ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Staj Yönetmeliği Giriş: Staj sorumluluğunuzu yerine getirmenizin, elektrik mühendisliği eğitimi sürecinde kişisel gelişiminize olan katkısını göz ardı etmeyiniz. Elektrik Mühendisliğinde kullanılan birçok teorik uygulama sadece yaparak, uygulayarak, ölçerek ve en önemlisi görerek kalıcılık kazanmaktadır. Staj yerlerinin seçiminde stajda hiç bir şey yapmayacağınız yerler yerine, yaz döneminizde ayırdığınız zamanı en verimli şekilde kullanabileceğiniz yerleri belirlemeye özen gösteriniz. Bunun için; a. Öncelikle staj yapacağınız yerdeki personelle görüşebilir, b. Daha önceki senelerde o firmada staj yapmış diğer öğrencilerle görüşebilir, c. Deneyimli meslektaşlarınızdan bilgi alabilirsiniz. Staj yerlerinizde kişilerin sizlere bir şeyler öğretmesini beklemek yerine siz kişilerden bir şeyler öğrenme yoluna gidiniz. Bu hem sizin kişisel gelişiminiz hem de bağlı olduğunuz eğitim/öğretim kurumunun saygınlığına katkıda bulunacağını unutmayınız. UYARI : Staj ile ilgili tüm duyurular Elektrik Mühendisliği Bölümü internet adresinde ilan edilecektir. Bu duyuruların takip edilme sorumluluğu staj yapacak öğrenciye aittir. 1. Staj Süresi: Bologna sürecine tabi 2010 ve sonrası girişli öğrenciler için staj I. Staj 20 iş günü ve II. Staj 20 iş günü olarak gerçekleştirilecektir. Bologna sürecine tabi olmayan eski öğrenciler, Yatay ve dikey geçiş ile gelmiş Bologna sürecine intibakı yapılmamış öğrenciler için; I. Staj 30 iş günü ve II. Staj 30 iş günü* olarak gerçekleştirilecektir. Birinci ve ikinci stajlar istenirse kendi içerisinde iki kısma bölünebilir. Eksik staj durumu dışında en kısa staj yapma zorunluluğu 10 (on) gündür. Örnek; 20 iş günü olan zorunlu staj; a. 20 iş günü hepsi aynı iş yerinde; b. 10 iş günü A iş yerinde, 10 iş günü B iş yerinde yapılabilir. A ve B iş yerleri için farklı Ek-16 belgeleri doldurulması zorunludur. A ve B işyerleri için aynı staj defteri kullanılabileceği gibi iki farklı staj defteri de doldurulabilir. *İş günü: Cumartesi ve Pazar ile 30 Ağustos resmi tatil günleri, iş günü olarak değerlendirilmemektedir. 2. Staj Yapılma Zamanı: Birinci staj giriş yılından itibaren dördüncü yarıyıl tamamlandıktan sonra, ikinci staj altıncı yarıyıl tamamlandıktan sonra yapılacaktır. Tüm öğrenciler (Bologna sürecine dahil olan veya olmayan) stajlarını 8 yarıyıllık dönemlerini bitirmeden sadece yaz dönemlerinde yapabilirler. Yaz dönemi kabulü, akademik takvime göre değişiklik göstermekle birlikte bahar dönemi final sınavlarının bittiği haftanın sonrası ile güz döneminin kayıtların yapılacağı haftanın öncesini kapsamaktadır. 8 yarıyılını tamamlamamış I. ve II. Öğretim öğrencileri dönem içerisinde staj yapamazlar. 8 yarıyıllık normal öğretim dönemini bitirmiş, ancak herhangi bir sebeple okulu bitirememiş veya stajını tamamlayamayan öğrenciler Ek-16 belgesini staja başlayacağı tarihten 3 hafta önce vermek koşulu ile staj yükümlülüklerini istedikleri zaman tamamlayabilirler. Bu öğrenciler staj yapma taleplerini staj komisyon üyesine getirecekleri transkript ile bildirmelidir. Öğrenci şayet bitirme çalışması dersini almamışsa staj talebi reddedilecektir. 3. Staj Yeri: Staj yerini, staj yapacak öğrencinin kendisinin bulması esastır. Bölümümüzün öğrencilerine staj yeri bulma zorunluluğu yoktur. Ancak, gerek özel sektörden gelen staj için öğrenci istekleri ve gerekse kamu tarafından gelen tüm istekler staj komisyonun değerlendirmesinden geçtikten sonra Elektrik Mühendisliği internet adresinde ilan edilmektedir. Staj kontenjanı sınırlı işletmeler için başvuran öğrenciler arasından başarı durumuna göre sıralama yapılarak öğrenci belirleme yoluna gidilmektedir. Staj yerlerinin kurumsal şirketler olması staj komisyonu tarafından önerilmektedir. Bu sizin mezun olduktan sonra karşılaşacağınız iş hayatından mühendislik bilgisinin yanında iş akışını öğrenmeniz adına büyük önem arz etmektedir. Ancak, staj yeri bünyesinde en az bir elektrik mühendisi veya en az bir elektrik-elektronik mühendisi barındıran tüm şirketleri kapsamaktadır. Sadece Elektronik Mühendisi ve Elektronik Haberleşme Mühendisi bulunan işletmeler staj yeri olarak kabul edilmemektedir. Yurt dışında staj yapacak öğrencilerin, yurt dışında bulunan firmaya Ek-16 belgesi doldurma zorunluluğu yoktur. Ancak, yurt dışındaki iş yerinden staj yapacakları tarihi belirtir bir yazıyı EK-16 formuna iliştirerek staj komisyonuna iletmeleri gerekmektedir. Staj defterlerini hem gittikleri ülkenin dilinde ve hem de Türkçe olarak doldurup teslim etmeleri gerekmektedir. 4. Staj Başvuru İşlemleri: Stajın doğru bir şekilde tamamlanabilmesi için bazı işlem basamakları bulunmaktadır. Bu işlemler aşağıda sıralanmıştır. 4.1. Öncelikle Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi internet sitesi http://mf.kocaeli.edu.tr/BasiliEvrak.php adresinde bulunan Ek-16 staj bilgi formunun çıktısının alınarak doldurulması gerekmektedir. 4.2. Staj sicil fişi öncelikle öğrenci tarafından tükenmez kalemle, eksiksiz olarak doldurulup, staj yapılacak yere onaylatılmalıdır. Staj başlama ve bitiş tarihleri kesin olarak belirlenip forma yazılması gerekmektedir. Onaylanan kişi/kurum açıkça belli olmalıdır. Onaylayan kişi küçük işletmelerde elektrik, elektrik-elektronik mühendisi olabileceği; daha kurumsal yapılarda varsa insan kaynakları yetkilisi de kabul edilmektedir. 4.3. Onaylatılan belgenin staj başlama tarihinden en az 3 hafta önce ilan edilen staj komisyonu görevlilerine – görevlinin belirlemiş olduğu gün ve saatlere uyularak- teslim edilmelidir. 4.4. Ek-16 belgeleri iki nüsha olarak düzenlenmelidir. İlgili Staj komisyonu görevlisi tarafından onaylanan belgelerin bir tanesi bölümde, diğeri ise daha sonra öğrenciye teslim edilecektir. 4.5. Bazı işletmeler Ek-16 formuna ihtiyaç duymadan öğrencilerimizi staja kabul etmektedir. Bu durumda yine Ek-16 formu doldurulacaktır. Ancak, firmanın verdiği dokuman bu Ek-16 formuna zımbalanacak ve Ek-16 formunda firma yetkili yeri boş bırakılacaktır. 4.6. Onaylatılan Ek-16 formlarının son teslim zamanı 15 Temmuz’dur. 4.7. Ek-16 belgesi staj komisyonu tarafından onaylanan öğrenci staj defterini ve staj sicil fişlerini öğrenci işlerinden teslim almalıdır. 4.8. Staj defterinizde ve staj sicil fişinde muhakkak fotoğrafınız bulunmalı ve fotoğrafınıza öğrenci işleri tarafından soğuk damga vurulmalıdır. 4.9. Son yıllarda bazı firmalar ve kamu kurumları “öğrencinin staj yapması zorunludur” Şeklinde bir yazıyı bağlı olunan üniversiteden istemekte oldukları belirlenmiştir. Bunun için bölümümüz veya staj komisyonun böyle bir yazı verme yetkisi yoktur. Bu durumla karşılaşan öğrenciler, öğrenci bilgi istemini üzerinden öğrenci işlerinden not durum belgesi talep edeceklerdir. Bu talep esnasında staj ile ilgili yeri işaretleyerek, not durum belgesinin altında yer alan öğrencinin staj yapma zorunluluğu vardır ibaresini kullanacaklardır. 4.10. Ek-16 formunun doldurulması gereken yerlerinde boşluk olan öğrencilerin staj başvuru işlemleri değerlendirilmez. 5. Staj Defterlerinin Toplanması: Yaz döneminde yapılan stajlar için staj defteri ve staj sicil fişleri güz dönemi eğitim öğretim yılı başlangıcının üçüncü haftasında staj komisyonunca ilan edilen tarih ve saatte gerçekleştirilecektir. Staj sicil fişleri staj yaptıkları kurum tarafından bölümümüze gönderilen öğrencilerin belgeleri Elektrik Mühendisliği internet adresinde ilan edilecektir. Staj sicil fişini takip görevi öğrencidedir. Bölümümüze herhangi bir şekilde ulaşmayan veya gelmeyen staj fişlerini getirme yükümlülüğü öğrenciye aittir. 6. Staj Sınavı: Staj defterlerini toplandığı haftadan sonra staj sınavını yapacak staj komisyonu üyeleri tarafından staj ilan panosunda ilan edilen gün, saat ve yerde yapılacaktır. Staj defterleri komisyon üyeleri tarafından ayrıntılı olarak incelenecek; gerekli gördüğü takdirde belirlenen öğrenciler komisyon tarafından staj sınavına alınacaklardır. 8 yarıyılını tamamladıktan sonra staj sınavına giren öğrencilerin sınavları staj defterlerini teslim ettiğinde yapılır. Bu şekilde ara dönemde staj yapan öğrencilerin sınavı için belli bir tarih beklenilmez. 7. Staj Muafiyet Durumu: Meslek Yüksek Okullarında dikey geçiş yapan öğrenciler ve Mühendislik Fakültesi’ nin diğer bölümlerinden Elektrik Mühendisliği Bölümü’ nde ÇAP yapmaya gelen öğrenciler birinci stajlarından muaf tutulup, ikinci stajlarını 6.yarıyılını tamamladıktan sonra yapabilirler. Yatay geçiş ve Af öğrencileri intibak komisyonu ve staj komisyonun değerlendirme toplantısından sonra varsa staj muafiyetleri hakkında durum kesinleşecektir. 8. I. ve II. Staj Yapılma Sırası: Birinci staj ikinci sınıfın yaz tatilinde başlar. Birinci ve ikinci stajlar aynı anda yapılamaz. Birinci ve ikinci stajlar arasında en az bir yarıyıl geçmiş olmalıdır. Ancak 8. yarıyılını tamamlamış I. ve II. Öğretim öğrencileri için birinci staj sınavı yapıldıktan ve staj kabul edildikten sonra dönem geçmesi beklenmeksizin ikinci staj yapılabilir. 9. Staj Defterlerinin Doldurulması: Staj defterlerinin doldurulmasında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir. 9.1. Staj defterinde mutlaka staj yapılan yerin tanımı yapılmalıdır. İş yeri tanımı 3 sayfayı geçmemelidir. Örnek olarak, XYZ firması, 1500 çalışanı mevcut, XYZ sektöründe faaliyet göstermektedir, XYZ firması x mamulünü üretmek için şu faaliyetleri gerçekleştirmektedir. XYZ kurulu gücünde, XYZ adet transformatörü bulunmaktadır. 9.2. Staj defterleri günü gününe, el ile ve tükenmez kalem doldurulmalıdır. 9.3. Staj defterlerinde stajda görülen konular yazılmalı ve çok fazla teorik bilgi ilave edilmemelidir. Staj defterinde olması sizin gelişiminiz için yararlı olacağını düşündüğümüz konular Ek-1 de verilmiştir. Staj defterlerinizde –stajınızı yaptığınız firmanın iş alanına bağlı olarak- bu konulardan en az üç tanesinin bulunmasında yarar vardır. 9.4. Staj defterinin giriş sayfasında muhakkak staj yerinde çalışmalarınızdan sorumlu elektrik mühendisinin Diploma veya Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Sicil Numarasını gösteren kaşesi bulunmalıdır. 9.5. Staj ilan Panosunda verilen konular size yol göstermek için verilmektedir. Eğer staj yerinizde bu konulardan herhangi birisi ile ilgilenmedi iseniz, staj defterine yazmayınız. Bu stajınızın eksik kabul edilmesine neden olabilmektedir. 9.6. Staj defterinin sayfaları yetmez ise ekleme yapılabilir. 9.7. Staj defteri içerisine CD, fotoğraf ve şemalar eklenebilir. Ancak yazılı anlatım yapılmadan sadece katalog bilgisi ve fotoğraflar bulunan staj defterleri kabul edilmez. 10. Staj Sicil Fişlerinin Doldurulması: Staj sicil fişlerinin doldurulmasında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir. 10.1. Staj sicil fişleri gerekli yerleri öğrenci tarafından tükenmez kalemle doldurularak staj yapılacak yere teslime edilmelidir. 10.2. Staj sicil fişleri staj yapılacak kurum/kişinin inisiyatifine bağlı olarak; ağzı mühürlenmiş şekilde öğrenciye veya Kocaeli Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölüm Başkanlığına posta yolu ile gönderilmelidir. Posta yolu ile gönderimlerde sorumluluk öğrenciye aittir. 11. Sigorta Belgesi: Birçok staj yeri öğrencilerin staj döneminde sigortalı olarak görevlendirmektedir. Tüm Sigorta işlemleri öğrenci işleri tarafından yapılmaktadır. Elektrik Mühendisliği Bölümü teslim etmiş olduğunuz Ek-16 formlarını en geç 3 hafta içerisinde öğrenci işlerine ulaştırmaktadır. Bu tarihten sonra öğrenci işlerinden sigorta belgenizi talep edebilirsiniz. Elektrik Mühendisliği Bölümü kesinlikle sigorta belgesi vermemektedir. Ek-1 TÜM STAJ DEFTERLERİNDE OLMASI GEREKEN KONULAR 1) Çalışılan işyerinin tanıtımı (Maksimum 3 Sayfa) a) İdari (Yönetim) Planı b) Yerleşim Planı c) Üretim Akış Planı 2) Çalışılan işyerinin Elektriksel tanıtımı a) İş yerinin kurulu gücü b) İş yerinin Aydınlatma sistemi c) İş yerinin koruma sistemi i. Sigorta – Otomat ii. Kesici – Ayırıcı iii. Paratoner – Parafudr d) Kompanzasyon Sistemi ve özellikleri e) Güç ve Dağıtım Transformatörleri ve özellikleri 3) Staj yerindeki elektriksel donanım ve cihazlar hakkında genel bilgiler 4) Staj yerinde kullanılan motorların a) Kullanım amaçları b) Çeşitleri i. Doğru Akım Motorları ve Çeşitleri ii. Alternatif Akım Motorları ve Çeşitleri d) Özellikleri e) Kontrol yöntemleri i. Yıldız - Üçgen Yol verme ii. Evirici (Inverter-Frekans Konvertörü) ile kontrol vb. 5) Motor Sürücü Devrelerinin (Inverter - Frekans Konvertörü vb.) Özellikleri 6) Hareket Kontrol Tekniği Ekipmanları (Motion Control Units) a) Hareket Kontrolde kullanılan motor çeşitleri i. DA servo motorlar ii. AA servo motorlar b) Hareket Kontrolde kullanılan sürücü çeşitleri ve özellikleri c )Hareket Kontrolde kullanılan yazılımlar ve özellikleri d) Hareket Kontrol Uygulama Örnekleri (Uçan testere, Rotatif kesim vb.) 7) Staj yerinde kullanılan generatörlerin a) Kullanım amaçları b) Çeşitleri i. Doğru Akım Generatörleri ve Çeşitleri ii. Alternatif Akım Generatörleri ve Çeşitleri c) Özellikleri d) Aktif Reaktif Güç Ayarı e) Kontrol yöntemleri 8) Transformatörler a) Yapıları b) Bağlantı Şekilleri c) Paralel Bağlanma Koşulları d) Transformatör Koruma Ekipmanları i. Bucholtz Rölesi ii. Diferansiyel Röle iii. Toprak Kaçak Rölesi e) Çeşitleri i. Güç Transformatörleri ii. Dağıtım Transformatörleri iii. Ototransformatörleri iv. Ölçü Transformatörleri *Akım Transformatörleri *Gerilim Transformatörleri 9) Kesintisiz Güç Kaynakları (UPS) çeşitleri ve özellikleri 10) Temel Devre Elemanları a) Dirençlerin özellikleri ve çeşitleri b) Bobinlerin özellikleri ve çeşitleri c) Kapasitelerin özellikleri ve çeşitleri d) Yarıiletken Elemanların özellikleri ve çeşitleri i. Diyot – Köprü Diyot – Hızlı Diyot ii. Transistör iii. Tristör–Triyak iv. Mosfet – IGBT 11) Ölçü Aletleri a) Voltmetreler, ampermetreler, wattmetreler, cos  metreler b) Aktif-Reaktif Sayaçlar c) Harmonik Analizörleri 12) Staj yerinde kullanılan kumanda elemanları a) Kontaktörler- Röleler b) Zaman röleleri c) Koruma röleleri d) Selenoid valfler e) Pako şalterler f) Sınır anahtarları g) Sensörler (Algılayıcılar) i. Yaklaşım sensörleri ve çeşitleri ii. Hareket dedektörleri iii. Transducerler (Basınç, sıcaklık, seviye,debi vb.) 13) Kompanzasyon Sistemi a )Statik Kompanzasyon Sistemleri b) Dinamik Kompanzasyon Sistemleri c) Kompanzasyonda kullanılan reaktif güç kontrol rölesi i. Rölenin Özellikleri ii. Röle Ayarları d) Kompanzasyon Kontaktörü ve Özellikleri e) Kompanzasyon Kondansatörleri ve Özellikleri 14) Staj yerinde kullanılan PLC’ler a) Çeşitleri b) Görevleri c) Ek donanımları i. Dijital Giriş/Çıkış (I/O) Modülleri ii. Analog Giriş/Çıkış (I/O) Modülleri iii. Operatör panelleri (Dokunmatik ve Klasik) 15) Aydınlatma Projeleri a) Proje çiziminde kullanılan programın özellikleri b) Aydınlatma hesapları ve yöntemleri c) Aydınlatma projelerinde kullanılan armatür çeşitleri ve özellikleri d) Aydınlatma projelerinde kullanılan lamba çeşitleri ve özellikleri e) Aydınlatma projelerinde kullanılan semboller f) Zil ve diyafon tesisatı çizimi ve özellikleri g) Yangın alarm tesisatı çizimi ve özellikleri h) Örnek bir aydınlatma projesinin hesap ve çizimlerinin ayrıntılı anlatılması 16) Dağıtım Projeleri a) Proje çiziminde kullanılan programın özellikleri b) Dağıtım hesapları ve yöntemleri c) Dağıtım projelerinde kullanılan direklerin seçimi ve özellikleri d) Dağıtım projelerinde kullanılan semboller e) Yer altı ve havai hatlar ve özellikleri f) Örnek bir dağıtım projesinin hesap ve çizimlerinin ayrıntılı anlatılması 17) Aydınlatma, Enerji İletimi ve Dağıtımında kullanılan kablo çeşitleri ve özellikleri 18) Enerji İletim ve Dağıtımında kullanılan direk tipleri ve özellikleri 19) Yüksek Gerilimde Kullanılan Ekipmanlar a) İzolatörler b) Ark boynuzları c) Parafudrlar d) Paratonerler e) Koruma iletkenleri..vb. 20) Kesici ve Ayırıcılar a) Kesici Çeşitleri ve Özellikleri b) Ayırıcı Çeşitleri ve Özellikleri c) Kullanım yerleri 21) Topraklama a) Topraklamanın Önemi ve Gerekliliği b) Çeşitleri c) Topraklamada kullanılan elemanlar ve hesapları d) Topraklama direncinin ölçümü ve yöntemleri 22) Genel arızalar ve giderilme yöntemleri 23) Staj yerinde Yüksek Gerilim (YG) laboratuvarı varsa; a)YG Laboratuvarının planının çıkartılması ve yapımında dikkat edilen hususların araştırılması b)YG Laboratuvarında bulunan aygıtların incelenmesi (YG deney trafosu, Kuplaj Kapasitesi, Topraklama Istankası, Gerilim bölücü, Yıldırım darbe seti, vb..) c)YG Laboratuvarında yapılan deneylerin incelenmesi, Alternatif gerilim dayanma deneyi, Yıldırım darbe deneyi, Kısmi boşalma (Partial Discharge) deneyi, Katı, sıvı (yağ) ve gazların yalıtım seviyesinin (delinme deneyi) belirlenmesi, vb...