"Alvemsis" PLC Otomasyon çözümleri. ALVM LOJİK "LADDER" Versiyon: 20014.33 PLC Tip: ALVM 21A1 Traih: 25.9.2014 www.alvemsis.com İşletim Sistemi Windows Xp 32..64 Windows 7 32..64 Windows 8 32..64 ALVM LOJİK "LADDER" DİYAGRAM EDİTÖRÜ ALVM Lojik "Ladder" Proje Tasarım Editörü PLC ile birlikte verilir. Lojik "Ladder" Editörü ile PLC iletişimi, PC' nin PLC' ye doğrudan bağlantısıyla (Rs232- Rs485) mümkündür. Lojik "Ladder" Tasarım Sayfası: "LADDER" formatı, PLC'nin, elektrik projelerine benzer çizimlerle programlanmasını sağlar. Yardım sayfası sonunda örnek verilmiştir. Bu editörün tasarım panosu, 8 sütun ve 100 satırdan oluşur. Çizimde giriş ve koşul sembolleri soldan başlayarak yerleştirilir. Sağ 8. sütun, neticelendirme yada çıkış komutları için ayrılmıştır. 8. sütuna giriş yada koşul komutu yerleştirilemez. Bağlantı çizimi, dikey ya da yatay olarak yapılabilir. Editörde Kullanılan Eleman Sembolleri DEVRE KONTAKLARI Normalde Açık Kontak ────┤ ├──── Bir Input veya Relay bit tanımlanabilir. Normalde Kapalı Kontak ────┤/├──── Bir Input veya Relay Bit tanımlanabilir. Düşen Kenar Yakalayıcı ───┤─┐├──── Herhangi bir bağlantı üzerine tanımlanabilir. Yükselen Kenar Yakalayıcı ───┤─┘├──── Herhangi bir bağlantı üzerine tanımlanabilir. Tersleyici ──── / ──── Bir bağlantıyı 1 ise 0 , 0 ise 1 yapar. Herhangi bir bağlantı üzerine ANLIK KOMUTLARI tanımlanabilir. KOŞULLU KARŞILATIRMA KOMUTLARI Koşullu karşılaştırmalar = , < , > , <= , =>Word, Counter içeriğini bir rakam ile karşılaştırır. LOJİK DEVRE NETİCELENDİRME KOMUTLARI Çıkış ──(Out.)── Bir Çıkışı ya da Relay Bit'i aktif eder. Set ──(Set )── Bir Relay Bit'i '1' Set eder. Reset ──(Rst.)── Bir Relay Bit'i veya Sayıcının (Counter) değerini '0' resetler. Saıcı (Counter) ──(Cnt.)── 0-65535 Arası ileri sayım yapar. Zamanlayıcı (Timer) ──(Tmr.)── 1-65535 Arası ileri sayım yapar. (1 = 10 Milisaniye) İşlev ──(F(x))── Program akışı içerisinde aritmetik işlem veya atama yapar. Tanımlayıcı ──(Def.)── Programda kullanılan Merker WORD'lerin ilk içerik değerini tanımlar. Tanımlama (DEF) Komut satırı Program akışı içerisinde dikkate alınmaz. Tanımlama (DEF) komutu kullanılan satıra ayrıca bir koşul konulamaz. Blok Açıklama başlığı: Satır numarası üzerinde sağ fare tuşuyla erişilir. Kişiselleştirme: Menu-> Görünüm -> Ayarlar YENİ PROJE HAZIRLAMA: Dosya menüsünden "Yeni sayfa" komutu ile aşağıdaki şekli verilen tek satırlık boş sayfa görünecektir. Tamamen boş sayfaya eleman koymak için üstteki araç çubuğundaki tuşlar görev yapmayacaktır. Araç tuşlarının görev yapması için önceden çizilmiş hat üzerinde bir hücre seçilmelidir. Boş hücrelere eleman koymak için yeşil kursor üzerinde sağ fare tuşu ile açılan pencere kullanılır. Çizime, Pc faresinin '+' kılavuz kursörü üzerine tıklatılarak başlanır ve hedef noktadaki '+' kılavuz kursörü üzerinde sonlandırılır. Bağlantı onayı çizginin yeşile dönmesiyle anlaşılabilir. Proje hazırlarken aşağıdaki kurala uyulmalıdır. Satır 1..3 Yanlış çizim. Satır 4..6 Doğru çizim. Sağ Fare tuşu fonksiyonları: Bölgesel Seçim: Satır Başlığı Sağ fare tuşu fonksiyonları. Çizim Türü: Aşağıda örnek bir elektrik devresi çizimi verilmiştir. Aynı devrenin "Ladder" formatı. İlk proje hazırlama örneği. Proje mantığı: 1 Nolu input'a 1 verilmesiyle, 1 nolu Output'a çıkış vermesi istenmiştir. Aşağıdaki çizimi inceleyiniz. Çizim tamamlandıktan sonra Menü "Dosya->Dosya Kaydet" komtuyla projeyi kaydediniz. Yaptığımız Projeyi PLC'ye göndermek için PC ile PLC bağlantısı kurulmuş olmalıdır. Bağlantının gerçekleştğini anlamak için "Monitor" penceresinde "Bağlandı" ifadesi görülmelidir. PLC' yi stop konumuna alınır. PLC'nin stop konumu ve SARI LED'in sürekli yanması şartını arayınız. Menü "Transfer->PC-->PLC 'Gönder komutuyla proje PLC'ye gönderilir.(Upload) Proje yükleme çubuğu ilerlemesini tamamladıktan sonra Proje gönderimi başarıyla tamamlandı pencersi gelecektir. Bu aşamada PLC' üzerindeki SARI LED düzensiz yanıp sönmesi, projenin PLC'ye kaydedildiğini gösterir. SARI LED'in sürekli yanmaya başlaması proje kaydının tamamlandığını gösterir. Bu esnada PLC'nin enerjisini kesmeyiniz ve Run konumuna almayınız. Böyle bir uygulama PLC'de arızaya neden olmaz, ancak, NOT: PLC' ye proje gönderimi esnasında bir haberleşme hatası oluşursa ve eğer PLC içerinde önceden yüklenmiş proje varsa, önceki proje etkilenmez. "Proje gönderimi başarıyla tamamlandı" mesajından sonra SARI LED farklı aralıklarla yanıp sönerken, PLC' enerjisinin bir şekilde kesilmesi halinde, önceki ve sonraki proje ikisi birden silinecektir. Proje yüklemesi tamamlandıktan sonra bir aksam söz konusu değilse, PLC Run konumuna alınmasıyla SARI LED eşit aralıklarla kısa yanıp söner. SARI LED'in bu tarzı PLC'nin normal "Run" olduğunun ifadesidir. SİMÜLASYON Hazırlanmış olan bir proje, PLC bağlantısı olmadan da test edilebilir. Yukardaki gibi hazırlanmış bir proje kaydedildikten sonra "Simülasyon" butonuyla doğrudan çalıştırılıp test edilebilir. Simülsayon esnasında "Online" bağlantı varmış gibi editör penceresi elemanların aktif pasif durumunu izleyebilirsiniz. "Online On / Off" butonuyla simülasyon pencere tekrar kapatılabilir. Proje hazırlanması esnasında kullanılan PLC tipine bağlı olarak, projede mevcut tipe uymayan elemanlar varsa editör hata verecektir. ONLİNE izleme PLC Run durumundayken, PLC' ye yüklü projenin aynısı Lojik "Ladder" editörden açılır ve bağlantı sağlandıktan sonra "Online On / Off" butonuyla PLC çalışması izlenebilir. Online izleme esnasında elemanların kırımızıya dönmesi aktif olduğunu gösterir. Eğer devrede Çıkan-Düşen kenar kullanılmışsa, bu elemanların anlık eleman olması nedeniyle arkasına bağlı guruplar pasif görünür. Online izleme haberleşme hızına bağlı olarak PLC ile görsellik arasında saliseler boyutunda gecikmeler olabilir. Örneğin çok kısa zamana ayarlı timer kontağı eş zamanlı izlenemeyebilir. Ekranda üst bölümdeki birkaç satır normal diğer kalan aşağı satırlar işlemiyor görünmesi, Online izlenebilir eleman sayısıyla alakalıdır. PLC'nin Online izlenmesi, 63 adet eleman ile sınırlıdır. Pencere aşağı kaydırıldıkça görünen üst satır elemanları dahil toplam 63 elemanın durumu gözlemlenebilir. 63. eleman satırın yarısına denk gelmesi halinde geri kalan elemanların durumunun görülememesine neden olur. Bu durum bir arıza değildir. Timer, Counter, Word içerikli elemanların üzerine tıklandığında, o elemanların anlık değerleri küçük pencerede izlenebilir. PLC HAFIZASINDAKİ PROJENİN KOPYALANMASI(Download) PLC üzerinde bir proje varsa Menü"Transfer--> PLC'den Proje Al." Komutuyla PLC'nin içerdiği proje çekilebilir. ANLIK VERİ YOLLA Lojik "Ladder" Editörü ile PLC'ye anlık müdahale edilebilir. Bu özellik, PLC'ye bağlı bir makine varsa emniyet açısından DİKKATLİ kullanım gerektirir. SLAVE NUMARASI Birkaç PLC'nin RS485 üzerinden Master ile haberleşmesi için kullanılır. (PLC Dökümanı Haberleşme bölümü) PLC Slave numarası yalnız Lojik "Ledder" editörü ile değiştirilebilir. Slave no üzerinden gönder seçeneği, Slave yapılandırmanın doğruluğunu test eder. Hafızayı sil seçeneği, PLC Hafızasının boşaltılması ve şifrenin sıfırlanması maksadıyla kullanılır. ŞİFRE Şifreleme işlemi yalnız PLC'nin içerdiği projenin kopyalanmasını engeller. Şifrelenmiş bir PLC'ye yeni proje yüklenebilir., Şifrelenmiş bir PLC "Online" izlenebilir. PLC Şifresi kaybedilmişse, bu şifreye ulaşma imkanı yoktur. Yeni proje yüklemek, şifreyi sıfırlamaz. Şifrenin sıfırlanması için, Hafızayı sil seçeneği kullanılmalıdır. HABERLŞEME BAĞLANTI. Port Ayarları Bağlantı -> Com port yapılandır PLC'ye bağlı Port seçilir. Diğer özelliklerin değişimi etkisizdir. 9600 Baud rate Sabittir. NOT:PC'den ALVM Lojik "Ladder" editör ile PLC arası iletişim, PC'nin, PLC'ye doğrudan bağlanmasıyla sağlanabilir. ALVM LOJİK "LADDER" ELEMAN KULLANIMLARI KONTAK Kullanımı Bu elemanlar Editörde soldan ilk 7 sütüna yerleştirilebilir. Açık Kontak. Kapalı Kontak. Projede İnput, Relay, Output, Timer Gibi elamanların anlık durumlarından faydalanmak için kullanılır. Normalde açık kullanılan girdinin aktif olması halinde geçirgenlik sağlar. Normalde kapalı kullanılan girdinin pasif olması halinde geçirgenlik sağlar. PLC tipine bağlı olarak her elemanın sayı olarak kullanım sınırı vardır.(Bknz PLC Kitapçıkığı) Bu elemanlar Soldan ilk 7 sütüna yerleştirilebilir. KARŞILAŞTIRMA (Koşul) Bu elemanlar Editörde soldan ilk 7 sütüna yerleştirilebilir. =, <, >, <=, => Rakamsal içeri olan Word elamanı veya Count'lerin mantıksal kıyaslanmasını sağlar. Örnek: W001 => 1000. Eğer W001 eşit veya büyükse 1000' den koşuluna bağlı olarak, Bu koşuldan öncesi aktif ise bu koşuldan sonrası da aktif olacaktır. YÜKSELEN KENAR Bu eleman Editörde soldan ilk 7 sütüna yerleştirilebilir. Herhangi bir bağlantı üzerine yerleştirilebilir. Kendinden önceki devrenin aktif olma anını yakalar ve bir Puls üretir. DÜŞEN KENAR Bu eleman Editörde soldan ilk 7 sütüna yerleştirilebilir. Herhangi bir bağlantı üzerine yerleştirilebilir. Kendinden önceki devrenin pasif olma anını yakalar ve bir Puls üretir. TERSLEYİCİ Bu eleman Editörde soldan ilk 7 sütüna yerleştirilebilir. Herhangi bir bağlantı üzerine yerleştirilebilir. Kendinden önceki devre aktif ise sonrasını pasife çevirir. Kendinden önceki devre pasif ise sonrasını aktife çevirir. ÇIKIŞ Bu elemanlar Editörde yalnız 8. sütüna yerleştirilebilir. Output: PLC tipine bağlı olarak, kullanılabilir PLC donanımsal çıkışları tanımlanabilir. Relay: PLC tipine bağlı olarak, kullanılabilir PLC yazılımsal çıkışları tanımlanabilir.(Tutucu bit) COUNTER "C" Bu eleman Editörde yalnız 8. sütüna yerleştirilebilir. Kendinde önceki devrenin her aktif olması durumunda Cxxx içeriği 1 artarr. En fazla 65535' kadar sayabilir. 65535'den sonra sıfıra döner. İstenilen sınırı aşmaması için önüne Sınırlayıcı koşul konulabilir.(Bknz karşılaştırma) TIMER "T" Bu eleman Editörde yalnız 8. sütuna yerleştirilebilir. Kendinden önceki devrenin aktif olması durumunda Txxx içeriği her 10 milisaniyede bir artar. Kendinden önceki devrenin pasif olması durumunda Txxx içeriği sıfırlanır. En fazla 65535' kadar sayabilir. 65535'den sonra atış duracaktır. Timer'e bağlı kontaklar, aşağıdaki pencerede tanımlanan setin üzerine çıkması durumunda aktif olacaktır. Timer'in set değeri sabit bir rakam ya da değiştirilebilir word ile belirlenebilir. Hızlı elemanlar: PLC özelliğine göre değişebilen hızlı eleman kullanımı. Hızlı input, Hızlı Counter, Timer veya özel bloklar olabilir. Proje içerisinde kullanılabilir Hızlı elaman sayısı PLC tipine göre sınırlıdır. Örneğin bazı ALVM PLC de hızlı eleman gurubu kullanım sayısı en fazla 50 dir. Bir devrede Hızlı elemanlara doğrudan bağlı diğer lojik elemanlarda, bir blok oluşturduklarından, hızlı eleman gurubunda dahil edilirler. Eleman sınırını aşmamak için Örneğin bir projede Timer kontağını farklı farklı satırda kullanmak yerine, o Timer kontağını "R" Roleye bağlayıp bu rolenin kontağını çok yerde kullanmak çözüm olabilir. Blok kavramı kısaca biri biriyle bağlantısı olan eleman gurubu şeklinde tanımlanabilir. SET Bu eleman Editörde yalnız 8. sütüna yerleştirilebilir. Kendinde önceki devrenin aktif olması durumunda işlevselliğini yerine getirir. "R" Relay bit'i "1" Yapar ve tekrar "0" yapılması reset komutuyla mümkündür. RESET Bu eleman Editörde yalnız 8. sütüna yerleştirilebilir. Kendinde önceki devrenin aktif olması durumunda işlevselliğini yerine getirir. Relay bit veya counterin içeriğini "0" a çeker. NOT: Örnek "R001" relay başka satırda çıkış olarak kullanılmışsa "R001" için reset kullanılamaz. "R001" Relay'in reset edilebilmesi için bu elemanın başka satırda set olarak kullanılmış olması gereklidir. İŞLEV Bu eleman Editörde yalnız 8. sütüna yerleştirilebilir. Kendinde önceki devrenin aktif olması durumunda işlevselliğini yerine getirir. Bu eleman proje akışında, içerik taşıma ve basit aritmetik işlemler yapılmasını sağlar. Yalnız Wxxx içeriğini etkileyebilir. TANIMLAMA Bu eleman Editörde yalnız 8. sütüna yerleştirilebilir. PLC'nin Run edilemesi esnasında, projede kullanılan rakamsal içeriklerin kararsızlık göstermemesi için başlangıç safhasın da (Default) tabir edilen ilk değerlerin tanımlanmasını sağlar. PLC'nin çalışması esnasında program akışında dikkate alınmaz. Çizimde önüne bir koşul konulamaz. Relay bit: "Rxxx" Relay Bit. 1 Bit'lik geçici hafıza tanımlamak için kullanılır. Merker Word: "Wxxx" 2 Bayt'lık Geçici Hafıza tanımlamak için kullanılır. NOT: Proje geliştirme mantık açısından bir takım kompleksleri beraberinde getirir. Hazırlanan projelerin sağlıklı çalışması bilgi ve deneyimlerinize kalmıştır. Bu yazılımdan memnun kalmanızı temenni ediyoruz. DİKKAT: PLC ile bir sistem çalıştırılıcaksa gerekli emniyet kurallarını edininiz ve buna uyunuz. Hata: Editör kullanımı esnasında oluşabilecek aksamalarda, sağ alt köşedeki "Olay:"sarı etikette bir (Hata:??) döndürülür. Bu hatalar, kullanıcıyı yönlendirme amacı taşımaz. Fakat bazı işlemlerin bir şekilde tamamlanamadığına işaret edebilir. "Olay" sekmesinde görülen çoğu döngüler, bir aksamaya neden olmaz. Olay sekmesi metni, daha çok kullanım esnasında oluşabilecek problemlerde, üreticiye referans verme amacı taşır. Lader Çizim Örneği. ELEKTRIK PROJE FORMATINDA, BİR MOTORA YILDIZ ÜÇGEN YOL VERME KONTROL DEVRESİ AYNI DEVRENİN LADDER FORMATINDA ÇİZİMİ