gida_isleme

© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
0
GIDA İŞLEME MAKİNELERİ
SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI
8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz)
8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular
8419.89 Pastörize, kondanse etme vb. işler için cihaz tertibat
8421.11 Sütten krema ayırıcılar (ekremözler)
8421.21 Suyun filtre edilmesi/arırılmasına mahsus cihazlar
8421.22 İçeceklerin (su hariç) filtre edilmesi/arıtılması için cihazlar
8434.10 Süt sağma makineleri
8434.20 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar
8434.90 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları
8435.10 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makine ve cihazlar
8435.90 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar
8437.10 Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi için makine ve cihazlar
8437.80 Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi için makine ve cihazlar
8437.90 Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları
8438.10 Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için makine ve cihazlar
8438.20 Şekerleme, kakao ve çikolata imali için makine ve cihazlar
8438.30 Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar
8438.40 Biracılığa mahsus makine ve cihazlar
8438.50 Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan makine ve cihazlar
8438.60 Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar
8438.80 Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan diğer makine ve cihazlar
8438.90 Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları
8479.20 Hayvansal-bitkisel katı ve sıvı yağların çıkarılmasına mahsus makine ve cihazlar
ÜRETİM
Türkiye, gıda üretimi yönünden kendi kendine yeten dünyanın sayılı ülkelerinden biridir.
Türkiye, son yıllarda Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde en büyük tarım ürünleri üreticisi
ve ihracatçısıdır. 2011 yılında, Türkiye’nin toplam ihracatının yaklaşık % 10,7’sine karşılık
gelen tarım ve gıda ürünleri (1-24. fasıllar) toplam ihracatı 14,4 milyar dolar olarak
gerçekleşmiştir.
Ekmeğin Türkiye’de temel gıda maddesi olması nedeniyle, Türk tarımında tahılın büyük
önemi vardır. Ayrıca, Türkiye’nin bakliyat üretimi yapan ülkeler arasında kayda değer bir
yeri ve dünya ticaretine hakim olma potansiyeli vardır. Türkiye’de fındık ve diğer kuru
meyve üretimi oldukça yüksektir ve bu ürünlerin çoğunda (fındık, kayısı, kuru üzüm vs.)
Türkiye dünya pazarlarında hakim konumdadır. Türkiye’nin büyük tarım potansiyeli,
konservesi yapılan geniş sebze ve meyve tarımını doğurmuştur. Türkiye’de hızlı büyüyen
gıda sanayisi sektörlerinden biri de dondurulmuş sebze ve meyve sanayisidir. Türkiye,
tarımsal potansiyelinin avantajıyla, bitkisel yağ üretiminde de kalite ve miktar yönünden
diğer ülkeler arasında önemli bir yere sahiptir. Teknolojideki gelişmeler ve son yıllarda
artan yatırımlar ile, şekerleme, çikolata ve kakao ürünleri, pasta ve bisküvi sektörleri Türk
gıda sanayisinde büyük gelişme gösteren sektörlerdir.
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
1
Yukarıda bahsedildiği üzere güçlü tarım potansiyelimiz, artan endüstrileşme ve
kentleşmeye paralel olarak değişen yaşam biçimimiz ve damak tadımız, yükselen gelir
düzeyi ve yemek hazırlamaya ayrılan sürenin azalması güçlü bir gıda işleme sanayisi
doğurmuştur. Gelişen ve büyüyen gıda işleme sanayisi, Türkiye’de gıda işleme makineleri
ve ekipmanı sanayisinin de gelişmesini hızlandırmıştır. Günümüzde, Türk gıda işleme
makineleri ve ekipmanı sanayisi Orta Doğu, Kuzey Afrika, Balkanlar ve Orta Asya’daki en
modern sanayidir.
Ayrıca, gıda işleme makineleri ve ekipmanı sanayisinin Güneydoğu Anadolu Projesi’nin
(GAP) ilerlemesi ve tamamlanmasıyla birlikte daha da gelişmesi beklenmektedir. GAP
projesinde hedef Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni tarımsal üretime dayanan bir ihracat
merkezi haline getirmektir. Projenin nihai hedeflerinden biri halihazırda 183 bin hektar olan
GAP Bölgesi’ndeki sulanan arazi miktarının 1,7 milyon hektara çıkarmaktır. Bunun
sonucunda bölgede üretilen ürün çeşidi ve miktarında ciddi artışlar olacaktır. Tüm bu
gelişmeler ile Türk gıda işleme makineleri ve ekipmanı sanayisinin kapasite, kalite ve ürün
çeşitliliğini arttırarak Türk makine sanayisinin ana sektörleri arasında önemini artırması
beklenmektedir.
Türk gıda işleme makineleri ve ekipmanı sanayisi, gıda işleme sanayisi için gerekli her tür
makine ve ekipman ile yedek parçaları üretmektedir. Gıda işleme makineleri ve ekipmanı
üretici firmalarının çoğu İstanbul, Konya, Ankara, Gaziantep ve İzmir’de yerleşiktir.
Firmalar, elle kullanılabilen temel modellerin yanı sıra yüksek teknolojili, otomatik
makineler ve ekipman da üretebilmektedirler. Gıda maddelerine artan talep nedeniyle gıda
üreticisi firmalar üretim hatlarına yeni teknoloji ürünü daha verimli makineler ekleyerek
üretimlerini artırmaktadırlar. Gıda işleme makineleri ve ekipmanı üretici firmalar daha
karmaşık makinelere olan bu talebi karşılamak için ortak yatırımlara ve AR-GE
faaliyetlerine odaklanmaktadırlar.
CE işareti, Avrupa Birliği’nin, teknik mevzuat uyumu çerçevesinde hazırlanan Yeni Yaklaşım Direktifleri
kapsamına giren ürünlerin bu direktiflere uygun olduğunu ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme
faaliyetlerinden geçtiğini gösteren bir Birlik işaretidir. CE işareti, ürünlerin amacına uygun kullanılması
halinde insan can ve mal güvenliği, bitki ve hayvan varlığı ile çevreye zarar vermeyeceğini, diğer bir ifadeyle
ürünün güvenli bir ürün olduğunu gösteren bir işarettir. CE işareti, Avrupa Birliği’nin uyulması mecburi olan
mevzuatı kapsamında yer alan bir işaret olduğu için AB üyesi ülkelerde ve Türkiye’de piyasaya arz edilecek
olan ürünlerin bu işareti taşıması zorunludur (CE İşareti ile ilgili detaylı bilgi için bakınız, www.sanayi.gov.tr).
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
2
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ
Alt Ürünler İtibariyle Türkiye’nin Gıda İşleme Makineleri İhracatı (1000 ABD $)
GTİP
8417.20
8419.31
841989
8421.11
8421.21
8421.22
8434.10
8434.20
8434.90
8435.10
8435.90
8437.10
8437.80
8437.90
8438.10
8438.20
8438.30
8438.40
8438.50
8438.60
8438.80
8438.90
8479.20
Ürün Adı
Ekmek, pasta, bisküvi fırınları
(elektriksiz)
Tarım ürünleri için kurutucular
Pastörize, kondanse etme vb. işler için
cihaz tertibat
Sütten krema ayırıcılar (ekremözler)
Suyun filtre edilmesi/arırılmasına
mahsus cihazlar
İçeceklerin (su hariç) filtre
edilmesi/arıtılması için cihazlar
Süt sağma makineleri
Sütçülükte kullanılan makine ve
cihazlar
Sütçülükte kullanılan makine ve
cihazların aksam ve parçaları
Şarap, meyve suları vb. için kullanılan
makine ve cihazlar
Şarap, meyve suları vb. için kullanılan
makinelere ait aksam ve parçalar
Tohum, hububat ve baklagillerin
temizlenmesi için makine ve cihazlar
Hububat ve baklagillerin öğütülmesi,
işlenmesi için makine ve cihazlar
Tohum ve tane işleme makinelerinin
aksam ve parçaları
Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb.
imali için makine ve cihazlar
Şekerleme, kakao ve çikolata imali için
makine ve cihazlar
Şeker imaline mahsus makine ve
cihazlar
Biracılığa mahsus makine ve cihazlar
Etleri / kümes hayvan etlerini
hazırlayan makine ve cihazlar
Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin
hazırlanmasına mahsus makine ve
cihazlar
Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan
diğer makine ve cihazlar
Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan
makine ve cihazların aksam ve
parçaları
Hayvansal-bitkisel katı ve sıvı yağların
çıkarılmasına mahsus makine ve
cihazlar
Toplam
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi
2008
2009
2010
2011
7.289
9.590
9.184
6.876
3.554
1.988
2.521
3.515
19.472
14.431
21.468
33.748
629
250
617
1.051
37.450
42.868
35.032
53.467
464
233
138
43
12.223
6.986
8.299
8.612
6.293
7.658
10.105
8.489
2.467
2.352
2.786
3.998
935
736
590
655
9
200
218
219
17.208
28.554
17.219
17.512
117.468
107.761
122.806
148.648
25.503
19.765
26.227
24.367
24.665
27.091
26.699
24.444
10.836
12.762
14.571
15.549
7.201
3.948
8.042
5.148
0,6
0,2
2.395
1.038
2.177
10.158
6.000
5.162
7.280
9.256
6.682
5.845
4.935
7.226
12.456
7.928
11.370
10.870
20.186
16.764
10.689
10.377
341.385
323.909
342.971
404.229
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
3
Ülkeler İtibariyle Türkiye’nin Gıda İşleme Makineleri İhracatı (1000 ABD $)
Ülkeler
İran
Rusya Federasyonu
Irak
Azerbaycan
Kazakistan
Cezayir
Özbekistan
Mısır
Ukrayna
Gürcistan
Romanya
Suriye
İtalya
Tunus
Mersin Serbest Bölgesi
Nijerya
Hindistan
Almanya
Hollanda
Türkmenistan
Diğer Ülkeler
Toplam
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi
2008
17.708
24.145
22.806
14.147
23.117
13.952
4.757
10.540
4.623
5.115
15.919
19.598
3.551
4.374
16.264
1.337
1.476
6.670
5.625
2.239
123.423
2009
16.992
12.707
25.948
18.953
27.279
9.905
4.393
19.535
4.074
3.987
11.940
25.581
6.423
2.828
1.764
3.290
3.688
5.478
4.822
5.697
108.623
2010
24.867
21.142
23.414
24.537
23.935
9.623
8.526
15.125
6.588
5.209
5.662
14.987
5.940
4.368
8.241
7.786
3.260
6.507
5.363
3.365
114.526
2011
42.379
35.382
22.727
19.567
18.860
16.044
13.911
11.075
11.021
10.809
10.067
9.457
8.874
8.169
7.337
7.183
7.165
6.837
6.590
6.448
124.325
341.385
323.909
342.971
404.229
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
4
Alt Ürünler İtibariyle Türkiye’nin Gıda İşleme Makineleri İthalatı (1000 ABD $)
GTİP
8417.20
8419.31
841989
8421.11
8421.21
8421.22
8434.10
8434.20
8434.90
8435.10
8435.90
Ürün Adı
Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz)
Tarım ürünleri için kurutucular
Pastörize, kondanse etme vb. işler için cihaz
tertibat
Sütten krema ayırıcılar (ekremözler)
Suyun filtre edilmesi/arırılmasına mahsus
cihazlar
İçeceklerin (su hariç) filtre edilmesi/arıtılması
için cihazlar
Süt sağma makineleri
Sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar
Sütçülükte kullanılan makine ve cihazların
aksam ve parçaları
Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makine
ve cihazlar
Şarap, meyve suları vb. için kullanılan
makinelere ait aksam ve parçalar
8438.30
Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi
için makine ve cihazlar
Hububat ve baklagillerin öğütülmesi,
işlenmesi için makine ve cihazlar
Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam
ve parçaları
Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için
makine ve cihazlar
Şekerleme, kakao ve çikolata imali için
makine ve cihazlar
Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar
8438.40
Biracılığa mahsus makine ve cihazlar
8437.10
8437.80
8437.90
8438.10
8438.20
8438.50
8438.60
8438.80
8438.90
8479.20
Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan
makine ve cihazlar
Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin
hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar
Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan diğer
makine ve cihazlar
Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan makine
ve cihazların aksam ve parçaları
Hayvansal-bitkisel katı ve sıvı yağların
çıkarılmasına mahsus makine ve cihazlar
Toplam
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi
2008
2009
2010
2011
11.387
3.269
3.765
2.648
6.929
4.411
11.662
5.961
100.667
80.769
75.753
83.789
2.637
305
746
522
51.033
51.256
58.006
59.779
5.012
2.331
2.027
4.887
3.441
13.433
2.185
7.183
6.080
18.315
12.063
21.251
4.579
1.943
3.493
11.543
3.791
2.898
5.095
1.787
270
147
567
397
13.929
12.505
17.774
22.527
4.945
4.080
3.196
11.595
4.361
2.656
2.386
3.093
68.857
23.289
40.530
43.530
52.385
30.035
24.274
47.707
12.153
2.638
4.737
10.137
936
665
690
1.915
30.297
26.394
47.807
52.774
16.040
5.303
14.269
17.002
22.175
17.556
24.969
45.580
26.323
15.375
24.181
22.899
12.606
19.807
6.851
23.195
464.526
315.733
393.085
515.593
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
5
Ülkeler İtibariyle Türkiye’nin Gıda İşleme Makineleri İthalatı (1000 ABD $)
Ülkeler
Almanya
İtalya
Hollanda
A.B.D.
Fransa
Çin
İsviçre
Danimarka
İngiltere
Tayvan
Belçika
İspanya
İsveç
Avusturya
Portekiz
Hindistan
Güney Kore
Polonya
Japonya
Ege Serbest Bölgesi
Diğer Ülkeler
Toplam
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi
2008
101.254
90.988
45.439
23.371
25.102
22.780
31.495
22.051
19.582
11.073
6.081
7.128
5.226
13.863
471
2.061
4.355
1.830
2.623
5.367
22.385
2009
72.171
43.861
25.025
16.653
14.126
35.158
18.037
9.393
13.057
7.241
12.749
5.151
3.655
2.113
4.733
7.710
1.085
11.375
199
12.241
2010
87.769
65.973
45.006
22.691
15.322
16.289
15.060
14.197
20.624
10.586
4.606
5.473
4.926
7.353
46
953
4.356
2.594
669
25
48.566
2011
120.344
87.438
53.547
31.295
29.810
24.181
21.726
21.251
19.192
11.584
11.371
9.972
8.714
7.698
6.413
5.912
5.737
5.302
3.511
3.510
27.086
464.526
315.733
393.085
515.593
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
6
DÜNYA TİCARETİ
Dünya Gıda İşleme Makineleri Ticareti (FOB) (Milyon ABD $)
GTİP
Ürün Adı
8417.20
8419.31
841989
Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz)
Tarım ürünleri için kurutucular
Pastörize, kondanse etme vb. işler için cihaz
tertibat
Sütten krema ayırıcılar (ekremözler)
Suyun filtre edilmesi/arırılmasına mahsus
cihazlar
İçeceklerin (su hariç) filtre edilmesi/arıtılması
için cihazlar
Süt sağma makineleri
Sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar
Sütçülükte kullanılan makine ve cihazların
aksam ve parçaları
Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makine
ve cihazlar
Şarap, meyve suları vb. için kullanılan
makinelere ait aksam ve parçalar
8421.11
8421.21
8421.22
8434.10
8434.20
8434.90
8435.10
8435.90
8438.30
Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi
için makine ve cihazlar
Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi
için makine ve cihazlar
Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve
parçaları
Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için
makine ve cihazlar
Şekerleme, kakao ve çikolata imali için makine
ve cihazlar
Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar
8438.40
Biracılığa mahsus makine ve cihazlar
8437.10
8437.80
8437.90
8438.10
8438.20
8438.50
8438.60
8438.80
8438.90
8479.20
Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan makine
ve cihazlar
Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin
hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar
Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan diğer
makine ve cihazlar
Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan makine
ve cihazların aksam ve parçaları
Hayvansal-bitkisel katı ve sıvı yağların
çıkarılmasına mahsus makine ve cihazlar
Toplam
Kaynak: Trademap
2008
2009
2010
486
502
374
329
431
385
7.973
7.423
7.098
75
50
57
5.830
5.187
5.698
364
294
334
427
728
295
482
292
527
798
574
645
342
221
230
151
83
110
497
481
537
799
802
856
532
457
511
2.310
1.911
2.114
920
801
691
353
236
191
959
486
430
2.221
1.610
1.928
539
376
458
1.699
1.306
1.529
3.070
2.496
2.717
799
667
585
32.374
26.940
28.354
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
7
Ülkeler İtibariyle Dünya Gıda İşleme Makineleri İhracatı (Milyon ABD $)
Ülkeler
Almanya
İtalya
ABD
Hollanda
ÇHC
Japonya
Güney Kore
Danimarka
İsviçre
İngiltere
Hindistan
Belçika
İspanya
Avusturya
Kanada
Tayvan
Türkiye
İsveç
Malezya
Hindistan
Diğer ülkeler
TOPLAM
Kaynak: Trademap
2008
6.439
3.470
3.265
2.491
1.310
1.404
930
853
1.232
1.344
915
423
801
670
651
590
454
341
454
280
4.053
32.374
2009
4.782
3.267
2.635
1.854
1.287
1.239
1.043
1.032
882
926
748
436
748
561
455
449
312
324
330
343
3.288
26.940
2010
5.008
3.062
2.946
1.930
1.492
1.116
1.096
991
977
943
828
667
595
588
523
490
459
343
343
310
3.645
28.354
Ülkeler İtibariyle Dünya Gıda İşleme Makineleri İthalatı (Milyon ABD $)
Ülkeler
ABD
Rusya Federasyonu
ÇHC
Almanya
Fransa
Güney Kore
İngiltere
Kanada
Tayvan
Brezilya
Meksika
Avustralya
İspanya
Endonezya
Belçika
Japonya
İtalya
Venezüella
Hollanda
Kuveyt
Malezya
Türkiye
Diğer ülkeler
Toplam
Kaynak: Trademap
2008
2.063
1.848
1.553
1.236
1.127
722
905
836
1.293
435
842
445
773
430
627
464
544
292
534
269
358
465
13.969
32.031
2009
1.891
1.360
1.544
1.017
955
606
657
743
606
416
583
439
695
357
560
443
468
460
438
164.
310
316
11.906
26.936
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
2010
2.057
1.709
1.472
1.045
921
832
790
736
659
626
597
557
554
541
524
524
492
491
474
400
395
393
11.736
28.525
8
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012
9