ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN ADI, MEVKİİ PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORİNATLARI, ZON RUHSAT NUMARASI PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ VE SEKTÖRÜ CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC LTD. ŞTİ. Ordu ili, Kabadüz ilçesi, Akgüney Köyü Tel: 452-2370083 Fax: 452-2370084 CEVHER(KURŞUN-ÇİNKO-BAKIR) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ ORDU İLİ, KABADÜZ İLÇESİ, AKGÜNEY KÖYÜ 13675.000 TL Koordinatlar “ii,iii,iv,v” sayfalarında verilmiştir. RN: 26320 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren; Mülga ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Çevresel etki değerlendirmesine tabi projeler Madde 7 -c) Bu Yönetmelik kapsamında ya da kapsamı dışında bulunan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, kapasite artışı toplamı bu Yönetmeliğin EK-I’inde belirtilen eşik değer veya üzerindeki projelere kapsamında ve Ordu İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı gerekçesi nedeni ile Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanmıştır. PTD/ÇED BAŞVURU DOSYASI/ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI ÇED RAPORUNUN HAZIRLANIŞ TARİHİ (GÜN, AY, YIL) YILDIZLAR LAB. VE ANALİZ HİZ. MAD. MÜH. MİM. İNŞ. TAAH. TİC. A.Ş. ADRES: MEVLANA BULVARI KONYA YOLU ÜZERİ NO=174 BALGAT/ÇANKAYA/ANKARA TEL : (312) 253 60 00 FAX: (312) 490 09 50 AĞUSTOS 2014 1 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Galeri Ağzı Koordinatları Koordina t Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta 1. Nokta 2. Nokta Pafta Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik WGS-84 Coğrafik ------- Sağa (Y) 405088.07 406083.17 G39 b3 Yukarı (X) 4518730.67 4519147.67 Enlem 40.81245739 40.81632771 Boylam 37.87447757 37.88621119 Kırıcı Koordinatları Koordina t Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta Alan Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik WGS-84 Coğrafik ------- Sağa (Y) 406630.15 406605.94 406606.26 406630.79 2 276,295 m Yukarı (X) 4518859.16 4518858.80 4518847.20 4518848.11 Enlem 40.81379159 40.81378559 40.81368115 40.81369213 Boylam 37.89273899 37.89245204 37.89245757 37.89274823 Cevher Yükleme Koordinatları Koordina t Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta Alan Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik WGS-84 Coğrafik ------- Sağa (Y) 406623.51 406623.56 406630.15 406629.92 2 39,334 m Yukarı (X) 4518865.09 4518859.06 4518859.16 4518865.23 Enlem 40.81384424 40.81378994 40.81379159 40.81384623 Boylam 37.89265939 37.89266088 37.89273899 37.89273536 2 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Flotasyon Tesisi Koordinatları Koordina t Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta 10. Nokta 11. Nokta 12. Nokta 13. Nokta Alan Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik WGS-84 Coğrafik ------- Sağa (Y) 406651,00 406614,08 406613,35 406621,31 406620,98 406639,69 406652,10 406653,63 406655,13 406658,47 406659,89 406692,11 406695,73 2 2145,865 m Yukarı (X) 4518810,40 4518808,50 4518838,59 4518839,39 4518842,64 4518845,97 4518848,07 4518835,98 4518835,88 4518835,86 4518829,51 4518834,93 4518817,05 Enlem 40.81335479 40.81333347 40.81360440 40.81361252 40.81364175 40.81367387 40.81369420 40.81358548 40.81358475 40.81358495 40.81352792 40.81358040 40.81341977 Boylam 37.89299346 37.89255607 37.89254291 37.89263716 37.89263276 37.89285406 37.89300086 37.89302081 37.89303861 37.89307821 37.89309599 37.89347714 37.89352273 Ek Atık Depolama Alanı Koordinatları Koordina t Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta 10. Nokta 11. Nokta 12. Nokta 13. Nokta 14. Nokta 15. Nokta 16. Nokta 17. Nokta Alan Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik WGS-84 Coğrafik ------- Sağa (Y) 406306,617 406301,519 406298,893 406307,355 406312,224 406320,397 406368,980 406438,660 406453,515 406458,340 406479,636 406492,091 406496,993 406481,175 406439,760 406352,767 406306,617 2,56 Hk Yukarı (X) 4518528,189 4518534,341 4518548,665 4518624,010 4518635,548 4518649,388 4518650,888 4518690,373 4518667,557 4518655,770 4518638,058 4518620,325 4518594,960 4518506,391 4518518,546 4518525,512 4518528,189 Enlem 40.81077372 40.81082855 40.81095726 40.81163684 40.81174132 40.81186691 40.81188596 40.81224954 40.81204574 40.81194012 40.81178302 40.81162473 40.81139683 40.81059730 40.81070206 40.81075488 40.81077372 Boylam 37.88895331 37.88889195 37.88885867 37.88894766 37.88900365 37.88909845 37.88967415 37.89049424 37.89067377 37.89073273 37.89098784 37.89113815 37.89120006 37.89102584 37.89053307 37.88950079 37.88895331 3 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ İdari Bina Koordinatları Koordina t Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta Alan Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik WGS-84 Coğrafik ------- Sağa (Y) 406145.81 406138.72 406160.36 406167.31 2 343,048 m Yukarı (X) 4519323.12 4519311.36 4519298.44 4519310.01 Enlem 40.81791512 40.81780839 40.81769449 40.81779950 Boylam 37.88692739 37.88684510 37.88710360 37.88718425 Yemekhane Koordinatları Koordina t Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta Alan Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik WGS-84 Coğrafik ------- Sağa (Y) 406284.85 406286.52 406288.17 406293.14 406273.50 406266.82 2 286,193 m Yukarı (X) 4519264.91 4519265.59 4519263.60 4519266.97 4519297.25 4519292.71 Enlem 40.81740673 40.81741304 40.81739531 40.81742623 40.81769671 40.81765505 Boylam 37.88858453 37.88860423 37.88862409 37.88868250 37.88844511 37.88836660 Kuşaklama Kanalı koordinatları Koordinat Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik WGS-84 Coğrafik ------- Sağa (Y) 406438.660 406437.594 406413.509 406380.179 406364.419 406341.317 406328.249 406309.063 406293.694 Yukarı (X) 4518690.373 4518696.244 4518691.465 4518669.829 4518661.809 4518658.092 4518661.125 4518666.407 4518661.321 Enlem 40.81224954 40.81230230 40.81225651 40.81205784 40.81198381 40.81194769 40.81197352 40.81201890 40.81197134 Boylam 37.89049424 37.89048073 37.89019593 37.88980407 37.88961844 37.88934514 37.88918977 37.88896154 37.88878011 4 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. Nokta 10. Nokta 11. Nokta 12. Nokta 13. Nokta 14. Nokta 15. Nokta 16. Nokta 17. Nokta 18. Nokta 19. Nokta 20. Nokta 21. Nokta 22. Nokta 23. Nokta 24. Nokta 25. Nokta 26. Nokta 27. Nokta 28. Nokta 29. Nokta 30. Nokta 31. Nokta 32. Nokta 33. Nokta 34. Nokta 35. Nokta 36. Nokta 37. Nokta 38. Nokta 39. Nokta 40. Nokta 41. Nokta 42. Nokta 43. Nokta 44. Nokta 45. Nokta 46. Nokta 47. Nokta 48. Nokta 49. Nokta 50. Nokta 51. Nokta 52. Nokta 53. Nokta 54. Nokta 55. Nokta 56. Nokta 57. Nokta 58. Nokta 59. Nokta 60. Nokta 61. Nokta 62. Nokta Alan Sağa (Y) 406284.943 406273.588 406266.834 406261.352 406255.268 406252.820 406240.446 406239.967 406247.787 406260.803 406266.682 406272.672 406277.175 406289.018 406325.526 406345.062 406364.640 406389.794 406404.468 406419.263 406440.242 406463.168 406487.504 406494.402 406497.864 406501.345 406494.405 406490.485 406495.774 406503.629 406507.167 406504.670 406503.232 406496.993 406481.17 406439.760 406352.767 406306.617 406277.841 406272.147 406267.917 406264.152 406259.364 406254.711 406255.046 406251.943 406253.019 406257.294 406257.869 406286.025 406298.268 406320.397 406368.980 2 6650,471 m Yukarı (X) 4518661.394 4518657.384 4518652.297 4518641.244 4518618.900 4518606.566 4518597.463 4518587.909 4518570.477 4518530.092 4518523.113 4518519.466 4518518.240 4518518.810 4518514.893 4518513.744 4518516.631 4518517.849 4518514.569 4518510.235 4518507.187 4518505.341 4518497.801 4518500.205 4518504.588 4518525.037 4518554.295 4518558.387 4518587.565 4518591.453 4518597.010 4518598.060 4518600.855 4518594.960 4518506.39 4518518.546 4518525.512 4518528.189 4518530.795 4518536.851 4518547.163 4518553.770 4518566.705 4518581.859 4518587.348 4518593.432 4518596.615 4518603.269 4518607.746 4518641.693 4518651.228 4518649.388 4518650.888 CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Enlem 40.81197099 40.81193358 40.81188699 40.81178681 40.81158487 40.81147350 40.81139010 40.81130399 40.81114788 40.81078563 40.81072344 40.81069128 40.81068075 40.81068724 40.81065612 40.81064800 40.81067624 40.81069008 40.81066221 40.81062486 40.81059980 40.81058579 40.81052065 40.81054309 40.81058296 40.81076754 40.81103027 40.81106668 40.81133008 40.81136600 40.81141645 40.81142562 40.81145063 40.81139683 40.81059729 40.81070206 40.81075488 40.81077372 40.81079391 40.81084780 40.81094020 40.81099927 40.81111523 40.81125119 40.81130066 40.81135511 40.81138390 40.81144432 40.81148471 40.81179368 40.81188095 40.81186691 40.81188596 Boylam 37.88867636 37.88854235 37.88846305 37.88839973 37.88833097 37.88830380 37.88815849 37.88815424 37.88824957 37.88840993 37.88848067 37.88855223 37.88860579 37.8887461 37.88917946 37.88941122 37.88964287 37.88994086 37.89011531 37.89029134 37.89054049 37.89081253 37.89110215 37.89118356 37.89122394 37.89126214 37.89117548 37.89112840 37.89118672 37.89127926 37.89132036 37.89129061 37.89127314 37.89120006 37.89102578 37.89053307 37.88950079 37.88895331 37.88861180 37.88854339 37.88849170 37.88844607 37.88838737 37.88832993 37.88833308 37.88829538 37.88830766 37.88835733 37.88836348 37.88869215 37.88883585 37.88909845 37.88967415 5 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ ÇED Alanı Koordinatları Koordinat Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik Sağa (Y) Yukarı (X) WGS-84 Coğrafik ------- 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta 10. Nokta 11. Nokta 12. Nokta 13. Nokta 14. Nokta 15. Nokta 16. Nokta 17. Nokta Alan 406306,617 406301,519 406298,893 406307,355 406312,224 406320,397 406368,980 406438,660 406453,515 406458,340 406479,636 406492,091 406496,993 406481,175 406439,760 406352,767 406306,617 2,56 Hk 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta 10. Nokta 11. Nokta 12. Nokta 13. Nokta 14. Nokta 15. Nokta 16. Nokta 17. Nokta 18. Nokta 19. Nokta 20. Nokta 21. Nokta 22. Nokta 23. Nokta 24. Nokta 25. Nokta 26. Nokta 406438.660 406437.594 406413.509 406380.179 406364.419 406341.317 406328.249 406309.063 406293.694 406284.943 406273.588 406266.834 406261.352 406255.268 406252.820 406240.446 406239.967 406247.787 406260.803 406266.682 406272.672 406277.175 406289.018 406325.526 406345.062 406364.640 Enlem Boylam Poligon-1 4518528,189 4518534,341 4518548,665 4518624,010 4518635,548 4518649,388 4518650,888 4518690,373 4518667,557 4518655,770 4518638,058 4518620,325 4518594,960 4518506,391 4518518,546 4518525,512 4518528,189 40.81077372 40.81082855 40.81095726 40.81163684 40.81174132 40.81186691 40.81188596 40.81224954 40.81204574 40.81194012 40.81178302 40.81162473 40.81139683 40.81059730 40.81070206 40.81075488 40.81077372 37.88895331 37.88889195 37.88885867 37.88894766 37.88900365 37.88909845 37.88967415 37.89049424 37.89067377 37.89073273 37.89098784 37.89113815 37.89120006 37.89102584 37.89053307 37.88950079 37.88895331 Poligon -2 4518690.373 4518696.244 4518691.465 4518669.829 4518661.809 4518658.092 4518661.125 4518666.407 4518661.321 4518661.394 4518657.384 4518652.297 4518641.244 4518618.900 4518606.566 4518597.463 4518587.909 4518570.477 4518530.092 4518523.113 4518519.466 4518518.240 4518518.810 4518514.893 4518513.744 4518516.631 40.81224954 40.81230230 40.81225651 40.81205784 40.81198381 40.81194769 40.81197352 40.81201890 40.81197134 40.81197099 40.81193358 40.81188699 40.81178681 40.81158487 40.81147350 40.81139010 40.81130399 40.81114788 40.81078563 40.81072344 40.81069128 40.81068075 40.81068724 40.81065612 40.81064800 40.81067624 37.89049424 37.89048073 37.89019593 37.88980407 37.88961844 37.88934514 37.88918977 37.88896154 37.88878011 37.88867636 37.88854235 37.88846305 37.88839973 37.88833097 37.88830380 37.88815849 37.88815424 37.88824957 37.88840993 37.88848067 37.88855223 37.88860579 37.8887461 37.88917946 37.88941122 37.88964287 6 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. Nokta 27. Nokta 28. Nokta 29. Nokta 30. Nokta 31. Nokta 32. Nokta 33. Nokta 34. Nokta 35. Nokta 36. Nokta 37. Nokta 38. Nokta 39. Nokta 40. Nokta 41. Nokta 42. Nokta 43. Nokta 44. Nokta 45. Nokta 46. Nokta 47. Nokta 48. Nokta 49. Nokta 50. Nokta 51. Nokta 52. Nokta 53. Nokta 54. Nokta 55. Nokta 56. Nokta 57. Nokta 58. Nokta 59. Nokta 60. Nokta 61. Nokta 62. Nokta Alan Sağa (Y) 406389.794 406404.468 406419.263 406440.242 406463.168 406487.504 406494.402 406497.864 406501.345 406494.405 406490.485 406495.774 406503.629 406507.167 406504.670 406503.232 406496.993 406481.17 406439.760 406352.767 406306.617 406277.841 406272.147 406267.917 406264.152 406259.364 406254.711 406255.046 406251.943 406253.019 406257.294 406257.869 406286.025 406298.268 406320.397 406368.980 2 6650,471 m 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta 10. Nokta Alan 406602.69 406649.55 406653.42 406663.72 406694.89 406704.49 406640.45 406608.95 406607.95 406601.98 2 5755.076 m CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Yukarı (X) 4518517.849 4518514.569 4518510.235 4518507.187 4518505.341 4518497.801 4518500.205 4518504.588 4518525.037 4518554.295 4518558.387 4518587.565 4518591.453 4518597.010 4518598.060 4518600.855 4518594.960 4518506.39 4518518.546 4518525.512 4518528.189 4518530.795 4518536.851 4518547.163 4518553.770 4518566.705 4518581.859 4518587.348 4518593.432 4518596.615 4518603.269 4518607.746 4518641.693 4518651.228 4518649.388 4518650.888 Enlem 40.81069008 40.81066221 40.81062486 40.81059980 40.81058579 40.81052065 40.81054309 40.81058296 40.81076754 40.81103027 40.81106668 40.81133008 40.81136600 40.81141645 40.81142562 40.81145063 40.81139683 40.81059729 40.81070206 40.81075488 40.81077372 40.81079391 40.81084780 40.81094020 40.81099927 40.81111523 40.81125119 40.81130066 40.81135511 40.81138390 40.81144432 40.81148471 40.81179368 40.81188095 40.81186691 40.81188596 Boylam 37.88994086 37.89011531 37.89029134 37.89054049 37.89081253 37.89110215 37.89118356 37.89122394 37.89126214 37.89117548 37.89112840 37.89118672 37.89127926 37.89132036 37.89129061 37.89127314 37.89120006 37.89102578 37.89053307 37.88950079 37.88895331 37.88861180 37.88854339 37.88849170 37.88844607 37.88838737 37.88832993 37.88833308 37.88829538 37.88830766 37.88835733 37.88836348 37.88869215 37.88883585 37.88909845 37.88967415 Poligon -3 4518867.81 4518868.94 4518864.69 4518833.61 4518839.73 4518801.43 4518788.27 4518788.62 4518839.35 4518853.53 40.81386637 40.81388188 40.81384404 40.81356528 40.81362395 40.81328008 40.81315427 40.81315383 40.81361063 40.81373767 37.89241216 37.89296751 37.89301402 37.89314078 37.89350938 37.89362892 37.89287171 37.89249824 37.89247878 37.89240588 7 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ İÇİNDEKİLER PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ................................................................................................................................................... 15 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI ............................................................................................................................................. 17 A) PROJE KONUSU FAALİYETİN TANIMI ......................................................................................................................................................... 17 B) PROJE KONUSU FAALİYETİN HİZMET AMAÇLARI, ÖNEM VE GEREKLİLİKLERİ ................................................................................... 23 C) PROJENİN ZAMANLAMA TABLOSU .............................................................................................................................................................. 24 BÖLÜM II: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ ............ 25 II.1. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU .................................................................................................................................................... 25 II.1.1. FAALİYET YER SEÇİMİ (İLGİLİ VALİLİK VEYA BELEDİYE TARAFINDAN DOĞRULUĞU ONANMIŞ OLAN FAALİYET YERİNİN, LEJANT VE PLAN NOTLARININ DA YER ALDIĞI ONAYLI ÇEVRE DÜZENİ PLANI VE İMAR PLANLARI ÜZERİNDE, BU PLANLAR YOKSA MEVCUT ARAZİ KULLANIM HARİTASI ÜZERİNDE GÖSTERİMİ, PROJENİN KAPLADIĞI ALAN VE KOORDİNATLARI) ................................ 27 II.1.1.1. GENEL KONUM ................................................................................................................................................................................... 29 II.1.1.2 PROJE ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNİN TANIMI................................................................................................................................. 37 II.1.2 PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYET ÜNİTELERİNİN KONUMU ............................................................................................................ 38 II.1.3. PROJE İÇİN ÇED ÇALIŞMASI YAPILAN SAHANIN SINIRLARINI GÖSTERİR TOPOGRAFİK HARİTA............................................. 40 II.1.4. PROJE KAPSAMINDAKİ ÜNİTELER ....................................................................................................................................................... 40 II.1.4.1 OCAKLAR .............................................................................................................................................................................................. 40 II.1.4.2 EKONOMİK OLMAYAN KAYA ............................................................................................................................................................. 43 II.1.4.3 BİTKİSEL TOPRAK DEPO ALANI ....................................................................................................................................................... 43 II.1.4.4 KIRMA-ELEME VE ÖĞÜTME ÜNİTESİ ............................................................................................................................................... 44 II.1.4.5 KLASİFİKATÖR (HİDROSİKLON) ÜNİTESİ ....................................................................................................................................... 45 II.1.4.6 FLOTASYON ÜNİTESİ .......................................................................................................................................................................... 45 II.1.4.6.1 SELÜLLER.......................................................................................................................................................................................... 46 II.1.4.6.2 REAKTİFLER ..................................................................................................................................................................................... 46 II.1.4.7 FİLTRE ÜNİTESİ ................................................................................................................................................................................... 48 II.1.4.8 ATIK DEPOLAMA ALANI..................................................................................................................................................................... 48 II.1.4.9 ŞANTİYE/ İDARİ BİNA ........................................................................................................................................................................ 61 II.1.4.10 NAKLİYE GÜZERGÂHI....................................................................................................................................................................... 62 II.1.4.11 DİĞER ................................................................................................................................................................................................. 64 II.2. PROJENİN ÖZELLİKLERİ ............................................................................................................................................................................ 64 II.2.1. PROJE KAPSAMINDA KULLANILACAK ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE SEÇİM NEDENLERİ ................................................................. 64 II.2.1.1 ÜRETİM MİKTARLARI (TOPLAM CEVHER VE İŞLETİLEBİLİR REZERVLER) ............................................................................... 65 II.2.1.2 İŞ AKIM ŞEMASI ................................................................................................................................................................................... 68 II.2.2 ÜRETİMDE KULLANILACAK MAKİNELERİN, ARAÇLARIN VE ALETLERİN MİKTAR VE ÖZELLİKLERİ, ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI ................................................................................................................................................................................................................... 70 II.2.3. ÜRETİM SIRASINDA TEHLİKELİ, TOKSİK, PARLAYICI VE PATLAYICI MADDELERİN KULLANIM DURUMLARI, TAŞINMALARI VE DEPOLANMALARI .......................................................................................................................................................................................... 72 II.2.4 PROJE KAPSAMINDAKİ ULAŞTIRMA ALTYAPISI PLANI ..................................................................................................................... 73 8 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM III. PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI ...................................................................................................... 77 III.1. PROJE VE ETKİ ALANININ MEVCUT VE PLANLANAN SOSYO-EKONOMİK ÖZELLİKLERİ ............................................................... 77 III.1.1. EKONOMİK ÖZELLİKLER (YÖRENİN EKONOMİK YAPISINI OLUŞTURAN BAŞLICA SEKTÖRLER) ................................................ 77 III.1.2. NÜFUS .................................................................................................................................................................................................... 80 III.1.3. SAĞLIK (BÖLGEDE MEVCUT ENDEMİK HASTALIKLAR) ................................................................................................................... 81 III.1.4. İNSAN SAĞLIĞI VE ÇEVRE AÇISINDAN RİSKLİ VE TEHLİKELİ FAALİYETLER ............................................................................... 82 III.1.5. GERÇEKLEŞMESİ BEKLENEN GELİR ARTIŞLARI; YARATILACAK İSTİHDAM İMKANLARI, NÜFUS HAREKETLERİ ............... 122 III.1.6. YÖREDEKİ SOSYAL ALTYAPI HİZMETLERİ (EĞİTİM, SAĞLIK, KÜLTÜR HİZMETLERİ) ............................................................. 122 III.1.6.1. PROJE KAPSAMINDA OLMAYAN ANCAK PROJENİN GERÇEKLEŞMESİNE BAĞLI OLARAK, FAALİYET SAHİBİ VEYA DİĞER YATIRIMCILAR TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ TASARLANAN DİĞER EKONOMİK, SOSYAL VE ALTYAPI FAALİYETLERİ ...... 126 III.1.6.2. PROJE KAPSAMINDA OLMAYAN ANCAK PROJENİN GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN ZORUNLU OLAN VE FAALİYET SAHİBİ VEYA DİĞER YATIRIMCILAR TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ TASARLANAN DİĞER EKONOMİK, SOSYAL VE ALTYAPI FAALİYETLERİ .................................................................................................................................................................................................. 127 III.1.7. ÇALIŞACAK PERSONELİN VE BU PERSONELE BAĞLI NÜFUSUN KONUT VE DİĞER TEKNİK/SOSYAL ALTYAPI İHTİYAÇLARI127 III.1.8. PROJENİN FAYDA-MALİYET ANALİZİ............................................................................................................................................. 127 III.1.8.1 PROJENİN GERÇEKLEŞMESİ İLE İLGİLİ YATIRIM PROGRAMI VE FİNANS KAYNAKLARI ....................................................... 130 III.1.9. PROJEDEN ETKİLENEN YERLEŞİM YERLERİ.................................................................................................................................. 130 III.1.10. PROJENİN EKONOMİK ÖMRÜ ........................................................................................................................................................ 131 III.1.11. ZAMANLAMA TABLOSU.................................................................................................................................................................. 132 III.2. DİĞER HUSUSLAR.................................................................................................................................................................................. 132 BÖLÜM IV: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI ............................................. 133 IV.1. ARAZİ KULLANIM VE MÜLKİYET DURUMU ....................................................................................................................................... 133 A) TARIM VE HAYVANCILIK ........................................................................................................................................................................... 135 B) ORMAN ALANLARI ..................................................................................................................................................................................... 138 C) PROJE YERİNDE ELDEN ÇIKARILACAK ALANIN DEĞERLENDİRİLMESİ .............................................................................................. 140 C.1 PROJE SAHASINDA KESİLECEK AĞAÇLARIN TÜR VE SAYILARI, ORMAN YANGINLARI VE ALINACAK ÖNLEMLER .................... 140 C.2 ELDEN ÇIKARILACAK TARIM ALANLARININ BÜYÜKLÜĞÜ, ARAZİ KULLANIM KABİLİYETİ .......................................................... 140 C.3 ETKİLENECEK TABİİ BİTKİ TÜRLERİ VE NE KADAR ALANDA BU İŞLERİN YAPILACAĞI, .............................................................. 140 C.4 PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER KAPSAMINDA ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER (ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI) ..................................................................................................................................................................... 141 IV.2. TOPRAK ÖZELLİKLERİ .......................................................................................................................................................................... 142 A) TOPRAK YAPISI VE ARAZİ KULLANIM KABİLİYETİ ............................................................................................................................... 142 B) YAMAÇ STABİLİTESİ................................................................................................................................................................................... 145 C) EROZYON ..................................................................................................................................................................................................... 145 D) PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER KAPSAMINDA TOPRAĞA ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER (ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI) ................................................................................................................................... 147 IV.3. JEOLOJİK ÖZELLİKLER........................................................................................................................................................................... 147 A) BÖLGE JEOLOJİSİ ......................................................................................................................................................................................... 147 A) TEKTONİZMA .............................................................................................................................................................................................. 150 9 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ B) PROJE ALANI JEOLOJİSİ ............................................................................................................................................................................. 150 C) CEVHERLEŞME ............................................................................................................................................................................................ 152 D) DEPREMSELLİK........................................................................................................................................................................................... 153 E) PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER KAPSAMINDA JEOLOJİK ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER (ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI) ...................................................................................................................................................... 155 IV.4. HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLER............................................................................................................................................................... 155 A) BÖLGESEL HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLER ................................................................................................................................................ 155 B) PROJE SAHASININ HİDROJEOLOJİSİ ......................................................................................................................................................... 155 C) YÜZEYSEL SU KAYNAKLARININ HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLERİ .......................................................................................................... 156 D) YERALTISUYU KAYNAKLARININ MEVCUT VE PLANLANAN KULLANIMI............................................................................................ 156 E) PROJE SAHASININ HİDROJEOKİMYASI ..................................................................................................................................................... 158 F) PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER KAPSAMINDA HİDROJEOLOJİK ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER(ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI) ................................................................................................................................... 159 IV.5. HİDROLİK ÖZELLİKLER, EKOLOJİK ÖZELLİKLER VE AKIŞ ORANI ÖLÇÜMLERİ ............................................................................ 159 A) BÖLGE VE PROJE ALANI HİDROLİK ÖZELLİKLERİ ................................................................................................................................. 159 B) YÜZEYSEL SU KAYNAKLARININ HİDROKİMYASAL ÖZELLİKLERİ ........................................................................................................ 160 C) PROJENİN GÖL, BARAJ, GÖLET, AKARSU VE DİĞER SULAK ALANLARA GÖRE KONUMU ................................................................ 162 D) YÜZEYSEL SU KAYNAKLARININ MEVCUT VE PLANLANAN KULLANIMI ............................................................................................ 162 E) PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER KAPSAMINDA HİDROLOJİK ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER (ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI) ................................................................................................................................... 162 IV.6. METEOROLOJİK VE İKLİMSEL ÖZELLİKLER ....................................................................................................................................... 163 A) BÖLGESEL VE PROJE ALANI METEOROLOJİK VE İKLİMSEL ÖZELLİKLER .......................................................................................... 163 B) PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER SIRASINDA YEREL VE BÖLGESEL İKLİMDE OLUŞABİLECEK METEOROLOJİK VE İKLİMSEL ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER (ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI) ..................................... 176 IV.7. FLORA VE FAUNA .................................................................................................................................................................................. 176 A) PROJE ALANI VE PROJE ETKİ ALANI FLORA-FAUNASI......................................................................................................................... 176 B) PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER KAPSAMINDA FLORA-FAUNA ÜZERİNE ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER (ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI)...................................................................................................................... 199 IV.8. KORUMA ALANLARI (EK-V DUYARLI YÖRELER LİSTESİ KAPSAMINDA) ..................................................................................... 199 A) PROJE ALANI VE PROJE ETKİ ALANI KORUMA ALANLARI ................................................................................................................... 199 B) PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER KAPSAMINDA KORUMA ALANLARINA ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER(ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI) ................................................................................................. 205 IV.9. DEVLETİN YETKİLİ ORGANLARININ HÜKÜM VE TASARRUFU ALTINDA BULUNAN ARAZİLER................................................. 205 A) PROJE ALANI VE PROJE ETKİ ALANI ....................................................................................................................................................... 205 B) PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER KAPSAMINDA ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER (ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI) ..................................................................................................................................................................... 205 BÖLÜM V: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ .................................................................. 206 V.1. EMİSYON HESAPLAMALARI ................................................................................................................................................................... 206 V.2. SU KULLANIMI VE BERTARAFI.............................................................................................................................................................. 207 10 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ V.3. ATIKLAR (ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI OLMAK ÜZERE ATIK TÜRLERİ, MİKTARLARI, BERTARAFI)210 V.4. GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI VE SEVİYELERİ(AKUSTİK RAPOR)............................................................................................................. 212 V. 5. SAĞLIK KORUMA BANDI MESAFESİ .................................................................................................................................................... 214 V.6. DOĞAYA YENİDEN KAZANDIRMA ÇALIŞMALARI VE REHABİLİTASYON PLANI.............................................................................. 215 V. 7. RİSK ANALİZİ .......................................................................................................................................................................................... 216 A) PROJE ALANI VE PROJE ETKİ ALANI ANALİZİ ....................................................................................................................................... 216 B) PROJE KAPSAMINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER KAPSAMINDA RİSK DURUMLARINDA ALINACAK ÖNLEMLER (ARAZİ HAZIRLIK, İNŞAAT, İŞLETME VE İŞLETME SONRASI) ................................................................................................................................... 222 V.8. DİĞER HUSUSLAR ................................................................................................................................................................................... 226 BÖLÜM VI: PROJENİN ALTERNATİFLERİ........................................................................................................................................ 227 VI.1. CEVHER ÜRETİM YÖNTEMİ ................................................................................................................................................................. 227 VI.2. CEVHER ZENGİNLEŞTİRME .................................................................................................................................................................. 227 VI.3 EKONOMİK OLMAYAN KAYA DEPO ALANI ......................................................................................................................................... 227 VI.4 EYLEMSİZLİK ALTERNATİFİ .................................................................................................................................................................. 227 VI.5. DİĞER ...................................................................................................................................................................................................... 228 BÖLÜM VII: İZLEME PROGRAMI.......................................................................................................................................................... 229 VII.1 PROJENİN İNŞAATI İÇİN ÖNERİLEN İZLEME PROGRAMI, PROJENİN İŞLETMESİ VE İŞLETME SONRASI İÇİN ÖNERİLEN İZLEME PROGRAMI VE ACİL MÜDAHALE PLANI ....................................................................................................................................................... 229 VII.2 ÇED OLUMLU BELGESİ VERİLMESİ DURUMUNDA, YETERLİK TEBLİĞİ’NDE “YETERLİLİK BELGESİ ALAN KURUM/KURULUŞLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ” BAŞLIĞININ 4. MADDESİNDE YER ALAN HUSUSLARIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İLE İLGİLİ PROGRAM .......................................................................................................................................................................................................... 232 BÖLÜM VIII: HALKIN KATILIMI........................................................................................................................................................... 233 BÖLÜM IX: SONUÇLAR ............................................................................................................................................................................. 236 11 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ TABLOLAR DİZİNİ TABLO 1. FİZİKİ GERÇEKLEŞTİRME ORANI .................................................................................................................................................... 21 TABLO 2. PROJE ZAMANLAMA TABLOSU ....................................................................................................................................................... 24 TABLO 3.PROJE SAHASI CİVARINDAKİ YERLEŞİM YERLERİ .......................................................................................................................... 25 TABLO 4. GALERİ AĞZI KOORDİNATLARI....................................................................................................................................................... 30 TABLO 5. KIRICI KOORDİNATLARI .................................................................................................................................................................. 30 TABLO 6. CEVHER YÜKLEME KOORDİNATLARI............................................................................................................................................. 31 TABLO 7. FLOTASYON TESİSİ KOORDİNATLARI ............................................................................................................................................ 31 TABLO 8. 1,2,3 NO’LU ATIK DEPOLAMA ALANI KOORDİNATLARI ........................................................................................................... 32 TABLO 9. EK ATIK DEPOLAMA ALANI KOORDİNATLARI ............................................................................................................................. 33 TABLO 10. KUŞAKLAMA KANALI ALANI KOORDİNATLARI ......................................................................................................................... 33 TABLO 11. İDARİ BİNA KOORDİNATLARI....................................................................................................................................................... 35 TABLO 12. YEMEKHANE KOORDİNATLARI .................................................................................................................................................... 35 TABLO 13. ÇED ALANI KOORDİNATLARI (3 POLİGON) ............................................................................................................................. 35 TABLO 14. PROJE ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNDE BULUNAN YERLEŞİM YERLERİNE MESAFELERİ ....................................................... 37 TABLO 15. FAALİYET ALANINA AİT BÜYÜKLÜKLER .................................................................................................................................... 38 TABLO 16. FLOTASYON SELÜLLERİ MİKTARI ............................................................................................................................................... 46 TABLO 17. TESİSTE KULLANILACAK KİMYASALLAR VE MİKTARLARI ...................................................................................................... 47 TABLO 18. 1,2,3 NO’LU ATIK DEPOLAMA ALANINA AİT KOORDİNATLARI ............................................................................................ 49 TABLO 19. 1 NO’LU ATIK DEPOLAMA ALANINA AİT ÖZELLİKLER ........................................................................................................... 50 TABLO 20. 2 NO’LU ATIK DEPOLAMA ALANINA AİT ÖZELLİKLER ........................................................................................................... 50 TABLO 21. 3 NO’LU ATIK DEPOLAMA ALANINA AİT ÖZELLİKLER............................................................................................................... 50 TABLO 22. EK ATIK DEPOLAMA ALANI’NA AİT BAZI TEKNİK ÖZELLİKLER............................................................................................ 51 TABLO 23.GÖRÜNÜR REZERV ALANI KOORDİNATLARI .............................................................................................................................. 65 TABLO 24. MUHTEMEL REZERV ALANI KOORDİNATLARI .......................................................................................................................... 66 TABLO 25 KAPASİTE ARTIŞI İLE PLANLAN ÜRETİM MİKTARLARI............................................................................................................ 68 TABLO 26. FAALİYET ALANINDA KULLANILAN MAKİNE VE EKİPMAN LİSTESİ ...................................................................................... 70 TABLO 27. CEVHER ZENGİNLEŞTİRME TESİSİNE İLAVE EDİLECEK MAKİNE EKİPMAN LİSTESİ........................................................... 71 TABLO 28. EK ATIK DEPOLAMA ALANI İNŞAATINDA KULLANILAN VE KULLANILACAK MAKİNE-EKİPMAN LİSTESİ ...................... 71 TABLO 29. İŞ KAYITLARINA GÖRE ORDU İLİNDEKİ GİRİŞİM SAYILAN, 2012 ......................................................................................... 78 TABLO 30. 2012 YILI İTİBARİYLE TR 90 TRABZON, ORDU, GİRESUN, RİZE,ARTVİN, GÜMÜŞHANE GENELİNDEKİ KAYITLI İŞSİZLERİN EĞİTİM DURUMLARINA GÖRE DAĞILIMI ........................................................................................................................ 79 TABLO 31. ORDU İLİ VE İLÇELERİNE AİT NÜFUS VERİLERİ ....................................................................................................................... 80 TABLO 32. KABADÜZ İLÇESİ’NİN YERLEŞİM MERKEZLERİNE GÖRE NÜFUS YOĞUNLUĞU..................................................................... 81 TABLO 33. ENDEMİK HASTALIK İSTATİSTİĞİ ................................................................................................................................................ 81 TABLO 34. GÜRÜLTÜ DEĞERLERİ ................................................................................................................................................................... 83 TABLO 35. ULUBEY DMİ GÜNLÜK EN BÜYÜK YAĞIŞ DEĞERLERİ ............................................................................................................. 87 TABLO 36. ORDU DMİ PLÜVİYOGRAF KATSAYILARI .................................................................................................................................... 87 TABLO 37. YAĞIŞIN ALANSAL DAĞILIM KATSAYILARI ................................................................................................................................ 88 TABLO 38. DÜZELTİLMİŞ VE MAKSİMİZE EDİLMİŞ MUHTELİF YİNELENMELİ YAĞIŞLAR .................................................................... 88 TABLO 39. HİDROLİK ZEMİN GRUPLARI VE BİTKİ ÖRTÜSÜ DURUMUNA GÖRE AKIŞ EĞRİ NUMARALARI ........................................ 88 TABLO 40. SOL SAHİL YAĞIŞ ALANI HARMONİK EĞİM HESABI ................................................................................................................. 89 TABLO 41: SOL SAHİL YAĞIŞ ALANI SUPERPOZESİZ MOCKUS YÖNTEMİ İLE TAŞLIN DEBİLERİ HESABI........................................... 90 TABLO 42. SAĞ SAHİL YAĞIŞ ALANI HARMONİK EĞİM HESABI................................................................................................................. 91 TABLO 43: SOL SAHİL YAĞIŞ ALANI SUPERPOZESİZ MOCKUS YÖNTEMİ İLE TAŞLIN DEBİLERİ HESABI........................................... 92 TABLO 44. SOL SAHİL KUŞAKLAMA KANALI HİDROLİK DEĞERLER TABLOSU ........................................................................................ 93 TABLO 45. SAĞ SAHİL KUŞAKLAMA KANALI HİDROLİK DEĞERLER TABLOSU ........................................................................................ 95 TABLO 46. ŞUT KANALLARI HİDROLİK DEĞERLER TABLOSU .................................................................................................................... 95 12 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ TABLO 47.BÖLGEDE OKUR-YAZARLIK İSTATİSTİKLERİ ........................................................................................................................... 122 TABLO 48. ORDU İLİ NÜFUSUNUN OKUMA YAZMA İSTATİSTİKLERİ (15 YAŞ VE DAHA ÜSTÜ) ........................................................ 123 TABLO 49. ORDU İLİ EĞİTİM GÖSTERGELERİ ............................................................................................................................................ 123 TABLO 50. KABADÜZ İLÇESİ EĞİTİM GÖSTERGELERİ ............................................................................................................................... 123 TABLO 51.KABADÜZ İLÇESİ OKUMA YAZMA DURUMU VE CİNSİYETİNE GÖRE NÜFUS GÖSTERGELERİ(15+ YAŞ) 2012............ 124 TABLO 52. TÜRKİYE VE ORDU İLİ GENELİNDE HASTANE VE YATAKLARIN DAĞILIMI ........................................................................ 124 TABLO 53. YATAKLI TEDAVİ KURUMLAN (SAĞLIK İL MÜDÜRLÜĞÜ, 2010) ....................................................................................... 124 TABLO 54. SAĞLIK PERSONELLERİNİN TÜRKİYE VE ORDU GENELİNDE DAĞILIMI ............................................................................. 125 TABLO 55. ORDU İLİ TİYATRO SALONU, GÖSTERİ VE SEYİRCİ SAYISI ................................................................................................... 126 TABLO 56. ORDU İLİ SİNEMA SALONU, GÖSTERİ VE SEYİRCİ SAYISI ..................................................................................................... 126 TABLO 57. İŞLETME YATIRIM TABLOSU ..................................................................................................................................................... 128 TABLO 58. PROJE ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNDE BULUNAN YERLEŞİM YERLERİ VE MESAFELERİ ................................................. 130 TABLO 59. ZAMANLAMA TABLOSU .............................................................................................................................................................. 132 TABLO 60. ARAZİ CİNSİ DAĞILIMI ............................................................................................................................................................... 135 TABLO 61. ÜRÜNE GÖRE ARAZİ DAĞILIMI ................................................................................................................................................. 135 TABLO 62. ORDU İLİ VE KABADÜZ İLÇESİ BİTKİSEL ÜRETİM İSTATİSTİKLERİ....................................................................................... 136 TABLO 63. EĞİM – DERİNLİK KOMBİNASYONU ......................................................................................................................................... 144 TABLO 64. TOPRAK NUMUNELERİ ANALİZ SONUÇLARI........................................................................................................................... 147 TABLO 65. YAS SEVİYESİ ALINAN KUYULAR VE DEĞERLERİ. ................................................................................................................... 157 TABLO 66. YÜZEYSUYU NUMUNE ANALİZ SONUCU .................................................................................................................................. 160 TABLO 67. YEREL BASINÇ VERİLERİ (1970-2013) ............................................................................................................................... 164 TABLO 68. SICAKLIK VERİLERİ..................................................................................................................................................................... 165 TABLO 69. YAĞIŞ VERİLERİ .......................................................................................................................................................................... 165 TABLO 70. BAĞIL NEM VERİLERİ ................................................................................................................................................................ 166 TABLO 71. SAYILI GÜNLER VERİLERİ .......................................................................................................................................................... 167 TABLO 72. MAKSİMUM KAR KALINLIĞI VERİLERİ .................................................................................................................................... 168 TABLO 73. ORTALAMA RÜZGAR HIZI VERİLERİ ........................................................................................................................................ 169 TABLO 74. YÖNLERE GÖRE RÜZGAR HIZI VERİLERİ ................................................................................................................................ 169 TABLO 75. YILLIK ESME SAYILARI GRAFİĞİ ............................................................................................................................................... 170 TABLO 76 . MEVSİMLİK RÜZGAR VERİLERİ ................................................................................................................................................ 171 TABLO 77. MAKSİMUM RÜZGAR HIZI VE YÖNÜ ........................................................................................................................................ 175 TABLO 78. FIRTINALI GÜN SAYISI VE KUVVETLİ RÜZGAR GÜN SAYISI ORTALAMALARI.................................................................... 175 TABLO 79. PROJE ALANI VE ETKİ ALANINDA SAPTANAN FLORA TÜRLERİ VE KORUNMA DURUMLARI ......................................... 185 TABLO 80. PROJE ALANI VE ETKİ ALANINDA SAPTANAN İKİYAŞAMLI TÜRLERİ, KORUNMA DURUMLARI VE STATÜLERİ .... 188 TABLO 81. PROJE ALANI VE ETKİ ALANINDA SAPTANAN SÜRÜNGEN TÜRLERİ, KORUNMA DURUMLARI VE STATÜLERİ .......... 190 TABLO 82. PROJE ALANI VE ETKİ ALANINDA SAPTANAN KUŞ TÜRLERİ, KORUNMA DURUMLARI VE STATÜLERİ ........................ 192 TABLO 83. ÇALIŞMA ALANI VE ETKİ ALANINDA SAPTANAN MEMELİ TÜRLERİ VE KORUNMA DURUMLARI.................................. 195 TABLO 84. BÖLGEDEKİ TEPELERE AİT BİLGİLER...................................................................................................................................... 200 TABLO 85. FİZİKİ GERÇEKLEŞTİRME ORANI .............................................................................................................................................. 207 TABLO 86. CEVHER ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ SU PROJEKSİYONU .......................................................................................................... 208 TABLO 87. ENDÜSTRİ TESİSLERİ İÇİN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SINIR DEĞERLERİ ................................................................................... 213 TABLO 88. RİSK GRUPLANDIRILMASI.......................................................................................................................................................... 216 TABLO 90. GÜVENLİK ÖNLEMLERİ .............................................................................................................................................................. 224 TABLO 91. KİMYASALLARIN TEHLİKE GRUPLARI, RİSK GRUPLARI VE GÜVENLİK TAVSİYELERİ ...................................................... 225 13 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ ŞEKİLLER DİZİNİ ŞEKİL 1. YER BULDURU HARİTASI………………………………………………………………………………………………………………….. 18 ŞEKİL 2. TOPOGRAFİK HARİTA……………………………………………………………………………………………………………………… 19 ŞEKİL 3. MESAFE HARİTASI…………………………………………………………………………………………………………………………. 26 ŞEKİL 4. ÇEVRE DÜZENİ PLANI……………………………………………………………………………………………………………………… 29 ŞEKİL 5. FAALİYET ALANINA AİT UYDU GÖRÜNTÜSÜ…………………………………………………………………………………………. 30 ŞEKİL 6. PROJE ALANI VAZİYET PLANI…………………………………………………………………………………………………………… 39 ŞEKİL 7. MADEN OCAĞINA AİT ÜRETİM YÖNTEMİ İŞ AKIM ŞEMASI………………………………………………………………………. 42 ŞEKİL 9. GÖZLEM KUYULARININ YELERİNİ GÖSTERİR HARİTA…………………………………………………………………………….. 58 ŞEKİL 10. KUŞAKLAMA KANALI SOL SAHİL KESİTİ…………………………………………………………………………………………… 59 ŞEKİL 11. KUŞAKLAMA KANALI SAĞ SAHİL KESİTİ…………………………………………………………………………………………… 60 ŞEKİL 12. NAKLİYE GÜZERGAHI HARİTASI……………………………………………………………………………………………………… 63 ŞEKİL 13. GÖRÜNÜR VE MUHTEMEL REZERV HATRİTASI…………………………………………………………………………………… 67 ŞEKİL 14. EK ATIK DEPOLAMA ALANI İNŞAATI DEVAMINDA YAPILACAKLARA AİT İŞ AKIM ŞEMASI……………………………… 68 ŞEKİL 15.EK ATIK DEPOLAMA ALANI İŞLETME DÖNEMİNE AİT İŞ AKIM ŞEMASI……………………………………………………… 68 ŞEKİL 16. CEVHER ZENGİNLEŞTİRME TESİSİNE AİT İŞ AKIM ŞEMASI…………………………………………………………………….. 69 ŞEKİL 17. PROJE ALANI ULAŞIM GÜZERGAHI………………………………………………………………………………………………….. 74 ŞEKİL 18. PROJE ALANINA ULAŞIM İÇİN KULLANILAN KARAYOLUNA AİT TRAFİK HACİM HARİTASI……………………………… 75 ŞEKİL 19. TESİS İÇİ YOLLARI GÖSTERİR HARİTA……………………………………………………………………………………………… 76 ŞEKİL 20. PROJE YAĞIŞ ALANI……………………………………………………………………………………………………………………… 86 ŞEKİL 21. THIESSEN POLİGONU…………………………………………………………………………………………………………………. 87 ŞEKİL 22. SOL SAHİL KUŞAKLAMA KANALI KESİTİ…………………………………………………………………………………………. 93 ŞEKİL 23.SOL SAHİL TAŞKIN DEBİSİ HİDROGRAFI…………………………………………………………………………………………… 94 ŞEKİL 24. SAĞ SAHİL KUŞAKLAMA KANALI KESİTİ………………………………………………………………………………………….. 94 ŞEKİL 25. SAĞ SAHİL TAŞKIN DEBİSİ HİDROGRAFI…………………………………………………………………………………………. 95 ŞEKİL 26. MESAFE HARİTASI……………………………………………………………………………………………………………………… 131 ŞEKİL 27. KADASTRO HARİTASI………………………………………………………………………………………………………………….. 134 ŞEKİL 28. ARAZİ CİNSİ DAĞILIMI………………………………………………………………………………………………………………… 135 ŞEKİL 29. ÜRÜNE GÖRE ARAZİ DAĞILIMI……………………………………………………………………………………………………... 136 ŞEKİL 30. MESCERE HARİTASI…………………………………………………………………………………………………………………… 139 ŞEKİL 31. ARAZİ VARLIĞI HARİTASI…………………………………………………………………………………………………………….. 142 ŞEKİL 32.TOPRAK ÖRNEKLEME NOKTALARINI GÖSTERİR HARİTA…………………………………………………………….………… 146 ŞEKİL 33. BÖLGENİN GENELLEŞTİRİLMİŞ STRATİGRAFİK KESİTİ. ………………………………………………………………………. 149 ŞEKİL 34. TÜRKİYE DEPREM BÖLGELERİ HARİTASI……………………………………………………………………………………….. 154 ŞEKİL 35. ORDU İLİ DEPREMSELLİK HARİTASI……………………………………………………………………………………………… 154 ŞEKİL 36. SAHADA AÇILMIŞ OLAN TEMEL SONDAJ KUYULARININ LOKASYONUNU GÖSTEREN KROKİ…………………………. 158 ŞEKİL 37 YÜZEY SUYU NUMUNELERİNİN ALINDIĞI YERLERİ GÖSTERİR TOPOGRAFİK HARİTA…………………………………… 161 ŞEKİL 38. YEREL BASINÇ VERİ GRAFİĞİ……………………………………………………………………………………………………….. 164 ŞEKİL 39. SICAKLIK VERİ GRAFİĞİ……………………………………………………………………………………………………………… 165 ŞEKİL 40. YAĞIŞ VERİ GRAFİĞİ…………………………………………………………………………………………………………………… 166 ŞEKİL 41. BAĞIL NEM VERİ GRAFİĞİ………………………………………………………………………………………….………………… 166 ŞEKİL 42. SAYILI GÜNLER VERİ GRAFİKLERİ…………………………………………………………………………………………………. 167 ŞEKİL 43. MAKSİMUM KAR KALINLIĞI (CM) …………………………………………………………………………………………………. 168 ŞEKİL 44. MAKSİMUM KAR KALINLIĞI GRAFİĞİ (CM) ……………………………………………………………………………………… 168 ŞEKİL 45.ORTALAMA RÜZGAR HIZI GRAFİĞİ………………………………………………………………………………………………… 169 ŞEKİL 46. YÖNLERE GÖRE RÜZGAR HIZI GRAFİĞİ………………………………………………………………………………………..… 170 ŞEKİL 47. YILLIK RÜZGAR GRAFİĞİ……………………………………………………………………………………………………………. 171 ŞEKİL 48. MEVSİMLERE GÖRE YILLIK RÜZGAR VERİLERİ ORTALAMASI……………………………………………………………….. 172 ŞEKİL 49. AYLIK RÜZGAR GRAFİKLERİ………………………………………………………………………………………………………… 174 ŞEKİL 50. EN HIZLI ESEN RÜZGAR HIZI………………………………………………………………………………………………………. 175 ŞEKİL 51. FIRTINALI GÜN SAYISI İLE KUVVETLİ RÜZGAR GÜN SAYISI ORTALAMALARI GRAFİĞİ………………………………… 176 ŞEKİL 52: ÇALIŞMA ALANINI İÇEREN ORDU(GİRESUN) ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ SINIRLARINDAKİ VEJETASYON YAPISI…. 181 ŞEKİL 53. AVA AÇIK VE KAPALI ALANLAR HARİTASI………………………………………………………………………………………… 201 ŞEKİL 54. RİSKLERİN PUANLAMA YOLUYLA HESAPLANMASI………………………………………………………………………………. 216 . 14 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Proje alanı; Kabadüz ilçesine 6 km, Ordu iline ise 27 km mesafededir. Proje alanına en yakın yerleşim yeri Akgüney Köyü’ne bağlı Akgüney Mahallesi olup proje alanına yaklaşık 252m mesafededir. Faaliyet sahibine ait cevher zenginleştirme tesisi için 30.03.2000 tarihinde ÇED Olumlu Kararı alınmıştır. Kurulumu biten tesis 2005 yılına kadar faaliyet göstermiş olup 2005 yılından 2009 yılına kadar faaliyet göstermemiştir. 2009 yılında Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin isim hakkıyla birlikte Yıldızlar SSS Holding tarafından devir alınan Cevher Zenginleştirme Tesisi bünyesinde mevcut halde üç adet atık depolama alanı bulunmaktadır. Tesisten çıkan atıklardan; 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında numune alınarak analizi yaptırılmıştır. Bu analiz sonucuna göre söz konusu tesisten çıkan atıklar aynı yönetmelik kapsamında II. Sınıf atık olarak belirlenmiştir. Proje konusu olan ek atık depolama alanı ile ilgili olarak; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren mülga Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesi amacı ile Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’na görüş sorulmuştur. Bu kapsamda Çevre ve Orman Bakanlığı 29.09.2010 tarih ve 57667 sayılı yazısı ile söz konusu ek atık depolama alanının 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı ÇED Yönetmeliği Ek2 listesi 4. maddesi (Katı atıkların yakılması, kompostlaştırılması ve depolanması için yapılan tesisler, atık barajları, atık havuzları) kapsamında değerlendirmiş olup, yönetmeliğinin ilgili hükümleri doğrultusunda Proje Tanıtım Dosyası hazırlanması gerektiğini firmaya bildirilmiştir. Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak ÇED Gerekli Değildir Kararı alındıktan sonra Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında hazırlatılan uygulama projeleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün onayına sunulmuştur. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nden alınan proje onayından sonra hafriyat çalışmalarına başlanmıştır. İnşaat çalışmaları devam ederken Ordu ilinde yaşayan vatandaşlar tarafından söz konusu atık depolama alanına ilişkin dava açılmış, mahkemenin tayin ettiği bilirkişi raporuna istinaden Ordu İdare Mahkemesi tarafından faaliyeti durdurma kararı verilmiştir. Karar, 21.06.2012 tarihli ve 4003 sayılı Ordu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından Kabadüz Kaymakamlığına ile faaliyet sahibine aynı tarihte tebliğ edilmiş ve atık depolama alanı inşaat çalışmaları durdurulmuştur. Söz konusu karar ile Ek Atık Depolama Alanı için yeniden ÇED Raporu hazırlanması gerektiği belirtilmiştir. 15 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Günümüz itibari ile 80 ton/gün kapasiteye sahip cevher zenginleştirme tesisinde kapasitesi artışı yapılarak günde 480 ton tüvenan malzeme işlenmesi sağlanacaktır. 480 ton/gün tüvenan malzemenin işlenebilmesi için mevcutta bulunan makine-ekipmana ilave makina-ekipmanlar eklenmesi planlanmaktadır. Yukarıda bahsi geçen nedenlerden dolayı Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi ÇED Raporu hazırlanmıştır. Proje kapsamında; 3 poligondan oluşan ÇED alanı belirlenmiş olup toplam 35.284,271 m2 ‘lik alanın 17902,93 m2’si orman alanı, 20.381,341 m2’lik alan ise ziraat alanından oluşmaktadır. Faaliyet alanında yapılan hafriyat çalışması esnasında 15 kişi, beton inşaatı çalışmalarında 15 kişi çalıştırılmış olup ortalama 30 kişilik ekip çalışması yapılmıştır. Çalışan personel, mevcut cevher zenginleştirme tesisi personelinden ve civar yörelerde yaşayan köylülerden temin edilmiştir. ÇED sürecinin bitip inşaat çalışmalarına yeniden başladığında yine aynı ekip ile çalışmalara devam edilecektir. Proje kapsamında devam edecek olan ek atık depolama alanı ile ilgili olarak tek vardiya üzerinden yılda 8 ay, ayda 30 gün, günde 8 saat çalışılması planlanmaktadır. Cevher Zenginleştirme Tesisi ve maden ocağında ise günde 3 vardiya üzerinden yılda 12 ay, ayda 22 gün, günde 22 saat çalışacak olup mevcutta 79 personel çalışmaktadır. Ancak, kapasite artışı yapılması ile birlikte 150 personelin istihdamı sağlanacaktır. 16 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI Proje konusu faaliyetin tanımı, hizmet amaçları, önem ve gereklilikleri, projenin zamanlama tablosu a) Proje Konusu Faaliyetin Tanımı Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Proje alanı; Kabadüz ilçesine 6 km, Ordu iline ise 27 km mesafededir. Proje alanına en yakın yerleşim yeri Akgüney Köyü’ne bağlı Akgüney Mahallesi olup proje alanına yaklaşık 252m mesafededir(Şekil 3). Faaliyet sahibine ait cevher zenginleştirme tesisi için 30.03.2000 tarihinde ÇED Olumlu Kararı alınmıştır1. Kurulumu biten tesis 2005 yılına kadar faaliyet göstermiş olup 2005 yılından 2009 yılına kadar faaliyet göstermemiştir. 2009 yılında Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin isim hakkıyla birlikte Yıldızlar SSS Holding tarafından devir alınan Cevher Zenginleştirme Tesisi bünyesinde mevcut halde üç adet atık depolama alanı bulunmaktadır(Şekil 2). 1 Ek 1.a Cevher Zenginleştirme Tesisi’ne Ait “ÇED Olumlu” Kararı 17 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Proje Alanı Şekil 1. Yer Bulduru Haritası 18 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 2. Topografik Harita 19 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Söz konusu tesis 2009 yılında Yıldızlar SSS Holding tarafından alındıktan sonra hemen faaliyete geçmemiştir. Ancak, 2009 yılında tesisin bulunduğu alanda yaşanan doğal afetten dolayı atık depolama alanları tahribat görmüştür. Söz konusu tahribat ile ilgili planlanan iyileştirme çalışmaları; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı resmi gazetede yayımlanan mülga Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği; MADDE 24 – (1) a) Doğal afetler sonucu yıkılan, bozulan, tahrip olan veya hasar gören herhangi bir yatırımın bulunduğu yerde kısmen veya tümü ile yeniden gerçekleştirilmesi planlanan projeler, kapsamında bir rapor halinde hazırlanarak Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulmuştur. Bakanlık ve ilgili kurumlar tarafından raporda yapılan inceleme sonucu; planlanan iyileştirme çalışmaları uygun bulunmuş olup firma tarafından gerekli çalışmalar yapılmıştır2. Ayrıca, mevcut atık depolama alanlarının ömrünü tamamlaması durumu düşünülerek ek atık depolama alanı yapılması planlanmıştır. Söz konusu ek atık depolama alanı; mevcutta kullanılan üç adet atık depolama alanının hemen mansabında yer alacaktır. Tesisten çıkan atıklardan; 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında numune alınarak analizi 3 yaptırılmıştır. Bu analiz sonucuna göre söz konusu tesisten çıkan atıklar aynı yönetmelik kapsamında II. Sınıf atık olarak belirlenmiştir. Proje konusu olan ek atık depolama alanı ile ilgili olarak; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren mülga Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesi amacı ile Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’na görüş sorulmuştur. Bu kapsamda Çevre ve Orman Bakanlığı 29.09.2010 tarih ve 57667 sayılı yazısı ile söz konusu ek atık depolama alanının 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı ÇED Yönetmeliği Ek2 listesi 4. maddesi (Katı atıkların yakılması, kompostlaştırılması ve depolanması için yapılan tesisler, atık barajları, atık havuzları) kapsamında değerlendirmiş olup, yönetmeliğinin ilgili hükümleri doğrultusunda Proje Tanıtım Dosyası hazırlanması gerektiğini firmaya bildirilmiştir.4 Konu ile ilgili gerekli çalışmalar(zemin etüt, avam proje, kadastro vb.) yapılıp Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak mülga Ordu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne sunulmuştur. Sunulan dosya ile ilgili olarak 02.11.2010 tarih ve 3684 sayılı yazı ile proje alanında tetkik edilmesi amacıyla 08.11.2010 günü mahallinde yapılacak incelemeye katılmak için hazır olunması gerektiği faaliyet sahibine bildirilmiştir5. İlgili kurumların aynı gün yerinde yaptığı inceleme ve Proje Tanıtım Dosyasında yapılan incelemeler sonucunda dosya mülga Ordu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından nihai edilerek 23.11.2010 tarihinde “ÇED Gerekli Değildir Kararı” alınmıştır6. 2 Ek 1.b İyileştirme Çalışmaları Uygunluk Yazısı Ek 2.a Atık Analizi 4 Ek 1.c Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 29.09.2010 tarih ve 57667 sayılı yazısı, 5 Ek 1.d 02.11.2010 tarihli Ordu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü yazısı, 6 Ek 1.e ÇED Gerekli Değildir Kararı 3 20 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ ÇED Gerekli Değildir Kararı alındıktan sonra Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında hazırlatılan uygulama projeleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün onayına sunulmuştur. Sunulan dosyaların incelenmesi sonucunda 24.08.2011 tarih ve 1994 sayılı yazı ile söz konusu uygulama projelerinin onaylandığı ancak tesis inşaatının uygulama projesine ve teknik şartnamesine uygun olarak yapıldığının denetlenmesi için DSİ Genel Müdürlüğü tarafından lisanslandırılmış Su Yapıları Denetim Firmaları(SYDF) ile hizmet alımı yapılması gerektiği ve firma ile yapılacak sözleşmenin Bakanlıkça onaylanması gerektiği faaliyet sahibine bildirilmiştir7. Bu nedenle; faaliyet sahibi 13.05.2011 tarih ve 27933 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği” kapsamında lisanslandırılmış olan “Hidro Grup Su Yapıları Denetim Hizm. Ltd. Şti.” ile hizmet alım sözleşmesi yaparak onaylanması için Bakanlığa sunmuştur. Bakanlık tarafından incelenen sözleşmenin uygun bulunduğu 03.10.2011 tarih ve 3367 sayılı yazı ile faaliyet sahibine bildirilmiştir8. Bu tarih itibari ile faaliyet sahibi inşaat çalışmalarına başlamıştır. Yapılan inşaat çalışmaları Hidro Grup Su Yapıları Denetim Hizm. Ltd. Şti. tarafından denetlenerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na düzenli olarak bildirilmiştir. İnşaat çalışmaları devam ederken Ordu ilinde yaşayan vatandaşlar tarafından söz konusu atık depolama alanına ilişkin dava açılmış, mahkemenin tayin ettiği bilirkişi raporuna istinaden Ordu İdare Mahkemesi tarafından faaliyeti durdurma kararı verilmiştir. Karar, 21.06.2012 tarihli ve 4003 sayılı Ordu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından Kabadüz Kaymakamlığına ile faaliyet sahibine aynı tarihte tebliğ edilmiş ve atık depolama alanı inşaat çalışmaları durdurulmuştur9. Söz konusu karar ile Ek Atık Depolama Alanı için yeniden ÇED Raporu hazırlanması gerektiği belirtilmiştir. Faaliyet konusu ek atık depolama alanı ile ilgili son olarak hazırlanan denetim tutanağında belirtilen fiziki gerçekleştirme oranı aşağıda belirtildiği gibidir. Tablo 1. Fiziki Gerçekleştirme Oranı Sıra No 1 2 3 4 5 Ana İş Kalemleri (iş programına uygun olarak) Baraj Gövdesi ve Rezervuar Alanı(sağ ve sol sahil), Şevleri ve Sıyırma Kazıları Beton Gövde Dolgusu Kuşaklama Kanalı Kazı ve Beton İmalatları Alt ve Üst Drenaj Sistemleri ve Geçirimsizlik Sisteminin (Kaplamalarının) Teşkili Gözlem Kuyularının Açılması Fiziki Gerçekleşme Oranı (%) 100 53 63 0 (sadece alt drenaj %10) 0 7 Ek 1.f 24.08.2011 tarihli Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yazısı Ek 1.g 03.10.2011 tarih ve 3367 sayılı Bakanlık yazısı 9 Ek 1.h 21.06.2012 tarihli ve 4003 sayılı Ordu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 8 21 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Tesis 2000 yılında kurulmuş olup bazı ekipmanlar ömrünü tamamlamıştır. Bu nedenle; cevher zenginleştirme tesisi bünyesinde bulunan kırma-eleme tesisi yenilenmesi planlanarak Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmış ve 10.12.2010 tarih ve 130 Karar nolu “ÇED Gerekli Değildir Belgesi” alınmıştır10. Bu karar ile birlikte yeni kırma-eleme tesisi kurulmuştur. Ayrıca; tesiste bulunan değirmenin teknolojik verimini artırmak amacıyla bir değirmen kurulması planlamış olup konu ile ilgili olarak Ordu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden 10.12.2010 tarih ve 4163 no’lu görüş yazısı alınmıştır11. Görüş yazısı alındıktan sonra cevher zenginleştirme tesisine değirmen kurulumu yapılmıştır. Bu değirmenin kurulmasından sonra eski değirmen sistemden devre dışı bırakılmış yeni değirmen kullanılmaya başlamıştır. Günümüz itibari ile 80 ton/gün kapasiteye sahip cevher zenginleştirme tesisinde kapasitesi artışı yapılarak günde 480 ton tüvenan malzeme işlenmesi sağlanacaktır. 480 ton/gün tüvenan malzemenin işlenebilmesi için mevcutta bulunan makine-ekipmana ilave makina-ekipmanlar eklenmesi planlanmaktadır. Bu nedenle; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren; Mülga Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği; Madde 7 -c) Bu Yönetmelik kapsamında ya da kapsamı dışında bulunan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, kapasite artışı toplamı bu Yönetmeliğin EKI’inde belirtilen eşik değer veya üzerindeki projelere Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanması zorunludur. hükmü ve Ordu İdare Mahkemesi kararı nedeniyle Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanmıştır. Ancak; bahsi geçen ek atık depolama alanına ait kuşaklama kanallarının proje tanıtım dosyasına esas koordinatlı alan sınırlarının dışında kaldığı belirlenmiştir. Günümüz itibari ile belirlenen bu durum ile ilgili olarak sahanın bir bölümünün orman arazi olması nedeni ile Orman Genel Müdürlüğünden görüş alınmıştır. Orman Genel Müdürlüğü bu görüşünde kuşaklama kanallarının Atık Depolama Alanı ile beraber ÇED Raporunda incelenmesi gerektiğini bildirmiş olup konu ile ilgili ÇED Genel Müdürlüğünden proje kapsamında değerlendirilebileceğine dair görüş alınmıştır12. Projenin bulunduğu alan Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınan İR:26320 no’lu maden sahası içerisinde kalmaktadır. Söz konusu saha; 1993 yılı öncesi işletmeye geçmiş olup mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 16.12.2003 tarih ve 2531 sayılı resmi gazetede yayımlanan ÇED Yönetmeliği Geçici Madde-3 kapsamında değerlendirilerek ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında değerlendirildiği tarafımıza bildirilmiştir13. Bu nedenle projeye maden ocağı 10 Ek 1.ı Kırma-Eleme Tesisi ÇED Gerekli Değildir Kararı Ek 1.j Değirmen Görüş Yazısı 12 Ek 1.k Kuşaklama Kanalıyla İlgili Resmi Kurum Görüşleri Görüşü 13 Ek 1.l. Maden Ocağına Ait Resmi Evraklar 11 22 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ konusu dahil edilmemiştir. Ancak; tesis besleyecek tüvenan malzeme; İR: 26320 olan ruhsatlı sahadan sağlanacaktır. Maden ocağında kapalı işletme yöntemi ile üretim yapılmaktadır. Proje kapsamında “Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.” faaliyet sahibi, kurulacak “Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme (Flotasyon) Tesisi” ise “tesis” ve “tesis ve ek atık depolama alanın” tamamı “faaliyet alanı” olarak ifade edilmektedir. b) Proje Konusu Faaliyetin Hizmet Amaçları, Önem ve Gereklilikleri Proje konusu faaliyet kapsamında; faaliyet sahibine ait RN:26320 işletme ruhsat no’lu maden sahasından çıkarılacak tüvenan cevher kullanılacaktır. Tesise gelecek tüvenan cevher, tesiste flotasyon yöntemine tabii tutularak bünyesinde bulunan Cu-Pb ve Zn kazanılacaktır. Tesiste kazanılacak Cu-Pb ve Zn’nin sektörlere göre kullanım alanları aşağıda açıklanmıştır. Bakır; üstün fiziksel ve kimyasal özelliklerinden dolayı endüstride yaygın olarak kullanılmaktadır. Özellikle elektrik ve elektronik, inşaat, ulaşım, endüstriyel, kimya, kuyumculuk sektörleri bakırın en çok tüketildiği sektörler olarak sıralanmaktadır. Kurşun’un en önemli tüketim alanı akü imalatıdır. Yeraltı haberleşme kablolarının kurşunla izolasyonu diğer önemli tüketim alanı olarak göze çarpar. Korozyonu önleyen kurşun oksit boyalar çelik konstrüksiyonlarda kullanılmaktadır. Kurşun radyasyonu en az geçiren metal olması nedeniyle bu ışınlardan korunmada, renkli televizyon tüplerinin yapımında ve mühimmat imalinde de önemli miktarlarda kullanılmaktadır. Çinko ise en çok galvanizleme işleminde kullanılmaktadır. İnşaat sektöründeki galvanizli saçlar ve konstrüksiyon malzemeleri ile elektrik ve diğer havai hat direkleri galvanizlemenin en çok kullanıldığı alanlardır. Pirinç alaşımı ile bilhassa otomotiv sanayiinde döküm kalıpları yapımında kullanılan çinko alaşımları çinkonun kullanıldığı diğer önemli alanlardır. Çinko oksit yağlı boya ve lastik üretiminde kullanılmaktadır. Tesiste elde edilecek konsantreler, yukarıda sıralanan kullanım alanları göz önüne alındığında pazar payı yüksek ürünler olarak ele alınabilmektedir. Bu bağlamda elde edilen tüvenan cevherin konsantre haline dönüştürülmesi ayrıca önem taşımaktadır. Söz konusu projenin inşaat aşamasında 30 kişi, işletme aşamasında ise 150 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Çalıştırılacak olan personel içerisinde yer alan teknik kadro, şirketin kendi bünyesinden sağlanacak olup diğer personel Akgüney Köyü ve diğer bölge köylerden sağlanacaktır. İnşaat çalışmaları tamamlandığında üretim için ihtiyaç duyulacak olan kimyasal maddeler; yurtiçi ve/veya yurtdışında bulunan satıcılardan, bakım onarım için kullanılacak olan 23 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ makine ve alt yapı yedek parçaları, idari binalarda kullanılacak malzemeler ve personel ihtiyaçları civar yerleşim yerlerinden satın alınarak sağlanacaktır. Ayrıca ülkemizde çıkarılan yer altı zenginliklerinin işlenerek, pazar değeri yüksek ürünler elde edilmesi ile ülke ekonomisine ilave katkı sağlanacağı tahmin edilmektedir. c) Projenin Zamanlama Tablosu Tablo 2. Proje Zamanlama Tablosu M N MA 2014 H T A E EK 2015 K A O Ş M N MA H T A E ÇED Çalışmaları İnşaat Çalışmaları *Sedde Yapımının tamamlanması *Alt ve Üst Drenaj İnşaat İşlerinin Tamamlanması *Geçirimsizliğin Sağlanması *Gözlem Kuyularının Açılması Cevher Zenginleştirme Tesisine Makine ve Ekipman Eklenmesi İşletmeye Alma * O:Ocak, Ş: Şubat, M:Mart, N: Nisan, MA:Mayıs, H:Haziran, T: Temmuz, A: Ağustos, E: Eylül, EK: Ekim, K:Kasım, A:Aralık 24 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM II: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (Proje yeri etki alanının mevcut durumu ve planlanan durumu ile ilgili olarak çevresel özelliklerin belirtilmesi) II.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Projenin bulunduğu alan Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınan İR:26320 no’lu maden sahası içerisinde kalmaktadır. Söz konusu saha; 1993 yılı öncesi işletmeye geçmiş olup mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 16.12.2003 tarih ve 2531 sayılı resmi gazetede yayımlanan ÇED Yönetmeliği Geçici Madde-3 kapsamında değerlendirilerek ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında değerlendirildiği firmaya bildirilmiştir14. Proje alanı Kabadüz ilçesine 6 km, Ordu iline ise 27 km mesafededir. Faaliyet alanına en yakın yerleşim birimi; ek atık depolama alanının yaklaşık 252 m kuzeyinde bulunan Akgüney Mahallesi’dir. Bunun yanında proje alanına çeşitli uzaklıklarda bulunan yerleşim birimleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 3.Proje sahası civarındaki yerleşim yerleri KÖY KİRAZDERE GÜMÜŞKÖY AKGÜNEY HARAMİ GÜLPINAR 14 MAHALLE HAYDARLI MERKEZ BAKACAK MÜVEZZİNKIRIK MERKEZ SÜTLER KOZYALAK OVAŞKUR MERKEZ TAHTABELEN ARMUTLU AKGÜNEY KUŞYUVASI KINDIRALIK OLUKLU KARIKBELEN ÇEKİÇ MESAFE 2100 m 1700 m 1100 m 995 m 2200 m 3100 m 3000 m 1400 m 1500 m 2100 m 274 m 252 m 267m 959 m 1200 m 1666 m 1854 m Maden Ocağı ÇED Muhafiyet Yazısı 25 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 3. Mesafe Haritası 26 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ II.1.1. Faaliyet Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan faaliyet yerinin, lejant ve plan notlarının da yer aldığı Onaylı Çevre Düzeni Planı ve İmar Planları üzerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje alanı; 24.06.2011 tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından onaylanan “Ordu-Trabzon-Rize-Giresun-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı” G-39 paftasında yer almaktadır15. Söz konusu haritada da görüleceği üzere proje alanı genel olarak; “Tarım Alanları” kapsamında yer almaktadır. Ancak yapılan kadastro çalışmalarında ÇED Alanlarının bir bölümü orman arazisi olarak geçmektedir. Ayrıca Orman ve Su İşleri Bakanlığı’ndan alınan ÇED inceleme Değerlendirme Formunda konu ile ilgili ayrıntılar yer almaktadır16. Ancak; söz konusu projenin madencilik faaliyetleri ile ilgili olması nedeni ile faaliyete ilişkin iş ve işlemler; Çevre Düzeni Planı Hükümlerinin “6.17 Maden İşletme Tesisleri, Geçici Tesisler ve Ocaklara İlişkin Hükümler” başlığı altında yer alan plan notları kapsamında yürütülecek olup alt ölçekli planlar onaylandıktan sonra veri tabanına işlenmek üzere Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü’ne iletilecektir. Faaliyetin her aşamasında plan hükümlerine uyulacaktır. 6.17 “Maden İşletme Tesisleri, Geçici Tesisler ve Ocaklara İlişkin Hükümler” 6.17.1 Madencilik faaliyetlerinde Maden Kanunu ve buna bağlı yönetmelik hükümlerine uyulur. 6.17.2 Madencilik faaliyet sahalarında ÇED Yönetmeliği ve diğer mevzuat hükümlerine uyulacaktır. 6.17.3 Maden ruhsat sahalarında kurulmak istenen geçici tesisler için Maden İşleri Genel Müdürlüğünden geçici tesis belgesi alınması zorunlu olup söz konusu tesisler için ilgili kurum ve kuruluşlardan izin alınacaktır. 6.17.4 Geçici tesislerin kullanımı maden ruhsatının veya maden rezervinin işletme süresi ile sınırlıdır. Geçici tesisler kullanım süresinin bitmesi durumunda kaldırılır. 6.17.5 İçme ve kullanma suyu kaynaklarının mutlak, kısa ve orta mesafeli koruma kuşaklarında madencilik faaliyetlerine izin verilmez. 6.17.6 İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının uzun mesafeli koruma kuşaklarında yapılacak madencilik faaliyetleri sırasında içme suyunun kirletilmemesi esastır. İçme ve kullanma suyu 15 16 Ek 3 Çevre Düzeni Planı Ek 1.m ÇED inceleme Değerlendirme Formu 27 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ rezervuarlarının uzun mesafeli koruma alanının yatay olarak ilk 3 km. genişliğindeki bölümünde; galeri yöntemi patlatmalar, kimyasal ve metalurjik zenginleştirme işlemleri yapılamaz. Madenlerin çıkarılmasına; sağlık açısından sakınca bulunmaması, mevcut su kalitesini bozmayacak Şekilde çıkartılması, faaliyet sonunda arazinin doğaya geri kazandırılarak terk edilmesinin taahhüt altına alınması, koşullarıyla izin verilebilir. Bu alandaki faaliyetlerden oluşan atık suların; Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği'ndeki ilgili sektörün alıcı ortama deşarj standartlarını sağlayarak havza dışına çıkartılması, ya da geri dönüşümlü olarak kullanılması zorunludur. 6.17.7 Uzun mesafeli koruma kuşaklarının ikinci bölümünde, ilk 3 kilometrelik bölümünün bittiği yerden başlayarak su toplama havzasının sınırına kadar olan alandaki faaliyetlere, oluşan atıksuların Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği'ndeki Tablo-5'ten Tablo-21'e kadar olan deşarj standartlarını sağlayarak havza dışına çıkarılması veya geri dönüşümlü olarak kullanılması şartıyla izin verilebilir. 6.17.8 Maden işletme ruhsatı alınan alanlar, Çevre Düzeni Planının veri tabanına işlenmek üzere Maden İşleri Genel Müdürlüğünce, 1/25.000 ölçekli, koordinatlı haritalara işlenerek, sayısal olarak Bakanlığa gönderilir. 6.17.9 Maden ruhsatının süresinin veya rezervin bitmesi halinde işletme sahasının “çevre ile uyumlu hale getirilmesini” içeren projenin ilgili idareye sunulması ve ilgili idareye yazılı taahhütte bulunulması zorunludur. Bu planın onayından önce, tesis kullanıcılarına ulaşılamayan ve faaliyeti sona ermiş/terk edilmiş kum, çakıl, taş, maden ocakları iyileştirme projesi; Valilik denetiminde ilgili idareye yaptırılır. Maden sahasının işletme sonrası rehabilitasyonu konusunda, arazinin tarıma elverişli olması durumunda hafriyatın tarım yapmaya elverişli biçimde boşaltılması ve teraslama çalışmalarının yapılması, orman dokusunda ise ağaçlandırma yapılması gerekmektedir. 6.17.10 Birinci sınıf gayrı sıhhi müesseseler kapsamına giren maden üretim faaliyetleri ve\veya bu faaliyetlere dayalı olarak üretim yapılan tesislerin etrafında mülkiyeti sınırlarında sağlık koruma bandı bırakılması zorunludur. Sağlık koruma bandı içerisinde mesken veya insan ikametine mahsus yapılaşmaya izin verilmez. 6.17.11 Madencilik faaliyetlerinde çevreye zarar verilmemesi için her türlü önlem, tesis sahiplerince alınacaktır. 6.17.12 Geçici tesis niteliğinde olmayan ve ÇED Yönetmeliği kapsamındaki madene dayalı sanayiler öncelikle bu planda yer alan sanayi alanlarına veya iktisadi gelişme kararları doğrultusunda madene dayalı sanayinin geliştirilmesi öngörülen bölgelerinde, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda, ilgili idaresince bu planda yer alan herhangi bir koruma kararı bulunmayan ya da ilgili mevzuat doğrultusunda alınmış koruma kararı bulunmayan alanlarda yer seçimi yapılarak alt ölçekli planı hazırlanacak olan madene dayalı sanayi alanlarına yönlendirilecektir. Ancak işletme ruhsatı alınan maden sahalarından çıkarılan madenlerin, işlenmesi amacıyla gerek duyulacak sanayi tesisleri için uygun sanayi alanının bulunmaması ya da çıkarılan madenin yerinde işlenmesinin zorunlu olduğu durumlarda; bu planda yer alan herhangi bir koruma kararı bulunmayan ya da ilgili mevzuat doğrultusunda 28 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ alınmış koruma kararı bulunmayan alanlarda, ilgili tüm kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda, gerekli izin, onay ve alt ölçekli planlar hazırlanarak maden çıkarım alanı içinde maden işletmeye yönelik sanayi tesisleri kurulabilir. Bu tesisler kuruluş amacı dışında kullanılamaz. Bu tesisler, ruhsat süresi sonunda kapatılarak kaldırılır. maddesine uygun olarak yürütülecektir. Şekil 4. Çevre Düzeni Planı Proje alanının işaretlendiği Çevre Düzeni Planının ilgili paftası, ilgili plan notları ve lejant Ek-3’de yer almaktadır. Ayrıca; faaliyet kapsamında 3194 sayılı İmar Kanunu ve Yönetmelikleri ile ilgili diğer mevzuatlar kapsamında iş ve işlemler tamamlanacaktır. II.1.1.1. Genel Konum Proje konusu faaliyet; Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’ye ait İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim yeri Akgüney Köyü’ne bağlı Akgüney Mahallesi olup proje alanına yaklaşık 252 m uzaklıktadır. Proje alanı Kabadüz ilçesine 6 km, Ordu iline ise 27 km mesafededir. 29 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 5. Faaliyet Alanına Ait Uydu Görüntüsü Faaliyet alanındaki ünitelere ait koordinat bilgileri aşağıda sunulmuştur. Tablo 4. Galeri Ağzı Koordinatları Koordinatlar Nokta No Sağa (Y): Yukarı (X): 1 405088.07 4518730.67 2 406083.17 4519147.67 Tablo 5. Kırıcı Koordinatları Koordinatlar Nokta No Sağa (Y): Yukarı (X): 1 406630.15 4518859.16 2 406605.94 4518858.80 3 406606.26 4518847.20 4 Toplam Alan 406630.79 4518848.11 2 276,295 m 30 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 6. Cevher Yükleme Koordinatları Koordinatlar Nokta No Sağa (Y): Yukarı (X): 1 406623.51 4518865.09 2 406623.56 4518859.06 3 406630.15 4518859.16 4 406629.92 Alan 4518865.23 39,334 m 2 Tablo 7. Flotasyon Tesisi Koordinatları Koordinatlar Nokta No Sağa (Y): Yukarı (X): 1 406651,00 4518810,40 2 406614,08 4518808,50 3 406613,35 4518838,59 4 406621,31 4518839,39 5 406620,98 4518842,64 6 406639,69 4518845,97 7 406652,10 4518848,07 8 406653,63 4518835,98 9 406655,13 4518835,88 10 406658,47 4518835,86 11 406659,89 4518829,51 12 406692,11 4518834,93 13 406695,73 Alan 4518817,05 2145,865 m 2 31 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 8. 1,2,3 No’lu Atık Depolama Alanı Koordinatları Koordinatlar Nokta No Sağa (Y): Yukarı (X): 1 406841.27 4518833.52 2 406861.20 4518827.44 3 406869.27 4518823.46 4 406880.07 4518816.75 5 406873.39 4518781.11 6 406869.07 4518781.73 7 406835.51 4518775.23 8 406829.01 4518776.70 9 406791.68 4518768.31 10 406770.61 4518742.72 11 406734.72 4518703.98 12 406699.99 4518694.17 13 406669.49 4518667.89 14 406655.15 4518673.03 15 406602.90 4518657.78 16 406558.81 4518634.98 17 406544.92 4518618.22 18 406535.41 4518610.06 19 406504.67 4518598.06 20 406489.04 4518628.42 21 406460.78 4518656.34 22 406445.12 4518680.13 23 406445.28 4518686.19 24 406471.32 4518704.08 25 406487.78 4518721.69 26 406500.36 4518731.76 27 406525.42 4518746.02 28 406537.27 4518756.09 29 30 31 31 3 32 406579.15 4518777.39 406588.38 4518780.43 406595.29 4518781.82 406610.89 4518783.64 33 406640.56 4518785.46 34 406699.92 4518797.35 35 406721.74 4518807.94 36 406740.82 4518822.72 37 406753.93 4518829.54 38 406765.99 4518832.47 39 406804.15 4518830.69 40 Toplam Alan 406828.79 4518831.11 4,24 Hektar 32 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 9. Ek Atık Depolama Alanı Koordinatları Koordinatlar Nokta No Sağa (Y): Yukarı (X): 1 406306,61 4518528,18 2 406301,51 4518534,34 3 406298,89 4518548,66 4 406307,35 4518624,01 5 406312,22 4518635,54 6 406320,39 4518649,38 7 406368,98 4518650,88 8 406438,66 4518690,37 9 406453,51 4518667,55 10 406458,34 4518655,77 11 406479,63 4518638,05 12 406492,09 4518620,32 13 406496,99 4518594,96 14 406481,17 4518506,39 15 406439,76 4518518,54 16 406352,76 4518525,51 17 Toplam Alan 406306,61 4518528,18 2,56 Hk Tablo 10. Kuşaklama Kanalı Alanı Koordinatları Nokta No Koordinatlar Sağa (Y): Yukarı (X): 1 406438.660 4518690.373 2 406437.594 4518696.244 3 406413.509 4518691.465 4 406380.179 4518669.829 5 406364.419 4518661.809 6 406341.317 4518658.092 7 406328.249 4518661.125 8 406309.063 4518666.407 9 406293.694 4518661.321 10 406284.943 4518661.394 11 406273.588 4518657.384 12 406266.834 4518652.297 13 406261.352 4518641.244 14 406255.268 4518618.900 15 406252.820 4518606.566 16 406240.446 4518597.463 17 406239.967 4518587.909 18 406247.787 4518570.477 19 406260.803 4518530.092 33 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ 20 406266.682 4518523.113 21 406272.672 4518519.466 22 406277.175 4518518.240 23 406289.018 4518518.810 24 406325.526 4518514.893 25 406345.062 4518513.744 26 406364.640 4518516.631 27 406389.794 4518517.849 28 406404.468 4518514.569 29 406419.263 4518510.235 30 406440.242 4518507.187 31 406463.168 4518505.341 32 406487.504 4518497.801 33 406494.402 4518500.205 34 406497.864 4518504.588 35 406501.345 4518525.037 36 406494.405 4518554.295 37 406490.485 4518558.387 38 406495.774 4518587.565 39 406503.629 4518591.453 40 406507.167 4518597.010 41 406504.670 4518598.060 42 406503.232 4518600.855 43 406496.993 4518594.960 44 45 406481.175 4518506.391 406439.760 4518518.546 46 406352.767 4518525.512 47 406306.617 4518528.189 48 406277.841 4518530.795 49 406272.147 4518536.851 50 406267.917 4518547.163 51 406264.152 4518553.770 52 406259.364 4518566.705 53 406254.711 4518581.859 54 406255.046 4518587.348 55 406251.943 4518593.432 56 406253.019 4518596.615 57 406257.294 4518603.269 58 406257.869 4518607.746 59 406286.025 4518641.693 60 406298.268 4518651.228 61 406320.397 4518649.388 62 406368.980 Toplam Alan 4518650.888 6505.184 m² 34 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 11. İdari Bina Koordinatları Koordinatlar Nokta No Sağa (Y): Yukarı (X): 1 406145.81 4519323.12 2 406138.72 4519311.36 3 406160.36 4519298.44 4 406167.31 4519310.01 2 Toplam Alan 343,048 m Tablo 12. Yemekhane Koordinatları Koordinatlar Nokta No Sağa (Y): Yukarı (X): 1 406284.85 4519264.91 2 406286.52 4519265.59 3 406288.17 4519263.60 4 406293.14 4519266.97 5 406273.50 4519297.25 6 406266.82 4519292.71 2 Toplam Alan 286,193 m Tablo 13. ÇED Alanı Koordinatları (3 Poligon) Nokta No Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta 10. Nokta 11. Nokta 12. Nokta 13. Nokta 14. Nokta 15. Nokta 16. Nokta 17. Nokta Alan 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta Sağa (Y) 406306,617 406301,519 406298,893 406307,355 406312,224 406320,397 406368,980 406438,660 406453,515 406458,340 406479,636 406492,091 406496,993 406481,175 406439,760 406352,767 406306,617 2,56 Hk 406438.660 406437.594 406413.509 406380.179 406364.419 Koordinatlar Sağa (Y): Yukarı (X) Yukarı (X): Enlem Boylam Poligon-1 4518528,189 4518534,341 4518548,665 4518624,010 4518635,548 4518649,388 4518650,888 4518690,373 4518667,557 4518655,770 4518638,058 4518620,325 4518594,960 4518506,391 4518518,546 4518525,512 4518528,189 40.81077372 40.81082855 40.81095726 40.81163684 40.81174132 40.81186691 40.81188596 40.81224954 40.81204574 40.81194012 40.81178302 40.81162473 40.81139683 40.81059730 40.81070206 40.81075488 40.81077372 37.88895331 37.88889195 37.88885867 37.88894766 37.88900365 37.88909845 37.88967415 37.89049424 37.89067377 37.89073273 37.89098784 37.89113815 37.89120006 37.89102584 37.89053307 37.88950079 37.88895331 Poligon -2 4518690.373 4518696.244 4518691.465 4518669.829 4518661.809 40.81224954 40.81230230 40.81225651 40.81205784 40.81198381 37.89049424 37.89048073 37.89019593 37.88980407 37.88961844 35 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta 10. Nokta 11. Nokta 12. Nokta 13. Nokta 14. Nokta 15. Nokta 16. Nokta 17. Nokta 18. Nokta 19. Nokta 20. Nokta 21. Nokta 22. Nokta 23. Nokta 24. Nokta 25. Nokta 26. Nokta 27. Nokta 28. Nokta 29. Nokta 30. Nokta 31. Nokta 32. Nokta 33. Nokta 34. Nokta 35. Nokta 36. Nokta 37. Nokta 38. Nokta 39. Nokta 40. Nokta 41. Nokta 42. Nokta 43. Nokta 44. Nokta 45. Nokta 46. Nokta 47. Nokta 48. Nokta 49. Nokta 50. Nokta 51. Nokta 52. Nokta 53. Nokta 54. Nokta 55. Nokta 56. Nokta 57. Nokta 58. Nokta 59. Nokta 60. Nokta 61. Nokta 62. Nokta Alan 406341.317 406328.249 406309.063 406293.694 406284.943 406273.588 406266.834 406261.352 406255.268 406252.820 406240.446 406239.967 406247.787 406260.803 406266.682 406272.672 406277.175 406289.018 406325.526 406345.062 406364.640 406389.794 406404.468 406419.263 406440.242 406463.168 406487.504 406494.402 406497.864 406501.345 406494.405 406490.485 406495.774 406503.629 406507.167 406504.670 406503.232 406496.993 406481.17 406439.760 406352.767 406306.617 406277.841 406272.147 406267.917 406264.152 406259.364 406254.711 406255.046 406251.943 406253.019 406257.294 406257.869 406286.025 406298.268 406320.397 406368.980 4518658.092 4518661.125 4518666.407 4518661.321 4518661.394 4518657.384 4518652.297 4518641.244 4518618.900 4518606.566 4518597.463 4518587.909 4518570.477 4518530.092 4518523.113 4518519.466 4518518.240 4518518.810 4518514.893 4518513.744 4518516.631 4518517.849 4518514.569 4518510.235 4518507.187 4518505.341 4518497.801 4518500.205 4518504.588 4518525.037 4518554.295 4518558.387 4518587.565 4518591.453 4518597.010 4518598.060 4518600.855 4518594.960 4518506.39 4518518.546 4518525.512 4518528.189 4518530.795 4518536.851 4518547.163 4518553.770 4518566.705 4518581.859 4518587.348 4518593.432 4518596.615 4518603.269 4518607.746 4518641.693 4518651.228 4518649.388 4518650.888 CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ 40.81194769 40.81197352 40.81201890 40.81197134 40.81197099 40.81193358 40.81188699 40.81178681 40.81158487 40.81147350 40.81139010 40.81130399 40.81114788 40.81078563 40.81072344 40.81069128 40.81068075 40.81068724 40.81065612 40.81064800 40.81067624 40.81069008 40.81066221 40.81062486 40.81059980 40.81058579 40.81052065 40.81054309 40.81058296 40.81076754 40.81103027 40.81106668 40.81133008 40.81136600 40.81141645 40.81142562 40.81145063 40.81139683 40.81059729 40.81070206 40.81075488 40.81077372 40.81079391 40.81084780 40.81094020 40.81099927 40.81111523 40.81125119 40.81130066 40.81135511 40.81138390 40.81144432 40.81148471 40.81179368 40.81188095 40.81186691 40.81188596 37.88934514 37.88918977 37.88896154 37.88878011 37.88867636 37.88854235 37.88846305 37.88839973 37.88833097 37.88830380 37.88815849 37.88815424 37.88824957 37.88840993 37.88848067 37.88855223 37.88860579 37.8887461 37.88917946 37.88941122 37.88964287 37.88994086 37.89011531 37.89029134 37.89054049 37.89081253 37.89110215 37.89118356 37.89122394 37.89126214 37.89117548 37.89112840 37.89118672 37.89127926 37.89132036 37.89129061 37.89127314 37.89120006 37.89102578 37.89053307 37.88950079 37.88895331 37.88861180 37.88854339 37.88849170 37.88844607 37.88838737 37.88832993 37.88833308 37.88829538 37.88830766 37.88835733 37.88836348 37.88869215 37.88883585 37.88909845 37.88967415 2 6650,471m 36 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta 10. Nokta Alan 406602.69 406649.55 406653.42 406663.72 406694.89 406704.49 406640.45 406608.95 406607.95 406601.98 2 5755.076 m CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Poligon -3 4518867.81 4518868.94 4518864.69 4518833.61 4518839.73 4518801.43 4518788.27 4518788.62 4518839.35 4518853.53 40.81386637 40.81388188 40.81384404 40.81356528 40.81362395 40.81328008 40.81315427 40.81315383 40.81361063 40.81373767 37.89241216 37.89296751 37.89301402 37.89314078 37.89350938 37.89362892 37.89287171 37.89249824 37.89247878 37.89240588 II.1.1.2 Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Tanımı Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Proje alanına en yakın yerleşim yeri Akgüney Mahallesi olup proje alanına yaklaşık 252m uzaklıkta olup proje alanının işaretlendiği topoğrafik harita Şekil 2’de verilmiştir. Tablo 14. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde bulunan yerleşim yerlerine Mesafeleri KÖY KİRAZDERE GÜMÜŞKÖY AKGÜNEY HARAMİ GÜLPINAR MAHALLE HAYDARLI MERKEZ BAKACAK MÜVEZZİNKIRIK MERKEZ SÜTLER KOZYALAK OVAŞKUR MERKEZ TAHTABELEN ARMUTLU AKGÜNEY KUŞYUVASI KINDIRALIK OLUKLU KARIKBELEN ÇEKİÇ MESAFE 2100 m 1700 m 1100 m 995 m 2200 m 3100 m 3000 m 1400 m 1500 m 2100 m 274 m 252 m 267m 959 m 1200 m 1666 m 1854 m 37 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Foto 1. Faaliyet Alanı ve Yerleşim Yerleri II.1.2 Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçerisindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri Yükseklikleri) Proje kapsamında yer alan faaliyet ünitelerine ait alan büyüklükleri aşağıda yer almaktadır. Tablo 15. Faaliyet Alanına Ait Büyüklükler 2 Proje Ünitesi Toplam Alan (m ) Mevcut Atık Depolama Alanı Ek Atık Depolama Alanı Cevher Yükleme Alanları Kuşaklama Kanalı Depo Alanı Dinamit Deposu Alanı Flotasyon Tesisi Alanı Güçlü Depo Alanı Güçlü Depo-2 Alanı İdari Bina Alanı Kırıcı Yemekhane Yemekhane-2 Toplam ÇED Alanı(3 Poligon) Toplam 42407,28 25600 39,334 6650,471 102,183 118,695 2145,865 52,871 14,311 343,048 276,295 286,193 69,349 35284,271 2 45408486 m 38 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 6. Proje Alanı Vaziyet Planı 39 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ II.1.3. Proje İçin ÇED Çalışması Yapılan Sahanın Sınırlarını Gösterir Topografik Harita Planlanan Cevher Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi; Ordu ili, Kabadüz ilçesi, Akgüney Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Ruhsat alanı, ÇED alanı ve inşaat alanını gösterir topografik harita Şekil 2’de yer almaktadır. II.1.4. Proje Kapsamındaki Üniteler Söz konusu proje kapsamında faaliyet alanında bulunan üniteler aşağıda ayrıntıları ile açıklanmıştır. II.1.4.1 Ocaklar Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR:2632017 no’lu ruhsat sahası içerisinde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Projenin bulunduğu alan Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınan İR:26320 no’lu maden sahası içerisinde kalmaktadır. Söz konusu saha; 1993 yılı öncesi işletmeye geçmiş olup mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 16.12.2003 tarih ve 2531 sayılı resmi gazetede yayımlanan ÇED Yönetmeliği Geçici Madde-3 kapsamında değerlendirilerek ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında değerlendirildiği firmaya bildirilmiştir18. Bu nedenle projeye maden ocağı konusu dâhil edilmemiştir. Ancak; proje konusu olan cevher zenginleştirme tesisine hammadde sağlayan saha olduğundan dolayı maden ocağı ile ilgili bilgiler projede ayrıntıları ile sunulmaktadır. 17 18 Ek 1.l Maden Ruhsatı Ek 1.l Maden Ocağı ÇED Muhafiyet Yazısı 40 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Foto 2. Maden Ocağı Galeri Girişi Projenin bulunduğu alan Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınan İR:26320 no’lu maden sahası içerisinde kalmaktadır. Söz konusu saha; 1993 yılı öncesi işletmeye geçmiş olup mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 16.12.2003 tarih ve 2531 sayılı resmi gazetede yayımlanan ÇED Yönetmeliği Geçici Madde-3 kapsamında değerlendirilerek ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında değerlendirildiği tarafımıza bildirilmiştir. Bu nedenle projeye maden ocağı dâhil edilmemiştir. Üretim yöntemi taban ayak olup aşağıdaki şekil ile gösterilmiştir19. 19 Ek 4. Termin Planı ve Jeolojik Kesitler 41 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Domuz Dam (Ara Kapakl ) Ar n Üretim Panosu Topuk Havaland rma Kap s Temiz Hava Kirli Hava Havaland rma istasyonlar Şekil 7. Maden Ocağına Ait Üretim Yöntemi İş Akım Şeması Bölgenin coğrafi, topoğrafik koşulları cevher üretimini zorlaştırmaktadır. Derin vadilerin bulunduğu dağlık bölgelerde maden yatağına düz galeriler ile ulaşmak zordur. Bu nedenle maden yatağına ulaşmak için desandre kullanılmaktadır. Cevherin en alt seviyesine göre ara katlar oluşturulacaktır. Desandre tabanından sürülecek galeriler ile damara ulaşılacak, damar içinde sürülen galeriler ile panolar oluşturulacaktır. Taban seviyesinde 4m topuk bırakıldıktan sonra cevherin panodan nakliyesini sağlayan oluklar yapılacak ve üretim panosu yönlü sürülerek skreyper yolları ile pano oluşturularak oluk üstünden üst kotla yapılacak bağlantı faresi ile havalandırma sağlandıktan sonra üretime başlanacaktır. Bu tür cevherleşmeler de; cevher katlar halinde alınır. Bu nedenle max 40m aralıklı katlar oluşturulmaktadır. Tavan, taban ve yan kayaç sert diyabaz olduğu için kayıplar ve seyrelme oldukça azdır. Pano içerisinde yatay dilimler halinde kazı yapıldığı durumda, patlayan cevher doğrudan doğruya skreyper yoluna ve buradan nakliye yolu ile oluğa dökülmektedir. Dolgulu üretim yöntemine göre üretimin hızlı olması, serbest yüzey ve cevherin dilimler şeklinde alınması patlayıcı maliyetini düşürmekte, her 1,5 m’de bir yapılan domuz damları tahkimat masrafını yükseltmektedir. Emniyet açısından domuz damları arasına ara kapaklar konulacaktır. Açılan boşluğun hemen domuz damları ile tahkim edilmesi ile yöntem emniyetlidir. Nispeten yüksek olan tahkimat maliyetine bağlı olarak taban ayak yöntemleri cevher kalınlığının uygun ve tavan taban taşının sağlam ve orta sertlikte olduğu durumlarda hızlı ve emniyetli bir üretim yöntemidir. Taban-ayak yöntemlerde cevher dilimler halinde alınır ve bir sonraki bölüm çalışılmadan önce boşalan kısım domuz damı ile tahkim edilerek doldurulur. Üretim esnasında delikler delinerek patlatma yapılmaktadır. 42 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Taban ayak üretim yöntemlerde kazı işlemi damar doğrultusu boyunca ilerletimlidir. Kazı yeri hazırlığı cevherin ve yan kayaçların sağlamlığına ve yatağın geometrisine göre değişir. Cevher, katlara paralel yatay dilimler halinde doğrultu boyunca ilerletimli olarak alınır. Bir dilim alındıktan sonra yan kayaçları desteklemek için domuz damı yapılır. Bu yöntem cevheri ve yan kayaçları sağlam ve orta sertlikte olan damarlara uygulanır. Bazı koşullarda topuk bırakmadan çalışmak da mümkündür. Hazırlık 45 derece yatımlı damarların çalışılmasında kullanılan pek çok yöntemde olduğu gibidir ve basittir. Cevher, hava ve personel giriş-çıkış yolları dolgu içinden geçmektedir. Cevher, katlara paralel yatay dilimler halinde yukarıya ilerletimli olarak alınır. Bir dilim alındıktan sonra yan kayaçları desteklemek için dolgu yapılır. II.1.4.2 Ekonomik Olmayan Kaya Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR:26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. İR:26320 no’lu sahada kapalı işletme yöntemi ile üretim yapılmaktadır. Üretim aşamasında; Maden Ocağı-1; yer altı galerisinde damar takibi yöntemi ile cevher kazanımı yapılmakta olup önemli ölçüde ekonomik olmayan kayaç(gang) çıkmamaktadır. Az miktarda, ekonomik olmayan kayaç çıkması nedeniyle cevher ile ekonomik olmayan kayaç ayrışımı yapılması sahada gerçekleştirilememektedir. Bu nedenle maden ocağından çıkan cevher ile birlikte pasa malzemesi cevher zenginleştirme tesisine beslenmektedir. Tesisten çıkan atık malzeme bu ekonomik olmayan kayaçtan oluşmaktadır. Maden Ocağı-2; yer altı galerisinde ise yer altı kepçesi ve yer altı kamyonu ile üretilen cevher dışında kalan ekonomik olmayan kaya maden ocağı içerisinde uygun görülen alanlarda dolgu amaçlı kullanılmaktadır. Çevre düzenlemesi ve restorasyon amaçlı kullanım söz konusu olduğunda ekonomik olmayan kaya ile ilgili Asit Kaya Drenajı(AKD) çalışması yapılacaktır. AKD çalışması yapılmadan saha içerisinde depolanmayacak ve/veya kullanılmayacaktır. II.1.4.3 Bitkisel Toprak Depo Alanı Proje konusu faaliyet alanında bulunan maden ocağı kapalı işletme yöntemi ile işletildiğinden dolayı herhangi bir bitkisel toprak sıyırma, kazı vs çalışmaları yapılmamaktadır. Ayrıca; söz konusu cevher zenginleştirme tesisi ve mevcut atık depolama alanları 2000 43 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ yılında kurulmuş olup kapasite artışı için herhangi bir kazı çalışması yapılmayacaktır. Bu nedenle bu alanda bitkisel toprak sıyırma, kazı işlemleri olmayacaktır. Ek atık depolama alanının bir bölümü orman arazisi iken diğer bölümü tarım arazisidir. Söz konusu alanda hafriyat, kazı vb çalışmalara başlamadan önce hafriyat toprağı sıyırma işlemleri yapılmaya çalışılmıştır. Ancak, bitkisel toprak kalınlığının ortalama 10 cm olması nedeni ile bitkisel toprak kazı çalışmaları yapılamamış olup hafriyat toprağı ile birlikte alınmıştır. Kazılardan çıkan 237.536,5 m3 kazı malzemesinin büyük bir kısmı kırma eleme ünitesinden geçirilerek beton santralinde kullanılmıştır. Beton santralinde üretilen beton ek atık depolama alanının beton sedde yapımında kullanılmıştır. II.1.4.4 Kırma-Eleme ve Öğütme Ünitesi Kırma-Eleme Devresi Tesis 2000 yılında kurulmuş olup bazı ekipmanlar ömrünü tamamlamıştır. Bu nedenle; cevher zenginleştirme tesisi bünyesinde bulunan kırma-eleme tesisi yenilenmesi planlanarak Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmış ve 10.12.2010 tarih ve 130 Karar nolu “ÇED Gerekli Değildir Belgesi” alınmıştır20. Bu karar ile birlikte eski kırma-eleme tesisi kaldırılarak yeni kırma-eleme tesisi kurulmuştur. Ocaktan çıkarılan cevher öncelikle kırma birimine beslenecektir. Kırma ünitesi kapsamında bir çeneli kırıcı, bir konik kırıcı ve çift katlı titreşimli elek bulunmaktadır. Kapasite artışı yapılması durumunda mevcutta bulunan çeneli kırıcıya ek olarak 1 tane çeneli kırıcı daha kurulup kırma devresi güçlendirilecektir. Silolardan beslenen cevher öncelikle çift katlı eleğe gelir. 35 mm üstü çeneli kırıcıya, 35-3 mm arası ince siloya 3 mm altı ise klasifikatöre gelir. Çeneli kırıcıdan çıkan malzeme konik kırıcıya ve oradan da ince siloya gelir. Klasifikatörün üst akımı ise ince siloya beslenir. Öğütme Devresi 2000 yılında kurulan cevher zenginleştirme tesisindeki bazı ekipmanların eskimesi ve düşük verimle çalışmasından dolayı öğütme ünitesinde bulunan değirmenin değiştirilmesi planlanmıştır. Konu ile ilgili olarak Ordu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden 10.12.2010 tarih ve 4163 no’lu görüş yazısı alınmıştır21. Görüş yazısı alındıktan sonra cevher zenginleştirme tesisine değirmen kurulumu yapılmıştır. Değirmenin kurulmasından sonra eski değirmen sistemden devre dışı bırakılmış yeni değirmen kullanılmaya başlamıştır. Ancak; kapasite artışı yapılması durumunda mevcutta bulunan değirmene ek olarak 2 tane daha değirmen kurularak öğütme ünitesi güçlendirilmesi planlanmaktadır. 20 21 Ek 1.ı Kırma-Eleme Tesisi ÇED Gerekli Değildir Kararı Ek 1.j Değirmen Görüş Yazısı 44 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ -25mm tane boyuna kırılmış cevher ince cevher silosundan konveyör bant vasıtasıyla öğütme devresine beslenecektir. Beslenen cevher 4x5.8m boyutlarında 200 kW’lik bilyalı değirmene beslenmek suretiyle % 65 pulp yoğunluğunda öğütülmektedir. Değirmen beslemelerinde pH yaklaşık 9 olacak şekilde pH ayarı yapmak üzere değirmene kireç, silikatlı mineralleri bastırmak üzere ise çinkosülfat ve sodyum silikat verilmektedir. II.1.4.5 Klasifikatör (Hidrosiklon) Ünitesi Değirmen ürünü bir pompa vasıtasıyla 3 adet 350 mm çapında hidrosiklondan oluşan siklon bataryasında sınıflandırılacak ve hidrosiklon irisi 4x5.8m boyutlarında 315kW’lık bir ikincil değirmene beslenirken, d80’i 100µm olan hidrosiklon incesi malzeme flotasyon birimine beslenecektir. İkincil değirmen ürünü birincil değirmen ürünüyle tekrar siklon bataryasına beslenecektir. II.1.4.6 Flotasyon Ünitesi Cazibesiyle flotasyon devresine akışı sağlanan öğütme devresi incesi, su eklentisiyle yaklaşık olarak %35 katı palp yoğunluğuna ayarlanarak ilk olarak kurşun devresi kondüsyonerlerinde koşullandırılacaktır. Burada cevhere köpürtücü (Metil izbobütil karbinol) ve toplayıcı ile koşullandırılan cevher 5 adet 1,4 m3 hacminde selüllerde kaba flotasyona ve kaba flotasyonda yüzen malzeme ise 5 adet 0,7 m3 hacimli selüllerde temizleme flotasyonuna tabi tutulacaktır. Temizleme selüllerinde yüzen kurşun konsantresi susuzlandırma birimine gönderilirken, temizleme selüllerinde batan malzeme tekrar kaba flotasyon birimine gönderilecektir. Kaba flotasyon selüllerinde batan cevher ise çinko yüzdürme devresine gönderilecektir. Çinko yüzdürme devresi öncesinde cevher benzer şekilde ilk olarak çinko kondüsyonerlerine beslenecektir. Kondüsyonerlerde kireç eklentisiyle pulp pH’sı yaklaşık olarak 11.5 değerine ayarlanacak ve burada canlandırıcı olarak bakırsülfat, toplayıcı ve köpürtücü (MIBC: metilizobütilkarbinol) eklentisiyle cevher koşullandırılacaktır. İlgili reaktiflerle koşullandırılan cevher, 4 adet 1,4 m3 hacmindeki selüllerde kaba flotasyona tabi tutulacak ve kaba flotasyon aşamasında yüzen cevher ise 5 adet 0,7 m3 hacmindeki selüllerde temizleme flotasyonuna tabi tutulacaktır. Temizleme flotasyonu yüzeni susuzlaştırma devresine gönderilirken, temizleme flotasyonu batanı tekrar kaba flotasyon devresine, kaba flotasyon batanı ise nihai atık olarak susuzlaştırma devresine gönderilecektir. Kurşun-bakır-çinko cevheri beslenmesi söz konusu olduğunda ise çinko devresi aynı kalmakla birlikte, kurşun yüzdürülen devrede, bakır ve kurşun mineralleri bir arada yüzdürülecek ve bir arada yüzdürülen bakır ve kurşun mineralleri 4 adet 1,4 m3 hacminde kaba ve 5 adet 0,7m3 hacminde temizleme selüllerinde temizlenecektir. Söz konusu durumda 45 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ bahsi geçen kimyasallara ek olarak sodyummetabisülfit kullanılması söz konusudur. Kurulacak otomasyon ve kontrol sistemleri ile tüm tesis kontrol edilebilecektir. Foto 3 Flotasyon Tesisi II.1.4.6.1 Selüller Cevher zenginleştirme tesisi bünyesinde flotasyon evresinde selüller bulunmaktadır. Selüllerin hacimleri ve adetlerini belirtir tablo aşağıda yer almaktadır. Tablo 16. Flotasyon Selülleri Miktarı Hacim Flotasyon Selülleri 3 1.4 m 3 0.7 m Adet 13 15 II.1.4.6.2 Reaktifler Flotasyon devrelerinde bastırıcılar, canlandırıcı, çeşitli tipte toplayıcılar, köpürtücü ve kireç sütü kullanılmaktadır. Tesiste kapasite artışı yapılabilmesi durumunda kimyasal maddelerde herhangi bir değişiklik yapılmayacak olup miktarları artırılacaktır. Kapasite artışı yapılması durumunda kullanılacak kimyasal madde miktarları aşağıda verilmiştir. 46 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 17. Tesiste Kullanılacak Kimyasallar ve Miktarları Dozaj Kimyasalın adı Kimyasal tanımı İşlevi Kireç / Soda külü CaO/Na2CO3 pH ayarlayıcısı Cam suyu Sodyum silikat, Na2SiO3 Çinko sülfat ZnSO4.7H2O Bakır sülfat Güncel Kapasite Artışı 700-750 g/t 4500-5500g/t Silis minerallerinin bastırıcı 80-85 g/t 500-1000 g/t Çinko Bastırıcı 80-85 g/t 500-1000 g/t CuSO4.5H2O Sodyum diizobütil ditiyofosfinat Çinko canlandırıcı 20-25 g/t 150-250g/t Toplayıcı 2-3 g/t 25-50 g/t Aerofloat 242 Ditiyofosfat Toplayıcı 2-3 g/t 25-50 g/t Sodyum metabisülfit Na2S2O5 Bastırıcı 40-50 g/t 250-500 g/t SIPX KAX KEX Sodyum isopropil Ksantat Potasyum amil ksantat Potasyum etil ksantat Toplayıcı 8-15 g/t 50-100g/t Köpürtücü Metil izobütil karbinol Köpürtücü 10-15 g/t 60-70 g/t Flokülant Aniyonik Poliakrilamid Salkımlaştırıcı 2-3 g/t 5-10 g/t Aerophine 3418A Kireç (CaO)/Soda külü (Na2CO3); pH ayarlayıcısı olarak kullanılacaklardır. Öğütme veya flotasyon devrelerine verilecek ve pulp pH’sının bazik yapılmasını sağlamaktadır. Cam Suyu (Na2SiO3); Cevherdeki silisli minerallerin dağıtılarak bastırılması için kullanılmaktadır. Çinko sülfat (ZnSO4.7H2O); Çinko mineralinin (Sfalerit, ZnS) bastırılmasını sağlamaktadır. Sodyum sülfit/Sodyum metabisülfit (Na2SO3/Na2S2O5); Pirit (FeS) ve çinko (Sfalerit, ZnS) minerallerinin bastırılmasını sağlamaktadır. Bakır sülfat (CuSO4.5H2O); Çinko mineralinin (Sfalerit, ZnS) canlandırılıp flotasyona hazır hale gelmesini sağlamaktadır. Ksantatlar (SIPX, KAX, KEX), Aerophine (Sodyum diizobütil ditiyofosfinat), A242 (Ditiyofosfat); Kurşun/çinko minerallerinin toplayıcı reaktifleri olarak kullanılacaklardır. Mineral yüzeylerine soğurularak mineral yüzeylerinin su sevmez (hidrofob) olasını sağlarlar. Böylece değerli mineral taneleri pulp içindeki hava kabarcıklarına bağlanarak yüzdürülmektedir. Köpürtücü (Metil izobütil karbinol); Köpürtücü olarak kullanılacaktır. Palpın yüzey gerilimini düşürüp küresel ve sağlam hava kabarcıkları oluşturacak ve ayrıca köpük kararlılığını sağlayarak köpükte tanelerin kalmasını sağlamaktadır. 47 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Flokülant (Aniyonik poliakrilamid); Susuzlandırma devresinde tikiner içindeki tanelerin bir araya gelip salkımlar oluşturarak çökelme hızlarının artırılması için kullanılmaktadır. Günümüzde; adı geçen kimyasallar üretici firmalardan taşıma koşullarına uygun ambalajlarında tesis teslimi şeklinde alınıp özel depolama yerlerinde muhafaza edilmektedir. Ayrıca kimyasallar, reaktif hazırlama ünitesinde özel paslanmaz çelik tanklarda düşük derişimli çözeltiler şeklinde hazırlanarak tesise dozaj pompaları ile beslenmektedir. II.1.4.7 Filtre Ünitesi Susuzlaştırma Devresi Susuzlaştırma devresi konsantre ve atıklar için ayrı ayrı oluşturulmuş susuzlandırma birimlerinden oluşmaktadır. Flotasyon devresinin her bir ürünü için (kurşun, bakır, çinko konsantreleri ve nihai atık) birer adet tikiner ve birer adet filtreden oluşan bir susuzlandırma devresi kurulacaktır. Flotasyon aşamasından yaklaşık olarak % 30-35 pulp yoğunluğunda çıkan akışlar öncelikle tikinerlerde flokülant eklentisiyle yaklaşık %65-70 pulp yoğunluğuna koyulaştırılacak ve sonrasında filtrelerde nihai nemleri %10’dan az olacak şekilde filtreleneceklerdir. Filtre suyu tikinerlere geri dönüş suyu olarak verilirken tikiner üstü taşan suları tekrar sisteme beslenecektir. Konsantre kekleri stok sahalarından satış için kamyonlara yüklenmek suretiyle sevk edilirken nihai atık ise atık depolama alanına gönderilecektir. II.1.4.8 Atık Depolama Alanı Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Söz konusu cevher zenginleştirme tesisi 2000 yılında kurulmuş olup tesisten çıkan atıkların depolanması için 3 adet atık depolama alanı inşa edilmiştir. Tesis, 2005-2009 yılları arasında çalışmamış olup 2009 yılından günümüze kadar dönem dönem çalışmalarına ara vermiş olup sürekli çalışma gerçekleşmemiştir. Zaman içerisinde mevcut atık depolama alanlarının dolması sebebi ile ek atık depolama alanı planlanmıştır. Mevcuttaki 3 adet atık depolama alanı 4,24 hk’lık alan üzerine kurulmuştur. 48 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 18. 1,2,3 No’lu Atık Depolama Alanına Ait Koordinatları Koordinat Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta 8. Nokta 9. Nokta 10. Nokta 11. Nokta 12. Nokta 13. Nokta 14. Nokta 15. Nokta 16. Nokta 17. Nokta 18. Nokta 19. Nokta 20. Nokta 21. Nokta 22. Nokta 23. Nokta 24. Nokta 25. Nokta 26. Nokta 27. Nokta 28. Nokta 29. Nokta 30. Nokta 31. Nokta 32. Nokta 33. Nokta 34. Nokta 35. Nokta 36. Nokta 37. Nokta 38. Nokta 39. Nokta 40. Nokta Alan Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 UTM 39 37 6 Derecelik WGS-84 Coğrafik ------- Sağa (Y) 406841.27 406861.20 406869.27 406880.07 406873.39 406869.07 406835.51 406829.01 406791.68 406770.61 406734.72 406699.99 406669.49 406655.15 406602.90 406558.81 406544.92 406535.41 406504.67 406489.04 406460.78 406445.12 406445.28 406471.32 406487.78 406500.36 406525.42 406537.27 406579.15 406588.38 406595.29 406610.89 406640.56 406699.92 406721.74 406740.82 406753.93 406765.99 406804.15 406828.79 4,24 Hektar Yukarı (X) 4518833.52 4518827.44 4518823.46 4518816.75 4518781.11 4518781.73 4518775.23 4518776.70 4518768.31 4518742.72 4518703.98 4518694.17 4518667.89 4518673.03 4518657.78 4518634.98 4518618.22 4518610.06 4518598.06 4518628.42 4518656.34 4518680.13 4518686.19 4518704.08 4518721.69 4518731.76 4518746.02 4518756.09 4518777.39 4518780.43 4518781.82 4518783.64 4518785.46 4518797.35 4518807.94 4518822.72 4518829.54 4518832.47 4518830.69 4518831.11 Enlem 40.81358465 40.81353215 40.81349722 40.81343801 40.81311625 40.81312134 40.81305899 40.81307149 40.81299168 40.81275880 40.81240580 40.81231350 40.81207333 40.81211799 40.81197469 40.81176432 40.81161178 40.81153721 40.81142562 40.81169729 40.81194554 40.81215802 40.81221262 40.81237672 40.81253721 40.81262934 40.81276063 40.81285268 40.81304929 40.81307773 40.81309103 40.81310920 40.81312897 40.81324281 40.81334067 40.81347596 40.81353888 40.81356664 40.81355494 40.81356152 Boylam 37.89524561 37.89548279 37.89557905 37.89570808 37.89563422 37.89558291 37.89518604 37.89510876 37.89466748 37.89442153 37.89400186 37.89359162 37.89323399 37.89306323 37.89244612 37.89192687 37.89176472 37.89165321 37.89129061 37.89110077 37.89076157 37.89057236 37.89057335 37.89087936 37.89107184 37.89121946 37.89151440 37.89165337 37.89214665 37.89225561 37.89233732 37.89252198 37.89287344 37.89357535 37.89383244 37.89405641 37.89421081 37.89435334 37.89480598 37.89509802 49 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Bahsi geçen atık depolama alanlarının özellikleri aşağıda ayrıntıları ile verilmiştir. Ayrıca, mevcut atık depolama alanlarının özellikleri ve kesitleri ekler bölümünde ayrıntılı olarak verilmiştir22. Mevcut atık depolama alanlarının gösterildiği vaziyet planı Şekil 6’da verilmektedir. Tablo 19. 1 No’lu Atık Depolama Alanına Ait Özellikler Gövde Tipi : Kaya Dolgu Gövde Şev Eğimi : 0.55/1 Rezerv Hacmi : 44551 m 3 Yüzey Alanı : 10737 m 2 Tablo 20. 2 No’lu Atık Depolama Alanına Ait Özellikler Gövde Tipi Gövde Şev Eğimi : : Rezerv Hacmi : Su Kotu : 709.00 Katılaşmış Atık Kotu(Şlam) : 708.50 Yüzey Alanı : 6483.00 m 2 Su Hacmi : 3241.00 m 3 Kaya Dolgu 0.35/1 – 0.45/1 197491 m 3 Tablo 21. 3 No’lu atık depolama alanına ait özellikler Gövde Tipi Gövde Şev Eğimi : : Rezerv Hacmi : 30174.00 m 3 Su Kotu : 672.00 m 2 Katılaşmış Atık Kotu(Şlam) : Yüzey Alanı : 2996.56 m 2 Su Hacmi : 5993.12 m 3 Betonarme/Kaya Dolgu 2/1 – 2/2.5 670.00 Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak ÇED Gerekli Değildir Kararı alındıktan sonra Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında hazırlatılan uygulama projeleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün onayına sunulmuştur. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nden alınan proje onayından sonra hafriyat çalışmalarına başlanmıştır. Ancak; mevcut genelgelerde göz önüne alınarak uygulama projeleri revize edilerek Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü onayına tekrar sunulacaktır. 22 Ek 6 Uygulama Projesi 50 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 22. Ek Atık Depolama Alanı’na Ait Bazı Teknik Özellikler Gövde kret boyu : 117.52 m Gövde yüksekliği : 42.30 m Gövde taban kotu : 632.70 m Gövde kret kotu : 675.00 m Atık Depolama Kotu 669.00 m Gövde tipi : Gövde hacmi : 35000 m 3 Toplam depolama hacmi : 520.000 m 3 Ön yüzü membran kaplı beton 3 Atık depolama hacmi 377 619 m Taşkın depolama hacmi 142 381 m Depolama alanı : Toplam kazı hacmi : Taban ve yan geçirimsizliği : duvarlar 3 2 19.000 m (2,56 Ha ÇED Alanı içerisinde) 237.536,5 m 3 Taban: Alt drenaj, drenaj tabakası 50 cm çakıl, geçirimsizlik tabakası 50 cm kil, GCL, jeomembran(pürüzlü), üst drenaj, drenaj jeokompoziti, Yan duvarlar: Drenaj Jeokompoziti, GCL, jeomembran, drenaj jeokompoziti Katı atık barajı depolama hacmi, 142 381 m3 su 377 619 m3 katı atık olmak üzere toplam 520 000 m3 karşılamak üzere belirlenmiştir. En olumsuz koşul düşünülerek kuşaklama kanallarının tamamen işlevini yitirdiği ve debi aktaramadığı varsayıldığında, 1000 yıllık taşkının tamamının göl alanında depolanması gerekirse 184 684 m3 hacme ihtiyaç vardır. 667m ile 675m kotları arasında yeterli hacim bulunmaktadır. 0.50m hava payı bırakılarak katı atık depolama seviyesi 666.50m olarak alındığında Kabadüz Atık Barajı katı atık kapasitesi 440 951 m3 olmaktadır. Ek katı atık depolama alanı için; tahsis edilen alanın sınırları ve istenilen depolama hacmi, topografyanın elverdiği şartlar, jeolojik birimler, memba tarafında yer alan mevcut yapılar birlikte düşünülerek en uygun olabileceği düşünülen “Beton Gövdeli Katı Atık Depolama alanı” projeleri hazırlanmıştır. 51 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 8. Beton Gövde Betonarme tasarımı taşıma gücü yöntemine göre yapılacaktır. Tasarım yapılırken “TS 500 Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları”, “TS 498 Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri” ve “TDY 2007 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” adlı yönetmelik ve teknik şartnameler kullanılacaktır. Yapı için kullanılacak malzemeler ile karakteristik ve tasarım özellikleri aşağıdaki gibidir. Beton; C16: Karakteristik basınç dayanımı; fck: 16 Mpa Karakteristik eksenel çekme dayanımı; fctk: 1,40 Mpa mc: 1,5 Tasarım basınç dayanımı; fcd = fck mc: 10,66 Mpa Tasarım eksenel çekme dayanımı; fctd = fctk / mc: 0,93 Mpa Beton elastisite modülü; Ec: 27000 Mpa k1: 0,85 Donatı; S 420a (BÇ-III): Karakteristik akma dayanımı; fyk: 420 Mpa ms: 1,15 Tasarım akma dayanımı; fyd = fyk ms: 365 Mpa Çelik elastisite modülü; Es: 2x105 Mpa 52 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Ek atık depolama tesisi için; tahsis edilen alanın sınırları (~ 3 ha) ve istenilen depolama hacmi, topografyanın elverdiği şartlar, jeolojik birimler, memba tarafında yer alan mevcut yapılar birlikte düşünülerek en uygun olabileceği düşünülen “Beton Gövdeli Katı Atık Barajının” projeleri hazırlanmıştır. Mühendislik Jeolojisi raporuna göre şevler ilk olarak 1 yatay / 3 düşey alınmış. Ancak yönetmelikteki değişiklikten ve arazinin topografik yapısından ötürü, yapılan şev stabilite analizleri dikkate alınarak 1 yatay / 1 düşey ve 1 yatay / 2 düşey şev eğimlerine göre yeniden düzenlenmiştir. Foto 4. Beton Gövde ve Şev Eğimini Gösterir Foto-1 53 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Foto 5. Şev Eğimi Gösterir Foto-2 Depolama alanı kazısı tamamlandıktan sonra tesisin tabanı ve yan yüzeylerinde içerideki atık suların çevreye ve yeraltına sızmasını önleyecek şekilde geçirimsizlik sağlanacaktır. Ayrıca yeraltından tabana gelebilecek suları drene edecek alt taban drenaj sistemi yapılacaktır. 54 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Foto 6. Alt Taban Drenaj Sistemi-1 Foto 7. Alt Taban Drenaj Sistemi-2 55 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Katı atık depolama alanında Geçirimsizliği sağlamak üzere 26 Mart 2010 tarih ve 27533 sayılı resmi gazetede yayınlanmış mülga Çevre ve Orman Bakanlığıca çıkartılmış “Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğe, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yayınladığı 11.10.2011 tarih ve 2878 sayılı Maden Atıklarının Düzenli Depolanması ve Diğer Düzenli Depolama Tesislerinin Teknik Düzenlemesine İlişkin Genelgeye-( 2011/12 ) ve 28.05.2014 tari ve 6733 sayılı Düzenli Depolama Tesisleri Uygulama Projesi Hazırlanmasına İlişkin Genelge (2014/ 13)” uygun olarak inşa edilecektir. Alt taban drenaj sisteminin üzeri, öncelikle drenaj tabakası olarak 50 cm çakıl daha sonra 0.50 m kalınlığında kil ile yapay olarak oluşturulacak geçirimsizlik tabakası ile kaplanacaktır. Bu tabaka üzerine 2mm kalınlığında yüksek mukavemetli, çevresel ve atmosferik etkilere dayanıklı pürüzlü jeomembran serilecektir. Jeomembran kaplama üzerinde koruyucu jeotekstil ve teknik özellikleri açısından sızıntı suyunu toplamaya elverişli, -4 m/sn geçirimliliğe sahip 50 cm çakıl drenaj tabakası uygulanacaktır. Yan yüzeyler drenaj jeokompoziti, GCL, jeomembran, drenaj jeokompoziti malzeme ile kaplanacaktır. Drenaj sistemleri gövde altından mansaba geçirilerek, alt drenaj dereye verilirken, üst drenaj ise toplama havuzunda toplanarak pompa vasıtasıyla tesiste tekrar kullanılmak üzere pompalanacaktır. Geçirimsizlikle ilgili önlemler, kaplamalar (Jeomembran ve jeokompozitler) ile ilgili teknik detaylar Uygulama Projesi Eklerinde23 verilmiştir. Geçirimsizlik tabakası fiziksel, kimyasal mekanik ve hidrolik özellikleri depolama tesisinin toprak ve YAS için oluşturacağı riskleri önleyecek nitelikte ve standartlara uygun olacaktır. Depo tabanının boyuna eğimi en az % 3 olacaktır. Kazılardan çıkan 237.536,5 m3 kazı malzemesinin büyük bir kısmı kırma eleme ünitesinden geçirilerek beton santralinde kullanılmıştır. Beton santralinde üretilen beton sedde yapımında kullanılmıştır. 23 Ek 6 Uygulama Projesi 56 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Foto 8. Beton Seddeden Bir Görünüş Geçirimsizlik için gerekli miktardaki kil malzeme için çevrede kil ocakları araştırması yapılacak, bulunamaması durumunda satın alınma yoluna gidilecek veya eşdeğer malzemeler kullanılacaktır. Gözlem Kuyuları Gövde mansap tarafına 3 adet, memba tarafında 1 adet gözlem kuyusu açılacaktır. Bu gözlem kuyularında yapılacak izleme çalışmaları ile kirlenmeye neden olan bir sızmanın tespit edilmesi durumunda ek atık depolama alanının temel enjeksiyon perdesi veya benzeri tedbirlerle geçirimsizliği sağlanacaktır. Gözlem kuyularından işletmeye başlanmadan önce numuneler alınarak analizler yaptırılacaktır. İşletme sırasında ise belirlenen periyotlarda su numuneleri alınarak, kalite tespiti amacıyla analizler yaptırılacaktır. Yaptırılacak analiz sonuçları periyodik olarak Ordu İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne iletilecektir. 57 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 9. Gözlem Kuyularının Yelerini Gösterir Harita Kuşaklama Kanalı Atık depolama alanının rezervuarının çepeçevre çevirme kanalı yapılarak hidrolojik çalışmalar çerçevesinde boyutlandırılarak Madengözü Deresi suyu mansaba bağlanmıştır. Sağ sahilde atık depolama sahasına gelebilecek yamaç suları Madengözü Deresi çevirme kanalının yamaç tarafında yapılacak kuşaklama kanalı ile sol sahilden gelebilecek yamaç suları kuşaklama kanalı ile mansaba aktarılacaktır. Kuşaklama kanalları dike yakın şevde anakayaya açılmıştır. Yamaç şevinde oluşabilecek kaya akması, kaya heyelanı vb moloz akmalarının kanalı kapatması halinde gelen suların atık alanına taşması söz konusu olacaktır. Bu olumsuzlukları yaşamamak için yamaç yüzeyi boyunca gerekli görülen yerlerde kaya bulonlu tel kafes, şotkrit vb. tedbirler alınacaktır. 58 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Foto 9. Sol Sahil Kuşaklama Kanalı Kuşaklama kanalları çevreden havzaya su gelişinin engellenmesini sağlayacaktır. Ayrıca yamaçlarda kuşaklama kanalı ile yalıtıma kadar olan kısımdan gelecek kar sularının yalıtımı bozmaması için yamaç boyunca devam ettirilerek yalıtım projede verilen ankraj detayı ile sonlandırılacaktır. Şekil 10. Kuşaklama Kanalı Sol Sahil Kesiti 59 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 11. Kuşaklama Kanalı Sağ Sahil Kesiti Yamaç Yüzeysel Suları Atık depolama alanı sahasına sol sahilden gelebilecek yamaç suları kuşaklama kanalı ile sol sahilde gelebilecek sular Madengözü deresi çevirme kanalının yamaç tarafında yapılacak kuşaklama kanalı ile mansaba aktarılacaktır. Ayrıca Atık Depolama Alanı dolduktan sonra bitkisel toprak dolgusu yapılırken I. kuşaklama kanalının Atık Depolama Alanı ile olan tarafına drenflex ile Atık Depolama Alanı tarafından gelebilecek suların uzaklaştırılması amaçlanmıştır. Atık Suların Tesislere Geri Pompalanması Atık malzeme ile Atık depolama barajına gelen suların geri kazanılması için atık sular pompayla tesislere basılacaktır Üst Örtü Teşkili Atık depolama işlemi tamamen bittikten sonra depolama alanında üst örtü teşkil edilmeden önce, alan normal kazı toprağı ile tesviye edilecektir. Kaplama işlemine başlamadan önce atıkların ve yapının kayma ve çökme riskine karşı depolamanın atık kütlesinin yeterince oturduğu tespit edilecektir. Daha sonra kazı toprağı ile tesviye edilecektir. Üst drenaj sistemi üzerine 0.50 m kalınlığında kil malzemeden oluşan geçirimsiz örtüyle 60 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ kaplanacaktır. Kil tabakası üzerine 1.5mm kalınlığında yüksek mukavemetli, çevresel ve atmosferik etkilere dayanıklı pürüzlü jeomembran serilecektir. Jeomembranın üstünde koruyucu Jeotekstil olacaktır, Jeomembran kaplama üzerinde asgari 0.50 m kalınlığında en az -4 m/sn geçirimliliğe sahip çakıl drenaj tabakası uygulanacaktır. Drenaj tabakası üzerine çevre yetişen bitki-ağaç tipine bağlı olmak üzere ağaçların yetiştirilmesini sağlayacak şekilde 1.20 m kalınlığında humuslu örtü toprağı ile kaplanacaktır. Böylece Atık Depolama Barajı dolduğunda bu alan doğaya uygun ağaç ve bitki örtüsü ile doğaya kazandırılacaktır. II.1.4.9 Şantiye/ İdari Bina Proje konusu tesisin kurulum aşamasından günümüze kadar gerek işçilerin, gerek teknik personelin kalması amacıyla misafirhane, yatakhane, yemekhane, banyo, wc gibi sosyal ihtiyaçların karşılanabileceği alanlar bulunmaktadır. Foto 10. İdari Bina ve Yemekhane 61 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ II.1.4.10 Nakliye Güzergâhı Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde yer almaktadır. Söz konusu tesisi besleyen tüvenan malzemenin İR:26320 no’lu maden sahasından sağlanacak olup yer altı işletmesinden çıkan tüvenan malzeme kamyonlar aracılığıyla tesis alanındaki cevher yükleme alanına taşınmaktadır. Buradan da kırma-eleme ünitesinde beslenmekte olup sahada bekletilmemektedir. Taşıma işlemi için tesis içi mevcut yollar kullanılmaktadır. Yer altı maden işletmesinden çıkan tüvenan malzemenin taşındığı stabilize yol mesafesi 2200 m iken hafriyat çalışmaları esnasında çıkan hafriyat malzemesinin taşınması için kullanılacak stabilize yol mesafesi 366 m’dir. 62 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 12. Nakliye Güzergahı Haritası 63 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ II.1.4.11 Diğer Hazır Beton Tesisi: Ek atık depolama alanının seddesi betondan yapılması planlanmış olup ihtiyaç duyulan betonun piyasadan satın alınması yerine faaliyet sahibi tarafından hazır beton tesisi kurulması sağlanmıştır. Hazır beton tesisi ile ilgili izinler Ek 1.o’de yer almaktadır. II.2. Projenin Özellikleri II.2.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri ve Seçim Nedenleri Zenginleştirme: Cevherlerin içerdiği değerli mineralleri gang minerallerinden ayırabilmek amacıyla yapılan ayırma işlemleri zenginleştirme olarak adlandırılır. Zenginleştirme işlemi sırasında; kırma-öğütme sonucunda birbirinden teknik ve ekonomik açıdan optimum derecede serbestleşmiş olan mineral tanelerinin, fiziksel ve fizikokimyasal özelliklerindeki farklılıklardan yararlanılmaktadır. Flotasyon; ince öğütülmüş cevherlerin su ile oluşturulan süspansiyonlarının içinde yaratılan hava kabarcıklarına tutunan, yüzeyleri ıslanmazlaştırılmış mineral tanelerinin süspansiyonun üzerinde oluşan köpük fazına taşınması ve ıslanabilir tanelerin süspansiyonda kalmasıyla gerçekleşen fizikokimyasal bir zenginleştirme yöntemidir. Flotasyon yöntemi; gravite yöntemleri ile zenginleştirilmesi mümkün olmadığı için değersiz kabul edilen, düşük tenörlü veya karmaşık(kompleks) yapılı cevher yataklarının işletilmesini ve ekonomiye kazandırılmasını sağlayarak, madencilik endüstrisinin gelişmesine katkıda bulunmuş bir yöntem olarak tanımlanmaktadır. Flotasyon günümüzde en çok kullanılan ve her yıl milyonlarca ton konsantrenin üretildiği bir işlemdir. Özellikle bakır, kurşun, çinko ve nikelin sülfürlü ve oksitli minerallerinin zenginleştirilmesinde kullanılan yöntem, bazı endüstriyel minerallerin ve ince kömürün zenginleştirilmesinde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Ortak flotasyon özellikleri olan ve birbirine benzer minerallerin aynı anda yüzdürülerek tek bir konsantre halinde toplanmasına “kollektif (balk) flotasyon”, benzer flotasyon özellikleri olan minerallerin birbirinden ayrılması için yapılan flotasyona ise “selektif flotasyon” denir. Gravite ile kondüsyonere gelen siklon üst akımı, burada cevherdeki çinko minerali olan sfaleriti(ZnS) bastırmak için çinkosülfat (ZnSO4.7H2O) ve sonrasında toplayıcılarla koşullandırılarak, bakır/kurşun toplu flotasyon devresine beslenecektir. Bu devrede flotasyon işlemi, kaba ve iki kademe temizleme devrelerini içerecek, bakır ve kurşun mineralleri yüzdürülürken çinko minerali bastırılacaktır. Bakır/kurşun toplu konsantresi seçimli flotasyon devresine gönderilecektir. Burada, cevherdeki kurşun minerali olan galeni (PbS) bastırmak için sisteme sodyum metabisülfit (Na2S2O5) ilave edilecektir. İlave edilecek kostik nişasta ile koşullandırılan pulp, kaba ve iki kademe temizleme devrelerinde yüzdürülerek bakır ve kurşun konsantreleri elde edilecektir. 64 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Yüzdürülerek alınan konsantre bakır, bastırılarak alınan konsantre ise kurşun konsantresi olacaktır. Bakır/kurşun toplu konsantresinin artığı çinko flotasyon devresine gönderilecektir. Burada kireç sütü (CaO) ile pH’sı >11 ayarlanan palp, çinko mineralini canlandırmak için bakırsülfat (CuSO4.5H2O) ve sonrasında ksantat tipi toplayıcılarla koşullandırılarak kaba ve temizleme devrelerinde zenginleştirilip çinko konsantresi elde edilecektir. Bu devrenin artığı nihai atık olacak ve atık depolama alanına gönderilecektir. II.2.1.1 Üretim Miktarları (Toplam Cevher ve İşletilebilir Rezervler) Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Söz konusu ruhsatlı saha içerisinde yapılan etüt çalışmaları sonucunda aşağıda belirtilen rezerv miktarları bulunmuştur. Tablo 23.Görünür Rezerv Alanı Koordinatları Koordinatlar Nokta No: Sağa (Y): Yukarı (X): 1 404015 4525090 2 407675 4517725 3 409425 4517625 4 409268 4516997 5 403899 4516996 6 403170 4518350 7 407775 4517600 8 407507 4517748 9 403170 4518350 Alan : 2054,02 Hektar Görünür konuma getirilen bu alanda cevher kalınlığı 1.10 m arasında değişmekte olup, yoğunluğu 2,60 ton/m3 tür. Söz konusu alandaki Pb-Zn-Cu-Ag’in görünür rezervi: 20.540.200 m2 x 1,10 m x 2,60 ton/m3 = 58.744.972 ton 65 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 24. Muhtemel Rezerv Alanı Koordinatları Kordinatlar Nokta No: Sağa (Y): Yukarı (X): 1 403899 4516996 2 409268 4516997 3 408950 4515725 4 408720 4515610 5 408845 4515350 6 406520 4512125 Alanı 1428.11 Hektar Söz konusu alandaki Pb-Zn-Cu’ın muhtemel rezervi: 14.281.100 m2 x 1,10 m x 2,60 ton/m3 = 40.843.946 ton 66 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 13. Görünür ve Muhtemel Rezerv Hatritası Söz konusu faaliyet kapsamında cevher zenginleştirme tesisinin ihtiyacı olan hammadde IR:26320 no’lu maden ocağından karşılanacaktır. 67 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 25 Kapasite Artışı İle Planlan Üretim Miktarları Saatlik Üretim Günlük Üretim(24 saat) : : Aylık Üretim(30 gün) : 14.400 ton/ay Yıllık Üretim(360 gün) : 172.800 ton/yıl 20 ton/saat 480 ton/gün II.2.1.2 İş Akım Şeması Atık Depolama Alanı; Sedde Yapımının Tamamlanması Alt ve Üst Drenaj İnşaatının Tamamlanması Geçirimsizliğin Sağlanması Gözlem Kuyularının Açılması Şekil 14. Ek Atık Depolama Alanı İnşaatı Devamında Yapılacaklara Ait İş Akım Şeması Cevher Zenginleştirme Tesisi Yüzeyde Biriken Suyun Tesise Gönderimi Atık Depolama Alanı Pasa Malzemenin Oluşması Pasa Malzemenin Atık Depolama Alanına Aktarılması Şekil 15. Ek Atık Depolama Alanı İşletme Dönemine Ait İş Akım Şeması 68 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 16. Cevher Zenginleştirme Tesisine Ait İş Akım Şeması 69 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ II.2.2 Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri, Çalışacak Personel Sayısı Günümüzde Cevher Zenginleştirme Tesisinde kullanılan makina-ekipman listesi aşağıda yer almaktadır. Tablo 26. Faaliyet Alanında Kullanılan Makine ve Ekipman Listesi MAKİNA VE EKİPMAN ADI MOTOR GÜCÜ ADET KAPALI İŞLETME MADEN OCAĞI 1 90kW Jenaratör 1 400kVA Havalı Matkap (Martoperfatarör) Ramble Makinası (Dolgu için ) 1 1 - Yer altı kamyonu 2 - Yer altı kepçesi 3 - 1 63kW Kompresör Jumbo Delici KIRMA-ELEME ÜNİTESİ Kaba Cevher Silosu (160 Ton) 1 - Çeneli Kırıcı 1 30 kW Konik Kırıcı 1 45 kW Titreşimli Elek 1 11 kW Klasifikatör 1 5 kW İnce Cevher Silosu (120 Ton) 1 - 5 ÖĞÜTME ÜNİTESİ 4-7,5 kW Bilyalı Değirmen (Primer) 1 90 kW Bilyalı değirmen (Seconder) 1 315 kW Klasifikatör 1 5,50 kW Bant Kantarı 2 5,5 kW Bant Konveyörler 1 4 kW Numune Alma Cihazı 1 0,5 kW Hava Tankı 1 - Kurutucu 1 - Kompresör 1 75 kW 1 FLOTASYON ÜNİTESİ 52 kW Bant Konveyörler Siklon 3 13 11 kW 15 1 3 kW 9 kW 3 7.5 kW pH Metre 0 - Numune Alma Cihazı 1 0,5kW 1 11 kW Flotasyon Hücreleri Kondüsyoner Tankları 1.4 m 3 0.7 m 3 3.5 m 3 2.8 m Hava Fanı Reaktifhane Tankı Dağıtma Cihazı 3 5,5 m 10 4kW 20 2 kW 70 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ TİKİNER VE FİLTRE ÜNİTESİ 3 38m 1 3 86m 2 Tikiner 4kW Filtre 3 5 kW Diyafram Pompa 3 5,5kW Vakum Pompa 3 32kW Cevher zenginleştirme tesisinde; Bölüm I projenin tanımı ve amacı başlığı altında bahsedildiği gibi teknolojik verimini artırmak amacıyla bir değirmen kurulması planlamış gerekli izinler alınmış ve değirmenin kurulumu tamamlanmıştır. Günümüzde bu değirmen kullanılmaya devam edilmektedir. Ancak; tesiste kapasite artışı yapılması durumunda 90kW’lık değirmenin yanında 1 adet 200 kW’lık, 1 adet 315 kW’lık değirmen eklenecektir. Ayrıca; tesiste kurulu bulunan çeneli kırıcıya ilaveten 610*920 ‘lik bir çeneli kırıcı eklenecektir. Tablo 27. Cevher Zenginleştirme Tesisine İlave Edilecek Makine Ekipman Listesi MEVCUTTA BULUNAN MAKİNA VE EKİPMAN ADI Değirmen Çeneli Kırıcı 90 kW (2010’da yenileme çalışması yapıldı) 610*380 EKLENECEKLER ADET MAKİNA VE EKİPMAN ADI 1 Değirmen 200 kW 315 kW 1 adet 1 adet 1 Çeneli Kırıcı 610*920 1 adet ADET Tablo 28. Ek Atık Depolama Alanı İnşaatında Kullanılan ve Kullanılacak Makine-Ekipman Listesi GÜNÜMÜZE KADAR TAMAMLANAN İNŞAAT ÇALIŞMALARINDA KULLANILAN MAKİNA VE EKİPMANLAR MAKİNA VE EKİPMAN ADI ADET Dozer 1 Ekskavatör 3 Beton pompası 1 Beton mikseri 4 Kamyon 8 Arazöz 1 İNŞAAT FAALİYETLERİNİN DEVAM EDEBİLMESİ İÇİN KULLANILACAK MAKİNA VE EKİPMANLAR Ekskavatör 1 Beton pompası 1 Beton mikseri 3 Kamyon 2 Arazöz 1 71 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Yukarıdaki tabloda yer alan, - Ekskavatörler; hafriyat malzemesinin sökülmesi ve kamyonlara yüklenmesi işlemleri sırasında, - Dozerler; mevcut yolların iyileştirilmesi - Kamyonlar; hafriyat malzemelerinin taşınması sırasında, kullanılmıştır. Ayrıca, inşaat faaliyetlerinin devamında kullanılacak olan; - ekskavatörler; hafriyat malzemesinin sökülmesi ve kamyonlara yüklenmesi işlemleri sırasında, atık depolama alanının taban sızdırmasızlığının sağlanması sırasında, - Kamyonlar; inşaat malzemelerinin taşınması sırasında, - Beton pompası ve beton mikseri; atık depolama alanı sedde yapımında beton ihtiyaçlarının temininde kullanılacaktır. Kırma- Eleme Tesisi şu an günde 8 saat çalışmakta olup kapasite artışı ile ilgili yasal izinler alındıktan sonra günde 16 saat çalıştırılacaktır. Çalışacak Personel Sayısı: Proje kapsamında; hafriyat çalışması esnasında 15 kişi, beton inşaatı çalışmalarında 15 kişi çalıştırılmış olup ortalama 30 kişilik ekip çalışması yapılmıştır. Çalışan personel, mevcut cevher zenginleştirme tesisi personelinden ve civar yörelerde yaşayan köylülerden temin edilmiştir. ÇED sürecinin bitip inşaat çalışmalarına yeniden başladığında yine aynı ekip ile çalışmalara devam edilecektir. Proje kapsamında devam edecek olan ek atık depolama alanı ile ilgili olarak tek vardiya üzerinden yılda 8 ay, ayda 30 gün, günde 8 saat çalışılması planlanmaktadır. Cevher Zenginleştirme Tesisi ve maden ocağında ise günde 3 vardiya üzerinden yılda 12 ay, ayda 22 gün, günde 22 saat çalışacak olup mevcutta 79 personel çalışmaktadır. Ancak, kapasite artışı yapılması ile birlikte 150 personelin istihdamı sağlanacaktır. II.2.3. Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları Proje kapsamında cevher zenginleştirme tesisinde kimyasal kullanımı olacaktır. Ancak bu kimyasallar tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı madde değildir. Tesisten çıkan atık(pulp) atık depolama alanına gönderilecektir. Burada atık içerisinde bulunan katı çökelirken yüzeyde kalan su tesise geri gönderilecektir. Atık depolama alanında da herhangi bir tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı madde kullanımı söz konusu değildir. Ancak, tesisi besleyecek olan tüvenan malzemenin sağlandığı İR:26320 no’lu maden sahasında kapalı işletme yapılmakta olup üretim esnasında patlayıcı (ANFO) kullanılmaktadır. 72 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Patlayıcı Madde Miktarı: Galeri çalışmalarında 39 mm delme çaplı ve 1,60 m boyunda integral matkaplarla delikler delinecektir. 2,4x2,4 m kesitinde galeriye 20 adet delik delinecektir. Her patlatmada 0.8 m ilerleme yapılacaktır.0.8 metrede üretilecek cevher miktarı 0,8 m*2,4m*2,4m*2,6 ton/m3=12 ton Günde 480 ton üretim yapılacak olup 480 ton/12 ton=40 kez patlatma yapılacaktır. Üretim esnasında aynaya ortalama 20 adet delik açılacak olup, her deliğe 150 gr dinamit yerleştirilecektir. Bu bağlamda bir patlatmada toplam 3 kg. dinamit kullanılacaktır. Bir patlatmada toplam 3 kg. dinamit kullanılacaktır 40*3=120 kg ( Bir günde gerekli patlayıcı madde miktarı) Patlatma esnasında her türlü çevre emniyeti alınacak, tüm saha çevresine gerekli ikaz levhaları asılarak ve patlatma yapılmadan önce siren ile uyarı yapılacaktır. Patlayıcı madde kullanımı “Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretim ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları” na ilişkin 29 Eylül 1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 87/12028 karar sayılı tüzüğe uygun olarak yapılacaktır. II.2.4 Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı, Şekli, Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) Proje alanına ulaşım; Ordu ilinden yaklaşık 27 km uzunluğundaki asfalt yol ile Kabadüz ilçesi’ne, buradan da yaklaşık 6 km’lik stabilize yol ile sağlanmaktadır. Proje alanı içerisinde ulaşımı sağlayabilmek amacıyla stabilize yollar bulunmaktadır. 73 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Proje alanına ulaşımı gösterir harita aşağıda sunulmuştur. Şekil 17. Proje Alanı Ulaşım Güzergahı Proje konusu faaliyetin geri kalan inşaat çalışmaları ile işletme aşamasında gerçekleştirilecek işlemler sırasında, proje alanına çeşitli amaçlarla araç giriş-çıkışı olacaktır. Geri kalan inşaat çalışmaları kapsamında ek atık depolama alanında gerçekleştirilecek olan inşaat çalışmalarının yaklaşık 4 ay süreceği öngörülmektedir. Geri kalan inşaat çalışmalarında sahada toplam 2 adet araç bulundurulacaktır (Bölüm II.2.2 Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri, Çalışacak Personel Sayısı). Fakat tüm araçlar her daim karayolunu kullanmayacaktır. Bu nedenle inşaat süresi boyunca, mevcut karayoluna yoğun bir yük oluşmayacaktır. Projenin işletme aşamasında ise; tüvenan cevherin nakliyesi, tesiste kullanılacak kimyasal ve yardımcı maddelerin alana getirilmesi vb. nedenlerle trafik oluşacaktır. Projenin işletme aşamasında belirtilen amaçlarla günlük ortalama 2 adet aracın giriş-çıkış yapacağı varsayıldığında, mevcut karayolunda ki trafik günlük 2 adet araç kadar artacaktır. 74 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 18’de proje alanına ulaşım için kullanılacak karayoluna ait trafik hacim haritası yer almaktadır. PROJE ALANI Şekil 18. Proje Alanına Ulaşım İçin Kullanılan Karayoluna Ait Trafik Hacim Haritası Proje alanı çıkış noktası ile Kabadüz Karayoluna varmadan önce yol üzerine uyarı levhaları konulacaktır. Cevherin nakliyesi sırasında trafik yasası ile belirlenmiş tonaj sınırlarına uyulacak, kamyonlara 25 tondan fazla yükleme yapılmayacaktır. Nakliye sırasında, araçlar yerleşim yerlerinden geçerken, trafik kurallarına uygun hareket edeceklerdir. Nakliye işlemleri gündüz saatlerinde yapılacak olup, 18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin belirlemiş olduğu hükümlere uyulacaktır. Söz konusu tesisi besleyen tüvenan malzemenin İR:26320 no’lu maden sahasından sağlanacak olup yer altı işletmesinden çıkan tüvenan malzeme kamyonlar aracılığıyla taşınarak tesis alanındaki depolama alanına taşınmaktadır. Depolanan malzeme ekskavatör yardımı ile tesisi beslemektedir. Taşıma işlemi için tesis içi mevcut yollar kullanılmaktadır. 75 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Yer altı maden işletmesinden çıkan tüvenan malzemenin taşındığı stabilize yol mesafesi 2200 m iken hafriyat çalışmaları esnasında çıkan hafriyat malzemesinin taşınması için kullanılacak stabilize yol mesafesi 366 m’dir. Tesis içi yolları gösterir harita Şekil 19 ’de verilmiştir. Şekil 19. Tesis İçi Yolları Gösterir Harita 76 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM III. PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI III.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri III.1.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Ordu ilinin ekonomisinde tarım ilk sıralarda yer almaktadır. Diğer yandan balıkçılık, ormancılık, arıcılık, tarım ve maden sektörleri de il ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Ordu’nun 595.200 hektar olan toplam arazisinin % 43,6’sı tarıma uygundur. İl, tarıma elverişli arazi varlığı bakımından % 33 olan Türkiye ortalamasının üzerinde olmasına rağmen, arazi yapısı ve iklim özellikleri nedeniyle ürün çeşitliliği ve tarım potansiyeli açısından zengin değildir. Ordu ilinde toplam tarım alanının % 87,5’inde fındık tarımı yapılmaktadır. Ordu, Türkiye’de en fazla fındık alanına sahip ildir. Ülkemizin 696.964 hektar olan toplam fındık alanının 227.054 hektarı Ordu’da bulunmaktadır. Ordu’da tarımsal üretim denilince akla ilk olarak fındık gelmektedir. Türkiye fındık üretiminin % 25’ini karşılayan İl, yılda ortalama 150-180 bin ton fındık üretimi ile Türkiye fındık üretiminde 1. sırada yer almaktadır. Ordu ilinde hayvancılık, ekonomik bir faaliyet alanı olarak yeterince gelişmemiştir. İl’in sert topografyasının ve engebeli arazi yapısının bir sonucu olarak, dar ve oldukça küçük alanlara yerleşmiş bulunan aile işletmeleri genellikle kendi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak az sayıda, 3-4 baş hayvan besleyebilecek imkânlara sahip bulunmaktadır. Arıcılık, Ordu ilinde yıllar itibariyle büyük gelişme gösteren ve başlıca geçim kaynaklarından birini oluşturan önemli bir ekonomik faaliyettir. Arıcılık için son derece elverişli iklim ve floraya sahip olan Ordu, arıcılıkta Türkiye’nin en önde gelen illerinden biridir. Ordu ilinin hayvansal ürünler üretiminin Türkiye üretimi içindeki payı, bal üretimi dışında, oldukça düşüktür. İl sınırları içerisinde maden çeşitleri bakımından başta altın olmak üzere bakır, kurşun, çinko, demir, bentonit, kaolen, kükürt, manganez ve mermer rezervleri bulunmaktadır. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Genel Müdürlüğü tarafından Mayıs2012’de yayımlanan ve 25 Aralık 2013 yılında tekrar düzenlenen 81 İl Durum Raporu’’nda yer alan verilere göre; ORDU İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, %32 Gıda ürünlerinin imalatı, %10 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ile ilk sıralarda olduğu gösterilmiştir. İl genelinde sanayide çalışanların %10 Diğer madencilik ve taşocakçılığı, %9 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması, %8 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı, (mobilya hariç) saz, saman vb malzemelerde örülerek yapılan eşyaların imalatı, %5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı, %4 Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı, %3 Mobilya imalatı, %2 Deri ve ilgili ürürnlerin imalatı, %2 Tekstil ürünleri imalatı, %2 Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı,%1 Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı, %1 Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı, %1 Kömür ve 77 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ linyit çıkartılması, %1 Diğer imalatlar, %1 Metal cevherleri madenciliği, %1 İçeçek imalatı, %7 Diğer olarak belirtilmiştir. Ordu ilinde personel sayısına göre büyük işletmeler arasında Sanset Gıda Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.,- Çamsan Ağaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. Poyraz Poyraz Fındık Entegre Sanayi ve Ticaret A.Ş. Gürsoy Tarımsal Ürünler Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. Relaks Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.saymak mümkündür. Kaynak: (Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Genel Sanayi Genel Müdürlüğü 81 İl Durum Raporu, Mayıs 2012- 25 Aralık 2013 Düzenleme) Gelir Tablo 29’ da iş kayıtlarına göre Ordu ilindeki girişim sayıları sunulmaktadır. TÜİK’in 2012 yılında yayımlamış olduğu Bölgesel Göstergeler 2012 – TR902 Ordu yayınında yer vermiş olduğu verilere göre hazırlanan bu tabloda il genelinde en fazla “Toptan ve Perakende Ticaret; Motorlu Taşıt, Motosikletlerin Onarımı’’ alanında girişim yapıldığı ve bu sektörde yapılan girişimleri de sırasıyla “Ulaştırma, depolama ve haberleşme", "Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri” ve “İmalat” sektörleri takip etmektedir. TÜİK, 2002 yılından itibaren ekonomik, sosyal, kültürel ve coğrafi özellikleriyle benzer illerin belirli bir nüfus büyüklüğünü de göz önüne alarak bölge gruplarını yaratmıştır ve Ordu ili de “TR90 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane” bölgesine dahil edilmiş olup; ilin gelir göstergeleri de bu bölge grubu özelinde sunulmuştur. Tablo 29, Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane illerini kapsayan TR90 bölgesinin gelir türlerini göstermektedir. Tablo 29’daki veriler göz önünde bulundurulduğunda Türkiye genelinde fertlerin elde ettiği gelir türlerinin en başında %38,7 ile “maaş ve ücretler ’’gelmektedir; aynı şekilde Ordu ili genelinde nüfusun elde ettiği gelirlerin başında %39,9 ile “müteşebbisler” gelmektedir. Ordu ilinde fertlerin elde ettiği gelir türlerinde müteşebbislerden elde edilen gelirleri “toplam karşılıksız”(%20,7) ve “maaş ve ücretler” (%32) takip etmektedir. Tablo 29. İş Kayıtlarına Göre Ordu İlindeki Girişim Sayılan, 2012 Girişim Sayısı Madencilik ve Taş ocakçılığı İmalat Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı İnşaat Toptan ve Perakende ticaret; motorlu taşıt, motosiklet, kişisel ve ev eşyalarının onarımı 40 2.734 10 1.337 10.079 Oteller ve Lokantalar 2.790 Ulaştırma, depolama ve haberleşme 7.505 Mali aracı kuruluşların faaliyetleri 191 Gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri 125 Eğitim Sağlık işleri ve sosyal hizmetler Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmet faaliyetleri 94 209 2.034 78 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler Bilgi ve iletişim Toplam 219 928 158 28.453 Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler 2012 – TR902 Ordu İssizlik TR 90 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize,Artvin, Gümüşhane bölgesinde 2012 yılı sonu itibariyle 15+ yaş gruplarına göre kayıtlı işsizlerin sayıları ve oranları Tablo 30’da verilmektedir. Tablo 3.3’de ise 2012 yılı sonunda il genelindeki kayıtlı işsizlerin eğitim durumlarına göre dağılımı sunulmaktadır. Ordu Valiliği’nin Eylül 2012 de yayınladığı rapora Türkiye okuryazarlık ortalamasına göre % 90, 47 ile 70.sırada yer almaktır. İşsizlik oranı ise % 5,9 ile 78.sırada yer almaktadır. Tablo 30. 2012 Yılı İtibariyle TR 90 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize,Artvin, Gümüşhane Genelindeki Kayıtlı İşsizlerin Eğitim Durumlarına Göre Dağılımı Eğitim Durumu Okuma yazma bilmeyen Lise altı eğitim Lise ve dengi meslek okulu Yükseköğretim 2011 0 33 21 17 2012 0 32 23 15 2012 istatistiklerine göre TR90 bölgesinde işsizlik oranı %6,3’tür. İşsizlik oranı bölgedeki kadınlar açısından %4,0, erkekler açısındansa %7,8’dir. Yıllara göre yapılan sıralamalarda TR90 bölgesi illeri işsizlik oranları bakımından hem Türkiye, hem de AB-27 ortalamasının altında kalmaktadır. 2011 yılı verilerine göre Ordu %5,4 işsizlik oranıyla Türkiye genelindeki 81 il arasında işsizliğin en az olduğu 14. İldir (Kaynak: Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ordu İşgücü Piyasası Analiz Raporu, 2013). Kabadüz İlçesi: Projenin etki alanında bulunan yerleşim yerleri Ordu ilinin Kabadüz ilçesine bağlıdır. İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık, fındık üretimine dayalıdır. İlçe toprakları genellikle humuslu toprak olup sebze ve meyve yetiştirmeye uygundur, ancak arazinin eğiminden dolayı sebze üretimine yönelmek sel ve heyelan gibi sebeplerden dolayı mümkün İlçede hayvancılıkta yapılmakta ancak bu da halkın ihtiyacını karşılamaya yöneliktir. Büyükbaşküçükbaş hayvancılık ve arıcılık yapılmaktadır. Ayrıca Kabadüz-Akgüney köyünde kurşun, bakır ve çinko cevherlerini çıkaran maden işletmesi mevcuttur. 79 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ III.1.2. Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halk yapısı) Proje konusu faaliyet Ordu ili, Kabadüz ilçesi, Akgüney Köyü sınırları içerisinde planlanmaktadır. Bölgenin nüfus verileri aşağıda sunulmuştur. Tablo 31. Ordu İli ve İlçelerine Ait Nüfus Verileri İl/İlçe Merkezleri Toplam Ordu Kadın Erkek 731.452 366.011 365.441 26.582 13.564 13.018 186.097 91.613 94.484 Aybastı 24.247 12.068 12.179 Çamaş 10.403 5.270 5.133 Çatalpınar 14.669 7.325 7.344 Çaybaşı 15.163 7.689 7.474 105.960 53.318 52.642 Gölköy 32.832 16.413 16.419 Gülyalı 9.116 4.606 4.510 Gürgentepe 16.232 8.137 8.095 İkizce 16.745 8.508 8.237 Kabadüz 8.312 4.387 3.925 Kabataş 12.281 6.111 6.170 Korgan 32.370 16.386 15.984 Kumru 32.268 16.114 16.154 Mesudiye 16.975 8.635 8.340 Perşembe 32.131 16.427 15.704 Ulubey 20.868 10.468 10.400 118.201 58.972 59.229 Toplam 425.436 366.011 Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013 365.441 Akkuş Altınordu Fatsa Ünye 2000 yılı sayımlarına göre Ordu İlinin toplam nüfusu 395 bin 283 kişi iken, 2013 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları verilerine göre Ordu'da yaşayan 731 bin 452 kişinin 366 bin 011 'inin erkek, 365 bin 441’nün kadın olduğu belirlenmiştir(Kaynak; TÜİK). 2013 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre Kabadüz ilçesi nüfus yoğunluğuna ait veriler aşağıdaki tabloda verilmektedir. 80 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 32. Kabadüz ilçesi’nin Yerleşim Merkezlerine Göre Nüfus Yoğunluğu Toplam Akgüney Kabadüz 419 Başköy Derinçay Dişkaya Esenyurt Gelinkaya Gülpınar Gümüşdere Harami Karakiraz Kirazdere Özlükent Yeşilada Yokuşdibi Bucak Toplamı Merkez 886 417 94 161 159 215 269 486 387 230 718 352 2238 7031 Kaynak: http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_adnks_mahalle_nufus_hepsi.RDF&p_kod=2&p_il1=52&p_yil= 2013&p_dil=1&desformat=pdf (2013) III.1.3. Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) Proje alanının bulunduğu bölgede endemik hastalıklar bulunmamaktadır. Tablo 33. Endemik Hastalık İstatistiği 2000 KIZAMIK PARATİFO TİFO BASİLLİ DİZANTERİ AMİPLİ DİZANTERİ HEPATİT A HEPATİT B KUDUZ ŞÜPHELİ ISIRIK MENENJİT VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM 64 3 6 6 318 34 542 3 2001 456 1 2 30 10 312 51 389 3 1 2002 20 0 2 10 26 583 54 397 1 1 2003 74 1 3 4 92 328 133 477 - 2004 55 1 2 191 110 205 655 - 2011 34 1 35 --53 55 1148 - 81 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KIZIL GRİP TBC GULLAİN BORRE BRUSELLA STREPTOKOKANJİ TTETANOZ ŞARBON NEATANAL TETANOZ SİLİFİZ BOĞMACA VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM VAKA ÖLÜM 87 1674 42 1 3 5 - CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ 62 998 63 1 3 2 4 - 69 151 258 8 3 1 2 18 7 - 36 115 55 3 1 4 1 1 1 2 - 98 83 4 2 2 1 2 2 5 - --------4 --------4 15 13 III.1.4. İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Proje kapsamında değerlendirilen faaliyetin işletme aşamasında gerçekleştirilecek faaliyetlerden insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler ve alınacak önlemler aşağıda irdelenmiştir. İşçi Sağlığı ve Güvenliği: Proje konusu faaliyet alanında inşaat çalışmaları yalnızca ek atık depolama alanında yapılacaktır. Bu alandaki inşaat çalışmalarının bir bölümü tamamlanmış olup geriye kalan çalışmalar esnasında iş kazası riskini en az seviyede tutmak amacıyla Bölüm V.7 başlığı altında projenin inşaat ve işletme aşaması için de verilmiş olan gerekli önlemler alınacaktır. Gerekli önlemlerin alınması halinde; iş kazası riski azaltılmış, olası iş kazasının ise daha hafif atlatılması sağlanmış olacaktır. Ayrıca faaliyetin işletme döneminde de gerekli güvenlik önlemlerinin alınması sağlanacaktır. Faaliyetin inşaat ve işletme dönemlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı tarafından düzenli periyotlarda işçilere hizmet içi eğitimleri verilecektir. Böylelikle çalışan personelin bilgilendirilmesi sağlanarak kaza riskinin minimuma indirilecektir. Toz: Projenin inşaat ve işletme aşamasında araçların gidiş-gelişinden, malzemenin yüklenmesi ve boşaltılmasından kaynaklı toz oluşumu meydana gelecektir. 82 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Yollarda toz oluşumunun engellenmesi amacıyla yollar sürekli olarak nemlendirilecektir. Nakliyesi sırasında trafik yasası ile belirlenmiş tonaj sınırlarına uyulacak, kamyonlara 25 tondan fazla yükleme yapılmayacaktır. Nakliye sırasında, araçlar yerleşim yerlerinden geçerken, trafik kurallarına uygun hareket edeceklerdir. Nakliye işlemleri gündüz saatlerinde yapılacak olup, 18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin belirlemiş olduğu hükümlere uyulacaktır. Ayrıca, tesis kapalı ortamda ve sulu sistemle çalıştığından dolayı toz oluşumu söz konusu değildir. Kırma-eleme ünitesinin bulunduğu alanda toz oluşumu söz konusudur. Ancak bu ünitede pulvarize su püskürtme sitemi ve toz tutucular bulunmakta olup olası toz oluşumu minimuma indirilmektedir. 24 Gürültü: İşletme aşamasında ortaya çıkacak gürültü vb. etkenler karşısında ilgili mevzuatlarca alınacak önlemlerle, işletme alanı içerisinde kalması sağlanacak, bu şekilde de hem çalışanlar hem de çevre üzerindeki etkisi azaltılacaktır. Projenin inşaat aşamasında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayı ile yayımlanan ve 27.04.2011 tarih ve 27917 sayı ile değişikliği yapılan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen hususlara uyulacaktır. Bu bağlamda; anılan Yönetmeliğin Ek-7, Tablo 5.(Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri)’de belirtilen sınır değerler aşılmayacaktır. Bu limitler aşağıda sunulmuştur. Tablo 34. Gürültü Değerleri Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) Lgündüz (dBA) Bina : 70 Yol : 75 Diğer Kaynaklar : 70 Anılan yönetmeliği Madde 23’ünde; a) Şantiye alanındaki faaliyet türlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII’de yer alan Tablo-5’te verilen sınır değerleri aşamaz. b) Konut bölgeleri içinde ve yakın çevresinde gerçekleştirilen şantiye faaliyetleri gündüz zaman dilimi dışında akşam ve gece zaman dilimlerinde sürdürülemez. c) Haftasonu ve resmî tatil günlerinde gerçekleştirilecek şantiye faaliyetlerine, konut bölgeleri ve yakın çevresinden gelen şikâyetlerin yoğunluğu dikkate alınarak, İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile yasaklama getirilebilir. 24 Ek 1.n Emisyon Uygunluk Yazısı 83 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ ç) Kamu yararı gerektiren baraj, köprü, tünel, otoyol, şehir içi anayol, toplu konut gibi projelerin inşaat faaliyetleri ile şehir içinde gündüz trafiği engelleyecek inşaat faaliyetleri gündüz zaman diliminde çalışmamak koşuluyla Ek-VII’de yer alan Tablo-5’teki gündüz değerlerinden akşam için 5 dBA, gece için 10 dBA çıkartılarak elde edilen sınır değerlerin sağlanması ve bu kapsamda alınacak İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile sürdürülebilir. d) Şantiye faaliyeti sonucu oluşabilecek darbe gürültüsü, LCmax gürültü göstergesi cinsinden 100 dBC’yi aşamaz. e) Faaliyet sahibi tarafından şantiye alanında; inşaatın başlama, bitiş tarihleri ve çalışma periyotları ile büyükşehir belediyesi veya il/ilçe belediyesinden alınan izinlere ilişkin bilgiler inşaat alanında herkesin kolayca görebileceği bir tabelada gösterilir. f) Tatil beldelerinde ve turistik alanlarda gerçekleştirilen tüm şantiye faaliyetleri büyükşehir belediyesi ve/veya il/ilçe belediyesinin kararı doğrultusunda hafta sonları veya bir kaç ay süre ile tamamen durdurulabilir. denilmektedir. Bu bağlamda projenin geriye kalan inşaat aşamasında ve işletme döneminde yukarıda sunulan şartlar sağlanacaktır. Kimyasal Maddeler: Cevher zenginleştirme tesisi kapsamında kullanılacak kimyasallardan; sodyum metabisülfit dışında kalan tüm kimyasallar tahriş edici madde olarak sınıflandırılmaktadır. Kimyasallar için imalatçı tarafından sağlanan Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MGBF) Ek 7’de verilmiştir. Taşınma ve depolama yöntemleri malzemenin miktarına bağlı olmakla birlikte, kimyasallar, yakıt ve ana tüketim maddeleri sahaya mevcut karayolları kullanılarak taşınacaktır. Kimyasalların taşınması konusunda 24.10.2013 tarihli ve 28801 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınması Hakkındaki Yönetmelik” gerekleri yerine getirilecektir. Kimyasallar ambalajından çıkarılmadan tesise taşınacak veya satıcı firmalardan adrese teslim koşulu ile alınarak tesis girişinde kabulü yapılacağından taşınması sırasında olumsuz durum ortaya çıkmayacaktır. Süreçte kullanılacak tüm kimyasallar sahaya kuru (torba veya varil) veya sıvı (varil veya tanker) halde getirilmektedir. Kimyasalların yurtiçi ve/veya yurt dışında bulunan satış yetkinliğine sahip yasal firmalardan alınmaktadır. Ayrıca, bu kimyasallar; cevher zenginleştirme faaliyet alanı içerisinde bulunan depoda ambalajından çıkarılmadan depolanıp hiçbir şekilde çevre ile etkileşimi olmayacak şekilde kullanılmaktadır. Bu sayede de kullanılacak kimyasallar çevre ve çalışanlar için uzun süreli risk oluşturmayacaktır. 84 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Yangın: Proje konusu cevher zenginleştirme tesisinde yandın ile ilgili alınan önlemlerden bazıları aşağıda yer almaktadır. 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliği Madde 99 gereği tesis içerisinde uygun alanlara yangın söndürme tüpleri konularak gerekli önlemler alınmaktadır. Flotasyon tesisi üzerinde paratoner bulunmaktadır. Tesisin gerekli görülen yerlerinde uyarı levhaları yerleştirilmiştir. Tesiste yangın tehlikesine karşı yangın söndürme malzemelerini kullanmasını konusunda eğitim almış ekip bulunmaktadır. Ayrıca, tüm çalışılanlar yangın konusunda iş sağlığı ve güvenliği kapsamında bilgilendirilmektedir. Tesis içerisinde yangın alarm tertibatı kuruludur. Doğal Afet: Söz konusu bölgede faaliyet sahibine ait cevher zenginleştirme tesisi için 30.03.2000 tarihinde ÇED Olumlu Kararı alınmıştır25. Kurulumu biten tesis 2005 yılına kadar faaliyet göstermiş olup 2005 yılından 2009 yılına kadar faaliyet göstermemiştir. Söz konusu tesis 2009 yılında Yıldızlar SSS Holding tarafından alındıktan sonra hemen faaliyete geçmemiş ve 2009 yılında tesisin bulunduğu alanda aşırı yağışlardan dolayı yaşanan doğal afet nedeni ile atık depolama alanları tahribat görmüştür. Bu sebeple 2009 yılında tesis devir aldıktan sonra ilk olarak sele ve taşkana karşı mevcut 1, 2 ve 3 no’lu atık depolama alanlarını tamamen koruma altına alacak sel kapanı ve kuşaklama kanalı imalatları Q1000 (1000 yılda bir gelmesi olası max taşkın debisi)’e göre projelendirilip inşa edilmiştir. Kuşaklama kanalları bu havzanın sağ ve sol sahillerinde inşa edilmiş olup mevcut bu kanallar ek atık depolama alanını da kapsayacak şekilde yeni projede uzatılmış ve ek atık depolama alanının baraj gövdesini geçtikten sonra şut yapıları ile dere yatağına bağlanmıştır. Bu sayede aradan geçen 4 yıllık süreçte mevcut atık depolama havzasında herhangi bir olumsuz durum yaşamamış olup yüzeysel akışa geçen sular bu sistem ile toplanarak hiçbir kirlenmeye maruz kalmadan atık depolama havzasını geçerek dere yatağına bağlanmıştır. Tesis bünyesinde bulunan 1 ve 2 nolu atık depolama alanları depolama kapasitelerini doldurmuştur. Rehabilitasyon sürecine geçilen bu atık depolama alanlarında, yüzey sularının da prosese geri gönderilmesiyle atık depolama alanlarının kurutulma ve konsolidasyon aşaması hızlandırılmıştır. 25 Ek 1.a Cevher Zenginleştirme Tesisi’ne Ait “ÇED Olumlu” Kararı 85 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Bu tedbirlere ilaveten 2010 yılında projelendirilen ek atık depolama alanının nihai kullanım kotundan 6 m güvenlik payı bırakılarak olası taşkan için emniyet hacmi bırakılması planlanmıştır. Olası taşkın anında atık depolama alanında depolanması öngörülen suyun atık depolama alanında kaldığı süre zarfında, atıktan dolayı kirlenmesi olasılığı dikkate alınarak, suyun deşarj edilmesi sırasında, yürülükteki Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen parametrelere uyulacaktır. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgiler Ek 6’da yer alan Uygulama Projeleri başlığı altında Proje Raporu içerisinde bulunmaktadır26. Kuşaklama kanalları dike yakın şevde anakayada açılmıştır. Yamaç şevinde oluşabilecek kaya akması, kaya heyelanı v.b. moloz akmalarının kanalı kapatması halinde gelen suların atık alanına taşması söz konusu olacaktır. Bu olumsuzlukları yaşamamak için, yamaç yüzeyi boyunca gerekli görülen yerlerde kaya bulonlu tel kafes, şotkrit vb tedbirler alınacaktır. TAŞKIN: Kabadüz katı atık barajı 2 adet dere ile beslenmektedir. Bu derelerden gelecek taşkın debisini hesaplamak için proje yağış alanı ikiye bölünmüş ve her derenin kendi yağış alanı hesaplanmıştır. Buna göre sol sahil için hesaplanan yağış alanı 0.58 km2, sağ sahil için hesaplanan yağış alanı 2.10 km2’dir. Yağış alanları Şekil 20’de gösterilmiştir. Şekil 20. Proje yağış alanı 26 Ek 6 Uygulama Projesi 86 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Sol Sahil İçin Taşkın Debileri Hesabı Sentetik yöntemler ile taşkın debisi hesaplamalarında gerekli olan veriler sol sahil için aşağıda verildiği şekilde hesaplanmıştır. Yağış Analizi: Proje alanını temsil eden meteoroloji istasyonu olarak, proje yeri ve civarındaki meteoroloji istasyonları incelenmiştir. Topçam, Sofulu, Ulubey ve Ordu (DMİ) verileri Kabadüz proje yerini temsil eden meteoroloji istasyonudur bu istasyonlardan Ordu DMİ yağış istasyonunun plüviograf katsayıları hesaplamalarda kullanılacaktır. Meteoroloji istasyonlarının istatistiki çalışma sonucu elde edilmiş olan günlük en büyük yağış değerleri ve Ordu DMİ plüviyograf katsayıları ‘Türkiye Maksimum Yağışlar Frekans Atlası’ adlı yayından alınmış ve proje yağış alanını temsil eden yağış istasyonunun yinelemeli yağış değerleri Tablo 34’de, Thiessen poligonu yöntemi kullanılarak elde edilmiş alan oranları ve proje alanı yinelemeli yağış değerleri Tablo 35’ de, Ordu DMİ plüviograf katsayıları ise Tablo 36’de verilmiştir. Thiessen poligonu Şekil 21’de gösterilmiştir. Tablo 35. Ulubey Dmi Günlük En Büyük Yağış Değerleri Yineleme Dönemi (Yıl) Ulubey 2 5 10 25 50 100 58.77 92.59 120.82 164.23 202.76 247.25 Tablo 36. Ordu Dmi Plüviyograf Katsayıları Yağış Süresi (Saat) 0.5 1 2 3 4 6 8 12 18 24 0.28 0.36 0.44 0.50 0.55 0.62 0.67 0.74 0.85 1.00 Şekil 21. Thıessen Poligonu 87 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Yağışın Alansal Dağılım Katsayıları Proje alanında yağış alanları 25 km² den küçük olduğu için YADK değeri Tablo 3’de gösterildiği gibi (1) olarak alınmıştır. Thiessen poligon yöntemi ile bulunmuş meteoroloji istasyonuna ait düzeltilmiş ve maksimize faktörü ile artırılmış farklı yinelenmeli ve sağanak süreli yağışlar Tablo 37’de verilmiştir. Tablo 17. Yağışın Alansal Dağılım Katsayıları Yağış Süresi (Saat) 0.50 1.00 1.00 1.00 2.00 1.00 3.00 1.00 4.00 1.00 6.00 1.00 8.00 1.00 12.00 1.00 18.00 1.00 24.00 1.00 Tablo 38. Düzeltilmiş Ve Maksimize Edilmiş Muhtelif Yinelenmeli Yağışlar Maksimize Faktörü=1.13 Yineleme Dönemi(Yıl) Yağış Süresi (Saat) 0.5 1 8 12 18 24 2 5 10 25 50 18.59 29.30 38.23 51.96 64.15 23.91 37.67 49.15 66.81 82.48 29.22 46.04 60.07 81.66 100.81 2 33.21 52.31 68.26 92.79 114.56 3 36.53 57.54 75.09 102.07 126.02 4 41.17 64.87 84.65 115.06 142.05 6 44.49 70.10 91.47 124.34 153.51 49.14 77.42 101.03 137.33 169.55 56.45 88.93 116.05 157.74 194.75 66.41 104.63 136.53 185.58 229.12 100 78.23 100.58 122.93 139.70 153.67 173.22 187.19 206.75 237.48 279.39 Yağış Akış İlişkisi: Arazi gözlemleri ve harita çalışmaları sonucu proje alanı yağış havzasının toprak yapısı, hidrolojik toprak grubu, topografyası, bitki örtüsü gibi etkenler dikkate alınarak yağış-akış eğrisi numarası 89 olarak tespit edilmiştir. Kaynak olarak faydalanılan tablo aşağıda verilmiştir. (Sulama ve Drenaj, Sayfa 93) Tablo 39. Hidrolik Zemin Grupları ve Bitki Örtüsü Durumuna Göre Akış Eğri Numaraları ŞART II A. Çok kuru zeminler B. Kumu çok, kili az zemin, derince bitkisel toprak C. Kumu az kili çok zemin, sığ bitkisel toprak D. Çok ağır killi veya kayalık zemin bitkisel toprak çok ince veya hiç yok Arazi Kullanılması ve Örtü Nadas Dizi nebati (Pancar gibi) Ufak Daneli (Buğday gibi) Sık ekilmiş bakliyat veya ot rotasyonu Muamele ve Tatbikat SR SR SR C C CαT CαT SR SR C C CαT CαT SR SR Sızma için Hidrolik Şart Zayıf İyi Zayıf İyi Zayıf İyi Zayıf İyi Zayıf İyi Zayıf İyi Zayıf İyi A 77 72 67 70 65 66 62 65 63 63 61 61 59 66 58 Hisrolik Toprak Grubu B C 86 91 81 88 78 85 79 84 75 82 74 80 71 78 76 84 75 83 74 82 73 81 72 79 70 78 77 85 72 81 D 94 91 89 88 86 82 81 88 87 85 84 82 81 89 85 88 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. C C CαT CαT Çayırlık veya meydan C C C CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Zayıf İyi Zayıf İyi Zayıf Müsait İyi Zayıf Müsait İyi Devamlı çayır Zayıf Müsait İyi Orman (çiftlik ağaçları) Çiftlik binaları Yollar “Toprak” Yollar“Kaplamalı” SR: C: T: CαT: 64 55 63 51 68 49 39 74 25 6 30 45 36 25 59 72 74 75 69 73 67 79 69 61 67 59 35 58 66 60 55 74 82 84 83 78 80 76 86 79 74 81 75 70 71 77 73 70 82 87 90 85 83 83 80 89 84 80 88 83 79 78 83 79 77 86 89 92 Muntazam sıralı Tesviye münhanilerine paralel Teraslanmış Tesviye münhanilerine paralel ve teraslanmış Havzanın Harmonik Eğimi: Sol sahil için yağış alanı harmonik eğim hesapları yapılmış ve Tablo 40’da gösterilmiştir. Tablo 40. Sol Sahil Yağış Alanı Harmonik Eğim Hesabı No 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kot h (m) 643 680 708 727 755 787 824 854 879 913 948 Kot Farkı Dh (m) Ara Mesafe Li (m) Si=Dh/Li 37 28 19 28 32 37 30 25 34 35 107.0 107.0 107.0 107.0 107.0 107.0 107.0 107.0 107.0 107.0 0.345794 0.261682 0.17757 0.261682 0.299065 0.345794 0.280374 0.233645 0.317757 0.327103 Toplam: 1.701 1.955 2.373 1.955 1.829 1.701 1.889 2.069 1.774 1.748 18.992 89 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ S= S= 0.277232 Mockus Sentetik Yöntemi İle Sol Sahil Taşkın Hesabı: Mockus Süperpozesiz yöntemde 1 saatlik yağışların birim hidrografı elde edilmiş ve 5, 10, 25, 50, 100, 500 yıl ve 1000 yıl yinelemeli taşkın debileri hesaplanmış, bulunan sonuçlar Tablo 40’de verilmiştir. Tablo 41: Sol Sahil Yağış Alanı Superpozesiz Mockus Yöntemi İle Taşlın Debileri Hesabı 0.58 1.07 0.66 0.2772 H = 305 km km km 1070 kot farkı m Tc = 0.00032 x L Tc = 0.11 2 0.77 0.385 /S Mockus Birim Hidrograf 0.120 0.100 0.080 saat 0.060 0.5 D = 2 x Tc D = 0.67 ~ 1 saat 0.040 Tp 0.5 x D + 0.6 x = Tc 0.020 Tp 0.57 = 0.000 saat Debi(m3/s) A= L= Lc S= = 0.0 0.2 0.4 0.6 1.0 1.2 1.4 Zaman(saat) Tr = 1.67 x Tp Tr = 0.95 0.8 saat Ts = Tp + Tr Ts = 1.52 saat 3 K = 0.112 Qp K x A x 1 / T p = Qp 0.11 m3/s = Sol Sahil Yağış Alanı Hesaplanan Taşkın Debisi (m /s) Yineleme Dönemi Etkin Yağış Süresi Taşkın Debileri 5 1 1.79 0 10 1 2.82 3 25 1 4.54 7 50 1 6.15 7 100 1 8.07 1 500 1 11.33 5 1000 1 13.26 6 yıl saat 3 m /s n 90 1.6 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Sağ Sahil İçin Taşkın Debileri Hesabı Sentetik yöntemler ile taşkın debisi hesaplamalarında gerekli olan veriler sol sahil için yukarda verildiği şekilde hesaplanmış ve sağ sahil için de aynı değerler kullanılmıştır. Havzanın Harmonik Eğimi: Sağ sahil için yağış alanı harmonik eğim hesapları yapılmış ve Tablo 42’de gösterilmiştir. Tablo 42. Sağ Sahil Yağış Alanı Harmonik Eğim Hesabı Kot Farkı Dh (m) Ara Mesafe Li (m) Si=Dh/Li 662 19 221.6 0.08574 3.415 2 687 25 221.6 0.112816 2.977 3 712 25 221.6 0.112816 2.977 4 730 18 221.6 0.081227 3.509 5 761 31 221.6 0.139892 2.674 6 794 33 221.6 0.148917 2.591 7 848 54 221.6 0.243682 2.026 8 919 71 221.6 0.320397 1.767 9 1030 111 221.6 0.500903 1.413 10 1150 120 221.6 0.541516 1.359 No Kot h (m) 0 643 1 Toplam: 24.708 S= S= 0.163809 91 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Mockus Sentetik Yöntemi İle Sağ Sahil Taşkın Hesabı: Mockus Süperpozesiz yöntemde 1 saatlik yağışların birim hidrografı elde edilmiş ve 5, 10, 25, 50, 100, 500 yıl ve 1000 yıl yinelemeli taşkın debileri hesaplanmış, bulunan sonuçlar Tablo 43’de verilmiştir. Tablo 43: Sol Sahil Yağış Alanı Superpozesiz Mockus Yöntemi İle Taşlın Debileri Hesabı A= L= Lc = S= H= 2.10 2.22 0.96 0.1638 507 km km km 2 2216 Mockus Birim Hidrograf m 0.450 0.400 kot farkı m 0.350 0.77 0.385 Debi(m3/s) Tc = 0.00032 x L / S Tc = 0.24 saat 0.5 D = 2 x Tc D = 0.98 ~ Tp = 0.5 x D + 0.6 x Tc 1 saat 0.300 0.250 0.200 0.150 0.100 0.050 0.000 Tp = 0.65 0.0 saat 0.5 1.5 2.0 Zaman(saat) Tr = 1.67 x Tp Tr = 1.08 1.0 saat Ts = Tp + Tr Ts = 1.72 saat 3 Sağ Sahil Yağış Alanı Hesaplanan Taşkın Debisi (m /s) K = 0.127 Qp= K x A x 1 / Tp Yineleme Dönemi Etkin Yağış Süresi Taşkın Debileri 5 1 6.462 10 1 10.192 25 1 16.414 50 1 22.225 100 1 29.135 3 Qp= 0.41 m /s Kuşaklama Kanalı Karakteristikleri: Kabadüz Katı Atık Barajı membaında bulunan derenin ve sağ ve sol yamaçtan gelecek olan yüzey sularını mansaba aktarılması için sağ sahilde ve sol sahilde olmak üzere 2 adet kuşaklama kanalı planlanmıştır. 92 500 1 40.918 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Sol Sahil Kuşaklama Kanalı Karakteristikleri Kabadüz Atık Barajı sol sahil kuşaklama kanalı aşağıda kesiti verilen şekilde projelendirilmiştir. Şekil 22. Sol Sahil Kuşaklama Kanalı Kesiti Tablo 44. Sol Sahil Kuşaklama Kanalı Hidrolik Değerler Tablosu Q100 4,60 J n m B h A U R V Vc Fr Qhesap. 0,0040 0,016 0,00 1,20 1,67 2,01 4,54 0,44 2,29 4,05 0,57 1,77 4,60 Yukarıda ayrıntıları verilen taşkın hesapları sonucunda sağ sahil 1000 yıl yinelenmeli taşkın debisi 13.27 m3/s olarak bulunmuştur. Manning formülü ile kanal maksimum kapasitesi 5.73 m3/s bulunmuştur. Sonuç olarak; 13.27 m3/s debinin 5.73 m3/s kadarı kuşaklama kanalı ile mansaba iletilecek olup, geriye kalan kısım kanal kapasitesini aştığı için atık barajı göl alanına taşacağından, taşan hacmin göl alanında depolanması amacıyla hacim ayrılmasına karar verilmiştir. 1000 yıl yinelemeli taşkın hidrografı aşağıda verilmiş olup 5.73 m 3/s debinin üzerinde kalan taralı alanın hacmi hesaplanarak depo sahasında 11 680 m3 hacim ayrılması gerektiği görülmüştür. 93 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 23.Sol Sahil Taşkın Debisi Hidrografı Sağ Sahil Kuşaklama Karakteristikleri Kabadüz Atık Barajı sağ sahil kuşaklama kanalı önceki etaplarda hali hazırda bulunan mevcut kuşaklama kanallarının sonuna aşağıda kesiti verilen yeni kanalın eklenmesiyle oluşturulacaktır. Şekil 24. Sağ Sahil Kuşaklama Kanalı Kesiti 94 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 45. Sağ Sahil Kuşaklama Kanalı Hidrolik Değerler Tablosu Q100 J n m B h A U R V Vc Fr 4,60 0,0040 0,016 0,00 1,70 1,11 1,89 3,93 0,48 2,43 3,31 0,74 1,93 Qhesap. 4,60 Yukarıda ayrıntıları verilen taşkın hesapları sonucunda sağ sahil 1000 yıl yinelenmeli taşkın debisi 47.89 m3/s olarak bulunmuştur. Hesaplamalar sonucunda mevcut kanal maksimum kapasitesi 5 m3/s bulunmuştur. Sonuç olarak; 47.89 m3/s debinin 5 m3/s kadarı kuşaklama kanalı ile mansaba iletilecek olup, geriye kalan kısım kanal kapasitesini aştığı için atık barajı göl alanına taşacağından, taşan hacmin göl alanında depolanması amacıyla hacim ayrılmasına karar verilmiştir. 1000 yıl yinelemeli taşkın hidrografı aşağıda verilmiş olup 5 m3/s debinin üzerinde kalan taralı alanın hacmi hesaplanarak depo sahasında 119 102 m3 hacim ayrılması gerektiği görülmüştür. Şekil 25. Sağ Sahil Taşkın Debisi Hidrografı Tablo 46. Şut Kanalları Hidrolik Değerler Tablosu ŞUT1-ŞUT2 KANALLARI HİDROLİK ABLO J n m B h A U R V Vc Fr Qhesap. 4,60 0,0050 0,016 0,33 3,00 0,42 1,77 3,92 0,45 2,60 1,98 1,32 2,26 4,60 4,60 0,5500 0,016 0,00 1,70 0,20 0,34 2,10 0,16 13,68 1,39 9,83 88,23 4,60 0,5100 0,016 0,00 1,20 0,27 0,32 1,73 0,18 14,44 1,61 8,95 93,86 4,60 Q100 4,60 95 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Sol Sahil Şut Kanalı Enerji Kırıcı Havuz Hesapları Havuz taban kotu: Havuz genişliği: B= Debi Q= d1= v1= hv1= 640,70 3,00 4,60 0,270 14,44 10,63 m m m3/s m m/s 645,70 643,97 643,97 Enerji seviyesi hv3 Su seviyesi hv2 d2 d1 d3 643,34 640,70 1 2 8,60 Fr=v1/(g x d1)1/2= d2/d1=1/2*(( 1 +8xFr2 )1/2 -1)= 8,87 3 m > 4.5 ve 12,06 => d2= A2=d2 x B= v2=Q/A2= hv2=v22 /(2 x g)= 9,77 0,47 0,01131 m2 m/s m Tab.K + d2+hv2= E.K2= 643,97 m 4,60 5,00 0,33 0,035 m3/s m V1< 18,5 m/s. 3,26 => Tip 2 Havuz şekli seçilmiştir. m 2' de enerji kotu: 3' de hidrolik değerler: Debi Q= B= m= n= Kuyruksuyu kanalı başlangıç kotu: Enerji kırıcı havuzda hava payı: Q hes= A3= d 3= v3= hv3= E.K2 - d3 - hv3 - 0.1 hv3 = Hp=0.1 x (h v1 + d2 )= Hp= 1,39 1,40 4,60 1,38 0,34 2,27 0,26 643,34 m3/s. m2 m m/s m m m m seçildi. 3' de enerji kotu: T3 + d3+hv3-0,10Hv3= 643,97 m Havuzda Duvar yüksekliği:Duv Yük (d2+Hp)= 4,64 Havuzda Duvar üstü kotu:(Hav.tab K + Duv.Yük)= Havuz boyu hesabı Fr= 8,87 ≈ Duv.Y = 645,70 LII/d2= 5,00 m m 2,64 96 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ d2= 3,26 m LII= Havuz boyu :Lıı = 8,60 m olarak seçilmiştir 8,59 m Havuz detay boyutları: d1= h3/d1= h4/d1= 0,270 2,10 1,49 => h3= => h4= 0,567 0,401 m m Şüt blokları: genişlik: (d1)= yükseklik: (d1)= 0,27 0,27 m m genişlik: (0.75h3)= yükseklik: (h3)= üst genişlik: (0.2h3)= eğim= 0,43 0,57 0,11 1/1 m m m yükseklik: (h4)= eğim= 0,40 1/2 m Enerji kırıcı bloklar: Mansap eşiği yüksekliği: Sağ Sahil Şut Kanalı Enerji Kırıcı Havuz Hesapları ŞUT KANALI-2- ENERJİ KIRICI HAVUZ HİDROLİK HESAPLARI Havuz taban kotu: Havuz genişliği: B= Debi Q= d1= v1= hv1= 640,00 3,00 4,60 0,200 13,68 9,54 m m m3/s m m/s 644,00 642,68 642,68 Enerji seviyesi hv3 Su seviyesi hv2 d2 d1 d3 642,68 640,00 1 2 7,15 Fr=v1/(g x d1)1/2= d2/d1=1/2*(( 1 +8xFr2 )1/2 -1)= 9,77 13,32 3 m > 4.5 ve => d2= V1< 18,5 m/s. 2,66 => Tip 2 Havuz şekli seçilmiştir. m 97 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ A2=d2 x B= v2=Q/A2= hv2=v22 /(2 x g)= 7,99 0,58 0,01688 m2 m/s m Tab.K + d2+hv2= E.K2= 642,68 m 4,60 0,00 0,00 0,000 m3/s m 2' de enerji kotu: 3' de hidrolik değerler: Debi Q= B= m= n= Kuyruksuyu kanalı başlangıç kotu: Enerji kırıcı havuzda hava payı: Q hes= A3= d3= v3= hv3= E.K2 - d3 - hv3 - 0.1 hv3 = Hp=0.1 x (h v1 + d2 )= 1,22 1,25 Hp= 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 642,68 m3/s. m2 m m/s m m m m seçildi. 3' de enerji kotu: T3 + d3+hv3-0,10Hv3= 642,68 m Havuzda Duvar yüksekliği:Duv Yük (d2+Hp)= 3,88 ≈ Duv.Y = Havuzda Duvar üstü kotu:(Hav.tab K + Duv.Yük)= Havuz boyu hesabı Fr= d2= 9,77 2,66 m Havuz boyu :Lıı = 7,15 m olarak seçilmiştir 644,00 LII/d2= LII = 4,00 m 2,68 7,15 m m Havuz detay boyutları: d1= h3/d1= h4/d1= 0,200 2,50 1,50 => h3= => h4= 0,500 0,300 m m Şüt blokları: genişlik: (d1)= yükseklik: (d1)= 0,20 0,20 m m genişlik: (0.75h3)= yükseklik: (h3)= üst genişlik: (0.2h3)= eğim= 0,38 0,50 0,10 1/1 m m m yükseklik: (h4)= eğim= 0,30 1/2 m Enerji kırıcı bloklar: Mansap eşiği yüksekliği: Sonuç ve Öneriler 98 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Sonuç olarak 11 680 m3 sol sahilden, 119 102 m3 sağ sahilden olmak üzere toplamda 130 782 m3 suyun göl alanında depolanması gerekmektedir. 669.5m ile 675m kotları arasında yeterli hacim bulunmaktadır. 0.50m hava payı bırakılarak katı atık depolama seviyesi 669.00m olarak belirlenmiştir. Bu durumda Kabadüz Atık Barajı katı atık kapasitesi 377 619 m3 olmaktadır. En olumsuz koşul düşünülerek kuşaklama kanallarının tamamen işlevini yitirdiği ve debi aktaramadığı varsayıldığında, 1000 yıllık taşkının tamamının göl alanında depolanması gerekirse 184 684 m3 hacme ihtiyaç vardır. 667m ile 675m kotları arasında yeterli hacim bulunmaktadır. 0.50m hava payı bırakılarak katı atık depolama seviyesi 666.50m olarak alındığında Kabadüz Atık Barajı katı atık kapasitesi 440 951 m3 olmaktadır. DEPREM: Ek atık depolama alanının projesine göre gövdesi betonarme olarak inşa edilmektedir. Bu betonarme gövdenin stabilite hesabı ve gerilme analizi aşağıdaki gibidir. 1) Metot Yapı Analiz Metodu: Yapı çözümü, üç boyutlu veya kesit olarak sonlu elemanlar metoduna göre yapılacaktır. Yapı analizinde üç boyutlu ve kesit analizi yapabilen ve sonlu elemanlar metoduna göre çalışan SAP2000 yazılımının 11.0.8 sürümü kullanılacaktır. Duvarlar ve temeller kabuk (shell) elemanlar olarak modellenecektir. Kabuk eleman kuvvet sonuçları alınırken düğüm noktalarındaki değerlerin ortalamaları göz önüne alınacaktır. Betonarme Tasarım Metodu: Betonarme tasarımı taşıma gücü yöntemine göre yapılacaktır. Tasarım yapılırken “TS 500 Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları”, “TS 498 Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri” ve “TDY 2007 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” adlı yönetmelik ve teknik şartnameler kullanılacaktır. Stabilite Hesapları Kabadüz Atık Barajınin kaymaya ve devrilmeye karşı stabilite hesapları yapılıp, zemin gerilmeleri kontrol edilecektir. 2) Malzemeler Yapı için kullanılacak malzemeler ile karakteristik ve tasarım özellikleri aşağıdaki gibidir. 99 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Beton; C16: Karakteristik basınç dayanımı; fck: 16 Mpa Karakteristik eksenel çekme dayanımı; fctk: 1,40 Mpa mc: 1,5 Tasarım basınç dayanımı; fcd = fck mc: 10,66 Mpa Tasarım eksenel çekme dayanımı; fctd = fctk mc: 0,93 Mpa Beton elastisite modülü; Ec: 27000 Mpa k1: 0,85 Donatı; S 420a (BÇ-III): Karakteristik akma dayanımı; fyk: 420 Mpa ms: 1,15 Tasarım akma dayanımı; fyd = fyk ms: 365 Mpa Çelik elastisite modülü; Es: 2x105 Mpa Zemin Bilgileri Yapılan çalışmalar sonucunda Atık Barajı zemininin kaya olduğu tespit edilmiştir. Buna göre izin verilen maksimum zemin gerilmesi 40.0 kg/cm² olarak tespit edilmiştir. Yatak katsayısı kaya için 50000 ton/m³, içsel sürtünme açısı ise 38° alınmıştır. Atık Barajı katı madeni atık ile dolacaktır. Atık özellikleri aşağıdaki gibidir: Atık özgül ağırlığı; γd: 1.9 t/m2 Dolgu doygun özgül ağırlığı; γs: 2.0 t/m2 Dolgu içsel sürtünme açısı; φ : 20° Kohezyon; c: 0 Toprak itki katsayıları “TDY 2007 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” de belirtildiği şekilde aşağıdaki gibi yapılmıştır. Toprak Basınç Katsayıları Hesabı: Statik toprak basıncı ile depremden oluşan ek dinamik toprak basıncının toplamını hesaplamak için kullanılacak Toplam Aktif Basınç Katsayısı, Kat ve Toplam Pasif Basınç Katsayısı, Kpt, emniyetli yönde kalmak üzere zeminin kohezyonu ihmal edilerek, aşağıdaki formüller ile hesaplanmıştır. 100 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ A0 = Etkin yer ivmesi katsayısı Ch= Yatay eşdeğer deprem katsayısı Cv= Düşey eşdeğer deprem katsayısı I = yapı önem katsayısı İ= aktif yada pasif basınç tarafındaki zemin yüzeyinin yatayla yukarıya doğru yaptığı şev açısı Kat= Toplam aktif basın. Katsayısı K = Statik pasif basınç katsayısı α = Duvar-zemin arakesitinin düşeyle aktif yada pasif basınç tarafına doğru yaptığı açı δ = zeminle duvar arasındaki sürtünme açısı ᵩ = zeminin içsel sürtünme açısı = zeminin kuru birim hacim ağırlığı b= zeminin su altındaki birim hacim ağırlığı s= zeminin suya doygun birim hacim ağırlığı λ= toplam aktif ve pasif basınç katsayılarının hesabında eşdeğer deprem 101 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Zeminin kuru olması durumu: f = 20° = = 1.5 0° A0 = 0.14 d = 0° γb = 1.1 t/m³ a = 0° γs = 2.1 t/m³ i - I Düşeyde serbest konsol olarak çalışan zemin dayanma yapısı Yatay doğrultuda bina döşemeleri ile mesnetlenmiş bodrum duvarı - Zemin kuru Ch = 0.0700 λ1 = 3.826 Kat1 = 0.566 Cv = 0.0467 λ2 = 4.199 Kat2 = 0.521 Ka = 0.490 Kad1 = 0.076 Kad = Kp = 2.040 Kad2 = 0.076 0.030 102 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Deprem Katsayıları Yapıya etkiyen deprem yükleri “TDY 2007 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik”de belirtilen eşdeğer deprem yükü yöntemine göre hesaplanmıştır. Kabadüz Atık Barajı Ordu’nun Kabadüz ilçesinde bulunmaktadır. Bu bölge II. derece deprem bölgesindedir. Spektral İvme Katsayısı; A(T) Etkin Yer İvmesi katsayısı; A0 Bina Önem Katsayısı; I : A(T) = A0 I S(T) : 0.14g (OBE)- 0.21g (MDE) : 1.5 (Enerji Üretim Tesisleri) (TDY–Formül 2.1) (TDY - Tablo 2.3) Regülatör gövdesi deprem hesabı yapılırken güvenli tarafta kalmak için yapı Rijit olarak düşünülmüştür. Buna göre Spektrum Katsayısı olarak S(T) = 1 alınacaktır. Regülatöre etkiyen eşdeğer deprem yükünün hesabında, A(T) = A0 I S(T) ’den bulunan spektral ivme değeri ile regülatör ağırlığı doğrudan çarpılacak ve elde edilen elastik yükler, Ra(T) = 1.5 katsayısına bölünerek azaltılacaktır. W x A x I x S(T) R a (T) = Wx("0.14""0.21") x1.5 x1.0 1.5 = W x (“0.14””0.21”) Buna göre; Yukarıda da görüldüğü gibi yapıya deprem yükü verilirken elemanların ağırlıkları A0 etkin yer ivmesi katsayısı ile çarpılır. Bu yükleme Sap2000’de betonarme elemanlara ağırlık çarpanı (GRAVITY MULTIPLIER) olarak atanır. 103 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ 1)Atık Barajı Gövde Stabilite Hesapları Madeni Atık özellikleri Ø= gs = gab = gw = Kas Kas = Kad = Kad = 20.00° 2.00 1.00 1.00 t/m² t/m² t/m² 1 Sin 1 Sin 0.49 0.117 0.182 Atık Barajı Zemin Özellikleri σem = Ao = Ao = Ø= c= u= 40 0.14 0.21 t/m² g g 38° 25 TgØ = t/m² 0.78 Yükler Pas = Pad = Qas = Qad = Pw = Pwn1 = Pwn2 = Pwn3 = Pad = gc = G1 = Ga = H1²*gb*Kas*0.5 H1²*gs*Kad*0.5 H1*Q*Kas 2*H1*Q*Kas*0.5 H2²*gw*0.5 H3*0.08 H4*0.09 H5*0.10 H1²*gs*Kad*0.5 2.4 t/m² kk 1,374.72 t 541.00 t 784 t 187 t 0.00 t 0.00 t 2.00 t 0.40 t 0.96 t 2.20 t 291 t 10.97 18.93 104 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ STABİLİTE ÖZETİ İNŞAAT SONU İNŞAAT SONU DEPREM İŞLETME İŞLETME DEPREM (OBE) İŞLETME DEPREM (MDE) σ1 σ2 73.22 102.06 44.86 299.56 526.07 40.87 12.02 225.66 0.00 0.00 Kayma 470.94 8.71 4.00 1.80 1.54 Devrilme 186.09 5.25 3.90 1.48 1.22 İNŞAAT SONU DURUMU İnşaat Sonu Durumu Karşı Koyan Momentler F K. Kolu Mr G1 1,374.72 t 10.97 m 15,080.68 tm Top İnşaat Sonu Durumu Deviren Momentler F K. Kolu Pwn1 = 0.40 t 4.00 m Pwn2 = 0.96 t 14.00 m Pwn3 = 2.20 t 30.00 m Top 15,080.68 tm Mo 1.60 tm 13.44 tm 66.00 tm 81.04 tm 105 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Zemin Gerilmeleri Mnet Fnet 14,999.64 tm 1,374.72 t e = σ2 1.14 e= F 6e NET (1 ) A L σ1 L MNET 2 FNET 73.22 t/m2 2 40.87 t/m = < 400.00 t/m² < 400.00 t/m² Devrilme Güvenliği Gdev Mr M0 Gdev 186.09 > 1.50 KaymaGüvenliği GKay EngelOlan Kaydıran İnşaat Sonu Durumu Kaydıran Kuvvetler F Pwn1 = 0.40 t Pwn2 = 0.96 t Pwn3 = 2.20 t Top 3.56 t Fnet 1,374.72 t Engel Olan = Fnet*u + c*A= Gkay 470.94 > 1,676.55 t 1.50 106 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ İNŞAAT SONU DEPREM DURUMU İnşaat Sonu Durumu Karşı Koyan Momentler F K. Kolu Mr G1 1,374.72 t 10.97 m 15,080.68 tm Top 15,080.68 tm İnşaat Sonu Deprem Durumu Deviren Momentler F K. Kolu Mo G1d 192.46 t 14.93 m 2,873.44 tm Top 2,873.44 tm 107 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Zemin Gerilmeleri Mnet Fnet e 12,207.24 tm 1,374.72 t L MNET 2 FNET 3.17 e= F 6e NET (1 ) A L t/m2 σ1 = 102.06 σ2 = 12.02 t/m 2 < 532.00 t/m² < 532.00 t/m² Devrilme Güvenliği Gdev Mr M0 Gdev 5.25 > 1.50 KaymaGüvenliği GKay EngelOlan Kaydıran İnşaat Sonu Deprem Durumu Kaydıran Kuvvetler F G1d 192.46 t Top 192.46 t Fnet 1,374.72 t Engel Olan = Gkay Fnet*u+c*A = 8.71 1,676.55 t > 1.50 108 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ İŞLETME DURUMU İşletme Durumu Karşı Koyan F G1 1,374.72 t Ga 541.00 t Momentler K. Kolu Mr 10.97 m 15,080.68 tm 18.93 m 10,241.13 tm Top İşletme Durumu Deviren Momentler F K. Kolu Pas 784.46 t 13.33 m Pw 2.00 t 38.67 m Top 41,065.81 tm Mo 10,459.53 tm 77.33 tm 10,536.87 tm 109 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Zemin Gerilmeleri Mnet Fnet e 30,528.94 tm 3,259.72 t FNET 6e (1 ) A L σ1 2.68 e= = σ2 L MNET 2 FNET 225.66 2 t/m 2 44.86 t/m = < 400.00 t/m² < 400.00 t/m² Devrilme Güvenliği Gdev Mr M0 Gdev 3.90 > 1.50 KaymaGüvenliği GKay EngelOlan Kaydıran İşletme Durumu Kaydıran Kuvvetler Pas Pw F 784.46 t 2.00 t Top 786.46 t Fnet 3,259.72 t Engel Olan = Gkay Fnet*u + c*a = 4.00 > 3,149.27 t 1.50 110 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ İŞLETME DEPREM DURUMU (OBE) İşletme Deprem Durumu Karşı Koyan Momentler F K. Kolu Mr G1 1,374.72 t 10.97 m 15,080.68 tm Ga 541.00 t 18.93 m 10,241.13 tm Top 25,321.81 tm İşletme Deprem Durumu Deviren Momentler F K. Kolu Mo Pas 784.46 t 13.33 m 10,459.53 tm Pw 2.00 t 38.67 m 77.33 tm Pad 187.20 t 20.00 m 3,744.00 tm Qas 0.00 t 20.00 m .00 tm Qad 0.00 t 26.67 m .00 tm G1d 192.46 t 14.93 m 2,873.44 tm Top 17,154.31 tm 111 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Zemin Gerilmeleri Mnet Fnet e 8,167.50 tm 1,915.72 t FNET 6e (1 ) A L σ1 7.79 e= = σ2 L MNET 2 FNET 233.59 t/m2 2 -74.61 t/m = < 532.00 t/m² < 532.00 t/m² Negatif Zemin Gerilmesi Düzeltmesi σ1 = 299.56 t/m² σ2 = 0.00 t/m² Devrilme Güvenliği Gdev Mr M0 Gdev 1.48 > 1.20 KaymaGüvenliği GKay EngelOlan Kaydıran İşletme Deprem Durumu Kaydıran Kuvvetler F Pas 784.46 t Pw 2.00 t Pad 187.20 t Qad 0.00 t G1d 192.46 t Top 1,166.13 t Fnet 1,915.72 t Engel Olan = Gkay Fnet*u +c*A= 1.80 2,099.22 t > 1.20 112 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ İŞLETME DEPREM DURUMU (MDE) İşletme Deprem Durumu Karşı Koyan Momentler F K. Kolu Mr G1 1,374.72 t 10.97 m 15,080.68 tm Ga 541.00 t 18.93 m 10,241.13 tm Top 25,321.81 tm İşletme Deprem Durumu Deviren Momentler F K. Kolu Mo Pas 784.46 t 13.33 m 10,459.53 tm Pw 2.00 t 38.67 m 77.33 tm Pad 291.20 t 20.00 m 5,824.00 tm G1d 288.69 t 14.93 m 4,310.16 tm Top 20,671.03 tm 113 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Zemin Gerilmeleri Mnet Fnet e 4,650.78 tm 1,915.72 t FNET 6e (1 ) A L σ1 9.62 e= = σ2 L MNET 2 FNET 269.92 t/m2 2 -110.94 t/m = < 532.00 t/m² < 532.00 t/m² Negatif Zemin Gerilmesi Düzeltmesi σ1 = 526.07 t/m² σ2 = 0.00 t/m² Devrilme Güvenliği Gdev Mr M0 Gdev 1.22 > 1.20 KaymaGüvenliği GKay EngelOlan Kaydıran İşletme Deprem Durumu Kaydıran Kuvvetler F Pas 784.46 t Pw 2.00 t Pad 291.20 t Qad 0.00 t G1d 288.69 t Top 1,366.36 t Fnet 1,915.72 t Engel Olan = Gkay Fnet*u +c*A= 1.54 2,099.22 t > 1.20 114 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ 1) ATIK BARAJI GERİLME ANALİZLERİ Statik ve betonarme hesaplar “TS 500 Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları”, “TS 498 Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri” ve “TDY 2007 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” adlı referanslar esas alınarak yapılmıştır. Statik analizler SAP 2000 yazılımı –kabuk eleman (SHELL) - kullanılarak yapılmıştır. Döşeme ve perde duvarlar SHELL olarak modellenmiştir. Modellerden alınan sonuçlar MS Excel’de yazılan donatı hesabı programıyla otomatik olarak hesaplanmıştır. 115 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Yükler: TABLE: Load Case Definitions Case Type InitialCond Text Text Text DEPREM LinStatic Zero SABIT LinStatic Zero SU LinStatic Zero TOPRAKV LinStatic Zero Wind LinStatic Zero DEPREM(MDE) LinStatic Zero Ex(OBE) LinStatic Zero Ex(MDE) LinStatic Zero DEPREM(OBE) LinStatic Zero TOPRAKH LinStatic Zero Modellenen elemanlar için zati ağırlık SAP 2000 yazılımı tarafından otomatik olarak hesaplanmaktadır. Toprak ve su yükleri ilgili alan (shell) elemanlarına yük olarak girilmiştir. Ayrıca. Modellere atanan su ve toprak yükleri stabilite analizinden alınmıştır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası verilerine göre 4. Derece tehlikeli deprem bölgesi içinde bulunan proje alanı için yatay deprem ivmesi katsayısı OBE için 0.14 g MDE için 0.21 g alınmıştır. Yük Kombinasyonları: TABLE: Combination Definitions ComboName ComboType AutoDesign Text Text Yes/No COMB1 Linear Add No COMB1 COMB2 Linear Add No COMB2 COMB3 Linear Add No COMB3 COMB3 COMB3 COMB4 Linear Add No COMB4 COMB4 COMB4 COMB4 COMB4 COMB5 Linear Add No COMB5 COMB5 COMB5 COMB5 ENVELOPE Envelope No ENVELOPE ENVELOPE ENVELOPE CaseType Text Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Linear Static Response Combo Response Combo Response Combo Response Combo CaseName Text SABIT Wind SABIT Ex(OBE) SABIT TOPRAKV SU TOPRAKH SABIT TOPRAKV SU DEPREM Ex(OBE) TOPRAKH SABIT TOPRAKV DEPREM(MDE) Ex(MDE) TOPRAKH COMB1 COMB2 COMB3 COMB4 ScaleFactor Unitless 1.4 1.6 1 1 1.4 1.4 1.4 1.6 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Betonarme Hesapları Betonarme Hesapları SAP 2000 programı ile “TS 500 Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları”, “TS 498 Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap 116 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Değerleri” ve “TDY 2007 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” adlı referanslar esas alınarak yapılmıştır. Kabuk elemanlarda gereken donatı alanı aşağıdaki formülle bulunmuştur: As = Eğilme Donatısı + Eksenel Çekme Donatısı Eksenel çekme donatısının elemanın iki yüzüne eşit dağıtılacağı düşünüldüğü için bir yüzde gereken donatı alanı aşağıdaki gibidir: As N (çekme) Md 0.5 f yd j d f yd fyd=3.65 t/cm2 Tüm elemanlar için pas payı 5 cm alınmıştır. j değeri genel olarak 0.86 alınmıştır. Minimum donatı olarak perde elemanları için 2 yönde toplam 0.0025, döşeme elemanları için iki yönde çalışanlarda her bir yön için 0.00175, tek yönde çalışanlar için; çalışan yönde 0.002 alınmıştır. Not: Atık Barajı donatı hesapları gerilme analizi sonuçlarına göre yapılacaktır. Buna göre atık barajı modelinde C16 betonu karakteristik tasarım çekme dayanımını aşan bölgeler donatılandırılacaktır. Bunun dışında gerekli bölgelerde rötre donatısı kullanılacaktır 117 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ ATIK BARAJI GERİLME ANALİZLERİ S11 Envelope Max S11 Envelope Min S22 Envelope Max 118 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ S22 Envelope Min S21 Envelope Max 119 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ S21 Envelope Min S11 Comb5 120 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ S22 Comb5 121 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Sonuç: Gerilme analizi sonuçları iki durum için değerlendirilmiştir Comb1, Comb2, Comb3, Comb4 kombinasyonlarını kapsayan Envelope combinasyonu durumu ve Comb5 durumu dur.Envelope durumunda maksimum çekme gerilmesi 82t = 8.04 Mp maksimum basınç gerilmesi 269t =2.63 Mpa dir.Envelope durumunda gerilmeler 10.66 Mpa basınç gerilmesi ile 0.93 Mp çekme gerilmesi arasında kalmaktadır, Comb5 yani İşletme Deprem (MDE) durumunda ise Maksimum çekme gerilmesi 141t = 1.38 Mp dır yani C16 betonunun tasarım çekme gerilmesinden (0.93 Mpa) yüksek karakteristik eksenel çekme gerilmesinden(1.40 Mpa) düşüktür.Kabadüz atık barajında İşletme Deprem (MDE) durumunda çekme gerilmeleri tasarım çekme gerilmelerini aşacak ama karakteristik çekme gerilmelerinden düşük olacağı için hasar oluşmayacaktır.Betonun uzun süreli dayanımında da artış olacağı göz önünde bulundurulursa riskli bir durum yoktur.Buna göre atık barajı gövdesinde donatı ihtiyacı yoktur sadece barajın açıkta kalan kısmına rötre donatısı olarak Ø14/30 atılacaktır. III.1.5. Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri Projenin geri kalan inşaat aşamasında 30, işletme aşamasında ise kapasite artışı ile birlikte toplam 150 kişilik personelin görev alması planlanmaktadır. Çalışan personelden teknik kadro şirketin bünyesinden, diğer personel ise civar yerleşimlerden temin edilmiştir. Bu aşamadan sonra devam edecek inşaat çalışmalarında da aynı personel çalışmaya devam edecektir. Bu durum dikkate alınarak projenin uygulama aşamasına geçmesi ile birlikte, yöredeki göç hareketleri, eğitim ve sağlık alanlarında önemli bir değişim olmayacağı öngörülmektedir. III.1.6. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri) Eğitim Ordu iline ait okur-yazarlık istatistikleri Tablo 3.7 ’da verilmektedir. İl genelinde okuma-yazma bilmeyen kişi sayısı 50.119’dir. Bu rakam yaklaşık il nüfusunun yaklaşık %15’sine denk gelmektedir. Bu değer Türkiye ortalaması ile karşılaştırıldığında (%4,7) ortalamanın oldukça üzerindedir. Okur-yazar durumları bilinmeyen kişi sayısı 17.193’dür. Tablo 47.Bölgede Okur-Yazarlık İstatistikleri Okuma Yazma Durumu Okuma yazma bilmeyen Toplam Kadın Erkek 50,119 10.228 39.891 613.279 320.038 293.241 680,591 Kaynak: TÜİK, Seçilmiş Göstergelerle Ordu- 2012 339.424 341,167 Okuma yazma bilen Toplam 122 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 48. Ordu İli Nüfusunun Okuma Yazma İstatistikleri (15 yaş ve daha üstü) Okuma Yazma Durumu Bilinmeyen Toplam 17.013 Yükseköğretim Kadın Erkek 9.067 7.946 42.531 25.411 17.120 Lise veya dengi okul mezunu 107.226 63.781 43.445 İlkokul mezunu 163.987 81.719 82.268 Kaynak: TÜİK, Seçilmiş Göstergelerle Ordu- 2012 İl nüfusunun büyük çoğunluğunu ilkokul mezunlarını oluştururken; su sıralamayı lise veya dengi okul mezunları ile yükseköğretim mezunları takip etmektedir. Ordu iline ait eğitim göstergeleri Tablo 48’ de sunulmaktadır. İl genelinde 264 adet okul öncesi, 297 adet ilkokul, 213 adet ortaokul, 122 adet ortaöğretim, 39 genel ortaöğretim 83 adet mesleki ve teknik ortaöğretim bulunmaktadır. Tablo 49. Ordu İli Eğitim Göstergeleri Okul/kurum Sayısı 1018 : 7354 Öğrenci Sayısı 133,132 Derslik Sayısı Öğretmen Sayısı 12124 Kaynak: Ordu İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013/2014 İlde bulunan Ordu Üniversitesi 2006 yılında Ondokuz Mayıs ve Karadeniz Teknik Üniversitelerinin farklı akademilerinin bir araya getirilmesi kurulmuştur. bünyesinde bugün 7 fakülte, 3 enstitü, 1 devlet konservatuvarı, 1 yüksekokul ve 6 meslek yüksekokulu ile 10,013 öğrenciye hizmet vermektedir Kabadüz ilçesine ait eğitim göstergeleri Tablo 50 ’de sunulmaktadır. İlçe genelinde 8 okul bulunmaktadır ve bu okullardaki toplam derslik sayısı da 59’dir. Kabadüz ilçesinde 59 öğretmen görev yapmakta iken; öğrenci sayısı 830’dur. Tablo 50. Kabadüz ilçesi Eğitim Göstergeleri Okul/kurum Sayısı 8 SBS İl Sıralaması 0 Derslik Sayısı 59 Öğrenci Sayısı 830 Öğretmen Sayısı 59 Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı İlköğretim 15 Ortaöğretim 14 Mesleki ve Teknik Eğitim 0 Kaynak: Kabadüz İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, 2014 123 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 51.Kabadüz ilçesi Okuma Yazma Durumu ve Cinsiyetine Göre Nüfus Göstergeleri(15+ yaş) 2012 Okuma yazma bilmeyen Toplam 552 Erkek 119 Kadın 403 Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen 1067 321 746 Yüksekokul veya fakülte mezunu 323 225 98 215 136 79 Bilinmeyen Kaynak: TÜİK, Seçilmiş Göstergelerle Ordu 2012 Sağlık İl merkezinde ve ilçelerde toplam 18 adet hastane bulunmaktadır. Tablo 52’de Türkiye ve Ordu genelinde Sağlık Bakanlığı’na ve üniversitelere bağlı sağlık kurumlan ile diğer özel ye' kamu kuramlarının toplam sayılarını ve bu kuramlardaki toplam yatak sayısını göstermektedir. Tablo 52. Türkiye ve Ordu İli Genelinde Hastane ve Yatakların Dağılımı Toplam Kurum Yatak Sayısı Sayısı Sağlık Bakanlığı Kurum Yatak Sayısı Sayısı Üniversite Kurum Yatak Sayısı Sayısı Özel Kurum Yatak Sayısı Sayısı. Diğer Kamu Kurum Yatak Sayısı Sayısı 2012 1962 18 2011 12 1518 - - 6 444 - - 18 1943 13 1548 - - 8 423 0 - 18 1982 13 1596 - - 5 386 0 - 17 2001 13 1650 - - 4 351 0 - 15 1640 13 1487 - - 2 153 0 - 14 1761 13 Kaynak: TÜİK, Sağlık İstatistikleri 1710 - - 1 49 0 - 2010 2009 2008 2007 İl genelinde bulunan devlet hastaneleri ve bu hastanelerin fiili yatak sayıları aşağıda verilmekte olan Tablo 53 ’de verilmektedir. Tablo 53. Yataklı Tedavi Kurumlan (Sağlık İl Müdürlüğü, 2010) Kurum Adı Fiili Yatak Sayısı Devlet Hastaneleri Ordu Devlet Hastanesi 438 Ordu Boztepe Devlet Hastanesi 148 Ordu Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıklar Hast. 159 Ordu Akkuş Devlet Hastanesi Ordu Aybastı Devlet Hastanesi Fatsa Devlet Hastanesi 50 44 317 Gölköy Devlet Hastanesi 50 Gürgentepe Devlet Hastanesi 25 Korgan Devlet Hastanesi 50 124 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Kumru Devlet Hastanesi 50 Mesudiye Devlet Hastanesi 15 Ulubey Devlet Hastanesi 50 Ünye Devlet Hastanesi 279 Toplam 1675 Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü, 2011 İl genelinde toplamda 4 adet özel poliklinik ve tıp merkezi bulunmaktadır ve bu sağlık merkezlerinin isimleri aşağıda sunulmaktadır; 1. Medical Park Ordu Hastanesi 2. Özel Medi-Tech Hastanesi 3. Özel Ordu Umut Hastanesi 4. Özel Ünye Çakırtepe Hastanesi Ordu ilinde 2006-2011 yılları arasında sağlık personellerinin dağılımı aşağıda yer alan Tablo 54’ de sunulmaktadır. Tablo 54. Sağlık Personellerinin Türkiye ve Ordu Genelinde Dağılımı Uzman Pratisyen Asistan Toplam Hekim Hekim Hekim Hekim 2011 469 417 886 2010 445 447 892 2009 379 361 740 2008 299 350 649 2007 294 328 622 2006 245 329 574 Kaynak: TÜİK Seçilmiş Göstergelerle Ordu Raporu, 2012 Diş Hekimi Eczacı Sağlık Memuru Hemşire Ebe 121 235 1345 1251 704 126 231 1203 1145 700 106 216 1131 1.076 714 103 205 1019 1002 707 108 201 929 1001 714 81 193 772 899 687 Kültürel Hizmetler Ordu ilinin kuruluş yeri olan Kotyora (Bozukkale), kentin ikinci kuruluş yeri olan Bayramlı (bugün Eskipazar olarak biliniyor), Eski Cezaevi (Kilise), Bayadı Köyü sınırları içerisindeki Kurul Kayası Yerleşmesi, Etnografya Müzesi (Paşaoğlu Konağı), Büben Kaya Mezarları, Hatipli Mezarlığı il merkezindeki önemli tarihi değerlerdir. İlçelerdeki tarihi yerlerden; Fatsa ilçesindeki Bolaman Kalesi Cıngırt Kayası; Ünye ilçesindeki Ünye Kalesi, Gürpınar Köyünde Kaya Mezarları, Şeyh Yunus Türbesi; Perşembe ilçesindeki Yason Kilisesi; Mesudiye ilçesindeki Meletios Kalesi, Kale köyü Kalesi, Kaya Mezarları; İkizce ilçesindeki Ağcakale Köyünde birinci derece arkeolojik sit alanı ilan edilen Gençağa Kalesi görülmeye değer tarihi yerlerdir. 125 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 55. Ordu İli Tiyatro Salonu, Gösteri ve Seyirci Sayısı Koltuk Sayısı Tiyatro Salonu Gösteri Sayısı Seyirci Sayısı 2011 4 1090 136 27523 2 397 454 78600 1 209 83 27150 1 207 107 26336 1 209 38 11800 209 120 29943 2010 2009 2008 2007 2006 1 Kaynak: TÜİK Seçilmiş Göstergelerle Ordu Raporu, 2012 Tablo 56. Ordu İli Sinema Salonu, Gösteri ve Seyirci Sayısı Koltuk Sayısı Tiyatro Salonu Gösteri Sayısı Seyirci Sayısı 2011 15 1139 384 164009 20 1692 334 148910 11 1026 288 163441 9 841 259 163441 10 1391 308 151480 572 160 126320 2010 2009 2008 2007 2006 6 Kaynak: TÜİK Seçilmiş Göstergelerle Ordu Raporu, 2012 III.1.6.1. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Faaliyet Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri Proje konusu faaliyet; cevher zenginleştirme tesisi ve ek atık depolama alanını kapsamaktadır. Cevher zenginleştirme tesisi için herhangi bir ek yapı yapılmayacaktır. Ancak ek atık depolama alanının inşaat çalışmalarının bir bölümü tamamlanmış olup projenin geri kalan inşaat faaliyetleri sırasında alanda kullanılacak iş makineleri, yakın köylerde bulunan şahısların ihtiyaçları doğrultusunda yardım amacıyla kullandırılabilinecektir. Bunun dışında proje alanı ve civarının bir bölümü ormanlık alanlardan oluşmaktadır. Bu durum bölgede orman yangını riskinin varlığını ortaya çıkarmaktadır. Özellikle proje alanı civarında gerçekleşecek olası yangın durumunda; iş güvenliği kapsamında eğitilecek tesis personelinin yangın ekibine katılması sağlanacaktır. 126 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ III.1.6.2. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşebilmesi İçin Zorunlu Olan ve Faaliyet Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri Belirtilen ünitelerin tamamı; proje kapsamında inşa edilecek üniteleri yansıtmakta olup inşa işlemleri sırasında proje kapsamında bulunmayan fakat gerçekleştirilmesi zorunlu olan bazı faaliyetlerin yapılması gerekmektedir. Ek atık depolama alanı seddesinin betondan yapılması nedeni ile faaliyet alanına hazır beton tesisi kurulumu gerçekleştirilmiştir. Ayrıca tesise ulaşımda kullanılan yollar ile tesis içi stabilize yollar sürekli olarak onarılarak kullanılmaya devam edilmektedir. III.1.7. Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçları Projenin geri kalan inşaat aşamasında 30, işletme aşamasında ise toplam 150 kişilik personelin görev alması planlanmaktadır. Çalışan personelden teknik kadro şirketin bünyesinden, diğer personel ise civar yerleşimlerden temin edilmiştir. Bu aşamadan sonra devam edecek inşaat çalışmalarında da aynı personel çalışmaya devam edecektir. Bu durum dikkate alınarak projenin uygulama aşamasına geçmesi ile birlikte, yöredeki göç hareketleri, eğitim ve sağlık alanlarında önemli bir değişim olmayacağı öngörülmektedir. III.1.8. Projenin Fayda-Maliyet Analizi Proje konusu faaliyet; maden ocağı, cevher zenginleştirme tesisi, ek atık depolama alanı kapsamaktadır. Kapasite artışı planlanan cevher zenginleştirme tesisinde gerçekleştirilecek flotasyon sonucunda Kurşun-Çinko-Bakır konsantreleri elde edilecektir. Tesiste kazanılacak Pb-Zn-Cu; piyasada satışa sunulacaktır. Proje konusu faaliyet kapsamında, önceki zamanlarda alınan izinler doğrultusunda, ek atık depolama alanının inşaat çalışmalarının bir bölümü tamamlanmıştır. Ayrıca kapasite artışı yapılacak tesis 2000 yılında kurulmuş olup günümüze kadar faaliyet göstermektedir. Tesiste kapasite artışı yapılması planlanmış olsa da kapasite artışı esnasında makineekipman ilavesi olacak olup tesis alanında herhangi bir genişleme olmayacaktır. Bu nedenle gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetin genel fayda-maliyet hesaplamalarında; ek atık depolama alanının etüt-proje giderleri, tüm proje ünitelerinin makine-ekipman temini, şantiye kurulum giderleri; yatırım giderlerini, personel giderleri, enerji, yakıt ve yağ tüketimi, bakım-onarım giderleri, işletme binası giderleri ve diğer giderler ise işletme giderlerini oluşturmaktadır. 127 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ PROJE GİDERLERİ Yatırım Giderleri: Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak makine-ekipman listeleri Bölüm.II.2.2. (Projenin Geri Kalan Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşamasında Kullanılacak Makine-Ekipman Listesi) de yer almaktadır. Projenin geri kalan inşaatı aşamasında kullanılacak makine-ekipman Faaliyet Sahibi’ne ait makine parkından temin edilecektir. Bu bağlamda ilk yatırım giderleri azaltılmış olacaktır. Tablo 57. İşletme Yatırım Tablosu Harcama Kalemi Etüt-Proje Giderleri (Etüt, Sondaj, ÇED, mülkiyet vb. İzinler) Harcanan Tutar(TL) 750.000 Tesis Yatırımı Cevher Zenginleştirme Tesisi (Ekipman ilavesi ve yenileme) 750.000 Ek Atık Depolama Alanı 9.500.000 Tesis Yatırım Toplamı 2100.000 Maden Ocağı Yatırımı (Yer altı Ocakları) 500.000 Beklenmeyen Proje Giderleri Genel Toplam 75.000 13675.000 Proje konusu tesis için sabit yatırım tutarı; 13.675.000 TL civarındadır. Bu tutar ilk yatırım tutarı olduğundan yıllık maliyet hesaplamasına dahil edilmeyecektir. İşletme Giderleri: Proje kapsamında işletme faaliyetlerine başlanmasıyla, yılda 360 gün, günde 24 saat (8’er saat üzerinden 3 vardiya) çalışılacaktır. İşletme çalışmaları sırasında toplam 150 kişilik personel görev alacaktır. Tüm personel için ödenecek yıllık ücret; 225.000 TL olacağı varsayılmaktadır. Projenin geri kalan inşaat çalışmaları ile işletme aşamasında çalışacak olan personelden teknik kadro şirketin kendi bünyesinden sağlanacak olup, diğer personel Kabadüz İlçesi, Ordu İli ve civar illerden temin edilecektir. Proje alanına idari ve teknik personelin konaklayacağı, yakın yerleşim birimlerinde ikamet eden personelin ise günlük ihtiyaçlarını karşılayacağı işletme binası bulunmaktadır. Yakın yerleşim birimlerinde ikamet eden çalışanlar ise işletme alanına servis aracı/araçları ile taşınacaktır. Enerji Giderleri: Proje kapsamında kullanılacak iki tür enerji kaynağından biri elektrik, diğeri ise motorindir. Elektrik enerjisi, tesis ünitelerinde ve idari-sosyal binada, motorin ise; iş makinelerinde kullanılacaktır. Elektrik enerjisi; tesis alanına çekilmiş olan elektrik hattından sağlanacaktır. Motorin ise yakın çevredeki akaryakıt satış istasyonlarından sağlanacak ve alanda bulunan akaryakıt tankında bekletilecektir. Tesisin işletme aşamasında enerji ihtiyacı için yıllık toplam 50.000 TL gider olacağı tahmin edilmektedir. 128 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Beklenmeyen İşletme Giderleri: Tesisin işletilmesi sırasında tesis ünitelerinin, kullanılan makine-ekipmanın arızalanması durumunda gerçekleştirilecek bakım-onarımdan kaynaklanacak maliyet ortaya çıkmaktadır. Projenin fayda-maliyet hesaplamalarında, tesisin bakım-onarım giderleri yıllık ortalama 50.000 TL olarak varsayılmıştır. Toplam İşletme Giderleri: Bu bağlamda projenin işletme giderleri için hesaplanan toplam tutarı 325.000 TL/yıl olarak tespit edilmiştir. PROJE GELİRLERİ İşletme Gelirleri: İlgili bölümlerde de değinildiği üzere; tesisten elde edilen konsantrelerin piyasada satışa sunulması halinde öngörülen satış hasılatının, metal-maden birim fiyatları dikkate alınarak yaklaşık 75.000.000 TL olacağı öngörülmektedir. Bu bağlamda proje kapsamında planlanan tesisin brüt karı aşağıda hesaplanmıştır. Brüt Kar: İşletme Gelirleri – İşletme Giderleri – Yatırım Giderleri Brüt Kar: 100.000.000 TL - 325.000 TL – 13.675.000 TL Brüt Kar: 86.000.000 TL/yıl Yukarıda hesaplanan değer; yatırımın yapıldığı ilk yıla ait veriler olup sonraki yıllarda ilk yatırım maliyeti hesaplamalara dahil edilmeyecektir. Bu durum dikkate alındığında konsantre cevherlerin satışı sonunda elde edilen tutar; yıllık işletme giderleri ile ilk yatırım maliyetini amorti etmektedir. Milli servet olarak nitelendirilen madenlerin zenginleştirilmesi ile kazandırılan cevherler piyasada satışa sunulmaktadır. Söz konusu satışlar sırasında devlete de çeşitli vergiler (KDV, Stopaj, Kurumlar Vergisi vb.) ödenmektedir. Bu sayede söz konusu madenlerin işlenmesi sonucu hem bölge hem de ülke ekonomisine de çeşitli katkılar sağlanmaktadır. Proje konusu faaliyetin çevresel fayda-maliyet analizinde kullanılan kriterler; Geri kalan inşaat ve işletme aşamalarında gerçekleştirilecek işlemlerden kaynaklanan çevresel etkilerin belirlenmesi, Ortaya çıkan etkilerden çevreye zarar vermesi muhtemel olanlarının kısa sürede ve en ideal yollarla ortadan kaldırılması ve/veya azaltılmasının sağlanması, Projenin çevreye en az zararla hayata geçirilmesi olarak sıralanmaktadır. Bu durum dikkate alınarak; proje kapsamında bu aşamadan sonra gerçekleştirilecek inşaat ve işletme faaliyetlerin neden olduğu çevresel etkilerin başında; evsel/endüstriyel atıklar, gürültü, emisyon gelmektedir. Belirtilen etkiler ilgili bölümlerde açıklandığı üzere, tabii olduğu mevzuat gereğince bertaraf edileceğinden, sınır kriterler sağlanacağından çevreye kalıcı olumsuz etkilerinin oluşması beklenmemektedir. 129 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ III.1.8.1 Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları Proje kapsamında değerlendirilen Cevher Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artırımı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi kapsamında gerekli finansmanın; Faaliyet Sahibi’nin kendi öz kaynaklarından ve/veya kredi imkânlarından faydalanılarak karşılanmaktadır. III.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan yerleşim yerleri ve mesafeleri aşağıdaki tabloda belirtilmektedir. Tablo 58. Proje Alanı Ve Yakın Çevresinde Bulunan Yerleşim Yerleri Ve Mesafeleri KÖY KİRAZDERE GÜMÜŞKÖY AKGÜNEY HARAMİ GÜLPINAR MAHALLE HAYDARLI MERKEZ BAKACAK MÜVEZZİNKIRIK MERKEZ SÜTLER KOZYALAK OVAŞKUR MERKEZ TAHTABELEN ARMUTLU AKGÜNEY KUŞYUVASI KINDIRALIK OLUKLU KARIKBELEN ÇEKİÇ MESAFE 2100 m 1700 m 1100 m 995 m 2200 m 3100 m 3000 m 1400 m 1500 m 2100 m 274 m 252 m 267m 959 m 1200 m 1666 m 1854 m 130 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 26. Mesafe Haritası III.1.10. Projenin Ekonomik Ömrü Çinko, bakır ve kurşun minerallerinin zenginleştirilmiş olarak kazanılmasından sonra kalan kısım atık (pasa) olarak adlandırılmaktadır. Atık malzeme; ince öğütülmüş çamur halinde (pulp) pompalar ile atık depolama alanına gönderilmektedir. Atık içinde mineral olarak kalsit, silis, epidot, kuvars vs. bulunmaktadır. Cevher zenginleştirme tesisine saatte 20 ton, günde 480 ton tüvenan cevher beslenmekte, zenginleştirme sonunda ise günde toplam 50 ton çinko, kurşun ve bakır konsantresi elde edilmektedir. Zenginleştirme işlemi sonucunda 430 ton/gün atık (pasa) oluşmaktadır. Buna göre oluşan yıllık katı atık (pasa) miktarı; 430 ton/gün x 30 x 12 = 154.800 ton/yıl’dır. Proseste 1 ton tüvenan cevher için 3 ton su kullanıldığından, tesisten çıkan katı atığa karşılık gelen günlük atık su miktarı 480 ton tüvenan*3 ton su=1440 ton’dur. Tesis içerisinde %10 kayıp olduğu düşünüldüğünde 1296 ton sıvı atık oluşmaktadır. Dolayısıyla atık depolama alanına 1 günde 430 ton/gün katı atık+1296 ton/gün sıvı atık= 1726 ton/gün(atık+su) atık su verilmektedir. 131 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tesis kapalı sistem çalıştığından dolayı atık depolama alanında dinlendirilen su tekrar proseste kullanıldığından, bu suyun atık depolama alanının depolama kapasitesini azaltması söz konusu değildir. Ek atık depolama alanının depolama hacmi 520.000 m3 olarak belirlenmiştir. Ancak atık 669 kotuna kadar depolanacak olup atık depolama hacmi 377619 m3 olarak belirlenmiştir. Bu nedenle depolama alanının yaklaşık 3 yıl kadar kullanılması planlanmaktadır. III.1.11. Zamanlama Tablosu Tablo 59. Zamanlama Tablosu M N MA 2014 H T A E EK 2015 K A O Ş M N MA H T A E ÇED Çalışmaları İnşaat Çalışmaları *Sedde Yapımının tamamlanması *Alt ve Üst Drenaj İnşaat İşlerinin Tamamlanması *Geçirimsizliğin Sağlanması *Gözlem Kuyularının Açılması Cevher Zenginleştirme Tesisine Makine ve Ekipman Eklenmesi İşletmeye Alma * O:Ocak Ş: Şubat M:Mart N: Nisan M:Mayıs H:Haziran T: Temmuz A: Ağustos E: Eylül EK: Ekim K:Kasım A:Aralık III.2. Diğer Hususlar Proje konusu faaliyet kapsamında değerlendirilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 132 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM IV: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI ( Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir) IV.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu Proje konusu faaliyet; Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim yeri Akgüney Köyü olup proje alanına yaklaşık 252 m uzaklıkta yer almaktadır. Proje konusu faaliyet alanında; cevher zenginleştirme tesisi, mevcut 3 adet atık depolama alanı ve ek atık depolama alanı bulunmaktadır. 3 Poligon olarak belirlenen ÇED alanı toplam 35.284,271 m2 belirlenmiş olup bu alanın 17.902,93 m2’si orman alanı, 20.381,341 m2’lik alan ise ziraat alanından oluşmaktadır. ÇED alanı içerisinde ek atık depolama alanının olduğu ormanlık alandan; 14233,56 m2 alanda 28.12.2010 tarih ve 200 sayılı Bakanlık Olur’u alınmıştır27. ÇED Alanı olarak belirtilen toplam 35.284,271 m2’lik alanın; 17.902,93 m2’lik ormanlık alanı içerisinde 14233,56 önceden orman izni alınmış olup geri kalan 3669,37 m2’lik orman iznine konu edilecektir. 27 Ek 1.l ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu 133 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 27. Kadastro Haritası 134 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ a) Tarım ve Hayvancılık a.1 Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Kabadüz 285 km2 yüzölçümüne sahip bir ilçedir.15689 nüfuslu ilçeye 2 belde, 12 köy ve 5 mahalle bağlıdır. Eski Osmanlı kayıtlarında adı Ali Beğce olarak geçen Kabadüz, 1870’de nahiye olmuştur. 1987’de belediye kurulmuş, 1992’de ilçe olmuştur. Kabadüz ilçesi Ordu’nun 21 km güneyinde Melet Irmağı’nın doğusunda yayla topraklarının başladığı 600m rakımlı bir sırt üzerinde kuruludur. Çok sayıda deresi bulunan ilçenin topraklarının yarısını ormanlık alanlar kaplamaktadır. İlçeye bağlı yüksek yaylalar ve bu yaylalardaki meralar, otlaklar hayvancılığın gelişmesine katkıda bulunmaktadır. 28 Tablo 60. Arazi Cinsi Dağılımı Arazi Cinsi Miktarı % Oranı Tarım Alanı 253.284 42,55 Orman-Fundalık 202.893 34,09 Çayır-Mera 50.000 8,40 Diğer(Tarım Dışı, Yerleşim vs.) 89.023 14,96 595.200,00 100 TOPLAM Tarım Alanı Şekil 28. Arazi Cinsi Dağılımı Tablo 61. Ürüne Göre Arazi Dağılımı Ürün Cinsi Buğday-Arpa Patates Mısır(Dane) Diğer Tar. Ür. Ve Yem. Bit. Fındık Kivi Ceviz Diğer Meyve Çeşitleri Sebze (Açıkta + Sera) TOPLAM 28 Miktar (ha) 8.773,00 1.937,00 9.228,00 4.350,00 227.119,00 261,00 210,00 34,00 1.372,00 253.284 % Oranı 3,46 0,76 3,64 1,72 89,67 0,10 0,08 0,02 0,55 100 Kaynak: http://www.ordutarim.gov.tr/haberler/genel/calisma_raporu/calisma_raporu.pdf 135 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Buğday-Arpa Patates Mısır(Dane) Diğer Tar. Ür. Ve Yem. Bit. Fındık Kivi Ceviz Diğer Meyve Çeşitleri Sebze (Açıkta + Sera) Şekil 29. Ürüne Göre Arazi Dağılımı a.2 Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Proje alanı Ordu ili, Kabadüz ilçesi sınırlarında yer almaktadır. Kabadüz ilçesinde genellikle patates, fındık, kivi, mısır, hayvan pancarı, fasulye yetiştirilmektedir. Ordu ilinde ve Kabadüz ilçesinde yetiştirilen ürünlerin tablosu aşağıda verilmiştir. Tablo 62. Ordu ili ve Kabadüz ilçesi bitkisel üretim istatistikleri (üretim-ton, TUİK 2012) Üretimi yapılan bitki Ordu Tahıllar Çavdar 975 Yulaf (Dane) 3.279 Buğday (Diğer) 8.363 Arpa (Diğer) 2.047 Mısır (Dane) 15.097 Saman ve Ot Mısır (Slajlık) 13.390 Hayvan Pancarı 115 Mısır (Hasıl) 20 Yulaf (Yeşil Ot) 361 Korunga (Yeşil Ot) 1.417 Yonca (Yeşil Ot) 714 Fiğ (Yeşil Ot) 3.410 Patates-Kuru Baklagiller Yenilebilir Kök Ve Yumrular Patates (Diğer) 26.787 Bakla (Yemeklik) Bezelye 18 Nohut 5 Fasulye (Kuru) 69 Mercimek (Yeşil) 5 Parfümeri-Eczacılık Vb. Bitkiler-Şekerpancarı ve Yem Bitkileri Tohumları Fiğ (Dane) 25 Sebzeler Kabadüz 126 150 115 1.870 - 136 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) Lahana (Beyaz) Lahana (Karayaprak) Marul (Kıvırcık) Marul (Göbekli) Ispanak Pazı Maydanoz Nane Kök ve Yumru Sebzeler Soğan (Taze) Sarımsak (Taze) Sarımsak (Kuru) Pırasa Şalgam Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Hıyar (Sofralık) Hıyar (Turşuluk) Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) Patlıcan Kabak (Sakız) Balkabağı Bezelye (Taze) Fasulye (Taze) Bakla (Taze) Barbunya Fasulye (Taze) Meyveler İçecek ve Baharat Bitkiler Çay (Yaş) Diğer Meyveler-Taş Çekirdekliler ve Yumuşak Çekirdekliler Elma (Golden) Elma (Starking) Elma (Grannysmith) Elma (Diğer) Armut Ayva Yenidünya Muşmula Şeftali (Diğer) Erik Kiraz Vişne Kızılcık Çilek Dut Nar Trabzon Hurması Muz-İncir-Avokado-Kivi Kivi İncir Turunçgiller Portakal (Washington) Portakal (Yafa) Portakal (Diğer) Mandalina (Satsuma) Mandalina (Diğer) 914 4.912 438 7 33 72 5 1 804 351 16 - 88 9 3 59 5 3 2 1 3 - 1.254 29 1.176 11 47 133 125 78 58 154 3.361 8 456 7 7 1 2 2 1 2 188 - 80 - 441 410 43 8.309 4.086 304 14 70 21 1.918 2.179 61 141 8 1.442 22 917 4 - 6.707 2.071 147 - 33 7 63 267 342 - 137 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. Limon Zeytin Ve Diğer Sert Kabuklular Zeytin (Sofralık) Fındık Ceviz Kestane Kesme Çiçekler Karanfil CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ 20 - 12 145.353 4.277 861 3.109 55 - 242.500(Adet) Karanfil b) Orman Alanları Proje konusu faaliyet kapsamında cevher zenginleştirme tesisi, ek atık depolama alanı ve kuşaklama kanalı bulunmaktadır. ÇED alanı olarak 35.284,271 m2 belirlenmiş olup bu alanın 17.902,93 m2 orman alanı, 20.381,341 m2’lik alan ise ziraat alanından oluşmaktadır. Projeye ilişkin olarak kapalı işletme ile ilgili tesislerin yapımı planlanırken ruhsat sahası içinde orman içi açıklık veya bozuk orman alanı tercih edilecek, izne konu olmayan yerlere ve ormanlara herhangi bir atık malzeme dökülmeyecektir. b.1 Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Proje sahası sınırları dahilinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Giresun Orman Bölge müdürlüğü, Ordu Orman İşletme Müdürlüğü, Ordu Orman İşletme Şefliği sınırları dahilinde yer almaktadır. Ordu Orman İşletme Şefliği tarafından düzenlenen ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formuna göre proje sahasının mescere tipi OT-Z olarak verilmiştir. Orman amenajman planlarında OT vasıflı mescere tipleri için ağaç türleri miktarları verilmemektedir. ÇED alanı olarak 35.384,271 m2 belirlenmiş olup bu alanın 17.902,93 m2 orman alanı, 20.381,341 m2’lik alan ise ziraat alanından oluşmaktadır. İzne konu olmayan yerlere ve ormanlara herhangi bir atık malzeme dökülmeyecektir. Ayrıca proje alanına ait Orman Mühendisi tarafından Orman ile Doğa Yaşam arasındaki bağ kurularak ormanın yok olması durumunda ortaya çıkabilecek olumsuz sonuçların ve bu sonuçların nasıl bertaraf edileceğinin ortaya konulduğu rapor Ek- 13’de verilmektedir. 138 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ b.2 Ocak Yerinin İşaretlendiği Mesçere Haritası ve Yorumu Şekil 30. Mescere Haritası Proje sahası sınırları dahilinde yer alan Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü İzin ve İrtifak Dairesi Başkanlığı tarafından düzenlenen ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formuna29 göre proje sahasının mescere tipi OT-Z olarak verilmiştir. b.3 Sahanın Yangın Görüp Görmediği 24.07.2014 tarih ve 1522218 sayılı Orman Genel Müdürlüğü İzin ve İrtifak Dairesi Başkanlığı görüş yazısı ekinde sunulan ÇED İnceleme Değerlendirme Formunda da görüldüğü üzere faaliyet alanınında herhangi bir orman yangını görülmemiştir. Ancak; orman yangınları açısından hassasiyet derecesi 3. Derece yangın bölgesi olup gerekli önlemler alınacaktır. 29 Ek 1.m ÇED İnceleme Değerlendirme Formu 139 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ c) Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi c.1 Proje Sahasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler 24.07.2014 tarih ve 1522218 sayılı Orman Genel Müdürlüğü İzin ve İrtifak Dairesi Başkanlığı görüş yazısı ekinde sunulan ÇED İnceleme Değerlendirme Formunda da görüldüğü üzere faaliyet alanınında herhangi bir ağaç kesimi olmayacaktır. Foto 11. Ek Atık Depolama Alanı Genel Görünümü c.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti Proje konusu faaliyet kapsamında cevher zenginleştirme tesisi, ek atık depolama alanı ve kuşaklama kanalları bulunmaktadır. ÇED alanı olarak 35.384,271 m2 belirlenmiş olup bu alanın 17.902,93 m2 orman alanı, 20.381,341 m2’lik alan ise ziraat alanından oluşmaktadır. c.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı, Proje konusu faaliyet kapsamında cevher zenginleştirme tesisi, ek atık depolama alanı ve kuşaklama kanalları bulunmaktadır. ÇED alanı olarak 35.384,271 m2 belirlenmiş olup bu alanın 17.902,93 m2 orman alanı, 20.381,341 m2’lik alan ise ziraat alanından oluşmaktadır. 140 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ TUBITAK Türkiye bitkileri veri servisinden (TUBİVES) olası türlerin varlığı gerek A6 karesi, gerekse Ordu il sınırları dahilinde incelenerek ön bilgiler alınmış, ardından Ordu İli’ne bağlı ve proje ve etki alanı sınırları içerisinde nokta gözlemler gerçekleştirilmiş, yaban hayatına herhangi bir zarar verilmeyecek şekilde ayırt edici özelliklerine göre tür teşhisleri yerinde yapılmış, proje alanı ile örtüşen ve bölge civarında yapılmış tezler ve çeşitli yaban hayatı çalışmaları incelenerek literatür çalışmalarıyla desteklenen türler ise raporun takibinde yer almıştır. Vejetasyon: Türkiye, bitki coğrafyası bakımından 3 floristik bölgenin etkisi altındadır: Akdeniz, İran-Turan ve Avrupa – Sibirya. Karadeniz, bu bölgelerden Avrupa-Sibirya bitki coğrafyasına dahildir. Ancak yine de proje etki alanında olduğu gibi Karadeniz Bölgesi’nde yer yer maki formasyonlarına da rastlanmaktadır. Maki vejetasyonu, Akdeniz ikliminin etkilerinin bulunduğu bölgelerde yaygın olan, çoğunlukla sert yapraklı, herdem yeşil çalılardan oluşan bir vejetasyon tipidir. Türkiye’de Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde yaygın olan maki vejetasyonu Karadeniz Bölgesi’nin sahil kesiminde yer yer eski Akdeniz enklavları halinde bulunmaktadır. Endemizm Karadeniz Bölgesi 220 endemik bitki türü ile 4. sıradadır. Ordu il genelinde 77 familyaya ait toplam 301 bitki türü bulunmaktadır. İldeki bitkilerden 19 tür endemiktir ve genellikle yüksek kesimlerde bulunmaktadır. Ordu İli ve çevre iller karşılaştırıldığında Ordu endemik bitkiler açısından daha yoksuldur. Proje alanındaki türlerden 2’si Türkiye için endemiktir. Bunlar; Digitalis lamarckii ve Trifolium apertum var kilaeum türleridir. Ancak bu türler oldukça yaygındır ve herhangi bir risk altında değildir. Çalışma alanındaki bitki türlerinin 4’ü IUCN (ERL) ’e göre (LC) ve LR(Ic) kategorisindedir. Bu kategoriler, Türkiye’de oldukça yaygın, bol olarak yetişen ve herhangi bir tehdidin söz konusu olmadığı bitkiler için kullanılmaktadır. Bunların neslinin tehlikeye girmesi gibi bir durum şu anda söz konusu olmadığı gibi gelecekte de değildir. Proje alanı ve etki alanında nadir, nesli tehlikede veya Bern Sözleşmesi Ek-1’e ve CITES sözleşmesi ek listelerine göre koruma altına alınması gereken bir bitki türü bulunmamaktadır. c.4 Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Bahsi geçen cevher zenginleştirme tesisi ve 3 adet atık depolama alanı 2000 yılında kurulmuş olup günümüze kadar üretim yapmaya devam etmektedir. 141 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Proje konusu faaliyet kapsamında cevher zenginleştirme tesisi, ek atık depolama alanı ve kuşaklama kanalları bulunmaktadır. ÇED alanı olarak 35.384,271 m2 belirlenmiş olup bu alanın 17.902,93 m2 orman alanı, 20.381,341 m2’lik alan ise ziraat alanından oluşmaktadır. Proje alanı içerisinde toplam 14233,56 m2 alanda 28.12.2010 tarih ve 200 sayılı olur ile Bakanlık Olur’u alınmıştır. Ayrıca faaliyet alanının bir bölümü tapulu arazilerden oluşmaktadır. Bu tapulu arazilerin bir bölümü firma tarafından satın alınmış olup diğer bölümü için tapu sahipleri ile muvaffakatname imzalanmıştır. Bu arazilerde 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu kapsamında gerekli izinler tamamlanacaktır. IV.2. Toprak Özellikleri Proje alanının bulunduğu bölgenin mevcut büyük toprak guruplarının belirlenmesinde mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Arazi Varlığı Haritalarından faydalanılmıştır. a) Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Şekil 31. Arazi Varlığı Haritası 142 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Proje alanının bulunduğu bölge, Toprak Etüt Standartları Değerlendirme Kriterleri’ne göre mülga Köy İşleri Bakanlığı Toprak Su Genel Müdürlüğü Toprak Etütleri ve Haritalama Dairesi Arazi Tasnif Şubesi tarafından yayınlanan Ordu İli Toprak Kaynağı Envanter Haritası’ndan faydalanılarak aşağıdaki şekilde formüle edilmiştir: “G 19.2 O VI es”: G 19 2 O VI es : Büyük Toprak Grubu : Eğim-Derinlik Kombinasyon : Erozyon Derecesi : Şimdiki Arazi Kullanımı : Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı : Alt Sınıf Büyük Toprak Grubu: GRİ – KAHVERENGİ PODZOLİK TOPRAKLAR (G): Bu topraklar serin ve yağışlı iklimlerde, çoğunlukla yaprağını döken, bir kısmında iğne yapraklı orman örtüsü altında ve değişik ana madde üzerinde oluşurlar. Profilleri ABC horizonludur. Oluşlarında hafif seyreden bir podzolizasyon olayı hüküm sürer. Tipik örneklerinde üstte ince ve çürümüş yaprak katı, bunun altında 5-10 cm kalınlıkta koyu grimsikahverenginde granüler humus katı yer alır. Reaksiyonu hafif asit ve nötr’dür. Humus katı 5-10 cm den sonra geçişli olarak grimsi-kahverenkli mineral horizonuna dönüşür. Kalınlığı 5-6 cm’dir. Genellikle orta bünyeli ve granülerdir. A2 horizonu da A1 gibi orta bünyeli, granüler veya pulsu yapılıdır. Renk grimsi kahve ile sarımsı kahve arasında değişir. Yıkanmadan dolayı baz satrasyon yüzdesi düşüktür. B horizonunun üst kısmı sarımsı kahverenginden açık kırmızımsı kahverengiye kadar değişmektedir. A horizonundan yıkanan killerin birikmesi nedeni ile bünye genellikle killi, yapı çoğunlukla blok ve reaksiyon orta asittir. Bu topraklarda verimlilik, ana maddenin cins ve özelliklerine göre önemli ölçüde değişmektedir. Gri kahverengi podzolik topraklar Ordu İli’nde belirli bir irtifadan sonra geniş şekilde yayılım göstermektedir. Toplam alanları 392.442 hektardır. Büyük çoğunluğu % 20 den fazla eğimde yer almakta olup, derinlikleri genellikle sığ veya çok sığdır. Büyük kısmı taşlılık arz etmektedir. Daha çok VI ve VII sınıflarda yer alan bu toprakların büyük bir kısmı orman örtüsü altındadır. Ormanın dışında kalan yerlerde genellikle fındık tarımı yapılmaktadır. 143 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Eğim – Derinlik Kombinasyonu Tablo 63. Eğim – Derinlik Kombinasyonu Eğim % Derinlik (cm) A 0-2 B 2-6 C 6-12 D 12-20 E 20-30 F 30+ Derin 90+ Orta Derin 90-50 Sığ 50-20 Çok Sığ 20-0 Litozolik 1 2 3 4 25 5 6 7 8 26 9 10 11 12 27 13 14 15 16 28 17 18 19 20 29 21 22 23 24 30 Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı: Sınıf VI Bu sınıfa giren toprakların fiziksel koşulları, gerektiğinde tohumlama, kireçleme, gübreleme ve kontur karıkları, drenaj hendekleri, saptırma yapıları ve su dağıtıcıları ile su kontrolü gibi çayır ve mera iyileştirmelerinin uygulanmasını pratik kılar. Bu sınıftaki toprakların (1) dik eğim, (2) ciddi bir erozyon zararı, (3) geçmişteki erozyonun olumsuz etkileri, (4) taşlılık, (5) sık kök bölgesi, (6) aşırı yaşlılık, (7) düşük rutubet kapasitesi ve (8) tuzluluk ve sodiklik gibi düzeltilmeyecek sürekli sınırlandırmaları vardır. Bu sınırlandırmalardan biri veya daha fazlası dolayısıyla bu topraklar genellikle kültür bitkilerine uygun değildir; fakat çayır, mera veya orman için kullanılabilir. Ordu İli’nde 102.633 hektar alanla il yüzölçümünün %17,1 teşkil eder. Bu sınıf arazilerin %11,5’ini kırmızı sarı podzolik toprakları, % 45,3’ünü gri kahverengi podzolik, %19,9’unu kahverengi orman ve %17,6’sını yüksek dağ toprakları meydana getirmektedir. VI. sınıf arazilerin alt sınıfları şöyledir: VI e VI es VI se VI sw 1.136 hektar 81.982 hektar 1.415 hektar 18.090 hektar % 1,1 % 79,8 % 1,3 % 17,6 VI. sınıftaki arazilerin 8.669 hektarı kuru tarım, 60.125 hektarı özel ürün (fındık) tarımı, 28.799 hektarı çayır-mera, 4.645 hektarı diğer araziler olarak kullanılmaktadır. 144 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Diğer Araziler: İşlemeli tarıma uygun olmayan veya sınırlı olarak uygun olan arazilerle orman rejimindeki bütün arazileri ifade etmektedir. İlk üç grubun dışında kalan arazilerle orman rejimindeki bütün araziler bu grupta yer alır. 267.988 hektar orman ve funda örtüsü altında bulunan bu arazilerin toplamı 347.591 hektarlık bir alanda il yüzölçümünün %57,9’unu teşkil etmektedir. b) Yamaç Stabilitesi Proje konusu faaliyetin bulunduğu alanda eğimler ortalama eğim açısı 150 ile 200 civarındadır. c) Erozyon Erozyon; toprağın bulunduğu yerden; yağışlar, sel suları, rüzgar, çığ vb. etkenlerle taşınması olayıdır. Toprak erozyonu şiddet olarak genelde 4 derece üzerinden sınıflandırılmaktadır. 1. Derece: Hafif Erozyon Üst toprağın %25’inden azı gitmiştir. Rüzgar erezyonunda hafif savrulmalar görülebilir. 2. Derece: Orta Şiddette Erozyon Üst toprağın %25-75 ‘i gitmiştir. Seyrek oyuntular görülür. Oyuntular arası mesafe 30’den fazladır. Rüzgar erozyonunda 60 cm yüksekliğinde tümsekler ve az miktarda rüzgarla savrulmuş alanlar vardır. 3. Derece: Şiddetli Erozyon Üst toprağın hemen hemen tümü, alt toprağın ise %25 kadarı gitmiştir. Oyuntular arası mesafe 30m altına inmiştir ve alanın %75’ini etkilemiştir. Rüzgar erozyonunda tümsekler 60 cm’den fazla savrulmuş alanlar daha fazladır. 4. Derece Çok Şiddetli Erozyon Üst toprağın tümü alt toprağın ise %75’den fazlası gitmiştir. Taşlar ve kayalar yüzeye çıkmıştır. Toprak sadece oyuntular arası sırtlarda kalmıştır. Rüzgar erozyonunda tüm arazi rüzgar ile savrulmuş barkanlar oluşmuştur. Proje alanının bulunduğu bölgenin erozyon derecesi Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Arazi Varlığı Haritalarında belirtildiği gibi 2. Derece (Hafif Şiddetli Erozyon) erozyon bölgesidir. Toprak Kalitesi: Numune No 1 2 Koordinat Y 406253 406429 X 4518385 4518518 145 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 32.Toprak Örnekleme Noktalarını Gösterir Harita 146 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 64. Toprak Numuneleri Analiz Sonuçları Parametreler Arsenik (mg/kg) Bakır (mg/kg) Baryum (mg/kg) Civa (mg/kg) Çinko (mg/kg) Kadmiyum (mg/kg) Kobalt (mg/kg) Krom (mg/kg) Kurşun (mg/kg) Nikel (mg/kg) Vanadyum (mg/kg) TPH (mg/kg) TOX (mg/kg) Numuneler 1 No’lu Toprak Numunesi 2 No’lu Toprak Numunesi 6 20,25 130 192,5 152,5 157,5 0,53 0,19 290 1040 0,625 5,5 21,5 36,25 61,75 61 270 872,5 <1,25 8,5 <1,25 <1,25 2,27 <1,58 138,74 228,34 d) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje konusu faaliyet alanında bulunan cevher zenginleştirme tesisi ve 3 adet atık depolama alanı 2000 yılında kurulmuştur. Günümüze kadar işletilen tesisten çıkan atıklar, söz konusu atık depolama alanlarında depolanmış olup ömrünü tamamlama aşamasındadır. Bu nedenle ek atık depolama alanı planlanmış gerekli yasal izinleri tamamlanmış inşaat çalışmalarına başlanmıştır. Ancak; zaman içerisinde yörede yaşayan halkın şikayetleri ile dava açılmıştır. Açılan davanın sonucunda mahkeme ek atık depolama alanı için ÇED Raporu hazırlanması gerektiği kararına varmıştır. Mahkeme sürecinde söz konusu sahada hafriyat ve kazı işlemleri tamamlanmıştır. Bu işlemler esnasında bitkisel toprak kalınlığı ortalama 10 cm kadar olarak gözlenmiştir. İzleme periyodunda gerekli görüldüğü durumlarda atık depolama alanlarının çevresinden, toprak numuneleri alınacak, alınan numuneler ise; 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” kapsamında analiz ettirilecektir. IV.3. Jeolojik Özellikler a) Bölge Jeolojisi GENEL JEOLOJİ: STRATİGRAFİ Genel Jeoloji bilgileri, Zamantı Madencilik A.Ş. ye ARSON Jeoteknik Maden Müh. Ltd. Sti. tarafından hazırlanmış olan “Ordu-Kabadüz Katı Atık Depolama Alanı Projesi 147 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Mühendislik Jeolojisi Raporu”30 ve “Akgüney (Kabadüz-Ordu) Bakır-Kurşun-Çinko Yatağının Jeolojisi ve Sıvı Kapanım Özellikleri (Ünal, E ve Gökçe, A, 2007)” çalışmasından yararlanılarak hazırlanmıştır. Arson, 2010’da detaylı olarak verilen Genel Jeoloji bilgileri özet olarak aşağıda anlatılmıştır. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Paleozik yaşlı metamorfik bir temel üzerinde Liyas’tan Kuvaterner’e kadar değişik yaşlarda volkanik ve volkano-tortul birimler ile birlikte yer yer bunları kesen plütonik sokulumlar yüzeylemektedir. Bölgedeki bu volkanik ve volkano-tortul birimler, genel olarak Alt Bazik Seri (LiyasTuroniyen arası yaşlı), Andezitli ve Dasitli Volkano-tortul seri (Üst Kretase-Paleosen yaşlı), Üst Bazik seri (Eosen), Genç Bazik seri ve Genç Dayklar (Oligosen-Pliyosen) şeklinde tanımlanmaktadırlar. Ancak yer yer değişik araştırmacılarca formasyon veya üyeler şeklinde ayrılıp adlandıkları da görülmektedir. Bunlar içine sokulum yapmış granitoyidler ise Tersiyer yaşlı granitoyidler olarak bilinmektedirler. Ordu İli, Pontid Jeotektonik Kuşağının doğu bölümünde ve kuzey zonda yer almaktadır. Pontidler Lias'tan Pliosen'e kadar geçen zaman aralığında magmatik ark özelliğinde kalmış ve bunun sonucunda volkanik kayaçlar gelişmiştir. Bu zaman aralığında Ordu İlini de içine alan kuzey zonda yitime bağlı olarak toleitik, alkalen ve kalk-alkalen özellikli volkanizma izlenir. Bölgenin en yaşlı kayaçları Üst Kretase döneminde oluşan tortul ara katkılı volkanik kayaçlardır. Mesozoik döneminde oluşan formasyonlar kesintisiz bir süreç içinde gelişmiş olup, Üst Kretase ile Paleosen arasında uyumlu bir geçiş vardır. Üst Kretase sonunda sakinleşen magmatik aktivite, Eosen'den sonra tekrar başlayarak etkin bir şekilde sürmüştür. Granitik sokulum kayaçları Mesozoik ve Senozoik yaşlı birimlerle kontak zonları oluştururlar. Ordu İlinin güneyinde (Mesudiye-Aybastı arasında kalan bölgede) Eosen sonrası oluşan volkanik kayaçlar izlenir. Plio-Kuaterner oluşukları olarak alüvyonlar görülmektedir. Ordu ve çevresinde Kretase (Üst Kretase) yaşlı Andezit-Bazalt lav piroklastları, dasit lav ve piroklastları, tüf ve breş ara katkılı çamurtaşı, kireçtaşı, kumtaşı, kiltaşı, marn ardalanmalı volkana tortul serisi, granit, granodiorit, kuvarslı monzonit, kuvarslı diyorit, dasit, bazalt, diyabaz, andezit dayk birimleri volkanik seri oluşturmaktadır. Ordu ili güneyi Ulubey-Kabadüz çevresinde Kızılkaya Formasyonu yer alır. Kızılkaya Formasyonu genelde dasit, riyodasit, diyabaz, lav ve piroklastlardan oluşur. Ayrıca yer, yer mor-bordo renkli intrüzif dasit volkanik koniler seklinde görülürler. Çoğunlukla lav seklinde olan birimde yer, yer prizmatik sütunsal yapılar ve iri kuvarsların oluşturduğu porfirik doku da görülür. Gri-beyaz, yer yer açık kırmızı, kahve renkleri çoğunlukla masif kompakttırlar. Piroklastik seviyeleri hidrotermal alterasyon nedeniyle yer yer şiddetli olarak alterasyona (killeşme, kaolinleşme, serizitleşme, limonitleşme) uğramışlardır. Birim alttaki Çatak Formasyonunun üzerine uyumlu olarak oturur ve Çağlayan Formasyonu tarafından da uyumlu olarak örtülürler. Kalınlığı yaklaşık 500 m kadardır. Bölgenin genelleştirilmiş stratigrafik kesiti aşağıda Şekil 33’de verilmiştir. 30 Ek 5 Mühendislik Jeolojisi 148 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 33. Bölgenin genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti. 149 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ a) Tektonizma Ordu ili ve civarı Doğu Pontid Tektonik birliğinin kuzey zonunda yer alan yörede Alpin orojenisine bağlı olarak uyumsuzluklar, kıvrım ve kırık yapıları oluşturmuştur. Ordu İlini de içine alan magmatik ark niteliğindeki bölgede uzun süre etkin olan çekme gerilmesi dönemleri ile ardalanmıştır. Bu olayların sonucu olarak riftleşme, kıvrımlanma ve ters faylar oluşmuştur. Doğu Karadeniz Dağlarının kırılım tektoniği jeolojik veriler ile değerlendirildiğinde, kuzey yönü ile 50 ve 130 derece açı yapan kırılım sisteminin Alt Jura’dan beri etkin olduğu ve bugüne kadar devam eden hareketlenmeler ve yeni oluşumlarla sürekli tekrarlandığı belirlenmiştir. Bölgede gelişmiş dayk ve kıvrım sisteminin analizlerinde birbirine dik kıvrım ve dayk sisteminin varlığını görmek mümkündür. KB-GD ve KD-GB doğrultulu büyük basınç gerilmelerini ortalayan K-G basınç gerilmeleri ark ve ark gerisi bölgelerde derin kökenli makaslama veya doğrultu atılımlı fay zonlarının gelişmesine olanak sağlamıştır. Doğu Karadeniz Bölgesi tektonik bakımdan iki bölümde incelenebilir; çalışılan sahayı içeren, kuzeydeki volkaniklerde kırılma hâkim iken volkaniklerin güneyindeki tortul birimlerde ise kıvrımlanma hâkimdir. Kırılmaların çoğunlukla KD-GB veya KB-GD doğrultularda geliştiği gözlenmekle birlikte, ayrıca D-B ve K-G doğrultulu kırıkların da geliştiği saptanmıştır. b) Proje Alanı Jeolojisi Atık Depolama Sahası ve civarını Üst Kretase yaşlı Kızılkaya formasyonu oluşturmaktadır. Çoğunlukla riyodasit, dasitik lav, diyabaz ve piroklaslardan oluşan formasyon genellikle sarımsı ayrışmalı gri renkli ve prizmatik kolon yapıları ile dikkati çeker. Yer yer çok iri kuvarslı, porfirin uyumlu porfirik dokulu ve akma (flüidal) yapılıdır. Proje sahası ve yakın civarına ait jeoloji haritası EK-5 mühendislik jeolojisi raporunda verilmiştir. Kızılkaya formasyonu faaliyet sahasında diyabazlar olarak görülmektedir. Diyabazlar gri-sarı renkte olup, sert sağlam, prizmatik kolon yapılı, kırıklı bir yapıdadır. Faaliyet sahasında bulunan diyabazlara ait fotoğraflar Foto 12 ve Foto 13’de verilmiştir. Atık depolama tesisi sahasında jeoteknik amaçlı açılmış olan 7 adet sondajın tamamında diyabazlar geçilmiştir (Arson, 2010). 150 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Foto 12. Kızılkaya formasyonuna ait diyabazlar. Foto 13. Kızılkaya formasyonuna ait diyabazlar. 151 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ c) Cevherleşme a-) Mineralizasyon Türü, Tenörü, Dağılım: Söz konusu bölgede cevher damarları içinde bir tanesi küçük kristalli ve bol piritli, diğeri iri kristalli ve makroskobik olarak pirit, kalkopirit, sfalerit ve galenit içeren iki farklı yapılı cevherleşme izlenmektedir. I.tip oluşumlar, II. Tip oluşumlar tarafından kesildikleri için I. ve II. evre oluşumlar olarak düşünülmüştür. I. Tip oluşumlar, yer yer gözlenmekte olup işletilebilirlik açısından önemli olmadıkları için genellikle galerilerde bırakılmıştır. II. Tip oluşumlar ise galerilerde işletilen düzenli damarlar halinde olup doğrultuları boyunca devamlılık göstermektedirler. Akgüney Mahallesinin kuzeyinde, D-B, 800 G konumlu ve ileri derecede oksitlenmiş olarak gözlenen bir damardır. Üretimi yapılacak cevherin tenörleri oldukça düşük olup cevherin triyaj işleminden sonra tenörü biraz daha yükselmektedir. Triyaj işleminden sonra tüvenan cevher ruhsat sahibine ait flotasyon tesisinde konsantre edilmektedir. Cevher ve Gang Mineralleri, Fiziksel Özellikleri: b-)Cevher Mineralleri; Birinci tip cevherleşmelerde cevher minerali olarak Pirit, İkinci tip cevherleşmelerde ise pirit, sfalerit, kalkopirit, galenit, fahlerz (tennatit), Pb-Cu-Zn-Ag mineralleri gözlenmiştir. c-)Gang Mineralleri Birinci tip cevherleşmelerde gang minerali olarak kuvars, İkinci tip cevherleşmelerde ise kuvars ve kalsit gözlenmiştir. Kalsit, cevherleşmedeki ana grubu teşkil ederek iri romboedrik kristaller halinde beyaz renklidir. Kırılgan ve gevrek yapıda olup, sertliği 3, özgül ağırlığı 2,7dir. Kuvars az miktarda ince kristalli yapıda görülür. Süt beyaz ile griye çalan renge sahiptir. Sertliği 7, özgül ağırlığı 2,65dir. Manyetit az miktarda ince kristalli yapıda görülür. Siyaha yakın koyu kırmızı renktedir. Sertliği 4, özgül ağırlığı 4,5dir. d-)Cevherin Boyutları, Şekil ve Durum Sürekliliği Uzantısı, Devamlılığı, Derinliği: Güçlü Ocağında 2 damar çalışılmaktadır. Bu iki damar güney ve kuzey damar olarak adlandırılmıştır. Güney damar Kuzey damarın bir kolu olup 760 ve 720 katlarında üretim yapılmaktadır. Kuzey damarda ise sadece 760 katında üretim yapılmaktadır. Damarlar değişik kotlarda, cevher damar doğrultularına dik yönde açılmıştır. 152 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Güney damar N 60°W doğrultulu, 50°NE eğimlidir. Damar kalınlığı yatayda ve düşeyde çok değişken olup ortalama 1,10m dir. Ortalama tenörleri %1,60 Cu, %1,15 Pb, %1,10 Zn dir. Kuzey damar N 70°W doğrultulu, 60° NE eğimlidir. Damar kalınlığı 0,70m dir. Ortalama tenörleri %0,65 Cu, %1,70 Pb, %1,30 Zn dir. Güçlü ocağında 720 katında güney damar yaklaşık 470 m, 760 katında ise 455 m takip edilmiştir. Güçlü ocağında 760 katında kuzey damar 165 m takip edilmiştir. Bu iki damar dışında üretim açısından çok verimli olmayan tali damarlar vardır. d) Depremsellik Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın) 1996 yılında yayınladığı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası'na göre (Şekil 34), ayırtlanmış deprem bölgelerinin ilk üçünün Ordu İl sınırları içinde yer aldığı görülmektedir. Diğer bir ifade ile Ordu İli I., II., III. derecede tehlike sunan deprem kuşağında bulunmaktadır. Deprem bölgesine Ordu ili özelinde ayrıntılı bakıldığında (Şekil 35), İlin güney kesiminde yer alan Mesudiye, Akkuş, Aybastı, Gölköy, Pötürge ve Kabataş ilçeleri I. derecede olan deprem bölgesinde yer almaktadır. Bölgenin bu kesiminde bulunan Kelkit Vadisinden Kuzey Anadolu Fayı (KAF) geçmektedir. Söz konusu İlçeler bu fay hattına yakın oldukları için I. derece deprem bölgesinde yer almaktadırlar. Ordu İline doğru, diğer bir ifadeyle KAF’tan uzaklaştıkça deprem riski azalmaktadır. Faaliyet sahasının bulunduğu Kabadüz ve civarı ise 3. derece deprem bölgesi içerisinde yer almakta olup deprem riski taşımamaktadır. 153 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ kaynak: deprem.gov.tr Şekil 34. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası Proje Alanı Şekil 35. Ordu İli Depremsellik Haritası 154 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Proje kapsamındaki tüm inşaat çalışmaları; Mülga T.C. Bayındırlık İskan Bakanlığı’nın 03.05.2007 tarih ve 26511 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilecektir. e) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Projenin arazi hazırlığı, inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerinde gerçekleştirilecek faaliyetlerin jeolojik anlamda bir etki meydana getirmesi beklenmemektedir. IV.4. Hidrojeolojik Özellikler a) Bölgesel Hidrojeolojik Özellikler Bölgeye ait DSİ ya da herhangi bir kurum tarafından yapılmış hidrojeolojik etüt çalışması bulunmamaktadır. Ayrıca sahada açılmış herhangi bir kuyu da bulunmamaktadır. Bölgenin hidrojeolojisine ait çalışmalar, mevcut rapor ve haritalar ile arazi gözlemlerinin birlikte değerlendirilmesiyle hazırlanmıştır. Bölgeye ait Hidrojeoloji Haritası EK-8’de Hidrojeolojik Etüt Raporu ekinde verilmiştir. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Paleozik yaşlı metamorfik bir temel üzerinde Liyas’tan Kuvaterner’e kadar değişik yaşlarda volkanik ve volkano-tortul birimler ile birlikte yer yer bunları kesen plütonik sokulumlar yüzeylenmektedir. Bölgedeki bu volkanik ve volkano-tortul birimler, genel olarak Alt Bazik Seri (LiyasTuroniyen arası yaşlı), Andezitli ve Dasitli Volkano-tortul seri (Üst Kretase-Paleosen yaşlı), Üst Bazik seri (Eosen), Genç Bazik seri ve Genç Dayklar (Oligosen-Pliyosen) şeklinde tanımlanmaktadırlar. Bunlar içine sokulum yapmış granitoyidler ise Tersiyer yaşlı granitoyidler olarak bilinmektedirler. Bölgede yer alan tüm kayaçlar genel yapıları itibarıyla akifer niteliğinde değildir. Ancak bu kayaçlar bölgesel olarak geçirdikleri tektonizma neticesinde kazandıkları kırıklı-çatlaklı yapı sonucunda akifer özelliği kazanmışlardır. b) Proje Sahasının Hidrojeolojisi Proje sahası ve civarında akifer özelliğine sahip olan birimler dere yatağını oluşturan alüvyon ve taneli birimlerden oluşan yamaç molozudur. Jeoteknik amaçlı açılan sondaj loglarına göre, yamaç molozu en derin yerinde 9 m derinliğe sahiptir. Yamaç molozu ile dere yatağında bulunan alüvyon litolojik yapısı itibarıyla akifer özelliğinde olmakla birlikte, dar bir alanda ve sığ olmaları nedeniyle yer altı suyu rezervi açısından çok verimli değildirler. Bununla birlikte temel sondaj kuyularında yapılan geçirimlilik deneyi sonuçlarına göre, alüvyon ve yamaç molozunun altındaki diyabazların 15-20 m ye kadar olan üst seviyelerinin ayrışmaya bağlı olarak yer yer geçirimli özellik gösterdikleri tespit edilmiştir. Diyabazlar ağırlıklı olarak geçirimsiz-az geçirimli özelliğe sahip olduklarından dolayı, birim genel olarak yarı geçirimli olarak tanımlanmıştır. Ancak diyabazlarda yapılan geçirimlilik deneylerine göre, diyabazların özellikle 20-25 m den daha derin kesimleri geçirimsiz özelliğe sahip oldukları anlaşılmaktadır. Derine doğru ayrışma, alterasyon gibi unsurlar etkili olmadığı için diyabazların derin kesimi geçirimsiz özellik göstermektedir. 155 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Detaylı hidrojeolojik veriler EK-8’de bölgeye ait Hidrojeolojik Etüt Raporunda verilmiştir. c) Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri Atık depolama alanının olduğu bölgenin yüksek kotta yer alması, geçirimsiz-yarı geçirimli formasyonlardan oluşması nedeniyle, bölgeye düşen yağış çok az süzülerek direk akışa geçmektedir. Drenaj ağı oldukça gelişmiş olan topoğrafik yapı da bu durumu doğrulamaktadır. Sahada ve civarında herhangi bir kaynak çıkışı bulunmamaktadır. Bölgedeki yüzeysel su kaynakları, herhangi bir kaynak çıkışından doğmayıp tamamen yüksek kotlara düşen yağıştan beslenmekte olup ovaya doğru akışa geçmektedir. d) Yeraltısuyu Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı Proje alanı oldukça bakir bir alandır (Foto 14). Engebeli yapısından dolayı sulu tarım, sanayi vb faaliyetler yapılamamaktadır. Bölgede engebeli arazide sadece fındık yetiştirilmektedir ve fındık bitkisi sulanmamaktadır. Faaliyet sahasını oluşturan diyabazlar da geçirimsiz-yarı geçirimli olarak tanımlanmışlardır. Bu nedenlerden dolayı herhangi bir yer altı suyu kullanımı bulunmamaktadır. 156 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Foto 14. Proje sahasının genel bir görünümü. Atık depolama sahası için jeoteknik amaçlı olarak açılmış 7 temel sondaj kuyusu bulunmaktadır. Bu kuyular tamamlandıktan sonra yeraltısuyu seviye ölçümleri alınmıştır. Ölçüm alınan kuyular ve seviye değerleri Tablo 65’de verilmiştir. Kuyuların yerlerini gösteren kroki ise Şekil 36’da verilmiştir. Tablo 65. YAS seviyesi alınan kuyular ve değerleri. KUYU NO Kuyu Derinliği (m) Ölçüm Tarihi Yeraltısuyu Seviyesi (m) SMK-1 47.00 Mayıs-2010 Gözlenmedi SMK-2 50.25 Mayıs-2010 Gözlenmedi SMK-3 50.20 Mayıs-2010 Gözlenmedi SMK-4 50.35 Mayıs-2010 Gözlenmedi SMK-5 35.00 Eylül-2010 4.50 SMK-6 35.00 Eylül-2010 9.00 SMK-7 35.00 Eylül-2010 9.00 157 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 36. Sahada Açılmış Olan Temel Sondaj Kuyularının Lokasyonunu Gösteren Kroki (ölçeksiz) (Arson, 2010). Bölgede DSİ tarafından belirlenen bir yer altı suyu işletme sahası veya yasaklanmış saha ve bir yer altı suyu planlaması bulunmamaktadır. Faaliyet sahasında ve civarında herhangi bir kaynak çıkışı ve ayrıca bir termal kaynak bulunmamaktadır. e) Proje Sahasının Hidrojeokimyası Proje sahasının hidrojeokimyasının ortaya konması amacıyla Madengözü Deresinin yatağından su numunesi alınmış ve laboratuarda analize tabi tutulmuştur. 29 Temmuz 2013 tarihinde alınan numune üzerinde yapılan analiz sonucunda, suyun pH açısından nötr bir su olduğu görülmüştür. Yapılan ağır metal analizlerinde, sonuçların tamamının eşik değerlerin altında kaldığı tespit edilmiştir31. Sahada herhangi bir kuyu bulunmadığından, numune alınamamış ve bu nedenle yer altı suyunun hidrojeokimyası hakkında bir bilgi elde edilememiştir. 31 Ek 2. Analiz Sonuçları 158 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ f) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler(arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje konusu alanda maden işletmesi kapsamında; galerilerde delme, patlatma, taşıma yapılacaktır. Sahanın jeolojisi de dikkate alınarak uygun patlatma paternleri hesaplanarak üretim planlaması yapılmıştır. Faaliyet sahasının bulunduğu bölgede yağışlı dönemde yer altı suyu bulunmakta olup yağışın kesilmesiyle de derinlere süzülüp yok olmaktadır. Dolayısıyla, yapılacak patlatmaların yer altı suyu sistemine herhangi bir zarar vermesi beklenmemektedir. Rapora konu madencilik faaliyetinin çevreye olan etkileri(özellikle yer altı ve yüzey suları) konusunda bir izleme çalışmasının akademik kurum/kuruluşlara ivedilikle yaptırılarak, sonuçların idari kurumlarla birlikte yerel halkla paylaşılacaktır. Ayrıca, ek atık depolama alanının “Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik” kapsamında tüm geçirimsizlik çalışmaları yapılarak atık ile yer altı suyunun etkileşimi söz konusu olmayacaktır. Çalışmalar sırasında proje alanı yakınında bulunan ve proje alanı içinde bulunup malzeme alımı yapılmayacak olan kuru dere yataklarına katı, sıvı herhangi bir atık bırakılmayacak, dere yataklarında bir değişiklik yapılmayacaktır. IV.5. Hidrolik Özellikler, Ekolojik Özellikler ve Akış Oranı Ölçümleri a) Bölge ve Proje Alanı Hidrolik Özellikleri Proje alanı, DSİ havza sınıflandırmasına göre 22 numaralı Doğu Karadeniz Havzası içinde, havzanın iç-orta bölgesinde yer almaktadır. Havzanın bu bölümü engebeli bir topoğrafya ya sahip olup özellikle kışın bol yağış almaktadır. Proje alanında hidroloji genel olarak, bölgeye yağan yağmur ve eriyen karların oluşturduğu akışla oluşan dereler ile temsil edilmektedir. Bu bölgede oldukça yoğun yağışlar geçekleşmektedir. Yağış yüksek kotlara doğru artmakta ve yüksek kotlarda genellikle kar şeklinde görülmektedir. Bölgede sürekli akan derelerle birlikte, topoğrafyanın engebeli yapısından dolayı, vadilerde erime mevsiminde akışa geçen süreksiz dereler oluşmaktadır. Engebeli bir topoğrafyaya sahip olan bölgede yüzeysuyu drenaj yapısı oldukça gelişmiştir. Proje alanında yapılmış herhangi bir detaylı hidrolojik çalışma bulunmamaktadır. Bölgede en önemli akarsu Melet Irmağı’dır. Bölgenin tüm yüzey sularını drene eden Melet Irmağı, Mesudiye’nin kuzey yamaçlarından doğmakta, güney-kuzey istikametinde akarak Ordu İli’nden Karadeniz’e boşalmaktadır. Bölgede bulunan diğer küçük dereler mevsimsel akışa sahip olup hidrolojik açıdan önem arz etmemektedirler. Proje sahası Maden deresinin memba kısmında kuru bir dere yatağı üzerinde bulunmaktadır. Atık depolama tesisinin hemen membasında eski atık depolama tesisi bulunmaktadır. 159 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Sahaya en yakın akarsu 200-300 m kadar batıda bulunan Maden Deresidir. Maden Deresi mevsimsel akışa sahip olup yazın kurumaktadır. Proje sahasının doğusundan doğan birkaç yan dere mansapta Maden Deresini oluşturmaktadır. Maden Deresi, doğu-batı istikametinde akarak Sütler mahallesi civarında Ovaçukur Dere ile birleşmektedir. Ovaçukur Dere ise kuzeye doğru akarak yaklaşık 5 km sonra Melet Irmağına boşalmaktadır. b) Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrokimyasal Özellikleri 1 no’lu atık depolama alanının membasında yer alan sel kapanının olduğu bölgeden yüzeysel su numunesi alınmıştır. Bu su numunesine ait analiz sonucu aşağıda verilmiştir. Tablo 66. Yüzeysuyu Numune Analiz Sonucu Su Kalite Parametreleri Numune Adı S2 27,1 Sıcaklık ( C) pH 7,99 8,63 8,6 6,5-8,5 6,5-8,5 İletkenlik (µS/cm) 147,5 220 255 < 400 400-1000 0,78 <0,5 <0,5 0,98 <0,5 <0,5 1.5 1.2 0.8 3 2.4 1.7 10013000 4.3 3.7 2.5 8,1 8,01 >8 6-8 3-6 <3 100,5 100,2 90 70-90 40-70 < 40 15 17 < 25 25-50 50-70 > 70 <4 <4 <4 4-8 8-20 > 20 <0,01 <0,01 < 0,2 0,01 0,019 0,37 o RES 436 nm: 1,46 RES 525 nm: <0,5 RES 620 nm: <0,5 Çözünmüş oksijen 8,19 a (mg O2/L) Oksijen doygunluğu 101,5 a (%) Kimyasal oksijen ihtiyacı 16 (KOİ) (mg/L) Biyolojik oksijen ihtiyacı <4 (BOİ5) (mg/L) Amonyum azotu <0,01 + (mg NH4 -N/L) Nitrit azotu 0,009 (mg NO2‾-N/L) Nitrat azotu 0,5 (mg NO3‾-N/L) Toplam kjeldahl-azotu 0,64 (mg/L) Toplam fosfor (mg P/L) 0,091 Cıva (μg Hg/L) <0,5 Kadmiyum <1 (μg Cd/L) Kurşun <5 (μg Pb/L) Bakır (μg Cu/L) 5,6 Nikel (μg Ni/L) <5 Çinko 27 (μg Zn/L) Fekal koliform 0 (EMS/100 mL) Toplam koliform 40 (EMS/100 mL) S1: Maden Deresi S2: Melet Çayı Renk S3 26,4 I ≤ 25 Su Kalite Sınıfları* II III ≤ 25 ≤ 30 S1 25,4 b b 6,0-9,0 b IV > 30 6,0-9,0 dışında > 3000 5 4.2 2.8 0,2-1 1-2 >2 < 0,002 0,0020,01 0,01-0,05 > 0,05 0,33 <5 5-10 10-20 0,66 0,75 0.5 1.5 5 >5 0,041 <0,5 0,036 <0,5 < 0,03 < 0,1 0,03-0,16 0,1-0,5 0,16-0,65 0,5-2 > 0,65 >2 <1 <1 ≤2 2-5 5-7 >7 <5 <5 ≤10 10-20 20-50 > 50 <2 <5 <2 <5 ≤20 ≤20 20-50 20-50 50-200 50-200 > 200 > 200 <1 2 ≤200 200-500 500-2000 > 2000 20 0 ≤10 10-200 200-2000 > 2000 20000100000 > 100000 10020000 S3: Melet Çayı – Maden Gözü Deresi Karışımı 800 250 ≤100 > 20 160 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ *: Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği(YSKYY) Ek-5 Tablo 5 Şekil 37 Yüzey Suyu Numunelerinin Alındığı Yerleri Gösterir Topografik Harita 161 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ c) Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu Proje sahasında sürekli akar bir dere yoktur. Proje sahasına en yakın sürekli akar dere, sahanın yaklaşık 200-300 m kadar batıdan akan Maden Deresi olup Madengözü Deresine ve çevredeki alıcı ortama hiçbir şekilde müdahele edilmeyecektir. Faaliyet alanının mansabında özel sektör tarafından yapımı tamamlanan “Ordu Regülatörü ve HES” tesisi ile Ordu ili Gülyalı ilçesine su temini için DSİ tarafından yapımı devam eden “Ordu İçmesuyu Projesi” bulunmaktadır. Projenin inşaatında ve işletmesinde içme suyu kaynağına ve diğer tesislere zarar vermeyecek şekilde çalışmalar yürütülecek, yer altı ve yüzey sularına olumsuz etkinin oluşmaması için gerekli önlemler alınacaktır. 29.06.2013 tarih ve 28338 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe gren “İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. 03.03.2014 tarihli Orman ve Su işleri Bakanlığı tarafından yayınlanan 2014/1 sayılı genelgenin hükümlerine uyulacaktır. d) Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu ve su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar) Proje alanı oldukça bakir bir alandır (Bkz. Foto 14). Engebeli yapısından dolayı sulu tarım, sanayi vb faaliyetler yapılamamaktadır. Bu nedenlerden dolayı herhangi bir yüzey suyu kullanımı bulunmamaktadır. Kabadüz ilçesi genelinde engebeli araziden oluşmakta olup sadece fındık yetiştirilmektedir. Faaliyet alanının mansabında özel sektör tarafından yapımı tamamlanan “Ordu Regülatörü ve HES” tesisi ile Ordu ili Gülyalı ilçesine su temini için DSİ tarafından yapımı devam eden “Ordu İçme suyu Projesi” bulunmaktadır. Proje süresince, su ürünlerine veya bunları tüketenlerin veya kullananların sağlığına zarar veren maddelerin iç sulara ve denizlerdeki istihsal yerlerine veya civarına dökülmeyecektir. Atık söz konusu olacaksa; sulara boşaltılacak zararlı atıklar, Su Ürünleri Yönetmeliği”nin 6 sayılı ekinde gösterilen kabul edilebilir değerlere indirildikleri taktirde alıcı ortama deşarj edilmesi sağlanacaktır. e) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Atık depolama sahasında aşırı yağış durumlarına karşı sahanın çevresine taşkın önleme ve drenaj kanalları yapılarak bu kanallarda birikecek sular dere yatağına verilecektir. Bu kuşaklama kanallarının bir kısmı yapılmıştır (Foto 15). 162 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Kuru dere yataklarına yağış sularının dışında katı, sıvı herhangi bir atık atılmayacak ve dere yataklarına herhangi bir müdahalede bulunulmayacaktır. Proje sahası ve çevresinde bulunan sürekli veya mevsimlik akış gösteren dere yataklarına planlanan inşaat ve faaliyetler dışında, katı veya sıvı atık atılmayacak, pasa veya malzeme doldurulmayacak, dere yataklarından malzeme temin edilmeyecek, doğal akışları değiştirilmeyecektir. Proje alanında ve yakın çevresinde olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları bulunmamakta olup 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu gereği faaliyet alanı civarında bulunan su ürünleri istihsal sahalarına taş, toprak moloz vb maddeler dökülmeyecek veya dökülecek şekilde tesisat yapılmayacaktır. Proje süresince su ürünlerine veya bunları tüketenlerin veya kullananların sağlığına zarar veren maddelerin iç sulara ve denizlerdeki istihsal yerlerine veya civarına dökülmemesi sağlanacaktır. Foto 15. Kuşaklama kanalarından bir görünüm. IV.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler a) Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler Proje konusu faaliyet; Ordu ili, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje alanı ve civarının iklimsel özelliklerinin tespitinde Ordu Meteoroloji istasyonu ölçüm verileri kullanılmıştır. Söz konusu istasyona ait özellikler aşağıda sunulmuştur. 163 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. İstasyon Adı Ölçüm Yılı Enlem Boylam CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ : Ordu (17033) : 1970-2013 : 40 : 37 Belirtilen meteoroloji istasyonu verileri kullanılarak belirlenen meteorolojik özellikler aşağıda başlıklar halinde sunulmuştur. Yerel Basınç: Kullanılan meteoroloji verileri dikkate alındığında; Ordu ilinde hissedilen, en yüksek yerel basınç 1043.2 hPa, en düşük yerel basınç değeri ise 992.3 hPa olarak tespit edilmiştir. Söz konusu veriler aşağıda tablo ve grafik olarak sunulmuştur. Tablo 67. Yerel Basınç Verileri (1970-2013) Meteorolojik Ock Veri Ortalama Basınç 1018,5 (hPa) En Yüksek Basınç 1041,1 (hPa) En Düşük Basınç 992,3 (hPa) Şbt Mrt 1017 1016,1 1013,4 1013,4 1011,8 1010,2 1010,9 1014,2 1017,2 1035,9 1043,2 1032,6 1026,7 1023,3 1019,3 1021,2 1028,9 1033,7 1033 1038,4 996,3 994,5 996,1 998,7 998,3 1001,2 998,1 996,1 Nsn Mys 998,5 Hzn Temz Agus 999,8 Eyl 998,9 Ekm Ksm Arlk 1018,2 1018,5 1050 1040 1030 1020 Ortalama Basınç (hPa) En Yüksek Basınç (hPa) 1010 En Düşük Basınç (hPa) 1000 990 980 Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Şekil 38. Yerel Basınç Veri Grafiği 164 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Sıcaklık: Kullanılan meteoroloji verileri dikkate alındığında; Ordu ilinde hissedilen yıllık ortalama en yüksek sıcaklık 23.3 oC, en yüksek sıcaklık 27.5 oC ile Ağustos Ayı, en düşük sıcaklık ise 3.8 oC ile Şubat ayı olarak tespit edilmiştir. Söz konusu veriler aşağıda tablo ve grafik olarak sunulmuştur. Tablo 68. Sıcaklık Verileri Meteorolojik Veriler 0 Ort. Sıc. ( C) 0 En Yüksek Sıc. ( C) 0 En Düş. Sıc. ( C) Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk 6,8 10,8 6,7 10,9 8 12,1 11,5 15,2 15,7 19,2 20,4 24,1 23,1 26,9 23,3 27,5 19,9 24,4 16 20,4 11,7 16,2 8,6 12,7 3,8 5 8,3 12,4 16,5 19,5 19,9 16,7 12,9 8,6 5,6 3,9 30 25 20 Ort. Sıc. (0C) 15 En Yüksek Sıc. (0C) En Düş. Sıc. (0C) 10 5 0 Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Şekil 39. Sıcaklık Veri Grafiği Yağış: Kullanılan meteoroloji verileri dikkate alındığında; Ordu ili ölçülen yıllık ortalama toplam yağış miktarı 86,8 mm olarak tespit edilmiştir. Günlük en yüksek yağış miktarı ise 171,3 mm ile Haziran ayında ölçülmüştür. Söz konusu veriler aşağıda tablo ve grafik olarak sunulmuştur. Tablo 69. Yağış Verileri Meteorolojik Veri Ort. Top. Yağ. Mik. (mm) Günlük En Cok Yağ. Mik. (mm) Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Tem Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık 93,6 80,7 77,5 72 55,1 77,1 61,2 68 83,8 136,1 128,1 108,4 86,8 63,1 47,2 55,6 49,6 98 126,5 78,1 109,2 73,3 67,8 171,3 41,8 171,3 165 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ 180 160 140 120 100 Ort. Top. Yağ. Mik. (mm) 80 Günlük En Cok Yağ. Mik. (mm) 60 40 20 0 Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Tem Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Şekil 40. Yağış Veri Grafiği Bağıl Nem: Kullanılan meteoroloji verileri dikkate alındığında; Ordu ilinde ölçülen ortalama en yüksek nem miktarı Mayıs ayında % 76,6 olarak tespit edilmiştir. Ayrıca en düşük bağıl nem % 6 ile Mart ayında ölçülmüştür. Söz konusu veriler aşağıda tablo ve grafik olarak sunulmuştur. Tablo 70. Bağıl Nem Verileri Meteorolojik Veri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Ort. Nem (%) En Düş. Nem (%) 68 12 69,3 10 73,2 6 75,9 19 76,6 34 72,7 29 72,9 29 72,9 41 73,8 33 74,9 15 70,8 11 67,9 12 90 80 70 60 50 Ort. Nem (%) 40 En Düş. Nem (%) 30 20 10 0 Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Şekil 41. Bağıl Nem Veri Grafiği 166 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Sayılı Günler: - Kullanılan meteoroloji verileri dikkate alındığında; Ordu ilinde; kar yağışlı günler sayısı toplamı yıllık 11,4 kar örtülü günler sayısı toplamı yıllık 7,9 sisli günler sayısı ortalaması 7,1 dolulu günler sayısı ortalaması 0,3 kırağılı günler sayısı ortalaması 15,2 toplam orajlı günler sayısı ortalaması 17,9 olarak ölçülmüştür. Tablo 71. Sayılı Günler Verileri Meteorolojik Elemanlar Kar Yağışlı Günler Sayısı Kar Örtülü Günler Sayısı Sisli Günler Sayısı Ortalaması Dolulu Günler Sayısı Ortalaması Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk 3,2 4 1,9 0,3 - - - - - - 0,5 1,5 2,5 3,3 0,8 0,1 - - - - - - - 1,2 0,4 0,5 1,6 2,6 1,5 0,1 - - - 0,1 0,2 0,1 - 0,1 - - 0,1 - - - - - 0,1 - 4,2 3,2 2,8 0,2 - - - - - - 1,2 3,6 0,1 0,1 0,3 1,6 3,4 3,8 2 2,2 2,4 1,2 0,6 0,2 4.5 Kar Yağışlı Günler Sayısı 4 3.5 Kar Örtülü Günler Sayısı 3 Sisli Günler Sayısı Ortalaması 2.5 2 Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 1.5 Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması 1 0.5 Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması 0 0 2 4 6 8 10 12 14 Şekil 42. Sayılı Günler Veri Grafikleri 167 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Maksimum Kar Kalınlığı: Kullanılan meteoroloji verileri dikkate alındığında; Ordu ilinde en kalın kar 59 cm ile Şubat ayında gözlenmiştir. Tablo 72. Maksimum Kar Kalınlığı Verileri Meteorolojik Elemanlar Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Maksimum Kar Kalınlığı (cm) 38 59 26 3 - - - - - - 2 41 59 Maksimum Kar Kalınlığı (cm) 70 60 50 40 30 20 10 0 Maksimum Kar Kalınlığı (cm) Şekil 43. Maksimum Kar Kalınlığı (cm) Ock Şbt Mrt Nsn Ksm Arlk Şekil 44. Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği (cm) 168 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Rüzgar: Kullanılan meteoroloji verileri dikkate alındığında; Ordu ilinde hissedilen; Yıllık ortalama rüzgar hızı; 1,65 m/s olarak ölçülmüştür. Söz konusu veriler aşağıda tablo ve grafik olarak sunulmuştur. Tablo 73. Ortalama Rüzgar Hızı Verileri Meteorolojik Veri Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk 1,7 1,7 1,6 1,5 1,4 1,6 1,8 1,9 1,8 1,6 1,6 1,6 Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) 2 1.8 1.6 1.4 Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) 1.2 1 Şekil 45.Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği Tablo 74. Yönlere Göre Rüzgar Hızı Verileri Meteorolojik Veriler Ock Mrt Nsn Mys 2 1,9 2 Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk 2 Şbt 1,9 Hzn N Rüz. Ort. hızı (m/s) NNE Rüz. Ort. hızı (m/s) 2,3 2,6 2,5 2,3 2,1 1,9 1,8 1,5 1,4 1,6 1,4 1,7 1,6 1,7 1,5 1,7 1,6 1,9 1,8 2,2 1,8 2,1 1,7 2 1,7 1,7 1,5 1,5 1,4 1,5 1,3 1,2 1,2 1,3 1,3 1,4 1,3 1,4 1,2 1,5 1,2 1,5 1,3 1,5 1,3 1,5 1,2 1,5 1,3 1,4 1,2 1,3 1,2 1,2 1,1 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,1 1,1 1,1 1,1 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,3 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,3 1,6 1,4 1,7 1,3 1,5 1,2 1,4 1,2 1,3 1,3 1,4 1,2 1,4 1,3 1,4 1,3 1,5 1,2 1,4 1,3 1,5 1,3 1,6 1,5 1,7 1,5 1,7 1,5 1,6 1,4 1,5 1,3 1,4 1,4 1,5 1,4 1,6 1,5 1,6 1,4 1,5 1,4 1,5 1,4 1,6 1,5 1,8 1,7 1,8 1,7 2,1 1,7 2 1,5 1,7 1,4 1,6 1,6 1,8 1,7 1,8 1,6 1,8 1,6 1,8 1,6 1,8 1,7 2 1,9 2,1 1,9 2,2 2 2,1 2 2,2 1,7 2,1 1,6 2 1,9 2,2 1,9 2,2 1,8 2,3 1,9 2,1 1,7 2,1 2 2,1 2 2,1 1,9 1,9 2 1,9 1,9 2,3 2,4 2,5 2,4 1,9 1,9 1,9 NE Rüz. Ort. hızı (m/s) ENE Rüz. Ort. hızı (m/s) E Rüz. Ort. hızı (m/s) ESE Rüz. Ort. hızı (m/s) SE Rüz. Ort. hızı (m/s) SSE Rüz. Ort. hızı (m/s) S Rüz. Ort. hızı (m/s) SSW Rüz. Ort. hızı (m/s) SW Rüz. Ort. hızı (m/s) WSW Rüz. Ort. hızı (m/s) W Rüz. Ort. hızı (m/s) WNW Rüz. Ort. hızı (m/s) NW Rüz. Ort. hızı (m/s) NNW Rüz. Ort. hızı (m/s) 169 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Ock N Rüz. Ort. hızı (m/s) NNW Rüz. Ort. hızı… 3 NNE Rüz. Ort. hızı… 2.5 NW Rüz. Ort. hızı… NE Rüz. Ort. hızı (m/s) 2 WNW Rüz. Ort. hızı… W Rüz. Ort. hızı (m/s) 1.5 1 0.5 0 Şbt Mrt Nsn ENE Rüz. Ort. hızı (m/s) Mys E Rüz. Ort. hızı (m/s) WSW Rüz. Ort. hızı… Hzn ESE Rüz. Ort. hızı (m/s) Temz Agus SW Rüz. Ort. hızı (m/s) SE Rüz. Ort. hızı (m/s) SSW Rüz. Ort. hızı… SSE Rüz. Ort. hızı (m/s) S Rüz. Ort. hızı (m/s) Eyl Ekm Şekil 46. Yönlere Göre Rüzgar Hızı Grafiği Tablo 75. Yıllık Esme Sayıları Grafiği Meteorolojik Veri N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk 1634 1630 1119 1084 881 1324 1708 3821 3825 4109 3584 2988 1044 807 1075 1833 1788 2240 1399 1433 798 1362 1412 3252 2712 3173 2638 2628 777 728 1139 2115 2788 3694 2361 2229 1223 1428 1364 2516 2000 2358 2551 2136 779 791 1493 2710 3228 4928 2544 2413 1100 1489 1132 2125 1535 1878 1713 1817 539 635 1330 2897 3632 5025 3011 2010 925 1284 1235 2430 1626 2013 1977 1781 578 467 1190 3116 3252 4339 2088 1479 567 1347 1278 3074 2310 2641 2261 2106 449 465 1146 2708 2996 3666 2111 1090 465 1199 1502 3691 3380 2708 2835 1972 429 507 1184 2447 2889 3321 1735 1131 524 1429 1502 4182 3682 3057 2647 2110 494 501 986 2383 2519 2754 1656 1182 689 13534 1745 4538 3471 3063 2426 1985 706 460 840 1948 1842 2481 1431 1345 697 1911 1719 4868 3196 3769 2552 2346 706 637 979 2027 1380 1649 1159 1062 758 1576 1915 4391 3472 4069 3309 2592 843 649 929 1583 1371 1564 979 1153 737 1474 1748 4296 3777 4655 3498 3336 760 671 924 1561 Tplm 29319 37291 21593 17611 9364 29357 18260 43184 34986 37493 31991 27797 8104 7318 13215 27328 170 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. 15000 NNW NW 10000 WNW CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ N Ock NNE NE Mrt ENE 5000 W Şbt Nsn E 0 WSW Mys ESE SW Hzn Temz SE SSW SSE Agus S Şekil 47. Yıllık Rüzgar Grafiği Rüzgar Verileri ve Hakim Rüzgar Yönleri: Ordu İli 2011 yılı rüzgar verileri incelendiğinde; 1. Derece Hakim Rüzgar Yönü : SSE 2. Derece Hakim Rüzgar Yönü : SSW 3. Derece Hakim Rüzgar Yönü : NNE olarak tespit edilmiştir. Tablo 76 . Mevsimlik Rüzgar Verileri İLKBAHAR Meteorolojik Veriler YAZ Meteorolojik Veriler Mart Nsn Mys Yıllık N NNE 2788 3694 3228 4928 3632 5025 9648 13647 NE ENE 2361 2229 2544 2413 3011 2010 7916 6652 E ESE 1223 1428 1100 1489 925 1284 3248 4201 SE SSE 1364 2516 1132 2125 1235 2430 3731 7071 S SSW 2000 2358 1535 1878 1626 2013 5161 6249 SW WSW 2551 2136 1713 1817 1977 1781 6241 5734 W WNW 779 791 539 635 578 467 1896 1893 NW NNW 1493 2710 1330 2897 1190 3116 4013 8723 N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Hzrn Tmz Ags Yıllık 3252 4339 2996 3666 2889 3321 9137 11326 2088 1479 2111 1090 1735 1131 5934 3700 567 1347 465 1199 524 1429 1556 3975 1278 3074 1502 3691 1502 4182 4282 10947 2310 2641 3380 2708 3682 3057 9372 8406 2261 2106 2835 1972 2647 2110 7743 6188 449 465 429 507 494 501 1372 1473 1146 2708 1184 2447 986 2383 3316 7538 171 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. SONBAHAR Meteorolojik Veriler N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Eyl Ekm Ksm Yıllık 2519 1842 1380 5741 N 2754 1656 2481 1431 1649 1159 6884 4246 NNE NE 1182 689 1345 697 1062 758 3589 2144 ENE E 13534 1745 1911 1719 1576 1915 17021 5379 ESE SE 4538 3471 4868 3196 4391 3472 13797 10139 SSE S 3063 2426 3769 2552 4069 3309 10901 8287 SSW SW 1985 706 2346 706 2592 843 6923 2255 WSW W 460 840 637 979 649 929 WNW NW 1948 2027 1583 1746 2748 5558 KIŞ MEVSİMİ YILLIK ORTALAMASI 15000 NNW NW 10000 WNW 5000 W N E 0 WSW SW SSW NNE NE ENE S ESE SE SSE YAZ MEVSİMİ YILLIK ORTALAMASI 15000 NNW NW 10000 WNW 5000 W WSW SW SSW N NNE NE ENE E 0 S ESE SE SSE KIŞ Meteorolojik Veriler NNW Arlk Ock Şbt Yıllık 1371 1564 1634 1630 1788 2240 4793 5434 979 1153 1119 1084 1399 1433 3497 3670 737 1474 881 1324 798 1362 2416 4160 1748 4296 1708 3821 1412 3252 4868 10314 3777 4655 3825 4109 2712 3173 10314 11937 3498 3336 3584 2988 2638 2628 9720 8952 760 671 1044 807 777 728 2581 2206 924 1561 1075 1833 1139 2115 3138 5509 İLKBAHAR MEVSİMİ YILLIK ORTALAMASI 15000 NNW NW10000 WNW 5000 0 W WSW SW SSW N S NNE NE ENE E ESE SE SSE SONBAHAR MEVSİMİ YILLIK ORTALAMASI 20000 NNW NW 15000 WNW 10000 W N 5000 0 WSW SW SSW NNE NE ENE E S ESE SE SSE Şekil 48. Mevsimlere Göre Yıllık Rüzgar Verileri Ortalaması 172 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ OCAK 5000 NNW NW 4000 WNW W ŞUBAT N 4000 NNW NW 3000 NNE NE 3000 2000 1000 0 ENE E WSW W ESE SW SSW WNW 2000 1000 0 SSE SE SSE S NİSAN N N NNW5000 NW 4000 NNE NE 2000 ENE 1000 0 WSW SW E W ESE WSW NNE NE 3000 2000 1000 0 WNW SE SSW E ESE MART W ENE SW SSW S WNW NNE NE WSW SE NNW4000 3000 NW N ENE E ESE SW SSE SE SSW SSE S S MAYIS NNW6000 5000 NW 4000 WNW W HAZİRAN N N NNW5000 NW 4000 NNE NE 3000 2000 1000 0 ENE WSW SW SSW SE SSE S WNW E W ESE WSW NNE NE 3000 2000 1000 0 ENE E ESE SW SSW SE SSE S 173 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ TEMMUZ NNW4000 NW 3000 WNW AĞUSTOS N 2000 ENE 1000 W NNW5000 NW 4000 NNE NE W WSW ESE WSW SW SSW SE ESE SE SSE S EYLÜL EKİM N NNW5000 NW 4000 NNE NE ENE WSW SW SSW WNW E W ESE WSW 0 SE NNE NE 3000 2000 1000 0 ENE E ESE SE SSE S S KASIM ARALIK N W N SW SSW SSE NNW5000 4000 NW WNW E S 5000 W ENE SW SSW SSE 15000 NNW NW 10000 WNW NNE NE 3000 2000 1000 0 WNW E 0 N N NNW5000 4000 NW NNE NE 3000 2000 1000 0 ENE WSW SW SE SSW SSE S WNW E W ESE WSW NNE NE 3000 2000 1000 0 ENE E ESE SW SE SSW SSE S Şekil 49. Aylık Rüzgar Grafikleri 174 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü: En hızlı esen rüzgar; W yönünde ortalama 31.4 m/sn hız ile Haziran ve Aralık ayında ölçülmüştür. Tablo 77. Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk En Hızlı Esen Rüzgar Hızı 27,9 28,4 30,6 25,4 26,5 31,4 22 17,8 30,5 25,5 26 30,3 En Hızlı Esen Rüzgar Yönü N NNW SSE NW NW W NW NNW N WNW NW WNW Meteorolojik Veriler 1 35 27.9 30 25 20 15 10 5 0 30.3 12 11 26 25.5 10 2 28.4 3 30.6 4 25.4 30.5 17.8 9 26.5 22 5 31.4 8 6 7 Şekil 50. En Hızlı Esen Rüzgar Hızı Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı: Belirlenen meteoroloji istasyonunda; fırtınalı gün sayısı ortalaması yıllık; 0,5 Bunun dışında kuvvetli rüzgarlı günler sayısı ortalaması yıllık; 3,3 olarak tespit edilmiştir. Tablo 78. Fırtınalı Gün Sayısı ve Kuvvetli Rüzgar Gün Sayısı Ortalamaları Meteorolojik Veriler Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ort. Fırtınalı Gün Say. 0,8 1 0,9 0,7 0,4 0,2 0,1 - 0,3 0,4 0,7 0,8 0,5 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. 4,2 4,3 4,7 4 2,5 2,3 2 2 2,5 2,9 3,8 4,3 3,3 175 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ ORTALAMA FIRTINALI GÜN VE KUV.RÜZ.GÜN SAYISI 6 Eksen Başlığı 5 4 3 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. 2 Ort. Fırtınalı Gün Say. 1 0 Şekil 51. Fırtınalı Gün Sayısı ile Kuvvetli Rüzgar Gün Sayısı Ortalamaları Grafiği Ordu-Merkez Meteoroloji istasyonunun uzun zamanlı meteorolojik verileri (1970-2013) Ek-9’da sunulmuştur. b) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Projenin arazi hazırlığı, inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerinde gerçekleştirilecek faaliyetlerin yerel ve bölgesel iklimde bir etki meydana getirmesi beklenmemektedir. IV.7. Flora ve Fauna a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Faunası Proje ve Etki Alanında Koruma Alanlarının (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Alanı, Ramsar Alanı, Sulak Alan, Turizm Alanı ve Merkezi) Bulunup Bulunmadığı, Bulunuyor İse Bu Alanların Proje Alanı ve Etki Alanına Olan Uzaklıklarının Belirtilmesi, Projenin Bu Alanlar Üzerine Etkisi; Proje alanı ve yakın çevresinde Ordu İli’nde Milli Park (MP), Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇK), Tabiatı Koruma Alanı (TKA), Biyogenetik Rezerv Alanı, Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, Tabiat Parkı (TP), Biyosfer Rezervi gibi ulusal ve uluslar arası mevzuatlarla koruma altına alınmış alan bulunmamaktadır. Proje ve Etki Alanındaki Flora/Fauna ve Yaşam Alanları (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alanda doğal olarak yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararası yasalarla koruma altına alınan türler, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların yaşama ortamları, av hayvanlarının adları, populasyonları ve bu 176 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ türler için alınan Merkez Av Komisyonu Kararları, arazi ve literatür çalışmalarının ayrı ayrı değerlendirilmesi) Proje Alanındaki Vejetasyon Tiplerinin Bir Harita Üzerinde Gösterilmesi Ek atık depolama alanının kurulması planlanan alanın bir kısmı tapulu arazidir. Bir kısmı ise, orman sayılan alanlardan sayılmaktadır. Orman sayılan alanlar için ise ilgili mevzuat kapsamında gerekli izinlerin alınması için müracaatta bulunulacaktır. Projenin gerçekleştirilmesi planlanan alanlarda doğal yapı antropojen etkiler ile büyük ölçüde yok olmuştur. Proje alanın yakın civarındaki flora ve faunası ile ilgili bilgiler ise aşağıda yer almaktadır. Bir bölgenin biyoanalizinin yapılabilmesi için bölgede flora ve fauna türlerinin üreme, kışlama, çiçeklenme gibi farklı periyodlarında arazi çalışması yapmak gerekmektedir. Bunun için gerekli süre ise minimum 1 yıl olarak öngörülmektedir. Gözlemlerin en verimli seviyede temsil edildiği bir dönemde bile alandaki türlerin tamamına ulaşabilmek mümkün olmayabilir. Aynı zamanda, araştırılan alanın iklimsel özellikleri de gözlemlerin yapılabilmesi için önemli bir unsurdur. Bu sebepten dolayı bu projenin türlerinin tespitinde daha önceki zamanlarda çeşitli dönemlerde yapılmış olan arazi gözlem ve örneklemleri de dikkate alınmıştır. Teşhis aşamasından önce TUBITAK Türkiye bitkileri veri servisinden (TUBİVES) olası türlerin varlığı gerek A6 karesi, gerekse Ordu il sınırları dahilinde incelenerek ön bilgiler alınmış, ardından Ordu İli’ne bağlı ve proje ve etki alanı sınırları içerisinde nokta gözlemler gerçekleştirilmiş, yaban hayatına herhangi bir zarar verilmeyecek şekilde ayırt edici özelliklerine göre tür teşhisleri yerinde yapılmış, proje alanı ile örtüşen ve bölge civarında yapılmış tezler ve çeşitli yaban hayatı çalışmaları incelenerek literatür çalışmalarıyla desteklenen türler ise raporun takibinde yer almıştır. IUCN Risk Sınıfları (ver. 3.1- 2001) IUCN tarafından en son yayınlanan “European Red List (ERL)” kategorileridir. Avrupa ülkelerinde IUCN risk sınıflarına göre flora ve fauna türlerinin sınıflandırılması 1970’li yıllardan itibaren gerçekleştirilmeye başlanmıştır. 2001 yılında belirlenmiş olan (Version 3.1) IUCN Kırmızı Liste sınıfları ve ölçütleri aşağıdaki açıklanmıştır. IUCN The World Conservation Union Kırmızı Liste Sınıfları ve Ölçütleri Version 3.1 (2001) EX-Extinct (Tükenmiş) EW- Extinct In The Wild (Doğada Tükenmiş) Son bireyin de öldüğüne hiçbir makul şüphe kalmadığında o takson EX olur. Taksonun geçmişteki dağılım alanındaki bilinen ve/veya tahmin edilen habitatta, uygun zamanda (günlük, mevsimlik, yıllık) yapılan etraflı taramalarda hiçbir bireyin kaydedilmemesi durumunda takson tükenmiş sayılabilir. Bu taramalar, türün yaşam döngüsü ve formuna uygun bir zaman aralığında yapılmış olmalıdır. Sadece tarımda, tutsak olarak (örn. Kafeste) veya geçmiş dağılımının çok dışında yerleştirilmiş populasyon(lar) halinde yaşadığı bilinen bir takson Doğada Tükenmiştir. Taksonun geçmişteki dağılım alanındaki bilinen ve/veya tahmin edilen habitatta, uygun zamanda (günlük, 177 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ mevsimlik, yıllık) yapılan etraflı taramalar sonucunda hiçbir bireyin kaydedilmemesi durumunda takson EW sayılabilir. Bu taramalar, türüm yaşam döngüsü ve formuna uygun bir zaman aralığında yapılmış olmalıdır. CR-Critically Endangered (Çok Tehlikede) Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun CR ölçütlerinden herhangi birini Kritik sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa, takson CR olarak sınıflandırılır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin aşırı derecede yüksek olduğu kabul edilir. EN- Endangered (Tehlikede): Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun EN ölçütlerinden herhangi birini tehlike sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa takson EN olarak sınıflandırılır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin çok yüksek olduğu kabul edilir. VU- Vulnerable (Duyarlı): Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun VU ölçütlerinden herhangi birini tehlike sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa takson VU olarak sınıflandırılır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin yüksek olduğu kabul edilir. NT- Near Threatened (Tehdide yakın) Ölçütlere göre değerlendirildiğinde CR EN veya VU sınıfına girmeyen, fakat bu ölçütleri karşılamaya yakın olan veya yakın gelecekte tehdit altında olarak tanımlanma olasılığı olan bir takson NT olarak sınıflandırılır. LC- Least Concern (Düşük Riskli) Ölçütlere göre değerlendirildiğinde CR EN veya VU sınıflarına girmeyen bir takson LC olarak sınıflandırılır. Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksek olan taksonlar bu sınıfa girer. DD- Data Deficient (Yetersiz Verili): Yeterli bilgi bulunmadığı için yayılışına ve/veya nüfus durumuna bakarak tükenme riskine ilişkin bir değerlendirme yapmanın mümkün olmadığı taksonlar DD sınıfına girerler. Bu sınıftaki bir takson iyi çalışılmış ve biyolojisi iyi biliniyor olabilir, ama gerekli yayılış ve nüfus bilgileri elde yoktur. Dolayısıyla DD bir tehdit sınıfı değildir. Bu sınıfta listelenmek ek bilgi gerektiği ve ileride taksonun tehdit altındaki bir sınıfa girebileceği anlamına gelir. Elde olan tüm verilerin en iyi şekilde kullanılması önemlidir. NE- Not Evalueted (Değerlendirilemeyen) Yukarıdaki herhangi bir kriter ile değerlendirilemeyen bitki türleri bu kategoride yer alır. Flora türleri için kriterler hakkında açıklayıcı bilgiler CR, EN ve VU kategorilerine konmak için kabul edilen ek kriterler şunlardır: CR Kategorisi İçin- Doğada çok kısa bir sürede kaybolma tehlikesi altında olan bitkiler hakkında aşağıdaki kriterlere göre karar verilebilir. A) Populasyon aşağıdaki tehditler sonucu azalıyor ise; a-Habitat özelliğinin değişimi ve türün kapalılık derecesinin azalması; b-Aktüel ve potansiyel bir toplama tehdidi altında olması; c-Başka bir taksonun istila tehdidi, melezleme, hastalık, tohum bağlamama, kirlenme, rekabetçiler ve parazitlerin etkisi altında olması; B) Bitkinin toplam yayılış alanı 100 km2 den ve tek yayılım alanı 10 km2’den az, çok parçalanmış veya tek bir lokasyondan biliniyor ise. EN Kategorisi İçin- Yukarıdaki belirtilen tehlikelerin yüksek riski altında, son 10 yıl içinde veya 3 nesilde populasyonda %50 azalma olacağı düşünülüyor, yayılış alanı 5000 km2 178 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ veya tek bir alanda 500 km2 kadar, birey sayısı 2500 ün altında veya en çok 5 lokasyondan biliniyor ise. VU Kategorisi İçin- Yukarıda belirtilen tehditler karşısında son 10 yıl veya 3 nesil içinde populasyonda %20 azalma olacağı düşünülen; yayılış alanı 10 lokasyondan fazla olmayan, yayılış alanı toplam 20.000 km2, olgun birey sayısı 10.000 den az veya arazi çalışmaları sırasında 100 yıl içinde populasyonunda %10 azalma olabileceği düşünülen türler. Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslar arası Ticaretine İlişkin Sözleşme -CITESEk I: Ticaretten etkilenen veya etkilenebilen ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan bütün türleri kapsayacaktır. Nesillerinin devamını daha fazla tehlikeye maruz bırakmamak için bu türlerin örneklerinin ticaretinin özellikle sıkı mevzuatlara tabi tutulması ve bu ticarete sadece istisnai durumlarda izin verilmesi zorunludur. Ek II (a) Halen nesilleri mutlak olarak tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olmamakla birlikte, nesillerinin devamıyla bağdaşmayan kullanımları önlemek amacıyla örneklerinin ticareti sıkı mevzuatlara tabi tutulmadığı takdirde soyu tükenebilecek olan türleri; ve (b) (a) bendinde bahis edilen belirli türlerin örneklerinin Ticaretinin etkili şekilde denetim altına alınabilmesi için mevzuata tabi tutulması gereken diğer türleri kapsar. Ek III: Taraflar’dan herhangi birinin, kullanımını önlemek veya kısıtlamak amacıyla kendi yetki alanı içinde düzenlemeye tabi tutulduğunu ve ticaretinin denetime alınmasında diğer Taraflar’la işbirliğine ihtiyaç duyduğunu belirttiği bütün türleri kapsar. Taraflar, Ek I, II ve III kapsamındaki türlerin örneklerinin ticaretine; işbu Sözleşme’nin hükümlerine uygun olmadıkça izin vermeyeceklerdir. Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruması Sözleşmesi (BERN) Ek-I Kesin olarak koruma altına alınan flora türleri Ek-II Kesin koruma altına alınan fauna türleri (SPFS- Strictly Protected Fauna Species) Ek-III Korunan fauna türleri (PFS- Protected Fauna Species) Flora Türleri İçin Habitat Sınıfları: 1 2 3 4 5 6 7 8 Orman,orman açıklıkları ve orman kenarları Maki Frigana (çoğu dikenli, alçak boylu ve yumak yastık oluşturan bitkiler) Kültür alanları (bağ, bahçe vb.), nadasa bırakılmış yerler Kuru çayır ve açık alanlar Nemli çayır, bataklık ve sulak alan, otsu yamaçlar Yol kenarı, terkedilmiş yerler Kayalık ve taşlık alanlar, gölgeli yerler, kalkerli yamaçlar Flora Türleri İçin Nispi Bolluk Dereceleri Fauna Türleri (Demirsoy,A.) 1 2 3 4 5 0 1 2 3 Nadir Seyrek Nispeten Bol Bol Saf Populasyon Oluşturmakta İçin Populasyon Yoğunlukları Yok Nadir Bol Çok Bol 179 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ FLORA Proje Alanı, Grid Kareleme Sistemine göre A6 karesinde yer almaktadır. Raporun flora kısmı oluşturulurken bitki türlerinin tespitinde Tübitak Türkiye bitkileri veri servisinden (TUBİVES) ve ek olarak H.Kutluk ve Burhan Aytuğ’a ait “Grid by Grid, Plants of Turkey” çalışmasından yararlanılmıştır. Ayrıca proje faaliyet alanı ve etki alanındaki türlerle ilgili gerekli verilerin belirlenmesinde daha önceden yapılmış olan gözlem ve arazi çalışmaları, literatür taramaları da kullanılmıştır. Vejetasyon: Türkiye, bitki coğrafyası bakımından 3 floristik bölgenin etkisi altındadır: Akdeniz, İranTuran ve Avrupa – Sibirya. Karadeniz, bu bölgelerden Avrupa-Sibirya bitki coğrafyasına dahildir. Ancak yine de proje etki alanında olduğu gibi Karadeniz Bölgesi’nde yer yer maki formasyonlarına da rastlanmaktadır. Maki vejetasyonu, Akdeniz ikliminin etkilerinin bulunduğu bölgelerde yaygın olan, çoğunlukla sert yapraklı, herdem yeşil çalılardan oluşan bir vejetasyon tipidir. Türkiye’de Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde yaygın olan maki vejetasyonu Karadeniz Bölgesi’nin sahil kesiminde yer yer eski Akdeniz enklavları halinde bulunmaktadır. Proje alanı Karadeniz Bölgesi’nde Ordu il sınırları içinde yer almaktadır. Bölgede dağlar kıyıya paralel uzanmaktadır. Dağların ilin güneyinde bulunması, İç Anadolu ile bağlantıyı güçleştirmektedir. Dolayısıyla bölgedeki türlerin fitocoğrafik açıdan yüksek oranda AvrupaSibirya bölgesine ait olması beklenmektedir. Verilen tür listesi incelendiğinde İran-Turan ve Akdeniz fitocoğrafik bölgeye ait olan tür sayılarının oldukça düşük olduğu görülmektedir. 180 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 52: Çalışma alanını içeren Ordu(Giresun) Orman Bölge Müdürlüğü sınırlarındaki vejetasyon yapısı Flora türlerinin Fitocoğrafik Bölgelere Göre Dağılımı Fitocoğrafik bölgesi tam olarak bilinmeyen veya geniş yayılışlı türler için (-) işareti kullanılmıştır. Proje alanı ve etki alanında 28 familyaya ait 73 tür tespit edilmiştir. Bu türlerin fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı; İran-Turan elementi 1, Avrupa-Sibirya elementi 34 (Karadeniz 5, Hirkan-Karadeniz 2), Akdeniz elementi 2, şeklindedir. Geri kalan türler ise kozmopolit veya fitocoğrafik bölgesi belirsizler kategorisindedir. Endemizm Karadeniz Bölgesi 220 endemik bitki türü ile 4. sıradadır. Ordu il genelinde 77 familyaya ait toplam 301 bitki türü bulunmaktadır. İldeki bitkilerden 19 tür endemiktir ve genellikle yüksek kesimlerde bulunmaktadır. Ordu İli ve çevre iller karşılaştırıldığında Ordu endemik bitkiler açısından daha yoksuldur. Proje etki alanındaki türlerden 2’si Türkiye için endemiktir. Bunlar; Digitalis lamarckii ve Trifolium apertum var kilaeum türleridir. Ancak bu türler oldukça yaygındır ve herhangi bir risk altında değildir. Çalışma alanındaki bitki türlerinin 4’ü IUCN (ERL) ’e göre (LC) ve LR(Ic) kategorisindedir. Bu kategoriler, Türkiye’de oldukça yaygın, bol olarak yetişen ve herhangi bir tehdidin söz konusu olmadığı bitkiler için kullanılmaktadır. Bunların neslinin tehlikeye girmesi gibi bir durum şu anda söz konusu olmadığı gibi gelecekte de değildir. Proje alanı ve etki alanında nadir, nesli tehlikede veya Bern Sözleşmesi Ek-1’e ve CITES sözleşmesi ek listelerine göre koruma altına alınması gereken bir bitki türü bulunmamaktadır. 181 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ FAUNA Yapılan arazi ve literatür çalışmaları neticesinde proje alanı ve etki alanında bulunan ve bulunması muhtemel fauna türlerinden; Tablo 80’de amfibi türleri, Tablo 81’de sürüngen türleri, Tablo 82’da kuş türleri ve Tablo 83’de memeli türleri verilmiştir. İlgili tablolarda her türün familyası, Türkçe adı, populasyon yoğunluğu, IUCN (ERL) kategorisi, Red Data Book kategorisi ve Bern Sözleşmesi Ek-2 (kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri) ve Ek-3 (korunan fauna türleri) listelerinin hangisinde yer aldığı belirtilmiştir. Bern Sözleşmesi Ek-2 ve Ek-3 listesinde yer almayan türler için (-) işareti konulmuştur. Ayrıca fauna çalışmaları T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı’nın 7 Haziran 2012 tarih ve 28316 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “2013-2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı ek listelerine göre değerlendirilmiştir. Demirsoy, A., (1996)’a Göre Red Data Book Kategorileri E= Tehlikede (Endangered): İlgili taksonun (tür ya da alttür) soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya; soyun tükenmesine neden olan etkenler sürmektedir. Ex= Soyu tükenmiş (Extinct): Takson doğada yok olmuştur veya yinelenebilecek sayının altına düşmüştür. Ancak koruma altında soyunu devam ettirmektedir. I= Bilinmiyor (In determinate): Taksonun durumu bilinmiyor. K= Yetersiz bilinenler (Insufficient): Bilgi yetersizliğinden ötürü taksonun durumu belirsiz Nt=Tehdide yakın (Near Threatened): Henüz takson tehlike altında değil O= Takson tehlike dışı (Out of danger): Daha önce tehlike altında iken, alınan koruma önlemleri ile kurtarılmış. R= Nadir (Rare): Küçük populasyonlar halinde bulunan, şu anda tehlikede olmayan, ancak gerekli koruma önlemleri alınmazsa “V” kategorisine girmeye aday taksonlar. V= Zarar görebilir (Vulnerable): Soyu hızla tükenen ve önlem alınmazsa yakın gelecekte yok olma riski yüksek taksonlar A) İkiyaşamlılar (Amphibia) Çalışma alanında, bulunan ya da bulunması muhtemel 5 amfibi türü saptanmış olup, bu türlerin 3’ü Bern Ek-II, 2’si Bern Ek-III listesinde bulunmaktadır. Tüm türler IUCN (ERL) ye göre (LC), Red Data’ya göre (nt) kategorisindedir, aynı zamanda Demirsoy, A.’a (1996) göre Türkiye’de oldukça bol ve yaygın olup, herhangi bir tehdit altında değildir. Listede endemik tür bulunmamaktadır. B) Sürüngenler (Reptilia) Çalışma alanında, bulunan ya da bulunması muhtemel 10 sürüngen türü saptanmış olup bu türlerden 8’i Bern Ek-II listesinde bulunmaktadır. 2 tür ise Bern Ek-III’tedir. Saptanan sürüngen türleri arasında (Testudo graeca) IUCN (ERL) kriterlerine göre (VU A1cd) kategorisinde bulunmasına rağmen, Demirsoy (1996) tarafından yapılan çalışmalara göre oldukça bol ve yaygındırlar. Ayrıca herhangi bir tehdit altında değildir. Diğer türlerin 4’ü IUCN (ERL) kriterlerine göre (LC) kategorisindedir. Geri kalan türler için henüz bir değerlendirme yapılmamıştır. Ancak kozmopolit türlerdir ve herhangi bir tehdit altında değildirler. Türlerin hiçbiri 182 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ endemik değildir. Türlerin tamamı T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı’nın 7 Haziran 2012 tarih ve 28316 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “2012-2013 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı’nın yansıtıldığı en son listelere göre Ek-1 listesinde yer almaktadır. Türlerin tamamı Red Data’da (nt) grubunda yer almaktadır. C) Kuşlar (Aves) Çalışma alanında, bulunan ya da bulunması muhtemel 51 kuş türü saptanmış olup, bunlardan 30 tür Bern Ek-II, 14 tür de Bern Ek-III listesinde bulunmaktadır. Ayrıca T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı’nın 7 Haziran 2012 tarih ve 28316 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “2012-2013 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı’nın yansıtıldığı en son listelere göre; 31 kuş türü Ek-1, yani “Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları” listesinde; 7 tür de Ek-2 yani “Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları” kategorisinde bulunmaktadır. Ek-3’te yani “Merkez Av Komisyonu’nca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları” listesinde bulunan kuş türlerinin sayısı ise 11’dir. Saptanan kuş türlerinin tamamı IUCN (ERL) kriterlerine göre (LC) kategorisindedir. Türler arasında endemik tür bulunmamaktadır. Tür listesi hazırlanırken öncelikli olarak yerel ve bölgeyi üreme alanı olarak kullanan kuş türleri dikkate alınmıştır. Kuş türlerinin korunma durumu ve statüleri ile ilgili olarak kullanılan sembollerin açıklaması şu şekildedir. RED DATA BOOK KATEGORİLERİ (Kiziroğlu-2008) A Grubu B Grubu A.1.0 ve B.1.0 A.1.1 ve B.1.1 A.1.2 ve B.1.2 A.2 ve B.2 A.3 ve B.3 A.3.1 ve B.3.1 A.4 ve B.4 A.5 ve B.5 Tam yıllık kuş türü olup yerli / Yaz göçmeni (Kuluçkaladıktan sonra Türkiye’yi terk eder) Kış ziyaretçisi / Transit göçer Şüpheye yer bırakmayacak şekilde en az 15-20 yıllık süreçte doğal yaşamda görülmeyen türlerdir. Doğal populasyonları şuan tükenmiş olan, ancak volier, kafes ve diğer yapay koşullarda yaşamını sürdüren türlerdir. Bu türlerin nüfusları Türkiye genelinde çok azalmış olup, izlendikleri bölgelerde 110 çift ile temsil edilmektedir. Türlerin soyu büyük tükenme tehdidi altında olduğu için mutlaka Türkiye genelinde korunmaları gereken türlerdir. Bu türlerin sayıları gözlendikleri bölgelerde 11-25 çift arasında değişmektedir; bu türler de önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır; tükenme baskısı günümüzdeki gibi sürerse mutlaka tükenmeyle karşı karşıya kalacak olan türlerdir. Bu türlerin de Türkiye genelindeki nüfusları gözlendikleri bölgelerde genel olarak 26-250 çift arasında değişmektedir. Bu türler de tükenebilecek duyarlıkta olup, vahşi yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan türlerdir. Burada yer alan türlerin populasyonlarında gözlendikleri bölgelerde azalma vardır. Bu türlerin nüfusu da 251-500 çift arasında değişmekte olup, gözlendikleri bölgelerde eski kayıtlara göre azalma olan türleri içermektedir. Bu türlerin populasyon yoğunlukları, gözlendikleri bölgelerde henüz tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte, populasyonlarında lokal bir azalma görülmekte ve zamanla tükenme tehdidi altına girmeye aday olarak nitelendirilmektedir. Bu türlerin populasyonları gözlendikleri bölgelerde 501-5000 çift arasında değişmektedir. Bu türlerin gözlenen populasyonlarında henüz bir azalma ve tükenme tehdidi gibi bir durum söz konusu değildir. IUCN karşılığ ı EX EW CR EN VU Declinin g NT LC 183 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. A.6 ve B.6 A.7 ve B.7 CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) ZENGİNLEŞTİRME TESİSİKAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DPOLAMA ALANI PROJESİ Eksik araştırılmış ve haklarında yeterince veri olmayan türleri içermektedir. Bu türlerle ilgili güvenilir bir değerlendirme şansı şu anda çok az olup, yoğun araştırılmaları gereken türlerdir. Şimdiye kadar yukarıdaki kriterlere uygunluğu değerlendirilmemiş türleri içermektedir. Eski kayıtlara dayanan tam, sağlıklı ve güvenli olmayan türleri içerir. DD D) Memeliler (Mamalia) Çalışma alanında 30 memeli türü saptanmıştır. Bu türler arasında 8 tür Bern Sözleşmesi Ek-II’de bulunmaktadır. Ek-III’te bulunan tür sayısı ise 10’dur. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı’nın 7 Haziran 2012 tarih ve 28316 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “2012-2013 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı’nın yansıtıldığı en son listelere göre, 12 memeli türü Ek-1 yani “Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları” listesinde, 2 tür Ek-2 yani “Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları” listesinde, 3 tür ise Ek-3 yani “Merkez Av Komisyonu’nca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları” listesinde bulunmaktadır. Memeli türlerinin tamamı IUCN (ERL) listesinde (LC) kategorisinde bulunmaktadır. Flora ve Fauna Üzerine Alınacak Önlemler Flora ve fauna türleri geri dönüşümsüz olarak zarar görecek türler değildir. Fauna türleri çalışma sürecinde ortamdaki gürültü ve hareketlilikten etkilenecekler ve çevredeki daha uygun alternatif yaşam alanlarına çekileceklerdir. Bu çevresel olumsuz etkiler, ilgili yönetmeliklerdeki hükümlere uyularak minimuma indirilecektir. Fauna türleri arasında Bern Sözleşmesi Ek-2 ve Ek-3’e göre kesin koruma altında olan türler vardır. Bu türlerle ilgili olarak Bern Sözleşmesi koruma tedbirlerine ve bu sözleşmedeki 6. ve 7. Madde hükümlerine uyulacaktır. Bunlar; 1- Kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri ile ilgili olarak; Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri, Üreme ve dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek, Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek, Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak, Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır. 2- Korunan fauna türleri ile ilgili olarak; Kapalı av mevsimleri ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esaslara, Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda geçici veya bölgesel yasaklamaya, Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi hususlarına uyulacaktır. 184 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 79. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan Flora Türleri ve Korunma Durumları Familya ve Tür Adı Türkçe Adı ASPIDIACEAE Dryopteris filix-mas Polystichum aculeatum EQUISETACEAE Equisetum telmateia PINACEAE Pinus nigra subsp pallasiana Picea orientalis ARALIACEAE Hedera colchica Hedera helix ARISTOLOCHIACEAE Aristolochia pontica BETULACEAE Alnus glutinosa subsp glutinosa BORAGINACEAE Cynoglossum creticum Echium vulgare ASTERACEAE/COMPOSITAE Bellis perennis Pulicaria dysenterica Cichorium intybus CONVOLVULACEAE Calystegia silvatica Convolvulus arvensis Convolvulus cantabrica CORYLACEAE Erkek Eğrelti Deregülü Atkuyruğugiller Atkuyruğu Çamgiller Karaçam Doğu Ladini Sarmaşıkgiller Duvar Sarmaşığı Duvar Sarmaşığı Lohusagiller Lohusa otu Huşgiller Kızılağaç Hodangiller Kedipençesi Papatyagiller Koyungözü Hindiba Sarmaşıkgiller Bürük Kahkaha çiçeği Kahkaha Çiçeği Fındıkgiller Nispi Bolluk 1 2 3 4 Habitat Element Endemizm IUCN (ERL) 1,5,6 1,6 - - - + + 6 - - - + 1 1 - - LR/lc LR/lc 6 - Karadeniz - - - + 6 Karadeniz - - + 1,6 Avrupa-Sibirya - LC 3,7,8 1,5 Avrupa-Sibirya - - 1,4 6 4,6,7 - - - 1,4 5,6,8 1,2,8 - - - 185 + + + + + + + + + + + + 5 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. Carpinus orientalis Corylus avellana subsp avellana ERICACEAE Arbutus andrachne Erica arborea Vaccinium arctostophylos EUPHORBIACEAE Euphorbia stricta FAGACEAE Castanea sativa Fagus orientalis Quercus cerris var. Cerris Quercus infectoria subsp. İnfectoria Quercus petraea subsp. iberica GENTIANACEAE Blackstonia perfoliata subsp perfoliata Blackstonia perfoliata subsp serotina Centaurium erythraea subsp erytraea Centaurium pulchellum LABIATEAE/ LAMIACEAE Ajuga reptans Origanum vulgare subsp vulgare Prunella vulgaris Stachys sylvatica Teucrium chamaedrys subsp. chamaedrys FABACEAE/LEGUMİNOSAE Medicago sativa Trifolium apertum var kilaeum Trifolium arvense var arvense Genista tinctoria KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Gürgen Fındık Fundagiller Kocayemiş Funda Çay üzümü Sütleğengiller Sütleğen Kayıngiller Kestane Kayın Saçlı Meşe Mazı Meşesi Sapsız Meşe 1,4,7 1,4,6 Avrupa-Sibirya - LC + + 1,2 1,8 1,2,6 Karadeniz - - + 1,4,5,7 Avrupa-Sibirya - - 4,7 4,6 1 1,5 1 Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya Akdeniz Avrupa-Sibirya - - - Kantaron Kantaron Ballıbabagiller Kısamahmut otu Mercanköşk Yermeşesi 1,5,7 6,8 1,8 4,6,8 Avrupa-Sibirya - - - 1,5,8 2,8 4,7 1,6,8 Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya - - 1,2,8 Avrupa-Sibirya - - 4,5,7 4,6,8 5,7 1,8 Avrupa-Sibirya Endemik - - Baklagiller Üçgül Üçgül Boyacıtırnağı 186 + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ OLEACEAE Fraxinus angustifolia subsp oxycarpa Ligustrum vulgare PAPAVERACEAE Chelidonium majus Papaver rhoeas PRİMULACEAE Anagallis arvensis var arvensis Primula vulgaris subsp. Sibthorpii RANUNCULACEAE Clematis vitalba Helleborus orientalis ROSACEAE Crataegus microphylla Zeytingiller Dişbudak Kurtbağrı Gelincikgiller Kırlangıç otu Gelincik Çuhaçiçeğigiller Fare kulağı Çuha çiçeği Düğünçiçeğigiller Akasma Çöpleme Otu Gülgiller Alıç Filipendula vulgaris Geum urbanum Laurocerasus officinalis Mespilus germanica Su karanfili Taflan Muşmula 5 1,6 1 Potentilla recta Pyrus elaeagnifolia Rosa canina Rubus discolor Rubus sanctus SALICACEAE Populus tremula Salix alba SCROPHULARİACEAE Digitalis lamarckii THYMELAEACEAE Beşparmak otu Ahlat Yabani Gül Kuş Üzümü Böğürtlen Söğütgiller Titrek kavak Söğüt Yüksükotugiller Yüksük otu Çobanyastığıgiller 5,6 1,5,7 1,5,8 1,2,5 2,6,8 HirkanKaradeniz Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya HirkanKaradeniz - 1 6 1,8 1,6 1,6 Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya - - 1,5 4,5,7 Avrupa-Sibirya - - - + + 3,5,8 1,4 Karadeniz - - + 1,5 1,4,7 Avrupa-Sibirya - - + - - - - - - + - - + + Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya - - İran-Turan Endemik - 2,7,8 1,2,8 187 + + + + + + + + + + + + + + ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. Daphne pontica APIACEAE/UMBELLIFERAE Foeniculum vulgare POACEAE/GRAMİNAE Briza maxima Brachypodium sylvaticum Dactylis glomerata subsp glomerata Festuca drymeja Holcus lanatus Lolium perenne IRIDACEAE Gladiolus italicus Iris albicans LILIACEAE Smilax excelsa KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Yalancı Defne Maydanozgiller Rezene Buğdaygiller Ayrık otu Yumak otu Delice Süsengiller Glayör Süsen Zambakgiller Öz Dikeni 1,8 Karadeniz - - + 1,6,8 - - - + 1,5,8 1,8 1,4,8 1,5,8 5,6,8 4,5,6,7 Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya - - 5,7,8 5,8 - - - + 1,4,7 Akdeniz - - + + + + + + + + + Tablo 80. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan İkiyaşamlı Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Latince Türkçe Yaşam Ortamı Bollu k Rakı m Red Kayna BERN CITES IUCN data k (*) 02100 m nt SINIF: AMPHIBIA (İKİ YAŞAMLILAR) TAKIM: URODELA (KUYRUKLU KURBAĞALAR) SALAMANDRIDAE SEMENDERLER Triturus karelini Pürtüklü Semender Bol bitkili nispeten derin durgun sular, bazen küçük sularda ve 2 göl kenarlarında ve bu alanlara yakın nemli ormanlık taşlık 188 Ek-II - LC L,A ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ kısımları TAKIM: ANURA KURBAĞALAR) BUFONIDAE (KUYRUKSUZ KARA KURBAĞALARI Bufo bufo Siğilli Kurbağa Bufo (Pseudepidalea) viridis Gece Kurbağası HYLIDAE AĞAÇ KURBAĞALARI Hyla arborea Ağaç Kurbağası RANIDAE SU KURBAĞALARI Rana ridibunda (Pelopgylax ridibundus) Ova Kurbağası Az bitkili veya ormanlık bölgelerde nemli taşlık kısımlar, 1 gündüzleri taş altı topraktaki oyuk ve delikler Bahçe, açık arazideki taş altları, topraktaki 2 delikler. Kuraklığa dayanıklıdır. 03000 m nt Ek-III - LC L 04600 m nt Ek-II - LC G,L Bol bitkili derin ve berrak sular/ Ağaçlar, ağaçsı 2 bitkiler ve bazen küçük bitkiler 01500 m nt Ek-II - LC G,L,A Bol bitkili havuz, göl ve ağır akan, 3 çoğunlukla alçak ovalardaki sular. 2500 m nt Ek-III - LC G,L 189 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Kaynak: Demirsoy, A. 1996, Amfibiler. Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90. Ankara Baran, İ. 2005. Türkiye Amfibi ve Sürüngenleri. TUBİTAK Ankara (*) Kaynak: G: Gözlem, L: Literatür, A: Anket Populasyon Yoğunlukları: 0: Belirsiz, 1: Nadir, 2: Bol, 3: Çok Bol Tablo 81. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan Sürüngen Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Latince Türkçe Yaşam Ortamı Bolluk M.A.K REDLIST BERN CITES IUCN Kaynak (**) (*) SINIF : REPTILIA (SÜRÜNGENLER) TESTUDINATA TESTUDINIDAE KAPLUMBAĞALAR Testudo graeca Tosbağa Kuru, taşlı ve kumlu 1 arazi. Bağ bahçe araları. Ek-1 nt Ek-II L-2 VU G,L,A A1cd Ek-1 nt Ek-III - - L,A Ek-1 nt Ek-II - LC G,L,A Ek-1 nt Ek-II - LC L,A SQUAMATA LACERTIDAE Daveskia rudis Trabzon Kertenkelesi Lacerta viridis Yeşil Kertenkele Lacerta trilineata İri Yeşil Kertenkele Orman içi sarp yamaç ve kuru nehir yatakları, kayalık ve taşlık 2 kısımlar, taş duvarlar, bazen ağaçlar Ormanlık yerlerde veya açık arazide, tarla aralarındaki çalılık ve 3 ağaçlı kısımlarda, sudan uzak olmayan bölgeler Orman içinde sık bitkili taşlık kısımlar ve dere 2 kenarları ile tarla ve bahçeler, çalı, böğürtlen 190 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ vb COLUBRIDAE Coronella austriaca Avusturya Yılanı Elaphe longissima Eskülap Yılanı Elaphe quatorlineata Sarı Yılan Elaphe (Zamenis) situla Ev Yılanı Natrix natrix Yarı Sucul Yılan VIPERIDAE ENGEREKLER Çayır ve orman kenarlarındaki taşlık, kumluk ve çalılık kısımlar. Ormanlık ve çalılıklarla kaplı taşlık kısımlar Seyrek ormanlık, çalılık ve taşlık kısımlar, bahçe araları, tarlalar Taşlık ve çalılık bölgeler, bahçeler, tarla araları, evler Daha çok suya yakın çayırlık ve taşlık kısımlar, durgun ve akarsular, tarla ve bahçe araları ile evler 2 Ek-1 nt Ek-II - - L,A 1 Ek-1 nt Ek-II - - L 2 Ek-1 nt Ek-II - - G,L,A 2 Ek-1 nt Ek-II - LC G,L,A 3 Ek-1 nt Ek-III - LC G,L Alçak tepelik ve fundalık ? Ek-1 ? Ek-II kısımların taşlı bölgeleri Kaynak: Baran, İ. 2005. Türkiye Amfibi ve Sürüngenleri. TUBİTAK Ankara (*) M.A.K.=2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (**) Kaynak: G: Gözlem, L: Literatür, A: Anket Populasyon Yoğunlukları: 0: Belirsiz, 1: Nadir, 2: Bol, 3: Çok Bol Vipera barani Baran Engereği 191 L ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 82. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan Kuş Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri SINIF: AVES (KUŞLAR) Latince Türkçe Accipitridae Accipiter nisus Buteo buteo Buteo rufinus Falconidae Falco tinnunculus Phasianidae Alectoris chukar Coturnix coturnix Columbidae Columba livia Columba oenas Columba palumbus Streptopelia decaocto Streptopelia turtur Strigidae Athene noctua Strix aluco Asio otus Apodidae Apus apus Picidae Picus viridis Dendrocopos major Dendrocopos syriacus Dendrocopos medius Yırtıcıkuşlar Atmaca Şahin Kızıl Şahin Doğangiller Kerkenez Tavuksular Kınalı Keklik Bıldırcın Güvercingiller Kaya Güvercini Gökçe Güvercin Tahtalı Kumru Üveyik Baykuşgiller Kukumav Alaca Baykuş Kulaklı Orman Baykuşu Ebabilgiller Ebabil Ağaçkakangiller Yeşil Ağaçkakan Orman Ağaçkakanı Alaca Ağaçkakan Ortanca Ağaçkakan Habitat (*) Statü Red Data IUCN Kaynak MAK (**) BERN CITES KİZİROGLU (ERL) (***) OR ÇB ST DK ST DK Y, KZ Y, KZ, T Y, KZ A.4 A.3 A,2 Ek-1 Ek-1 Ek-1 Ek-II Ek-II Ek-II L-2 L-2 L-2 LC LC LC G,L,A G,L,A G,L,A ÇB ST Y A.4 Ek-1 Ek-II L-2 LC G,L,A DK ST OR ÇB ST Y Y A.2 A.3 Ek-3 Ek-3 Ek-III Ek-III - LC LC L,A G,L,A DK ST ÇB DK ST ÇB OR ÇB ÇB ST ÇB Y YG Y Y G A.2 A.4 A.5 A.3.1 Ek-3 Ek-2 Ek-3 Ek-2 Ek-3 Ek-III Ek-III Ek-III Ek-III - LC LC LC LC LC G,L,A L,A G,L,A G,L,A G,L,A ST OR ÇB ST OR ÇB SA ÇB Y Y Y A.2 A.2 A.2 Ek-1 Ek-1 Ek-1 Ek-II Ek-II Ek-II L-2 L-2 L-2 LC LC LC G,L,A G,L,A G,L,A ST ÇB G, T A.4 Ek-1 Ek-III - LC G,L,A OR ÇB OR ÇB OR ÇB OR ÇB Y Y Y Y A.2 A.3 A.2 A.1.2 Ek-1 Ek-1 Ek-1 Ek-1 Ek-II Ek-II Ek-II Ek-II LC LC LC LC G,L,A L,A G,L,A G,L,A 192 - ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. Dendrocopos minor Hirundinidae Hirundo rustica Hirundo daurica Delichon urbicum Turdidae Luscinia megarhynchos Turdus merula Turdus philomelos Sylvidae Sylvia borin Sylvia communis Muscicapidae Erithacus rubecula Küçük Ağaçkakan Kırlangıçgiller Kırlangıç Kızıl Kırlangıç Ev Kırlangıcı Ardıçkuşugiller Bülbül Karatavuk Öter Ardıç Ötleğengiller Boz Ötleğen Ak Gerdanlı Ötleğen Sinekkapangiller Kızılgerdan Paridae Parus palustris Parus ater Parus caeruleus Parus major Sittidae Sitta europaea Corvidae Garrulus glandarius Nucifraga caryocatactes Corvus monedula Corvus frugilegus Corvus corone pallescens (C. Cornix) Corvus corax Sturnidae Baştankaragiller Kayın Baştankarası Çam baştankarası Mavi Baştankara Büyük Baştankara Sıvacıkuşugiller Sıvacı Kargagiller Alakarga Göknar Kargası Küçük Karga Ekin Kargası Leş Kargası Kuzgun Sığırcıkgiller KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ OR ÇB Y A.1.2 Ek-1 Ek-II - LC G,L,A ÇB ÇB ÇB G G G A.5 A.3 A.3 Ek-1 Ek-1 Ek-1 Ek-II Ek-II Ek-II - LC LC LC G,L,A G,L,A G,L,A ÇB OR ÇB OR ÇB OR G Y Y A.2 A.3 A.2 Ek-1 Ek-3 Ek-2 Ek-II Ek-III Ek-III - LC LC LC G,L,A G,L,A G,L,A ÇB OR ÇB OR T G B.3 A.3 Ek-1 Ek-1 Ek-II Ek-II - LC LC G,L,A G,L,A Y ÇB OR A.3 Ek-1 Ek-II - LC G,L,A Y Y Y Y SA OR OR ÇB OR ÇB A.2 A.3 A.2 A.3.1 Ek-1 Ek-1 Ek-1 Ek-1 Ek-II Ek-II Ek-II Ek-II - LC LC LC LC G,L,A G,L,A G,L,A G,L,A Y OR ÇB A.3 Ek-1 Ek-II - LC G,L,A Y R Y Y ÇB OR OR ÇB ST ST ÇB A.3.1 A.6 A.5 A.5 Ek-3 Ek-1 Ek-3 Ek-3 Ek-II - - LC LC LC LC G,L,A G,L,A G,L,A G,L,A Y Y ST ÇB ST ÇB OR A.5 A.5 Ek-3 Ek-2 ? Ek-III - LC LC G,L,A G,L,A 193 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Sturnus vulgaris Sığırcık ÇB ST Y Ek-2 LC Passeridae Serçegiller Passer domesticus Serçe ÇB Y A.5 Ek-3 LC Passer montanus Ağaç Serçesi ÇB ST Y A.3 Ek-2 Ek-III LC Fringillidae İspinozgiller Fringilla coelebs İspinoz OR ÇB Y A.4 Ek-2 Ek-III LC Fringilla montifringilla Dağ İspinozu OR ÇB Y A.3 Ek-2 Ek-III LC Serinus pusillus Kara İskete OR ÇB Y A.3 Ek-1 Ek-II LC Serinus serinus Küçük İskete OR ÇB Y A.3 Ek-1 Ek-II LC Carduelis chloris Florya OR ÇB Y A.3 Ek-1 Ek-II LC Carduelis carduelis Saka OR ÇB Y A.3.1 Ek-1 Ek-II LC Loxia curvirostra Çaprazgaga OR Y A.3 Ek-1 Ek-II LC Emberizidae Kirazkuşugiller G Emberiza hortulana Kirazkuşu ÇB A.3 Ek-2 Ek-III LC Kaynak: Demirsoy, A. 1999, Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası “Hayvan Coğrafyası”, Meteksan, Ankara (*) Habitat; ST: Step OR: Orman SA: Sulak Alan Dn: Deniz DK: Dağlık ve Kayalık ÇB: Çalılık ve Bahçelik (**) M.A.K.=2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (***) Kaynak: G: Gözlem, L: Literatür, A: Anket Statü: Y: Yerli, G: Geçit, T: Transit, KZ: Kış ziyaretçisi 194 G,L,A G,L,A G,L,A G,L,A G,L,A L,A G,L,A G,L,A G,L,A G,L,A L,A ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 83. Çalışma Alanı ve Etki Alanında Saptanan Memeli Türleri ve Korunma Durumları SINIF: MAMMALIA (MEMELİLER) Latince Türkçe Yaşam Ortamı Bolluk Red M.A.K. IUCN Kaynak BERN CITES Data (*) (ERL) (**) TAKIM: INSECTIVORA (BÖCEKÇİLLER) ERINACEIDAE Erinaceus concolor Kirpi SORICIDAE SİVRİ FARELER Ağaçlık, seyrek orman, bahçe, yerleşim alanlarının yakınları, nemli ? yerler Çayırlar, kırlar, parklar, bataklıklar, ormanlar, göl ve deniz kıyıları, Sivriburunlu Cüce Sorex minutus dağların orman sınırına kadar olan ? Fare yüksekliklerinde, çoğunluk ot ve çalılıklar arasında Nemli karışık ormanlar, sık çalılık Sorex raddei (caucasicus) Sivriburunlu Fare 1 yerler Ormanlık, çalılık, ve otlaklıklar ile Sorex araneus Sivriburunlu Fare bataklık kenarlar tercihen, her tür 1 ortam TALPIDAE KÖSTEBEKLER Talpa levantis levantis Akdeniz Köstebeği Kumlu, gevşek, nemli topraklar 1 Talpa caucasica Kafkas Köstebeği Çayırlık ve gevşek topraklar 1 TAKIM: CHIROPTERA (YARASALAR) NALBURUNLU RHINOLOPHIDAE YARASALAR Rhinolophus Büyük Nalburunlu Ormanlar, ağaçlık ve çalılık yerler 3 ferrumequinum Yarasa Küçük Nalburunlu En az bir kısmı ağaçlık olan alanlar, Rhinolophus hipposideros 3 Yarasa bodrumlar, harabeler, çatı altları VESPERTILIONIDAE DÜZBURUN 195 nt Ek-1 - - LC G,L,A nt - Ek-III - LC G,L nt - Ek-III - LC L nt - Ek-III - LC G,L nt nt/I - - - LC LC G,L,A L V Ek-1 Ek-II - LC G,L,A V Ek-1 Ek-II - LC G,L,A ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. Myotis blythii Pipistrellus pipistrellus Eptesicus serotinus YARASALAR Farekulaklı Küçükyarasa KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Büyük mağara ve harap binalar 3 Her tür ortam, orman, açık arazi, kültür alanları, parklar, binalar, ağaç Cüce Yarasa 3 kovukları, mağara, çatı altları, duvar yarıkları Aydınlık ormanlar, yerleşim yerleri Geniş Kanatlı yakınları, şehirler, çatı altları, duvar 2 Yarasa yarıkları,ağaç kovukları, nadiren mağaralar V Ek-1 Ek-II - LC L V - Ek-III - LC G,L V Ek-1 Ek-II - LC L MOLOSSIDAE Kuyruklu (Buldog) TAKIM: LAGOMORPHA (TAVŞANLAR) LEPORIDAE TAVŞANLAR Tadarida teniotis Lepus europaeus Yabani Tavşan Yarasa Taş ocakları, kovuklar, yerleri, kule ve burçlar yerleşim Otluk, ormanlık ve açık araziler 2 V Ek-1 Ek-II - LC L 3 nt Ek-3 EkIII - LC G,L,A R/I Ek-1 Ek-II - LC G,L,A R/I - - - LC L nt - - - LC L nt - - - LC L TAKIM: RODENTIA (KEMİRİCİLER) SCIURIDAE SİNCAPLAR Sciurus anomalus Kafkas Sincabı Karışık, yaprak döken ormanlar, taşlık 1 kısımlar CRICETIDAE Chionomys roberti (Chionomys personatus) Uzunkuyruklu Karfaresi Nemli ve hafif kayalıklı orman altları ? (Microtus roberti) Karışık ve geniş yapraklı nemli Clethrionomys (Myodes) Kızıl Orman Faresi ormanların sık çalılık ve böğürtlenlik 2 glareolus kısımları Çayırlık yerler, tarlalar, stepler, açık Cricetulus migratorius Cüce Avurtlak 1 ormanlar MURIDAE FARELER, 196 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ SIÇANLAR Yer yer ot ve çalı bulunduran taşlık ve kayalık yerler Orman kenarı, funda ve çalılıklar, Apodemus (Sylvaemus) Sarıboyunlu Orman sekonder habitatlar. Meşelik alanlar, flavicollis Faresi fındık bahçeleri Mus musculus (domesticus) Ev Faresi Çeşitli yerleşim yerleri Topraktaki galeriler, binaların Rattus norvegicus Göçmen Sıçan bodrumu, kanalizasyon kanalları, yeraltı boşlukları, ahır vb. Apodemus mystacinus GLIRIDAE Dryomys nitedula Kayalık Orman Faresi 3 nt - - - LC G,L 3 nt - - - LC L 2 nt - - - LC G,L,A 2 nt - - - LC G,L,A R Ek-1 EkIII - LC L,A R Ek-1 EkIII - LC L,A YEDİUYURLAR Hasancık Muscardinus avellanarius Fındıkfaresi TAKIM: CARNIVORA (YIRTICI MEMELİLER) CANIDAE KÖPEKLER Canis lupus Kurt Vulpes vulpes URSIDAE Kızıl Tilki AYILAR Ursus arctos Boz Ayı MUSTELIDAE SANSARLAR Mustela nivalis Gelincik Geniş yapraklı ile konifer karışık ormanlar, kısa bitkili ormanlık alanlar, 1 herdem yeşil fundalıklar Nemli, odun döküntüsü bol olan geniş yapraklı ormanlar, sık çalılıklar, 1 genellikle fındık ve böğürtlen olan yerler, bazen ibreli ormanlar Tundralar, ormanlık stepler, açık araziler, ormanlar, kovukları olan 2 dağlık bölgeler Her tür ortam 2 R(V) Ek-1 Ek-II L-2 LC G,L,A nt Ek-3 - LC G,L,A Geniş yapraklı karışık ormanlar, bodur bitkilerle örtülü çıplak arazi ve 2 step, sarp dağlar V Ek-1 Ek-II L-1 LC L,A Çeşitli alanlar (Orman, kültür alanları, funda ve çalılıklar, sahil kumulları, 1 step yarı çöl, bozkır…) nt Ek-2 EkIII LC L,A 197 - - ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. Meles meles Porsuk KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Karışık ve açık çayırlık içeren ormanlar, yer yer ağaç içeren kayalıklar, tarla ve çayır kenarlarına 1 yakın step ve yarı stepler, su kenarları R Ek-2 EkIII - LC L,A Geniş yapraklı, karışık ormanlar, sık çalılıklar, sazlıklar, göl ve akarsu 3 kenarlarındaki sık çalılıklar ve kamışlar nt Ek-3 - - LC G,L,A - LC L,A TAKIM: ARTIODACTYLA (ÇİFT TOYNAKLILAR) ESKİDÜNYA SUIDAE DOMUZLARI Sus scrofa scrofa Yaban Domuzu CERVIDAE GEYİKLER koru ormanları, karışık ormanlar, Ektarım alanları ile ormanların geçişleri, 1 nt/R Ek-1 III çayırlıklar Kaynak: Demirsoy, A. 1996, Memeliler. Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90. Ankara (*) M.A.K.=2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (**) Kaynak: G: Gözlem, L: Literatür, A: Anket Populasyon Yoğunlukları: 0: Belirsiz, 1: Nadir, 2: Bol, 3: Çok Bol Capreolus capreolus Karaca 198 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ b) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Projenin arazi hazırlığı, inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerinde gerçekleştirilecek faaliyetlerin Flora-Fauna üzerinde bir etki meydana getirmesi beklenmemektedir. IV.8. Koruma Alanları (Ek-V Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları a) Sulak Alanlar: Proje sahası Madengözü deresinin memba kısmında kuru bir dere yatağı üzerinde bulunmaktadır. Ek atık depolama alanının hemen membasında eski atık depolama tesisi bulunmaktadır. Sahaya en yakın akarsu 200-300 m kadar batıda bulunan Madengözü deresidir. Madengözü deresi mevsimsel akışa sahip olup yazın kurumaktadır. Proje sahasının doğusundan doğan birkaç yan dere mansapta Madengözü deresini oluşturmaktadır. Madengözü deresi, doğu-batı istikametinde akarak Sütler mahallesi civarında Ovaçukur Dere ile birleşmektedir. Ovaçukur Dere ise kuzeye doğru akarak yaklaşık 5 km sonra Melet Irmağına boşalmaktadır. Bölgede en önemli akarsu Melet Irmağı’dır. Bölgenin tüm yüzey sularını drene eden Melet Irmağı, Mesudiye’nin kuzey yamaçlarından doğmakta, güney-kuzey istikametinde akarak Ordu İli’nden Karadeniz’e boşalmaktadır. Bölgede bulunan diğer küçük dereler mevsimsel akışa sahip olup hidrolojik açıdan önem arz etmemektedirler. Hidroloji çalışmaları Uygulama Projesi kapsamında yapılmıştır32. Bu değerler çerçevesinde Madengözü deresi sol sahilde inşa edilecek (var olan kuşaklama devam ettirilerek) ek atık depolama alanı mansap tarafına aktarılacaktır. Böylelikle Madengözü deresi ile proje konusu faaliyetin herhangi bir etkileşimi söz konusu olmayacak olup alanın 300 m batısında yer alan Madengözü Deresine ve çevredeki alıcı ortamlara hiçbir şekilde müdahale edilmeyecektir. Ayrıca faaliyet alanına ait Sulak Alan İzni bulunmaktadır33. Ayrıca; projenin gerçekleşmesi sırasında 17.10.2012 tarih ve 28444 sayılı resmi gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik” ve 29.06.2013 tarih ve 28338 sayılı resmi gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik” gerekleri yerine getirilecektir. 03.03.2014 tarihli Orman ve Su işleri Bakanlığı tarafından yayınlanan 2014/1 sayılı genelgenin hükümlerine uyulacaktır. 32 33 Ek 6. Uygulama Projesi Ek 1.p Sulak Alan İzni 199 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ b) Kıyı Kesimleri: Proje alanı, kıyı kesimleri kapsamına giren alanlar içerisinde bulunmamaktadır. c) Dağlık ve Ormanlık Alanlar: Proje alanı tapulu arazilerden ve ormanlık arazilerden oluşmaktadır. İlgili kurumlardan izin alınarak faaliyete başlanmıştır. Faaliyet alanı yaklaşık 60-750 m kotları arasında bulunmakta olup proje alanının etrafında isimli ya da isimsiz tepeler bulunmaktadır. Bu tepelere ait bazıbilgiler aşağıda verilmiştir. Tablo 84. Bölgedeki Tepelere Ait Bilgiler Proje Alanına Mesafesi (m) 788 774 926 Yönü G B K Adı Arımkerti Tepesi Kotu 993 854 1117 d) Tarım Alanları: Proje alanı tapulu arazilerden ve orman arazilerinden oluşmakta olup, tapulu arazilerin bir kısmı tarım alanları içerisinde kalmaktadır. e) Milli Parklar: Proje alanı milli parklar sınırları içerisinde kalmamakta olup, projenin yakın çevresinde de milli park bulunmamaktadır. f) Özel Koruma Alanları: Proje alanı ve yakın çevresinde 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı resmi gazete’de yayınlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-V’ de yer alan duyarlı yöreler listesine bulunan alanlar; 200 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Şekil 53. Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası f.1) Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar a) 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları", Proje konusu olan faaliyetin yapılacağı alan "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları" içerisinde kalmamaktadır. b) 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları", Çalışma alanı Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları” içerisinde kalmamaktadır. c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, 201 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Proje konusu olan faaliyetin yapılacağı alan bu tip alanlar içerisine girmemektedir. ç) 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları, Proje alanında ve yakın çevresinde olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları mevcut değildir. Ancak faaliyet alanı çevresinde bulunan su ürünleri istihsal sahalarına taş, toprak, moloz vb maddeler dökülmeyecek veya dökülecek şekilde tesisat yapılmayacaktır. d) 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar, Çalışma alanı yukarıda bahsedilen alanlar içerisinde girmemektedir. e) 2/11/1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49 uncu maddesinde tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri", Çalışma alanı bu tip alanlar içerisinde girmemektedir. f) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar, Faaliyet alanı "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar içerisinde girmemektedir. g) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar, Çalışma yapılacak olan tesis alanı bu tip alanlar içerisinde girmemektedir. ğ) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler, Proje alanının bir bölümü orman alanları içerisinde kalmaktadır. İlgili kurumlardan izin alınarak faaliyete başlanmıştır34. h) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, Proje alanı, kıyı alanları içerisinde kalmamaktadır. ı) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, Proje alanına; 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Haakında Kanun ve 4086 sayılı Zeytincilik Kanunu kapsamında bulunan araziler mevcut değildir.. i) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, Proje alanı, mera alanları içerisinde kalmamaktadır. 34 Ek 10 Orman İzinleri ve Rehabilitasyon Projeleri 202 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ j) 17/5/2005 tarihli ve 25818 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde belirtilen alanlar. Faaliyet alanı içerisinde Madengözü Deresi bulunmaktadır. Madengözü deresi sol sahilde inşa edilecek (var olan kuşaklama devam ettirilerek) ek atık depolama alanının mansap tarafına aktarılacaktır. Böylelikle atık depolama alanı ile Madengözü Deresi’nin etkileşimi söz konusu olmayacaktır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) 20/2/1984 tarihli ve 18318 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları", Proje konusu olan tesis alanı bu tür alanlar içerisine girmemektedir. b) 12/6/1981 tarih ve 17368 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar, Proje konusu olan tesis alanı bu tür alanlar içerisine girmemektedir. ı) 23/10/1988 tarihli ve 19968 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar, Proje konusu olan tesis alanı bu tür alanlar içerisine girmemektedir. ıı) 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar, Proje alanının bu tür alanlar ile etkileşimi söz konusu değildir. ııı) Cenova Deklerasyonu’nun 17. maddesinde yer alan "Akdeniz’e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar, Proje alanının bu tür alanlar ile etkileşimi söz konusu değildir. c) 14/2/1983 tarihli ve 17959 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar, Proje alanı "Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar içerisinde kalmamaktadır. ç) 17/5/1994 tarihli ve 21937 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların 203 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar. Proje alanı RAMSAR Sözleşmesi uyarınca koruma altına alınmış alanlar içerisinde kalmamaktadır. d) 27/7/2003 tarihli ve 25181 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi. Proje alanı Avrupa Peyzaj Sözleşmesinde belirtilen alanlar içerisinde kalmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri), Çalışma yapılacak alan Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri alanlar içerisinde kalmamaktadır. b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile, özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı, Proje alanı orman arazilerinden ve tapulu arazilerinden oluşmakta olup tapulu araziler tarım alanları içerisinde kalmaktadır. c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, Faaliyet alanı içerisinde Madengözü Deresi bulunmaktadır. Madengözü deresi sol sahilde inşa edilecek (var olan kuşaklama devam ettirilerek) ek atık depolama alanının mansap tarafına aktarılacaktır. Böylelikle atık depolama alanı ile Madengözü Deresi’nin etkileşimi söz konusu olmayacaktır. ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları, Projenin gerçekleştirilmesi planlanan sahanın civarında dereler mevcuttur. Mevcut durumda arazide yer alan cevher zenginleştirme tesisi ve atık depolama alanları bünyesinde yapılan derivasyon kanalı ile yağmur suları toplanarak atık depolama alanları dolması engellenmekte ve bu yağmur suyu tekrar dereye geri vermektedir. Ayrıca bu kapsamda atık depolama alanları giriş ve çıkışlarındaki seddeler yükseltilerek taşkın riski ortadan kaldırılmıştır. Yapılacak olan ek atık depolama alanında derivasyon kanalı devam ettirilecektir. Projenin bu su kaynağı ve dere yatağı ile etkileşimi olmayacaktır. Proje kapsamında bu su kaynakları yataklarına herhangi bir müdahale ya da pasa dökümü kesinlikle gerçekleştirilmeyecektir. 204 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu gereği faaliyet civarında bulunan su ürünleri istihsal sahalarına taş, toprak, moloz vb maddeler dökülmeyecek su kaynaklarına zarar verilmeyecektir. 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı resmi gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yer altı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar. Proje alanı; bilimsel araştırmalar için önem arz eden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları içerisinde kalmamaktadır. Ayrıca faaliyet alanında benzersiz özellikteki oluşumlar mevcut değildir. Sahanın olduğu ve alan çevresinde benzersiz jeomorfolojik oluşumlar da bulunmamaktadır. b) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler ve Alınacak Önlemler(arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında koruma alanları üzerinde herhangi bir etki meydana getirmesi beklenmemektedir. IV.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Sınırlandırılmış Alanlar” vb.) a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Proje alanı ve civarında devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler(askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Sınırlandırılmış Alanlar” vb.) bulunmamaktadır. b) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje sahasının bir bölümü orman arazisi geriye kalan diğer bölümü ise tarım arazisidir. Tarım arazisi olan alanda bulunan tapulu sahaların bir bölümü firma tarafından satın alınmıştır. Ayrıca, faaliyet alanındaki ek atık depolama alanı sınırları içerisinde bulunan orman alanları içinde inşaat çalışmaları başlamadan öncesinde orman izinleri tamamlanmıştır(Ek.10). ÇED sürecinin tamamlanmasına mütakiben gerekli izinler tamamlanacaktır. 205 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM V: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ (ilgili yönetmelikler kapsamında arazi hazırlık, inşaat, işletme, ve işletme sonrası olacak şekilde, kümülatif olarak gerekli değerlendirme yapılacaktır.) V.1. Emisyon Hesaplamaları Proje konusu olan ek atık depolama alanı ile ilgili olarak; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren mülga Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesi amacı ile Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’na görüş sorulmuştur. Bu kapsamda Çevre ve Orman Bakanlığı 29.09.2010 tarih ve 57667 sayılı yazısı ile söz konusu ek atık depolama alanının 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı ÇED Yönetmeliği Ek-2 listesi 4. maddesi (Katı atıkların yakılması, kompostlaştırılması ve depolanması için yapılan tesisler, atık barajları, atık havuzları) kapsamında değerlendirmiş olup, yönetmeliğinin ilgili hükümleri doğrultusunda Proje Tanıtım Dosyası hazırlanması gerektiğini firmaya bildirilmiştir.35 Konu ile ilgili gerekli çalışmalar (zemin etüt, avam proje, kadastro ve mülkiyet çalışmaları vb.) yapılıp Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak Mülga Ordu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne sunulmuştur. Sunulan dosya ile ilgili olarak 02.11.2010 tarih ve 3684 sayılı yazı ile proje alanında tetkik edilmesi amacıyla 08.11.2010 günü mahallinde yapılacak incelemeye katılmak için hazır olunması gerektiği faaliyet sahibine bildirilmiştir36. İlgili kurumların aynı gün yerinde yaptığı inceleme ve Proje Tanıtım Dosyasında yapılan incelemeler sonucunda dosya Mülga Ordu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından nihai edilerek 23.11.2010 tarihinde “ÇED Gerekli Değildir Kararı” alınmıştır 37. ÇED Gerekli Değildir Kararı alındıktan sonra Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında hazırlatılan uygulama projeleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün onayına sunulmuştur. Sunulan dosyaların incelenmesi sonucunda 24.08.2011 tarih ve 1994 sayılı yazı ile söz konusu uygulama projelerinin onaylandığı ancak tesis inşaatının uygulama projesine ve teknik şartnamesine uygun olarak yapıldığının denetlenmesi için DSİ Genel Müdürlüğü tarafından lisanslandırılmış Su Yapıları Denetim Firmaları(SYDF) ile hizmet alımı yapılması gerektiği ve firma ile yapılacak sözleşmenin Bakanlıkça onaylanması gerektiği faaliyet sahibine bildirilmiştir38. Bu nedenle; faaliyet sahibi 13.05.2011 tarih ve 27933 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği” kapsamında lisanslandırılmış olan “Hidro Grup Su Yapıları Denetim Hizm. Ltd. Şti.” ile hizmet alım sözleşmesi yaparak onaylanması için Bakanlığa sunulmuştur. Sunulan sözleşme Bakanlık tarafından incelenerek sözleşmenin uygun bulunduğu 03.10.2011 tarih ve 3367 sayılı yazı ile faaliyet sahibine bildirilmiştir39. Bu tarih itibari ile faaliyet sahibi inşaat çalışmalarına başlamıştır. Yapılan inşaat çalışmaları Hidro Grup Su Yapıları Denetim Hizm. Ltd. Şti. tarafından denetlenerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na düzenli olarak bildirilmiştir. Ancak, Ordu ilinde yaşayan vatandaşlar tarafından söz konusu atık depolama alanına ilişkin dava açılmış, mahkemenin tayin ettiği bilirkişi raporuna istinaden Ordu İdare 35 Ek 1.c Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 29.09.2010 tarih ve 57667 sayılı yazısı, Ek 1.d 02.11.2010 tarihli Ordu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü yazısı, 37 Ek 1.e ÇED Gerekli Değildir Kararı 38 Ek 1.f 24.08.2011 tarihli Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yazısı 39 Ek 1.g 03.10.2011 tarih ve 3367 sayılı Bakanlık yazısı 36 206 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Mahkemesi tarafından faaliyeti durdurma kararı verilmiştir. Karar, 21.06.2012 tarihli ve 4003 sayılı Ordu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından Kabadüz Kaymakamlığına ile faaliyet sahibine aynı tarihte tebliğ edilmiş ve atık depolama alanı inşaat çalışmaları durdurulmuştur40. Söz konusu karar ile Ek Atık Depolama Alanı için yeniden ÇED Raporu hazırlanması gerektiği belirtilmiştir. Son olarak hazırlanan denetim tutanağında belirtilen fiziki gerçekleştirme oranı aşağıda belirtilmiştir. Tablo 85. Fiziki Gerçekleştirme Oranı Sıra No 1 2 3 4 5 Ana İş Kalemleri (iş programına uygun olarak) Baraj Gövdesi ve Rezervuar Alanı(sağ ve sol sahil), Şevleri ve Sıyırma Kazıları Beton Gövde Dolgusu Kuşaklama Kanalı Kazı ve Beton İmalatları Alt ve Üst Drenaj Sistemleri ve Geçirimsizlik Sisteminin (Kaplamalarının) Teşkili Gözlem Kuyularının Açılması Fiziki Gerçekleşme Oranı (%) 100 53 63 0 (sadece alt drenaj %10) 0 Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere kazı çalışmaları tamamlanmıştır. Bu nedenle toz modellemesi çalışmaları yapılmamıştır. V.2. Su Kullanımı ve Bertarafı (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanım sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı) V.2.1 Su Kullanımı: V.2.1.1 İnşaat Dönemi: Projenin geri kalan inşaat çalışmaları sırasında gerekli olan su; sahada görev alacak personelin içme ve kullanma suyu ihtiyacı ile alanda tozumayı minimize edebilmek amacıyla yapılacak spreyleme suyudur. Projenin geri kalan inşaat çalışmaları sırasında kullanılacak su miktarı ile ilgili hesaplamalar aşağıda ayrı başlıklar halinde sunulmuştur. Personel Kaynaklı Su Kullanımı: Proje alanında günümüze kadar gerçekleştirilen inşaat çalışmalarında toplam 30 kişi görev almıştır. Geri kalan çalışmalarda da aynı personel çalışmaya devam edecektir. Gerçekleştirilecek inşaat faaliyetlerinde görev alacak personelin içme ve kullanma suyu ihtiyacı, bir kişinin günlük kullanımı için gerekli suyun 15041 lt/gün-kişi olduğu varsayımıyla; 30 kişi x 150 lt/gün-kişi = 4.500 lt/gün= 4,5 m3/gün olarak tespit edilmiştir. İnşaat Alanında Oluşacak Tozun İndirgenmesi Sırasında Su Kullanımı: 40 41 Ek 1.h 21.06.2012 tarihli ve 4003 sayılı Ordu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Kaynak: Prof. Dr. Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU; "Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamaları", İTÜ - 1998 207 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Proje konusu faaliyet kapsamında; toplam proje alanında gerçekleştirilecek yüzey sıyırma ve kazı-dolgu çalışmaları sırasından oluşacak olan tozumayı engellemek amacıyla periyodik olarak spreyleme yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda inşaat alanında bulunan yaklaşık 10 ton sulama kapasiteli 1 adet arazöz ile spreyleme yapılacaktır. Geri kalan inşaat çalışmaları sırasında günde yaklaşık 4 ton su kullanılacağı öngörülmektedir. Yağışlı günlerde alanda ve nakliye yollarında sulama yapılmayacaktır. Bu bağlamda mevsim şartlarına göre su tüketimi değişim gösterecektir. İnşaat Aşamasında Toplam Su Kullanımı: Tüm etkenler dikkate alındığında inşaat aşamasında günlük toplam su ihtiyacı; 4,5 m3/gün + 4 m3/gün = 8,5 m3/gün’ dür. İnşaat işlemleri sırasında ihtiyaç duyulacak içme-kullanma ve sulama suyu; mevcut durumda da olduğu gibi piyasadan temin edilecek ve tankerlerle alana getirilerek su deposunda biriktirilecektir. V.2.1.2 İşletme Dönemi: Projenin işletme aşamasında; Personel kaynaklı su kullanımı, Proses kaynaklı su kullanımı, Tesis içi yollarda tozumayı minimize etmek amacıyla su kullanımı söz konusudur. Söz konusu faaliyetin işletme aşamasında; cevher zenginleştirme tesisi ile personel kullanımı kapsamında su kullanımı söz konusudur. Aşağıda proje kapsamında kullanılacak su miktarları verilmiştir. Cevher Zenginleştirme Tesisi Kapsamında Su Kullanımı Faaliyet ünitelerinde öğütme ve flotasyon işlemleri için su kullanımı söz konusu olacaktır. Flotasyon ünitesinde kullanılacak su miktarı; aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 86. Cevher Zenginleştirme Tesisi Su Projeksiyonu Cevher Zenginleştirme Tesisi Tesis kapasitesi, t/h 20 3 60 Tesis su ihtiyacı, m /h 3 GERİ DÖNEN SU MİKTARI m /h Atık havuzundan geri dönüşü 33,6 Tikiner ve tambur geri dönüşü 8,4 208 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ 3 SU ÇIKIŞLARI m /h Konsantre Nemi (% 9) 5,4 Atık depolama alanındaki malzemenin nemi (% 20) 12 Buharlaşma 0,6 3 DENGE HALİNDE m /h 3 Tesis taze su ihtiyacı (m /h) 18 Tesis taze su ihtiyacı (L/h) 18000 Bu bağlamda cevher zenginleştirme işlemleri sırasında tesisin taze su ihtiyacı; 18 m 3/h olarak tespit edilmiştir. Personel Kaynaklı Su Kullanımı Projenin işletme aşamasında; cevher zenginleştirme tesisinde yaklaşık 150 kişi, çalıştırılması planlanmaktadır. Söz konusu personel tarafından kullanılacak su miktarı ise; 150 kişi x 150 lt/kişi-gün = 22.500 lt/gün = 22.5 m3/gün olarak belirlenmiştir. Kullanılacak sular kullanım amaçlarına göre değişik kaynaklardan temin edilecektir. Bu bağlamda; Personel kaynaklı su; piyasadan satın alınmak suretiyle temin edilecektir. Proses kaynaklı su; tesisten çıkan atıklar(pulp) filtre press ünitesinden geçirilerek susuzlaştırma işlemine tabii tutulmaktadır. Bu üniteden elde edilen su prosese geri gönderilmektedir. Konsantre ve atıklar nedeni ile kayıp olan su miktarı için(yaklaşık %5) prosese taze su eklenmektedir. Taze su ihtiyacı 1 no’lu atık depolama alanının membasında bulunan sel kapanından temin edilmesi planlanmaktadır. Konu ile ilgili DSİ ile gerekli izinler alınacaktır. Ayrıca; proje konusu faaliyetin Karadeniz bölgesinde olmasından dolayı yağışlar nedeni ile atık depolama alanında biriken sularda pompalar aracılığıyla tesise geri gönderilecektir. Tesis içi yollarda tozumayı minimize etmek amacıyla kullanılacak su; su deposundan temin edilecektir. V.2.2. Bertaraf Yöntemleri Proses Suyu: Prosesten çıkan atıklar(katı+sıvı) filtre pres ünitesinden geçirilerek susuzlaştırma işlemine tabii tutulacaktır. Buradan elde edilen su prosese geri gönderilerek geri dönüşümlü olarak kullanımı sağlanmaktadır. Personel Kaynaklı Su Kullanımı Faaliyet alanı sınırları içerisine evsel nitelikli atıksu arıtma tesisi kurulumu sağlanacaktır. 209 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ V.3. Atıklar (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) Proje konusu faaliyetin işletme aşamasında; - Personel kaynaklı evsel nitelikli katı atık, Tesis ünitelerinin bakım-onarımlarından kaynaklanacak atıklar (atık yağ vb.), Tıbbi Atıklar Arıtma Çamuru Diğer atıklar (atık pil, kağıt atığı, bitkisel atık yağ, toner vb.) oluşumu söz konusudur. Bu kapsamda oluşacak atıklar ile ilgili hesaplamalar ve değerlendirmeler gruplandırılarak aşağıda sunulmuştur42. Personel Kaynaklı Atıklar Katı Atıklar: Personelin ihtiyaçlarının giderilmesi sonucu oluşan atıklar; yemek artıkları, vb. türde atıklar olup evsel nitelikli olarak adlandırılmaktadır. Bir kişinin günlük katı atık üretimi 1,1543 kg/gün olarak baz alındığında 150 kişiden kaynaklanacak katı atık miktarı; Q Q q N = q x N bağıntısından = Bir günlük toplam katı atık miktarı = Bir kişiden kaynaklanacak günlük katı atık miktarı = Çalışan kişi sayısı Q = 1,15 kg/kişi-gün x 150 kişi = 172,5 kg/gün olarak hesaplanmıştır. Bu tür atıklar ile ilgili olarak; 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, 05.04.2005 tarih ve 25777 sayı ile son değişikliği yapılan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” gereği oluşacak evsel nitelikli katı atıklar; biriktirme kaplarında, görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı kaplarda toplanacaktır. Toplanan atıklar; projenin inşaat aşamasında mevcut durumda olduğu gibi Belediyeye ait toplama merkezine iletilmesi sağlanacaktır. Bitkisel Atık Yağlar: Projenin işletilmesi sırasında görev yapacak personel yemek ihtiyaçlarını, tesis alanında karşılayacaklardır. Yemeklerin proje alanında bulunan yemekhanede pişirilecek olması nedeniyle bir miktar bitkisel atık yağ açığa çıkacaktır. Söz konusu bitkisel yağlar; herhangi bir alıcı ortama, toprağa dökülmeyecek olup kapalı kaplarda biriktirilerek 19.04.2005 tarih ve 25791 sayı ile yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı ile son değişikliği yapılan “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri uyarınca lisans almış olan geri dönüşüm firmalarına verilmektedir. 42 43 Ek-12 Atık Bertarafı için firmalar ile yapılan sözleşmeler Kişi başı ortalama belediye atık miktarı (kg/kişi-gün)-TUIK-2008 210 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Tıbbi Atıklar: İşletme aşamasında görev yapacak 150 kişilik personel için tesis alanında, idari bina içerisinde revir ünitesi oluşturulmuştur. Burada personelin ufak çapta tedavileri, kaza durumunda ilk yardımı ve pansumanları gerçekleştirilecektir. Bu işlemler sırasında kanlı pamuk, sargı bezi vb. türde atıklar açığa çıkacaktır. Söz konusu tıbbi atıklar; tesiste oluşacak diğer atıklar ile karıştırılmayacak, ağzı kapalı kapta ayrı tutularak lisans almış firmalara verilmektedir. Bunun dışında faaliyetler sırasında; 22.07.2005 tarih ve 25883 sayı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı ile değişikliği yapılan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulmaktadır. Tesis Ünitelerinin Bakım-Onarımından Kaynaklanacak Atıklar Cevher zenginleştirme tesisi kapsamında yer alan ünitelerin olası arıza durumunda onarımları ile rutin bakımları sırasında ortaya çeşitli atıklar çıkacaktır. Bunlar genel olarak kontamine olmuş bez, atık yağ, eldiven, atık pil ve akümülatör vb. türde atıklardır. Atık Yağ: Söz konusu atık yağ ve yağlı atıklar ile ilgili olarak; 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı ile son değişikliği yapılan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’ne uyulacaktır. Bu bağlamda; tesiste açığa çıkacak atık yağ, diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilecek, bertarafı için ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan lisans almış geri dönüşüm firmalarına verilmektedir. Tesis ünitelerinde gerçekleştirilecek faaliyetler sonucu toprak kirliliğine sebebiyet verilmemesi amacıyla; 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 11.07.2013 tarih ve 28704 sayı ile değişikliği yapılan “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” ile 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 04.09.2008 tarih ve 27337 sayı ile değişikliği yapılan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun hareket edilecektir. Bu bağlamda tesisin işletilmesi sırasında açığa çıkması muhtemel yağlı atıkların toprağa dökülmesi önlenecek, personel bu konuda bilgilendirilecektir. Atık Lastik: Projenin işletme aşamasında kullanılacak araçların basit ölçekli bakım ve onarımları, proje alanında bulunan araç bakım alanında (kademe), ciddi arızalanmalar ise yakın yerleşim yerlerinde yaptırılacaktır. Proje alanında oluşması muhtemel atık lastik, proje alanında bulunan geçici atık depolama alanında biriktirilerek, lisans almış, bertaraf firmalarına verilmek suretiyle alandan uzaklaştırılacaktır. Bu kapsamda 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı ile son değişikliği yapılan “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun hareket edilmektedir. Atık Pil ve Akümülatör: Proje alanında çalışacak olan araçların basit ölçekli bakım ve onarımları, proje alanında bulunan araç bakım alanında (kademe), ciddi arızalanmalar ise yakın yerleşim yerlerinde 211 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ yaptırılacaktır. Alanda oluşması muhtemel atık akümülatörler geçici depolama alanında geçici olarak toplanacak ve lisanslı bertaraf firmalarına verilmektedir. Tesisin işletmesi sırasında kullanılacak olan pillerin ömrünü tamamlamasından sora ortaya çıkacak olan atık piller 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre ayrı bir kapta toplanarak, Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan çevre lisansı almış olan geri dönüşüm firmalarına verilmektedir. Ambalaj Atıkları Tesisin işletilmesi sırasında kullanılacak kimyasalların ambalajları ile şişe, cam, pet şişe, kağıt vb. ambalaj atıklarının oluşması söz konusudur. Bu tür ambalaj atıkları; 24.08.2011 tarih ve 28035 sayı ile yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nde yer alan hükümlere uyulacaktır. Bu bağlamda tesiste oluşacak ambalaj atıkları; diğer atıklardan ayrı toplanacak ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslandırılmış geri dönüşüm firmalarına verilmektedir. Arıtma Tesisinden Kaynaklı Arıtma Çamuru Proje kapsamında inşaa edilecek olan evsel atıksu arıtma tesisinden kaynaklı oluşacak arıtma çamuru; Ordu Belediyesi ile yapılacak protokol çerçevesinde alandan uzaklaştırılacaktır. Bu kapsamda, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 28 kapsamında “Arıtma Çamurunun Evsel Katı Atıklarla Birlikte Depolanması” başlığı altında “Arıtma çamurunun depolanabilmesi için içinde bulunan su oranının % 65 olması gerekir. Ancak depo yeri işletmecileri, çamurun su oranının daha fazla olması halinde, deponun stabilitesini bozmayacağı, koku problemi ortaya çıkarmayacağı kanaatine varırlarsa, su oranı % 75’e kadar olan çamurları kabul edebilirler.” hükmüne uyulacaktır. Bu bağlamda oluşacak arıtma çamurları hiçbir şekilde alıcı ortama bırakılmayacaktır. V.4. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri(Akustik Rapor) Proje konusu faaliyet; 29.04.2009 tarih ve 27214 sayı ile yayımlanan ve 24.02.2010 tarih ve 27503 sayı ile liste değişikliği yapılan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik Ek-2 listesi Madde-2.21 (Kömür ve/veya cevher hazırlama ve/veya zenginleştirme tesisleri) ile Ek-1 listesi Madde-8.1 (Atık ara depolama, geri kazanım ve bertaraf tesisleri) kapsamında yer almaktadır. Bu bağlamda anılan yönetmelik gereği faaliyet ile ilgili “Çevre İzni/Lisansı” alınacaktır. Ayrıca proje konusu faaliyetin işletme aşamasında meydana gelmesi muhtemel gürültünün tespiti amacıyla 07.03.2008 tarih ve 26809 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda Akustik Rapor hazırlanmıştır. Ek-11’de sunulan Akustik Rapor’da projenin işletme aşamasında gerçekleştirilecek faaliyetler sırasında oluşacak gürültünün tespitine yönelik hesaplamalar yapılmıştır. Projenin işletme aşamasında 07.03.2008 tarih ve 26809 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe giren ve 04.06.2010 tarih ve 27601 sayı ile son değişikliği yapılan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen hususlara 212 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ uyulacaktır. Bu bağlamda; anılan Yönetmeliği Ek-7, Tablo 4.(Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerleri)’de belirtilen sınır değerler aşılmayacaktır. Bu limitler aşağıda sunulmuştur. Tablo 87. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Endüstriyel alanlar Lgündüz (dBA) Lakşam (dBA) Lgece (dBA) 60 55 50 65 60 55 68 63 58 70 65 60 Anılan yönetmeliği Madde 22’sinde; a) Her bir işletme ve tesisten çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII’de yer alan Tablo-4’te verilen sınır değerleri aşamaz. b) Gürültüye hassas kullanımları etkileyebilecek şekilde yakınında, bitişiğinde, altında veya üstünde faaliyetini sürdüren; her bir işyeri, atölye, imalathane ve benzeri işletmelerden hava yoluyla çevreye yayılan veya ortak bölme elemanları, ara döşemeler, tavan veya bitişik duvarlar aracılığıyla hassas kullanımlara iletilen çevresel gürültü seviyesi Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 5 dBA’dan fazla aşamaz. c) Birden fazla işyeri, atölye, imalathane gibi işletmeler ile organize sanayi bölgesi veya küçük sanayi sitesinden çevreye yayılan toplam çevresel gürültü seviyesi Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 7-10 dBA aralığından fazla aşamaz. Bu aralık esas alınmak kaydıyla, toplam çevresel gürültü seviyesi; gürültüye maruz kalınan alandaki etkilenen kişi sayısı, gürültü kaynağı ile gürültüye hassas mekânlar arasındaki mesafe ve benzeri faktörler göz önünde bulundurularak İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenir. Bu bentte verilen sınır değerin aşılması halinde, arka plan gürültü seviyesine katkısı olan her bir işyeri sınır değer aşımından eşit olarak sorumludur. Gürültüye katkı oranları belirlendikten sonra her bir işletme gerekli tedbirleri alır. ç) İşletme, tesis, atölye, imalathane ve işyerlerinin faaliyeti sonucu oluşabilecek darbe gürültüsü LCmax gürültü göstergesi cinsinden 100 dBC’yi aşamaz. denilmektedir. sağlanacaktır. Bu bağlamda projenin işletme aşamasında yukarıda sunulan şartlar Proje kapsamında yer alan cevher zenginleştirme tesisinin işletme aşamasında meydana gelecek çevresel gürültü düzeyi, 213 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. - KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Lgündüz cinsinden minimum standart değer olan 65 dBA’yı 50 m.de, Lakşam cinsinden minimum standart değer olan 60 dBA’yı 100 m.de, Lgece cinsinden minimum standart değer olan 55 dBA’yı 250 m.de, sağlamaktadır. İşletme aşamasında cevher zenginleştirme tesisinden kaynaklanacak gürültü seviyesi; 261m mesafedeki en yakın yerleşim birimi olan Akgüney Mahallesi’ne ulaştığında; Gündüz saatlerinde; 55,68 dBA Akşam saatlerinde; 37,3 dBA Gece Saatlerinde; 45,3 dBA değerlerini almaktadır. Bu değerler yönetmelik sınır değerlerinin çok altındadır. Bu veriler ışığında Akgüney Mahallesi’nin gürültüden etkilenmesi söz konusu değildir. Projenin işletme aşamasında 07.03.2008 tarih ve 26809 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe giren ve 04.06.2010 tarih ve 27601 sayı ile son değişikliği yapılan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğine titizlikle uyulacaktır. V. 5. Sağlık Koruma Bandı Mesafesi Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR:26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Proje konusu tesis ve atık depolama alanları; İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik (İAÇRİY) Ek-2, A) Birinci Sınıf Gayri Sıhhi Müessese Madde 3.9 ve 7.4’de yer almaktadır. Söz konusu tesis ile ilgili olarak Ordu İl Özel İdaresi tarafından Sağlık Bakanlığı tarafından 13.10.2003 tarih ve 149 belge no ile 1. Sınıf Gayri Sıhhi Müesseselere Ait Çalışma Ruhsatı verilmiştir. Ayrıca, faaliyet sınırları içerisinde bulunan yer altı maden ocağı Ek-2, B) İkinci Sınıf Gayri Sıhhi Müessese Madde 3.20’de yer almaktadır. Söz konusu maden ocağıyla ilgili olarak da 20.01.2011 tarihli 1. Sınıf GSM ruhsatı verilmiştir. Bu nedenle proje konusu faaliyet için başlatılan ÇED sürecinin tamamlanmasının ardından tesis için “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” hükümleri doğrultusunda “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı” tekrar başvurularak tüm GSM ruhsatlarının birleştirilmesi sağlanacaktır. Proje konusu cevher zenginleştirme tesisi için Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı verilirken İl Sağlık Müdürlüğü Gıda ve Çevre Kontrol Şube Müdürlüğü’nün 07.02.2001 tarih ve 140 sayılı yazılarında 50m’lik sağlık koruma bandı mesafesi belirlendiği görülmektedir. Bu nedenle faaliyet alanında sağlık koruma bandının 50m mesafede olması önerilmektedir. 214 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Proje kapsamında yer alan atık depolama lotları çevresi sağlık koruma bandı mesafesine göre tel çitlerle çevrilerek canlıların girmesi engellenecektir. Tel çitler düzenli olarak kontrol edilerek bakımları yapılacaktır. Ayrıca proje alanı; başka bir tesisin Sağlık Bakanlığınca onaylanmış sağlık koruma bandı içinde kalmamaktadır. V.6. Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı İşletme faaliyete kapandıktan sonra faaliyet alanında, peyzaj değişimine neden olabilecek başlıca sebepler şu şekilde sıralanmaktadır: Tahrip olan ve bu tahrip sonucunda değişen yüzey örtüsü, Ortadan kaldırılacak olan bitki örtüsü, Kazı–dolgu çalışmaları sonucunda değişen topografya, Arazi desenindeki / kullanımındaki değişim, İnşa edilecek üniteler / kullanımlar, Doğal bitki örtüsü tahrip olurken, ekosistemdeki denge, müdahaleler sonucunda geçici olarak aksaklıklara uğramaktadır. Bu aksaklıkları ortadan kaldırmak için yapılacak olan peyzaj çalışmalarında, öncelikle tahrip edilen bölgenin ıslah çalışmaları gerçekleştirilecektir. Böylece alanın doğal peyzaj değerini tekrar kazanması sağlanmış olacaktır. Proje alanının bir kısmı ormanlık alanlar kapsamında yer almakta olup inşaat çalışmaları ile alan üzerinde bulunan orman dokusu ilgili Orman İdaresi bilgisi dahilinde alan üzerinden kaldırılmıştır. Bu işlem sonunda alan üzerinde bitkisel toprak tabakası kalmamıştır. Atık depolama alanı için öngörülen ömür sonunda alanın kapatılma işlemlerine başlanacaktır. Kapatma sırasında öncelikle alanda depolanan atıkların kurutma işlemi gerçekleştirilecektir. Kapatma işlemi ise; öncelikle doldurma, drenaj sisteminin oluşturulması, yüzey düzenleme aşamalarını kapsayacaktır. Doldurma işlemi; kurutulmuş atık yüzeyinden başlayarak kazı toprağı ile yapılacaktır. Bu aşamadan sonra mineral geçirimsizlik tabakası uygulanacaktır. Atık depolama alanı rehabilitasyonu tamamlandıktan sonra bölgenin vejetasyon yapısına uygun olarak bitkilendirme çalışmaları yapılacaktır. Bitkilendirme çalışmalarında, kapatma işlemi sonrasında, sızdırmazlık tabakasına zarar vermemesi amacıyla, Orman Bölge Müdürlüğü bilgisi dahilinde kısa köklü ağaçlar kullanılacaktır. Proje konusu faaliyet alanının ormanlık kısımları Giresun Orman Bölge Müdürlüğünün hüküm ve tasarrufu altındadır. Alandaki çalışmaların tamamlanması ile birlikte Ek atık depolama alanı sınırları içerisindeki orman alanları için rehabilitasyon planı hazırlanıp izin aşamasında Orman Bölge Müdürlüğü’ne teslim edilmiştir. Rehabilitasyon işlemleri Bölge Müdürlüğü’nün kontrolünde gerçekleştirilecektir. Kuşaklama kanallarının yapıldığı ormanlık arazi için ise 18.04.2014 tarih ve 28976 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Orman Kanununun 16 ncı maddesinin 215 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Uygulama Yönetmeliği” hükümlerince Orman Genel Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. Proje alanı için hazırlanan Rehabilitasyon Projesi Ek-10’da sunulmuştur. Ayrıca yüzeye serilecek olan malzeme ile atık içine su sızması engellenecektir. Nihai yüzey %5 eğime sahip olacaktır. Bu malzemelerin temini ile ilgili ayrıntılı bilgiler, işletmenin son yılı içinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verilecektir. Ek atık depolama alanının kapatılması ve rahabilitasyonu çalışmaları öncesinde atık depolama alanı membasında yer alan sel kapanının revizyonu veya geliştirilecek diğer taşkın önleme çalışmaları projelendirilerek Orman ve Su İşleri Bakanlığı onayı ve kontrolünde yapılacaktır. V. 7. Risk Analizi Risk; meydana gelebilecek zararlı bir olayın sonuçları ve oluşma olasılığının bileşkesi olarak tanımlanmaktadır. “Risk” çok önemsiz bir olaydan (kağıt kesiği), felaket düzeyinde bir kazaya kadar çok geniş aralıkta tanımlanır. a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi Tüm risklerin belirlenmesi ve ne düzeyde olduğunun saptanmasından sonra işyeri ortamına yönelik çok verimli bir risk haritası ortaya çıkacaktır. Bu haritada hangi risklerin düşük, orta veya yüksek olduğu, hangi risklerin hafif, orta veya ağır düzeyde insan sağlığını etkilediği ya da ne düzeyde müsaade edilebilir olduğu su yüzüne çıkacaktır. Risklerin derecelendirmeleri düşük-orta-yüksek, hafif-orta-ağır şeklindeki terimlerle ifade edilebilmektedir. Burada 1 en azı, son rakkam ise en fazlayı göstermektedir. Tehlikelerin boyutu ve tehlikelerin olma olasılığı puanları ile bir matrix oluşturup hangi riskin kabul edilebilir veya kabul edilemez olduğuna karar verilebilir. Tablo 88. Risk Gruplandırılması Şekil 54. Risklerin Puanlama Yoluyla Hesaplanması 216 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Matrix’teki her kutu, tehlike boyutu puanı ile tehlikenin olma olasılığı puanının çarpılması sonucu elde edilmiştir. Buna göre eğer 3’lü puanlama kullanılıyor ise, riskler 1-9 puan arasında dağılmış olacaktır. Burada örnek olarak 1 ve 2 puanlar kabul edilebilinir riskleri, 3-5 puanlar gerekli iyileştirmeler yapıldıktan sonra kabul edilebilir riskleri, 6-9 kabul edilemez riskler şeklinde düşünülebilir. 1 seviyesindeki puanların karşılığı olan riskler için değerlendirme yazılmayabilir. Puanlama ve puanların karşılığı olan değerlendirmeler her işyerine göre değişebilir. Bu aşama bir final olup daha sonra alınacak tüm kararlara, eylemlere rehberlik edecektir. Bu açıdan bakıldığında, ayrıntılara boğulmuş bir risk değerlendirmesi hedefleri iyi belirleyemediği için, çok yüzeysel yapılmış bir çalışma ise var olan riskleri gözden kaçırdığı için işletme açısında emek ve para kaybıdır. Bir kez risk değerlendirme sonuçları alındıktan sonra işletmenin hangi riskleri ne düzeyde ve ne zaman azaltacağı veya ortadan kaldıracağına karar vermesi gereklidir. Bu karar, işin başında, risk değerlendirmesi çalışmasından beklenenlere, bu iş için ayrılan bütçeye ve insan gücüne bağlı olarak değişecektir. 217 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 89. Risk Değerlendirmesi RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ YAPILAN YER FAALİYET İŞLEMLER TEHLİKE ALANI KIRICI ÜNİTESİ TOZLU ORTAMDA ÇALIŞMA GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ÇALIŞMA TOZ GÜRÜLTÜ SABİT EKİPMANLAR MUHAFAZASIZ KASNAKLAR YANGIN AYDINLATMA ELEKTRİK- YETERSİZ YSC UYGUNSUZ YSC KULLANIMI UYGUN OLMAYAN YANMAYAN AMPULLER YETERSİZ AYDINLATMA ARIZA PANOLARIN AÇIK RİSK SOLUNUM YOLU RAHATSIZLIĞI MESLEK HASTALIĞI TAKILIP DÜŞME ÇARPMA-ÇARPIŞMA İŞİTME BOZUKLUĞU DİKKAT DAĞILMASI MESLEK HASTALIĞI PSİKOLOJİK RAHATSIZLIK ARIZA VE TEHLİKEYİ FARK EDEMEME TAKILIP DÜŞME YÜKSEKTEN DÜŞME ÇALIŞAN EKİPMANIN ETKİSİ UZUV KOPMASI UZUV SIKIŞMASI KOPAN PARÇANIN FIRLAMASI FLOTASYON TESİSİ RİSK SEVİYESİ KONTROL ÖNLEMLERİ OLASILIK DERECESİ SK OR 3 3 9 MASKE TAKILMALI, EĞİTİM, PERİYODİK SAĞLIK MUAYENESİ, 2 4 8 SULAMA YAPILMALI, ZEMİNE 4 4 16 ÇÖKEN TOZ TEMİZLENMELİ 1 3 3 4 4 16 2 3 6 2 4 8 KULAKLIK TAKILMALI, EĞİTİM, 1 3 3 PERİYODİK SAĞLIK MUAYENESİ 2 3 6 3 2 3 3 4 4 9 8 12 2 2 3 5 4 4 10 8 12 3 2 4 4 12 8 2 4 8 2 3 6 ÖNÜNÜ GÖREMEME, DÜŞME ÇARPMA 2 3 6 YANMAYAN AMPULLER DEĞİŞTİRİLECEK, ARIZALI LAMBALAR ONARILACAK ELEKTRİK AKIMINA 2 2 4 4 8 8 TALİMAT, ARIZALI TESİSAT YANGIN YANMA-YANGIN 218 MUHAFAZA YAPILMALI, YÜRÜME YOLLARI DÜZENLENMELİ UYGUN YSC VE ISITICI TEMİN EDİLMELİ ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. TESİSAT KIRICI ÜNİTESİ BIRAKILMASI DEĞİRMEN ÖĞÜTMESİ DEĞİRMEN ELEKTRİK TESİSAT DEĞİRMEN ÇALIŞMASI EĞİRMEN ÜNİTESİ KAPILMA ONARILACAK, HER PANOYA ELEKTRİK UYARI LEVHASI ASILACAK. UYARI LEVHASI EKSİKLİĞİ ELEKTRİK YALITIM PASPASI YOK GÜRÜLTÜ DEĞİRMEN ÜNİTESİ KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ KONTROL PANOLARI 4 4 16 2 5 10 PANO ÖNLERİNE ELEKTRİK YALITAN PASPAS KONULACAK. 4 3 3 3 4 4 4 3 2 3 3 5 3 4 12 6 9 9 20 12 16 EĞİTİM, PERİYODİK SAĞLIK MUAYENESİ 4 3 12 3 2 6 DEĞİRMENE DÜŞME 3 3 9 EĞİTİM, UYARI LEVHASI FİZİKSEL RAHATSIZLIK 3 2 6 VİNÇ KULLANMA 4 4 16 SESLİ VE IŞIKLI ALARM SİSTEMİ OLACAK 3 3 9 UYARI VE İKAZ LEVHALARI KONULACAK İŞİTME BOZUKLUĞU DİKKAT DAĞILMASI MESLEK HASTALIĞI PANOLARIN AÇIK OLMASI TESİSATIN KONTROL EDİLMESİ PANO ANAHTARININ BELİRTİLMEMESİ VASIFSIZ ELEMANIN MÜDAHELE ETMESİ YÜRÜME PLATFORMU BİLYA ŞARJI SESLİ VE IŞIKLI ALARM SİSTEMİNİN OLMAMASI İKAZ VE UYARI LEVHALARININ OLMAMASI PANOLAR KAPALI TUTULACAK PERİYODİK KONTROL YAPILACAK, TALİMAT UYARI LEVHASI EĞİTİM ELEKTRİK AKIMINA KAPILMA, ÖLÜM YARALANMA, ÖLÜM 219 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ KONTROL PANELDE BUTONLARIN ETKİ ALANLARI YAZILMAMASI BİLYA NAKLİYESİ İLAÇNAKLİYES İ YEDEK PARÇA NAKLİYESİ AMBAR VE AMBAR BÖLGESİ RAFLANDIRMA YAĞLARIN DEPOLANMASI REAKTİFLERİN DEPOLANMASI VASIFSIZ KULLANICI OPERATÖRL ER ÇALIŞMA YÜKLEME VE BOŞALTMA KAZASI RAFLARDA MALZEME DÜŞMESİ AĞIR EŞYALARIN RAFLANMASI AŞIRI ISINMA SONUCU YANMA 3 3 9 KONTROL PANELDE PUTONLARIN ETKİ ALANLARI YAZILACAK YARALANMA, UZUV KOPMASI VE SOLUNUM RAHATSIZLIĞI 4 3 12 4 3 12 4 3 12 4 4 16 YARALANMA, ÖLÜM FİZİKSEL ZORLANMA, SAKATLANMA 4 3 12 YARALANMA, ÖLÜM 3 4 12 SIZDIRMA VE DELİNEREK YAYILMA SOLUNUM RAHATSIZLIĞI CİLT HASTALIĞI MESLEK HASTALIĞI 4 3 12 ÇARPMA, ÇARPIŞMA, KAZAYA SEBEP OLMA YORGUN ÇALIŞMA EKİPMANI ZORLAMA BECERİ EKSİKLİĞİ 4 4 4 3 5 5 12 20 20 YARALANMA VE ÖLÜM 4 4 16 3 4 12 3 4 12 220 DİKKATLİ YÜKLEME VE NAKİL İŞLEMİ RAFLARDAN İNDİRİLEN MALZEME DÜZENLİ OLMALI, AĞIR MALZEME ALT RAFA KONULMALI SERİN YERDE MUHAFAZA ETME TAHRİP ETMEDEN DEPOLAMA DENEYİMLİ KULLANICI VE İŞE PSİKOLOJİK HAZIR OLMA ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. MEKANİK ATÖLYE EMNİYETSİZ ÇALIŞMA SICAK TEMAS LABORATUA R SOLUNUM KAYNAK TORNA MAKİNASI VE OKSİJENİ KULLANIRKEN KORUYUCU EKİPMAN KULLANMA OCAK ÜSTÜNDE SICAK BEHERE YETERSİZ ELDİVEN İLE MÜDAHELE ANALİZ SIRASINDA MASKE KULLANMAMA KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ 5 4 20 KORUYUCU EKİPMAN KULLANIMI EĞİTİMİ 5 3 15 UYGUN ELDİVEN KULLANMA 5 4 20 MASKE KULLANMA ALIŞKANLIĞI EDİNDİRME YARALANMA, YANIK, KAYNAĞIN GÖZÜ ALMASI YANMA TEHLİKESİ ZEHİRLENME VE SOLUNUM RAHATSIZLIKLARI 221 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ b) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) RİSK YÖNETİMİ Risk yönetimi: Belirsizlikleri ve belirsizliklerin yaratacağı olumsuz etkileri daha kabul edilebilir bir düzeye indirgemeyi sağlayan disiplindir. Risk Yönetimi Karar Aşamaları RİSK YÖNETİMİ RİSK PLANLAMA RİSK DEĞERLENDİRME RİSK BELİRLEME RİSK AZALTMA RİSK İZLEME RİSK ANALİZİ Ekolojik Risk Değerlendirme Şeması (EPA. 1998) Çevresel Risk: İnsan sağlığını veya çevreyi doğrudan veya dolaylı olarak olumsuz Etkileme ihtimalidir. Çevresel Risk Yönetimi Problemin formülasyonu Analiz Risk karakterizasyonu Problemin Formülasyonu Bu aşamada, problem açıkça tanımlanır. Risk analizi ve risk özellikleri için plan hesaplanır. İş, kaynak, kirleticiler, etkiler ve ekosistem ile ilgili mevcut bilgi bütünleşik olarak dahil edilir. Analiz Kirleticiye maruz kalma etkilerinin ve ekolojik etkilerin özelliklerinin belirlenerek ölçülmesi ile başlar ve bu iki aşamanın birbiri arasındaki ilişkileri belirlenerek, maruz kalma ve etkiler hakkındaki tartışmalar profili çıkarılır. 222 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Risk Karakterizasyonu Safhası Bu aşama, değerlendirmelerin nihai noktası olup olumsuz ekolojik etkilerin incelenmesi veya tahmini analizi, problemlerin formülasyonu ve planlamanın sonuçlandırılmasından oluşur. İşletme aşamasında en önemli faktör sızdırmazlık faktörüdür. Bu bağlamda olası bir sızdırmaya karşı önlem alınması için inşa edilmiş olan gözlem kuyuları belirli aralıklarla gözlemlenmeli ve ayda bir kuyularda eğer sızıntı suyu var ise analizleri yaptırılarak analiz parametreleri kontrol altında tutulmalıdır. İşletme aşamasında oluşabilecek her türlü kaza riskine yönelik risk analizi ve değerlendirmesi yapılmalı ve aşağıda tabloda verilen doğrultuda acil müdahale planları hazırlanacaktır. Gözlem kuyularında yapılacak analizler; Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’ne ek olarak 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı resmi gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yer altı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yapılacaktır. 223 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 90. Güvenlik Önlemleri 1. Atık Depolama Alanına (ADA) Bağlantısı Yapılacak Boru Hattındaki Çalışmalar Sırasında Oluşabilecek Kazalar 2. ADA’na Giden Çamur Çıkış Hatları 3. Pompaların Çalıştırılması ve Bakımı 4. ADA Dahili Ve Harici Güvenliği 5 ADA Trafoların Çalıştırılması Ve Bakımı 6 Mevcut ADA Ve Seddelerin Bakımı 1.1 Boru hattında bağlantı noktalarında oluşabilecek kaçaklar 1.2 Aşırı soğuğa bağlı olarak borularda donma ve çatlama ▪Kalifiye personel çalıştırılması ▪Yedek borunun hali hazırda bulunması ▪Boru hattının akışının sürekliliğinin sağlanması, 1.3 Vanalarda meydana gelebilecek ▪Kalifiye personel ile vanalarının bakımının arızalar sürekli yapılması, 2.1Tıkanmadan meydana gelebilecek ▪ Çamurun basınçlı boru patlaması sağlanması, uygun konsantrede çıkısının 3.1 Popmalarda meydana gelebilecek ▪ Kalifiye elamanlar ile pompaların gerekli mekanik arızalar bakımlarının yapılması, 3.2 Dubalardaki pompaların ▪ Kalifiye elaman ve uygun techizat ile montaj/demontajı sırasındaki çalışılması, uygun kişisel koruyu malzemeler oluşabilecek aksaklıklar ile çalışılması, ▪ADA çevresinin tel örgü ile çevrelenmiş olması ▪Uyarı tabelalarının olması 4.1 Dışarıdan yabancı ve yetkisiz ▪ 24 saat güvenlik görevlilerinin olması, kişilerin izinsiz girmesi depolama alanı giriş-çıkış kapılarının kilitli olması ▪ADA girebilecek kuşlara karşı ses bombası 4.2 Dışarıdan her türlü hayvan girişi ▪ADA çevresinin tel örgü ile kapalı olması ▪ 24 saat güvenlik güçlerinin nöbet tutması ▪ ADA çevresindeki sondaj ve samp kuyularından alınan su numunelerinin 4.3 ADA dan oluşabilecek kaçaklar laboratuvarda analiz edilmesi ▪ pompalar ile tekrar ADA verilmesi ▪ Kalifiye personel çalıştırılması, uygun kişisel koruyucu malzemeler ile çalışması (eldiven, 5.1 müdahale durumunda panolardan bot vb.), kaynaklanabilecek elektrik çarpmaları ▪Uyarı işaretlerinin olması, ▪ pano önünde yalıtkan halı mevcut olması, kapıların kapalı tutulması, ▪var olan seddelerin proje esaslarına uygun olarak sürekliliğinin sağlanması, 6.1 ADA duvarları ve seddelerde ▪sürekli olarak kontrol edilmesi, meydana gelebilecek yıkılmalar ▪ sedde ve ADA duvarlarının sürekli olarak güçlendirilmesi ve desteklenmesi, Bunun dışında; mevcut durumda proje alanında revir ünitesi, sağlık personeli ve bir adet ambulans bulunmaktadır. Acil yaralanma/hastalanma vb. durumlarda revir ve ambulans kullanılmaktadır. Ayrıca, Bölüm II.1.4.6.2 Reaktifler başlığı altında adı geçen kimyasallardan; sodyum metabisülfit dışında kalan tüm kimyasallar tahriş edici olarak sınıflandırılmaktadır. Üretici firmalardan taşıma koşullarına uygun ambalajlarında tesis teslimi şeklinde alınacaktır. Alınan kimyasallar, proje alanında oluşturulacak kimyasal malzeme deposunda muhafaza edilmektedir. Söz konusu kimyasallar reaktif hazırlama ünitesinde, özel paslanmaz çelik tanklarda düşük derişimli çözeltiler şeklinde hazırlanarak tesise dozaj pompaları ile beslenmektedir. Aşağıda; tesiste kullanılacak kimyasal maddelere ait tehlike/risk grupları ile güvenlik tavsiyeleri yer almaktadır. 224 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Tablo 91. Kimyasalların Tehlike Grupları, Risk Grupları ve Güvenlik Tavsiyeleri Kimyasal Adı Sönmemiş Kireç (CaO) Cam Suyu Çinko Sülfat Bakır Sülfat Aerophine 3418A Aerofloat 242 Sodyum metabisülfit SIPX/KAX/KEX Köpürtücü (Metil izobütil karbinol MIBC) FLOKÜLANT (Aniyonik Poliakrilamid) Tehlike Grubu Xi Xi Xi Xi Xi Xi Xn Xi Risk Grubu R41 R38, R41 R27 R41, R38 R21, R22, R34, R41 R22, R31, R41 R36,R38 Güvenlik Tavsiyeleri S22, S24,S26, S36/37 S26, S28, S24/25,S36/37 S22, S24,S26, S36/37 S22, S24,S26, S36/37 S26, S39, S36/37 S28, S36 S26, S39, S46 S24/25, S28, S36/37 Xi R10, R27 S22, S24, S26, S36/37 Xi - S82, S36/37 TEHLİKE GRUBU: C Xİ Xn N : : : : Aşındırıcı Tahriş edici Zararlı Çevre için tehlikeli RİSK GRUBU: R-35: Ciddi yanıklara neden olur. R-21: Deri ile temas halinde, zararlı olma riski taşır. R-22: Yutulması halinde zararlıdır. R-26/27/28: Solunduğunda, cilt ile temasında ve yutulduğuna çok toksiktir. R-32: asitlerle temasında çok toksik gaz çıkarır R-34: Yanığa neden olma riski taşır. R-41: Gözlerde ciddi tahribat yapma riski taşır. R-50: Sudaki organizmalar için çok toksiktir. R-53: Su ortamında uzun süreli olumsuz etkilere neden olabilir. H314: ciddi derecede deri yanıkları ve göz hasarına neden olur H290:Metaller için aşındırıcı olabilir H335: Solunum tahrişine neden olur GÜVENLİK TAVSİYELERİ: S 26-36/37/39-45 : Göz ile temasında derhal bol su ile yıkayın ve doktora başvurun. Çalışırken uygun koruyucu giysi, koruyucu eldiven, koruyucu gözlük/maske kullanın. Kaza halinde veya kendinizi iyi hissetmiyorsanız hemen bir doktora başvuru. S2 : Çocuklardan uzak tutun. S7 : Sıkı kapatılmış kapta muhafaza edin S28 : Deri ile temasından sonra hemen bol su ile yıkayınız S29 : Kanalizasyona boşaltmayın, S36 :Uygun koruyucu giysi giyin. S45 : Kaza halinde veya kendinizi iyi hissetmiyorsanız hemen bir doktora başvurun S60 : atığı ve kabını tehlikeli atık olarak bertaraf edin/ettirin S61 : Çevreye kontrolsüz verilmesinden kaçının. Özel kullanım talimatına/GBF bakın. 225 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. S82 S36/37 KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ : Islak olarak döküldüğünde kayganlaşır : Çalışırken uygun koruyucu giysi, koruyucu eldiven kullanın. Taşınma ve depolama yöntemleri malzemenin miktarına bağlı olmakla birlikte, kimyasallar, yakıt ve ana tüketim maddeleri sahaya mevcut karayolları kullanılarak taşınacaktır. Kimyasalların taşınması konusunda 24.10.2013 tarihli ve 28801 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınması Hakkındaki Yönetmelik” gerekleri yerine getirilecektir. Ayrıca tesiste kullanılacak kimyasalların güvenlik bilgi formları EK-7’de verilmiştir. V.8. Diğer Hususlar Proje konusu faaliyet kapsamında bu başlık altında değerlendirilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 226 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM VI: PROJENİN ALTERNATİFLERİ (Bu bölümde teknoloji, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karşılaştırılması yapılacak ve tercih sıralaması belirtilecektir) VI.1. Cevher Üretim Yöntemi Proje konusu cevher zenginleştirme tesisi için 30.03.2000 tarihinde ÇED Olumlu Kararı alınmıştır44. Kurulumu biten tesis 2005 yılına kadar faaliyet göstermiş olup 2005 yılından 2009 yılına kadar faaliyet göstermemiştir. Tesis, 2009 yılında Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin isim hakkıyla birlikte Yıldızlar SSS Holding tarafından devir alınmıştır. Proje alanında bulunan maden ocağında tesisin faaliyete geçmesinden günümüze kadar kapalı işletme yöntemi ile üretim yapılmaktadır. Bu nedenle herhangi bir cevher üretim yöntemi alternatifi düşünülmemiştir. VI.2. Cevher Zenginleştirme Proje konusu cevher zenginleştirme tesisi için 30.03.2000 tarihinde ÇED Olumlu Kararı alınmıştır45. Kurulumu biten tesis 2005 yılına kadar faaliyet göstermiş olup 2005 yılından 2009 yılına kadar faaliyet göstermemiştir. Tesis, 2009 yılında Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin isim hakkıyla birlikte Yıldızlar SSS Holding tarafından devir alınmıştır. Proje konusu tesiste cevher(kurşun-çinko-bakır) zenginleştirilerek konsantre elde edilmektedir. Cevherlerin içerdiği değerli mineralleri gang minerallerinden ayırabilmek amacıyla yapılan ayırma işlemleri zenginleştirme olarak adlandırılır. Zenginleştirme işlemi sırasında; kırma-öğütme sonucunda birbirinden teknik ve ekonomik açıdan optimum derecede serbestleşmiş olan mineral tanelerinin, fiziksel ve fizikokimyasal özelliklerindeki farklılıklardan yararlanılmaktadır. Tesis kurulumundan günümüze kadar üretim yöntemi olarak flotasyon ile üretim yapmaktadır. Bu nedenle herhangi bir üretim yöntemi alternatifi düşünülmemiştir. VI.3 Ekonomik Olmayan Kaya Depo Alanı Proje sahasında atık depolama alanında yapılan kazı çalışmaları esnasında hafriyat malzemesi çıkmıştır. Bu hafriyat malzemesi kırma-eleme ünitesinden geçirilip beton sedde için ihtiyaç duyulan betonun yapılmasında kullanılmıştır. Bu nedenle sahada herhangi bir depolama işlemi yapılmamış olup alternatif depo alanı düşünülmemiştir. VI.4 Eylemsizlik Alternatifi Proje konusu Cevher Zenginleştirme Tesisi ve 3 adet atık depolama alanı 2000 yılında kurulmuştur. Mevcut 3 adet atık depolama alanının bir bölümü orman arazisi iken geriye kalan ziraat arazisidir. Tesis işletmeye devam edecektir. Ancak atık depolama alanlarının ömrünü tamamlaması nedeni ile rehabilitasyonu yapılacaktır. 44 Bkz. Ek 1.a Cevher Zenginleştirme Tesisi’ne Ait “ÇED Olumlu” Kararı 227 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Ek atık depolama alanının ise inşaat çalışmalarının bir bölümü tamamlanmıştır. Gerekli yasal izinlerin tamamlanmasının ardından inşaat çalışmaları tamamlanacaktır. Ancak gerekli yasal izinlerin tamamlanamayıp faaliyete son verilmesi gerekirse rehabilitasyon çalışmaları yapılıp sahaının orman ve tarım arazisi olarak kullanılmaya devam edilmesi sağlanacaktır. Ayrıca, cevher zenginleştirme tesisinde planlanan kapasite artışının gerçekleşmemesi durumunda ise ülke ve bölge ekonomisine sağlanacak girdilerden faydalanılamayacak olup istihdam kaynaklarına katkı sağlanamayacaktır. VI.5. Diğer Proje konusu faaliyet kapsamında bu başlık altında değerlendirilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 228 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM VII: İZLEME PROGRAMI VII.1 Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı Proje konusu faaliyet için hazırlanan ÇED Raporu ile; geri kalan inşaat ve işletme aşamasında projenin tüm unsurlarının olumlu ve olumsuz, biyo-fiziksel ve sosyo-ekonomik etkileri incelenmiştir. Proje ile ilgili olarak 03.10.2013 Tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği’nin 18. maddesi gereği; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, proje sahibi tarafından taahhüt edilen hususların yerine getirilip getirilmediğini izlemek ve kontrol etmekle yükümlüdür. Bu bağlamda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından gerçekleştirilecek denetleme ve izleme programının amacı; proje ile ilgili etki azaltıcı önlemlerin, onaylanmış plan, izin vb. konuların, hazırlanan ÇED Raporu’nda belirtilen konularla uyum sağlamasını garanti etmektir. Faaliyetlerin ilgili kanun ve yönetmeliklere, insan ve çevre sağlığına duyarlı uygun bir şekilde yapılabilmesi ve işletilebilmesi için, projenin inşaat öncesi, inşaat aşaması, işletme aşaması ve işletmeye kapanması sonrasında izlenmesinin yapılması gerekmektedir. İzlemenin yapılacağı zamanlarda (işletmenin faaliyete kapandıktan sonraki durum hariç olmak üzere) ve yakın çevrede meydana gelebilecek doğal afet, kaza ve diğer olumsuz etkenlerin minimize edilebilmesi için Acil Müdahale Planlarının hazırlanması gerekmektedir. İzleme Programlarının Oluşturulması Proje konusu; Cevher(Kurşun, Çinko, Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi ile ilgili olarak; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen periyotlarda (3’er aylık izleme periyodu öngörülmektedir) izleme ve denetim işlemleri gerçekleştirilecektir. Belirtilen periyotlarda gerçekleştirilecek izleme faaliyetleri kapsamında hazırlanacak İnşaat Aşaması İzleme-Kontrol Formaları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Ordu İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne iletilecektir. Projenin gerçekleştirilmesi sırasında oluşacak çevresel etkiler ve bu etkilere karşı uygulanması gereken izleme programı, oluşan etkilerin niteliğine göre aşağıda verilmiştir. Söz konusu projenin inşaat, işletme ve işletme sonrası çalışmaları kapsamında detaylı irdeleme ve tespit yapılabilmesi amacıyla Çevre İzleme-Kontrol Programı oluşturulmalı ve izleme, bu program doğrultusunda gerçekleştirilmelidir. Çevre İzleme-Kontrol Programı, genel olarak aşağıda belirtilen başlıkları kapsayacak şekilde yapılmalıdır. A- İnşaat Aşamasında İzleme Programı Proje Alanı Sınır Koordinatlarının İzlenmesi: proje kapsamında gerçekleştirilen inşaat işlemlerinin ÇED Raporunda belirtilen sınırlar içerisinde yapılıp yapılmadığının tespit edilmesi gerekmektedir. Alan Üzerinde Gerçekleştirilen Hafriyat İşlemlerinin İzlenmesi: Gerçekleştirilen hafriyat işlemi sonunda ne kadar hafriyat toprağının elde edildiği, ortaya çıkan bitkisel toprak ve hafriyat toprağının nerede, ne şartlarda depolandığının tespit edilmesi gerekmektedir. 229 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ İnşaat Aşamasında Oluşan Atıkların İzlenmesi: Projenin inşaatı aşamasında çeşitli sebeplerle ortaya çıkan sıvı-katı-ambalaj vb. türde atıkların miktarları ile ne şekilde bertaraf edildiklerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Gürültü Oluşumunun İzlenmesi: İnşaat işlemleri sırasında oluşan gürültünün kaynağının tespit edilmesi, gürültü şiddetinin çevreye ve çalışanlara etkisini belirleyebilmek amacıyla gerektiği durumlarda belirli noktalarda ölçümlerin yapılması, buna göre ilave önlemlerin geliştirilmesi gerekmektedir. Emisyon Oluşumunun İzlenmesi: Hafriyat ve inşaat işlemleri sırasında ortaya çıkacak olan tozun; kaynağının belirlenmesi, çıkışını ve yayılımını engellemek amacıyla geliştirilen önlemlerin alınıp alınmadığının izlenmesi ve kontrol edilmesi gerekmektedir. Mevcut Kirlilik Yükünü Tespit Edilmesi: Projenin işletme aşamasında oluşması muhtemel kirliliğin tespit edilebilmesi amacıyla inşaat aşamasında yüzeysel su kaynaklarından numuneler alınarak, mevcut durumun tespiti amacıyla ilgili mevzuatlara uygun olarak analizler yaptırılmalıdır. Ayrıca inşaat döneminde 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca; 27.08.2010 tarih ve 51913 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2010/13 sayılı “İnert Maden Atıklarının Alan Islahı, Restorasyon, Dolgu Maksadıyla Kullanılan veya Depolanmasına İlişkin Genelge” gereğince, Atık Depolama Alanı ile ilgili inşaat aşamasında yapılacak iş ve işlemlerle ilgili içerik, Ordu İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından belirlenecek format çerçevesinde 3 ayda bir hazırlanacak Faaliyet Raporu Ordu İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne sunulacaktır. B- İşletme Aşamasında İzleme Programı Atık Depolama Alanlarında Sızıntının İzlenmesi: inşaat aşamasında atık depolama alanları memba ve mansabında açılacak gözlem kuyularından belirli periyotlarda numuneler alınarak 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre analizlerinin yapılması gerekmektedir. Civar Su Kaynaklarında Oluşacak Kirliliğin İzlenmesi: Proje alanı çevresinde bulunan yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarının, projenin işletme aşamasında gerçekleştirilecek iş ve işlemlerden dolayı kirlenme durumunun tespiti amacıyla belirli periyotlarda numuneler alınarak ilgili mevzuat çerçevesinde analizlerinin yapılması gerekmektedir. İşletme aşamasında ek atık depolama alanında mansabındanda ve civardaki kaynaklardan ve atık depolama alanı gövdesi ile Madengözü Deresinin Melet Irmağına kavuştuğu akarsu yatağındaki yüzeysel akış suyundan işletme döneminde ayda bir numune alınarak pH, iletkenlik (EC), Askıda Katı Madde, Toplam Çözünmüş Madde(TDS), Major İyonlar (Na, K, Mg, Ca, Cl, Sülfat), sülfür (S-2), Toplam Cr, Fe, Cu, Zn, Pb, As, Cd, Hg, Çözünmüş Oksijen(DO), Kimyasal Oksijen İhtiyacı (COD) parametreleri izlenecektir. Değerlendirme sonucunda gerekli görüldüğü takdirde ilave önlem Faaliyet Sahibi tarafından alınacaktır. 230 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ İşletme Aşamasında Oluşan Atıkların İzlenmesi: projenin işletilmesi sırasında uygulanacak prosesten çıkan sıvı-katı atıklar, evsel sıvı-katı atıklar, ambalaj vb. türde atıkların miktarları ile ne şekilde depolandığının, bertaraf edildiklerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Gürültü Oluşumunun İzlenmesi: tesisin işletilmesi sırasında oluşan gürültünün kaynağının tespit edilmesi, gürültü şiddetinin çevreye ve çalışanlara etkisini belirleyebilmek amacıyla gerektiği durumlarda belirli noktalarda ölçümlerin yapılması, buna göre ilave önlemlerin geliştirilmesi gerekmektedir. Emisyon Oluşumunun İzlenmesi: işletme faaliyetleri sırasında gerek prosesten gerekse tüvenan cevher, kimyasal maddeler vb. nin nakliyesi sırasında ortaya çıkacak tozun çıkışını ve yayılımını engellemek amacıyla geliştirilen önlemlerin alınıp alınmadığının izlenmesi ve kontrol edilmesi gerekmektedir. Çevre İzninin İzlenmesi Ve Denetlenmesi: proje kapsamında 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince Çevre İzni/Lisansı’nın alınması gerekmekte, alınan izin doğrultusunda işlemlerin gerçekleştirilmesi ve geçerlilik süresinin izlenmesi gerekmektedir. C- İşletmenin Faaliyete Kapanmasından Sonraki Aşamada İzleme Programı Tesis kapandıktan ve rehabilitasyon işlemleri tamamlandıktan sonra da olabilecek çevresel etkilerin tespiti amacıyla belirlenen zaman dilimlerinde ve gerekli görülen hallerde, gözlem kuyularından, tesisin etki alanındaki yer altı ve yer üstü sularından numuneler alınarak analizleri yaptırılacak, analiz sonuçları Ordu İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ve DSİ 22. Bölge Müdürlüğü’ne düzenli olarak verilecektir. Faaliyetin kapanış döneminde ek atık depolama alanında mansabında ve civardaki kaynaklardan ve atık depolama alanı gövdesi ile Madengözü Deresinin Melet Irmağına kavuştuğu akarsu yatağındaki yüzeysel akış suyundan kapatma döneminde döneminde yılda 4 kez ve kapanış sonrası dönemde yılda 2 kez numune alınarak pH, iletkenlik (EC), Askıda Katı Madde, Toplam Çözünmüş Madde(TDS), Major İyonlar (Na, K, Mg, Ca, Cl, Sülfat), sülfür (S-2), Toplam Cr, Fe, Cu, Zn, Pb, As, Cd, Hg, Çözünmüş Oksijen(DO), Kimyasal Oksijen İhtiyacı (COD) parametreleri izlenecektir. Proje kapsamında planlanan cevher zenginleştirme tesisine beslenecek malzeme stok sahasında uzun süreli depolanmayacaktır. Bu nedenle özellikle stok sahasında AMD oluşma olasılığı oldukça düşüktür. İşlenmiş cevherde AMD oluşması durumu ise depolama alanı tabanı ve yan yüzeylerine uygulanacak geçirimsizlik tabakası ve drenaj sistemi ile kontrol altına alınabilinecektir. Bu kapsamda periyodik olarak gerçekleştirilecek analizler ile AMD göstergesi olan pH, asidite, Fe, Mn ve Al gibi metal iyonu konsantrasyonları ile AKM ile ÇKM kriterleri kontrol altında tutulacaktır. Kapatma sonrası gerekli izleme çalışmaları devam ettirilecektir. Bu kapsamda 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Madde-27 (I. sınıf ve II. sınıf düzenli depolama tesislerinin bulunduğu alanlar, depo hizmet süresini doldurduktan sonra en az otuz yıl süre ile izlenir ve denetlenir. Lisans koşullarında izleme süresi belirtilir) gereği 30 yıllık bir dönemde yeraltı suyu gözlem kuyularında izleme işlemleri sürdürülecektir 231 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ VII.2 ÇED Olumlu Belgesi Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlilik Belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri” başlığının 4. Maddesinde yer alan hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program 18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yeterlilik Belgesi Tebliği; Yeterlik belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri Madde 9; (4) ÇED Olumlu Kararı verilen projelerle ilgili proje sahibi, bu Tebliğ kapsamında yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlardan herhangi birine, yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini, yatırımın işletmeye geçişine kadar proje sahasına giderek, yerinde izleme kontrolünü yaptırmakla yükümlüdür. İlgili ÇED Daire Başkanlıkları, proje sahibi tarafından yetkilendirilmiş kurum/kuruluşu bu Tebliğin Ek-4 formuyla Daire Başkanlığına bildirir. Proje sahibi tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluş, bu Tebliğin Ek-4’ünde yer alan ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formunu doldurarak Nihai ÇED Raporunda belirtilen izleme-kontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iş gününde Bakanlığa iletmekle yükümlüdür. Kurum/kuruluşun yeterlik belgesinin iptal edilmesi veya kuruluşun kapanması halinde, bu durumun proje sahibine bildirilmesinden itibaren bir ay içerisinde, proje sahibi yeterlik belgesi almış diğer kurum/kuruluşlardan herhangi biriyle sözleşme yaparak Bakanlığa bildirmekle, ilgili kurum/kuruluş bu Tebliğin Ek-4 ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formunu doldurarak Nihai ÇED Raporunda belirtilen izlemekontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iş gününde Bakanlığa iletmekle yükümlüdür. hükmü gereği “Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi” kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenecek aralıklarla projenin işletme aşamasına kadar gerçekleştirilecek faaliyetler için tarafımızca izleme çalışmaları gerçekleştirilecektir. 232 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM VIII: HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED Raporuna yansıtılması.) Proje konusu faaliyet ile ilgili olarak; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayı ile yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin 9. maddesi gereğince, ÇED sürecinde halkın katılımını sağlamak, faaliyet hakkında bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak amacıyla; 18/04/2013tarihinde Saat 14:00’de Akgüney Köyü Bakkal ve Kahvehanesi’nde Halkın Katılımı Toplantısı yapılmıştır. Halkın Katılımı Toplantısına ait fotoğraflar aşağıda sunulmuştur. Foto 16. Halkın Katılımı Toplantısından Görüntüler-1 233 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Foto 17. Halkın Katılımı Toplantısından Görüntüler-2 Foto 18. Halkın Katılımı Toplantısından Görüntüler-3 234 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Halkın katılımı toplantısının yeri ve saati konusunda Ordu İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nün onayı alınarak Halkın Katılımı Toplantısı’nın halka duyurulması amacıyla yerel ve ulusal düzeyde yayın yapan birer gazeteye ilan verilmiştir. Toplantıda katılımcılara; proje konusu faaliyet tanıtılmış, faaliyetin çevresel etkileri ve alınacak önlemler, proje teknolojisi, proje kapsamında yörenin sosyo-ekonomik avantajlarından bahsedilmiştir. 235 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ BÖLÜM IX: SONUÇLAR (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme) Proje konusu faaliyet; Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Akgüney Köyü civarında İR 26320 no’lu ruhsat sahası içerisinde işletilmekte olan Cevher (Kurşun-Çinko-Bakır) Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Ek Atık Depolama Alanı Projesi’dir. Proje alanı Kabadüz ilçesine 6 km, Ordu iline ise 27 km mesafededir. Proje alanına en yakın yerleşim yeri Akgüney Köyü’ne bağlı Akgüney Mahallesi olup proje alanına yaklaşık 252m mesafededir. Söz konusu bölgede faaliyet sahibine ait cevher zenginleştirme tesisi için 30.03.2000 tarihinde ÇED Olumlu Kararı alınmıştır. Kurulumu biten tesis 2005 yılına kadar faaliyet göstermiş olup 2005 yılından 2009 yılına kadar faaliyet göstermemiştir. 2009 yılında Zamantı Madencilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin isim hakkıyla birlikte Yıldızlar SSS Holding tarafından devir alınan Cevher Zenginleştirme Tesisi bünyesinde mevcut halde üç adet atık depolama alanı bulunmaktadır. Söz konusu tesis 2009 yılında Yıldızlar SSS Holding tarafından alındıktan sonra hemen faaliyete geçmemiş ve 2009 yılında tesisin bulunduğu alanda yaşanan doğal afetten dolayı atık depolama alanları tahribat görmüştür. Söz konusu tahribat ile ilgili planlanan iyileştirme çalışmaları, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı resmi gazetede yayımlanan mülga Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği; MADDE 24 – (1) a) Doğal afetler sonucu yıkılan, bozulan, tahrip olan veya hasar gören herhangi bir yatırımın bulunduğu yerde kısmen veya tümü ile yeniden gerçekleştirilmesi planlanan projeler, kapsamında bir rapor halinde hazırlanarak Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulmuştur. Bakanlık ve ilgili kurumlar tarafından raporda yapılan inceleme sonucu, planlanan iyileştirme çalışmaları uygun bulunmuş olup firma tarafından gerekli önlemler alınmıştır. Ancak, hem ileriki dönemlerde benzeri bir afet durumu ile karşılaşılması ihtimali hem de mevcut atık depolama alanlarının ömrünü tamamlaması durumu düşünülerek ek atık depolama alanı yapılması planlanmıştır. Söz konusu ek atık depolama alanı; mevcutta kullanılan üç adet atık depolama alanının hemen mansabında yer alacak olup emniyet amaçlı da kullanılabilecektir. Proje konusu tesisten çıkan atıklardan 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı resmi gazetede yayımlanan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında 236 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ numune alınarak analizi yaptırılmıştır. Bu kapsamda söz konusu atık depolama alanlarının II. Sınıf atık depolama alanı kapsamında olduğu belirlenmiştir. Yapılması planlanan ek atık depolama alanı ile ilgili olarak; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesi amacı ile Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’na görüş sorulmuştur. Bu kapsamda Çevre ve Orman Bakanlığı 29.09.2010 tarih ve 57667 sayılı yazısı ile söz konusu ek atık depolama alanının 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı ÇED Yönetmeliği Ek 2 listesi 4. maddesi (Katı atıkların yakılması, kompostlaştırılması ve depolanması için yapılan tesisler, atık barajları, atık havuzları) kapsamında değerlendirmiş olup, yönetmeliğinin ilgili hükümleri doğrultusunda Proje Tanıtım Dosyası hazırlanması gerektiğini firmaya bildirilmiştir. Konu ile ilgili gerekli çalışmalar (zemin etüt, avam proje, kadastro ve mülkiyet çalışmaları vb.) yapılıp Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak Mülga Ordu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne sunulmuştur. Sunulan dosya ile ilgili olarak 02.11.2010 tarih ve 3684 sayılı yazı ile proje alanında tetkik edilmesi amacıyla 08.11.2010 günü mahallinde yapılacak incelemeye katılmak için hazır olunması gerektiği faaliyet sahibine bildirilmiştir. İlgili kurumların yerinde yaptığı inceleme ve Proje Tanıtım Dosyasında yapılan incelemeler sonucunda dosya Mülga Ordu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından nihai edilerek 23.11.2010 tarihinde “ÇED Gerekli Değildir Kararı” alınmıştır. ÇED Gerekli Değildir Kararı alındıktan sonra Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında hazırlatılan uygulama projeleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün onayına sunulmuştur. Sunulan dosyaların incelenmesi sonucunda 24.08.2011 tarih ve 1994 sayılı yazı ile söz konusu uygulama projelerinin onaylandığı ancak tesis inşaatının uygulama projesine ve teknik şartnamesine uygun olarak yapıldığının denetlenmesi için DSİ Genel Müdürlüğü tarafından lisanslandırılmış Su Yapıları Denetim Firmaları ile hizmet alımı yapılması gerektiği ve firma ile yapılacak sözleşmenin Bakanlıkça onaylanması gerektiği faaliyet sahibine bildirilmiştir. Bu nedenle; faaliyet sahibi 13.05.2011 tarih ve 27933 sayılı resmi gazetede yayımlanan “Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği” kapsamında lisanslandırılmış olan “Hidro Grup Su Yapıları Denetim Hizm. Ltd. Şti.” ile hizmet alım sözleşmesi yaparak onaylanması için Bakanlığa sunulmuştur. Sunulan sözleşme Bakanlık tarafından incelenerek sözleşmenin uygun bulunduğu 03.10.2011 tarih ve 3367 sayılı yazı ile faaliyet sahibine bildirilmiştir. Bu tarih itibari ile faaliyet sahibi inşaat çalışmalarına başlamıştır. Yapılan inşaat çalışmaları Hidro Grup Su Yapıları Denetim Hizm. Ltd. Şti. tarafından denetlenerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na düzenli olarak bildirilmiştir. Ancak, Ordu ilinde yaşayan vatandaşlar tarafından söz konusu atık depolama alanına ilişkin dava açılmış, mahkemenin tayin ettiği bilirkişi raporuna istinaden Ordu İdare Mahkemesi tarafından faaliyeti durdurma kararı verilmiştir. Karar, 21.06.2012 tarihli ve 4003 sayılı Ordu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından Kabadüz Kaymakamlığına ve faaliyet sahibine aynı tarihte tebliğ edilmiş ve atık depolama alanı inşaat çalışmaları durdurulmuştur. Söz konusu karar ile Ek Atık Depolama Alanı için yeniden ÇED Raporu hazırlanması gerektiği belirtilmiştir. 237 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ Son olarak hazırlanan denetim tutanağında belirtilen fiziki gerçekleştirme oranı aşağıda belirtilmiştir. Sıra No 1 2 3 4 5 Ana İş Kalemleri (iş programına uygun olarak) Baraj Gövdesi ve Rezervuar Alanı(sağ ve sol sahil), Şevleri ve Sıyırma Kazıları Beton Gövde Dolgusu Kuşaklama Kanalı Kazı ve Beton İmalatları Alt ve Üst Drenaj Sistemleri ve Geçirimsizlik Sisteminin (Kaplamalarının) Teşkili Gözlem Kuyularının Açılması Fiziki Gerçekleşme Oranı (%) 100 53 63 0 (sadece alt drenaj %10) 0 Ayrıca; Tesis 2000 yılında kurulmuş olup bazı ekipmanlar ömrünü tamamlamıştır. Bu nedenle; cevher zenginleştirme tesisi bünyesinde bulunan kırma-eleme tesisi yenilenmesi planlanarak Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmış ve 10.12.2010 tarih ve 130 Karar nolu “ÇED Gerekli Değildir Belgesi” alınmıştır. Ayrıca tesiste bulunan değirmenin teknolojik verimini artırmak amacıyla firma tarafından yenileme çalışması yapılmış olup konu ile ilgili olarak Ordu İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nden 10.12.2010 tarih ve 4163 no’lu görüş yazısı alınmıştır. Görüş yazısı alındıktan sonra cevher zenginleştirme tesisine değirmen kurulumu yapılmıştır. Günümüz itibari ile günde 80 ton kapasiteye sahip cevher zenginleştirme tesisinde bulunan ekipmanların sayısında ve ekipmanların kapasitesinde gerekli değişiklikler yapılarak günde 480 ton tüvenan malzeme işlenmesi sağlanacaktır. Söz konusu tesisi besleyen tüvenan malzeme İR:26320 no’lu maden sahasından sağlanacak olup yer altı işletmesinden çıkan tüvenan malzeme kamyonlar aracılığıyla taşınarak tesis alanındaki depolama alanına taşınmaktadır. Depolanan malzeme ekskavatör yardımı ile tesisi beslemektedir. Taşıma işlemi için tesis içi mevcut yollar kullanılmaktadır. Yer altı maden işletmesinden çıkan tüvenan malzemenin taşındığı stabilize yol mesafesi 2200 m iken hafriyat çalışmaları esnasında çıkan hafriyat malzemesinin taşınması için kullanılacak stabilize yol mesafesi 366 m’dir. Ek atık depolama alanında geçirimsizliği sağlamak üzere 26 Mart 2010 tarih ve 27533 sayılı resmi gazetede yayınlanmış Çevre ve Orman Bakanlığıca çıkartılmış “Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğe, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yayınladığı 11.10.2011 tarih ve 2878 sayılı Maden Atıklarının Düzenli Depolanması ve Diğer Düzenli Depolama Tesislerinin Teknik Düzenlemesine İlişkin Genelgeye-(2011/12) ve 28.05.2014 tari ve 6733 sayılı Düzenli Depolama Tesisleri Uygulama Projesi Hazırlanmasına İlişkin Genelge (2014/ 13)” uygun olarak inşa edilecektir. Alt taban drenaj sisteminin üzeri, öncelikle drenaj tabakası olarak 50 cm çakıl daha sonra 0.50 m kalınlığında kil ile yapay olarak oluşturulacak geçirimsizlik tabakası ile kaplanacaktır. Bu tabaka üzerine 2mm kalınlığında yüksek mukavemetli, çevresel ve atmosferik etkilere dayanıklı pürüzlü jeomembran serilecektir. Jeomembran kaplama üzerinde koruyucu jeotekstil ve teknik özellikleri açısından sızıntı suyunu toplamaya elverişli, -4 m/sn geçirimliliğe sahip 50 cm çakıl drenaj tabakası uygulanacaktır. Yan 238 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ yüzeyler drenaj jeokompoziti, GCL, jeomembran, drenaj jeokompoziti malzeme ile kaplanacaktır. Drenaj sistemleri gövde altından mansaba geçirilerek, alt drenaj dereye verilirken, üst drenaj ise toplama havuzunda toplanarak pompa vasıtasıyla tesiste tekrar kullanılmak üzere pompalanacaktır. Geçirimsizlikle ilgili önlemler, kaplamalar (Jeomembran ve jeokompozitler) ile ilgili teknik detaylar Uygulama Projesi Eklerinde(Ek-6) verilmiştir. Geçirimsizlik tabakası fiziksel, kimyasal mekanik ve hidrolik özellikleri depolama tesisinin toprak ve YAS için oluşturacağı riskleri önleyecek nitelikte ve standartlara uygun olacaktır. Depo tabanının boyuna eğimi en az % 3 olacaktır. Kazılardan çıkacak 237.536,3 m3 kazı malzemesinin büyük bir kısmı kırma eleme ünitesinden geçirilerek beton santralinde kullanılmıştır. Beton santralinde üretilen beton sedde yapımında kullanılmıştır. Geçirimsizlik için gerekli miktardaki kil malzeme için çevrede kil ocakları araştırması yapılacak, bulunamaması durumunda satın alınma yoluna gidilecek veya eşdeğer malzemeler kullanılacaktır. Gövde mansap tarafına 3 adet, memba tarafında 1 adet gözlem kuyusu açılacaktır. Bu gözlem kuyularında yapılacak izleme çalışmaları ile kirlenmeye neden olan bir sızmanın tespit edilmesi durumunda ek atık depolama alanının temel enjeksiyon perdesi veya benzeri tedbirlerle geçirimsizliği sağlanacaktır. Gözlem kuyularından işletmeye başlanmadan önce numuneler alınarak analizler yaptırılacaktır. İşletme sırasında ise belirlenen periyotlarda su numuneleri alınarak, kalite tespiti amacıyla analizler yaptırılacaktır. Yaptırılacak analiz sonuçları periyodik olarak Ordu İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne iletilecektir. Atık depolama alanının rezervuarının çepeçevre çevirme kanalı yapılarak hidrolojik çalışmalar çerçevesinde boyutlandırılarak Madengözü Deresi suyu mansaba bağlanmıştır. Sağ sahilde atık depolama sahasına gelebilecek yamaç suları Madengözü deresi çevirme kanalının yamaç tarafında yapılacak kuşaklama kanalı ile sol sahilden gelebilecek yamaç suları kuşaklama kanalı ile mansaba aktarılacaktır. 3 Poligon olarak belirlenen ÇED alanı toplam 35.284,271 m2 belirlenmiş olup bu alanın 17.902,93 m2’si orman alanı, 20.381,341 m2’lik alan ise ziraat alanından oluşmaktadır. ÇED alanı içerisinde ek atık depolama alanının olduğu ormanlık alandan; 14233,56 m2 alanda 28.12.2010 tarih ve 200 sayılı Bakanlık Olur’u alınmıştır. 239 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ ÇED Alanı olarak belirtilen toplam 35.284,271 m2’lik alanın; 17.902,93 m2’lik ormanlık alanı içerisinde 14233,56 önceden orman izni alınmış olup geri kalan 3669,37 m2’lik orman iznine konu edilecektir. İzne konu olmayan yerlere ve ormanlara herhangi bir atık malzeme dökülmeyecektir. Proje kapsamında; hafriyat çalışması esnasında 15 kişi, beton inşaatı çalışmalarında 15 kişi çalıştırılmış olup ortalama 30 kişilik ekip çalışması yapılmıştır. Çalışan personel, mevcut cevher zenginleştirme tesisi personelinden ve civar yörelerde yaşayan köylülerden temin edilmiştir. ÇED sürecinin bitip inşaat çalışmalarına yeniden başladığında yine aynı ekip ile çalışmalara devam edilecektir. Proje kapsamında devam edecek olan ek atık depolama alanı ile ilgili olarak tek vardiya üzerinden yılda 8 ay, ayda 30 gün çalışılması planlanmaktadır. Cevher Zenginleştirme Tesisi ve maden ocağında ise günde 3 vardiya üzerinden yılda 12 ay, ayda 22 gün, günde 22 saat çalışacak olup mevcutta 79 personel çalışmaktadır. Ancak, kapasite artışı yapılması ile birlikte 150 personelin istihdamı sağlanacaktır. İnşaat işlemleri sırasında ihtiyaç duyulacak içme-kullanma ve sulama suyu; mevcut durumda da olduğu gibi piyasadan temin edilecek ve tankerlerle alana getirilerek su deposunda biriktirilecektir. Personelden kaynaklı olaşacak evsel nitelikli atık sular için arıtma tesisi kurulacaktır. Proses kaynaklı su; tesisten çıkan atıklar(pulp)filtre pres ünitesinden geçirilerek susuzlaştırma işlemine tabii tutulmaktadır. Bu üniteden elde edilen su prosese geri gönderilmektedir. Konsantre ve atıklar nedeni ile kayıp olan su miktarı için prosese taze su eklenmektedir. Taze su ihtiyacı 1 no’lu atık depolama alanının membasında bulunan sel kapanından temin edilmesi planlanmaktadır. Konu ile ilgili DSİ ile gerekli izinler alınacaktır. Projenin hem inşaat, hem işletme hem de işletme sonrasında gerçekleştirilecek tüm faaliyetlerde çeşitli çevresel etkiler ortaya çıkacaktır. Fakat yapılacak tüm çalışmalarda ilgili yönetmeliklere uygun hareket edildiğinde, sınır değerler sağlanabilinecektir. Bu bağlamda; proje konusu faaliyet ile ilgili aşağıdaki yönetmeliklerin ilgili maddelerine uyulacaktır. - 06.06.2008 Tarih ve 26898 Sayılı (Değişik 05.05.2009 tarih ve 27219 sayı) Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” - 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (Değişik 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı) Resmi Gazete’de yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” - 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı (Değişik 27.04.2011 tarih ve 27917Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” 240 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ - 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı (Değişik 05.04.2005 tarih ve 25777 sayı)Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” - 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı (Değişik 24.04.2011 tarih ve 27914 sayı) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği - .04.2012 tarih ve 28257 sayılı resmi gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yer altı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik - 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve buna bağlı olarak çıkarılan Su Ürünleri Yönetmeliği - 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı (Değişik 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı) Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği - 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” - 24.06.2007 Tarih ve 26562 Sayılı (Değişik 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı) Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” - 30.08.2008 Tarih ve 26952 Sayılı (Değişik 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı) “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”, - 29.06.2013 tarih ve 28338 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe gren “İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik” - 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” - 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı ile son değişikliği yapılan “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği - .07.2005 tarih ve 25883 sayı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı ile değişikliği yapılan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği - 19.04.2005 tarih ve 25791 sayı ile yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayı ile son değişikliği yapılan “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” - 18.03.2004 Tarih ve 25406 Sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Hükümlerine, - 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik 241 ZAMANTI MADENCİLİK VE TİC. LTD. ŞTİ. KURŞUN, ÇİNKO, BAKIR ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE EK ATIK DEPOLAMA ALANI PROJESİ - 2011-2012 Av Dönemi Merkez Av Komisyon Kararı - 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “ İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü” - 30.12.2006 Tarih Ve 26392 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik” - 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanunca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” - 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik - 03.03.2014 tarihli Orman ve Su işleri Bakanlığı tarafından yayınlanan 2014/1 sayılı genelge, - 11.10.2011 tarih ve 2878 sayılı Maden Atıklarının Düzenli Depolanması ve Diğer Düzenli Depolama Tesislerinin Teknik Düzenlemesine İlişkin Genelge-( 2011/12 ) - 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” - 28.05.2014 tari ve 6733 sayılı Düzenli Depolama Tesisleri Uygulama Projesi Hazırlanmasına İlişkin Genelge (2014/ 13) - 17.10.2014 tarih ve 28444 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik - 29.06.2014 tarih ve 28338 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik - 30.11.2012 tarih ve 28473 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren” Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği” - 18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı Karayolları Trafik Yönetmeliği - 24.10.2013 tarihli ve 28801 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınması Hakkındaki Yönetmelik - 3194 sayılı İmar Kanunu ve Yönetmelikleri - 4342 sayılı Mera Kanunu hükümlerine uyulacaktır. 242
© Copyright 2024 Paperzz