MİNSAN MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş. KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ RAPORU MERSİN İLİ, TOROSLAR İLÇESİ, MUSALI KÖYÜ, KARABUCAK DERESİ MEVKİİ 15266 SİCİL NOLU RUHSAT ESA Çevre Teknolojileri Mühendislik Dan. Hizm. ve Taah. İnş. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. İsmet İnönü Bulvarı Yeni Mh. 5306 Sk. Güvenç İş Merkezi A Blok Kat:2 No:3 Akdeniz/Mersin Tel: 0 324 233 03 61 Fax: 0 324 233 03 62 www.esacevre.com.tr ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu NİSAN - 2014 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Proje Sahibinin Adı Minsan Madencilik San. ve Tic. A.Ş. Adresi Musalı Köyü, Karabucak Deresi Mevkii Toroslar/MERSİN Telefon 0 324 463 22 06 Faks 0 324 463 22 06 Projenin Adı Krom Ocağı ve Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı Proje Bedeli 800.000 TL Proje İçin Seçilen Yerin Mersin İli, Toroslar İlçesi, Musalı Köyü, Karabucak Deresi Açık Adresi (İli, İlçesi, Mevkii 15266 Sicil Nolu Ruhsat Mevkii) Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları, Zone: ÇED Talep Edilen Alan Koordinatları Alan : 287,29 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Sağa(Y) : Yukarı Eleman Sırası Eleman Sırası Enlem, Boylam (X) Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 641552.327:4092213.595 1 36.9638110:34.5896912 2 641552.327:4092927.357 2 36.9702427:34.5898250 3 641553.692:4093197.807 3 36.9726795:34.5898910 4 642195.899:4093683.430 4 36.9769585:34.5971948 5 643106.358:4093645.482 5 36.9764785:34.6074131 6 643645.537:4093617.607 6 36.9761452:34.6134633 7 643904.415:4093600.383 7 36.9759504:34.6163674 8 643924.923:4092850.121 8 36.9691868:34.6164547 9 642719.144:4092213.595 9 36.9636348:34.6027936 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı Resmi Gazete ‘de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Projenin ÇED EK-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Yönetmeliği Listesi; Kapsamındaki Yeri Madde 28, (Sektörü, Alt Sektörü) Ruhsat Hukuku ve Aşamasına Bakılmaksızın, “a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler” I MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. EK-II Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi; Madde 49, Madencilik Projeleri, “e) Cevher hazırlama tesisleri,” “f) Cevher zenginleştirme tesisleri (Ek-1’de yer almayanlar).” ESA ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ MÜH. DAN. HİZ. VE TAAH. İNŞ. İTH. İHR. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Adı Raporu Hazırlayan Çalışma Grubunun/ Kuruluşun Adresi Yeni Mah. 5306 Sk. Güvenç İş Merkezi A-Blok Kat:2 No:3 Akdeniz/MERSİN Telefon 0 324 233 03 61 Faks 0 324 233 03 62 Raporun Hazırlanış Tarihi ...../04/2014 II MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER ................................................................................................................. III TABLOLAR DİZİNİ......................................................................................................VIII ŞEKİLLER DİZİNİ........................................................................................................... XI EKLER LİSTESİ............................................................................................................XIII BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI ................................................................ 1 1.1. Tanımı, hizmet amaçları, önem ve gerekliligi, projenin zamanlama tablosu ................. 1 1.1.1. Tanımı ve hizmet amaçları......................................................................................... 1 1.1.2. Önem ve gerekliliği .................................................................................................... 3 1.1.3. Zamanlama Tablosu .................................................................................................. 4 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ ............................................................................ 5 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu................................................................................... 5 2.1.1. Proje yer seçimi ......................................................................................................... 5 2.1.2. Proje kapsamındaki ünitelerin konumu ..................................................................... 6 2.1.2.1. Ocak .............................................................................................................. 8 2.1.2.2. Zenginleştirme Tesisi .................................................................................. 14 2.1.2.3. Stok Alanı.................................................................................................... 16 2.1.2.4. Bitkisel Toprak Depo Alanı ........................................................................ 17 2.1.2.5. Atık ve Pasa Depo Alanı ............................................................................. 18 2.1.2.6. Şantiye/İdari Bina ....................................................................................... 23 2.1.2.7. Nakliye güzergahı ....................................................................................... 25 2.1.2.8. Diğer ........................................................................................................... 26 2.2. Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki alanındaki Mevcut Durum .......................... 30 2.3. Projenin Özellikleri ...................................................................................................... 32 İyileştirme Çalışmalarından Önceki Durum ..................................................................... 32 Galeri Ağzı 1............................................................................................................ 32 Galeri Ağzı 2............................................................................................................ 33 Açık Ocak Alanı ....................................................................................................... 33 İyileştirme Çalışmalarından Sonraki Durum .................................................................... 34 Galeri Ağzı 1............................................................................................................ 34 Galeri Ağzı 2............................................................................................................ 34 Açık Ocak Alanı ....................................................................................................... 35 2.3.1. Proje kapsamında kullanılacak üretim yöntemleri, üretim miktarları, iş akım şeması, çalışacak personel sayısı ...................................................................................... 35 2.3.1.1. Üretim Yöntemleri ve İş Akım Şeması ........................................................ 35 2.3.1.2. Üretim Miktarları ....................................................................................... 56 2.3.1.3. Çalışacak Personel Sayısı .......................................................................... 58 III MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.3.2. Üretimde kullanılacak makinelerin, araçların ve aletlerin miktar ve özellikleri .... 59 2.3.3. Üretim sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanım durumları, taşınmaları ve depolanmaları.......................................................................... 60 2.3.4. Proje kapsamında ki ulaştırma altyapısı planı ........................................................ 60 BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI ........................... 63 3.1. Proje ve etki alanının mevcut ve planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri ................... 63 3.1.1. Ekonomik Özellikler................................................................................................. 63 3.1.2. Nüfus ........................................................................................................................ 65 3.1.3. Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar).......................................................... 66 3.1.4. İnsan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler ................................. 66 3.1.5. Gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus hareketleri .......................................................................................................................... 66 3.1.6. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri) ................... 67 3.1.7. Çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçları............................................................................................................... 67 3.1.8. Projenin fayda-maliyet analizi ................................................................................ 67 3.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri ....................................................................... 69 3.1.10. Projenin ekonomik ömrü ....................................................................................... 69 3.1.11. Zamanlama tablosu ............................................................................................... 72 3.2. Diğer hususlar ............................................................................................................... 72 BÖLÜM 4. MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI ..................................................................................................................... 73 4.1. Arazi kullanım ve mülkiyet durumu............................................................................. 73 4.1.a. Tarım ve Hayvancılık............................................................................................... 73 4.1.a.1. Arazinin ilğili mevzuata göre durumu ........................................................ 73 4.1.a.2. Sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü ................................................. 73 4.1.a.3. Ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları .................................. 75 4.1.a.4. Hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları ..................................... 77 4.1.b. Orman Alanları........................................................................................................ 78 4.1.b.1. Ağaç türleri ve miktarları veya kapladığı alan büyüklükleri ..................... 78 4.1.b.2. Ocak yerinin işlendiği mescere haritası ve yorumu ................................... 79 4.1.b.3. Sahanın yangın görüp görmediği ............................................................... 79 4.1.c. Proje yerinde elden çıkarılacak alanın değerlendirilmesi...................................... 80 4.1.c.1. Proje sırasında kesilecek ağacların tür ve sayıları, orman yangınları ve alınacak önlemler .................................................................................................... 80 4.1.c.2. Elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, arazi kullanım kabiliyeti. 80 4.1.c.3. Etkilenecek tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı .... 80 4.1.c.4. Proje alanında kültür ve tabiat varlıkları durumu ..................................... 80 IV MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.1.c.5. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) ................................... 81 4.2. Toprak özellikleri ......................................................................................................... 81 4.2.a. Toprak yapısı ve arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması ............................................ 81 4.2.b. Yamaç Stabilitesi ..................................................................................................... 81 4.2.c. Erozyon .................................................................................................................... 81 4.2.d. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında toprağa etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) ............................................ 82 4.3. Jeolojik Özellikler ........................................................................................................ 83 4.3.a. Bölge Jeolojisi ......................................................................................................... 83 4.3.b. Proje Alanı Jeolojisi ................................................................................................ 83 4.3.c. Cevherleşme ............................................................................................................. 84 4.3.d. Depremsellik ............................................................................................................ 84 4.3.e. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında jeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) ............................................. 88 4.4. Hidrojeolojik Özellikler................................................................................................ 89 4.4.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler......................................................... 89 Akarsular ................................................................................................................. 89 Göksu ....................................................................................................................... 90 Tarsus Çayı / Berdan Çayı (Cylellnos) ................................................................... 90 Göller ....................................................................................................................... 92 Göletler .................................................................................................................... 92 4.4.b. Yüzeysel su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri ................................................. 93 4.4.c. Yeraltı ve termal su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri .................................... 93 Hidrojeolojik Etüt Raporu ....................................................................................... 93 4.4.d. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrojeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) .............................. 96 Su Erozyonu ............................................................................................................. 97 4.5. Hidrolojik Özellikler .................................................................................................... 98 4.5.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri ............................................................ 98 4.5.b. Projenin göl, baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu ............... 98 4.5.c. Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar) ................ 99 4.5.d. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) .............................. 99 Taşkın Riski Değerlendirmesi ................................................................................ 100 4.6. Meteorolojik ve iklimsel özellikler ............................................................................ 101 4.6.a. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve iklimsel özellikler .................................. 101 V MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.6.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler sırasında yerel ve bölgesel iklimde oluşabilecek Meteorolojik ve iklimsel etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) ............................................................................................... 116 4.7. Flora-Fauna................................................................................................................. 116 4.7.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna ....................................................... 116 4.7.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında flora-fauna üzerin etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) ........................ 141 Faaliyetin Floraya Etkileri .................................................................................... 141 Faaliyetin Faunaya Etkileri................................................................................... 141 4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi kapsamında) ........................... 142 4.8.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları (Bölgede yer alan Tarihi ve Kültürel Alanlar özellikle irdelenmelidir.) ...................................................................... 142 4.8.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında Koruma Alanlarına etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) ........................ 144 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Sınırlandırılmış Alanlar" v.b.) ...................... 145 4.9.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı ............................................................................. 145 4.9.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) ........................................... 145 BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ........................................................................................................................................... 146 5.1. Emisyon hesaplamaları (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)................ 146 5.2. Su Kullanımı ve bertarafı (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kulanım amaçlarına göre miktarları, kullanım sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı) . 154 5.3. Atıklar (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı)........................................................................................................... 156 5.4. Gürültü kaynakları ve seviyeleri, (Akustik Rapor) .................................................... 161 5.4.1. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri .......................................................................... 161 5.4.1.1. Arazinin Hazırlanması Aşamasında ......................................................... 161 5.4.1.2. İşletme Aşamasında .................................................................................. 163 5.4.2. Patlama Sırasında Fırlayan Kaya ve Taşlardan Dolayı Hasar ............................ 167 5.4.3. Hava şoku ve gürültü hasarı .................................................................................. 168 5.4.4. Titreşim Genliği ..................................................................................................... 171 5.5. Sağlık koruma bandı mesafesi .................................................................................... 172 5.6. Doğaya Yeniden Kazandırma çalışmaları ve Rehabilitasyon planı ........................... 172 5.7. Risk analizi ................................................................................................................. 173 5.7.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı analizi ................................................................. 173 VI MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 5.7.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında risk durumlarında alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) ........................................... 173 5.8. Diğer hususlar ............................................................................................................. 174 BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ ............................................................. 175 BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI ............................................................................... 177 7.1. Projenin inşaatı için önerilen izleme programı, projenin işletmesi ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve acil mudahale planı ....................................................... 177 7.2. ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik Belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri" başlığının 4. Maddesinde yer alan hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program ................................................................................... 177 BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI .................................................................................. 178 BÖLÜM 9: SONUÇLAR ................................................................................................ 179 NOTLAR VE KAYNAKLAR ........................................................................................ 184 VII MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Zamanlama Tablosu ................................................................................................ 4 Tablo 2. 15266 Sicil Nolu Ruhsat Koordinatları ................................................................... 7 Tablo 3. ÇED Talep Edilen Alan Koordinatları .................................................................... 7 Tablo 4. Sağlık Koruma Bandı Koordinatları ....................................................................... 8 Tablo 5. Açık İşletme – 1 Alanı Koordinatları ...................................................................... 9 Tablo 6. Açık İşletme – 2 Alanı Koordinatları ...................................................................... 9 Tablo 7. Açık İşletme – 3 Alanı Koordinatları .................................................................... 10 Tablo 8. Açık İşletme – 4 Alanı Koordinatları .................................................................... 10 Tablo 9. Açık İşletme – 5 Alanı Koordinatları .................................................................... 11 Tablo 10. Yeraltı İşletme – 1 Alanı Koordinatları............................................................... 11 Tablo 11. Yeraltı İşletme – 2 Alanı Koordinatları............................................................... 12 Tablo 12. Mevcut Galeri Giriş Koordinatları ...................................................................... 13 Tablo 13. Planlanan Galeri Giriş Koordinatları................................................................... 13 Tablo 14. Mevcut Zenginleştirme Tesisi Koordinatları ...................................................... 14 Tablo 15. Mevcut ve Yeni Zenginleştirme Tesisi Koordinatları ......................................... 15 Tablo 16. Konsantre Cevher Stok Alanı Koordinatları ....................................................... 16 Tablo 17. Bitkisel Toprak - 1 Depolama Alanı Koordinatları ............................................. 17 Tablo 18. Bitkisel Toprak - 2 Depolama Alanı Koordinatları ............................................. 17 Tablo 19. Bitkisel Toprak - 3 Depolama Alanı Koordinatları ............................................. 18 Tablo 20. Pasa - 1 Depolama Alanı Koordinatları .............................................................. 19 Tablo 21. Pasa - 2 Depolama Alanı Koordinatları .............................................................. 19 Tablo 22. Pasa - 3 Depolama Alanı Koordinatları .............................................................. 20 Tablo 23. Pasa - 4 Depolama Alanı Koordinatları .............................................................. 20 Tablo 24. Pasa - 5 Depolama Alanı Koordinatları .............................................................. 21 Tablo 25. Kum Stok – 1 Alanı Koordinatları ...................................................................... 21 Tablo 26. Kum Stok – 2 Alanı Koordinatları ...................................................................... 22 Tablo 27. Zenginleştirme Atığı Düzenli Depolama Alanı - 1 Koordinatları....................... 22 Tablo 28. Zenginleştirme Atığı Düzenli Depolama Alanı - 2 Koordinatları....................... 23 Tablo 29. İdari Alan – 1 Koordinatları ................................................................................ 23 Tablo 30. İdari Alan – 2 Koordinatları ................................................................................ 24 Tablo 31. Şlam Çöktürme Havuzu – 1 Koordinatları .......................................................... 26 Tablo 32. Şlam Çöktürme Havuzu – 2 Koordinatları .......................................................... 26 Tablo 33. Şlam Çöktürme Havuzu – 3 Koordinatları .......................................................... 27 Tablo 34. Akaryakıt Tankı Koordinatları ............................................................................ 27 Tablo 35. 1802 Sayılı Mevcut ÇED Alanı Koordinatları .................................................... 28 Tablo 36. 9199 Sayılı Mevcut Kapasite Artışı ÇED Alanı Koordinatları ........................... 28 Tablo 37. Proje Alanının Yakın Çevresindeki Yerleşim Birimlerine Mesafeleri ............... 31 Tablo 38. Şarj Yoğunluğu (kg/m)........................................................................................ 39 Tablo 39. Patlatma Dizayn Parametreleri ............................................................................ 45 Tablo 40. Mevcut Kapasiteler ............................................................................................. 57 Tablo 41. Planlanan Ocak Üretim Kapasiteleri ................................................................... 57 Tablo 42. Zenginleştirme Tesisi Kapasitesi ........................................................................ 57 Tablo 43. Mevcut ve Planlanan Personel Sayıları ve Nitelikleri ......................................... 58 Tablo 44. Kullanılacak Makine Ekipman Listesi ................................................................ 59 Tablo 45. Mersin İli ve Toroslar İlçesi Nüfusu ................................................................... 65 Tablo 46. Proje Alanı Yöresinin Nüfusu ............................................................................. 65 Tablo 47. Proje Alanı Yöresinin Yaş Sınıflarına Göre Nüfus Dağılımı.............................. 65 Tablo 48. İlk Yatırım Maliyeti ............................................................................................ 67 VIII MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 49. Yıllık İşletme Maliyeti ........................................................................................ 68 Tablo 50. Yıllık İşletme Kârı ............................................................................................... 68 Tablo 51. Rezerv için Sondaj Bilgileri ................................................................................ 70 Tablo 52. Rezerv Hesabı ..................................................................................................... 72 Tablo 53. Mersin İli Tarım Alanlarının Kullanılış Amaçlarına Göre Dağılımı ................... 74 Tablo 54. Tarım Alanları ve Kullanış Amaçlarına Göre Dağımı ........................................ 74 Tablo 55. Toroslar İlçesi Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Üretim Miktarları ................. 75 Tablo 56. Toroslar İlçesi Sebze Üretim Miktarları ............................................................. 75 Tablo 57. Toroslar İlçesi Meyve, İçecek ve Baharat Bitkileri Üretim Miktarları ............... 76 Tablo 58. Toroslar İlçesi Hayvan Türleri ve Sayıları .......................................................... 77 Tablo 59. Proje Alanı İçerisindeki Ormanlık Yerlerin Kapladığı Alanlar .......................... 78 Tablo 60. Proje Sırasında Kesilecek Ağaç Miktarları ......................................................... 80 Tablo 61. Tarım Alanları ..................................................................................................... 80 Tablo 62. Mersin İli Akarsularının Yıllık Su Potansiyeli .................................................... 90 Tablo 63. Proje Alanı İçerisindeki ve Çevresindeki Su Kaynakları .................................... 93 Tablo 64. Proje Alanı İçerisindeki ve Çevresindeki Su Kaynakları .................................... 94 Tablo 65. Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri ...................................... 101 Tablo 66. Ortalama, Maksimum ve Minimum Sıcaklık Değerleri .................................... 102 Tablo 67. Ortalama Toplam Yağış ve Maksimum Yağış Değerleri .................................. 103 Tablo 68. Ortalama Nisbi Nem Değerleri ......................................................................... 104 Tablo 69. Buharlaşma Değerleri ........................................................................................ 105 Tablo 70. Sayılı Gün Değerleri.......................................................................................... 106 Tablo 71. Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri .................................................................. 108 Tablo 72. Aylık Rüzgar Yönü ve Esme Sayıları ............................................................... 109 Tablo 73. Yönlere Göre Rüzgar Hızları (m/s) ................................................................... 113 Tablo 74. Ortalama Rüzgar Hızı ve Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü ............................ 114 Tablo 75. Ortalama Fırtınalı Günler ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı ......... 115 Tablo 76. Faaliyet alanı ve çevresinde yapılan arazi ve literatür çalışmalarına göre tespit edilen flora türleri ...................................................................................................... 123 Tablo 77. Faaliyet alanı ve çevresinde muhtemel İki Yaşamlı (Amphibia) türleri ........... 133 Tablo 78. Faaliyet alanı ve çevresinde muhtemel Sürüngen (Reptilia) türleri .................. 133 Tablo 79. Faaliyet alanı ve çevresinde muhtemel Kuş (Aves) türleri ............................... 134 Tablo 80. Faaliyet alanı ve çevresinde muhtemel Memeli (Mammalia) türleri ................ 137 Tablo 81. Bitkisel Toprağın Sıyrılması Esnasında Oluşacak Toz Emisyon Hesaplamaları ................................................................................................................................... 147 Tablo 82. Açık İşletmede Üretim Sırasında Oluşacak Toz Emisyon Hesaplamaları ........ 149 Tablo 83. Kapalı İşletmede Üretim Sırasında Oluşacak Toz Emisyon Hesaplamaları ..... 150 Tablo 84. Üretim Sırasında Oluşacak Toplam Toz Emisyonu .......................................... 151 Tablo 85. Projeden kaynaklı PM ve Çöken Toz’a Ait Modelleme Sonuçları ve Karşılaştırmalı Tablo Hava Kirlenmesi Katkı Değeri ............................................... 153 Tablo 86. Su Kullanımı Miktarları .................................................................................... 156 Tablo 87. Zenginleştirme Atığı Mevcut ve Planlanan Miktarları ..................................... 158 Tablo 88. Arazinin Hazırlanması Aşamasında Gürültünün Mesafeye Göre Değişimi ..... 161 Tablo 89. İşletme Aşamasında Gürültünün Mesafeye Göre Değişimi .............................. 163 Tablo 90. Ocak Sahasında Patlatmadan Kaynaklanacak Gürültünün Mesafeye Göre Değişimi .................................................................................................................... 165 Tablo 91. Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri ............................................................ 170 Tablo 92. Bina Temeli Titreşim Hızı (Vo) Değerlerine Bağlı Olarak Patlatma Nedeniyle Hasar Görebilecek Bina Türleri (Forssbland, 1981) ................................................. 170 IX MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 93. Patlatma yapılan zemin türü ve bina temeli altındaki zemin türüne bağlı olarak değişim gösteren K katsayısı maksimum ve minimum değerleri .............................. 171 Tablo 94. Titreşimin genliği ve mesafe ilişkisi ................................................................. 171 Tablo 95. Yapı türüne göre güvenli titreşim düzeyleri ...................................................... 172 X MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Proje Alanı Uydu Görüntüsü .................................................................................... 5 Şekil 2. Proje Kapsamındaki Üniteleri Gösterir Uydu Görüntüsü ........................................ 6 Şekil 3. Nakliye Güzergahı Uydu Görüntüsü ...................................................................... 25 Şekil 4. Proje Alanının Yerleşim Birimlerine Mesafesi ...................................................... 31 Şekil 5. Galeri Ağzı 1 İyileştirme Öncesi Fotoğrafı ............................................................ 32 Şekil 6. Galeri Ağzı 2 İyileştirme Öncesi Fotoğrafı ............................................................ 33 Şekil 7. Açık Ocak Alanı İyileştirme Öncesi Fotoğrafı....................................................... 33 Şekil 8. Galeri Ağzı 1 İyileştirme Sonrası Fotoğrafı ........................................................... 34 Şekil 9. Galeri Ağzı 2 İyileştirme Sonrası Fotoğrafı ........................................................... 34 Şekil 10. Açık Ocak Alanı İyileştirme Sonrası Fotoğrafı .................................................... 35 Şekil 11. Genel İş Akım Şeması .......................................................................................... 36 Şekil 12. Patlatma için Delik Dizaynı ................................................................................. 39 Şekil 13. Şeş-Beş Delik Dizaynı ......................................................................................... 42 Şekil 14. Yeraltı İşletme Yöntemi İş Akım Şeması ............................................................ 50 Şekil 15. Yeraltı İşletme Yöntemi Galeri Kesit ve Plan Görünüşü ..................................... 52 Şekil 16. Zenginleştirme Tesisi İş Akım Şeması ................................................................. 54 Şekil 17. Bölge Trafik Hacim Haritası ................................................................................ 62 Şekil 18. Proje Alanı Arazi Durumu Haritası ...................................................................... 73 Şekil 19. Amenajman Haritası ............................................................................................. 79 Şekil 20. Proje Alanı ve Çevresinin Jeolojik Haritası ......................................................... 84 Şekil 21. Türkiye Depremsellik Haritası ............................................................................. 85 Şekil 22. Mersin İli Depremsellik Haritası .......................................................................... 85 Şekil 23. Mersin ve Yakın Yöresinde Yer Alan Aktif Fay Sistemleri ................................ 87 Şekil 24. Mersin ve Yakın Yöresinde Önemli Faylar ve Son Yüzyıl İçerisindeki Deprem Odaklarının Dağılımları ............................................................................................... 88 Şekil 25. Su Kaynaklarının Fotoğrafları .............................................................................. 95 Şekil 26. Su Kaynaklarının Uydu Görüntüsü ...................................................................... 95 Şekil 27. Proje Alanı ve Çevresindeki Baraj ve Göletler .................................................... 99 Şekil 28. Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Grafiği........................................... 102 Şekil 29. Ortalama, Maksimum ve Minimum Sıcaklık Grafiği ........................................ 103 Şekil 30. Ortalama Toplam Yağış ve Maksimum Yağış Grafiği ...................................... 104 Şekil 31. Ortalama Nisbi Nem Grafiği .............................................................................. 105 Şekil 32. Ortalama Buharlaşma Grafiği ............................................................................ 106 Şekil 33. Sayılı Günler Grafiği 1 ....................................................................................... 107 Şekil 34. Sayılı Günler Grafiği 2 ....................................................................................... 107 Şekil 35. Sayılı Günler Grafiği 3 ....................................................................................... 108 Şekil 36. Yıllık Esme Sayıları Grafiği ............................................................................... 109 Şekil 37. Mevsimlere Göre Esme Sayıları Grafiği ............................................................ 110 Şekil 38. Aylara Göre Esme Sayıları Grafiği .................................................................... 111 Şekil 39. Aylara Göre Esme Sayıları Grafiği .................................................................... 112 Şekil 40. Yönlere Göre Rüzgar Hızları Grafiği ................................................................. 113 Şekil 41. Ortalama Rüzgar Hızı ve Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği................................ 114 Şekil 42. Ortalama Fırtınalı Günler ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Grafiği ................................................................................................................................... 115 Şekil 43. Grid Kareleme Sistemine Göre Faaliyet Alanının Durumu (a), Faaliyet Alanının Türkiye’nin Fitocoğrafik Bölgeleri içerisindeki yeri (b) ........................................... 117 Şekil 44. Faaliyet alanına ait fotoğraflar ........................................................................... 119 Şekil 45. Faaliyet alanına ait fotoğraflar ........................................................................... 120 XI MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 46. Faaliyet alanına ait fotoğraflar ........................................................................... 121 Şekil 47. Faaliyet alanına ait fotoğraflar ........................................................................... 122 Şekil 48. Faaliyet alanı ve çevresinin korunan alanlar açısından durumu......................... 142 Şekil 49. Mersin Meteoroloji İstasyonuna Ait 2001 Yılı Rüzgar Diyagramı .................... 152 Şekil 50. Mersin Meteoroloji İstasyonuna Ait uzun Yıllar (1970-2012) Rüzgar Diyagramı ................................................................................................................................... 152 Şekil 51. Arazi Hazırlama Aşaması Gürültü Dağılım Grafiği........................................... 162 Şekil 52. İşletme Aşaması Gürültü Dağılım Grafiği ......................................................... 164 Şekil 53. Patlatma Aşaması Gürültü Dağılım Grafiği ....................................................... 166 Şekil 54. Özgül şarja bağlı olarak en fazla fırlatma uzaklığı............................................. 168 XII MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. EKLER LİSTESİ EK-1. EK-2. EK-3. EK-4. EK-5. EK-6. EK-7. EK-8. EK-9. EK-10. EK-11. EK-12. EK-13. EK-14. EK-15. EK-16. EK-17. EK-18. EK-19. EK-20. EK-21. EK-22. EK-23. EK-24. EK-25. EK-26. EK-27. EK-28. EK-29. EK-30. EK-31. İşletme Ruhsatı Mevcut ÇED Belgeleri Akaryakıt Tankı Yazıları Planlanan ve Mevcut Vaziyet Planları Topoğrafik Harita Çevre Düzeni Planı Toz Model Dağılım Haritaları Gürültü Dağılım Haritası Meşcere Haritası Orman Kadastro Haritası, Rehabilitasyon Projesi ve Haritaları Hidrojeolojik Harita ve Hidrojeolojik Etüt Raporu Su Analiz Raporları Halihazır Harita Planlanan Açık Ocak Üretim Termin Planları Planlanan Açık Ocak Rehabilitasyon Haritaları Mevcut Açık Ocak İmalat Haritası Mevcut Açık Ocak Rehabilitasyon Haritası Mevcut Yeraltı İmalat Haritası Jeoloji Haritası Hava Kalitesi Modelleme Raporu Akustik Rapor Atık Değerlendirme Raporu Çöktürme Havuzu Teknik Raporu Mersin Meteoroloji İstasyonu Bülteni Kurum Görüşleri Su Kullanım Kira Sözleşmesi Acil Durum Eylem Planı Jeolojik ve Jeoteknik Değerlendirme Raporu Halkın Katılımı Toplantısı Gazete İlanları Yer Bulduru Haritası Raporu Hazırlayan Personel Bilgileri XIII MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI 1.1. Tanımı, hizmet amaçları, önem ve gerekliligi, projenin zamanlama tablosu 1.1.1. Tanımı ve hizmet amaçları Minsan Madencilik San. ve Tic. A.Ş. tarafından; Mersin ili, Toroslar ilçesi, Musalı Köyü, Karabucak Deresi mevkii sınırları içerisinde bulunan 15266 sicil nolu sahada yürütülen krom ocağı ve zenginleştirme tesisi faaliyetinde kapasite artırımı, alan genişletilmesi planlanmaktadır. Zenginleştirme tesisinde fiziksel metot uygulanmaktadır. 15266 sicil nolu ruhsat alanı 496,05 hektardır. İşletme Ruhsatı Ek-1 ‘de sunulmuştur. 15266 sicil nolu ruhsat alanında ilk olarak 6,57 hektarlık alan için 25.08.1997 tarih ve 1162/1802 sayılı “Çed Olumlu Belgesi” ve 24,8 hektarlık alan için kapasite artışı yapılarak 21.09.2012 tarih ve 1111/9199 sayılı “Kapasite Artışı Çed Gerekli Değildir Belgesi” alınmıştır. ÇED Belgeleri Ek-2 ‘de sunulmuştur. 21.09.2012 tarih ve 1111/9199 sayılı kapasite artışı ile krom ocağının yıllık tüvenan krom üretim miktarı 13.500 ton/yıl kapasiteden 350.000 ton/yıl kapasiteye çıkarılmıştır. Zenginleştirme tesisinde ise konsantre krom cevheri üretimi 2.970 ton/yıl kapasiteden 35.000 ton/yıl kapasiteye çıkarılmıştır. Söz konusu Çevresel Etki Değerlendirmesi raporunun hazırlanmasındaki amaç; 15266 sicil nolu ruhsat alanında kapasite artırımı ve alan genişletmesi planlanmaktadır. Alan genişletilmesi olarak mevcut çed alanlarıda içerisinde kalacak şekilde 287,29 hektarlık alanda çalışma yapılması planlanmaktadır. Kapasite artışı olarak ocak sahası 350.000 ton/yıl kapasiteden 700.000 ton/yıl kapasiteye çıkarılması planlanmaktadır. Bu üretimin yaklaşık 200.000 tonu kapalı işletme yöntemi, kalan 500.000 tonu açık işletme yöntemi ile yapılması planlanmaktadır. Maden kalitesi, iklim ve sair sebeplerden bu miktarlar toplamı artmamak şartıyla değişebilecektir. Zenginleştirme tesisinde ise konsantre krom üretimi 35.000 ton/yıl kapasiteden 70.000 ton/yıl kapasiteye çıkarılması planlanmaktadır. 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı Resmi Gazete ‘de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği EK-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi; Madde 28, Ruhsat Hukuku ve Aşamasına Bakılmaksızın, “a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler” ve EK-II Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi; Madde 49, Madencilik Projeleri, “e) Cevher hazırlama tesisleri, f) Cevher zenginleştirme tesisleri (Ek-1’de yer almayanlar).” kapsamında değerlendirilmiştir. Mevcut durumda 1 adet açık ocak sahası, 2 adet galeri usulü çalışma alanı ve 1 adet zenginleştirme tesisi bulunmaktadır. Planlanan kapasite artışı ve alan genişletmesi ile söz konusu krom ocağı sahalarında üretim yöntemi olarak hem açık işletme hem de yeraltı işletme yöntemi uygulanacaktır. 1 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Açık işletme yöntemiyle işletilecek ocaklarda örtü tabakası miktarının artması ve buna bağlı olarak açık işletme yönteminin ekonomikliğini kaybetmesi durumunda yer altı işletme yöntemine geçilebilecektir. Ocak işletme faaliyetleri bilindiği gibi açık ve kapalı işletme yöntemlerinden biri seçilerek ya da her ikisi ile birlikte yapılmaktadır. Herhangi bir işletmede yöntem seçimi veya değişimi, topoğrafya, maden yatağının jeolojik durumuna göre olmaktadır. Söz konusu krom ocağında yukarıda belirtilen koşullar (örtü tabakasının kalınlığı, kaya formasyonlarının sertliği, kazılabilirlik parametreleri, topografya, cevherleşmenin olduğu damarın eğimi, yapısı ve kalınlığı, ilk yatırım sermayesi ve birim üretim maliyetleri) dikkate alınarak üretim yöntemi belirlenecektir. Açık işletme yönteminde basamaklar oluşturularak ilerleme sağlanır. Krom ocağı açık işletmelerinde kullanılacak olan kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. Basamakların genişliği 5 m. olarak planlanmıştır. Basamakların yüksekliği 7 m. olarak planlanmıştır. Açık işletme yapılacak alanların çoğunluğunun yumuşak yapıda olmasından dolayı sökme işlemi ekskavatör ile yapılabilmektedir. Ancak sert yapıda alanlarla karşılaşılması durumunda sökme işlemi için patlatma yapılması planlanmaktadır. Patlatma işlemi, delme, patlayıcı maddenin delinen deliklere şarjı ve ateşleme işlemlerinden oluşmaktadır. Krom Madeni Genel Tanıtımı: Krom cevheri başlıca metalurji, kimya, refrakter ve döküm kumu sanayinde kullanılır. Metalurji sanayinde krom; ferrokrom, ferro-siliko-krom, krom bileşikleri, ekzotermik krom katkıları, diğer krom alaşımları ve krom metali şeklinde tüketilir. Metalurji endüstrisinde krom cevherinin en önemli kullanım alanı paslanmaz çelik yapımında kullanılan ferrokrom üretimidir. Paslanmaz çelik metal ve silah endüstrisinin çok önemli bir maddesidir. Krom çeliğe sertlik, kırılma ve darbelere karşı direnç, aşınma ve oksitlenmeye karşı koruma sağlar. Bu kapsamda kromun çeşitli alaşımları mermi, denizaltı, gemi, uçak, top ve silahlarla ilgili destek sistemlerinde kullanılır. Krom kimyasalları paslanmayı önleyici özellikleri dolayısıyla uçak ve gemi sanayinde yaygın olarak; kimya endüstrisinde de sodyum bi-kromat, krumik asit ve boya hammaddesi yapımında, metal kaplama, deri tabaklama, boya maddeleri, seramikler, parlatıcı gereçler, katalistler, boyalar, organik sentetikler, konserve yapma ajanları, su işleme, sondaj çamuru ve diğer birçok alanda tüketilir. 2 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Yukarıda da bahsedildiği üzere krom cevheri çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Dolayısıyla çıkarılacak cevher yurt içi satışı ve yurt dışı ihracatı bakımından önemli bir yere sahiptir. Çıkarılacak cevher yurt içi ve gerekse yurtdışına pazarlanacaktır. Üretilen krom ile ülke ve çalıştırılacak personel ile ülke ekonomisine katkıda bulunulacaktır. 1.1.2. Önem ve gerekliliği Proje alanında krom üretimi yapılacaktır. Türkiye genelinde krom üretimi her yıl artmaktadır. Krom kimyasalları paslanmayı önleyici özellikleri dolayısıyla uçak ve gemi sanayinde yaygın olarak; kimya endüstrisinde de sodyum bi-kromat, krumik asit ve boya hammaddesi yapımında, metal kaplama, deri tabaklama, boya maddeleri, seramikler, parlatıcı gereçler, katalistler, boyalar, organik sentetikler, konserve yapma ajanları, su işleme, sondaj çamuru ve diğer birçok alanda tüketilir. Planlanan faaliyet ile maden kaynaklarının ülke ekonomisine kazandırılması sağlanacaktır. Yukarıda da bahsedildiği üzere krom cevheri çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Dolayısıyla çıkarılacak cevher yurt içi satışı ve yurt dışı ihracatı bakımından önemli bir yere sahiptir. Çıkarılacak cevher yurt içi ve gerekse yurtdışına pazarlanacaktır. Rapor kapsamında, krom ocağı ve zenginleştirme tesisi faaliyeti esnasında çevresel etkilerin değerlendirilmesi, olumsuz etkilerin saptanarak önlenmesi veya çevreye zarar vermeyecek şekilde en aza indirilmesi çalışmalarını içermektedir. 3 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 1.1.3. Zamanlama Tablosu Krom madeni işletmesi ile ilgili olarak ÇED Başvuru Dosyası 2012 yılı Aralık ayında hazırlanarak bakanlığa müracaat edilmiştir. Tahmini olarak Eylül 2014 tarihinde “ÇED Olumlu Belgesi” alınması durumunda mevzuata göre gerekli izinler alındıktan sonra üretim faaliyetlerine başlanacaktır. Tablo 1. Zamanlama Tablosu 2012 2013 2014 Süreçler 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 ÇED Başvuru Dosyasının Hazırlanması ve Sunulması Halkın Katılımı Toplantısı Komisyonun Kapsam ve Özel Format Belirlemesi ÇED Raporunun Hazırlanması 1. İDK Toplantısı Raporun Tekrar Düzenlenmesi 2. İDK Toplantısı ÇED Sürecinin Tamamlanması Gerekli İzinlerin Alınması Üretime Geçiş 4 2 3 4 5 6 7 8 9 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje alanı Mersin İli, Toroslar İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje alanı Mersin İl merkezin yaklaşık 18 km kuzeyinde, Toroslar İlçe merkezinin yaklaşık 14 km kuzeyinde yer almaktadır. Proje alanının yerini gösteren uydu görüntüsü aşağıdaki şekilde verilmiştir. Proje Alanı Şekil 1. Proje Alanı Uydu Görüntüsü Çalışma yapılacak 15266 sicil nolu saha o33a1 nolu paftada yer almaktadır. 2.1.1. Proje yer seçimi Söz konusu faaliyet Mersin İli, Toroslar İlçesi, Musalı Köyü, Karabucak Deresi Mevkii, 15266 sicil nolu sahada yapılması planlanmaktadır. 15266 sicil nolu ruhsat, 496,05 hektardır. Mevcut ÇED alanlarıda içerisinde kalacak şekilde 287,29 hektarlık alan için ÇED talep edilmektedir. Mersin – Adana Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ‘na göre ve Mescere Haritası ‘na göre ÇED talep edilen alanın % 60 ‘ı orman alanı, kalan % 40 ‘lık kısmı ise Tarım Arazisi olarak belirtilmiştir. Çevre Düzeni Planı Ek-6 ‘da, Mescere Haritası Ek-9 ‘da verilmiştir. 5 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.1.2. Proje kapsamındaki ünitelerin konumu Proje kapsamında ki üniteleri gösteren uydu görüntüsü aşağıdaki şekilde verilmiştir. Açık Ocak Alan -5 Açık Ocak Alan -2 Pasa - 3 Tesis Açık Ocak Alan -3 Pasa - 5 Kum Stok - 1 Açık Ocak Alan -4 Açık Ocak Alan -1 Bitlisel Toprak ÇED Talep Edilen Alan Ruhsat Alanı Nehir Beton ÇED Alanı Şekil 2. Proje Kapsamındaki Üniteleri Gösterir Uydu Görüntüsü 6 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 15266 sicil nolu ruhsat alanı koordinatları ve ÇED Talep Edilen Alanların koordinatları aşağıda tablolar halinde verilmiştir. Tablo 2. 15266 Sicil Nolu Ruhsat Koordinatları 15266 Sicil Nolu Ruhsat Koordinatları Alan : 496,05 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 640950:4093350 1 36.97414148:34.58313964 2 642110:4093664 2 36.97679642:34.59622641 3 642223:4093695 3 36.97705869:34.59750137 4 643209:4093643 4 36.97644056:34.60856537 5 643916:4093605 5 36.97599028:34.61649842 6 643950:4092539 6 36.96637955:34.61667705 7 642050:4091700 7 36.95910805:34.59518313 8 640275:4092550 8 36.96703355:34.57541022 Tablo 3. ÇED Talep Edilen Alan Koordinatları ÇED Talep Edilen Alan Koordinatları Alan : 287,29 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 641552.327:4092213.595 1 36.9638110:34.5896912 2 641552.327:4092927.357 2 36.9702427:34.5898250 3 641553.692:4093197.807 3 36.9726795:34.5898910 4 642195.899:4093683.430 4 36.9769585:34.5971948 5 643106.358:4093645.482 5 36.9764785:34.6074131 6 643645.537:4093617.607 6 36.9761452:34.6134633 7 643904.415:4093600.383 7 36.9759504:34.6163674 8 643924.923:4092850.121 8 36.9691868:34.6164547 9 642719.144:4092213.595 9 36.9636348:34.6027936 7 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Proje kapsamında 30 m sağlık koruma bandı mesafesi belirlenmiştir. Sağlık Koruma Bandı koordinatları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 4. Sağlık Koruma Bandı Koordinatları Sağlık Koruma Bandı Koordinatları Alan : 267,91 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 641582.328:4092243.595 1 36.9640768:34.5900337 2 641582.328:4092710.999 2 36.9682886:34.5901214 3 641583.617:4093182.824 3 36.9725399:34.5902243 4 642205.504:4093653.082 4 36.9766836:34.5972970 5 643089.177:4093622.637 5 36.9762753:34.6072158 6 643639.779:4093592.467 6 36.9759196:34.6133938 7 643875.161:4093572.731 7 36.9757058:34.6160336 8 643894.426:4092867.944 8 36.9693521:34.6161157 9 642711.713:4092243.595 9 36.9639063:34.6027159 Planlanan faaliyet kapsamında mevcut ÇED alanları içerisinde kalacak şekilde 287,29 hektar ÇED talep edilen alan belirlenmiştir. Ünitelerin proje alanı içindeki konumlarını gösteren Vaziyet Planı Ek-5 ‘de verilmiştir. Ünitelerin alanlarını ve koordinatlarını gösteren tablolar aşağıdaki başlıklarda verilmiştir. 2.1.2.1. Ocak Proje kapsamında 5 adet açık işletme ocak alanı ve 2 adet yeraltı işletme ocak alanı belirlenmiştir. 5 nolu açık işletme ocak alanı aynı zamanda yerlatı işletme ocak alanı olarak da kullanılabilecektir. Mevcutta 2 adet galeri girişi bulunmaktadır. Planlanan yeraltı işletmesi kapsamında belirlenen rezerve göre 11 adet galeri girişi belirlenmiştir. Açık işletme ocak alanları, yeraltı işletme ocak alanları, mevcut ve planlanan galeri giriş koordinatları aşağıdaki tablolarda verilmiştir. 8 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 5. Açık İşletme – 1 Alanı Koordinatları Açık İşletme – 1 Alanı Koordinatları Alan : 41,29 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 643096.065:4093622.260 1 36.9762709:34.6072931 2 643261.626:4093613.188 2 36.9761639:34.6091508 3 643205.064:4093556.787 3 36.9756643:34.6085048 4 643253.331:4093522.941 4 36.9753520:34.6090405 5 643353.122:4093608.175 5 36.9761048:34.6101774 6 643639.779:4093592.467 6 36.9759196:34.6133938 7 643875.160:4093572.731 7 36.9757058:34.6160336 8 643263.112:4092915.923 8 36.9698807:34.6090351 9 642862.377:4093161.312 9 36.9721528:34.6045813 10 642762.264:4093182.047 10 36.9723549:34.6034609 Tablo 6. Açık İşletme – 2 Alanı Koordinatları Açık İşletme – 2 Alanı Koordinatları Alan : 12,98 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 641583.617:4093182.824 1 36.9725399:34.5902243 2 641957.530:4092963.072 2 36.9705034:34.5943822 3 641853.305:4092671.975 3 36.9678961:34.5931571 4 641582.327:4092710.999 4 36.9682886:34.5901213 9 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 7. Açık İşletme – 3 Alanı Koordinatları Açık İşletme – 3 Alanı Koordinatları Alan : 14,63 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642673.955:4093636.943 1 36.9764673:34.6025551 2 642448.928:4093194.877 2 36.9725180:34.5999444 3 642276.422:4093313.307 3 36.9736112:34.5980294 4 642125.146:4093592.317 4 36.9761482:34.5963830 5 642205.504:4093653.082 5 36.9766836:34.5972970 Tablo 8. Açık İşletme – 4 Alanı Koordinatları Açık İşletme – 4 Alanı Koordinatları Alan : 32,78 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 643264.955:4092535.650 1 36.9664539:34.6089837 2 642711.712:4092243.595 2 36.9639063:34.6027159 3 642390.157:4092243.595 3 36.9639550:34.5991050 4 642390.157:4092391.308 4 36.9652860:34.5991329 5 642473.397:4092725.072 5 36.9682809:34.6001306 6 642560.962:4092725.939 6 36.9682754:34.6011141 7 642739.287:4092869.703 7 36.9695439:34.6031438 10 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 9. Açık İşletme – 5 Alanı Koordinatları Açık İşletme – 5 Alanı Koordinatları Alan : 14,95 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 641797.296:4092628.129 1 36.9675095:34.5925199 2 641900.832:4092519.604 2 36.9665159:34.5936622 3 642085.449:4092507.129 3 36.9663757:34.5957330 4 642085.449:4092243.595 4 36.9640010:34.5956834 5 641582.327:4092243.595 5 36.9640768:34.5900337 6 641582.327:4092454.738 6 36.9659794:34.5900733 7 641682.534:4092549.542 7 36.9668186:34.5912164 Tablo 10. Yeraltı İşletme – 1 Alanı Koordinatları Yeraltı İşletme – 1 Alanı Koordinatları Alan : 5,73 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642673.956:4093636.943 1 36.9764673:34.6025551 2 642849.415:4093630.898 2 36.9763862:34.6045246 3 642605.309:4093296.504 3 36.9734100:34.6017199 4 642485.245:4093165.838 4 36.9722508:34.6003468 5 642448.928:4093194.877 5 36.9725180:34.5999444 11 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 11. Yeraltı İşletme – 2 Alanı Koordinatları Yeraltı İşletme – 2 Alanı Koordinatları Alan : 17,55 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 641582.328:4092710.999 1 36.9682886:34.5901214 2 641853.306:4092671.975 2 36.9678961:34.5931571 3 642090.752:4092635.383 3 36.9675306:34.5958167 4 642154.391:4092769.541 4 36.9687298:34.5965566 5 642254.640:4092717.115 5 36.9682423:34.5976725 6 642396.534:4092883.441 6 36.9697196:34.5992973 7 642460.103:4092826.798 7 36.9691995:34.6000005 8 642473.397:4092725.072 8 36.9682809:34.6001306 9 642390.157:4092391.308 9 36.9652860:34.5991329 10 642390.157:4092243.595 10 36.9639550:34.5991050 11 642259.385:4092647.188 11 36.9676115:34.5977126 12 642169.793:4092647.188 12 36.9676250:34.5967065 13 642123.887:4092243.595 13 36.9639952:34.5961150 14 642085.450:4092243.595 14 36.9640010:34.5956834 15 642085.450:4092507.129 15 36.9663757:34.5957330 16 641900.832:4092519.604 16 36.9665159:34.5936622 17 641797.297:4092628.129 17 36.9675095:34.5925199 18 641682.534:4092549.542 18 36.9668186:34.5912164 19 641582.328:4092454.738 19 36.9659794:34.5900733 12 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 12. Mevcut Galeri Giriş Koordinatları Mevcut Galeri Giriş Koordinatları Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642646.635:4093277.239 1 36.9732302:34.6021803 2 642571.950:4093121.470 2 36.9718379:34.6013122 Tablo 13. Planlanan Galeri Giriş Koordinatları Planlanan Galeri Giriş Koordinatları Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642701.547:4093570.117 1 36.9758609:34.6028524 2 642651.064:4093497.785 2 36.9752168:34.6022717 3 642643.438:4093372.723 3 36.9740910:34.6021625 4 642580.022:4093366.722 4 36.9740466:34.6014491 5 642535.103:4093308.109 5 36.9735252:34.6009336 6 641960.093:4092617.321 6 36.9673875:34.5943460 7 642075.973:4092537.556 7 36.9666513:34.5956323 8 641974.266:4092494.193 8 36.9662759:34.5944820 9 641687.177:4092453.946 9 36.9659565:34.5912506 10 641692.596:4092299.240 10 36.9645616:34.5912824 11 641957.719:4092290.519 11 36.9644431:34.5942579 13 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.1.2.2. Zenginleştirme Tesisi Mevcutta zenginleştirme tesisi bulunmaktadır. Planlanan faaliyet kapsamında yeni zenginleştirme tesisi kurulması planlanmaktadır. Mevcut ve yeni zenginleştirme tesis alanı koordinatları aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 14. Mevcut Zenginleştirme Tesisi Koordinatları Mevcut Zenginleştirme Tesisi Koordinatları Alan : 1,61 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 642397.100:4093013.150 1 36.97088828:34.59932811 2 642415.200:4093035.000 2 36.97108243:34.59953550 3 642475.150:4093074.200 3 36.97142658:34.60021615 4 642525.000:4093055.000 4 36.97124603:34.60077235 5 642537.420:4093068.950 5 36.97136985:34.60091447 6 642546.358:4093047.297 6 36.97117338:34.60101076 7 642550.256:4093033.233 7 36.97104606:34.60105188 8 642550.558:4093032.143 8 36.97103619:34.60105506 9 642551.695:4093023.330 9 36.97095661:34.60106617 10 642549.420:4093009.398 10 36.97083141:34.60103799 11 642541.175:4092991.202 11 36.97066870:34.60094196 12 642527.244:4092944.006 12 36.97024553:34.60077660 13 642527.150:4092941.990 13 36.97022738:34.60077517 14 642485.150:4092903.000 14 36.96988241:34.60029615 15 642449.500:4092940.000 15 36.97022121:34.59990277 14 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 15. Mevcut ve Yeni Zenginleştirme Tesisi Koordinatları Mevcut ve Yeni Zenginleştirme Tesisi Koordinatları Alan : 7,38 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 642448.928:4093194.877 1 36.9725180:34.5999444 2 642485.245:4093165.838 2 36.9722508:34.6003468 3 642562.825:4093116.704 3 36.9717963:34.6012088 4 642562.641:4093078.121 4 36.9714487:34.6011994 5 642532.617:4093074.644 5 36.9714219:34.6008616 6 642503.439:4093050.734 6 36.9712109:34.6005294 7 642513.706:4093035.875 7 36.9710754:34.6006419 8 642562.597:4093068.999 8 36.9713665:34.6011972 9 642560.963:4092725.939 9 36.9682754:34.6011141 10 642473.397:4092725.072 10 36.9682809:34.6001306 11 642460.103:4092826.798 11 36.9691995:34.6000005 12 642396.534:4092883.441 12 36.9697196:34.5992973 13 642357.144:4092918.538 13 36.9700418:34.5988616 14 642371.350:4092959.131 14 36.9704054:34.5990287 15 642355.499:4092989.606 15 36.9706824:34.5988565 16 642358.443:4093006.736 16 36.9708363:34.5988928 17 642419.284:4093069.514 17 36.9713928:34.5995879 18 642404.901:4093098.912 18 36.9716599:34.5994319 19 642304.965:4093014.874 19 36.9709178:34.5982937 20 642310.175:4092990.612 20 36.9706983:34.5983477 21 642316.639:4092954.630 21 36.9703731:34.5984135 22 642273.481:4092993.086 22 36.9707262:34.5979361 23 642291.214:4093067.343 23 36.9713926:34.5981492 15 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.1.2.3. Stok Alanı Planlanan faaliyet kapsamında kullanılacak koordinatları aşağıdaki tabloda verilmiştir. konsantre cevher stok alanı Tablo 16. Konsantre Cevher Stok Alanı Koordinatları Konsantre Cevher Stok Alanı Koordinatları Alan : 6,15 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 642605.309:4093296.504 1 36.9734100:34.6017199 2 642697.274:4093249.764 2 36.9729749:34.6027438 3 642700.498:4093194.840 3 36.9724795:34.6027697 4 642636.695:4093054.735 4 36.9712267:34.6020267 5 642653.041:4092923.501 5 36.9700417:34.6021854 6 642739.287:4092869.703 6 36.9695439:34.6031438 7 642560.963:4092725.939 7 36.9682754:34.6011141 8 642562.825:4093116.704 8 36.9717963:34.6012088 9 642485.245:4093165.838 9 36.9722508:34.6003468 16 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.1.2.4. Bitkisel Toprak Depo Alanı Planlanan faaliyet kapsamında 3 adet bitkisel toprak depolama alanı belirlenmiştir. Koordinatları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 17. Bitkisel Toprak - 1 Depolama Alanı Koordinatları Bitkisel Toprak - 1 Depolama Alanı Koordinatları Alan : 2690 m2 Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 642807.421:4093288.625 1 36.9733084:34.6039882 2 642827.471:4093268.041 2 36.9731199:34.6042095 3 642778.807:4093203.863 3 36.9725489:34.6036508 4 642751.396:4093230.700 4 36.9727949:34.6033481 Tablo 18. Bitkisel Toprak - 2 Depolama Alanı Koordinatları Bitkisel Toprak - 2 Depolama Alanı Koordinatları Alan : 7102 m2 Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 642970.698:4093094.983 1 36.9715387:34.6057852 2 643019.173:4093065.299 2 36.9712639:34.6063240 3 642933.093:4092970.956 3 36.9704268:34.6053394 4 642888.463:4093011.926 4 36.9708028:34.6048460 17 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 19. Bitkisel Toprak - 3 Depolama Alanı Koordinatları Bitkisel Toprak - 3 Depolama Alanı Koordinatları Alan : 6468 m2 Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 643261.626:4093613.188 1 36.9761639:34.6091508 2 643353.122:4093608.175 2 36.9761048:34.6101774 3 643253.331:4093522.941 3 36.9753520:34.6090405 4 643205.064:4093556.787 4 36.9756643:34.6085048 2.1.2.5. Atık ve Pasa Depo Alanı Proje kapsamında ocak üretiminden kaynaklı oluşacak pasalar için 5 adet pasa depolama alanı belirlenmiştir. Zenginleştirme tesisinde atık olarak oluşacak kum ve şlam oluşacaktır. Kum atıklar analiz yaptırıldıktan sonra tenör oranı %3 ‘den fazla ise kum stok alanlarında geçici olarak depolanacaktır. Şlam ise havuzlarda çöktürüldükten sonra düzenli depolama alanlarında depolanacaktır. Kum atıkların tenör oranı % 3 ‘den az olması durumunda ve şlam atıkları; 2 adet belirlenen zenginleştirme atığı düzenli depolama alanlarında Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre depolanacaktır. Pasa alanları, kum stok alanları ve zenginleştirme atığı düzenli depolama alanları koordinatları aşağıdaki tablolarda verilmiştir. 18 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 20. Pasa - 1 Depolama Alanı Koordinatları Pasa - 1 Depolama Alanı Koordinatları Alan : 27,61 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 643875.160:4093572.731 1 36.9757058:34.6160336 2 643886.445:4093159.920 2 36.9719843:34.6160817 3 643398.587:4092831.146 3 36.9690962:34.6105404 4 643596.043:4092710.429 4 36.9679783:34.6127349 5 643264.955:4092535.650 5 36.9664539:34.6089837 6 643053.101:4092670.280 6 36.9676992:34.6066302 7 643263.113:4092915.923 7 36.9698807:34.6090352 Tablo 21. Pasa - 2 Depolama Alanı Koordinatları Pasa - 2 Depolama Alanı Koordinatları Alan : 7,41 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 643096.065:4093622.260 1 36.9762709:34.6072931 2 642916.192:4093385.045 2 36.9741607:34.6052280 3 642826.371:4093467.768 3 36.9749197:34.6042349 4 642724.032:4093374.232 4 36.9740924:34.6030679 5 642807.421:4093288.625 5 36.9733084:34.6039882 6 642751.396:4093230.700 6 36.9727949:34.6033481 7 642778.807:4093203.863 7 36.9725489:34.6036508 8 642762.265:4093182.047 8 36.9723549:34.6034609 9 642700.498:4093194.840 9 36.9724795:34.6027697 10 642697.274:4093249.764 10 36.9729749:34.6027438 11 642605.309:4093296.504 11 36.9734100:34.6017199 12 642849.415:4093630.898 12 36.9763862:34.6045246 19 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 22. Pasa - 3 Depolama Alanı Koordinatları Pasa - 3 Depolama Alanı Koordinatları Alan : 20,11 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642125.146:4093592.317 1 36.9761482:34.5963830 2 642276.422:4093313.307 2 36.9736112:34.5980294 3 642156.967:4093311.085 3 36.9736092:34.5966875 4 642074.267:4093236.453 4 36.9729492:34.5957446 5 642148.899:4093095.257 5 36.9716657:34.5965562 6 641983.373:4092947.885 6 36.9703627:34.5946696 7 641583.617:4093182.824 7 36.9725399:34.5902243 Tablo 23. Pasa - 4 Depolama Alanı Koordinatları Pasa - 4 Depolama Alanı Koordinatları Alan : 7,18 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642259.385:4092647.188 1 36.9676115:34.5977126 2 642390.157:4092243.595 2 36.9639550:34.5991050 3 642123.887:4092243.595 3 36.9639952:34.5961150 4 642169.793:4092647.188 4 36.9676250:34.5967065 20 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 24. Pasa - 5 Depolama Alanı Koordinatları Pasa - 5 Depolama Alanı Koordinatları Alan : 8,08 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642700.498:4093194.840 1 36.9724795:34.6027697 2 642762.265:4093182.047 2 36.9723549:34.6034609 3 642862.378:4093161.312 3 36.9721528:34.6045813 4 642970.698:4093094.983 4 36.9715387:34.6057852 5 642888.463:4093011.926 5 36.9708028:34.6048460 6 642933.093:4092970.956 6 36.9704268:34.6053394 7 642831.506:4092811.099 7 36.9690018:34.6041684 8 642739.287:4092869.703 8 36.9695439:34.6031438 9 642653.042:4092923.501 9 36.9700417:34.6021855 10 642636.695:4093054.735 10 36.9712267:34.6020267 Tablo 25. Kum Stok – 1 Alanı Koordinatları Kum Stok – 1 Alanı Koordinatları Alan : 1,92 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642826.371:4093467.768 1 36.9749197:34.6042349 2 642916.192:4093385.045 2 36.9741607:34.6052280 3 642827.471:4093268.041 3 36.9731199:34.6042095 4 642724.032:4093374.232 4 36.9740924:34.6030679 21 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 26. Kum Stok – 2 Alanı Koordinatları Kum Stok – 2 Alanı Koordinatları Alan : 10,61 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 643886.444:4093159.920 1 36.9719843:34.6160817 2 643894.425:4092867.944 2 36.9693521:34.6161156 3 643596.043:4092710.429 3 36.9679783:34.6127349 4 643398.587:4092831.146 4 36.9690962:34.6105404 Tablo 27. Zenginleştirme Atığı Düzenli Depolama Alanı - 1 Koordinatları Zenginleştirme Atığı Düzenli Depolama Alanı - 1 Koordinatları Alan : 5,15 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 642291.214:4093067.343 1 36.9713926:34.5981492 2 642273.481:4092993.086 2 36.9707262:34.5979361 3 642396.534:4092883.441 3 36.9697196:34.5992973 4 642254.639:4092717.115 4 36.9682423:34.5976725 5 642154.391:4092769.541 5 36.9687298:34.5965566 6 642113.883:4092833.488 6 36.9693122:34.5961137 7 642238.015:4092896.662 7 36.9698627:34.5975196 8 642189.249:4093003.061 8 36.9708288:34.5969920 9 642113.739:4093064.112 9 36.9713903:34.5961555 10 642148.899:4093095.257 10 36.9716657:34.5965562 22 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 28. Zenginleştirme Atığı Düzenli Depolama Alanı - 2 Koordinatları Zenginleştirme Atığı Düzenli Depolama Alanı - 2 Koordinatları Alan : 8,90 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 643019.173:4093065.299 1 36.9712639:34.6063240 2 643263.112:4092915.923 2 36.9698807:34.6090351 3 643053.788:4092671.084 3 36.9677064:34.6066380 4 642831.506:4092811.099 4 36.9690018:34.6041684 5 642933.093:4092970.956 5 36.9704268:34.6053394 2.1.2.6. Şantiye/İdari Bina Proje kapsamında mevcutta bulunan 2 adet idari alan kullanılacaktır. İdari alanların koordinatları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 29. İdari Alan – 1 Koordinatları İdari Alan – 1 Koordinatları Alan : 7777 m2 Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642404.901:4093098.912 1 36.9716599:34.5994319 2 642419.284:4093069.514 2 36.9713928:34.5995879 3 642358.443:4093006.736 3 36.9708363:34.5988928 4 642355.499:4092989.606 4 36.9706824:34.5988565 5 642371.350:4092959.131 5 36.9704054:34.5990287 6 642357.144:4092918.538 6 36.9700418:34.5988616 7 642316.639:4092954.630 7 36.9703731:34.5984135 8 642310.175:4092990.612 8 36.9706983:34.5983477 9 642304.965:4093014.874 9 36.9709178:34.5982937 23 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 30. İdari Alan – 2 Koordinatları İdari Alan – 2 Koordinatları Alan : 1111 m2 Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642562.641:4093078.121 1 36.9714487:34.6011994 2 642562.597:4093068.999 2 36.9713665:34.6011972 3 642513.706:4093035.875 3 36.9710754:34.6006419 4 642503.439:4093050.734 4 36.9712109:34.6005294 5 642532.617:4093074.644 5 36.9714219:34.6008616 24 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.1.2.7. Nakliye güzergahı Proje kapsamında zenginleştirme tesisinden çıkan konsantre krom Mersin İli, Akdeniz İlçesi, Abdi İpekçi Cad. (148. Cad.) üzerinde bulunan Maden Depo Sahasına nakledilecektir. Kullanılacak yol yaklaşık 25 km uzunluğundadır. Proje alanı nakliye güzergahını gösteren uydu görüntüsü aşağıdaki şekilde verilmiştir. Proje Alanı Alternatif Nakliye Güzergahı Mevcut Nakliye Güzergahı Alternatif Nakliye Güzergahı Şekil 3. Nakliye Güzergahı Uydu Görüntüsü Mevcutta kullanılan nakliye güzergahı Çelebili ve Camili Köylerinden geçmektedir. Çelebili ve Camili Köyülerinin etrafından geçen alternatif nakliye güzergahları belirlenmiştir. 25 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.1.2.8. Diğer Proje kapsamında 3 adet şlam çöktürme havuzu belirlenmiştir. 3 nolu şlam çöktürme havuzu mevcutta kullanılmaktadır. Havuzların koordinatları aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 31. Şlam Çöktürme Havuzu – 1 Koordinatları Şlam Çöktürme Havuzu – 1 Koordinatları Alan : 5,90 ha Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 641957.531:4092963.072 1 36.9705034:34.5943822 2 641983.373:4092947.885 2 36.9703627:34.5946696 3 642039.153:4092903.698 3 36.9699561:34.5952877 4 642113.883:4092833.488 4 36.9693122:34.5961137 5 642154.391:4092769.541 5 36.9687298:34.5965566 6 642090.752:4092635.383 6 36.9675306:34.5958167 7 641853.306:4092671.975 7 36.9678961:34.5931571 Tablo 32. Şlam Çöktürme Havuzu – 2 Koordinatları Şlam Çöktürme Havuzu – 2 Koordinatları Alan : 5,91 ha Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 642156.967:4093311.085 1 36.9736092:34.5966875 2 642276.422:4093313.307 2 36.9736112:34.5980294 3 642448.928:4093194.877 3 36.9725180:34.5999444 4 642291.214:4093067.343 4 36.9713926:34.5981492 5 642148.899:4093095.257 5 36.9716657:34.5965562 6 642074.267:4093236.453 6 36.9729492:34.5957446 26 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 33. Şlam Çöktürme Havuzu – 3 Koordinatları Şlam Çöktürme Havuzu – 3 Koordinatları Alan : 3,16 ha Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 642113.739:4093064.112 1 36.9713903:34.5961555 2 642189.249:4093003.061 2 36.9708288:34.5969920 3 642238.015:4092896.662 3 36.9698627:34.5975196 4 642113.883:4092833.488 4 36.9693122:34.5961137 5 642039.153:4092903.698 5 36.9699561:34.5952877 6 641983.373:4092947.885 6 36.9703627:34.5946696 Faaliyet alanı içerisinde proje kapsamında kullanılacak araçların yakıt ihtiyaçlarını karşılamak için sahada 25.000 litre kapasiteli motorin tankı bulunmaktadır. Akaryakıt tankı ile ilgili yazılar Ek-3 ‘de verilmiştir. Akaryakıt tankı koordinatları ise aşağıda verilmiştir. Tablo 34. Akaryakıt Tankı Koordinatları Akaryakıt Tankı Koordinatları Alan : 49,5 m2 Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer,Saat Yönünde Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Datum ED-50 Türü UTM D.O.M. 33 Z.O.N. 36 Ölçek Fak. 6 derecelik Sr. Sağa - Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum WGS-84 Türü COĞRAFİ D.O.M. Z.O.N. Ölçek Fak. Sr. Enlem - Boylam 1 642361:4092972 1 36.97052295:34.59891494 2 642357:4092980 2 36.97059564:34.59887153 3 642361:4092983 3 36.97062207:34.59891701 4 642366:4092974 4 36.97054021:34.59897147 25.08.1997 tarih ve 1162/1802 sayılı Çed Olumlu Belgesi alınan 6,57 hektarlık mevcut ÇED alanı koordinatları aşağıda verilmiştir. 27 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 35. 1802 Sayılı Mevcut ÇED Alanı Koordinatları 1802 Sayılı Mevcut ÇED Alanı Koordinatları Alan : 6,57 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam 1 642978.299:4093233.400 1 36.97278480:34.60589680 2 642978.299:4093133.000 2 36.97188011:34.60587779 3 642735.099:4093135.000 3 36.97193505:34.60314694 4 642485.149:4092903.000 4 36.96988241:34.60029613 5 642449.499:4092940.000 5 36.97022121:34.59990276 6 642397.099:4093013.150 6 36.97088828:34.59932810 7 642415.199:4093035.000 7 36.97108243:34.59953549 8 642475.149:4093074.200 8 36.97142658:34.60021614 9 642524.999:4093055.000 9 36.97124603:34.60077234 10 642618.499:4093160.000 10 36.97217800:34.60184221 11 642587.999:4093173.100 11 36.97230067:34.60150215 12 642599.999:4093200.000 12 36.97254124:34.60164200 13 642642.279:4093183.600 13 36.97238706:34.60211372 14 642685.499:4093230.350 14 36.97280176:34.60260794 21.09.2012 tarih ve 1111/9199 sayılı ÇED Gerekli Değildir kararı verilmiş 24,8 hektarlık mevcut kapasite artışı ÇED alanı koordinatları aşağıda verilmiştir. Tablo 36. 9199 Sayılı Mevcut Kapasite Artışı ÇED Alanı Koordinatları 9199 Sayılı Mevcut Kapasite Artışı ÇED Alanı Koordinatları Alan : 24,8 hektar Koor. Sırası : Sağa Değer, Koor. Sırası : Enlem, Boylam Yukarı Değer,Saat Yönünde Saat Yönünde : Derece.kesir Eleman Sırası Sağa(Y) : Yukarı (X) Eleman Sırası Enlem, Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü COĞRAFİ D.O.M. 33 D.O.M. Z.O.N. 36 Z.O.N. Ölçek Fak. 6 derecelik Ölçek Fak. Sr. Sağa - Yukarı Sr. Enlem - Boylam POLİGON 1 1 642123.956:4093076.494 1 36.97150036:34.59627256 28 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2 642241.260:4092982.103 2 36.97063209:34.59757214 3 642273.001:4092975.000 3 36.97056329:34.59792726 4 642271.001:4092955.000 4 36.97038337:34.59790103 5 642187.001:4092874.000 5 36.96966618:34.59694245 6 642237.061:4092810.880 6 36.96908985:34.59749273 7 642200.131:4092803.700 7 36.96903073:34.59707666 8 642222.031:4092791.720 8 36.96891947:34.59732034 9 642167.451:4092779.810 9 36.96882040:34.59670517 10 642156.001:4092783.000 10 36.96885087:34.59657718 11 642138.951:4092783.450 11 36.96885750:34.59638580 12 642104.481:4092801.850 12 36.96902851:34.59600216 13 642083.001:4092845.000 13 36.96942057:34.59576906 14 641998.001:4092795.000 14 36.96898286:34.59480511 15 641990.001:4092792.000 15 36.96895703:34.59471470 16 641955.001:4092690.000 16 36.96804320:34.59430248 17 641955.001:4092683.987 17 36.96798901:34.59430135 18 641933.001:4092688.000 18 36.96802849:34.59405505 19 641909.001:4092684.000 19 36.96799607:34.59378478 20 641894.001:4092670.000 20 36.96787218:34.59361370 21 641884.001:4092650.000 21 36.96769347:34.59349765 22 641880.290:4092644.639 22 36.96764572:34.59345497 23 641867.874:4092656.209 23 36.96775185:34.59331771 24 641836.552:4092659.030 24 36.96778199:34.59296650 25 641847.001:4092599.000 25 36.96723949:34.59307257 26 641813.258:4092584.294 26 36.96711206:34.59269088 27 641802.001:4092594.000 27 36.96720121:34.59256629 28 641772.001:4092636.000 28 36.96758419:34.59223728 29 641819.057:4092651.694 29 36.96771852:34.59276866 30 641816.342:4092656.520 30 36.96776241:34.59273907 31 641827.001:4092676.000 31 36.96793634:34.59286243 32 641848.001:4092692.000 32 36.96807735:34.59310126 33 641902.001:4092740.000 33 36.96850174:34.59371669 34 641962.001:4092802.000 34 36.96905136:34.59440214 35 641937.001:4092873.000 35 36.96969491:34.59413474 36 642015.001:4092935.000 36 36.97024182:34.59502235 37 642006.653:4092977.371 37 36.97062488:34.59493656 38 642063.935:4093053.581 38 36.97130296:34.59559419 POLİGON 2 1 643008.001:4093375.000 1 36.97405623:34.60625719 2 643190.001:4093319.000 2 36.97352394:34.60829054 3 643230.225:4093268.178 3 36.97305987:34.60873264 4 643035.574:4093091.857 4 36.97150067:34.60651321 5 643014.597:4093111.294 5 36.97167901:34.60628131 6 642960.422:4093066.964 6 36.97128779:34.60566452 29 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 7 642934.025:4093097.018 7 36.97156261:34.60537376 8 642827.733:4093019.921 8 36.97088404:34.60416549 9 642596.001:4092797.000 9 36.96891046:34.60152099 10 642522.001:4092796.000 10 36.96891266:34.60068979 11 642428.936:4092851.721 11 36.96942885:34.59965519 12 642417.860:4092874.025 12 36.96963150:34.59953501 13 642363.869:4092933.864 13 36.97017887:34.59893997 14 642359.701:4092930.337 14 36.97014772:34.59889250 15 642343.348:4092950.309 15 36.97033016:34.59871262 16 642321.550:4092976.503 16 36.97056949:34.59847276 17 642309.688:4093005.998 17 36.97083706:34.59834510 18 642310.009:4093016.899 18 36.97093524:34.59835076 19 642318.023:4093027.158 19 36.97102647:34.59844270 20 642332.771:4093032.287 20 36.97107046:34.59860929 21 642349.121:4093042.546 21 36.97116043:34.59879484 22 642368.998:4093066.591 22 36.97137409:34.59902259 23 642393.043:4093080.377 23 36.97149467:34.59929523 24 642411.958:4093092.880 24 36.97160447:34.59951000 25 642438.568:4093109.231 25 36.97174778:34.59981193 26 642451.392:4093124.299 26 36.97188162:34.59995879 27 642476.501:4093139.546 27 36.97201520:34.60024365 28 642499.122:4093159.026 28 36.97218731:34.60050137 29 642561.959:4093213.694 29 36.97267040:34.60121738 30 642589.542:4093242.227 30 36.97292333:34.60153253 31 642608.117:4093291.319 31 36.97336288:34.60175041 32 642635.561:4093334.040 32 36.97374367:34.60206670 33 642685.001:4093295.000 33 36.97338439:34.60261456 34 642841.001:4093238.000 34 36.97284710:34.60435575 2.2. Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki alanındaki Mevcut Durum Proje alanının etrafındaki yerleşim alanları ve proje kapsamındaki ünitelerin bu alanlara mesafeleri aşağıdaki şekilde ve tabloda verilmiştir. Yerleşim birimlerine mesafeleri, proje alanı ile yerleşim birimlerinin merkezlerine olan uzaklıkları alınmıştır. 30 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 3200 m 1500 m 600 m 3000 m 4300 m 2100 m Şekil 4. Proje Alanının Yerleşim Birimlerine Mesafesi Tablo 37. Proje Alanının Yakın Çevresindeki Yerleşim Birimlerine Mesafeleri Ünite ÇED Talep Edilen Alan Yerleşim Birimi Gözne Darısekisi Soğucak Kepirli Evrenli Musalı Merkezine Mesafesi (m) 3200 1500 3000 4300 2100 600 Yerleşim Birimlerinin Ünitelere Göre Yönü Kuzey Kuzeybatı Batı Güneybatı Güneybatı Güneydoğu Proje etki alanı, projeden kaynaklanması beklenen toz emisyonu, gürültü ve titreşimin en yakın yerleşim yerleri olan 600 m mesafedeki Musalı Köyü ve 1500 m mesafede olan Darısekisi Köyü yönündeki değerlerin ilgili yönetmelikler kapsamında değerlendirilmesi ile belirlenecektir. 31 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.3. Projenin Özellikleri Mevcutta Minsan Mad. San. ve Tic. A.Ş. ’ye ait Mersin İli, Toroslar İlçesi, Musalı Köyü, Karabucak Deresi mevkiinde bulunan İR:15266 sicil nolu IV. grup maden (krom) sahasında açık ve kapalı işletme türünde maden işletmeciliği yapılmaktadır. Açık ocak işletmeciliği seklinde yürütülen madencilik faaliyetlerinde, 2012 yılının sonbahar aylarında şev duraysızlığı sorunu meydana gelmiştir. Oluşan kaymalar ve çatlaklar için Mersin Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ‘ne ayrıntılı jeolojikjeoteknik çalışmalar yaptırılmıştır. Jeolojik ve Jeoteknik Değerlendirme Raporu Ek-28 ‘de sunulmuştur. Söz konusu faaliyette güvenlik açısından yapılan çalışmaların önceki ve sonraki durumunu gösteren fotoğraflar aşağıda verilmiştir. İyileştirme Çalışmalarından Önceki Durum Galeri Ağzı 1 Şekil 5. Galeri Ağzı 1 İyileştirme Öncesi Fotoğrafı 32 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Galeri Ağzı 2 Şekil 6. Galeri Ağzı 2 İyileştirme Öncesi Fotoğrafı Açık Ocak Alanı Şekil 7. Açık Ocak Alanı İyileştirme Öncesi Fotoğrafı 33 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. İyileştirme Çalışmalarından Sonraki Durum Galeri Ağzı 1 Şekil 8. Galeri Ağzı 1 İyileştirme Sonrası Fotoğrafı Galeri Ağzı 2 Şekil 9. Galeri Ağzı 2 İyileştirme Sonrası Fotoğrafı 34 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Açık Ocak Alanı Şekil 10. Açık Ocak Alanı İyileştirme Sonrası Fotoğrafı 2.3.1. Proje kapsamında kullanılacak üretim yöntemleri, üretim miktarları, iş akım şeması, çalışacak personel sayısı 2.3.1.1. Üretim Yöntemleri ve İş Akım Şeması Planlanan kapasite artışı ve alan genişletmesi ile söz konusu krom ocağı sahalarında üretim yöntemi olarak hem açık işletme hem de yeraltı işletme yöntemi uygulanacaktır. Açık işletme yöntemiyle işletilecek ocaklarda örtü tabakası miktarının artması ve buna bağlı olarak açık işletme yönteminin ekonomikliğini kaybetmesi durumunda yer altı işletme yöntemine geçilebilecektir. Proje kapsamında açık ocak alanlarında farklı zamanlarda çalışma yapılması planlanmaktadır. Açık işletme yöntemi, kapalı işletme yöntemi ve zenginleştirme tesisi aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Açık İşletme Yöntemi Açık işletme yöntemi ile işletilecek ocak sahalarının toplamından 500.000 ton/yıl (200.000 m3/yıl) tüvenan cevher çıkarılması planlanmaktadır. (Tüvenan cevher yoğunluğu 2,5 ton/m3 olarak kabul edilmiştir.) 35 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bitkisel Toprağın Sıyrılması Açık İşletme Kapalı İşletme Delme - Patlatma Yeraltı Hazırlık Sökme Sökme Yeraltı Üretim Yükleme Yükleme Yükleme Taşıma Taşıma Taşıma Boşaltma Boşaltma Boşaltma Depolama Depolama Depolama Rehabilitasyon Çalışmalarında Tekrar Kullanılacak Zenginleştirme Tesisinde İşleme Pasa Depolama Depolama Satış Gürültü Toz Emisyonu Rehabilitasyon Çalışmalarında Tekrar Kullanılacak Şekil 11. Genel İş Akım Şeması Sahada cevherleşmenin yüzeye yakın olduğu yerlerde açık işletme yöntemi olarak basamaklı üretim yöntemi kullanılacaktır. Açık işletme yöntemi ile çalışılacak olan alanlarda öncelikle yüzeyde bulunan ağaç, çalı türündeki bitkilerin vb. temizlenmesi ve bitkisel örtü tabakasının sıyrılması çalışmaları yapılacaktır. Sıyrılacak bitkisel örtü tabakasının kalınlığı ortalama 10 cm civarındadır. Bitkisel toprak; bitkisel toprak depolama 36 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. alanında depolanacaktır. Bitkisel toprak faaliyet sonrasında rehabilitasyon çalışmalarında tekrar kullanılacaktır. Açık ocak alanlarının toplamı 116,63 hektardır. 1.166.300 m2 x 0,1 m = 166.630 m3 bitkisel toprak oluşması beklenmektedir. Bitkisel toprak yoğunluğu 1,6 ton/m3 alınırsa; 166.630 m3 x 1,6 ton/m3 = 266.608 ton bitkisel toprak oluşması beklenmektedir. Bitkisel toprak alındıktan sonra yumuşak bir yapıya sahip olan malzeme ekskavatör ile sökülecektir. Ancak sert tabakalara rastlanması gibi durumlarda patlatma yapılması planlanmaktadır. Basamaklar; sökme işlemleri esnasında oluşturulacaktır. Sökme işlemi sonrası parçalanan cevher kamyonlarla zenginleştirme tesisine nakledilecektir. Cevher zenginleştirme tesisinde triyaj işlemine tabi tutulacaktır. Triyaj işlemi sonucu oluşan pasa; pasa alanlarında depolanacaktır. Açık işletme yönteminde basamaklar oluşturularak ilerleme sağlanır. Basamak genişliği kullanılacak olan iş makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre projelendirilir. Krom ocağı açık işletmelerinde kullanılacak olan kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. Basamakların genişliği 5 m. olarak planlanmıştır. Basamak yüksekliği ise 7 m olarak planlanmaktadır. Açık işletmelerde yaşanan en büyük problemlerden biri şev duraylılığının sağlanmasıdır. Bu bakımdan basamak şev açıları ve ocak genel şev açısının çok iyi planlanması gerekmektedir. Söz konusu faaliyette basamak şev açısı 60 derece, genel ocak şev açısı ise 45 derece planlanmıştır. İşletme esnasında sert tabakalara rastlanılması durumunda patlatma yapılacaktır. Sert tabakanın olduğu basamak patlatma yapılarak oluşturulacaktır. Patlatma ile ilgili hesaplamalar yapılırken basamakların tamamının patlatma ile söküldüğü kabul edilerek hesaplanmıştır. Patlatma ile ilgili detaylar aşağıdaki başlıkta verilmiştir. Patlatma Tekniği ve Detayları Patlatma dizaynı; alınacak malzemenin miktarına, basamakların durumuna, kalınlığına, çatlak sisteminin ve gevşetilecek bloğun durumuna, patlatma alanı çevresinde bulunan hassas yapıların (bina, köprü vb.) uzaklığına bağlı olarak değişmektedir. Açık ocak patlatmalarının büyük bir kısmı basamak patlatması şeklinde yapılmaktadır. Serbest yüzeye (aynaya) paralel olarak açılan dik veya dike yakın patlatma, patlatma deliklerinin patlayıcı ile şarj edilerek patlatılması basamak patlatması olarak adlandırılır. Basamak patlatmasının yapıldığı yerler; kömür ve metalik madenlerinin üretim ve dekapaj çalışmaları, taş ocaklarında, çimento ve kireç fabrikalarının hammadde ocaklarında, baraj ve otoyol çalışmalarıdır. Basamak patlatma verimini etkileyen birçok parametre vardır. Bir kısım parametreler kontrol edilebilir. Bu parametreler değiştirilerek patlatma performansına etki 37 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. edebilir. Bazı parametreler ise kontrol edilemezler. Kontrol edilemeyen parametrelerin değiştirilmesi mümkün değildir. Kontrol edilemeyen parametreler; • • • • • Kayacın jeolojik yapısı Patlatma deliğinin yapısı Kullanılan patlayıcı maddenin özellikleri Patlatma alanının fiziksel koşulları Su seviyesidir. Kontrol edilebilen parametreler ise aşağıda projeye uygun olarak tasarlanmıştır. Faaliyet alanında yapılacak delme-patlatma işlemi sırasıyla; Wagon-Drill ile deliklerin delinmesi, ANFO’nun hazırlanması, sıkılanması ve patlatılması aşamalarından oluşmaktadır. Ocak sahasında gerçekleştirilecek patlatmalar uzman kişiler (belgeli ateşleyiciler/lisanslı firmalar) tarafından polis/jandarma nezaretinde yapılacaktır. Patlatma esnasında her türlü çevre emniyeti alınacak, tüm saha çevresine gerekli ikaz levhaları asılacak ve patlatma yapılmadan önce siren ile uyarı yapılacaktır. İşletmede 24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler” hakkındaki tüzük hükümlerine uyulacaktır. Patlayıcı madde kullanımı “Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretim İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esasları”na ilişkin 12.11.2004 tarih ve 25641 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Tüzük hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Faaliyet alanında patlayıcı madde olarak ANFO (%92 amonyumnitrat, %8 fuel oil karışımı) diye adlandırılan Amonyum Nitrat ve Motorin karışımından oluşan madde kullanılacaktır. Bu patlayıcı jelatinit tipi dinamit ve milisaniye gecikmeli kapsüller yardımıyla patlatılacaktır. Patlatma işlemleri sırasında kullanılacak olan patlayıcılar patlatma işleminin yapılacağı zamanlarda ve bir patlatma için gerekli olacak miktarda temin edilecek olup, faaliyet sahası sınırları içerisinde patlayıcı madde depolanmayacaktır. Patlatma için açılacak deliklerin dizaynı aşağıdaki şekilde verilmiştir. 38 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 12. Patlatma için Delik Dizaynı Delik çapına ve patlayıcı madde yoğunluğuna göre şarj yoğunluğu tablosu aşağıda verilmiştir. Tablo 38. Şarj Yoğunluğu (kg/m) Delik Çapı Patlayıcı Madde Yoğunluğu 0,80 0,82 0,90 0,95 1,00 Inch mm gr/cm3 gr/cm3 gr/cm3 gr/cm3 gr/cm3 1¼ 31,7 0,64 kg/m 0,65 kg/m 0,71 kg/m 0,76 kg/m 0,79 kg/m 1 3/8 34,9 0,77 kg/m 0,79 kg/m 0,86 kg/m 0,91 kg/m 0,95 kg/m 1½ 38,1 0,91 kg/m 0,94 kg/m 1,03 kg/m 1,09 kg/m 1,15 kg/m 1 41,2 1,07 kg/m 1,10 kg/m 1,21 kg/m 1,26 kg/m 1,34 kg/m 1¾ 44,4 1,24 kg/m 1,28 kg/m 1,40 kg/m 1,47 kg/m 1,55 kg/m 2 5/8 50,8 1,62 kg/m 1,67 kg/m 1,83 kg/m 1,92 kg/m 2,02 kg/m 2¼ 57,1 2,05 kg/m 2,10 kg/m 2,31 kg/m 2,44 kg/m 2,56 kg/m 2½ 63,5 2,53 kg/m 2,60 kg/m 2,86 kg/m 3,01 kg/m 3,17 kg/m 2¾ 69,8 3,07 kg/m 3,14 kg/m 3,45 kg/m 3,65 kg/m 3,84 kg/m 3 76,2 3,65 kg/m 3,73 kg/m 4,11 kg/m 4,33 kg/m 4,55 kg/m 3½ 88,9 4,97 kg/m 5,09 kg/m 5,58 kg/m 5,89 kg/m 6,20 kg/m 4 101,6 6,49 kg/m 6,65 kg/m 7,29 kg/m 7,71 kg/m 8,11 kg/m 4 ¼ 107,9 7,32 kg/m 7,50 kg/m 8,24 kg/m 8,69 kg/m 9,15 kg/m Kaynak : TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Ankara, 1999 39 1,10 gr/cm3 0,88 kg/m 1,06 kg/m 1,25 kg/m 1,47 kg/m 1,71 kg/m 2,23 kg/m 2,83 kg/m 3,48 kg/m 4,21 kg/m 5,01 kg/m 6,83 kg/m 8,11 kg/m 10,07 kg/m 1,15 gr/cm3 0,91 kg/m 1,10 kg/m 1,31 kg/m 1,53 kg/m 1,79 kg/m 2,34 kg/m 2,95 kg/m 3,65 kg/m 4,40 kg/m 5,24 kg/m 7,14 kg/m 8,91 kg/m 10,52 kg/m MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Delik Çapı (R) Patlatılacak kaya yapılarının içerisine patlayıcı madde yerleştirmenin en verimli yolu kaya yapılarına delik delmektir. Delinecek deliklerinin çaplarının seçimini patlatılacak kayacın özellikleri, patlatma sonrası istenen parça boyutu, basamak yüksekliği ve delme maliyeti etkiler. Genelde açık işletmelerde delik çapları 50 mm ile 450 mm arasında değişir. Delme-patlatma dizaynında delik çapı 3 ½ inç (88,9 mm) alınmıştır. Şarj Konsantrasyonu (Lb) Şarj konsantrasyonu (Lb), yukarıdaki Şarj Yoğunluğu tablosundan 88,9 mm delik çapı ve 0,82 gr/cm3 patlayıcı madde yoğunluğuna göre 5,09 kg/m olarak seçilmiştir. Dilim Kalınlığı (Bmax) Dilim kalınlığı, delik merkezinden aynaya olan en kısa mesafedir. Dilim kalınlığı küçük seçilirse, basınç çatlakları aynaya kadar ulaşır ve gazlar bu çatlaklardan sızar, dolayısıyla enerjilerini tam kullanamazlar. Dilim kalınlığı büyük seçildiğinde ise, patlayıcı maddenin hareket ettirmesi gereken kütle daha büyüktür. Bu durumda kırılma yetersiz olacağı gibi, enerji dalgası geriye etki ederek aynanın düzensiz olmasına neden olacaktır. Dilim Kalınlığı (Bmax) = 2,5 m olarak alınmıştır. Delikler Arası Mesafe (B) Delikler arası mesafe aynaya paralel bir hat üzerindeki iki delik arasındaki uzaklıktır. Delikler arası mesafe Bmax değerinin 1-1,5 katı olarak alınır. (Kaynak: Açık İşletmelerde Delme-Patlatma; A.Konuk, R.M.Göktan, O.Patir, A.Ü. Müh. Mim. Fak. Yayınları, No:102) Delikler Arası Mesafe (B) = 1,5 x Bmax = 1,5 x 2,5 = 3,75 m Basamak Yüksekliği (K) Basamak yüksekliği işletmenin çalışma yaptığı projelendirilmiş olan ayna yüksekliğidir. Basamak yüksekliği tespit edilirken çalışan makinelerin özelliklerine, delik delme makinesinin özelliklerine, patlatma sonrası oluşacak malzemenin kullanım alanına dikkat edilmelidir. Patlatma için delik delen delici makinelere optimum verimle çalıştıkları bir derinlik önerilir. Bu derinlik gereğinden kısa tutulduğunda delici makinelerden tam verim alınmamış olur. Deliğin fazla derin olması halinde delme hızının düşmesi, delgi ve patlayıcı madde doldurma hatalarında artış olur. 40 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Normal patlatmalarda kural olarak basamak ayna yüksekliğinin dilim kalınlığının en az 2,5, en fazla 6 katı alınması doğru bir seçimdir. 6 x Bmax ≥ K ≥ 2,5 x Bmax olmalıdır. 6 x 2,5 m ≥ K ≥ 2,5 x 2,5 m 15 m ≥ K ≥ 6,25 m Basamak yüksekliğinin 6,25 m ile 15 m arasında olması gerekmektedir. Bu doğrultuda basamak yüksekliği 7 m olarak seçilmiştir. Delik Taban Payı (u) Basamaklara delinen delikler tam basamak yüksekliğinde delinirse kırılmanın tam 90 derece olmaması nedeni ile tabanda tırnak denilen sert bir kısım kalacaktır. Bu ise yükleyici ve kazıcı makineler için istenmeyen bir olaydır. Bu nedenle delikler, aynayı tam tabandan kesecek gibi biraz derin delinir. Bu fazlalığa da taban payı denir. Uygulamalarda delik boyunun, basamak yüksekliğinin % 10 fazlası kadar olması gerektiği saptanmıştır. Delik Taban Payı (u) = Basamak Yüksekliği (K) x 0,1 Delik Taban Payı (u) = 7 m x 0,1 = 0,7 m Delik Yüksekliği (H) Toplam delik derinliği basamak yüksekliği ile dip delginin toplamıdır. Basamak patlatmalarında mutlaka uygulanmalıdır. Delik Boyu (H) = Basamak Yüksekliği (K) + Delik Taban Payı (u) Delik Boyu (H) = 7 m + 0,7 m = 7,7 m Sıkılama (h0) Delik içerisine patlayıcı konulduktan sonra kalan üst bölümün delikten çıkan malzeme veya özel tıkaç malzemeleri ile (belirli boyutlarda kırılmış mıcır) kapatılması işlemine sıkılama denir. Sıkılama işlemi, patlayıcının enerjisini kayaya yönlendirmek için uygulanan bir işlemdir. İyi bir şekilde yapılmış sıkılama ile patlatma verimliliği artar. Küçük sıkılama, gazların kaçmasına, kaya fırlamalarına, hava şokuna ve patlamanın veriminin düşmesine neden olur. Büyük sıkılama ise kolon şarjının üzerindeki kayanın zayıf parçalanmasına yol açar. Sıkılama kadar sıkılama mesafesi de önemlidir. Sıkılama mesafesi delik içerisinde patlayıcı madde konmayan kısımdır. Uygulamalarda en yaygın sıkılama mesafesi yük miktarı kadardır. Delik boyunun 1/3 ü kadarı sıkılama mesafesi olarak alınır. Uygun alınan 41 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. sıkılama mesafesi daha düşük hava şoklarının oluşmasına, yüksek verime ve daha emniyetli bir çalışma ortamının oluşmasına sebep olur. h0= H x 1/3 h0= 7,7 m x 1/3= 2,57 m Şarj Boyu (Dy) Pratik olarak hesaplamalarda aşağıdaki formül kullanılır. Dy= 1,45 x Lb Dy= 1,45 x 5,09 = 7,38 m Delik Düzeni Uygulamada delikler genellikle sıralı (kare), şeş-beş ve İsveç düzeninde delinmektedir. Patlatma işlemi için 88,9 mm çap ve 7,7 m boyunda delikler açılacaktır. İki delik arası mesafe 3,75 m, delik sırası aralarındaki mesafe 2,5 m olacak şekilde delikler delinecektir. 3,75 m 2,5 m Ateşleme Yönü 2,5 m Şekil 13. Şeş-Beş Delik Dizaynı 42 Elektrikli Kapsül MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bir Delikten Alınacak Malzeme Miktarı (V) V = Bmax x B x K =2,5 m x 3,75 m x 7 m V = 65,625 m3 Yıllık Üretim İçin Delinecek Toplam Delik Sayısı (DYıllık) Proje alanı jeolojik yapısından dolayı şimdiye kadar patlatma yapılmadan ekskavatör ile sökme işlemi yapılmıştır. Ancak sert kayaçlara rastlanma ihtimaline karşı patlatma kullanımı söz konusu olabilecektir. Bu kapsamda patlatma hesabı yapılırken üretimin tamamında patlatma yapılacağı kabul edilerek hesaplamalar yapılmıştır. DYıllık = 200.000 m3/yıl / 65,625 m³/delik DYıllık = 3048 delik /yıl Bir patlatmada D = 253 delik patlatılması planlanmaktadır. Bu kapsamda yukarıda verilmiş olan patlatma dizaynına göre 3048 delik/yıl / 253 delik/patlatma = 12,05 patlatma/yıl olacaktır. 12,05 patlatma/yıl / 12 ay/yıl = 1 patlatma/ay olacaktır. Patlatma dizaynına göre yıllık kapasitenin sağlanması için ayda 1 patlatma yapılması ve bir patlatmada 253 delik patlatılması planlanmaktadır. Kullanılan Patlayıcı Maddenin Cinsi ve Miktarı Mutlaka delik yapısına ve kayacın cinsine uygun bir patlayıcı seçilmelidir. Delik içerisinde su varsa uygulamada suya dayanıklı bir patlayıcı seçilmeli. Daha iyi bir taban kesmesi ve daha iyi kazı yükleme verimi sağlamak için tabanda kayaç yapısına da uygun olarak daha güçlü patlayıcı madde kullanılmalıdır. Bir delik için ve bir patlatma için gerekli anfo miktarı, dinamit miktarı ve kapsül miktarları aşağıda verilmiştir. Bir Delik için Patlayıcı Miktarları Anfo Hacmi (g) = Dy x [π x (R/2)2] x q Dy = Şarj Boyu (7,38 m) R = Delik Çapı (88,9 mm) q = Anfo Yoğunluğu (0,82 g/cm3) Anfo Miktarı = 738 cm x [3,14 x (8,89 / 2)2] x 0,82 g/cm3 = 37.563,29 g / 1000 g/kg = 37,56 kg Dinamit Miktarı Kapsül Miktarı Toplam Patlayıcı = 0,625 kg = 2 adet = 38,19 kg 43 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bir Patlatma için Patlayıcı Miktarları Bir patlatmada 1 sıra yapılması planlanmıştır. Bu durumda bir sırada 253 delik olacak ve bir sırada 252 adet delik arası olacaktır. Sıralar arasında 2 elektriksiz kapsül kullanılacaktır. Delikler arasında kullanılacak elektriksiz kapsül miktarı; 252 delik arası/sıra x 1 sıra x 2 kapsül/delik arası = 504 kapsül Tek sıra olacağından sıralar arasında kapsül kullanılmayacaktır. Bu durumda bir patlatmada 504 adet elektriksiz kapsül kullanılacaktır. Ayrıca 1 sıra için 1 adet elektrikli kapsül kullanılacaktır. Dinamit Elektriksiz Kapsül Elektrikli Kapsül Anfo Toplam Patlayıcı = 253 delik x 0,625 kg/delik = 158,13 kg = 504 adet = 1 adet = 253 delik x 37,56 kg/delik = 9.502,68 kg = 253 delik x 38,19 kg/delik = 9.662,07 kg 44 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 39. Patlatma Dizayn Parametreleri PARAMETRELER Kayaç Yoğunluğu Yıllık Çalışma Süreleri Yıllık Üretim Miktarı Aylık Üretim Miktarı Aylık Üretim Miktarı Günlük Üretim Miktarı Günlük Üretim Miktarı Kaç günde bir patlatma yapacağı Aylık Patlatma Sayısı Yıllık Patlatma Sayısı Talep edilen Birim 2,5 300 500000 41666,67 8000 1666,67 1000 25 1 12 kg/m³ gün/yıl ton/yıl ton/ay m³/ay ton/gün m³/gün gün adet adet Formasyon Delik Paterni Delik Çapı 88,9 Delik Eğimi 90 Basamak Boyu 7 Dip Delgi 0,7 Delik Boyu 7,7 Sıkılama Boyu 2,57 Yük Mesafesi 2,5 Delikler Arası Mesafe 3,75 Bir delikteki yüzey/delik içi gecikme süreleri 25/500 Sıralar Arası Gecikme Süresi 42 Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim 65,625 Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim 164,06 Bir Deliğe Doldurulan Patlayıcı Madde Miktarları Ana Şarj (ANFO) Miktarı 37,56 Yemleyici (Dinamit) Miktarı 0,625 Elektriksiz Kapsül Miktarı 2 Bir delikteki toplam patlayıcı madde miktarı 38,19 Birim Tüketimler ANFO 0,5723 Yemleyici (Dinamit) 0,0095 Elektriksiz Kapsül 0,0305 Elektrikli Kapsül 0,0152 Sıralar Arası Gecikme Kapsülü Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) Delgi 0,1173 Bir Atımdaki Tüketimler Bir atımdaki üretim 16603,13 ANFO 9502,68 Dinamit 158,13 Elektriksiz Kapsül 504 Elektrikli Kapsül 1 Sıralar Arası Gecikme Kapsülü 0 Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) Bir Atımdaki Delinmesi Gereken Delik Sayısı Delik Sayısı 253 Projenin Toplam Patlayıcı Madde Miktarları ANFO 114032,16 Dinamit 1897,56 Elektriksiz Kapsül 6048 Elektrikli Kapsül 12 Sıralar Arası Gecikme Kapsülü 0 Fitil sadece Ön kesme uygulamaları için - 45 mm o m m m m m m ms ms m³ ton kg kg adet kg kg/m³ kg/m³ ad/m³ ad/m³ ad/m³ m/m³ m/m³ m³/atım kg/atım kg/atım adet/atım adet/atım adet/atım m/atım adet/atım kg/yıl kg/yıl adet/yıl adet/yıl adet/yıl m/yıl MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Kapalı İşletme Yöntemi Açık işletme yöntemi ile işletilmesi ekonomik olmayan ve daha derin kotlarda bulunan krom cevherinin üretimi için yeraltı işletme metodu ile üretilmesi planlanmıştır. Yer altı işletme yöntemi ile işletilecek ocak sahalarının toplamından 200.000 ton/yıl (80.000 m3/yıl) tüvenan cevher çıkarılması planlanmaktadır. (Tüvenan cevher yoğunluğu 2,5 ton/m3 olarak kabul edilmiştir.) Çalışma süreleri olarak yılda 12 ay, ayda 30 gün ve günde 24 saat 3 vardiya olarak çalışılması planlanmaktadır. 210 m. uzunluğunda 10 m2 kesitinde % 14 eğimle maden damarına dik desandre sürülüp krom cevherine paralel yan kayaç içerisinde 8 m2 kesitinde ana galeriler oluşturulmuştur. Bu ana galerilerden cevher damarına dik olacak şekilde rekuplar ile krom cevheri kesilmiştir. Kesilen bu cevher içerisinden 8 m2 kesitinde 200 metre uzunluğunda sağ ve sol yatay üretim bacaları sürülerek, geri dönümlü göçertmeli yöntemi ile krom cevheri üretimi yapılmaktadır. Üretilen cevherler zincirli konvenyörlerle ana galerilere oradan da ana galerilerdeki ve desandredeki bant konvenyörlerle ocak ağzında bulunan tüvenan cevher stoğuna taşınmaktadır. Tüvenan cevher stoğundan lastik tekerlekli yükleyicilerle kamyonlara yüklenerek zenginleştirme tesisi stok alanına taşınmaktadır. 400 m. kotundan başlanarak alt kotlara doğru maden dilimler halinde alınacak ve madeni alınan baca tavanı göçertilecektir. Göçme sırasında aksama veya büyük molozlar olması halinde martoperferatörle açılan deliklere patlayıcı madde konularak patlatılır ve molozların dağılması sağlanır. Bu işlemden sonra çelik tahkimatlar ileriden geriye doğru sökülerek tavan göçertmesi tam olarak sağlanır. O katta bacalardan üretim yapılarak o kattaki maden bitirildikten ve tavan göçertmesi tamamlandıktan sonra yaklaşık 8 m. alt kota inilerek madene giriş yapılır ve aynen üst kattaki gibi kademenin madeni ve göçertme yapılarak 5,5 m. lik madenli tavanın göçertmesi yapılarak maden üretimi yapılır ve böylece madenin göçertme yapılarak üretimi işlemine analizler uygun olduğu sürece devam edilir. Halen çalışmakta olan ocakta yeraltı üretimi +400 kotundan arkadan göçertmeli galeri yöntemiyle başlamış ve +335 kotunda aynı yöntemle devam etmektedir. Bu yöntem ana yollardan krom cevherine ulaşmak için rekuplar sürülüp cevherli kısımlara bu rekuplardan üretim geleriler sürmek suretiyle yapılan hazırlık bacalarıyla yapılır. Üretime geçilmesi aynadaki kromun durumuna göre üretim galerileri durdurulur ve ayna göçertilmeye alınır. Aynadan göçen maden önce zincirli konveyöre aktarılır. Zincirli konveyörler yardımı ile lastik bantlı konveyörlere aktarılıp lastik bantlı konveyörler yardımıyla harman sahasına çıkarılır. 46 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Mersin Krom işletmemizde bulunan yeraltı ocağımızda 2 adet giriş mevcuttur: İlk giriş +370 kotunda olup 135 metre +1o meyilinde düz galeri şeklindedir. Bu galerinin 100. metresinde +372 kotunda, günümüzde kullanılan üretim bacalarına insan ve malzeme naklini sağlayan 230 metre uzunluğunda, -14o meyilinde +320 kotuna inen ana desandre bulunmaktadır. Bu desandrenin 145. metresinde (+340 kotu), +335 kotundan üretim yapmamızı sağlayan 55 metrelik,-14o meyilinde rekup bulunmaktadır. Bu rekuba bağlı ve krom cevheri içerisinde sürülmüş ve günümüzde üretim yaptığımız 2 adet solda 1 adet sağda toplamda 3 adet üretim bacamız faaliyet göstermektedir. Üretim yaptığımız bu kısma +335 kotu üretim bacaları olarak hitap edilmektedir. Ana desandrenin 168. metresinde (+335 kotu), +327 kotunda üretim yapmamızı sağlayan 50 metrelik,-14o meyilinde rekup bulunmaktadır. Bu rekuba bağlı ve krom cevheri içerisinde sürülmüş 1 adet solda, 1 adet sağda olmak üzere 2 adet üretim hazırlık galerisi bulunmaktadır. Bu galeriler +335 kotunda bulunan üretim galerilerinin üretimi bittikten sonra +327 kotunda bulunun üretim galerileri faaliyete geçecektir. Ayrıca düz galeri ve ana desandre hava çıkış yolu olarak kullanılmaktadır. İkinci giriş +373 kotunda başlayan +319 kotuna kadar inen 215 metre uzunluğunda, -14 meyilinde ana nakliye desandresi adı ile hitap edilmektedir. Bu desandre uç kısmından (+319 kotu) ana desandrenin 220. metresine (+324 kotu) 25 metre uzunluğunda +14o meyilindeki bağlantı desandresi ile bağlı olup ana nakliye desandresi, bağlantı desandresi ve ana desandrenin bir kısmı 600 mm genişliğinde olan lastik bantlı konveyör ile yapılan üretim nakliye yolu olarak kullanılmaktadır, Rekuplarda nakliye 600 mm genişliğinde lastik bantlı konveyörler ile yapılmaktadır. Üretim galerilerinde ki nakliye zincirli konveyörler ile yapılmaktadır. Ocakta toplamda 447 metre lastik bantlı konveyör ve 99 metre zincirli konveyör göçertme galerindeki krom cevherini yer üstüne nakletmek amacıyla kullanılmaktadır. o Hazırlık Galerileri: Ana yollara ek olarak +316 kotuna inmek için desandre, ana yol ve nefeslik olmak üzere toplamda 110 metredir. Hazırlık galerileri pasa içerisinde sürülecektir. Üretim Hazırlık Galerileri: Üretim amaçlı sürülen T-H galeri ve Ağaç galerilerin toplam uzunlukları 1013 metredir. Üretim hazırlık galerileri krom içerisinden sürülecektir. Hazırlık Galerilerinin Özellikleri: Hazırlık Galerileri: 9 m2 kesitli olup, serpantin ve dünit formasyonlarında sürülmektedir. +319 kotuna inen anayol desandrenin uç kısmından başlayan ve ocağın en alt kotu olan +316 kotuna ulaşmamızı sağlayan bu galeriler genellikle 14o’yi geçmeyen desandreler şeklindedir. 47 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Üretim Hazırlık Galerileri: T-H galeriler 9 m2, Ağaç bacalar 4 m2, oluklar 2,25 m2 olup tamamı krom içerisinde sürülen bu galeriler her kattaki krom bitimine kadar kullanılmaktadır. Bu galeriler oluklar hariç düz sürülmektedir, oluklar dik (90o) sürülmektedir. Tahkimatlar: T-H demir bağ, Ağaç kasa ve oluk kasası olarak kullanılmaktadır. Üretim Şekli: Mersin krom işletmesi yer altı ocağında 2003’ten günümüze kadar kullanılan arkadan göçertmeli galeri yöntemi uygulanacaktır. Kromu takip ederek 1o meyille bacalar sürüp aynadaki krom durumuna göre göçertme (Kara Tumba) yöntemiyle üretime kazandırılacaktır. Krom Kazanım ve Nakliye Durumu: 2013 yılnda yapılacak krom cevheri üretimi, +327 kotunda sürülecek üretim hazırlık galerilerinden yapılacaktır. +316 kotuna inmek için sürülecek hazırlık galerine 2013 yılı içerisinde başlanacaktır. Nakliye ise göçertme aynasında zincirli konveyörün üstüne göçen krom cevherini, zincirli konveyör ile anayollara, lastik bant konveyör ile ana yollardan ocak ağzına çıkarıp harman sahasına dökecek ve harman sahasına dökülen tüvenan cevher triyaj yapılarak tenörü yükseltilip krom zenginleştirme tesisine tüvenan cevher olarak verilecektir. Havalandırma: Yeraltı ocak havalandırması, yeraltında güvenli ve rahat çalışma koşullarını oluşturma amacı ile yeterli miktarda temiz havayı ocağa gönderme işlemi olarak tanımlanır. Gaz tehlikesi olmayan metalik madenlerde uygulanan havalandırma yöntemi doğal havalandırmadır. Yeraltındaki faaliyetler sebebiyle ortamdaki hava kalitesinin bozulması önlenecek ve solunabilir toz konsantrasyonunun kontrol altında tutulması sağlanacaktır. Bu yöntemde yer altına sürülen desandrelerden +373 kotunda başlayıp +319 kotuna inen, desandreden giren temiz hava üretim bacalarını dolaştıktan sonra, maden damarına paralel olarak +372 kotuna çıkan desandre ile kirlenen hava dışarı atılacaktır. Hava dolaşımının kolaylaştırılması ve kontrol altına alınabilmesi için 2 adet temiz hava üfleyen fan ve 2 adet kirli havayı emen fan bulunmaktadır. Yüzeye irtibatlanan ferelerden giren – çıkan hava ocakta oluşan ısı farkından dolayı hareketlenerek ve üretim bacalarını dolaşıp kirli havayı da alarak, havalandırma başyukarılarından (Kaçamaklardan) dışarıya çıkacaktır. Sıcaklık farkı hava akışının yönünü belirleyecek ve fanlarında yardımıyla oluşturulacak bu sirkülasyon ocağın havalandırmasını sağlayacaktır. 14.09.1990 tarih ve 20635 sayılı RG’ de yayınlanan Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel yapımında Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik ile 21.02.2004 tarih ve 25380 sayılı RG’ de yayınlanan Yer altı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 48 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Galerilerdeki Suyun Dışarı Atımı Yeraltı işletmesi faaliyeti esnasında mevcut yağışlar sonucu çok çatlaklı ofiyolit içerisinde sızan yağmur suları yeraltında alt kotlara kadar ulaşmaktadır. Bu suların yapılan madencilik faaliyetini etkilememesi için pompalar vasıtası ile yüzeydeki atık havuzuna basılmaktadır. Yeraltına sızan yağmur sularının yüzeye ulaştırılma işlemi şu şekilde olmaktadır; +323 metre kotunda bulunan su cebinde biriktirilen sızıntı suları önce 22 kw ‘lık dalgıç pompa ile +347 metre kotundaki ana su cebine pompalanmaktadır.+347 metre kotundaki ana su cebinden ise 55 kw ‘lık salyangoz pompa ile + 372 metre kotuna pompalanan su ocak ağzından atık havuzuna drene edilmektedir. Ayrıca ana nakliye desandrisinde +341 metre kotunda bulunan su cebindeki 30 kw ‘lık kademeli pompa bu desandrede toplanan suyu ocak dışına pompalamaktadır. Ocak dışına çıkan su atık havuzuna boşaltılmaktadır. Mevsim şartlarına göre ocaktan ortalama 0,3 lt/sn su dışarıya pompalanmaktadır. 49 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Yeraltı İşletme Yöntemi İle Krom Cevherinin Üretiminin İş Akım Şeması Ana Nakliye Yolu Ana Nakliye Yolundan Krom Damarına Ulaşmak için Sürülen Rekup Rekuptan Krom Damarına Sürülen Üretim Bacaları Üretime Hazır Olan Bacaların Aynalarının Zincirli Konveyör (Toplam 99 m) Üstüne Göçertilmesi Rekuplardaki 600 mm ‘lik Lastik Bantlı Konveyöre (Toplam 82 m) Yükleme Ana Yollardaki 600 mm ‘lik lastik bantlı konveyöre (Toplam 330 m) Yükleme Ocak Dışına Üretimin Çıkması Ocak Ağızında Bulunan Harman Sahasında Triyaj Yapılması Lastik Tekerlekli Yükleyici Yardımı ile Kamyonlara Yüklenmesi Krom Zenginleştirme Tesisindeki Stok Sahasına Boşaltılması Şekil 14. Yeraltı İşletme Yöntemi İş Akım Şeması Patlatma Tekniği ve Detayları Kapalı işletmede, maden bacasında da, maden patlatma yapılmadan sökülmektedir. Tavan kendini tutmayacağından bacaya tahkimat yapılmaktadır. Kayacın gevşek olması sebebiyle genelde patlatmaya ihtiyaç hasıl olmamaktadır. 50 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Patlatma genellikle yeraltı imalatında, tavan göçertmesinde ihtiyaç duyulmaktadır. Yapılacak patlatmaların durumu ve patlayıcı madde hesaplamaları aşağıda verilmektedir. Patlatma ihtiyacı : Yeraltında her vardiyada ortalama bir defada 3,50 – 4,00 m. uzunlukta 10 adet delik delip patlatılacak ve günde 3 defa patlatma yaparak, maksimum 30 delik delinecek ve patlatılacaktır. Patlatma ihtiyacı olduğunda delik delme işlemi martoperferatör ile yapılmakta ve delikler elle doldurulmaktadır. Patlayıcı madde olarak bir delikte ortalama 4 lokum dinamit (0,625 kg) ve 2 adet elektrikli kapsül kullanılacaktır. Doğal malzemede olabilecek değişiklikler göz önüne alınarak hesaplanan miktar %100 artırılacaktır. Aşağıdaki tablo buna göre oluşturulmuştur. Malzemenin büyük çoğunluğu gevşek olacağından patlatmasız sökülmektedir. Eğer üretim aşamasında sert malzemeli bir bölgeye denk gelinildiği takdirde patlatma yapılacak, gevşek bir bölgeye gelindiğinde patlatma yapılmayacaktır. Yapılacak yeraltındaki patlatmalar 335-325 kotlarında olacak ve zamanla daha aşağılara inecektir. El martoperferatörü ile yapılacak küçük çaplı patlatmaların yer yüzeyine ve en yakın eve etkisi hissedilemeyecek seviye olacaktır. 51 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 15. Yeraltı İşletme Yöntemi Galeri Kesit ve Plan Görünüşü Patlayıcı Madde Kullanımı: Asgari 100 m. Taşta Desandre sürülecektir.0,8 m. uzunluğunda matkapla delik delinip beher lağım için 1 adet dinamit lokumu ve 1 m. Fitil ile 1 adet kapsül kullanılacağı planlanmıştır. Yıllık Toplam Patlayıcı Madde İhtiyacı Yıllık Toplam Dinamit İhtiyacı : 14 256 Kg. Yıllık Toplam Fitil İhtiyacı : 43 200 m. Yıllık Toplam Kapsül İhtiyacı : 43 200 adet 52 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Aylık Toplam Patlayıcı Madde İhtiyacı Aylık Toplam Dinamit İhtiyacı : 1 188 Kg. Aylık Toplam Fitil İhtiyacı : 3 600 m. Aylık Toplam Kapsül İhtiyacı : 3 600 adet Haftalık Toplam Patlayıcı Madde İhtiyacı Haftalık Toplam Dinamit İhtiyacı : 277,2 Kg. Haftalık Toplam Fitil İhtiyacı : 840 m. Haftalık Toplam Kapsül İhtiyacı : 840 adet Günlük Toplam Patlayıcı Madde İhtiyacı Günlük Toplam Dinamit İhtiyacı : 39,6 Kg. Günlük Toplam Fitil İhtiyacı : 120 m. Günlük Toplam Kapsül İhtiyacı : 120 adet Zenginleştirme Tesisi Vaziyet planında gösterilen tesis alanında zenginleştirme tesisi bulunmaktadır. Proje kapsamında ilave Zenginleştirme Tesisi kurulması planlanmaktadır. Zenginleştirme tesisinin yıllık kapasitesinin 70.000 ton/yıl olması planlanmaktadır. 53 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Sayfa Rev. OPERASYON AKIŞ MİNSAN MADENCİLİK İŞLETME ADI : MERSİM KROM İŞL. PROSES ADI : KONSANTRATÖR TESİSİ 0 Tarih Açık İşletme + Kapalı İşletme (% 8- 10 Cr2O3) - 400 mm Primer Kırma ( Çeneli Kırıcı ) - 12 mm - 50 mm Sandvik Konik Kırıcı ( Tersiyer Kırıcı ) '+12 mm. 2 Katlı Elek ( 30'luk ve 12lik + 30 mm Sekonder Çeneli Kırıcı - 12 mm Değirmen Önü Bunker ( -12 mm.) B.Değirmen Önü Elek (1,0 mm.) +1 mm. Sekonder Öğütme - 2 mm Primer Öğütme + 0,5 mm - 0,5 mm 0,5 mm. Elek Hydrosizer Sallantılı Masa Ara Ürün ( -1,0 mm. ) Nihai Ürün Konsantre -1 mm İri Artık -Şlam(%1-3 Cr2O3) HAZIRLAYAN: ONAY: Şekil 16. Zenginleştirme Tesisi İş Akım Şeması 54 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Kamyonlarla ocaklardan getirilecek krom cevheri öncelikle tesis bünyesinde bulunan stok sahasına nakliye edilecektir. Buradan alınacak krom cevheri Tesis tüvenan silosuna beslenecektir. Kırıcı: Tesis bünyesinde 5 adet kırıcı yer almaktadır. Silodan alınacak malzeme kırıcıya verilecek ve burada tane boyutu -12 mm olarak bant konveyör yardımıyla değirmen silosuna nakledilecektir. -12 mm boyutundaki kırılmış cevher bant konveyör vasıtasıyla yaş elenecek -1 mm ‘nin altı hydrosizerlara +1 mm ‘nin üzerindeki cevher serbest hale getirilmesi amacıyla çubuklu değirmenlere beslenecektir. Değirmen: Tesiste 2 adet çubuklu değirmen mevcuttur. Duruma göre ileri ki yıllarda gerekirse değirmen sayısı 3’e çıkarılacaktır. Malzeme değirmende tane boyutu -1 mm nin altında olacak şekilde öğütülecektir. Değirmenden çıkarılacak malzeme tromel elekten geçirildikten sonra hydrosizerlara beslenecektir. Tromel çıkışında elde edilecek +1 mm boyutundaki cevher tekrar değirmene geri beslenmektedir. Sallantılı Masa: Tesiste 51 adet çift katlı (102 adet) sallantılı masa yer almaktadır. Eğer gerekirse masa sayısı artırılacaktır. Burada gerçekleştirilen işlemin temel ilkesi, sulu ortamda sallantılı masalar yardımıyla ağır olan kromit taneleri ile hafif olan yan taşların birbirinden ayrılmasının sağlanmasıdır. Bu bölümde elde edilecek konsantre ürün, konsantre ürün havuzuna alınırken, ara ürün sallantılı masalara geri beslenmektedir. Atık ürün ise iri atık stoğu ve ince atık çöktürme havuzlarına alınmaktadır. Tesiste yer alan iki adet havuza dönüşümlü olarak krom konsantresi akıtılmaktadır. Krom konsantresi yükleyici yardımıyla havuzdan alınarak yan tarafta bulunan stok sahasında kurutulmakta ve Mersin ‘de bulunan depoya satışa sunulmak üzere kamyonlar vasıtasıyla nakledilmektedir. Siklon altı iri atık yine yükleyici yardımıyla havuzdan alınarak kum stok alanına nakliye araçlarıyla taşınmaktadır. Siklon üstü ince atık ise pompalarla ince atık havuzuna basılmaktadır. Atığın Susuzlandırılması Konsantre tesisinden çıkan -1 mm. altı boyutundaki atık, ilk önce siklona basılarak -40 mikron altı atık malzeme, siklon üzeri olarak ayrılmakta, buradan da çamur pompası ile şlam havuzuna basılmaktadır. Buraya basılan -40 mikron altı atık şlam boyutundaki malzeme olduğundan formasyonda bulunan çatlakları doldurarak sızdırmazlık sağlamaktadır. Aynı zamanda üst üste çökelerek kalın bir tabaka oluşmakta, oluşan tabaka ağırlık nedeniyle basınç oluşturduğu için ince malzemeler birbirine yapışarak bu geçirimsizlik daha da artmaktadır. Konsantre tesisimizde hiçbir şekilde kimyasal kullanılmamaktadır. (Çöktürmek amacıyla v.s.) Havuzumuzun kapladığı alanın büyük bir alan olması sebebiyle çökme iyi olmakta, şlamın çökmesi sonucu oluşan temiz ve berrak su tekrar tesiste kullanılmak üzere, su dönüş boru hattı ile tekrar tesis havuzuna geri beslenmektedir. Atığın inert atık olduğunu belirten değerlendirme raporu hazırlatılmıştır.. 1 mm ve +40 mikron arasındaki iri kısımsa; havuzun etrafına dökülmek suretiyle; havuz çeperinin daha da kalın olmasını sağlamakta ve ekstra bir güvenlik duvarı oluşturmaktadır. Oluşturulan bu duvar sayesinde dışarıya oluşabilecek sızdırmalara karşı ekstra bir güvenlik duvarı daha yapılmış olmaktadır. Bu şekilde havuz duvarı genişletilmek suretiyle yan 55 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. basınçlara karşı dayanım kazanmaktadır. Çökelen şlam alınarak Zenginleştirme Atığı Düzenli Depolama Alanında depolanacaktır. Zenginleştirme tesisinden arta kalan kum atık malzemesinin genel özelliklerinin belirlenmesi amacıyla Çukurova Üniversitesi ‘ne Değerlendirme Raporu hazırlatılmıştır. Söz konusu rapor Ek-22 ‘da sunulmuştur. Faaliyetin sona ermesinden sonra kapalı sistem olarak kullanılan proses suyu gerekli sızdırmasızlık önlemleri alındıktan sonra buharlaştırılarak bertaraf edilecektir. Havuz dibinde kalan şlam malzemesi zenginleştirme atığı düzenli depolama alanlarında Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre bertaraf edilecektir. 04.07.2012 tarih ve 8865 sayı ile Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 2012/15 sayılı Sondaj Çamurlarının ve Krom Madeninin Fiziki İşleme Tabi Tutulması Sonucu Ortaya Çıkan Atıkların Bertarafına İlişkin Genelge'nin 9. maddesinde "Krom madeninin hiçbir kimyasal madde kullanmadan fiziki işleme tabi tutularak zenginleştirilmesi sonucunda ortaya çıkan ve tenör oranı %3'den fazla olan atıkları gerekli önlemleri alınarak daha sonra değerlendirmek üzere saha içinde biriktirebilecektir. Tenör oranı %3'den daha az ise bu atıkların depolanmasında analize gerek görülmeden Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik'te depolama kriterleri verilen III. Sınıf Düzenli Depolama Tesislerinde bertaraf edilecektir" denilmektedir. Zenginleştirme işlemi sonucu şlam (ince sulu kum) ve kum atıkları oluşmaktadır. Kum atıklar tenör oranı % 3 ‘den fazla olması durumunda Kum Stok alanlarında geçici olarak depolanacaktır. Kum atıkların tenör oranı % 3 ‘den az olması durumunda düzenli depolama alanlarında bertaraf edilecektir. Şlam ise havuzlarda çöktürüldükten sonra düzenli depolama alanlarında bertaraf edilecektir. Mevcut tesiste oluşan atıklar için Atık Değerlendirme Raporu hazırlatılmıştır. Rapora göre mevcutta oluşan atıkların tenör oranı % 3,12 olarak tespit edilmiştir. Rapor Ek-22 ‘de verilmiştir. Zenginleştirme tesisinden çıkacak atıklar (kum, şlam) 2012/15 sayılı Genelge ve Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre bertaraf edileceğini beyan ve taahhüt ederiz. Çukurova Üniversitesine yaptırılan Atık Değerlendirme Raporunda (Ek-22) zenginleştirme atığı olan kum atıkların sıva kumu veya beton agrerası olarak kullanılabileceği belirtilmiştir. Bu kapsamda kum atıklar satılarak değerlendirilecektir. Satılamaması durumunda Zenginleştirme Atığı Düzenli Depolama Alanlarında depolanarak bertaraf edilecektir. 2.3.1.2. Üretim Miktarları Mevcut ocak kapasitesi, planlanan ocak kapasitesi ve zenginleştirme tesisi kapasitesi aşağıdaki tablolarda verilmiştir. 56 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Çalışma süreleri olarak; • • • Açık işletme yönteminde yılda 12 ay, ayda 30 gün ve günde 8 saat, Kapalı işletme yönteminde yılda 12 ay, ayda 30 gün ve günde 24 saat 3 vardiya, Zenginleştirme tesisinde yılda 12 ay, ayda 30 gün ve günde 24 saat 3 vardiya, olarak planlanmaktadır. Mevcut ocak ve zenginleştirme tesisi kapasiteleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 40. Mevcut Kapasiteler Mevcut Üretimler Aylık (12 ay/yıl) Yıllık Tüvenan Cevher ton 972,22 29.166,67 350.000,00 m³ 388,89 11.666,67 140.000,00 Konsantre Cevher ton 97,22 2.916,67 35.000,00 m³ 38,89 1.166,67 14.000,00 Mevcut Ocak Üretim Kapasitesi Mevcut Zenginleştirme Tesisi Kapasitesi Günlük (30 gün/ay) Birim Cevher Yoğunluğu 2,5 ton/m alınmıştır. 3 Planlanan ocak ve zenginleştirme tesisi için planlanan kapasiteler aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 41. Planlanan Ocak Üretim Kapasiteleri Planlanan Üretimler Birim Aylık (12 ay/yıl) Günlük (30 gün/ay) Yıllık Açık İşletme Üretimi Tüvenan Cevher ton 1.388,89 41.666,67 500.000,00 m³ 555,56 16.666,67 200.000,00 Kapalı İşletme Üretimi Tüvenan Cevher ton 555,56 16.666,67 200.000,00 m³ 222,22 6.666,67 80.000,00 Toplam Kapasite Tüvenan Cevher ton 1.944,44 58.333,33 700.000,00 777,78 23.333,33 280.000,00 m³ Tüvenan Cevher Yoğunluğu 2,5 ton/m alınmıştır. 3 Cevher zenginleştirme tesisinde yılda 700.000 ton tüvenan cevher fiziksel işleme tabii tutulacaktır. Zenginleştirme tesisine giren tüvenan cevherin fiziksel işlemlerle zenginleştirme işlemi sonucu %10’u konsantre cevher, %90’ı ise maden zenginleştirme atığı olarak oluşmaktadır. Bu doğrultuda zenginleştirme işlemi sonrası 70.000 ton/yıl konsantre cevher elde edilecek ve 630.000 ton/yıl maden zenginleştirme atığı oluşacaktır. Tablo 42. Zenginleştirme Tesisi Kapasitesi Planlanan Üretimler Konsantre Cevher Üretim Kapasitesi Konsantre Cevher Birim Günlük (30 gün/ay) ton m³ Konsantre Cevher Yoğunluğu 4,5 ton/m3 alınmıştır. 57 Aylık (12 ay/yıl) Yıllık 194,44 5.833,33 70.000,00 43,21 1.296,30 15.555,56 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.3.1.3. Çalışacak Personel Sayısı Faaliyet sırasında çalıştırılacak personel sayısı ve nitelikleri aşağıda verilmiştir. İşletmenin ileriki dönemlerde göstereceği verime bağlı olarak çalışacak personel sayısında artmalar olabilecektir. Tablo 43. Mevcut ve Planlanan Personel Sayıları ve Nitelikleri Personel Mühendis Mevcut 7 Planlanan 8 Zenginleştirme Tesisi, Açık ve Yeraltı İşletme İşçisi 97 107 Operatör 14 17 Mutfak 7 9 Atolye 5 7 Sondaj İşçisi 10 10 İdari Kadro 18 18 Toplam 158 kişi 176 kişi Proje kapsamında çalıştırılacak personel düzenli aralıklarla sağlık taramasından geçirileceğini ve çalışanlara her türlü kişisel korunma amaçlı maske, eldiven, baret gibi malzemelerin temin edileceğini taahhüt ederiz. Çalışacak personelin kullanacağı içme-kullanma suyunun kalitesinin 17.02.2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik” (15.09.2006–26290, 31.07.2009–27305 tarih ve sayılı değişiklikler) ‘e uygun olacağını taahhüt ederiz. 58 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.3.2. Üretimde kullanılacak makinelerin, araçların ve aletlerin miktar ve özellikleri Proje kapsamında ocak üretiminde ve proje alanında diğer işlerde kullanılacak makine ve ekipman listesi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 44. Kullanılacak Makine Ekipman Listesi Makine/Ekipman Mevcut Planlanan KONİK KIRICI 1 2 ÇENELİ KIRICI 3 6 DARBELİ KIRICI 1 2 ÇELİK BANT KONVEYÖR 2 4 ÇUBUKLU DEĞİRMEN 2 4 BİLYALI DEĞİRMEN 1 2 3 KATLI DERRICK ELEK 1 2 DEĞİRMEN ÖNÜ POMPA 2 4 ÇİFT KATLI SALLANTILI MASA 51 102 SALYANGOZ POMPA 3 7 ÇAMUR POMPASI 7 12 JENERATÖR 2 4 TRAFO 3 6 KAYA KAMYONU 2 2 ÇİFT ÇEKER KAMYON 3 11 LASTİK TEKERLEKLİ YÜKLEYİCİ 2 3 EKSKAVATÖR 2 3 HİDROLİK SONDAJ MAKİNESİ 2 2 YERALTI KEPÇESİ 2 3 HYDROSİYZER 4 8 SUSUZLANDIRMA KONİSİ 4 6 KONSANTRE KURUTMA MASASI 1 2 SİKLON 2 4 TİTREŞİMLİ ELEK 4 8 BUNKER 3 6 HIZAR 1 2 PRES - 4 EMİCİ FAN - 4 WAGON DRİLL - 1 ÜFLEYİCİ FAN - 3 ZİNCİRLİ KONVEYÖR - 10 59 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 2.3.3. Üretim sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanım durumları, taşınmaları ve depolanmaları Üretim sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanımı patlatma sırasında olacaktır. Patlatma için patlayıcı madde olarak ANFO kullanılacaktır. Patlayıcı maddeler saha içerisinde depolanmayacak, yalnızca patlatma yapılacak günlerde gereken miktarda temin edilecektir. 24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkındaki Tüzük” hükümlerine uyulacaktır. Patlayıcı madde kullanımı, 29 Eylül 1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 87/12028 karar sayılı “Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esaslarına ilişkin tüzük” ‘e uygun olarak yapılacaktır. Faaliyet alanı içerisinde proje kapsamında kullanılacak araçların yakıt ihtiyaçlarını karşılamak için sahada 25.000 litre kapasiteli motorin tankı bulunmaktadır. Akaryakıt tankı ile ilgili yazılar Ek-3 ‘de verilmiştir. Tehlikeli madde sınıfına giren malzemelerin taşınması esnasında 22.10.1976 tarih ve 15742 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. 2.3.4. Proje kapsamında ki ulaştırma altyapısı planı Proje kapsamında zenginleştirme tesisinden çıkan konsantre krom Mersin İli, Akdeniz İlçesi, Abdi İpekçi Cad. (148. Cad.) üzerinde bulunan Maden Depo Sahasına nakledilecektir. Kullanılacak yol yaklaşık 25 km uzunluğunda ve nakliye yolunu gösteren uydu görüntüsü Bölüm 2.1.2.7. ‘de verilmiştir. Proje alanı içerisinde ulaşımı sağlayacak toprak yollar bulunmaktadır. Proje alanı içerisindeki nakliye işlemleri bu yollar kullanılacaktır. ÇED sürecinin olumlu tamamlanmasından sonra mevcut toprak yollarda düzenleme çalışmaları yapılacaktır. Kullanılacak nakliye yolunun yerleşim birimlerine mesafeleri aşağıda verilmiştir. Nakliye yolu; - Musalı Köyünün yaklaşık 1 km batısından, - Evrenli Köyünün yaklaşık 1,4 km doğusundan, - Çelebili Köyü ve Camili Köyü içerisinden geçmektedir. Çelebili ve Camili Köyülerinin etrafından geçen alternatif nakliye güzergahları belirlenmiştir. 60 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Rapora konu olan cevher zenginleştirme tesisinde maksimum üretim koşullarında yıllık 70.000 ton ve günlük 233,33 ton konsantre cevher elde edilecektir. Kromun taşınacağı kamyonların kapasitelerinin 20 ton olacağı varsayılarak günlük kamyon sefer sayısı (trafik yükü) ortalama 12 sefer olacaktır. Cevher yüklü kamyonların üzerleri toz oluşumunu önlemek amacıyla branda ile örtülecektir. Nakliye esnasında kamyonların hız sınırlarına uymasına dikkat edilecek ve kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır. Ayrıca yol üzerine uyarı tabelaları konacaktır. Nakliye yol güzergâhı üzerinden bulunan belde halkını mağdur etmemek için, alt yapı, can ve mal güvenliği sağlanacaktır. Proje alanından nakliye esnasında; 2918 sayılı Trafik Kanunu’na göre hazırlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 100. maddesine göre hız sınırına, 128. maddesine göre araçların boyut ve ağırlıklarına ve 134. maddesine göre araçların yükleme kurallarına uyulacaktır. Patlatmalar esnasında ve cevherin taşınması esnasında yollara zarar verilmeyecektir. Bölgede İl Özel İdaresi tarafından inşa edilmiş altyapı ve yollara tesisin İnşaası ve işletilmesi esnasında verilecek zararlar faaliyet sahibi firma tarafından karşılanacaktır. Patlayıcı olarak kullanılacak malzemelerin taşınması esnasında “Tehlikeli maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik” ilgili hükümlerine uyulacaktır. Krom ocağı ve zenginleştirme tesisi kapsamında kurulacak tüm tesislere ve yapılara ilişkin yer planlamasında Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği'ne göre gerekli izinler alınacaktır. Faaliyet süresince yola giriş ve çıkışlarda trafik güvenliği açısından her türlü önlem faaliyet sahibi tarafından alınacaktır. Karayolları Genel Müdürlüğü ‘nün 2012 yılı için hazırlamış olduğu Trafik Hacim Haritası ‘na göre proje kapsamında kullanılacak nakliye yolu için trafik hacim verisi olmadığı için trafik yoğunluğu bakımından incelenememiştir. Bölgenin trafik hacim haritası aşağıdaki şekilde verilmiştir. 61 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Otomobil Orta Yüklü Ticari Taşıt Otobüs Kamyon Kamyon+Römork, Çekici+Yarı Römork Toplam Proje Alanı Şekil 17. Bölge Trafik Hacim Haritası (Kaynak : www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/S�teTr/Traf�k/Traf�kHac�mHar�tas�.aspx, 2012) 62 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI 3.1. Proje ve etki alanının mevcut ve planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri 3.1.1. Ekonomik Özellikler Söz konusu proje, Mersin ili, Toroslar ilçesinde yer almakta olup, proje alanına en yakın yerleşim birimleri, Musalı Köyü ve Darısekisi Köyüdür. Toroslar ilçesi Mersin İli merkezinde yer aldığı için proje alanı ekonomik özellikleri Mersin İli için verilmiştir. Mersin Türkiye’nin her bakımında en gelişmiş illerinden biridir. Bu gelişmenin başta gelen sebepleri topraklarının çok verimli olması, sanayi bakımından ileri durumda bulunması, maden bakımından zengin oluşu, Mersin limanının faaliyetidir. Gayri safi hâsılanın (Brüt gelirin) % 40’ı sanayi, % 30’u tarım ve % 10’u ticaret sektöründen elde edilir. Mersin her yönüyle zengin bir ilimizdir. Yurdumuzda çok yönlü, gelişmeye elverişli bölgelerden biridir. Tarım Faal nüfusun çoğunluğu tarım sektöründe çalışır. Tarım (bitkisel) yapılan topraklar % 25’tir. Mersin ‘de yetişen tarım ürünleri çok çeşitlidir. En çok tahıl ekimi yapılır. Tarım ürünleri seneden seneye artmaktadır. Elde edilen başlıca tarım ürünleri, buğday, arpa, çavdar, pirinç, nohut, mercimektir. Sanayi ürünlerinden en çok pamuk yetişir. Ayrıca yerfıstığı ve susam yetiştirilir. Mersin ilinde her çeşit sebze ekilir. Domates, biber, patlıcan, fasulye, kabak, bakla, bamya, salatalık, ıspanak, lahana, marul, soğan ve karnabahar, yetiştirilen başlıca sebzelerdir. Seracılık oldukça ilerde olup, Antalya’dan sonra en çok sera alanı Mersin ‘de bulunur. Turunçgiller bol miktarda yetişir. Üzüm, keçiboynuzu, zeytin, nar, muz, incir, erik, bâdem ve kayısı yetiştirilen diğer meyvelerdir. Kavun, karpuz da oldukça fazla ekilir. Mersin ilinde modern tarım araçları kullanılır, geniş ölçüde gübreleme ve sulama yapılır. Mersin Türkiye’nin tahıl, meyve ve sebze ambarlarından biridir. Türkiye’nin dört bucağına turfanda sebze ve meyve Mersin’den gider. Mersin, yalnız pamuk ambarı değil turfanda sebze ve meyve ambarıdır. Hayvancılık Hayvancılık dağlık bölgede ve yaylalarda yapılır. Arazinin % 15’e yakını çayır ve meralık olmasına rağmen hayvan mal varlığı fazla değildir. Arıcılık gelişmiştir. Balıkçılık, Akdeniz de geniş sahilleri olmasına rağmen, balık üretimi iki bin tondan biraz fazladır. Mut’ta alabalık üretme çiftliği vardır. Tarsus, Berdan ve Tragon çayları tatlı su balıkları ile doludur. Mersin balıkçılık için çok müsaittir. Ormancılık Mersin ili orman bakımından çok zengindir. Asırlar önce Mersin tamamen ormanlarla kaplıydı. Günümüzde ise arazinin % 55’i orman ve fundalıklarla kaplıdır. Anamur’dan Tarsus’a kadar kıyı kuşağı fundalıklarla (makilerle) kaplıdır. Makiler arasında “Delice” denilen yabani zeytin ve fıstık çamları bulunur. Maki kuşağından 2200 m yüksekliğe kadar sık ağaçlı ormanlara, daha yükseklerde bodur ve seyrek ormanlara 63 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. rastlanır. 600 m yüksekliğe kadar olan ormanlarda meşe, sakız, tespih, mersin ve sandal ağaçları bulunur. Daha yükseklerde çeşitli çam türleri, köknar ve sedir ağaçları fazladır. Ormanların kapladığı saha 785 bin, fundalık alan ise 100 bin hektardır. Ormanlardan her sene 3500 ton reçine ve 250 bin m3 sanayi odunu elde edilir. Madenleri Mersin maden bakımından da zengin sayılır. Krom, bakır, demir, kuvarsit, alüminyum, barit ve dolomit çıkarılır ve bir kısmı Mersin limanından dış ülkelere ihraç edilir. Sanayi Sahip olduğu geniş hinterlant sayesinde Mersin Uluslararası Limanı, Türkiye’nin en önemli ve en işlek limanıdır. Türkiye'nin en büyük Serbest Bölgesi olan Mersin serbest bölgesi burada kurulmuştur ve 300 şirkete ev sahipliği yapmaktadır. Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi'nde 150 'ye yakın firma faaliyet göstermektedir. Türkiye'nin en önemli iç turizm merkezidir. Son yıllarda turizmde yapılan atamalar ve sahile yapılan yeni otellerle Türkiye'nin yeni turizm bölgesi olma yolundadır. Yapıldığında Türkiye'nin en uzun binası konumundaki Metropol Ticaret Merkezi 52 katlıdır ve Akdeniz ilçesindedir. Alışveriş merkezleri Mersin'de yatırımlarını sıklaştırmaktadır. 2009 yılında Avrupa'nın en iyisi seçilen Forum Alışveriş Merkezi, Marinavista, Carrefour ve Kipa Outlet vb. Ticaret merkezleri Mersin'de çoğalmaktadır. Ayrıca Media Markt ve Vatan Computer ucuz bilişim malzemeleri ile rekabeti sağlamaktadır. Ulaşım Mersin ili karayolu, denizyolu ve demiryolu ulaşımı bakımından çok müsaittir. Adana Havaalanından havayolu ulaşımı bakımından faydalanır. Türkiye’nin her köşesi ile ulaşım bakımından irtibatı vardır. Akdeniz sahillerini paralel olarak kat eden E-24 karayolu Anamur, Silifke, Erdemli, Mersin ve Tarsus’tan geçer. Ankara-Konya E-35 Karayolu Silifke’ye inerek E-24 karayolu ile birleşir. Ayrıca kaliteli devlet yolları ile Niğde-SivasKayseri; Adana-Hatay; Adana-Gaziantep-Urfa ve Kahramanmaraş-Malatya yönlerine giden yollarla bağlıdır. İlçeleri köylere bağlayan yollar oldukça iyidir. Mersin denizyolu taşımacılığı bakımından çok önemli bir merkezdir. Bu limana senede gelen büyük gemi sayısı ortalama üç bindir. Bu liman Avrupa ve ABD ile Ortadoğu arasında bir transit merkezidir. Limanda 140 gemi barınabilmekte ve aynı anda 15 gemiye yükleme ve boşaltma yapılabilmektedir. 1961’de yapılan limanda biri 1593 m, diğeri 3933 m uzunlukta iki mendirek uzanır. 15 bin m2 ’lik sundurmalı ve 40 bin m2 ’lik açık depolama alanı mevcuttur. Ayrıca Toprak Mahsulleri Ofisinin Silosu, Et ve Balık Kurumunun Soğuk Hava Deposu, Akaryakıt depoları ve araçlar için park yeri ve limanda 20 rıhtım vardır. Mersin limanından başka Anamur, Taşucu ve Aydıncık’ta iskele; Aydıncık ve Karaduvar’da ise balıkçı barınakları bulunur. Mersin, yurdumuzun batı, orta ve doğu bölgelerini birleştiren demiryolu ağına bağlıdır. Kütahya-Afyon-Konya 64 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. istikametinden gelen demiryolu hattı Ulukışla’dan sonra iki kola ayrılır. Güneydoğuya uzanan kol Adana-Mersin sınırını takip ederek Yenice, Tarsus ve Mersin’e ulaşır. Bu hat daha çok yük taşımada kullanılır. 3.1.2. Nüfus Yöre nüfusu aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 45. Mersin İli ve Toroslar İlçesi Nüfusu Merkezler Mersin Toroslar İl/İlçe Merkezi Belde/Köy Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam 659.283 668.587 1.327.870 178.819 176.159 354.978 126.833 126.613 253.446 11.704 11.270 22.974 Erkek 838.102 138.537 Toplam Kadın Toplam 844.746 1.682.848 137.883 276.420 TÜİK - Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları (2012 Yılı) Tablo 46. Proje Alanı Yöresinin Nüfusu Merkezler Gözne Darısekisi Soğucak Kepirli Evrenli Musalı Erkek 1.954 134 1.053 137 111 428 Toplam Kadın 1.792 117 1.050 126 114 428 Toplam 3.746 251 2.103 263 225 856 TÜİK - Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları (2012 Yılı) Yöre nüfusunun yaş sınıflarına göre dağılımı aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 47. Proje Alanı Yöresinin Yaş Sınıflarına Göre Nüfus Dağılımı Yaş Sınıfları 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 Erkek 69.549 69.909 75.998 74.100 59.397 65.605 68.573 64.208 59.577 57.204 47.716 41.607 29.833 20.782 14.833 10.469 MERSİN Kadın 65.987 66.453 71.774 70.290 63.785 65.244 70.022 65.509 60.316 57.560 48.271 41.259 31.076 23.023 17.244 12.799 Toplam 135.536 136.362 147.772 144.390 123.182 130.849 138.595 129.717 119.893 114.764 95.987 82.866 60.909 43.805 32.077 23.268 65 TOROSLAR Erkek Kadın 12.653 11.771 12.237 11.779 13.426 12.623 12.746 11.994 10 10.945 11.093 11.402 12.026 12.073 10.59 10.679 9.681 9.477 9.302 8.711 7.261 6.973 5.981 6.114 4.387 4.458 2.951 3.156 1.99 2.396 1.24 1.585 Toplam 24.424 24.016 26.049 24.74 20.945 22.495 24.099 21.269 19.158 18.013 14.234 12.095 8.845 6.107 4.386 2.825 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 6.039 8.793 14.832 80-84 2.225 4.037 6.262 85-89 478 1.304 1.782 90+ TÜİK - Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları (2012 Yılı) 667 248 58 1.108 489 150 1.775 737 208 Mersin İlinin nüfusunda 2011 yılına göre %1 oranında artış olmuştur. Toroslar İlçesinde %0,37 oranında artış olmuştur. Mersin İlinin TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) 2012 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçlarına göre aldığı göç 46.701 ve verdiği göç 53.423 kişidir. 2010 yılına göre aldığı göç 51.328 ve verdiği göç 54.630 kişidir. 2010 yılına göre göçlerde azalma olmuştur. 3.1.3. Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) Bölgede mevcut bir endemik hastalık tespit edilmemiştir. 3.1.4. İnsan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler Proje kapsamında insan ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler; patlatma, kullanılacak araç ve ekipmandan kaynaklanacak kazalar, kaya düşmesi ve toprak kaymasıdır. Tehlikeli ve riskli faaliyetleri önlemek veya en aza indirgemek için alınacak önlemler Bölüm 5.7’de detaylandırılacaktır. Proje kapsamında, 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik gereği İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı almak için müracaatlarda bulunularak ilgili yerlerden gerekli izinler alınacaktır. Bu aşamada sağlık koruma bandı belirlenecektir. İnceleme kurulu tarafından belirlenecek sağlık koruma bandı mesafelerine uyulacak ve tesis işletmeye açılmadan önce ilgili kurumlardan gerekli izinler alınacaktır. Ayrıca insan sağlığı açısından herhangi bir risk oluşmaması için görevli olmayan kişilerin ocak alanı içerisinde bulunmasına izin verilmeyecek ve bu konuda işçiler uyarılacaktır. Bu amaçla proje alanı içinde uyarıcı levhalar asılacaktır. Aynı zamanda faaliyet alanı beton poligon taşlarla belirlenecektir. 3.1.5. Gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus hareketleri Proje kapsamında 176 kişinin istihdam edilmesi planlanmaktadır. İşgücü gereksinimi proje sahasına yakın yerleşim birimlerinde yaşayan kişilerden sağlanacaktır. 1 kişinin 4 kişilik bir ailesi olduğu düşünülürse, faaliyetin gerçekleştirilmesi sonucu ortalama 704 kişinin geçimine katkı sağlanmış olacaktır. 66 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Çalışacak personelin ihtiyaçları ilçe merkezinde ve civar köylerde sağlanacağından ilçe ve il ekonomisine de katkıda bulunulmuş olunacaktır. 3.1.6. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri) Proje alanı yakın çevresinde bulunan; Musalı köyünde ilköğretim okulu ve sağlık evi bulunmaktadır. Sağlık ocağı bulunmamaktadır. Darısekisi köyünde ise sağlık ocağı ve sağlık evi bulunmamaktadır. İlköğretim okulu var fakat faal değildir. Taşımalı eğitim yapılmaktadır. 3.1.7. Çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçları Proje kapsamında vaziyet planında idari alan olarak gösterilen toplam 8888 m2 şantiye alanı ve idari bina alanı bulunmaktadır. Personel ihtiyaçlarını bu alanlarda bulunan sosyal tesis binasında gidermektedir. 3.1.8. Projenin fayda-maliyet analizi Proje yatırımları, ruhsat sahibinin öz kaynaklarından karşılanacaktır. Kapasite artışı için ilk yatırım maliyeti, yıllık işletme maliyeti ve yıllık işletme kârı aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 48. İlk Yatırım Maliyeti Yatırım Ruhsat için müracaat İşletme Ruhsat Harcı Rezerv etüt, sondaj, galeri, yarma vs. giderleri Arazi Kiralaması Arazi Düzenlenmesi İnşaat İşleri Ulaştırma Giderleri Makine veTeçhizat giderleri Restorasyon Gideri Personel Eğitimi Malzeme Gideri Beklenmeyen Gideri İşletmeye alma Gideri Maliyet (TL) 1.940,00 4.657,00 100.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00 200.000,00 50.000,00 25.000,00 25.000,00 100.000,00 75.000,00 Toplam 781.597,00 67 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 49. Yıllık İşletme Maliyeti Gider Kalemleri İşçilik ve Personel Giderleri Yakıt ve Yağ Giderleri Elektirik Enerjisi Gideri Maden Direği-Tahkimat Gideri Patlayıcı Madde Gideri Sarf Malzemesi Gideri Bakım ve Onarım Giderleri Amortismanlar Beklenmeyen Giderler Tutar (TL) 1.866.000,00 427.592,50 500.000,00 6.750,00 100.000,00 40.500,00 70.500,00 141.000,00 157.617,13 Toplam 3.309.959,63 Proje kapsamında yılda 700.000 ton tüvenan cevher çıkarılacak ve zenginleştirme tesisinde yıllık 70.000 ton konsantre krom üretimi yapılması planlanmaktadır. 1 ton krom 414 TL ‘ye satıldığı kabul edilirse 70.000 ton x 414 TL/ton = 28.980.000 TL gelir sağlanacaktır. Tablo 50. Yıllık İşletme Kârı A B C D E F G H Kalemler Proje Geliri Proje Gideri Gayrisafi Kâr (A – B) Devlet Hakkı (A x 0,04) Ek Devlet Hakkı (A x 0,012) Toplam Devlet Hakkı (D + E) Kurum Vergisi (C x 0,3) Kullanılabilir Kâr (C – F – G) Tutar (TL) 28.980.000,00 3.309.959,63 25.670.040,37 1.159.200,00 347.760,00 1.506.960,00 7.701.012,11 16.462.068,26 Yılda giderler toplamı 3.309.959,63 TL ‘dir. Projenin yıllık net kârı 16.462.068,26 TL olacaktır. Proje gelirinin %5,2 ‘si Devlet Hakkı olarak ülke ekonomisine gelir sağlayacaktır. Üretim çalışmaları sırasında birçok gider kalemi açığa çıkacaktır. Bu gider kalemleri; yapılacak olan yeni yatırımlar, çalıştırılacak personel, inşaat giderleri, ulaştırma giderleri vb. olacaktır. Sonuçta gerek yöre halkının istihdam edinmelerini gerekse ülke ekonomisinin kalkınmasında küçük de olsa bir paya sahip olacaktır. Üretim gerçekleşmesi için ihtiyaç duyulan ara elemanlar olarak; yakıt, gıda maddeleri, makine ve ekipmanlar, bu elemanların üretildiği sektörlere dönük olumlu etkiler açığa çıkacaktır. 68 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 3.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projeden etkilenen yerleşim yerleri Bölüm 2.2 ‘de ayrıntılı olarak verilmiştir. Proje etki alanı, projeden kaynaklanması beklenen toz emisyonu, gürültü ve titreşimin en yakın yerleşim yerleri olan 600 m mesafedeki Musalı Köyü ve 1500 m mesafede olan Darısekisi Köyü kapsamında değerlendirilecektir. 3.1.10. Projenin ekonomik ömrü Bölgede yapılan 27 adet cevher kesilen sondaj verilerine göre 798.945 ton jeolojik rezerv tespit edilmiştir. Hazırlamış olduğumuz nihai açık işletme projesi tüm bu rezervi almaya yöneliktir. Ocakta yapılacak tüvenan cevher üretim miktarları piyasa talepleri doğrultusunda şekillendirilecek ve nihai projede belirtilen teknik detaylara uyularak çalışılacaktır. Sondaj çalışmaları ile tespit edilen rezerv miktarı hesabı aşağıda verilmiştir. Açık işletmeden kuzeydoğu yönünde sondajlı cevher aramaları devam etmektedir. Sondajların cevher kesme durumuna göre tekrar jeolojik ve işletilebilir rezervler hesaplanacak bu çerçevede işletme ömrü netleştirilmiş olacaktır. Söz konusu bu işlemlerin yapımı yaklaşık 1,5 – 2 yıl zaman alacaktır. Ruhsat sahasında cevher potansiyelinin yüksek olması nedeniyle cevher üretim ve arama faaliyetleri bir arada yürütülmektedir. Yıllar itibariyle yapılan sondajlı cevher arama faaliyetlerine göre görünür muhtemel mümkün rezervler sonuçlandırılacaktır. Ruhsat sahasında yapılması planlanan 1 nolu açık işletmede cevherleşmenin 300 metre uzunlukta olduğu gözlemlenmiştir. Bu cevherleşme 40 metre kalınlığa sahip olup 35 metre derinliğe ulaşmaktadır. 300 m x 40 m x 35 m x 2,5 ton/m3 = 1.050.000 ton görünür rezerv tespit edilmiştir. Ruhsat sahasında gözlemlenen krom kristalleri barındıran dünitlerin yoğun olması cevher potansiyelinin yüksek olduğunu göstermektedir. Sondaj çalışmaları ile görünür hale getirilebilecek 1.500.000 ton muhtemel ve 1.900.000 ton mümkün rezerv ön görülmektedir. Ruhsat sahasında toplamda 4.450.000 ton görünür + muhtemel + mümkün rezerv bulunmaktadır. Açık işletmede kapasitesi 500.000 ton/yıl ve kapalı işletmede kapasitesi 200.000 ton/yıl planlanmaktadır. Buna göre toplam kapasite 700.000 ton/yıl olacaktır. Proje Ömrü : 4.450.000 ton / 700.000 ton/yıl = 6,4 yıl Projenin ekonomik ömrünün 6,4 yıl olacağı tahmin edilmektedir. Sondaj Çalışmaları ile Tespit Edilen Rezerv Hesabı Sahada 2011 yılında 13 lokasyonda 35 adet sondaj kuyusu açılmış ve toplam 3534,5 metre karotlu sondaj yapılmıştır. Yapılan bu 35 adet sondaj kuyusunun 27 adetinde cevher kesilmiştir. 27 adet cevherli sondajdan elde edilen veriler ile kesitler oluşturulmuştur. 69 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 51. Rezerv için Sondaj Bilgileri 70 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 71 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Kesitler ile yapılan jeolojik rezerv hesabında; 798.945 ton jeolojik rezerv hesaplanmıştır. Bu hesap yapılırken her 20 metrede bir kesit alınmış ve kesitlerde cevherli alanlar hesaplanmıştır. Hacim hesabında aşağıdaki formül kullanılarak hesap yapılmıştır. 𝐻𝑎𝑐𝑖𝑚 = � 𝐾𝑒𝑠𝑖𝑡 2 − 2’ 𝐴𝑙𝑎𝑛𝚤 + 𝐾𝑒𝑠𝑖𝑡 3 − 3’ 𝐴𝑙𝑎𝑛𝚤 � × 20 𝑚 = ⋯ 𝑚3 2 Tüm kesitler için bulunan hacimlerin toplamı (m3) x yoğunluk(2,5 ton/m3) = Jeolojik Rezerv (ton) Bu yöntem ile bulunan rezerv 798.945 ton olup aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 52. Rezerv Hesabı KESİT NO ALAN (m2) HACİM (m3) UZUNLUK (m) 1-1' 481,54 20 25.518,80 2-2' 794,40 20 39.082,80 3-3' 1.159,74 20 49.147,20 4-4' 1.297,62 20 46.880,00 5-5' 1.046,38 20 43.021,60 6-6' 1.104,70 20 45.103,20 7-7' 1.150,46 20 46.916,80 8-8' 1.195,38 20 23.907,60 TOPLAM 8.230,22 319.578,00 YOĞUNLUK (ton/m3) 2.5 REZERV (ton) 798.945,00 3.1.11. Zamanlama tablosu Zamanlama tablosu Bölüm 1.1.3. ‘de verilmiştir. 3.2. Diğer hususlar Bu bölümde yukarıda açıklananlar dışında belirtilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır. 72 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. BÖLÜM 4. MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI 4.1. Arazi kullanım ve mülkiyet durumu 4.1.a. Tarım ve Hayvancılık 4.1.a.1. Arazinin ilğili mevzuata göre durumu Proje alanının tamamı dağlık, tepelik alan içerisinde kalmaktadır. Faaliyet için kullanımı planlanan alanın çoğunluğu orman alanı sayılan alanlar içerisinde kalmaktadır. Proje alanı içerisindeki arazi durumunu gösteren harita aşağıdaki şekilde verilmiştir. Verimli Orman Verimsiz Orman Açıklık Şekil 18. Proje Alanı Arazi Durumu Haritası (Orman ve Su İşleri Bakanlığı – GEODATA) 4.1.a.2. Sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü Tarımsal arazilerin büyük bir çoğunluğu ovada bulunduğu için verimli ve sulanabilir özelliğinden dolayı iklim özelliklerinin de uygun olması nedeni ile polikültür bir tarım gerçekleştirilmektedir. 73 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 53. Mersin İli Tarım Alanlarının Kullanılış Amaçlarına Göre Dağılımı Meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanı (dekar) Süs Bitkileri Alanı (Dekar) 13.523,00 50.625,00 0 20.000,00 4.896,00 2.806,00 0 57.086,00 2.850,00 3.383,00 13.434,00 0 46.948,00 20.782,00 3.423,00 3.125,00 19.618,00 0 Erdemlı 444.726,30 127.831,00 125.500,00 57.637,00 133.719,00 39,3 Gülnar 860.047,00 780.024,00 17.000,00 886 62.137,00 0 Mut 644.177,00 212.665,00 15.800,00 21.399,00 394.313,00 0 Silifke 478.807,00 331.307,00 15.000,00 35.307,00 97.193,00 0 Tarsus 881.061,00 561.442,00 500 Akdeniz 165.753,00 6.155,00 Mezitli 76.684,57 Toroslar Yenişehir İlçeler Toplam (dekar) Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanı (dekar) Nadas alanı (dekar) Sebze bahçeleri alanı (dekar) Anamur 188.048,00 100.870,00 23.030,00 Aydıncık 46.158,00 18.456,00 Bozyazı 76.753,00 Çamlıyayla 111.626,00 207.253,00 240 0 43.270,00 116.286,00 42 17.424,00 5.000,00 12.774,00 41.426,00 60,57 70.613,00 13.903,00 16.400,00 1.491,00 38.819,00 0 33.674,00 11 9.140,00 1.045,00 23.478,00 0 TÜİK – Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı (2012 Yılı) Tablo 54. Tarım Alanları ve Kullanış Amaçlarına Göre Dağımı Bölge Toplam Alan(dekar) Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanı (dekar) Nadas alanı (dekar) Türkiye 237.954.812,8 54.644.523,41 42.861.366,00 Mersin 4.013.449,87 2.247.956,00 253.643,00 Toroslar 70.613,00 13.903,00 16.400,00 TÜİK – Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı (2012 Yılı) 74 Meyveler, içecek ve Süs Bitkileri baharat Alanı bitkilerinin (Dekar) alanı (dekar) 8.271.142,00 32.129.886,00 47.895,42 Sebze bahçeleri alanı (dekar) 310.362,00 1.201.107,00 382,00 1.491,00 38.819,00 0 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.1.a.3. Ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları Ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları aşağıda verilmiştir. Tablo 55. Toroslar İlçesi Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Üretim Miktarları Grup adı Saman ve Ot Tahıllar Ekilen alan (dekar) Ürün adı Üretim (ton) Verim (kg/da) Fiğ (Yeşil Ot) 724 717 300 418 Korunga (Yeşil Ot) 174 172 72 418 Hayvan Pancarı 17 17 71 4.176 Buğday (Diğer) 12.188 12.188 3.291 270 Mısır (Dane) 93 93 46 495 Arpa (Diğer) 440 440 108 245 25 25 7 260 100 75 13 100 75 13 11 7 2 110 93 154 Çavdar Patates-Kuru BaklagillerYenilebilir Kök Ve Yumrular Hasat edilen alan (dekar) Nohut Fasulye (Kuru) Mercimek (Yeşil) TÜİK – Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı (2012 Yılı) Tablo 56. Toroslar İlçesi Sebze Üretim Miktarları Grup adı Ürün adı Soğan (Taze) Kök ve Yumru Sebzeler Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) Üretim (ton) 638 Sarımsak (Taze) 12 Turp (Kırmızı) Domates (Sofralık) 22 1.62 Hıyar (Sofralık) 412 Biber (Dolmalık) 130 Biber (Sivri) 140 Bamya 10 Patlıcan 162 Kabak (Sakız) 102 Bezelye (Taze) 6 Fasulye (Taze) 138 Bakla (Taze) 18 Barbunya Fasulye (Taze) 78 Marul (Göbekli) 20 Ispanak 96 Maydonoz 20 Tere 3 Nane 10 TÜİK – Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı (2012 Yılı) 75 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 57. Toroslar İlçesi Meyve, İçecek ve Baharat Bitkileri Üretim Miktarları Türler Ürün adı Elma (Golden) Elma (Starking) Diger Meyveler-Tas Çekirdekliler Ve Yumusak Çekirdekliler 44 341 75 4.55 340 4.89 120 75 73 1.025 50 1.075 Elma (Diğer) 680 1.043 67 15.56 430 15.99 Armut 140 132 42 3.15 300 3.45 Ayva 91 297 55 5.4 0 5.4 78 86 55 1.56 390 1.95 12.275 2.445 45 54.344 35.8 90.144 Erik 1.725 2.414 62 38.93 685 39.615 Kayısı 360 401 46 8.71 450 9.16 Kiraz 4.565 3.387 55 61.59 6.55 68.14 Vişne 5 4 44 90 0 90 Dut 0 5 42 120 0 120 Nar 360 588 50 11.765 2.195 13.96 446 289 48 6.025 500 6.525 113 90 54 1.665 0 1.665 Muz 9 45 5 9 0 9 Kivi 178 122 16 7.6 1 8.6 Avokado 5 7 56 125 0 125 İncir 9 3 24 125 15 140 822 1.334 116 11.5 680 12.18 228 294 92 3.2 175 3.375 1.014 1.353 82 16.5 2.86 19.36 639 2.04 102 20 5 25 183 497 92 5.4 0 5.4 Şeftali (Nektarin) Şeftali (Diğer) Trabzon Hurması Keçi Boynuzu Muz-IncirAvakadoKivi Turunçgiller Meyve Toplu Ağaç başına Meyve Toplam Üretim vermeyen Meyveliklerin ortalama veren yaşta ağaç sayısı (ton) yaşta ağaç alanı (dekar) verim(kg) ağaç sayısı sayısı Portakal (Washington) Portakal (Yafa) Portakal (Diğer) Mandalina (Satsuma) Mandalina (Clementin) 76 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Mandalina (King) Mandalina (Diğer) 122 331 92 3.6 0 3.6 355 484 103 4.7 550 5.25 345 490 101 4.85 400 5.25 203 540 150 3.6 0 3.6 9.5 756 0 9.5 0 9.5 400 3 0 400 0 400 730 593 25 23.717 3 26.717 620 515 25 20.597 3.47 24.067 Badem 781 364 35 10.4 1.76 12.16 Ceviz 1.674 1.71 65 26.3 1.615 27.915 Limon Üzüm Zeytin Ve Diğer Sert Kabuklular Greyfurt (Altıntop) Üzüm (SofralıkÇekirdekli) Üzüm (SofralıkÇekirdeksiz) Zeytin (Sofralık) Zeytin (Yağlık) TÜİK – Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı (2012 Yılı) 4.1.a.4. Hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları Toroslar ilçesinde yetiştirilen hayvan türleri ve sayıları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 58. Toroslar İlçesi Hayvan Türleri ve Sayıları Hayvan Grubu Büyükbaş Hayvan Küçükbaş Hayvan Kümes Hayvancılığı Tek Tırnaklılar Hayvan Adı Sığır (Kültür) Sığır (Melez) Koyun (Yerli) Keçi(Kıl) Koyun(Merinos) Et Tavuğu Yumurta Tavuğu At Katır Eşek Hayvan Adı Köy sayısı Arıcılık 11 GençYavru Yetişkin 1.22 2.425 8.95 35 3.73 Toplam 550 800 6.545 15.3 0 - 68 15 20 Yeni kovan sayısı 22 Hayvan Adı İpekböcekçiliği TÜİK – Hayvancılık İstatistikleri Veri Tabanı (2012 Yılı) 77 9 10 20 Eski kovan sayısı 0 1.77 3.225 15.495 50.3 3.73 386.5 268 77 25 40 Toplam kovan 22 Köy sayısı Hane sayısı - - Sağılan hayvan sayısı (baş) 566 1.349 6.45 22.68 2.838 Süt (Ton) 2.148,335 3.662,526 496,650 2.585,520 139,062 - Bal Balmumu üretimi üretimi (ton) (ton) 350,000 6,000 Açılan kutu Yaş koza sayısı - MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.1.b. Orman Alanları Proje kapsamındaki orman alanları için 6831 sayılı “Orman Kanunu” 16. Maddesi gereğince izin alınacağını taahhüt ederiz. Pasa alanı Bölüm 2.1.2.5 ‘de ve bitkisel toprak Bölüm 2.1.2.4 ‘de belirtilen koordinat alanında depolanacaktır. Çevredeki dere, baraj, gölet sularını kirletmeyecek şekilde gerekli tedbirlerin alınacağını, izne tabi olmayan yerlere ve ormanlara dökülmeyeceğini taahhüt ederiz. Yapılacak yolların yamaçlardan aşağı toprak kaydırmayacak şekilde yapılacağını, kullanılacak orman yollarının bakım ve onarımının yapılacağını taahhüt ederiz. 4.1.b.1. Ağaç türleri ve miktarları veya kapladığı alan büyüklükleri Çalışma yapılacak sahadaki ağaçların kapladığı alanlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 59. Proje Alanı İçerisindeki Ormanlık Yerlerin Kapladığı Alanlar Ruhsat Sicil No 15266 Alan Tanımı Alan Ruhsat ÇED Talep Edilen Alan Ormanlık Alanlar Miktarı Oranı 496,05 hektar 303,58 hektar % 61 287,29 hektar 172,38 hektar % 60 Proje alanı ve yakın çevresinde bulunması muhtemel ağaç türleri ve bu ağaç türlerinin nesli tehlikeleri Bölüm 4.7 ‘de verilmiştir. Bölüm 4.1.b.2. ‘de amenajman haritasında ağaç türleri verilmiştir. 78 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.1.b.2. Ocak yerinin işlendiği mescere haritası ve yorumu Verimli Orman Alanı Bozuk Orman Alanı Ziraat Alanı(Z) ve Orman Toprağı Alanı(OT) Mescere Tipleri : Çza0, Çzc2, Çzcd1, Çzcd2, Çzd1, BDy, OT, T, Z, İs Çz : Kızılçam Şekil 19. Amenajman Haritası Proje alanı içerisinde ve çevresinde yukarıda verilen amenajman haritasına göre Çz (Kızılçam Meşcere) rumuzlu ormanlık alanlar bulunmaktadır. 4.1.b.3. Sahanın yangın görüp görmediği Mersin Orman Bölge Müdürlüğü ‘nün ÇED İnceleme ve Değerlendirme formunda proje alanı için Orman Bölge Müdürlüğü ‘ne verilen taahhüt senedinde belirtilen şartlara uyulması ve yangın ile ilgili tedbirlerin alınması talep edilmiştir. İlgili yazı ekte sunulmuştur. 79 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.1.c. Proje yerinde elden çıkarılacak alanın değerlendirilmesi 4.1.c.1. Proje sırasında kesilecek ağacların tür ve sayıları, orman yangınları ve alınacak önlemler Proje sırasında kesilecek ağaç türleri Bölüm 4.7 ‘de verilmiştir. Kesilecek ağaç miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 60. Proje Sırasında Kesilecek Ağaç Miktarları Ruhsat Sahası ÇED Alanı 15266 Sicil Nolu Saha Kesilecek Ağaç Miktarı 287,29 hektar 5406 m3 İşletmede orman yangını söndürme araç ve gereçleri hazır bulundurulacak, konu ile ilgili kullanılacak araç ve gereçlerin kullanımları çalışanlara öğretilecek, araç ve gereçler devamlı bakımlı bulundurulacaktır. Bu konuda en yakın Orman İdaresi ile iletişim kurulacak ve gerek işletmede gerekse civarda çıkabilecek orman yangınları ivedi olarak Orman İdaresine bildirilecek ve olası bir orman yangınında çalışanların tümü ile yangına müdahale edilecektir. 4.1.c.2. Elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, arazi kullanım kabiliyeti Mescere haritasına göre proje alanının yaklaşık 192,47 (% 40) hektar kısmı tarım alanı olarak gösterilmektedir. Tablo 61. Tarım Alanları Ruhsat Sicil No 15266 Alan Tanımı Ruhsat Alanı (hektar) Tarım Alanları Miktarı (hektar) Oranı Ruhsat 496,05 hektar 192,47 % 39 ÇED Talep Edilen Alan 287,29 hektar 114,91 % 40 4.1.c.3. Etkilenecek tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı Proje kapsamında açık ocaklarda arazi hazırlık aşamasında bitkisel toprak sıyrılması olacaktır. Sıyrılacak olan bitkisel toprak daha sonra çevre uyum çalışmalarında kullanılmak üzere bitkisel toprak alanlarında depolanacaktır. Proje kapsamında toplam 70,39 hektar pasa alanı oluşturulacaktır. Bitkisel toprak için toplam 1,63 hektar depolama alanı oluşturulacaktır. 4.1.c.4. Proje alanında kültür ve tabiat varlıkları durumu Proje alanında herhangi bir kültür ve tabiat varlığına rastlanılmamıştır. 80 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.1.c.5. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Arazi hazırlık aşamasında açık işletme alanında üretime bağlı olarak kademe kademe bitkisel toprak sıyrılacaktır. Sıyrılacak bitkisel toprak dekapaj alanında depolanacaktır. Daha sonra, üretim çalışmalarının sona ermesiyle ocak alanının rehabilite edilmesi için kullanılacaktır. 4.2. Toprak özellikleri 4.2.a. Toprak yapısı ve arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması Mersin İlinde çok değişik toprak yapısı gözlenmektedir. En fazla kireçli, kahverengi orman toprakları hakimdir. Bunu sırasıyla kırmızı kahverengi topraklar, alüvyal topraklar ve diğer toprak çeşitleri takip etmektedir. Ana madde, iklim, topoğrafya, bitki örtüsü ve zamanın etkisi ile Mersin ilinde çeşitli büyük toprak grupları oluşmuştur. Büyük toprak gruplarının yanı sıra, toprak örtüsünden ve profil gelişmesinden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. Proje alanı genelinde kırmızı renkli akdeniz toprakları bulunmaktadır. 4.2.b. Yamaç Stabilitesi Planlanan kapasite artışı ve alan genişletmesi ile söz konusu krom ocağı sahalarında üretim yöntemi olarak hem açık işletme hem de yeraltı işletme yöntemi uygulanacaktır. Açık işletme yöntemiyle işletilecek ocaklarda örtü tabakası miktarının artması ve buna bağlı olarak açık işletme yönteminin ekonomikliğini kaybetmesi durumunda yer altı işletme yöntemine geçilebilecektir. Açık işletme yönteminde basamaklar oluşturularak ilerleme sağlanır. Basamak genişliği kullanılacak olan iş makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre projelendirilir. Ocakların açık işletmelerinde kullanılacak olan kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. Basamakların genişliği 5 m. olarak planlanmıştır. Basamakların yüksekliği 7 m olarak planlanmıştır. Açık işletmelerde yaşanan en büyük problemlerden biri şev duyarlılığının sağlanmasıdır. Bu bakımdan basamak şev açıları ve ocak genel şev açısının çok iyi planlanması gerekmektedir. Söz konusu faaliyette basamak şev açısı 60 derece, genel ocak şev açısı ise 45 derece planlanmıştır. 4.2.c. Erozyon Proje alanında su ve rüzgar erozyonu olması mümkündür. 81 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Ancak proje kapsamında üretim çalışmaları esnasında basamaklar açılarak ilerleme sağlanacak ve üretim çalışmaları sona erdiğinde, basamaklarda rehabilite çalışmaları yapılacağından erozyon kontrolü sağlanmış olacaktır. 4.2.d. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında toprağa etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje kapsamında arazi hazırlık işlemleri söz konusu olacaktır. Açık işletme yönteminde sahada bulunan bitki örtüsü sıyrılarak alınacaktır. Alınacak örtü tabakası saha içerisinde dekapaj depolama ve bitkisel toprak depolama alanında depolanacak ve daha sonra arazinin çevre uyumunda kullanılacaktır. Sıyırma işlemi sırasında bitkisel örtü tabakası kaybının engellenmesi amacı ile; rüzgarlı havalarda gerekli olması halinde nemlendirme yapılacak ve sıyrılan toprak savrulmadan kamyona yüklenecektir. Ayrıca gerek görülmesi halinde kamyonun üzerindeki bitkisel toprak nemlendirilerek rüzgâr nedeniyle oluşacak kayıplar en alt seviyeye indirilmeye çalışılacaktır. - Bitkisel toprağın depolanması sırasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir. Sıyrılan toprak yığınlarının düz arazide, çalışmalara engel teşkil etmeyecek şekilde biriktirilmesi, Üst toprak yığınlarının uçuşmasını ve yağmurla taşınmasını önlemek için az miktarda sıkıştırma yapılması, Toprak yığınlarının üzerinde göllenmeye izin verilmeyecek şekilde drenaj sistemi oluşturulması, Depolama sırasında toprağın organik içeriğinin korunması amacıyla geçici olarak bitkilendirilerek, gerekmesi durumunda gübre kullanılması, Üst toprak rehabilitasyon amacıyla kullanıldığı zaman bitkilendirme çalışmalarına kolaylık sağlamak için yeterli seviyede gevşek bırakılması. Projenin inşaat ve işletme aşamasında çalışanlardan kaynaklanacak atıksular 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan “Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümlerince yapılacak olan sızdırmasız fosseptik çukurunda depolanıp, periyodik olarak Büyükşehir Belediyesine ait vidanjörle çekilerek bertaraf edilecektir. Fosseptik çekimi ile ilgili belge Ek-25 ‘de verilmektedir. Sahada bulunan araçların, zenginleştirme tesisinin yağ bakım ve onarım işlemleri sırasında atık yağ oluşumu muhtemeldir. Bu kapsamda oluşacak atık yağlar, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre bertaraf edilecektir. Proje kapsamında yapılacak çalışmalar sırasında, 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” ‘te belirtilen hususlara uyulacaktır. 82 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.3. Jeolojik Özellikler Minsan Mad. San. ve Tic. A.Ş. ’ye ait Mersin İli, Toroslar İlçesi, Musalı Köyü, Karabucak Deresi mevkiinde bulunan İR:15266 sicil nolu IV. grup maden (krom) sahasında açık ve kapalı işletme türünde maden işletmeciliği yapılmaktadır. Açık ocak işletmeciliği seklinde yürütülen madencilik faaliyetlerinde, 2012 yılının sonbahar aylarında şev duraysızlığı sorunu meydana gelmiştir. Şev duraysızlığının oluştuğu açık ocak maden işletmesinde ve dekapaj döküm alanında Mersin Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ‘ne ayrıntılı jeolojik-jeoteknik çalışmalar yaptırılmıştır. Bu çalışmada verilen proje alanı çevresi ve proje alanı jeolojisi aşağıda verilmiştir. Jeolojik ve Jeoteknik Değerlendirme Raporu Ek-28 ‘de sunulmuştur. 4.3.a. Bölge Jeolojisi İR:15266 sicil numaralı maden sahasında ve çevresinde Mesozoyik ve Senozoyik yaslı dört litostratigrafi birimi yüzeylenmektedir. Bunlar sırayla; Üst Kretase yerleşim yaslı Mersin Ofiyoliti ve ofiyolitik melanj (karısık) ile bu birimler üzerine uyumsuz olarak gelen Oligo-Miyosen yaslı Gildirli Formasyonu ve Alt Miyosen yaslı Karaisalı Formasyonu’dur. Alt–Orta Miyosen yaslı Güvenç Formasyonu ise Karaisalı Formasyonu ile geçişlidir. 4.3.b. Proje Alanı Jeolojisi Çalışma alanının orta ve kuzey doğusu kesimlerinde Karabucak Deresi’nin iki yanında ve Musalı Köyünün kuzeybatısında gözlenmektedir. Birim koyu renkli, zeytin yeşili, kahverengimsi yeşil, mavimsi yeşil, siyahımsı yeşil renklerinde gözlenmektedir. Ofiyolitik birimler tektonizma etkisiyle ilksel konum ve yapılarını kaybetmiştir ve genellikle serpantinleşme hakimdir. Joteau (1980)’nun yaptığı çalışmalar sonucunda; Mersin ofiyolitinin çoğunlukla, serpantinize olmuş büyük harzburjit dilimleri ve bunları kesen toleyitik diyabaz daykları ve yer yer dünit, harzburjit, ortopiroksenit bantlanmasından oluştuğu ve birimin Üst Kretase’de tektonik olarak bölgeye yerleştiği tespit edilmiştir. IR:15266 sicil nolu sahasında gözlenen ofiyolitik birim içerisinde tam bir stratigrafik (eksiksiz bir ofiyolitik istife) seviyeye rastlanmamıştır. Bölgemizde seriye hakim serpantinit ve serpantinize peridotlar hakimdir. Ofiyolitik birimin bölgeye yerleşim yaşı Üst Kretase’dir. Bu birimin üzerine farklı yaşta kireçtaşı blokları içeren karmaşık seri (Mofm) gelmektedir. Mersin melanjı olarak da adlandırılan bu birim Darısekisi’nin kuzeydoğusunda geniş yüzlekler sunmaktadır. Ofiyolitik seri üzerine Oligo-Miyosen yaşlı Gildirli Formasyonu uyumsuz olarak gelmektedir. Gildirli Formasyonu’nun bulunmadığı yerlerde ofiyolitik seri üzerinde Alt Miyosen yaşlı Karaisalı Formasyonu uyumsuz olarak yer alır. 83 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 20. Proje Alanı ve Çevresinin Jeolojik Haritası 4.3.c. Cevherleşme Sahada kromit yatakları genellikle mercek şeklinde olmakla birlikte bu mercekler doğu-batı doğrultusunda ardalanmayla devamlılık göstermektedir. Kromitin yan kayaçlarını genellikle serpantin, dünit ve dünit ile harzburjitten serpantinleşmiş birimler oluşturmaktadır. Kromit ile yan kayaç sınırı belirgin olup çoğu kez bu sınır zonu faylanmış, breşleşmiş ve ileri derecede serpantinleşmişlerdir. Kromit merceklerini açık yeşil renkli ipliğimsi kristallerden oluşan tremolit damarları keser. Tremolit kristalleri 6-7 mm boyundadır ve yer yer alterasyona uğramışlardır. Cevher geometrisi incelendiğinde; açık işletme ve sondaj çalışmaları sonucunda cevherin N 54o / 65o / SE konumunda bulunduğu tespit edilmiştir. 2011 yılında yapılan sondaj .çalışmaları sonucunda cevherin 40 metre genişlik, 300 metre uzunluk, 35 metre kalınlığa sahip olduğu tespit edilmiştir. 4.3.d. Depremsellik 18 Nisan 1996 tarih ve 96/8109 sayı ile yürürlüğe giren T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre proje alanı üçüncü derece deprem bölgesinde bulunmaktadır. Türkiye ve Mersin deprem haritaları aşağıdaki şekillerde verilmiştir. Buna göre Afet yönetmeliği ve Deprem Yönetmeliği’nde belirtilen hususlara riayet edilecektir. 84 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Proje Alanı Şekil 21. Türkiye Depremsellik Haritası (Kaynak : Deprem Araştırma Dairesi ANKARA, 2003) Proje Alanı Şekil 22. Mersin İli Depremsellik Haritası (Kaynak : Deprem Araştırma Dairesi ANKARA, 2003) 85 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Mersin ve ilçelerini içerisinde barındıran Orta Toroslar bölgesi, batıda Antalya kuzeyinde yer alan sağ yanal doğrultu atımlı Kırıkkavak Fay Zonu ile doğudan da Tarsus kuzeyinde yer alan sol yanal doğrultu atımlı Ecemiş Fay Zonu ile sınırlanmıştır. Kuzeyden ise doğudan batıya doğru, Bolkar Dağları, Akçalı Dağları, Evlek Dağı ve en batıdan da Geyikdağları çevrelenmiş olan Orta Torosların jeolojik evrimi Neotetis Okyanusunun açılıp kapanmasına bağlı olarak şekillenmiştir. Mersin ve yakın yöresinde gözlenen deprem üretebilecek aktif faylar aşağıdaki şekilde verilmiştir. Bunlardan en önemlisi güneyde Lut Gölü ile kuzeyde Kahramanmaraş arasında yaklaşık 1000 km uzunluğa sahip Ölü Deniz Fay Sistemidir. Afrika ve Arabistan Levhalarının sınırını oluşturan ve sol yanal doğrultu atımlı fay özelliğinde olan bu fay sisteminde son 20 milyon yıldan beri toplam 100 kilometrelik bir atım ölçülmüştür. Bu nedenle bu bölgede oluşabilecek 7 ve üzerinde büyüklüğe sahip bir depremde Mersin ilinin doğu bölümünün etkileneceği söylenebilir. Mersin ve yakın yöresini etkileyebilecek diğer önemli fay sistemleri, yaklaşık 600 km uzanıma sahip ve sol yanal doğrultuda atımlı fay özelliği sergileyen Doğu Anadolu Fayı, Kahramanmaraş civarında Ölü Deniz Fayı ile kesişir. Doğu Anadolu Fayı Türkoğlu yakınında güney batıya doğru uzanarak Karataş - Yumurtalık Fay Zonunu oluşturur. Doğu Anadolu Fayının güneybatı bölümünde farklı yıllarda farklı büyüklüklerde meydana gelen depremler bu fay zonunun aktif olduğunu kanıtlamakta ve gelecek yıllarda önemli deprem üretme potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir. Özellikle 1998 Adana-Ceyhan depremi Mersin ilinin doğu bölümünde hissedilmiş ve bazı binalarda çatlamalara neden olduğu bildirilmiştir. Bu bölüm içerisinde yer alan ve Gülek ile Karataş arasında uzanan Karasantı-Karataş Fay Zonuda sol yanal doğrultu atımlı fay özelliğinde olup, önemli ölçüde deprem potansiyeline sahiptir. Doğu Anadolu Fay Sisteminin güney uzantını oluşturan 90 km uzunluğunda Gölbaşı-Türkoğlu ve 145 km uzunluğunda TürkoğluAntakya fayları (Şaroğlu ve Arpat, 1972; Şaroğlu ve diğ. 1992) son yüzyıl içerisinde önemli deprem üretmemiş olup, bu bölümde yoğun bir enerji birikimi söz konusudur. Mersin ve yakın yöresini etkileyebilecek başka önemli fay sistemi Kuzeyde Hafik (Sivas) ile Güneyde Anamur (Mersin) arasında yaklaşık 700 kilometrelik bir uzanıma sahip olan Orta Anadolu Fay Sistemidir (Koçyiğit ve Beyhan, 1998). Çok sayıda segmentten (parçadan) oluşan Orta Anadolu Fay sisteminin, Çamardı ile Gülek Boğazı arasında uzanan bölümü Ecemiş Fay Zonu (Yetiş, 1978) olarak tanımlanmıştır. 86 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 23. Mersin ve Yakın Yöresinde Yer Alan Aktif Fay Sistemleri (Kaynak : Mersin İl Çevre Durum Raporu, 2010) Orta Anadolu Fay Sisteminin Gülek Boğazı ile Anamur arasında uzanan bölümü Namrun Fay Zonu olarak tanımlanmıştır. Mersin ve yakın yöresini en fazla etkileyebilecek olan Namrun Fay Zonu batıda, Gülek Boğazından başlar, güneybatıya doğru sırasıyla, Namrun (Çamlıyayla), Arslanköy, Sorgun Kuzeyi, Kurtsuyu Deresi, Göksu Irmağı, ve Demirözü‟nden geçerek Anamur kuzeyinde son bulur. Doğrultusu boyunca bir iki yerde atlamalar yapar. Ayrıca Namrun Fayı ile Mersin-Anamur kıyı şeridi arasında kalan bölgede daha küçük ölçekli çok sayıda kırıklar da yer almaktadır. Bunların dışında Mut civarında Mut Fayı ile Ovacık-Silifke arasında uzanan Ovacık Fayı önemli kırık hatlarına karşılık gelmektedir (Şaroğlu ve diğ, 1992). 1900 yılından günümüze kadar Mersin ve yakın yöresinde meydana gelen büyüklükleri 3 ten fazla olan depremlerin Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü verilerine göre Mersin Kenti ve yakın yöresinde son yüzyıl içerisinde, 3-3.9 büyüklüğünde 36 adet, 4-4.9 büyüklüğünde 16 adet ve 5-5.9 büyüklüğünde 3 adet olmak üzere toplam 55 adet deprem kayıt edilmiştir. Büyüklüğü 4 ve daha fazla olan depremlerin haritadaki yerleri ise aşağıdaki şekilde verilmiş olup, bunların faylara yakınlığı gösterilmiştir. 87 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 24. Mersin ve Yakın Yöresinde Önemli Faylar ve Son Yüzyıl İçerisindeki Deprem Odaklarının Dağılımları (Kaynak : Mersin İl Çevre Durum Raporu, 2010) 4.3.e. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında jeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje kapsamında açık işletme yöntemi ile üretim yapılacak ocak sahalarında delme patlatma işlemi uygulanacaktır. Faaliyete geçildiği takdirde ocak şev açıları, tabaka doğrultu ve eğimleri göz önünde bulundurulmak koşulu ile oluşturulacaktır. Bu şekilde üretim yapıldığında toprak kayması ve kaya devrilmesi riskleri en aza indirilmiş olacaktır. Ocak sahasında üretim esnasında taşıyıcı ve yükleyici ekipmanların rahat dönüş yapabilmelerini sağlamak adına basamak yüksekliği 7 m, basamak genişliği 5 m yapılması düşünülmüştür. Deprem gibi acil durumlarda yönetimin ve personelin süratli ve doğru karar almasını sağlamak, can ve malı korumak amacı ile acil müdahale ekibi oluşturulacaktır. Bu kapsamda deprem gibi doğal afet durumları için alınacak önlemler aşağıda açıklanmıştır. Deprem Yaşanmadan Alınması Gereken Önlemler • • İşletmede depremin ne olduğu, deprem sırasında neler yapılacağı hususunda eğitim verilecek ve öncelikler belirlenecektir. 72 Saatlik Acil Durum için hazırlanılacak ve Acil Durum Ekipleri güncelleştirilecektir. 88 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. • • • • • • • • • • • • • • Acil Durum için gerekli ilk yardım ekipmanları kontrol edilecektir. İşletmede ve taşıma araçlarında çadır, yangın söndürücü, pilli radyo ve el feneri bulundurulacaktır. Depremde nerede toplanılacağı ve toplanma bölgesi belirlenecektir. Önemli evrak ve Belgelerin başka yerlerde kopyaları bulundurulacak ve emniyetli olup olmadıkları kontrol edilecektir. Telefonların çalışmadığı durumlar göz önüne alınarak, haberleşme sağlamak için araçlar belirlenecektir. Tüm işletme elemanları deprem anında su, elektrik, gaz veya bunlarla çalışan alet, araç ve cihazları açıp kapama, kontrol altına alma konusunda bilgilendirilecektir. Dosya dolapları ve rafları hem birbirine, hem de duvara emniyetli bir şekilde sabitlenecektir. Üst raflardaki ağır eşyaları alt raflara indirilecektir. Koridor duvarlarında asılı duran tablo ve benzeri eşyalar emniyetli ve düşmeyecek şekilde sabitlenecektir. Binada ve etrafta odun, kömür, gaz, benzin, kağıt, kuru ot, eski eşya v.b. yanıcı maddeler varsa bunları binalardan uzaklaştırıp, yangın tehlikesi olmayacak emniyetli yerlerde muhafaza edilecektir. Yangın söndürme cihazlarının periyodik olarak kontrolleri yapılacaktır. Acil kaçış yollarına ve acil çıkış kapılarının bulunduğu yerlerin önlerine malzeme istifi yapılmayacaktır. Deprem sonrası için bir buluşma noktası ayarlanacaktır. Acil çıkış kapısı ve acil durum toplanma merkezlerine giden yollarda yönlendirme levhaları yerleştirilecektir. Kaçış yolu engelsiz tutulacaktır. Yangın donanımları ve tüpler sürekli çalışır konumda olacaktır. Deprem sırasında enerjinin kesilmesi gereken makine ve ekipmanların listesi hazırlanacak ve güncel tutulacaktır. İl, İlçe ve Kurtarma - Yardım Komitesi ile iletişim koparılmayacak, yeni bilgiler temin edilecektir. Projenin diğer bir kapsamı olan zenginleştirme tesisi kurulması aşamasında “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” kapsamındaki şartlara uyulacaktır. 4.4. Hidrojeolojik Özellikler 4.4.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler Akarsular Göksu nehri, Berdan çayı, Anamur (Dragon) çayı, Lamas Çayı, Efrenk Çayı önemli akarsuları oluşturmaktadır. 89 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bu akarsuların yıllık potansiyeli: Tablo 62. Mersin İli Akarsularının Yıllık Su Potansiyeli Akarsular Su Potansiyelleri Göksu Nehri 3400 hm³/yıl Berdan Çayı 1200 hm³/yıl Anamur Çayı 760 hm³/yıl Lamas Çayı 165 hm³/yıl Efrenk Çayı 80 hm³/yıl Diğer Dereler 895 hm³/yıl TOPLAM 6500 hm³/yıl (Kaynak: Mersin İl Çevre Durum Raporu, 2011) Mersin’de bulunan akarsuların su rejimleri dağlar ve platoların bazı bölümlerinin orman örtüsünden yoksun olması nedeniyle genellikle düzensizdir. Yüksek oranda mil taşımalarına karşın akarsular, iyi nitelikli sulama suyu özellikleri göstermektedir. Göksu Göksu (Calycadnos) iki kol halinde Batı Toroslar’dan çıkar. Güneyindeki kol Geyik Dağları’ından çıkar. Uzun olan diğer kol ise, Haydar Dağları’ndan çıkar. Bu iki kol Mut ilçesinin güneyinde birleştikten sonra Göksu adını alır. Göksu Silifke’de geniş bir delta meydana getirir. Göksu’nun en geniş yeri 70 m. En derin yeri 6-7 m, en dar yeri 40 m, uzunluğu 268 km olup, Taşeli Platosu’nun sularını toplayarak Taşucu’nda denize dökülmektedir. Şimdilik Göksu’dan yeteri kadar faydalanılmamaktadır. Göksu, denizden itibaren tarandığı takdirde Silifke’ye kadar küçük gemilerin işlemesi uygundur. Tarsus Çayı / Berdan Çayı (Cylellnos) Tarsus Çayı, Bolkar Dağları’nın güney eteklerinde yer alan Namrun Yaylası’nın 30 km kuzeydoğusundan kaynaklanır. Kadıncık Deresi, Cehennem Deresi’nden oluşan 150 km uzunluktaki Tarsus Çayı, Tarsus’ta denize dökülür. Soğuk olması nedeniyle Berdan adı verilmiştir. Tarsus Çayı, Antik çağda, Tarsus’un içinden geçtiğinden nehir ağzından Tarsus Limanı’na kadar gemiler girer, çıkarmış. Bugün, Tarsus Çayı’ından Berdan Barajı kurularak içmesuyu sulama suyu temininin yanında elektrik üretimi yapılmaktadır. Berdan barajı aynı zamanda Tarsus Kenti ve Berdan ovasını taşkınlardan korumaktadır. Anamur Çayı (Dragon) Çeşitli kaynak sularının birleşmesi ile suyu bollaşan Anamur Çayı, Büğüldek yöresinde bir şelaleden döküldükten sonra Anamur’da bir kıyı ovası meydana getirerek denize dökülür. Uzunluğu 70 km’dir. 90 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Limonlu Çayı (Lamos) Limonlu Çayı, Karaydın yöresinin kuzeyindeki dağlardan kaynaklanır. Aksıfat Deresiyle birleşerek büyür ve Limonlu Kasabası’nda denize dökülür. Uzunluğu 130 km’dir. Efrenk Çayı (Müftü Deresi) Efrenk Çayı, Bolkar Dağlarının güney yamaçlarından kaynaklanır. 100 km uzunluğundaki Efrenk Çayı Çağlarca yöresinde güneye dönerek Mersin’de denize dökülür. Aslanköy mevkiinde Aslanköy Deresi olarak adlandırılır, Mersin’in kuzeyinde Müftü Deresi adını alır. Alata Çayı (Sorgun) Küçük Sorgun ve Değirmenbaşı Pınarlarının birleşmesiyle Sorgun Çayı adında devam eder, daha sonra Alata Çayı ismini alarak Erdemli’de denize dökülür. Uzunluğu 90 km’dir. Mezitli Çayı (Liparis) Mezitli Çayı, Fransız gezginlerden Langlois’un “Klikya’da Gezi” adlı kitabında Liparis Çayı’nın suyunun şifalı olduğu; kenarının defne, yabani asma ve yabani güllerle süslü olduğunu yazmaktadır. Bakır Çayı Akçalı Dağları’nın güney yamaçlarından kaynaklanır ve Anamur’un doğusunda küçük bir ova meydana getirerek denize dökülür. Uzunluğu 60 km’dir. Sipahi Deresi Gülnar İlçesi’nin güneyinden kaynaklanan ve 35 km uzunluğundaki Sipahi Deresi, denize döküldüğü yerde kıyı ovaları oluşturur. Deliçay Deresi Deliçay, Değirmendere civarının sularını toplayarak orada Değirmendere adını alır ve Deliçay adıyla Mersin’in doğusunda Kazanlı ve Karaduvar arasında denize dökülür. Tece Deresi Fındık Pınarı yaylasının suyunu toplayarak güneye iner ve Tece Deresi adını alarak denize dökülür. Gilindires Deresi Tepeköy civarının sularını toplayarak denize dökülür. 91 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Kargıcak Deresi Torosların 1500 – 1600 kotlarından doğmakta, Karahıdırlı mevkiinden güneye doğru ilerler ve Kaplanca Deresi adını alır. Kargıcak Deresi olarak denize dökülür. Göller Akgöl ve Paradeniz Silifke İlçesi sınırları içerisinde bulunan Akgöl ve Paradeniz Denizle bağlantısı olan göllerdir. Göksu Irmağı’nın denize döküldüğü yerin batısında denizle irtibatlı bulunan ve suyu tuzlu olan 400 ha büyüklüğündeki Paradeniz Lagün Gölü ile daha batıda 1 100 ha büyüklüğündeki Akgöl yer almaktadır. Paradeniz Lagünü bir kum seddesi ile denizden ayrılmıştır. Tuzluluk oranı 20-30 gr/lt. arasında olan Paradeniz Lagünü acıgöl karakteri taşımakta ve sığ kısmının derinliği 1,5 m civarındadır. Akgöl’ün suyunun tuz oranı tatlı su denilecek kadar düşük olup, 1,0 gr/lt civarındadır. Bunun sebebi ise, deltadaki drenaj kanallarından gelen tatlı su ile besleniyor olmasıdır. Keklik Gölü Keklik Gölü denizle bağlantılı olup, suyu tuzlu ve durudur. Bu gölde bol miktarda balık yaşamaktadır. Göletler Çavuşlu Göleti Tarsus İlçesi sınırlarında bulunan gölet, sulama amaçlı kullanılmaktadır. Sulanan alan 208 ha’dır. Tipi toprak dolgu olup, yüksekliği 22 m, kret uzunluğu 558 m, maksimum göl hacmi 1 663 000 m³ ve dolgu hacmi 275 594 m³’tür. Esenpınar Göleti Erdemli İlçesi sınırları içerisinde bulunan gölet, sulama amaçlı olup, toprak dolgu tipindedir. Toplam 537 ha sulanmaktadır. Göletin yüksekliği 21 m kret uzunluğu 164 m. Maksimum göl hacmi 304 190 m³, dolgu hacmi 91 364 m³’tür. 92 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.4.b. Yüzeysel su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri Proje alanı ve yakın çevresindeki yerüstü ve yeraltı su kaynakları yukarıdaki şekilde verilen Hidrojeolojik Haritada gösterilmiştir. Ayrıca Hidrojeolojik Harita Ek-10 ‘da verilmiştir. Proje alanı içerisinden proje alanının kuzey doğusundan giren ve güney batıdan çıkan Karabucak deresi geçmektedir. Karabucak deresine bağlanan Kusça deresi ve Kaplanlıkoyak deresi geçmektedir. Ayrıca proje alanı içerisinden Karabucak deresine bağlanan mevsimsel akış gösteren kuru dereler geçmektedir. 4.4.c. Yeraltı ve termal su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri Proje alanı içerisinde ve çevresinde bulunan su kaynakları harita çalışmaları ve arazide yapılan incelemeler sonucunda tespit edilmiştir. Kaynaklar hakkında bilgi aşağıdaki tabloda ve kaynakların fotoğrafları aşağıdaki şekilde verilmiştir. Tablo 63. Proje Alanı İçerisindeki ve Çevresindeki Su Kaynakları No Kotu (m) Debisi (L/s) Kullanım Amacı Proje Alanına Göre Konumu İnceleme Dönemi SK1 820 0,4 Darısekisi köyü kullanma suyu ÇED Alanının 900 m batısında Ağustos 2013 SK2 650 0,1 Çeşme olarak genel kullanım ÇED Alanının 400 m güneyinde Ağustos 2013 SK3 585 1,5 Musalı köyü içme, kullanma ve sulama suyu ÇED Alanının 300 m güney doğusunda Ağustos 2013 Su kaynaklarının koordinatları Ek-11 ‘da verilen Hidrojeolojik Harita ‘da verilmiştir. Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü görüşü doğrultusunda su kaynaklarına göre ÇED alanı belirlenmiştir. M.E.S.K.İ. görüşü Ek-25 ‘de verilmiştir. Hidrojeolojik Etüt Raporu Proje kapsamında hidrojeolojik etüt raporu hazırlatılmıştır. Rapora göre; 2010, 2011 ve 2012 yıllarında çok sayıda temel sondaj kuyuları açılmıştır. Temel sondaj kuyularında yeraltısuyu seviyesine rastlanılmamıştır. İşletmede, 320 m kotuna kadar inen yeraltı imalatlarında Ofiyolit çatlaklarından gelen su sızıntıları; mevsimine göre değişmekle birlikte, Ofiyolit çatlaklarındaki sular; yeraltısuyu seviyesi olarak düşünülmemektedir. Hidrojeolojik Etüt Raporunda ‘ki sondajlar ve derinlikleri aşağıdaki taloda verilmiştir. Sondaj logları rapor ekinde verilmiştir. 93 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 64. Proje Alanı İçerisindeki ve Çevresindeki Su Kaynakları Yıl 2010 2011 2012 Sıra No Sağa Yukarı Yüksekliği Sondaj Derinliği 1 642832.00 4093103.00 434.15 39.50 Yok 2 642837.00 4093111.00 437.62 9.50 Yok 3 642837.00 4093109.00 436.44 19.00 Yok 4 642823.00 4093108.00 438.27 48.00 Yok 5 642881.00 4093152.00 450.50 36.50 Yok 6 642878.00 4093164.00 451.82 60.00 Yok 7 641824.30 4092572.00 390.75 39.50 Yok 1 642992.00 4093237.00 496.70 178.00 Yok 2 643017.00 4093212.00 503.00 210.00 Yok 3 642958.00 4093184.00 495.80 114.00 Yok 4 643060.00 4093226.00 494.64 139.50 Yok 5 643095.00 4093303.00 487.08 99.50 Yok 1 643174.84 4093389.85 480.85 93.50 Yok 2 643041.00 4093286.00 462.00 100.00 Yok 3 643124.36 4093312.74 490.00 98.50 Yok 4 643015.75 4093321.78 454.50 103.50 Yok 5 643156.03 4093310.33 494.19 132.50 Yok 94 Yeraltı Suyu Durumu MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 25. Su Kaynaklarının Fotoğrafları Su kaynaklarını gösterir uydu görüntüsü aşağıdaki şekilde verilmiştir. Şekil 26. Su Kaynaklarının Uydu Görüntüsü 95 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.4.d. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrojeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Söz konusu proje kapsamında ek cevher zenginleştirme tesisi kurulması planlanmakta olup cevher zenginleştirme tesisinin montajının yapılacağı alanda ufak çaplı arazi tesviye çalışmaları yapılması planlanmaktadır. Proje alanı içerisinden Karabucak deresi geçmektedir. Karabucak deresine bağlanan mevsimsel olarak akış gösteren dereler bulunmaktadır. Proje kapsamında söz konusu mevsimsel akış gösteren kuru derelere müdahale edilmeyecek, kuru dere yataklarına pasa, evsel nitelikli atık vb. dökülmeyecektir. Proje sahası ve çevresinde bulunan kuru dere yataklarından malzeme temin edilmeyecektir. Krom ocağı sahalarında gerçekleştirilecek patlatmalar esnasında gecikmeli kapsüller kullanılarak vibrasyonun azaltılması amaçlanmaktadır. Patlatma esnasında oluşacak vibrasyonun DSİ yapıları (sulama kanalı, sondaj kuyu) ve yer altı suları üzerinde olumsuz etki yaratması durumunda patlatma dizaynı değiştirilerek anlık şarj düşürülecektir. Zenginleştirme işlemi sonucu şlam (ince sulu kum) ve kum atıkları oluşmaktadır. Kum atıklar tenör oranı % 3 ‘den fazla olması durumunda Kum Stok alanlarında geçici olarak depolanacaktır. Kum atıkların tenör oranı % 3 ‘den az olması durumunda düzenli depolama alanlarında bertaraf edilecektir. Şlam ise havuzlarda çöktürüldükten sonra düzenli depolama alanlarında bertaraf edilecektir. Mevcut tesiste oluşan atıklar için Atık Değerlendirme Raporu hazırlatılmıştır. Rapora göre mevcutta oluşan atıkların tenör oranı % 3,12 olarak tespit edilmiştir. Rapor Ek-22 ‘de verilmiştir. Zenginleştirme tesisinden çıkacak atıklar (kum, şlam) 2012/15 sayılı Genelge ve Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre bertaraf edileceğini beyan ve taahhüt ederiz. Atık depolama alanlarında kayma, göçük gibi kaza durumlarında dere yataklarının akışı engellenmesi durumunda dere yatağı eski haline getirilecektir. ÇED Olumlu Kararının alınmasına müteakiben, krom ocağı ve cevher zenginleştirme tesisinin işletmeye alınması öncesi planlanan faaliyet sırasında olası sızıntı sularının yeraltı ve yerüstü sularına etkisini tespit amacıyla mevcut su kalitesinin tayin edilmesi için akredite olmuş laboratuarda su analizleri yaptırılacak ve projenin tüm aşamalarında (işletme öncesi, işletme süresi ve işletme sonrası) su kalitesinin izlenmesi için belirlenen periyotlarda numune alınarak yer altı suyu kontrol edilecektir. Alınan numune raporları, Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ’ne sunulacaktır. Proje alanı içerisinden, sınırından veya yakınlarından geçmekte olan yüzeysel su kaynakları üzerinden yol geçişi sağlanması durumunda DSİ 6. Bölge Müdürlüğü ‘nden görüşleri alınarak geçiş sağlayacağımızı taahhüt ederiz. 96 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Zenginleştirme atığının genel özelliklerini belirlenmesi için Çukurova Üniversitesi ‘ne Değerlendirme Raporu hazırlatılmıştır. Rapor Ek-16 ‘da sunulmuştur. Su Erozyonu Su erozyonu diğer erozyon çeşitleri içerisinde en yaygın ve etkilisidir. Eğimli arazilerde vejetasyon zayıflığı veya vejetasyonun tamamı yok olduğu zaman yere düşen yağmur damlaları darbe etkisi ile toprak parçalarını yerinden koparır, parçalar ve yüzeysel akışa geçen yağmur suları bu toprak parçalarını sürükleyerek aşağılara taşırlar. Su erozyonunu meydana getiren ana faktörler; hareket halinde bulunan suyun hidrolik, mekanik ve çözücü (eritici) etkileridir. Su erozyonuna etki eden faktörler ise; iklim, topografya, vejetasyon, toprak ve insandır. Değişik kullanımlar altındaki yamaç arazilerde, erozyon olayının durdurulmasında genellikle iki ilkeden hareket edilmektedir: - Yağmur damlasının toprak yüzeyi üzerindeki tahripkar etkisini ortadan kaldırmak, - Yüzeysel akışın tehlikesiz bir şekilde akmasını ve toprak içine infiltrasyonunu sağlamak. Bu ilkelerden yola çıkarak faaliyet sahasında üretim aşamasında erozyonla mücadele açısından gerektiğinde yeterli önlemler alınacaktır. Şev açıları kaymaya mahal vermeyecek şekilde ayarlanacaktır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla üst kotlarda yaklaşık % 0,5 – 1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5–1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5–1,0’lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. Vaziyet planında açık ocak alanları ve depolama alanları etrafında yağmur suyunun alanlara girmemesi için kuşaklama kanalları gösterilmiştir. Faaliyetin hazırlık ve işletme aşamalarında 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmeliği” hükümleri gereği toprakta herhangi bir kirliliğe neden olunmayacaktır. 97 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.5. Hidrolojik Özellikler 4.5.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri Göksu nehri, Berdan çayı, Anamur (Dragon) çayı, Lamas Çayı, Efrenk Çayı önemli akarsuları oluşturmaktadır. Mersin’de bulunan akarsuların su rejimleri dağlar ve platoların bazı bölümlerinin orman örtüsünden yoksun olması nedeniyle genellikle düzensizdir. Yüksek oranda mil taşımalarına karşın akarsular, iyi nitelikli sulama suyu özellikleri göstermektedir. Göller olarak Akgöl, Paradeniz ve Keklik Gölü bulunmaktadır. Ayrıca Çavuşlu ve Esenpınar Göletleri bulunmaktadır. Proje alanı içerisinden Karabucak deresi geçmektedir. Karabucak deresine bağlanan Kusça deresi ve Kaplanlıkoyak deresi geçmektedir. Ayrıca Karabucak deresine bağlanan mevsimsel akış gösteren kuru dereler geçmektedir. Proje alanı içerisinde ve çevresinde harita çalışması ve arazi çalışmaları yapılmıştır. Proje alanı etrafında su kaynaları tespit edilmiştir. Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü ‘nün görüşü doğrultusunda ÇED talep edilen alan yeniden düzenlenmiştir. Proje alanı ve yakın çevresindeki yerüstü ve yeraltı su kaynakları hakkında detaylı bilgi Bölüm 4.4.b ve Bölüm 4.4.c ‘de verilmiştir. 4.5.b. Projenin göl, baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu Proje alanı içerisinde ve çevresindeki akarsu ve derelerin konumu Bölüm 4.4.b. ‘de gösterilmiştir. Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi proje alanının 25 km batısında Arslanköy Göleti, 7 km batısında Efrenk Barajı, 13 km güneybatısında Değirmençay Barajı, 20 km doğusunda Berdan Barajı ve 11 km kuzeydoğusunda Pamukluk Barajı bulunmaktadır. 98 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 11 km 25 km 20 km 7 km 13 km Şekil 27. Proje Alanı ve Çevresindeki Baraj ve Göletler 4.5.c. Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar) Proje kapsamında yüzeysel su kaynaklarından çöktürme havuzları için eksilen suyun tamamlanması için kullanılacaktır. Havuzlarda buharlaşma gibi durumlarda eksilen su Karabucak deresinden karşılanacaktır. Buharlaşmadan dolayı eksilecek ve gerekli olacak su miktarı Bölüm 5.2. ‘de hesaplanmıştır. Proje alanı içerisinde geçen Karabucak Deresinden iki noktadan su numunesi alınmış ve analiz yaptırılmıştır. Analiz sonuç raporları Ek-12 ‘de verilmiştir. Numune alınan noktalar Ek-11 ‘de verilen Hidrojeolojik Haritada gösterilmiş ve koordinatları verilmiştir. Karabuk deresiden su kullanımı için Mersin İl Özel İdaresi ‘den su kiralaması yapılmıştır. Kira Kontratosu Ek-19 ‘da verilmiştir. Mevcutta dereden su kullanımı 18.750 ton/yıl ‘dır. Planlanan su kullanımı gerekli izinler alındıktan sonra 35.583,71 m3/yıl olacaktır. Su ihtiyacının Karabucak deresinden karşılanamaması durumunda 167 sayılı Yeraltısuları kanunu uyarınca gerekli izinler alındıktan sonra yer altı suyundan faydalanılması planlanmaktadır. 4.5.d. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Söz konusu proje kapsamında ek cevher zenginleştirme tesisi kurulması planlanmakta olup cevher zenginleştirme tesisinin montajının yapılacağı alanda ufak çaplı arazi tesviye çalışmaları yapılması planlanmaktadır. 99 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Proje alanı içerisinden Karabucak deresi geçmektedir. Karabucak deresine bağlanan mevsimsel olarak akış gösteren dereler bulunmaktadır. Proje kapsamında söz konusu mevsimsel akış gösteren kuru derelere müdahale edilmeyecek, kuru dere yataklarına pasa, evsel nitelikli atık vb. dökülmeyecektir. Proje sahası ve çevresinde bulunan kuru dere yataklarından malzeme temin edilmeyecektir. Krom ocağı sahalarında gerçekleştirilecek patlatmalar esnasında gecikmeli kapsüller kullanılarak vibrasyonun azaltılması amaçlanmaktadır. Patlatma esnasında oluşacak vibrasyonun DSİ yapıları (sulama kanalı, sondaj kuyu) ve yer altı suları üzerinde olumsuz etki yaratması durumunda patlatma dizaynı değiştirilerek anlık şarj düşürülecektir. ÇED Olumlu Kararının alınmasına müteakiben, krom ocağı ve cevher zenginleştirme tesisinin işletmeye alınması öncesi planlanan faaliyet sırasında olası sızıntı sularının yeraltı ve yerüstü sularına etkisini tespit amacıyla mevcut su kalitesinin tayin edilmesi için akredite olmuş laboratuarda su analizleri yaptırılacak ve projenin tüm aşamalarında (işletme öncesi, işletme süresi ve işletme sonrası) su kalitesinin izlenmesi için belirlenen periyotlarda numune alınarak yer altı suyu kontrol edilecektir. Alınan numune raporları, Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Taşkın Riski Değerlendirmesi Proje alanı içerisinden Karabucak deresi geçmektedir. Özellikle idari alan ve tesis alanı etrafından dolanmaktadır. Karabucak deresinden kaynaklı taşkın oluşma riski bulunmaktadır. Bu kapsamda yapılacak işlemler ve alınacak önlemler aşağıda belirtilmiştir. - - - - Faaliyet kapsamında yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla üst kotlarda yaklaşık % 0,5–1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5–1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5–1,0’lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Proje alanı içerisindeki dere yatakları değiştirilmeyecek, özellikle tesis etrafındaki dere yatağına set oluşturulacak ve dere yatağına taş, kaya malzemesinin dökülmesi engellendiği gibi olası bir taşkına karşı tesis alanları korunacaktır. Dere yatakların malzeme alımı yapılmayacaktır. Faaliyet alanında üretim çalışmalarının sürdüğü kış ve bahar aylarında, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün belirttiği yağış verileri takip edilecek olup, yağışın yoğun olduğu günlerde faaliyet alanında çalışma yapılmayacaktır. Faaliyet alanı içerisinde çalışma yapılacak alanlarda ve tesis, idari bina gibi alanlar etrafından drenaj kanalları oluşturulacaktır. Drenaj kanalları ile yağmur sularının çalışma alanlarına girişi engellenecektir. Drenaj kanallarında toplanan yağmur suları Karabucak deresine verilecektir. 100 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.6. Meteorolojik ve iklimsel özellikler 4.6.a. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve iklimsel özellikler a) Bölgenin Genel İklim Şartları Mersin ilinde iki tip iklim görülür. Birinci tip kıyı ve ovalardaki Akdeniz iklimi, ikincisi yüksek yerlerdeki karasal iklimdir. Akdeniz ikliminin karakteri yazlar sıcak ve kurak, kışların ılık ve yağışlı olmasıdır. Mersin ilinin kuzey kısımları yüksek dağlarla çevrilmiş olması dolayısıyla kuzey rüzgarlarına karşı kapalı oluşu yaz aylarının çok sıcak geçmesine neden olmaktadır. Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Mersin Meteoroloji istasyonuna ait uzun yıllar 1970-2012 verileri aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Veriler Ek-17 ‘de verilmiştir. b) Basınç Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilene göre maksimum basınç 1033,8 hPa Ocak ayında, minimum basınç 990,1 hPa Aralık ayında ölçülmüştür. Yıllık ortalama basınç 1012,3 hPa ‘dir. Tablo 65. Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri Aylar Ortalama Basınç (hPa) Maksimum Basınç (hPa) Minimum Basınç (hPa) Ocak 1017,7 1033,8 993,8 Şubat 1015,8 1032,3 993,3 Mart 1014,2 1030,6 990,6 Nisan 1011,9 1025,6 991,7 Mayıs 1010,9 1021,9 998,0 Haziran 1008,0 1016,7 996,9 Temmuz 1004,9 1011,6 995,5 Ağustos 1005,8 1011,9 998,6 Eylül 1009,9 1020,5 1001,6 Ekim 1013,9 1024,5 1002,4 Kasım 1016,9 1028,5 997,8 Aralık 1018,0 1031,8 990,1 Yıllık 1012,3 1033,8 990,1 101 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 28. Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Grafiği c) Sıcaklık Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilene göre maksimum sıcaklık 38,5 °C Eylül ayında, minimum sıcaklık -4,5 °C Ocak ayında ölçülmüştür. Yıllık ortalama sıcaklık 19,3 °C ‘dir. Tablo 66. Ortalama, Maksimum ve Minimum Sıcaklık Değerleri Aylar Ortalama Sıcaklık (oC) Maksimum Sıcaklık (oC) Minimum Sıcaklık (oC) Ocak 10,4 25,2 -4,5 Şubat 11,1 24,0 -3,6 Mart 13,9 29,8 -1,5 Nisan 17,7 34,7 3,8 Mayıs 21,5 35,8 9,1 Haziran 25,3 35,0 5,3 Temmuz 28,0 37,3 16,3 Ağustos 28,5 37,2 16,7 Eylül 25,9 38,5 12,5 Ekim 21,5 36,4 5,6 Kasım 15,9 30,2 0,7 Aralık 11,8 27,0 -3,0 Yıllık 19,3 38,5 -4,5 102 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 29. Ortalama, Maksimum ve Minimum Sıcaklık Grafiği d) Yağış Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilene göre bu güne kadar gözlenen günlük maksimum yağış 175,4 mm Aralık ayında ölçülmüştür. Ortalama yağış en yüksek 132,9 mm Aralık ayında ve en düşük 4,4 mm Ağustos ayında ölçülmüştür. Yıllık ortalama toplam yağış 579,3 mm ‘dir. Tablo 67. Ortalama Toplam Yağış ve Maksimum Yağış Değerleri Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Toplam Yağış (mm) 102,4 78 53,8 38,1 22,7 9,8 8 4,4 7 41,9 80,3 132,9 579,3 103 Maksimum Yağış (mm) 109 102 80,8 48,6 49,4 29,7 58,8 30,3 41,2 50,1 86,4 175,4 175,4 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 30. Ortalama Toplam Yağış ve Maksimum Yağış Grafiği Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilerine göre standart zamanlarda ölçülen en yüksek yağış miktarı verileri ve Olağanüstü Meteorolojik Olaylar (FEVK) verileri Ek-17 ‘de verilmiştir. e) Ortalama Nisbi Nem Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilene göre ortalama nisbi nem, en yüksek % 75,6 mm Temmuz ayında, en düşük % 63,3 mm Ekim ayında ölçülmüştür. Tablo 68. Ortalama Nisbi Nem Değerleri Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Nisbi Nem (%) 66,5 67,0 68,8 71,3 73,3 74,6 75,6 73,3 67,2 63,3 63,6 66,2 69,2 104 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 31. Ortalama Nisbi Nem Grafiği f) Buharlaşma Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilene göre bu güne kadar gözlenen günlük maksimum buharlaşma 13,2 mm Eylül ayında ölçülmüştür. Ortalama buharlaşma en yüksek 173,8 mm Temmuz ayında ve en düşük 39,1 mm Aralık ayında ölçülmüştür. Yıllık ortalama toplam buharlaşma 1198,6 mm ‘dir. Tablo 69. Buharlaşma Değerleri Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm) Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 39,6 45,3 71,0 91,1 124,5 153,9 173,8 165,4 137,3 99,6 58,0 39,1 1198,6 5,0 8,8 6,6 8,0 10,6 12,4 12,0 10,3 13,2 8,6 6,1 6,0 13,2 105 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 32. Ortalama Buharlaşma Grafiği g) Sayılı Günler Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilerine göre; Kar Yağışlı Günler Sayısı yıllık toplam 0,2 'dir. Kar Örtülü Günler yoktur.Sisli Günler Sayısı yıllık toplam 1,8 'dir. Dolulu Günler Sayısı yıllık toplam 1,3 'dir. Kırağılı Günler Sayısı yıllık toplam 6,4 'dir. Orajlı Günler Sayısı yıllık toplam 30,9 'dir. Tablo 70. Sayılı Gün Değerleri 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Yıllık Toplam 0 - - - - - - - - - 0,2 - - - - - - - - - - 0 0,2 0,1 0,2 0,6 0,4 0,2 0,1 0 - 0 0 0 1,8 0,1 0,3 0,2 0 0,1 0 - 0 - Kırağılı Günler Sayısı 3,1 1,7 0,2 - - - - - - 3 2 0,9 1 Aylar Kar Yağışlı Günler Sayısı Kar Örtülü Günler Sayısı Sisli Günler Sayısı Dolulu Günler Sayısı Orajlı Günler Sayısı 1 2 0,1 0,1 - 2 - 2,5 2,8 3,2 106 0,2 0,1 0,3 - 0 1,3 1,4 6,4 2,1 4,8 3,3 3,3 30,9 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 33. Sayılı Günler Grafiği 1 Şekil 34. Sayılı Günler Grafiği 2 107 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 35. Sayılı Günler Grafiği 3 h) Maksimum Kar Kalınlığı Mersin Meteoroloji ölçülememiştir. istasyonu 1970-2012 verilene göre Kar kalınlığı Tablo 71. Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri Aylar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Yıllık Toplam Maksimum Kar Kalınlığı (cm) - - - - - - - - - - - - 0 i) Rüzgar Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgar Yönü Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilene göre yıllık ortalama esme sayıları toplamına bakıldığında en çok esen rüzgar NNW (kuzeykuzeybatı) yönünde, en çok ikinci olarak esen rüzgar SSW (güneygüneybatı) yönünde ve en çok üçüncü olarak esen rüzgar N (kuzey) olduğu gözlenmektedir. 108 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 72. Aylık Rüzgar Yönü ve Esme Sayıları 12 Yıllık N 4455 3500 3354 2891 2322 1792 1757 2121 3286 3890 4202 4715 38285 NNE 5383 3821 3165 2671 2338 2220 2143 2265 2077 2599 3405 4741 36828 NE 2033 1914 1485 1208 1278 1097 947 799 753 958 1454 1839 15765 ENE 2019 1853 1352 1208 1155 1146 961 664 587 1018 1470 1784 15217 569 411 400 Aylar E ESE 1 899 2 850 3 673 7 8 9 10 18315 932 773 714 SE 639 694 612 479 10017 SSE 682 1004 1500 1596 2058 2686 3197 2636 1870 1393 881 637 20140 S 450 625 1264 1421 2106 2630 3478 2686 1789 1147 535 329 18460 SSW 718 1070 2371 3471 4919 5705 6640 6690 4549 2486 975 548 40142 SW 379 619 1711 2291 3012 2888 2720 2980 2412 1687 823 395 21917 WSW 616 922 1708 1910 2014 1482 1179 1485 1732 1722 981 548 16299 W 242 383 438 641 982 1132 1226 547 11 1527 1618 1659 1516 1676 1686 1695 1426 1297 1400 1449 1366 928 749 6 8285 898 821 5 857 722 795 4 596 514 388 394 568 270 5811 WNW 1362 1377 1472 1264 976 677 588 813 1176 1439 1461 1312 13917 NW 2862 2761 2596 2197 1637 1118 1070 1331 2080 3214 3533 3526 27925 NNW 7721 6110 5972 4946 4214 3632 3382 4116 5506 7084 7982 8627 69292 Şekil 36. Yıllık Esme Sayıları Grafiği 109 671 706 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 37. Mevsimlere Göre Esme Sayıları Grafiği 110 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 38. Aylara Göre Esme Sayıları Grafiği 111 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 39. Aylara Göre Esme Sayıları Grafiği 112 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Yönlere Göre Rüzgar Hızı Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilene göre yıllık ortalama en fazla rüzgar hızı SSW (güneygüneybatı) yönünde 3,2 m/s hızında ölçülmüştür. Tablo 73. Yönlere Göre Rüzgar Hızları (m/s) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Yıllık N 1,5 1,5 1,4 1,5 1,3 1,3 1,3 1,2 1,3 1,4 1,4 1,5 1,4 NNE 1,6 1,7 1,5 1,6 1,5 1,5 1,4 1,4 1,4 1,4 1,5 1,6 1,5 2 2 2 2,1 1,8 1,8 1,6 1,6 1,7 1,6 1,8 1,9 1,8 ENE 2,2 2,3 2,1 2,1 1,9 1,8 1,8 1,7 1,9 1,9 2 2 2,0 E 2,3 2,5 2,4 2,4 2,1 2,1 1,8 2 2,2 2,2 2,3 2,2 2,2 ESE 2,3 2,5 2,5 2,5 2,4 2,4 2,2 2,3 2,5 2,3 2,2 2,1 2,4 SE 2,1 2,4 2,6 2,6 2,6 2,5 2,5 2,5 2,6 2,3 2,1 1,8 2,4 2 2,2 2,4 2,6 2,6 2,8 2,8 2,8 2,7 2,2 1,9 1,7 2,4 S 2,4 2,5 2,8 3,1 3,2 3,3 3,3 3,4 3,3 2,8 2,1 2 2,9 SSW 2,3 2,5 3,1 3,4 3,5 3,8 4 4,1 3,9 2,9 2,2 2,1 3,2 SW 2,2 2,5 3,3 3,3 3,4 3,6 3,8 3,9 3,8 3 2,1 1,9 3,1 WSW 1,8 2 2,2 2,1 2,1 2,2 2,3 2,3 2,4 2,2 1,8 1,5 2,1 W 1,5 1,7 1,9 1,7 1,5 1,6 1,4 1,5 1,7 1,8 1,5 1,4 1,6 WNW 1,2 1,3 1,3 1,2 1,1 1,1 1,1 1 1,2 1,4 1,3 1,2 1,2 NW 1,3 1,3 1,2 1,2 1,1 1 1 1 1,1 1,3 1,3 1,3 1,2 NNW 1,4 1,4 1,3 1,3 1,2 1,1 1,1 1,1 1,2 1,3 1,4 1,4 1,3 Aylar NE SSE Şekil 40. Yönlere Göre Rüzgar Hızları Grafiği 113 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Ortalama Rüzgar Hızı ve Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilene göre rüzgar hızı yıllık ortalaması 2,2 m/s, maksimum rüzgar hızı Ocak ayında WSW (batıgüneybatı) yönünde, 34,2 m/s ölçülmüştür. Tablo 74. Ortalama Rüzgar Hızı ve Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) 2,0 2,0 2,1 2,2 2,4 2,6 2,7 2,6 2,3 2,0 1,8 1,9 2,2 Maksimum Rüzgar Hızı (m/s) ve Yönü 25,2 34,2 26,4 25,0 25,3 28,2 26,2 20,2 25,0 27,9 25,7 24,8 34,2 SSW WSW SW SW SW NNW NW NNE SSW SSW SSW E WSW Şekil 41. Ortalama Rüzgar Hızı ve Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği 114 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Ortalama Fırtınalı Günler ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Mersin Meteoroloji istasyonu 1970-2012 verilene göre yıllık toplam fırtınalı günler sayısı 4,9 ve yıllık toplam kuvvetli rüzgarlı günler sayısı 28,7 olarak ölçülmüştür. Tablo 75. Ortalama Fırtınalı Günler ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Fırtınalı Günler Sayısı Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 0,6 0,6 0,8 0,6 0,3 0,1 0 0,1 0,2 0,5 0,5 0,6 4,9 Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı 2,8 3,1 3,6 3,9 2,6 1,6 1,3 1,6 1,9 2 2 2,3 28,7 Şekil 42. Ortalama Fırtınalı Günler ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Grafiği 115 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.6.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler sırasında yerel ve bölgesel iklimde oluşabilecek Meteorolojik ve iklimsel etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Söz konusu projenin arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerinde gerçekleştirilecek faaliyetlerin yerel ve bölgesel iklimde bir etki meydana getirmesi beklenmemektedir. 4.7. Flora-Fauna 4.7.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna Minsan Madencilik San. ve Tic. A.Ş. tarafından Mersin İli, Toroslar İlçesi, Musalı Köyü, Karabucak Deresi Mevkii, 15266 sicil nolu sahada yürütülen krom ocağı ve zenginleştirme tesisi faaliyetinde kapasite artırımı, alan genişletilmesi planlanmaktadır. Zenginleştirme tesisinde fiziksel metot uygulanmaktadır. 15266 sicil nolu ruhsat alanı 496,05 hektardır. Söz konusu "Krom Ocağı ve Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı Projesi" kapsamında Mayıs 2013 tarihinde Uzman Biyolog Murat DOĞAN tarafından kısa süreli arazi çalışması ve daha sonrasında detaylı literatür çalışması yapılarak proje alanı ve çevresinin flora ve fauna türlerinin teşhisi ve projeden kaynaklanacak etkilere karşı alınacak çevresel önlemler belirlenmeye çalışılmıştır. Ülkemiz topografik yapı ve iklim özelliklerinin farklılığından dolayı 3 floristik bölgenin etkisi altındadır. Bunlar; Akdeniz, İran-Turan ve Avrupa – Sibirya bölgeleridir. Mersin İli, Toroslar İlçesi sınırları içinde yer alan proje alanı Akdeniz Fitocografik Bölgesi sınırları ve Davis tarafından tanımlanan ve Türkiye florasında kullanılan Grid kareleme sistemine göre de C–4 karesi içerisinde yer almaktadır. 116 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Faaliyet Alanı Faaliyet Alanı Şekil 43. Grid Kareleme Sistemine Göre Faaliyet Alanının Durumu (a), Faaliyet Alanının Türkiye’nin Fitocoğrafik Bölgeleri içerisindeki yeri (b) Doğu Akdeniz bölgesinde Mersin ili, Toroslar ilçesinde yer alan faaliyet alanı “Akdeniz Bitki Coğrafyası” sınırları içerisinde bulunmaktadır. Türkiye'nin Akdeniz bölgesinde vejetasyon, deniz seviyesinden itibaren dağların yüksek kısımlarına doğru farklı vejetasyon katlardan meydana gelir. Sıcak Akdeniz Vejetasyon Katı: Bu kat O ila 500 metreler arasında gelişir ve ülkemizde genellikle Ceratonia siliqua (keçi boynuzu), Olea europaea (zeytin), Quercus coccifera (kermes meşesi), Pinus brutia (kızılçam), Pinus pinea (fıstık çamı ), gibi türlerle temsil edilir. Asıl Akdeniz vejetasyon katı: Bu kat genellikle 500 ila 1000 metreler arasıda gelişir ve ülkemizde Pinus brutia, P.pinea, Quercus ilex, Juniperus phoenicea, Quercus infectoria gibi türlerle karakterize edilir. 117 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Üst Akdeniz vejetasyon katı: Bu kat 1000-1500 metreler arasında gelişir ve ülkemizde Quercus cerris (saçlı meşe), Q. frainetto (macar meşesi), Ostrya carpinifolia (kayacık), Carpinus orientalis gibi türlerle temsil edilir. Akdeniz dağ vejetasyon katı: Bu vejetasyon katı genellikle 1500 ila 2000 metreler arasında gelişir ve ülkemizde Pinus nigra, Cedrus libani, Abies cilicica, Populus tremula gibi türlerle temsil edilir. Akdeniz yüksek dağ vejetasyon katı: Bu vejetasyon katı 2000 metrenin üzerinde gelişir ve ülkemizde Juniperus foetidissima, J. excelsa gibi ardıçlarla ve kısmen step vejetasyonu ile temsil edilir. Faaliyet alanı ve çevresinde Maki Vejetasyonu hakim olup, yer yer tarım alanları mevcuttur. Faaliyet alanı Ceratonia siliqua (keçi boynuzu), Olea europaea (zeytin), Quercus coccifera (kermes meşesi), Pinus brutia (kızılçam), Pinus pinea (fıstık çamı) gibi türlerle temsil edilen Sıcak Akdeniz Vejetasyon Katında yer almaktadır. Faaliyet alanına ait fotoğraflar aşağıdaki şekilde ve faaliyet alanı ve çevresinde yapılan arazi ve literatür çalışmalarına göre var olabileceği düşünülen flora türleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. 118 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 44. Faaliyet alanına ait fotoğraflar 119 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 45. Faaliyet alanına ait fotoğraflar 120 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 46. Faaliyet alanına ait fotoğraflar 121 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 47. Faaliyet alanına ait fotoğraflar 122 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 76. Faaliyet alanı ve çevresinde yapılan arazi ve literatür çalışmalarına göre tespit edilen flora türleri Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür PTERIDOPHYT A At kuyruğu G Equisetaceae Equisetum palustre L. Adiantaceae Adiantum capillis-veneris L. L Hypolepidaceae Pteridium aquilinum (L.) Kuhn L Aspleniaceae Asplenium trichomanes L. L Aspleniaceae A. adiantum-nigrum L. L Aspleniaceae Ceterach officinarum DC. L Aspleniaceae Phyllitis Newm. Aspidiaceae Polystichum setiferum (Forssk.) Woynar. L Polypodiaceae Polypodium vulgare L. subsp. vulgare L sclopenendrium (L.) L SPERMATOPHY TA GYMNOSPERM AE Pinaceae Kızılçam P. brutia Ten. G ANGIOSPERMA E DICOTYLEDON EAE Ranunculaceae Clematis vitalba L. Ranunculaceae C. flammula L. Ranunculaceae Adonis annua L. Kan damlası L Ranunculaceae R. chius DC. Düğün çiçeği L Ranunculaceae Thalictrum orientale Boiss. Papaveraceae Papaver rhoeas L. Papaveraceae Hypecoum procumbens L. Brassicaceae Raphanus raphanistrum L. Brassicaceae Iberis spruneri Jord. Brassicaceae Thlaspi annuum Koch L Brassicaceae Thlaspi oxyceras (Boiss.) Hedge L Brassicaceae Capsella Medik. L Brassicaceae Neslia apiculata Fisch. L Brassicaceae Alyssum strigosum Banks & Sol. subsp. strigosum L Brassicaceae Alyssum murale Waldst. & Kit. var. haradjianii L Brassicaceae Sisymbrium altissimum L. L bursa-pastoris L Akdeniz L L Haşhaş L Akdeniz L L Akdeniz (L.) Çoban çantası 123 L MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür Capparaceae Capparis spinosa L. var. spinosa Cistaceae Cistus creticus L. Cistaceae Helianthemum nummularium (L.) Miller subsp. tomentosum (Scop.) Laden Schnz et Thellung L Cistaceae Fumana arabica (L.) Spach var. arabica L Cistaceae Fumana thymifolia (L.) Variot var. thymifolia Violaceae Viola alba dehnardtii (Ten.) Becker Violaceae Viola sieheana Becker Polygalaceae Polygala supina Schreb. L P. comosa Schkur L Portulacaceae Portulaca oleracea L. L Caryophyllaceae Minuartia mesogitana (Boiss.) Hand.-Mazz. subsp. mesogitana Caryophyllaceae Cerastium glomeratium Thuill. L Caryophyllaceae Vaccaria pyramidata grandiflora L Caryophyllaceae Silene italica (L.) Pers. L Caryophyllaceae S. confertiflora Chowdh. L Caryophyllaceae S. vulgaris (Moench) Garcke var. vulgaris L Illecebraceae L Laden Besser subsp. Akdeniz Akdeniz L L Menekşe L Menekşe L Akdeniz var. Paronychia argentea Lam var. scariossima Post Akdeniz L L Polygonaceae Polygonum persicaria L. L Polygonaceae Polygonum aviculare L. L Polygonaceae Polygonum convolvulus L. L Polygonaceae Rumex conglomeratus Murray L Polygonaceae Rumex chalepensis Miller L Polygonaceae Rumex pulcher L. L Chenopodiaceae Chenopodium (Moench.) Aschers. Chenopodiaceae Chenopodium album L. subsp. album var. album L Amaranthaceae Amaranthus chlorostachys Willd. L Tamaricaceae Tamarix smyriensis Bunge foliosum L L Hypericaceae H. thymifolium Banks. et Sol. Binbirdeli Akdeniz k otu Hypericaceae Hypericum perforatum L. Binbirdeli k otu L Malvaceae Althaea cannabina L. Hatmi L 124 L MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür Linaceae Linum aroanium Boiss. & Orph. Keten L Geraniaceae Geranium purpureum Vill. L Geraniaceae Geranium molle L. subsp. molle L Geraniaceae Geranium columbinum L. L Geraniaceae Erodium acaule (L.) Becherer & Thell. Oxalidaceae Oxalis corniculata L. L Zygophyllaceae Tribulus terrestris L. L Staphylaceae Staphylea pinnata L. L Vitaceae Vitis sylvestris Gmelin Rhamnaceae Paliurus spina-christi Miller Karaçalı Rhamnaceae Rhamnus alaternus L. Cehri Akdeniz L Rhamnaceae Rhamnus punctatus Boiss. var. angustifolius Cehri Post Akdeniz L Anacardiaceae Cotinus coggyria Scop. Anacardiaceae Pistacia terebinthus L. subsp. Menengiç palaestina (Boiss.) Engler Celastraceae Akdeniz L L L Sumak Euanymus latifolius (L.) Mill. subsp. latifolius L L AvrupaSibirya L Keçiboyn Akdeniz uzu L Fabaceae Ceratonia siliqua L. Fabaceae Cercis siliquastrum L. subsp. hebecarpa Erguvan (Bornm.) Yalt. L Fabaceae Prosopis farcta (Banks & Sol.) Macbride L Fabaceae Chamaecytisus hirsutus (L.) Link L Fabaceae Gonocytisus Spach angulatus (L.) Genista lydia Boiss. antiochia (Boiss.) P. Gibbs. var. Fabaceae Fabaceae Genista anatolica Boiss. Fabaceae Spartium junceum L. Fabaceae Calicotome villosa (Poiret) Link Fabaceae Lupinus angustifolius L. subsp. Bakla angustifolius L Fabaceae Colutea cilicica Boiss. et Bal. Patlangaç L Fabaceae Astragalus hamosus L. Geven L Fabaceae A. glycyphyllos glycyphylloides (DC.) Matws. Geven L Fabaceae Psoralea bitumiosa L. L. Akdeniz L Katırtırna Akdeniz ğı L Katırtırna Akdeniz ğı L Akdeniz L Abdestbo Akdeniz zan L subsp. Akdeniz 125 L MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür AvrupaSibirya Fabaceae Vicia cracca L. subsp. cracca Fiğ Fabaceae Vicia canescens canescens Fiğ L Fabaceae Vicia villosa Roth eriocarpa (Hausskn.) P.W.Ball Fiğ L Fabaceae Vicia hybrida L. Fiğ L Fabaceae Vicia sativa L. subsp. sativa Fiğ L Fabaceae Lens ervoides (Brign.) Grande Mercimek Akdeniz L Fabaceae Lathyrus niger (L.) Bernh. subsp. Burçak niger AvrupaSibirya L Fabaceae Lathyrus spathulatus Cel. Burçak Akdeniz L Fabaceae Lathyrus annuus L. Burçak Fabaceae Lathyrus aphaca modestus P.H.Davis Fabaceae Ononis reclinata L. Fabaceae Ononis spinosa leiosperma (Boiss.) Sirj. Fabaceae Ononis phyllocephala Boiss. Fabaceae Trifolium hirtum All. Fabaceae Trifolium lappaceum L. Fabaceae Trifolium arvense L. var. arvense Üçgül L Fabaceae Trifolium angustifolium L. var. Üçgül angustifolium L Fabaceae Trifolium purpureum Boiss. var. pamphylicum Üçgül (Boiss. & Heldr.) Zoh. Fabaceae Melilotus indica (L.) All. Fabaceae Melilotus elegans Salzm. Akdeniz L Fabaceae Trigonella spruneriana Boiss. var. sibthorpii (Boiss.) Hub.- Mor. Akdeniz L Fabaceae Trigonella kotschyi Fenzl İran-Turan L Fabaceae Medicago lupulina L. Fabaceae Medicago coronota (L.) Bart. Fabaceae M. rigidula (L.) All. var. rigidula Fabaceae Dorycnium hirsutum (L.) Ser. Fabaceae Lotus peregrinus peregrinus Fabaceae Lotus angustissimus L. Fabaceae Tetragonolobus Moench Fabaceae Hymenocarpus circinnatus (L.) Savi Fabaceae Coronilla emerus Lab. subsp. subsp. L. L. var. Burçak L L Akdeniz L Akdeniz L subsp. L Akdeniz L Üçgül Akdeniz L Üçgül Akdeniz L Akdeniz L L L L. Akdeniz var. L L Akdeniz L AvrupaSibirya L L purpureus L. subsp. 126 Akdeniz L Akdeniz L L MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür emerus Fabaceae Coronilla parviflora Willd. Fabaceae Scorpiurus muricatus L. var. subvillosus (L.) Fiori Akdeniz L Fabaceae Onobrychis caput-galli (L.) Lam. Korunga Akdeniz L Fabaceae Onobrychis gracilis Besser Fabaceae Alhagi mannifera Desv. Rosaceae Prunus spinosa dasyphylla (Schur) Domin Rosaceae Prunus divaricata Ledeb. subsp. divaricata Rosaceae Rosa canina L. Gül L Rosaceae Fragaria vesca L. Çilek L Rosaceae Pyracantha Roemer Rosaceae Crataegus monogyna subsp. monogyna Rosaceae Sorbus torminalis (L.) Crantz. Üvez var. torminalis Rosaceae Pyrus syriaca Boiss. var. syriaca Armut L Myrtaceae Myrtus communis communis Mersin L Punicaceae Punica granatum L. Nar L Crassulaceae Sedum pallidum pallidum var. Damkoru ğu L Apiaceae Eryngium falcatum Delar Akdeniz L Apiaceae Eryngium creticum Lam. Akdeniz L Apiaceae Bupleurum intermedium Poiret Apiaceae Ammi majus L. Akdeniz L Apiaceae Ferulago cassia Boiss. Akdeniz L Apiaceae Laser trilobium (L.) Borkh. L Apiaceae Torilis arvensis (Huds.) Link subsp. arvensis L Apiaceae Daucus guttatus Sm. Araliaceae Hedera helix L. Cornaceae Cornus sanguinea australis Cornaceae Cornus mas L. Çitlenbik AvrupaSibirya L Caprifoliaceae Sambucus nigra L. Mürver AvrupaSibirya L Valerianaceae Valeriana alliariifolia Adams L Dipsacaceae Dipsacus pilosus L L Dipsacaceae Scabiosa calocephala Boiss. L Asteraceae Xanthium spinosum L. L Korunga L L L. coccinea L subsp. Jacq. subsp. Bieb. L L J. Ateş dikeni M. L. AvrupaSibirya L Alıç L AvrupaSibirya L L L L. subsp. Sarmaşık L Çitlenbik L 127 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür Asteraceae Pallenis spinosa (L.) Cass. Akdeniz L Asteraceae Inula vulgaris (Lam.) Trevisan AvrupaSibirya L Asteraceae Pulicaria dysenterica (L.) Cass. L Asteraceae Conyza Cronquist L Asteraceae Calendula arvensis L. Asteraceae Anthemis tinctoria Asteraceae Achillea grandiflora Friv. Asteraceae Chrysanthemum segetum L. Akdeniz L Asteraceae Arctium minus (Hill) Bernh. subsp. pubens (Babington) Arenes AvrupaSibirya L Asteraceae Silybum marianum (L.) Gaertner Asteraceae Ptilostemon Greuter Asteraceae Tyrimnus Cass. Asteraceae Centaurea babylonica (L.) L. Asteraceae Centaurea solstitialis L. subsp. solstitialis Asteraceae Centaurea calcitrapa L. subsp. calcitrapa Akdeniz L Asteraceae Cichorium pumilum Jack Akdeniz L Asteraceae Hypochoeris radicata L. var. heterocarpa Moris AvrupaSibirya L Asteraceae Picris amalecitana (Boiss.) Eig Akdeniz L Asteraceae Helminthotheca echioides (L.) Holub. Asteraceae Urospermum picroides (L.) F.W.Schmidt. Asteraceae Rhagadiolus stellatus Gaertner var. edulis (Gaert.) DC. Asteraceae Sonchus oleraceus L. L Asteraceae Condrilla juncea L. var. juncea L Asteraceae Crepis reuterana Boiss. subsp. reuterana Akdeniz L Campanulaceae Campanula trachelium L. subsp. athoa (Boiss. & Heldr.) Hayek AvrupaSibirya L Campanulaceae Campanula rapunculus L. var. rapunculus AvrupaSibirya L Campanulaceae Michauxia L'Herit. ex Aiton Akdeniz L Campanulaceae Legousia speculum-veneris (L.) Akdeniz L canadensis tinctoria (L.) L L. diacantha var. Papatya L L (Lab.) leucographus (L.) L Akdeniz L Akdeniz L Akdeniz L L L Akdeniz L Akdeniz L (L.) campanuloides 128 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür Chaix Ericaceae Erica manipuliflora Salisb. Funda Ericaceae Arbutus andrachne L. Sandal Primulaceae Primula vulgaris Hudson subsp. Çuha vulgaris çiçeği Primulaceae Cyclamen coum Mill. var. coum Sıklamen Primulaceae Anagallis arvensis caerulea (L.) Gouan Styracaceae Styrax officinalis L. Oleaceae Jasminum fruticans L. Oleaceae Olea europaea L. var. sylvestris (Miller) Zeytin Lehr. Oleaceae Phillyrea latifolia orientalis Sebst. Apocynaceae L. Akdeniz L L AvrupaSibirya L Bern L var. L L Yasemin Akdeniz L Akdeniz L Kurtbağrı Akdeniz L Nerium oleander L. Akdeniz L Apocynaceae Vinca major L. subsp. major Akdeniz L Gentianaceae *Blackstonia perfoliata (L.) Hudson subsp. serotina (W.Koch ex Reichb.) Vollmann L Gentianaceae Centaurium erythraea Rafin. subsp. turcicum (Velen) Melderis L Convolvulaceae Calystegia Griseb. L Convolvulaceae Convolvulus dorycnium L. subsp. oxycephalus (Boiss.) Rech.fil Cuscutaceae Cuscuta campestris Yuncker Cuscutaceae Alhagi mannifera, 3.7.1990, Cosm., Boraginaceae Heliotrophium europaeum L. Boraginaceae Cynoglossum creticum L. Boraginaceae Lithospermum purpurocaeruleum L. Boraginaceae Lithodora hispidula Griseb. subsp. versicolor Meikle Boraginaceae Anchusa strigosa Labill. Solanaceae Solanum nigrum Solanaceae Solanum elatum Moench L Solanaceae Datura innoxia Miller L L. subsp. silvatica nigrum V. sinuatum Scrophulariaceae adenosephalum Murb. (Kit.) L. L L 70 L. Akdeniz m, L Akdeniz L L AvrupaSibirya L Akdeniz L (Sm.) L subsp. L var. Akdeniz 129 L MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür Scrophulariaceae V. galileum Boiss. Akdeniz L Linaria chalepensis (L.) Miller Scrophulariaceae var. chalepensis Akdeniz L Scrophulariaceae Veronica arvensis L. AvrupaSibirya L Scrophulariaceae Veronica cymbalaria Bodard Akdeniz L Scrophulariaceae Veronica leiocarpa Boiss. Akdeniz L Scrophulariaceae Wulfenia orientalis Boiss. Akdeniz L Akdeniz L Scrophulariaceae Lesquereuxia syriaca Boiss. & Reuter Verbenaceae Phyla nodiflora (L.) Greene L Verbenaceae Verbena officinalis L. L Verbenaceae Vitex agnus-castus L. Akdeniz L Lamiaceae Ballota nigra L. subsp. nigra (Fiori & Beg.) Petzak Akdeniz L Lamiaceae Stachys pinetorum Boiss. & Bal. Dağ çayı Akdeniz L Lamiaceae Stachys annua (L.) L. subsp. ammophila Dağ çayı Akdeniz (Boiss. & Bl.) Samuel. L Lamiaceae Stachys diversifolia Boiss. Dağ çayı Akdeniz L Lamiaceae Prunella vulgaris L. AvrupaSibirya L Lamiaceae Prunella orientalis Bornm. Lamiaceae Origanum syriacum bevanii (Holmes) Leswaart Lamiaceae L. L var. Akdeniz L Origanum laevigatum Boiss. var. laxum Post Akdeniz L Lamiaceae Calamintha nepeta (L.) Savi subsp. nepeta Akdeniz L Lamiaceae Mentha pulegium L. Yabani nane Lamiaceae Salvia tomentosa Miller Adaçayı Akdeniz L Lamiaceae Salvia viridis L. Adaçayı Akdeniz L Plantaginaceae Plantago major intermedia (Gilib.) Lange L. L subsp. L Akdeniz Thymelaceae Daphne sericea Vahl L L L Lauraceae Laurus nobilis L. Akdeniz L Santalaceae Thesium bergeri Zucc. Akdeniz L Akdeniz L Raflesiaceae Euphorbiaceae Cytinus hypocistis kermesinus (Guss.) Waldts. L. subsp. Mercurialis annua L. L 130 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür Euphorbiaceae Euphorbia apios lamprocarpa Boiss. L. Euphorbiaceae Euphorbia helioscopia L. Sütleğen L Euphorbiaceae Euphorbia peplus L. var. peplus Sütleğen L Euphorbiaceae Euphorbia falcata falcata var. falcata L Buxaceae Buxus sempervirens L. Şimşir Urticaceae Urtica urens L. Isırgan otu Urticaceae Parietaria judaica L. Moraceae Ficus carica L. subsp. carica İncir Fagaceae Q. coccifera L. Kermes meşesi Betulaceae L. var. subsp. Sütleğen Akdeniz Sütleğen AvrupaSibirya L L L L L Akdeniz L Alnus glutinosa (L.) Gaertner subsp.barbata (C. A. Meyer) Yalt. AvrupaSibirya L Salicaceae Salix pedicellata Desf. subsp. Söğüt pedicellata Akdeniz L Rubiaceae Putoria calabrica (L. fil.) DC. Akdeniz L Rubiaceae Sherardia arvensis L. Rubiaceae Crucianella latifolia L. Akdeniz L Rubiaceae Asperula stricta Boiss. subsp. stricta Akdeniz L Rubiaceae Galium verum L. subsp. verum AvrupaSibirya L Rubiaceae Rubia rotundifolia Banks & Sol. Akdeniz L Rubiaceae Rubia tenuifolia d.Urv. subsp. brachypoda (Boiss.) Ehrend. Akdeniz L Araceae Arum dioscoridis liepoldtii (Scott) Engler Akdeniz L Liliaceae Smilax excelsa L. AvrupaSibirya L Liliaceae Smilax aspera L. Liliaceae Ruscus aculeatus angustifolius Boiss. Liliaceae Asparagus acutifolius L. Akdeniz L Liliaceea Asphodelus aestivus Brot. Akdeniz L Liliaceea Urginea maritima L. Akdeniz L Liliaceae Scilla melaine Speta Akdeniz L Liliaceae Scilla autumnalis L. L Liliaceae Gagea fibrosa (Desf.) Schultes & Schultes. fil. L L MONOCOTYLE DONEAE Sm. var. L L. var. L Ada soğanı 131 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür İris Iridaceae Iris unguicularis Poiret Iridaceae Gynandriris Parl. Iridaceae Gladiolus italicus Miller Orchidaceae Cephalanthera kurdica Bornm. ex Kranzlin Orchidaceae Cephalanthera rubra (L.) L.C.M. Richard L Orchidaceae Epipactis helleborine (L.) Crantz L Orchidaceae Orchis morio L. subsp. syriaca Camus Orkide & al. Dioscoriaceae Tamus communis communis Juncaceae Juncus inflexus L. Cyperaceae Cyperus rotundus L. Cyperaceae Carex divulsa divulsa Cyperaceae Carex flacca Schreber subsp. serrulata (Biv.) Greuter Cyperaceae C. distans L. Poaceae Brachypodium pinnatum (L.) P. Beauv. L Poaceae Aegilops speltoides Tausch var. speltoides L Poaceae Bromus intermedius Guss. Brom L Poaceae Bromus tectorum L. Brom L Poaceae Vulpia fasciculata Fritsch Poaceae Poa timoleontis Heldr. ex Boiss. Poaceae Dactylis glomerata L. subsp. glomerata L Poaceae Briza minor L. L Poaceae Echinaria capitata (L.) Scop. Echinaria capitata (L.) Scop. Poaceae Melica uniflora Retz L Poaceae Melica eligulata Boiss. L Poaceae Melica minuta L. Poaceae Piptatherum coerulescens (Desf.) P. Beauv. L Poaceae Arundo donax L. L Poaceae Cynodon dactylon (L.) Pers. var. dactylon L Poaceae Digitaria sanguinalis (L.) Scop. L sisyrinchium L. Akdeniz (L.) L L L İran-Turan Akdeniz subsp. L L L L L Stokes subsp. AvrupaSibirya L L AvrupaSibirya (Forsskal) Akdeniz L Akdeniz L AvrupaSibirya Akdeniz 132 L L L MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bölüm/Familya Türkçe Fitocoğrafik IUCN / Gözlem Endemizm Adı Bölge Bern Şekli Tür Poaceae Sorghum halepense (L.) Pers. var. halepense L Poaceae Chrysopogon gryllus (L.) Trin. L Faaliyet alanında yapılan kısa süreli çalışmalar ve literatür taraması sonucu tespit edilen karasal fauna türlerinden İki Yaşamlılar, Sürüngenler, Kuşlar ve Memeliler aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 77. Faaliyet alanı ve çevresinde muhtemel İki Yaşamlı (Amphibia) türleri Latince Tür Adı Pseudepidalea viridis Türkçe Adı Bufo bufo Siğilli kurbağa Gece Kurbağası Biyotop Nokturnal-Nemli çayırlıklar ve orman altları Nokturnal ağaçlık, çalılık nemli yerler Bern IUCN Kayıt Şekli Ek-II LC Literatür Ek-II LC Literatür Tablo 78. Faaliyet alanı ve çevresinde muhtemel Sürüngen (Reptilia) türleri Latince Tür Adı Türkçe Adı KAPLUMBAĞALAR Testudo graeca Yaygın tosbağa Biyotop Ber n IUC N Kayıt Şekli Kuru, taşlı ve kumlu arazilerde, bağ- bahçe arasında EkII VU Litera tür EkII EkII EkIII EkII EkII EkII EkIII EkIII KERTENKELELER Blanus strauchi Kör kertenkele Arazideki taş altlarında, nemli zamanlarda Laudakia stellio Dikenli keler Taşlık arazide, duvarlar üzerinde Trapelus lessonae Bozkır keleri Kuru taşlı arazi Pseudopus apodus Oluklu kertenkele Otluk step-tarla Bukelamun Otluk step-çalılık İnce Parmaklı Keler Az bitkili taşlık kısımlar, kayalıklar,köy evlerin ve bahçelerin duvarları Lacerta viridis Yeşil Kertekele Otlı ve çalılı yerler Ophisops elegans Tarla kertenkelesi Tarla ve step benzeri arazi Hatay kertenkelesi Taşlık alanlarda ve duvarlarda Chamaleo chamelon Mediodactylus kotschyi Phoenicolacerta laevis Ablepharus budaki Ablepharus chernovi Chalcides ocellatus Eumeces schniederi Trachylepis aurata Trachylepis vittata Budak kertenkelesi Çernov kertenkelesi Benekli kertenkele Sarı kertenkele Tıknaz kertenkele Şeritli tıknaz kertenkele Tarla-step benzeri arazi Tarla-step benzeri arazi Tarla-step benzeri arazi Tarla-step benzeri arazi Tarla-step benzeri arazi Tarla-step benzeri arazi 133 EkII EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII LC LC LC LC LC LC LC LC LC Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Türkçe Adı Biyotop Ber n IUC N Kayıt Şekli Eryx jaculus Mahmuzlu yılan Tarla ve benzeri arazi EkIII - Litera tür Dolichopis jugularis Karayılan Diurnal, otluk arazilerde EkIII LC Litera tür Eirenis barani Adana yılanı Tarla ve benzeri arazi Eirenis decemlineatus Çizgili yılan Tarla ve benzeri arazi Eirenis levantinus Levanten yılanı Tarla ve benzeri arazi Eirenis lineomaculatus Bodur yılan Tarla ve benzeri arazi Eirenis modestus Uysal Yılan Orman için açıklıklarda ve orman içinde Hemorrhinus nummifer Malppolon monspessulanus Sikkeli yılan Tarla ve benzeri arazi Çukurbaşlı yılan Tarla ve benzeri arazi Platyceps collaris Toros yılanı Tarla ve benzeri arazi Platyceps najadum Ok yılanı Otluk arazilerde Telescopus fallax Kedigözlü yılan Makilik alanlarda Zamanis hohenackeri Typhlops vermicularis Kafkas yılanı Tarla ve benzeri arazi Kör Yılan Seyrek bitkili açık arazi, nemli toprak içi ve taş altları Latince Tür Adı YILANLAR EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII EkIII LC LC LC LC LC LC - Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Litera tür Tablo 79. Faaliyet alanı ve çevresinde muhtemel Kuş (Aves) türleri No Bilimsel Adı Takım/Familya Tür Türkçe Adı Koruma Statüsü Bern IUCN 1. Ciconiiformes/Ciconiidae Ciconia ciconia Leylek II LC 2. Ciconia nigra Kara leylek II LC II LC II Göçmenlik Durumu Yazın üreme Geçit Ziyaretçisi Falconiformes/Accipitridae 3. Milvus migrans Kara Çaylak 4. Neophron percnopterus Küçük Akbaba 5. Aquila chrysaetos Kaya kartalı II EN A2abcd+ 3bcd+4abcd LC 6. Aquila nipalensis Bozkır Kartalı II LC 7. Aquila pomarina II LC 8. 9. 10. 11. 12. 13. Hieraaetus pennatus Hieraaetus fasciatus Circus pygargus Circaetus gallicus Buteo rufinus Buteo buteo Küçük Orman Kartalı Küçük Kartal Tavşancıl Çayır Delicesi Yılan Kartalı Kızıl şahin Şahin II II II II II II LC LC LC LC LC LC 134 Geçit Ziyaretçisi Yaz göçmeni Yerli Geçit Ziyaretçisi Geçit Ziyaretçisi Yaz göçmeni Yerli Yaz göçmeni Yaz göçmeni Kış göçmeni Yerli MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. No 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. Bilimsel Adı Takım/Familya Tür Accipiter nisus Accipiter brevipes Falco tinnunculus Falco naumanni Falco subbuteo Falco columbarius Falco cherrug Falco peregrinus Galliformes/ Phasianidae Alectoris chukar Charadriiformes/Scolopacidae Actitis hypoleucos Columbiiformes/Columbidae Columba livia Cuculiformes/Cuculidae Cuculus canorus Strigiformes/ Tytonidae Tyto alba Strigiformes/Strigidae Athene noctua Bubo bubo Caprimulgiformes/ Caprimulgidae Caprimulgus europaeus Apodiformes/Apodidae Apus apus Apus affinis Coraciiformes/Upupidae Upupa epops Coraciiformes/Coraciidae Coracias garrulus Piciformes/Picidae 34. Dendrocopos medius 35. 42. Dendrocopos syriacus Passeriformes/Alaudidae Alauda arvensis Galerida cristata Lullula arborea Passeriformes/Hirundinidae Hirundo rustica Delichon urbicum Ptyonoprogne rupestris Passeriformes/Motacillidae Anthus trivialis 43. Anthus cervinus 44. Motacilla flava 45. Motacilla alba 46. Motacilla cinerea 36. 37. 38. 39. 40. 41. Koruma Statüsü Bern IUCN Göçmenlik Durumu Atmaca Yoz Atmaca Kerkenez Küçük Kerkenez Delice doğan Boz doğan Ulu Doğan Gökdoğan II II II II II II II II LC LC LC VU LC LC EN LC Yerli Yaz göçmeni Yerli Yazın üreme Yazın üreme Kış göçmeni Yaz göçmeni Kış göçmeni Kınalı Keklik III LC Yerli Dere Düdükçünü III LC Yaz göçmeni Kaya güvercini III LC Yerli Guguk III LC Yazın üreme Peçeli Baykuş II LC Yerli Kukumav Puhu II II LC LC Yerli Yerli Çobanaldatan II LC Yazın üreme Ebabil Küçük Ebabil III III LC LC Yazın üreme Yaz göçmeni İbibik II LC Yazın üreme Gökkuzgun II NT Yazın üreme Ortanca Ağaçkakan Alaca Ağaçkakan II LC II LC Yerli Tarlakuşu Tepeli toygar Orman Toygarı III III III LC LC LC Yerli Yerli Yerli Kır kırlangıcı Ev Kırlangıcı Kaya Kırlangıcı II II II LC LC LC Yazın üreme Yazın üreme Yazın üreme Ağaç İncirkuşu Kızıl Gerdanlı İncirkuşu Sarı kuyruksallayan Ak kuyruksallayan Dağ Kuyruksallayanı II LC Yaz göçmeni II LC Yaz göçmeni II LC Yaz göçmeni II LC Yerli II LC Yaz göçmeni Türkçe Adı Passeriformes/Cinclidae 135 Yerli MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. No 47. Bilimsel Adı Takım/Familya Tür Koruma Statüsü Bern IUCN Göçmenlik Durumu Derekuşu II LC Yerli Dağ bülbülü Sürmeli Dağbülbülü II LC Yerli II LC Türkçe Adı 48. Cinclus cinclus Passeriformes/Prunellidae Prunella modularis 49. Prunella ocularis 50. 51. Passeriformes/Turdidae Erithacus rubecula Luscinia megarhynchos Kızılgerdan Bülbül II II LC LC 52. Luscinia luscinia Benekli Bülbül II LC 53. 54. 55. 56. Phoenicurus ochruros Phoenicurus phoenicurus Oenanthe oenanthe Oenanthe isabellina II II II II LC LC LC LC 57. Oenanthe hispanica II LC Yazın üreme 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. II II II III III III III LC LC LC LC LC LC LC Yaz göçmeni Yazın üreme Yaz göçmeni Yerli Kış göçmeni Yerli Kış göçmeni 65. 66. 67. Saxicola rubetra Saxicola torquata Monticola saxatilis Turdus philomelos Turdus iliacus Turdus merula Turdus pilaris Passeriformes/Sylviidae Hippolais pallida Hippolais olivetorum Sylvia nisoria Kara kızılkuyruk Kızılkuyruk Kuyrukkakan Boz kuyrukkakan Kara Kulaklı Kuyrukkakan Çayır taşkuşu Taşkuşu Taşkızılı Öter Ardıç Kızıl Ardıç Karatavuk Tarla Ardıcı Yerli Yazın üreme Geçit Ziyaretçisi Yerli Yazın üreme Yazın üreme Yazın üreme II II II LC LC LC Yaz göçmeni Yerli Yaz göçmeni 68. Sylvia communis Ak Mukallit Zeytin Mukallidi Çizgili Ötleğen Ak Gerdanlı Ötleğen II LC Yazın üreme 69. Sylvia curruca Küçük Ak Gerdanlı Ötleğen II LC Yazın üreme II LC 70. Sylvia rueppelli Kara Ötleğen 71. Phylloscopus sibilatrix Orman Söğütbülbülü II LC Yaz göçmeni 72. 73. Çıvgın Çalıkuşu II II LC LC Yazın üreme Yerli 74. Phylloscopus collybita Regulus regulus Passeriformes/Muscicapidae Ficedula semitorquata Alaca Sinekkapan II NT 75. Ficedula hypoleuca Kara Sinekkapan II LC Yaz göçmeni Geçit Ziyaretçisi Mavi Baştankara Büyük Baştankara II II LC LC Yerli Yerli Sıvacıkuşu Anadolu (Küçük) Sıvacıkuşu II II LC NT Yerli Yerli Sarıasma II LC Yazın üreme 78. Passeriformes/Paridae Parus caeruleus Parus major Passeriformes/Sittidae Sitta europaea 79. Sitta krueperi 80. Passeriformes/Oriolidae Oriolus oriolus 76. 77. 136 Boğazlı Yaz göçmeni MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. No Bilimsel Adı Takım/Familya Tür Passeriformes/Laniidae 81. Lanius isabellinus 82. Lanius minor 83. Lanius excubitor 84. Lanius collurio 85. Lanius nubicus 86. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. 102. 103. 104. 105. Passeriformes/Corvidae Pica pica Garrulus glandarius Corvus monedula Corvus corone cornix Passeriformes/Sturnidae Sturnus vulgaris Passeriformes/Passeridae Passer domesticus Passer hispaniolensis Passer montanus Passeriformes/Fringillidae Fringilla coelebs Fringilla montifringilla Carduelis cannabina Carduelis carduelis Carduelis spinus Loxia curvirostra Serinus serinus Passeriformes/Emberizidae Emberiza hortulana Emberiza caesia Emberiza cineracea Emberiza citrinella Emberiza melanocephala Koruma Statüsü Bern IUCN Göçmenlik Durumu II LC Rastlantısal II LC Yazın üreme II LC Kış Göçmeni II LC Yaz göçmeni II LC Yaz göçmeni Saksağan Alakarga Küçük karga Leş kargası - LC LC LC LC Yerli Yerli Yerli Yerli Sığırcık - LC Yerli Serçe Söğüt serçesi Ağaç serçesi III III LC LC LC Yerli Yazın üreme Yerli İspinoz Dağ İspinozu Ketenkuşu Saka Karabaşlı İskete Çaprazgaga Küçük İskete III III II II II II II LC LC LC LC LC LC LC Yerli Kış göçmeni Yerli Yerli Kış göçmeni Yerli Yazın üreme Kirazkuşu Kızıl Kirazkuşu Boz kirazkuşu Sarı kirazkuşu Kara başlı çinte III II II II II LC LC NT LC LC Yazın üreme Yazın üreme Yaz göçmeni Kış göçmeni Yazın üreme Türkçe Adı Kızıl Kuyruklu Örümcekkuşu Karaalınlı örümcekkuşu Büyük Örümcekkuşu Kızıl Sırtlı Örümcekkuşu Maskeli Örümcekkuşu Tablo 80. Faaliyet alanı ve çevresinde muhtemel Memeli (Mammalia) türleri Takım / Familya Tür ve Türkçe adı Eulipotyphla/ Erinaceidae Erinaceus concolor Kirpi Eulipotyphla/ Soricidae Chiroptera/ Pteropodidae Chiroptera/ Rhinolophidae Habitatı Alandaki ormanlık alanlar ve dere kenarları başta olmak üzere her yerde Crocidura suaveolens Orman ve orman içi açıklıklarda, Sivriburunlu bahçe faresi dere kenarlarında Rousettus aegyptiacus Meyve, narenciye bahçeleri Mısır meyve yarasası çevresindeki mağara, boş bina Ormanlık alanlarda dere Rhinolophus euryale yataklarında uçar etraftaki Akdeniz nalburunlu mağaralara ve kaya yarıklarına yarasası yuvalanır Rhinolophus blasii Ormanlık alanlarda dere Blasius nalburunlu yataklarında uçar mağaralara yarasası yuvalanır 137 Koruma Statüsü Bern IUCN - LC Ek- II LC - LC Ek- II NT Ek- II LC MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Takım / Familya Tür ve Türkçe adı Habitatı Chiroptera/ Vespertilionidae Myotis emarginatus Kirpikli yarasa Pipistrellus pipistrellus Cüce yarasa Miniopterus schreibersi Uzun kanatlı yarasa Lepus europaeus Yabani tavşan Microtus guentheri Kahramanmaraş tarla faresi Microtus levis Çayır tarla faresi Rattus rattus Çatı sıçanı Rattus norvegicus Göçmen sıçan Apodemus mystacinus Orman kayalık faresi Apodemus flavicollis Sarı göğüslü Orman Faresi Mus macedonicus Ev Faresi Hystrix indica Oklukirpi Mustela nivalis Gelincik Meles meles Porsuk Vulpes vulpes Tilki Yuvalanma alanı mağara ve metruk yerlerdir Civardaki evlerin çatı yarıkları içine yuvalanır Orman içi açıklıklarda, mağara ve binalara yuvalanır Orman içinde veya açıklıklarda bulunur Lagomorpha/ Leporidae Rodentia/ Cricetidae Rodentia/ Muridae Rodentia/ Hystricidae Carnivora/ Mustelidae Carnivora/ Canidae Orman içi bol kenarlarında yayılır otlu dere Koruma Statüsü Bern IUCN Ek- II LC Ek- III LC Ek- II NT Ek- III LC - LC Orman içi ve arası bol otlu suya yakın çayırlıklarda bulunur Yerleşkelerde ve dere yataklarında Kıyıya yakın yerleşkelerde LC LC - LC Orman içinde ve özellikle kayalık arazide LC Orman içinde yayılış yapar - LC - LC - LC Ek- III LC Ek- III LC - LC Yerleşkeler ve çalılık nemli yerlerde bulunur Orman, funda, çalı, sebze ve meyve bahçeleri Orman içi kayalık ve dere yataklarında ve yerleşke civarında Orman içinde ve yerleşke civarında Orman içinde ve yerleşke civarında Flora ve Fauna Türleri İçin Koruma Kriterleri Bern Sözleşmesi; Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi ilk defa 1979 yılında Bern’de kabul edilmiştir. Ülkemiz bu sözleşmeyi 1984 yılında imzalayarak sözleşmeye taraf olmuştur. Bu sözleşmenin amacı: Nesli tehlikeye düşmüş ve düşebilecek türlerin özellikle göçmen olanlarına öncelik verilmek üzere, yabani flora ve fauna ve bunların yaşam ortamlarının korunmasını sağlamak ve bu konuda birden fazla devletin işbirliğini geliştirmektir. Her akit taraf EK I nolu listede belirtilen yabani flora türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu bitkilerin kasıtlı olarak koparılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi yasaklanacaktır. Her akit taraf bu türlerin elde bulundurulmasını veya alım satımını yasaklayacaktır. 138 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bern Sözleşmesi Ek Listeleri ve Açıklamaları EK I Ek II Ek III Kesin Koruma Altına Alınan Flora Türleri Kesin olarak koruma altına alınan türler Korunan türler Faunistik türler açısından Bern Sözleşmesi Madde 6 ve 7'nin içeriği aşağıda açıklanmıştır. Bern Sözleşmesi Madde 6 hükümleri: Her Âkit Taraf, II no.lu ek listede belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu türler için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanacaktır: a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri; b) Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek; c) Yabani faunayı, bu Sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek; d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak; e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş hayvanlar ve hayvandan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti. Ek II: Kesinlikle koruma altına alınması gereken fauna türlerini içeren liste Ek II içinde yer almaktadır. Sözleşmeye akdeden taraflar Ek II’de belirtilen vahşi fauna türlerinin özel olarak koruma altına alınması için gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu türlerle ilgili olarak aşağıda belirtilen durumlar özellikle yasaklanacaktır: Ek III: Koruma altına alınan fauna türlerinin listesini içermektedir. Sözleşmeyi akdeden her bir taraf Ek III’de belirtilen vahşi fauna türlerinin koruma altına alınmasını temin etmek için uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Ek II’de belirtilen vahşi fauna türlerinin istismar edilmesi konusu, 2. Maddede ileri sürülen şartlar göz önüne alınarak populasyonları tehlikeden uzak tutmak için düzenlenecektir. Ek-IV Yasaklanan Av Metodu ve Araçları ile Diğer Yasak İşletme Şekilleri Bern Sözleşmesi Madde 7 hükümleri: 1 - Her Âkit Taraf, III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. 2 - III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın her türlü işletme şekli, 2. maddenin şartları gözönünde tutularak, populasyonlarının varlığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde düzenlenmiş olacaktır. 3 - Alınacak önlemler; a)Kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları, b)Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını, 139 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. c)Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi hususlarını, kapsayacaktır. Proje kapsamında yapılacak tüm çalışmalarda Bern Sözleşmesi 6. ve 7. Madde hükümlerine kesinlikle uyulacaktır. IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) - Uluslararası Doğayı Koruma Birliği IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources: Doğa ve Doğal Kaynakların Korunması için Uluslararası Birlik) kısaltmasıyla tanımlanan bu organizasyon, ülkeler bazında türlerin populasyon büyüklüğünü ve yayılış alanlarını dikkate alarak farklı tehlike Kategorileri (Red Data Book) yayınlarlar. Bu kategoriler ana hatları ile aşağıda verilmiştir. EX (Extınct) EW (Extinct İn The Wild) CR (Critically Endangered) EN (Endangered) VU (Vulnerable) NT (Near Threatened) LC (Least Concern) DD (Data Deficient) NE (Not Evaluated) Nesli tükenmiş olan takson (Tükenmiş) Doğada yok olmuş takson(Doğada Tükenmiş) Kritik olarak tehlikede olan takson(Kritik) Tehlike altında olan takson(Tehlikede) Neslinin doğada tükenme riskinin yüksek olduğu takson (DuyarlıHassas-Zarar Görebilir) Tehdit altına girebilir (Tehdite Yakın) Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksek olan takson (Düşük Riskli) Yeterli bilgi bulunmadığı için yayılışına ve/veya nüfus durumuna bakarak tükenme riskine ilişkin bir değerlendirme yapmanın mümkün olmadığı takson (Yetersiz Verili) Değerlendirilmemiş takson (Değerlendirilmemiş) Merkez Av Komisyonu (MAK); Faaliyet alanı ve çevresinde saptanan türler Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından 2012-2013 yılı için Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Merkez Av Komisyonu Kararlarına göre incelenmiş ve tablolarda verilmiştir. MAK Eklerinin açılımı aşağıda verilmiştir. MAK Kararlarına göre; Ek Liste- I Ek Liste-II Ek Liste-III Koruma altına alınan yaban hayvanları Merkez Av Komisyonu’nca koruma altına alınan av hayvanları Merkez Av Komisyonu’nca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları gösterir. Faaliyet alanı ve çevresinde yayılış gösteren faunanın bu projeden minimum düzeyde etkilenmesi için gürültü, toz vb. bütün inşaa ve işletme faaliyetlerinde ortaya çıkacak çevresel etkilere dikkat edilerek MAK Kararlarına titizlikle uyulacaktır. 140 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Endemizm: Ülkemiz sahip olduğu iklimsel ve coğrafi özellikler nedeniyle, endemik türler açısından oldukça zengin bir floraya sahiptir. Türkiye sınırları içerisinde bulunan yaklaşık 3300 bitki türü endemiktir ve Türkiye florasının yaklaşık %33’ünü oluşturmaktadır. Faaliyet alanı ve etki alanında ise endemik bitki türüne rastlanılmamıştır. Ayrıca yine faaliyet alanı ve çevresinde yapılan faunistik değerlendirmede endemik fauna türüne de rastlanılmamıştır. 4.7.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında flora-fauna üzerin etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Faaliyetin Floraya Etkileri Faaliyetin hazırlık ve işletme aşamasında çalışma alanında bulunan türler sıyrılarak alınacağından bir miktar biyomas kaybı söz konusu olabilir. İşletme aşamasında tozdan kaynaklı türlere olumsuz etkilerde bulunabilir ve güneş ışınlarında tam yararlanmama söz konusunu olabilir ve fotosentez faaliyetlerinde aksamalara neden olabilir. Ancak sulama işlemi yapılacak olması bu etkiyi en az seviyeye indirecektir. Madencilik faaliyetlerinden sonra faaliyet alanlarının düzenlemesinin ve rehabilitasyonunun amacı bozulmuş araziyi sadece yeşillendirmek değil, aynı zamanda onu çevredeki bakir araziye uydurmak ve en uygun amaçla kullanılmasını sağlamaktır. Ocaklarda üretime son verildikten sonra Orman İşletme Müdürlüğüne verilen Restorasyon planına uygun olarak topoğrafya üzerinde gerekli düzeltmeler yapılarak bitkisel toprak serilecek ve toprak yapısına ve araziye uygun ağaçlar dikilecektir. Bu çalışma Orman İşletme Müdürlüğü ile müşterek yapılacak ve yeşillendirme işleri tamamlandıktan sonra saha terk edilecektir. Söz konusu faaliyetin her aşamasında bölge florasına ait endemik bitkilerden herhangi birinin bulunduğu alanlara ve/veya türlere rastlanırsa faaliyetten kaynaklı herhangi bir etkiye maruz bırakılmayacak derhal il Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ve/veya Doğa Koruma Milli Parklar Bölge Müdürlüğü ekiplerine haber verilecektir. Faaliyetin Faunaya Etkileri Faaliyetin hem inşaat hem de işletme aşamasında kullanılacak olan araçlardan kaynaklı egzoz emisyonu fauna elemanları üzerinde olumsuz etkide bulunabilir. Ancak faaliyetin hem işletme hem de inşaat aşamasında kullanılacak olan iş makinelerinin kontrollerinin tam zamanında yapılması bu durumu minimuma indirecektir. Faaliyetin yapılacağı alanda fauna elemanlarına ait bulunması muhtemel yuvalar faaliyetin yapılması sırasında yapılacak hafriyatla beraber yok olacaklardır. Ancak devamında bölge tekrar faunaya ait bazı elemanlar için yuvalama bölgesi olacaktır. Ayrıca Faaliyetin gerek inşaat gerekse işletme aşamasında 2872 sayılı Çevre kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılmış olan yönetmeliklere, Bern sözleşmesinin hükümlerine uyulacaktır. Fauna listesinde Korunan türlere ait yuvalama ve barınma bölgelerine dikkat edilecek, bu türlerin görülmesi 141 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. durumunda herhangi değiştirilmeyecektir. bir temasta bulunulmayacak ve doğal yaşam ortamları Ayrıca faaliyetin her aşamasında 2872 sayılı Çevre Kanunu ve yönetmeliklerine,4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine, Bern sözleşmesinin 6. ve 7. maddelerine uyulacaktır. 4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi kapsamında) 4.8.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları (Bölgede yer alan Tarihi ve Kültürel Alanlar özellikle irdelenmelidir.) 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ÇED Yönetmeliği EK - V Duyarlı Yöreler Listesi kapsamında Faaliyet alanı ve çevresi herhangi bir koruma alanı içerisinde kalmamaktadır. Aşağıdaki şekilde verilen haritadan görüleceği üzere faaliyet alanına en yakın koruma alanı Kuyuluk Tabiat Parkı olup, faaliyet alanına yaklaşık kuşuçuşu 24 km mesafededir. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde korunan alan yoktur. Şekil 48. Faaliyet alanı ve çevresinin korunan alanlar açısından durumu EK- V Duyarlı Yöreler Listesi 1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar a) 9/8/1983tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2 ncimaddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları", 142 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. b) 1/7/2003tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban HayvanıYerleştirme Alanları", c) 21/7/1983tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, ç) 22/3/1971tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları, d) 31/12/2004tarihli ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar, e) 2/11/1986tarihli ve 19269 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesinin KorunmasıYönetmeliği’nin 49 uncu maddesinde tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri", f) 9/8/1983tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar, g) 18/11/1983tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar, ğ) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler, h) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, ı) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, i) 25/2/1998tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, j) 17/5/2005 tarihli ve 25818 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde belirtilen alanlar. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) 20/2/1984tarihli ve 18318 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları", b) 12/6/1981 tarih ve 17368 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar, ı) 23/10/1988tarihli ve 19968 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar, ıı) 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar, 143 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. ııı) Cenova Deklerasyonu’nun17. maddesinde yer alan "Akdeniz’e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar, c) 14/2/1983tarihli ve 17959 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar, ç) 17/5/1994tarihli ve 21937 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar. d) 27/7/2003tarihli ve 25181 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi. 3. Korunması gereken alanlar a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetikrezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri), b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile, özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı, c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamıolarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyelerile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları, d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetikrezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar. Projenin inşaat ve işletme aşamalarında Bern Sözleşmesi 6. ve 7. Madde Hükümlerine, Merkez Av Komisyonu Kararlarına ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanun kapsamındaki tüm Yönetmeliklere uyulacaktır. 4.8.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında Koruma Alanlarına etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Söz konusu projenin inşaat ve işletme aşamalarından kaynaklı koruma alanlarına herhangi bir etkisi beklenmemektedir. Ancak yinede ruhsat alanları içerisinde bulunan kaynakların boşalımını etkilememek için patlatma işlemi kontrollü yapılacaktır. Faaliyet alanı düzenli olarak sulanacaktır. Böylece faaliyetten kaynaklı etkiler en az seviyeye çekilecektir. İşletme aşamasından sonra ise alana uygun bir rehabilitasyon uygulaması yapılarak doğal hayata etki en az seviyede tutulacaktır. 144 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Sınırlandırılmış Alanlar" v.b.) 4.9.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Proje alanı Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Sınırlandırılmış Alanlar” içerisinde kalmamaktadır. 4.9.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Faaliyetin devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler kapsamında bir etkisinin olması beklenmemektedir. 145 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ 5.1. Emisyon hesaplamaları (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje kapsamında kapalı ve açık işletme yöntemlerinin ikisi de uygulanacaktır. Açık işletme için kapasite 500.000 ton/yıl olarak planlanmaktadır. Kapalı işletme için kapasite 200.000 ton/yıl olarak planlanmaktadır. Arazi Hazırlık Çalışmalarından Kaynaklı Toz Emisyonu Açık işletme yönteminde bitkisel toprağın sıyrılması ve depolanması için ekskavatör kullanılması planlanmaktadır. Bitkisel toprağın yerinden kazılması için herhangi bir patlatma işlemi yapılmayacaktır. Bitkisel toprak yapılacak üretim faaliyetlerine göre kısım kısım sıyrılacaktır. Sıyrılan bitkisel toprak, bitkisel toprak depolama alanında depolanacaktır. Bitkisel toprak depolanacak alanların toplamı 47.218 m2 ‘dir. Faaliyet alanı toplamı 485,96 hektardır. Bitkisel toprağın kısım kısım ilerleme yapılarak sıyrılacaktır ve 10 yıl olacağı tahmin edilmektedir. Çalışma yapılacak toplam alan 4.859.600 m2 ‘dir. Çalışma alanında ortalama 10 cm bitkisel toprak olduğu düşünüldüğünde; 4.859.600 m2 x 0,20 m = 971.920 m3 bitkisel toprak sıyrılacaktır. Bitkisel toprağın yoğunluğu 1,6 ton/m3 kabul edilirse; 971.920 m3 x 1,6 ton/m3 = 1.555.072 ton bitkisel toprak sıyrılacaktır. Bitkisel toprağın 10 yılda kaldırılacağı kabul edilirse; 1.555.072 ton / 10 yıl = 155.507 ton/yıl bitkisel toprak sıyrılacaktır. Bitkisel toprağın sıyrılması işlemi sırasında toz oluşturacak kaynaklar aşağıdaki gibidir. Bitkisel toprağın, • Sökülmesi, • Kamyona yüklenmesi, • Taşınması, • Boşaltılması, • Depolanması. 146 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 81. Bitkisel Toprağın Sıyrılması Esnasında Oluşacak Toz Emisyon Hesaplamaları Üretim Miktarı Çalışma Süresi m3 971.92 Yıllık 12 ay Yıllık ton 155.507 Aylık 25 gün Aylık 12.958,93 8099,33 323,97 Günlük 8 saat Günlük 518 Vardiya Sayısı 1 Saatlik 65 40,50 Malzemenin yoğunluğu 1,60 ton/m alınmıştır. 3 Emisyon Faktörleri İşlem Sökme Yükleme Taşıma Kontrolsüz 0,025 kg/ton Kontrollü 0,0125 kg/ton 0,010 kg/ton 0,005 kg/ton 0,7 kg/araç-km Boşaltma 0,35 kg/araç-km 0,010 kg/ton Depolama 0,005 kg/ton 5,8 kg/hektar Malzemenin Taşınma Mesafesi Kaynak 2,9 kg/hektar 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Parametreler Bitkisel toprak ve dekapaj depolama alanlarının çalışma yapılacak ÇED alanına en uzak mesafesi 1800 m alınırsa; Gidiş dönüş toplam taşıma mesafesi 3600 m ‘dir. Kamyon Kapasitesi 20 ton/sefer Sefer Sayısı Üretim Miktarı (ton/gün) / Kamyon Kapasitesi (ton/sefer) 518 ton/gün / 20 ton/sefer = 25,9 sefer/gün = 26 sefer/gün yerine 13 kamyon 2 sefer/gün yapacaktır. Araç Sayısı 13 araç/sefer Toplam Depolama Alanı 4,72 hektar Depolama süresi 24 saat alınmıştır. 1. Bitkisel Toprağın Yerinden Sökülmesi Üretim miktarı (ton/saat) x Emisyon faktörü (kg/ton) 1.a. Kontrolsüz 65 ton/saat x 0,025 kg/ton = 1,6 kg/saat 1.b. Kontrollü 65 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 0,8 kg/saat 2. Bitkisel Toprağın Yüklenmesi Üretim miktarı (ton/saat) x Emisyon faktörü (kg/ton) 2.a. Kontrolsüz 65 ton/saat x 0,010 kg/ton = 0,65 kg/saat 2.b. Kontrollü 65 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,33 kg/saat 3. Bitkisel Toprağın Taşınması Sefer sayısı (sefer/gün) x Araç Sayısı (araç/sefer) x Taşıma mesafesi (km) x Emisyon faktörü (kg/araç-km) 3.a. Kontrolsüz 2 sefer/gün x 13 araç/sefer x 3,6 km x 0,7 kg/araç-km = 65,5 kg/gün / 8 saat/gün = 8,2 kg/saat 3.b. Kontrollü 2 sefer/gün x 13 araç/sefer x 3,6 km x 0,35 kg/araç-km = 32,8 kg/gün / 8 saat/gün = 4,1 kg/saat 4. Bitkisel Toprağın Boşaltılması Üretim miktarı (ton/saat) x Emisyon faktörü (kg/ton) 4.a. Kontrolsüz 65 ton/saat x 0,010 kg/ton = 0,65 kg/saat 4.b. Kontrollü 65 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,33 kg/saat 5. Bitkisel Toprağın Depolanması Depo alanı (hektar) x Emisyon faktörü (kg/hektar) / Çalışma süresi (saat) 5.a. Kontrolsüz 4,72 hektar x 5,8 kg/hektar / 24 saat = 1,14 kg/saat 5.b. Kontrollü 4,72 hektar x 2,9 kg/hektar / 24 saat = 0,58 kg/saat Kontrolsüz Toplam Toz Emisyonu (1.a) + (2.a) + (3.a) + (4.a) + (5.a) Kontrollü Toplam Toz Emisyonu (1.b) + (2.b) + (3.b) + (4.b) + (5.b) 147 12,24 kg/saat 6,14 kg/saat MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bitkisel toprağın sıyrılması esnasında; • Kontrolsüz durumda oluşacak toplam toz emisyonu; 12,24 kg/saat, • Kontrollü durumda ise oluşacak olan toplam toz emisyonu; 6,14 kg/saat ’tir. Yukarıda verilen miktarlar 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği EK:2 Tablo:2.1’de baca dışındaki yerler için belirlenen “1.0 kg/saat’lik” kütlesel debi miktarının üzerinde olduğundan toz modellemesi yapılması gerekmektedir. Yukarıda hesaplanan emisyon değerleri, uluslar arası nitelikteki 3 boyutlu modelleme programı (ISC3) ile modellenerek hazırlanan hava kalitesi modelleme raporu Ek-14’de verilmiştir. Üretim Çalışmalarından Kaynaklanan Toz Emisyonu Proje kapsamında, kromun üretilmesi sırasında toz oluşturacak işlemler aşağıda belirtilmiştir. Açık İşletme • Delme-patlatma, • Kromun yerinden sökülmesi, • Kromun yüklenmesi, • Kromun taşınması, • Kromun boşaltılması, • Kromun stoklanması, Kapalı İşletme • Kromun yüklenmesi, • Kromun taşınması, • Kromun boşaltılması, • Kromun stoklanması, Açık İşletmede Oluşacak Toz Emisyonu Açık işletmede ocaktan yılda 500.000 ton/yıl tüvenan krom çıkarılması planlanmaktadır. Patlatma Sırasında Oluşacak Toz Emisyonu Patlatma sonrası oluşacak toz emisyon faktörü 0,08 kg/ton olarak alınmıştır. Patlatma sonucu oluşacak toz emisyonlarının % 80’ inin 10 μ’ dan büyük partiküllerden meydana geldiği ve patlatmadan sonra hemen çökeleceği, geriye kalan % 20 ’sinin ise 10 μ’ dan küçük partiküllerden meydana geleceği ve havada asılı kalarak atmosferde yayılacağı kabul edilmiştir. Ayda 1 patlatma yapılması planlanmaktadır. Yılda 12 patlatma yapılacaktır. Bir patlatmada maksimum 500.000 ton/yıl / 12 patlatma/yıl = 41.666,67 ton/patlatma tüvanan krom üretimi yapılacaktır. Buna göre alınacak maksimum krom miktarına göre patlama süresince oluşabilecek toz emisyon miktarı aşağıdaki formül ile hesaplanmıştır; 148 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bir atımdaki üretim miktarı x Patlatma emisyon faktörü x Askıda kalan partikül oranı (ton/patlatma) (kg/ton) (%20) Patlatma sırasında oluşacak kontrolsüz toz emisyonu; 41.666,67 ton/patlatma x 0,080 kg/ton x 0,2 = 666,67 kg/saat olacaktır. Maden sahasında ayda 1 patlatma yapılacak olup sürekli toz oluşumu söz konusu olmayacaktır. Patlatma esnasında oluşacak tozların bir saatlik zaman içerisinde dağıldığı varsayımı ile patlatma sırasında oluşacak tozun kütlesel debisinin sürekli olmaması, gecikmeli kapsül kullanılması ve zeminde patlatma öncesi ve sonrası sulama yapılması gibi faktörlerle, patlatma sırasında oluşacak toz daha da minimize edilecektir. Ayrıca patlatmada oluşan toz emisyonunun sürekli olmaması sebebiyle toplam toz emisyonuna eklenmemiştir. Üretim Sırasında Oluşacak Toz Emisyonu Tablo 82. Açık İşletmede Üretim Sırasında Oluşacak Toz Emisyon Hesaplamaları Ocaklar ve Konkasör için Kapasitesi Miktarları Çalışma Süresi m3 200.000 Yıllık 12 ay Yıllık ton 500.000 Aylık 25 gün Aylık 41.667 16.666,67 Günlük 8 saat Günlük 1.666,67 666,67 Vardiya Sayısı 1 Saatlik 208 83,33 Tüvenan krom yoğunluğu 2,5 ton/m3 kabul edilmiştir. Emisyon Faktörleri İşlem Sökme Yükleme Taşıma Kontrolsüz 0,025 kg/ton Kontrollü 0,0125 kg/ton 0,010 kg/ton 0,005 kg/ton 0,7 kg/araç-km Boşaltma 0,35 kg/araç-km 0,010 kg/ton Depolama 0,005 kg/ton 5,8 kg/hektar Kromun Taşınma Mesafesi 2,9 kg/hektar Kaynak 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Parametreler Proje alanının zenginleştirme tesisine en uzak mesafesi taşıma mesafesi olarak alınmıştır. Taşıma mesafesi 2100 m kabul edilirse; gidiş dönüş toplam 4200 m ‘dir. Kamyon Kapasitesi 20 ton/sefer Sefer Sayısı Üretim Miktarı (ton/saat) / Kamyon Kapasitesi (ton/sefer) 1.666,67 ton/gün / 20 ton/sefer = 83,33 sefer/gün yerine 13 kamyon 7 sefer/gün yapacaktır. Araç Sayısı 13 araç/sefer 8,50 hektar Depolama alanı olarak stok alanı alınmıştır. Depolama süresi 24 saat olarak alınmıştır. Toplam Depolama Alanı 1. Kromun Yerinden Sökülmesi Üretim miktarı (ton/saat) x Emisyon faktörü (kg/ton) 1.a. Kontrolsüz 208 ton/saat x 0,025 kg/ton = 5,2 kg/saat 1.b. Kontrollü 208 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 2,6 kg/saat 2. Kromun Yüklenmesi Üretim miktarı (ton/saat) x Emisyon faktörü (kg/ton) 2.a. Kontrolsüz 208 ton/saat x 0,010 kg/ton = 2,1 kg/saat 2.b. Kontrollü 208 ton/saat x 0,005 kg/ton = 1 kg/saat 3. Kromun Taşınması 149 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Sefer sayısı (sefer/gün) x Araç Sayısı (araç/sefer) x Taşıma mesafesi (km) x Emisyon faktörü (kg/araç-km) 3.a. Kontrolsüz 7 sefer/gün x 13 araç/sefer x 4,2 km x 0,7 kg/araç-km = 267,5 kg/gün / 8 saat/gün = 33,4 kg/saat 3.b. Kontrollü 7 sefer/gün x 13 araç/sefer x 4,2 km x0,35 kg/araç-km = 133,8 kg/gün / 8 saat/gün =16,7 kg/saat 4. Kromun Boşaltılması Üretim miktarı (ton/saat) x Emisyon faktörü (kg/ton) 4.a. Kontrolsüz 208 ton/saat x 0,010 kg/ton = 2,1 kg/saat 4.b. Kontrollü 208 ton/saat x 0,005 kg/ton = 1 kg/saat 5. Kromun Depolanması Depo alanı (hektar) x Emisyon faktörü (kg/hektar) / Çalışma süresi (saat) 5.a. Kontrolsüz 8,50 hektar x 5,8 kg/hektar / 24 saat = 2,1 kg/saat 5.b. Kontrollü 8,50 hektar x 2,9 kg/hektar / 24 saat = 1,03 kg/saat Kontrolsüz Toplam Toz Emisyonu (1.a) + (2.a) + (3.a) + (4.a) + (5.a) Kontrollü Toplam Toz Emisyonu (1.b) + (2.b) + (3.b) + (4.b) + (5.b) 44,9 kg/saat 22,33 kg/saat Kapalı İşletmede Oluşacak Toz Emisyonu Kapalı işletmede ocaktan yılda 200.000 ton/yıl tüvenan krom çıkarılması planlanmaktadır. Tablo 83. Kapalı İşletmede Üretim Sırasında Oluşacak Toz Emisyon Hesaplamaları Ocaklar ve Konkasör için Kapasitesi Miktarları Çalışma Süresi Yıllık 12 ay Yıllık ton 200.000 Aylık 25 gün Aylık 16.667 m3 78.600 6.550 Günlük 8 saat Günlük 667 262 Vardiya Sayısı 1 Saatlik 83 32,8 Tüvenan krom yoğunluğu 2,5 ton/m3 kabul edilmiştir. Emisyon Faktörleri İşlem Sökme Yükleme Taşıma Kontrolsüz 0,025 kg/ton Kontrollü 0,0125 kg/ton 0,010 kg/ton 0,005 kg/ton 0,7 kg/araç-km Boşaltma 0,35 kg/araç-km 0,010 kg/ton Depolama 0,005 kg/ton 5,8 kg/hektar Kromun Taşınma Mesafesi 2,9 kg/hektar Kaynak 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Parametreler Proje alanının zenginleştirme tesisine en uzak mesafesi taşıma mesafesi olarak alınmıştır. Taşıma mesafesi 2100 m kabul edilirse; gidiş dönüş toplam 4200 m ‘dir. Kamyon Kapasitesi 20 ton/sefer Sefer Sayısı Üretim Miktarı (ton/saat) / Kamyon Kapasitesi (ton/sefer) 667 ton/gün / 20 ton/sefer = 33,35 sefer/gün yerine 13 kamyon 3 sefer/gün yapacaktır. Araç Sayısı 13 araç/sefer 8,50 hektar Depolama alanı olarak stok alanı alınmıştır. Depolama süresi 24 saat olarak alınmıştır. Toplam Depolama Alanı 1. Kromun Yüklenmesi Üretim miktarı (ton/saat) x Emisyon faktörü (kg/ton) 1.a. Kontrolsüz 83 ton/saat x 0,010 kg/ton = 0,8 kg/saat 1.b. Kontrollü 83 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,42 kg/saat 2. Kromun Taşınması 150 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Sefer sayısı (sefer/gün) x Araç Sayısı (araç/sefer) x Taşıma mesafesi (km) x Emisyon faktörü (kg/araç-km) 2.a. Kontrolsüz 3 sefer/gün x 13 araç/sefer x 4,2 km x 0,7 kg/araç-km = 114,7 kg/gün / 8 saat/gün = 14,3 kg/saat 2.b. Kontrollü 3 sefer/gün x 13 araç/sefer x 4,2 km x 0,35 kg/araç-km = 57,3 kg/gün / 8 saat/gün =7,2 kg/saat 3. Kromun Boşaltılması Üretim miktarı (ton/saat) x Emisyon faktörü (kg/ton) 3.a. Kontrolsüz 83 ton/saat x 0,010 kg/ton = 0,8 kg/saat 3.b. Kontrollü 83 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,42kg/saat 4. Kromun Depolanması Depo alanı (hektar) x Emisyon faktörü (kg/hektar) / Çalışma süresi (saat) 4.a. Kontrolsüz 8,50 hektar x 5,8 kg/hektar / 24 saat = 2,1 kg/saat 4.b. Kontrollü 8,50 hektar x 2,9 kg/hektar / 24 saat = 1,03 kg/saat Kontrolsüz Toplam Toz Emisyonu (1.a) + (2.a) + (3.a) + (4.a) Kontrollü Toplam Toz Emisyonu (1.b) + (2.b) + (3.b) + (4.b) 18,0 kg/saat 9,1 kg/saat Tablo 84. Üretim Sırasında Oluşacak Toplam Toz Emisyonu Emisyonlar Açık İşletme Toz Emisyonu Kapalı İşletme Toz Emisyonu Kontrolsüz 44,9 kg/saat 18,0 kg/saat Kontrollü 22,33kg/saat 9,1 kg/saat Toplam 62,9 kg/saat 31,43 kg/saat Üretim esnasında; • Patlatma esnasında oluşacak toz emisyonu; 666,67 kg/saat, • Kontrolsüz durumda oluşacak toplam toz emisyonu; 62,9 kg/saat, • Kontrollü durumda ise oluşacak olan toplam toz emisyonu; 31,43 kg/saat ’tir. Yukarıda verilen miktarlar 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği EK:2 Tablo:2.1’de baca dışındaki yerler için belirlenen “1.0 kg/saat’lik” kütlesel debi miktarının üzerinde olduğundan toz modellemesi yapılması gerekmektedir. Yukarıda hesaplanan emsiyon değerleri, uluslar arası nitelikteki 3 boyutlu modelleme programı (ISC3) ile modellenerek hazırlanan hava kalitesi modelleme raporu Ek-14’de verilmiştir. Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi Aşağıda özeti verilen Hava Kalitesi Modelleme Raporu Ek-14 ’de verilmiştir. Modellemede Kullanılan Meteorolojik Veri Seti Mersin Meteoroloji istasyonu uzun yıllar meteorolojik verilerine göre hakim rüzgar yönü NNW’dir. Meteoroloji dosyasını hazırlamada ise uzun yılları en iyi temsil eden 2001 yılı verileri kullanılmıştır. Meteoroloji dosyası hazırlanmasında kullanılan veriler aşağıda açıklanmıştır; Saatlik Rüzgar Hızı ve Yönü Saatlik Sıcaklık Günlük Lokal Bulut Yüksekliği 17340 17340 17340 Mersin Mersin Mersin 151 2001 yılı 2001 yılı 2001 yılı MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. (7,14,21) Günlük Bulutluluk (7,14,21) Günlük Sabah ve Öyle Karışım Yüksekliği 17340 17351 Mersin Adana 2001 yılı 2001 yılı Şekil 49. Mersin Meteoroloji İstasyonuna Ait 2001 Yılı Rüzgar Diyagramı Şekil 50. Mersin Meteoroloji İstasyonuna Ait uzun Yıllar (1970-2012) Rüzgar Diyagramı 152 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Modelleme Sonuç Özeti Modellemede ISCST3 (Industrial Sources Complex-Short Term3) Modeli kullanılmış olup, modelleme sonucu faaliyetten kaynaklanması muhtemel kirletici parametrelere ilişkin hava kirlenmesi katkı değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 85. Projeden kaynaklı PM ve Çöken Toz’a Ait Modelleme Sonuçları ve Karşılaştırmalı Tablo Hava Kirlenmesi Katkı Değeri Kontrolsüz Parametreler PM Çöken Toz Kontrollü PM Çöken Toz SKHKKY KVS Değeri SKHKKY UVS Değeri Modelleme Sonuçları Sınırı Aşan Değer 100 µg/m3 (2013 yılı Sınır Değeri) 60 µg/m3 (2013 yılı Sınır Değeri) UVS= 2,62 µg/m3 Sınır Değeri Aşan Nokta Bulunmamaktadır 390 mg/m2gün (2013 yılı Sınır Değeri) 210 mg/m2 gün (2013 yılı Sınır Değeri) 100 µg/m3 (2013 yılı Sınır Değeri) 60 µg/m3 (2013 yılı Sınır Değeri) 390 mg/m2gün (2013 yılı Sınır Değeri) 210 mg/m2gün (2013 yılı Sınır Değeri) KVS= 51,67 µg/m3 UVS= 1,13 mg/m2gün KVS= 13,85 mg/m2gün UVS= 1,29 µg/m3 KVS= 25,78 µg/m3 UVS= 0,55 mg/m2gün KVS=6,88 mg/m2gün Sınır Değeri Aşan Nokta Bulunmamaktadır Sınır Değeri Aşan Nokta Bulunmamaktadır Sınır Değeri Aşan Nokta Bulunmamaktadır Yukarıda verilen, Uzun Vadeli Sınır Değer (UVS): Yapılan bütün ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması olan değeri, Kısa Vadeli Sınır Değer (KVS): Maksimum günlük ortalama değerleri veya sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre dizildiğinde, istatistik olarak bütün ölçüm sonuçlarının % 95 ine tekabül eden değeri belirtmektedir. Yukarıda verilen modelleme sonuçları ve SKHKKY’de verilen sınır değerler incelendiğinde, projeden kaynaklı oluşması muhtemel yıllık kontrollü PM ve Çöken toz emisyon değerlerinin Yönetmelik sınır değerlerinin altında kaldığı anlaşılmaktadır. Kontrollü sistemde 24 Saatlik PM emisyon değerlerinde ise sınır değeri aşan nokta bulunmamaktadır. SKHKKY’nde Kısa Vadeli Sınır Değer(KVS) maksimum günlük ortalama değerleri veya sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre dizildiğinde, istatistik olarak bütün ölçüm sonuçlarının %95’ine tekabül eden değeri belirtmektedir. Söz konusu proje kapsamında yapılan modelleme sonucunda 441 noktanın %5’ine (bütün ölçüm sonuçlarının % 95 inden geriye kalan değer) tekabül eden değer 22 olarak tespit edilmiştir. Yapılan modelleme çalışması sonucunda kontrollü emisyon değerlerine göre 441 noktanın ölçüm(hesaplama) sonuçları büyüklüğüne göre dizildiğinde kontrollü toz emisyonlarının hiçbir noktada sınır değer aşılmamaktadır. 153 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 5.2. Su Kullanımı ve bertarafı (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kulanım amaçlarına göre miktarları, kullanım sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı) Proje kapsamında personel kullanımı için, işletme içi yolun ve nakliye yolunun sulanması için, zenginleştirme tesisi için kullanılacak su aşağıda hesaplanmıştır. Arazi Hazırlık Aşamasında Su Kullanımı Arazi hazırlık aşamasında kamyonların hareketinden dolayı oluşacak tozu engellemek için yollarda sulama yapılacaktır. Açık ocak alanlarından alınacak bitkisel toprak, bitkisel toprak depolama alanında depolanacaktır. Sulama yapılacak yol olarak ocak alanının en uzak mesafesi alınırsa mesafe 1800 m kabul edilmiştir. Günde 2 defa sulama yapılırsa, yol genişliği 5 m alınırsa ve yol sulamasında 1,5 lt/m2 su kullanılacağı kabul edilirse; Yol Uzunluğu = 1800 m x 2 sefer/gün = 3600 m/gün Kullanılacak Su Miktarı = 3600 m/gün x 5 m x 1,5 lt/m2 = 27.000 lt/gün = 27.000 lt/gün / 1000 lt/m3 = 27 m3/gün Sulama için kullanılacak suyun tamamının buharlaşacağı kabul edilirse, yolların sulanmasından kaynaklı atıksu oluşumu olmayacaktır. İnşaat Aşamasında Su Kullanımı İnşaat aşamasında zenginleştirme tesisinin kurulmasında beton döküldükten sonra 3 gün sulama yapılacağı ve günlük 10 m3 su kullanılacağı kabul edilirse; toplam 30 m3 su kullanılacaktır. Betonun sulanmasında kullanılacak suyun tamamının buharlaşacağı kabul edilirse sulamadan kaynaklı atıksu oluşumu olmayacaktır. İşletme Aşamasında Su Kullanımı 1) Personel İhtiyaçları için Kullanılacak Su İşletme aşamasında 176 kişi çalıştırılması planlanmaktadır. TÜİK Belediye Su İstatistikleri 2010 verilerine göre Mersin ‘de günlük kişi başına çekilen su miktarı 217 litredir. Buna göre; Personel için Gerekli Su Miktarı = 176 kişi x 217 lt/kişi.gün = 38.192 lt/gün = 38.192 lt/gün / 1000 lt/m3 = 38,19 m3/gün Personel için gerekli içme ve kullanma suyu; damacana ile ve Mersin Su Kanalizasyon İşlerinden (MESKİ) temin edilmektedir. 154 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Personelin ihtiyaçları için kullanılacak suyun tamamının atıksuya dönüşeceği kabul edilirse, personelden kaynaklı oluşacak atıksu miktarı 38,19 m3/gün olacaktır. Proje alanında kanalizasyon şebekesi bulunmamaktadır. İşletme aşamasında personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksular fosseptikte biriktirilecektir. Fosseptik dolduğunda, Büyükşehir Belediyesi'nden getirtilecek vidanjörle kuyu boşaltılacaktır. Fosseptik çekimi ile ilgili belge Ek-25 ‘de sunulmuştur. 2) Yolların Sulanması için Gerekli Su Miktarı İşletme aşamasında kamyonların hareketinden dolayı oluşacak tozu engellemek için yollarda sulama yapılacaktır. İşletme içi ve asfalt yola kadar nakliye için kullanılacak stabilize yol uzunluğu toplam 6.000 m kabul edilmiştir. Günde 2 defa sulama yapılırsa, yol genişliği 5 m alınırsa ve yol sulamasında 1,5 lt/m2 su kullanılacağı kabul edilirse; Yol Uzunluğu = 6000 m x 2 sefer/gün = 12000 m/gün Kullanılacak Su Miktarı = 12000 m/gün x 5 m x 1,5 lt/m2 = 90.000 lt/gün = 90.000 lt/gün / 1000 lt/m3 = 90 m3/gün Sulama için kullanılacak suyun tamamının buharlaşacağı kabul edilirse, yolların sulanmasından kaynaklı atıksu oluşumu olmayacaktır. 3) Zenginleştirme Tesisinde Kullanılacak Su Miktarı Cevher zenginleştirme tesisi prosesi kapalı sistem çalışacağından su devir daimle sağlanacaktır. Proje alanında bir adet çöktürme havuzu ve bir adet orman yangın havuzu bulunmaktadır. Çöktürme havuzu 19025,19 m2 alanda ve 291240,76 m3 ‘tür. Yangın havuzu 10662,54 m2 alanda 88827,87 m3 ‘tür. Çöktürme havuzunda şlamın çökmesi sonucu oluşan temiz su sisteme geri beslenmektedir. Gerek olması durumunda yangın havuzundan su kullanımı söz konusu olacaktır. Havuzlarda buharlaşma gibi durumlarda eksilen su Karabucak deresinden karşılanacaktır. Buharlaşmadan dolayı eksilecek ve gerekli olacak su miktarı aşağıda hesaplanmıştır. Mersin İli ortalama açık yüzey buharlaşma yıllık toplam miktarı (Bölüm 4.6.a.f) 1198,6 mm ‘dir. Havuz alanları toplamı 29687,73 m2 ‘dir. Buna göre gerekli olacak su miktarı; 29687,73 m2 x 1198,6 mm/yıl / 1000 mm/m = 35.583,71 m3/yıl olacaktır. Karabuk deresiden su kullanımı için Mersin İl Özel İdaresi ‘den su kiralaması yapılmıştır. Kira Kontratosu Ek-19 ‘da verilmiştir. Mevcutta dereden su kullanımı 18.750 ton/yıl ‘dır. Planlanan su kullanımı gerekli izinler alındıktan sonra 35.583,71 m3/yıl olacaktır. 155 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Su ihtiyacının Karabucak deresinden karşılanamaması durumunda 167 sayılı Yeraltısuları kanunu uyarınca gerekli izinler alındıktan sonra yer altı suyundan faydalanılması planlanmaktadır. İşletme Sonrası İşletme sonrasında herhangi bir su kullanımı olmayacaktır. Toplam Su Kullanımı Tablo 86. Su Kullanımı Miktarları Su Miktarı Kullanım Amacı Arazinin Hazırlanması Aşamasında Yolların Sulanması için Gerekli Su Miktarı İnşaat Aşamasında Betonun Sulanması için Gerekli Su Miktarı İşletme Aşamasında Günlük Aylık (30 gün) Yıllık (360 gün) 27 m3/gün 810 m3/saat 9.720 m3/yıl 30 m3 Personel İçin Gerekli Su Miktarı 38,19 m3/gün 1.145,7 m3/saat 13.748,4 m3/yıl Yolların Sulanması için Gerekli Su Miktarı 90 m3/gün 2.700 m3/saat 32.400 m3/yıl 98,84 m3/gün 2.965,3 m3/saat 35.583,7 m3/yıl 6.811 m3/saat 81.732,1 m3/yıl Zenginleştirme Tesisi için Kullanıcak Su Miktarı İşletme Aşamasında Toplam 227,03 m3/gün Günlük Su İhtiyacı İşletme Sonrası İşletme sonrası herhangi bir su kullanımı olmayacaktır. Proje alanında içme suyu şebekesi bulunmaktadır. Personel için gerekli olan içme suyu damacanalarla sağlanacak, kullanma suyu ise mevcut içme suyu şebekesinden karşılanacaktır. Faaliyet sahasında Yer altı suyu kullanılması durumunda 167 sayılı Yeraltısuları kanunu uyarınca hareket edilecektir. 5.3. Atıklar (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) Arazinin Hazırlanması Aşamasında Oluşacak Atıklar Çalışma yapılacak ocakta toplam 116,63 hektar alandan bitkisel toprak sıyrılarak alınacaktır. Bitkisel toprak Bölüm 2.1.2.4 ‘de koordinatları verilen dekapaj alanında depolanacaktır. Bitkisel toprak işletme sonrası rehabilitasyon çalışmalarında tekrar kullanılacaktır. 156 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Bitkisel toprağın 10 cm kalınlığında olacağı kabul edilirse; Bitkisel Toprak Miktarı (Hacimsel) = 1.166.300 m2 x 0,1 m = 166.630 m3 Bitkisel toprak yoğunluğu 1,6 ton/m3 kabul edilirse; Bitkisel Toprak Miktarı (Kütlesel) = 166.630 m3 x 1,6 ton/m3 = 266.608 ton Bitkisel toprak, 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ’nde belirtilen kriterlere uygun olarak depolanacaktır. Arazinin hazırlanması aşamasında personelden kaynaklı oluşacak katı atıklar sızdırmasız çöp konteynırlarında biriktirilecektir. Evsel nitelikli katı atıklar Büyükşehir Belediyesinin belirleyeceği yere götürülerek bertaraf edilecektir. İnşaat Aşamasında Oluşacak Atıklar İnşaat aşamasında zenginleştirme tesisi kurulumu yapılacak alan düzenlenecek ve daha sonra beton dökülecektir. İnşaat aşamasında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıklar sızdırmasız çöp konteynırlarında biriktirilecektir. Evsel nitelikli katı atıklar Büyükşehir Belediyesinin belirleyeceği yere götürülerek bertaraf edilecektir. İşletme Aşamasında Oluşacak Atıklar Projenin işletme döneminde meydana gelecek atıklar ve bertarafına ilişkin bilgiler maddeler halinde aşağıda sunulmuştur. 1) Üretim Zayiatı ve Pasa Proje kapsamında açık işletme ve kapalı işletme yöntemlerinin ikisi de uygulanabilecektir. Proje kapsamında açık işletme yönteminde cevher/pasa oranı 1/5 oranındadır. Buna göre 500.000 ton/yıl tüvenan cevher üretimi için 2.500.000 ton/yıl pasa oluşması beklenmektedir. Proje kapsamında kapalı işletme yönteminde cevher/pasa oranı 1/1 oranındadır. Buna göre 200.000 ton/yıl tüvenan cevher üretimi için 200.000 ton/yıl pasa oluşması beklenmektedir. Ocaklarda beklenmektedir. her iki yöntemde toplam 2.700.000 ton/yıl pasa oluşması Ayrıca zenginleştirme tesisinin 1/10 konsantrasyon oranı ile çalışacağı kabul edilirse 700.000 ton/yıl tüvenan cevher işlendiğinde 70.000 ton/yıl konsantre cevher üretilecek ve 630.000 ton/yıl zenginleştirme atığı oluşacağı beklenmektedir. 157 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Ocak üretiminde oluşacak pasa Bölüm 2.1.2.5. ‘de koordinatları verilen pasa alanlarında depolanacaktır. Rehabilitasyon çalışmaları kapsamında faaliyet sırasında ve faaliyet sonrasında çukurların doldurulması ve arazi düzenlemesinde kullanılacaktır. 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ’nde belirtilen kriterlere uygun olarak depolanacaktır. Zenginleştirme işlemi sonucu şlam (ince sulu kum) ve kum atıkları oluşmaktadır. Kum atıklar tenör oranı % 3 ‘den fazla olması durumunda Kum Stok alanlarında geçici olarak depolanacaktır. Kum atıkların tenör oranı % 3 ‘den az olması durumunda düzenli depolama alanlarında bertaraf edilecektir. Şlam ise havuzlarda çöktürüldükten sonra düzenli depolama alanlarında bertaraf edilecektir. Mevcut tesiste oluşan atıklar için Atık Değerlendirme Raporu hazırlatılmıştır. Rapora göre mevcutta oluşan atıkların tenör oranı % 3,12 olarak tespit edilmiştir. Rapor Ek-22 ‘de verilmiştir. Zenginleştirme tesisinden çıkacak atıklar (kum, şlam) 2012/15 sayılı Genelge ve Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre bertaraf edileceğini beyan ve taahhüt ederiz. Çukurova Üniversitesine yaptırılan Atık Değerlendirme Raporunda (Ek-22) zenginleştirme atığı olan kum atıkların sıva kumu veya beton agrerası olarak kullanılabileceği belirtilmiştir. Bu kapsamda kum atıklar satılarak değerlendirilecektir. Satılamaması durumunda Zenginleştirme Atığı Düzenli Depolama Alanlarında depolanarak bertaraf edilecektir. Zenginleştirme tesisinde tam kapasite ile çalışıldığında oluşacak atıkların mevcut ve planlanan miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 87. Zenginleştirme Atığı Mevcut ve Planlanan Miktarları Atık Türü İri Kum (Kum Atık) İnce Kum (Şlam) Toplam Atık Mevcut Miktar (2013 yılı) 146.298 ton 73.149 ton Planlanan Miktar 420.000 ton 210.000 ton 219.447 ton 630.000 ton Zenginleştirme atığı düzenli depolama alanının hazırlık aşaması üretime geçilmeden önce arazinin hazırlanması aşamasında tamamlanacaktır. 2) Ambalaj Atıkları Proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetler esnasında, geri kazanımı mümkün olan ambalaj atıkları (kâğıt, cam, plastik ve metal kutular) ayrı toplanarak 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun olarak değerlendirilmesi sağlanacaktır. 158 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 3) Tıbbi Atıklar Personelin sağlık hizmetleri için acil bulundurulması gereken ilk yardım malzemeleri ve bu durumda ortaya çıkan tıbbı atıklar 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmenliği” Madde 13; Tıbbi atıkların toplanmasında; yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı; orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlığı 100 mikron olan, en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli, üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT TIBBİ ATIK” ibaresini taşıyan kırmızı renkli plastik torbalarda toplanacak veya toplanması sağlanacaktır. Akabinde söz konusu atıkların sterilizasyon tesislerine iletilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. 4) Tehlikeli Atıklar Araç, ekipman ve makine bakımları sonucu oluşması muhtemel tehlikeli atıklar diğer atıklardan ayrı olarak toplanacak ve bu atıklar için geçici depolama alanı kurulacaktır. Bu alan beton zeminli ve üzeri kapalı olacaktır. Farklı atıklar için farklı bölümleri bulunacak, atıklar, türüne göre uygun konteynır içerisinde muhafaza edilecek ve konteynır üzerine atık kodu, miktarı ve atığın geliş tarihi gibi bilgiler yazılacaktır. Ayrıca olabilecek sızıntılara karşı gerekli önlemler alınacaktır. Ayrı ayrı toplanan tehlikeli atıklar lisanslı firmalara verilerek bertaraf edilecektir. 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (04.09.2009 – 27339, 30.03.2010 – 27537, 30.10.2010 – 27744 tarih ve sayılı değişiklikler) hükümlerine uyacağımızı ve tehlikeli atıklar için geçici depolama alanı oluşturacağımızı taahhüt ederiz. 5) Atık Yağlar Proje kapsamında oluşması muhtemel atık yağlar 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine göre geçirimsiz zemin üzerine yerleştirilmiş tank/konteynırlarda geçici depolanacaktır. Daha sonra Bakanlıktan çevre lisansı almış tesislere gönderilerek bertaraf edilecektir. 6) Bitkisel Atık Yağlar Proje kapsamında faaliyet alanında yemekhane bulunmaktadır. Yemekhanede oluşacak bitkisel atık yağlar 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” (31.07.200927305, 30.03.2010-27537 tarih ve sayılı değişiklikler) hükümlerine göre geçirimsiz zemin üzerine yerleştirilmiş tank/konteynırlarda geçici depolanacaktır. Daha sonra Bakanlıktan çevre lisansı almış tesislere gönderilerek bertaraf edilecektir. 7) Atık Pil ve Akümülatörler Çalışma alanında atık pil oluşması durumunda 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı resmi Gazete’de yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” 13. 159 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. maddesi uyarınca atık piller evsel atıklardan ayrı toplanacak ve pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulacak toplama noktalarına atık piller teslim edilecektir. Proje alanında kullanılacak araç ve ekipmanların bakım ve onarımları sonucu oluşması muhtemel akümülatörler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı resmi Gazete’de yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre bertaraf edilecektir. 8) Ömrünü Tamamlamış Lastikler Proje kapsamında oluşması muhtemel ömrünü tamamlamış lastikler lisanslı firmalara gönderilerek bertarafı sağlanacaktır. 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uyulacaktır. 9) Personelden Kaynaklı Katı Atıklar Proje kapsamında çalışacak personel sayısı 176 kişi olarak planlanmakta olup, bir kişinin günlük katı atık üretim miktarı 1,08 kg/kişi.gün (TÜİK-2010-Mersin) olarak düşünülürse; Katı Atık Miktarı = 176 kişi x 1,08 kg/kişi.gün = 190,08 kg/gün Geri kazanımı mümkün olmayan atıklar sızdırmasız çöp bidonlarında depolanarak belirli periyotlarla Büyükşehir Belediyesinin belirleyeceği yere boşaltarak bertaraf edilecektir. Büyükşehir Belediyesinden evsel nitelikli katı atıklarla ilgili alınan yazı Ek-25 ‘de sunulmuştur. 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 10) Personelden Kaynaklı Sıvı Atıklar Proje kapsamında yolların sulanması için kullanılacak su mevsim koşullarına bağlı olarak buharlaşacağından atık su oluşumu söz konusu olmayacaktır. Faaliyet kapsamında çalışacak personelden kaynaklı atık su miktarı Bölüm 5.2 ‘de hesaplanmış ve 38,19 m3/gün olarak bulunmuştur. Proje kapsamında çalışacak personelden kaynaklanacak atık sular için 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümlerince yapılacak olan sızdırmasız fosseptik çukurunda depolanacaktır. Fosseptik dolduğunda, Büyükşehir Belediyesi'nden getirtilecek vidanjörle kuyu boşaltılacaktır. Fosseptik çekimi ile ilgili belge Ek-18 ‘de sunulmuştur. Araziye atıksu deşarjı yapılmayacağını taahhüt ederiz. İşletme Sonrasında Oluşacak Atıklar İşletme sonrasında atık oluşması beklenmemektedir. 160 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 5.4. Gürültü kaynakları ve seviyeleri, (Akustik Rapor) 5.4.1. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri Ocak alanlarında arazinin hazırlanması ve işletme aşamalarında kullanılacak araç ve ekipmanlardan kaynaklı gürültü oluşumu söz konusu olacaktır. Arazinin hazırlanması aşamasında 13 adet kamyon, 3 adet ekskavatör, 3 adet yükleyici, 2 adet Arazöz kullanılacaktır. İşletme aşamasında 13 adet kamyon, 3 adet ekskavatör, 3 adet yükleyici, 2 adet Arazöz, 1 adet wagon-drill, 3 adet yeraltı yükleyicisi, 4 adet kompresör, 1 adet traktör ve zenginleştirme tesisi kullanılacaktır. Arazinin hazırlanması ve işletme aşamalarında oluşacak gürültü için akustik rapor hazırlanmıştır. Akustik rapor Ek-15 ‘de sunulmuştur. Rapor sonuçları aşağıda verilmiştir. Açılması planlanan ocak sahalarına en yakın yerleşim yerleri olan yaklaşık 400 m mesafedeki Musalı Köyü ve yaklaşık 500 m mesafede olan Darısekisi Köyü ‘dür. Bu mesafelere göre gürültü hesaplamaları aşağıda değerlendirilmiştir. 5.4.1.1. Arazinin Hazırlanması Aşamasında Ocak alanında arazi hazırlanmasında oluşacak toplam ses basıncı değerleri tablo ve grafik olarak aşağıda verilmiştir. Tablo 88. Arazinin Hazırlanması Aşamasında Gürültünün Mesafeye Göre Değişimi Ses Basınç Düzeyi Lpt (dBA)(Lgündüz) Mesafe (m) 500 (Hz) 1000 (Hz) 2000 (Hz) 4000 (Hz) 20 50 100 200 260 300 320 400 500 600 700 750 800 900 1000 1500 117.8 80.8 72.8 66.8 60.7 58.4 57.2 56.6 54.7 52.7 51.1 49.7 49.1 48.5 47.5 46.5 42.9 121.0 84.0 76.0 69.9 63.8 61.4 60.1 59.6 57.5 55.5 53.8 52.4 51.7 51.1 50.0 48.9 44.9 122.0 84.9 76.8 70.6 64.1 61.6 60.2 59.5 57.3 54.9 52.9 51.1 50.3 49.5 48.1 46.7 41.1 122.2 84.8 76.4 69.5 61.8 58.5 56.5 55.6 52.3 48.7 45.4 42.3 40.9 39.5 36.7 34.1 22.0 161 Net Toplam Ses Basınç Düzeyi (Dba) 127.1 89.9 81.8 75.4 68.8 66.3 64.8 64.2 61.9 59.7 57.8 56.2 55.4 54.7 53.5 52.3 48.0 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Musalı Köyü Darısekisi Köyü Şekil 51. Arazi Hazırlama Aşaması Gürültü Dağılım Grafiği Arazinin hazırlanması aşamasında 300 m de yönetmelikte belirtilen sınır değer olan 65 dBA’in altına düşmektedir. Dolayısıyla proje etki alanındaki yerleşim yerlerine olumsuz bir etkisinin olması beklenmemektedir. 162 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 5.4.1.2. İşletme Aşamasında Kromun Sökülmesi, Taşınması, İşlenmesi ve Depolanması Aşamalarında Ocak alanında işletme aşamasında oluşacak toplam ses basıncı değerleri tablo ve grafik olarak aşağıda verilmiştir. Tablo 89. İşletme Aşamasında Gürültünün Mesafeye Göre Değişimi Ses Basınç Düzeyi Lpt (dBA)(Lgündüz) Mesafe (m) 500 (Hz) 1000 (Hz) 2000 (Hz) 4000 (Hz) 20 50 100 200 260 300 320 400 500 600 700 750 800 900 1000 1500 118.8 81.8 73.8 67.8 61.7 59.4 58.2 57.6 55.7 53.7 52.1 50.7 50.1 49.5 48.5 47.5 43.9 122.0 85.0 77.0 70.9 64.8 62.4 61.1 60.6 58.5 56.5 54.8 53.4 52.7 52.1 51.0 49.9 45.9 123.0 85.9 77.8 71.6 65.1 62.6 61.2 60.5 58.3 55.9 53.9 52.1 51.3 50.5 49.1 47.7 42.1 123.2 85.8 77.4 70.5 62.8 59.5 57.5 56.6 53.3 49.7 46.4 43.3 41.9 40.5 37.7 35.1 23.0 163 Net Toplam Ses Basınç Düzeyi (Dba) 128.1 90.9 82.8 76.4 69.8 67.3 65.8 65.2 62.9 60.7 58.8 57.2 56.4 55.7 54.5 53.3 49.0 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Musalı Köyü Darısekisi Köyü Şekil 52. İşletme Aşaması Gürültü Dağılım Grafiği İşletme aşamasında 300 m de yönetmelikte belirtilen sınır değer olan 65 dBA’in altına düşmektedir. Dolayısıyla proje etki alanındaki yerleşim yerlerine olumsuz bir etkisinin olması beklenmemektedir. 164 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Patlatma Aşamasında Proje alanında yapılacak patlatma işlemi anlık bir işlem olduğundan ve patlatma sırasında başka bir faaliyet gerçekleştirilemeyeceğinden dolayı, patlatma sırasında oluşacak gürültü seviyesi ayrı olarak hesaplanmıştır. Ocak alanında patlatma aşamasında oluşacak toplam ses basıncı değerleri tablo ve grafik olarak aşağıda verilmiştir. Tablo 90. Ocak Sahasında Patlatmadan Kaynaklanacak Gürültünün Mesafeye Göre Değişimi Ses Basınç Düzeyi Lpt (dBA)(Lgündüz) Mesafe (m) 500 (Hz) 1000 (Hz) 2000 (Hz) 4000 (Hz) 20 50 100 200 260 300 320 400 500 600 700 750 800 900 1000 1500 99,8 62.8 54.8 48.8 42.7 40.4 39.2 38.6 36.7 34.7 33.1 31.7 31.1 30.5 29.5 28.5 24.9 103 66.0 58.0 51.9 45.8 43.4 42.1 41.6 39.5 37.5 35.8 34.4 33.7 33.1 32.0 30.9 26.9 104 66.9 58.8 52.6 46.1 43.6 42.2 41.5 39.3 36.9 34.9 33.1 32.3 31.5 30.1 28.7 23.1 104,2 66.8 58.4 51.5 43.8 40.5 38.5 37.6 34.3 30.7 27.4 24.3 22.9 21.5 18.7 16.1 4.0 165 Net Toplam Ses Basınç Düzeyi (Dba) 109,1 71.9 63.8 57.4 50.8 48.3 46.8 46.2 43.9 41.7 39.8 38.2 37.4 36.7 35.5 34.3 30.0 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Musalı Köyü Darısekisi Köyü Şekil 53. Patlatma Aşaması Gürültü Dağılım Grafiği Arazinin hazırlanması aşamasında 50 metreden sonra yönetmelikte belirtilen sınır değer olan 65 dBA’in altına düşmektedir. Dolayısıyla proje etki alanındaki yerleşim yerlerine olumsuz bir etkisinin olması beklenmemektedir. Yukarıda ulaşılan sonuçlara göre, gürültü düzeyinin yerleşim yeri üzerinde Yönetmelikte belirtilen sınırları aşacak bir etkisi olması beklenmemektedir. Zaten hesaplamalar bütün makinelerin aynı anda ve tesisin yerleşime en yakın sınırında çalışacağı varsayımına göre yapılmıştır. Bundan dolayı çalışma sırasında oluşacak gürültü seviyesi hesaplanan değerin çok altında olacaktır. 166 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 5.4.2. Patlama Sırasında Fırlayan Kaya ve Taşlardan Dolayı Hasar Patlatma anında oluşan kaya ve taşlarla ilgili olarak yapılan kaynak araştırmalarında; emniyet mesafe hesaplarının deneysel sonuçlara dayandırıldığı görülmüştür. Literatürde (İsveç Patlatma Araştırma merkezi-SVEDEFO) 1 m3 kayaç kırmak için kullanılacak patlayıcı madde miktarı ile en fazla fırlatma uzaklığı arasında verilen bağlantıdan yararlanmak sureti ile spesifik patlayıcı madde tüketimi (kg/m3) için söz konusu uzaklık kestirilebilir. Yeterli dilim ve sıkılama uzunlukları için aşağıdaki değerler kestirim değerleri olarak kabul edilebilir. Projeye konu faaliyet alanında bir patlatmada kullanılacak patlayıcı miktarından özgül şarj aşağıda hesaplanmıştır. Özgül Şarj; Özgül Şarj = qe / (b x s x h) formülü ile hesaplanır. qe b s h : Anlık şarj miktarı (kg) : Dilim kalınlığı (m) : Delikler arası mesafe (m) : Basamak yüksekliği (m) Özgül Şarj = 38,19 kg / (2,5 m x 3,75 m x 7 m) = 0,58 kg/m3 ≈ 0,58 kg/m3 Özgül şarja göre taş ve kayaların fırlayabileceği en uzak mesafe aşağıdaki grafikten hesaplanmıştır. 167 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şekil 54. Özgül şarja bağlı olarak en fazla fırlatma uzaklığı (Kaynak : Hoek, E.,Bray,J., “Rock Slope Engineering”, Institution of Mining and Metallurgy, 3rd Edition, London, 1981) Şekilde verilen grafik İsveç patlatma araştırmaları merkezince (SVEDEFO) yapılan bir araştırmanın sonuçları kullanılarak hazırlanmış olup, özgül şarja bağlı olarak en fazla fırlama uzaklığını vermektedir. Buna göre bulunan özgül şarj miktarına bağlı en uzak fırlatma mesafesi 50 m – 55 m arasında olarak hesaplanmıştır. Bu mesafe göz önüne alınarak patlatma anında 60 m koruma alanı belirlenecek ve gerekli tedbirler alınacaktır. 5.4.3. Hava şoku ve gürültü hasarı Patlatma sonucu oluşan hava şoku aşağıdaki bağıntıdan hesaplanmaktadır. (Calzia, 1969 ) Şiddetli etki zonu Orta şiddette etki zonu Hafif şiddette etki zonu : D<5√W : 5√W<D<10√W :10√W<D<15√W D = Etkili zon aralığı (m) W = Bir gecikme aralığında atılan dinamit miktarı = Anlık şarj (kg) Hava şoku hesaplamaları ruhsat alanlarında yapılacak anlık şarj dikkate alınarak yapılmıştır. Patlatmalarda kullanılacak anlık şarj : 38,19 kg 168 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Şiddetli etki zonu Orta şiddette etki zonu Hafif şiddette etki zonu : D < 5√38,19 : 5√38,19 < D < 10√38,19 : 10√38,19 < D < 15√38,19 Şiddetli etki zonu Orta şiddette etki zonu Hafif şiddette etki zonu : 0 m – 31 m : 31 m – 62 m : 62 m – 93 m Patlatmayla oluşturulan titreşimin çevre yapılara etkisi Devine bağıntısı (Devine et al, 1966) ile tespit edilmektedir. Devine bağıntısı; D v = k W −1.6 v = Kayaç içinde yayılan titreşim hızı (inç/s) k = Kayaç türüne bağlı katsayı (26-260) D = Patlatma noktası ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili mesafe (feet) W = Bir gecikme aralığındaki patlayıcı miktarı (libre) 1 feet = 0,3048 m 1 libre = 0,4536 kg 1 inç = 25,4 mm K katsayısı kayacın titreşimi iletme kapasitesi olarak alınmaktadır. Patlatma kaynağı ile hassas nokta arasındaki birimlerin değişkenliği, kırık, fay, çatlak gibi süreksizliklerin yoğunluğu k katsayısını etkilemektedir. Homojen birimlerde katsayı 260 sayısına yaklaşırken, tektonik etkilerin yoğunluğu ve geçilen her farklı birim katsayıyı 26 sayısına yaklaştırmaktadır. Hesaplamalarda k katsayısı birimlerin homojen ve kırıksız olduğu varsayımından hareketle 260 olarak alınmıştır. Patlatmalarda kullanılacak anlık şarj : 38,19 kg Mesafeye göre titreşim hızı değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. 169 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Tablo 91. Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri K(sabit) D(metre) W (Libre) D(feet) V (inch/sn) V (mm/sn) Va 1/2 x V (mm/sn) Vb 1/5 x V (mm/sn) Vo (Va - Vb) (mm/sn) 260 50 84,19 164,04 2,5779 65,4787 32,7394 13,0957 19,6436 260 100 84,19 328,08 0,8504 21,5999 10,8000 4,3200 6,4800 260 150 84,19 492,13 0,4445 11,2903 5,6452 2,2581 3,3871 260 200 84,19 656,17 0,2805 7,1253 3,5627 1,4251 2,1376 260 300 84,19 984,25 0,1466 3,7244 1,8622 0,7449 1,1173 260 400 84,19 1312,34 0,0925 2,3505 1,1752 0,4701 0,7051 260 500 84,19 1640,42 0,0648 1,6448 0,8224 0,3290 0,4934 260 600 84,19 1968,50 0,0484 1,2286 0,6143 0,2457 0,3686 260 700 84,19 2296,59 0,0378 0,9601 0,4800 0,1920 0,2880 260 750 84,19 2460,63 0,0338 0,8597 0,4299 0,1719 0,2579 260 800 84,19 2624,67 0,0305 0,7754 0,3877 0,1551 0,2326 260 900 84,19 2952,76 0,0253 0,6422 0,3211 0,1284 0,1927 260 1000 84,19 3280,84 0,0214 0,5426 0,2713 0,1085 0,1628 260 1500 84,19 4921,26 0,0112 0,2836 0,1418 0,0567 0,0851 Tabloda ; V = mm/sn mesafeye göre değişen titreşim hızı Vo= Bina temelindeki titreşim hızı Vo = (1/2 x V) - (1/5 x V) olarak kabul edilmektedir. (Forssbland, 1981). Bina temeli titreşim hızı (Vo) değerlerine bağlı olarak patlatma nedeniyle hasar görebilecek bina türleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 92. Bina Temeli Titreşim Hızı (Vo) Değerlerine Bağlı Olarak Patlatma Nedeniyle Hasar Görebilecek Bina Türleri (Forssbland, 1981) Bina Türü Vo(mm/sn) a-Yıkılmaya yüz tutmuş çok eski tarihi binalar 2 b-Sıvalı biriket, kerpiç, yığma tuğla evler 5 c-Betonarme binalar 10 d-Fabrika gibi çok sağlam yapıda endüstriyel binalar 10-40 Yöre köylerindeki en hassas yapının b tipi binalar olduğu kabul edilirse Vo hızının 5 mm/sn’nin üzerine çıkmaması gerekmektedir. 38,19 kg ’lık şarjın etkisi ile oluşan titreşim hızı patlatma noktasından itibaren yaklaşık 150 metreden sonra 5 mm/sn’nin altına inmektedir. Faaliyet alanına en yakın yerleşim birimi 600 m mesafedeki Musalı Köyü ‘dür. Patlatma ayda sadece 1 defa 170 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. yapılacaktır. Patlatmanın yapıldığı günlerde gerekli tedbirlerin alınması firmanın taahhüdü altındadır. 14/09/1990 tarih ve 20635 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe konulan “Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik” hükümlerine uyacağımızı taahhüt ederiz. 5.4.4. Titreşim Genliği Patlatma sonucu oluşan enerji dalgalarının yarattığı titreşimlerin genliği aşağıdaki bağıntı ile hesaplanmaktadır. A= A W K D K W D : Genlik (mm) : Gecikme aralıklı patlayıcı madde miktarı (kg) : Zemin yapısını oluşturan kayaca göre katsayı : Kaynak ile bina arasında etki mesafesi (m) Tablo 93. Patlatma yapılan zemin türü ve bina temeli altındaki zemin türüne bağlı olarak değişim gösteren K katsayısı maksimum ve minimum değerleri K Katsayısı Patlatma Yapılan Zemin Türü Temel Altı Zeminin Türü Minimum Maksimum Kaya Kaya 0,57 1,15 Kaya Kil (Toprak) 1,15 2,30 Kil (Toprak) Kaya 1,15 2,30 Kil (Toprak) Kil (Toprak) 2,30 3,40 Patlatma yapılan zemin yapısı kaya ve bina zemin yapısının ise toprak olduğu kabul edilirse, K katsayısının minimum 1,15 ve maksimum 2,30 olarak seçilmiştir. Tablo 94. Titreşimin genliği ve mesafe ilişkisi D (m) 50 100 150 200 300 400 500 600 700 750 800 900 1000 1500 √𝑾 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 6,18 A Genlik (mm) Kmin = 1,15 Kmaks = 2,30 0,1421 0,2843 0,0711 0,1421 0,0474 0,0948 0,0355 0,0711 0,0237 0,0474 0,0178 0,0355 0,0142 0,0284 0,0118 0,0237 0,0102 0,0203 0,0095 0,0190 0,0089 0,0178 0,0079 0,0158 0,0071 0,0142 0,0047 0,0095 171 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. 600 m mesafedeki Musalı Köyüne ulaşan dalganın genliği minimum 0,0118 mm ve maksimum 0,0237 mm ‘dir. 1500 m mesafedeki Darısekisi Köyüne ulaşan dalganın genliği minimum 0,0047 mm ve maksimum 0,0095 mm ‘dir. Tablo 95. Yapı türüne göre güvenli titreşim düzeyleri Yapı Türü Aşılmaması gereken titreşim genliği (mm) Değerli yapılar, maden kuyuları, kötü durumdaki evler, eski uygarlıklara ait anıtlar, v.b. 0,1 Toplu halde bulunan binalar 0,2 Birbirinden ayrı bulunan binalar 0,4 Mühendislik yapıları 0,76 Patlatma sonucu oluşan enerji dalgalarının yarattığı titreşimlerin genliği 150 m ‘den sonra aşılmaması gereken değerlerin altına düşmektedir. Dolayısıyla 600 m mesafedeki en yakın yerleşim olan Musalı Köyüne ait evlere etkisi olması beklenmemektedir. 5.5. Sağlık koruma bandı mesafesi Proje kapsamında, 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik gereği 1. Sınıf İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı almak için müracaatlarda bulunularak ilgili yerlerden gerekli izinler alınacaktır. Proje kapsamında 30 m sağlık koruma bandı belirlenmiştir. Vaziyet planında ve Bölüm 2.1.2 ‘de koordinatları verilmiştir. 5.6. Doğaya Yeniden Kazandırma çalışmaları ve Rehabilitasyon planı Madencilik faaliyetleri nedeniyle tahrip edilmiş bir alanı çevresel açıdan stabil bir duruma getirmek, temiz bir çevrenin ve doğal kaynakların gelecek nesillere aktarılması için zorunludur. Ancak, tahrip edilmiş bir alan kendi haline bırakıldığında ekolojik dengesine ulaşması, kendi kendini onarması çok uzun yıllar alabilir. Böyle bir zaman sürecinde bu alanların yeniden doğaya kazandırılması ya da onarılması için insanın yardımına gereksinim vardır. Proje kapsamında arazi hazırlık aşamasında bitkisel toprak sıyrılması söz konusu olacaktır. Sıyrılacak bitkisel toprak, sahada yapılacak olan bitkisel toprak depolama alanında depolanacak ve daha sonra arazinin rehabilite aşamasında kullanılacaktır. Bu işlem T.C Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü, Bakım Şubesi Müdürlüğünün Peyzaj Hizmetleri Teknik Şartnamesinin “Mevcut üst toprağın işlenmesi ve bitkisel toprağın serilmesi” maddesine uygun olarak gerçekleştirilecektir. Sahadan çıkarılacak kromun kırıklı, çatlaklı olması, tam düz yüzey olmaması, üzerinde yer alan yamaç molozu türü malzeme ve yüzeydeki toprak ve taşın tamamının 172 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. ekonomik olmayacağı düşünülürse pasa oluşacaktır. Proje kapsamında ocak üretiminden kaynaklı oluşacak pasa, pasa depolama alanında depolanacaktır. Üretim çalışmaları sonucu sahada oluşacak boşluklar, pasa ile doldurulacaktır. Çalışma döneminin sonunda sözü edilen faaliyetler gerçekleştirilerek, ruhsatlı sahalar ilk konumuna yakın bir halde bırakılmaya çalışılacaktır. İşletme yapılacak alanda üretime bağlı olarak çalı ve otsu türler üretimin doğal sonucu olarak ortadan kalkacaktır. Fakat bu türler arazi ıslahıyla birlikte üretim yapılan alanlarda tekrar yayılım gösterebileceklerdir. Üretim çalışmaları sona erdiğinde oluşan boşluklar, rehabilitasyon projesine göre doldurulacaktır. Mevcut ve planlanan açık ocak alanlarının Rehabilitasyon haritaları ekte verilmiştir. Orman Rehabilitasyon Projesi ve Haritaları Ek-10 ‘da verilmiştir. 5.7. Risk analizi 5.7.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı analizi Proje alanında ve proje etki alanında meydana gelebilecek olası riskler Doğal Afet Riski, Patlama Riski, Yangın Riski, Kaza Riski, Sabotaj Riski olarak beklenmektedir. Proje kapsamında oluşacak riskler hakkında detaylı bilgi Bölüm 5.7.b. ‘de verilmiştir. 5.7.b. Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında risk durumlarında alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje kapsamında meydana gelebilecek riskler ve bu durumda alınacak önlemlere ilişkin açıklamalar aşağıda maddeler halinde sunulmuştur. Doğal Afet Riski Projenin herhangi bir döneminde meydana gelebilecek afet durumunda telefonlarla gerekli irtibatları kurması ve olası bir durumda yapması gereken ilk yardım müdahaleleri ve sivil savunma tedbir ve müdahale işlevleri hususunda gerekli eğitime sahip güvenlik görevlisi olacaktır ve Acil Müdahale Planına göre hareket edilecektir. Patlama Riski Projenin herhangi bir döneminde meydana gelebilecek patlama durumunda Acil Müdahale Planına göre hareket edilecektir. Patlayıcı maddeler özel işaret konmuş araçlarda, kapsül ve dinamit ayrı ayrı taşınacaktır. Ocakta teknik nezaretçi denetiminde çalışılacaktır ve patlatmalar teknik nezaretçi tarafından jandarma denetiminde yapılacaktır. Yangın Riski Projenin herhangi bir döneminde meydana gelebilecek yangın durumunda Acil Müdahale Planına göre hareket edilecektir. Tesis içinde olası bir yangın için gerekli yangın söndürme cihazları uygun yerlere yerleştirilecektir. Çevreyi ve işletme faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek kazalar ve acil durumlarda, ortaya çıkacak çevre etkilerinin 173 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. önlenmesi için "Acil Durum İş Talimatları" ve "Olağanüstü Durum Planları" hazırlanacaktır. Olağanüstü Durum Planları tesiste gerektiğinde müracaat edilebilmesi için uygun yerlere asılacaktır. Kaza Riski Projenin herhangi bir döneminde kaza riskinin meydana gelmemesi için personelin gerek kamyonların, gerekse yükleyicilerin yükleme yapılırken çevresinde bulunmasına müsaade edilmeyecek ve bu konuda personel uyarılacaktır. Aynı zamanda proje alanına bağlantıyı sağlayan karayolu giriş ve çıkışlarında uyarıcı levhalar yer alacaktır. Sistem kazalarına hızlı karşılık verebilmek insan ve çevre sağlığına gelebilecek zararı en aza indirmek bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu bölümde verilen acil çalışma ve eylem planı, işletme personelinin herhangi bir acil durum karşısında alması gereken önlemleri içeren bir rehber plan niteliği taşımaktadır. Acil eylem planında hedeflenen amaç, acil durumlarda en etkili olabilecek bilgilerin operatöre önceden, etkin ve yeterli biçimde verilmesidir. Alınacak önlemlere karşın oluşabilecek herhangi bir kaza durumunda kazaya uğramış personel sahada sürekli olarak bulundurulacak bir araç ile hızlı bir şekilde en yakın sağlık birimine ulaştırılacaktır. Sabotaj Riski Projenin herhangi bir döneminde meydana gelebilecek sabotaj durumunda Acil Müdahale Planına göre hareket edilecektir. Ayrıca üretim sırasında kullanılan makine ve ekipmanlardan dolayı çalışan personelin kaza riskini önlemek ve riski en aza indirmek için, 20.06.2012 tarihinde kabul edilen 6331 nolu “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” ve bu kanun kapsamındaki yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. 5.8. Diğer hususlar Bu konuda belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 174 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ Minsan Madencilik San. ve Tic. A.Ş. tarafından; Mersin ili, Toroslar ilçesi, Musalı Köyü, Karabucak Deresi mevkii sınırları içerisinde bulunan 15266 sicil nolu sahada yürütülen krom ocağı ve zenginleştirme tesisi faaliyetinde kapasite artırımı, alan genişletilmesi planlanmaktadır. Söz konusu faaliyetin yapılacak olduğu yerde krom rezervinin iyi olması, mevcutta verimli çalışılıyor olması yerin seçilme nedenidir. Tesiste çalıştırılacak personelin de bölge halkından seçiliyor olmasının, yöre halkına ekonomik yönden destek sağlayacağı düşünülmektedir. Böylece hem ülke hem de bölge ekonomisine destek sağlanmış olacaktır. Planlanan kapasite artışı ve alan genişletmesi ile söz konusu krom ocağı sahalarında üretim yöntemi olarak hem açık işletme hem de yeraltı işletme yöntemi uygulanacaktır. Açık işletme yöntemiyle işletilecek ocaklarda örtü tabakası miktarının artması ve buna bağlı olarak açık işletme yönteminin ekonomikliğini kaybetmesi durumunda yer altı işletme yöntemine geçilebilecektir. Ocak işletme faaliyetleri bilindiği gibi açık ve kapalı işletme yöntemlerinden biri seçilerek ya da her ikisi ile birlikte yapılmaktadır. Herhangi bir işletmede yöntem seçimi veya değişimi, topoğrafya, maden yatağının jeolojik durumuna göre olmaktadır. Söz konusu krom ocağında yukarıda belirtilen koşullar (örtü tabakasının kalınlığı, kaya formasyonlarının sertliği, kazılabilirlik parametreleri, topografya, cevherleşmenin olduğu damarın eğimi, yapısı ve kalınlığı, ilk yatırım sermayesi ve birim üretim maliyetleri) dikkate alınarak üretim yöntemi belirlenecektir. Krom cevheri başlıca metalurji, kimya, refrakter ve döküm kumu sanayinde kullanılır. Metalurji sanayinde krom; ferrokrom, ferro-siliko-krom, krom bileşikleri, ekzotermik krom katkıları, diğer krom alaşımları ve krom metali şeklinde tüketilir. Metalurji endüstrisinde krom cevherinin en önemli kullanım alanı paslanmaz çelik yapımında kullanılan ferrokrom üretimidir. Paslanmaz çelik metal ve silah endüstrisinin çok önemli bir maddesidir. Krom çeliğe sertlik, kırılma ve darbelere karşı direnç, aşınma ve oksitlenmeye karşı koruma sağlar. Bu kapsamda kromun çeşitli alaşımları mermi, denizaltı, gemi, uçak, top ve silahlarla ilgili destek sistemlerinde kullanılır. Krom kimyasalları paslanmayı önleyici özellikleri dolayısıyla uçak ve gemi sanayinde yaygın olarak; kimya endüstrisinde de sodyum bi-kromat, krumik asit ve boya hammaddesi yapımında, metal kaplama, deri tabaklama, boya maddeleri, seramikler, parlatıcı gereçler, katalistler, boyalar, organik sentetikler, konserve yapma ajanları, su işleme, sondaj çamuru ve diğer birçok alanda tüketilir. 175 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Yukarıda da bahsedildiği üzere krom cevheri çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Dolayısıyla çıkarılacak cevher yurt içi satışı ve yurt dışı ihracatı bakımından önemli bir yere sahiptir. Çıkarılacak cevher yurt içi ve gerekse yurtdışına pazarlanacaktır. 176 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI 7.1. Projenin inşaatı için önerilen izleme programı, projenin işletmesi ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve acil mudahale planı Projenin konusu krom ocakları ve zenginleştirme tesisi kurulmasıdır. Bu kapsamda zenginleştirme tesisinin kurulması esnasında inşaat safhası meydana gelecektir. Projenin inşaat aşamasında toz emisyonu, katı atık, sıvı atık, gürültü ve titreşim oluşumu söz konusu olacaktır. Oluşacak katı ve sıvı atıklar ilgili yönetmelik hükümlerince düzenli olarak bertaraf edilecektir. Ayrıca toz emisyonu, gürültü ve titreşim gibi parametrelerin ölçümleri yapılarak ilgili yönetmelik sınır değerlerinin altında kalması için gerekli önlem ve tedbirler alınacaktır. Projenin işletme döneminde de toz emisyonu katı atık sıvı atık gürültü ve titreşim oluşumu söz konusu olacaktır. Bu kapsamda da ilgili yönetmelik hükümlerine uyulacak, ölçümlerin sınır değerlerin altında kalması için gerekli önlem ve tedbirler alınacaktır. ÇED Olumlu Belgesi alındıktan ve faaliyete geçildikten sonra toz emisyon ölçümleri yaptırılacak ve Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik gereğince gerekli çevre izinleri için başvuruda bulunulacaktır. İşletme aşamasında meydana gelecek herhangi bir kaza durumunda çevre ve insan sağlığı üzerinde meydana gelebilecek olumsuz etkileri en aza indirgemek amacıyla uygulanmak üzere bir Acil Müdahale Planı (AME) hazırlanacaktır. İş güvenliği ve işçi sağlığını koruma amaçlı olarak hazırlanan Acil Müdahale Planı doğal afet, yangın, sabotaj gibi acil durumlarda işlerlik kazanır. Yangın, deprem, patlama olaylarından herhangi birinin meydana gelmesi, acil durum olarak nitelendirilmektedir. Bu tür olaylarda tehlikenin büyümesini engellemeye yönelik tedbirlerin alınabilmesi ve personelin faaliyet alanını güvenli ve süratli bir şekilde terk edebilmesi amacıyla acil müdahale planı hazırlanacaktır. Faaliyete ait Acil Durum Eylem Planı Ek-27 ’de verilmektedir. 7.2. ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik Belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri" başlığının 4. Maddesinde yer alan hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program Proje kapsamında 18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yeterlilik Tebliği”, Madde 9 uyarınca projenin uygulama dönemlerine ilişkin olarak Nihai ÇED Raporunda belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini belirtmek için Tebliğin Ek-4’de yer alan İzleme-Kontrol Formu doldurularak belirlenen periyotlarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulacaktır. 177 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI Minsan Madencilik San. ve Tic. A.Ş. tarafından; Mersin ili, Toroslar ilçesi, Musalı Köyü, Karabucak Deresi mevkii sınırları içerisinde bulunan 15266 sicil nolu sahada yürütülen krom ocağı ve zenginleştirme tesisi faaliyetinde kapasite artırımı, alan genişletilmesi planlanmaktadır. Halkın Katılımı Toplantısı düzenleneceğine ilişkin duyuru ilanları, Musalı Köyü LütfetYılmaz ‘a ait Köy Kahvesinde askıya asılmıştır. Aynı zamanda Halkın Katılımı Toplantısı’na dair duyuru ilanları yerel İmece gazetesinde 11.03.2013 tarihinde ve ulusal düzeyde yayınlanan Dünya gazetesinde 11.03.2013 tarihinde yayınlanmıştır. İlgili gazete ilanları Ek-22 ‘de verilmiştir. Toplantıda, katılımcılara projenin konusu ile ilgili detaylı bilgiler görsel olarak anlatılmış, sorulan sorular cevaplandırılmıştır. Projenin sosyo-ekonomik değerleri, çevresel etkileri, alınacak önlemler, faaliyetin işleyişi hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. Halkın katılım toplantısını belirtilen bazı hususlar aşağıda verilmiştir. - Köy yakınında oluşan kayma ve çatlaklarla ilgili alınacak tedbirler soruldu. Çatlakların daha önceden oluştuğu ve çatlakların pasa ile doldurulduğu belirtildi. Ayrıca çatlaklar ve kaymalar ile ilgili Mersin Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ‘ne ayrıntılı jeolojik-jeoteknik çalışmalar yaptırılmıştır. Jeolojik ve Jeoteknik Değerlendirme Raporu Ek-21 ‘de sunulmuştur. - Yapılması planlanan patlatmaların etkisi hakkında bilgi istendi. Genel olarak patlatma yapılmadığı belirtildi. Büyük taş kütleleri ile karşılaşılması durumunda kullanılacağı belirtildi. - Tesisin çalışması ile ilgili bir sıkıntının olmadığı ancak en az zarar ile çalışacak şekilde önlemlerin alınması talep edildi. Yöre halkına gereken tüm önlemlerinin alınacağını taahhüt edilmiştir. - Derede daha önceleri bol balık olduğu ancak madenin çalışmaya başlamasıyla balık sayısında azalma olduğu belirtildi. Tesis içerisindeki havuzda balık bulunduğu, derede elektrik ile balık tutanlardan kaynaklandığı ve bu konuda firma çalışanları tarafından elektrikle balık tutanların engellendiği belirtilmiştir. 178 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. BÖLÜM 9: SONUÇLAR Minsan Madencilik San. ve Tic. A.Ş. tarafından; Mersin ili, Toroslar ilçesi, Musalı Köyü, Karabucak Deresi mevkii sınırları içerisinde bulunan 15266 sicil nolu sahada yürütülen krom ocağı ve zenginleştirme tesisi faaliyetinde kapasite artırımı, alan genişletilmesi planlanmaktadır. Zenginleştirme tesisinde fiziksel metot uygulanmaktadır. 15266 sicil nolu ruhsat alanı 496,05 hektardır. İşletme Ruhsatı Ek-1 ‘de sunulmuştur. 15266 sicil nolu ruhsat alanında ilk olarak 6,57 hektarlık alan için 25.08.1997 tarih ve 1162/1802 sayılı “Çed Olumlu Belgesi” ve 24,8 hektarlık alan için kapasite artışı yapılarak 21.09.2012 tarih ve 1111/9199 sayılı “Kapasite Artışı Çed Gerekli Değildir Belgesi” alınmıştır. ÇED Belgeleri Ek-2 ‘de sunulmuştur. 21.09.2012 tarih ve 1111/9199 sayılı kapasite artışı ile krom ocağının yıllık tüvenan krom üretim miktarı 13.500 ton/yıl kapasiteden 350.000 ton/yıl kapasiteye çıkarılmıştır. Zenginleştirme tesisinde ise konsantre krom cevheri üretimi 2.970 ton/yıl kapasiteden 35.000 ton/yıl kapasiteye çıkarılmıştır. Söz konusu Çevresel Etki Değerlendirmesi raporunun hazırlanmasındaki amaç; 15266 sicil nolu ruhsat alanında kapasite artırımı ve alan genişletmesi planlanmaktadır. Alan genişletilmesi olarak mevcut çed alanlarıda içerisinde kalacak şekilde 287,29 hektarlık alanda çalışma yapılması planlanmaktadır. Kapasite artışı olarak ocak sahası 350.000 ton/yıl kapasiteden 700.000 ton/yıl kapasiteye çıkarılması planlanmaktadır. Bu üretimin yaklaşık 200.000 tonu kapalı işletme yöntemi, kalan 500.000 tonu açık işletme yöntemi ile yapılması planlanmaktadır. Maden kalitesi, iklim ve sair sebeplerden bu miktarlar toplamı artmamak şartıyla değişebilecektir. Zenginleştirme tesisinde ise konsantre krom üretimi 35.000 ton/yıl kapasiteden 70.000 ton/yıl kapasiteye çıkarılması planlanmaktadır. 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı Resmi Gazete ‘de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği EK-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi; Madde 28, Ruhsat Hukuku ve Aşamasına Bakılmaksızın, “a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler” ve EK-II Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi; Madde 49, Madencilik Projeleri, “e) Cevher hazırlama tesisleri, f) Cevher zenginleştirme tesisleri (Ek-1’de yer almayanlar).” kapsamında değerlendirilmiştir. Mevcut durumda 1 adet açık ocak sahası, 2 adet galeri usulü çalışma alanı ve 1 adet zenginleştirme tesisi bulunmaktadır. Planlanan kapasite artışı ve alan genişletmesi ile söz konusu krom ocağı sahalarında üretim yöntemi olarak hem açık işletme hem de yeraltı işletme yöntemi uygulanacaktır. Açık işletme yöntemiyle işletilecek ocaklarda örtü tabakası miktarının artması ve buna bağlı olarak açık işletme yönteminin ekonomikliğini kaybetmesi durumunda yer altı işletme yöntemine geçilebilecektir. 179 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Ocak işletme faaliyetleri bilindiği gibi açık ve kapalı işletme yöntemlerinden biri seçilerek ya da her ikisi ile birlikte yapılmaktadır. Herhangi bir işletmede yöntem seçimi veya değişimi, topoğrafya, maden yatağının jeolojik durumuna göre olmaktadır. Söz konusu krom ocağında yukarıda belirtilen koşullar (örtü tabakasının kalınlığı, kaya formasyonlarının sertliği, kazılabilirlik parametreleri, topografya, cevherleşmenin olduğu damarın eğimi, yapısı ve kalınlığı, ilk yatırım sermayesi ve birim üretim maliyetleri) dikkate alınarak üretim yöntemi belirlenecektir. Açık işletme yönteminde basamaklar oluşturularak ilerleme sağlanır. Krom ocağı açık işletmelerinde kullanılacak olan kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. Basamakların genişliği 5 m. olarak planlanmıştır. Basamakların yüksekliği 7 m. olarak planlanmıştır. Açık işletme yapılacak alanların çoğunluğunun yumuşak yapıda olmasından dolayı sökme işlemi ekskavatör ile yapılabilmektedir. Ancak sert yapıda alanlarla karşılaşılması durumunda sökme işlemi için patlatma yapılması planlanmaktadır. Patlatma işlemi, delme, patlayıcı maddenin delinen deliklere şarjı ve ateşleme işlemlerinden oluşmaktadır. Proje alanı Mersin İli, Toroslar İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje alanı Mersin İl merkezin yaklaşık 18 km kuzeyinde, Toroslar İlçe merkezinin yaklaşık 14 km kuzeyinde yer almaktadır. Proje alanının yerini gösteren uydu görüntüsü aşağıdaki şekilde verilmiştir. Proje etki alanı, projeden kaynaklanması beklenen toz emisyonu, gürültü ve titreşimin en yakın yerleşim yerleri olan 600 m mesafedeki Musalı Köyü ve 1500 m mesafede olan Darısekisi Köyü yönündeki değerlerin ilgili yönetmelikler kapsamında değerlendirilmesi ile belirlenecektir. Personel için gerekli içme ve kullanma suyu; damacana ile ve Mersin Su Kanalizasyon İşlerinden (MESKİ) temin edilmektedir. Personelin ihtiyaçları için kullanılacak suyun tamamının atıksuya dönüşeceği kabul edilirse, personelden kaynaklı oluşacak atıksu miktarı 38,19 m3/gün olacaktır. Proje alanında kanalizasyon şebekesi bulunmamaktadır. İşletme aşamasında personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksular fosseptikte biriktirilecektir. Fosseptik dolduğunda, Büyükşehir Belediyesi'nden getirtilecek vidanjörle kuyu boşaltılacaktır. Fosseptik çekimi ile ilgili belge Ek-25 ‘de sunulmuştur. Karabuk deresiden su kullanımı için Mersin İl Özel İdaresi ‘den su kiralaması yapılmıştır. Kira Kontratosu Ek-19 ‘da verilmiştir. Mevcutta dereden su kullanımı 18.750 ton/yıl ‘dır. Planlanan su kullanımı gerekli izinler alındıktan sonra 35.583,71 m3/yıl olacaktır. 180 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Su ihtiyacının Karabucak deresinden karşılanamaması durumunda 167 sayılı Yeraltısuları kanunu uyarınca gerekli izinler alındıktan sonra yer altı suyundan faydalanılması planlanmaktadır. Yukarda belirtilenler haricinde; Mersin Orman Bölge Müdürlüğü ‘nden alınan ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ‘nda; “Krom Ocağı ve Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artırımı faaliyetinin ÇED istenilen sahanın çok büyük bir alanı kapsaması, bu alan içerisinde bulunana ormanların tamamına izin verileceği anlamına gelmemesi, Orman İdaresinin uygun göreceği yerlerde tesis ve altyapı tesis izinlerinin verilmesi ve sahanın Endemik ve Korunması Gereken Nadir Ekosistem Alanlarında kalması nedeniyle 6831 sayılı Orman Kanunun 16. Maddesine göre izin alınması koşuluyla, ÇED Yönetmeliği ve 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda (Madencilik) faaliyeti ormanlar ve ormancılık çalışmaları üzerinde olumsuz etkisi bulunmadığı görüşünü arz ederim.” denilmektedir. Mersin Orman Bölge Müdürlüğü ‘nden alınan ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ‘nda yukarıda belirtilen hususlara ve formda belirtilen tüm hususlara uyacağımızı taahhüt ederiz. 26.04.2013 tarih ve 549 sayılı İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü ‘nün yazısında belirtilen tüm hususlara uyacağımızı taahhüt ederiz. Ayrıca görüşte istenilen Acil Durum Eylem Planı Ek-20 ‘de ve şev analizi için hazırlatılan Jeolojik ve Jeoteknik Değerlendirme Raporu Ek-21 ‘de verilmiştir. Faaliyet kapsamında patlatma yapılması durumunda yapılacak patlatmanın formasyona göre patlatma programı hazırlanacağını taahhüt ederiz. • 21.01.2014 tarih ve 42678 sayılı DSİ ‘nin görüşünde; “Karabucak deresi memba ve mansap noktalarında yüzey su örneklemesi yapılarak fiziksel ve kimyasal paremetreler izlenmelidir.” denilmektedir. Karabucak deresinin tesis alanına giriş ve çıkışından numune alınmış ve analiz yapılmıştır. Su analiz raporları Ek-12 ‘de verilmiştir. • “Madencilik faaliyetleri gerçekleştirilirken doğal dere yatakları korunarak dere yatakları şev üstlerinden her iki yakada 50 m koruma bandı bırakılmalı, vaziyet planında gösterilmelidir.” denilmektedir. Kuru derelerin şev üstlerinden her iki yada 50 m koruma bandı belirlenmiş ve Hidrojeolojik Harita üzerinde gösterilmiştir. Belirlenen koruma bandı içerisinde madencilik faaliyetleri yapılmayacağını, dere yataklarının değiştirilmeyeceğini ve dere yataklarına herhangi bir atık atılmayacağını beyan ve taahhüt ederiz. • Proje alanı etrafında bulunan su kaynaklarının patlatmadan ve pasa depolama işlemlerinen etkilenmemesi (debinin azalması veya tamamen yok olması veya 181 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. kirlenmesi) durumunda yerleşim yerlerinin mağdur edilmemesi için oluşacak zararın faalyet sahibi tarafından karşılanacağını beyan ve taahhüt ederiz. Yukarıda belirtilen hususlara ve görüşte belirtilen tüm hususlara uyacağımızı beyan ve taahhüt ederiz. Maden İşleri Genel Müdürlüğü ‘nün 1. İDK toplantısında vermiş olduğu görüşte; • Kapasite artışı ile ilgili parametrelerin (personel, makine-ekipman, alan v.b.) tablo halinde gösterilmesi Personel ve makine-ekipman bilgileri Bölüm 2.3. ‘de verilmiştir. Alanlar ise Bölüm 2.1. ‘de verilmiştir. • Patlatma paterninin hazırlanması Patlatma tasarımı Bölüm 2.3.1.1. ‘de verilmiştir. • Projenin nihai edilmesi durumunda UTM ED-50 6o ‘lik koordinatların Genel Müdürlüğümüze gönderilmesi gerekmektedir. Projenin nihai olması durumunda koordinatlar gönderilecektir. 24.12.2013 tarih ve 20933 sayılı Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü ‘nün görüşünde belirtilen tüm hususlara uyacağımızı taahhüt ederiz. Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı ‘nın 1. İDK toplantısında belirtmiş olduğu görüşteki hususlar aşağıda açıklanmıştır. 1. Atık ifadelerindeki hatalar raporun ilgili bölümlerinde yeniden düzenlenmiştir. 2. Bölüm 2.3.1.1 ‘de zenginleştirme atığı depolama ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. 3. Bölüm 2.3.1.1 ‘de havuz dibinde kalan atıkın bertarafı ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. 4. Bölüm 5.3. ‘de atık miktarları ve bertaraf yöntemleri açıklanmıştır. 5. Zenginleştirme atığı düzenli depolama alanının hazırlık aşaması üretime geçilmeden önce arazinin hazırlanması aşamasında tamamlanacaktır. Bölüm 5.3. ‘de belirtilmiştir. 6. Rapor genelinde ocak üretiminde oluşan atık malzeme pasa malzemesi olarak, zenginleştirme tesisi atıkları kum atık (iri kum) ve şlam (ince kum) olarak düzenlenmiştir. 7. Rapor genelinde pasa ve zenginleştirme atığı terimleri düzenlenmiştir. 13.01.2014 tarih ve 662 sayılı Mersin İl Özel İdaresi ‘nin görüşünde belirtilen tüm hususlara uyacağımızı taahhüt ederiz. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ‘nün görüşünde; Yörede yapılması planlanan faaliyete rastlanılmadığından ve mevcut faaliyetlerinin etki alanının uzak olmasından dolayı diğer faaliyetler projeye dahil edilmemiştir. 182 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. Mevcut faaliyet için evsel nitelikli atıksuların arıtılması için mevcut personel ihtiyacını karşılayacak kapasitede 2 adet paket arıtma ünitesi kurulmuştur. Planlanan kapasite artışı ile personel sayısına göre kapasiteyi karşılayacak şekilde ilave paket arıtma üniteleri eklenecektir. 19.12.2013 tarih ve 95675 sayılı İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ‘nün görüşünde belirtilen tüm hususlara uyacağımızı taahhüt ederiz. 17.12.2013 tarih ve 2266 sayılı Orman Genel Müdürlüğü ‘nün görüşünde belirtilen; ÇED İnceleme ve değerlendirme formunda belirtildiği üzere ÇED istenen sahanın çok büyük olduğu, bu alan içerisinde bulunana ormanların tamamına izin verileceği anlamına gelmediği, Orman İdaresinin uygun göreceği yerlerde tesis ve alt yapı tesis izinlerinin verilmesi ve sahanın endemik ve korunması gereken nadir ekosistem alanlarından olması nedeniyle komisyon kararları kapsamında değerlendirme yapılacağı hususunun bilinmesi gerektiği belirtilmiştir. Açık, kapalı işletme ve cevher zenginleştirme tesislerinin yapımı esnasında ruhsat sahası içinde orman içi açıklık veya bozuk orman alanının tercih edilceğini taahhüt ederiz. Görüşte yukarda belirtilenler ve diğer belirtilen tüm hususlara uyacağımızı taahhüt ederiz. 23.12.2013 tarih ve 7082 sayılı Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü ‘nün görüşünde belirtilen tüm hususlara uyacağımızı taahhüt ederiz. 3213 sayılı “Maden Kanunu” (3382, 4424, 4683, 5177, 5446 ve 5995 sayılı kanun değişiklikleri) ile bu kanuna istinaden çıkarılan tüm yönetmeliklerdeki hükümlere uyacağımızı taahhüt ederiz. Yukarıda belirtilen kanun ve yönetmeliklerin dışında 2872 sayılı “Çevre Kanunu” (3301, 3362, 3416, 3416 ve 5491 sayılı kanun değişiklikleri) ile bu kanuna istinaden çıkarılan yönetmelikler ile diğer mevzuatlar kapsamında çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi için gerekli her türlü izin alınacak ve ilgili yönetmeliklere uyulacaktır. 183 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. NOTLAR VE KAYNAKLAR • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Türk İstatistik Kurumu Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü http://www.milliparklar.gov.tr/AnaSayfa?sflang=tr Orman ve Su İşleri Bakanlığı Veri Tabanından (Geodata) Karayolları Genel Müdürlüğü www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Trafik/TrafikHacimHaritasi.aspx Deprem Dairesi Başkanlığı http://www.deprem.gov.tr/sarbis/Shared/DepremHaritalari.aspx Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü http://www.mta.gov.tr/v2.0/default.php?id=yeni_diri_fay_haritalari Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı http://www.havaizleme.gov.tr 11.08.1983 tarih ve 18132 sayılı Resmi Gazete’de yürürlüğe giren 2872 sayılı Çevre Kanunu 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” 24.08.2011tarih ve 28035 sayılı “Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı “Ömrünü Tamamlamış lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” Akman, Y.,1990:İklim ve Biyoiklim (Ders Kitabı), Palme Yayın Dağıtım, Ankara. Baran, İ., Ilgaz, Ç., Avcı, A., Kumlutaş, Y., Olgun, K., (2012). Türkiye Amfibileri ve Sürüngenleri. 3. basım Tübitak Popüler Bilim Kitapları, Ankara. Demirsoy, A., 1996: Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası "Hayvan Coğrafyası". Meteksan A.Ş. P.K. 105 Maltepe 06572 Ankara Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D. T., Lise, Y. (editörler). 2006. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları. Doğa Derneği, Ankara. Ekim,T., Koyuncu,M., Erik,S. ve İlarslan, R.,1989: Türkiye’nin Tehlike Altındaki Nadir ve Endemik Bitkileri. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği. Yayın No.18, Ankara. 184 MİNSAN MADENCİLİK KROM OCAĞI VE ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI “ÇED RAPORU” SAN. ve TİC. A.Ş. • • • • • • • • • • • Kuru,M.,1994: Omurgalılar, Gazi Üniv.Yayını,Ankara. Krystufek, B., Vohralik, V. 2001: Mammals of Turkey and Cyprus: Introduction Checklist of Insectivora. Knjizica Annales Majora, Ljubljana, 140 pp. Özeti, N & Yılmaz, İ. (1994): Türkiye Amfibileri.- Ege Üniversitesi Fen Fakültesi, Kitaplar Serisi: 151, Ege Ünv. Basımevi, Bornova - İzmir. Özkurt, Ş., Sözen, M., Yiğit, N., and Çolak, E., (1998): Notes on distributional records and some characteristics of five Carnivore species (Mammalia: Carnivora) in Turkey, Turkish J. of Zoology. 22: 285 - 288. Yiğit, N., and Çolak, E., (1998): Contribution to the Geographic Distribution of Rodent Species and Ecological analyses of Their Habitats in Asiatic Turkey, Turkish J. of Biology 22: 435 - 446. Yiğit, N., Çolak, E., Ketenoğlu, O., Kurt, L., Sözen, M., Hamzaoğlu, E., Karataş, A., Özkurt, Ş. (2002). Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED), Kılavuz Paz. Tic. Ve san. Ltd. Şti. Ankara, ISBN 975-96176-1-7. Yiğit, N., Çolak, E., Sözen, M. and Karataş, A. (2006). Rodent of Türkiye, 2006. Meteksan Co. Ankara. ISBN 9944-5560-0-9. Yiğit, N., Saygılı, F., Çolak, E., Sözen, M., Karataş, A., 2008. Ornitoloji “Kuş Bilimi”. Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara (ISBN:97899440584-0-7), 370 s. http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/canlilar/ / (Erişim Tarihi: 02.05.2013) http://www.iucnredlist.org/ (Erişim Tarihi: 02.05.2013) http://www.turkherptil.org/ (Erişim Tarihi: 02.05.2013) 185
© Copyright 2024 Paperzz