E-atık nasıl dönüştürülüyor?

24 Görüş-Haber
20 Temmuz 2014 Pazar
Eğitimde neden sürekli
patinaj yapıyoruz?
E
DİYALOG
ğitimle ilgili
Devletin
verilere bakıp
olmadığı gibi siyasi
her şey
partilerin de eğitim
mükemmel gidiyor
politikaları yok.
diyenler çıkabilir.
Aynı iktidar
Nitekim çıkıyor
döneminde bile bir
da...
bakanın yaptığını,
Hemen her
bir sonraki gelen
konuda sayılar
çöpe atıyor.
ikiye katlandı.
Eğitim, bilim,
Örneğin
çocuk ve gençler,
üniversite sayısı
tıpkı iktidarlar gibi
100’ün altındaydı,
muhalefetin de
[email protected]
200’e yaklaştı.
umurunda değil.
[email protected]
Fax: (0212) 230 90 17
Üniversite
Öğretmen
olmayan ilimiz
liselerinin kapısına
kalmadı. Neredeyse her ilçeye
bir kez daha kilit vuruldu.
bir meslek yüksekokulu açıldı.
Bir kurumda, parlamentoda
Zorunlu temel eğitim 8 yıldı,
sınırsız süre görevde
12’ye çıktı.
kalabilirsiniz ama okul
Tüm liseler anadolu lisesi
yöneticisi ya da rektör
oldu.
olamazsınız...
Kız öğrencilerde okullaşma
Milli Eğitim şuralarına
oranı bugüne kadarki en yüksek
katılım bakanların keyfiyetini
rakamlara ulaştı.
bağlı hale geldi.
Okul öncesi eğitimde
Aile büyükleri için hemen
rekorlar kırılıyor...
her şey sandıkta tercih nedeni
Madalyonun bir yüzünde
ama çocuklarının geleceği hiç
bunlar var. Peki, öteki yüzünde
akıllarına gelmiyor.
neler görünüyor, bir de onlara
Medyanın eğitim bakış açısı
bakalım...
da yok gibi. Hemen her konuya
yönelik 3, 5, 8 sayfa açıyorlar
Kalite erozyonu var mı? ama sınav dönemleri dışında
eğitimi, bilimi, gençliği ara ki
Sınıfta kalma neredeyse
bulasınız...
kaldırıldı. 8-9 zayıfı olan bile
sınıfı geçiyor.
Nasıl yol alırız?
PİSA değerlendirmelerine
göre Avrupa’nın en kötüsüyüz.
Eğitimde, mehter takımı
Üniversite giriş sınavlarında
gibi iki ileri bir geri gitme
özellikle Fen ve Matematik’te
yönteminden ne zaman
lime lime dökülüyoruz.
vazgeçeriz? Bu soru kırk yıldır
Okullarda yer kalmadığı için
soruluyor ve cevabı hâlâ
büyük kentlerdeki neredeyse
bulunabilmiş değil.
tüm okullarda ikili eğitime
Zor mu ya da cevabı yok
geçildi.
mu?
Üniversite diplomasının
Ya da kimilerinin iddia
hiçbir anlamı kalmadı. Her üç
ettiği gibi bu sorular özellikle
mezundan biri işsiz.
mi cevapsız bırakılıyor?
500 bin öğretmen fazlamız,
Böyle bir ortam birilerinin
200 bin öğretmen açığımız var.
işine mi geliyor?
Zorunlu eğitim çağındaki
Bu konuda senaryo yazmak
çocuklar bile açık öğretime
en kolayı. Konumunuza göre
yönlendirildi.
istediklerinizi suçlar,
Yanlışsız sınav yapamıyoruz.
istediklerinize methiyeler
Puanlar yargı kararıyla sürekli
düzebilirsiniz. Onlarca mazeret
yeniden hesaplanıyor...
sayabilir, eleştirenleri,
yapılanları görmemekle yani
Niye böyleyiz?
nankörlükle suçlayabilirsiniz.
Ama sonuç ortada. Ne
Milli Eğitim bakanları
mühendisler dün göre daha
ortalama her iki yılda bir
donanımlı ne de öğretmenler,
değişiyor.
doktorlar, yargıçlar...
Gelenlerin o güne kadar,
Ve eğer ille de bir
gidenlerin de ondan sonra
kabahatli aranıyorsa, suçlu
eğitimle uzaktan yakından
hepimiziz...
hiçbir ilgileri olmuyor.
Özetin özeti: Eğitimi de
MEB’in karargâhı
ciddiye alan birileri çıkacak
konumundaki Talim Terbiye
mı?...
Kurulu hepten etkisizleştirildi.
Abbas
Güçlü
E-atık nasıl
dönüştürülüyor?
Almanya’da 1999 yılında,
Türkiye’de ise 2003 yılında kurulan ve alanında lider olan Exitcom firması, elektronik atıkları
geri dönüştürüyor. Yılda ortalama 5 bin ton elektronik atığı geri dönüştürerek doğayı koruyor.
TÜBİTAK ile yaptıkları çalışmalar sonucu geliştirdikleri teknolojilerle kullanılamayacak hale
gelmiş teknolojik aletleri en iyi şekilde değerlendiriyorlar. Geri
dönüştürülecek atıkların çoğu
olan son kullanıcılardan gelen
atıklar, geri dönüşüm tesisleri
tarafından belediyenin çeşitli illerde kurduğu atık toplama noktalarından alınıyor. Bunun yanı
sıra anlaşmalı teknoloji mağazaları da toplanan elektronik atıkları Exitcom ve bunun gibi geri
dönüşüm fabrikalarına ulaştırıyor.
Nakliye işlemi gerektiren büyük
hacimli atıklar da belediyeler
aracılığıyla atık tesislerine götürülüyor.
Tesise ulaşan atıklar gruplandırılmak üzere depolanıyor.
Depolanan bu atıklar iki kritere
göre gruplandırılıyor. Hacimlerine göre 4, tehlikeli madde içerip içerm emelerine göre 2 gruba
ayrılıyor. Sırasıyla buzdolabı ve
soğutucular, büyük beyaz eşya,
televizyon ve monitör, bilişim
ve telekomünikasyon, aydınlatma
ve küçük ev aletleri olmak üzere
6 grup bulunuyor. 2007’de TÜBİTAK’la birlikte Türkiye’nin ilk
elektronik atık otomasyon sistemi geliştirilerek elektronik atığın
türüne ve kazanılmak istenen
maddeye göre çeşitli kırıcılar üretildi. Bu kırıcılar sayesinde atık-
lar parçalara ayrılıyor. Parçalanan
atıklar öncelikle manyetik bant
üzerinden geçirilerek, içerisinde
demir bulunan maddeler ayrıştırılıyor. Geriye kalan plastik, cam
vb. kısımlar banttan dökülerek,
ayrıştırılıp farklı bölümlerde geri dönüştürülüyor. İçlerinde değerli maddeler bulunduran ve
kırıcılara giremeyecek olan atıklar ise manuel sürece girerek demontaj bölümünde parçalarına
ayrılıyorlar. Demonte işlemleri sırasında ana kart gibi değerli malzemeler cihazlardan çıkarılıyor.
Bu maddelerin içerdiği değerli
madenler(altın, gümüş vb.) ise
farklı tesislerde ayrıştırılıyor. Bu
süreç içerisinde ortaya çıkan zararlı ve dönüştürülemeyecek olan
atıklarsa bertaraf tesislerinde yok
ediliyor. Tüplü televizyonlardan
çıkan fosfor, kurşun ve floresanlardan çıkan cıva bu tehlikeli
maddelere örnek gösterilebilir.
Türkiye’de geri dönüşümü
henüz yapılamayan piller ise toplanarak geri dönüştürülmek üzere yurt dışına
gönderiliyor. Dönüştürülemeyecek
olanlarsa ya
belli alanlara
gömülüyor ya
da yakılıyor.
Geri dönüşümden sonra ortaya çıkan maddelerden çeşitli sanat
eserleri üretiliyor. Bazı maddeler ise ikincil hammadde olarak başka fabrikalara gönderiliyor.
‘ÇEVRECİLİKLE KURULAN KÖPRÜLER: TÜRKİYE VE ALMANYA’ PROJESİ
Geleceğin tehdidi:
E-atıklar!
Milliyet işbirliğiyle Almanya Çevre Vakfı (DBU) ile
IZOP Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen
‘Çevrecilikle Kurulan Köprüler: Türkiye ve Almanya’
projesi kapsamında, Kabataş Anadolu Lisesi
öğrencileri, e-atıkların geri dönüşümünü araştırdı
D
oğa için son derece tehlikeli
olan elektronik atıkların geri
dönüşümünün sağlanması
Türkiye’de yeni gelişen bir bilinç...
Yıllık 500 bin ton olan elektronik
atıkların sadece yüzde 1’i tekrar kullanılabiliyor. Zira halk bu konuda yeteri bilgiye ve bilince sahip değil. Halkın yüzde 60’ı elektronik atıklarını
çöpe atarken, sadece yüzde 3’ü geri
dönüştürüyor. Geri kalan kısımsa cep
telefonu, laptop gibi elektronik cihazlar veya küçük ev aletlerini bozulsalar bile saklamayı ya da eskiciye
vermeyi tercih ediyor. Geri dönüşüm
sağlamak isteyenlerin büyük çoğunluğunun ise ne yapacakları konusunda bir
fikirleri yok. Bu bilinçsizlik de çevre kirliliğiyle mücadeleyi olumsuz etkiliyor.
Bu noktada yani Türkiye’de elektronik atıkların geri dönüşümünün
sağlanabilmesi için bilinç yükseltilmesi çalışmalarında devreye Exitcom
firması giriyor. Firma görevlileri konu hakkında ilgililerine özel konferanslar verirken, okulların talep etmesi durumunda bilinçlendirme ziyaretleri de düzenliyorlar. Bunun
yanısıra bazı elektronik atıklar, sanat
eserlerine dönüştürülüğ sergilenerek
halkın ilgisinin çekilmesi sağlanıyor.
Mesela atılan CD’ler ve disklerle
kullanılarak özellikle Anadolu kadınını anlatan kolaj çalışmaları yapı-
lıyor.
Faaliyetler yetersiz
Yukarıda bahsettiğimiz araştırmanın devamında ise bir başka çarpıcı gerçek bizi karşılıyor. Türkiye’nin yüzde 90’ı geri dönüşüme
yönelik faaliyetlerin yetersiz olduğunu düşünüyor. Ki haksız da sayılmazlar. Türkiye’de elektronik dönüşüm için yapılan toplama alanları henüz yeterli değil. Bu nedenle büyük elektronik aletlerin bu alanlara
bireysel olarak getirilmesi de zor. Exitcom firması büyük
mağazalarla işbirliği
yaparak “Eskisini getir yenisini götür”
kampanyaları ile bunu sizin yerinize gerçekleştiriyor. Bu kampanyalar sonucunda
elektronik aletler kolayca geri dönüşüm alanlarına gönderilebiliyor.
Peki geri dönüşümün sağlanması neden bu kadar önemli? Buzdolabının içindeki CSI, tüplü televizyonların içindeki fosfor ve floresan
lambanın içerisindeki cıva büyük
bir tehlike arz ediyor. Bu zararlı
aletlerin geri dönüşümü yapılırken de
zehirli maddeler ortaya çıkıyor. Bu
noktada belirtmek gerekir ki işçilerin sağlığı da bundan etkileniyor. Bunun önüne geçebilmek için işçiler üç
ayda bir sağlık kontrolünden geçirilerek, vücutlarında zehirli madde
miktarının yükselmesine izin verilmiyor.
Elektronik çöplük
şirketi: Exitcom
Exitcom, e-atık geri
kazanımı alanında Türkiye’nin
ilk şirketi. Firma bugün
Almanya’da Hannover ve
Türkiye’de Kocaeli olmak üzere
iki ana merkezde hizmet
veriyor. Ülkede e-atık geri
dönüşüm teknolojileri
sektöründe ilk üçte yer aldığı
konusunda kendisine
güvenmekle birlikte, yüzde 92
ila 95’lik başarılı geri kazanım
yüzdeleriyle de göze çarpıyor.
Bunlara sebep olarak da firma
geri dönüşümde tüm dünyaya
örnek teşkil edecek düzeyde
olan Alman tecrübesinin altını
çiziyor. Misyonunu “Türk
insanının da hak ettiği sağlıklı
ve temiz çevrede yaşaması
hedefini gerçekleştirmek”
olarak belirleyen firmanın
hedeflerinden biri de alanında
Avrupa’nın en iyi şirketlerinden
biri olmak.
Dönüştürülmüş malzemeler
şirketlere ikincil hammadde
olarak satılıyor, bunun dışında
lojistik ve danışmanlık
hizmetleri de veriliyor. Özellikle
ağır metalleri içerenler olmak
üzere insan sağlığını tehdit
eden bazı materyaller için
önlem olarak çalışanlar üç ayda
bir sağlık kontrolünden
geçiriliyor. Yapılan tahlillerde
vücutta tehlikeli madde tespit
edildiğinde çalışanlar şirket
kontrolünde bir müddet işten
uzaklaştırılıyorlar.
Exitcom tek başına geri
dönüşüm alanında Türkiye’de
pek çok yeniliğin de öncüsü. Şu
anda gerçekleştirildiğinde
Türkiye’de emsalinin ilki olacak
pil geri dönüşüm tesisi üzerinde
çalışılıyor, hurdacılar için proje
geliştiriliyor. Bunların dışında
sosyal projelere de oldukça
önem veriliyor.
20 Temmuz 2014 Pazar
65. Yıl 21286. Sayı
Yayın Sahibi
Milliyet Gazetecilik ve Yayıncılık A.Ş.
Genel Yayın Yönetmeni
FİKRET BİLA
milliyet.com.tr
Yazı İşleri Müdürleri
Yayın Yönetmeni
BERTAN AĞANOĞLU
ERCÜMENT İŞLEYEN
İLKE GÜRSOY
MENDERES ÖZEL
Yayın Yönetmeni
Yardımcısı
Görsel Yönetmen ERSOY DİYAR
Haber Müdürü
Okur Temsilcisi BELMA AKÇURA
‘Çevrecilikle Kurulan Köprüler’ projesine Türkiye ve Almanya’dan 20 okul katılıyor.
Almanya’da 14 km’de bir
atık toplama merkezi var
Geri dönüştürülen atıkların büyük çoğunluğu, belediyelerle ve elektronik marketlerle yapılan anlaşmalar sonucu
toplanıyor. Özellikle Avrupa’da halkın geri dönüşüme katkısı maksimum düzeydeyken, ülkemizde sadece gönüllü insanların kargo aracılığıyla gönderdikleri veya çevresinde bulunan toplama merkezlerine bıraktıkları elektronik atıklar
geri dönüştürülebiliyor. Ancak Almanya’da her 14 km’de
bir büyük elektronik atık toplama merkezleri bulunurken,
ülkemizde bu merkezlerden sadece 12 adet bulunuyor. Ayrıca son kullanıcılara lojistik hizmeti verilemiyor: Buzdolabı, televizyon vb. büyük elektronik atıkları olan son
kullanıcılardan, bu atıklar EXITCOM tarafından alınıp, geri dönüştürme alanlarına götürülmüyor. Bu yüzden atıklarını EXITCOM’a ulaştırmak isteyen tüketiciler, bu işlemi kolayca gerçekleştiremediğinden, ülkemizde çöpe atılan elektronik atık miktarı çok fazla.
Hazırlayan öğrenciler: Ege Hazar, Hande Yücelkan, Elif Ergün, Barış Çarkçı, Oğuz Kaan
Köse, Uğur Uzunoğlu, Buse Barçın Halis, Ceren Mengi, İlayda Büşra Sarı, Melike Özcan,
Özge Ergin, Umut Gözde Özdemir, Zeynep Şekeroğlu, Aslı Aykan, Çiçek Kanar.
Ankara Temsilcisi SERPİL ÇEVİKCAN
EREN DEMİR
EBRU EKMEKÇİ
Tüzel Kişi Temsilcisi
İSMAİL ERALP
Bölüm Müdürleri
Haber Merkezi AZMİ YILMAZ • Ankara GÖKÇER TAHİNCİOĞLU
Ekonomi ŞÜKRÜ ANDAÇ • Haber Araştırma PINAR AKTAŞ
Dış Haberler GİZEM ACAR • Eğitim ABBAS GÜÇLÜ
Spor TAYFUN BAYINDIR • Gece KEMAL BULUT
Fotoğraf BÜNYAMİN AYGÜN • Kültür Sanat FİLİZ AYGÜNDÜZ
Magazin İLKNUR TAŞ • Grafik KORAY NERGİZ
Sorumlu Müdür ALİ NAZIM ONARAN
Milliyet Cadde
Hafta Sonu Ekleri
Bölge Ekleri
ŞİRİN SEVER
ASLI ÇAKIR
DOĞAN SARSAR
Reklam Grup Başkanı SAVAŞ YILMAZER
Reklam Grup Başkan Yardımcısı AYGÜL ERÖZÜ
Reklam Direktörleri CENGİZ EKEN - MURAT KANGAZİ - ŞAHİKA ŞAHİNKAYA
FUNDA TURAN - OYA ANKARALI - NECDET TURAN
Bölgeler Reklam Grup Direktörü MURAT ŞEŞEN
Reklam Rezervasyon Direktörü GÜVEN ÖNEMLİ
Operasyon ve Pazarlama Grup Başkanı VOLKAN KARSAN
Mali İşler Grup Başkanı NİYAZİ ALKAYA
Yönetim Yeri
İzzetpaşa Mahallesi Abide-i Hürriyet Caddesi No. 162
Çağlayan-Şişli 34387 İstanbul T. 0212 337 99 99
Haber Merkezi T. 0212 337 92 39
Temsilcilikler
ANKARA T. 0312 410 88 00 (pbx) F. 0312 417 38 78
EGE İzmir HAMDİ TÜRKMEN T. 0232 464 16 00 (pbx) F. 0232 464 16 01
AKDENİZ Antalya OKTAY PİRİM T. 0242 322 24 60 F. 0242 321 57 60
ADANA AHMET YAMAN T. 0322 458 13 72 (pbx) F. 0322 459 85 03
KARADENİZ ERGUN ATA T. 0462 221 22 55
Basıldığı Yer DPC, Hoşdere Yolu, Esenyurt-İstanbul
Milliyet Basın Meslek İlkeleri’ne uymaya söz
vermiştir. Milliyet Gazetesi ve eklerinde
yayımlanan yazı, haber ve fotoğrafların her
türlü telif hakkı Milliyet Gazetecilik ve
Yayıncılık A.Ş.’ye aittir. İzin alınmadan kaynak
gösterilerek dahi iktibas edilemez.
Yayın Türü Yaygın Süreli
www.milliyet.com.tr