Aşırı Gerilim ve Yıldırımdan Koruma Semineri 16.10.2014 1 OBO BETTERMANN  100 YIL ÖNCE FRANZ BETTERMANN TARAFINDAN ALMANYA’DA KURULMUŞTUR.  65 ÜLKEDE 4000 ÇALIŞANI BULUNMAKTADIR.  TOPLAM CİROSU 600 MİLYON EURODAN FAZLADIR.  ÜRÜN YELPAZESİ 7 FARKLI ÜRÜN GRUBUNDA 35000 ÜRÜN ÇEŞİDİNİ İÇERMEKTEDİR.  ÜRETİM ALMANYA,İTALYA VE MACARİSTAN’DA YAPILMAKTADIR.  AVRUPA’NIN EN BÜYÜK DALGA AKIM JENERATÖRLERİNE SAHİP BET ARAŞTIRMA MERKEZİ OBO BÜNYESİNDE KURULMUŞTUR.  AVRUPA’DA KABLO TAŞIMA SİSTEMLERİ VE AŞIRI GERİLİM KORUMA SİSTEMLERİNDE PAZAR LİDERİ KONUMUNDADIR. 16.10.2014 2 TBS Yıldırımdan ve Aşırı Darbe Gerilimlerinden Korunma Sistemleri 16.10.2014 4 ©OBO BETTERMANN Version/Datum: 1110328 Bestellnummer: 9124039 TBS DÖRT ALT ÜRÜN GRUBUNA AYRILMAKTADIR 1 Alçak Gerilim Parafudr Sistemleri(Surge Arrester Systems) TBS Paralel Pazar Stratejisi 2 • Eşpotansiyel Sistem Ürünleri • Topraklama Sistemleri • Dış yıldırımlık Deşarj Düzenekleri 16.10.2014 5 Giriş Yıldırımdan Korunma Sistemleri Harici Yıldırımdan Korunma Sistemleri (Dış Yıldırımlık) • • • • • Yakalama çubukları Yıldırım akımı iniş iletkenleri Topraklama Kafes yöntemi Paratoner –aktif başlık Temastan kaçınmak Dahili Yıldırımdan Korunma Sistemleri ve Darbe Koruması (İç Yıldırımlık) Seminer Konusu • Eş potansiyel topraklama • Kafes yöntemi • Parafudr uygulaması Dahili ve harici yıldırımdan korunma sistemleri birbirlerinden bağımsız gözükseler de birbirleriyle koordineli sistemler olarak dizayn edilmelidirler. 16.10.2014 6 AŞIRI GERİLİM VE YILDIRIMDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ-OBO BETTERMANN ÇÖZÜMLERİ 1-İÇ YILDIRIMLIK SİSTEMİ • Parafudr 2-DIŞ YILDIRIMLIK SİSTEMİ      Kafes Sistemi-FARADAY Ağ oluşturma Yön.-MESH METOD Franklin Çubuğu Gergi Teli Metodu Paratoner Sistemi 3-TOPRAKLAMA SİSTEMİ 4-EŞ POTANSİYEL SİSTEM 16.10.2014 7 AŞIRI GERİLİMİN OLUŞMA NEDENLERİ 1-Şalt hareketleri sonucu (anahtarlama elemanları sonucu)ortaya çıkan Aşırı Gerilimler. 2-Şebekeden kaynaklanan harmonik ve darbeler sonucu oluşan Aşırı Gerilimler. 3-Yıldırım Deşarjı sonucu oluşan Aşırı Gerilimler 4-Elektrostatik deşarj sonucu oluşan Aşırı Gerilimler 16.10.2014 8 Geçici Gerilimler (Transient Voltage) Geçici Gerilim Dalgalanmaları Nedir? K/ Aşırı 30 Gerilim 26 Faktörü Yıldırım Darbeleri Anahtarlama Darbeleri 22 18 Geçici Gerilim Dalgalanmaları 14 10 6 2 Harmonikler Yavaş ve hızlı Gerilim değişiklikleri Gerilim düşmeleri Kısa kesilmeler Ûr v 6000 (IV) 4000 (III) 2500 (II) 1500 (I) Geçici Gerilim Dalgalanmaları mikro saniyeler mertebesinde kısa süreli olarak oluşan, ancak nominal gerilimin birkaç katına ulaşabilen gerilimlerdir ! 16.10.2014 9 Yıldırım Deşarjı Nasıl Oluşur ? Ölçülmüş yıldırım darbesi Simüle edilmiş yıldırım darbesi, 10/350 µs I (kA) Ana Deşarj -40 Deşarjın başladığı an ve birkac ms sonraki periyot Iimp -20 İkinci deşarj 0 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 t (µs) 1100 Yıldırım deşarjının enerji etkisi laboratuvarlarda 10/350 µs test darbesi ile simüle edilmektedir. 16.10.2014 10 Simüle Edilmiş Yıldırım ve Gerilim Darbesi Arasındaki Fark… Simüle edilmiş yıldırım darbesi, 10/350 µs Simüle edilmiş gerilim dalgası, 8/20 µs 60 50 Akım [kA] 40 30 20 10 0 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 -10 Zaman [µs] 16.10.2014 11 AŞIRI GERİLİME NEDEN OLAN OLAYLAR İÇERİSİNDE EN TEHLİKELİ OLANI YILDIRIM KAYNAKLI DARBELERİDİR. 16.10.2014 12 YILDIRIM DARBE DEĞERLERİ VE SIKLIKLARI 50 % 10 % 5% 1% kA 30 80 100 200 kA/ms 20 90 100 100 C 10 80 100 400 A2s 105 106 5.106 107 Sıklık % Yıldırım Akımının Tepe Değeri Yıldırım Akımının Azami Artış hızı Yıldırımın Yükü Yıldırım Akımı Kare Darbe değeri 16.10.2014 13 YILDIRIM…        100 Milyon km hız 1 milyar volt 28000 celcius sıcaklık Her gün 8 milyon kez düşüyor Yarım saniyeden çok daha hızlı bir darbe Statik bir elektrik Adımları saniyenin/50 hizinda 16.10.2014 14 TÜRKİYE YILDIRIM HARİTASI 16.10.2014 15 Gerilim Darbelerinin Nedenleri ve Etkileri 16.10.2014 16 Harici Yıldırım Tesisatı Olmayan Bir Binaya Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) 16.10.2014 17 Etkiler (direct strike) Harici Yıldırım Tesisatı Olmayan Bir Binaya Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) Bir binaya düşen yıldırım, elektrik enerjisini ısıya dönüştürür. Bu özellikle kolay yanabilen çatılar için yangın riskini çok daha fazla arttırmaktadır. Yıldırım, metal parçaların ergimesine de sebep olabilmektedir. Ayrıca mekanik hasarlara da sebep olabilmektedir 16.10.2014 18 Yüksek Gerilim Hattına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) 16.10.2014 19 Etkiler Yüksek Gerilim Hattına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) Etkileri: Maksimum Yıldırım Darbe Akımından Oluşan Gerilim Dalgalanmaları Yüksek Gerilim hatlarına yıldırım düşmesi sonucunda oluşan gerilim dalgalanmaları, enerji nakil hatlarında ve hat üzerinden enerji alan yerlerde cihazların hasara uğramasına neden olmaktadır. Alçak Gerilim Hattına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) 16.10.2014 21 Alçak Gerilim Hattına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) Alçak Gerilim Hattına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) Etkileri: A.G. Şebekesinde kısmi yıldırım akımları ve gerilim dalgalanmaları Nedeni:Yıldırım darbe akımının genişliği A.G. hattına düşen yıldırımla Y.G. hattına düşen yıldırım arasındaki fark, kısmi yıldırım akımlarının iletildiği binaya olan uzaklığıyla ilgilidir. 16.10.2014 22 Yıldırımdan Korunma Tesisatına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) 16.10.2014 23 Yıldırımdan Korunma Tesisatına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) Yıldırımdan Korunma Tesisatına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) ve Eş potansiyel Topraklama Sisteminin Var Olmaması Durumu Etkileri: Nedeni: L1 L2 L3 PEN Gerilim Darbeleri (Aşırı Gerilim) yalıtım bozulması Maksimum darbe akımı Yıldırım düşmesi sonucu oluşan yıldırım akımı, toprağa yönlendiğinde, tesisatın topraklama noktasında gerilim yükselmesine neden olur. Bu, ev içindeki eş potansiyel topraklama sisteminden geçer. Yıldırımdan korunma için uygun bir eş potansiyel topraklama elektrik tesisatının zarar görmesini engeller. 16.10.2014 24 Yıldırımdan Korunma Tesisatına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) Yıldırımdan Korunma Tesisatına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) ve Eş potansiyel Topraklama Sisteminin Var Olmaması Durumu Etkileri: Nedeni: Gerilim Darbeleri (aşırı gerilim) yalıtım bozulması Maksimum darbe akımı Yıldırım düşmesi sonucu oluşan yıldırım akımı, toprağa yönlendiğinde, tesisatın topraklama noktasında gerilim yükselmesine neden olur. Bu, ev içindeki eş potansiyel topraklama sisteminden geçer. Yıldırımdan korunma için uygun bir eş potansiyel topraklama elektrik tesisatının zarar görmesini engeller. 16.10.2014 25 Yıldırımdan Korunma Tesisatına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) Yıldırımdan Korunma Tesisatına Yıldırım Düşmesi (Direct Strike) ve Eş potansiyel Topraklama Sisteminin Var Olmaması Durumu Etkileri: Nedeni: Gerilim Darbeleri (aşırı gerilim) yalıtım bozulması Maksimum darbe akımı Yıldırım düşmesi sonucu oluşan yıldırım akımı, toprağa yönlendiğinde, tesisatın topraklama noktasında gerilim yükselmesine neden olur. Bu, ev içindeki eş potansiyel topraklama sisteminden geçer. Yıldırımdan korunma için uygun bir eş potansiyel topraklama elektrik tesisatının zarar görmesini engeller. 16.10.2014 26 Gerilim Darbelerinin Coupling Etkisi (Yıldırım Düşen Noktanın Yakınında) Yıldırım düşen noktanın yakınında Etkileri: Yıldırım akımları, iletkenler (yer altındaki borular, kablolar vs ) arasından geçtiği zaman yüksek indüklenmiş gerilim üreten manyetik bir değişim yaratmaktadır. Bu durum yine, bina içindeki yangın riskini arttırmaktadır. Endüktif coupling yıldırım akımının manyetik etkisi ile oluşur. 16.10.2014 27 Gerilim Darbelerinin Coupling Etkisi (Yıldırım Düşen Noktanın Uzağında) 16.10.2014 28 Gerilim Darbelerinin Coupling Etkisi (Yıldırım düşen noktanın uzağında) .  di     dt  max 2 km 2 km 16.10.2014 29 Gerilim Darbelerinin Coupling Etkisi (Yıldırım düşen noktanın uzağında) Far lightning strike ENDÜKTİF KUPLAJ Conductor loop Lightning current arrestor  di     dt  max Pik değeri= Parallel guided cables 16.10.2014 30 Yıldırımın Kuplaj Etkisi Sonucu Zararları 16.10.2014 31 Yıldırımın Kuplaj Etkisi Sonucu Zararları Source: http://www.photovoltaik.eu 16.10.2014 32 Anahtarlama 16.10.2014 33 Etkileri Anahtarlama (Switching) Etkileri: Şebeke hatlarında aşırı gerilim (darbeler) Neden: Anahtarlama esnasındaki yüksek akım şebekede geçici gerilim dalgalanmalarına (aşırı gerilim) sebep olmaktadır. Anahtarlama özellikle yükün endüktif yük olması durumundda tehlikeli olabilmektedir. Örneğin; • Motorlar • Transformatörler • Şok bobinleri • Klima kontrol sistemleri • Kaynak makinaları • Uzun aydınlatma iletkenleri 16.10.2014 34 Gerilim Darbelerinin Sonuçları 1. Personel yaralanmaları 2. Yangın tehlikesi 3. Darbelerden kaynaklanan malzeme hasarları 4. Data ve bilgi kaybı 5. İmalatın aksaması 6. Sistemin çalışmasında görülen ciddi aksaklıklar 7. Bilgi aktarımında oluşan hatalar 16.10.2014 35 YILDIRIM DARBESİNİN ETKİLERİ Yıldırım darbesi sonucu yıkılan bir rüzgar türbini… 16.10.2014 36 YILDIRIM DARBESİNİN ETKİLERİ Dağıtım Panoları SU Boruları Kılcal çatlamalar 37 16.10.2014 37 Elektronikteki Uygulama ÖrnekleriTarihi Elektronikteki uygulama örnekleri Vakum Tüpleri Tranzistörler Interferans bağışıklığı Entegre Devreler PC Time 1950 1960 1970 1980 1990 2000 16.10.2014 38 Sigorta şirketleri istatistikleri Hasar Bildirimlerinin Dağılımları Darbe Gerilimleri ve Yıldırım Düşmeleri dahil (direk ve endirek) Su 6% İhmalkarlık Hırsızlık 7% 23% Diğerleri 27% Yangın 5% Fırtına 1% Yıldırım ve Aşırı Darbe Gerilimleri 31% 9000 şikayetin analizi 16.10.2014 39 Ulusal ve Uluslararası Standartlar        TS EN 62305 1-2-3-4 NFC 17 102 NFPA 780 UL 96-A UNE -21186 TS EN 50164 1-2 DIN VDE 0185-305 Part 1 to 4 Ülkemizde standart üretim yapan ve sistem kuran firmalar YILKODER çatısı altında birleşmektedir. 16.10.2014 40  İÇ YILDIRIMLIK SİSTEMLERİ 16.10.2014 41 Eş potansiyel Bağ ve Sistem İçindeki Güç ve Data Hatları Eş potansiyel bağın amacı metal kısımlar ile hacim içindeki sistemler arasındaki potansiyel farkı yıldırımdan korunma için en aza indirmektir. Güç Hatları LPZ 0 A LPZ 0 B LPZ 1 LPZ 2 LPZ 3 Data Hatları 16.10.2014 42 Yıldırımdan Korunma için Eş Potansiyel Topraklama Sistemi Metal komponentlerin Eş potansiyel topraklama barasına (EBR) bağlanması PEN iletkeninin bina topraklama sistemine bağlanması Aşırı gerilim darbe koruyucusunun bina topraklama sistemine bağlanması. Minimum Kesit: 16 mm2 Cu Topraklama barasının bina topraklama sistemine bağlanması *EBR: Eş potansiyel topraklama barası 16.10.2014 43 Yıldırımdan Korunma / Lokal Eş potansiyel Bağlantı Lokal eş potansiyel bağlantı oluşturma Ana eş potansiyel sisteme bağlantı Eş potansiyel bağlantılar 16.10.2014 44 Yıldırımdan Korunma İçin Eş potansiyel Sistem İçindeki Güç ve Data Hatları Yıldırımdan Korunma Bölge Kabulü II III I LPZ 0 LPZ 1 Binaya Enerji Girişi Ana Dağıtım Panosu II LPZ 1  LPZ 2 Tali Dağıtım Panosu III LPZ 2  LPZ 3 Cihaz girişi I LPZ = Lightning Protection Zone 16.10.2014 45 Aşırı Gerilim Darbe Koruyucu Seçimi DIN VDE 0675 Bölüm 6 (A1/A2)’ya göre Aşırı Gerilim Darbe Koruyucu Seçimi B Yıldırım Darbe Koruyucuları Class I, IEC 61643-1:1998 (Ana koruma) Tip1, EN 61643-11 (07/02) C Aşırı Gerilim Darbe Koruyucuları (Orta koruma) Class II, IEC 61643-1:1998 LPZ 0  1 LPZ 1  2 Tip 2, EN 61643-11 (07/02) D Aşırı Gerilim Darbe Koruyucuları (Cihaz/hassas koruma) LPZ 2  3 Class III, IEC 61643-1:1998 Tip 3,EN 61643-11 (07/02) 16.10.2014 46 7.3 Example of installed arresters in a building Office building with an external lightning protection system LPS 4. Fine protection class D1) 3. Surge arrester class C1) required for line lengths > 10 m 2. Surge arresters B + C1) or CombiController V25-B+C 1. Lightning arrester classB1) 1) Requirement class to DIN VDE 0675 Part 6. 16.10.2014 47 Examples of installations in use Building with external lightning protection installation 3. Appliance and precision protection D1) 2. Surge arrester C1) 1. Lightning arrester B1) or CombiController V25-B+C 1) Requirement class to DIN VDE 0675 Part 6. 16.10.2014 48 Darbe Koruyucusu Tipleri 16.10.2014 49 Tesisat Rehberi / Darbe Koruyucuların Koordinasyonu Koordineli Yıldırım Darbe Koruyucusu Örneği Protection Set < 1.3 kV - son derece düşük koruma seviyeleri dolayısıyla, B ve C sınıfı darbe koruyucular arasında dekuplaj endüktansı ve hat uzunluğu sağlamaya gerek yoktur. Kompakt EMC kabulünde, yerden 45% ‘lere varan kazanç sağlanabilmektedir. Yıldırım Darbe Koruyucularında, kanıtlanmış multi-karbon teknolojisi kullanılmaktadır. Yıldırım Darbe Koruyucuların içinde duyarlı olmayan elektronik tetikleyiciler bulunmaktadır. 100 kA Yeni Koordineli Yıldırım Darbe Koruyucular için tercih edilen uygulama alanları : Kompakt darbe koruyucu - dağıtım panosunda B ve C sınıfı Örnek: Kompakt mobil radyo vericileri / GSM baz iztasyonları. 16.10.2014 50 İlave Tesisat Rehberi Yanlış Montaj • Paralel kablaj yapılmamalıdır (korunan ve korunmayan kablolar). • Kablolar ve yıldırım darbe koruyucu, loop içinde olmamalıdır. 16.10.2014 51 B Tipi Yıldırım Darbe Koruyucusunun Sayaç Öncesi Kullanımı (Sistem Çözümü) Teknik Datalar OBO Yıldırım Darbe Koruyucu      Tip İlgili Sınıf Çalışma prensibi Maksimum impuls akımı Koruma Seviyesi : MC 50-B VDE : B ya da class I : Spark gap : 50 kA (10/350) : <2 kV  Seri Sigortalar : 500 A’e kadar ayrı bir seri sigorta kullanımına gerek yoktur. Kullanılacak Yerler Kullanım: Harici yıldırımdan korunma tesisatının bulunduğu, havai hat beslemesi ve şebeke uygunluğu olan yerlerde… Alanlar: IEC, EN, ve VDE standartlarına göre, endüstriyel tesisler; ticari binalar; hastaneler; kamu binaları… 16.10.2014 52 B Tipi Yıldırım Darbe Koruyucusunun Sayaç Öncesi Kullanımı (Sistem Çözümü) 16.10.2014 53 Yıldırım Darbe Koruyucuları Teknik Datalar Protection set OBO Koordineli Yıldırım Darbe Koruyucusu      Tip İlgili Sınıf Çalışma prensibi Maksimum impuls akımı Koruma Seviyesi : MCD 50-B : B ya da class I : Spark gap : 50 kA (10/350) : <1.3 kV  Seri Sigortalar : 125 A’e kadar ayrı bir seri sigorta kullanımına gerek yoktur. Kullanılacak Yerler Kullanım: Kompakt darbe koruyucu B ve C tipi koruma sağlar. Alan : Kompakt mobil radyo vericileri, GSM baz istasyonlarında. 16.10.2014 54 Kombine Darbe Koruyucuları Teknik Datalar OBO Kombine Darbe Koruyucusu      Tip İlgili Sınıf Çalışma prensibi Deşarj Kapasitesi Koruma Seviyesi 4-pole : V 25-B+C :B+C : Varistör teknolojisi : 25 kA (10/350) / 100 kA (8/20) : < 900V 4-pole  Seri Sigortalar : 160 A’e kadar ayrı bir seri sigorta kullanımına gerek yoktur. Kullanılacak Yerler Kullanım: Harici yıldırımdan korunma tesisatının bulunduğu, havai hat beslemesi ve şebeke uygunluğu olan yerlerde… Alan: VdS 2031 Association of Property Insurance’e göre konutlarda… 16.10.2014 55 Aşırı Gerilim Darbe Koruyucuları Teknik Datalar OBO SurgeController       Tip İlgili Sınıf Çalışma prensibi Nominal Deşarj Kapasitesi Maksimum Deşarj Kapasitesi Koruma Seviyesi : V 20-C :C : Varistör teknolojisi : 20 kA (8/20) : 40 kA (8/20) : < 1.4 kV  Seri Sigortalar : 125 A’e kadar ayrı bir seri sigorta kullanımına gerek yoktur. Kullanılacak Yerler Kullanım: Darbe koruyucu ana ve tali dağıtım panosu üst kısmına monte edilir. 16.10.2014 56 Aşırı Gerilim Darbe Koruyucuları Teknik Datalar Cihaz ve Hassas Koruma       Tip İlgili Sınıf Nominal deşarj akımı Limit deşarj akımı Koruma Seviyesi L-N Nominal akım : EP 220-D :D : 1.8 kA (8/20) : 6.5 kA (8/20) : < 1.0 kV : 16 A  Çalışma prensibi : Özel devrelerde kullanılan gaz deşarjlı darbe koruyucusu ve varistör teknolojisi Kullanılacak Yerler Kullanım: Socket Adaptör- Cihazdan önce kullanılır… 16.10.2014 57 Aşırı Gerilim Darbe Koruyucuları Teknik Datalar Cihaz ve Hassas Koruma       Tip İlgili Sınıf Nominal deşarj akımı Limit deşarj akımı Koruma Seviyesi L-N Nominal akım : CNS 3-D :D : 2.5 kA (8/20) : 7.0 kA (8/20) : < 1.0 kV : 16 A  Çalışma prensibi : Özel devrelerde kullanılan gaz deşarjlı arrester ve varistör teknolojisi Kullanılacak Yerler Kullanım: Socket Adaptör- Cihazdan önce kullanılır… 16.10.2014 58 Aşırı Gerilim Darbe Koruyucuları Teknik Datalar Cihaz ve Hassas Koruma       Tip İlgili Sınıf Nominal deşarj akımı Limit deşarj akımı Koruma Seviyesi L-N Nominal akım : SNS-D :D : 1.8 kA (8/20) : 6.5 kA (8/20) : < 1.0 kV : 16 A  Çalışma prensibi : Özel devrelerde kullanılan gaz deşarjlı arrester ve varistör teknolojisi Kullanılacak Yerler Kullanım: Direk olarak prizin sırasına monte edilir. 16.10.2014 59 Aşırı Gerilim Darbe Koruyucuları Teknik Datalar Cihaz ve Hassas Koruma       Tip İlgili Sınıf Nominal deşarj akımı Limit deşarj akımı Koruma Seviyesi L-N Nominal akım : KNS-D :D : 1.5 kA (8/20) : 5.0 kA (8/20) : < 1.1 kV : 16 A  Çalışma prensibi : Özel devrelerde kullanılan gaz deşarjlı arrester ve varistör teknolojisi Kullanılacak Yerler Kullanım: Sıva altı dağıtım kutusuna ya da kablo kanalına monte edilir 16.10.2014 60 Data ve Komünikasyon Teknolojisinde Darbe Koruma Obo’nun doğru data hattı koruma ürününü seçmeniz için ürünlerimizi 3 gruba ayırdık. Tutarlı cihaz renkleri verilen cihazlar: Geniş band koruma (kırmızı) Bina girişindeki hatta monte edilir. Kombine Koruma (mavi) Bina girişindeki hatta monte edilir. Korunacak cihazla arasındaki mesafe 10m’yi aşmamalıdır. Ya da hassas koruma (yeşil) Korunacak cihaza monte edilir. 16.10.2014 61 Telefon Santral Koruması 16.10.2014 62 Kamera ve Anten Korumaları BNC tip N tip 16.10.2014 63 RS 232 / RS 485 / Ehernet / Cat 5 / RJ11 / RJ45 korumalar 16.10.2014 64 Hassas Koruma Üniteleri Ölçüm ve Kontrol Sistemleri İçin Tasarlanmışlardır.     FRD FLD FRD 2 FLD 2 16.10.2014 65 Chapter 6: Surge protection for data lines, telecommunications systems and ICA systems Planning customer systems, basement Surge protection, examples of installation Broadband: Coaxial cable 16.10.2014 66 Chapter 6: Surge protection for data lines, telecommunications systems and ICA systems Planning customer systems, basement Surge protection, examples of installation 0/4-20 mA fill level display for cistern: 16.10.2014 67 PLC SİSTEMLERİ İÇİN YILDIRIM BARİYERİ 16.10.2014 68 Chapter 6: Surge protection for data lines, telecommunications systems and ICA systems Planning customer systems, ground floor Surge protection, examples of installation Living: Plasma TV Entertainment system with mains connection 16.10.2014 69 Aşırı Gerilimden Korunma Üniterinin Başlıcak Kullanım Alanları -Yıldırımdan Korunma ve Topraklama Sektörü -Güvenlik Firmaları -Telekomünikasyon Sektörü -Otomasyon Sektörü -Endüstriyel Tesisler -Hastaneler -Askeri Tesisler -Alışveriş Merkezleri -Metro İstasyonları -Oteller -Güneş Panelleri ve Rüzgar Türbini Sistemleri - Dolum Tesisleri -Baz istasyonları ve Verici Sistemleri -Elektrikli Araç Şarj İstasyonları -Ev Otomasyon Sistemleri 16.10.2014 70 Obo Bettermann Türkiye V50 B+C Spark Gap Son Referanslar 16.10.2014 71 Önemli Bilgiler          Transientlerin 2 kaynağı vardır; iç ve dış kaynaklar.İstatistikler sonucunda dış kaynaklı darbeden zarar görme oranı %35 iç kaynaklı darbeden zarar görme oranı %65 olarak belirlenmiştir. İç kaynaklı darbe maximum 6 kV a kadar yükselebilmektedir. Yıldırım dünyanın %90 ına düşmektedir.Ekvatora yakın yerlere yılda 5 ile 25 darbe düşerken ılıman ülkelerde bu sayı 0,5-4 darbe arasındadır.Türkiye ortaması bölgesel olarak 0,5-4 darbedir. C sınıfı korumadan 30 metre ilerideki cihaz risk altındadır.C ile arasında 30 metreden daha kısa bir mesafe var ise D sınıfı zorunlu değildir. Tip 1 ürünler I max seviyesinde bir darbeye min 5 kere dayanacak şekilde ,Tip 2 ürünler ise I max seviyesindeki darbeye min 1 kez dayanacak şekilde üretilmelidirler. In akımı I max ın yarısı yada 3’te biri olacak şekilde hesaplanmaktadır. Up gerilimi elektronik cihazların dayanabileceği voltaj seviyesidir.Parafudr gelen yüksek darbeyi bu seviyeye indirmekle yükümlüdür.Bu değer 1500 VOLT un aşağısında olmalıdır.Genellikle ürünler 900 ile 1500 Volt arasında üretilmektedir. UC değeri parafudrun dayanabileceği maximum sürekli gerilimi göstermektedir. Parafudrlar genellikle 4 kısımdan oluşurlar.1.kısım :Metal oksit varistör-gaz deşarj tüpü-spark gap 2.kısım:Termal koruma cihazı 3. Kısım: Led Gösterge 4. Kısım:Koruma kesicisi 16.10.2014 72 Garanti OBO-Bettermann tüm darbe koruyuculara 5 sene garanti vermektedir. 16.10.2014 73 Teşekkürler 16.10.2014 74