Sürdürülebilir Ulaşımın Teşvikinde Kentsel Tasarım Uygulamalarının

277
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013
SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMIN TEŞVİKİNDE KENTSEL TASARIM
UYGULAMALARININ ROLÜ
Doç. Dr. Ebru ÇUBUKÇU
[email protected]
Burak TUMER
Yüksek Lisans Öğrencisi
Araş. Gör. Burçin HEPGÜZEL
[email protected]
Zeynep ONDER
Yüksek Lisans Öğrencisi
GİRİŞ
Son yllarda, Dünya Sağlk Örgütü ve T.C. Sağlk Bakanlğ çağn hastalğ olan obezite ve
şişmanlkla mücadelede en önemli hedeflerden birinin sürdürülebilir ulaşmn teşvik edilmesi
olduğunu öne sürmektedir. Sürdürülebilir ulaşm, ulaşm amaçl yolculuklarda bireylerin
motorlu araçlar yerine yürüyüşü ya da bisikleti tercih etmesi olarak açklanabilir.
Sürdürülebilir ulaşm türellerinin (yürüyüş ya da bisiklet) kullanm ancak aktif yaşamn
desteklenmesiyle arttrlabilir. Aktif yaşamn nasl destekleneceği dünyada çok sayda
araştrmaya ve yerel yönetim uygulamalarna konu olmuştur. Gelişmiş dünya kentlerinde
konu hakknda standart veri toplanmasna yönelik girişimler başlatlmş, kentlerin,
mahallelerin ve hatta sokaklarn ve konutlarn “yürünebilirlik skorlar” internet üzerinden
yaynlanmş ve yaynlanmaktadr. 2000 ylnda başlatlan ve son 13 yldr her yl tekrarlanan
geniş katlmc profiline sahip “Yürüyüş21 (Walk21)” başlkl konferanslar serisinde yerel
yönetimler ve sivil toplum kuruluşlar ve gönüllüler tarafndan yaplan kentsel tasarm
uygulamalar sk sk tartşlmaktadr. Gelişmiş dünya kentlerindeki araştrmaclar ve yerel
yöneticiler tarafndan takip edilen bu konferanslar serisine Türkiye’den henüz bir katlm
bulunmamaktadr. Ancak benzer tartşmalar Türkiye Sağlkl Kentler Birliği tarafndan
organize edilen konferanslarda ve yaynlarda da dile getirilmektedir. Bu çalşma kapsamnda
aktif yaşam desteklemek ve sürdürülebilir ulaşm türellerini kullanmaya teşvik etmek
amacyla yurt içinde ve yurt dşnda yürütülen kentsel tasarm uygulamalarna yönelik
örneklerin özetlenmesi hedeflenmiştir. Farkl ölçeklerde yürünebilirliği arttrmak amacyla
(dolayl ve doğrudan bu amaca hizmet edebilir) uygulanan yurt içindeki ve yurt dşndaki
kentsel tasarm uygulamalar değerlendirilerek ve karşlaştrlarak konunun önemi
vurgulanmştr.
SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM ve YÜRÜNEBİLİRLİK SKORLARI
Çoğu zaman sözde ve teoride kalsa da hiç şüphesiz “sürdürülebilirlik” modern dünyann en
popüler kavramlarndan biridir ve bir çok kavramn ön-eki durumundadr: sürdürülebilir
avclk, sürdürülebilir büyüme, sürdürülebilir bina, sürdürülebilir cephe sistemleri,
sürdürülebilir enerji, sürdürülebilir ekoloji, sürdürülebilir ekonomik kalknma, sürdürülebilir
gelişme, sürdürülebilir gda sistemleri, sürdürülebilir inşaat, sürdürülebilir sosyal kalknma,
sürdürülebilir yaşam, sürdürülebilir planlama, sürdürülebilir tarm, sürdürülebilir turizm,
sürdürülebilir … Önüne geldiği her kavram ile birlikte aslnda modern dünyann hem bir
problemini hem de söz konusu probleme yönelik çözüm alternatiflerini tartşmaya
açmaktadr. Dünyann tüm kentlerinde ulaşm planlamas alannda yaşanan problemler göz
önüne alndğnda “sürdürülebilir ulaşm” kavramnn ne çok tartşmaya konu olduğu
(olacağ) açktr. Örneğin, Babalik Sutcliffe (2009a ve 2009b), ulaştrma sektörünün
* Bu bildiri Şehir Planclar Odas adna düzenlenmiştir.
278
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013
günümüzde ne derece sürdürülebilir olduğunu ve sürdürülebilir ulaşm politikalarn
tartşrken, Knoflacher & Ocalir (2011) sürdürülebilir ulaşm kavramnn içerdiği çelişkileri
ve kentsel sürdürülebilirlik için ulaşm alannda yaplmas gereken temel değişiklikleri ortaya
koymaktadr. Burada belirtmek gerekir ki, bu bildirinin amac “sürdürülebilir ulaşm”
kavramn ve politikalarn detayl olarak tartşmak değildir. Bu makale ile sürdürülebilir
ulaşm kavramnn öneminin vurgulanmas ve sürdürülebilir ulaşm politikalarndan biri olan
“yaya öncelikli kent mekanlar” konusunun tartşlmas hedeflenmiştir.
Sürdürülebilirliğin nasl tanmlandğna bağl olarak “ sürdürülebilir ulaşm” kavramna bakş
açs da farkllk göstermektedir (Litman, 2006). Bu makale kapsamnda sürdürülebilir ulaşm
“ulaşm amaçl yolculuklarda bireylerin motorlu araçlar yerine yürüyüşü ya da bisikleti tercih
etmesi olarak” ele alnmaktadr. Ulaşm amaçl yolculuklarda yürüyüş ya da bisiklet
kullanmnn teşviki ancak aktif yaşamn desteklenmesiyle olabilir. Aktif yaşamn nasl
destekleneceği dünyada çok sayda araştrmaya ve yerel yönetim uygulamalarna konu
olmuştur. Gelişmiş dünya kentlerinde konu hakknda standart veri toplanmasna yönelik
girişimler başlatlmş, kentlerin, mahallelerin ve hatta sokaklarn ve konutlarn “yürünebilirlik
skorlar” internet üzerinden yaynlanmş ve yaynlanmaktadr. 2007 ylnda Seattle
Washington’da bulunan özel bir yazlm şirketi “walkscore.com” internet adresi üzerinden
Kuzey Amerika kentlerinin ve mahallelerinin “yürünebilirlik skorlar”n belirli parametrelere
bağl olarak hesaplamaya ve bu hesaplara dayanan haritalar yaynlamaya başlamştr. Bu
haritalar ile kentler, mahalleler, sokaklar ve hatta konutlar yürünebilirlik açsndan
karşlaştrlabilir (dolaysyla yarşr) olmuştur. Söz konusu internet sitesine olan ilgi zamanla
çğ gibi artmş, haritalarn kapsadğ alan genişletilmiş (Kuzey Amerika, Kanada ve
Avustralya kentlerini içerecek şekilde), bu haritalar emlak piyasasn yönlendiren önemli bir
kaynak olarak öne çkmş ve basl medyada sk sk yer bulmuştur. Bir başka ifade ile artk
konut alclar satn alnabilecek potansiyel konutlar sadece metrekare ve konum ile ilişkili
olarak değerlendirmemekte, sağlkl ve aktif yaşam ne derece desteklediklerini de
değerlendirir olmuştur. Söz konusu yazlm ile yürünebilirliğin hangi parametrelere dayanarak
hesaplandğ tartşmaya açktr ve çok sayda eleştiriye konu olmuştur. Ancak, içerdiği her
türlü eksikliğe rağmen, “walkscore.com” aktif yaşamn ekonomik değerini tartşmaya açan
önemli bir veri kaynağ olmuştur. Henüz bu haritalar Türkiye kentleri için yaynlanyor
olmasa da, şüphesiz söz konusu uygulamann benzerleri çok yaknda Türkiye kentlerine de
uyarlanacaktr. Özetle, dünya kentleri, mahalleleri ve sokaklar yeni bir alanda yarşmakta
(yürünebilirlik) ve bu yarş konu ile ilgili (ve hatta ilgisiz) çeşitli gruplarca şeffaf bir şekilde
izlenebilmektedir. Böylesi bir yarş Türkiye kentleri ve mahalleleri için henüz başlamamşken
konuya eğilmenin, önlemler almann önemi yadsnamaz. Eğer bir gün, gelişmiş dünya
kentlerinin içinde olduğu bu yarş Türkiye kentlerini de kapsar ve daha doğru parametreler ile
ölçülebilir olursa, yürünebilirliği arttracak müdahaleleri şimdiden önemsemeye başlamş olan
yerel yönetimlerin yarşa önde başlayacaklar öngörülebilir. Böylesi bir yarş içinde, İzmir’in
yerinin ne olacağ ise tartşmaya açktr.
GELİŞMİŞ DÜNYA ÜLKELERİNDE YÜRÜNEBİLİRLİĞİN ARTTIRILMASI İÇİN
YAPILAN MEKÂNSAL MÜDAHALELER
2000 ylnda başlatlan “Yürüyüş 21 (Walk 21)” Konferanslar serisi, dünya genelinde kentsel
mekânda (ve krsal mekanda) yürüyüşü ve aktif yaşam teşvik etmek amacyla (1) kamusal ve
özel kuruluşlarn, yerel yönetimlerin, sivil toplum kuruluşlarnn, üniversitelerin ve gönüllerin
katlm ve yürütücülüğünde gerçekleşen kampanyalarn, (2) planlama uygulamalarnn ve
politikalarnn, (3) kentsel tasarm uygulamalarnn ve kentsel tasarmn ilkelerine esas olan
parametrelerin, (4) yaya davranşlarn ve mekânn yürünebilirliğini etkileyen parametrelerin
ölçütlerinin ve bu ölçütlere yönelik araçlarn tartşldğ bir toplantdr. Bu toplantlar,
* Bu bildiri Şehir Planclar Odas adna düzenlenmiştir.
279
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013
mekanda yürünülebilirliği etkileyen fiziksel çevreye ait parametrelerin ölçütlerine yönelik
ulusal ya da uluslararas bir standart geliştirilmesini hedefleyen ve Avrupa Bilim Fonu
tarafndan desteklenen önemli projelerin (Yayalarn Temel İhtiyac - Pedestrian Quality
Needs - Avrupa Bilim Fonunun Bilim ve Teknolojide Avrupa İşbirliği- COST Projesi gibi)
ortaya çktğ ve tartşldğ platformlar olarak da örnek gösterilmektedir. Geniş katlmc
grubuna sahip olan bu uluslar aras toplant ve bu uluslar aras proje katlmclar arasnda
Türkiye’den katlan bir araştrmac bulunmuyor olmas bir eksiklik olarak yorumlanabilir.
Bu bildiri kapsamnda, Yürüyüş 21 (Walk 21) Konferansnda 2010 ve 2011 yllarnda sunulan
267 adet bildiri taranarak yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlar ve gönüllüler tarafndan
yaplan kentsel tasarm uygulamalarnn tartşlmas hedeflenmiştir. Bu konferans serisinde
sunulan tüm bildirilerin yaklaşk üçte birinin aktif yaşam teşvik etmek amacyla hem yerel
yönetimler hem de sivil toplum kuruluşlar ve gönüllüler tarafndan yaplan kentsel tasarm
uygulamalar olduğunu söylemek mümkündür. Söz konusu uygulamalarda dikkat edilen
kentsel tasarm ilkelerinin bazen doğrudan bazen dolayl olarak kentsel mekanda
yürünebilirliğin teşviki ile ilişkili olduğu görülmüştür. 2010 ve 2011 yllarnda sunulan
kentsel tasarm uygulamalar ve aktif yaşam ile ilişkili bildirilerde öne çkan başlklar
aşağdaki şekilde gruplamak mümkündür:
KONULAR
 Sokaklarda ve kamusal alanlarda yürüyüşün teşvik edilmesi için
fiziksel mekanda yaplabilecek değişiklikler: konut alanlarnda
ticareti teşvik etmek, yol boyunca otopark desteklemek ya da taşt
yoluna paralel araç park alanlarnn yaya yoluna dönüştürülmesi,
mekansal estetiği arttrc müdahaleler, kent mobilyalar ve çiçek
bahçelerinin kullanm, ticari levha düzenlemeleri, kaldrmlarn
bakm, kaldrmlarn genişliği ve yüzey malzemesine yönelik
düzenlemeler, sokaklarn aydnlatma eleman, sokak mobilyas ve
sanatsal öğeler ile donatlmas, sokak kafeleri, bisiklet park yerleri,
peyzaj düzenlemeleri, trafik güvenliğini arttrc müdahaleler,
trafik
sakinleştirici
öğelerin
konumlandrlmas,
sokak
kesişimlerinde güvenli karşdan karşya geçiş imkan veren
öğelerin düzenlenmesi, rüzgar önleyici panolar, binalarn gölge
verecek şekilde konumlanmas ile ilişkili düzenlemeler gibi
 Sokaklarn ve mahallelerin araçtan arndrlmasnn başar ve
başarszlklar
ÖRNEK ÇALIŞMALAR
Appleyard B.(2011); Armstrong T. & Hunt
P. (2011); Barts P. & Van-Hoorn M. (2010);
Ebels I.E.B. (2010); Engbers L. & De-Vries
S. (2010); Fessl T. (2010); Irving K. (2010);
Johannessen S.(2011); Kassay K. (2011);
Kickert C. (2010); Kott J. (2010); Lea N.S.,
Forkes J., Sztabinski F. (2010); Mccain H.
(2011); Napier I. (2011); Routh S. &
Willamette Pedestrian Coalition (2011);
Schweizer T. (2010); Strail- Sauer G.
(2010); Tanaka I.(2011); Vlastos T. (2010);
Weigand L. (2011)
Faure A. (2010); Van-der-Spek S. (2011);
Choi E.(2011)

Sokak ağ ve snflandrmas, kaldrm ve yaya geçişleri, bisiklet ve
toplu taşma yönelik ihtiyaçlar, trafik sakinleştirici öğeler, estetik
sokak cephesi tasarm, sokak altyaps, kamusal alan tasarm
konularna yönelik bilgiler içeren “Sokak Tasarm Rehberi”,
“Yaya Kaldrmlar ve Yaya Üst Geçitlerine Yönelik Rehber”
Snyder R. (2011); Talens H. (2010)

Sanatsal öğelerin, heykellerin yürünebilirlik üzerindeki etkileri
Baugh B. (2011); Geller M. (2011); Irving
K. (2010); Kroeger E. (2011)

Sokak kafeleri (pop-up cafe)
Hodge K. & Power A. (2011); Irving K.
(2010)

Yön bulma haritalarnn yürünebilirlik üzerindeki etkileri
Proft J. (2011)

Engellilerin hareketlerini kstlayan gerçek ve algsal engeller
Frye A. (2010); Havik E. (2010); Havik E.,
Melis-Dankers B., Steijvers F. (2010);
Smart C. (2011)

Yaya-bisiklet ortak kullanmna yönelik
uygulamalarn başar / başarszlklar
Butz M. (2010); de Haan P. (2010);
Godefrooij H. (2010); Havik E. (2010);
Havik E.,Melis-Dankers B., Steijvers F.
(2010); Knecht B. (2010); Van Veen D.
(2010); Van Beek P. (2010)
(shared
* Bu bildiri Şehir Planclar Odas adna düzenlenmiştir.
space)
280
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013

Okul çevresindeki sokaklarda aktif ulaşm modunun kullanmnn
teşvik edecek kentsel tasarm uygulamalar (belirli güzergahlarda
kasislerin arttrlmas, sokak kesişimlerinde hafif rampalarn
uygulanmas ile trafik güvenliğinin arttrlmas gibi)
Mai Skibsted J. (2011); Tran Q. (2011)
SAĞLIKLI KENLER BİRLİĞİNE ÜYE TÜRK KENTLERİNDE
YÜRÜNEBİLİRLİĞİN ARTTIRILMASI İÇİN YAPILAN MEKANSAL
MÜDAHALELER
Bir önceki bölümde de belirtildiği gibi, gelişmiş dünya kentlerindeki araştrmaclar ve yerel
yöneticiler tarafndan takip edilen yürünebilirlik ile ilişkili konferanslar serisine Türkiye’den
henüz bir katlm bulunmamaktadr. Ancak, burada belirtmek gerekir ki, konu Türkiye’de de
gündemdedir. 2004 ylnda kurulan Sağlkl Kentler Birliği tarafndan yaplan yaynlar ve
düzenlenen toplantlar yerel yönetimlerin ve akademisyenlerin konuyu tartşabileceği ortak
platformlardr. Ayrca, yerel yönetimlerce düzenlenen çeşitli toplantlarda da konunun
gündeme getirildiği görülmektedir. Bir başka ifade ile uluslararas platformlarda dile getirilen
tartşmalarn benzerleri Türkiye Sağlkl Kentler Birliği ve bu birliğe üye yerel yönetimler
tarafndan organize edilen konferanslarda ve yaynlarda da dile getirilmektedir. Bu bölümde,
Birlik Üyeleri 2011 yl Faaliyet Raporu (Sağlkl Kentler Birliği Başkanlğ, 2011)
incelenerek, aktif yaşam destekleyen ve sürdürülebilir ulaşm türellerini kullanmaya teşvik
eden kentsel tasarm uygulamalarna yönelik örneklerin özetlenmesi hedeflenmiştir. Sağlkl
Kentler Birliği Üyesi kentlerce yürütülen kentsel tasarm uygulamalarn aşağdaki şekilde
gruplamak mümkündür (Sağlkl Kentler Birliği Başkanlğ, 2011):
KONULAR
 Kent içinde yaya ve bisiklet yolu
düzenlemeleri
ve
yenilemeleri
(yaya
sirkülasyonu ve sürekliliğinin sağlanmas, her
türlü
sokak
mobilyalar
ve
peyzaj
düzenlemeleri ile sokaklarn canlandrlmas,
çocuklar için eğitici ve öğretici sokak oyunlar
mobilyalarnn
kullanm,
kaldrm
yüksekliğinin
standartlara
uygun
hale
getirilmesi,
engellilere
yönelik
yer
döşemelerinin – klavuz taşlar ve stop taşlar
gibi- kullanlmas, kaldrmlarda ve yap
girişlerinde engelli rampalarnn kullanlmas,
sokağa bakan bina cephelerine yönelik
düzenlemeler, geniş kaldrmlarn araç
işgalinden kurtarlmas, yol boyu düzensiz
otopark sorununa yönelik müdahaleler,
sokaklarn giriş ve çkşlarnda trafik
sakinleştirici
öğe
olarak
hz
kesici
platformlarn konumlandrlmas, taşt ve yaya
alanlarn ayrabilmek için çiçeklik, mantar,
renk gibi öğelerin kullanm vb.)
ÖRNEK ÇALIŞMALAR
Projeler:
Antalya Büyükşehir Bel. “Kentsel Çevre Düzenlemeleri” s. 23,
Bursa Büyükşehir Bel. “Cumhuriyet Caddesi Nostaljik
Tramvay Hatt” s. 67,
Çankaya Bel. “Güniz Sokak – Engelsiz Yaya Yolu Projesi”,
s.75
Çankaya Bel. “Olgunlar Sokak Yenileme Projesi” s.79,
Çankaya Bel. “Oyun Sokaklar Projesi” s.79,
Denizli Bel. “Bisiklet ve Yürüyüş Yolu Yapm İşi” s.93,
İstanbul Büyükşehir Bel. “ Meydan Projeleri” s. 126,
İzmit Bel. “Tarih Koridoru Projesi” s. 153,
Kadköy Bel. “Faruk Ayanoğlu Caddesi Yenileme Projesi” s.
156,
Kadköy Bel. “Engelsiz Erişim Çalşmalar” s. 156,
Krkkale Bel. “Atatürk Bulvar Peyzaj Düzenlemesi” s. 180
Muğla Bel. “Arasta’da II. Adm” s. 199,
Nilüfer Bel. “Gümüştepe Maksem Cephe Sağlkllaştrma
Uygulamalar, 2011” s. 210,
Nilüfer Bel. “Engelsiz Nilüfer” s. 214,
Odunpazar Bel. “Sokak Sağlklaştrma ve Yayalaştrma Projesi
s. 221-223,
Ordu Bel. “Boya Kampanyas” s. 229,
Osmanck Bel. “Ağaçlandrma çalşmas” s. 235,
Trabzon Bel. “Yürüyüş ve Bisiklet Yolu Projesi” s. 259.
Konut adalar içinde kalan atl alanlarn
rekreasyon alan olarak değerlendirilmesi
ve rekreasyon alanlarnda yaya yolu
düzenlemeleri ve yenilemeleri (nehir
kenarnda yürüyüş yollar piknik alanlar ve
peyzaj düzenlemeleri ile rekreasyon alan
tasarm, su temal parklar, açk hava sergi
alanlar, yeşil teraslar, festival alan, çim amfi,
restoran – kafe, çocuk oyun alan, kaykay pisti,
bisiklet ve koşu parkurlar, açk alan spor
Projeler:
Avonos Bel. “Kzlrmak Kenar Düzenleme Projesi”, s.28
Çankaya Bel. “Ata Park – Yeşil Koridor”, s.72
Çankaya Bel. “Çansera Rekreasyon Alan Peyzaj Projesi”, s.73
Çankaya Bel. “Çim Amfi Devam Yeşil Koridoru”, s.73
Çankaya Bel. “Çim Amfi ve park Projesi”, s.74
Çankaya Bel. “Lozan Park Alan Tasarm” s.77,
Denizli Bel. “Akvadi Projesi” s.85,
Denizli Bel. “Muhtelif Alanlarda Park Yapm İşi” s.93,
Değirmendere Bel. “Değirmendere Sahil Düzenleme Projesi”

* Bu bildiri Şehir Planclar Odas adna düzenlenmiştir.
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013
281
aletleri, oturma ve dinlenme alanlar gibi
kullanmlara yönelik düzenlemeler, doğal taş
duvarlar, bazalt taş gibi malzemelerin
kullanm, futbol sahas, basketbol sahas, tenis
kortu gibi kullanmlara yönelik düzenlemeler)
s.113,
İzmit Bel. “Kültür Tepesi” s. 152,
Kadköy Bel. “Yeşil Avlular Projesi”, s. 158,
Kadköy Bel. “Yeşil Alan, Ky, Rekreasyon, Spor ve Park
Düzenlemeleri Projeleri”, s. 159,
Krkkale Bel. “Meyhoş Park” s. 181
Krkkale Bel. “Spor ve Kondisyon Alanlar” s. 181
Osmanck Bel. “Yeşil Alanlar Yaplmas” s. 232,
Osmanck Bel. “Dş Mekan Spor Aletlerinin Alnmas” s. 232,
Tepebaş Bel. “Tepebaş Bel. Toprak Dede Hayrettin Karaca
park” s. 251.

Kent meydanlarna yönelik düzenlemeler
(havuz, heykel gibi öğeler ile kent
meydanlarnn canlandrlmas)
Projeler:
Aydn Bel. “Kent Meydan Projesi” s.32,
İstanbul Büyükşehir Bel. “Meydan Projeleri” s. 126,
İzmit Bel. “Mahalle Konaklar ve Mahalle Meydanlar” s. 150,
Kadirli Bel. “Kadirli Bel. Kent meydan Projesi” s. 168,
Trabzon Bel. “Meydan park ve Yakn Çevresi Kentsel Tasarm
Projesi” s. 256-257.

Engelli ve Çocuk Park Tasarm ve
Uygulamalar
(engelli
çocuklarn
ve
yetişkinlerin
kullanabileceği
egzersiz
aletlerinin bulunduğu parklara yönelik
tasarmlar, engelli tuvaletine yönelik projeler)
Projeler:
Bandrma Bel. “Engelli park” s.52,
Çankaya Bel. “Koza Sokak ve Oyun Park” s.76,
Didim Bel. “Engelsiz Park” s. 100
Karşyaka Bel. “Otizmli Çocuklara Yönelik Yaplan Atla
Terapi Çalşmalar” s. 176
Krkkale Bel. “Sanayi Çocuk Park” s. 18,
Osmanck Bel. “Politen Çocuk Oyun Gruplar Alnmas” s. 232,
Osmangazi Bel. “Görme Engelli Taş projesi” s. 243.

Kentsel Donatlarn Yenilenmesi (büfe, taksi
durağ, reklam panolar ve billboardlarda
yenileme ve standartlaştrma çalşmalar)
Projeler:
Çankaya Bel. “Kentsel Donatlarn Yenilenmesi” s.75,
Çankaya Bel. “Konur karanfil Yüksel Yaya Bölgesi Tabela
Uygulamas” s.76,
İzmit Bel. “Taksi Duraklar” s. 151,
İzmit Bel. “ Dekortaif Aydnlatma” s. 151.

Yaya Güvenliğini Arttrc Müdahaleler (üst
geçit çalşmalar gibi)
Projeler:
Denizli Bel. “Üst Geçit Çalşmalar” s.93.

Kentsel Yenileme ve Kentsel Dönüşüm
Projeleri
Projeler:
İzmir Büyükşehir Bel. “İzmir Konak Kentsel Yenileme Projesi”
s.136,
Kadköy Bel. “ RasimPaşa Yel değirmeni mahalle Yenileme
Projesi” s. 156,
Nilüfer Bel. “ Işktepe Sosyal ve Kültürel Ağrlkl Kentsel
Dönüşüm Projesi” s. 206.
Trabzon Bel. “ Zağnos ve Tabakhane Vadisi Kentsel Dönüşüm
Projesi” s. 257.
SONUÇ
Yurt içinde ve yurt dşnda aktif yaşama yönelik kentsel tasarm müdahalelerinin yer yer
benzerlikler gösterdiği görülmektedir. Ancak yurt dşnda tartşlan baz konularn yurt içinde
hiç tartşmaya açlmadğnn da alt çizilmesi gerekmektedir. Örneğin, yurt dşnda “sokak
kafeleri” yaya mknats olarak tanmlanarak kentsel mekanda yürünebilirliği arttrabilmek
için özel müdahalelerle (ve planlanarak) uygulanmaktadr. Ancak, Türkiye kentlerinde çok
yaygn olan bu “sokak kafeleri” kültürel yapnn bir parçasdr ve yürünebilirliği arttrabilecek
önemli bir kentsel tasarm müdahale alan olarak görülmemektedir. Benzer şekilde yurt
dşndaki tartşmalarn odağnda duran bisiklet güzergah tasarm, Türkiye’de devam eden
tartşmalarn çeperinde yer almaktadr. Yurt dşnda benimsenen hedeflerden biri, özellikle
çocuklar yürüyüşe teşvik etmektir. Dolaysyla, ilkokullar ve konut alanlar arasndaki
* Bu bildiri Şehir Planclar Odas adna düzenlenmiştir.
282
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013
güzergahlarn yürünebilirliği çok sayda araştrmaya konu olmuştur. Yurt dşndaki yerel
yönetimler okul çevrelerindeki sokaklarn yürünebilir olmas için ciddi çabalar harcamakta ve
yatrmlar yapmaktadr. Ancak, Türkiye kentlerinde konunun, araştrmaclar ve yerel
yönetimler tarafndan göz ard edildiğinin söylenmesi çok da yanlş olmaz.
Aktif yaşam desteklemek ve sürdürülebilir ulaşm türellerini kullanmaya teşvik etmek
amacyla hem yurt içinde hem de yurt dşnda yaplan kentsel tasarm uygulamalarna yönelik
örnekler incelendiğinde problemin doğas gereği parçac yaklaşmlarn benimsendiği
görülmektedir. Bu yadsnamaz bir durumdur. Ancak baz durumlarda parçac yaklaşmlardan
etkili sonuçlar elde etmenin mümkün olmadğnn alt çizilmesi gerekmektedir. Örneğin,
birkaç yap adasnda engelli rampalarnn kullanlmas yaşl, çocuk ve engellilere yönelik
engellerin kaldrldğn göstermeyebilir. Böylesi parçac yaklaşmlarla gerçekleştirilen
kentsel tasarm müdahaleleri engellileri aktif yaşama yönlendirmekte yetersiz kalabilmektedir.
Benzer şekilde, “Engelli Park” projeleri bu parklara erişim kolaylaştrlmadğ sürece hedef
kitlenin kullanmna açlamamaktadr ve projeler yüzeysel kalmaktadr.
Dikkat edilmelidir ki, yukarda özetlenen kentsel tasarm müdahaleleri farkl ölçeklerde
olabildiği gibi, bu müdahaleler bazen doğrudan bazen dolayl olarak kentlerde yürünebilirliği
arttrmay hedeflemektedir. Söz konusu kentsel tasarm uygulamalarnda hedefin ne ölçüde
yürünebilirlikle ilişkili olduğu tartşlmal ve hedef / sonuç arasndaki ilişki başar ve
başarszlklar ekseninde analiz edilmelidir.
KAYNAKLAR
Appleyard B., “Street Conflict, Power and Promise30 Years of Liveable Streets Broadening the Auto-Mobility
Paradigm” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
Armstrong T. & Hunt P., “Living Streets Advocacy Work” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
Babalik Sutcliffe E., “Kentiçi Ulaşmda Çağdaş Yaklaşmlar: Avrupa ve Türkiye’de Sürdürülebilir ve Temiz
Ulaşm Uygulamalar,” Bursa Defteri, 2009b, s.55-67.
Babalik Sutcliffe E., “Sürdürülebilir Ulaşm Yaklaşmlarnda Dünya, Türkiye ve Ankara Uygulamalar,"
TMMOB Mimarlar Odas Ankara Şubesi Bülteni Özel Dosya: Yerel Yönetimler: Ulaşm ve Su", 67, 2009a, s.
37-46.
Barts P. & Van-Hoorn M., “Accessibility in Public Spaces - A Comprehensive Approach” Walk 21 Conferences,
2010, The Hague, Hollanda.
Baugh B. “I Walk, Therefore I Am” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
Butz M. “Shared Spaces for Pedestrians and Cyclists: Does It Really Work?” Walk 21 Conferences, 2010, The
Hague, Hollanda.
Choi E. “On the Potentials and Problems of Pedestrianization” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
De Haan P. “Communities are Formed by People, Not by Bricks” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague,
Hollanda.
Ebels I.E.B. “The Hague: Pedestrians in Residential Areas” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Engbers L. & De-Vries S. “The Use of an Interactive Urban Planning Tool in Creating Activity-Friendly
Neighborhoods Integrating the Findings of the Spatial Planning and Childrens Exercise (Space) Study” Walk 21
Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
* Bu bildiri Şehir Planclar Odas adna düzenlenmiştir.
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013
283
Faure A. “Are Sustainable Neighbourhoods Walkable Neighbourhoods?” Walk 21 Conferences, 2010, The
Hague, Hollanda.
Fessl T. “Urban Space and Design for the Pedestrians” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Frye A. “Safe, Accessible Pedestrian Environments: The Key to Mobility in Ageing Populations” Walk 21
Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Geller M. “South Shore False Creek, Bayshore, and Univercity: Lessons from Three Very Walkable
Communities” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
Godefrooij H. “Cycling in Pedestrian Areas - Facts and Guidelines” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague,
Hollanda.
Havik E. “Shared Space: Possible Threats For the Accessibility for Visually Impaired People” Walk 21
Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Havik E., Melis-Dankers B., Steijvers F. “Accessibility of Shared Space Areas for Visually Impaired People”
Walk 21 Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Hodge K. & Power A. “Parklets and Pop-Up Cafes: How to Get Them on the Ground, Scale Them Up and
Transform a City” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
Irving K. “Investing In Inverness Creating a More Walkable and Prosperous City Centre” Walk 21 Conferences,
2010, The Hague, Hollanda.
Johannessen S., “Quality Assessment of Winter Operation and Maintenance of Pedestrian Pavements and Other
Walking Areas Effects on Traffic Accidents, Falls and Accessibility” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver,
Kanada.
Kassay K., “Viva Vancouver - Community Partnership and Temporary Public Spaces” Walk 21 Conferences,
2011, Vancouver, Kanada.
Kickert C., “Active Spaces, Attractive Spaces” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Knecht B. “Mobility and Civility: New Realities” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Konflacher H. & Ocalir E. V., “Sürdürülebilir Ulaşm Kavram Üzerine tartşmalar,” İnşaat Mühendisleri Odas
9. Ulaştrma Kongresi, TMH- 468, 2011 / 4, s. 51-58.
Kott J., “Streets Of Clay: Transforming Transport Links” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Kroeger E. “The New Art of Walking” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
Lea N.S., Forkes J., Sztabinski F., “Converting On-Street Parking to Active Transportation in Toronto Two
Studies of Merchant and Patron Preferences” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Litman T. & Burwell D., “Issues in Sustainable Transportation,” International Journal of Global Environmental
Issues, 2006, 6: 4, s. 331-347
Mai Skibsted J. “The Mobility of Children in the City of Copenhagen” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver,
Kanada.
Mccain H., “The Evolution of the Pedestrian” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
Napier I., “Designing for Delight? the Aesthetic Experience of Walking” Walk 21 Conferences, 2011,
Vancouver, Kanada.
Proft J. “A New Way Forward: Translinks Wayfinding Strategy” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver,
Kanada.
* Bu bildiri Şehir Planclar Odas adna düzenlenmiştir.
284
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013
Routh S. & Willamette Pedestrian Coalition Getting Around on Foot Action Plan” Walk 21 Conferences, 2011,
Vancouver, Kanada.
Sağlkl Kentler Birliği Başkanlğ, “Birlik Üyeleri faaliyet Raporu 2011”, 2011.
Schweizer T., “The Equilibrium Between Pedestrian Flow and Commercial Use of Public Ground” Walk 21
Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Smart C. “Looking At Your Community Through A Different Lens” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver,
Kanada.
Snyder R. “Model Street Manual - Lets Change the Dna of Our Streets” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver,
Kanada.
Strail- Sauer G. “Ex Ante-Ex Post Survey Elterleinplatz Systematic Evaluation of Redesigning Urban Streets
Regarding Pedestrian Traffic” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Talens H. “Pedestrian Bridges” Walk 21 Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Tanaka I., “Walkability and Winter City Design” Walk 21 Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
Tran Q. “Re-Imagining the Paths to Schools - Childrens Active Transport Network” Walk 21 Conferences, 2011,
Vancouver, Kanada.
Van Beek P. “Make Love, Slow Cars - Smart Examples of Shared Space” Walk 21 Conferences, 2010, The
Hague, Hollanda.
Van Der Spek S. “Improving City Centres for Pedestrians Making the Historic City of Delft Car-Free” Walk 21
Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
Van Veen D Vlastos T., “The Oecd Proposals for Governments on Walking, Urban Space and Health” Walk 21
Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Van Veen D. “Share Space - Possible Solutions for the Accessibility of Visually Impaired People” Walk 21
Conferences, 2010, The Hague, Hollanda.
Weigand L., “Walking and Shopping: Design Principles for Walkable Commercials District” Walk 21
Conferences, 2011, Vancouver, Kanada.
TEŞEKKÜR
Bu çalşma Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştrma Kurumu (TUBITAK) tarafndan
desteklenmektedir.
* Bu bildiri Şehir Planclar Odas adna düzenlenmiştir.

Download Report