Kalibrasyon nedir, nasıl yapılır?

Kalibra
syon
Seyretm Videosunu
ek için
www.tec
;
hnotoda
y.com.tr
Kalibrasyon nedir,
nasıl yapılır?
Nihat Karadağ
Bu sayıda, fotoğraf eğitmeni olarak öğrencilerim tarafından bana kalibrasyon ile ilgili sıkça
sorulan üç sorunun cevabını dosya konusu olarak belirledim.
S
orular şunlar: Gördüğümle çektiğim renkler birbirinden farklı? Çektiğim fotoğrafın renkleri, fotoğraf makinemde güzel
görünmesine rağmen monitörde baktığımda aynı renklerde
değil? Ya da “Ekranda gördüğüm renkle, çıktı aldığım renk aynı
değil. Bu neden oluyor?” Bu üç sorunun da aslında tek cevabı var.
O da: “Kalibrasyon”. Peki nedir kalibrasyon? Nasıl ayarlanır? İşte
bu yazımızda bunları anlatacağız. Hem de çekeceğimiz bir elmadan yola çıkarak, o elmayı hem monitörde hem de yazıcıda aynı
renklerle nasıl göreceğimizi anlatarak. Dergide kalibrasyonla ilgili
bir dosya konusu hazırlamak istediğimizi belirttiğimiz Epson Türkiye
Müşteri Hizmetleri Müdürü Ahmet Gürle, bizlere incelememiz için
Epson’ın L800 fotoğraf yazıcısını ve ViewSonic Pazarlama Müdürü
Serhat Oypan ise, fotoğrafçıların en fazla tercih ettiği IPS panelli ViewSonic VP2772 monitörü bize gönderdi. Ayrıca dergimizi ziyaret
ederek, sizler için bir video çekmemizi sağladılar. O nedenle kendilerine bir kez daha buradan teşekkür ediyoruz. Videoyu dergimizin
web sitesinden (www.photoline.com.tr) izleyebilirsiniz.
Kalibrasyon’un Tanımı
Kalibrasyon, bir ölçme aletini doğru bir biçimde işlem yapabilmesi
için bir veya daha fazla standarda göre kontrol etme, ölçümleme,
derecelendirme anlamına gelen bir uygulamadır. Daha anlaşılır
olmak için; çektiğimiz bir fotoğrafı, tabletimizde, telefonumuzda,
bilgisayar ekranımızda, notebook ekranımızda ve baskıda farklı
renklerde görürüz. Bu görüntülerin hepsinin aynı renklerde gözükmesi için kalibrasyona ihtiyacımız vardır. Her cihazı kalibre ederek
doğru renklere ulaşırız.
58 z Haziran 2014
Fotoğraf Makinesinde
Kalibrasyon Ayarı
Örneğin bir elmanın fotoğrafını çekiyorsunuz. İlk başta yapmanız gereken, o elmanın
kendi rengiyle fotoğrafını çekmek olacaktır. Bunun içinde ortamdaki renk sıcaklığını, yani White Balance’ı doğru ayarlamak
gerekli. Çünkü elmanın üzerine, ortamdaki
ışık kaynağı nedeniyle ekstra bir renk düşmekte. Biz ancak bu rengi ortadan kaldıracak ayarlamaları yaparak elmanın kendi
renginde gözükmesini sağlayabiliriz. Bunu
da kelvin değerlerini kullanarak, makinemizin White Balance ayarlarıyla yapıyoruz.
Mesela güneşli açık bir havada fotoğraf
çekiyorsak, kelvin değeri 5000-6500 arasındadır. Tam olarak 5400 mü yoksa 5500 mü
olduğunu, kelvinmetre kullanarak ölçebiliriz. Ancak herkeste kelvinmetre olmadığını
Monitörde Ekran
Kalibrasyonu
Belki de sizler için en önemli unsur, çektiğiniz
fotoğrafı bilgisayar ekranınızda doğru renklerle görmeniz. Monitör kalibrasyon testi için
ViewSonic VP2772 modelini kullandık, bu
ürünlerin fabirka çıkışlı kalibre edilerek geldiğini belirten ViewSonic Pazarlama Müdürü
Serhat Oypan, belli aralıklarla sizlerin kalibre
ayalarını yapmanızın daha iyi sonuçlar vereceğini söylüyor. Monitörünüzü kalibre etmenin üç yöntemi var. İlki kalibrasyonun harici bir
donanı m yardımıyla yapılması. Bu cihazlar
farklı ekran senaryoları ve profesyonellik derecelerine göre geniş bir fiyatlandırma yapı-
düşünürsek, çoğu makinede White Balance ayarları
içerisinde bulunan özel
beyaz ayarı seçeneğini
kullanarak, beyaz bir nesnenin fotoğrafını çekip,
makinemize bunun üzerinden kelvini kendisinin
belirlemesini de söyleyebiliriz. Ya da üçüncü yöntem
olarak 5000’den 6500’e
kadar deneme yanılma
yoluyla birer tane fotoğraf
çekip, hangisi gözümüze
daha doğru renklerde geliyorsa, o kelvin değerini kullanarak fotoğraf
çekebiliriz. Ancak kelvin değerini doğru belirlediğimizde elmayı, kendi kırmızı rengiyle
görüntülemiş olacağız. Tabi burada kontrastında önemi var. Onun için doğru pozlama
sına sahiptirler (100$ ‘dan tutunda
600$’a kadar). Bu cihazlar ekran
üzerinde gamma ışınlarının doğru
şekilde tanımlanıp ayarlanmasını
sağlamaktadır. İkinci yöntem olarak
ücretli ve ücretsiz internetten bulabileceğiniz yazılımlar yardımıyla
ekran kalibrasyonunu yapabilirsiniz.
Bu yöntemde benzer şekilde monitörünüzün doğru rengi göstermesini sağlamak amacıyla adım adım
ilerleyerek renklerin tanımlanmasıyla kalibrasyon işlemini yapmaktadır.
Üçüncü yöntem ise, aslında bizim
üzerinde duracağımız ve daha basit
bir yöntem olan, monitör kontrast ve parlaklık
ayarları üzerinden yapabileceğiniz kalibrasyon
ayarıdır. Buradaki yöntem bir görselin yazıcıdan çıktısını alıp monitörün yanına koyarak
benzer renkleri ve tonları elde edecek şekilde
kontrast ve parlaklık ayarlarını gözünüz yardımıyla yapmanız prensbine dayanır. Burada
dikkat etmeniz gereken önemli noktalardan
birisi, aslında tüm kalibrasyon yöntemleri için
geçerlidir, kalibrasyon işlemine başlamadan
önce monitörünüzün en az 30 dk açık kalıp
yapmış olmalıyız. Ayrıca Standard, Neutral,
Vivid, Monochrome, Portrait ve Landscape
gibi Picture Control menüsünden doğru seçimi yapmalı ve Brightness, Contrast, Hue
ve Saturation bileşimini de yine makinemizden doğru bir şekilde ayarlamalıyız.
belli bir çalışma sıcaklığına gelmesini sağlamalısınız. Diğer bir konu ise, monitörünüzü
kullandığınız ortamın ışık yoğunluğudur.
Kalibrasyon işleminde monitörünüze direk
ışığın gelmemesine dikkat etmelisiniz. Tabii
ki, monitörünüzün tavsiye edilen çözünürlük
ayarlarında olması ve renk değerlerinin en
yüksek şekilde ayarlanmasını da unutmamalısınız.Genel olarak 21,5” ve üzeri monitör
kullanırsanız daha kaliteli görüntü de elde
etmiş olursunuz.
ViewSonic VP2772
2560×1440 çözünürlükte sunulan monitör,
ekran panelinde 12 bit renk motoru ve 14
bit LUT özelliği ve 20 Milyona 1 Mega dinamik kontrsat oranı ile gri tonlamayı sorunsuzca kullanıcılarına sunuyor. IPS panel
kullanılan ViewSonic VP2772’nin 27 inç
boyutu var. Parlaklığı 350 cd/m2 olarak sunan monitörün statik kontrastı ise 1000:1.
Ekranın tam karşısından baktığınızda da
kullandığı Super Clear IPS teknolojisne sahip panel ile 178 derecelik bakış açısından
dahi kalitesinden bir şey kaybolmuyor.
Ayrıca ekranın tepki süresi 6 milisaniye gibi
kısa bir süre. Delta < 3 değeri ve 12 bit renk
motoru ile 68.7 milyar renk render edilebiliyor. Ekranın boyutuna baktığımızda ise
642.6x464.8x384 gibi oldukça makul bir
boyuta sahip. Yüksek çözünürlüklü monitörlerin daha üst seviyede panel kullanıyor
olması profesyonel kullanımı hedeflediğinden güç tüketimi bakımından da oldukça
üst seviyelere çıkıyor ancak bu ekran 65 W
gibi özelliklerine rağmen oldukça makul seviyede bir güç tüketimine sahip.
Ocak 2014 z 23
FOTO 1
Yazıcı Kalibrasyonu
Kalibrasyonla ilgili renk yönetimini iki şekilde
yapıldığını belirten Epson Türkiye Müşteri
Hizmetleri Müdürü Ahmet Gürle, bunun birinin genel kullanıcılar için, diğerinin ise profesyonel kullanıcılar için olduğunu söyledi.
Her ikisi içinde ekranda gördüğü fotoğrafla
FOTO 2
çıktısını aldığı fotoğrafın aynı renklerde olmaması en büyük sorun. Photoline’da baskıyı Epson’un L800 model fotoğraf yazıcısında
aldığımız için, onun driverı üzerinden size
baskıyı nasıl doğru yapacağınızı anlatacağım. Ancak birçok firmanın yazıcısının driverlarının da buna benzediğini söylemekte
yarar var. Yani siz başka yazıcı da kullansanız, ayarlar benzer olacağından kendi
yazıcınızda da renk yönetimini burada anlattığımız gibi doğru bir şekilde yapabilirsiniz. Doğru ayarlarla baskıya fotoğrafı göndermezsek, ekranda gördüğümüz renklerin
yazıcıdan çıktısını alamayız. İlk yapmanız
gereken, yazıcı tepsisindeki kağıdın türünü
çıktı almadan önce driverdan işaretlemek.
(Foto 1) Çünkü hem renk tonlarında, hem
de kağıtların gramajı ve yüzeyi birbirinden
farklılık gösterir. Yazıcının driverı, kağıt
tipine göre yazıcının mürekkep püskürtmesini sağlıyor. Eğer yanlış kağıt seçerseniz,
mürekkep fazla yada az püskürtüleceği için
doğru renkleri elde edemezsiniz. Ayrıca mü-
24 zOcak 2014
rekkebi emmesi ve kağıdın kuruması
da gerekmekte. Kağıt tipini doğru
seçtikten sonra, yazıcının renk yönetimi kısmında bir takım renk modları
var. Bunu da gelişmiş ayarlarda görebiliyoruz. Renk denetimi anlamında 3
tane renk modu seçeneği var. (Foto 2)
Bunlar Epson Standart, Epson Vivid ve
Adobe RGB. Burada seçtiğiniz renkleri, normal standart basabilirsiniz. İsterseniz Vivid ile daha canlı renklerde
basabilirsiniz. Bir de çoğu kişinin istediği, gördüğü rengi basabilme özelliği
Adope RGB var. Çünkü monitörümüz
RGB, yazıcımız ise CMYK renk bölgesine sahiptir.Eğer biz Adobe RGB
modu seçersek, ekrandaki rengi doğrudan yazıcıya göndermiş oluruz. Bu
da gördüğünüzü basmanız için yazıcı
renk yönetiminde en önemli unsur.
Photo Enchance Mod
Photo Enchance mod ile seçtiğimiz baskının
tipine göre kullanıcıya bir takım esneklikler
sağladığını belirten Epson Türkiye Müşteri
Hizmetleri Müdürü Ahmet Gürle, “Manzara,
insan, gece görüşü gibi seçeneklerle renk yönetim bölgenizi değiştirebiliyorsunuz” dedi.
Eğer fotoğraf makinesini yazıcıya bağlayıp
da çıktı alacaksanız, o zaman Dijital Kamera Düzeltme seçeneğini tıklayarak, Yumuşak
Skin (Foto 4) veya farklı seçenekleri seçerek,
yazıcının doğru renklerde fotoğraf basmasını
sağlıyoruz.
Photoshop’tan Çıktı Alırken
Dikkat…
Yazıcılardan çıktı alırken, iki yerde renk
yönetimini kullanıyoruz. Birincisi yazıcının
kendi driverı üzerinden, diğeri ise photoshop gibi programlar. Burada dikkat
edilmesi gereken bir unsur var. O da
eğer siz photoshopta bir renk yönetimi yapıyorsanız, o zaman yazıcıda
yapmamanız lazım.
Eğer yazıcı driverında yaparsanız, o
zaman photoshopta yapmamanız
lazım. Eğer ikisinde de yaparsanız,
o zaman aldığınız sonuç çıktı doğru
renklerde olmaz. L800’de bunu ICM
KAPALI olarak seçtiğimizde (Foto 3),
yazıcının ayarlarını iptal etmiş oluyorsunuz. Tamamen bilgisayarınızda
fotoğraf düzenleme programlarıyla,
örneğin photoshop gibi onu kullanmış oluruz. Bu durumda da, aldığımız sonuca göre renk düzenlemesi
yapıyoruz. Mesela, aldığımız çıktıda kırmızı
fazla ise, photoshopta bu kırmızı tonu azaltıp çıktıyı yeniden alıyoruz. O zaman daha
doğru bir sonuç elde etmiş olacağız.
FOTO 4
FOTO 3
Doğru ayarlarla
baskıya fotoğrafı
göndermezsek,
ekranda gördüğümüz renklerin
yazıcıdan çıktısını alamayız.
İlk yapmanız
gereken, yazıcı
tepsisindeki kağıdın türünü çıktı almadan önce
driverdan
işaretlemek.
Epson L800
Ultra yüksek kapasiteli mürekkep tankı ile
karşımıza çıkan fotoğraf yazıcısının en
büyük marifeti, bitmeyen ve baskı kalitesinden bir şey kaybetmeyen 6 mürekkebi.
Her biri 70 ml olan mürekkeplerin uzun
ömrü, size mürekkep kapağının yerine
unutturacak ve düşük maliyeti sayesinde
tercihlerinizi oldukça etkileyecek. 120 sayfalık kağıt tepsisi olan cihaz, dakikada 38
adet baskıyla oldukça da hızlı. En iyi kalitede fotoğraf bastırmak istediğinizde en
az sizin kadar özen gösteren cihaz A4 boyutundaki fotoğrafı en iyi kalitede yaklaşık
bir dakikada çıkarıyor. Asgari damlacık
Profesyonel Fotoğrafçılar
İçin Kalibrasyon
Yazının bu kısmına kadar okuyucularımızın geneline hitap edecek kalibrasyon
ayarlarını anlattık. Giriş ve orta seviyedeki
fotoğrafçılar yukardaki kalibrasyon ayarlamalarını yapmalılar.Daha profesyoneller
ise, profesyonel cihazlarla baskı alırken,
kullandıkları kağıt tipine göre bir profil tanımlamaları gerekiyor. Profil konusunu da
şöyle özetleyebiliriz: Ekranda gördüğümüz
rengin, bir renk yelpazesi ve renk tonlaması var. Örneğin 10, ama aldığımız çıktının
boyutu ise 1,5 pl. Baskı çözünürlüğü konusunda ise rakiplerine fark atar bir şekilde
5.760 x 1.440 İnç başına nokta ile karşımıza çıkıyor. Siyah, cyan, macenta, sarı, açık
cyan ve açık macenta olmak üzere altı ayrı
70 ml Epson mürekkep şişelerinin her seti
1.800’e kadar yüksek kalitede baskıya olanak sağlıyor. Kağıt haricinde CD ve DVD
üzerinde de doğrudan baskı yapabilirsiniz.
Tüm Windows ve Mac OS 10.5.8
veya üstü işletim sistemleri ile uyumlu
olan cihazın
kurulumuda
oldukça basit.
rengi 5. Aradaki 5’lik farkı da, biz oluşturduğumuz profille drivera eklemiş oluyoruz.
O kağıdı seçtiğimizde, yazıcı driverında
oluşturduğumuz profil, o rengin üzerine 5
ekleyerek 10 olarak yazıcıdan çıkmasını
sağlıyor. Yine bu seçenekte de ekranda gördüğümüzle, çıktısını aldığımız aynı oluyor.
Profesyonel anlamda fotoğraf baskısıyla
uğraşan kişilerin, kalibrasyon cihazlarıyla
profesyonel anlamda hatasız çıktı almaları da mümkün. Ancak profesyonel baskı
cihazlarınızın üreticileri, kendi kağıtlarının
profillerini yazıcıların driverlarına tanımla-
mış oluyorlar. Yani siz mat kağıt yada kanvas kağıt seçtiğiniz zaman, driverda bunun
profili zaten tanımlı. Ekstra bir şey yapmanıza gerek kalmıyor. Ancak dışarıdan bir
kağıt aldığınızda bu kağıdın profilini dri
vera sizin özel olarak eklemeniz gerekiyor.
Bunun içinde kalibrasyon cihazı kullanmanız gerekli.
Kalibrasyonu Etkileyen
Unsurlar:
Oda sıcaklığı, çevredeki ışık kaynaklarının
ve odadaki ışığın değişkenlik gösterip göstermediği, yani yazıcının bulunduğu ortam
çok önemli. Yazıcıda
baskı alındıktan sonra
belli bir zaman geçmesi
gerekiyor rengin oturması için. Yazıcılara,
mürekkebe ve kağıda
göre bu süre değişiyor.
Baskı aldıktan sonra
rengin oturması gerek.
Bunun için belli bir süre
baskı yapılmış kağıdı
bekletebilir ya da fön
makinesi ile kurutabilirsiniz. Ardından kalibrasyon
işlemlerine
başlamak gerek. Bir de
yazıcının sensörünün
bulunduğu yere çok
ışık geliyorsa, yani ya
camın çok yakınındaysa ya da klimanın
dibindeyse, aldığınız
renk tonları farklı olabilir. Onun için mümkün olduğu kadarıyla
standart bir ortam hazırlamak en doğrusu.
Ocak 2014 z 25

Download Report