ÜNİTE

HEDEFLER
İÇİNDEKİLER
BİNALARDA MAZLEME TAŞIMA,
DEPOLAMA VE İSTİFLEMEDE İSG
• Malzeme Taşımayla İlgili Temel
Kavramlar
• Yükümlülükler ve Risklerin
Değerlendirilmesi
• Malzemelerin Elle Taşınması
• Malzeme Kaldırma ve Taşıma
Uygulamaları
• Malzeme Taşıma ve
Depolamada İSG Tedbirleri
BİNA YÖNETİM
SİSTEMLERİ
Dr. Erkan ÇETİNER
• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;
• Malzeme taşımayla ilgili temel
kavramları öğrenebilecek,
• Malzeme taşımadaki yasal
yükümlülükleri anlayabilecek,
• Malzemelerin elle kaldırılması ve
taşınması uygulamalarını
anlayabilecek,
• Malzeme taşıma ve depolamada
İSG tedbirleri hakkında bilgi sahibi
olabileceksiniz.
ÜNİTE
6
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
GİRİŞ
Bu bölümün amacı; binalarda malzeme taşıma, depolama ve istifleme
sırasında yaşanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinin, özellikle elle taşıma yapılması
sırasında yaşanabilecek sırt ve bel incinmelerinin, çalışanların korunmasını
sağlamak için asgari İSG normlarının aktarılmasıdır.
Konuyla ilgili mevzuat, Avrupa Birliğinin 29/5/1990 tarihli ve 90/269/EEC
sayılı Konsey Direktifine uygun hazırlanmıştır.
Malzemelerin taşınması konusunda İLO’nun 127 no’lu Elle Taşıma ve
Kaldırma İle İlgili Sözleşmesi bulunmaktadır. Bu sözleşmeye göre:
Malzeme taşıma
mevzuatı AB
Direktiflerine uygundur.
• “Yüklerin bedenen taşınması” deyimi, yükün yerden kaldırılması ve yere
konulmasını da kapsamak üzere yük ağırlığının tamamen tek işçi tarafından
çekildiği her türlü taşımayı,
• “Yüklerin devamlı olarak bedenen taşınması” deyimi yüklerin aralıksız
olarak veya esas itibariyle bedenen taşınmasına hasr ve tahsis edilen veya aralıklı
olsa bile yüklerin normal olarak bedenen taşınmasını içine alan her türlü faaliyeti;
• “Genç işçi” deyimi, 18 yaşından küçük bir işçiyi ifade eder.
Bu Sözleşme yüklerin devamlı olarak bedenen taşınmasına uygulanır.
Ağırlığı, sağlık ve güvenliği tehlikeye sokabilecek yüklerin işçi tarafından bedenen
taşınması talep veya kabul edilemez. Üye ülkeler, hafif olmayan yükleri bedenen
taşıma işine ayrılan bir işçinin bu işe verilmeden önce, sağlığını korumak ve
kazaları önlemek amacı ile yararlanılacak çalışma metotları hakkında yeterli bir
eğitim görmesi için gerekli tedbirleri alır.
Yüklerin bedenen taşınmasını sınırlamak veya kolaylaştırmak için uygun
teknik araçlardan mümkün olduğu kadar yararlanılacaktır.
• Kadınların ve genç işçilerin hafif olmayan ağır yüklerin bedenen taşınması
işine verilmesi sınırlandırılacaktır.
• Kadınlar ve genç işçiler yüklerin bedenen taşınmasında kullanıldıkları
zaman bu yüklerin azami ağırlığı erkek işçiler için kabul edilen ağırlıktan bariz bir
ölçüde az olacaktır.
ILO’ya üye her ülke, mevzuat yoluyla veya millî tatbikat ve şartlara uygun
başka bir metotla ve ilgili işçi ve işverenlerin en fazla temsil kabiliyetini haiz
teşekkülleri ile istişarede bulunmak suretiyle bu sözleşme hükümlerini uygulama
alanına koymak için gereken tedbirleri alacaktır.
TEMEL KAVRAMLAR
Elle taşıma işi; bir veya daha fazla çalışanın bir yükü kaldırması, indirmesi,
itmesi, çekmesi, taşıması veya hareket ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği
veya uygun olmayan ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtının
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
2
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme veya destekleme işlerini
ifade eder.
Hizmet alan, depolama şirketi ile hizmet sözleşmesi imzalamış olan tedarikçi
veya tedarikçi sıfatıyla kendisini ifade eder. Hizmet sözleşmesi, depolama
hizmetlerine ilişkin depolama şirketi ile hizmet alan arasında akdedilen sözleşmeyi
ifade eder.
Depolama amaçlı tesisler, her türlü mal, eşya, ürün, araç veya hayvanın
depolanması veya muhafazası için kullanılan bina ve yapıları ifade eder. Depolar,
çeşitli mal, malzeme ve maddelerin gerektiğinde kullanılmak üzere muhafaza
edildiği yerlerdir. Silolar, tank çiftlikleri, basımevi depoları, antrepolar, ahırlar,
ambarlar, eşya emanet ve muhafaza yerleri, arşivler ve benzeri yerler bu sınıfa
girer. Bir binanın içerisinde bulunan 50 𝑚𝑚2 ’den küçük depolama amaçlı bölümler
esas binanın bir parçası olarak kabul edilir.
KUE, depolama
şirketi tarafından
hazırlanır.
Depolama şirketi, doğal gazın depolama faaliyetini gerçekleştirmek üzere
yetkilendirilen tüzel kişidir. Ek hizmetler, LNG gemisinin limana yanaştırılması,
boşaltılması, LNG’nin tanklarda depolanması, LNG’nin gazlaştırılarak ulusal iletim
şebekesine verilmesi, LNG’nin kara tankerlerine yüklenmesi, LNG’nin gemiye
yüklenmesi ve benzeri hizmetlerin birbirinden bağımsız olarak verilmesini ifade
eder. Gazlaştırılmış LNG kalite şartnamesi, depolama şirketi tarafından hizmet
alana teslim edilecek gazlaştırılmış LNG’nin özelliklerini gösteren kalite
şartnamesini, ihracatçı şirket, üretim şirketi ve toptan satış şirketlerinden veya
ithalatçı şirketlerden satın aldığı gazı yurt dışına pazarlayan tüzel kişiyi ifade eder.
Sistem, doğal gazın üretimi, iletimi, depolanması ve dağıtımı işlevlerini
yerine getirmek üzere kurulan tesis ve teçhizatı ifade eder. LNG kalite şartnamesi,
LNG’nin depolama şirketi tarafından teslim alınabilmesi için tedarikçi tarafından
kabul noktasında teslim edilecek ve hizmet alan tarafından teslim alınacak LNG’nin
gaz hâlindeki özelliklerini gösteren kalite şartnamesini ifade eder. Sıvılaştırılmış
doğal gaz depolama tesisi, bir tüzel kişinin mülkiyet veya işletmesinde bulunan ve
LNG’yi depolamaya mahsus tesisi ifade eder.
Standart hizmet, LNG boşaltılması, LNG’nin temel kullanım usul ve esasında
belirlenecek sürede depolanması ve bu kapsamda tahsis edilen gazlaştırma
kapasitesi çerçevesinde gazlaştırılarak ulusal iletim şebekesine verilmesine ilişkin
hizmetlerin bir bütün olarak verilmesini ifade eder. Sistem günü, saat 08.00’de
başlayıp ertesi gün saat 08.00’de sona eren 24 saatlik zaman dilimini ifade eder.
Tedarikçi, serbest tüketicilere, toptan satış şirketlerine, ithalatçı şirketlere,
ihracatçı şirketlere, dağıtım şirketlerine ve CNG satış şirketlerine doğal gaz satan
ithalatçı şirketleri, toptan satış şirketleri ve üretim şirketlerini ifade eder. Temel
kullanım usul ve esasları (KUE), standart hizmet ve ek hizmet ile ilgili tarafların hak
ve yükümlülüklerinin belirlenmesi amacıyla depolama şirketi tarafından
hazırlanarak kurul onayına sunulan usul ve esasları ifade eder.
Terminal işletme gazı, standart ve ek hizmetler için terminal ekipmanları
tarafından yakıt olarak kullanılan gazı, bacada yakılan gazı, ısıtmada kullanılan gazı,
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
3
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
minimum stok için gerekli olan gazı ve proses tesisatında oluşabilecek gaz
kaçakları ile terminalde ve gemideki ölçüm ekipmanlarının hassasiyet sınırları
nedeniyle ölçüm farkından kaynaklanan hesaba katılamayan gazdır.
YÜKÜMLÜLÜKLER ve RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bel ağrısının en
büyük sebebi kas ve
bağların aşırı
gerilmesidir.
Kaldırma ve taşımada oluşan bel ağrısı, hemen hemen herkesin yaşamında
en az bir kez karşılaştığı yaygın bir sorundur. Doktora başvuru ve işe gidememenin
soğuk algınlığından sonraki ikinci en sık nedenidir. Genellikle orta yaşlarda görülür;
kadın, erkek ve tüm yaş gruplarını etkiler.
Endüstrileşmiş ülkelerde iş ortamındaki etkenlere bağlı olarak gelişen bel
ağrısı çalışanların en önemli ve en pahalı sağlık sorunları arasındadır. Bu ülkelerde
bel ağrısı ve bel ağrısına bağlı sakatlık, üretim kaybı, işe gidememe ve tazminat
ödemeleri hızla artmaktadır. Maliyetteki bu hızlı artış ülkelerin ekonomisini de
tehdit eden bir durumdur.
Toplumun %80’inin bel ağrısı geçirdiği, 30-60 yaşlar arasında 1000 kişi
başına 1400 iş günü kaybı olduğu, her yıl bel ağrısı nedeniyle 19 milyon doktor
muayenesi, 200 bin bel cerrahisi girişimi uygulandığı yapılan istatistiki çalışmalarda
ortaya çıkmıştır. 65 yaşından sonra işçilerin %50’sinde alt bel ağrısı ortaya çıkar.
Ağır sanayide çalışan 1000 işçiden 200’ünde bel travması görüldüğü bilinmektedir.
Üst solunum yolu enfeksiyonundan sonra en büyük iş gücü kaybı bel ağrısından
dolayıdır.
Bel ağrısının en yaygın nedeni kas ve bağların aşırı gerilmesidir. Gerilmeye
bağlı zorlanma dizleri bükmeden öne eğilme, ağırlık kaldırma, ağırlık taşıma,
dönme gibi uygun olmayan pozisyonlarda oluşmuşsa daha da önemlidir. Kas
zorlanmasında ağrı genellikle beldedir, bel hareketleri kısıtlanmıştır. Bel ağrısı
oluşumunu kolaylaştıran etkenler, kişisel ve işle ilgili olmak üzere başlıca iki gruba
ayrılır:
• Kişisel etkenler
• Kötü duruş
• Kondisyon yetmezliği
• Sırt-bel kaslarının güçsüzlüğü
• Aşırı kilo
• Sigara içmek
• İşle ilgili etkenler
• Fiziksel etkenler
• Ağırlık kaldırma, taşıma gibi ağır fiziksel zorlanma
• Uzun süre aynı pozisyonda kalma
• Sık olarak öne eğilme ve dönme hareketleri
• Tekrarlamalı hareketler
• Titreşim
• Psikolojik etkenler
• İşinden memnun olmama
• Yetersiz amir ve arkadaş desteği
• İş baskısı
• Monoton iş
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
4
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
İyi yük kaldırma teknikleri uygulamak çalışanların uygulama öncesine göre
daha fazla yük kaldırmasını sağlamaz. Bunun anlamı çalışanın kişisel kapasitesi ne
olursa olsun bu teknikler çalışanın kaza geçirme riskini azaltacaktır.
Bu tür çalışma kültürel bir değişimi gerektirir. Buna bağlı olarak pratik yolları
ve kaldırma tekniklerini kabullenmek gerekir. Çünkü çalışanların eski çalışma
alışkanlıklarını değiştirmek zordur.
İşveren, işyerinde yapılan işlerin özelliklerini dikkate alarak;
• Kullanılacak iş ekipmanının, kimyasal madde ve preparatların seçimi, iş
yerindeki çalışma düzeni gibi konular da dâhil işçilerin sağlık ve güvenliği
yönünden tüm riskleri değerlendirir.
• Bir işçiye herhangi bir görev verirken, işçinin sağlık ve güvenlik yönünden
uygunluğunu göz önüne alır.
Bel ağrısının sebebi
kişisel olabileceği gibi
işle ilgili de olabilir.
• Yeni teknolojinin planlanması ve uygulanmasının, seçilecek iş ekipmanının
çalışma ortam ve koşullarına, işçilerin sağlığı ve güvenliğine etkisi konusunda
işçiler veya temsilcileri ile istişarede bulunur.
• Ciddi tehlike bulunduğu bilinen özel yerlere sadece yeterli bilgi ve talimat
verilen işçilerin girebilmesi için uygun önlemleri alır.
İşveren;
• İş yerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde iş
organizasyonu yapmak ve yükün uygun yöntemlerle, özellikle mekanik sistemler
kullanılarak taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
• Yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda, Ek-1`de yer alan
hususları dikkate alarak elle taşımadan kaynaklanan riskleri azaltmak için uygun
yöntemler kullanılmasını sağlar ve gerekli düzenlemeleri yapar.
Resim 6.1. Elle kaldırmada, taşımadan ziyade mekanik sistemler
kullanılmalıdır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
5
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
İşveren, yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda;
• İşin mümkün olduğu kadar sağlık ve güvenlik şartlarına uygun
yapılabilmesi için işyerinde gerekli düzenlemeleri yapar.
• Yapılan işteki sağlık ve güvenlik koşullarını değerlendirirken tüm hususları
ve yüklerin özelliklerini de göz önünde bulundurur.
• Özellikle çalışanların sırt ve bel incinme risklerini önlemek veya azaltmak
için, yer alan hususlar doğrultusunda çalışma ortamının özellikleri ve yapılan işin
gereklerine uygun önlemleri alır.
Elle taşıma işlerinde, özel politika gerektiren grupların etkilenebileceği
tehlikelere karşı korunması için ilgili mevzuatta belirtilen hususlar dikkate
alınmalıdır.
Resim 6.2. Fabrikalarda taşıma sistemleri
İşveren, işçilerin iş yerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerine
uygun olarak sağlık gözetimine tabi tutmakla yükümlüdür:
İşveren, elle taşıma
işleri için çalışanlara
eğitim verdirmelidir.
• İşçilerin işe girişlerinde sağlık durumlarının yapacakları işe uygun olduğunu
belirten sağlık raporu alınır.
• Yapılan işin özelliğine göre, işin devamı süresince sağlık muayeneleri
düzenli aralıklarla yapılır.
İşveren; elle taşıma işlerinde çalışanların veya temsilcilerinin, çalışanların iş
sağlığı ve güvenliği eğitimlerine ilişkin mevzuat hükümlerini de dikkate alarak
aşağıdaki konularda bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar:
• Sağlık ve güvenliğin korunmasına yönelik alınan tedbirler,
• Taşınan yükle ilgili genel bilgiler ve mümkünse yükün ağırlığı
ile eksantrik yüklerin en ağır tarafının ağırlık merkezi,
• Belirtilen hususları da dikkate alarak yüklerin doğru olarak nasıl taşınacağı
ve yanlış taşınması hâlinde ortaya çıkabilecek riskler.
İşveren; ilgili çalışanların veya temsilcilerinin, 6331 sayılı Kanun’un 18’inci
maddesine uygun olarak görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.
Yükle ilgili risk faktörleri dört grupta incelenebilir: yükün özellikleri, fiziksel
güç gereksinimi, çalışma ortamının özellikleri ve işin gerekleri.
Yükün özellikleri hususunda, yük;
• Çok ağır veya çok büyükse,
• Kaba veya kavranılması zorsa,
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
6
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
• Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa,
• Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini
gerektiren bir konumdaysa,
• Özellikle bir çarpma hâlinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve
şekildeyse elle taşınması, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.
Fiziksel güç gereksinimi hususunda iş,
• Çok yorucu ise,
• Sadece vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa,
• Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa,
• Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa bedenen çalışma şekli ve
harcanan güç, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.
Çalışma ortamının özellikleri hususunda çalışılan yer,
• İşi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise,
• Zeminin düz olmamasından kaynaklanan düşme veya kayma tehlikesi
varsa,
• Çalışma ortam ve şartları, çalışanların yükleri güvenli bir yükseklikte veya
uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değil ise,
• İş yeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını
gerektiren seviye farkı varsa,
• Zemin veya üzerinde durulan yer dengesiz ise,
• Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değil ise bilhassa sırt ve bel
incinmesi riskini artırabilir.
İşin gerekleri hususunda, aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya
birden fazlasını gerektiren işler bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.
Sırt ve bel
incinmesine karşı
önlem alınmalıdır.
• Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun
süreli bedensel çalışmalar,
• Yetersiz ara ve dinlenme süresi,
• Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri,
• İşin gerektirdiği, çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu.
Bireysel risk faktörleri olarak çalışanlar;
• Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapılarının uygun olmaması,
• Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyaları kullanmaları,
• Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmamaları durumunda risk altında
olabilirler.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
7
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
MALZEMELERİN ELLE TAŞINMASI
Elle taşımada dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde sıralanabilir:
• Cisimleri bedeninizle değil de önce beyninizle kaldırdığınızı unutmayınız.
Bunun için ağır bir yükü mutlaka kaldırmanız gerekiyorsa, haltercilerin yaptığı gibi
çok iyi konsantre olunuz.
• Kaldırırken yavaş ve temkinli hareket ediniz, ani hareketlerden kaçınınız.
Adalelerinize ani yük bindirmeyiniz. Kaldırma esnasında karın kaslarınızı kasarak
bütün kas gruplarınızı aynı anda çalıştırınız. Karın ve sırt adalelerinizin kasılması
omurganızı destekler.
• Ayakta iken belinizi sağa veya sola doğru rotasyon yaptırıp eğilerek yerden
bir şey almayınız.
• Beliniz geriye doğru eğilmiş vaziyetteyken sırtınıza ağırlık yüklemeyiniz.
Mutlaka yüklemeniz gerekiyorsa dizleriniz biraz kırılmalı ve vücudunuz öne doğru
hafif eğik olmalıdır.
• Herhangi bir ağırlığı taşımanız gerekirse yükü vücudunuza simetrik olarak
paylaştırdıktan sonra taşıyınız.
• Ağır bir yükü belinizden daha yükseğe kaldırmayınız. Hele bu yükü
başınızdan yukarı kaldırmayı denerseniz tam bir felaket olabilir.
• Bir cismi taşırken ayaklarınız yere sağlam basmalıdır. Her iki ayağınız
arasındaki mesafe yaklaşık omuz genişliğinde olmalı ve ayak uçlarınız dışa
bakmalıdır.
• Yük elinizde iken dönmeniz gerekiyorsa belinizle değil ayaklarınızın yerini
değiştirerek dönünüz.
• Ağır bir cismi bir yerden bir yere çekerek veya iterek tek başınıza
götürmeyiniz.
Malzemeler mümkün
nispette elle değil
mekanik aletlerle
taşınmalıdır.
• Yükü bedeninize mümkün olduğunca yakın tutun. Yükün en ağır köşesini
bedeninize yakın tutun. Eğer yüke yakın durmanız mümkün değilse kaldırmaya
çalışmadan önce kendinize doğru kaydırın.
• Köşeleri dönerken bedeninizi bükmeyin.
• Yükü aşağı bırakın ve ayarlayın. Yükü önce aşağı bırakın, sonra istediğiniz
pozisyona getirecek şekilde kaydırın.
Malzemeyi elle kaldırma ve taşımada dikkat edilecek hususlar:
• Malzemeyi kaldırma işini planlama
• Malzeme nereye konacak?
• Eğer mümkünse uygun kaldırma için yardımcı malzemeler
kullanın.
• Kaldırma yaparken yardıma ihtiyacınız var mı?
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
8
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
• Engelleri kaldırın.
• Kaldırmak istediğiniz cisim omuz boyunuza göre uzun ise
(döşeme gibi) malzemeyi götüreceğiniz yolun yarısı kadar mesafede masa
üzerinde bırakacak şekilde plan yapın veya taşıma pozisyonunu değiştirin.
• Ayakların arasında mesafe
• Kaldırma için dengeli ve sabit bir yüzey sağlayın (Dar kenar ve
uygun olmayan ayakkabı bunu güçleştirir.).
• İlerideki ayak gerideki ile arada mesafeli ve rahat olmalıdır.
Mümkünse gerideki ayak malzemeyi götüreceğiniz yönü göstermelidir.
• Uygun kaldırma pozisyonu
• Alçak mesafede bir malzeme kaldıracaksanız dizlerinizi bükün,
fakat tamamen diz çökmeyin veya dizlerinizi çok fazla eğmeyin. Arkanızı düz
tutun (Vücudun doğal yuvarlak arka şeklini korumak için çeneyi içeri çekmek
faydalı olur.).
• Malzemeyi kavramak için ileri doğru malzemenin üzerine hafifçe
eğilin. Omuz seviyesini koruyun ve kalçanızla aynı yönde tutun.
• Malzemeyi kavrama
• Kolları, bacaklar tarafından oluşturulan sınırı koruyacak şekilde
tutun. En iyi kaldırma pozisyonu ve çeşidi o anki durum ve kişisel tercihe
dayanır.
Güvenli kaldırma adımları şunlardır:
• Malzemeyi kafanızda tasarlayın – malzemeyi güvenli bir şekilde
kaldırabilecek misiniz?
• Ayaklarınızı “2’ye 10 var” (01:50) pozisyonuna getirin,
• Dizlerinizi bükün,
Güvenli kaldırmada
ayaklar (saat) 01:50
pozisyonuna getirilir.
• Arkanızı düzgün ve dimdik tutun,
• Boyun -kafa- çenenizi yukarıda tutun,
• Sıkıca kavrama - diz önde, el yukarıda uzak olan köşeyi kavrasın ve arkaya
diğer dizinizi koyun, el malzemeyi aşağıdan kavrayacak şekilde olsun malzemenin
köşesine yakın dursun.
• Kaldırma – malzemeyi kalça kemiğinize yakın tutun
Kaldırma yaparken bu yedi temel adım değişik durumlar için kullanılır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
9
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
SIVILAŞTIRILMIŞ GAZ DEPOLAMA TESİSLERİNDE
ALINMASI GEREKEN İSG TEDBİRLERİ
Depolama şirketlerince sıvılaştırılmış doğal gaz depolama tesisi için
hazırlanacak temel kullanım usul ve esaslarında yer alması gereken hususlar
bulunmaktadır.
Depolamada temel kullanım usul ve esaslarının düzenlenmesinde aşağıdaki
genel ilkeler esas alınır.
• Temel kullanımla ilgili mevzuata aykırı hükümler içeremez.
• Depolama şirketi tarafından verilecek her hizmet açık bir şekilde KUE’de
tanımlanır.
• Depolama şirketi, tasarrufu altında bulunan depolama kapasitesinin
tümünü, sistemin eş güdümlü ve güvenli bir tarzda işletilmesine yardımcı olacak
şekilde idare eder ve sistem elverişli olduğu takdirde, tarafsız ve eşit bir şekilde
hizmet sunar.
• Depolama faaliyeti ayrım gözetmeksizin ve depolama şirketinin varsa diğer
piyasa faaliyetlerinden bağımsız olarak yürütülür. Depolama şirketi uygulayacağı
bedelleri kendi tüzel kişiliği dâhil hizmet alanlara aynı şekilde uygular. Depolama
şirketi kendi tüzel kişiliğinin de herhangi bir hizmet alan olduğunu kabul eder.
• Depolama şirketi iletim şirketi ile eş güdümlü bir şekilde hizmet sunar. Bu
amaçla depolama şirketinin, verdiği hizmetlere ilişkin kapasite rezervasyonu,
kapasite rezervasyonu takvimi, kapasite rezervasyonu süresi, gazlaştırılmış gaz
kalite şartnamesi, hizmet alanın bildirimleri, programları ve tahsisatları ile bunlara
ilişkin süreç ve onaylar gibi temel unsurların, bağlı oldukları iletim şirketinin
şebeke işleyişine ilişkin düzenlemeleri ile uyumlu olması esastır.
• Depolama şirketi, verdiği hizmetlere ilişkin oluşan aksaklıklarda hizmet
alanlar arasında ayrım gözetmeksizin çözüm üretir ve hizmet alanlara eş zamanlı
bildirimde bulunur.
• Depolama şirketi ek hizmetleri, standart hizmeti aksatmayacak ve
depolama tesisinin verimli kullanımına engel teşkil etmeyecek şekilde verir.
Depolama şirketleri sahip oldukları her depolama tesisi için temel kullanım
usul ve esaslarını hazırlayarak internet sitelerinde ilgili tarafların görüşüne açar.
Depolama şirketleri gelen görüş ve önerileri de dikkate alarak hazırladıkları temel
kullanım usul ve esaslarını gelen görüş ve önerilerle birlikte uygulama
döneminden altmış gün önce Kurul onayına sunar.
Temel kullanım usul ve esasları deponun kullanımı için eşit durumdaki
hizmet alanlar arasında ayrım yapılmaması, ekonomik, verimli ve güvenli
işletmecilik yapılması ilkelerine uygun genel, teknik ve ticari kuralları içerir.
Depolama şirketleri, ilgili mevzuat ve kendilerine ait KUE’lerdeki
düzenlemelere göre hizmet verir.
Temel kullanım usul ve esaslarında yapılacak değişiklikler temel kullanım
usul ve esaslarında yer alacak değişiklik prosedürü çerçevesinde piyasanın
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
10
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
görüşleri alınarak oluşturulur ve Kurul onayına sunulur. Değişiklikler Kurul onayıyla
yürürlüğe girer.
Sisteme giriş için depolama şirketine yapılacak başvurularda istenecek
bilgiler ile başvuru usul ve esasları ve bu başvurular için yapılacak işlemler KUE’de
belirlenir. Başvurularda talep edilecek bilgiler sistemin emniyetli ve verimli
işlemesini teminen gerekli olanlarla sınırlıdır.
Eşit taraflar arasında ayrımcılık yapılmaması ilkesi doğrultusunda; gazın
boşaltılması, depolanması, gazlaştırılması, tesise yanaşabilecek araçların ve kara
tankerinin özellikleri, tankerlerin yanaşması ve ayrılmasına ilişkin prosedürler
KUE’de yer alır.
Standart ve ek hizmetlere ilişkin olarak depolama şirketi eşit taraflar
arasında ayrım yapılmaması ve rekabetin sağlanması temel ilkeleri doğrultusunda;
• Kapasite rezervasyon metodunu,
• Kapasite tahsisinin nasıl yapılacağını,
• Talebin depolama kapasitesini aştığı durumlarda uygulanacak rezervasyon
metodunu,
• Rezerve edilen kapasitenin kullanılmaması durumunda uygulanacak usul
ve esasları,
• Kapasite devirlerine ilişkin usul ve esasları,
• Atıl kapasite rezervasyon metodunu,
• KUE’de açıkça belirlemek ve bu konularda talep edilen bilgileri
tedarikçilere ve ihracatçı şirketlere vermekle yükümlüdür.
Depolama şirketinin ve hizmet alanların teslim alma ve teslim etme
bildirimleri, onayları, içerdiği periyot, bildirim zamanı, bildirimlerin ibraz edilme
yolları, bildirim değişikliklerine ilişkin prosedürler, bildirim yapılmaması veya
çakışması hâllerindeki uygulamalar gibi hususlarla ilgili usul ve esaslar KUE’de
ayrıntılı olarak yer alır.
Program miktarlarında değişiklik olması hâlinde değişiklik etkilenen tüm
hizmet alanlara depolama şirketi tarafından eş zamanlı olarak bildirilir.
Depolama şirketleri, verilen standart ve ek hizmetlere ilişkin gerçekleşme
miktarlarını belirleme yöntemlerini KUE’de düzenler.
Depolama şirketleri,
hizmetleri eş zamanlı
takip eder ve bildirir.
Depolama şirketleri,
• İletim şebekesindeki acil durumlarda gerekmesi hâlinde, depolama
tesisinde doğal gaz kaçağı olması, depolama tesisinin güvenliğinin ciddi bir risk
altında olması ve LNG’nin gazlaştırılarak teslim edildiği veya terminale LNG kabulü
hâlinde bu gazın basınç ve kalitesinin can ve mal güvenliği açısından tehlike
oluşturması hâllerinde derhal,
• Depolama tesisinde bakım, onarım, kontrol, yenileme çalışması vb.
hallerde KUE’de belirlenecek esaslar çerçevesinde,
• kabul ve teslim noktalarında iletim şirketi ile koordineli olarak kısıtlama,
kesinti veya arttırma yapma hakkına sahiptir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
11
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
Bu durumlarda, hizmet alan depolama şirketinin taleplerine uyar. Hizmet
alan, depolama şirketi ile iş birliği içinde gerekli tedbirlerin alınmasına yardımcı
olur.
Depolama şirketi, bu ve benzeri durumlarda uygulayacağı kısıtlama, kesinti
ve/veya arttırma yöntemlerini hizmet alanlar arasında ayrım gözetmeksizin
KUE’de düzenler.
Depolama şirketi; standart ve ek hizmetlere ilişkin bedellerin tanımlarını,
bedellerin hesaplama yönteminde baz alınacak kriterleri, bedellere konu
faturaların ödeme tarihleri, içeriği, ödemelerin ne şekilde ve nasıl yapılacağı,
ödeme yapılmaması durumuna ilişkin uygulamaları KUE’de belirtir.
Depolama şirketinin ve hizmet alanın standart ve ek hizmetlere ilişkin
yükümlülüklerini yerine getiremediği durumlardaki bedeller; objektif kriterler baz
alınarak, oransal, ayrım gözetmeden, şeffaf, uygun kapasite kullanımını teşvik
edici ve maliyet bazlı ilkeler çerçevesinde KUE’de belirlenir. Terminal işletme
gazına ilişkin hükümler detaylı olarak KUE’de yer alır.
Depolama şirketi, tarafsız ve eşit bir şekilde hizmet vermek ve doğal gaz
sisteminin emniyetli ve verimli işlemesini teminen, hizmet alanlara ve iletim
şirketine yeterli ve doğru bilgi vermekle yükümlüdür.
Depolama şirketinin yayımlayacağı tüm bilgilerin anlaşılır, açık, standart
formatta, kolay ulaşılabilir olması esastır. Depolama şirketi, depolama tesisinin
kullanımına yönelik, bildirimler, programlar, depolama kapasiteleri, gazlaştırma
kapasiteleri, atıl kapasiteler, gerçekleşme miktarlarını vb. gerekli bilgiler ile KUE,
hizmet sözleşmeleri ve ilgili dokümanları internet sayfasında yayımlamakla
yükümlüdür.
Tüm bildirimler, depolama şirketi tarafından muhafaza edilir. Ölçüm
ekipmanlarına ilişkin tüm test verileri, grafikler ve benzer kayıtlar en az beş yıl süre
ile saklanır. Depolama şirketi, uyguladığı kısıtlama ve kesinti ile ilgili tüm
bildirimleri sistem günü bazında muhafaza etmek ve hizmet alanlara uygulanan
kısıtlama ve kesinti miktarlarına ilişkin kayıtları tutmak ve muhafaza etmek
zorundadır.
Tüm test verileri en
az beş yıl saklanır.
Gaz ölçümünün hesaplanması için gerekli olan değerlerin nasıl, hangi
şartlarda ve hangi hassasiyetle alınması gerektiğine ilişkin kurallar ile ölçüm
ekipmanlarının test edilmesi, kalibrasyonu, test ve kalibrasyon sırasında hizmet
alanın bulunma hakkı, bulunmaması hâlinde uygulanacak kurallar, hangi şartlarda
ölçüm ekipmanlarının hatalı kabul edileceği ve ölçüm ekipmanları hatalarının
düzeltilmesine ilişkin kurallar ile ölçüm ekipmanının hizmet dışı kalması ya da
yanlış değerleri göstermesi durumunda uygulanacak yöntemler KUE’de belirlenir.
İletim şebekesine giriş noktasındaki doğal gazın ölçümünün yapıldığı
istasyonların teknik özellikleri, işletim faaliyetleri, teslim edilen doğal gazın giriş
şartları, teslimat özelliklerinin tespiti gibi hususlar depolama şirketi ile iletim
şirketi arasında yapılacak sözleşmede düzenlenir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
12
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
Kara tankerlerine teslim edilen gazın ölçümü, gaz araçlarına geri dönen
kaynama gazının ölçümü, terminal işletme gazı miktarlarının belirlenmesine ilişkin
kurallar KUE’de düzenlenir.
Depolama şirketinin bakım ve onarım çalışmalarını terminal hizmetlerinde
kısıntı ve kesintiye neden olmadan yürütmesi esastır. Ancak bakım ve onarımın
terminal hizmetinde kısıntı ve kesinti gerektirmesi halinde, kısıntı ve kesinti
doğrudan etkilenen hizmet alanlara adil, açık ve ayrımcılığa gitmeden yansıtılır.
Depolama şirketi, sistemin verimli işletilmesini gözeterek, her türlü sistem
planlaması, bakım ve onarım faaliyetlerini, iletim şebekesi ile koordineli bir şekilde
ve tüm hizmet alanların menfaatlerini ve arz güvenliğini dikkate alacak şekilde
KUE’de düzenler.
Bakım ve onarım faaliyetlerini belirten takvimi ve etkilerini internet
sayfasında yayımlar ve hizmet alanlara yazılı olarak bildirir.
Depolama şirketleri; mücbir sebebin tanımı, mücbir sebep sayılan halleri,
mücbir sebep durumunda tarafların yükümlülüklerini ve uygulamaları, mücbir
sebebin başlama ve bitiş zamanına ilişkin düzenlemeleri ve mücbir sebeplere
ilişkin ihtilaflarla ilgili kuralları KUE’lerinde belirtir.
Depolama şirketine teslim edilen gazın ve depolama şirketi tarafından
teslim edilecek doğal gazın ve gazın kalitesinin, kalite şartnamesine uygun
olmaması durumunda uygulanacak usul ve esaslar KUE’de belirlenir.
MALZEME TAŞIMA, DEPOLAMA ve İSTİFLEMEDE
ALINMASI GEREKEN GENEL İSG TEDBİRLERİ
Malzemelerin taşınması, depolanması ve istiflenmesinde alınması gereken
bazı özel İSG tedbirleri bulunmaktadır.
Malzemenin kaldırılması, taşınması, istiflenmesi ve depolanmasında
genellikle mekanik araçlar kullanılması esastır.
Malzemeler en fazla üç
metre yükseğe kadar
istiflenir.
Resim 6.3 Malzeme depolama ve taşımada mekanik araç kullanımı
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
13
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
Ağır parçaların ekip hâlinde kaldırıldığı veya taşındığı hallerde, önceden
belirtilen kumanda hareket ve işaretleri kullanılacaktır.
Fıçı, varil ve benzeri büyük yuvarlak kaplar, eğik düzlemlerden indirilirken
takozlar, kaldıraçlar, halat ve ipler kullanılacak ve işçiler, eğik düzlemin alt başında
ve indirilen kapların önünde durmayacaklardır. Ağır parçaların boru veya çubuk ve
benzeri yuvarlak parçalar üzerinde yürütülerek taşındığı hâllerde, bunlar el ile
itilmeyecek, kaldıraçlarla veya benzerleri ile hareket ettirilecektir.
İş yerlerinde malzemeler, aydınlatmayı engellemeyecek, makina ve tesisatın
çalışmasını güçleştirmeyecek, geçitlerde gidiş ve gelişi aksatmayacak ve yangın
söndürme tesisatının kullanılma ve çalışmasını engellemeyecek ve devrilmeyecek
şekilde ve ağırlıklarına dayanacak taban üzerine ve ancak 3 metre yükseklikte
istiflenecektir.
Ağır çuval ve torbalar, dört köşesi çaprazlama olarak ve en çok 5 sırada bir,1
torba eksik konularak istif edilecektir.
Kızışmayı önlemek ve dengeyi sağlamak için, kesilmiş keresteler, yerden
yüksekte yapılan raflar üzerine yatay olarak veya az eğik sıralar hâlinde istiflenecek
ve her sıra arasına, uçları geçitleri kapamayan latalar atılacaktır.
Çubuk ve borular, uygun raf veya sehpalar üzerine veya bunların
sağlanamadığı hâllerde, kalaslardan yapılacak bir taban üzerine istiflenecek ve
istifin her iki tarafı, dayanıklı kazıklarla desteklenecektir.
Kuru maddelerin döküm halinde bulunduğu ve alttaki boşaltma ağzından,
bu maddelerin mekanik vasıtalar veya el ile alındığı üstü açık siloların üst ağızları,
uygun ızgaralarla kapatılacaktır. Kuru maddelerin döküm hâlinde bulunduğu
silolara işçilerin girmesi gerektiğinde, her işçiye, ucu sağlam bir yere bağlanmış
uygun emniyet kemeri verilecek ve silo ağzında sürekli olarak görevli bir işçi
bulundurulacaktır.
Döküm hâlinde kuru maddelerin depolandığı siloların sahanlık ve sabit dik
veya yatık merdivenleri bulunacak ve bunlar uygun korkuluklarla korunacaktır.
Yanabilen kuru maddelerin döküm hâlinde depolandığı silolar ateşe
dayanıklı maddelerden yapılmış olacak ve bunlarda uygun havalandırma tertibatı
bulunacaktır.
65°C’den sıcak toz
kömürler,
depolanmadan önce
soğutulmalıdır.
Kuru maddelerin yığın hâlinde depolandığı ve bunların el aletleri ile alındığı
hâllerde, yığınların dip tarafında, bunların dengesini bozabilecek nitelikte boşluklar
meydana getirilmeyecektir.
Depoların kuru maddeler, patlayıcı veya zehirleyici karışımlar meydana
getirebilecek nitelikte olduğu hallerde, yükleme, boşaltma ve depolama işlerinde
ayrıca gerekli özel tedbirler alınacaktır.
İçinde aşındırıcı, yakıcı veya sıcak sıvılar bulunan büyük kap, sarnıç, kuyu,
havuz ve depoların ağızları, döşeme ile aynı seviyede bulunuyorsa, bunların
kenarları, sağlam bir korkulukla çevrilecek veya ağızları kapakla örtülecektir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
14
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
İş yerlerindeki atölyeler, geçit, depo ve ambarlar ile bakım odalarının duvar,
taban, tavan, pencere, kapı ve diğer yerleri, her zaman için temiz ve bakımlı bir
şekilde bulundurulacaktır. Çalışılan yerler, günde en az bir kere temizlenmiş
olacaktır.
İş yerinde 65°C’den daha sıcak bulunan toz hâlindeki kömürler,
soğutulmadan silo ve depolara konulmayacaktır.
Bu silo ve depolar, yanmaz maddeden yapılmış olacak ve ocak, fırın, buhar
borusu ve benzeri ısı verici kaynaklardan uzak bulundurulacaktır.
Ocaksız buhar ve sıcak su kapları ile basınçlı hava depoları, gaz tüpleri ve
depoları gibi basınçlı kaplar ve bunların bağlantıları, teçhizatı ve malzemesi
tekniğe uygun olacaktır. Basınçlı kapların görünür yerlerine imalatçı firma
tarafından aşağıdaki bilgilerin yazılı olduğu bir plaka konacaktır.
• Kap hacmi (litre)
• İşletme basıncı (kilogram/santimetrekare)
• Deneme basıncı (kilogram/santimetrekare)
• Kontrol tarihi
Çökertme ve ayırma veya benzerleri gibi dikey, kapalı ve basınçlı kaplara
veya tanklara malzemenin buharla verildiği hâllerde, depo ile tankın arasında
uygun bir uyarma tertibatı bulunacak ve depo ile tank başında bulunan işçiler,
birbirlerinden işaret almadan besleme vanasını açmayacaklardır.
Basınçlı su ve hava tankları ve depoları, bağlı bulunduğu kazanların veya
tesisatın en yüksek çalışma basıncına dayanacak sağlamlıkta olacak veya stop
vanası ile tank arasına basınç düşürme vanası ve sıcak su tesislerinde genişleme
kabı veya vanası konacak, hava basınçlı tanklarda ve depolarda emniyet supabı
bulunacaktır. Aynı kompresörle beslenen basınçlı hava tanklarının her birinde ayrı
ayrı stop valfı ve bunların önüne ve tank tarafında olmak üzere birer emniyet
supabı bulunacaktır.
Betondan yapılmış depolar içinde bakım ve onarım için çalışılması ve
özellikle betonun kırılması gereken hallerde, beton tarafından emilmiş bulunan
maddelerin meydana getirebilecekleri tehlikelere karşı, gerekli özel koruma
tedbirleri alınacaktır.
Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar
içinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde; işçilere maskeler, solunum cihazları ile
emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma araçları verilecek ve iş süresince
tank veya depo ağızlarında bir gözlemci bulundurulacaktır.
Beton depoların özel
koruma tedbirlerine
dikkat edilmelidir.
Onarılacak tank veya depoların içinde mekanik karıştırma tertibatı
bulunduğu hâllerde, bakım ve onarıma başlanmadan önce, karıştırıcı tertibatın güç
kaynağı ile bağlantısı kesilecek ve karıştırıcılar, uygun şekilde takozlanacak,
desteklenecek veya bağlanacaktır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
15
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank ve depolar, en geç yılda
bir defa kontrol edilecek ve onarımda bunlar tamamen boşaltılacak, bağlantı
boruları sökülecek veya uygun kör tapalarla tıkanacak veya vanaları kapatılacaktır.
Dışarıdan temizlenemeyen büyük depolara işçilerin girmesi gerektiği
hâllerde, bu işçilere; çizme, eldiven, gözlük, elbise veya temiz hava maskesi gibi
uygun kişisel korunma araçları verilecek ve depo ağzında, işin süresince bir
gözlemci bulundurulacaktır.
İş yerinde buhar bulunduğu ve temizleme işlerinde kullanıldığı hallerde,
deponun hava ağzı ile buhar verilen ağızdan başkaları kapatılacak ve depo içine,
basınçlı buhar verilecek ve depodaki sıvının özelliğine göre, buhar verme süresinin
bitiminden önce, deponun diğer ağızları açılacaktır.
İş yerinde buhar bulunmadığı hallerde depo, su ile tamamen doldurulacak
ve en az 24 saat kadar su verilmek suretiyle sürekli olarak karıştırılacaktır.
Buhar veya akarsu verildikten sonra, dipte toplanabilecek birikintiler, uygun
şekilde temizlenecek ve depo, en az 2 saat hava basma veya emme suretiyle
havalandırılacaktır.
Havalandırmanın bitiminde deponun içi, ilgililerce kontrol edilecek, yapılan
kontrol ve analizler sonucu, deponun uygun şekilde temizlenmediği anlaşılırsa, su
veya buharla temizleme ve havalandırma tekrarlanacaktır. İçinde işçilerin
çalışmakta olduğu küçük depo veya kapalı yerlere, gerektiğinde sürekli olarak ve
uygun şekilde temiz hava verilecektir.
Yapı alanının düzenli ve temiz tutulması sağlanır. Sivri uçları veya keskin
kenarları bulunan malzeme ve atıklar düzenli periyotlarla çalışma alanlarından
uzaklaştırılır. Yapı alanından uzaklaştırılması mümkün olmayan sivri veya keskin
kenarları bulunan malzemelerin saplanma riskine karşı gerekli koruyucu
malzemeler ile korunması/kaplanması sağlanır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
16
Özet
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
•Binalarda malzeme taşıma, depolama ve istifleme sırasında
olabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle elle taşıma
yapılması sırasında yaşanabilecek sırt ve bel incinmelerinden,
çalışanların korunmasını sağlamak için asgari İSG normları ile
ilgili mevzuat, Avrupa Birliğinin 29/5/1990 tarihli ve
90/269/EEC sayılı Konsey Direktifine uygun hazırlanmıştır.
•Malzemelerin taşınması konusunda İLO'nun 127 nolu Elle
Taşıma ve Kaldırma ile İlgili Sözleşmesi bulunmaktadır.
•Elle taşıma işi; bir veya daha fazla çalışanın bir yükü
kaldırması, indirmesi, itmesi, çekmesi, taşıması veya hareket
ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan
ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtının
incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme
veya destekleme işlerini ifade eder.
•İşveren; elle taşıma işleriyle ilgili çalışanların veya
temsilcilerinin, 6331 sayılı Kanun'un 18'inci maddesine uygun
olarak görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.
•İşin gerekleri hususunda, aşağıda belirtilen çalışma
şekillerinden bir veya birden fazlasını gerektiren işler bilhassa
sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.
•İş yerlerinde malzemeler, aydınlatmayı engellemeyecek,
makina ve tesisatın çalışmasını güçleştirmeyecek, geçitlerde
gidiş ve gelişi aksatmayacak ve yangın söndürme tesisatının
kullanılma ve çalışmasını engellemeyecek ve devrilmeyecek
şekilde ve ağırlıklarına dayanacak taban üzerine ve ancak 3
metre yükseklikte istiflenecektir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
17
Ödev
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
•Çevrenizdeki depolama ve istifleme alanlarını inceleyerek,
uygunsuzluklar hakkında rapor hazırlayınız.
•Taşıma ve kaldırmadan dolayı oluşan meslek hastalıklarını
araştırınız.
•Hazırladığınız ödevi sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan
“ödev” bölümüne yükleyebilirsiniz.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
18
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
DEĞERLENDİRME SORULARI
Değerlendirme
sorularını sistemde ilgili
ünite başlığı altında yer
alan “bölüm sonu testi”
bölümünde etkileşimli
olarak
cevaplayabilirsiniz.
1. “Genç işçi” deyimi kaç yaşından küçük işçileri kapsar?
a) 21
b) 16
c) 20
d) 18
e) 17
2. Bel ağrısının en yaygın sebebi aşağıdakilerden hangisinin aşırı gerilmesidir?
a) Omurilik
b) Kas ve bağlar
c) Mide
d) Boyu
e) Bacak
3. Güvenli kaldırmada, ayaklar hangi pozisyona getirilir?
a) 01:50
b) 01:40
c) 01:30
d) 02:50
e) 02:30
4. Malzemelerin kaldırılması, taşınması, istiflenmesi ve depolanmasında
genellikle aşağıdakilerden hangisinin kullanılması esastır?
a) Eller
b) Ayaklar ve bacaklar
c) Mekanik araçlar
d) Kollar ve parmaklar
e) Adale ve kaslar
5. Malzemeler ancak kaç metre yüksekliğe kadar istiflenebilir?
a) 2,2
b) 2,3
c) 2,5
d) 2,8
e) 3,0
6. Kaç °C’den daha sıcak toz kömürler, soğutulmadan depolanamaz?
a) 50
b) 55
c) 60
d) 65
e) 70
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
19
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
7. Taşıma, depolama ve istifleme mevzuatı aşağıdakilerden hangisine uygun
hazırlanmıştır?
a) EU OSH Sözleşmesi
b) BS 18001
c) TSE 18001
d) ILO 18001
e) AB Konsey Direktifine
8. Malzemelerin taşınması hakkındaki ILO Sözleşmesinin adı hangisidir?
a) Malzeme Taşıma, Depolama ve İstifleme Sözleşmesi
b) Elle Taşına ve Kaldırma İle İlgili Sözleşme
c) Vücutla Taşınamayacak Yükler Sözleşmesi
d) Mekanik Araçlarla Taşınacak Yükler Sözleşmesi
e) Malzeme Nakil ve İstifleme Sözleşmesi
9. Malzemelerin taşınması hakkındaki ILO Sözleşmesinin numarası
hangisidir?
a) 155
b) 168
c) 127
d) 194
e) 204
10.“Bir veya daha fazla çalışanın bir yükü kaldırması, indirmesi, itmesi,
çekmesi, taşıması veya hareket ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği
veya uygun olmayan ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya
sırtının incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme veya
destekleme işleri” aşağıdakilerden hangisini tanımlamaktadır?
a) Elle taşıma işi
b) Nakliye ve saklama işi
c) İstifleme ve depolama işi
d) Kaldırma, indirme, itme ve çekme işi
e) Nakil ve destek işlemi
Cevap Anahtarı
1.D, 2.B, 3.A, 4.C, 5.E, 6.D, 7.E, 8.B, 9.C, 10.A
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
20
Binalarda Malzeme Depolama, Taşıma ve İstiflemede İSG
YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER
KAYNAKLAR
Altan, M. F., “Kalite ve Güvence Standartları”, ZKÜ MYO Ders Notu, 2003.
Altan, M. F., “Şantiye Güvenlik Sistemi”, ZKÜ MF Ders Notu, 2005.
Altan, M. F., “Şantiye Organizasyonu”, ZKÜ MYO Ders Notu, 2004.
Altan, M. F., “Yapı Bilgisi”, ZKÜ MF Ders Notu, 2007.
Altan, M. F., “Yapı Sistemlerinde Güvenlik”, ZKÜ MF Ders Notu, 2008.
Cliff., D., “The Management OSH in Mining Industry”, Mining for Development
Centre (IM4DC), W Australia, 2012.
Dönmez, S. “İnşaatlarda İş Güvenliği”, A.Ü., ÇMYO Ders Notu, 1992.
Fairley, F., Oates, B, Ayers, G., Landers, E., Tutton, P., Manton. A. and Corney, T.,
“Safety Handbook for the Building and Construction Industry”, Incoling,
Melbourne, 2013.
Hergt, J., “Safty and Environmental Procedures and Guidelines”, VIEPS,
Melbourne, 2009.
HSE, “Electricity at Work: Safe Working”, Health and Safety Executive, HES Books,
HSG85, 2013.
HSE, “Health and Safety Construction”, Health and Safety Executive, HES Books,
HSG150, 2006.
HSE, “Managing Health and Safety Construction” L144, London, 2007.
HSE, “Your Health, Yor Saftey”, A Brief Guede for Worers, TUC, HSE Books,
INDG450, 2013.
ILO, “Encyclopaedia of Occupational Health and Safety”, ILO, Geneva, 2012.
ILO, “İnşaatta Sağlık ve Güvenlik”, İNTES, Ankara, 2005.
ILO, “Safty and Health in Constriction”, ILO, A Training Manual, Geneva, 1992.
ILO, Safety, Health and Welfare on Construction Sites”, ILO, A Training Manual,
Geneva, 1999.
Karmis, M., “Mine Health and Safety Manegement”, Society of Mining, Metalurgy
and Exploration, 2001.
Levit, N., “Chemical Safty Reference Manual”, Universty of British Columbia, Risk
Management Services, 2002.
MSHA, “Dust”, US Department of Labor, Mine Safety and Health Administration,
MSHA, Britain, 1999.
Myers, L., “Construction Safety Hand Book”, Lawrence Berkeley National, HTST,
2007.
Palmer, K. N., “Dust Explosinos ond Fires”, Chapman and Hall, London, 2003.
Queensland G., “Building and Construction Industry Workplace Health and Safety
Guide”, Brisbane, 2011.
Ramsey, H. C., “Chemical Safety for Supervisors”, American Chemical Society,
CHEM TREC, Washington DC, 2001.
Singh, Al, Hinze, J., Coble, R. J., “Implementation of Safety and Health on
Construction Sites”, CRC Perss, 1999.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
21