moleküler iletişim (network) sistemi (From ExPASy Biochemical Pathways; http://www.expasy.org/cgi-bin/show_thumbnails.pl?2) Tanım n Biyokimya yaşamın kimyası n n Biyokimya yaşayan canlılarla ilgili tüm kimyasal işlemleri moleküler düzeyde tam olarak anlamaya çalışan bir bilim dalıdır. Organik moleküller ve bunların kimyasal reaksiyonlarını kapsar. n Yapı-fonksiyon ilişkileri, n Metabolizma ve regülasyonu inceler. Önemi n Genel bilgi olarak tüm yaşam bilimler için önemlidir: n Tıp ve tıbbi bilimler n Genetik, hücre biyolojisi, moleküler biyoloji n Fizyoloji ve immünoloji n Farmakoloji ve eczacılık n Toksikoloji, patoloji, mikrobiyoloji n Zooloji ve botanik n Ve diğer yaşam ve sağlık bilimleri Biyokimya bilgisi ile Güçlü bir biyokimya bilgisine sahip tıp doktorları başlıca iki alanda sağlam bir pozisyon bulabilir: (1) İnsan sağlığının anlaşılması ve bunun sürdürülebilmesi, (2) Hastalıkların kavranması ve etkili tedavilerinin yapılabilmesi: n n n n Kanser, akut ve kronik hastalıkların sebepleri Çeşitli genetik hastalıklara neden olan etmenler Yeni ilaçların geliştirilmesinde akılcı yaklaşımlar Hastalık teşhisinde etkinlik Hastalıkların başlıca sebepleri: Biyokimyasal mekanizmaların etkilenmesi ile gelişir n n n n Fiziksel ajanlar: Mekanik travma, uç ısı dereceleri, atmosferik basıncın ani değişimleri, radyasyon, elektrik şoku. İlaçlar dahil kimyasal ajanlar: Bazı toksik bileşikler, tedavi ilaçları gibi. Biyolojik ajanlar: Virüsler, bakteriler, mantarlar, bazı parazitler. Oksijen yetmezliği: Kan kaybı, kanın oksijen taşıma kapasitesinde düşme, oksidatif enzimlerin zehirlenmesi. n Genetik bozukluklar: Doğmasal, moleküler. n Immünolojik reaksiyonlar: Anaflaksi, otoimmün hastalıklar. n Dengesiz beslenme: Yetmezlik, fazlalıkları. n Endokrin dengesizlikleri: Hormon yetmezliği, fazlalığı. Biyokimyanın tarihçesi ve gelişimi Carl Alexander Neuberg (1877–1956) "Father of Biochemistry” 1903: “Biyokimya” Önemli iki keşif ü Katalizör olarak enzimlerin rolleri (1833) ü Genetik bilgi kaynağı olarak nükleik asitler Bilginin akışı: nükleik asitlerden proteinlere DNA RNA Protein Tarihi olaylar n 1937: Sitrat (TCA, Krebs) döngüsünün H. A. Krebs tarafından keşfi. n 1953: Çift Sarmal DNA’nın Watson & Crick tarafından keşfi, Nobel Ödülü (1962). n n 1955: Frederick Sanger (1918-2013) insülin dizgesinin (sekans) yapılması, Nobel Ödülü (1958). 1980: Sanger & Walter Gilbert, DNA sekansı kimya Nobel Ödülü (1980). n n 1993: Kary B. Mullis, PCR metodunun keşfi, kimya alanında Nobel Ödülü. (1944 - ) Gen mühendisliği Klon Transgenik hayvan Yeşil floresan protein 2003: insan genom sekansı tamamlandı n Genom: yaşayan bir canlının genler bütününü kapsar. n İnsan genomu 3 milyar baz çiftinden oluşur. n Gen sayısı ise 25 000 – 30 000 kadardır. 3 billion base pair => 6 G letters & 1 letter => 1 byte The whole genome can be recorded in just 10 CD-ROMs! İnsan gen projesi tamamlandı (HGP: 1990-2003) Tıbbi Biyokimya hangi konuları kapsar? n Hücre elemanlarının yapı ve fonksiyonları n n n proteinler, karbonhidratlar, lipidler, nükleik asitler ve diğer biyomoleküller Metabolizma ve regülasyon Gen ekspresyonu ve modülasyonu Anabolik n Yapıtaşı n Makromolekül n Basit şeker n Polisakkarit n Amino asit n Protein (peptid) n Nükleotid n RNA veya DNA n Yağ asidi n Lipid Katabolik Proteinlerin yapı ve fonksiyonları Tertiary structure Quaternary structure Proteinin yapısı ile fonksiyonu arasında yakın ilişki Enzim reaksiyonuna örnek Substrat Enzim A Enzim B A’nın şekline uyum enzyme A’nın sindirimi! A A’ya bağlanma Hormon reseptörü Antikor Hücre içi sinyal iletimi Karbonhidrat ve metabolizması Lipidler ve biyokimyası Nükleik asitler ve biyokimyası Dönem 1 Konu Başlıkları 14 h Tıbbi Biyokimyaya giriş, organik kimya 9 h Amino asitler ve proteinler 7 h Enzimler ve enzim kinetiği 4 h Vitaminler 5 h Karbonhidratlar 6 h Lipidler 10 h Protein metabolizması 3 h Nükleotid metabolizması 8 h Lipid metabolizması 18 h Karbonhidrat metabolizması 3 h Mineral metabolizması 2 h Kas dokusu biyokimyası Dönem 2 konu başlıkları KURUL:&TIP&201& & (14&T)& Saat& Konu& 2" Kan"doku"biyokimyası" 1" Hemoglobin"yapısı,"fonksiyonel"özellikleri,"metabolizması" 1" Hemoglobinin"metabolizması" Demir"metabolizması,"hem"biyosentezi,"biyosentez" 1" bozuklukları" 1" Hem"yıkımı"ve"bilirubin"metabolizması"bozuklukları" 1" Porfrin"metabolizması"" 3" Kan"gazları"ve"transportu" 2" Kardiyak"hasar"ve"belirteçleri" 2" Bağ"doku"biyokimyası" " KURUL:&TIP&202& & (2T)& Saat& Konu& 2" Akciğerlerin"tampon"fonksiyonu" " KURUL:&TIP&203& & (12T&+&2P:&14&Saat)& Saat& Konu& 2" Lipidlerin"sindirimi"ve"emilimi" 1" Safra"pigmentleri" 1" Sindirimde"safranın"rolü" 2" Karbohidratların"sindirimi"ve"emilimi" 2" Proteinlerin"sindirimi" 2" Pankreasın"ekzokrin"fonksiyonları" 2" Beslenme"biyokimyası" 2" LAB:&Karaciğer"fonksiyon"testleri" " KURUL:&TIP&204& & (11T&+&4P:&15&Saat)& Saat& Konu& 2" Hormonlar"ve"kimyasal"yapıları" 2" Hormonların"genel"özellikleri"ve"hastalık" 1" Obezite"ve"diabetes"mellitus" 2" Sinyal"iletim"mekanizmaları" 2" Proteinüri"ve"hematüri" 2" Fertilite"ve"gebelik"biyokimyası" 2" LAB:&Böbrek"fonksiyon"testleri" 2" LAB:"Tam"idrar"analizi" & KURUL:&TIP&205& & (2T)& Saat& Konu& 2" Sinir"sistemi"biyokimyası" ! Nasıl başarılı olurum? n İlgi ve güven duyun n Ön hazırlık ve günü gününe çalışın n Çalışma notları alın n Tekrar yapın n Grup tartışması yapın n Pratik, diğer konular ile karşılaştırın n İnterneti öğrenmek amacı için kullanın Kaynak kitaplar • Murray RK, Harper’s Illustrated Biochemistry, 29th ed. • Chung-Eun Ha and N. V. Bhagavan, Essentials of Medical Biochemistry: With Clinical Cases, 9th ed. Sağlıklı ve başarılı bir dönem diliyorum
© Copyright 2024 Paperzz
