َََ

Ders 1-5 Tekrar
Kelime: Đsim, fiil, harf.
Đsim: Varlıkları gösteren kelimelerdir. Sıfatlar dilbilgisi bakımından isim sayılır. Đsimler
şahıslara göre çekilirler.
‫ﷲ‬
ِ ‫ﹶﺍ‬
Allah
‫ﺏ‬
 ‫ﺭ‬
Rab, efendi
‫ﻢ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺍ‬
Ad, isim
‫ﻢ‬ ‫ﺎﹶﻟ‬‫ﻋ‬
Alem, dünya
‫ﻫﺬﹶﺍ‬
Bu
‫ﻤ ﹺﻦ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
Rahman
‫ﻚ‬
 ‫ﻟ‬‫ﺎ‬‫ﻣ‬
Malik, sahip
‫ﺪ‬ ‫ﻳ‬‫ﺯ‬
Zeyd
‫ﻴ ﹺﻢ‬‫ﺮﺣ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﳊ‬
‫ﹶﺍ ﹶ‬
‫ﻡ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻳ‬
Rahim
‫ﻦ‬ ‫ﻳ‬‫ﺍﹶﻟﺪ‬
Hamd, övülmek
‫ﻧ ﹾﺎ‬‫ﹶﺍ‬
Ben
Gün
‫ﺏ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

Darbe, vuruş
Din
‫ﺐ‬
 ‫ﻴ‬‫ﹶﻃ‬
Temiz, güzel
Fiil: Hareketleri gösteren kelimelerdir. Fiiller hem şahıslara göre, hem de zamanlara göre
çekilirler. Fiillerin en az üç harfli kökleri vardır. En sağ sütundaki kelimeler fiillerin kökleridir.
‫ﺪ‬ ‫ﺒ‬‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬
‫ﲔ‬
 ‫ﻌ‬ ‫ﺘ‬‫ﺴ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﻧﺎ‬‫ﺪ‬ ‫ﻫ‬ ‫ﺍ‬
(‫) َع َب َد‬
(‫) َع َو َن‬
(‫) َهدَى‬
(‫) َن َع َم‬
(‫) َراَى‬
Biz kulluk ederiz, taparız
Biz yardım isteriz
Bizi ilet, bize yol göster
‫ﺖ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬‫ﹶﺍ‬
Nimet verdin
‫ﺮﻯ‬ ‫ﺗ‬
Sen görürsün
Harf: Bir isim veya fiil olmadan anlamları kendi başına tamam olmayan kelimelerdir. Harfler
şahıslara göre veya zamanlara göre çekilmezler
‫ﺏ‬
‫ﹺ‬
‫ﹺﻝ‬
‫ﻋﻠﹶﻰ‬
‫ﻲ‬‫ﻓ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
ile
Kim, ki o
-e aittir
‫ﺎ‬‫ﻣ‬
Ne, değil, o şey ki
Üzerine, üzerinde
‫ﺇ ﱠﻥ‬
Mutlaka, gerçekten
İçine, içinde
‫ ﺃ ﹾﻥ‬، ‫ﺃ ﱠﻥ‬
ki, olduğu için, olması için
Đsimlerin özellikleri:
-
Belirli- belirsiz (Marife-Nekra)
-
Eril-dişil
(Müzekker-Müennes)
-
Tekil-çoğul
(Müfred- Cemi)
-
Đrab
(Cümledeki görevi)
Belirli-belirsiz:
Belirli kelimelerin başında ( ‫ )ال‬takısı vardır, sonundaki hareke tektir.
Belirsiz kelimelerin başında ( ‫ )ال‬takısı yoktur, sonundaki hareke çifttir (tenvinlidir).
Belirsiz
Belirli
‫ﻨ ﹲﺔ‬‫ﺟ‬
Bir bahçe
‫ﺃ ﹲﻥ‬‫ﹸﻗﺮ‬
Bir okuma
‫ﺏ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻛﺘ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺑ‬
Bir kitap
‫ﻨ ﹸﺔ‬‫ﳉ‬
‫ﹶﺍ ﹾ‬
Cennet
‫ﺃ ﹸﻥ‬‫ﹾﺍَﻟ ﹸﻘﺮ‬
Kur’an
‫ﺏ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻜﺘ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
Kitap
‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺒ‬‫ﹶﺍﹾﻟ‬
Bir ev
Ev
-
‫ ﺍﷲ‬kelimesi özel isimdir, belirlidir, tenvin ve ‫ ال‬takısı almaz.
-
Şahıs isimleri belirlidir, ancak tenvin alır ve ‫ ال‬takısı almaz:
‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ﻣ‬ ‫ﺪﹰﺍ‬‫ﺤﻤ‬
 ‫ﻣ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ﻣ‬
Eril-dişil:
Dişil kelimeler sonlarına gelen ( ‫ ) ﺓ‬harfi ile ayırt edilir.
Kur’an
Eril
Seyahat
Dişil
‫ﺣﹶﻠ ﹲﺔ‬ ‫ﹺﺭ‬
‫ﺃ ﹸﻥ‬‫ﹶﺍﹾﻟ ﹸﻘﺮ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻜﺘ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺒ‬‫ﹶﺍﹾﻟ‬
-
Kitap
Eril
‫ﺻﻠﹶﺎﹲﺓ‬

Namaz
Dişil
Ev
Eril
‫ﻨ ﹸﺔ‬‫ﳉ‬
‫ﹶﺍ ﹾ‬
Cennet
Dişil
Kelimelerin sonundaki
‫ﻰ‬‫ﺴﻨ‬
 ‫ﺣ‬
Güzel
‫ﺮﺍﺀ‬ ‫ﻀ‬
 ‫ﺧ‬
Yeşil
‫ى‬
‫ﹸﺍﻭﹶﻟﻰ‬
‫ﺍﺀ‬‫ﻤﺮ‬ ‫ﺣ‬
ve
‫اء‬
harfleri de dişilliği gösterir:
Birinci, ilk
‫ﻯ‬‫ﺒﺮ‬‫ﹸﻛ‬
Büyük
Kırmızı
‫ﺎﺀ‬‫ﺳﻤ‬ ‫ﹶﺍ‬
Đsimler
‫ أ ٌّم‬anne, ‫ أخْ ٌت‬kız kardeş
-
Dişilere işaret eden kelimeler dişildir:
-
Vücudun çift organları genelde dişildir:
‫ﺪ‬ ‫ﻳ‬
-
el
‫ﻦ‬ ‫ﻴ‬‫ﻋ‬
göz
‫ﻡ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﹶﻗ‬
‫ﺃ ﹸﺫ ﹲﻥ‬
ayak
kulak
Belli bir kurala bağlı olmayan başka dişil kelimeler de vardır:
‫ﺎ ُﺀ‬‫ﺴﻤ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ض‬
ُ ‫ا َ ْﻻ َ ْر‬
‫ﺭ‬ ‫ﺎ‬‫ﻧ‬
gök
‫ﺏ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺣ‬
savaş
yeryüzü
‫ﻢ‬ ‫ﻨ‬‫ﻬ‬ ‫ﺟ‬
cehennem
Ateş
‫ﺲ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺸ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
Güneş
‫ﺭ‬ ‫ﺩﹶﺍ‬
ev
‫ﺲ‬
 ‫ﻧ ﹾﻔ‬
‫ﺳﹺﺒﻴ ﹲﻞ‬
yol
‫ﺢ‬ ‫ﺭﹺﻳ‬
Nefis, kişi
Rüzgar
Tekil-çoğul: Üç çeşit çoğul kelime vardır: Eril çoğul, dişil çoğul ve kırık çoğul
Eril çoğul; kelimenin sonuna merfu hal için (‫ )ﻭﻥ‬eklenir; mansub ve mecrur hal için (‫ )ﻴﻥ‬ilave edilir:
Müslüman
 ‫ﻣ‬
‫ﻟ ٌﺢ‬‫ﺎ‬‫ﺻ‬
Salih erkekler
‫ﲔ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﺴ‬
 ‫ﻣ‬ ‫ﻮ ﹶﻥ‬‫ﻠﻤ‬‫ﺴ‬
 ‫ﻣ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﺴ‬
‫ﲔ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﻟ‬‫ﺎ‬‫ﻮ ﹶﻥ ﺻ‬‫ﻟﺤ‬‫ﺎ‬‫ﺻ‬
erkekler
Cahiller
‫ﲔ‬
 ‫ﻠ‬‫ﻫ‬ ‫ﺎ‬‫ﺟ‬
‫ﻫﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬ ‫ﺎ‬‫ﻫ ﹲﻞ ﺟ‬ ‫ﺎ‬‫ﺟ‬
Kafirler
‫ﻦ‬ ‫ﻓﺮﹺﻳ‬‫ﻛﹶﺎ‬
‫ﻭ ﹶﻥ‬‫ﻓﺮ‬‫ﻛﹶﺎ‬
‫ﻓ ٌﺮ‬‫ﻛﹶﺎ‬
Gönderilenler
‫ﲔ‬
 ‫ﻠ‬‫ﺳ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻣ‬
‫ﺳﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺳ ﹲﻞ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻣ‬
İbadet
edenler
‫ﻦ‬ ‫ﻳ‬‫ﺎﹺﺑﺪ‬‫ﻋ‬
‫ﻭ ﹶﻥ‬‫ﺎﹺﺑﺪ‬‫ﻋ‬
‫ﺪ‬ ‫ﺎﹺﺑ‬‫ﻋ‬
Doğru olanlar
‫ﲔ‬
 ‫ﻗ‬‫ﺩ‬ ‫ﺎ‬‫ﺻ‬
‫ﺩﻗﹸﻮ ﹶﻥ‬ ‫ﺎ‬‫ﻕ ﺻ‬
 ‫ﺩ‬ ‫ﺎ‬‫ﺻ‬
Sabredenler
‫ﻦ‬ ‫ﺎﹺﺑﺮﹺﻳ‬‫ﺻ‬
‫ﻭ ﹶﻥ‬‫ﺎﹺﺑﺮ‬‫ﺻ‬
‫ﺮ‬ ‫ﺎﹺﺑ‬‫ﺻ‬
Zalimler
‫ﲔ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﻟ‬‫ﻇﹶﺎ‬
‫ﻮ ﹶﻥ‬‫ﻟﻤ‬‫ﻇﹶﺎ‬
Sakınanlar
‫ﲔ‬
 ‫ﻘ‬ ‫ﺘ‬‫ﻣ‬
‫ﺘﻘﹸﻮ ﹶﻥ‬‫ﻣ‬
‫ﻲ‬‫ﺘﻘ‬‫ﻣ‬
‫ﻢ‬ ‫ﻟ‬‫ﻇﹶﺎ‬
Dişil çoğul; kelimenin sonundaki (‫ )ﺓ‬harfi ( ‫ )ﺍﺕ‬şekline çevrilerek yapılır; (‫ )ﺕ‬harfinin harekesi merfu
hal için ötre, mansub ve mecrur hal için esredir.
Müslüman
 ‫ﻣ‬
 ‫ﻟ‬‫ﺎ‬‫ﺻ‬
Salih kadınlar
‫ﺕ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻠﻤ‬‫ﺴ‬
 ‫ﻣ‬ ‫ﺕ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻠﻤ‬‫ﺴ‬
 ‫ﻣ‬ ‫ﻤ ﹲﺔ‬ ‫ﻠ‬‫ﺴ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺤﺎ‬
 ‫ﻟ‬‫ﺎ‬‫ﺕ ﺻ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻟﺤ‬‫ﺎ‬‫ﺤ ﹲﺔ ﺻ‬
kadınlar
Müşrik
 ‫ﻣ‬
Mümin kadınlar
‫ﺕ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻣﻨ‬ ‫ﺆ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺕ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻣﻨ‬ ‫ﺆ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻨ ﹲﺔ‬‫ﻣ‬ ‫ﺆ‬ ‫ﻣ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺸ ﹺﺮﻛﹶﺎ‬
 ‫ﻣ‬ ‫ﺕ‬
 ‫ﺸ ﹺﺮﻛﹶﺎ‬
 ‫ﻣ‬ ‫ﺸ ﹺﺮ ﹶﻛ ﹲﺔ‬
kadınlar
İbadet eden
‫ﺕ‬
 ‫ﻼ‬
‫ﺳ ﹶ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺕ‬
 ‫ﻼ‬
‫ﺳ ﹶ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺳﹶﻠ ﹲﺔ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻣ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺪﺍ‬ ‫ﺎﹺﺑ‬‫ﻋ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺪﺍ‬ ‫ﺎﹺﺑ‬‫ﻋ‬
‫ﺪ ﹲﺓ‬ ‫ﺎﹺﺑ‬‫ﻋ‬
Gönderilenler
kadınlar
Sabreden
‫ﺕ‬
 ‫ﺮﺍ‬ ‫ﺎﹺﺑ‬‫ﺕ ﺻ‬
 ‫ﺮﺍ‬ ‫ﺎﹺﺑ‬‫ﺮ ﹲﺓ ﺻ‬ ‫ﺎﹺﺑ‬‫ﺻ‬
Doğru kadınlar
‫ﺕ‬
 ‫ﺩﻗﹶﺎ‬ ‫ﺎ‬‫ﺕ ﺻ‬
 ‫ﺩﻗﹶﺎ‬ ‫ﺎ‬‫ﺩﹶﻗ ﹲﺔ ﺻ‬ ‫ﺎ‬‫ﺻ‬
kadınlar
Kırık çoğul; kelimenin başına ve ortasına harf ilave etmek veya harekelerini değiştirmek suretiyle
yapılır. Her kalıbın ayrı ayrı öğrenilmesi lazımdır. Kırık çoğulların irabı tekil kelimeler ile aynıdır:
merfu için ötre, mansub için üstün, mecrur için esre alır.
Ruhlar
‫ﺡ‬
 ‫ﺍ‬‫ﺭﻭ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﺡ‬
 ‫ﻭ‬‫ﺭ‬
Eşler
‫ﺝ‬
 ‫ﺍ‬‫ﺯﻭ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﺝ‬
 ‫ﻭ‬ ‫ﺯ‬
Çocuklar
‫ﺩ‬ ‫ﻭ ﹶﻻ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻭﹶﻟ‬
Mallar
‫ﺍ ﹲﻝ‬‫ﻣﻮ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﺎ ﹲﻝ‬‫ﻣ‬
Putlar
‫ﻡ‬ ‫ﺎ‬‫ﺻﻨ‬
 ‫ﹶﺍ‬
‫ﻢ‬ ‫ﻨ‬‫ﺻ‬

Vakitler
‫ﺕ‬
 ‫ﻭﻗﹶﺎ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻭ ﹾﻗ‬
Zamanlar,
nesiller
‫ﻭ ﹲﻥ‬‫ﹸﻗﺮ‬
‫ﺮ ﹲﻥ‬ ‫ﹶﻗ‬
Şahidler
‫ﺩ‬ ‫ﻮ‬‫ﺷﻬ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻫ‬ ‫ﺎ‬‫ﺷ‬
Hükümdar-lar
‫ﻙ‬ ‫ﻣﻠﹸﻮ‬
‫ﻚ‬
 ‫ﻠ‬‫ﻣ‬
Yüzler
‫ﻩ‬ ‫ﻮ‬‫ﻭﺟ‬
‫ﻪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
Kalpler
‫ﺏ‬
 ‫ﹸﻗﻠﹸﻮ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﹶﻗ ﹾﻠ‬
Pınarlar
‫ﻮ ﹲﻥ‬‫ﻋﻴ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻴ‬‫ﻋ‬
Denizler
‫ﺭ‬ ‫ﺎ‬‫ﹺﺑﺤ‬
‫ﺮ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ﺑ‬
Adamlar
‫ﺎ ﹲﻝ‬‫ﹺﺭﺟ‬
‫ﺟ ﹲﻞ‬ ‫ﺭ‬
Şehirler
‫ﺩ‬ ‫ﻼ‬
‫ﹺﺑ ﹶ‬
‫ﺪ‬ ‫ﺑﹶﻠ‬
Adamlar
‫ﺎ ﹲﻝ‬‫ﹺﺭﺟ‬
‫ﺟ ﹲﻞ‬ ‫ﺭ‬
İpler
‫ﺎ ﹲﻝ‬‫ﺣﺒ‬
‫ﺒ ﹲﻞ‬‫ﺣ‬
Kullar
‫ﺩ‬ ‫ﺎ‬‫ﻋﺒ‬
‫ﺪ‬ ‫ﺒ‬‫ﻋ‬
‫ﺒ ﹲﻞ‬‫ﺳ‬
‫ﺳﺒﹺﻴ ﹲﻞ‬
Kitaplar
‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ﺏ ﹸﻛ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻛﺘ‬
Elçiler
‫ﺳ ﹲﻞ‬ ‫ﺭ‬
‫ﻮ ﹲﻝ‬‫ﺭﺳ‬
Canlar,
kendileri
‫ﺲ‬
 ‫ﻧ ﹸﻔ‬‫ﹶﺍ‬
‫ﺲ‬
 ‫ﻧ ﹾﻔ‬
Aylar
‫ﺮ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺷ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺷ‬
Ayaklar
‫ﺟ ﹲﻞ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﺟ ﹲﻞ‬ ‫ﹺﺭ‬
Alimler
‫ﺎ ُﺀ‬‫ﻋﹶﻠﻤ‬
‫ﻢ‬ ‫ﻟ‬‫ﺎ‬‫ﻋ‬
Vezirler
‫ﺍ ُﺀ‬‫ﺯﺭ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺮ‬ ‫ﺯﹺﻳ‬‫ﻭ‬
Kumandanlar
‫ﺍ ُﺀ‬‫ﻣﺮ‬ ‫ﹸﺍ‬
‫ﲑ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﹶﺍ‬
Dostlar,
koruyucular
‫ﺎ ُﺀ‬‫ﻟﻴ‬‫ﻭ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﻲ‬ ‫ﻟ‬‫ﻭ‬
Arkadaşlar
‫ﺪﻗﹶﺎ ُﺀ‬ ‫ﺻ‬
 ‫ﻖ ﹶﺍ‬ ‫ﻳ‬‫ﺻﺪ‬

Peygamberler
‫ﺎ ُﺀ‬‫ﻧﹺﺒﻴ‬‫ﹶﺍ‬
‫ﻲ‬ ‫ﻧﹺﺒ‬
‫ﺋ ﹶﻜ ﹲﺔ‬‫ﻼ‬
‫ﻣ ﹶ‬
‫ﻚ‬
 ‫ﻣﹶﻠ‬
Anahtarlar
‫ﺢ‬ ‫ﻴ‬‫ﻣﻔﹶﺎﺗ‬ ‫ﺡ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻣ ﹾﻔﺘ‬
Mektuplar
Yollar
Melekler
Silahlar
‫ﺤ ﹲﺔ‬
 ‫ﻠ‬‫ﺳ‬ ‫ﹶﺃ‬
‫ﺡ‬
‫ﻼ‬
‫ﺳ ﹶ‬
Kafirler
‫ﺮ ﹸﺓ‬ ‫ﹶﻛ ﹶﻔ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬‫ﻛﹶﺎ‬
Ahlaksızlar
Anneler
‫ﺕ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻣﻬ‬ ‫ﹸﺍ‬
‫ﻡ‬ ‫ﹸﺍ‬
İsimler
‫ﺎ ٌﺀ‬‫ﺳﻤ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺍ‬
Gökler
Hazineler
‫ﻦ‬ ‫ﺋ‬‫ﺰﺍ‬ ‫ﺧ‬
‫ﻨ ﹲﺔ‬‫ﺧﺰﹺﻳ‬
‫ﺎﺱ‬‫ﻧ‬
‫ﺎ ﹲﻥ‬‫ﻧﺴ‬‫ﺍ‬
İnsanlar
Kadınlar
‫ﺐ‬
 ‫ﺗ‬‫ﻣﻜﹶﺎ‬ ‫ﺏ‬
 ‫ﻮ‬‫ﻣ ﹾﻜﺘ‬
‫ﺮ ﹸﺓ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﹶﻓ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻓﹶﺎ ﹺﺟ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺍ‬‫ﺎﻭ‬‫ﺴﻤ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺎ ٌﺀ‬‫ﺴﻤ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺎ ٌﺀ‬‫ﹺﻧﺴ‬
‫ﺮﹶﺍ ﹲﺓ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺍ‬
Đsmin halleri (Đrab)
Đsmin üç hali, vardır: Merfu, mansub, mecrur. Bu haller ismin son harfinin harekesi ile gösterilir.
i) Merfu: Ötre ile gösterilir. Cümle içinde özne veya yüklem durumunda olan isimler merfu olur;
‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﷲ ﹶﺍ ﹾﻛ‬
ُ ‫ ﹶﺍ‬،ُ ‫ﻖ ﺍﷲ‬ ‫ﺧﹶﻠ‬
ii) Mecrur: Esre ile gösterilir.
- Cer harfinden sonra gelen isimler mecrur olur; ‫ﺏ‬
‫ﺎ ﹴ‬‫ﺑ‬
‫ﻦ‬‫ ﻣ‬, ‫ﺓ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺧ‬ ‫ ﺑﹺﺎﻵ‬, ‫ﺐ‬
‫ﻴ ﹴ‬‫ﺼ‬
 ‫ ﹶﻛ‬, ‫ﺐ‬
‫ﻳ ﹴ‬‫ﺭ‬ ‫ﻲ‬‫ﻓ‬
- Đsim tamlamalarında (izafelerde) ikinci kelime (muzafun ileyh) mecrur olur; ‫ﻪ‬ ‫ﺍﻟﱠﻠ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﻋ‬ , ‫ﻪ‬ ‫ﺪ ﺍﻟﹼﻠ‬ ‫ﺎ ﹺﺟ‬‫ﻣﺴ‬
iii) Mansub: Üstün ile gösterilir. Yukarıdaki hallerin dışındaki isimler mansub olur.
‫ﺸ‬
 ‫ﺍﻟ‬
- Cümle içinde nesne durumunda olan isimler mansub olur; ‫ﺮ ﹶﺓ‬ ‫ﺠ‬
- Fiilleri niteleyen isimler (zarflar) mansub olur; ‫ﻌ ﹰﺔ‬ ‫ﺷ‬
 ‫ﺎ‬‫ﺧ‬,
, ‫ﻨ ﹶﺔ‬‫ﺠ‬
 ‫ ﺍﹾﻟ‬, ‫ﺎ‬‫ﺴﻨ‬
 ‫ﺣ‬ ‫ﺎ‬‫ﺮﺿ‬ ‫ ﹶﻗ‬, ‫ﺲ‬
 ‫ﻨ ﹾﻔ‬‫ﺍﻟ‬
‫ﺎ‬‫ﻣﻠﹸﻮﻣ‬ , ‫ﺍ‬‫ﻮﺭ‬‫ﺤﺴ‬
 ‫ﻣ‬ , ‫ﺍ‬‫ﻮﺭ‬‫ﺪﺣ‬ ‫ﻣ‬
Bazı kelimelerin sonu hiçbir halde değişmez; bütün hallerde aynı şekli korur. Örnek:
‫( ا‬dünya).
Sonu (‫ )ي‬ve (‫ )ى‬ile biten isimler de çekilmez. Örnek: ‫( ُه ًى‬hidayet). Đsimlerin sonu hiçbir zaman
cezim (sükun) almaz.
Đsim tamlaması (Đzafe):
-
Đki ismin arka arkaya gelmesiyle meydana gelir.
-
Birinci kelimeye Muzaf, ikinci kelimeye Muzafun Đleyh denir.
-
Birinci kelimenin son harfinin harekesi cümle içindeki durumuna bağlı olarak değişir.
-
Đkinci kelime daima mecrurdur (tekil isimlerde, son harfin harekesi esredir).
-
Birinci kelime (‫ ) ال‬takısı almaz.
-
Đkinci kelime genellikle (‫ ) ال‬takısı alır veya özel isim olur.
Muzafun Đleyh
-
Muzaf
‫ﷲ‬
ِ‫ﺍ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺍ‬
‫ﻴ ﹺﻞ‬‫ﺍﹾﻟﻔ‬
‫ﺏ‬
‫ﺎ ﹺ‬‫ﺻﺤ‬
 ‫ﹶﺃ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺒ‬‫ﻫﺬﹶﺍ ﺍﹾﻟ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﺭ‬
Allah’ın Adı
Filin arkadaşları
Bu evin Rabbi
Belirli isimle tamlama yapan isimler belirli olur:
‫ﺢ‬ ‫ﺘ‬‫ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
‫ﺱ‬
 ‫ﺎ‬‫ﺍﻟﻨ‬
Fetih
‫ﻪ‬ ‫ﺮ ﺍﻟﱠﻠ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
Allah’ın yardımı
‫ﻪ‬ ‫ﻳ ﹺﻦ ﺍﻟﱠﻠ‬‫ﺩ‬
‫اﻟﻨﺎس‬
َّ ‫َر ِ ّب‬
İnsanların Rabbi
ِ ِ‫ﻣﻠ‬
ِ ‫اﻟﻨ‬
‫ﺎس‬
َّ ‫ﻚ‬
َ
‫ﻪ‬ ‫ﺍﻟﱠﻠ‬
İnsanlar
‫ﻚ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬
Allah’ın dini
İnsanların Meliki
ِ ‫اﻟﻨ‬
‫ﺎس‬
َّ ‫ِاﻟ َِﻪ‬
Çoğul isim tamlamaları: Eril çoğullarda muzafın sonundaki (‫ )ن‬harfi düşer.
Tekil
Çoğul
Tamlama
‫ﻦ‬ ‫ﺑ‬‫ﺍ‬
‫ﲔ‬
 ‫ﺑﹺﻨ‬ - ‫ﻮﻥ‬‫ﺑﻨ‬
‫ﺋ ﹶﻞ‬‫ﺍ‬‫ﺳﺮ‬ ‫ﺍ‬ ‫ﺑﻨﹺﻲ‬
‫ﻢ‬ ‫ﻟ‬‫ﻇﺎﺍ‬
‫ﲔ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﻟ‬‫ ﻇﺎﺍ‬- ‫ﻮ ﹶﻥ‬‫ﻟﻤ‬‫ﻇﺎﺍ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺴ ﹺﻬ‬
ِ ‫ﻧ ﹸﻔ‬‫ﻤﯽ ﹶﺍ‬‫ﻇﹶﺎﻟ‬
Anlam
İsrail(in) oğulları
Kendilerinin zulmedicileri
Allah
Rabbinin hamdi
İnsanların İlahı
Harf-i Cer
Harflerin özel bir çeşidi olup bu harflerden sonra gelen kelime mecrur olur (son harfinin
harekesi esre olur). Bitişik ve ayrık olmak üzere iki cinsi vardır.
Bitişik Harf-i Cerler
ِ‫ﻝ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻟ‬ = ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬ + ِ ‫ﻝ‬
‫ﺏ‬
‫ﹺ‬
-e, -a, birine ait, için
ile, birlikte, -de, -da
Kimin
‫ﺐ‬
‫ ﹶﻗﻠﹾﺐ = ﹺﺑ ﹶﻘ ﹾﻠ ﹴ‬+ ‫ﺏ‬
‫ﹺ‬
Kalple
ِ ‫ﺎﺱ ِ = ِﻟﻠﻨﺎﺱ‬‫ ﺍﻟﻨ‬+ ِ ‫ﻝ‬
Đnsanlara
‫ ﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ ﹺﻢ = ﺑﹺﺎﻟ ﹶﻘﹶﻠ ﹺﻢ‬+ ‫ﺏ‬
‫ﹺ‬
Kalemle
‫ﷲ‬
ِ =‫ﷲ‬
ِ ‫ ﺍ‬+ ِ‫ﻝ‬
Allah için
ِ ‫ﻢ‬‫ﻢ ِ = ﹺﺑﺴ‬‫ﺍﺳ‬ + ‫ﺏ‬
‫ﹺ‬
Adıyla
Ayrık Harf-i Cerler
‫ﺍﻟﹶﻰ‬
-e, -a
‫ﻒ‬
 ‫ﺧ ﹾﻠ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺑ‬
sonra
‫ﻯ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﻳ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻴ‬‫ﺑ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺗ‬
‫ﻰ‬‫ﺣﺘ‬
arkasında
‫ﻲ‬‫ﻓ‬
içinde
‫ﻦ‬ ‫ﻋ‬
hakkında
‫ﺒ ﹶﻞ‬‫ﹶﻗ‬
önce
önünde
‫ﻋﻠﹶﻰ‬
üzerinde
‫ﻊ‬ ‫ﻣ‬
birlikte
altında
‫ﺪ‬‫ﻋﻨ‬
ile, yanında
‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
-den, -dan
-e kadar
‫ﻕ‬
 ‫ﻮ‬ ‫ﹶﻓ‬
üstünde
‫ﻦ‬ ‫ﻴ‬‫ﺑ‬
arasında
Yön edatları
Yukarı, üst
Aşağı,alt
Ön
Arka
‫ﻕ‬
 ‫ﻮ‬ ‫ﹶﻓ‬
Sağ
‫ﻦ‬‫ﻤﻴ‬ ‫ﻳ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺗ‬
Sol
‫ﺎﻝ‬‫ﺷﻤ‬
‫ﻱ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﻳ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻴ‬‫ﺑ‬
Arasında
‫ﻦ‬ ‫ﻴ‬‫ﺑ‬
‫ﻒ‬
 ‫ﺧ ﹾﻠ‬
Etrafında
‫ﻮ ﹶﻝ‬ ‫ﺣ‬
Önünde
‫ﻡ‬ ‫ﺎ‬‫ﹶﺃﻣ‬
Her nerede
‫ﺚ‬
‫ﻴ ﹸ‬‫ﺣ‬
Arkasında
‫ﺍ َﺀ‬‫ﻭﺭ‬
Her nerede
‫ﺎ‬‫ﻨﻤ‬‫ﻳ‬‫ﺃ‬
‫ﺴ ﹺﻢ ﺍﻟﱠﻠ ‪‬ﻪ ﭐﻟ ‪‬ﺮﺣ‪‬ﻤـٰ ﹺﻦ ﭐﻟ ‪‬ﺮﺣ‪‬ﻴ ﹺﻢ‬
‫ﹺﺑ ‪‬‬
‫ﺲ‬
‫ﻳ ۤ‬
‫﴿‪﴾١‬‬
‫ﺤﻜ‪‬ﻴ ﹺﻢ‬
‫ﻭ‪‬ﭐﹾﻟ ﹸﻘﺮ‪‬ﺁ ‪‬ﻥ ﭐﹾﻟ ‪‬‬
‫﴿‪﴾٢‬‬
‫ﲔ‬
‫ﻚ ﹶﻟ ‪‬ﻤ ‪‬ﻦ ﭐﹾﻟ ‪‬ﻤ ‪‬ﺮ ‪‬ﺳ‪‬ﻠ ‪‬‬
‫ﹺﺇ‪‬ﻧ ‪‬‬
‫﴿‪﴾٣‬‬
‫ﺴ‪‬ﺘﻘ‪‬ﻴ ﹴﻢ‬
‫ﻁ ‪‬ﻣ ‪‬‬
‫ﺻﺮ‪‬ﺍ ‪‬‬
‫‪‬ﻋﹶﻠﻰٰ ‪‬‬
‫﴿‪﴾٤‬‬
‫‪‬ﺗﱰﹺﻳ ﹶﻞ ﭐﹾﻟ ‪‬ﻌﺰﹺﻳ ﹺﺰ ﭐﻟ ‪‬ﺮﺣ‪‬ﻴ ﹺﻢ‬
‫﴿‪﴾٥‬‬
‫‪‬ﻟﺘ‪‬ﻨ ‪‬ﺬ ‪‬ﺭ ﹶﻗﻮ‪‬ﻣﹰﺎ ﻣ‪‬ﺂ ﺃﹸﻧ ‪‬ﺬ ‪‬ﺭ ﺁﺑ‪‬ﺂ ‪‬ﺅ ‪‬ﻫ ‪‬ﻢ ﹶﻓ ‪‬ﻬ ‪‬ﻢ ﻏﹶﺎ‪‬ﻓﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
‫﴿‪﴾٦‬‬
‫ﹶﻟ ﹶﻘ ‪‬ﺪ ‪‬ﺣ ‪‬ﻖ ﭐﹾﻟ ﹶﻘ ‪‬ﻮ ﹸﻝ ‪‬ﻋﹶﻠﻰٰ ﹶﺃ ﹾﻛﹶﺜ ﹺﺮ ‪‬ﻫ ‪‬ﻢ ﹶﻓ ‪‬ﻬ ‪‬ﻢ ﹶﻻ ‪‬ﻳ ‪‬ﺆ ‪‬ﻣﻨ‪‬ﻮ ﹶﻥ‬
‫﴿‪﴾٧‬‬
‫ﺤﻮ ﹶﻥ‬
‫ﻼ ﹰﻻ ﹶﻓ ﹺﻬ ‪‬ﻰ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﭐ َﻷ ﹾﺫﻗﹶﺎ ‪‬ﻥ ﹶﻓﻬ‪‬ﻢ ‪‬ﻣ ﹾﻘ ‪‬ﻤ ‪‬‬
‫ﹺﺇﻧ‪‬ﺎ ‪‬ﺟ ‪‬ﻌ ﹾﻠﻨ‪‬ﺎ ‪‬ﻓ ۤﻲ ﹶﺃﻋ‪‬ﻨﺎ‪‬ﻗﻬﹺ ‪‬ﻢ ﹶﺃ ﹾﻏ ﹶ‬
‫﴿‪﴾٨‬‬
‫ﺼﺮ‪‬ﻭ ﹶﻥ‬
‫ﺸ‪‬ﻴﻨ‪‬ﺎ ‪‬ﻫ ‪‬ﻢ ﹶﻓ ‪‬ﻬ ‪‬ﻢ ﹶﻻ ‪‬ﻳ‪‬ﺒ ‪‬‬
‫‪‬ﻭ ‪‬ﺟ ‪‬ﻌ ﹾﻠﻨ‪‬ﺎ ﻣ‪‬ﻦ ‪‬ﺑ‪‬ﻴ ﹺﻦ ﹶﺃ‪‬ﻳﺪ‪‬ﻳ ﹺﻬ ‪‬ﻢ ‪‬ﺳ ‪‬ﺪﹰﺍ ﻭ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ ‪‬ﺧ ﹾﻠﻔ‪ ‬ﹺﻬ ‪‬ﻢ ‪‬ﺳ ‪‬ﺪﹰﺍ ﻓﹶﺄ ﹾﻏ ‪‬‬
‫﴿‪﴾٩‬‬
‫‪‬ﻭ ‪‬ﺳﻮ‪‬ﺁ ُﺀ ‪‬ﻋﹶﻠ‪‬ﻴ ﹺﻬ ‪‬ﻢ ﹶﺃﺃﹶﻧ ﹶﺬ ‪‬ﺭ‪‬ﺗ ‪‬ﻬ ‪‬ﻢ ﹶﺃ ‪‬ﻡ ﹶﻟ ‪‬ﻢ ﺗ‪‬ﻨ ‪‬ﺬ ‪‬ﺭ ‪‬ﻫ ‪‬ﻢ ﹶﻻ ﻳ‪‬ﺆ ‪‬ﻣﻨ‪‬ﻮ ﹶﻥ‬
‫﴿‪﴾١٠‬‬
‫ﺸ ‪‬ﺮ ‪‬ﻩ ﹺﺑ ‪‬ﻤ ‪‬ﻐ ‪‬ﻔ ‪‬ﺮ ‪‬ﺓ ‪‬ﻭﹶﺃ ‪‬ﺟ ﹴﺮ‬
‫ﺐ ﹶﻓ‪‬ﺒ ‪‬‬
‫ﺸ ‪‬ﻰ ﭐﻟ ‪‬ﺮ ‪‬ﺣﻤـٰ ‪‬ﻦ ﺑﹺﭑﹾﻟ ‪‬ﻐ‪‬ﻴ ﹺ‬
‫ﺇﹺ‪‬ﻧﻤ‪‬ﺎ ﺗ‪‬ﻨ ‪‬ﺬ ‪‬ﺭ ‪‬ﻣ ﹺﻦ ﭐ‪‬ﺗ‪‬ﺒ ‪‬ﻊ ﭐﻟ ﱢﺬ ﹾﻛ ‪‬ﺮ ﻭ‪‬ﺧ ‪‬‬
‫ﹶﻛ ﹺﺮ ﹴﱘ‬
‫﴿‪﴾١١‬‬
‫ﺼ‪‬ﻴﻨ‪‬ﺎ ‪‬ﻩ ‪‬ﻓ ۤﻲ‬
‫ﺐ ‪‬ﻣﹶﺎ ﹶﻗ ‪‬ﺪﻣ‪‬ﻮﹾﺍ ﻭ‪‬ﺁﺛﹶﺎ ‪‬ﺭ ‪‬ﻫ ‪‬ﻢ ‪‬ﻭ ﹸﻛ ﱠﻞ ﺷ ‪‬ﻲ ٍﺀ ﹶﺃ ‪‬ﺣ ‪‬‬
‫ﺤﻴﹺﻰ ﭐﹾﻟ ‪‬ﻤ ‪‬ﻮ‪‬ﺗﻰٰ ‪‬ﻭ‪‬ﻧ ﹾﻜ‪‬ﺘ ‪‬‬
‫ﺤ ‪‬ﻦ ‪‬ﻧ ‪‬‬
‫ﹺﺇﻧ‪‬ﺎ ‪‬ﻧ ‪‬‬
‫ﲔ‬
‫ﹺﺇﻣ‪‬ﺎ ﹴﻡ ‪‬ﻣﹺﺒ ﹴ‬
‫﴿‪﴾١٢‬‬
‫ﺏ ﭐﻟ ﹶﻘ ‪‬ﺮ‪‬ﻳ ‪‬ﺔ ﹺﺇ ﹾﺫ ﺟ‪‬ﺂ َﺀ ‪‬ﻫﺎ ﭐﹾﻟ ‪‬ﻤ ‪‬ﺮ ‪‬ﺳﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
‫ﺻﺤ‪‬ﺎ ‪‬‬
‫ﻼ ﹶﺃ ‪‬‬
‫ﺏ ﹶﻟ ‪‬ﻬ ‪‬ﻢ ‪‬ﻣﹶﺜ ﹰ‬
‫ﺿﺮﹺ ‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﭐ ‪‬‬
‫﴿‪﴾١٣‬‬
‫ﺚ ﹶﻓﻘﹶﺎﹸﻟ ۤﻮﹾﺍ ﹺﺇﻧ‪‬ﺂ ﹺﺇﹶﻟ‪‬ﻴ ﹸﻜ ‪‬ﻢ ‪‬ﻣ ‪‬ﺮ ‪‬ﺳﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
‫ﹺﺇ ﹾﺫ ﹶﺃ ‪‬ﺭ ‪‬ﺳ ﹾﻠﻨ‪‬ﺂ ﹺﺇﹶﻟ‪‬ﻴ ﹺﻬ ‪‬ﻢ ﭐﹾﺛ‪‬ﻨ‪‬ﻴ ﹺﻦ ﹶﻓ ﹶﻜ ﱠﺬﺑ‪‬ﻮ ‪‬ﻫﻤ‪‬ﺎ ﹶﻓ ‪‬ﻌ ‪‬ﺰ ‪‬ﺯﻧ‪‬ﺎ ﹺﺑﺜﹶﺎ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫﴿‪﴾١٤‬‬
‫ﺸ ‪‬ﺮ ‪‬ﻣﹾﺜﹸﻠﻨ‪‬ﺎ ‪‬ﻭﻣ‪‬ﺂ ﹶﺃﻧ‪‬ﺰ ﹶﻝ ﭐﻟ ‪‬ﺮ ‪‬ﺣ ‪‬ﻤـٰ ‪‬ﻦ ﻣ‪‬ﻦ ‪‬ﺷ ‪‬ﻲ ٍﺀ ﹺﺇ ﹾﻥ ﺃﹶﻧ‪‬ﺘ ‪‬ﻢ ﹺﺇ ﱠﻻ‬
‫ﻗﹶﺎﻟﹸﻮﹾﺍ ﻣ‪‬ﺂ ﺃﹶﻧ‪‬ﺘ ‪‬ﻢ ﹺﺇ ﱠﻻ ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫‪‬ﺗ ﹾﻜ ‪‬ﺬﺑ‪‬ﻮ ﹶﻥ‬
‫﴿‪﴾١٥‬‬
‫ﻗﹶﺎﻟﹸﻮﹾﺍ ‪‬ﺭ‪‬ﺑﻨ‪‬ﺎ ‪‬ﻳ ‪‬ﻌﹶﻠ ‪‬ﻢ ﹺﺇﻧ‪‬ﺂ ﹺﺇﹶﻟ‪‬ﻴ ﹸﻜ ‪‬ﻢ ﹶﻟ ‪‬ﻤ ‪‬ﺮ ‪‬ﺳﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
‫﴿‪﴾١٦‬‬
‫ﲔ‬
‫ﻍ ﭐﹾﻟ ‪‬ﻤﹺﺒ ‪‬‬
‫ﻼﹸ‬
‫‪‬ﻭﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﻋﹶﻠ‪‬ﻴﻨ‪‬ﺂ ﹺﺇ ﱠﻻ ﭐﹾﻟ‪‬ﺒ ﹶ‬
‫﴿‪﴾١٧‬‬