İsim tamlaması & Sıfat tamlaması Bir gün bir isim başka bir isme izafe (konuk) olmuş. Bütün dert dava bundan ibaret Bir bakışta isim tamlaması konusu Olayın özeti • Dünyada milyonlarca eşya, insan var ve hepsinin de teker teker tek başına her zaman tanınabilmesi mümkün değil. Bizi çoğu zaman …..ın oğlu-kızı olarak bildiler. Biz eşyaları kimin olduğuna göre tanıdık. Ve isimlerini birbirine bağladık. Benim arabam, mersedesin yeni modeli, komşunun kızı dedik. İşte araplar bunu nasıl yapar onu bulacağız şimdi. ابب الْ َم ْد َر َسة ُ Muzafun ileyh Muzaf Bu örnek ne anlatıyor bize. Muzaf; nekra gibi görünür fakat marife gibi tenvinsizdir. Çünkü bilinen bir isme misafir olmuştur. Tıpkı meclisin kapısından giremeyen bir vatandaşın bir vekilin koluna girdiğinde girebildiği gibi, bilinmeyen bir isim de marife ismin elinden tuttuğunda artık marife sayılır. Bilmemiz gereken temel noktalar Muzaf Muzafun ileyh İrabı değişir. Kesin bir şey söylenemez Mecrurdur. Her zaman. Daima. Ebed müddet. Başında الyoktur. Marife olamaz. Marifedir. Bu marifelik bazen الile sağlanmayabilir. Dikkatli olalım Uyum gibi bir derdi yoktur. Uymak gibi bir derdi yoktur «ın» kimdeyse «ْ »الonundur. «ın» kimdeyse «ْ »الonundur. Tamlanandır Tamlayandır. Aziz cemaat Şunu aklımızda tutalım. Muzaf diye bir kelime türü yoktur. Nasıl ki insanlar sadece yola çıktıklarında yolcu olurlarsa, herhangi bir isim de sadece bu vesileyle tanınmak isterse muzaf ismini alır. Dolayısıyla fiil, fail, mübteda olma gibi durumlara ne engel ne de azmettirici bir vasıfdır muzaf olmak. Muzaf aynı zamanda fail, meful, mübteda, haber olur. Sıradan bir isim hangi kılığa girerse o da aynısını olur. Ne var bunda bu kadar garipsenecek. Lütfen bir daha bu konuları konuşmayalım. Fakat şunu açıklayalım. Normal şartlarda çok fazla karşılaşmadığımız isimlerin ikilik ve çoğulluk nunları muzaf olduklarında düşerler. Hemen örnek veriyoruz. ِ كْال َمكتَ بَ ِْة َْ َتْْكِت ِ اب التَّا ِر َ يخ ِْمنْتِل ُ اشتَ َريaltı çizili kelimeye dikkat ederek açıklamamızı okuyunuz. Kelimenin aslı ٌ ِكت َابidi. İki kitap demek için malumunuz ٌ انekledik ve oldu. Sonra meful olunca ينٌ انa dönüştü. Ve ال li تاريخkelimesine «kardeş elimden tut da şuradan geçeyim» ricasına olumsuz cevap almadı o da marife oldu ama o da ne. Seni buradan geçiririm ama bir نalırım senden dedi. Ne yapsın garibim. Elindeki son nunu da onun eline sıkıştırdı. ِ ِ ْاع ِةْا ِالجتِ َم ِاع َ َسْ ُم َعل ُْمو ال َمد َر َس ِة ِِْفْق ُ ََيل hikayemiz burada bitmiyor. Binbir hevesle çoğulluğa terfi edip göğsünde gün ışığı gibi parlayan nunuyla ortada dolaşan nice cemi müzekker kelimelerin, bir el uğruna nunsuz kalışına şahittir bu gaddar sokaklar. Çay doldurun. Efkarlandım yine. Bir trafik kazasından daha kötüsü zincirleme trafik kazasıdır Bir isim tamlamasından daha zoru zincirleme isim tamlamasıdır. Alexander arabov nikolayevski rodriguez tırlatman, Deliriyorum yardım edin, tyayıncılık, m.ö. 2015, s.12 Alexander’a bakmayın siz. Aslında sadece biraz dikkat ve mantık istiyor. Örneğe bakalım. ب العِل ِْم ِْ ِاب طَال ُْ َ كِتburada dikkat çekici bir unsuru gözden kaçırmadığımızda problem kalmayacak. Kırmızı - Beyaz. Kırmızı - Beyaz. Zihnini bulandırma, umutsuzluğa kapılma gerekirse defterine yaz. Ciddiyet biraz. Evet açıklıyoruz. Kırmızı yazılmış kelimeleri okuduğumuzda bizim standart isim tamlamamız ortaya çıkacak. Ama şimdi araya bir kelime girmiş ve garip bir şekle bürünmüş. Bu neyin nesidir. İnceleyelim. Bu kelime marife midir? Evet. Nereden anladık? Sonunda tek hareke var. Peki muzaf mıdır yoksa muzafun ileyh midir? Baktık kendisi tekil, harekesi esre, yani muzafu ileyh ve mecrur. Peki kırmızılı ilm kelimesi o da muzafun ileyh ve mecrur. Demek ki zincirleme isim tamlaması dediğimizde birbiri ardına muzafun ileyhler sıralanıyor. Muzaflar da sıralanıyor. Yani son kelime sadece muzafun ileyh, ilk kelime sadece muzaf. Arada kalanlar hem muzaf hem muzafun ileyh oluyor. Anlaşıldı mı? Anlaşılmadıysa başa dönüp tekrar edelim. Çünkü ders bitti. Tek hamlede buluyoruz isim tamlamalarını. Bir tane marife isimve onun yanında gezinen nekra gibi görünen tenvinsiz isim. Yapacağımız iş çok basit. İki tane isim bulacağız birbirine yapışık olacak ve önceki nekre gibi sonrası tam marife olacak. Bu şartlara uyan bir tane seçenek var. C deki altı çizili kelimeler Doğru cevap Yanlış cevap Soruyu Türkçeleştirelim. Hangisi mecrur olacakken olmamış. Sadece soru kökünden cevabın hareke ile irab olan yani tekil ya da cemi müennes bir kelime olacağını anladım. Cevabın da esre olmayacağını anladım. Esreli marife kelimeleri attım hemen. A, B, D ve E gitti. 5ten 4 çıkınca 1 kalır. O da cevaptır. C Soruya baktık. Boşluktan sonra el var demek ki bu bir muzaf boşluğu. Marife olanlar ve nunlu olanlar benim cevabım olamaz. B ve C nunlu gitti. Üç seçenek kaldı. Soran kişi acaba benden neyi görmemi istemiş başka. Evet haber tesniye. Demek ki mübteda da tesniye olacak. D seçeneğini alkışlarla yerine alıyoruz. Burada şair şunu demek istemiş. Sen acaba muzafun ileyhin mecrur olacağını ve bunun nasıl gösterileceğini biliyor musun. Evet bunu göstermiştik. Buna göre mecrur olmayan B, C, D, E elenir. A seçeneği finale kalır. Rakibi olmadığı için kupayı kaldırır. İsim tamlamaları Vardır diye sormuştu şimdi yoktur diye soruyor. Çözüm tarzımız değişmiyor. İki tane isim. Biri nekremsi biri marife yanyana yapışık olacak. Baktık. E de bu şartları sağlayan iki isim bulamadık. Demek ki cevap oradaymış. Sıfat tamlaması Sıfat neydi? Bir şeyin görüntüsü, vasfı, nasıl olduğu. İşte Arapçada da sıfat tamlaması dediğimizde vasıfları birbirine uyan isimleri anlıyoruz. Yanda görülen isim özellikleri iki isimde de varsa ve elele kolkola geziyorsalar diyoruz ki Allah mesud etsin. Yani sıfat tamlamasında İki isimde marife ya da nekra olur. Müzekker ya da müennes olur. İrabları aynı olur. Sayıları aynı olur. Farklı olursa sıfat tamlaması olmaz. Burada sayılan kavramlar daha önceden size anlatılmıştı. Burayı anlamıyorsanız demek ki önceki derslerde sorununuz var. A. Konumuna göre sıfat tablosu 1 Büyük müctehid ülkemizde mübteda 2 Üniversitede yeni bir hoca var Haber 3 Alim bir adam bindi Fail 4 Çok olay gördüm Meful 5 Okulun eski kitabı Muzaf 6 Eski okulun kitabı Muzafun ileyh
© Copyright 2024 Paperzz
