1919 Mostay Kerim.qxp - e

Mostay Kerim
(1919 - 2005)
Mostay Kerim (Mostafa Safa oðlu Kerimov)
1919 yýlýnýn 20 Ekim'inde Baþkurdistan'ýn Þiþme bölgesi
Kileþ köyünde doðar. Kendi köyünde tam olmayan
ortaokulu tamamlayýnca, iki yýl Ufa pedagoji fakültesinde okur. 1937-1941 yýllarý arasýnda Baþkurt devlet
pedagoji enstitüsünün dil ve edebiyat fakültesi öðrencisi
ölür.
II. Dünya Savaþý baþlamasý ile cepheye gider,
mücadele edip, doðduðu yerlere geri döner. Savaþta
gösterdiði kahramanlýklarý için iki defa I. Derece Vatan
Savaþý, Kýzýl Yýldýz mükafatlarý ve madalyalar ile ödüllendirilir. Savaþtan sonra Mostay Kerim tamamen edebi
yaratýcýlýða sarýlýr, pek çok toplum iþleri üstlenir. 1951
yýlýndan 1962 yýlýna kadar Baþkurdistan Yazarlar Birliði
idaresi baþkaný olarak çalýþýr. 1962 yýlýnda RSFSR
Yazarlar birliði sekreteri olarak emek verir. Uzun yýllar
barýþ taraftarlarýnýn Baþkurdistan bölgesi baþkanlýðý
vazifesini yerine getirir. Bir çok yýl defalarca parti kongreleri, SSSR Yazarlar Birliði'nin 2. ve 8. kongreleri
delegesi olur. Halkýmýz, edebiyatýmýz yolundaki
hizmetleri için o iki defa Lenin mükafatý, iki defa
Hizmet Kýzýl Bayrak "Halklar Dostluðu", "Þeref
Madalyasý" mükafatlarý ile ödüllendirilir. 1963 yýlýnda
Baþkurdistan'ýn halk þairi ünvaný verilir. M. Kerim,
SSSR devlet mükafatý, Stanislavskiy ismindeki ve
Cumhuriyetimizin Salavat Yulayev ismindeki devlet,
M. Þolohov ismindeki halk ödülü, Sosyalist Hizmet
Kahramaný, Ufa þehrinin þeref ödülü ile mükafatlandýrýlýr.
1940 yýlýndan itibarenYazarlar Birliði üyesidir.
Þiirleri
TAÞ ÖSTÖNDEGE GÖLDER
TAÞ ÜSTÜNDEKÝ GÜLLER
Hin yazahýñ: "Yýldar, yuldar buylap
Alýslaþkan hayýn aralar,
Hineñ hattar hüzge hem nazlavga
Haman haranaya baralar.
Sen yazarsýn: "Yýllar, yollar boyunca
Aralar her açýldýðýnda,
Senin mektuplarýn söze ve nazlanmaya
Daima cimri olur giderler.
Min uyzarzýñ ele le ye davýllý,
Ye týn diñgezende yözemen;
Ayýrýlýþýv, ahrý, hývýtalýr,
Taþ iteler irzer yöregen..."
Ben düþüncelerin ya uðultulu
Ya da sessiz denizinde yüzerim;
Ayrýlmak, sonunda akýcýlaþtýrýr,
Taþ ediyor erlerin yüreðini.
Hin eylenep kara Uraldagý
Artta kalgan yazgý könderge,
Ýseñdeme, hayran kala inek
Taþ östönde üsken gölderge?
Sen dolanýp bak Ural'daki
Geride kalan bahar günlerine,
Hatýrýnda mý, hayran kalýr idik
Taþ üstünde büyüyen güllere?
Ese nurzar göldöñ habaktarýn
Þunday senskele itteler,
E seskeler, koyaþtan küz almay,
Yeyzer buyý huþ yes hipteler.
Ýçi nurlar gülün ibretlerini
Böyle acýlý ettiler,
Ya çiçekler, güneþten göz almadan
Yazlar boyu güzel koku serptiler.
Eger uttar ütken mineñ yörek
Mömkin iken taþka eylenev,
Hiñe bulgan möhebbetem mineñ Taþta üsken gölder beyleme.
Eðer ateþlerden geçmiþ benim yüreðim
Mümkün imiþ dýþarda dolanmak,
Sana olan sevgim benim,
Kýrda büyümüþ güller demeti.
ÖSÖNSÖ KÖN TOTAÞ KAR YAVA
ÜÇÜNCÜ GÜN ARALIKSIZ KAR YAÐAR
Ösönsö kön yepþek kar yava,
Ösönsö kön totaþ, ösönsö kön
Erney mineñ iske ber yara.
Ösönsö kön totaþ kar yava.
Üçüncü gün sulu kar yaðar,
Üçüncü gün aralýksýz, üçüncü gün
Sýzlar benim eski bir yaram.
Üçüncü gün aralýksýz kar yaðar.
Timer yarsýk - yara töbönde.
Timer yarsýk yöröy tenemde,
Demir parçasý yara dibinde.
Demir parçasý yürüyor tenimde,
Eyterheñ, kart gönah eyehe
Eylengelep kuya keberze.
Sanki yaþlý günah sahibi
Dolandýrýp koyar mezarda.
Þuga küre erney ul yara.
Ösönsö kön totaþ kar yava...
Timer yarsýk niñe kuzgala?
Ul da, ahrý, ernep hýzlana.
Þuna göre sýzlýyor o yara.
Üçüncü gün aralýksýz kar yaðar...
Demir parçasý nasýl hareket eder?
O da, sonunda acý çekip sýzlanýr.
Ruda köyö uný alýsta
Yer kuyýnýnan ezlep taptýlar,
Tuptar batþahýna hattýlar,
Rurza unan mina koyzolar,
E Dneprola miñe attýlar.
Maden filizi yakar onu uzakta
Yerin koynundan arayýp buldular,
Toplar padiþahýna sattýlar,
Rur'da ondan bana býraktýlar,
Ya Dnepro'da beni attýlar.
Kanday kýzýl ine tañ nurý,
Tañ kýzarttý ülen ýsýgýn.
Ýkebezge teyze ber yulý
Ber minanýñ ike yarsýgý.
Kan gibi kýzýl idi þafak aydýnlýðý,
Tan kýzarttý, çayýr çiðini.
Ýkimize ulaþtý bir defa
Bir mayýnýn iki parçasý.
Berehe kaldý serjant Fominda,
Teke yar sitende keberze,
Ýkensehe mineñ tenemde.
Un ike yýl erney þul yara,
Ösönsö kön totaþ kar yava.
Birisi kaldý çavuþ Fominda,
Öteki sahil sýnýrýnda mezarda,
Ýkincisi benim vücudumda.
On iki yýl sýzlar þu yara,
Üçüncü gün aralýksýz kar yaðar.
Karzar irer, yýlý yel ishe,
Karzar kitep barýr, yaz kilhe,
Belki, üsem kemer doþmanga,
Tenemdege timer irehe.
Karlar erir, ýlýk rüzgar esse,
Karlar gider, bahar gelse,
Belki, intikamým büyür düþmana,
Vücudumdaki demir erise.
Týngý birmey miñe ul yara,
Ösönsö kön totaþ kar yava.
Huzur vermiyor bana o yara,
Üçüncü gün aralýksýz kar yaðar.
***
"Yeþeyhe bar, hakla üzeñde", - tiheñ.
Telektereñ, eye, hak hýmak.
Lekin min bit böte gümerem buyý
Beygelerze sapkan at hýmak.
***
"Yaþamý bütün, koru kendinde", desen,
Dileklerin, iyi, hak gibi.
Fakat ben elbette bütün ömrüm boyunca
Hipodromlarda koþmuþ at gibi.
Donya bezzen gene kalmagan ul,
Ber sak kiler ülem - yat kunak,
Avham ine þul sak beygelerze
Yörege yarýlýp ülgen at hýmak.
Dünya bizden daha kurtulmamýþ,
Bir vakit gelir ölüm - yabancý misafir,
Evham idi þu vakit hipodromlarda
Yüreði yarýlýp ölmüþ at gibi.
BABÝÇ ÖNÖ
BABÝÇ SESÝ
Ay nurýna manýp, yýrzar tezzem.
Halkým ösön, tiymen yazamýn.
Nur öleþep, karañgýla kaldým.
Min bisara - Þeyehzadamýn.
Ay ýþýðýna banýp, türküler dizdim.
Halkým için, derim yazarým.
Iþýk paylaþýp, karanlýkta kaldým.
Ben biçare, Þehzadeyim.
Dan tatýným. Urtahýnda buldým
Yel-davýldýñ, bele-kazanýñ.
Ýlem ösön kanýma sesep avzým,
Ükenmeyem. Þeyehzadamýn.
Þöhret tattým. Ortasýnda oldum
Rüzgar fýrtýnanýn, bela ve kazanýn.
Memleketim için kanýmý saçýp düþtüm,
Piþman deðilim. Þehzadeyim.
Zamanýmdýñ barlýk kýlganýna
Üzem aklav, üzem yazamýn.
Yegermense oþo bývat min ul.
Min Babiçmýn. Þeyehzadamýn.
Zamanýmýn bütün yaptýðýný
Kendim aklamak, kendim yazarým.
Yirminci þu yüzyýlda ben orada.
Ben Babiçim. Þehzadeyim.

Download Report