Oyunda oyuncağa az, çocuğa daha fazla iş düşmeli…

Oyunda oyuncağa az, çocuğa daha fazla iş düşmeli…
Şenol YİĞİT > Psikolojik Danışman > Ali Uzgören Koleji > [email protected]
Çocuklar ne zaman oyun oynamaya başlarlar, hiç düşündünüz mü?
Çocuk, doğar doğmaz bütün aile fertlerinin yakın ilgisini üzerine çeker. Ebeveynin
çocuğuna karşı göstermiş olduğu sevgi dolu mimiklere ve hareketlere karşılık çocuk da
tepkiler verir. Böylelikle çocuk, doğar doğmaz kendini bir oyunun içinde bulur. Gelişim
dönemine bağlı olarak çocuk, yaklaşık dördüncü ayından itibaren eline verilen çıngırak ve
benzeri eşyayı tutabilmektedir. Böylece onun için oyuncakla tanışma dönemi de başlamıştır.
Oyun oynama isteği ve oyuncak sevgisi her çocukta vardır. Bu küçüklerin en doğal
hakkıdır. Oyun, çocuğun eğitiminde, kişiliğinin gelişiminde, sosyal ilişki ve uyumluluğunda,
hayal dünyası ile birlikte üretkenliğinin ortaya çıkarılmasında ilk adımdır. Çocuk ile oyun
birbirinden ayrılmayan bir bütündür.
Oyuncaklar ve oyunlar çocuğun dünyasında belli bir yaşa kadar vazgeçilmez bir özellik
ve genellikle eğlendirici bir nitelik taşır. Ancak oyun ve oyuncak, yalnızca eğlendirmek ve
çocuktaki fazla enerjiyi harcamak için kullanılmamalı aynı zamanda bir eğitim aracı ve fırsat
eğitimi olarak da değerlendirilmelidir. Bu nedenle oyuncakların ve oyunların niteliği,
çeşitliliği ve seçimi büyük önem taşımaktadır.
Oyun ve oyuncakların amacına uygun hizmet edebilmesi için anne baba ve eğitimciler,
çocukların oyun ve oyuncak seçimlerinde doğru yönlendirmeler yapmalıdır. Çünkü iyi
seçilmiş oyuncaklar ve iyi düzenlenmiş oyunlar, çocuğun gelişimine olumlu yönde katkılar
sağlayabileceği gibi seçimi iyi yapılamamış oyun ve oyuncaklar da çocuğun gelişimsel
dönemlerinin kötü yönde etkilenmesine sebep olabilir.
Yönlendirmelerde dikkat edilmesi gereken hususlar:
 Oyun ve oyuncak seçiminde çocuğun da fikri alınarak ona değer verildiği duygusu
hissettirilmelidir. Anne babalar ve eğitimciler oyun ve oyuncak seçiminde yasaklayıcı,
tamamen mahrum bırakıcı bir tavır yerine “ikna etme” ve “yönlendirme” metodunu
kullanmalıdır.
 Son dönemlerde oyun ve oyuncağın yerini televizyon ve bilgisayar oyunlarının
aldığını görmekteyiz. Ebeveynin çocuğa “Bilgisayar oyunu oynamayacaksın!
Televizyon seyretmeyeceksin!” diye yasakçı bir tutum sergilemesi doğru değildir.
Bunun yerine TV ve bilgisayarı doğru yer ve zamanda kullanmayı öğretmek gerekir.
Çocuklar bilgisayar ve televizyon aracılığıyla da bazı şeyler öğrenebilirler. Burada
sıkıntı oluşturabilecek durum ise çocuğun gün boyunca televizyon ve bilgisayarın
başından ayrılmamasıdır.
Bilgisayar oyunları oynama, televizyon seyretme vb. konulara ilişkin, aile içinde
çocukla birlikte alınmış makul ve uygulanabilir kurallar olmalıdır. Anne ve baba
öncelikle kendisi bu kurallara uyarak çocuğa örnek olmalı buna göre çocuğun bu
kurallara uyup uymadığını kontrol etmelidir. Çocuk böylece bilgisayarla oynamanın,
televizyon seyretmenin, İnternet kullanmanın yöntemini öğrenmiş olacaktır.
 Ebeveyn, çocuğun düşünme ve hayal kurma yeteneğinin baltalanmaması için, çocuğun
oyuncaklar ile oynamasına aşırı müdahale etmemelidir. Eğer müdahale gerektiren bir
durum söz konusu olursa çocuğun isteklerini de dikkate almalı, kırıcı değil teşvik edici
olmalıdır.
 Seçilecek oyuncak ve oyunun insan sağlığını, can ve mal güvenliğini tehlikeye
sokmayacak şekilde olmasına dikkat edilmelidir.
 Aileler çocuklarına çok oyuncak alma yerine nitelikli oyuncaklar almaya özen
göstermelidir. Seçilecek oyun ve oyuncak çocuğun yaşına, ilgisine, becerisine ve
içinde bulunduğu gelişimsel döneme uygun ve yeteneklerini geliştirecek özellikte
olmalıdır. Oyuncakların cicili bicili, süslü ve pahalı olmasına aldanmamalı mutlaka
işin uzmanlarına danışılmalıdır.
 Çocuklar için oyun denildiğinde akla ilk gelen eğlencedir. Oyun ve oyuncağın çocuk
için eğlendirici özelliği ihmal edilmemelidir.
 Çocuklarda “yardımlaşma” ve “paylaşım” duygularının gelişmesine yardımcı olacak
oyunlar seçilmelidir. Bunun yanında çocukların tek başına oynayabilecekleri
oyuncakları ve oyunları da olmalıdır. Böylece çocuğun kişisel gelişimi desteklenmiş
olacaktır.
 Alınacak oyuncaklar, oynanacak oyunlar çok yönlü olmalıdır. Bu amaçla daha çok
kasları çalıştıran, hayal gücünü artıran, icat etme yeteneklerini geliştiren oyuncaklar
tercih edilmelidir. Oyun ve oyuncak seçiminde lüzumsuz ve israfa varabilecek
harcamalardan kaçınılmalı, elde var olan malzemelerin kullanımı ile pahalı
oyuncaklara eş değer eğlendirici ve kullanışlı birçok oyuncak yapılabileceği
unutulmamalıdır.
 Çocuğun yaşına uygun olarak kendisi tarafından üretilebilecek oyuncaklar her zaman
daha yararlıdır. Çevresinde rahatça bulabileceği malzemelerden yapacağı oyuncaklar
çocuğun hayal dünyasını, tasarım yapabilme gücünü ve el becerilerini geliştirecek
böylece kendine güvenini artıracaktır. Bu nedenle çocuğun kendisinin oyuncaklar
yapması ve oyunlar geliştirmesi desteklenmelidir.
 Spor, çocuklar için mükemmel bir oyundur. Bu nedenle çocuklar, gelişim dönemlerine
uygun sporlara yönlendirilmelidir.
 Birçok çocuk, evde atılabilecek eski eşyaları veya eşya parçalarını kendisi için oyun
değeri olduğundan içgüdüsel olarak saklar. Anne baba ise çocuğunun birçok
oyuncağının olmasına rağmen böyle davranmasından rahatsız olup bu eski eşya ve
parçacıkları çöpe atma eğiliminde olabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, bu eşya ve
parçacıklar, çocuk için en yararlı oyun malzemesi olabilir. Ebeveyn çocuğunun bu
eşyalarını çocuğa sormadan atmamalı, onu bu oyuncak veya eşya ile oynama
zevkinden mahrum bırakmamalıdır.
Sonuç yerine
Oyun ve oyuncak, çocuğun eğitiminde, kişiliğinin gelişiminde, sosyal ilişkilerinin
uyumluluğunda ve güçlenmesinde, hayal dünyası ile birlikte üretkenliğinin ortaya
çıkarılmasında ilk adımdır. Seçilecek oyun ve oyuncak çocuğun yaşına, ilgisine, becerisine ve
içinde bulunduğu gelişimsel döneme uygun ve yeteneklerini geliştirecek nitelikte olmasına
özen gösterilmelidir. Hiçbir oyuncak ve oyunun çocuğun aile fertleriyle birlikte geçireceği
vaktin yerini tutamayacağı bilinmelidir. Çünkü çocuklar, en çok aile fertlerinin içinde
bulunduğu oyunlardan hoşlanırlar ve en çok hoşlanacakları oyuncak da ebeveynlerdir.
Nesillerin iyi yetiştirilmesinde ebeveyn ve çocuğun beraberce oynaması, birlikte uygun
oyuncak seçilmesi veya hazırlanması yerinde olacaktır. Ayrıca oyunun çocuğun gelişimi için
önemi de göz önünde bulundurularak oyunun büyük bir kısmının çocuk tarafından
yürütülmesi sağlanmalı, herhangi bir oyunda oyuncağa az, çocuğa daha fazla iş düşmesi
gerektiği unutulmamalıdır.

Download Report